J ≤ ô j

ôjô≤J
: áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh
∞æ©dG øe ájQƒ°ùdG Ohó◊G √ÉŒGC ‘ ¿ƒHô¡j ájójõ«dG áØFÉ£dG øe ∫ÉØW’C IQƒ°U
.QÉéæ°S ájôb ‘ á«eÓ°S’G ádhódG º«¶æàd á«dGƒŸG äGƒ≤dG øe ºgó°V ¢SQÉªŸG
.2014 ¢ù£°ùZGC 11 IQƒ°üdG •É≤àdG ïjQÉJ
á«dhódG äÉ«∏b’
C G ¥ƒ≤M áYÉªL
ÒZ áª¶æe »g MRG á«dhódG äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M áYÉªL
á«æjódGh á«bô©dG äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M ÚeÉCJ ≈∏Y πª©J á«eƒμM
õjõ©J ∂dòch ,⁄É©dG ∫ƒM á«∏°U’CG Üƒ©°ûdG ¥ƒ≤Mh ,ájƒ¨∏dGh
≈∏Y Éæà£°ûfGC õμJôJh .äÉ©ªàÛG ÚH ºgÉØàdGh ¿hÉ©àdG
≈∏Y IóYÉ°ùŸG Ëó≤Jh π°UGƒàdGh ,ô°ûædGh ,ÖjQóàdGh ,Iô°UÉæŸG
Üô©ŸoG äÉLÉ«àM’ÉH ó°TÎ°ùf Gòg ‘ øëfh .⁄É©dG iƒà°ùe
πã“ »àdGh ,áμjô°ûdG äÉª¶æŸG øe á«ŸÉ©dG ÉæàμÑ°T ‘ É¡æY
.á«∏°U’CG Üƒ©°ûdGh äÉ«∏b’CG
50 øe Üô≤j Ée ‘ áª¶æe 150 øe ÌcGC ™e áYÉª÷G πª©Jh
- ΩÉY πc ÚJôe ™ªàéj …òdG - É¡JQGOGE ¢ù∏› º°†jh ,ádhO
äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M áYÉªL π¨°ûJh .áØ∏àﬂ ∫hO 10 øe AÉ°†YGC
»YÉªàL’Gh …OÉ°üàb’G ¢ù∏ÛG iód ÉkjQÉ°ûà°SG k Gõcôe á«dhódG
C d
iód ÖbGôe õcôe π¨°ûJ Éªc , (ECOSOC) IóëàŸG ·Ó
»gh .(ACHPR) Üƒ©°ûdGh ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ á«≤jôa’CG áæé∏dG
ÖLƒÃ ,¿Éª°†H IOhóﬁ ácô°Th ájÒN á°ù°SƒDªc á∏é°ùe
ácô°T ,282305 :πé°ùŸG …ÒÿG ºbôdG .…õ«∏‚’EG ¿ƒfÉ≤dG
.1544957 ºbQ IOhóﬁ
ó«©°S iôLGCh ,∂«JƒH Ëôe á£°SGƒH ôjô≤àdG Gòg ôjô– ”
, 13 h10 äÉëØ°üdG ‘ É¡°VôY ” »àdG äÓHÉ≤ŸG áJÉë°T
âeÉbh , 3 áëØ°U ‘ õLƒŸG ôjô≤àdG ójƒ°S Oƒªﬁ Öàch
ôjôëàH ôª«J’ ∑QÉe ΩÉbh äÉeƒ°SôdG êÉàfÉEH êÉHGO ÉfGƒL
.ôjô≤àdG
,äGƒæ°S Ió©d ôªà°ùj Ék›ÉfôH QÉædG ¥ÓWGE ∞bh èeÉfôH ó©jo
á«fóe áeƒ¶æe ≥«Ñ£J ±ó¡H »HhQh’CG OÉ–’G ¬ªYójh
¥ƒ≤M ¢üN’CÉHh ,¥Gô©dG ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉcÉ¡àfG áÑbGôŸ
OGôa’CGh AÉ°ùædG πãe ,ôWÉîª∏d á°VôY ¿ƒfƒμj ø‡ Ú«fóŸG
äÉ«∏b’CGh á«eƒ≤dG ájƒ¡dG »ÁóY OGôa’CGh Ék«∏NGO ÚMRÉædG
ihóL º««≤J ≈∏Y Ék°†jGC èeÉfÈdG πª©j Éªc .á«æjódG hGC á«bô©dG
.iôNGC ¿Gó∏H ‘ ôcòdG áØdÉ°S á«fóŸG áÑbGôŸG áeƒ¶æe ô°ûf
»HhQh’CG OÉ–’G øe á«dÉŸG IóYÉ°ùŸÉH ôjô≤àdG Gòg êÉàfGE ”
á«dƒÄ°ùe ôjô≤àdG Gòg äÉjƒàﬁ ó©Jh .ájóædƒ¡dG áeƒμ◊Gh
øe ∫ÉM …ÉCH Rƒéj ’h §≤a äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤◊ á«dhódG áYƒªÛG
.»HhQh’CG OÉ–’G ∞bƒe ¢ùμ©J ÉgQÉÑàYG ∫GƒM’CG
ôHƒàcGC
á«dhódG äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M áYÉªL
á«fóŸG ¥ƒ≤ë∏d QÉædG ¥ÓWGE ∞bh õcôeh
© 2014
ISBN 978-1-907919-52-7
:∂eOQ
: áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh
¢Sô¡ØdG
2
4
6
8
8
11
12
14
15
17
18
18
20
22
23
25
25
26
27
28
30
1
áeó≤e
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G
»bGô©dG Qƒà°SódG ‘ äÉ«∏bC’G ¥ƒ≤M
OGôa’
C G áeÓ°Sh IÉ«◊G ‘ ≥◊G äÉcÉ¡àfG 1
Ú«ë«°ùŸG ó°V äÉcÉ¡àfG
ÚjójR’
C G ó°V äÉcÉ¡àfG
Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG ó°V äÉcÉ¡àfG
∂Ñ°ûdG ó°V äÉcÉ¡àfG
¿ÉªcÎdG ó°V äÉcÉ¡àfG
á«gGôμdG ≈∏Y á°VôÙG åjOÉM’
C G
á«aÉ≤ãdGh á«YÉªàL’Gh ájOÉ°üàb’G ¥ƒ≤◊G ∑É¡àfG 2
áeÉ©dG äÉeóÿG
á¨∏dGh º«∏©àdG ‘ ≥◊G
∞«XƒàdG á«fÉμeGE
á«μ∏ŸG äÉYGõf
á«°üî°ûdG ∫GƒM’
C Gh ájƒ¡dGh ácQÉ°ûŸG 3
á«°SÉ«°ùdG ácQÉ°ûŸG
ájƒ¡dG π«é°ùJ
á«°üî°ûdG ∫GƒM’
C G
äÉ«°UƒJ
QOÉ°üŸG
áeó≤e
á©«°ûdG Úª∏°ùŸG ó°V áé¡æ‡ ∞æY ∫ÉªYGC ‘ ÉghDÉØ∏Mh
É¡à≤≤M »àdG äÉÑ°ùàμŸÉH ∂dP ‘ áeƒYóe ,á«æjódG äÉ«∏b’CGh
.ÉjQƒ°S ‘
- π°UƒŸG áæjóe ≈∏Y ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e ¤ƒà°SG ,2014 ƒ«fƒj ‘h
øe ójó©∏d »îjQÉàdG øWƒŸGh - á«bGô©dG ¿óŸG ÈcGC ÊÉK
¢üî°T 500.000 ƒëf ìhõf ¤GE iOGC …òdG ôe’CG ƒgh ,äÉ«∏b’CG
¢ûYGO âØfÉCà°SG ºK .ìÉ«àL’G á«∏ªY øe §≤a ∫h’CG ´ƒÑ°S’CG ‘
á¶aÉﬁ Égó©Hh ,âjôμJ ≈∏Y É¡Jô£«°S ΩÉμMÉEH É¡JÉ«∏ªY
iô≤dG øe ójó©dG ≈∏Y ‹ƒà°ùàd ,¢ù£°ùZGC ô¡°T ™∏£e ‘ iƒæ«f
äÉLƒe øe Ék«dÉM ¥Gô©dG ÊÉ©jh .äÉ«∏bÓ
C d ÉkæWƒe âfÉc »àdG
2006 »eÉY ÚH »ØFÉ£dG ´Gô°üdG ´’ófG òæe Iójó°T ∞æY
2014 ΩÉ©d ÉjÉë°†dG OóY ≠∏H ,ÈªàÑ°S ô¡°T ájÉ¡f ™eh .2007h
ΩÉ©d ÉjÉë°†dG OGóYGC øY áXƒë∏e IOÉjõH ,Ék«fóe 12^000 ƒëf
,»°ù«FQ πmμ°ûH äÉ«∏b’CG ∞æ©dG ∫ÉªYGC âaó¡à°SG óbh .(1) 2013
É¡«∏Y ô£«°ùj »àdG ≥WÉæŸG ‘ ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e •QƒJ å«M
QÉŒGh ÜÉ°üàZGh Öjò©Jh ∞£Nh πàb ∫ÉªYGC ‘ º«¶æàdG
,äÉμ∏àªª∏d ÒeóJh ábô°Sh á«°ùæL ¢VGôZ’C ¢UÉî°T’CÉH
∫ƒ∏ëHh .ΩÓ°S’EG ¤GE ∫ƒëàdG ≈∏Y ¿Éμ°ùo dG √GôcGE ‘ ∂dòch
” ób (2) ¢üî°T ¿ƒ«∏e 1.2 ƒëf ¿Éc ,ƒ«dƒj ô¡°T ∞°üàæe
äÉÄe ôah .äÉ«∏b’CG øe º¡Ñ∏ZGC ,∞æ©dG ∫ÉªYGC áé«àf ºgÒé¡J
áeƒμM É¡«∏Y ô£«°ùJ »àdG ≥WÉæŸG ¤GE ÚMRÉædG øe ±’’BG
ó«b ≈∏Y AÉ≤ÑdG ¿ƒ©«£à°ùj OÉμdÉH ºgh ,á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc
äÉª¶æŸG É¡¡LGƒJ »àdG äÉHƒ©°üdG ™e Éª«°S ’ ,IÉ«◊G
.ÚÄLÓdG øe á∏FÉ¡dG OGóY’CG ÜÉ©«à°SG ‘ á«fÉ°ùf’EG
,Ωƒ«dG áLôM ádÉM ‘ ¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’CG ´É°VhGC âJÉH óbh
óë∏d ,Òé¡àdG hGC πà≤dG ∫ÉªYGC ÖÑ°ùH ÉeGE ÉgOGóYGC â°ü∏≤J PGE
á¶aÉﬁ iôb â∏N ó≤a .¥Gô©dG øe ¢VGô≤f’ÉH ÉgOó¡jo …òdG
ïjQÉàdG ÈY äÉ«∏bÓ
C d ÉkæWƒe âfÉc ÉŸÉW »àdGh - iƒæ«f
äÉ«∏b’CG ¢û«©J Éªæ«H ,ÉkeÉ“ É¡«æWÉb øe - äGƒæ°ùdG ±’’Bh
,áaó¡à°ùe âëÑ°UGC á«æjódG É¡JÓÑ≤a .±ƒNh ´õa ‘ á«bÉÑdG
,á«æjódG º¡JÉjƒg øY á«fÓY ìÉ°üa’EG øe ÉgOGôaGC ±ƒN ™e
øe º¡fÉeôM ∂dòch ,Oƒ°ü≤ŸG ∫Éªg’EG øe º¡≤WÉæe IÉfÉ©eh
á«ë°üdG hGC á«æμ°ùdG hGC á«ª«∏©àdG äÉeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ádƒ¡°S
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
∞FGƒ£dG øe ójó©∏d ÉækWƒe ïjQÉàdG ôe ≈∏Y ¥Gô©dG πãqe ÉŸÉ£d
‘ ÖæL ¤GE ÉkÑæL É¡°ûjÉ©J ïjQÉJ Oƒ©j »àdG á«æjódGh á«bô©dG
äÉYÉªL OƒLh ¤GE áaÉ°V’EÉÑa .Úæ°ùdG ±’GB ¤GE á≤£æŸG √òg
øª°†àj ,áæ°ùdG OGôc’CG ∂dòch Üô©dG øe á©«°ûdGh áæ°ùdG
iôNGC á«æjOh á«bôY äÉ«∏bGC Ék°†jGC ¥Gô©∏d ‘GôZƒÁódG øjƒμàdG
¿ÉªcÎdGh Ú«ë«°ùŸG øeQ’CGh ÚjQƒ°T’CG-¿Gó∏μdG πãe
OôμdGh Ú«FÉ¡ÑdGh Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdGh ∂Ñ°ûdGh ÚjójR’CGh
.á«≤jôa’CG ∫ƒ°U’CG …hP Ú«bGô©dGh ôé¨dG ∂dòch á«∏«ØdG
º°ùàj íÑ°UGC ¥Gô©dG ‘ äÉ«∏bÓ
C d åjó◊G ïjQÉàdG ¿GC ÒZ
âªμMGC ó≤a .OÉ¡£°V’Gh Òé¡àdGh äÉYGô°üdGh ™ª≤dÉH
Ú°ùM ΩGó°U ó¡Y ‘ á«Hô©dG á«æ°ùdG á«Ñ∏Z’CG äGP áeƒμ◊G
äÉ«∏b’CGh á©«°ûdG Úª∏°ùŸGh OGôc’CG ≈∏Y ájOGóÑà°S’G É¡à°†Ñb
Ωƒ≤J ájô°üæY äÉ°SÉ«°S ¤GE ∂dP ‘ Ikóæà°ùeo ,á«æjódGh á«bô©dG
IOÉ«≤H 2003 ΩÉY ‘ ¥Gô©dG hõZ ÖÑ°ùJ óbh .õ««ªàdG ≈∏Y
,»ØFÉ£dG ∞æ©dG èLÉCJh ádhódG QÉ«¡fG ‘ IóëàŸG äÉj’ƒdG
- 2006 »eÉY ÚH k Gójó–h ∞æ©dG äÉLƒe GCƒ°SGC ‘ ¬fGC ≈àM
âªg Éªæ«H º¡Yô°üe Ú«bGô©dG øe ±’’BG äGô°ûY »≤d 2007
äÉ«∏b’CG â©bh Ée k GÒãch .OÓÑdG IQOÉ¨Ã º¡æe IÒØZ OGóYGC
ÚÄLÓdG øe %30 ƒëf ¿GC å«M ,…ƒeódG ∞æ©dG Gò¡d á«ë°V
Ö°ùëH ,á«æjódGh á«bô©dG äÉ«∏b’CG øe ºg ¥Gô©dG øe øjQÉØdG
·Ó
C d á©HÉàdG ÚÄL’G ¿ƒÄ°ûd É«∏©dG á«°VƒØŸG ¬æY âØ°ûc Ée
.IóëàŸG
AGôLGEh 2005 ΩÉY ‘ ójóL Qƒà°Sód ¥Gô©dG »æÑJ øe ºZôdÉHh
¿Éà°SOôc áeƒμ◊ »JGòdG ºμ◊G ≈∏Y ¥ÉØJ’Gh IôM äÉHÉîàfG
™°VƒdG ¿GC PGE ;ÉkμFÉ°T ∫Gõj’ äÉ«∏b’CG ™°Vh ¿GC ’GE ,á«ª«∏b’EG
Ó
k °†a ,Ó
k ª¡eo ∫GRÉe äÉ«∏b’CG É¡æ£≤J »àdG ≥WÉæª∏d …QGO’EG
áeƒμ◊G ÚH áªFÉ≤dG äÉYGô°üdG øªãd äÉ«∏b’CG ∂∏J ™aO øY
áeƒμM äô¡XGC óbh .á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμMh á«bGô©dG
øe ÒãμdG √ÉŒ k GQƒàa á«©«°ûdG á«Ñ∏Z’CG äGP »μdÉŸG …Qƒf
áehÉ≤ŸG äÉ«∏ªYh äGôgÉ¶ŸG ´’ófG ¤GE iOGC Ée ,áæ°ùdG
ádhódG º«¶æJ á°UÉNh á«æ°ùo dG äÉ«°û«∏«ŸG Qƒ¡Xh ,áØ«æ©dG
É¡ª°SG äô°üàNG »àdG ,(¢ûYGO) ΩÉ°ûdGh ¥Gô©dG ‘ á«eÓ°S’EG
áYÉª÷G √òg âWôîfG .á«eÓ°S’EG ádhódG ¿ƒμ«d Ék≤M’
2
´É°VhGC Ú°ù– ¤GE á«eGôdG äÉé«JGÎ°S’EGh äÉ°SÉ«°ùdG áZÉ«°U
»àdG á«fÉ°ùf’EG äÉcÉ¡àf’G ôjô≤àdG ∫hÉæàj .äÉYƒªÛG ∂∏J
á∏jƒW QÉK’BG ¤GE áaÉ°V’EÉH ,2014 - 2013 »eÉY ÚH Ée âKóM
á«YÉªàL’G Ió©°U’CG ≈∏Y OƒLƒŸG õ««ªàdGh πL’CG
Ö∏£àj ±ƒ°Sh .á«aÉ≤ãdGh á«fƒfÉ≤dGh á«°SÉ«°ùdGh ájOÉ°üàb’Gh
øe πc ¿hÉ©Jh Oƒ¡÷G ôaÉ°†J äÉ«∏b’CG ´É°VhGC Ú°ù–
á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμMh á«bGô©dG á«dGQó«ØdG áeƒμ◊G
.á∏°üdG äGP á«dhódG äÉ¡÷G ∂dòch
.iôN’CG ájQhô°†dG äÉeóÿG øe ÉgÒZh ∞«XƒàdG á«fÉμeGE hGC
,¿Éà°SOôc º«∏bGE ‘ ójóL øe º¡JÉ«M AóH ¿ƒdhÉëj øe ÉeGC
πcÉ°ûe øª°†àJ »àdG ÖYÉ°üŸGh ≥FGƒ©dG øe á∏°ù∏°S ¿ƒ¡LGƒ«a
áHƒ©°Uh »°SÉ«°ùdG ¢û«ª¡àdGh õ««ªàdGh π°UGƒàdGh á¨∏dG
.áeÉ©dG äÉeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G hGC ∞«XƒàdG
…òdG ‹É◊G ™°Vƒ∏d á∏eÉμdG IQƒ°üdG π≤æd ôjô≤àdG Gòg ≈©°ùjh
‘ áªgÉ°ùŸG á«¨H ∂dPh ,¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’CG ¬æe ÊÉ©J
(¢ûYGO) ΩÉ°ûdGh ¥Gô©dG ‘ á«eÓ°S’
E G ádhódG º«¶æJ ∞MR
ó©H ,¢ûYGO øe Ék«ª°SQ - …ôgGƒ¶dG øÁGC - IóYÉ≤dG º«YR
∫ƒM ±ÓN ≈∏Y Qƒë“ ÚÑfÉ÷G ÚH ´Gô°üdG øe Qmƒ¡°T
.ÉjQƒ°S ‘ É¡«æÑJ ÖLƒà°ùj »àdG á«é«JGÎ°S’EG
¥Gô©dG ‘ á«eÓ°S’EG ádhódG º«¶æàd QÉ°üàNG ƒg ¢ûYGO*
¥Gô©dG ádhO º°SÉH ≥HÉ°ùdG ‘ ±ô©Jo âfÉch ,ΩÉ°ûdGh
ádhódG ¤GE 2014 ƒ«fƒj ‘ É¡ª°SG äÒZ óbh .á«eÓ°S’EG
.á«eÓ°S’EG
Ékeó≤J äRôMGC ób ¢ûYGO âfÉc ,ƒ«fƒj ô¡°T ∞°üàæe ∫ƒ∏ëH
øe ÒãμdG ≈∏Y É¡Jô£«°S âªμMGC PGE ,¥Gô©dG ‘ Ék©jô°S
•ƒ≤°S ƒ«fƒj øe 9 `dG ó¡°T ó≤a .á«æμ°ùdG õcGôŸGh ≥WÉæŸG
11 ‘ âjôμJ É¡à∏J - á«bGô©dG ¿óŸG iÈco ÊÉK - π°UƒŸG
ÚàªNÉàŸGh Úà«é«JGÎ°S’EG º«≤dGh ôØY πJ »Jó∏Hh ƒ«fƒj
ºZôdÉHh .‹GƒàdG ≈∏Y ƒ«fƒj 21 h 16 »eƒj ájQƒ°ùdG Ohóë∏d
•ƒ≤°S ¿GC ’GE ,äGQÉ°üàf’G øe á∏°ù∏°ùH â«¶M ¢ûYGO ¿GC øe
…ƒ– âfÉc áæjóŸG ¿’C ÚÑbGôŸG øe ÒãμdG ÉCLÉa π°UƒŸG
á«bGô©dG øe’CG äGƒb OGôaGC øe 30.000 ƒëf ¬H Éjkôμ°ùY É©kbƒe
øe IÒÑc äÉ«ªc ∞∏qN Ée - º¡à«ÑdÉZ áÁõg â“ øe ºZôdG ≈∏Yh .¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e É¡Ø≤∏à«d IÒNòdGh áë∏°S’CG
Ò°ùØàdG …OÉ©J á«æ°ùo dG á«Hô©dG πFÉÑ≤dG øe ÒãμdG ¿GC
’GE ,IóYÉ≤dG º«¶æJ ¬é¡àæj …òdG ∞æ©dGh ΩÓ°SÓ
E d ±ô£àŸG
OƒLh ™e Éª«°S ’ ,¢ûYGO á¡LGƒŸ º¡oJ ⁄ πFÉÑ≤dG ∂∏J ¿GC
•ƒ≤°S ‹GƒJ ¿GC Éªc .á«©ªb ájõcôe áeƒμM √hÈàYG Ée
ÚH Ée ¿hÉ©J OƒLh ≈∏Y πdO iÈμdG á«Hô©dG á«æ°ùdG ¿óŸG
øjOôªàe ÚHh É¡æ«H ∂dòch ,á«∏ÙG πFÉÑ≤dG ¢†©Hh ¢ûYGO
''ájóæÑ°û≤ædG á≤jô£dG ∫ÉLQ ¢û«L'' πãe Ú≤HÉ°S Ú«ã©H
≈∏Y .á«∏ÙG IófÉ°ùŸGh ájôμ°ù©dG áaô©ŸÉH ™àªàj …òdG
á∏Ñb - AGôeÉ°Sh áHƒ≤©H »àæjóe øe πc âæμ“ ,∂dP ¢ùμY
3
á≤∏◊G *(¢ûYGO) ΩÉ°ûdGh ¥Gô©dG ‘ á«eÓ°S’EG ádhódG ó©Jo
áaô£àŸG á«eÓ°S’EG äÉcô◊G øe á∏jƒW á∏°ù∏°S ‘ IÒN’CG
ΩÉY ‘ ¥Gô©dG hõZ âbh ¤GE É¡JÉC°ûf Oƒ©J »àdG IOó°ûàŸGh
‘ IóYÉ≤dG øY á≤ãÑæe ácôëc ÉgQƒ¡X øe ºZôdÉÑa .2003
πH ,áμÑ°ûdG ôFÉ°S øY á∏≤à°ùe á≤jô£H πª©J É¡fGC ’GE ,¥Gô©dG
â– - áYƒªÛG âë‚h .ójGõàe πmμ°ûH É¡©e á°ùaÉæe ‘
OôªàdG ácôM AÉ«MGE ‘ - …OGó¨ÑdG ôªY ƒHGC É¡ª«YR AGƒd
hõ¨dG πX ‘ É¡©LGôJ òæe á«bGô©dG á«æ°ùdG á«eÓ°S’EG
»àdG á«Hô©dG á«æ°ùdG ''äGƒë°üdG'' äÓªM âª¶fh »μjôe’CG
.2008-2007 »eÉY ¤GE Oƒ©J
É¡àé¡àfG »àdG á«ØFÉ£dG äÉ°SÉ«°ùdG ¿ÉCH ∫ƒ≤dG ÉææμÁ Éªc
OQh ÉjQƒ°S ‘ äÉLÉéàM’G ´’ófGh »μdÉŸG …Qƒf áeƒμM
äÉcô◊G √ÉŒ áeƒμ◊G ÖfÉL øe ∞«æ©dG π©ØdG
‘ É¡©«ªL âªgÉ°S 2013-2012 ‘ á«æ°ùdG á«LÉéàM’G
ìÓ°Uh QÉÑf’CG äÉ¶aÉﬁ ‘ á«eÓ°S’EG äÉμÑ°ûdG AÉ«MGE
äGP É¡©«ªL »gh - iƒæ«f øe IÒÑc AGõLGCh ¤ÉjOh øjódG
.á«Hô©dG á«æ°ùdG á«Ñ∏Z’CG
øe’CG äGƒb ±ó¡à°ùJ iÈc äÉªég ø°T ‘ ¢ûYGO äGCóHh
óbh .á«©«°ûdG äÉ«°û«∏«ŸGh ájOôμdG áLôª°ûÑdGh á«bGô©dG
Ö«dÉ°S’CG øe ô¶æ∏d Ékàa’ GQkƒ£J äÓª◊G √òg âfÉc
πHÉæ≤dG ≈∏Y áªFÉ≤dG) IóYÉ≤dG É¡é¡àæJ »àdG á«HÉgQ’EG
,(ájQÉëàf’G äGÒéØàdGh äÉÑcôŸG ÒéØJh á«FGóÑdG
áÄÑ©J ≈∏Y É¡JGQóbh É¡JÉ«fÉμeGE Qƒ£J ≈∏Y IôμÑe áeÓYh
»bGô©dG ¢û«÷G áÁõgh á¡LGƒe øe âæμ“ å«ëH OQGƒŸG
¢ûYGO ∞MR øe ¤h’CG á∏MôŸG äó¡°Th .ácô©ŸG ¢VQGC ‘
≈∏Y k GôμM âfÉc »àdG …OÉeôdGh áLƒ∏ØdG øe πc •ƒ≤°S
GCÈJ 2014 ôjGÈa ô¡°T ‘h .2014 ôjÉæj 4h 3 »eƒj IóYÉ≤dG
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
ôeRo øe πc â£≤°S ó≤a .¥Gô©dG ∫Éª°T ‘ äÉ«∏b’CG É¡æ£≤J
äô£°VG Éªæ«H ,‹GƒàdG ≈∏Y ¢ù£°ùZGC 3h 2 »eƒj QÉéæ°Sh
ÉgAGQh ákcQÉJ ≥WÉæŸG √òg øe ÜÉë°ùfÓd ájOôμdG äGƒ≤dG
¢ûYGO äGƒb Ωó≤J áYô°S iOGC óbh .á«KQÉc á«fÉ°ùfGE áeRGC
»àdG ∂∏J ÉgôNGBh) É¡àÑμJQG »àdG ºFGôé∏d áÑYôŸG á©«Ñ£dGh
‹hO ∑ô– Ú°TóJ ¤GE (Ú«μjôeGC ÚæWGƒe ≥M ‘ âfÉc
.ájOôμdGh á«bGô©dG äGƒ≤dG IóYÉ°ùŸ …ôμ°ùY
√ÉŒÉH á«ë«°ùŸG äÓFÉ©∏d IójóL ìhõf áLƒe çhóM ‘ 2014
ádhódG OhóM êQÉN hGC á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM »°VGQGC
.á«bGô©dG
á«à°TOGQõdÉH á£ÑJôe áÁób ájó«MƒJ áfÉjóH ¿ƒjójR’CG øjój
™≤j .ájOƒ¡«dGh ΩÓ°S’EGh á«°Uƒæ¨dGh á«ë«°ùŸG ÚH Ée ™ªŒh
º¡Jó«≤Y õμJôJh π°UƒŸG ‹Éª°T ¢û«d’ ‘ ¢Só≤ŸG º¡ëjô°V
∂∏ŸG á°üb ™e ¬à°üb ¬HÉ°ûàJ …òdG ¢ShhÉ£dG ∂∏ŸG ≈∏Y
QÉÑàYG ¤GE ÉC£N iOGC …òdG ôe’CG ƒgh ,¬«∏Y Üƒ°†¨ŸG
Gƒ°Vô©J ó≤a ,∂dòd áé«àfh .¿É£«°û∏d IóÑY ÚjójR’CG
äÉYÉª÷G øe ∂dòch ,º¡©ªà› øe õ««ªàdGh äÉ≤jÉ°†ª∏d
π«Ñbh (8) …ójRGC 500.000 ƒëf ¿’BG ¥Gô©dG ø£≤jh .IOó°ûàŸG
k Gójó–h iƒæ«f á¶aÉﬁ ‘ º¡à«Ñ∏ZGC äõcôJ ,á«dÉ◊G áeR’CG
øμ°S Éªæ«H ,¿Gõ¡Hh ¿Éî«°Th á≤«°û©Hh QÉéæ°S äGó∏H ‘
´RÉæàe ≥WÉæe ‘ º¡æμ°S ÖÑ°ùHh .É¡«MGƒ°Vh ∑ƒgO ¿hôNGB
¿Éà°SOôc áeƒμMh á«bGô©dG á«dGQó«ØdG áeƒμ◊G ÚH Ée É¡«∏Y
ájƒ¡∏d ¿ÉYP’EG πLGC øe •ƒ¨°†d ¿ƒjójR’CG ¢Vô©J ,á«ª«∏b’EG
ájOôμdG á¨∏dÉH ÚjójR’CG øe ÒãμdG çó– ºZôHh .ájOôμdG
AÉªàf’G ≈∏Y ô°üj º¡°†©H ¿GC ’GE ,ájOôμdG ájƒ¡dÉH º¡μ°ù“h
.áØ∏àﬂ á«bôY áYƒª› ¤GE
º«dÉ©J ÚH Ée ™ªŒ á«àjôμæ°S áfÉjóH ''≥◊G πgGC'' øjój
ºgQÉÑàYÉH ’kÉªLGE º¡«dGE ô¶æjoh »©«°ûdG ΩÓ°S’EGh á«à°TOGQõdG
Ú≤WÉf OƒLh ™e ,''ƒ°ûJÉe'' áé¡d º¡°†©H çóëàj .OGôc’CG øe
âfÉch áª°ùf 200.000 ƒëæH ºgOGó©J Qó≤jo .á«Hô©dG á¨∏dÉH Ék°†jGC
øe ºZôdÉH ,∑ƒcôμH á£«ÙG iô≤dG øμ°ùJ ≈ª¶©dG á«Ñ∏Z’CG
¿Éà°SOôc áeƒμ◊ á©°VÉN ≥WÉæŸ º¡æe ÒãμdG ìhõf
ójó¡à∏d Ékaóg GƒfÉc ÉŸÉ£dh .Úæ°ùdG ôe ≈∏Y á«ª«∏b’EG
º¡°Sƒ≤W ÖÑ°ùH á©WÉ≤ŸGh ∫É«àZ’Gh ∞£ÿG äÉ«∏ªYh
º¡àjƒg Aƒ°V ≈∏Y õ««ªà∏d º¡°Vô©àd áaÉ°V’EÉH ,á«æjódG
.ájOôμdG
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
äÉªég ó°U øe Úà«é«JGÎ°S’G - Ú«fGôj’EG êÉé◊G
í°VGƒdG »ØFÉ£dG QƒÙG ≈∏Y πdO ,ÊGôjGEm ºYóH ,IOó©àe
.¥Gô©dG ‘ ºFÉ≤dG »æe’CG ™°VƒdG ≈∏Y »ZÉ£dG
áæjóe ≈∏Y AÓ«à°S’G øe Iõ«Lh IÎa ó©Hh ƒ«fƒj 16 ‘h
…òdG »YÉª÷G πà≤dG í°VƒJ k GQƒ°U ¢ûYGO äô°ûf ,π°UƒŸG
»àdG - áYÉª÷G ΩÉ«b π«Ñbo ,iô°S’CG Ú«bGô©dG Oƒæ÷G ∫ÉW
äGó∏H ≈∏Y Ωƒé¡dÉH - ''á«eÓ°S’EG ádhódG'' É¡«∏Y ≥∏WoGC
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G
- ¥Gô©dG ‘ IOƒLƒŸG á«bô©dG äÉYƒªÛG ÈcGC ¿ÉªcÎdG ó©jo
áKÓK ƒëæH áØFÉ£dG √òg OGó©J Qó≤joh - OGôc’CGh Üô©dG ó©H
á£ÑJôe áë°VGh á«côJ áæμ∏H ¿ƒKóëàj ºgh .(3)áª°ùf ÚjÓe
ÖgòŸÉH ¿ÉªcÎdG øe ÉkÑjô≤J %60 øjójh .á«fÉé«HQP’CG á¨∏dÉH
øe á«∏bGC OƒLh ™e ,á©«°ûdG øe ºg ¿hôN’BGh ,»æ°ùo dG
∑ƒcôch ôØY πJ ‘ ’kÉªLGE ¿ÉªcÎdG ™≤j .(4) Ú«ë«°ùŸG
á«ªgÓ
C d k Gô¶fh .äƒμdGh OGó¨Hh ¤ÉjOh øjódG ìÓ°Uh π«HQGEh
‘ ¿ÉªcÎdG ≥∏pY ó≤a ,∑ƒcôμd É¡fƒÑ°ùæj »àdG á«îjQÉàdG
OGôc’CGh Üô©dG ÚH Ée áæjóŸG ™°Vh ∫ƒM ôFGódG ´Gô°üdG
∞£ÿG äÉ«∏ªYh äGójó¡à∏d º¡°Vô©J ™e ,¿ÉªcÎdGh
™bh ó≤a ,k GÒNGCh .¥É£ædG á©°SGh äGÒéØàdGh ∫É«àZ’Gh
á£°SGƒH â“ áé¡æ‡ πàb äÉ«∏ª©d á«ë°V á©«°ûdG ¿ÉªcÎdG
.¢ûYGO »∏JÉ≤e
øe á«Ñ∏ZGC ÚH Ée ¿ƒª°ù≤æ«a ¥Gô©dG ƒ«ë«°ùe ÉeGC
∞FGƒ£dG øe ójó©dÉH ¿ƒ©Ñàjh øeQ’CG hGC ÚjQƒ°T’CG-¿Gó∏μdG
¥Gô©dG ‘ ø£≤j ¿Éc ,OÓÑ∏d »μjôe’CG hõ¨dG πÑbh . á«ÑgòŸG
k GOGóYGC ¿hQó≤jo áØFÉ£dG AÉ°ShDQ ¿GC ºZQ ,»ë«°ùe ¿ƒ«∏e 1.4 ƒëf
hõ¨dG Ö≤Y ∞æ©dG ∫ÉªYGC ´’ófG ó©H .(5) ∂dP øe ÈcGC
»æjódG º¡FÉªàfG ÖÑ°ùH Ú«ë«°ùŸG ±Gó¡à°SG ” ,»μjôe’CG
∞dGC øe ÌcGC ¢Vô©J .Üô¨dÉH áeƒYõŸG º¡àbÓ©d k Gô¶f ∂dòch
πãe Éªæ«H (6) ¢ùFÉæμdG äGô°ûY ÒéØJ ”h πà≤∏d »ë«°ùe
øe øjQÉØdG øÄLÓdG OóY øe áÄaÉμàe ÒZ áÑ°ùf ¿ƒ«ë«°ùŸG
ÚÄLÓdG ¿ƒÄ°ûd IóëàŸG ·’CG á«°VƒØe âæ∏YGC å«M ,¥Gô©dG
¿ÉæÑd øe πmc ‘ Oó÷G ÚÄLÓdG ∞°üf øe ÌcGC ¿ƒ∏μ°ûjo º¡fGC
øe §≤a áFÉŸÉH áKÓK ¿ƒ∏ãÁ º¡fGC øe ºZôdÉH ,É«côJh
ƒëæH Qó≤j Ée óLƒj ,Ék«dÉM .(7) ¥Gô©dG ¿Éμ°S OGó©J ‹ÉªLGE
¢ûYGO »∏JÉ≤e π¨∏¨J ÖÑ°ùJ óbh ,¥Gô©dG ‘ »ë«°ùe 350.000
¢ù£°ùZGCh ƒ«fƒj ÚH Ée iƒæ«f á¶aÉﬁ øe IÒÑc AGõLGC ‘
4
5
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
∫Gõj’ .á«æWƒdG ájƒ¡dG ábÉ£H ≈∏Y º¡àfÉjO π«é°ùJ øe
≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ äÉjó– ¿ƒ¡LGƒj Ωƒ«dG º¡æe ¿hÒãμdG
