Somali

Waxbarasho
-Mustaqbalka
caruurtaada
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada
© Copyright:
Wasaarada Waxbarashada, 2014
Wadashaqaynta wasaarada shaqaalaha
Qoraa:
Schultz
Design:
Falk iyo musen
Sawiro:
Jakob Dall: dhinac 13, 39, 43 og 44
Ulrik Jantzen: dhinac 23, 24, 27, 52
Lars Skaaning: Wixii sawiro ah oo dhan
Ilo:
Dhaqaalaha sogalka dhinaca 16-36:DA’s
Qiyaasta structure ah 2013 iyo wasaarada shaqaalaha iyo shaqo
galinta
Mashruucan ka yimid waxsoosaarida dhinacawasaarada
waxbarashada: Information ku socda walidiinta kuna saabsan
waxbarashada sare ee Denmark, 2008
Xigashooyin (Talo wanaagsan) kana yimid interview oo uu qaaday
Schultz sanadkii 2014
ISBN
978-87-603-3023-0
978-87-603-3024-7
waxbarashada – mustaqbalka caruurtaada
(qaybta daabacan)
waxbarashada – mustaqbalka caruurtaada
(www-ku darsan)
Waxaad kala soo bixi kartaa uvm.dk iyo ug.dk
Soo daabacay:
Rosendahls – Schultz Grafisk
Lagu print gareeyey Denmark 2014
Contents
Hore u soco
3
Caruurtaada waa inay dooran karaan tacliintooda
4
Hagitaan iyo caawinimo
6
Tacliinta dhalinyarada
8
Tacliin sare – Waxbarasho ku saabsan shaqada
12
Dhalinyarada way helikaraan tacliin sare
16
Dugsi sare iyo HF – waxay kuu sii sahlaysaa waxbasho badan
37
Waxbarashada kale iyo siihagaajinta tacliinta
46
2 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Hore u soco
-Muhiim weeye inuu caruurta wax bartaan
Qayb weyn ayaad ku leedahay caruurtaada markay
dooranayaa tacliinta u wanaagsan klass ka 9 laad ka
dib. Aad ayey muhiim u tahay inaad ka caawiso waxay
ay doonayaan mustaqbalkooda inay bartaan ayna
ayna xiisaynayaan tacliintaa. Talo wanaagsan sidaad
u siin lahayd oo uga talin lahayd tacliimaha badan ee
wadanka laga barto.
Markaa, halkan waxaanu doonaynaa inaan adiga
(waalidka) anaanu aad kuu caawino si aad caruurtaaa
sidii talada ugu wanaagsan aad u siin lahayd.
Denmark waxaa ay u baahantahay arday wanaagsan,
waxbarasho kasta ba ha ahaato, sanadadii la soo
dhaafay, nasiib xumo, waxaad moodaa ardayda
inaynan waxbarashada sii wadan iyo sida ardayda loogu
baahanyahay ayaad moodaa inaynan is lahayn. Taasoo
aad looga xumaaday marka la eegay tacliinta wadanka
taala.
Waa in ardayda la xujeeyaa, si ey waxbarashada
isku taxaluujiyaan. Waa in professionalkooda laga
itaxaamo, si aad adiga iyo carrurtaadaba u ogaataan
marka aad tacliinta kala duwan ee wadanka taala u
dooranlaheydeen.
Wax yar uun baani idin caawin yaraynaa si aanu
idiinku kala sheegno inta nooc ay waxbarasha u kala
baxdo.
Faah faahin kalena hadaad u baahantahay kala xiriir
ug.dk , evejledning.dk ama UU-center
Nasiib wanaagsan
Ka timid
Christine Antorini
Wasaarada waxbarashada
iyo
Henrik Dam Kristensen
Wasaarada shaqada
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 3
Carurtada waa inay
tacliin dortan
Waa muhiim inaad wax barato. Tacliinta waxyaabo aad u farabadan ayey
naftaada u taraysaa, Shaqo wanaasan iyop mushahar ku qanciya sidaad u heli
laheyd. Cilmigana nafsiyan iyo maskaxiyanba aad ayuu ugu wanaagsanyahay.
Hadii aad walid tahay, aad bay
carurtaada muhiim ugu tahay
inaad caawiso, taasina waxaa
ay keenaysaa inaad adiga aad
fahanto waxa uu jecelyahay
iyo shaqada uu howdhow ka
shaqaynayo. Waxbarashadana
waa inay noqotaa mid jacayl iyo
xiiso ay u hayaan, tasina waxaa ay
ka caawinaysaa si ey hadhow ugu
fududaato waxbarashadaas.
Caado biliaadanka leeyahay
weeyey inaad caruurtaada tacliin
wanaagsan ey helan. Khasabna
ma aha inay tacliin sidaa u sii
wanaagsan ey helaan si eynan
hadhow u niyad jabin. Bilaa
taclina inay noqdaan ma aha.
Mustaqbalka si uunan inankaaga ama inantada eynan shaqo
mustaqbalka ah aad ugu adkaan,
oo waad inaad isku misaantaa.
4 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Sharuudo ku saabsan caruurta
Sharuudo waa in lagu xidhaa
caruurta. Waa inay glaska
marwalba joogaan, eyna active
noqdaan, inuu fakarkooda aad u
dheeraadaa. Tacliintaasina waa
inay noqotaa mid itixaano leh iyo
dadaal aad u badan uu wali sii
muujiyo dalaal kala duwan oo ah
mid group iyo mid guriga ah ba.
Waa dadaal weyn si ay waxbarasho u helaan. Tageero walid aad
bay muhiim ugu tahay dhalintarada ayna.
Dhalinyarada wey soo korayaan
Dhalinyarada way soo korayaan,
oo ayaaga mardhow masuul iska
noqonaya. Mustaqbalkooda ayey
ku mashquulayaan, si ay qeyb
uga qaadanlahayeen saaxibadood
iyo aduunkaba. Masuulnimo
badan ayey iska qaadayaan, ey
tacliintana ku jirto.
Tacliin iyo shaqo wey isku xidhanyihiin:
Ŝ ““ “š“«ī
Ŝ ““ –¡¡ “«““› ““ ¡£–¡ī
Ŝ “ª““ –¡¡ “«““› ““ ¡£–¡ī
Tacliintu waa nuur iyo farxad
Dhalinyaro noqo. Facaa la mid
noqo, halkaas oo ay xirfadda
caawinaysaa si loo qaabeeyo.
Wakhti la qaado caruurtaada
Wax ka wanaagsan ma jirto
markaad wakhti isku heshaan ey
noqoto marakaad tacliintooda ka
caawinayso.
Waqtiga
Ŝ “ª“«•“¤§¤¦“–“ª›¥“« “«“ ka dhagayso
Ŝ “«–››› §§¥š“›§œ›¤¡Ħ
Ŝ §•“–——©“ª—«§©“ ““™¥anyihiin
Ŝ “ž¡©“ ““™¥“ ¥››Ħ
Ŝ “ª«“”“š“““–§“ž“
duwantihim ka hadla
Ŝ “©“”§¤““–›¥š“›™“¥›““–
uga saarto,
Ŝ “©› ¡¤““–¥“–“©“ª““–
jawaabi weydaan.
Ŝ “ª”“¤“¥š“–““ž“–§©“ raadi, kadibana waxbarashaas
shaqooyinka lagu helikaro soo
raadi
Ŝ “©“–“š“–ž“¥›–“§™§
wanagsan uu ku najaxilahaa.
Waxbarashada waa nolol
Fursad iyo mushahar aad u wanaagsan ayaad lahaanaysaa hadaad
tacliin leedahay. Waana rayi aad
u wanaagsan hadaad doonayso
inaad kaligaa shaqaysato.
Wakhti ayey qaadankartaa si aad
u hesho tacliin, waqtina way
qaadanaysaa tacliintaas. Laakiin
waa maal galin aad adiga is maal
galinayso.
Intaas oo ku oo waxbarasho ayaa
jira. Markaan waxaa jira fursado
aad u badan mustaqbalka.
Qoraalkan wuxuu
sharaxayaa noocyo kala
waxbarasho duwan iyo
sidaad u isticmaalikarto.
Faahfaahin intaa sii dheer,
hoos usii soco.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 5
Tilmaamaha iyo
caawinaad
Dhalinyarada isku wadamid maha, shaqooyinkana waa sodoo kale. Waa
muhiim waa in laga fakaro fursadahaas kala duwan intaadan go’aan qaadan.
