1. No category

Ipis-imit
nutaarsiassat
Juni 2015 normu 2.
Sisimiuni ilaqutariinneq pillugu isumasioqatigiittoqarpoq
Qupp. 3
Tappiitsut isigiarsuttullu Nuummi kingumut
naapisimaaqqittut
Qupp. 4-5
Sanaartorneq massakkut
aallartissinnaanngorpoq
Tusagassiutitigut saqqummiussamit tigusaq.
Ilaqutariinnermut, Naligiissitaanermut Isumaginninnermullu Naalakkersuisup Martha Lund Olsen-ip Nuna
tamakkerlugu innarluutilinnut sullissiviup sananeqarnissaanut nivaqqaarnerani Sisimiut kusanarnerpaaffissaminik takutitsivoq.
2013-imi qinersereernerup kingorna innarluutillit pillugit suliassat pisarialimmik kivinneqarnissaasa qulakkeernissaa Naalakkersuisumut Martha Lund Olsen-imut pingaaruteqarsimavoq. Nunalu tamakkerlugu innarluutilinnut sullissiviup, sivisuumik pilersaarutigineqareerluni, kiisami piviusunngornissaanut alloriarneq
siulleq ullumi takuarput. (08.juli pisisoq)
Martha Lund Olsen oqalugiarnermini ilaatigut oqarpoq:
”Innuttaasut innarluutillit, meeqqat, inersimasut taakkualu qanigisaasa ulluinnarni inuunerat pitsaanerulersinniarlugu ullumikkut nivaqqaassaagut.
Nuna tamakkerlugu Innarluutilinnut Sullissiviup ammarneqarneratigut siunnersuinerit, ilitsersuinerit sungiusaanerillu sumiiffimmut ataatsimut katersuunneqassapput, IPIS-ilu sullissivimmut atasutut ilanngunneqassalluni.
Innarluutillit pillugit suliaq Naalakkersuisunit pingaartinneqaqaaq, taamaattumillu una suliniut uatsinnut
pingaaruteqarpoq. Tassuuna annertuumik tunniussassalimmillu kivitsinissatsinnut periarfissaqarpugut.
Kivitsineq pisariaqartinneqartoq.
Nuna tamakkerlugu innarluutilinnut sullissiviup pilersinneqarneratigut innuttaasut innarluutillit katsorsartinnissamut imminullu ikiorsinnaanerulernissamut ikiornissaannut neqerooruteqarsinnaaneq periarfissaalissaaq, taamaasillutik allat naligalugit inuiaqatigiinnut akuunissaminnut periarfissaat pitsaanerulissallutik.”
Naalakkersuisooqatigiinnissamut 2013-imi isumaqatigiissutip ilagivaa sanaartornerit aningaasaliinerillu
nuna tamakkerlugu siaruarterneqarnissaat, taannalu peqqutigalugu Sisimiut toqqarneqarpoq. Qeqqata Kommuniata innarluutillit pillugit suliassanik aallussilluarnera aamma peqqutigalugu Sisimiuni inissinneqarnera
piukkunnarluinnarpoq.
Nuna tamakkerlugu innarluutilinnik sullissivik 2017-imi ammarneqassasoq naatsorsuutigineqarpoq.
2
Ilaqutariinneq pillugu isumasioqatigiinneq
Sisimiuni ingerlanneqartoq
Assiliisoq: Hans Christian Sværd
Allannera: Mette Mee Storm Sonn
Qeqqata Kommuniata aaqqissugaanik ulluni
26. aamma 27. maaji Sisimiuni ilaqutariit pillugit isumasioqatigiisitsisoqarpoq.
Ulluinnarni ilaqutariinnut sullissinermi unamminartunik naapitassaqartuaannarpoq, tamannalu pillugu isumasioqatigiissitsineq ingerlanneqarpoq tassani sullissiviit assigiinngitsut
ilaqutariinnermut sullissinermi attuumassuteqartut peqataatinneqarlutik.
Peqataasut sulinerminni killiffimminnik kommunimi Kommunalbestyrelsemut saqqummiipput, tamatuma kingorna Kommunalbestyrelsi
ilaqutariinnut politikkiliussaaq. Isumasioqatigiinnermi makku peqataatitaqarput:
Kommunalbestyrelsi, Ilaqutariinnut Naligiissitaanermut Isumaginninnermullu Naalakkersuisoqarfik, Kommuneqarfik Sermersooq,
KANUKOKA, IPIS, peqqinnissaqarfik kiisalu
kommunimi ataatsimiititaliat assigiinngitsut.
Peqataasut oqallinnernut akuulluarput,
saqqummiussallu soqutiginaqalutik.
Makkulu saqqummiunneqarput:
Inatsit maannamut atuuttoq inatsisissarlu
isumaginninnerup iluani