º¡JGóæà°ùe ≈∏Y á∏é°ùŸoG áfÉjódG πjó©J hGC ájƒ¡dG äÉbÉ£H
1000 øe πbGC OƒLh Qó≤joh .á«FÉ¡ÑdG ¤GE ΩÓ°S’EG øe á«ª°SôdG
m .Ωƒ«dG ¥Gô©dG ‘ »FÉ¡H
á«bô°T á«≤jôaGE ∫ƒ°UGC øe ’kÉªLGE ¿hQóëæj ábQÉa’CG ¿ƒ«bGô©dG
ºgOGó©J Qó≤jo .ΩÓ°S’EG Qƒ¡X ó©H ¥Gô©dG ¤GE ºgOGóLGC AÉL óbh
»HƒæL ÖdÉ¨dG ‘ ¿hõcôªàjh áª°ùf ¿ƒ«∏e 2 ¤GE 1.5 ƒëæH
¢Vô©àj .Iô°üÑdG áæjóe ‘ º¡d ™ªŒ ÈcGC óLƒj å«M ,¥Gô©dG
‘ ¢û«ª¡Jh è¡æ‡ õ««“ äÉ«∏ªY ¤GE ábQÉa’CG ¿ƒ«bGô©dG
.á«YÉªàL’Gh á«°SÉ«°ùdGh ájOÉ°üàb’G - IÉ«◊G »MÉæe áaÉc
øe º¡JÉ©ªà› ÊÉ©Jh ''óÑY'' ßØ∏H QGôªà°SÉH º¡«dGE IQÉ°T’EG ºàj
º¶©e ÉeGC .á©ØJôe ádÉ£H Ö°ùfh ™bóe ô≤ah áWôØe á«eGC
.»©«°ûdG ÖgòŸÉH ¿ƒæjó«a ábQÉa’CG ¿ƒ«bGô©dG
200.000 - 50.000 ÚH Ée ¥Gô©dG ‘ ºgOóY Qó≤joh ,ôé¨dG
»HƒæL á©bGƒdG á«FÉædG iô≤dG ‘ ’kÉªLGE ¿ƒæ£≤jh ,áª°ùf
ó¡Y ‘ .π°UƒŸGh Iô°üÑdGh OGó¨H ±QÉ°ûe ≈∏Y ∂dòch ¥Gô©dG
” øμdh ∑Óe’CÉH ®ÉØàM’G øe ôé¨dG ™æeo Ú°ùM ΩGó°U
øe ºZôdÉHh .iƒg äÉ©FÉHh Ú°übGQh Ú«≤«°Sƒªc º¡∏«¨°ûJ
º¡fGC ’GE ,»æ°ùo dGh »©«°ûdG ÚÑgòŸÉH ¿ƒæjój ôé¨dG º¶©e ¿ƒc
∂∏J º¡fÉ¡àeG ÖÑ°ùH á«eÓ°S’EG äÉ«°û«∏«ŸG πÑb øe ¿ƒaó¡à°ùjo
º¡Ñ∏ZGC õé©jh á©WÉ≤ŸGh õ««ªà∏d ¿ƒ°Vô©àj º¡fGC Éªc .ø¡ŸG
ºgGôb ¢Vô©J øY Ó
k °†a ,áàHÉK ∞FÉXƒH ®ÉØàM’G øY
.á«°SÉ°S’CG äÉeóÿG §°ùH’C ÉgQÉ≤àaGh ∫ÉªgÓ
E d
‘ äÉ«∏b’
C G ¥ƒ≤M
»bGô©dG Qƒà°SódG
¥ƒ≤ë∏d á°†jôY •ƒ£N ≈∏Y Qƒà°SódG ∂dòch ÚfGƒ≤dG ¢üæJ
.¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ™e ≥°ùàJ »àdG äÉjô◊Gh
øjódG ƒg ΩÓ°S’EG ¿ÉCH ô≤j 2005 ΩÉY Qƒà°SO ¿GC øe ºZôdÉHh
‘ á«bô©dGh á«æjódG ájOó©àdÉH ±Î©j ¬fGC ’GE ,ádhó∏d »ª°SôdG
4 IOÉŸG ¿GC Éªc .2 IOÉŸG Ö°ùëH Ió«≤©dG ájôM øª°†jh OÓÑdG
º¡à¨∏H º«∏©àdG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ Ú«bGô©dG ≥M ≈∏Y ¢üæJ
≥M ∂dòch ,ájQƒ°T’BGh á«fÉªcÎdG á¨∏dG ∂dP ‘ ÉÃ ,Ω’CG
É¡æ£≤J »àdG ≥WÉæŸG ‘ á«ª°SQ äÉ¨∏c äÉ¨∏dG ∂∏J ΩGóîà°SG
2014 ΩÉY ™∏£e ‘ IOÉŸG √òg πjó©J ” óbh .É¡«≤WÉf á«Ñ∏ZGC
IOÉŸG ¢üæJ ,∂dP ¤GE áaÉ°V’EÉHh .á«FGóæŸG á¨∏dG Ék°†jGC πª°ûàd
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
‘ ¿hô°ûàæjh (9) ÉkÑjô≤J áª°ùf 250.000 ''∂Ñ°ûdG'' OGó©J ≠∏Ñj
iô≤dGh iƒæ«f á¶aÉﬁ ‘ á©bGƒdG É¡«∏Y ´RÉæàŸG ≥WÉæŸG
''»μÑ°ûdG'' á¨d ¿ƒKóëàjh .π°UƒŸG ¥ô°Th ∫Éª°T ‘ á©bGƒdG
,á«fÉªcÎdGh á«fÉjô°ùdGh á«°SQÉØdGh á«Hô©dG ÚH Ée ™ªŒ »àdG
øjódG øe äÉª°S ¢†©H ¢ùÑà≤J á«æjódG º¡°Sƒ≤W ¿GC Éªc
¿hô≤j º¡æe ÒãμdG ¿GC ó«H ,á«∏ÙG äGó≤à©ŸGh »eÓ°S’EG
,Gòg Éæeƒj ≈àMh å©ÑdG ô°üY òæe .á«©«°ûdG áaÉ£∏d º¡FÉªàfÉH
¿RGƒàdG ‘ …ô°ùb Ò«¨J ä’hÉÙ á«ë°V ∂Ñ°ûdG ™bh
ó©joh .OGôc’CG hGC Üô©dG ídÉ°üd ÉeGE ,º¡≤WÉæe ‘ ‘GôZƒÁódG
¢ù«dh - áØ∏àﬂ á«bôY áYƒª› AÉæHGC º¡°ùØfGC ∂Ñ°ûdG º¶©e
π°UƒŸG ¿ƒæμ°ùj GƒfÉc ø‡ ÒãμdG ÈLo G óbh - k GOGôcGC hGC ÉkHôY
∫ÉªYGCh äÉ≤jÉ°†ŸG ÖÑ°ùH IQhÉÛG iô≤dG ¤GE Aƒé∏dG ≈∏Y
.ójó¡àdGh πà≤dG
,á«©«°ûdG áØFÉ£∏d ¿ƒªàæj …òdG OGôc’CG øe ºg á«∏«ØdG OôμdG
ó¡Y ‘ OÉ¡£°VÓd á«∏«ØdG ¢Vô©J .á«æ°ùdG á«Ñ∏Z’CG ¢ùμ©H
º¡F’h á©jQòH ¥Gô©dG IQOÉ¨e ≈∏Y GhÈLoGCh Ú°ùM ΩGó°U
øe º¡æe ¿hÒãμdG ójôŒ ” .á«fGôj’EG áeƒμë∏d ΩƒYõŸG
á∏jƒW Oƒ≤©d ¿GôjGE ‘ Gƒ°TÉY ó≤a ºK øeh á«bGô©dG á«°ùæ÷G
OÉY ,Ú°ùM ΩGó°U •ƒ≤°S òæeh .ájƒg ÓH Ék°UÉî°TGC ºgQÉÑàYÉH
π«Ñ°S ‘ äÉjó– Gƒ¡LGh º¡æμdh ¥Gô©dG ¤GE º¡æe ¿hÒãμdG
ôjô“ øe ºZôdG ≈∏Y ∂dPh ,á«bGô©dG º¡à«°ùæL IOÉ©à°SG
.∂dP ô°ù«Jo äGAGôL’E áeƒμ◊G
,á«ë«°ùª∏d ≥HÉ°S …ó«MƒJ øjóH ¿ƒæjój Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG
∫ƒM º¡JÉ©ªŒ õcÎJh ¿Góª©ŸG ÉæMƒj º«dÉ©J ≈∏Y óæà°ùj
AÉŸG ΩGóîà°SG º°Sƒ≤W Ö∏£àJ å«M ,äGôØdGh á∏LO …ô¡f
ºgôcP øe ºZôdÉHh .á°UÉÿG äÉÑ°SÉæŸG ‘ ó«ª©à∏d ≥aóàŸG
øe ÒãμdG ºgÈà©j ,''ÜÉàμdG πgGC'' øe ºgQÉÑàYÉH ¿GBô≤dG ‘
º¡∏ªM ô¶– á«æjódG º¡ª«dÉ©J ¿GC å«Mh .k GQÉØc øjOó°ûàŸG
Óa - ¢ùØædG øY ´ÉaódG áéëH ≈àM - Ò¨dG AGòjGE hGC ìÓ°ù∏d
.äÉªé¡dG øe º¡°ùØfGC ájÉªM Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG ™«£à°ùj
º¡æe ÒãμdG QOÉZ ,2003 ΩÉY ‘ ∞æ©dG ∫ÉªYGC ´’ófG òæeh
øe πbGC ¥Gô©dG ‘ ¿’BG º¡æe óLƒj PGE ,πà≤∏d Gƒ°Vô©J hGC OÓÑdG
.¿É°ù«eh ∑ƒcôch OGó¨H ‘ º¡à«ÑdÉZ ø£≤j - (10) áª°ùf 5000
‘ »∏Ñ≤à°ùŸG ÉgOƒLh ¿ÉCH áØFÉ£dG √òg OGóYGC ¢übÉæJ Qòæjoh
.ójó¡àdG øgQ π¶j ¥Gô©dG
,19 `dG ¿ô≤dG ‘ ¿GôjGE ‘ ô¡X Ékjó«MƒJ ÉkÑgòe ¿ƒ«FÉ¡ÑdG ™Ñàj
” .øjódG øY ¿hóJôe º¡fGC »eÓ°S’EG øjódG ∫ÉLQ ¢†©H iôjh
Ú«FÉ¡ÑdG ™æeh Ú°ùM ΩGó°U ó¡Y ‘ »FÉ¡ÑdG ÖgòŸG ô¶M
6
øμdh ''.¿ƒfÉ≤dG ¬ª¶æjo …òdG ƒëædG ≈∏Y ºgÒZh ÚjQƒ°T’BGh
√òg π©Øjo ¿ƒfÉb áZÉ«°U ‘ ¿’BG ≈àM â≤ØNGC áeƒμ◊G
´RÉæàŸG ≥WÉæŸG ™°Vh ó©H º°ù– ⁄ áeƒμ◊G ¿GC Éªc .IOÉŸG
ƒg Éªc ,É¡«∏Y AÉàØà°SG AGôLÉEH - ∑ƒcôc πãe - É¡«∏Y
≥WÉæª∏d ¢†eÉ¨dG ™°VƒdG ¿GE .140 IOÉŸG ‘ ¬«∏Y ¢Uƒ°üæe
øe’CG äGƒb á£∏°S ∫ƒM ¢SÉÑàdG OƒLh »æ©j É¡«∏Y ´RÉæàŸG
≈∏Y á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμMh ájõcôŸG áeƒμë∏d á©HÉàdG
™æe ∫É«M á«dƒÄ°ùŸG Éª¡æe …GC πª– ΩóY ™e ,‹GƒàdG
∞FGƒ£∏d ádÉ©a ájÉªM ÒaƒJ hGC ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉcÉ¡àfG
.ô£î∏d á°Vô©ŸG äÉYƒªÛGh
¥ƒ≤◊ É«∏Y á«°VƒØeh ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ IQGRh ¥Gô©dG ¢ù°SGC ó≤d
‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M ´É°VhGC Ú°ù–h áÑbGôÃ ádƒﬂ ,¿É°ùf’EG
á«°VƒØŸG π«©ØJ Ωó©H ≠«∏ÑàdG ” 2013 ΩÉY ‘h ¬fGC ’GE .OÓÑdG
ájô°ûÑdG OQGƒŸG ájÉØc ΩóYh πYÉa ¢ù«Fôd ÉgQÉ≤àaG ™e ,É«∏©dG
äRôMGC ó≤a ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh Ö°ùëHh .(12) É¡H
QGó°UGEh ihÉμ°ûdG »≤∏J ‘ Ωó≤àdG ¢†©H ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M IQGRh
,2013 ΩÉY ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉcÉ¡àfÉH á°UÉÿG ÚfGƒ≤dG
í°Th á«dÓ≤à°SÓd ÉgQÉ≤àaG ÖÑ°ùH É¡à«∏YÉa ó««– ” øμdh
äGQGRƒdG ™e ¿hÉ©àdÉH á≤∏©àe äÓμ°ûe ÖÑ°ùHh OQGƒŸG
â°ù°SGC ób á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM ¿GCh Éªc .(13) iôN’CG
.2013 ΩÉY ‘ ¿É°ùfE’G ¥ƒ≤◊ Ó
k ≤à°ùe Ék°ù∏›
7
ºFÉb õ««“ ¿hO ¿ƒfÉ≤dG ΩÉeGC Ú«bGô©dG ÚH IGhÉ°ùŸG ≈∏Y 14
hGC øjódG hGC ¿ƒ∏dG hGC π°U’CG hGC á«°ùæ÷G hGC ¥ô©dG hGC ¢ùæ÷G ≈∏Y
Éªc .»YÉªàL’G hGC …OÉ°üàb’G ™°VƒdG hGC …GCôdG hGC ÖgòŸG
á«°üî°ûdG º¡dGƒMGC ‘ âÑdÉH Ú«bGô©dG ≥M 41 IOÉŸG ÚÑJo
.(11) º¡JGQÉ«àNG hGC º¡JGó≤à©eh º¡Ñgòeh º¡àfÉjO Ö°ùëH
äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M Ék°†jGC á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM øª°†J Éªc
ádhód á«bô©dG äÉfƒμŸG 5 IOÉŸG »ª°ùJo å«M ,ÉgQƒà°SO ‘
Üô©dGh ¿ÉªcÎdGh OGôc’CG ‘ πãªàJh ¿Éà°SOôc
6 IOÉŸG øª°†J Éªæ«H ,ºgÒZh øeQ’CGh ¿Éjô°ùdG-ÚjQƒ°T’BGh
ÚjójR’CGh Ú«ë«°ùª∏d á«æjódG ¥ƒ≤◊G ójƒDJh Ió«≤©dG ájôM
∂Ñ°ûdÉH ±GÎY’G ΩóY ¤GE ¬jƒæàdG Öéj øμdh .ºgÒZh
™bGƒe øe ™bƒe …GC ‘ ºgôcP ºàj ’h á«bôY áYÉªéc
≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ ∫ÉØW’CG ¥ƒ≤ëH 14 IOÉŸG ô≤Jh .Qƒà°SódG
ájQƒ°T’BGh á«fÉªcÎdG ∂dP ‘ ÉÃ ,Ω’CG º¡à¨∏H º«∏©àdG
¬æeh ,õ««ªàdG ´GƒfGC øe ´ƒf …GC 20 IOÉŸG ô¶–h ,á«æ«eQ’CGh
.»æjO ¢SÉ°SGC ≈∏Y õ««ªàdG
¿GC »æ©j 2005 ΩÉ©d ‹GQó«ØdG Qƒà°SódG ≥«Ñ£J ΩóY ¿GC ÒZ
OƒæÑd »≤«≤M π«©ØJ ¤GE ô≤àØJ á«bGô©dG ≥WÉæŸG øe ójó©dG
¿CG ≈∏Y 125 IOÉŸG ¢üæJ ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M
á«aÉ≤ãdGh á«°SÉ«°ùdGh ájQGO’EG ¥ƒ≤◊G øª°†j'' Qƒà°SódG
¿Gó∏μdGh ¿ÉªcÎdG πãe äÉ«°ùæ÷G ∞∏àı á«ª«∏©àdGh
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
IÉ«◊G ‘ ≥◊G äÉcÉ¡àfG
OôØdG áeÓ°Sh
‘ ¥Gô©dG äQOÉZ á«bƒ≤M á£°TÉf »gh ,¢Sƒ∏Y IOÉZ ∞°üJ
äÉj’ƒ∏d Iôé¡dG ¤GE É¡à©aO »àdG ÖYÉ°üŸG ¢†©H ,2013 ΩÉY
:á∏FÉb á«μjôe’CG IóëàŸG
≈∏Y ÈLGCoh á«μjôeGC ácô°T ™e ¬∏ªY ÖÑ°ùH »LhR ójó¡J ”
á«bGôY äÉcô°T ‘ ∂dP ó©H πªY .2005 ΩÉY ‘ ¬∏ªY ∑ôJ
.¬∏à≤H Gƒeƒ≤j ¿GC øe ¬aƒN ÖÑ°ùH
πcÉ°ûŸG ¢ùØf äÉ«∏b’CGh ¿ƒ«ë«°ùŸG ¬LGh ,2003 ΩÉY ó©Hh
øe ójõŸG á¡LGƒe ‘ GhGCóH å«M ,º¡JÉ©ªà› ‘
á∏«NódG hGC IOó°ûàŸG QÉμa’CG AGôL äÉHƒ©°üdGh äÉjóëàdG
º¡æe IójGõàe OGóYGC πàb ” .™ªàÛG ‘ äô¡X »àdG
.¥Gô©dG IQOÉ¨e ‘ ¿ƒÑZôj º¡fÉEa ∂dP ÖÑ°ùHh ,ºgójó¡Jh
.(16) π©ØdÉH ¿’BG ¥Gô©dG êQÉN º¡Ñ∏ZGC
,2003 ΩÉY òæe πb’CG ≈∏Y Ék«ë«°ùe 1103 øY π≤j ’ Ée πàb ”
äôªà°SG óbh .(17) íjô°Vh ôjOh á°ù«æc 98 ƒëf áªLÉ¡eh
2013 »eÉY ∫ÓN á«ë«°ùŸG ≥WÉæŸG âaó¡à°SG »àdG äÉªé¡dG
’ÉJôH ¥ƒ°S ‘ QÉéØfG çóM 2013 ¢SQÉe »Øa ,2014 h
¢SQÉM πà≤e ¤GE iOGC ,í°üØdG ó«Y ä’ÉØàMG ™e øeGõàdÉH
¢UÉî°TGC á©Ñ°S áHÉ°UGEh - Écƒæ«H ó«©°S ôcÉ°T ƒg - »ë«°ùe
OhhGO ⁄É°S ∞£N ” 2013 ƒjÉe 27 Ωƒj ‘h .(18) øjôNBG
¤GE iOGC Ée ,¬ª∏Y ¿hO ¬JQÉ«°S ‘ äGôéØàe ™°Vhh ¢ù«cQƒe
âØ°ûàcG óbh .É«eôJ øe Üô≤dÉH IQÉ«°ùdG QÉéØfG ó©H ¬∏à≤e
25 ‘h .(19) ¬JÉah IOÉ¡°T ‘ »HÉgQÉEc ¬∏«é°ùJ Ék≤M’ ¬Jô°SGC
OGó¨H ‘ ájQƒ°T’BG …QÉe á°ùjó≤dG á°ù«æc â°Vô©J ƒ«fƒj
πàb ” Èªaƒf 24 ‘h .É¡°SGôM øe ÚæKG ìôL ¤GE iOGC Ωƒé¡d
‘ πª©j ¿Éc …òdGh ,Üƒ≤©j QhóY AÓY »ë«°ùŸG »Øë°üdG
‘ ¬dõæe ΩÉeGC äƒ°ü∏d ”Éc ìÓ°ùH ,iƒæ«f ‘ á«FÉ°†a IÉæb
òaÉæe ≈∏Y Ωƒé¡dG ” 2013 Èª°ùjO 7 Ωƒj ‘h .π°UƒŸG áæjóe
áKÓK ój ≈∏Y OGó¨ÑH ájôjRƒdG á«MÉ°V ‘ QƒªÿG ™«Ñd
á°ùªN º¡æe ,¢UÉî°TGC á«fÉªK πà≤e øY ôØ°SGC Ée ,Úë∏°ùeo
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
1
ÉghDÉ°†YGC äÉH »àdG ,äÉ«∏bÓ
C d á«KQÉc äÉ«YGóJ 2014 ¤GE
äGÒéØàdGh Öjò©àdGh ∞£ÿGh ∫É«àZ’G äÉ«∏ªY ÉjÉë°V
¿GC å«Mh .äÉcô°ûdGh ∫ÉÙG áªLÉ¡eh í∏°ùŸG ƒ£°ùdGh
ájÉªM äGƒb hGC á°UÉN äÉ«°û«∏«Ã IOÉY ßØà– ’ äÉ«∏b’CG
ÌcGC ¿ƒμJ É¡fÉEa ,á«©ªàÛG äÉYƒªÛG ôFÉ°S πãe á«∏Ñb
.(14) äÉªé¡dG ∂∏J πX ‘ ôWÉîª∏d á°VôY
hGC É¡JQób ΩóY ÉeGE á«bGô©dG á«dGQó«ØdG áeƒμ◊G äô¡XGC óbh
º¶©e »Øa ,äÉ«∏b’CG ¿ÉeGCh øeGC ¿Éª°V ‘ É¡àÑZQ ΩóY
…òØæeo ≈∏Y ¢†Ñ≤dG ºàj ’h m±Gh ≥«≤– AGôLGE ºàj ’ ,ä’É◊G
»Yój .á«°VÉŸG äGƒæ°ùdG ióe ≈∏Y ôªà°SG ôeGC ƒgh ,äÉªé¡dG
π«°UÉØàdG Qƒ¡X ™æ“ á«°SÉ«°S äÓàμJ OƒLh äÉ«∏b’CG ƒ∏ãªeo
É¡à©ª°oS åjƒ∏J ºàj ’ ≈àM ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉcÉ¡àfÉH á°UÉÿG
áeƒμ◊G ƒDWGƒJ âÑãj ¿É«M’CG øe ÒãμdG ‘ ¬fGC Éªc .(15)
¥ƒ≤◊G OQ ÒNÉCJ hGC äÉªé¡dG π«¡°ùJ ‘ øe’CG äGƒbh
.ÉjÉë°†∏d
¥ƒ≤M äÉcÉ¡àfG ºgGC øe k GOóY ôjô≤àdG øe ‹ÉàdG Aõ÷G ÚÑjo
,2014h 2013 »eÉY ∫ÓN äÉ«∏b’CG ≥M ‘ âKóM »àdG ¿É°ùf’EG
hGC Égó°UQ ºàj ’ ä’É◊G øe ÒãμdG ¿GC ±hô©ŸG øe ¬fGC ÒZ
áWô°ûdG äGƒb ‘ äÉ«∏b’CG á≤K ΩGó©fG ÖÑ°ùH É¡æY ÆÓH’EG
.É¡æY ÆÓH’EG äÉ«YGóJ øe º¡àÑgQh øe’CGh
Ú«ë«°ùŸG ó°V äÉcÉ¡àfG
.2003 ΩÉY òæe Iôªà°ùe äÉªé¡d ¿ƒ«ë«°ùŸG ¢Vô©J ÉŸÉ£d
áÑjQh ∂°ûH º¡©e πeÉ©àdG ” ¥Gô©∏d »μjôe’CG hõ¨dG πX »Øa
äÉYÉª÷G ¿GC Éªc .Üô¨∏d áeƒYõŸG º¡J’Gƒe ÖÑ°ùH AÉØLh
Ò«¨J ±ó¡H Ék°†jGC Ú«ë«°ùŸG ≈∏Y äÉªég âæ°T IOó°ûàŸG
Úª∏°ùŸG áë∏°üŸ á£∏àıG ≥WÉæŸG ‘ ‘GôZƒÁódG ™°VƒdG
- Ú«ë«°ùª∏d ácƒ∏ªŸG ôLÉàŸG ¢Vô©J ¤GE áaÉ°V’EÉH ,áæ°ùo dG
.äÉªé¡∏d - QƒªÿG ™«H òaÉæe πãe
8
17 Ωƒj áæjóŸG ‘ á«ë«°ùŸG äÓFÉ©dG á«≤H ¢ûYGO äQòfGC óbh
‘ ájõ÷G É¡©aO hGC É¡eÓ°SGE QÉ¡°TGE ΩóY ∫ÉM ‘ ¬fÉCH ƒ«dƒj
óM ¿ƒ¡LGƒ«°S º¡fÉEa ƒ«dƒj 19 Ωƒj ∞°üàæe √É°übGC óYƒe
áæjóe á«ë«°ùŸG äÓFÉ©dG ™«ªL äQOÉZ ,¬«∏Yh .∞«°ùdG
.§≤a º¡æe π«∏b OóY ’GE ≥Ñàj ⁄h ïjQÉàdG Gòg πÑb π°UƒŸG
2013 Èª°ùjO 25 ‘h .(20) øjôNGB áKÓK ìôLh Ú«ë«°ùe
‘ á«ë«°ùe ¢ùFÉæch ≥WÉæe äGÒéØàdG øe á∏°ù∏°S âaó¡à°SG
,OÓ«ŸG ó«©H ’kÉØàMG ¿hô°†ëj ¿ƒ∏°üŸG ¿Éc Éªæ«H ,OGó¨H
áHÉ°UGEh Ék°üî°T øjô°ûYh á©HQGC πà≤e øY çOÉ◊G ôØ°SGC å«M
.(21) øjôNGB 52 øY π≤j ’ Ée
™«ªL ≈∏Y É¡Jô£«°S ¢ûYGO âªμMGC ¢ù£°ùZGC 7-6 ÚHh
πJ É¡«a ÉÃ ,iƒæ«f ∫ƒ¡°S ‘ á©bGƒdG ájQƒ°T’BG ≥WÉæŸG
- ¢TƒbGôb Ió∏Hh ∞«c πJh ÉjÉæàHh ¢ù∏eôch ÓJôHh ∞≤°SGC
∂dP iOGC .áª°ùf 50.000 `d ≥HÉ°ùdG øWƒŸGh á«ë«°ùe Ió∏H ÈcGC
‘ ¢üî°T 200.000 Òé¡J äó¡°T ,ìhõædG øe IójóL áLƒe ¤GE
.(25) á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμ◊ á©°VÉÿG ≥WÉæŸG √ÉŒG
¤GE ôa …òdG ,¢TƒbGôb ¿Éμ°oS óMGC ,ƒHƒL ¢TƒÑY ≥«aƒJ …hôj
:Ó
k FÉb ¢ù£°ùZGC øe 6 `dG çGóMGC GhÉ≤fGC
á«μ«dƒKÉμdG á«côjô£Ñ∏d ™HÉàdG »àe Gó∏j OÉªY ¢ù≤dG ∞°üj
»àdG äÓμ°ûŸG ¢†©H »Hô©dG è«∏ÿGh Iô°üÑdG ‘ á«fÉjô°ùdG
:Ó
k FÉb Iô°üÑdG ‘ ¬à«YQ ¬LGƒJ
∞°ü≤∏d ¢TƒbGôb â°Vô©J ,ÉkMÉÑ°U Iô°TÉ©dG áYÉ°ùdG ‘
∫ƒ°Uh ™e ™∏¡dÉH Ió∏ÑdG ¿Éμ°oS ô©°T .¢UÉî°TGC áKÓK πàboh
,IôgÉ£dG á°ù«æc É¡Jó¡°T »àdG IRÉæ÷G ó©Hh ¢ûYGO »∏JÉ≤e
.±ƒÿÉH ô©°ûf Éæch Ió∏ÑdG ≈∏Y ∞FGò≤dG ¥ÓWGE ôªà°SG
Ió∏ÑdG øe áLôª°û«ÑdG ƒ∏JÉ≤e Öë°ùfG AkÉ°ùe 8 áYÉ°ùdG ‘h
4 áYÉ°ùdG ≈àM ÉæMhõf ôªà°SG .º¡©e IQOÉ¨ŸG ‘ ÉfGCóHh
ób ¢ûYGO âfÉc ÉkMÉÑ°U6:30 áYÉ°ùdG ∫ƒ∏ëHh ÉkMÉÑ°U
kÉ©«ªL ÉfQOÉZ .πeÉμdÉH ¢TƒbGôb ≈∏Y É¡Jô£«°S âªμMGC
(26) ...QÉÑN’CG Gƒ©ª°ùj ⁄ ø‡ ÉkÑjô≤J á∏FÉY 20 GóY
øjòdG Ú«ë«°ùŸG É¡fÉμ°oS øe Ék«∏©a iƒæ«f ∫ƒ¡°S â∏N óbh
Ö°ùëHh .Úæ°ùdG ±’GB òæe á≤£æª∏d Ú«∏°U’CG ¿Éμ°ùo dG Gƒ∏ãe
òæe ∫h’CG ƒg ƒ«fƒj 15 Ωƒj ¿Éc ,IOQh QÉ°ûH ¿Gó∏μdG ¿Gô£e
¿GC ≈àM ,(27) ¢SGó≤dG AGôLGE π°UƒŸG ¬«a ó¡°ûJ ⁄ 1600
á«ë«°ùŸG AÉ¡àf’ ó¡ªJo ób äGQƒ£àdG ôNGB ¿ÉCH Ghó≤àYG øjÒãμdG
øe ƒgh ,Êƒ°S ¢Sô£H Éàb ó«› OÉªY Üô©joh .¥Gô©dG ‘
¤GE ¢ù£°ùZGC øe 6 `dG ‘ ôa ób ¿Éch ,Ék°†jGC ¢TƒbGôb ¿Éμ°oS
:Ó
k FÉb √QÉjO ¤GE iôNGC Iôe IOƒ©dG øe ¬°SÉCj øY ,GhÉ≤fGC
ó«MƒdG π◊G ƒg Gòg .Iôé¡dG ‘ πãªàj Ék©«ªL ÉæÑ∏£e
ÉæJÉ«M ±ÉæÄà°SG Éææμªjo ’h ÊÉ©f ÉæfGC å«M ,Éæd áÑ°ùædÉH
ÉæàdhÉﬁh ÉæJOƒY ∫ÉM ‘ ¬f’C ,iôNGC Iôe ÉæJó∏H ‘
(28) ?GPÉŸh ?∂dP π©Øf øª∏a ...∫RÉæŸG hGC ´QGõŸG AÉæH
‘ É¡jGCQ øY ¢Sƒ∏Y IOÉZ á«bƒ≤◊G á£°TÉædG Ék°†jGC Üô©Jo Éªc
:ák∏FÉb ¥ƒÑ°ùe ÒZ iƒà°ùe ¤GE â∏°Uh ób áeR’CG ¿GC
9
É¡fƒbô°ùj º¡fÉEa ,QƒªÿG ™«Ñd ôLÉàe Ú«ë«°ùª∏d ¿Éc GPGE
¥GôMÉEH ¿ƒeƒ≤j hGC IQOÉ¨ŸG ≈∏Y ºghÈéjo hGC º¡fƒ∏à≤j hGC
πÑb øe Ú«ë«°ùŸG ±Gó¡à°SG »g á∏μ°ûŸG .ºgôLÉàe
äÉ¡÷G á£°SGƒH Ék°†jGCh Ωƒ«dG ¥Gô©dG ‘ IOƒLƒŸG áaÉ≤ãdG
™æq≤eo ¬æμdh ,Gkô°TÉÑe GkOÉ¡£°VG ôe’CG πãªjo ’ ób .á«eƒμ◊G
¥Gô©dG ‘ ¿ƒ«ë«°ùŸG ô©°ûj ÖÑ°ùdG Gò¡dh .ô°TÉÑe ÒZh
ó∏ÑdG Gòg AÉæHGC º¡a ,º¡«a ÜƒZôe ÒZ ¢UÉî°TGC º¡fÉCH
...áæWGƒŸÉH ¢SÉ°ùM’EG ¤GE ¿hô≤àØj º¡æμdh
.ábô°ùdG ¤GE Ú«ë«°ùŸG óMGC ∫õæe ¢Vô©J ,´ƒÑ°SGC òæe
‘ πª©j ¿Éc πLQ ¢Vô©J ,¢ùe’CG ‘h .A»°T πc Gƒbô°S
Ωƒ«dG Éæ©ª°Sh ,¬°SGCQ ≈∏Y Üô°†∏d QƒªÿG ™«H òaÉæe óMGC
¿hô©°ûj ¢UÉî°T’CG øe ÒãμdG .»YƒdG ó≤a ¬fGC
.(22) ...±ƒÿÉH
ƒ«fƒj 10 ‘ π°UƒŸG áæjóe ≈∏Y Iô£«°ùdÉH ¢ûYGO äGƒb âeÉb
¤EG iOCG Ée ,Úæ°ùdG ±’B’ Ú«ë«°ùŸG øWƒe âfÉch ,2014
∫ƒ¡°ùd áªNÉàŸG iô≤dG ¤EG á«ë«°ùŸG äÓFÉ©dG äÉÄe ìhõf
ºK .á«ª«∏bE’G ¿Éà°SOôc áeƒμ◊ á©°VÉÿG ≥WÉæª∏d hCG iƒæ«f
¢üf ,áæjóª∏d ÉkbÉã«e GhQó°UCG ¿CG ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e åÑd Ée
™ £b hC G Ö∏ °ü∏ d º ¡°Vô©J hC G á jõé ∏ d Ú «ë «°ù Ÿ G ™ a O Ü ƒ L ƒ H
k GOóY ¿CG ájQƒ°TBG QÉÑNCG ádÉch âæ∏YCG ƒ«fƒj 23 Ωƒj ‘h .¢SCGôdG
π°UƒŸG ‘ á«ë«°ùe á∏FÉ©d ’kõæe Gƒ∏NO ¢ûYGO »∏JÉ≤e øe
,Üƒ∏£ŸG ≠∏ÑŸG ™aO øY Iô°SC’G äõéY ÉeóæYh ájõ÷G òNC’
…òdG ,ódGƒdG ΩÉeCG áæH’Gh ΩC’G ÜÉ°üàZÉH Ú∏JÉ≤e áKÓK ΩÉb
äQó°U ƒ«fƒj 21-12 ÚHh .(23) Égó©H QÉëàf’G ≈∏Y ΩóbCG
ƒ∏JÉ≤e É¡ÑμJQG ÜÉ°üàZG çOGƒM øY IócDƒe ÒZ ôjQÉ≤J
É«∏©dG á«bGô©dG á«°VƒØŸG É¡àæ∏YCG áKOÉM 11 øª°†àJ ,¢ûYGO
ÚàÑgGQ ∞£îH Ék°†jCG ¢ûYGO âeÉb Éªc .(24) ¿É°ùfE’G ¥ƒ≤◊
17 ó©H º¡MGô°S ≥∏£Jo ¿CG πÑb ,π°UƒŸÉH ôjO øe ΩÉàjCG áKÓKh
.Ékeƒj
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
.»°SÉ«°ùdG Aƒé∏dG ¤GE ¢ù«dh ájÉªM ¤GE äÉ«∏b’CG êÉà–
,ºgó∏H ‘ º¡bƒ≤M ≈∏Y º¡dƒ°üM GkóL …Qhô°†dG øe
ÉgOó©J ∂dòch É¡àjƒgh ó∏ÑdG çGôJ ≈∏Y ®ÉØ◊G Öéjh
(30) »bô©dGh »æjódG
Ωó©H ,A»°ûdG ¢†©H ±ƒÿÉH Qƒ©°T óLƒj ¿Éc ,¢ûYGO πÑb
Óa ,¿’BG ÉeGC .IÉ«M ∑Éæg âfÉc øμdh ,á«©«ÑW IÉ«M ¢û«Y
(29) .IÉ«M óLƒJ
É¡fÉμ°ùo d ÉkæeGC ÌcGC iƒæ«f ∫ƒ¡°S π©éH ¿hôNGB ¿ƒ«bGôY ÖdÉ£joh
:Ú°ùM ¢TƒÑY á«bQ á«bƒ≤◊G á£°TÉædG ∫ƒ≤J Éªc ,k GOó› Ú«∏°U’CG
''»bôY Ò¡£J ¬fGE''
IQOÉ¨e ≈∏Y GhÈLoGC ó≤d .É«côJ ‘ ΩÉY áFÉe òæe øeQ’CG
IOƒ©dG ‘ Ghôμa Ée GPGE ∞«°ùdG óëH ºgójó¡J ”h º¡dRÉæe
ó≤d .π°UƒŸG IQOÉ¨e iƒ°S QÉ«N Éæjód øμj ⁄ .π°UƒŸG ¤GE
k Gó«ÑY ¿ƒμf ¿GC hGC ÉæàfÉjO QÉμfGE k GóHGC πÑ≤f ⁄h k GQGôMGC Éfódho
Éæ∏Ñ≤à°SG ó≤d .√QhòLh ¥Gô©dG π°UGC øëf .ájõ÷G ™aóf ¿GC hGC
áæeGB ≥WÉæe ∑Éæg øμJ ⁄ ¿GE .º¡∏Ñb Éæg Éæ°ûYh Úª∏°ùŸG
.iôNGC áëHòe Éæ¡LGh ób Éæμod ,¿Éà°SOôc πãe
IQOÉ¨e ≈∏Y Ú«bGô©dG å– πg ,á«dÉ◊G áeR’CG Aƒ°V ≈∏Y
?äÓμ°ûŸG øe ºZôdÉH AÉ≤ÑdG ΩGC ¥Gô©dG
…GC òÑMoGC ’ á°ù«æμdG øY πãªªoc .ájÉ¨∏d êôM ∫GƒD°S Gòg
QGô≤dG PÉîJ’ ¢üî°T πc ¤GE Oƒ©j ôe’CG øμdh ,iôNGC ∫ƒ∏M