Waxbarashadu waa fursada ugu wanaagsan ee kuu ogolaankarta mustaqbal
wanaagsan noloshaada. Waxbarashadu waxaa ay dhalinyarada u qabanaysaa ama
ufuraysaa albaabo kala duwan dhalinyarada si ey u isticmaalaan khibradooda
ama xirfadahaooda kala duwan.
Waa inay marka hore helaan waxa
uu qofka dhalinyarada ah uu
doonayo. Sidaa darteed waa inuu
helaa qof la taliya ama uu baadha
internetka
Arday qaarkood ayaa u baahan
cawino dheeraad ah, waxaad
kala xiriiri kartaan UU-lataliyeha
ardayda oo aad weydiinkartaa
macluumaadka aad doonto.
Waxbarashada kadib. Skoleka
websitekiisa ayaad macluumaad
intaa ka badan ka heli karaysaa.
Tilmaamaha iskulka ku yaala
Carurta waxay waxbarashada ka
bartaan inay iskuulka hoose dhiganayaan. Laga bilaabo glaska 7’aad,
eyey la kulmaan macalin la taliya
waxbarashada oo ka yimid (UU) oo
kala taliya waxbarashada dhilinyarada markay ka baxaan glaska
9 ama 10’aad. UU-wuxuu waliba
caawiyaa waalidka, u shiriyaa
waalidiinta habeenimada, si u
idiinku sheego ama idinkula taliyo
caruurtiina mustaqbalkooda.
e-lataliye
“¤›«¡©—« ”“¦“ž¡©—«§ž“
tagikaraan E-lataliye, dhaqso
ku hel su’aalahaaga ku saabsan
waxbarasho iyo shaoba. Soo wac
ama chat ama emailba u so dir.
E-lataliye waxad helaysaa casarkii
iyo weekendka.
Dhalinyarada markay qarar
gaadhaan
Skoleka dhalinyarada marwalba
waxaa aad ka helaysaa lataliye
ardayda, oo kala talinaya mustaqbalkoda ha noqoto doorasho
waxbarasho ah ama shaqo ah.
Iskolo qaarkood waxaa jooga arday
la taliye, shaqalaha bulshada ama
hanuuniye yaal. Meel walba ha
noqoto, dhalinyarada caawinimo
marwalba iskoolada wey ka
heleyaan hadii ey cawinimo u
baahdaan.
UU waa Lataliye dhilinyarada waxbarashadooda.
UU- waa qof profesionalkiisu uu yahay ama tacliin
sare u leh waxbarashada
iyo shaqooyinka.
6 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Bal eeg evejledning.dk
Ka aqri waxbarasho iyo shaqo
ug.dk
Lataliyaha waxbarashada
ee ug.dk, Ka aqri kana doro
waxbarashada kala duwan iyo
shaqoyinka. Halkan waxaad ka
heleysaa maclumad gooban oo
dhamaystiran. Ka aqri sharudaha
galitanka, mushaharada,iyo
shaqooyinka
Halkan ka eeg ug.dk.
Carurtaada ma qarar gaari la
yihiin?
Carurtaada waxbarashadii
miyey sii wadi waayeen markey
–§™¥›™››¥“¤—–š“Ÿ——«—— ī
UU-lataliyeyaasha marwalba
waxey dib u raacaan ardaydii hore
u qalin jabisay. Qofwalba oo 15-17
Talo wanaagsan
Carurtaada waxay
doonayso ogow
”Aad bay muhiim u
tahay inay caruurta
go’aanku iyaga ka soo
go’o, hadiikale aad bay
u adkaanaysaa inay
taclintaas sii wadaan.”
sano jir u dhexeeya waa inuu
waxbarasho helaa, shaqo ama
wax qabad oo balan wada galeen
UU-lataliye ha, wa muhim inad
carurta ka war heyso.
Dhalinyarada cawinimada helay
oo tababar shaqo jobcenterka u
diray, ayaa heli kara lataliye la
taliya waxbarashada. Waydii
jobcenterka si caruurtaada loo la
taliyo.
Waa maxay tababarka shqada ku
saabsan?
¡”•— ¦—¤““«—«£“¥“”§¦“š“«
inuu siiyo tababar shaqo caruurta 30 jir ka yar, oo laga cawiyo
waxbarashada. Tababarkaa
ayaa ka caawinaya si uu taclinta
u dhameyo. Dhalinyarada waa
in aad loogu dhiiro galiyo inay
waxbarashadooda sii wataan,
wixii cawinimo ah na waa in ey
helikarayaan isla markaaba.
Dhalinyaro ayaa jira oo aan
diyaar u ahayn taclinta sare. Laga
yaabo ineynan helin wali go’aan
ama eynan garanayn waxa ay
doortaan ama waxaa ka maqan
itixaano. Waxaa soo dhan waa
in laga caawinkaro si ay taclinta
sare u helaan, ha noqotoba wax
aqriks, qoritaanka, xisaabta ama
hanoqoto in tababar loo geeyo
meel shaqo, si uu usoo qanco ama
usoo arko taclinta kadib shaqadu
sidey tahay.
wali dhamaystiran tacliin ayaa
cawinimo dheeraad ah heli kara,
si loogu caawiyo inay tacliinta
dhamaystiraan.
Talo wanagsan- walidinta is
dhafsadan
Waa maxay talad wanaagsan ey
walidinta is dhafan karan marka
—« ¡£¡¦¡•“¤§¤¦“¦“•ž› ¦¡¡–“ī
“ª““ §©—«–›› “«¨“ “Ÿ›žž“Ħ
aa carur leh, oo doortay calin.
Taladooda boga hose eye ku qoran
yihiin-iyo waragda ku lifaaqan.
Dhalinyaradu si kala duwan eye
taclinta u heysan karaan, markaa
waa inuu jobcenterka ca caawiyaa
Wa maxay cawinamad tacliinta?
Qofka ya yar 30 jir, oo aan taclinta
sare heysan ayaa heli kara cawinimadaas (lacagta ceyrta ah qaata).
Taclinta lagu caawinayo wuxuu
helayaa SU. Dhalinyarada aan
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 7
Tacliinta dhalinyarada
Tacliinta aad sii wadikarto markaad glaska 9 ama 10 aad dhamayso waxaa la
yidhaahdaa.
Taclino kale ayaa jira hadii ey
caruurtaada iminka diyaar u
ahayn inay markay glaska 9 ama
10 dhameeyaan ama shaqada
xamaliga ama waxbarashada
sare sii wadaan. Waxaad kala
xiriirtaa UU, idin caawinaya ama
plan idiin sameynaya walidka
iyo carurtaba si aad iskula wada
heshiisaan mustaqbalka caruurta.
Taclinta dhalinyarada oo ey
aadadaa:
Ŝ Xamaali. Markaad imtixaanka xamalinimada dhamayso
ayaad raadsankartaa shaqo
ah rinjiile, cook, koronto ama
horaad tacliintaada u sii wadi
kartaa.
Ŝ Taclinta tugsiga sare. Markaad
dugsiga sare dhamayso ayaad
kusii dari kartaa tacliinta
sare, si aad shaqo sare oo aad
u wanaagsa u heli lahayd u
hesho.
glaska aha wuxuu tusayaa
waxbarashada in shaqo lagu helo
ama taclinta hore usii wado. Faah
faahin intaa ka badan halkan ka
eeg.
Sawirkan hoose wuxuu idintusayaa fursadaha kala duwan
ee glaska 9 ama 10 jira.Sawirka
Shaqo ama tacliin sare
Shaqada
xamaliga ah,
o kale
oo socda
Taclinta
Dugsiga Sare
Waxbarashada
kale
3 sano
Skoleka wax soosarida
Htx
Egu
2-5 sano
Tusale: fuundi,
Hhx
Stx
KUU
STU
koronto, kaaliye
Hf (2 sano)
AVU
Glaska 9aad ama ka 10 aad
8 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Talo wanaagsan
Su’alo furan
”Su’alo waydii, xageed
ka helaysaa caruurtaada
qof ey la hadlaan, sidaad
wax uga ogaato. Tusaale,
inantaydaan weydiiyey
waxay jeceshahay ama
ay ku faraxsantahay inay
ka shaqayso mustaqbalka. Su’alahaas oo
kale, sidaasaan su’alaha
u waydiiyey inanta
dhalay”
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 9
Waxbarasho diyaar ma u tahay? Sidan ayaa ardayga loo
qiyaasayaa?