Qeqqata Kommuniani meeqqat angerlarsimaffiup avataanut inissitat

Kommuneqarfik Sermersuup ilaqutariinnut isumaqatigiissusiortitsinera

KANUKOKA-imi attaveqaqatigiit naapinnerat

Peqqinnissaqarfimmit siusissukkut
iliuuseqarneq

Akimortumik suleqatigiit ataatsimiititaliaat

Qeqqata Kommuniani pinaveersaartitsineq

IPIS, nunalu tamakkerlugu innarluutilinnut sullissivissaq

Qeqqata Kommuniani innarluutilinnut
killiffik

Siusinaartumik utoqqalinersiallit utoqqalinersiallillu

Qeqqata Kommuniani paaqqutarinniffiit
Peqataasunit tamanit suleqatigiilluarnissaq siunnissami siunniunneqarpoq.

3
Tappiitsut isigiarsuttullu kingumut Nuummi
naapisimaartinneqarput
Tappiitsut isigiarsutullu naapisimaartinneqarnertik iluatsillugu ataatsimeersuarput, nutaamillu siulersuisoqalerlutik.
Assiliisoq allattorlu: Henriethe Malakiassen
Kingumut naapeqqinneq
Tappiitsut isigiarsuttullu naapinneranni sineriammit peqataasut katillugit 19-upput, taakkulu amerlanerpaat igiallorteqartinneqarlutik.
Naapisitsineq Dansk Blindesamfund suleqatigalugu ingerlanneqarpoq, ilitsersuisullu Dansk
Blindesamfundemeersut sisamaapput.
Ukioq manna sammitinneqartut ukuupput,
ADL tassa ulluinnarni inuuniarnermi nammineersinnaanermut ilitsersuineq, tassani sammineqarluni igaffimmi suliarisartakkat assigiinngitsut, iganermi akuutissanik uuttortaanermiik nammineq imermik kuisineq iffiamilluunniit taniineq allarpassuillu. IT, Ipad atorlugu attaveqaatilerineq misilittarneqarpoq,
qanoq tappiitsuugaluarluni isigiarsuttuungaluarluniluunniit atorneqarsinnaaneranik ilitserusuisoqarluni.
Taakkulu sammineqartut atuarfik Ukaliusaqimi ingerlanneqarput. Ulloq kingulleq
oqaloqatigiinnernut assigiinngitsunut atorneqarpoq, tassani tapersersortitut peqataasut
ulluinnarni tappiitsunut isigiarsuttunullu sullissinerminnut atatillugu naapittakkaminnik
annissueqatigiipput, suut sullissisutut
4
ulluinnarni unamminartarnerannik.
Peqataasuttaaq tappiitsut aamma ataatsimoorlutik misigisartakkanik annissueqatigiipput,
tappiitsutut suut ulluinnarni unamminartarnerannik, ilaatigut sivisunerusumik tappiitsutut inuunermi misigisartakkat ilikkakkallu
avitseqatigiissutigineqarlutik.
Isigiarsuttuttaaq aamma taamatorluinnaq ingerlapput, ulluinnarni isigiarsuttuulluni inuunermi unammisassat assigiinngitsut eqqartorneqarlutik.
Naapisimaarneq aallaqqaataaniilli
peqataasarsimasunik takummaanermik pilersitsivoq peqataarngaartunullu misigisaq annertoqisoq pissarsiffiulluaqisorlu misigisassaavortaaq, immisullu misigisimasut naapinneri ulluinnarni inuunermi oqilisaataassaqisut
peqataasunit qujamasuutigineqaqisoq malunnarpoq.
Tappiitsut isigiarsuttullu peqatigiiffiat ISI ukiumoortumik naapisimaarneq iluatsillugu ataatsimeersuartitsivoq, siulersuisut issiareersut
nutaartaqarlutik ukioq suliffissaq tulliuttoq
aallartittussanngorpaat. Siulersuisunngortut
uuma aviisip ilaani ilanngunneqarumaarput.
Tappiitsut isigiarsuttullu peqatigiiffiat ISI
ukiumoortumik ataatsimeersuartoq
Siulersuisunngortut nutaat, tunorlerni saamerlermiit: Larsen allatsi, Hans Peter Larsen siulittaasutut ingerlaqqittoq. Saalerni saamianiik: Emilie, Jonas, Paulus Napatoq, Mina Marie, Atsa kiisalu
Kristian Josefsen
Ataasinngorneq 22. juni 2015 unnukkut nal. 19:00 Sømandshjemmemi ISI, tappiitsut isigiarsuttullu peqatigiiffiat ukiumoortumik ataatsimeersuarpoq, tassani ukiumi pisimasut
angusaasimasullu qaqilerneqarlutik.