»æfÉEa ¥Gô©dG êQÉN Iôé¡∏d ¢SÉædG äƒYO Ée GPGE .í«ë°üdG
Öé«a ,AÉ≤ÑdG º¡JƒLQ GPGEh º¡°VQGCh ºgó∏Ñd º¡côJ ºYOGC
.º¡d ¿Ée’CGh øe’CG ÒaƒJ Éæ«∏Y
?¿ƒ«ë«°ùe º¡f’C π°UƒŸG ‘ Ú«ë«°ùŸG ±Gó¡à°SG ” πg
øe ¿ÉÑ∏°üdG ádGRÉEH ¢ûYGO âeÉb ÉeóæY ,ôe’CG ∫hGC ‘ ,º©f
” ºK ,º¡ØFÉXh øe Ú«ë«°ùŸG ÚØXƒŸG íjô°ùJh ¢ùFÉæμdG
.ÚjójR’CG πãe iôNGC äÉ«∏bGC ±Gó¡à°SG
á°ù«æμdG ¢ù«FQ ,OhhGO ¢SƒÁOƒμ«f QÉe ¿Gô£ŸG ™e á∏HÉ≤e
¿Éà°SOôch π°UƒŸG ‘ ájQƒ°T’BG
?π°UƒŸG IQOÉ¨e ≈∏Y Ú«ë«°ùŸG ™«ªL QÉÑLGE ” πg
ƒëf äQOÉZ å«M ,º¡dRÉæe øe Ú«ë«°ùŸG ™«ªL AÓLGE ”
¿Éμ°ùo dG øe ÉghDÉ°†YGC ¿Éch 2014 ƒ«fƒj 10 ‘ Iô°SGC 1000
Iôé¡dG ácôMh OÉ¡£°V’G ó©H ÚbÉÑdG Ú«ë«°ùŸG
π°UƒŸG øe ÉfGC âHôg ó≤d .2003 ΩÉY Égó¡°T »àdG á«YÉª÷G
.¢ûYGO …ójGC ‘ É¡Wƒ≤°S øe äÉYÉ°S 6 πÑb
?¿Éà°SOôc ‘ øjQÉØdG Ú«ë«°ùŸG ∫ÉÑ≤à°SG ” ∞«c
P’ Éªæ«H - ≈àe QÉe ôjO πãe - IôjO’CG ¤GE º¡°†©H ÖgP
QÉéÄà°SG ¤GE ¢†©ÑdG ¬ŒGh º¡FÉHôbÉCHh ¢ùFÉæμdÉH ¿hôNGB
ÚæWGƒŸGh á°ù«æμdG ÚH ¿hÉ©J óLƒj .áeÉbÓ
E d øcÉeGC
¿GC ’GE ,Ú«ë«°ùŸG IóYÉ°ùŸ ájOôμdG äÉ£∏°ùdGh ÚjOÉ©dG
‘ Ée ∫òÑJ äÉ£∏°ùdG ¿GC ó≤àYGC .ÉkjhÉ°SÉCe π¶j ™°VƒdG
OóY ≠∏Ñj PGE ,π«≤K πª◊G øμdh ,Ú«ë«°ùŸG IóYÉ°ùŸ É¡©°Sh
¥Gô©dG ‘ ¿óŸG ∞∏àﬂ øe ,¢üî°T 1.200.000 ƒëf øjQÉØdG
.Ú«ë«°ùŸG øe §≤a ¢ù«dh
?á«dÉ◊G áeR’CG AÉ¡àfÉH ô°ûÑJo QOGƒH óLƒJ πg
äÉ£∏°ùdG º©æJ ¿GC πeÉCf Éææμdh .πe’CG Éæ«£©J QOGƒH óLƒJ ’
ÉæfGC Éªc .øe’CÉH á«ë«°ùŸG áØFÉ£dG AÉæHGCh á«fÉà°SOôμdG
.‹hódG ™ªàÛG øe á«fÉ°ùf’EG IóYÉ°ùŸG Ö∏£f
‘ ¿ƒ«ë«°ùŸG É¡¡LGƒj »àdG á«°ù«FôdG äÓμ°ûŸG »g Ée
?¿Éà°SOôc
±ƒ°ùa .á«≤«≤M áKQÉc ¤GE øgGôdG ™°VƒdG QGôªà°SG …OƒDj ób
∫ÉØW’CG Ögò«°S øjGCh ,ÉkÑjôb »°SGQódG ΩÉ©dG GCóÑj
ΩÉ“GE øe á©eÉ÷G ÜÓW ¢†©H øμªàj ⁄ ?Ú«ë«°ùŸG
¢ùFÉæμdG ¢VQGC ≈∏Y ¿ƒeÉæj ¢SÉædG ¿GC Éªc ,º¡JGQô≤e
ÚeÉCJ äÓFÉ©dG ™«£à°ùJ ∞«c .∫ƒ°UƒdG ≈∏Y ∂°ThGC AÉà°ûdGh
.ôªà°ùj ¿GC ™°VƒdG Gò¡d øμªjo ’ ?πªY ¿hO É¡eƒj äƒb
.IÉ°SÉCŸG √òg AÉ¡fGE ¤GE êÉàëf .IóYÉ°ùŸG ¤GE êÉàëf
9 ïjQÉàH π«HQGE øe ∞JÉ¡dG ÈY á∏HÉ≤ŸG √òg AGôLGE ”
2014 ¢ù£°ùZGC
?π°UƒŸÉH çóM Ée ∞°üJ ∞«c
√Éb’ ÉŸ ¬HÉ°ûe çóM .»bôY Ò¡£J ¬fGE .á«YÉªL IOÉHGE »g
?¢ûYGO ≈∏Y á«μjôe’CG ájƒ÷G äÉHô°†dG ≈∏Y ≥aGƒJ πg
πLQ ÉfÉCa ,‹ ¢ù«dh Ú«°SÉ«°ù∏d ∫GƒD°ùdG Gòg ¬«LƒJ Öéj
.øjO
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
10
ÉjÉë°V Gƒ©bh ÉŸÉ£∏a π°UƒŸÉH ¿ƒæWÉ≤dG ¿ƒjójR’CG ÉeGC
øjÒãμdG ™aO …òdG ôe’CG ƒgh ,äGƒæ°ùd äÉªé¡dGh äGójó¡à∏d
áæjóŸG •ƒ≤°S ™e ¬fGC ó«H .âbƒdG QhôÃ áæjóŸG IQOÉ¨Ÿ º¡æe
¤GE ¿ƒbÉÑdG ¿ƒjójR’CG QOÉZ ,ƒ«fƒj 10 Ωƒj ¢ûYGO …ójGC ‘
¢ûYGO hOôªàe ΩÉb ,π°UƒŸG º¡dƒNO Ωƒj ¢ùØf ‘h ,óH’CG
QÉ¡°TÉEH ºgƒÑdÉWh áÑ«°ü◊
o G ‘ ÉkjójRGC ÉkjóæL 14 ∞£îH
GhÉC≤a ¢ûYGO »∏JÉ≤e ¿ÉCH π«b ,º¡æe 13 ¢†aQ ó©Hh .º¡eÓ°SGE
Ék°†jGC ¢ûYGO âªμMGC Éªc .(39) AÉ«MGC º¡bôM πÑb º¡æ«oYGC
¥ÓWGE óæYh π°UƒŸÉH ‹É≤àf’G õé◊G õcôe ≈∏Y É¡Jô£«°S
º¡Jô°SGC ¿GC ¢ûYGO äGƒb âãÑd Ée ,ÚjójRGC Úfƒé°ùe 7 ìGô°S
Éªæ«H Üô¡dG øe º¡æe ¿ÉæKG øμ“ .º¡eÓ°SGE QÉ¡°TÉEH º¡àÑdÉWh
≈∏Y ¢ûYGO äô£«°S ƒ«fƒj 10 ‘h .øjôN’BG á°ùªÿG πàb ”
ÚjójRGC Úfƒé°ùe 9 ΩGóYÉEH Égƒ∏JÉ≤e ΩÉb å«M ,¢ThOÉH øé°S
.(40) á©«°ûdG øe äÉÄeh
‹ÉàdG Ωƒ«dG ∫ƒ∏ëHh ,¢ù£°ùZGC 2 Ωƒj ¢ûYGO ój ‘ ôeRo â£≤°S
»gh - πeÉμdÉH QÉéæ°S ≈∏Y É¡Jô£«°S âªμMGC ób áYÉª÷G âfÉc
ÉkHôg ¢üî°T 200.000 ƒëf ôa .Ú«bGô©dG ÚjójR’CG º¶©e øWƒe
:π«YÉª°SGE GRÒe …ójR’CG »bƒ≤◊G §°TÉædG Ö°ùëHh ,º¡JÉ«ëH
ÉkMÉÑ°U 2 áYÉ°ùdG ‹GƒM ‘ Ó
k «d É¡eƒég ¢ûYGO âæ°T
øe Gƒæμªàj ⁄h º¡JÉ«ëH ¢SÉædG ôa .¢ù£°ùZGC 3 `eƒj
‘ÉM ¿Éc º¡æe øjÒãμdG ¿GC ≈àM ,º¡YÉàe ÜÉë£°UG
iƒ°S º¡©°ùj ⁄h º¡«∏Y QÉædG ¥ÓWGE ºàj ¿Éc ...Úeó≤dG
Gƒ°†aQh áLôª°û«ÑdG äÉ°û«∏«e âÑë°ùfG ...Gkó«©H Üô¡dG
áë∏°SGC ¢†©ÑdG πªëj ¿Éc ...ÚjójRÓ
C d áë∏°SGC …GC AÉ£YGE
áeó≤àŸG äÉ«æ≤àdÉH ¿QÉ≤Jo ’ »àdG , AK47 πãe áØ«ØN
.(41) ¢ûYGO IRƒëH »àdG
¢SGCôdG ™£b ÚH Ée ,äÉÄŸG πà≤e øY π«YÉª°SGE GRÒe ø∏©jo
.º°ù÷G øe iôNGC AGõLGCh
Ée ,QÉéæ°S πÑL √ÉŒÉH ¢üî°T 50.000 øY π≤j ’ Ée ¬LƒJ
OƒLh ΩóY πX ‘ Éª«°S ’ ,á«fÉ°ùfGE áKQÉc çhóM ¤GE iOGC
Ió©d ƒ÷G IQGôM ¤GE øjQÉØdG ¢Vô©Jh ,AGhO hGC √É«e hGC ΩÉ©W
øμJ ⁄h ,πÑ÷G ≈∏Y º¡°†©H ‘ƒJ ,∫É◊G á©«Ñ£Hh .ΩÉjGC
á«μjôe’CG äGôFÉ£dG É¡à£≤°SGC »àdG á«fÉ°ùf’EG äÉfƒ©ŸG
.º¡JÉ«M Ghó≤a ø‡ äGô°û©dG PÉ≤f’E á«aÉc á«bGô©dGh
∫ÉLôdG ΩGóYGE ‘ ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e ´ô°T ,ä’É◊G ¢†©H ‘h
áë∏°S’CG º¡∏ªM ≈∏Y º¡æe ÉkeÉ≤àfG ,ÚjójR’CG á«Ñ°üdGh
11
»jójR’
C G ó°V äÉcÉ¡àfG
á«ÑdÉZ øμ°S ,¥Gô©dG ‹Éª°ûd ¢ûYGO äGƒb ΩÉëàbG âbh ≈àM
≥WÉæe »gh ,iƒæ«f á¶aÉëÃ á©bGh ≥WÉæe ‘ ÚjójR’CG
áeƒμMh OGó¨H ‘ á«dGQó«ØdG áeƒμ◊G ÚH Ée É¡«∏Y ´RÉæàe
á«dÉààŸG äÉªé¡∏d á«ë°V ÚjójR’CG ™bh .á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc
º¡àª¡JG »àdG áë∏°ùŸG äÉ«°û«∏«ŸG …ójGC ≈∏Y ∞£ÿG äÉ«∏ªYh
≈∏Y óªà©j º¡æe ÒãμdG ¥RQ OQƒe ¿GC å«Mh .¿É£«°ûdG IOÉÑ©H
äÉªé¡d Ék°†jGC º¡dÉﬁ ¢Vô©ààa ,á«dƒëμdG äÉHhô°ûŸG ™«H
∞æYGC øª°†ààa á«YÉª÷G íHGòŸG ÉeGC .á«eÓ°S’EG äÉYÉª÷G
ÚH Ée πà≤e øY ôØ°SGC …òdGh »bGô©dG ´Gô°üdG √ó¡°T Ωƒég
äGÒéØJ á©HQGC AGôL 2007 ¢ù£°ùZGC 14 ïjQÉàH …ójRGC 800-400
” óbh .(31) QÉéæ°S ‘ IôjõLh É«fÉJÉc »àjôb ‘ áæeGõàe
âÑãJo ⁄ .çOÉ◊G Gòg á«dƒÄ°ùe ¥Gô©dG ‘ IóYÉ≤dG π«ª–
hGC ÚjójR’CG ájÉªM ‘ É¡à«∏YÉa ájOôμdG ’h á«bGô©dG äGƒ≤dG
á∏«∏≤dG äGƒæ°ùdG ióe ≈∏Yh .äGÒéØàdG …òØæeo áªcÉﬁ ‘
óÑ©e óæY ÚjójRÓ
C d á«æjódG ä’ÉØàM’G AÉ¨dGE ” ,á«°VÉŸG
.(32) äÉªé¡dG ∂∏J πãŸ ¢Vô©àdG øe ±ƒÿG ÖÑ°ùH ¢û«d’
øe ƒgh - ƒ‚GE ô°†N ø°ùﬁ ∞£N ” 2013 ¢SQÉe ‘h
ÉgQGó≤e ájóa √ƒØWÉN Ö∏Wh ,ÉfGQƒL ájôb øe - ÚjójR’CG
Q’hO 80.000 ≠∏ÑŸ ¬Jô°SGC ™aO ó©H ¬MGô°S ≥∏WoGC .Q’hO 100.000
ÚjójRGC ∫ÉªY 5 »≤d 2013 ¢SQÉe 5 Ωƒj ‘h ¬fGC Éªc .(33)
‘h (34) OGó¨H ±QÉ°ûe ≈∏Y πª©∏d º¡≤jôW ‘ ºgh º¡Yô°üe
¬μ∏Á QƒªÿG ™«Ñd òØæe ≈∏Y QÉædG ¿ƒë∏°ùeo íàa ,ô¡°ûdG ¢ùØf
2 h ÚjójRGC ∫ÉªYo 10 πà≤e øY ôØ°SGC É‡ ,ÚjójR’CG óMGC
»HƒæL É¡æ°T ” äÉªég ‘ º¡ØàM ÚjójRGC 6 »≤d Éªc .øjôNGB
.(35) π°UƒŸG áæjóe
¿ƒ∏≤æj Ú≤FÉ°S ≈∏Y Ωƒé¡dÉH ¿ƒë∏°ùeo ΩÉb 2013 Èªaƒf ‘h
øY ôØ°SGC Ée ,π°UƒŸG á©eÉL ¤GE á≤«°û©H øe ÚjójRGC ÉkHÓW
π«∏N …ÒNh ¢SÉ«dGE ≥«aƒJ ⁄É°S ºg Ú≤FÉ°S áKÓK πà≤e
ìhôéH ™HGQ ≥FÉ°S Ö«°UoGC Éªæ«H ,ø°ùM øjR óªﬁh hôªY
.(36) á¨dÉH
º¡Yô°üe QÉéæ°S øe ÚjójRGC 6 »≤d 2014 ƒjÉe ô¡°T ∫hGC ‘h
ôaÉ°ùj å«M ,ájQƒ°ùdG Ohó◊G øe Üô≤dÉH á«HGôdG á≤£æe ‘
¿hOôªàŸG QòfGC óbh .(37) ÚYQGõªc πª©∏d Ék«ª°Sƒe ¿ƒjójR’CG
áYÉ°S 24 ∫ÓN á≤£æŸG IQOÉ¨e IQhô°†H ájójR’CG äÓFÉ©dG
¥É£ædG ™°SGh »YÉªL ìhõf ¤GE iOGC Ée ,πà≤∏d Gƒ°Vô©J ’GEh
.(38) á«YGQõdG º¡«°VGQGCh º¡∏«°UÉﬁ ÚcQÉJ äÓFÉ©dG ∂∏àd
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
QÉÑLGE ” Éªæ«H ,(47) øgRÉéàMG AÉæKGC á«°ùæ÷G äGAGóàY’Gh
¥ƒ°S ‘ ø¡©«H hGC ¢ûYGO »∏JÉ≤e øe êGhõdG ≈∏Y äÉjôNGC
¤GE Ò°ûJ ôjQÉ≤J ¤GE áaÉ°V’EÉH Gòg .(48) ¢†«H’CG ≥«bôdG
,¢ûYGO É¡«∏Y ô£«°ùJ ≥WÉæe ‘ äÉæWÉ≤dG AÉ°ùædG ÜÉ°üàZG
QÉéæ°S ‘ ôjõYo πJ ájôb øe Ió«°ùd áÑ°ùædÉH ∫É◊G ƒg Éªc
ój ≈∏Y É¡HÉ°üàZG ó©H ¢ù£°ùZGC 22 ‘ QÉëàf’G ≈∏Y âeóbGC
.(49) É¡eÓ°SGE QÉ¡°TGE â°†aQ ÉeóæY ¢ûYGO äGƒb
âKóM .»°ûYGódG ìÉ«àL’G ó°V ºgGôb øY ´ÉaódG º¡àdhÉﬁh
á«æ«b ájôb ‘ ¢ù£°ùZGC 3 Ωƒj ìÉÑ°U ‘ íHGòŸG ∂∏J ióMGE
áª¶æe πÑb øe ≥Kƒe ƒg Éªc ,QÉéæ°S ¥ô°T ÜƒæL á©bGƒdG
âeÉb ,áëHòŸG øe ÚLÉædG äGOÉ¡°T Ö°ùëHh .á«dhódG ƒØ©dG
øe áYƒª› GƒÑë£°UGh AÉ°ùædG øY ∫ÉLôdG π°üØH ¢ûYGO
±QÉ°ûŸ - ÉkeÉY 12 ió©àj ’ º¡°†©H - á«Ñ°üdGh ∫ÉLôdG
.(42) ≈∏àb º¡æe 85 GhOôjo ¿GC πÑb ájô≤dG
ºFGô÷G ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ IóëàŸG ·’CG á«°VƒØe âØ°Uh óbh
¥ƒØJ ÉgQÉÑàYÉH á«æjódG äÉ«∏b’CG ≥M ‘ ¢ûYGO É¡àÑμJQG »àdG
á«dhódG ƒØ©dG áª¶æe âØ°Uh Éªæ«H ,á«fÉ°ùf’EG ó°V ºFGô÷G
»≤a .Ék«bôY k GÒ¡£J πãªJo É¡fÉCH ¢ûYGO É¡æ°ûJ »àdG äÓª◊G
É¡∏ªcÉCH ájójRGC äÓFÉY ƒëÃ ¢ûYGO âeÉb ,ä’É◊G ¢†©H
.IóMGh á©aO ∫É«LGC á©HQGC É¡∏à≤H
áëHòe ¢ûYGO äGƒb âÑμJQG ,¢ù£°ùZGC 16 h 15 »eƒj ∫ÓNh
»HƒæL á©bGƒdG ájójR’CG ƒ°ûJƒc ájôb ‘ iôNGC á«YÉªL
¢ûYGO ìÉ«àLG òæe É¡«a ájô≤dG ¿Éμ°oS ≥∏Y å«M ,QÉéæ°S
»bGô©dG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M ôjRh Ö°ùëHh .¢ù£°ùZGC 3 ‘ á≤£æª∏d
º¡Yô°üe ¢üî°T 500 øY π≤j ’ Ée »≤d ,ÊGOƒ°ùdG á©«°T óªﬁ
” å«M ,AÉ°ùædG øY ∫ÉLôdG ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e π°üah ,ƒ°ûJƒc ‘
Éªc .∫ÉØW’CGh AÉ°ùædG ô°SGCh ∫ÉLôdG ¢ShhDQ ≈∏Y QÉædG ¥ÓWGE
∫ÉØW’CGh AÉ°ùædG øaO á«dÉªàMÉH ¬à«°ûN øY ôjRƒdG Üô©jo
.(43) AÉ«MGC
äÉbÓ©dGh …ƒ°SÉCŸG ™°VƒdG ¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM
o ∞°üj
:Ó
k FÉb ¥Gô©dG ‘ ¬«∏Y áÑJÎŸG á«∏Ñ≤à°ùŸG á«©ªàÛG
∞«μa ,ÚjójR’CG ≥WÉæe øe ¢ûYGO âÑë°ùfG GPGE ≈àM
á«bGô©dG áeƒμ◊G ‘ ¥ƒKƒdGh IOƒ©dG ¿ƒ©«£à°ùj
ó≤d .ºgOhGôj …òdG ∫hDÉ°ùàdG ƒg Gòg ?GkOó› º¡àjÉª◊
Ö©°üdG øe .º¡d ájÉª◊G áeƒμ◊G Ωó≤J ’h A»°T πc Ghó≤a
Gòch ,âeó¡J ób º¡dRÉæe ¿’C Ék«dÉM IOƒ©dG ‘ åjó◊G
πc .¿ƒμ∏Á Ée πch º¡JÉYÉæ°Uh º¡YQGõŸ áÑ°ùædÉH ∫É◊G
.(50) πe’CG øe π«∏≤dGh ¢ùHÓŸG ¢†©H ƒg ¿’BG º¡jód Ée
Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG ó°V äÉcÉ¡àfG
¿GC ’GE ,ËôμdG ¿GBô≤dG ‘ ''ÜÉàμdG πgGC'' º¡à«ª°ùJ øe ºZôdÉH
πÑb øe ÚæeƒDe ÒZ º¡fƒμH º¡«dGE ô¶æjo Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG
∫ÉªYGC ∫ÓN øe º¡aGó¡à°SG ” ÉŸÉ£dh äÉYƒªÛG ¢†©H
á«ÑdÉZ ¿’Ch .á«æjódG º¡àjƒg ÖÑ°ùH ∞£ÿGh ójó¡àdGh πà≤dG
¤GE ô¶æ«oa ,ÖgòdG áZÉ«°U áæ¡e ¿ƒæ¡àÁ Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG
∞£ÿG äÉ«∏ªY ∫ó©e ´ÉØJQG ‘ ÉkªgÉ°ùe Ó
k eÉY ¬fƒμH º¡FGôK
,ä’É◊G ¢†©H ‘ ¬fGC ’GE .É¡d ¿ƒ°Vô©àj »àdG í∏°ùŸG ƒ£°ùdGh
¿ƒc ¤GE Ò°ûjo Ée ,º¡JÉ≤∏©àe ábô°S ¿hO º¡«∏Y Ωƒé¡dG ºàj
.(51) ºFGô÷G ∂∏àd º¡°Vô©àd ÉkÑÑ°S »æjódG ÖgòŸG
øgÉc ƒgh ó«ªM Ò°ûH ∫õæe ¿ƒë∏°ùeo ºëàbG 2013 ƒ«fƒj ‘
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
äÉŸÉμŸG ¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM …ójR’CG »bƒ≤◊G §°TÉædG ôcòàj
áëHòŸG πÑb ájô≤dG ¿Éμ°oS øe ÉgÉ≤∏J »àdG á≤∏≤ŸoG á«ØJÉ¡dG
:Ó
k FÉb
ÉeGE ,ΩÉjGC áKÓK á∏¡e ºgƒ£YGC ¢ûYGO »∏JÉ≤e ¿ÉCH ÉfhÈNGC
ÉæH ∫É°üJ’ÉH GƒeÉb ∂dòdh .πà≤dG hGC º¡eÓ°SGE QÉ¡°TGE
hGC »μjôe’CG ™ªàÛG GƒÑdÉWh ,A»°T …GC πªY ≈∏Y ÉæãMh
·’CGh ‹hódG ™ªàÛG øe ÉæÑ∏W ,¬«∏Yh ...∑ôëàdÉH ‹hódG
á«μjôe’CG á«∏°üæ≤dGh OGó¨H ‘ »μjôe’CG ÒØ°ùdGh IóëàŸG
A»°T …GC πª©H á«ÑæL’CG ä’ÉcƒdG øe ójó©dGh π«HQGE ‘
¢ûYGO äGƒb â∏NO ΩÉjGC áKÓK ó©Hh .Gƒ∏©Øj ⁄ º¡æμdh
âÑ°üàZGh âØ£Nh É¡dÉLQ ™«ªL â∏àb å«M ,ájô≤dG
(44) ...∫ÉØW’CG Ék°†jGC â∏àbh AÉ°ùædG
´’ófG òæe º¡∏àb ” øjòdG ÚjójR’CG äÉÄe ¤GE áaÉ°V’EÉHh
á«°VƒØe Ö°ùëH ,…ójRGC 2500 ƒëf ∞£N ” ,á«dÉ◊G áeR’CG
∫ÉØW’CGh AÉ°ùædG ÉeGC .(45) ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ É«∏©dG IóëàŸG ·’CG
øé°S πãe ™bƒŸG øe OóY ‘ ºgRÉéàMG ºàj Ée ÉkÑdÉ¨a
á«æH’CG øe ÉgÒZh ¢SQGóŸG ‘h π°UƒŸG øe Üô≤dÉH ¢ThOÉH
‘ Ék°†jGCh êÉ©Hh π°UƒŸGh ôØY πJ ‘ á©bGƒdG á«eƒμ◊G
¿Éc ôØY πJ øe Üô≤dÉH ájôb ‘ áæFÉμdG IQƒé¡ŸG ∫RÉæŸG
Éªc .(46) á≤£æŸG øe ºgQGôa πÑb á©«°ûdG ¿ÉªcÎdG É¡æ£≤j
ÜÉ°üàZ’G ¤GE AÉ°ùædG ¢Vô©J ÉgOÉØe ôjQÉ≤J äô¡X
12
''π◊G »g Iôé¡dG''
çóëj ¿GC ∂dòd øμªjo ∞«c º¡aGC ’ ?äGó«°ùdG A’ƒDg ∫É«M
åMGC .≥«bôdG ¥ƒ°S ‘ AÉ°ùædG ™«H …GC - ¿ô≤dG Gòg ‘
ó°V ÖμJôjo Ée ¿GC å«M ,ÉæJóYÉ°ùe ≈∏Y ‹hódG ™ªàÛG
.øgOÉÑ©à°SG ¢ù«dh äGó«°ùdG ôjô– Öéj .IOÉHGE ó©jo »Ñ©°T
AÉæH ºàj ¿GCh IóëàŸG ·’CG ájÉªM ¤GE êÉàëf øëf
.¢ûYGO ºFGôL øe øjQÉØdG ÜÉ©«à°S’ äÉª«ıG
™°VƒdG πX ‘ ÚjójRÓ
C d ìÉàŸG π◊G ∑OÉ≤àYG ‘ ƒg Ée
?øgGôdG
AÉ≤ÑdG ‘ ≥ãf ’ øëf .Iôé¡dG øe ójõŸGh Iôé¡dG ºK ,Iôé¡dG
ºgÒZh ÚjójR’CG ÚH ¢ûjÉ©àdG ¿GE .¿Ée’CÉH ô©°ûf ’ .¥Gô©dG ‘
.ÉkeÉ“ ∞∏àﬂ ™bGƒdG øμdh ¥Qh ≈∏Y ÈM Oô› øe ÌcGC ¢ù«d
¢ûYGO ±GógGC ≥«≤– ‘ ¿ƒªgÉ°ùJ ºμfGC ∂dP »æ©j ’GC øμdh
?…ÌdG ÉgOó©J øe ¥Gô©dG ≠jôØàH
¢Vô©àdG øe Éæ«ªëj ±ƒ°S ¬æμdh √òÑëfo ’h Ò°ùY πM ¬fGE
…ójRGC 600.000 ƒëf 2003 ΩÉY ¥Gô©dG ‘ ¢û«©j ¿Éc .πà≤∏d
.ÉkÑjô≤J §≤a 400.000 íÑ°ü«d Ωƒ«dG Oó©dG Gòg ¢†ØîfG óbh
á«Hô¨dG ∫hódG ¿’C ¥Gô©dG ‘ Ú«ë«°ùŸG øe πbGC OóY óLƒj
.º¡fGó∏Ñd ÚjójRC’G Iôég óMGC πÑ≤j ’ Éªæ«H ,º¡H ÖMôJo
QÉéæ°S ‘ øjOƒLƒŸG ÚjójR’CG øe ¬fƒ©ª°ùJ …òdG Ée
?¥Gô©dG ≥WÉæe øe ÉgÒZh
óLƒJ .ÚÄLÓc º¡d ÜÉÑdG íàah OÓÑdG IQOÉ¨e ¿ƒÑ∏£j
¤GE Iôé¡dG ‘ ÉeGE π◊G øªμjh ∫Gƒg’CGh »°SÉBŸG øe ÒãμdG
.IóëàŸG ·’CG ájÉªM â– áæeGB ≥WÉæe ÒaƒJ hGC êQÉÿG
?¥Gô©dG ‘ ÚjójR’CG AÉ≤Ñd á«HÉéjGE äGQÉ°TGE …GC óLƒJ πg
äÉ£∏°ùdGh á«bGô©dG áeƒμ◊G øe πmc øe ÊÉ©f øëæa ,Óc
.π◊G »g Iôé¡dG .ájOôμdG
2014 ¢ù£°ùZGC 13 ïjQÉàH ∞JÉ¡dG ÈY á∏HÉ≤ŸG √òg AGôLGE ”
¿É°ùMGE ≠FÉ°üdG ¿Éc 2013 ôHƒàcGC ‘h .(52) äÉYÉ°S Ió©d ôªà°SG
…QÉf ≥∏£d ¢Vô©Jh í∏°ùeo ƒ£°S á«∏ªY á«ë°V óHÉY ¿GóL
Ú¨FÉ°U á©HQGC ≈≤∏J ô¡°ûdG ¢ùØf ‘h ¬fGC Éªc .√Qó°U ÜÉ°UGC
™aód ºgRGõàHG ”h äGójó¡J - ¥Gô©dG ‹Éª°T - »é«H ‘
.º¡æe πμd äGQ’hódG øe ±’GB á©°†H
13
áμdÉŸG Iô°S’CG øe ,π«YÉª°SGE ójRÉ«H áHhôY ™e á∏HÉ≤e
ájójR’CG
?ÚjójRÓ
C d çóM Ée ∞°Uh ∂æμªjo πg
- »bGô©dG ™ªàÛG äÉÄa ™«ªL â¡LGh óbh IÉ°SÉCe É¡fGE
çóM Éªa .çQGƒμdG øe ÒãμdG - á«bô©dG hGC á«æjódG AGƒ°S
ÚjójR’CG ¢†©H ™£à°ùj ⁄ .¬fÉ«°ùf øμªjo ’ ¢ù£°ùZGC 3 Ωƒj
øaO øn°ùàj ⁄h ¿Éà°SOôc ‘ áæe’BG ≥WÉæŸG ¤GE ∫ƒ°UƒdG
…GC Gƒ≤∏àj ⁄ QÉéæ°S πÑL ≈∏Y ¿ƒ≤dÉ©dG Éªæ«H ,åã÷G
”h ¢ûYGO »∏JÉ≤e πÑb øe ƒ°ûJƒc ájôb äô°UƒM .IóYÉ°ùe
õ««ªà∏d ¿ƒjójR’CG ¢Vô©àj .ºgô°SGC hGC ∑Éæg ÚjójR’CG πàb
áæeGB ≥WÉæe ‘ Éæc ó≤d .»æjódGh »bô©dG ¢SÉ°S’CG ≈∏Y
,k GÒãc º¡«a ÉææX ÜÉN øμdh ájOôμdG äGƒ≤dG ≈∏Y ÉfóªàYGh
Ió©à°ùe áLôª°û«ÑdG ¿ƒμJ ¿GC ¢VÎØŸG øe ¿Éc ó≤a
”h áæeGB Éæà≤£æe ¿ÉCH áØFGR ’kÉeGB Éfƒ£YGC ...¢ûYGO á¡LGƒŸ
ºgójhõJ áLôª°û«ÑdG ¢†aQ ÖÑ°ùH ÚjójR’CG øe ÒãμdG πàb
3 ‘ Éæà≤£æŸ ¢ûYGO äGƒb ∫ƒNO óæYh .áë∏°S’CÉH
.áLôª°û«ÑdG äGƒb âÑë°ùfG ,¢ù£°ùZGC
?ºμd IóYÉ°ùŸG Ëó≤J ‘ ‹hódG ™ªàÛG QhO øY GPÉe
…GC PÉîJG ºàj ⁄h ,ôe’CG ∫hGC ‘ Iôaƒàe IóYÉ°ùŸG øμJ ⁄
ΩÉb øμdh .ájOôμdG hGC á«bGô©dG áeƒμ◊G ÖfÉL øe Iƒ£N
≈∏Y äGóYÉ°ùŸG ¢†©H AÉ≤dÉEH ∂dP ó©H ºgÒZh ¿ƒ«μjôe’CG
»àdG äGóYÉ°ùŸG ≈∏Y á«μjôe’CG áeƒμ◊G ôμ°ûf .ÚjójR’CG
äÉ£∏°ù∏d Ωó≤ŸG »°ùfôØdG …ôμ°ù©dG ºYódÉH ÖMôfh É¡àeób
.ájOôμdG
‘ ‹hódG ™ªàÛG øe Ωó≤ŸG ºYódG øY ¿ƒ°VGQ ºàfGC πg
?áeR’CG √òg
500 ô°SGC ‘ á∏°†©ŸG øªμJ .Ée móM ¤GE øμdh πeÉμdÉH ¢ù«d
.ø¡MGô°S ¥ÓW’E ≈©°ùfh ¢ûYGO »∏JÉ≤e ój ≈∏Y Ió«°S
IGCôŸG ¥ƒ≤M äÉª¶æeh ‹hódG ™ªàÛG âª°üj k GPGE GPÉª∏a
¬«∏Y QÉædG Gƒ≤∏WGCh ,IQÉª©dG áæjóe ‘ Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG øe
” 2013 ƒ«dƒj ‘h .º¡æe …GC πàb øe øμªàdG ¿hO ¬à∏FÉYh ƒg
∂∏àd k GôNƒDe Égó««°ûJ ” »àdG óHÉ©ŸG óMGC ‘ ¿GÒædG ΩGô°VGE
∫ÉLQ ¿GC áØFÉ£dG ƒ∏ã‡ ócƒDj .á«fGƒjódG Ió∏H ‘ áØFÉ£dG
…òdGh ,≥jô◊G OÉªN’E ÉkæcÉ°S Gƒcôëjo ⁄ á≤£æŸÉH AÉØW’EG
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
»μjôeGC Q’hO 50.000 ÉgQGó≤e ájóØd ¬à∏FÉY ™aO øe ºZôdÉHh
É¡Hh ,áeÉª≤dG ™«ªéàd ™bƒe ‘ IÉ≤∏e ¬àãL ≈∏Y Qƒã©dG ”
.(59) Öjò©J QÉKGB
É¡d ¢Vô©àj »àdG äÉªé¡dG ‘ ≥«≤ëàdG ºàj Éª∏bh
áØFÉ£dG ¢ù«FQ - QÉà°S ÉeÉ°ûjQ Ö°ùëÑa ,Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG
áÁô÷G π«°UÉØJ π«é°ùJ ≈∏Y §≤a äÉ£∏°ùdG QhO ô°üà≤j ¤GE QÉà°S QÉ°TGC ,Oó°üdG Gòg ‘ .É¡fÉC°ûH ∑ôëàdG ºàj ’ øμdh
” …òdG ,ÉkeÉY 40 ,ô£e QÉÑL ºã«¡d ÚeÉY òæe âKóM áKOÉM
‘ ó©H Éª«a ágƒ°ûŸG ¬àãL ±É°ûàcG ”h IQÉª©dG ‘ ¬Ø£N
ÜÉμJQÉH ¢UÉî°TGC ±GÎYG øe ºZôdÉHh .∞éædG áæjóe
Qó°üj º∏a ,º¡æjóJo á«Jƒ°Uh á«Fôe äÓ«é°ùJ OƒLhh ,çOÉ◊G
.(60) º¡≤ëH ºμM …GC ó©H
ó≤a ,∞£ÿG äÉ«∏ªYh äÉªé¡dGh äGójó¡àdG QÉ°ûàfG ÖÑ°ùH
ä’ÉØàMÓd øjô°VÉ◊G Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG OGóYGC â°†ØîfG
,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y 2014 ¢SQÉe »Øa .(61) á«æjódG ¢Sƒ≤£dGh
á°ùªÿ ôªà°ùj ∫ÉØàMG AÉ¨dGE ≈∏Y ∑ƒcôc ‘ áØFÉ£dG äÈLoGC
.»æe’CG ™°VƒdG QƒgóJ ÖÑ°ùH ∂dPh ,ΩGƒYGC
äGƒb Ωó≤àH Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG äÓFÉY Ék°†jGC äôKÉCJ Éªc
‘ á∏FÉY 22 øY π≤j ’ Ée Òé¡J ” óbh ,¥Gô©dG ‹Éª°T ¢ûYGO
óæY ∂∏“ Ée πc äó≤a ób âfÉc ,IÒN’CG ∞æ©dG áLƒe πX
ô£«°ùJ »àdG ≥WÉæŸG ‘ AÉ≤ÑdG øe áØFÉ£dG ≈°ûîJ .(62) ÉgQGôa
QÉ¡°TGE ≈∏Y ÉgQÉÑLGE ÉeGE »æ©j ób ∂dP ¿’C ,¢ûYGO É¡«∏Y
πgGC'' øe ºgÈà©J ’ ¢ûYGóa .πà≤∏d ¢Vô©àdG hGC É¡eÓ°SGE
∫É◊G ƒg Éªc ájõ÷G ™aO QÉ«N º¡d í«àJ ødh ''ÜÉàμdG