Khibrad
Ŝ ¤–“«™“©““› §§š›”¤“–§ž——«“š“«¥›–§§§”›ž““”¡
waxbarashada sare ama dugsiga sare. Waxaa meesha la
keenayaa qof aqoon u leh suduu ardayga u caawiyo, sii
ahaan ardayga 4 iyo wax ka yarhaysta glaska 8aad, siday
waxbarashadooda dusha loogu soo qaado.
Personal
Ŝ ¤–“«™“ ›«“–Ÿ“§š“«““› §§©“ª”“¤¦¡ī
Ŝ ¤–“«™§Ÿ“¥§žŸ“«“š“«¡¡Ÿ“›¥Ÿ““Ÿ§ž›“¤“«““Ħ
¦§¥““ž—Ħ•“¥š“¤“–“Ÿ““¥¡¡”›ª›“¤““ī
Ŝ ¤–“«™§–›«““¤Ÿ“§«“š“«ª››¥“–“š“ī
Ŝ “š¦›™“ž“¤“”¡™ž“¥“Ÿ“›Ÿ“ “«““ī
Ŝ ¤–“«™§¥›©“ ““™¥“ Ÿ›«§§§™“¥¡¡˜““¤“«¦“•ž›› ¦“ī
Social
Ŝ ¤–“«–““ž—Ÿ“ž“¥š“£“«“¤“«““©“ª “Ÿ“§¥¡¡¡¤–š› “«““ī
Ŝ “ªŸ“˜“šŸ“«““Ÿ“ “ª›¥šŸ“« “«““–“–““ž—ī
Ŝ ¤–“«™“–§ž£““–Ÿ“ž——«“š“«Ħ–“–““ž— “Ÿ“ž“¥š“£“«“¤““ī
Arjiga ogolaashaha
Meeshan arji marka hore u
dir optagelse.dk, iyo kama
dambaynta ah ee codsiyada ka
yimaada dadka dhalinyarada ah
ee 9aad iyo 10aad. Glaska ah 1
da MARS. Ardayda glaska 9 ama
10 aad, waxay dalbal karaan
marwalba. Arjiga waa inuu ku
soobnaadaa ardayga waxa uu
doonayo inuu barto iyo waxa uu
shaqaado haystoba.
Ardayga waxbarasho diyaar ma u
yahay
Haduu ardayga diyaar u yahay
iyo walidkiisana ay ils af karteen
inay arjiga soo diraan. Macalinka
waxbarashada ka caawinaya ayaa
qiyaasaya inuu ardaygan diyaar
u yahay waxbarashada uu soo
codsaday glaska 9 ama 10aad waxa
ka danbeeya.
Haduunan ardayga diyaa u ahayn
waxbarasho
Ardayga aan waxbarashada
diyaarka u ahayn, tijaabo ayuu
10 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
galayaa si loo qiyaaso bahidiisa.
Imtixaana waa macquul in laga
qaado, haddii ardayga ka soo
baxdo shuruudaha gelitaanka
ah. Waayo ardaygaasi wuxuu
hoostagayaa UU-ardayda caawiya,
kuwaasaana ka masul ah arjiga
ardayga soo diray.
Dhalinyarada 18 ilaa 25 jir u dhaxaysa
Dhallinyarada u dhexeeya 18 iyo
25 sano oo bilaa skol ah, waxay
caawinimo ka helayaan UU-arday
caawiye ah. Arjiga in loo ogolaado
ama inkale waxaa masuul ka ah
optagelse.dk.
Arjiga jawaabtiisa
Ardayga jawaab ayuu ka helaayaa
machadka uu arjiga u diray –
waxaana loo sheegaya machadka
uu yahay, taariikhda marka la
gaadho fasaxa xagaaga.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 11
Waxbarasho ku
saabsan shaqo
– waxbarasho aad ku
helayso shaqo
Waxbarasho ku saabsan farsamada gacanta, sidoo kale electiga ama kaaliye
caawinta. Farsamada gacanta waxay kuu sii sahlaysaa inaad mustaqbalka in uu
ardayga shirkad furan karo.
Farsamada gacanta Denmark
waa pregtig iyo cashoro la dhigto.
Ardayga waa inuu cashka ku
isticmaalo shaqada ama meesha
uu pragtiga u joogoba iyo
mustaqbalkaba. Waxaana loogu
talagalay inuu ardayga shaqo ku
helo.
Farsamada electiga waxaa
la baranayaa, xisabaadka iyo
calamadahooda, waana inuu
samaykaro korontada.
Kaaliye caawinta waxaa labarnayaa, inuu meherada ilaaliyo, dadka
wax iibsanayana si wanaagsan
sida loola macaamilo.
Tusaalooyin dheeraad ah oo ku
qoran bogagga soo socda.
Sidanay tacliinta u dhisan tahay
Farsamada gacanta waxay
leedahay wakhti loogu talagalay
inuu socdo, oo loogu tala galay in
12 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
profetional ah ama skolka aad ka
soo shaqayso intaad skolka dhiganayso. Ardayga ayey mas’uuliyada
sarantahay inuu soo helo shaqada
proktiga ah inkasta uu iskolka
caawinayo. Waxaa jira skolo aad
shaqadaa lahayn ama khasab
ahayn inuu ado ardayga.
Laba qaybood ayey ka koobantahay koorsada:
Koorsada hore:
Maadoyinka hore iyo jihadoda.
Koorsada hore ee ardaygu qaadanayo waa marka uu soo dhameeyo
glaska 9aad ama 10naad. Hadii uu
ardayga blaabo farsamada gacanta
wakhti danbe, waa inuu kasoo
bilaaba glassyada ugu hooseeya ee
koorsdaas.
Dhalinyarada markay arjiga
diraan, waa inay afartan koorsadood mid mid doortaan:
Ŝ ™› ——¤› ™Ħ–š›¥Ÿ“š“›«¡
gaadiidka
Ŝ “¤—Ħ““ƌŸ““–“›«¡”“¤”“ariye
Ŝ Ɣ•—Ħ™“ “•¥›™“›«¡“–——™«¡
shaqo ganacsi
Ŝ § ¦“–“Ħ——¤“š“›«¡š›”¤“daha
14 ka bari ee ugu horeeya ee
farsamada gacanta, dhalinyarada
waa inay doortaan jihada ay
doonayaan 6 bilood ee ugu
horaysa. 6 bilood ka bacdi waa
inay doortaan jihada rasmiga
ah ey doonayaan. Tacliinta ama
waxbarashada skolka la qaato
ayaa dhalinyarada caawinaya si ay
go’aankooda ugu fududaado.
Koorsada 2aad:
Waxbarashada kusii fiicnow
Waxbarashada waxaa loogu
talagalay taclinta uu ardayga
doortay, tusaale, Nijaar ama
Koronto. Takale waa inuu ardayga
khibrad u leehayay ama wax ka
yaqaanaa maadadaas, si loogu
ogolaado tacliintaa.
Talo wanaagsan
Su’al: Maxaad ku
wanaagsantahay?
”Marmar, caruurta
kuma wanaagsana inay
sheegaan waxay ku
wanaagsanyihiin, Hadii
aad ka fakarto, 3daxda
wax ay ku fiicanyihiin.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 13
14 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Maadada Sare
Maadooyinka kala duwan ee
farsamade gacanta waxay kala
leeyihiin semestaro kala duwan,
ardaygu waa inuu kasoo baxaa
sharudaha intuunan semestarka
horeba bilaabin:
Ŝ ¤–“«™§©““› §§”“¥““
semestarka 2baad marka hore.
Ŝ “Ÿ—¥¦“¤“š¡¤—©““› §§
ardaygu sharuudaha galitaanka skolka kasoo maxaa.
Ŝ “› §§“¤–“«™§ž“ž——«“š“«
balan qof shaqo siinaya ama
inuu diyaar u yahay iskolka
inuu ka shaqeeyo.
doorato farsamada gacanta. EUX
shahaadadiisha hadaad hesho,
waxay la midtahay adigoo helay
labada shahaadood ay kale yihiin
dugsiga sare iyo ta farsamada
gacantaba, oo markaa ardaygu
wuxuu helayaa shahaadada
farsamada gacanta iyo cadayn
dugsi sare.
Ardaygu horuu kabilaabikarayaa
samestarka koobaad hadii shaqo
ama practice loo balan qaaday.