Peqatigiiffik nutaajunagaluarluni malunnarpoq suliniutit arlallit anguneqareersimasut,
ilaatigut Islandimut angalatitsisoqarsimalluni, utaqqiisaasumik allaffittaarsimallutik aammalu
nittartagaqalersimallutik.
Hans Peter Larsen Nuummeersoq siulittaasutut taajuunneqarluarluni
qinigaaqqippoq.
Suleqatigiilluaqqinnissaq
qularutigineqanngilaq naak
siulersuisut nutaartaqaraluartut, tamannami misigereerpaat aallartikkamik.
5
Tappiitsut isigiarsuttullu
naapinnerannit assit
Daniel Kurt Gartmann tappiitsoq Dansk Blinde Samfundemeersoq, ilitsersuisutut
peqataasoq.
Gerth-Ole Larsen (saamerleq) pikkorissarnermi peqataasoq peqatigiiffimmilu
ISI-mi allatsinngortoq, kiisalu Karsten
Bruun isigiarsuttoq pikkorissaaqataasorlu
Dansk Blinde Samfundemeersoq.
Misileraaneq misigineqarpoq.
Kristian Josefsen Nuummeersoq, ulluinnarni tappiitsutut inuuneq ilaatigut oqaluttuaraa.
Ilitsersuisoq Mette Marie Olsen
tappiitsuuvoq Dansk Blinde
Samfundemiik.
Pikkorissarnermi peqataasut
Sisimiuneersut, Jørgen Filemonsen (saamerleq) kiisalu Jaffet
Alaufesen (talerperleq).
Naapeqqinneq tamatigut nuannersumik
misigiffiusarpoq, oqaasissaaleqisanngeqaallu.
6
Tappiitsutut isigiarsuttutullu inuuneq
imaannaanngissinnaasaqaaq
Jonas Kuko Tasiilameersuuvoq, qanimut takunnissinnaavoq ungasissumulli takunnissinnaanani.
Assiliisoq allattorlu: Henriethe Malakiassen
Tappiitsut isigiarsuttullu naapisinneqartalerneranniit peqataasartut nikerartarput, tassami
ukiut tamaasa siullermeerlutik peqataasunik
akuusoqartuaannarpoq, ukioq mannalu
peqataarngaartunut akuuvoq Jonas Kuko Tasiilameersoq. Jonas ullumikkut 50-inik ukioqarpoq, 36-nik ukioqarluni isigiarsuttunngorsimavoq.
Siullermeerluni peqataanermi ilaatigut misigisat imaannaanngissinnaasarput ingammik
siornatigut isigiarsuttunngornermi ilitsersuunneqarsimanngikkaanni, imaluunniit akulikitsumik ilitsersorneqartanngikkaanni qanoq iliornissanik, atortorissaarutit nutaanngortuartut
misilerartuarnissaat pingaaruteqartaqimmat.
- Siullermeerlutit tappiitsut isigiarsuttullu naapisinneqarneranni peqataavutit, qanoq misiginarpa?
- Nuanneq, siullermik peqataalluni nuanneqaaq, naapitaqarluni taamaaqatinik pissarsiaqarnaqaaq, kiisalu siulersuisunut ilanngulluni nuanneqaaq.
- Peqataaninni paasisatit ilikkakkatillu ulluinnarni inuuninni qanoq sunniuteqassagavigit?
- Siumut aallariarnissara ilimageqaara,
ulluinnarnilu nammineernerulernissannut kajumissaataaqaaq.
Sungiusarnerit assigiinngitsut nammineq misilillugit oqiliallannaqaaq, soorlu gulerod nammineq qalipaajarlugu imermillu nammineq
kuisilluni.
Inuit nutaat ilisarisimalikkat immisut atugallit,
qiimmaallaataasaqaattaaq.
- Siunissami peqataaqqinnissat takorloorpiuk?
- Neriuppunga peqataaqqissallunga.
7
Knud (Kunuunnguaq) Larsen
Upernavimmeersoq
Kunuunnguaq 35-nik ukioqarluni tappigersimavoq,
taamanikkut qalipaasutut sulisimavoq.
Assiliisoq allattorlu: Henriethe Malakiassen
Kunuunnguaq tappiitsut isigiarsuttullu naapisinneqartalerneraniit pinerit tamaasa
peqataasarpoq.
Kunuunnguaq 35-nik ukioqarluni tappigersimavoq, taamanikkut qalipaasutut sulilluni.
Misigisaq isigisaarulluni imaannaasimanngeqaaq, ingammik peruttulernerup nalaani, tamannalu arlalippassuartigut misigisaqarfigisarsimavaa.
IPIS-imit Kunuunnguaq oqaloqatigilaarsimavarput.
- Tappiitsut isigiarsuttullu naapisinneqartarnerat aallartimmalli peqataasarputit, tamanna
ilinnut qanoq pingaaruteqartigaa?