IQOÉ¨Ÿ ºæe ÒãμdG ÉCé∏j ,ºK øeh .(63) Ú«ë«°ùª∏d áÑ°ùædÉH
øjQÉØdG óMGC - ‘ƒY ôZGO ôeÉY ∫ƒ≤j Oó°üdG Gòg ‘h ,OÓÑdG
:∞°ü≤∏d ¬dõæe ¢Vô©J ó©H áLƒ∏ØdG øe
™°VƒdG Ò¨J ó≤d .Ωƒ«dG ó©H ¥Gô©dÉH AÉ≤ÑdG ‘ ÖZQGC ’
GƒcQÉ°T ÊGÒL ≈àM ,áeR’CG â©dófG Éeóæ©a .¿’BG πeÉμdÉH
.(64) ‹õæe Ö¡f ‘
∂Ñ°ûdG ó°V äÉcÉ¡àfG
‘ ™°SGh ¥É£f ≈∏Y ∞æ©dG ∫ÉªYGC GCƒ°S’C á«ë°V ∂Ñ°ûdG ™bh
òæe 1300 ƒëæH º¡æe ≈∏à≤dG OóY Qó≤jo å«M ,IÒN’CG äGƒæ°ùdG
≥WÉæŸG ‘ ÚæWÉ≤dG ∂Ñ°ûdG ±Gó¡à°SG ” óbh .(65) 2003 ΩÉY
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
º«©f ójÉY ¿É«Wô°ûdG »≤d 2013 Èª°ùjOh Èªaƒf …ô¡°T ‘h
ÚKOÉM ‘ ,∑ƒcôc ‘ Éª¡Yô°üe QÉÑL Ö£M ÒeGCh ÒNR
OhhGO êôa óªMGC ƒg ådÉK »Wô°T ìôL
o Éªæ«H ,Ú∏°üØæe
.(53) »LÈdG
áª¶æª∏d Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG øe ¿Éà∏FÉY âMô°U óbh
Ö¡fh ∞°ü≤H âeÉb ¢ûYGO äGƒb ¿GC äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤◊ á«dhódG
,2013 Èª°ùjO ô¡°T ‘ QÉÑf’CG á¶aÉﬁ ‘ á©bGƒdG º¡dRÉæe
øe ‘ƒY ôZGO ôeÉYh …OÉeôdG øe É«∏a º«©f OÉjGC Éà∏FÉY Éªgh
Qô°†dG ¿GC ¤GE äQÉ°TGC á«ª°SôdG ôjQÉ≤àdG ¿GC ÉaÉ°VGCh ,áLƒ∏ØdG
É¡æμdh ,á≤£æª∏d ¢ûYGO ìÉ«àLG øY º‚ Éª¡«dõæÃ ≥◊ …òdG
πÑb øe Éª¡cÓàeG ÖÑ°ùH k Gójó– ÚdõæŸG ±Gó¡à°SG ôcòJ ⁄
.Ú«FGóæe-áÄHÉ°U
Ωƒj çóM Ée - OÉjGC áLhR - »àØd ó°TGQ ÜÉ¡jGE ∞°üJh
:ák∏FÉb ∞°ü≤dG
Iƒ≤H Éfójó¡Jh ¬eÉëàbÉH ¿ƒë∏°ùe ΩÉb ,∫õæŸG ∞°üb πÑb
ÊÉ©jo ¿Éc »LhR ódGh ¿GC å«Mh .´õØdÉH Éfô©°T .ìÓ°ùdG
‘ƒJh áeó°üdG ∫ƒg πªëàj º∏a ,Ö∏≤dG ‘ ¢Vôe øe
’h ¿Éμe ¤GE ¿Éμe øe π≤æàf øëfh ÉfÒé¡J òæe .É¡ÑÑ°ùH
…GC Éæd ó©j ⁄h ÉæJÉ≤∏©àe Éfó≤a ó≤a .¿’BG A»°T …GC ∂∏‰
.(54) PÓe
ΩÉY ∫ÓN OÓÑdG øe iôNGC ≥WÉæe ≈∏Y äÉªé¡dG äôªà°SG óbh
∞jQÉ¶e Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG äÓFÉ©dG ≈≤∏àJ Ée k GÒãch ,2014
‘h .(55) É¡dRÉæe ∑Îd ójó¡àdG π«Ñ°S ≈∏Y ,äÉ°UÉ°UQ …ƒ–
¬dõæe ‘ ¬ØàM ÊOƒ°ùŸG …OGƒ°S QÉÑL »eGQ »≤d ,2014 ôjÉæj
⁄ º¡æμdh ¬àãL ¥ôMh √ôëæH √ƒªLÉ¡e ΩÉb å«M ,Iô°üÑdÉH
¥ÓWGE ” 2014 ƒ«fƒj 25 Ωƒj ‘h .(56) ¬JÉ≤∏©àe øe …GC Gƒbô°ùj
AÉæKGC Ó
k «àb ¬FGOQGEh »∏«ëμodG ∞«∏N ∫Gõf ójÉY ≈∏Y QÉædG
≥M Ö∏W ób ¿Éc .OGó¨H »HƒæL ájOƒªÙG ‘ ¬∏Ù ¬bÓZGE
≈∏Y √QÉÑLGEh ¬Ñ∏W ¢†aQ ” øμdh ójƒ°ùdG ‘ »°SÉ«°ùdG Aƒé∏dG
.(57) ¥Gô©dG ¤GE IOƒ©dG
,∞£ÿG äÉ«∏ªY øe áLƒŸ áØFÉ£dG â°Vô©J ¢ù£°ùZGC ‘h
‘ ,ÉkeÉY 21 ôª©dG øe ≠∏Ñjh ,Ú¨FÉ°üdG óMGC ∞£N ” å«M
⁄ ,ôjô≤àdG Gòg áHÉàc âbh ≈àMh .¿É°ù«e º«∏bÉEH IQÉª©dG Ió∏H
ájóØ∏d ¬à∏FÉY ™aO øe ºZôdÉH ó©H ¬MGô°S ≥∏Wo G ób øμj
Ú°ùM QGƒf ∞£No ,2014 ¢ù£°ùZGC 18 Ωƒj ‘h .(58) áHƒ∏£ŸG
,OGó¨H ‘ Iójó÷G á≤£æe øe - ÉkeÉY 25 - ¿ƒHR »°VGQ
14
kÉeÉY 21 ôª©dG øe ≠∏Ñj …òdG …OÉ¡dG óÑY óªﬁ ÖdÉ£dGh
ìôL ¤GE áaÉ°V’EÉH Gòg .áæ°S 15 ôª©dG øe ≠dÉÑdG OhhGO óªﬁh
.QÉéØf’G AGôL øjôNGB 9
á∏ªëeo IQÉ«°S ∂«μØJ øe øe’CG äGƒb âæμ“ 2014 ôjGÈa 6 ‘h
áæeGB ájôb ‘ ÉgQÉéØfG πÑb äGôéØàŸG øe ÚæW øe ÌcÉCH
ájôb ‘ IQÉ«°S π©ØdÉH äôéØfGh .(72) ∂Ñ°ûdG É¡æ£≤j »àdG
13 πà≤e ¤GE iOGC Ée ,2014 πjôHGC 23 Ωƒj iƒæ«f ‘ ñƒÑ«H
πb’CG ≈∏Y ∂Ñ°ûdG øe 13 »≤d Éªæ«H ,øjôNGB 24 áHÉ°UGEh Ék°üî°T
óæY øjôNGB 40 øe ÌcGC ìôL
o h 2014 ƒ«fƒj 6 ‘ º¡Yô°üe
áæjóe øe Üô≤dÉH á©bGƒdG IhGô¡W ájôb ‘ ÚJQÉ«°S QÉéØfG
.π°UƒŸG
ΩÉëàbG øe ∂Ñ°ûdG ≈fÉY ó≤a ,iôN’CG äÉ«∏b’CG QGôZ ≈∏Yh
óbh .2014 ¢ù£°ùZGCh ƒ«fƒj ÚH iƒæ«f ∫ƒ¡°Sh π°Uƒª∏d ¢ûYGO
»bô°T ‹ÉébƒZ ‘ ∂Ñ°ûdG øe 21 ∞£îH ¢ûYGO äGƒb âeÉb
''Q'' ±ô◊ÉH º¡JÉμ∏à‡ ≈∏Y º«∏©àdG ™e ,ƒ«fƒj ‘ π°UƒŸG
ƒgh ,''á°†aGô∏d'' áÑ°ùf - (iQÉ°üæ∏d áÑ°ùf ''¿'' ±ôëH º«∏©àdGh)
hGC á©«°ûdG Úª∏°ùŸG ¤GE IQÉ°TÓ
E d ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e ¬eóîà°ùj ÒÑ©J
Éªc .(73) »eÓ°S’EG øjó∏d ºgÒ°ùØJ ''Gƒ°†aQ'' ø‡ ºgÒZ
⁄ øjòdG ÚjójR’CGh ∂Ñ°ûdG áªcÉﬁ ¤GE Ò°ûJ ôjQÉ≤J äô¡X
,ÉkãjóM áHƒ°üæŸG á«Yô°ûdG ºcÉÙG ‘ ¢ûYGO ôeGh’C GƒæYòjo
.(74) º¡eGóYGE ºK øeh
É¡H ÚæWGƒŸG ¢Vô©àH ôjQÉ≤J OhQh ™e ,∂Ñ°û∏d ájôb 60`
OGóYGC ôjó≤J áHƒ©°U øe ºZôdÉH ,∞£ÿG äÉ«∏ªY hGC íHGòª∏d
øY π≤j ’ Ée ¿ÉEa ,äGôjó≤àdG óMGC Ö°ùëH .ºFGô÷G √òg ÉjÉë°V
QGôa ¤GE áaÉ°V’EÉH ,(75) ¬îjQÉJ ≈àM É¡∏àb ” ób á∏FÉY 117
hGC »HƒæL á«©«°ûdG á«Ñ∏Z’CG äGP äGó∏Ñ∏d á∏FÉY 3000 øe ÌcGC
áeƒμM É¡«∏Y ô£«°ùJ »àdG ≥WÉæŸG ¤GE hGC ,OÓÑdG §°Sh
.(76) á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc
¿ÉªcÎdG ó°V äÉcÉ¡àfG
øe ÜÉgQ’EGh ∞æ©dG ∫ÉªYGC ÉjÉë°V ¿ÉªcÎdG ™bh ÉŸÉ£d
ájOôμdG áeƒμ◊G hGC ájõcôŸG áeƒμ◊G øe AkGƒ°S ,äÉ¡÷G ™«ªL
¿ÉEa ,¢üN’CG ≈∏Yh .á«©«°ûdG hGC á«æ°ùdG äÉ«°û«∏«ŸG øe hGC
»gh - ∑ƒcôc ∫ƒM ôFGódG ´Gô°üdG ÉjÉë°V ºg ¿ÉªcÎdG
Üô©dGh OGôc’CG ÚH Ée É¡«∏Y ´RÉæàe §ØædÉH á«æZ áæjóe
ôjô≤àd 2007 ΩÉY ‘ AÉàØà°SG AGôLGE ™eõŸG øe ¿Éc .¿ÉªcÎdGh
15
øe - π°UƒŸG ák°UÉNh - iƒæ«f á¶aÉﬁ ‘ É¡«∏Y ´RÉæàŸG
øe äÉ«∏b’CG Òé¡J ¤GE áaOÉ¡dG áë∏°ùŸG äÉ«°û«∏«ŸG πÑb
πLGC øe ∂Ñ°ûdG ∞£îH ¢ûYGO ácôM ΩÉ¡JG ” Éªc .á≤£æŸG
.(66) OGó¨H áeƒμM ™e πeÉ©àdG ‘ Iƒ£°ùdG øe ójõŸG ÜÉ°ùàcG
äGójó¡à∏d á°VôYo º¡a π°UƒŸG ‘ ¿ƒæWÉ≤dG ∂Ñ°ûdG ÉeGC
πjôHGC 14 »Øa .áë∏°ùŸG äÉ«°û«∏«ŸG ÉgQó°üe »àdG Iôªà°ùŸG
áæjóŸG IQOÉ¨Ÿ áYÉ°S 72 º¡∏¡ªJo äGQƒ°ûæe ¢ûYGO âYRh 2014
ÌcGC âeÉb ,¬«∏Yh .º¡fÉYPGE ΩóY ádÉM ‘ πà≤∏d ¢Vô©àdG hGC
.(67) π°UƒŸG IQOÉ¨Ã á∏FÉY 1500 øe
ºgGôb âaó¡à°SG äÉªé¡dG øe á∏°ù∏°ùd Ék°†jGC ∂Ñ°ûdG ¢Vô©J Éªc
óé°ùe √ó¡°T …òdG Ωƒé¡dG πãe ,2013 ΩÉY ∫ÓN º¡JÉ©ªŒh
óé°ùŸG ≈∏Y ¿ƒë∏°ùe ºég å«M ,2013 πjôHGC 26 ïjQÉàH ∂Ñ°û∏d
OGôa’CG ÚHh º¡æ«H äÉeGó°üdG äôªà°SGh ‹Éécƒc ájôb ‘
2014 ƒ«dƒj 24 ‘h .(68) äÉYÉ°S Ió©d óé°ùŸG øY Ú©aGóŸG
í∏°ùeo Ωƒég ‘ ºYô°üe ∂Ñ°ûdG øe ÜÉÑ°T Ú«Wô°T 8 »≤d
∞«°S ºgh (69) OGó¨H ¤GE ájOƒDŸG ≥jô£dG ‘ º¡àeóN AÉæKGC
ôªYh Qƒ°TÉY Ωôﬁ πeÉ°Th ô°†N π«YÉª°SGE »∏Yh ΩRÉM Ú°ùM
óªﬁ ¬W »°SÉbh ¬∏dG óÑY ™aÉf áÑ≤Yh ôjRh ó«©°S Òe’CG óÑY
ÈªàÑ°S 14 ‘h .»YGôe π°ü«a »°SÉbh óªﬁ …ó¡e ôgÉ°Sh
Ée ,á≤«°û©H ‘ ∂Ñ°û∏d IRÉæL AÉæKGC ¬°ùØf …QÉëàfG ôéa 2013
,á¨dÉH ìhôéH øjôNGB 50 áHÉ°UGEh Ék°üî°T 34 πà≤e øY ôØ°SGC
»≤∏àd π«HQGEh π°UƒŸG ‘ äÉ«Ø°ûà°ùe ¤GE º¡°†©H π≤f ”h
ójó©dG ∫É«àZG ” ,áæ°ùdG ¢ùØf ∫ÓNh .(70) á«dh’CG äÉaÉ©°S’EG
»ëàa óLÉe .O º¡«a øÃ ,ájOôa äÉªég ‘ ∂Ñ°ûdG øe
ƒgh - »μÑ°ûdG ójQOh - »ë°U Öàμe ôjóe - ≈Ø£°üe
øjQÉàıGh - ôØ°ùdG äGRGƒLh áæWGƒŸG IQGOGE ‘ ∫hƒD°ùe
.»∏Y ¢SÉÑY óÑYh º¡°T Ú°SÉj OhhGO
º¡à°SQÉ‡ AÉæKGC äGôe IóY ∂Ñ°ûdG Ú∏°üŸG ±Gó¡à°SG ” Éªc
ájôb ≈∏Y Ωƒé¡dG ” 2013 ôHƒàcGC 17 »Øa .á«æjódG º¡°Sƒ≤£d
ä’ÉØàM’ ∂Ñ°ûdG øe É¡«æcÉ°S OGó©à°SG ™e øeGõàdÉH á«≤aƒŸG
óæY »MÉ°V’CG πª– áæMÉ°T äôéØJ å«M ,≈ë°V’CG ó«Y
,51 áHÉ°UGEh Ék°üî°T 16 πà≤e øY çOÉ◊G ôØ°SGC .ájô≤dG É¡dƒNO
” Éªc .(71) äÉμ∏àªŸGh ∫RÉæŸG ‘ πFÉg QÉeO çGóMGE ÖfÉéH
πÑb øe 2013 Èª°ùjO 24 ïjQÉàH ∂Ñ°ûdG Ú∏°üŸG ±Gó¡à°SG
‘ øjóHÉ©dG øjR ΩÉe’EG íjô°†d º¡Ñcƒe ¬LƒJ AÉæKGC Ú«HÉgQGE
iôcP ó«∏îàd ''Ú©HQ’CG'' ¢Sƒ≤W øe Aõéc ,ƒ°TGQ »∏Y ájôb
3 πà≤e çOÉ◊G øY º‚ .»∏Y øH Ú°ù◊G ΩÉe’EG OÉ¡°ûà°SG
- ∫ÉØWGC Iô°û©d ΩGC »gh - »ëàa óﬁ IÒª°S º¡æe ,¢UÉî°TGC
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
.(88) π°UƒŸG øe Üô≤dÉH ÒéØà∏d ‹ÉàdG Ωƒ«dG
ø°T ‘ ,¥Gô©dG ‹Éª°T º¡eó≤J ™eh ,¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e ´ô°T óbh
AÓ«à°SG ó©Ña .¿ÉªcÎdG á©«°ûdG iôb ≈∏Y ™jhôJ äÉªég
15 Ωƒj ‘ iƒæ«f á¶aÉëÃ ôØY πJ á«MÉ°V ≈∏Y øjOó°ûàŸG
¥GôMÉEH GƒeÉb - á«fÉªcôJ á«Ñ∏ZGC É¡æ£≤J »àdGh - ƒ«fƒj
º¡ª¶©e ,¢üî°T 200.000 ƒëf ìhõf Qóboh ∫RÉæŸG øe ójó©dG
»∏ZOô°T iôb âªLƒg ƒ«fƒj 16 Ωƒj ‘h .(89) QÉéæ°S √ÉŒÉH
.πb’CG ≈∏Y É¡fÉμ°oS øe 40 πàb ”h Ò°ûHh RÉfGôch »°ThGôHh
π«°UÉÙGh ∫RÉæŸG ¥ôëH Ék°†jGC ¿hOôªàŸG ΩÉb Éªc
áª¶æe âæ∏YGC Éªc .(90) á«©«°ûdG ™eGƒ÷G ÒéØJh »°TGƒŸGh
Ék«fÉªcôJ 40 GƒØ£N ¢ûYGO »∏JÉ≤e ¿GC ¢ûJhh ¢ùàjGQ ¿Éeƒ«g
Éªc .(91) ¿Éîjô°Th ÉHƒL »àjôb øe á∏FÉY 950 GhOôWh Ék«©«°T
GƒØ£Nh ƒ«fƒj 21 ‘ äÉ«°ùª°ûdG ájôb áªLÉ¡Ã ¿ƒë∏°ùe ΩÉb
.(92) äÓFÉ©dG øe ÒãμdG ìhõf ‘ GƒÑÑ°ùJh Ék«fÉªcôJ Ék«©«°T 26
ƒgh ∑ƒcôc áæjóe ¢ù∏› ¢ù«FQ - »∏Ø≤dG Òæe πàbo óbh
RÉ¡L øe k GQGòfGE ¬«≤∏J Ö≤Y ,ƒ«fƒj 24 ïjQÉàH - »æ°S ÊÉªcôJ
” Éªc .(93) ¢ûYGO øe Ékaó¡à°ùe ¬fƒμH á«bGô©dG äGôHÉıG
äGôFÉ£dG á£°SGƒH ƒ«dƒj 6 ïjQÉàH ƒJÉeQƒN RƒJ ∞°üb
.(94) øjôNGB 8 áHÉ°UGEh á∏ØW πà≤e øY ôØ°SGC Ée ,á«bGô©dG
É¡àæ°T IOóﬁ äÉªég ÉjÉë°V ¿ÉªcÎdG á©«°ûdG ™bh Éªæ«Hh
á£°SGƒH πà≤∏d Gƒ°Vô©J áæ°ùdG ¿ÉªcÎdG ¿GC ’GE ,¢ûYGO ô°UÉæY
¿Éeƒ«g áª¶æe É¡à©ªL ôjQÉ≤J Ö°ùëÑa .á«bGô©dG øe’CG äGƒb
øe Ék«fÉªcôJ Ék«æ°oS Ékæ«é°S 15 ÜÉë£°UG ” ,¢ûJhh ¢ùàjGQ
áëaÉμe øé°S øe Ú«eƒμM ¢SGôM πÑb øe ôØY πJ øé°S
¢ûYGO äGƒb Ωƒég á«°ûY ƒ«fƒj 9 Ωƒj π°UƒŸG ‘ ÜÉgQ’EG
áeGôμdG á≤£æe øe Üô≤dÉH Ék≤M’ º¡ããL ≈∏Y Qƒã©dG ”h
.(95) á«YÉæ°üdG
” ,¢ù£°ùZGC 3 h 2 ÚH Ée QÉéæ°S ¢ûYGO âMÉàLG ÉeóæYh
,á«fÉãdG Iôª∏d ∑Éæg áÄLÓdG á«fÉªcÎdG äÓFÉ©dG Òé¡J
Ohó◊G ≈∏Y á©bGƒdG QRÉM ¢û«àØJ á£≤f º¡dƒ°Uh Ö≤Yh
ÒãμdG áLôª°û«ÑdG äGƒb äÈLGC ,π«HQGEh iƒæ«f ÚH á∏°UÉØdG
™e ,IQGô◊G Iójó°T AGƒLGC ‘ ΩÉj’C QÉ¶àf’G ≈∏Y äÓFÉ©dG øe
7 ‘h .(96) ø°ùdG QÉÑch ∫ÉØW’CG ÚH äÉ«ah ä’ÉM π«é°ùJ
å«M - ∑ƒcôc ‘ »©«°T óé°ùe ÒéØàH ¿ƒ∏JÉ≤e ΩÉb ¢ù£°ùZGC
ôØ°SGC Ée - ôØY πJ øe á«fÉªcÎdG äÓFÉ©dG øe ÒãμdG äP’
.(97) ¢UÉî°TGC 9 πà≤e øY
øjódG ìÓ°U á¶aÉﬁ ‘ á©bGƒdG ‹ôeÉ©dG Ió∏H äó¡°T óbh
»g Ió∏ÑdG √òg âfÉc .áë∏eo á«fÉ°ùfGE áKQÉc Qƒ¡X á«fÉªcÎdG
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
áeƒμ◊G Iô£«°S â– π¶J ±ƒ°S áæjóŸG âfÉc GPGE Ée
,á«dGQó«ØdG ¿Éà°SOôc áeƒμM ≥WÉæŸ É¡ª°V hGC á«dGQó«ØdG
.Ék≤∏©e áæjóŸG ™°Vh π¶«d k GQGôμJh k GQGôe ¬∏«LÉCJ ” øμdh
»àdG - ájOôμdG äÉ£∏°ùdG á«fÉªcÎdG äÉª¶æŸG âª¡JG óbh
ájÉªM ‘ ¥ÉØN’EÉH - ≥WÉæŸG øe ójó©dG ≈∏Y ô£«°ùJ
áeƒμ◊G ¿GC Éªc .(77) ºgÒé¡J ™«é°ûJh ¿ÉªcÎdG Ú«fóŸG
á«fÉªcÎdG äÉYƒªÛG ájÉªM ≈∏Y IQOÉb ÒZ hóÑJ á«dGQó«ØdG
äGƒb π«μ°ûàH ¿ÉªcÎ∏d Ék°†jGC ìÉª°ùdG ΩóY ™e ,äÉªé¡dG øe
ƒJÉeQƒN RƒJ Ió∏H â°Vô©J ó≤a ,k Gójó–h .(78) º¡H á°UÉN øeGC
á«dÉààe äÉªé¡d ,á«fÉªcÎdG á«dÉ÷G øWƒe ó©Jo »àdG
.(79) áë∏°ùeo á«æ°oS äÉ«°û«∏«e ’kÉªLGE É¡H âeÉb ,Iôªà°ùeh
≠∏HGC ,§≤a Qƒ¡°T á©HQGC ióe ≈∏Yh ,2013 ΩÉY ájGóH ‘h
ìÓ°Uh ∑ƒcôc øe πmc ‘ Ωƒég 556 ´ƒbh øY ¿ÉªcÎdG
11 ∞£Nh Ék«fÉªcôJ 18 ∫É«àZG ” å«M ,π°UƒŸGh øjódG
77 áHÉ°UGEh 54 ´ô°üe øY iôNGC äÉªég äôØ°SGC Éªæ«H ,øjôNGB
” øjòdG ¿ÉªcÎdG ÚH øeh .’kõæe 87 `H Qô°†dG ¥É◊GEh
áæjóŸG ¢ù∏› AÉ°†YGCh ºcÉ◊G ÖFÉfh QÉàıG ¿Éc º¡aGó¡à°SG
ƒ°†Yh á«MÉ°†dGh áæjóŸG ¢ù∏› º°SÉH Ú≤WÉædGh á«MÉ°†dGh
IÉ°†bh äÉHÉîàf’G »ë°Tôeoh á∏≤à°ùŸG äÉHÉîàf’G áæ÷ ‘
.(80) Úª∏©eoh áWô°T ∫ÉLQh ÚeÉﬁh
êÉéàMG º«ﬂ ¿ƒjQÉëàfG ±ó¡à°SG 2013 ƒ«fƒj 25 ‘h
Éªc ,(81) 80 áHÉ°UGEh Ék°üî°T 27 πà≤e øY ôØ°SGC Ée ,ÊÉªcôJ
‘ »gÉ≤ŸG óMGC ≈∏Y Ωƒég ∞∏qN 2013 ƒ«dƒj 12 ïjQÉàHh ¬fGC
‘ á«fÉªcôJ á°SQóe ÒéØJ ” ôHƒàcGC 6 ‘h .Ó
k «àb 30 ∑ƒcôc
¤GE áaÉ°V’EÉH ,º¡Yô°üe πb’CG ≈∏Y Ó
k ØW 12 »≤dh ,∑ÉÑb ájôb
‘ á∏Ñæb äôéØfG ó≤a ,ôHƒàcGC 21 ‘ ÉeGC .(82) á°SQóŸG ôjóe
¢UÉî°TGC 9 πà≤e É¡æY ôØ°SGC ó«©dG IÓ°U ó©H ∑ƒcôμH óé°ùe
ƒJÉeQƒN RƒJ Ió∏H äó¡°T ,Èªaƒf 23 Ωƒj ‘h .(83) 19 áHÉ°UGEh
75 áHÉ°UGEh Ék°üî°T 12 ´ô°üe ‘ ÉÑÑ°ùJ ÚLhOõe øjÒéØJ
¿ÉªcÎdG êÉé◊G øe áYƒª› …QÉëàfG ±ó¡à°SG Éªc ,(84)
25 ÜÉ°UGCh º¡æe 9 πà≤a ,Èª°ùjO 20 ‘ ∑ƒcôc øe øjóFÉ©dG
.(85) øjôNGB
á∏°ù∏°S äôØ°SGC å«M ,2014 ΩÉY ‘ ∞æ©dG äÉLƒe äôªà°SG óbh
ƒJÉeQƒN RƒJh ∑ƒcôc »àæjóÃ ôjÉæj ô¡°T ‘ k GQÉéØfG 14 øe
ƒjÉe 28 Ωƒj ‘ ÉeGC .(86) ÉkëjôL 163 øe ÌcGCh Ó
k «àb 20 øY
iOhGC ,øjódG ìÓ°U á¶aÉﬁ ‘ ∫RÉæŸG øe OóY ÒéØJ ” ó≤a
‘ ¿ÉªcôJ ÚYQGõe 5 πàbo Éªæ«H ,(87) 6 ÜÉ°UGCh 4 IÉ«ëH
16
±Gó¡à°SG øY Ó
k °†a Gòg .(98) äƒŸG á¡LGƒe hGC ΩÓ°S’EG
,(99) Ú«eÓ°S’EG AÉª∏©dG Ö£N øe ójó©dG ‘ ÚjójR’CG
‘ äGQƒ°ûæe IOó°ûàŸG äÉYÉª÷G øe ÉgÒZh ¢ûYGO ™jRƒJh
Oó¡Jo - π°UƒŸG ‘ á°UÉNh - äÉ©eÉ÷Gh AÉ«M’CGh óLÉ°ùŸG
ºgôeÉCJh äƒŸÉH äÉ«∏b’CG øe ºgÒZh ÚjójR’CGh ∂Ñ°ûdG
áYƒª› âeÉb ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Yh .(100) º¡≤WÉæe IQOÉ¨Ã
äGQƒ°ûæe ™jRƒàH ''Ëƒ≤dG ≥jô£dG áÑ«àc'' É¡ª°SG ≈∏Y ≥∏£Jo
,∫ƒ°SôdGh ¬∏dG AGóYGCh ÚHòμŸoGh ¢SÉ‚’CÉH Ú«ë«°ùŸG âØ°Uh
ô¡°T’CG ‘h .(101) äƒŸG á¡LGƒe hGC π°UƒŸG IQOÉ¨Ã º¡JôeGCh
Qƒ°üJ »àdG ƒjó«ØdG ™WÉ≤e ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e ´GPGC ,IÒN’CG
29 ïjQÉàH ¬ãH ” …òdG ™£≤ŸG πãe ,»Ñ∏°S πpμ°ûH äÉ«∏b’CG
Qƒ°U å«M ,''ƒμ«H-¢ùμjÉ°S á«bÉØJG ájÉ¡f'' ¿GƒæY â– ƒ«fƒj
.¿É£«°ûdG IóÑY º¡fƒμH iô°S’CG ÚjójR’CG ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e
ihÉàØdG âªgÉ°S ,Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG áØFÉ£dG ¢ù«FQ Ö°ùëHh
∞æ©dG ∫ÉªYGC IOÉjR ôjÈJ ‘ øjOó°ûàŸG ñƒ«°ûdG øY IQOÉ°üdG
.(102) ¬àØFÉW AÉæHGC ó°V ÜÉ°üàZ’Gh ∞£ÿGh
17
â©°†Nh ¢ûYGO …ójGC ‘ §≤°ùJ ⁄ »àdG Ió«MƒdG á«©«°ûdG Ió∏ÑdG
äÉeóN ™£b ” .¢ù£°ùZGC 31 ≈àMh ƒ«fƒj 15 øe ôªà°SG QÉ°ü◊
OÉªàY’G ≈∏Y 20.000 `dG ájô≤dG ¿Éμ°oS ÈLoGCh ,AÉHô¡μdGh √É«ŸG
,á«Ñ£dG OGƒŸGh »¡£dG RÉZh ΩÉ©£dG PÉØf ™eh .QÉH’BG √É«e ≈∏Y
âeÉb Éªc ,ô£ÿG ¤GE ø°ùdG QÉÑch ≈°VôŸGh QÉ¨°üdG ¢Vô©J
IÉaƒH º∏Yo .É¡«∏Y Iô£«°ùdG ádhÉﬁh Ió∏ÑdG ∞°ü≤H ¢ûYGO
ºàj ¿GC πÑb πeGƒ◊G AÉ°ùædGh ™°VôodG º¡«a øÃ ,äGô°û©dG
.¿Éμ°ùo ∏d á«aÉμdG á«fÉ°ùf’EG äGóYÉ°ùŸG π«°UƒJ
á«gGôμdG ≈∏Y ¢†◊G
øY ºLÉædG á«gGôμdG ≈∏Y ¢†◊G ¿GC ¤GE ¬jƒæàdG Öéj ,k GÒNGCh
äÉªé¡dG è«LÉCJ ‘ ºgÉ°ùj á©FÉ°T á«æjOh á«bôY QÉμaGC
Èª°ùjO 12 »Øa .¥Gô©dG AÉëfGC ≈à°T ‘ äÉ«∏b’CG ó°V õ««ªàdGh
…OGó¨ÑdG ÊÉ°ù◊G óªMGC ¬∏dG ájGC »©«°ûdG ΩÉe’EG Qó°UGC ,2012
∫ƒÑb ÉeGE º¡«∏Y ÖLƒà°ùj ¥Gô©dG »«ë«°ùe ¿GC ÉgOÉØe Iƒàa
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
ájOÉ°üàb’G ¥ƒ≤◊G ∑É¡àfG
á«aÉ≤ãdGh á«YÉªàL’Gh
πãªŸoG ìô°U ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Yh .É¡H πª©dG ¢Uôa í°T
ΩÉY π¡à°ùe ‘ iƒæ«f ‘ á©bGƒdG QÉéæ°S á«MÉ°†d …ójR’CG
ÌcCG áeóÿ k Gôjô°S 20-15 á©°ùH §≤a óMGh ≈Ø°ûe OƒLƒH 2014
¤GE ájójR’CG iô≤dG øe ÒãμdG ô≤àØJh .(104) ¢üî°T 600.000 øe
∑ƒgO ¤GE ôØ°ùdG ≈∏Y äGó«°ùdG Èéjo Ée ,áeƒe’CG ájÉYQ ≥aGôe
≥aGôŸG ÜÉ«Z øe Ék°†jGC ájójR’CG äÉ©ªéàdG ÊÉ©J Éªc .IO’ƒ∏d
Gòg .(105) É¡H ô≤ØdG áÑ°ùf ´ÉØJQÉH º°ùàJh áªFÓŸG á«æμ°ùdG
∫ƒ°ü◊G ‘ Ék°†jGC áHƒ©°U iƒæ«f ‘ iôN’CG äÉ«∏b’CG ¬LGƒJh
.á«ë°U ájÉYQh á«æμ°S ≥aGôeh AÉHô¡ch áØ«¶f √É«e ≈∏Y
»HƒæL á©bGƒdG ájôé¨dG iô≤dG ‘ IóFÉ°ùdG á«°û«©ŸG ádÉ◊G ÉeGC
∂dP ,¥ÓW’EG ≈∏Y OÓÑdG ‘ GCƒ°S’CG ÚH øe ó©àoa ¥Gô©dG §°Shh
¿ÉeõdG øe ó≤Y ióe ≈∏Y ÒeóàdGh ∞°ü≤∏d á°VôY âfÉc É¡fGC
â°†Z óbh.ôé¨dG IÉ«M Üƒ∏°S’C Ú°†aGôdG Úë∏°ùŸoG ój ≈∏Y
ƒëf Iƒ£N …GC òNÉCJ ⁄h äÉªé¡dG ∂∏J øY ±ô£dG áeƒμ◊G
»àdG á«°SÉ°S’CG á«àëàdG á«æÑdG AÉæH IOÉYGE hGC ÉjÉë°†dG ¢†jƒ©J
∫RÉæe ‘ ôé¨dG øe ÒãμdG ¢û«©jh Gòg .(106) ÉgÒeóJ ”
á«ë°U ájÉYQ hGC áØ«¶f √É«e hGC AÉHô¡c hGC òaGƒf ¿hóH á«æ«W
IOÉØà°S’G øe ¿hó©Ñà°ùeo º¡fGC Éªc .(107) p±Éc AGòZ ≈àM hGC
á«bGô©dG áeƒμ◊G ÉgôaƒJ »àdG »YÉªàL’G ÚeÉCàdG äÉeóN øe
.(108) ÚLÉàÙGh AGô≤Ø∏d
2
øe ¥Gô©dG ‘ á«æjódGh á«bô©dG äÉ«∏b’CG âfÉY ÉŸÉ£d
- IÉ«◊G »MÉæe ∞∏àﬂ ‘ ôªà°ùŸG õ««ªàdGh ¢û«ª¡àdG
»àdG äÉªé¡dGh äGójó¡àdG ÖfÉéH - á«aÉ≤ãdGh á«YÉªàL’G
ΩóY øe ¿ƒfÉ©j A’ƒD¡a .º¡JÉμ∏à‡h º¡MGhQGC É¡d ¢Vô©àJ
≈∏Y ∫ƒ°ü◊G áHƒ©°U øeh á«ë°üdG ájÉYôdG ≥aGôe ájÉØc
¢Uôa ¤GE QÉ≤àa’G ÖÑ°ùH ádÉ£ÑdG ä’ó©e ´ÉØJQG øeh º«∏©àdG
á«°SÉ«°ùdG äÉbÓ©dG º¡cÓàeG Ωó©d hGC º¡≤WÉæe ‘ πª©dG
ó°UôJ äÉ«∏b’CG ∂∏J ¿GC Éªc .∞FÉXƒdG ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d áHƒ∏£ŸG
º¡«°VGQGC ≈∏Y áë∏°ùŸoG äÉYÉª÷Gh á«eƒμ◊G äÉ¡÷G AÓ«à°SG
øe áeRÓdG IóYÉ°ùŸG ≈∏Y ¿ƒ∏°üëj ’ Éªæ«H ,º¡JÉμ∏à‡h
.k Gô°ùb áÑ°üà¨ŸG º¡JÉμ∏à‡ ´ÉLÎ°SG ‘ á«FÉ°†≤dG áeƒ¶æŸG
áeÉ©dG äÉeóÿG
ô≤ØdÉH ábQÉa’CG ¿ƒ«bGô©dG É¡æμ°ùj »àdG AÉ«M’CG º°ùàJ Éªc
á«æ«W äƒ«H ‘ º¡æe ¿hÒãμdG ¢û«©j å«M ,∫Éªg’EGh ™bóŸG
ô≤àØJ Éªæ«H ,ÌcGC hGC Ék°üî°T 15 É¡æμ°ùj ób ,IóMGh áaôZ øe
±ô°üdG ≥aGôeh áØ«¶ædG √É«ŸG äGOGóeGE ¤GE AÉ«M’CG ∂∏J
.(109) »FÉHô¡μdG QÉ«àdG ´É£≤f’ ¢Vô©àJh »ë°üdG
»àdGh É¡«∏Y ´RÉæàŸG »°VGQ’CG ‘ á©bGƒdG ≥WÉæŸG â°Vô©J
∫ÉªgÓ
E d - ∑ƒcôch iƒæ«f á°UÉNh - äÉ«∏b’CG É¡«a õcÎJ
.á«°SÉ°S’CG á«àëàdG ≈æÑdGh áeÉ©dG äÉeóÿG ¢üîj Éª«a ójó°ûdG
ºàj ⁄ ≥WÉæŸG ∂∏àd »∏Ñ≤à°ùŸG …QGO’EG ™°VƒdG ¿GC å«Mh
áeƒμM hGC á«bGô©dG á«dGQó«ØdG áeƒμ◊G ∫nƒàJ º∏a ,ó©H ¬ªo°ùM
.É¡fÉμ°ùo d áeÉ©dG äÉeóÿG ÒaƒJ á«dƒÄ°ùe á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc
áLôª°û«ÑdGh á«bGô©dG áeƒμ◊G äó≤a ,¢ûYGO äGƒb Ωó≤J òæeh
É¡æ£≤J »àdG ≥WÉæŸG øe ÒãμdG ≈∏Y Iô£«°ùdG ájOôμdG
…QGO’EG ™°VƒdG øY ô¶ædG ¢†¨Hh .iƒæ«f ‘ äÉ«∏b’CG
øe ÒãμdG ï°V ¤GE ≥WÉæŸG ∂∏J êÉà– ±ƒ°ùa ,É¡d »∏Ñ≤à°ùŸG
ôFÉ°S iƒà°ùe ÖcGƒàd AÉæÑdG IOÉYGE ∫ÉªYGCh äGQÉªãà°S’G
.OÓÑdG ≥WÉæe
á«ª«∏bE’G ¿Éà°SOôc áeƒμM á£°SGƒH áMRÉædG äÉ«∏bC’G ¬LGƒJh
É¡«a ÉÃ ,∫ƒ°UƒdG óæY ájOÉ°üàbGh á«YÉªàLG äÉÑ≤Y Ék°†jCG
.(110) º«∏©àdGh á«ë°üdG ájÉYôdGh á«æμ°ùdG ≥aGôŸG ájÉØc ΩóY
¢UÉî°TCÓd ìÉª°ùdG ΩóY Égó≤©jo øμ°ùdG á«fÉμeEG ¿CG Éªc
á©°VÉÿG »°VGQC’G AGô°ûH OGôcC’G ÒZ øe Ék«∏NGO ¿hôé¡ŸoG
¢ü«°üîJ ºàj º∏a ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe Ö°ùëHh
ádOÉ©ŸG ≥ah Ö°SÉæe πmμ°ûH 2013 ΩÉ©d á«dGQó«ØdG á«fGõ«ŸG
á«fÉμ°ùo dG áaÉãμ∏d %80 ¢ü«°üîJ ÜƒLƒH ¢üæJ »àdG á«fƒfÉ≤dG
á¶aÉﬁ ¿ÉEa ,ºK øeh .(103) áeÉ©dG á©ØæŸG ™jQÉ°ûŸ %20 h
øe ÊÉ©Jh ájQhô°†dG äÉeóÿG øe ójó©dG ¤GE ô≤àØJ iƒæ«f
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
18
19
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
á¨∏dGh º«∏©àdG ‘ ≥◊G
ïjQÉJ á«bGô©dG ¢SQGóŸG ‘ á«°SGQódG ègÉæŸG â∏ØZGC Ée k GÒãc
äÉYƒªÛG ídÉ°üd á«æjódGh á«bô©dG äÉ«∏b’CG ∞∏àﬂ áaÉ≤Kh
:Ú«FGóæŸG øe ƒgh - ¿ÉMôa ΩÓ°S §°TÉædG Ö°ùëHh ,áæª«¡ŸG
ÖàμdG ‘ ïjQÉàdG hGC á«YÉªàL’G Ωƒ∏©dG øY ¿ƒÑàμj ÉeóæY
ó≤a .Ú«FGóæª∏d ájOÉ©e AÉ«°TGC º¡fƒª∏©jo º¡fÉEa á«°SQóŸG
Éæ°ùd ÉæfGCh QÉØco ÉæfÉCH ∫É«LGC ióe ≈∏Y ¥Gô©dG πgGC Gƒª∏Y
∂∏J ±òM º¡«∏Y Öéj .ΩƒéædG óÑ©f ÉæfGCh ÜÉàμdG πgGC øe
.(120) á«°SQóŸG ÖàμdG øe OGƒŸG
ègÉæŸG ≈∏Y äÉMÓ°U’EG øe OóY AGôLGE ” 2012 ΩÉY ‘h
ÚjójR’CG ôcP ” ≈àM ,äÉ«∏b’CG »∏ãªeo IQÉ°ûà°SG Ö≤Y
á«°SQóŸG ÖàμdG ‘ ∂Ñ°ûdGh Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdGh Ú«ë«°ùŸGh
¿CG ≈∏Y ¿hô°üj AÉ£°ûædG øe ÒãμdG ¿GC ÒZ .(121) ¤h’CG Iôª∏d
p Éc ÒZ ∂dP
:¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM ∫ƒ≤j .±
áaÉ≤ãdG hGC ïjQÉàdG øY A»°T …GC ÜÓ£dG ¿ƒª∏©jo ’
è¡æŸG ‘ ÉæY Úà°üb ôcP ‘ ƒà∏d Éæë‚ ó≤d .ájójR’CG
p Éc ÒZ ∂dP øμdh
™«ª÷ ’h ïjQÉà∏d ∂dP »Øμj ’ .±
hGC ïjQÉàdG ‘ A»°T …GC Úª°†J ¿hÒãμdG ¢†aôj .äÉ«∏b’CG
.(122) ΩÓ°S’EG §≤a ,iôN’CG ¿ÉjO’CG øY áaÉ≤ãdG
ìôWh äÉ«∏b’CG ¿ÉjOÉCH π¡é∏d ôªà°ùŸG ¢û«ª¡àdG Gòg …OƒDjh
:¢Sƒ∏Y IOÉZ Ö°ùëHh .¢SQGóŸG ∫ÉØWGC ÚH É¡æY á«Ñ∏°S ihDQ
™e ,º¡à°SQóe ‘ äÉHƒ©°üdG øe ójõŸG …O’hGC ¬LGh
º¡d ¿ƒdƒ≤j GƒfÉc .''QÉØc{`dÉH º¡fƒà©æj GƒfÉc å«M ,ÜÓ£dG
.(123) ¬∏dÉH ¿ƒæeƒDJ ’ ºàfGC .QÉØco ºàfÉCa ¿ƒ«ë«°ùe ºμf’C
É¡¡LGh á∏KÉ‡ äÉHƒ©°U »àØd ó°TGQ ÜÉ¡jGE ôcòJ Éªc
:Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG
õ««ªàdG ÖÑ°ùH º¡°SQGóe IQOÉ¨Ÿ »JƒNGE AÉæHGC ô£°VG
∑ôJ Éæe Ö∏W
o h äGójó¡àdG øe ójó©dG Éæ«≤∏J ó≤d .»æjódG
(124) Ék°†jGC ÉææjO
¿GC »æ©j á«ª«∏©àdG ègÉæŸG ‘ äÉ«∏b’CG ïjQÉJ ÜÉ«Z ¿GE
√ÉŒ á«Ñ∏°ùdG äGô¶ædG çQGƒJ ‘ ôªà°ùJ ±ƒ°S Iójó÷G ∫É«L’CG
äGP ‘h .äÉªé¡dG ôjÈJ ‘ ºgÉ°ùJ »àdGh ,äÉ«∏b’CG ∂∏J
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
º¡d íª°ùjo å«M ,(111) á«ª«∏bE’G ¿Éà°SOôc áeƒμM Iô£«°ùd
á«æeC’G äÉ£∏°ùdG iód π«é°ùàdG á£jô°T äÉμ∏àªŸG QÉéÄà°SÉH
¿ƒMRÉædG ¬LGh Éªc .á©ØJôŸG äGQÉéjE’G áª«b OGó°Sh
á«FGò¨dG ¿DƒŸG πãe äÉeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ äÉHƒ©°U
‘h .(112) π«é°ùàdG äÓμ°ûeoh õ««ªàdG ÖÑ°ùH ájô¡°ûdG
äGƒ≤dG ΩÉ«b ¤EG Ò°ûJ ôjQÉ≤J äô¡X ,IÒNC’G ™«HÉ°SC’G
•É≤f ‘ ∂Ñ°ûdGh ÚjQƒ°TB’G ÚÄLÓdG á≤jÉ°†Ã ájOôμdG
ìô°U Éªc .(113) á≤£æª∏d ∫ƒNódG º¡àdhÉﬁ óæY ¢û«àØàdG
áØ∏àﬂ óYGƒb ≥Ñ£Jo âJÉH ájOôμdG äÉ£∏°ùdG ¿CÉH ¿ƒ£°TÉf
å«M ,áfÉjódGh ¥ô©dG ¤EG k GOÉæà°SG ,¢û«àØàdG •É≤f ÈY Qhôª∏d
™æªjo Éªæ«H ,ájôëH QhôŸÉH OGôcC’Gh Ú«ë«°ùª∏d íª°ùjo
≥WÉæe ¤EG º¡dÉ°SQEG ºàj hCG á©«°ûdGh áæ°ùo dG Üô©dGh ¿ÉªcÎdG
.(114) ™æŸG
,ƒ«fƒj ô¡°T ‘ ¢ûYGO ój ‘ É¡«MGƒ°Vh π°UƒŸG •ƒ≤°S òæeh
ƒ∏JÉ≤e ºμMGC PGE ,≥WÉæŸG ∂∏J ‘ ÊÉ°ùf’EG ™°VƒdG QƒgóJ
πãªJo »àdGh ,∑Éæg √É«ŸG äGOGóeGE ≈∏Y º¡Jô£«°S ¢ûYGO
.(115) á≤«°û©Hh ÓJQÉHh á«fGóª◊G øe πmμd ó«MƒdG Qó°üŸG
Éªc .áKƒ∏ŸoG QÉH’BG √É«e Üô°T ¤GE ∑Éæg ‹Ég’CG ÉC÷ ó≤a ¬«∏Yh
15 iƒæ«æd ôaƒJ ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe Ö°ùëHh ¬fGC
ƒ«dƒj ô¡°T ‘ ΩRÓdG ó◊G øe %3 hGC AÉHô¡μdG øe •Gh Éé«e
´É£≤fGh OƒbƒdGh á«FGò¨dG OGƒŸG í°T ¤GE áaÉ°V’EÉH Gòg .(116)
ÚØXƒŸG äôeGC ¢ûYGO ¿GC π«b Éªc .âfÎf’EG äÉeóN
hGC Ú«ë«°ùŸG ≈∏Y á«FGò¨dG ¿ƒDŸG ™jRƒJ Ωó©H Ú«eƒμ◊G
OGƒŸG ¤GE π°UƒŸG äÉ«Ø°ûà°ùe ô≤àØJ Éªæ«H ,(117) á©«°ûdG
.áæjóª∏d É¡dƒNO ¢ûYGO »∏JÉ≤e ™æe ÖÑ°ùH ájQhô°†dG á«Ñ£dG
QGôa ÖÑ°ùH äÉ«Ø°ûà°ùŸG ∂∏àH Ú∏eÉ©dG OóY á∏b ÖfÉéH Gòg
.(118) á≤£æŸG êQÉN º¡æe øjÒãμdG
¥Gô©dG ‘ ÚMRÉædG OóY á«dhódG Iôé¡dG áª¶æe äQóqb óbh
%40 Pƒ∏j - 2014 ÈªàÑ°S 18 ≈àM - áª°ùf ¿ƒ«∏e 1.7 ƒëæH
¢û«©j .á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμ◊ á©°VÉÿG ≥WÉæŸÉH º¡æe
øμ°ùe hGC AÉe hGC AGòZ ¿hóH áÑ©°U ±hôX ‘ ¿ƒÄLÓdG A’ƒDg
ƒHƒL ¢TƒÑY ≥«aƒJ ∞°üjh .á«aÉc á«ÑW äGOGóeGE hGC πNO hGC
å«M - GhÉ≤fGC ‘ ™°VƒdG ¢TƒbGôb øe øjQÉØdG ÚÄLÓdG óMGC
:Ó
k FÉb - Ú«ë«°ùŸG øe ÒãμdG ¿’BG ¢û«©j
πãe ¢û«©f øëf .á«fÉ°ùfGE áeGôc ¿hO øe ¢û«©f øëf
GkÎe 40 É¡àMÉ°ùe áaôZ ‘ Ék°üî°T 60 øμ°ùj .äÉfGƒ«◊G
ƒg Gòg .IóMGh √É«e IQhO ¢üî°T 2000 Ωóîà°ùjh Ék©Hôe
.(119) ∞°Sƒj QÉe á°ù«æc πNGO ∫É◊G
20
1300 øe ÌcGC Öë°ùfG ,2013 Èªaƒf ‘ π°UƒŸG á©eÉL ¤GE
.(136) π°UƒŸG áæjóe ógÉ©eh äÉ«∏co øe …ójRGC ÖdÉW
øY Qƒe’CG AÉ«dhGC ±õ©j ,á«æe’CG äGójó¡àdG √òg ÖÑ°ùHh
¤GE ÜÉgòdÉH - ø¡JÉæH Ék°Uƒ°üNh - º¡FÉæH’C ìÉª°ùdG
á°VôY ÌcGC øμj äÉ«∏b’CG äÉ«àa ¿GC å«M ,(137) á©eÉ÷G
§°TÉædG ¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM ¬H ìô°U Ée Ö°ùëH ,õ««ªà∏d
:…ójR’CG
.äÉ«àØ∏d áÑ°ùædÉH ák°UÉNh ...á∏FÉg áLQóH OƒLƒe õ««ªàdG
ΩóY ÖÑ°ùH ,äÉ«∏bÓ
C d º¡FÉªàfG øY ºæj ºgô¡¶e ¿’C ∂dP
ájójRGC hGC á«ë«°ùe IÉàa äQÉ°S Ée GPGE .ÜÉé◊G ø¡FGóJQG
É¡fƒØ°üj º¡fÉEa GkÒ°üb AkGOQ ájóJôe π°UƒŸG á©eÉL ‘
¿ƒªYõjh áÄ«°S á≤jô£H É¡©e ¿ƒ∏eÉ©àjh ®ÉØd’CG ™°ûHÉCH
∂dP çhóM äó¡°T óbh .áÑ°SÉæe ¢ùHÓe …óJôJ ’ É¡fÉCH
.(138) »°ùØæH
Ú«ë«°ùŸG Qƒe’CG AÉ«dhGC øe ÒãμdG ¿GC ΩÉ°ùM ±É°VGC Éªc
π«Ñ°S ‘ ÜÉé◊G AGóJQÉH ø¡JÉæH ¿ƒë°üæj ÚjójR’CGh
‘ ø°SQój »JÓdG A’ƒDg Éª«°S ’ ,»©eÉL º«∏©J ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G
.π°UƒŸG áæjóe
»àdG äÉ«∏bÓ
C d ∫ÉæŸG ó«©H ƒ¡a p∫ÉY º«∏©J ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ÉeGC
á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM Iô£«°ùd á©°VÉÿG ≥WÉæŸG ø£≤J
ájƒ¡dG ¤GE ¿ƒªàæj øe ≈∏Y §≤a π«é°ùàdG QÉ°üàbG ÖÑ°ùH ∂dPh
.(139) ájOôμdG á«°SÉ«°ùdG ÜGõM’CG ‘ AÉ°†YGC ºg øe hGC ájOôμdG
‘ á©eÉL ¢ù°SƒDJ ±ƒ°S É¡fÉCH áeƒμ◊G âæ∏YGC 2011 ΩÉY ‘h
,π°UƒŸG ¤GE ôØ°ù∏d ÚjQƒ°T’BG ÜÓ£dG ô£°†j ’ »μd á«fGóª◊G
.(140) Ωƒ«dG ≈àM á©eÉ÷G √òg AÉæH ºàj ⁄ øμdh
áeR’CG ÉgôKGE ≈∏Y âeóàMG ó≤a ´Gô°üdG äÉLƒe ôNGB ÉeGC
ΩóYh ∫ÉØW’CG øe ±’’BG Òé¡J ™e Éª«°S ’ ,á«ª«∏©àdG
∞°üàæe ≈àMh .ΩÉ©dG Gòg º¡°SQGóŸ ÜÉgòdG ≈∏Y º¡JQób
ÅLÓªc ¥Gô©dG ‘ á°SQóe 2000 ƒëf ΩGóîà°SG ” 2014 ÈªàÑ°S
‘ É¡HGƒHGC íàa É¡d ø°ùàj ⁄ ºK øeh ,áMRÉædG äÓFÉ©dG AGƒj’E
∑ƒgO á¶aÉﬁ ‘ á°SQóe 653 É¡«a ÉÃ ,»°SGQódG ΩÉ©dG π¡à°ùe
øe ÒãμdG ájOÎŸG á«æe’CG ∫GƒM’CG â©æe Éªc .(141) §≤a
π¶jh .(142) ƒ«fƒj ô¡°T ‘ º¡JÉfÉëàeG ¢VƒN øe ÜÓ£dG
Iô£«°ùd á©°VÉÿG ≥WÉæŸG ‘ á«ª«∏©àdG áeƒ¶æŸG πÑ≤à°ùe
è¡æŸG QGó°UÉEH âeÉb ¢ûYGO ¿GC å«M ,ócƒDe ÒZ ¢ûYGO
21
‘h ΩÓY’EG ‘ p±Éc πmμ°ûH á∏ãªeo â°ù«d äÉ«∏b’CG ¿ÉEa ,âbƒdG
§≤a á∏«∏b ¢Uôa ìÉàJ ,‹ÉàdÉHh ,OÓÑdG ‘ á«aÉ≤ãdG IÉ«◊G
»æWƒdG ΩÓY’EG ¿GC Éªc .É¡°†MOh á«Ñ∏°ùdG Iô¶ædG ∂∏J áHQÉÙ
Ú∏ãªeo ÜÉ«Z ™e ,äÉ«∏b’CG äÉ¨∏H á≤WÉædG èeGÈdÉH ºà¡j ’
hGC ΩÓY’EGh ä’É°üJ’G áæ÷ ‘ AGƒ°S ºgÒZh ¿ÉªcÎdG øY
Ió«MƒdG á«fƒjõØ∏àdG É¡JÉæb â≤∏ZGC »àdG »bGô©dG ΩÓY’EG áμÑ°T
.(125) ájQƒ°T’BGh ájOôμdGh á«fÉªcÎdÉH åÑJ âfÉc »àdG
‘ ∫ÉØW’CG ≥M øª°†j »bGô©dG Qƒà°SódG ¿GC øe ºZôdG ≈∏Yh
πª©dG hGC ≥◊G Gòg ΩGÎMG ºàj ’ ,Ék«∏ª©a ,Ω’CG º¡à¨∏oH º«∏©àdG
º¡fÉCH Ú«ë«°ùŸGh ÚjójR’CGh ∂Ñ°ûdGh ¿ÉªcÎdG ìô°U PGE ;¬H
πNGO ájOôμdG á¨∏dÉH á°SGQódG ‘ IÒÑc ÉkWƒ¨°V ¿ƒ¡LGƒj
Ö°ùëHh .(126) á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμ◊ á©°VÉÿG ≥WÉæŸG
ôaƒJ á«ª«∏b’EG ájOôμdG áeƒμ◊G ¿ÉEa ,ájójR’CG áØFÉ£dG πãªeo
á¨∏dÉH É°kShQO ¿ƒ£©j øjòdG Úª∏©ªo∏d á«aÉ°VGE á«dÉe õaGƒM
ÊGõ¡Hh á≤«°û©Hh ¢Tƒ≤dG ‘ ÚjójR’CG OÉaGC Éªc .(127) ájOôμdG
ºàj ’ ¬fGC Éªc ,(128) Ω’CG º¡à¨∏oH á°SGQó∏d º¡d QÉ«N ôaGƒJ Ωó©H
áeƒμM ±GÎYG Ωó©d k Gô¶f - ¢SQGóŸG ‘ ∂Ñ°ûdG á¨d ¢ùjQóJ
- á∏°üØæe á«bôY áØFÉ£c ∂Ñ°ûdÉH á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc
óLƒJ ’ ¬fGC Éªc .(129) ¢VGô≤fÓd á°Vô©e º¡à¨d ¿ÉEa ‹ÉàdÉHh
ÉgÈà©Jh ¥Gô©dÉH ™bƒe …GC ‘ á«FGóæŸG á¨∏dG ¢SQóJo ¢SQGóe
Gòg .(130) OÓÑdG ‘ á°Vô≤æe á¨do áHÉãÃ ƒμ°ùfƒ«dG áª¶æeo
‘ Ω’CG º¡à¨∏H á°SGQódG ‘ äÉHƒ©°üdG ¢ùØf ¿ÉªcÎdG ¬LGƒjh
.(131) ≥WÉæŸG ¢†©H
´RÉæàŸG ≥WÉæŸG ‘ á©bGƒdG á«ª«∏©àdG ≥aGôŸG º°ùàJh Gòg
…CG ≈≤∏àJ ’ á«fÉªcÎdG ¢SQGóŸG ¿GC PGE ,áÄ«°ùdG É¡àdÉëH É¡«∏Y
…OôJ ¤GE …OƒDj …òdG ôe’CG ƒgh ,á«HÎdG IQGRh øe ‹Ée ºYO
âfÉY óbh .(132) ájQhô°†dG º«∏©àdG OQGƒe ¢ü≤fh ≥aGôŸG
á«ª«∏©àdG ≥aGôŸG ´É°VhGC QƒgóJ øe Ék°†jGC ájójR’CG áØFÉ£dG
.(133) É¡≤WÉæe øe …GC ‘ äÉ©eÉL hGC äÉ«∏co OƒLh ΩóY øeh
‹É©dG º«∏©àdG äÉ°ù°SƒDÃ ¥Éëàd’G ‘ áÑZGôdG äÉ«∏b’CG ÉeGC
≈àMh ,π°UƒŸG á©eÉL ¤GE ¬LƒàdG É¡«∏Y ÖLƒà°ùj ¿Éμa
äÉ≤jÉ°†ŸGh äGójó¡à∏d ¿ƒ°Vô©àj ÉghDÉ°†YGC ¿Éc ∑Éæg
≈≤∏J 2013 ôHƒàcGC ô¡°T ‘h ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .(134) Iôªà°ùŸG
ºgQòëJo Qó°üŸG áeƒ∏©e ÒZ äGójó¡J ¿ƒjójR’CG ÜÓ£dG
ºZQGC Ée ,äƒŸG á¡LGƒe hGC π°UƒŸG á©eÉL IQOÉ¨e IQhô°†H
ó©Hh .(135) »°SGQódG ΩÉ©dG øe ÜÉë°ùf’G ≈∏Y º¡æe øjÒãμdG
á≤«°û©H øe ÚjójRGC ÉkHÓW ¿ƒ∏≤æj GƒfÉc Ú≤FÉ°S áKÓK πà≤e
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
äÓμ°ûe ¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM …ójR’CG »bƒ≤◊G §°TÉædG ∞°üj
:Ó
k FÉb ÚjójR’CG É¡¡LGƒj á∏KÉ‡
á«eƒμM ∞FÉXƒH ¥Éëàd’G øe ¿ƒjójR’CG øμªàj ’
≈∏©a .√GQƒàcódG IOÉ¡°T »∏eÉM øe GƒfÉc GPGE ≈àM ábƒeôe
¿ƒfÉ≤dGh á°SÉ«°ùdG á«∏c ‘ ÉfGC âLôîJ ó≤d ,∫ÉãŸG π«Ñ°S
±ƒ°ùa á«LQÉÿG IQGRƒH ¥ÉëàdÓd âeó≤J Ée GPGE øμdh
»àdG ∞FÉXƒdG øe ÒãμdG óLƒJ .Ikô°TÉÑe »Ñ∏W ¿ƒ°†aôj
óMGC ÖZQ GPGE .É¡H ÚjójR’CG ¥É◊GE øY áeƒμ◊G ™æà“
¿ÉEa ,»bGô©dG ¢û«÷G ‘ GkQÉ«W íÑ°üjo ¿GC ‘ ¢UÉî°T’CG
¢üî°ûdG Gòg ¿Éc GPGE ≈àM .∫ÉæŸG Ö©°U Ékª∏M ó©jo ∂dP
Ée OôéªÑa ,äGQÉÑàN’G ™«ªL RÉ«àLG øe øμ“h Ék«cP
ºàj ,…ójRGC ¬fGC ±ô©joh á«bGô©dG ¬àjƒg ‘ ô¶ædG ºàj
.(148) GkQƒa ¬°†aQ
áeƒμM IQGO’E á©°VÉÿG iƒæ«f á¶aÉﬁ ≥WÉæe ¢†©H ‘
‘ ∞FÉXh ôaGƒJ øY äÉ«∏b’CG â¨∏HGC ,á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc
á«°SÉ«°ùdG ÜGõM’CÉH ∫É°üJG ≈∏Y ºg øŸ §≤a ΩÉ©dG ´É£≤dG
OÉ–’G - ¿É«°ù«FôdG ¿É«°SÉ«°ùdG ¿ÉHõ◊Éa .(149) ájOôμdG
- ÊÉà°SOôμdG »WGô≤ÁódG Üõ◊Gh ÊÉà°SOôμdG »æWƒdG
¿ÉWÎ°ûjh ,ábƒeôŸG ∞FÉXƒdGh Ö°UÉæŸG ≈∏Y ¿Gô£«°ùj
á«ÑjQóJ ∞FÉXƒH ¥Éëàd’G ‘ ÚÑZGôdG ≈∏Y á«Hõ◊G ájƒ°†©dG
á«Hƒ°ùÙG QÉ°ûàfG ¿ÉEa ,¬«∏Yh .(150) É«∏©dG äÉ°SGQó∏d hGC
»àdG äÉ«∏b’CG ∞«XƒJ øe Ö©q°üJo Ú«©àdG á«∏ªY ‘ IÉHÉÙGh
∂dP º¡d øeƒDJ á«°SÉ«°S hGC ájÒ°ûY hGC á«∏FÉY äÉbÓY ¤GE ô≤àØJ
º¡fÉEa ,∞FÉXh ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ ¿ƒëéæj øjòdG ÉeGC .(151)
ájOôμdG ÜGõMÓ
C d A’ƒdÉH ¿ƒª°ù≤j hGC ájOôμdG ájƒ¡dÉH ¿hô≤j
.(152)
áÑ°ùf ™ØJôJ ,äÉ«∏b’CG É¡æμ°ùJ »àdG ≥WÉæŸG ¢†©H ‘h
»Øa .∞FÉXƒdG ≥∏N ‘ QÉªãà°SG ¤GE QÉ≤àa’G ÖÑ°ùH ádÉ£ÑdG
º¶©e øμ“ Ωó©d k Gô¶f ádÉ£ÑdG áÑ°ùf â©ØJQG ,QÉéæ°S á≤£æe
•ƒ≤°S ó©Hh .(153) áYGQõdG øe º¡eƒj äƒb Ö°ùc øe ¿Éμ°ùo dG
ÚjójR’CGh Ú«ë«°ùŸG ÚØXƒŸG ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e ôeGC ,π°UƒŸG
±’GB ¬LGƒj ±ƒ°Sh .(154) º¡dÉ¨°TGC ¤GE ÜÉgòdG Ωó©H á©«°ûdGh
äƒb Ö°ùc ‘ áHƒ©°U á≤£æŸG øe Ghôa ø‡ ¢UÉî°T’CG
ºgÒZh ÚjQƒ°ùdG ÚÄLÓdG á°ùaÉæe ¤GE ¿hô£°†«°Sh º¡eƒj
.πªY á°Uôa ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d
,á«YÉªàLG áª°Uh øY áªLÉf ádÉ£ÑdG ¿ƒμJ iôNGC ä’ÉM ‘h
≈∏Y - ábQÉa’CG Ú«bGô©∏d áÑ°ùædÉH ádÉ£ÑdG áÑ°ùf ¿GC óéæa
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
,π°UƒŸG á©eÉL ‘ á©«aôdG ¿ƒæØdG ó¡©e â≤∏ZGCh É¡H ¢UÉÿG
äÉfÉëàeG èFÉàf OÉªàYG OGó¨H áeƒμM â°†aQ Éªæ«H
.(143) ¢ûYGO É¡«∏Y ô£«°ùJ »àdG á«ª«∏©àdG äÉ°ù°SƒDŸG
∞«XƒàdG á«fÉμeGE
á«Ø«Xh ¢Uôa ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ IÒÑc äÉÑ≤Y äÉ«∏b’CG ¬LGƒJ
∂dòch ,É¡æμ°ùJ »àdG ≥WÉæŸG ‘ áMÉàŸG ¢UôØdG í°T ÖÑ°ùH
∂∏J •ÉÑJQG Ωó©d hGC »æjO hGC »bôY ¢SÉ°SGC ≈∏Y õ««ªàdG ÖÑ°ùH
õ««“ OƒLh ±hô©ŸG øeh .á«°SÉ«°ùdG ÜGõM’CG iÈμH äÉ«∏b’CG
Ö°UÉæŸG QÉ°üàbG ™e ,ΩÉ©dG ´É£≤dG ∞«XƒJ ‘ ™æq≤eo
Ú«ë«°ùŸG ÚjQƒ°T’BG ìô°üj å«M ,Úª∏°ùŸG ≈∏Y á°SÉ°ù◊G
‹É©dG º«∏©àdGh ¢û«÷Gh áWô°ûdGh AÉ°†≤dG Ö°UÉæe ¿ÉCH
∫ƒÑb ≈∏Y ºgÈéjo Ée ,º¡d áÑ°ùædÉH ∫ÉæŸG Ió«©H ΩÓY’EGh
,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .(144) á©°VGƒàe ∫ƒNO äGP ∞FÉXh
OGó©J ‘ ≈ª¶©dG á«Ñ∏Z’CG Ú«ë«°ùŸG π«μ°ûJ øe ºZôdÉHh
‹ÉªLGE øe §≤a %12 h %32 ¿ƒ∏ãªjo º¡fGC ’GE ,∞«μdGh á«fGóª◊G
.(145) IóM ≈∏Y Úà«MÉ°†dG ÚJÉg øe πc ‘ áWô°ûdG •ÉÑ°V
‘ Ú«ë«°ùŸG ∞«XƒJ ´É°VhGC ¢Sô£H Éàb ó«› OÉªY ∞°üj
:Ó
k FÉb iƒæ«f
∞Xƒe ÉfÉCa ¿’BG ≈àMh 1992 ΩÉY á©eÉ÷G ‘ âLôîJ
™«ªL .Ék«°VÉjQ Ó
k ﬁh áYQõe ∂∏àeGC å«M ,π≤à°ùe
ÖJÉμe ‘ ¿ƒØXƒe ºg ÉfQGƒéH ÚæWÉ≤dG Úª∏°ùŸG
º¡f’C §≤a .¿ƒª∏°ùŸG §≤a ...¢SQGóeh äÉ«Ø°ûà°ùeh
.(146) Úª∏°ùe
¿ÉEa ,¥Gô©dG ‘ Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG IOÉb óMGC Ö°ùëHh
GCƒÑJ øe ¬àØFÉW AÉ°†YGC ™æ“ á«ØFÉ£dG ∞«XƒàdG äÉ°SQÉ‡
’ á«dÉ÷G √òg AÉæHGC øe ÒãμdÉa .IôKƒDe áeÉY Ö°UÉæe
ƒdh ≈àM ,á©°VGƒàe ∫ÉªYGC …GC ¿ƒ∏Ñ≤jh πªY OÉéjGE ¿ƒ©«£à°ùj
.óÑ©Ã ¢SQÉM áØ«XƒdG âfÉc
hGC á©«aQ Ö°UÉæe Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG øe …GC GCƒÑàj ’
øª«¡Jo IóFÉ°ùdG iƒ≤dÉa .º¡JÈNh º¡JÓgƒDe ºZôH áª¡e
AÉæH’C É¡fƒ°ü°üîjh áeÉ¡dG Ö°UÉæŸG º¶©e ≈∏Y
áæ°ùdG AGQRƒdÉa .IAÉØμdG áeƒ¶æŸ çGÎc’G ¿hO ,º¡àØFÉW
AGQRƒdGh á©«°ûdG ¿ƒæ«©jo á©«°ûdG AGQRƒdGh áæ°ùdG ¿ƒæ«©jo
(147) ...OGôc’CG ¿ƒæ«©jo OGôc’CG
22
.º¡d â©«H ób äÉμ∏àªŸG ¿GC AÉYOG πLGC øe äGóæà°ùª∏d ó«dG
ójõŸG ≈∏Y PGƒëà°S’ÉH ¢ûYGO ΩÉ«b IÒN’CG ô¡°T’CG äó¡°T óbh
,π°UƒŸG ≈∏Y É¡Jô£«°S ó©Ña ,äÉ«∏bÓ
C d á©HÉàdG äÉμ∏àªŸG øe
á«ë«°ùŸG ∫RÉæŸG ≈∏Y ''¿'' ±ôM ™°VƒH ¢ûYGO ƒ∏JÉ≤e ´ô°T
‘ ¬fƒeóîà°ùj …òdG ÒÑ©àdG ƒgh ''iQÉ°üædG'' ¤GE áÑ°ùf
¿hôLÉCà°ùj øjòdG Úª∏°ùŸG GhôeGC Éªc .Ú«ë«°ùŸG ¤GE IQÉ°T’EG
äGQÉéj’EG ™aO øY ´Éæàe’ÉH Ú«ë«°ùŸG É¡HÉë°UGC øe ÉkcÓeGC
‘ hGCóH ,áæjóª∏d Ú«ë«°ùŸG º¶©e IQOÉ¨e ó©Hh ¬fGC Éªc .(164)
.(165) è¡æ‡ πpμ°ûH á«ë«°ùŸG ∫RÉæŸG Ö¡f
øe ÉgÒZh á«ë«°ùŸG äÓFÉ©dG ábô°ùH ∂dòc ¢ûYGO âeÉb
IQOÉ°üÃ Ék°†jGC GƒeÉbh ,º¡≤WÉæe øe ºgQGôa AÉæKGC äÉ«∏b’CG
º¡JGôgƒ›h ádÉ≤ædG º¡ØJGƒgh º¡JGQÉ«°Sh º¡dGƒeGC
¢ûYGO âbô°S ,¢TƒbGôb ¿Éμ°oS óMGC Ö°ùëHh .(166) º¡JGóæà°ùeh
ƒg ¬æe »bGôY QÉæjO äGQÉ«∏e 4 ƒëæH Qó≤Jo äÉ≤∏©àeh äÉμ∏à‡
ábô°Sh Éª¡Ñ¡f ” ó≤a ,á≤«°û©Hh ±ƒ≤°ù∏J »Jó∏H ÉeGC .(167) §≤a
Éàb ó«› OÉªY ìô°U óbh (168) Éª¡æe á«YGQõdG äGó©ŸG
øe á«ØJÉg ä’É°üJG ≈≤∏J ,¢TƒbGôb ¬JQOÉ¨e ó©H ¬fGC ¢Sô£H
¢UÉî°TGC á£°SGƒH É¡Ñ¡f ” ób ¬JÉμ∏à‡ ¿ÉCH ¬¨∏ÑJo ¬fGÒL
:¢ûYGód øjójƒDe IQhÉ› á«æ°oS iôb øe Gƒeób
¢UÉî°T’CG π©Øj ¿Éc GPÉe ¿ƒª∏©J πg ,Úeƒj òæe §≤a
¿ƒÑ∏éj GƒfÉc ?Éæd IQhÉÛG iô≤dG ‘ ¿ƒæWÉ≤dG
ÉædGƒeGC GhòNGC .Éædõæe øe A»°T πc ¿hòNÉCjh äÉæMÉ°ûdG
≈àM ...äGQGô÷Gh äGQÉ«°ùdG .A»°T πch ÉæÑgPh ÖFÉ≤M ‘
.(169) A»°T πc ...øLGhódG ´QGõeh íª≤dG ∫ƒ°üﬁ
GƒdhÉM ø‡ äÉμ∏àªŸG IQOÉ°üe ÉjÉë°V óéj ⁄ ,≥HÉ°ùdG ‘
π«LÉCàdG iƒ°S á«FÉ°†≤dG áeƒ¶æŸG ≥jôW øY º¡JÓμ°ûe πM
π«ãªàd ¿ƒæ«©ŸoG ¿ƒeÉÙG ¬LGh Éªæ«H ,OÉ°ùØdGh I’ÉÑŸG ΩóYh
º¡JÈLGC äÉ≤jÉ°†eh πà≤dÉH äGójó¡J ÉjÉ°†b ∂∏J ‘ äÉ«∏b’CG
ΩÉeGC á≤∏©eo äÉYGõædG á«ÑdÉZ ∫GõJ’h .º¡JÉeóN Öë°S ≈∏Y
¢†©H ‘h .É¡fÉC°ûH ΩÉμMGC QGó°UGE ¿hO äGƒæ°ùd ºcÉÙG
â“ ÉeóæY á«ã©ÑdG áÑ≤◊G ¤GE ´GõædG ïjQÉJ Oƒ©j ,ä’É◊G
âÑdG ºàj ⁄h ´hô°ûe ÒZ mπμ°ûH Ú«ë«°ùŸG »°VGQGC IQOÉ°üe
.(170) ó©H ¬«a
ÉeóæY É¡JÉ≤∏©àe πc äó≤a »àdG - »àØd ó°TGQ ÜÉ¡jGE Oó°ûJoh
≥«Ñ£J á«ªgGC ≈∏Y - …OÉeôdG ‘ øFÉμdG É¡dõæe ∞°übo