Sidan ayaa laguu qaabilayaa,
Sada skolka farsamada gacanta
laguu qaabilayo, waa inuu ardayga:
Ŝ ©““› §§¥¡ž“–“š¡¥—Ħ
Ŝ ©““› §§–“ ¥›«¡ª›¥““”¦“
imtixaanadooda kenaa 2,0 ugu
yaraan dhamaantood ama
Ŝ ““› “« ¡£–““ –›«““¤
haday soo dhameeyeen glaska
9, 10 ama ay sanad kale kusii
dareenba.
Farsamada Gacanta waxaa ugu
danbeeya imtixaan.
Waxbarashada inay socoto
Tacliintaasi waxay socotaa 2
ilaa shan sano iyo bar. Skolada
farsamada gacanta ayaa kala
duwan. Ardaygay ku xidhantahay
inuu labasano kabacdi dhameeyo
ama inuu sii dhamaystirto
tacliina. Waxay ku xirantahay
ardayga xiisihiisa, kartidiisa iyo
dadaalkiisaba.
Shaqaday hadhow helayaan, waxay ku xirantahay inta semester
ay dhameeyeen. Waxaa cado ah,
inay helaan mushahar wanaagsan hadii ay wada dhameeyaan
farsamada gacanta oo dhan.
EUX: Farsamada Gacanta iyo
Dugsiga sare imtixaankiisa
EUX waa dugsig Farsamada
Gacanta oo lagu daray imtixaanada dugsiga sare. Sanadka asaaska
ahi ee dugsiga sare waxaa loogu
talagalay hal Farsamada gacanta
ah. EUX waxaay kuu taraysaa inay
kuusii gudbiso tacliinta sare ee
jamacadeed sida dugsiga sare oo
kale.
EUX waa fursad wax u taraysa
farsamada gacanta. Had iyo jeerba
waxaa waxbarashadaa ka mid ah,
waxbarashada baacmustariga,
okonomiga ama waxbarashada
ª“ƌ›¥«“–“ħ
Mushaharada iyo SU
Ardayga waxaa la siinayaa SU,
waxbarasho dugsi inta uu
ardayga yahay.
Ŝ “¤–“«™“©§§¤“œ›•› “¤““
SU semesterka horeba, haduu
ardaygu 18 ka weyn yahay.
Ŝ §¥š“š“¤“«§§š—ž“«““š“–§§
ardaygu shirkad soo dirtay
semesterka koobaad.
Hadii uu ardaygu iskolka tababar
u tago, iskolkaa sinaya mushahar
loogu tala galay ardayda.
Faaf faahin ku saabsan SU,
ka eeg ug.dk
Tusaale kala duwan ee farsamada
gacanta hoosta ka eeg iyo inta
shaqo ey helikaraan, meesha
hoose.
Hadii aad doorato EUX, tacliintaasi way ka dheertahay hadii aad
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 15
Ardaygu wuxuu ka
qayb qadanayaa
farsamada gacanta
Madoyin kala duwan wey isla shaqaynkaran-natijo cadayn ku tusaysa.
Guryo cusub ayaa la dhisayaa, ama la casriyeynayaa. Dhismo ama Doogdhigid waxay u bahanyihiin casharo kala duwan. Natijadana laga arkayo sanadada badan ee
soo socda - oo ey noqonayso hareeraheena.
Doog- iyo nashqada dhismaha
Lamiga, guryaha iyo brijka.
Injirirka dhismaha waa specialist
shubka. Injirirka dhismaha
howshisa waa kontrolka dhismaha shubka iyo shubabka kale
ee kala duwan meesha yaala,
Fundi
Dhagax iyo marmar, saqafka iyo
musqusha. Fundi nimada waxaa
la bartaa in la akhriyo sawirka oo
guri sawirkaa la ga dhiso. Waxaad
baranaysaa sida saldhig caaryada
iyo dhulka loo dhigo, saqafka loo
saaro, mamarka guriga loo wada
dhigo.
Mansurs walidkii ayaa jeclaystay
inuu yeesho taclin kale. Taas ay
tahay wey u ogolaadeen wuxuu
isaga jecleystay, iminkana aad
bay ugu faraxsanyihiin. Aaad
ban u jeclaa inaan noqdo injiriir,
laakiin waxaa maqlay taclinta
fundi nimada. Waa tacliin teori
iyo braktig ba leh. Maanta shirkad
aan leeyahaan heytaa, aadna
waan ugu faraxsanahay heerka an
joogo.
16 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Korontoole
Power iyo nal, network iyo aalado.
Waa in koronto in lagu rakibo si
ay awod u hesho, telecommunication iyo Information techlogiba.
Waxay u baahantahay tacliin
dheer iyo in aad specialist tahay
oo aad tacliintaas ka helayso.
Seelam waxuu soo bartay koronto.
Sida ardayda kale waxuu jeclaa
inuu noqdo injireer sidaa daraded
ayuu dugsiga sare u bilaabay.
Sidii aan rabay ma’aynan noqon.
Macalinka ardayda caawiaan
iigula taliyey inaan farsamada
gacanta bilabo oo aan dhigto
korontada, aad baan uga helay,
oo waxaan shaqo ka helay meeshii
aan tababarka u tagay oo aan aad
ugu farxay markaan qalinjabiyey.
Kalsoonidayday dusha u soo qaaday markaan dhameeyey, hadaan
diyaar u ahay inaan tacliintii sii
wado.
Farsama beeraha guryaha
Beeraha, wadooyinka, qubuuraha. Beeralaydu waxay daryeelan
meelaha cagaaran oo kuwo
cusub dhigaan. Qofka waa aqon
u lahaada, dhirta(jeedaha) iyo
jiridaha oo uu si haboon oo qurux
badan iskugu keena.
Najaar
Dhulka looxa ah, saqafyada,
mararka qaarkod goobta shaqdu
waxa weeye meelo sare ama
faaradohoda. Nijaaradu waxay ka
shaqaayan, badana daaqadaha iyo
saqafya guryaha . Waxbarashadan
waxa la magacaaba maadooyinka
alwaaxa, dhismaha waxbarashada.
Qasabadle yaqaan
Biyaha, kululaynta iyo hawada
guryaha. Aqoon yahankan shaqadiisu waxay ku sabsantahay, inu
qorsheeyo, qiimeyo, diyaariyo
xisabta ku baxaysa hawsha iyo
desaaneyo waxa la qabanayo.
Farsamo ya qanka qasabadahu
waa inu xifrad ku la haada xisa“”¦“›«¡ƌ¥››¥“›«¡˜“¤¥š“ª“ “
qacanta. Farsamo yaqaanka qasabadaha qaarkod waxay xidhidh
badan la leeyahay macaamisha oo
badana waxay leeyihin shirkado
Ganacsi kuu gar ah?
Badana dadka farsamada
qacanta bartaa,waxay
doortan inay noqdan
madax banandan.
iyaga gar u ah. Qarna waxay ka
shaqeeyan shirkadaha dhismaha
ama shirkadaha injinernimada.
Waxbarashadan waxa lagu
magacaaba tamarta tuubooyinka.
Saaxibaday qaar ka mid ah,
ayaa igu la kaftama yidhahda
waxa tahay nin musqulaha ka
shaqeeya. Lakin dhooshan ka
qoslaa, waxan ugu jawaaba, anaa
idinka lacag badan. Farsamadan
qasabadaha maaha kaliya
in la badalo,qasabadaha iyo
tuubooyinka, ee waxa ka loo laga
shaqeeya nashqadeenta guryaha
tuubooyinka la galinayo, isago
caawinaya injineerada iyo kuwa
dabka galiya guryaha.
Mohsen,
Ardayga qasabadaha sameeya
Tusaale:
Lacagta la qaato bishi
Wastad/Fuudin
Dabgaliye/Korontiste
Farsamada beeraha
guryaha
Nijaar
31.813 kr
35.050 kr
28.525 kr
31.903 kr
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 17
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Farsamada gacanta
Farsamada qacantu waxay ku dhisantahay farsamooyikii dadkii hore laga soo
gaadhay. Iyado lagu kabayo farsamada casriga ah. Taasi waxay sahlaysa in la
¥“Ÿ——«¡¦›¤¡”“–“ ›«¡§©““ž“¦›ƌ›•“ ħ
Farsamo yaqanka alabta
guryaha
Albaabada, Daaqadaha iyo alaabta
guryaha. Farsamo yaqankan
wuxu wax ka qabtaa dhimaha
cusub iyo dayactirka. Shaqadan
waxay ka dhacda badana ,faaradaha, goobaha dhismaha iyo
guryaha macmiisha. Farasamdan
waxa magacaaba aqoonta alabta
guryaha.