- Pingaaruteqaqaaq tuppallernarlunilu. Nuannareqaara tappiitsut naapillugit inuttut
qiimmaallannartaqaaq.
- Ulluinnarni tappiitsutut inuuninni
peqataasarnerit arlaatigut iluaqutitaqarpa?
- Oqaasertalersuisinnaaneq, iliuusissat ilikkarlugit, ammanerulernarlunilu.
8
- Ukiut tamaasa pisartumik naapisinneqartarneq ilinnut qanoq isumaqarpa?
- Nuanneqaaq, pingaartipparalu peqataanissaq. Inuttut ammarsaataaqaaq, siornatigut
nammineerniarnerit annertuut ingerlattarsimavakka, tamanna isummamigut
ajunngikkaluarpoq aammali ulluinnarni
atortorissaarutinut nutarsartuartunut ilikkagaqarnissaq pingaartilluinnarpara.
Qiimaqatigiinneq, ilisarisimalersimasallu
naapeqqinneri nuannertaqaaq.
Kunuunnguaq ukiorpassuarni nammineq angerlarsimaffimmini najugaqarsimavoq,
maannakkut 71-nik ukioqarpoq utoqqaallu
illuannut Upernavimmi nuussimalluni.
- Kisimiikkunnaarluni utoqqaqatinik
oqaloqatissaqalerluni assut iluarpoq, naak
aallaqqaammut soorunami imaannaasimanngikkaluaq nammineq najugaqartuarnikuulluni.
Kunuunnguaq naggasiilluni taamak oqarpoq.
ADHD/Autsime-lu pillugit Odense-imi
ataatsimeersuarnermit
Ataatsimeersuarnermit asseq
Assiliisoq: Jane Justsen
Autisme pillugu Odense-imi qaammat april naalernerani ataatsimeersuartoqarmat IPIS-imit Jane Justsen peqataavoq.
Tassani peqataasut inuit 1000 missaaniipput, eqqartorneqartullu
Autisme pillugu siammasipput, ilaatigut Autisme-qartut saqqummiinermikkut oqallinnermik pilersitseqataapput.
Peqataasut qallunaat nunaanniik, savalimmiuniik kiisalu Nunatsinneersuupput.
Ataatsimut isigalugu Autisme pillugu sulinermi sakkussanik isumasioqatigiiffiuvoq.
9
Kingumut tusilartut naapisinneqalerput
Tusilartut 2013-mi naapinnerannit asseq
Ukioq manna tusilartut kingumut naapisinneqalerput. Ukiut
tamaasa pisartumik tusilartut naapisinneqartarput, naapinnerillu tulleriit qallunaat nunaanni Dansk Døves Landsforbund suleqatigalugu ingerlanneqarlutik.
Ukioq 2014 tusilartut naapisinneqanngillat, tassani tusilartut
kissaataat, tassa ilaquttanik qanigisanillu ussersuutinik pikkorissaasoqassasoq kissaatigineqarmat, tamannalu anguniarneqarsimavoq, piffinnilu arlalinni pikkorissaanerit ingerlanneqarsimapput.
Ukioq manna tusilartut naapinnissaanni ussersuutinik atuilluarsinnaasut naapinnermi peqataatinneqassapput, naapinnermi
pikkorissaasussat ussersuutinik atuisuuneri pissutigalugit.
Tusilartut ussersuutinik atuinissaminnut killeqartut immikkut
sammineqarnissaat siunertaavoq.
10
IPIS aviisimut ilanngutassiisarnissamik
kaammattuut
Siullermik ajuusaarutigaarput IPIS
aviisi kingusinaarluni saqqummermat. Tassani ilaatigut peqqutaavoq
aviisimut ilanngutassanik amingaateqarneq.
Taamaattumik uuminnga aviisimik
atuartartut kingumut IPIS-imit
kaammattorumavagut, najukkami innarluutilinnut tunngasunik ilanngutassaateqarunik IPIS-imut nassiussisaqqullugit, innarluutilinnut pisut
nuannersut arlaatigulluunniit
ilanngukkusutat assitalerlugit uunga
nassiunneqarsinnaapput:
[email protected]
Imaluunniit allakkatigut aamma nassiussisoqarsinnaavoq uunga:
IPIS
Postboks 970
3900 Nuuk
11
IPIS
IPIS
IPIS
IPIS
Dr. Ingrids vej 1
Postboks 970
3900 Nuuk
www.ipis.gl
[email protected]
Oqarasuaat: 34 66 80
IPIS-imit nutaarsiassat
E-mail: [email protected]
Oqarasuaat: 34 6680
Akisussaasoq:
Karen Joelsen Kristensen
IPIS-mi pisortaagallartoq
Aaqqissuisoq: Henriethe Malakiassen
Naqiterneqarfia: IPIS
Naqitaq: Juni
2015