:ák∏FÉb ¢†jƒ©à∏d áeƒ¶æe
23
õ««ªàdG ÖÑ°ùH ∂dPh (155) %80 øe ÜÎ≤J - ∫ÉãŸG π«Ñ°S
…CG GCƒÑàj ’ PGE ,á«æ¡e á≤Ñ£d áÄØdG ∂∏J ôjƒ£J ΩóY ‹ÉàdÉHh
ÒHõdG á«MÉ°V ‘h .áeƒμ◊G ‘ Ékbƒeôe ÉkÑ°üæe º¡æe
øe %70 áÑ°ùf ábQÉa’CG ¿ƒ«bGô©dG πμ°ûjo å«M ,Iô°üÑdÉH
¢ù∏› hGC áWô°ûdG RÉ¡L ‘ º¡æe óMGC óLƒj ’ ,¿Éμ°ùo dG ‹ÉªLGE
≈∏Y ∫ƒ°ü◊G º¡æe ¿hÒãμdG ™«£à°ùj ’ Éªc .(156) áæjóŸG
™ØJôJh Gòg .(157) ∫RÉæŸG ‘ Ωpóîc hGC ∫Éª©oc iƒ°S πªY
áÑ°ùf §°SƒàÃ áfQÉ≤ŸÉH ôé¨dG ÚH ádÉ£ÑdG áÑ°ùf Ék°†jGC
º¡°Sƒ≤£dh º¡d á«Ñ∏°ùdG Iô¶ædG ÖÑ°ùH ∂dPh á«æWƒdG ádÉ£ÑdG
ìô°üjh ’kÉªLGE ™ªàÛG øe ôé¨dG òÑæjo .(158) º¡JÉ°SQÉ‡h
™«H ≈àM ¿ƒ°†aôj ∫ÉÙG ÜÉë°UGC ¿ÉCH º¡àØFÉW AÉæHGC
≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ Gƒë‚ Ée GPGE ÉeGC .(159) º¡d ™∏°ùdGh ™FÉ°†ÑdG
.áàbƒDe IÎØd hGC º¶àæe ÒZ ¿ƒμj Ée ÉkÑdÉ¨a ,πªY
á«μ∏ŸG äÉYGõf
É¡à«μ∏e ≈∏Y äÉjó©Jh äÉ≤jÉ°†e øY äÉ«∏b’CG øe ÒãμdG â¨∏HGC
º¡«a øÃ ,ájOôμdG á«°SÉ«°ùdG äÉ°ù°SƒDŸG πÑb øe á°UÉÿG
¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe â≤∏J å«M ,Ú«ë«°ùŸG ÚjQƒ°T’BG
»°VGQ’CG ≈∏Y äÉjó©J ¢Uƒ°üîH ihÉμ°ûdG øe ójó©dG ¿É°ùf’EG
ájOÉª©dG øe áÑjô≤dG ÊÉéjó«∏H πãe ,iô≤dG øe OóY ‘ á«YGQõdG
á∏aÉ°ùdG Ó≤Lh ∑ƒgO §°Sh øe áÑjô≤dG ƒ∏HÉHh ƒNGR ‘ ¿ƒH GôjOh
äÉjó©àdG ∂∏J πãŸ åjóM ∫Éãe ÉeGC .(160) Ó«H …QGhÒH ‘
≈∏Y 2013 ƒ«fƒj ‘ »μJÉHQ ájôb ¬Jó¡°T …òdG Ωƒé¡dG ‘ πãªà«a
∫õæe AÉæÑd IQhÉ› Ió∏H øe Gô°†M ¿Gò∏dG ¬≤«≤°Th …Oôc ó«ªY ój
,¿ƒ«jQƒ°T’BG ¿ƒjhô≤dG Éª¡°VÎYG ¿GC ó©Hh .á«ë«°ùe ¢pVGQGC ≈∏Y
º¡«∏Y âëàah áLôª°û«ÑdG OƒæéH á∏ªëeo äGQÉ«°S IóY äAÉL
øe ÚàYÉ°S ó©H äAÉL áWô°ûdG ¿GC ¿ƒjhô≤dG »Yój .(161) ¿GÒædG
.(162) áWô°ûdG õcôe ‘ »ª°SQ ÆÓH »≤∏J â°†aQh çOÉ◊G ´ƒbh
Ée k GÒãc ájOôμdG áeƒμ◊G ¿GC ¿ƒ«ë«°ùŸG ¿ƒjQƒ°T’BG »Yój Éªc
.É¡«∏Y ™jQÉ°ûe AÉæÑd º¡«°VGQGC QOÉ°üJo
IQOÉ°üe äó¡°T »àdG ä’É◊G øe ójó©dG ≥«KƒJ ” ób ¬fGC Éªc
øe IÎa ó©H áYhô°ûe ÒZ á≤jô£H äÉ«∏b’CG »°VGQGCh ∫RÉæe
º¡JÉμ∏à‡ ™«H ¿ƒdhÉëj øjòdG ¿ƒ«ë«°ùŸÉa .âbƒDŸG ÜÉ«¨dG
á«∏°U’CG É¡àª«b øe πbGC ô©°ùH É¡©«H ≈∏Y ¿hÈéjo IQOÉ¨ŸG πÑb
äÉYÉª÷G øe ÉkaƒN º¡JóYÉ°ùe äGQÉ≤©dG AÓch ¢†aôjh
Ée ÉkÑdÉ¨a ™«H ¿hO º¡cÓeGC ¿ƒcÎj øe ÉeGC .(163) áë∏°ùŸG
ä’É◊G ¢†©H ‘h .k Gô°ùb º¡æe äòNGoC ób É¡fhóé«d GhOƒ©j
»©°VGh ôjhõJ âÑK ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉª¶æe á£°SGƒH á≤KƒŸG
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
IóYÉ°ùe hGC ¢†jƒ©J …GC OƒLh á«fÉμeGE øY ±ô©àdG Oƒf
êQÉî∏d ôØ°ùdG ójôf .¿’BG ¬«a øëf …òdG ™°VƒdG ájƒ°ùàd
ºZôdÉH ,∫ÉŸG ¢†©H ™ªL ∫hÉëfh ,’kGƒeGC ∂∏‰ ’ Éææμdh
¬©«H Éææμªjo ÉkÄ«°T ∂∏‰ ’ ≈àM Éææμdh .ÉædRÉæŸ Éfó≤a øe
‘ ÚÄLÓd äÉª«ﬂ ‘ ¢û«©f .OÓÑdG êQÉN ôØ°ù∏d
.(171) ájÉ¨∏d á«°SÉb ±hôX ‘ ÉædÉØWGC ™e øgGôdG âbƒdG
C G øe
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
24
ájƒ¡dGh ácQÉ°ûŸG
á«°üî°ûdG ∫GƒM’
C Gh
∫ƒ°üë∏d ∂dP ájÉØc Ωó©H ô≤J óYÉ≤e É¡jód »àdG äÉ«∏b’CG ≈àM
áØFÉW ¢ù«FQ Ö°ùëÑa .∫É©a »°SÉ«°S ÒKÉCJ ≈∏Y
:Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG
ÉæJóYÉ°ùe øY õLÉY ¬æμdh ,¿ÉŸÈdG ‘ óMGh ÖFÉf Éæjód
Éæ∏cÉ°ûÃ ¬«dGE ÉCé∏f .™bGƒdG ¢VQGC ≈∏Y A»°T …GC ‘
.(174) GkóHGC É¡æe …GC ájƒ°ùJ ºàJ ’ øμdh áØ∏àıG
âjƒ°üàdG ™«£à°ùj ÖNÉf …GC ¿GC ‘ øªμj ôNGB ∞©°V øWƒe
Ò¨d íª°ùj Ée ,á«∏b’CG ó©≤e ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d ≈©°ùj í°TôŸ
ÜÉîàfG ∫ÓN øe âjƒ°üàdG áé«àf ≈∏Y ÒKÉCàdÉH äÉ«∏b’CG
‘ äGAÉYOG äô¡X óbh .º¡©e ÚØWÉ©àŸG Úë°TôŸG
ÉkHGõMGC Gƒ°ù°SGC äÉ«∏b’CG ÒZ ¿ÉCH ó«ØJ 2014 ΩÉY äÉHÉîàfG
.(175) äÉ«∏bÓ
C d á°ü°üıG óYÉ≤ŸG ≈∏Y á°ùaÉæª∏d á«°SÉ«°S
ó««≤J ≈∏Y ájó«∏≤àdG á«°SÉ«°ùdG ÜGõM’CG áæª«g πª©Jh Gòg
™æ“ ,ÚjQƒ°T’CG Ö°ùëÑa .äÉ«∏bÓ
C d á«°SÉ«°ùdG ácQÉ°ûŸG
ΩGóîà°SG øe á«°SÉ«°ùdG ÜGõM’CG á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM
á∏àc øjƒμJ ™æŸ (á«eGQ’BG á¨∏dÉH …Qƒ°TGB) ''»jGQƒ°S'' áª∏c
ÚjQƒ°T’BG ≈∏Y ÖLƒà°ùjh .(176) IóMƒe ájQƒ°TGB á«°SÉ«°S
QÉ¡X’E á«eƒª©dG ÊÉÑŸG πNGO OGôc’CG AÉªYõ∏d Qƒ°U ¢VôY
»°SÉ«°S iƒàﬁ …GC åH á«FÉ°†ØdG º¡JGƒæb ≈∏Y ô¶ëjoh ,º¡F’h
ΩGóîà°SÉH ájOôμdG äÉ£∏°ùdG ÚjQƒ°T’BG º¡JG Éªc .(177)
≈∏Y Iô£«°ùdGh Iƒ≤dG ´Gõàf’ á©jQòc ôFGódG í∏°ùŸoG ´Gô°üdG
∫GóÑà°SG ájOôμdG äÉ£∏°ùdG âdhÉM ƒ«fƒj 15 ‘h .º¡≤WÉæe
Üõ◊G øe ƒ°†©H ¢Tƒ≤dG ‘ …Qƒ°T’BG ¢ù∏ÛG ¢ù«FQ
áLôª°û«ÑdG äGƒb â©°Vhh ,(178) ÊÉà°SOôμdG »WGô≤ÁódG
ó©H É¡Jô£«°S ¤GE âdGB »àdG ≥WÉæŸG ‘ ájOôμdG ΩÓY’CG
ºYõjh .(179) ƒ«fƒj ô¡°T ‘ »bGô©dG ¢û«÷G ÜÉë°ùfG
É¡«a ÚjójR’CG êQóJo áæª«¡ŸoG ájOôμdG ÜGõM’CG ¿GC ¿ƒjójR’CG
øe ójõŸG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ k Gó«Øe ∂dP ¿ƒμj ÉeóæY §≤a
.óYÉ≤ŸG
25
3
á«°SÉ«°ùdG ácQÉ°ûŸG
¢û«ª¡Jh OÉ©Ñà°SG ó¡°ûj ôNGB ’kÉ› á«°SÉ«°ùdG ácQÉ°ûŸG ó©Jo
≈∏Y áæª«¡ŸG á«°SÉ«°ùdG äÓàμàdG §¨°†J å«M ,¥Gô©dG äÉ«∏bGC
áª¶æeo á«°SÉ«°S ÜGõMGC óLƒJ ’h É¡›GôH ºYód äÉ«∏b’CG
ÉeGC .á°SÉ«°ùdG ‘ º¡FGQGB øY ÒÑ©àdG É¡dÓN øe ¿ƒ©«£à°ùj
¿ƒ°Vô©à«a ,äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M øY ¿ƒ©aGóŸG ¿ƒë°TôŸG
QÉ≤àa’G …OƒDjh .∫É«àZ’G ä’hÉﬁh äGójó¡àdGh äÉ≤jÉ°†ª∏d
É¡¡LGƒJ »àdG äÓμ°ûŸG è«LÉCàd á«≤«≤M á«°SÉ«°S äGƒæb ¤GE
øY ¬dÓN øe ¿hÈ©jo Èæe OÉéjGE øe º¡©æ“h äÉ«∏b’CG
.º¡ahÉﬂ
øe óYÉ≤e 8 Ék«dÉM »bGô©dG äÉHÉîàf’G ¿ƒfÉb ¢ü°üîjo
äÉ«∏b’CG »ë°TôŸo ÜGƒædG ¢ù∏› ‘ k Gó©≤e 325 ‹ÉªLGE
π«HQGEh ∑ƒcôch iƒæ«fh OGó¨H »«ë«°ùŸ óYÉ≤e 5 :‹ÉàdÉc
óMGh ó©≤eh ÚjójRÓ
C d óMGh ó©≤eh ,∑ƒgOh
’ ,∫É◊G á©«Ñ£Hh .∂Ñ°û∏d óMGh ó©≤eh Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°ü∏d
,‘ÉμdG πμ°ûdÉH äÉ«∏b’CG π«ãªàd á°ü°üıG óYÉ≤ŸG »ØμJ
íª°ùjoh É¡æ«©H äÉ¶aÉÙ óYÉ≤ŸG ∂∏J ¢ü°üîJo ,’khÉCa
iôf Éªæ«H ,á¶aÉÙG ∂∏àH ÚæWÉ≤dG ÚÑNÉæ∏d §≤a âjƒ°üàdÉH
- äÉ«∏b’CG ¢†©H ¿GC Éªc .OÓÑdG AÉëfGC ‘ Iô°ûàæe äÉ«∏b’CG ¿GC
øY Ó
k °†a ,πμ°T …ÉCH óYÉ≤ŸG øe ó«Øà°ùJ ’ - ¿ÉªcÎdG πãe
á«dGQó«ØdG áªμÙG øY QOÉ°U ºμëH äÉHÉîàf’G ¿ƒfÉb ∫ÓNGE
IOÉŸG ≥ah ÚjójRÓ
C d á°ü°üıG óYÉ≤ŸG OóY IOÉjR ÜƒLƒH
πμd óMGh ó©≤e ¢ü«°üîJ ≈∏Y ¢üæJ »àdGh ,Qƒà°SódG øe 49
¤GE ¬jƒæàdG ” ,¬«∏Yh .(172) áØFÉ£dG AÉ°†YGC øe ƒ°†Y 100.000
IOÉjõd k Gô¶f óYÉ≤e 6 ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ¿ƒ≤ëà°ùj ÚjójR’CG ¿GC
¿ÉŸÈdG äÉHÉîàfG ‘h .áª°ùf 600.000 øY ºgOGó©J
á°ü°üıG óYÉ≤ŸG OóY IOÉjR ” ,2013 ΩÉ©d ÊÉà°SOôμdG
™e ,k Gó©≤e 111 ‹ÉªLGE øe 11 ¤GE ájOôμdG ÒZ äÉ«∏bÓ
C d
ÒZ .(173) øeQ’CGh ¿ÉªcÎdGh Ú«ë«°ùª∏d óYÉ≤e ¢ü«°üîJ
¿ÉŸÈdG ‘ ÚjójRÓ
C d óYÉ≤e ¢ü«°üîJ ºàj ’ ¬fGC
.ÊÉà°SOôμdG
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
.(185) ádÉ≤ædG º¡ØJGƒg Ò°ùμàH âeÉbh º¡°†©H ≈∏Y ÉkHô°V
ä’hÉﬁ øe ÒãμdG ´ƒbh IÒN’CG äGƒæ°ùdG äó¡°T óbh
‘ - π°ûØdÉH äAÉH »àdG É¡æeh âë‚ »àdG É¡æe - ∫É«àZ’G
∫É«àZG ” 2014 ¢SQÉe »Øa ,äÉ«∏bÓ
C d Ú«°SÉ«°ùdG Ú∏ãªŸoG ≥M
.(186) iƒæ«f ‘ π«YÉª°SGE ógGR ¿ÉŸÈdÉH ÊÉªcÎdG ƒ°†©dG
ó°TQGC - á«bGô©dG á«fÉªcÎdG á¡Ñ÷G º«YR Ék°†jGC ¢Vô©J Éªc
âKóM »àdG ∂∏J É¡«a ÉÃ ,∫É«àZG ä’hÉﬁ Ió©d - »◊É°üdG
∂Ñ°ûdG áØFÉW øY ¿ÉŸÈdG ƒ°†Y É‚ óbh .(187) 2014 ôjGÈa ‘
øe - hOÉ≤dG ÚæM .O - »bGô©dG äÉ«∏b’CG ¢ù∏› ¢ù«FQh
óæY ¬Ñcƒe ≈∏Y QÉædG ¿ƒë∏°ùeo íàa ÉeóæY ∫É«àZG ádhÉﬁ
¿ƒÄ°T ¢ù∏› ¢ù«FQ ÉeGC .(188) óLÉ°ùŸG óMGC ¬JQOÉ¨e
ádÉBH ¬«∏Y Ωƒé¡dG ºàa - øeÉ°V º«∏°S - Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG
Qó°üŸG áeƒ∏©e ÒZ äGójó¡J ¬«≤∏J Ö≤Y ¬dõæe ‘ IOÉM
2013 ÈªàÑ°S ‘h .(189) »°SÉ«°ùdG ¬WÉ°ûf øY ∞bƒàdÉH ¬ÑdÉ£J
- ¿ÉŸÈdG ‘ »ë«°ùŸG ƒ°†©dG ∫õæe êQÉN IQÉ«°S ÒéØJ ”
.(190) øjôNGBh ¬à∏FÉY OGôaGC ìôL ¤GE iOGC Ée ,- ÉæMƒj OÉªY
§«ÙG Ö«gÎdGh ±ƒÿG ñÉæe ¿GC ¤GE IQÉ°T’EG QóŒ
øY øjÒãμdG Ék°†jGC ≈æKGC äÉ«∏bÓ
C d á«°SÉ«°ùdG ácQÉ°ûŸÉH
∫ÓNh ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a ,´GÎb’Gh âjƒ°üàdG ‘ ácQÉ°ûŸG
≈∏Y ¢UÉî°TGC 7 »≤d ,2014 πjôHGC ‘ á«fÉŸÈdG äÉHÉîàf’G
π©ØdÉHh .´GÎb’G õcGôe äõg äGQÉéØfG ‘ º¡Yô°üe πb’CG
≈∏Y äÉHÉîàf’G AGôL’E áÑMÉ°üŸG ∞æ©dG ∫ÉªYGC äôKGC
»àdG IOó©àŸG äGÒéØàdG ÖÑ°ùHh ∂dP ≈∏Y ∫Éãe .äÉ«∏b’CG
ôjQÉ≤àdG â∏é°S ,äÉHÉîàfG ôNGB ‘ ¿ÉªcÎdG ≥WÉæe ±ó¡à°ùJ
%70 áÑ°ùæH áfQÉ≤ŸÉH ,¿ÉªcÎdG ÚÑNÉædG øe %55 Qƒ°†M
áØFÉW ¢ù«FQ Ö°ùëHh .(191) øjôN’BG ¿Éμ°ùo ∏d
OGó¨H ‘ ÚæWÉ≤dG áØFÉ£dG AÉæHGC ΩÉb ,Ú«FGóæŸG-áÄHÉ°üdG
¿hôNGB ±õY Éªæ«H ,IÒN’CG äÉHÉîàf’G ‘ âjƒ°üàdÉH §≤a
.(192) ácQÉ°ûŸG øY OÓÑdG ≥WÉæe ≈à°T ‘
á«°SÉ«°ùdG ÜGõM’CG ¢û«ª¡J øe á«∏«ØdG OôμdG ≈μà°TG Éªc
∂∏àd »ªàæŸG ó°SGC QƒgR §°TÉædG ∫ƒ≤j Éªch ,º¡d á«°ù«FôdG
:áØFÉ£dG
‘ á∏ãªàeo ,ÉkjOôc Ék«©«°T …QÉÑàYÉH äÉcÉ¡àfG äógÉ°T ó≤d
¿ÉŸÈdGh »∏ÙG ¢ù∏ÛG ‘ á«∏b’CG √òg »∏ãªeo ¢û«ª¡J
Iƒ≤dÉH ™àªàJ »àdG á«°ù«FôdG ÜGõM’CG πÑb øe »bGô©dG
,í«ë°üdG πμ°ûdÉH á«WGô≤ÁódG ≥Ñ£Jo ⁄ GPGE .á«°SÉ«°ùdG
GkQÉ«N É¡eÉeGC óŒ ødh á«bGô©dG äÉ«∏b’CG ≥ë°S ºàj ±ƒ°ùa
.(180) Iôé¡dG ÒZ
ÉjÉë°V º¡a äÉ«∏b’CG ídÉ°üe øY Ú©aGóŸG AÉ£°ûædG ÉeGC
≈àMh äÉHGƒéà°S’Gh á«FGƒ°û©dG ä’É≤àY’Gh äÉ≤jÉ°†ŸG
.áé¡æªŸG ∫É«àZ’G ä’hÉﬁ
‘ ÚæWÉ≤dG äÉ«∏b’CG »∏ã‡ øe ôjQÉ≤J IóY äQó°U ó≤a
ájOôμdG äGƒ≤dG ΩÉ«≤H á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM ≥WÉæe
º¡eÉ«b áéëH äÉ«∏b’CG AÉ£°ûf ≈∏Y Ék«FGƒ°ûY ¢†Ñ≤dÉH
2013 ¢SQÉe »Øa .ájOôμdG ídÉ°üª∏d ájOÉ©e á«°SÉ«°S äÉWÉ°ûæH
»ë«°ùe ƒ°†Y ƒgh π«ªL øjódG ìÓ°U π«ªL ≈∏Y ¢†Ñ≤dG ”
.¬JÉHÉàch ¬FGQGB ÖÑ°ùH ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe ‘
ÖÑ°ùH È«ﬂ »∏Y ∞∏N ™e ≥«≤ëàdG ” 2013 ÈªàÑ°S ‘h
óbh .(181) ¬«∏Y ¢†Ñ≤dG ºK ,ájójR’CG ìÓ°U’EG ácô◊ ¬ªYO
º¡MGô°S ≥∏WoGC ób ¬fÉCH Ú∏≤à©ŸG ÚjójR’CG øe ôNGB OóY ìô°U
á«°SÉ«°S á£°ûfGC ‘ ácQÉ°ûŸG Ωó©H äGó¡©J ≈∏Y ™«bƒàdG ó©H
á¡ÑL iƒμ°T ¤GE áaÉ°V’EÉH Gòg .(182) OGôcÓ
C d ájOÉ©e''
ájOôμdG äÉ£∏°ù∏d Iôªà°ùŸG ä’hÉÙG øe Ú«bGô©dG ¿ÉªcÎdG
ó«MƒdG »°SÉ«°ùdG ¿É«μdG AÉ°†YGC ¢Vô©J Éª«a ,É¡∏ªY ábÉY’E
30 ‘h .(183) Ék«eÓYGE º¡«∏Y Ωƒé¡dG ”h äÉ≤jÉ°†e ¤GE ∂Ñ°û∏d
¿hO äÉYÉ°S Ió©d ÚjQƒ°TGB ÜÓW áà°S RÉéàMG ” 2014 ƒ«fƒj
ºgójó¡Jh - iƒæ«f á¶aÉëÃ ¢Tƒ≤dG Ió∏H ‘ - ÜÉÑ°SGC AGóHGE
IOÉYGE ¿hóH º¡MGô°S ¥ÓWGE ºàj ¿GC πÑb ,Öjò©àdGh äƒŸÉH
.(184) ádÉ≤ædG º¡ØJGƒg hGC º¡¶aÉﬁ
ájƒ¡dG π«é°ùJ
ÊƒfÉ≤dG ∫ÉÛG ‘ ácQÉ°ûŸG øe á«bGôY äÉ«∏bGC IóY ó©Ñà°ùJo
ájôM ‘ º¡≤M ∂¡àæJ õ««ªàdG ≈∏Y áªFÉb äÉ©jô°ûJ ÖÑ°ùH
áØFÉ£dG ‘ πãªàj ∂dP ≈∏Y ∫Éãe RôHGC π©dh .ájƒ¡dGh Ió«≤©dG
Ió«≤©dG ô¶ëH 105 ºbQ ¿ƒfÉ≤dG Qó°U 1970 ΩÉY »Øa .á«FÉ¡ÑdG
á«fóŸG ¿ƒÄ°ûdG ájôjóe äQó°UGC 1975 ΩÉY ‘h ,á«FÉ¡ÑdG
äÓé°S ‘ áfÉjóc ''á«FÉ¡ÑdG'' øjhóJ ô¶ëH 358 ºbQ ™jô°ûàdG
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
¥ƒ≤◊ á«dhódG áª¶æª∏d ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M AÉ£°ûf ìô°U óbh
¿ƒÄL’ É¡H ΩÉb IôgÉ¶e ¿ÉCH 2014 ¢ù£°ùZGC 22 ‘ äÉ«∏b’CG
ój ≈∏Y ∞æ©H É¡≤jôØJ ” ∑ƒgO á¶aÉëÃ ƒNGR ‘ ¿ƒjójRGC
” øjòdG - ¿ƒjójR’CG ¿hôgÉ¶àŸG ´ô°T óbh .ájOôμdG äÉ£∏°ùdG
áeƒμ◊G ±GÎYÉH áÑdÉ£ŸÉH - QÉéæ°S øe k GôNƒDe ºgÒé¡J
ΩÓ°ùdG ßØM äGƒbh ájOôμdG áLôª°û«ÑdG ΩGõdÉEHh º¡bƒ≤ëH
âdÉ¡fG ájOôμdG øe’CG äGƒb ¿GC ’GE ,º¡à≤£æe ájÉªëH á«dhódG
26
Oô› ¿ÉEa Ú°ùM ¢TƒÑY á«bQo á«bƒ≤◊G á£°TÉædG Ö°ùëHh
∫Éμ°TGC øe Ó
k μ°T ó©jo ájƒ¡dG äÉbÉ£H ≈∏Y áfÉjódG øjhóJ
.äÉ«∏b’CG øe Òãμ∏d äÓμ°ûe ≥∏îjh ¬JGP óM ‘ õ««ªàdG
ÉC£N º¡àfÉjO øjhóJ ” »àdG äÉ«∏b’CG øe ºgÒZh ¿ƒ«FÉ¡ÑdÉa
’ ájƒ¡dG äÉbÉ£H ≈∏Y ≥HÉ°ùdG ΩÉ¶ædG ó¡Y ‘ ''º∏°ùe'' `H
øY ∫ƒëàdG ™æÁ ¿ƒfÉb OƒLh ÖÑ°ùH ÉgÒ«¨J ¿ƒ©«£à°ùj
¢Vô©jo ájƒ¡dG äÉbÉ£H ≈∏Y áfÉjódG øjhóJ ¿GC Éªc .ΩÓ°S’EG
äÉYÉª÷G øe k Gójó–h ,ô£î∏d äÉYGô°üdG ≥WÉæe ‘ äÉ«∏b’CG
.(199) äÉfÉjódG ∂∏J á«Yhô°ûe ôμæJo »àdG áë∏°ùŸoG
á«°üî°ûdG ∫GƒM’
C G
º¡dGƒMGC ‘ äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M øª°†j …Qƒà°SO ¢üf OƒLh ºZôH
∂dòdh ,á∏°üØæe äÉ©jô°ûJ ájÉCH QGôb’EG ºàj ⁄ ¬fGC ’GE ,á«°üî°ûdG
ÇOÉÑe ≥«Ñ£J 1959 ΩÉ©d á«°üî°ûdG ∫GƒM’CG ™jô°ûàd ≥ëj
…òdG ôe’CG ƒgh ,áª∏°ùŸG ÒZ äÉ«∏b’CG ≈∏Y á«eÓ°S’EG á©jô°ûdG
¥Ó£dGh êGhõdG ¢üîj Éª«a á«æjódGh á«aÉ≤ãdG º¡ª«b ∂¡àæj
ÒZ øe êGhõdG Úª∏°ùŸG ∫ÉLô∏d õ«éjo ™jô°ûàdÉa .çGÒŸGh
ΩóY ¤GE øjÒãμdG ™aO Ée ,¢ùμ©dG ô¶ëj ¬æμdh äÉª∏°ùŸG
≈∏Y ∫ƒ°ü◊G øe º¡dÉØWGC ¿ÉeôM ‹ÉàdÉHh º¡JÉéjR π«é°ùJ
.(200) ádhódG ÉgQó°üJ á«JƒÑK äGóæà°ùe
,äÉ«∏b’CÉH 1972 ΩÉ©d á«fóŸG ∫GƒM’CG ¿ƒfÉb Ék°†jGC ô°VGC Éªc
ó©jo ,ΩÓ°S’EG ¤GE øjƒH’CG ∫ƒ– ádÉM ‘ ¬fÉCH ≈°†b å«M
Ò«¨J Úª∏°ùŸG ≈∏Y ô¶ëj ¬æμdh ,∂dòc Ék°†jGC ô°ü≤odG ∫ÉØW’CG
- ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y - ∂dP »æ©j .iôNGC áfÉjO …GC ¤GE º¡àfÉjO
‘ π«é°ùàdG º¡d øn°ùàj ’ á«ë«°ùŸG ¤GE ÚdƒëàŸG AÉæHGC ¿GC
∫ƒ– »JÓdG äÉ«àØdÉH ¿ƒfÉ≤dG ô°VGC óbh .á«ë«°ùe ¢SQGóe
∂dPh ,¢üN’CG ≈∏Y k Gô°übo GƒfÉc ÉeóæY ΩÓ°S’EG ¤GE øghDÉHGB
ÒZ øe äÉª∏°ùŸG äGó«°ùdG êGhR ≈∏Y á°VhôØŸG Oƒ«≤dG ÖÑ°ùH
çÓK ádÉM ‘ ¿ƒfÉ≤dG Gò¡d á«Ñ∏°ùdG ÖbGƒ©dG πãªàJh .Úª∏°ùŸoG
øØ°ûàμ«d ,äÉ«ë«°ùªc ø¡JÉ«M ø°û©j øc ,á«fGóª◊G ‘ äÉ«àa
âeóbGC ÉeóæY ,ÊóŸG πé°ùdG ‘ äÉª∏°ùªc äÓé°ùeo ø¡fGC
äÉ«∏b’CG AÉ£°ûf øe ójó©dG ∫hÉëjh .(201) êGhõdG ≈∏Y øgGóMGE
™«ª÷ íª°ùj á«°üî°ûdG ∫GƒMÓ
C d óMƒe ¿ƒfÉb QGó°UÉEH ™aódG
¿ƒfÉb ¤GE áaÉ°V’EÉH ,º¡°ùØfÉCH º¡àfÉjO QÉ«àNÉH ÚæWGƒŸG
QƒeGC ‘ âÑdG ¿ÉjO’CG ∞∏àﬂ øe ÚæWGƒª∏d í«àj Êóe êGhR
.áfÉjódG øY ô¶ædG ¢†¨H çGÒŸGh êGhõdÉH ≥∏©àJ
27
≈∏Y ∫ƒ°ü◊G Ú«FÉ¡Ñ∏d øn°ùàj ⁄ ,áªK øeh .á«fóŸG ∫GƒM’CG
hGC OÓ«e hGC IÉah äGOÉ¡°T hGC ôØ°S äGRGƒL hGC á«JƒÑK ¥GQhGC
.º¡àfÉjO hGC º¡àjƒg QÉμfGE ¿hO êGhR
¬«∏Yh ,2007 ΩÉY ‘ 358 ºbQ ™jô°ûàdG á«∏NGódG IQGRh â¨dGC óbh
¿hóe ájƒg äÉbÉ£H ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G Ú«FÉ¡ÑdG øe OóY ´É£à°SG
⁄ 1970 áæ°ùd 105 ºbQ ¿ƒfÉ≤dG ¿GC ÒZ .áfÉjódG ''»FÉ¡H'' É¡«∏Y
º¡àfÉjO ôcP øe Ú«FÉ¡ÑdG ¢†©H ±ƒN øY Ó
k °†a ,√hDÉ¨dGE ºàj
‘ õ««ªà∏d º¡°Vô©j ób ∂dP ¿GC å«M ,ájƒ¡dG äÉbÉ£H ≈∏Y
,2007 ΩÉY ó©Hh .(193) Ú«eƒμ◊G ÚdƒÄ°ùŸG ™e º¡JÓeÉ©J
á∏∏©àe ,á«FÉ¡ÑdG äÉjƒ¡dG QGó°UGE k GOó› á«∏NGódG IQGRh âØbhGC
∫ƒëàdG ™æÁ …òdG á«fóŸG ¿ƒÄ°ûdG ¿ƒfÉbh 105 ºbQ ¿ƒfÉ≤dÉH
≈∏Y π°üëj øe ≈∏Y ≥Ñ£æj …òdG ôe’CG ƒgh ,ΩÓ°S’EG øe
∂dòdh .áfÉjódG áfÉN ‘ ΩÓ°S’EG É¡«∏Y ¿hóeo á«JƒÑK äGóæà°ùe
hGC á«JƒÑK äGóæà°ùe πªM øe Ú«FÉ¡ÑdG øe ÒãμdG Ωôëjo ±ƒ°ùa
¿hóHh .ΩÓ°S’EÉH ¿ƒæjój º¡fGC ºYõJ ájƒg äÉbÉ£H ¿ƒ∏ªë«°S
äÉeóN ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ¿ƒ«FÉ¡ÑdG ™«£à°ùj ’ ,á«JƒÑK äGóæà°ùe
π«é°ùJ ºàj ’ ¬fGC Éªc .äÉμ∏à‡ IRÉ«M hGC á«ÑW hGC á«ª«∏©J
∂∏J AÉæHGC ™«£à°ùj ’ ‹ÉàdÉHh ,Ék«ª°SQ á«FÉ¡ÑdG äÉéjõdG º¶©e
.(194) ájƒg äGóæà°ùe ≈∏Y Ék°†jGC ∫ƒ°ü◊G äÉéjõdG
ºμM äGƒæ°S ∫Óîa ,äÉHƒ©°U IóY Ék°†jGC á«∏«ØdG ¬LGƒj Éªc
º¡àjƒg ÖÑ°ùH áeƒμ◊G πÑb øe º¡aGó¡à°SG ” ,Ú°ùM ΩGó°U
ΩÉ©∏d 666 ºbQ QGô≤dG Ö°ùëHh .á«©«°ûdGh ájOôμdG - áLhOõŸG
ΩóY ºYõH ¿GôjGE ¤GE º¡«Øfh º¡æe á«°ùæ÷G Öë°S ” ,1980
ºYO hGC ájƒg ¿hóH ∑Éæg Gƒ∏X óbh .á«bGô©dG áeƒμë∏d º¡F’h
Qó°U 2006 ΩÉY ‘h .á«fGôj’EG hGC á«bGô©dG Úàeƒμ◊G øe AkGƒ°S
á«°ùæ÷G º¡æe âÑë°oS øe ≥ëH ôbGC …òdG á«°ùæ÷G ¿ƒfÉb
å«M ,ÉgOGOÎ°SÉH á«bôY hGC á«æjO hGC á«°SÉ«°S ÜÉÑ°S’C á«bGô©dG
∫ƒ≤Jh ¿ƒfÉ≤dG Qhó°U òæe ¥Gô©dG ¤GE á«∏«ØdG øe ÒãμdG OÉY
OGOÎ°SG øe Gƒæμ“ ób º¡æe %97 ¿ÉCH Òé¡àdGh Iôé¡dG IQGRh
≈∏Y ¿ƒ°VÎ©j á«∏«ØdG OôμdG »∏ãªeo ¿GC ÒZ .(195) º¡à«°ùæL
É¡eÉ°ùJGh á«∏ª©dG A§H ™e Éª«°S ’ ,áÑ°ùædG √òg ábO
™aO ÜƒLh ™e ,ÉkfÉ«MGC äGƒæ°S É¡bGô¨à°SGh á«WGôbhÒÑdÉH
≈∏Y ÖLƒà°ùj Éªc .(196) ä’É◊G º¶©e ‘ ÚdhƒD°ùª∏d ihÉ°TQ
π«ëà°ùe ôeGC ƒgh ,»bGôY π°UGC øe º¡fƒc äÉÑKGE Úeó≤àŸG
∫ÓN á«fóŸG äÓé°ùdG øe ójó©dG ÒeóJ ” PGE ,øjÒãμ∏d
¿hóH äÓFÉ©dG äÉÄe âdGR’ ,∫É◊G á©«Ñ£Hh .(197) Ühô◊G
¥ƒ≤M hGC äÉeóN ÚeÉCJ ≈∏Y IQOÉb ÒZ ‹ÉàdÉHh ,á«°ùæL
∫ƒ≤J ¢†©ÑdG É¡«∏Y π°üM »àdG ájƒ¡dG äÉbÉ£H ¿GC Éªc ,á«°SÉ°SGC
.(198) õ««ªàdG øe ójõª∏d º¡°Vô©jo Ée ,''ÊGôjGE π°UGC'' øe º¡fGC
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
äÉ«°UƒJ
áeƒ¶æe Ú°TóJ ™e ,ôØY πJh QÉéæ°Sh iƒæ«f ∫ƒ¡°Sh
áeR’CG ∫ÓN º¡JÉμ∏à‡ Ghó≤a øjò∏d πLÉ©dG ¢†jƒ©à∏d
.á«dÉ◊G
É¡«∏Y ´RÉæàŸG ≥WÉæŸG øe ÉgÒZh ∑ƒcôc ™°Vh ájƒ°ùJ ¯
¬«∏Y ¢Uƒ°üæe ƒg Éªc - äGAÉàØà°S’G AGôLGE ∫ÓN øe
iƒæ«f ∫ƒ¡°ùd …QGO’EG ™°VƒdG í«°VƒJh - Qƒà°SódG ‘
.Ú«∏ÙG ¿Éμ°ùo dG ™e ¿hÉ©àdÉH ,∑Éæg øe’CG äGƒb õjõ©Jh
äÉ°SQÉ‡ AGƒàM’ õ««ªàdG ÜQÉëj πeÉ°T ¿ƒfÉb QGó°UGE ¯
π¨°ûd Úeó≤àŸG ∫ƒÑb Ú°ù–h á«ØFÉ£dG ∞«XƒàdG
.áeÉY ∞FÉXh