Cunto sameeye/Dabaakh
Kugu wuxu ka shaqeeya
Hudheelada, Maqaaxiyaha,
kijooyinka waa weyn iyo
dhakhaatirta. Kugu wuxu ka
masul yahay cunta iyo in ay
cuntadu tahay cunto la cuni karo.
Farsamdan waxa lagu magacaaba
Gastronome.
Dhagax qore
Farsamda dhagax qoristu waxay
ku sabsan tahay, dhagaxa qurxin
tiisa. Qeybta muhiinka ah ee
shaqadan waxa weeye talobixinta
macamiisha. Waa in ay doortaan
dhagaxa saxda ah, oo aad leedahay awoodo farshaxanimo oo aad
ku xaliso hawsha. Farsamadan
waxa la bilaaba shirkad kuu gar
ah.
18 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Farsamada biraha
Birta,Firinjar, maarta iyo caaga.
Shaqadan waxa muhiim ah
doorashada b
Irta iyo farsamada saxda ah ee
shaqada lagu fulinayo. Farsamo
yaqaanka birahu waa inu leeyahay xirfado wanaagsan, qiyaas
ƌ›•“ ›«¡–“¤—— ˜“¤¥“Ÿ¡ħ
Xaashi farsamadan biraha ayuu
bartay. Waxan ku helay goobta
toobabarka sadex bilod gudohood.
Gebtii koowad ee waxbarasha
waan dhameeyey. Farsamadan
maha uunn bir laxan, waa
farsamo lagu barto farsameeta
teknoolajiga, teknoolaji-alxanka
ah iyo farshaxanimada farsamada.
Aniga oo kaliya ayaa famliga ka
bartay farsamada qacanta, aad iyo
aad famligu farasayihin.
Farsamada aqonta qalabka yar
yar
Kamaradaha, saacadaha, sawaarka.
Farsamadan waxa badan kala
shaqeeya qalabka yar, matalan
saacadaha furfuristooda. Farsamo
yaqankan waxa uu ka shaqeeya
badana shirkadaha soo saara
qalabka yar yar iyo mishiianda yar
yar.
Farsamada Shaybaardhka
ilkaha.
Ilkaha Dabah, galaas iyo caaga.
Farsamadan waxa la sameeya ama
la dayactiraa ilkaha macmalka
ah. Farsamadan waxay u baahan
tahay , hubsiimo, xirfad farsamo
›«¡ƌ›¤¥“¥š¡–š——¤ħ
Tusaale:
Lacagta la qaato bishi
Farsamada alabta guryaha
Cunto sameeye
Dhagax-qore
Farsamada biraha
Farsamada qalabka
yar yar
Farsamada Shaybaardhka
ilkaha
31.681 kr.
30.767 kr.
31.895 kr.
33.073 kr.
35.660 kr.
31.554 kr.
Talo wanaagsan
U ogalaashaha rabitanka dhalinyarada.
Maxa muhiim ah, inu
waalidku u furfurnado
dhalinyarada waxay
rabaan, laga yaaba inu
waalidku dhalinyartooda
wax barasho gar ah la
doonayo inay bartaan
lakin waxa muhim ah
inay dhalinyarta waxay
rabaan ixtiraaman.
Oo dhalinyarta waxay
rabaan ku taageran.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 19
20 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Teknoolajiga casriga ah iyo takhasuska
IT, roobadka iyo warshadaha casriga ah ayaa iminka si xoogan u socda. Inta
badan waa automatic oo waxa loo baahan yahay dad aqoon u leh si ay wax u
wadaan ama u soo saraan.
Farsamada makaanimada
mishiinada
Mishiinada warshadaha waxax
haboon in ay mar walba socdan,
hadii ay mar istaagan khasaare
badan bay keenta xaga dhaqaalaha. Farsamo yaqaankan khaladka
hela, dayactiraa, mishiinadana
wuu xidhaa. Waa in mar walba
gaadh laga haya iyo in la la socda
wixii casri ah. Waxbarashdan
waxa lagu magacaaba Farsamada
makaanida mishiinada.
Farsamda caagaga
Baalalka marawaxadaha
dabaysha, doonyaha waaweyn iyo
qalabka yar yar ee mishiinada.
Farsamadan caaga waxa laga
shaqeeya soo sarka caaga, waxa la
kontrolaa mishiinada iyo qalabka.
Waxa muhiim ah in la doorto saxa
ah ee hawsha ku haboon. Waxa
kale oo haboon in la la socda wixii
casriya ee cusub.
Maalin baa waxan u arkay
joornalka, shirkad raadinaysa
farsamo yaqanka cagaga. Waligey
farsamda hore u ma maqlin,
goobtii shaqada ayan soo boqday.
Aad yo aad ban xiiseyey, marka
waxanu isku afgaranay in an
marka hore gacanyare noqdo, lix
billod ka dibna waxan billabay
waxbarashada anoo is waligaa ka
soo biximaysid hawshan. Lakin
waan ku guulaystay, waaa shaqo
xiiso leh, malin walbana wax baa
kuukordhaya, qalab cusub bad
baran ama mishiin cusub bad
baran.
Søren, Farsameeyaha cagaga
Farsamada makaanimada
warshadaha
Matoorada maraakibta, wiishashka iyo mishiinada warsahdaha.
Waxa muhiim la mishiinada la
farsameeyo, inta badan mishhinadu waxa laga komtrolaa
kombiyuutaro. Farsamdan waxa
lagu barta sida mishiinada loo
xidhxidho ama loo dayactiro.
Waxbarashadan waxa lagu magacaaba makaanimada warshadaha.
Farsamada subaga iyo
farmaajoda
Caano, subag iyo farmaajo.
Farsamadan waxa laga shaqeeya
soo sarista waxyaabaha caanaha
laga sameeyo. Waxaad helikartaa
mas’ul inaad ka noqoto qayta productionka ama aad ka shaqayso
qaybta quality control
Tusaale:
Lacagta la qaato bishi
Farsamada makaanimada
mishiinada
Farsamada caagaga
Farsamada qalab
sameenta
Warshadaha hilibka
Farsamada subaga iyo
farmaajoda
37.221 kr.
32.845 kr.
34.196 kr.
33.024 kr.
31.884 kr.
Farsamda qalab sameenta
“¤›¦“ “›«¡£“ž¡¡•› ¦“”›¤“š“›«¡
caaga. Shaqan waxa lagu saaro
qalabka casriga ah. Waxa la istic
maala mashiinada CNC, mashiinada ayaa farsameeya wax oo la
adeegsada. Wxabarashadan waxa
lagu magacaaba Qalab sameenta.
Warshada hilinka
Hilinka lo’da , weylalka iyo adhiga. Hilinhu waa warsahdo casri
ah, goobta shaqadu inta badan
waa warshadaha. Waxbarashadan
waxa lagu magacaaba Warshada
hilibka.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 21
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Adeegga macmiisha, iibka iyo service-ka
Waxa muhiim ah in ad macmiisha qacmo furan ku soo dhaweysid iyo in
ad adeega saxa ah siisid. Adoo tixgaliya aqoonta aad leedahay shayga aad
iibinaysid ama adeega aad iibinaysid.
Kaaliyaha iibka
Cuntada, dharka iyo korontada.
Kaaliyaha iibku wuxu ka shaqeeya
dukaanada. Muhimada shaqadu
kow waa macmiisha, labo alabta
dukanka oo si sax ah u taala, si
ay ugu fududaato macniisha.
Dukaamada badanaa wax walba
waa lagu iibiyaa.
Fasalka 10 ka dib, Rosa waxay
bilowday dugsiga ganacsiga, ka
bacdina waxay toobobar ka heshay
Matas,markii waxbarashadu
u dhamaatayna shaqo siiyey.
Maamulaha dukkanku wuxu
sheegay in an xirfad ku leeyahay
wax iibinta, macmiishuna raali bay
iga tahay. Taagar kaygu waa in an
maamulo dukaan, ka bacdina reer
dhiso.
Hiliblaha
Hilibka iyo cuntada diyar ah.
Hilib la han wuxu jarjaraa hilibka waaweyn oo uu ka sii iibiya
dukaamada. Taa waxa dheer,
macmiishay la taliyan, hilibkay
qiimeyan, waxay diyaariyan
cuntada diyar ah.
Timo jare
Timo jaris, koofeerin, kalarin.