»°VÉ≤àdG á«∏ªY π«é©J ≈∏Y πª©J »àdG äGAGôL’EG PÉîJG ¯
á«μ∏ŸG äÉYGõf ¢üîj Éª«a
áeƒμë∏d áeó≤ŸG äÉ«°UƒàdG
á«bGô©dG á«dGQó«ØdG
¢SÉ°SGC ≈∏Y á«bGô©dG áë∏°ùŸG äGƒ≤dG äGóMh áaÉc º«¶æJ ¯
á«aÉØ°ûdÉH IOÉ«≤dG π°ù∏°ùJ º°ùàj ¿GC ≈∏Y ,»ØFÉW ÒZ
»∏ã‡h áÑîàæŸG á«bGô©dG áeƒμ◊G πÑb øe ádAÉ°ùŸGh
.¢ùdÉÛG
‹hódG ¿ƒfÉ≤∏d ájôμ°ù©dG ∫ÉªY’CG áaÉc ¿ÉYPGE ¿Éª°V ¯
,á«FGƒ°ûY äÉªég ø°T ô¶Mh á«fÉ°ùf’EGh ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊
É¡fÉC°T øe iôNGC äÉªég …GCh …ƒ÷G ∞°ü≤dG É¡«a ÉÃ
.á«fóe ±GógÉCH QGô°V’EG hGC Ú«fóe IÉah ‘ ÖÑ°ùàdG
á«FÉæ÷G áªμÙG øe QOÉ°üdG ÉehQ ™jô°ûJ ¤GE ΩÉª°†f’EG ¯
´’ófG òæe áªμÙG á£∏°S ∫ƒÑb øY ¿ÓY’EGh á«dhódG
.(3) 12 IOÉŸG ÖLƒÃ ,‹É◊G ´Gô°üdG
á«JƒÑãdG äGóæà°ùŸG ‘ áfÉjódG êGQOGE øY ∞bƒàdG ¯
π«¡°ùJh á«FÉ¡ÑdG áfÉjódG ô¶ëj …òdG ¿ƒfÉ≤dG AÉ¨dGE ¯
¥GQhCG ≈∏Y á«°ùæL ÓH ºg øjòdG ¢UÉî°T’CG ∫ƒ°üM
¢SÉ°SGC ≈∏Y øjó©Ñà°ùŸG ¢UÉî°T’CG ∂dP ‘ ÉÃ ,á«JƒÑK
.»bôY hGC »æjO hGC »°SÉ«°S
áÑbGôe ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ É«∏©dG á«°VƒØŸG QhO õjõ©J ¯
ÉgOQGƒe ájÉØc ¿Éª°Vh ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉcÉ¡àfG ¿ÓYGEh
.É¡FÉ°†YGC ∫Ó≤à°SGh
™«é°ûJh ègÉæŸG ìÓ°UGE ¤GE á«eGôdG Oƒ¡÷G QGôªà°SG ¯
PÉîJG ™e ,äÉ«∏b’CG äÉfÉjOh áaÉ≤Kh ïjQÉJ º«∏©J
ΩÓY’EG ‘ äÉ«∏b’CG èeGôH óLGƒàd áªYGódG äGAGôL’EG
¿Éé∏dG ‘ äÉ«∏b’CG »∏ãªeo Ú«©J k Gójó–h ,»æWƒdG
.á∏°üdG äGP á«eÓY’EG
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
á«bGô©dG áeƒμ◊G ΩÉ«b øª°†J »àdG äGAGôL’EG PÉîJG ¯
¿ƒfÉb πjó©Jh ™ªàÛG äÉYÉ£b áaÉc ¿É°†àMÉH
,äÉ«∏bÓ
C d á°ü°üıG óYÉ≤ŸG OóY IOÉjõd äÉHÉîàf’G
.¿ÉŸÈdG ‘ ádÉ©ah áØ°üæe á≤jô£H º¡∏«ã“ á«¨H
»àdG äÉªé¡dG »°ü≤àd π≤à°ùeh ∫OÉYh …Qƒa ≥«≤– íàa ¯
‘ ,É¡æY ÚdƒÄ°ùŸG á≤MÓe ™e ,äÉ«∏b’CG É¡d ¢Vô©àJ
.á«dhódG á«fƒfÉ≤dG ÒjÉ©ŸG ΩGÎMG πX
á«bGô©dG øe’CGh áWô°ûdG äGƒb ‘ äÉ«∏b’CG π«ã“ õjõ©J ¯
™e πeÉ©à∏d á«bGô©dG áWô°ûdG ‘ á°UÉN IóMh ¢ù«°SÉCJh
hCG á«bôY ™aGhO ≈∏Y áªFÉ≤dG ºFGô÷G hGC ájô°üæ©dG ºFGô÷G
.á«ØFÉW hGC á«æjO
áHƒ∏°ùŸG äÉ«∏b’CG ∫RÉæeh »°VGQGC áaÉc IOÉYÉEH ΩGõàd’G ¯
π°UƒŸG ‘ - ∂dòH ±hô¶dG íª°ùJ ÉeóæY - º¡æe
28
‹hódG ™ªàéª∏d äÉ«°UƒJ
ÉgÒZh ¢ûYGO äGƒb ó°V …ôμ°ùY πªY …GC ¿GC øe ócÉCàdG ¯
ºàj á«bGô©dG áeƒμë∏d ÉkªYO IOôªàŸG äÉYÉª÷G øe
¥ƒ≤◊ ‹hódG ¿ƒfÉ≤dGh ÊÉ°ùf’EG ¿ƒfÉ≤∏d ¿ÉYP’EÉH
iôNGC äÉªég …GCh …ƒ÷G ∞°ü≤dG ∂dP ‘ ÉÃ ,¿É°ùf’EG
±GógÉCH QGô°V’EG hGC Ú«fóe IÉah ‘ ÖÑ°ùàdG É¡fÉC°T øe
.¬«a ≠dÉÑe πmμ°ûH á«fóe
á«dhódG á«FÉæ÷G áªμÙG ¤GE ¥Gô©dG ‘ ™°VƒdG ádÉMGE ¯
á«dÉe äGóYÉ°ùe ∫ƒ°Uh ™æŸ IOóﬁ äGAGôLGE PÉîJG ¯
áë∏°ùŸoG äÉYÉª÷G øe ÉgÒZh ¢ûYGO äGƒ≤d ájOÉeh
¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ áª«°ùL äÉcÉ¡àfG ÜÉμJQG øY ádhƒD°ùŸG
.¥Gô©dG ‘
AGò¨dGh AÉŸG É¡«a ÉÃ - áFQÉ£dG äGóYÉ°ùŸG ºéM IOÉjR ¯
- äÉjQhô°†dG øe ÉgÒZh á«Ñ£dG ¿ƒDŸGh ΩÉ«ÿGh
äÓFÉ©dG ™e πª©J »àdG áKÉZ’EG äÉª¶æe ™e ácQÉ°ûŸÉH
.á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM ÖfÉéH ,¥Gô©dG ‘ áMRÉædG
≈∏Y äÉ«∏b’CG Úμ°ùJh ájÉªëH ΩGõàd’G ¤GE áaÉ°V’EÉH Gòg
.á«bGô©dG áeƒμ◊G ™e ácQÉ°ûŸÉH πjƒ£dG ióŸG
OÉ¡£°V’G øe øjQÉØdG Ú«bGô©dG ÚÄLÓdG ∫ƒNóH ìÉª°ùdG ¯
º¡JÉjôM hGC º¡JÉ«M âfÉc GPGE ¥Gô©∏d º¡JOÉYGE ™æeh
IOó¡eo
29
áeƒμ◊ äÉ«°UƒJ
á«ª«∏b’
E G ¿Éà°SOôc
áØ∏àﬂ ∞FGƒW ºgQÉÑàYÉH ∂Ñ°ûdGh ÚjójR’CÉH ±GÎY’G ¯
Qƒà°SódG øe 36 h 35 h 14 h 5 OGƒŸG ≥«Ñ£Jh á∏°üØæeh
.∂dP ôKGE ≈∏Y …OôμdG
¢SÉ°SGC ≈∏Y ájQhô°†dG äÉeóÿG ¢ü«°üîJ øY ∞μdG ¯
ºgÒZh ádhódG ‹hƒD°ùe ≥ëH äGAGôL’EG PÉîJGh ,…õ««“
º¡Øjô©J ΩóY ÖÑ°ùH äÉ«∏b’CG ó°V õ««ªàdÉH ¿ƒeƒ≤j ø‡
á«°SÉ«°ùdG ÜGõM’CÉH º¡WÉÑJQG ΩóY hGC OGôcÉCc º¡°ùØfÉCH
.…OôμdG Qƒà°SódG øe 19 IOÉŸG ¤GE k GOÉæà°SG ,ájOôμdG
AÉ£°ûædG á≤jÉ°†eh »FGƒ°û©dG RÉéàM’G äÉ°SQÉ‡ AÉ¡fGE ¯
äÉ«∏bÓ
C d ÚªàæŸG Ú«°SÉ«°ùdG
ìÉª°ù∏d ¢û«àØàdG •É≤f óæY ∫ƒNódG äGAGôLGE ó«MƒJ ¯
≥WÉæe ∫ƒNóH ∞æ©dG ∫ÉªYGC øe øjQÉØdG ÚMRÉæ∏d
.»æjO hGC »bôY õ««“ ¿hO á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM
¢UÉî°TÓ
C d á«fÉ°ùf’EG äÉfƒ©ŸG Ëó≤J ‘ QGôªà°S’G ¯
á«ª«∏b’EG ¿Éà°SOôc áeƒμM ≥WÉæŸ Ék«∏NGO ÚMRÉædG
±hôX ¿Éª°†d áμjô°ûdG á«dhódG äÉª¶æŸG ™e ¿hÉ©àdGh
.¢UÉî°T’CG A’ƒD¡d Ió«L á«°û«©e
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
QOÉ°üŸG
ø¡FGóJQG Ωó©d äÉ«ë«°ùe äGó«°S 4 πà≤Jh É¡àæHGh á«ë«°ùe ÉkeGC Ö°üà¨J ¢ûYGO'' (23)
,2014 ƒ«fƒj 23 ,ájQƒ°T’BG QÉÑN’CG ádÉch ,''ÜÉé◊G
http://www.aina.org/news/20140623185542.htm
11 ¢U ,Ú«fóŸG ájÉªM øY ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ É«∏©dG IóëàŸG ·’CG á«°VƒØe (24)
ádÉch ,''π«HQGE ‘ ájQÉéàdG ¥Gƒ°S’CG óMGC ¢VQGC ¿ƒ°TÎØj …Qƒ°TGB ÅL’ 1200'' (25)
,2014 ¢ù£°ùZGC 23 ,ájQƒ°T’BG QÉÑN’CG
http://www.aina.org/news/20140823012710.htm
2014 ¢ù£°ùZGC 13 ,ƒHƒL ¢TƒÑY ≥«aƒJ ™e á∏HÉ≤e
ÉjÉ°†≤d ¢UÉÿG Qô≤ŸG ¤GE ∑Î°ûe ¢SÉªàdG ,ÉμjôeGC ‘ »ŸÉ©dG …Qƒ°T’BG ∞dÉëàdG
2014 ƒ«fƒj 30 ,á«æjódG äÉjôë∏d ¢UÉÿG Qô≤ŸGh äÉ«∏b’CG
2014 ¢ù£°ùZGC 13 ,Êƒ°S ¢Sô£H Éàb ó«› OÉªY ™e á∏HÉ≤e
2014 ¢ù£°ùZGC 21 ,¢Sƒ∏Y IOÉZ ™e á∏HÉ≤e
2014 ¢ù£°ùZGC 25 ,Ú°ùM ¢TƒÑY á«bQ ™e á∏HÉ≤e
796 ƒëæH äÉ«aƒdG OóY »bGô©dG ôªM’CG ∫Ó¡dG Qóqb
á«æjódG äÉ«∏b’CG ≈∏Y k GójóL k Gô£N ¿ƒ∏μ°ûjo ¿ƒ«eÓ°S’EG ¿hOó°ûàŸG'' ,ídÉ°U π«c
,2014 ƒ«fƒj 24 ,õÁÉJ ∑Qƒjƒ«f ,''¥Gô©dG ‘
(26)
(27)
(28)
(29)
(30)
(31)
(32)
http://kristof.blogs.nytimes.com/2014/06/24/islamic-extremist
s-pose-new-risks-for-religious-minorities-in-iraq
ôjQÉ≤J øe ,''2013 ¥Gô©dG ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M ôjô≤J'' ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh
.6 ¢U ,2013 ΩÉ©d ¿Gó∏ÑdG ∞∏àﬂ ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉ°SQÉ‡
8 ¢U ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
,IóëàŸG äÉj’ƒdG ‘ á«bGô©dG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M á«©ªL
10-9 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
‘ π«°UÉÙG »YQGõe ≈∏Y äÉªé¡dG'' ,Qƒ°TÉY ±Gƒfh ,¿QƒJ øjófÉa Úà°ùjôc
,2014 ƒjÉe 29 ,¢TÉ≤f ,''IójóL á«æeGC áeRÉCH QòæJo ¥Gô©dG
(33)
(34)
(35)
(36)
(37)
Documents/Issues/Minorities/WG/11/SOITM_3a.doc
õ««ªàdG øe ó◊G áæ÷ ¤GE Ωó≤e πjóH ôjô≤J ,á∏ãªŸG ÒZ Üƒ©°ûdGh ·’CG áª¶æe
,2014 ,85`dG á°ù∏÷G ∫ÓN 21-15 øe ¥Gô©dG ájQƒ¡ªL ôjQÉ≤J ‘ åëÑ∏d …ô°üæ©dG
.4 ¢U
2010 ,¿óæd ,¥Gô©dG äÉ«∏b’C ôªà°ùŸG OÉ¡£°V’G :¿ƒaó¡à°ùŸG ,Ê’’ ô¶fG
≥HÉ°ùdG Qó°üŸG
ÉjÉ°†≤d ¢UÉÿG Qô≤ª∏d ∑Î°ûe ¢SÉªàdG'' ,ÉμjôeGC ‘ »ŸÉ©dG …Qƒ°T’BG ∞dÉëàdG
.1 ¢U ,2014 ƒ«fƒj 30 ,''á«æjódG äÉjôë∏d ¢UÉÿG Qô≤ŸGh äÉ«∏b’CG
8 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,Ê’’
ôjƒ£à∏d äGQÉ°ùe ,OGó¨H ,äÉjóëàdGh ájƒ¡dGh IôcGòdG :¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’CG ,Ωƒ∏°S
.7 ¢U ,Ê’’ Ék°†jGC ,157 ¢U ,2013 ,»eÓY’EGh ‘É≤ãdG
,2014 ¥Gô©∏d ájQhódG á«dhódG á©LGôŸG ¤GE Ωó≤e ,á«FGóæŸG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áYÉªL
1 ¢U
https://www.constituteproject.org/constitution/ 2005 ¥Gô©dG Qƒà°SO
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M ôjô≤J 2013 »LQÉÿG ÖàμŸG ,±hÉîª∏d IÒãe ádhO :¥Gô©dG (12)
,á«WGô≤ÁódGh
(38)
https://www.gov.uk/government/publications/
iraq-country-of-concern/iraq-country-of-concern
(39)
(40)
(41)
(42)
46 ¢U ,2013 ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉ°SQÉ‡ øY á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh ôjQÉ≤J (13)
¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M ôjô≤J 2013 »LQÉÿG ÖàμŸG ,±hÉîª∏d IÒãe ádhO :¥Gô©dG (14)
https://www.gov.uk/government/publications/
,á«WGô≤ÁódGh
(43)
http://www.hhro.org/hhro/file_art/hhro%20report%202013/
hhro_report_2013/hhro_ report_2013.pdf 2 ¢U
iraq-country-of-concern/iraq-country-of-concern
,2013 ¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M ™°Vh øY ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe (15)
http://www.reuters.com/article/2014/08/10/us-iraq-security
-yazidis-killings-idUSKBN0GA0FF20140810
2014 ¢ù£°ùZGC 21 ,¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM ™e á∏HÉ≤e (44)
¢ù£°ùZGC 25 ,…Ó«H - ''è¡æ‡h ™°SGh OÉ¡£°V’ ¿ƒ°Vô©àj ¿ƒ«bGô©dG ¿ƒ«fóŸG'' (45)
http://www.uniraq.org/index.php?option=com_k2&view 2014
=item&id=2482:iraqi-civilians-suffering-horrific-widespread
-and-systematic-persecution-pillay&Itemid=605&lang=en
17 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,á«dhódG ƒØ©dG áª¶æe (46)
20 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,á«dhódG ƒØ©dG áª¶æe (47)
ÈªàÑ°S 6 ,¥Gô©dG ∫Éª°T ‘ ™°VƒdG øY ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe (48)
,2014
http://www.aina.org/news/20140906220358.htm
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
https://www.iraqbodycount.org/database
í∏°ùŸoG ´Gô°üdG ‘ Ú«fóŸG ájÉªM ∫ƒM ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ É«∏©dG á«°VƒØŸG (2)
.2014 ƒ«dƒj 18 ,2014 ƒ«dƒj 5 - ƒ«fƒj 5 :¥Gô©dÉH ôFGódG
,¥Gô©dG ¿ÉªcôJ ∫ƒM ¿ÉªcÎdG ¥ƒ≤◊ á«bGô©dG á°ù°SƒDdG ¢ù«Fôd »¡Ø°T ¢VôY (3)
,IóëàŸG ·’CG ,äÉ«∏b’CG πªY áYƒªÛ 11 `dG á°ù∏÷G
www.ohchr.org/
Iraq_2005
http://www.niqash.org/articles/?id=3445
ƒjÉe 9 ,''ájOhó◊G á©HGQ á«MÉf øe Oôc ÚYQGõe ô°S’C »YÉªL ìhõf'' ,Rƒ«æ°SÉH
http://basnews.com/ar/News/Details/mod/19871
2014
2014 ƒ«dƒj 1 ,ájójR’CG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áª¶æe ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJ
2014 ƒ«dƒj 1 ,ájójR’CG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áª¶æe ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJ
2014 ¢ù£°ùZGC 25 ,π«YÉª°SGE GRÒe ™e á∏HÉ≤e
ádhódG ±Gó¡à°SG :»îjQÉJ ¥É£f ≈∏Y »bôY Ò¡£J ,á«dhódG ƒØ©dG áª¶æe
C d è¡æªŸG á«eÓ°S’EG
.13 ¢U ,2014 ÈªàÑ°S ,¥Gô©dG ∫Éª°T ‘ äÉ«∏bÓ
…ójRGC 500 â∏àb á«eÓ°S’EG ádhódG ¿ÉCH ìô°üjo ¥Gô©dG :…ô°üM'' :ó«°TQ óªMGC
2014 ¢ù£°ùZGC 10 ,RÎjhQ ,''AÉ«MGC º¡°†©H âæaOh
-ôjÉæj IÎØdG ∫ÓN º¡ØàM Êóe 8^493 øY π≤j ’ Ée »≤d IóëàŸG ·Ó
C d Ék≤ah (1)
‘ í∏°ùŸG ´Gô°üdG ‘ Ú«fóŸG ájÉªM ôjô≤J UNOHCHR/UNAMI ,¢ù£°ùZGC
ºgh Ú«bGô©dG ≈∏à≤dG OóY AÉ°üMG ” óbh :2014 ÈªàÑ°S 10 -ƒ«dƒj 6 :¥Gô©dG
,2014 ôHƒàcGC 6 ‘ ¤GE ∫ƒ°UƒdG ”h ,2014 ÈªàÑ°S ájÉ¡f ≈àM Êóe 12^618
2014 ¢ù£°ùZGC 21 ,¢Sƒ∏Y IOÉZ ™e á∏HÉ≤e
¥ƒ≤M øY …ƒæ°ùdG ôjô≤àdG'' ,IóëàŸG äÉj’ƒdG ‘ á«bGô©dG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M á«©ªL
E G
http://www. ihrsusa.net/details-389.html ''2013 ¥Gô©dG ‘ ¿É°ùf’
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M ™°Vh øY ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
http://www.hhro.org/hhro/file_art/hhro%20report%202013/ ,2013
hhro_report_2013/hhro_ report_2013.pdf .6 ¢U
4 ¢U ,≥HÉ°ùdG ™LôŸG
5 ¢U ,≥HÉ°ùdG ™LôŸG
,¥Gô©∏d ájQhódG á«dhódG á©LGôŸG ¤GE Ωó≤e ,ádGó©dGh ¿ƒfÉ≤∏d »HhQh’CG õcôŸG
3 ¢U
2014 ¢ù£°ùZGC 13 ,»àe Gó∏j OÉªY ™e á∏HÉ≤e
(16)
(17)
(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
30
RƒJ Ió∏H ≈∏Y ôNGB …ƒeO Ωƒég'' ,É«fÉ£jôH ‘ á«bGô©dG ¿ÉªcÎdG á¡ÑL π«ã“ (84)
,2013 Èªaƒf 23 ,''¥Gô©dG ‹Éª°T á«fÉªcÎdG ƒJÉeQƒN
http://www.turkmen.nl/1A_Others/itcl1.pdf
29 ,âμ«Ñ°SGC ¿ÉªcôJ ,''Ú«bGô©dG ¿ÉªcÎdG ≈∏Y á«HÉgQ’EG äÉªé¡dG QGôªà°SG'' (85)
,2013 Èª°ùjO
http:// www.turkmenaspect.com/english/2013/12/
3455.html
‘ á«fÉªcÎdG áØFÉ£∏d QƒgóàŸG ™°VƒdÉH ΩÉªàg’G »HhQh’CG OÉ–’G ≈∏Y Öéj'' (86)
,''¥Gô©dG
¢ùfõ«H ,''¿ÉªcÎdG ≈∏Y Ωƒé¡dG øjóJo á«cÎdG á«LQÉÿG IQGRh'' ,…ôHÉL õ«aQÉH (87)
http://www.brecorder.com/world/europe/ ,2014 ƒjÉe 30 ,QOQƒμjQ
http://www.turkmen.nl/1A_Others/mk14.pdf
175337.html
≥HÉ°ùdG ™LôŸG
õ««ªàdG øe ó◊G áæ÷ ¤GE Ωó≤e πjóH ôjô≤J ,á∏ãªŸG ÒZ Üƒ©°ûdGh ·’CG áª¶æe
.2014 ,85`dG á°ù∏÷G ∫ÓN 21-15 øe ¥Gô©dG ájQƒ¡ªL ôjQÉ≤J ‘ åëÑ∏d …ô°üæ©dG
,''¥Gô©dG ‹Éª°T â©bh ''áëHòe'' ¿ƒØ°üj á©«°ûdG ¿ƒjhô≤dG'' ,ôfƒ∏°ShÉg π«é«HGC
2014 ƒ«fƒj 23 ,â°SƒH ø£æ°TGƒdG
12 ¢U ,á∏ãªŸG ÒZ Üƒ©°ûdGh ·’CG áª¶æe
,2014 ƒ«fƒj ,iƒæ«f ‘ ™°VƒdG øY ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
(88)
(89)
(90)
(91)
(92)
http://www. unpo.org/article/17270
¢ûYGód á©HÉàdG πà≤dG ¥ôa ∫ƒŒ ™e ájOÉ¡L áëHòe πNGO'' ,ô°ùæ«Ñ°S OQÉ°ûàjQ (93)
,2014 ƒ«fƒj 28 ,¿õ«à«°S GhÉJhGC ,''¥Gô©dG πNGO
http://www.ottawacitizen.com/news/Inside+jihadist+massacre
+ISIS+death+squads+ roam+Iraq/9987225/story.html
2014 ƒ«dƒj 10 ,á∏ãªŸG ÒZ Üƒ©°ûdGh ·’CG áª¶æe (94)
11 ,''áæ°ùo dG AÉæé°ùdG ≈∏Y ø°ûJo »YÉªL πàb á∏ªM :¥Gô©dG'' ,¢ûJhh ¢ùàjGQ ¿Éeƒ«g (95)
2014 ƒ«dƒj
»∏jO ájôM ,''äƒŸG ÉØ°T ≈∏Y AGôë°üdG ‘ Ú«bGô©dG ¿ÉªcÎdG ∑ôJ'' ,ÊGOõj ∂ÑjGE (96)
http://www.hurriyetdailynews.com/iraqi-turk ,2014 ƒ«dƒj 22 ,Rƒ«f
mens-left-for-dead-in-desert.aspx?pageID=238&nID=69432
&NewsCatID=352
¢ù£°ùZGC 7 ,á«æ«°üdG AÉÑf’CG ádÉch ,''∑ƒcôμH IQÉ«°S QÉéØfG ‘ ÚÄL’ 9 πà≤e'' (97)
http:// www.globalpost.com/dispatch/news/xinhua-news ,2014
-agency/140807/9-refugees-killed-car-bombing-iraqs-kirkuk
,2014 Ú«∏°U’CG ¿Éμ°ùo dGh ⁄É©dG äÉ«∏bGC ™°Vh , á«dhódG äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M áYÉªL
194 ¢U
∫hódG ∞∏àﬂ ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉ°SQÉ‡ øY ôjô≤J ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh
57 ¢U ,2013
4 ¢U QƒcòŸG πª©dG ,…ƒæ°ùdG ôjô≤àdG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »à°SGQ áª¶æe
6 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
2013 ¢ù£°ùZGC 20 ,QÉà°S Éª°ûjQ ™e á∏HÉ≤e
‘ äÉ«∏bÓ
C d ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M ´É°VhGC øY ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
,2013 ¥Gô©dG
http://www.hhro.org/hhro/file_art/hhro%20report
(98)
(99)
(49)
(50)
(51)
(52)
(53)
(54)
(55)
(56)
(57)
(58)
(59)
(60)
(61)
(62)
(63)
(64)
(65)
(66)
http://www.aawsat.net/2014/07/article55334391
57 ¢U ,''2013 ¥Gô©dG ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M ôjô≤J'' ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh
ôjÉæj 12 ,2013 ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M øY …ƒæ°ùdG ôjô≤àdG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »à°SGQ áª¶æe
3 ¢U ,2014
3 ¢U ,≥HÉ°ùdG ™LôŸG
5 ¢U ,≥HÉ°ùdG ™LôŸG
IóëàŸG äÉj’ƒdG ‘ á«bGô©dG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M á«©ªL
1 ¢U ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »à°SGQ áª¶æe
»«ë«°ùÃ ⁄É©dG çÎμj GPÉŸ :π°UƒŸG øe »bô©dG êhôÿG'' ,øjóeÉ°T äRƒf
,2014 ƒ«dƒj 31 ,¢TÉ≤f ''?§≤a ¥Gô©dG
http://www.niqash.org/articles/
(67)
(68)
(69)
(70)
(71)
(72)
(73)
?id=3505
ÒZh ôeóeo'' äÉ«∏b’CG ≈∏Y »bGô©dG ´Gô°üdG ÒKÉCJ'' ,IóëàŸG ·’CG QÉÑNGC õcôe (74)
2014 ƒ«dƒj 25 ,''IóëàŸG ·’CG ¥ƒ≤M AGÈN - ''AÉ¨dÓ
E d πHÉb
http://www.eremnews.com/?id=54672 (75)
¢ù£°ùZGC 22 ,Qƒà«fƒŸG ,''á«bGô©dG ∂Ñ°ûdG á«∏bGC Oó¡Jo á«bGô©dG ádhódG'' ,…Qƒª©e ≈∏Y (76)
,2014
http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2014/08/
iraq-minorities-shabak-extinction-islamic-state.html
(100)
(101)
(102)
(103)
%202013/hhro_report_2013/hhro_ report_2013.pdf, p16
áØFÉ£∏d ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ á«dhódG áª¶æŸG ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJ (104)
2014 ôjGÈa 1 ,ájójR’CG
:IOó¡ŸG iôN’CG ∞FGƒ£dGh ¥Gô©dG äÉ«∏bGC'' ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e (105)
, 2013 ƒjÉe ,''¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ≥«KƒàdGh ÊƒfÉ≤dG QÉW’EG
http://lawandhumanrights.org/documents/MinorityHB_EN.pdf
.51 ¢U
29 ,â°ùj’E ∫ó«e Qƒj ,''∫õ©e ‘ Ö©°T ™e á∏HÉ≤e - ¿ƒ«bGô©dG ôé¨dG'' ,∞«£d QGõf (106)
http://www.yourmiddleeast.com/features/the-gypsies ^ ,2013 πjôHGC
-of-iraq-meetings-with-a-people-in-isolation_12455
127 ¢U ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e (107)