Farsamada timo jarida waa isbadal
badan tahay, waxa ,uhhim ah
22 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
inad la socotid casriga, haday noqo
xaga timo jarista ama xaga teknoalajiga. Mar walba soo ban dhigtaa
wixii cusub, adoo tixgalinaya
macmillka timihiisa.
Marku Öznu doortay farsamada
timo-jarista, waalidkii wey ku
taageeren iskasto ay jeclaayin inu
bilaabo dugsisare. Hooyadi subaxdii cuntada uu qaadanayo ayey
u diyaarin jirtay, aabihina wuxu
u iibiyey mooto isa ugu fududayso
socdaalka. Iminka Öznu wuxu u
shaqeeya Timo-jare.
Aqoonta xisaabiye bangi
Dhaqaale qorsheen, dhaqaale
keedin iyo maalgalin.
Xisaabihu wuxu la taliya macmiisha bangiga isa goo tixgalinaya
macmiilka wuxu rabo. Marka
uu macmiil donayo dayn, wuxu
xisaabiyuhu baadhitan ku
sameeye macmiilka dhaqaalihisa
si wuu u qisaaso inuu macmiilku
ka bixi karo daynta. Aqoontan
waxa lagu magacaaba waxbarasha
dhaqaalaha.
Kabayeeri
§ ¦“–“Ħ•“”›¦“ “›«¡¥—¤ƌ¥“
ƌ›•“ ħ“”“«——¤›™§Ÿ““ž› ¦››¡¡
dhan wuxu xidhidh la leeyahay
macmiisha, sidoo kale inuu waji
furan ku soo dhaweeya uu si
ƌ›•“ §¤““ž›™“ž›«—ħ“”“«——¤›™§
waa inuu mashqul nimada iyo
degdeg diyar ahaada.
Aqoonta soo dhawayta
Hudheelada, goobaha siminarada
iyo shirdaha waa weyn. Soo
dhaweeyihu waa qof muhiim ah,
waa inu qof walba la hadli kara,
qof wadani ah iyo ajaanib ah,
luqaduhu waa muhiim. Cagaha
dhul ku ahayn waa muhiim
marka mashquulka la yahay.
Tusaale:
Lacagta la qaato bishi
Kaaliyaha iibka
Timi jare
Kabayeeri
Soo dhaweeye
29.966 kr.
28.098 kr.
30.692 kr.
30.113 kr.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 23
Talo wanaagsan
Is weydii halkad
joogto shan sano
ka bacdi?
Waxan weydiiyey
wiilkayga, waxa kalo u
raaciyey markad meel
aad isku tilmamto yaad
ka bacdi dib isku noqon
karta.Waa su’alshaa
inaad is waydiiso 5 ta
sano kabacdi meesha
aad doonayso inaad
joogto? Si aanu dib isugu
noqono si aanu u ogaano
meesha aanu howsha ka
bilaabayno, inankaygana
aad buu u fahmay.
24 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Dabiici, dhirta iyo xayawaanka
Waa in aad muujiso ixtiraam xaga dabiiciga ah, markad damac day in ka
faa’idaysato dabiiciga. Waxa iyana meesha tal oo muhiim ah, qoorsheenta wax
soo saarista, adoo tixgalinaya wakhtiga.
Beeralay
Xoolaha, qalabka iyo dhaqaalaha. Wax qabad shaqo oo ku
xidhan hadba xili sannadeedka.
Qayb muhiim ah oo ka mida
shaqadu waa sidii loo qorshayn
lahaa shaqada iyo daayactirka
mashiinada iyo dismayaasha.
Qofka cilmiga beeraha leh wuu u
shaqayn karaa cid kale meherad
uu is u leeyahayna wuu ka
shaqaysan karaa. Waxa kale oo uu
ka shaqayn karaa inuu mashiinada ku qodo, beereo ama dalaga
beeraha ka soo jaro. Tacliinta
waxa la yidhaa wax-barashadda
beeraha.
Nawaz denmark waxa uu yimi
sannadkii 2000. Nawaz waa
qaxooti ka soo jeeda Afganistan.
Afganistan qoyskiisu qaar badan oo
ka midi ihi waxay ka shaqaystaan
beeraha laakiin Nawaz waa kii ugu
horeyay ee qaata wax-barashadda
beeraha
Wax soo sarka beeraha
Dhul banan, beerista khudrada iyo dugsiga beeraha. Waxa
muhiim ah in ala qorhseeyo wax
soo saarka, sii llagu diyaariyo
macmiisha wax iibsanaysa.
Goobta shaqadu waa bananka.
Goobta shaqada ee beeraha
Ubax, khudaarta iibka ah. Inta
badan wax soo saarka balaadhan
waxa lagu qabtaa goobta shaqada
bereeaha. Shaqada waxa hoos
imaada mamulka warshada farsamada ee cimilada lagu kordhiyo
¥›”——¤¦§¥›ƌ›•“ §¥¡¡”“ª–¡
Shaqaalaha kaymaha
Dhirta, xoolaha, balliyada iyo
wadooyinka oodaha. Shaqaalaha
kaynmaha waxay badana
shaqeeyan bananka. Shaqadu waa
kala dunwan tahay, mar dhirta
waaweyn ba la jarjaraa, waxa
kaalo soo raaca waxa culus ba la
qaada. Waxa shaqo lag heli kara
dawlada , shirkado gar ah.
Xannaaneyaha beerta
Cawska, ubaxa, dhirta iyo jirridaha. Tusale Garonka golfka
lagu ciyaara wuxu baahan yahay
ila cawska la waa raabiyo, la
jaro, la kabo hadii meeeli fuqdo
hawlaaha o dhacan waxa dabara
xannaaeneyaha beerta.
Tusaale:
Lacagta la qaato bishi
Beeralay
Goobta shaqada ee beeraha
29.114 kr.
28.843 kr.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 25
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Gaadidka dabeecadaha iyo rakaabka
Marka gaadidka la wado waxa muhiim ah wakhatiga la tixgaliyo iyo rakaabka.
Intasto inta badana aad kali tahay, hadana shaqadu waxay ku dhex gelin
dadbadan iyo degaano badan. Shaqoonyiinka qarkod waxa loo baxa wadamo
badan, marka wadamo badan ku soo waayo arki.
Dareewalka baska
Dareewalka baska magaalda
iyo dareewlka baska dalxiiska.
Shaqada dareewalnimadu waxa
hoos imanaya adeega macmiisha,
ibka tigidha iyo hubinta nabadgelyada iyo kala danbeynta baska.
Dareewalku wuxu shaqeeya
shirkadah basaska ama isaga
madax baanan oo shirkad u gar ah
yeelan kara.
marku baranayey ama qaadanayey
dareewilnimada. Wuxuu u baxaa
oo alab geeya wadamo kale, malin
walba wax cusub iyo waayo aragnimo yaa u koradha. Mushahar
fiican na wuu qataa, waalidkii aad
bay ugu faraxsan yihiin inuu bartay
dareewalnimada. Aabihi dareewal
buu ka ahaa Turkiga, kalin halka
waxbarasho may ahayn ee iska
wax qabso ahayd.
Dareewalka gaadhi xamuulka
Cuntada iyo alaaboyin kale.
Xamuulku waa kala dun wan
yahay, marka noocwalba sharci
u gar ah ayey leeyihin, dareewalkuna meeshu shaqeeyo sharciyadooda ayuu hoos imanaya.
Dareewalku wuxu qorsheeya
wadooyinka iyo wuxu buuxiya
dokumentiyada kala duwan ee
loo adegsado baabuur wadida.
Qeyta ugu muhiimsan shaqa waa
rakaab rarista iyo dajinta iyo lan
š§”›«¡› ª““Ÿ§ž§¥›ƌ›•“ §
yaalo ama u xidhan yahay.
Farsamada Makaaniga
markabka
Makaanimada markabka iyo
injineernimada kale ee bada.
Farsamada makaanimada
markabka inta badan waxa la
saaranyahay marakiibta waaweyn
oo laga shaqeeya. Matoorada
la shaadheeya oo la dayactiraa
si wuu markabku mar walba u
socdo. Waxa laga qaybgala ilaalin
markabka dushiisa, ilaalinta
mishiinka iyo ka xayta. Waxa inta
dheer marka markabka la rarayo
ama alabta daginayo.
Bülent wuxuu jecla oo u aad u
xiiseen jiray baaburta waaweyn.
Manta wuxu u shaqeeya shirkadi u toobabarka ku qaadan jiray
26 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Aqoonta horu dhaca
badbaadinta
Badka, daadadka iyo shilalka
gadiidka. Waxa muhiim ah
la qacan fududaado iyo wixii
cawimo ah sii sax ah loo gadhsiiyo
hadii dad la caawinayo ama
xayawaan. Kooxahasu waxay u
gurmadan shilaalka waaweyn.
Waxa inta dheer oo dadka ka
caawiyan, gawwadhida ayey soo
jiidan oo geerashka keenan.
Farsamada qaboojinta
Qabow iyo kuleyl. Farsamo
yaqanka qaboojinta, wuxu xidha
mishiinka wax qaboojiya ama
saxa. Sidoo kale wuxuu la taliya
macmiisha. Shaqada inteeda
badan waxay dhacwaa guryaha
macmiisha, tuukaamada iyo hilib
laha.
Tusaale:
Lacagta la qaato bishi
Dareewalka baska
Makaaniga markabka
Aqoonta horu dhaca
badbaadida
26.829 kr.
33.646 kr.
33.075 kr.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 27
28 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Daryeelka tixraacaya aqoontada. Caawinta dadka kale.
In dad kale la caawiyo qof walba wuu jecel yahay, lakin wax haboon adoo
aqoon u leh.
Arimaha bulshada iyo daryeelka
caafimaadka
Guryaha xanaanada, dhakha“¦›¤¦“ħ©“ª“ž¡¡™““”›«—«
”§ž¥š“–“›«¡•““ƌŸ“–“ħĵ
assistenter waxay caawiyan
dadka waayeelka ah, kuwa
xanuunsanaya iyo kuwa naafada
ah. Waxay qabtaan hawlaha
–“¤«——ž“•““ƌŸ“–“Ħ£¡¤¥š“« ¦“
›«¡ž“¦“ž› ¦“ª“™“•““ƌŸ“–“ħ
Shaqadayda aad iyo aad ban ugu
faraxsanahay. Waxan jeclahay
in aan caawiyo dadka. Intadan
waxan dareemaa caawimadaydu
in ay waayelka wax weyn tarto.
Waxbarashan waa xiiso badan u
yeela maadooyinka kala duwan,
sida cilmiga nafsiga, cilmiga cudurada, daryeelka iyo nadaafada.
Inta waxa sii dheer ahad doonayso
oo uu ku hawl fududeenaya in
aad neeranimada bilawdid. Anigu
muslim ban ahay, marka waan
xijaabta, weligayna waxa dhib ah
ma arag, dadko dhan wey ixtiraam
aniga iyo diintaydaba.
Hamda, SOSU-assistent.
Kaaliyaha
neurophysiology(Neefaha)
Maskaxda, dareemaha iyo murqaha. Kaaliyaha neefaha wuxu
sheebadh ku sameeya dadka,
wuxu badhaa suuxintan ama
dhaawaca maskaxda. Inta waxa
u dheer uu qorsheeya gudbinta
bukaanka, sida ay u kala horeyaan
iyo in ay diyaariyan joornaalka oo
wixii khusseya bukaaanka wuu
qora, haday tahay dawooyin uu
qaato, ama xanuuno wuu qabo.
““ž›«§š§©““› §§¥›ƌ›•“ “Ÿ“
ª›–š›–šƌ›•“ ž“«——¥š“”§““ “
iyo qaraabada.
Kaaliyaha caafimaadka ilkaha
Xidhiidh bukaanka ah, iyo
caawimo xaga dhaktarka ilakaha
ah. Kaaliyuhu waa gacan yaraha
klinika ilkaha ah, haday noqoto
qalintanka, baadhitaanka sawir
ah iyo shaqada maamulka.
Kaaliyaha caafimaadka xoolaha
Klinika xoolaha iyo dhakhaatirta
xoolaha.
Shaqada inteeda badan waxay
ku sabsan tahay, in la badalo
duustisba, la cabiro dhiiga iyo
xumada la eego, si loo arko in uu
xayawaanku ladnaaday. Siddo
kale la maseeya shaybaadhka iyo
tijaabada dhiiga. Waxa kaloo la
£“”¦““š“©ž“š“ª“ƌ›¥“ħ
Kaaliyaha hannaanada ciyaalka
Ciyaalka,dhallinyarada.
Waxad hagaysa caruurta iyo
dhallinyarada. Shaqadan waxay
ku sabsan tahay in caruurta la
taagero si fursado wanaagsan
ay helan si ay horumarin iyo
wanaag dareeman oo ay isku
kalsoonadan. Waxbarashadan
waxa lagu magacaaba kaaliyaha
hannaanada caruurta
Tusaale:
Lacagta la qaato bishi
Arimaha bulshada iyo
daryeelka caafimaadka
Kaaliyaha caafimaadka
ilkaha
Kaaliyaha caafimaadka
xoolaha
29.317 kr.
27.904 kr.
32.462 kr.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 29
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Garage iyo customer qabilid – farsamo iyo makanik
Mesha serviceka waa meel shaqo loogu tala galay. Waa in la qaabilo
customerada iyo la hagaajiro matoorada. Iyo wixii garage ka lagu sameynayo
oo ku saabsan samaysida matorada.
Babul makanig
Gawadhida, buska iyo sisowga.
Makaniga wuxuu ku shaqo leeyahay inuu gawadhidaa sameeyo iyo
inuu isticmaalo computer siduu
cilada u ogaado iyo motorkana u
sameeyo. Dadbaa u takhasusay
hal nooc oo gawadhida kamid ah.
Dad badan baa furta garage ey
leeyihiin. Waxbarashadaasi waa
gadhi iyo sisow sameyn.
”Abahay ayaa makanik ah,
waxaan marar badan u soo
raacay garage ka oo la i fasaxay
inaan dhowr jeer caawiyo. Man
garaneyn waxaan noqonayo
markaa glaska 10 dhameeyo.
Waxaan bilaabay corsoyada hoose
ee makaniga. Waxan rajeynayey in
aan ka helidoono, nasib wanagna
wey noqotay.
Waa inuu ardayga helaa meel
braktig ah. Way adkaan kartaa
sida loo helo. Garage yo fara badan
ayaan baskil ugu tagay oo aan
weydiiyey inay u bahanyihiin
shaqale ardaynimo oo aan sii yey
arjiga aan shaqada ku raadiyo.
30 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Shaqo ardayno ayaan nasib
wanaag helay melahaa meel ka
mid a”.
Mads, wuxuu bartaa
makanignimada
Maskil makanig
Girka, breega iyo lugaha waa
howlaha ka midka ah inuu baskin
makaniga sameeyo, salid marin
iyo diyarin waa iyagana howlo
kale uu sameynkarayo iyo wixii
ka xunba. Waa inuu customerada
qaabilo iyo baskiladana ibin karo,
qaarna iyagaaba meel furta.
Murayad sameeye
Daqadaha guryaha, gawadhida
waa shaqada murayad sameeyaha
uu sameeyo. Waxyabo kala duwan
ayuu murayadlehu noqon karaa,
hadiikalena hal nooc ayuu speshel
ku noqonkaraa. Murayadle normal weeye inay shirkad yar tahay
ama uu qofka asaga dukaanka uu
leeyahay.
Body sameyn
Sameynta ama qalab cusub hadii
uu gadhiga jabo, tusale, haduu
gadhiga shil galo oo kale ama u
daxalaysto, waxaa la isticmala
qalfoof sida salxo meesha busan
ama jabtay ama qayb cusub
loo dalbo. Waa inuu qofakana
ogaado inta lacag ku baxaysa, una
caymiska u sheego.
Gadhi rinjiyeyn
Hagajin, sirinjiyeyn iyo sharaxaad. Gawadhi badan yaa la
sirinjiyeeyaa marka la bodygiisa
laga sameeyo ama u daxalaysto.
Marka la rinjiyeynayo waa
muhiim inuu rinjiga noqdo mid
kii hore u eg. Rinjinlaha waa inuu
meel rinjiga loogu talagalay tago
ama shirkada rinjiga.
Tusaale:
Mushaharkooda uu yahay bishii
(qiyas ahaan)
Makanig
Baskin Makanig
Murayad Sameeye
Body sameyn
Gadhi rinjiyeyn (auto rinji)
32.220 kr.
29.125 kr.
30.930 kr
32.699 kr.
30.953 kr.