QƒcòŸG πª©dG ,∞«£d QGõf (108)
31
ájójR’CG øeÉ°†àdG á£HGQ øe IOQGh äÉeƒ∏©e
2014 ¢ù£°ùZGC 21 ,¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM ™e á∏HÉ≤e
,2014 ¥Gô©∏d ájQhódG á«dhódG á©LGôŸG ¤GE Ωó≤e ,á«FGóæŸG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áYÉªL
2014 ôjGÈa 1 ,á«FGóæŸG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áYÉªL ™e ÊhÎμd’EG ójÈdÉH π°UGƒJ
≥HÉ°ùdG ™LôŸG
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,»àØd ó°TGQ ÜÉ¡jGE ™e á∏HÉ≤e
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,QÉà°S Éª°ûjQ ™e á∏HÉ≤e
2014 ôjGÈa 1 ,á«FGóæŸG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áYÉªL ™e ÊhÎμd’EG ójÈdÉH π°UGƒJ
2014 ƒ«dƒj 22 ,á«FGóæŸG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áYÉªL ™e ÊhÎμd’EG ójÈdÉH π°UGƒJ
2014 ¢ù£°ùZGC 28 ,á«FGóæŸG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áYÉªL ™e ÊhÎμd’EG ójÈdÉH π°UGƒJ
≥HÉ°ùdG ™LôŸG
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,QÉà°S Éª°ûjQ ™e á∏HÉ≤e
≥HÉ°ùdG ™LôŸG
2014 ¢ù£°ùZGC 28 ,á«FGóæŸG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áYÉªL ™e ÊhÎμd’EG ójÈdÉH π°UGƒJ
2014 ƒ«dƒj 28 ,á«FGóæŸG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M áYÉªL øe πLÉY ÜÉ£N
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,‘ƒY ôZGO ôeÉY ™e á∏HÉ≤e
¥ƒ≤M øY …ƒæ°ùdG ôjô≤àdG'' ,IóëàŸG äÉj’ƒdG ‘ á«bGô©dG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M á«©ªL
http://www. ihrsusa.net/details-389.html ,''2013 ¥Gô©dG ‘ ¿É°ùf’
E G
á©°VÉÿG ≥WÉæŸÉH OÉ¡£°V’G á¡LGƒe ‘ á«æjódG äÉ«∏b’CG ,¬∏dG óÑY OÉ°ûdO
,2014 ƒ«dƒj 17 ,§°Sh’CG ¥ô°ûdG :¥Gô©dG ‘ ¢ûYGód
á«fÉªcÎdG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M çÉëHGC á°ù°SƒDe ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJ (77)
2014 ôjÉæj ,á«bGô©dG
,2014 ƒjÉe 1 ,á∏ÛG ,''Ú«bGô©dG ¿ÉªcÎdG øY ´ÉaódG ,»HhQódG Éæ«e (78)
http://www.majalla.com/eng/2014/05/article55249793
≥HÉ°ùdG ™LôŸG (79)
‘ ¿ÉªcÎ∏d ‹É◊G ™°VƒdG'' ,á«bGô©dG á«fÉªcÎdG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M çÉëHGC á°ù°SƒDe (80)
á«bô©dG äÉ«∏b’CG ™°Vh ∫ƒM »HhQh’CG ¿ÉŸÈdÉH á«æ∏Y ´Éªà°SG á°ù∏L ,''¥Gô©dG
.2013 ƒ«fƒj 20 ,¥Gô©dG ‘ á«æjódG ∞FGƒ£dGh
,2013 ƒ«fƒj-ôjÉæj :¥Gô©dG ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M øY ôjô≤J/¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M Öàμe (81)
,2013 ¢ù£°ùZGC
http://www.uniraq.org/index.php?option=com
_k2&view=item&task=download&id=229_10235c032471d9e0f
e 94f42e0b76c452&Itemid=650&lang=en, p 13
¥ƒ≤M ôjô≤J øe ,''±hÉıG Òãj ó∏H :¥Gô©dG'' ,á«fÉ£jÈdG á«LQÉÿG IQGRh (82)
,2013 á«WGô≤ÁódGh ¿É°ùf’EG
https://www.gov.uk/government/
publications/iraq-country-of-concern/iraq-country-of-concern
ôHƒàcGC 21 ,âμ«Ñ°SGC ¿ÉªcôJ ,''ó«©dG IÓ°U ™e øeGõàdÉH ÉkëjôL 19 h ≈∏àb 9'' (83)
,2013
http:// www.turkmenaspect.com/english/2013/10/3420.html
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
57 ¢U ,2013
9 ¢U ,≥HÉ°ùdG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
192 ¢U ,≥HÉ°ùdG πª©dG ,Ωƒ∏°S
2014 ¢ù£°ùZGC 21 ,¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM ™e á∏HÉ≤e
á«dhódG áª¶æŸG ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJh ,192 ¢U ,≥HÉ°ùdG πª©dG ,Ωƒ∏°S
2014 ôjGÈa 1 ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ ájójR’CG
15 ¢U ,≥HÉ°ùdG πª©dG ,πjóÑdG ôjô≤àdG ,á∏ãªŸG ÒZ Üƒ©°ûdGh ·’CG áª¶æe
9 ,¢ûJhh ¢ùàjGQ ¿Éeƒ«g ,''¥Gô©dG ‘ ÅLÓe ¤GE ¢SQGóe øe'' ,õeÉgGôHGC ójôa
,2014 ÈªàÑ°S
http://www.hrw.org/news/2014/09/09/schools
(136)
(137)
(138)
(139)
(140)
(141)
‘ ójó÷G »°SGQódG ΩÉ©dG ∫ƒM ¬≤∏b øY Üô©jo ƒμ°ù«fƒ«dG ôjóe'' ,õLOƒg øjQƒd (142)
,2014 ÈªàÑ°S 12 ,ájQƒ°T’BG á«dhódG QÉÑN’CG ádÉch ,''¥Gô©dG
http://www.aina.org/news/20140912012354.htm
ÚH Ú≤dÉ©dG Úª∏©ŸoGh ÜÓ£dG øe ±’GB :π°UƒŸG πNGO'' ,á©ªL ¢üdÉN (143)
,2014 ÈªàÑ°S 11 ,¢TÉ≤f ,''º«∏©àdGh á«HÎdG IQGRhh øjOó°ûàŸG
http://www.niqash.org/articles/?id=3534
(144)
http://www.irinnews.org/report/100357/selective-treatment
-for-idps-in-kurdistan
,2014 ƒ«fƒj ,iƒæ«f ‘ ´É°Vh’CG øY ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe (115)
(150)
http://reliefweb.int/report/iraq/vulnerable-iraqi-minorities
-making-gains-usip-help
(151)
(155)
(156)
(157)
(158)
(159)
2014 ¢ù£°ùZGC 21 ,¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM ™e á∏HÉ≤e
2014 ¢ù£°ùZGC 21 ,¢Sƒ∏Y IOÉZ ™e á∏HÉ≤e
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,»àØd ó°TGQ ÜÉ¡jGE ™e á∏HÉ≤e
154 ¢U ,≥HÉ°ùdG πª©dG ,Ωƒ∏°S
,2011 ¥Gô©dG ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉ°SQÉ‡ øY ôjô≤J ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh
http://www.state.gov/documents/organization/186638.pdf ,40 ¢U
ÈªàÑ°S 23 ,''äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M ¿Éª°V ¥Gô©dG ¿Éà°SOôc ≈∏Y Öéj'' ,…Qƒª©e »∏Y ,
http://www.al-monitor.com/pulse/originals/ 2013/09/ iraq 2013
(112)
(117)
(116)
(119)
(120)
(121)
(122)
(123)
(124)
(125)
(126)
-kurdistan-region-protect-minority-rights.html
1 ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ ájójR’CG á«dhódG áª¶æŸG ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJ (127)
2014 ôjGÈa
∫hódG ∞∏àﬂ ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉ°SQÉ‡ øY ôjô≤J ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh (128)
57 ¢U ,2013
:IOó¡ŸG iôN’CG ∞FGƒ£dGh ¥Gô©dG äÉ«∏bGC'' ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e (129)
, 2013 ƒjÉe ,''¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ≥«KƒàdGh ÊƒfÉ≤dG QÉW’EG
http:// lawandhumanrights.org/documents/MinorityHB_EN.pdf
327543-eu-parliamentarian-struan-stevenson-ethnic-cleansing
-in-lawless-iraq#ixzz2u8wjtUlO
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
,2014 ƒ«dƒj 16 ,IRIN ,''¿Éà°SOôc ‘ Ú∏NGódG ÚMRÉæ∏d á«FÉ≤àfG á∏eÉ©e'' (114)
(146)
(147)
(148)
(149)
http://www.unpo.org/article/17270
http://www.aina.org/news/20140822154553.htm
AÉÑf’CG ádÉch ,''Rƒ©dG ¿ƒ¡LGƒj iƒæ«f ∫ƒ¡°S øe ¿hQÉØdG ¿ƒjÒ°S’CG ¿ƒÄLÓdG (113)
,2014 ¢ù£°ùZGC 10 ,ájQƒ°T’BG á«dhódG
http://www.aina.org/news/20140
809214131.htm
ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°Sôeo ,2014 ƒ«dƒj 10 ,á∏ãªŸG ÒZ Üƒ©°ûdGh ·’CG áª¶æe
»àdG ºFGô÷G øY ôjô≤J ,IóëàŸG äÉj’ƒdG ‘ á«bGô©dG ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M á«©ªL
http://www.ihrsusa.net/details-436.html ,2013 ƒ«dƒj 17 ,¢ûYGO É¡àÑμJQG
≥HÉ°ùdG ™LôŸG
2014 ¢ù£°ùZGC 13 ,ƒHƒL ¢TƒÑY ≥«aƒJ ™e á∏HÉ≤e
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,¿ÉMôa ΩÓ°S ™e á∏HÉ≤e
14 ¢U ,ájQƒ°T’BG á°ù°SƒDŸGh »HhQh’CG OÉ–’G ‘ …Qƒ°T’BG ¢ù∏ÛG (152)
151 ,139 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e (153)
,2014 ƒ«fƒj ,iƒæ«f ‘ ™°VƒdG ∫ƒM ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe (154)
15 ¢U ≥HÉ°ùdG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
20 ¢U ,ájÒ°S’CG á°ù°SƒDŸGh »HhQh’CG OÉ–’G ‘ …Qƒ°T’BG ¢ù∏ÛG
¥ƒ≤M øY ôjô≤J ,¥Gô©dG IóYÉ°ùŸ IóëàŸG ·’CG áã©H - ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M Öàμe
14 ¢U ,2013 ƒ«fƒj-ôjÉæj :¥Gô©dG ‘ ¿É°ùf’EG
¥ƒ≤M øY ôjô≤J ,ájÒ°S’CG á°ù°SƒDŸGh »HhQh’CG OÉ–’G ‘ …Qƒ°T’BG ¢ù∏ÛG
20 ¢U ,2013 ,¥Gô©dG ‘ ÚjQƒ°T’BG
,¥Gô©dG øY 21-15 ájQhódG ôjQÉ≤à∏d Ωó≤e ,ÉμjôeGC ‘ »ŸÉ©dG …Qƒ°T’BG ∞dÉëàdG
10 ¢U ,2014
AÉÑf’CG ádÉch ''π°UƒŸÉH ¢ùFÉæμdG ÜôîJoh ÚjQƒ°T’BG ∫RÉæe Ö¡æJ ¢ûYGO''
,2014 ¢ù£°ùZGC 22 ,ájQƒ°T’BG
ƒ«fƒj 13 ,Qƒà«fƒe ¢ûJhh ódQhh ,''¥Gô©dG IQOÉ¨Ÿ Ú«bGô©dG ≈∏Y §¨°†dG ÜÉÑ°SGC'' (112)
,2014
http://www.unpo.org/article/17270
(145)
http://www.refworld.org/cgi-bin/texis/vtx/rwmain?docid=4fc77d522
,72 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e
75 ¢U ,≥HÉ°ùdG ™LôŸG
¥ƒ≤M áYÉªL ,¥Gô©dG äÉ«∏b’C ôªà°ùŸG OÉ¡£°V’G :¿ƒaó¡à°ùoe ,Ê’’ RÉà‡
5 ¢U ,2010 ƒ«fƒj ,á«dhódG äÉ«∏b’CG
130 ¢U ,≥HÉ°ùdG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e
Èªaƒf 10 ,π«g GP ,''¿ƒfÉb ÓH ¥GôY ‘ »bô©dG Ò¡£àdG'' ,¿ƒ°ùæØ«à°S ¿GhÎ°S
http://thehill.com/blogs/global-affairs/guest-commentary/ ,2013
http://www. refworld.org/cgi-bin/texis/vtx/rwmain?
docid=4fc77d522 .51 ¢U ,
https://www.worldwatchmonitor.org/2014/06/article
_3183091.html
-shelters-iraq
¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M ôjô≤J ,ájQƒ°T’BG á°ù°SƒDŸGh »HhQh’CG OÉ–’G ‘ …Qƒ°T’BG ¢ù∏ÛG
3 ¢U ,2013 ,¥Gô©dG ‘ ÚjÒ°S’CG øY
ÉjÉ°†≤d ¢UÉÿG Qô≤ŸG ¤GE ¢SÉªàdG ,ÉμjôeGC ‘ »ŸÉ©dG …Ò°S’CG ∞dÉëàdG
2014 ƒ«fƒj 30 ,á«æjódG äÉjôë∏d ¢UÉÿG Qô≤ŸGh äÉ«∏b’CG
2014 ¢ù£°ùZGC 13 ,Êƒ°S ¢Sô£H Éàb ó«› OÉªY ™e á∏HÉ≤e
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,QÉà°S Éª°ûjQ ™e á∏HÉ≤e
2014 ¢ù£°ùZGC 21 ,¢SÉ«dGE ⁄É°S ΩÉ°ùM ™e á∏HÉ≤e
1 ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ ájójR’CG á«dhódG áª¶æŸG ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJ
2014 ôjGÈa
∫hódG ∞∏àﬂ ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉ°SQÉ‡ øY ôjô≤J ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh
40 ¢U ,2013
äÉLÉ«àMG º««≤àd πgÉCàdG äGOÉ°TQGE ,ÚÄLÓd É«∏©dG IóëàŸG ·’CG á«°VƒØe
,51 ¢U ,2012 ,¥Gô©dG øe »°SÉ«°ùdG Aƒé∏dG »ÑdÉ£d á«dhódG ájÉª◊G
75 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e (109)
,2013 Èª°ùjO ,¥Gô©dG øY á«∏ªY á«¡«LƒJ äÉ¶MÓe ,á«fÉ£jÈdG á«∏NGódG IQGRh (110)
44 ¢U
äÉLÉ«àMG º««≤àd πgÉCàdG äGOÉ°TQGE ,ÚÄLÓd É«∏©dG IóëàŸG ·’CG á«°VƒØe (111)
,2012 ƒjÉe ,¥Gô©dG øe »°SÉ«°ùdG Aƒé∏dG »ÑdÉ£d á«dhódG ájÉª◊G
(160)
(161)
(162)
.134 ¢U ,
,2013 Èª°ùjO ,¥Gô©dG øY á«∏ªY á«¡«LƒJ äÉ¶MÓe ,á«fÉ£jÈdG á«∏NGódG IQGRh (130)
47 ¢U
:IOó¡ŸG iôN’CG ∞FGƒ£dGh ¥Gô©dG äÉ«∏bGC'' ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e (131)
, 2013 ƒjÉe ,''¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ≥«KƒàdGh ÊƒfÉ≤dG QÉW’EG
(163)
http:// lawandhumanrights.org/documents/MinorityHB_EN.pdf
(164)
(165)
.145 ¢U ,
145 ¢U ,≥HÉ°ùdG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e
1 ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ ájójR’CG á«dhódG áª¶æŸG ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJ
2014 ôjGÈa
139 ¢U ,≥HÉ°ùdG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e
∫hódG ∞∏àﬂ ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉ°SQÉ‡ øY ôjô≤J ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh
(132)
(133)
(134)
(135)
32
http://www.worldbulletin.net/news/131520/anti-turkmen
-attacks-a-plot-says-iraqi-leader
2014
,Ï«dƒH ódQhh ,''¿ÉªcÎdG AÉªYõdG óMGC Öcƒe ≈∏Y Ωƒé¡dG'' (187)
http://www.worldbulletin.net/world/129229/iraqi-turkmen
-leaders-convoy-attacked
http://www.roayahnews.com/%D9%86%D8%AC%D8%A7%
D8%A9-%D8%B1%D8%A6%D9%8A%D8%B3-%D9%85%
D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D
9%82%D9%84%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D9
%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9
%82-%D9%85%D9%86-%D9%85%D8%AD/02-518093.html
(188)
http://www.mandaeanunion.org/ar/news/general-news/item/
128-2013-02-15-18-35-33
(180)
-turnout-amongst-turkmens-in-iraqi-polls
(192)
(193)
(194)
(195)
(196)
http://www.immi.gov.au/media/publications/pdf/cgn-iran.pdf
10 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,πjóÑdG ôjô≤àdG ,á∏ãªŸG ÒZ Üƒ©°ûdGh ·’CG áª¶æe
123 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,Ωƒ∏°S
2014 ¢ù£°ùZGC 31 Ú°ùM ¢TƒÑY á«bQo ™e á∏HÉ≤e
56 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤Mh ‹hódG ¿ƒfÉ≤dG ó¡©e
10 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
(166)
(167)
(168)
(169)
(170)
(171)
(172)
(173)
mismas/articles/misc2013/10/ state7369.htm
¥Gô©∏d ájQhódG á«dhódG á©LGôŸG ¤GE Ωó≤e ,ádGó©dGh ¿ƒfÉ≤∏d »HhQh’CG õcôŸG (191)
3 ¢U ,2014
7 ,Ï«dƒH ódQhh ,''á«bGô©dG ´GÎb’G õcGôe ‘ ¿ÉªcÎdG ÚÑNÉædG OóY ¢VÉØîfG'' (191)
http://www. worldbulletin.net/news/135723/low-voter ,2014 ƒjÉe
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,QÉà°S Éª°ûjQ ™e á∏HÉ≤e
13 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¥Gô©dG IóYÉ°ùŸ IóëàŸG ·’CG áã©H - ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M Öàμe
21 ,á«FÉ¡ÑdG áØFÉ£dG πãªeo ,áª©f π«°UGC ™e ÊhÎμd’EG ójÈdG ÈY π°UGƒJ
2014 ƒ«dƒj
∫hódG ∞∏àﬂ ‘ ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M äÉ°SQÉ‡ øY ôjô≤J ,á«μjôe’CG á«LQÉÿG IQGRh
39 ¢U ,2013
2013 ƒ«fƒj ,''¿GôjGE :á«¡«LƒJ á¶MÓe'' ,É«dGÎ°SGC ‘ áæWGƒŸGh Iôé¡dG IQGRh
AÉjôH’CG øe ÉjÉë°V :IOÉH’EG á¡LGƒe ,»HhQh’CG OÉ–’G ‘ …Qƒ°T’BG ¢ù∏ÛG
8 ¢U ,2014 ¢ù£°ùZGC 14 ,ójóL »YÉªL πàb ‘ ÚjQƒ°T’BG
2014 ¢ù£°ùZGC 13 ,ƒHƒL ¢TƒÑY ≥«aƒJ ™e á∏HÉ≤e
13 ,¥Gô©dG ∫Éª°T ‘ ™°VƒdG ∫ƒM ôjô≤J ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
http://www.aina.org/news/20140813161050.htm ,2014 ¢ù£°ùZGC
2014 ¢ù£°ùZGC 13 ,Êƒ°S ¢Sô£H Éàb ó«› OÉªY ™e á∏HÉ≤e
14 ¢U ,¥Gô©dG IóYÉ°ùŸ IóëàŸG ·’CG áã©H - ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M Öàμe
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,»àØd ó°TGQ ÜÉ¡jGE ™e á∏HÉ≤e
øe 6 Iô≤ØdG Ö°ùëH ΩÉ©dG Úe’CG ôjô≤J ,(2010 ƒ«dƒj 29) ‹hódG øe’CG ¢ù∏›
45 Iô≤ØdG ,(2009) 1883 ºbQ QGô≤dG
äÉHÉîàfÓd á«FÉ¡ædG èFÉàædG ø∏©Jo äÉHÉîàfÓd á∏≤à°ùŸG É«∏©dG á«°VƒØŸG''
,2013 ôHƒàcGC 2 ,''2013 á«fÉà°SOôμdG á«fÉŸÈdG
http://www.ekurd.net/
(197)
(198)
(199)
(200)
(201)
2014 ¢ù£°ùZGC 20 ,»àØd ó°TGQ ÜÉ¡jGE ™e á∏HÉ≤e
7 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,ÉμjôeGC ‘ »ŸÉ©dG …Qƒ°T’BG ∞dÉëàdG
11 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,ájQƒ°T’BG á°ù°SƒDŸGh »HhQh’CG OÉ–’G ‘ …Qƒ°T’BG ¢ù∏ÛG
12 ¢U ,≥HÉ°ùdG ™LôŸG
QÉÑN’CG ádÉch ,''OGôc’CG πÑb øe ∫hõ©ŸG …Ò°S’CG ¢ù∏ÛG ¢ù«FQ Ú«©J IOÉYGE''
http://www.aina.org/news/20140616013853.htm,2014 ƒ«fƒj 16 ,ájQƒ°T’
B G
11 ¢U ,IOÉH’EG á¡LGƒe ,»HhQh’CG OÉ–’G ‘ …Qƒ°T’BG ¢ù∏ÛG
2014 ¢ù£°ùZGC 22 ,ó©°SGC QƒgR ™e á∏HÉ≤e
7 h 3 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¿É°ùf’EG ¥ƒ≤◊ »HGQƒªM áª¶æe
14 ¢U ,QƒcòŸG πª©dG ,¥Gô©dG IóYÉ°ùŸ IóëàŸG ·’CG áã©H - ¿É°ùf’EG ¥ƒ≤M Öàμe
,Qƒà«fƒŸG ,''äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M ¿Éª°V ¥Gô©dG ¿Éà°SOôc ≈∏Y Öéj'' ,…Qƒª©e »∏Y
http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2013/ ,2013 ÈªàÑ°S 23
(174)
(175)
(176)
(177)
(178)
(179)
(180)
(181)
(182)
(183)
09/iraq-kurdistan-region-protect-minority-rights.html##ixzz2tr
MBDaRv
http://www.khoyada.com/index.php?option=com_content&view
=article&id=2241:2014-07-15-17-56-58&catid=1:nw&Itemid=9
(184)
2014 ¢ù£°ùZGC 31 Ú°ùM ¢TƒÑY á«bQoh 2014 ¢ù£°ùZGC 25 π«YÉª°SGE GRÒe ™e á∏HÉ≤e (185)
¢SQÉe 20 ,Ï«dƒH ódQhh ,''IôeGƒDe ’GE »g Ée ¿ÉªcÎdG ±ó¡à°ùJ »àdG äÉªé¡dG'' (186)
¥ƒ≤M ÚeÉCJ ≈∏Y πª©dG
á«∏°U’
C G Üƒ©°ûdGh äÉ«∏b’
C G
¥Gô©dG ‘ äÉ«∏b’
C G ™°Vh : áKQÉμdG ¤GE áeR’
C G øe
Minority Rights Group International, 54 Commercial Street, London E1 6LT, United Kingdom
:¿Gƒæ©dG
IóëàŸG áμ∏ªŸG , E1 6LT ¿óæd ,âjÎ°S ∫É«°Tôeƒc 54 á«dhódG äÉ«∏b’CG ¥ƒ≤M áYƒª›
+44 (0) 20 7422 4201 :¢ùcÉa - +44 (0) 20 7422 4200 :∞JÉg
E G ójÈdG ¿GƒæY
www.minorityrights.org :ÊhÎμd’EG ™bƒŸ [email protected] :ÊhÎμd’
™«ªL øe á«∏°U’CG Üƒ©°ûdGh äÉ«∏b’CG øe ¢ü°üb ≈∏Y ´ÓWÓd ;äÉ«∏b’CG äGƒ°UGC QÉÑNGC áaôZ GhQhR
www.minorityrights.org ∫É©dG AÉëfGC
ISBN 978-1-907919-52-7 :∂eOQ

J ≤ ô j

abcdocz.com