Talo wanaagsan
Hel xiriir wanaagsan
– dhakhso
”Xiriirka waalidka la leeyahay caruusta markay
kala la hadlayaan waxay
duunayaan inay bartan,
waxaa looga bilaabaa
markay xanaanada ku
jiraan ama ka horba.
Xananada ilaa dugsiga
sare ayaa ah inaad kala
hadasho, aad marwalba
waydiso siduu yahay
iyo aad tagso markay
walidkaskolka shirayaan,
macalin u balan la
leeyahay, saxibadii iyo
walidintoodaba aad barato, sidii aad u ogaato
dhalinyarada uu saxibka
la yahay iyo walidintodaba waxay yihiin, sidaa
wanaaga iyo xiriirkaba
aad u sii wanaajiso siduu
mustaqbalka hore u sii
soconlahaa.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 31
32 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Hal-abuurka iyo daryeelka – natiijo wanaagas
marmar waxaa wanaagsan natiijada. Marka aad samaynayso howsha, waa
inay noqotaa howl wanaagsan. Qurux iyo foolxumoba ama stylish khiyaamo
ah. Waa in cadaalad iyo natijo wanagsan ay ila socdaan hadaad rabto inaad
meel wanaagsan gaadho.
Graphic Media
Sida qoraanlka iyo sawirado
loo diyaariyo. Graphic Media
ha waa inuu qofka noqdaa qof
ƌ¤“–¡©“ ““™¥“ ¡¡“ž“–§©“ keeni karo bilow ilaa dhamadba.
Howsha shan waxaa lagu sameynayaa computerka, shirkadaana
waan lahaan karaysaa.
Alex waxaa uu bartay Garphic
Media. Shirka weyn ayuu tababar
kusoo qaatay, dhowr sano ayuu
braktig ahaan ugu shaqaynayey
ilaa markii danbena shaqo laga
siiyey. “Aadbaan uga helay
shaqadan, sababtuna waa shaqo
ku saabsan projectyo kala duwan.
Waxay ku saabsantahay ina
shirkad la sii casriyeeyo, naqshada
ay iminka leedahayna dib loo sii
casriyeeyo.” Departmentka uu
Alex ka shaqeeyo, waxaa kala
shaqeeye dhowr qof oo gacanta
lagu tirinkaro oo kala leh khibrado
kala duwan. Sidoo kale hormarinta
shirkadaha graphigooda.
Photograf
Portraits, fashion photographer iyo
report. Waxaa jira tixgalinta iyo
doorashado sawirada siday ukala
ƌ›•“ ”“–“ «›š›› ħ“©›¤ž“š“©““
inuu ka faharaa, qoraxda, hadhka
iyo dhamaystirka sawirka. Sawirka
waa inuu dareen wanaagsan
lahaadaa – sida sawirlaha loo
aamino. Sawirlaha waxuu shaqo
ka heli karaa shirkado kala duwan
sida media ha ama waxuu noqonkaraa sawirle madaxbanaan, uu
sawiradiisa si uu u iibiyo.
Graphic Desinger
¡¤ ““žĦŸ“œ“ž“–“š“›«¡”§™“™“ħ
Graphic deshner ha waa nuu
marwalba isticmalaa machinada
madbacadaha asagoo qualitig iyo
dhameystirkoodaba si wanaagsan
u eegaya howsha bilawgeeda ilaa
dhamaysitkoodaba.
Farsamo yaqaan Graphic
Bir, warqad ama caag. Gacan ku
sawir ama computerka. Farsamo
yaqaan Graphic wuxuu sameeyaa
xayeysiiska sawirada, ha noqoto
guri, busaska, tareemada. Aad
maxaa ugu mihiim ah inuu
customerka talo wanaagsan siiyo.
Hanoqoto shirkad aad u shaqayso
ama aad leedahayba.
Harqaanle
š“¤Ħž“”›¥“Ÿ“¡ƌ«“–ħ
Harqaanlaha wuxuu tolaa dharla
oo uu raacaa sawir gacanta lagu
sameeyey. Sharuudaheedana
waa inuu qofkaa la socdaa fashionka iminka socda iyo harqanada
casriga ah. Dadka inta ugu badan
ayagaa shirkad sameysta.
Tusaale:
Mushaharkooda uu yahay bishii
(qiyas ahaan)
Graphic Media
Sawirle
Graphic Designer
Farsamo yaqaan Graphic
Harqaanle
31.761 kr.
34.747 kr.
35.706 kr.
28.509 kr.
21.492 kr.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 33
Ardaygu wuxuu ka qayb qadanayaa farsamada gacanta
Kilmad, hadal … iyo IT
Qoraal, xisaabxir, xisaabinta iyo dhamaystireha alaabta. Xaga danbe waxaa
jooga qof isticmaalikara IT, iyo isla markaaba yaqaana habka loo sameeyo.
Sidaa daraadee service wanagsan ayey sameynayaan, iyo meesha oo internet leh.
Xafiishayaha
Miisamiyaha, xisaabiyaha, qoraa
›«¡–›¤›–ħ“ƌ›¥š“«“¥š“£“–§§
qabanayo way kala duwanyihiin
iyo inticmaalka IT ga iyo qoraalkiisana inuu wanaagsanaado.
“ƌ›¥š“«“š“©“ª“«§”““š“ «›hiin daryeel iyo madax banaan,
iyo inuu noqdo qof xirfad leh.
Howlaha wey kala duwanyihiinwaxayna ku xirantahay shirkada,
©“ª”“¤“¥š“–§ “©““ª“ƌ›¥š“«—ħ
23-jir Anja shaqadeedu waa xisaabxir caawiye ey nak a caawisaa
invoice, voucher, xasuusin iyo
wixii waraaqo ku saabsan. Waxa
ugu muhiimsan ey qabato waa
xiriisinta shqaalaha iyo macaamiisha. Anja waxay umalaynaysaa
howsha in eey aad u cajabisay
eyna kuwanaagsantahay. Anja
waxay aad ugu wanaagsantahay
lambarada iyo xisaabaadkaluqada iyo higaadinta aad uguma
wanaagsana, sidaa daraadeed
34 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
ayey u dooratay dhaqaalaha.
Qaraar waxay gaartay in ay
tacliinta sii wado, laakiin waxay
garatay in ay wakhtigan xaadirka
ah aynan karin. Iminka inay iska
shaqayso, ay wakhti danbe ka
dhigato. ”Inaderkay ayaa isagana
meesha igala shaqeeya oo aan
weydiiyey, ardaynimadu waa sidee,
ma sida adigoo cafee sameynaya
iyo ama la iska fadhiyo. Wuxuu ii
sheegay ayaa wanagsanaa”
Iibiye
Iib, soo iibin iyo kaliyaha.
Fenishaada waa shaqo waxyaabo
badan la isku keenay, gaar ahaan
ganacsiga laba shirkadood ka
dhexeeya. Waxaa la abuurayaa
oo kor loo qadayaa shirkada
soosarideeda iyo service, siday
iibkooda u bato macaashkoodana
u wanaagsanaado. Qofka soo
bartay fanishaada wuxuu ka
shaqaynkaraa shirkadaha wax
kala iibsada ama shikad u isaga
leeyahay ayuu sameysankaraa.
Xoghayaha Adeegyada
Caafimaadka
Dhakhtar, physiotherapists iyo
chiropractors. Halkan xooghayaš“§©§ª§§“¥š“£——«““ª“ƌ›¥“
iyo shaqada dhaqdhaqaaqa ah oo
§¥““”¥“ •““ƌŸ““–“Ħ”“ž“ sameyn iyo soo dhoweynta dadka
meesha imanaya.
Tusaale:
Mushaharkooda uu yahay bishii
(qiyas ahaan)
Sundhedsservicesekretær
25.698 kr.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 35
Talo wanaagsan
Information raadin
”Sanadkii lasoo dhaafay
ayaanu dhowr dugsiyada
sare booqanay, si aanu
uga fiirsano waxbashada, macalimiinta,
maadooyinka glasyada.
Joornaaladana aanu kala
soconay, kalendherkana
aanu ku qoranay. Bella
Centre na waanu
tagsnay sidaanu u soo
eegno waxbarashada
semestradooda.”
36 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Dugsiga sare iyo hf
– sii wanaajinta
waxbarashada
Waxbarasha dusiga sare waxaa loogu talogalay qofka dhalinyarada ah oo doonaya
inuu waxsiibarto.
Waxbarashaduna waa:
Ŝ ¦ªķ–§™¥›™“¥“¤————
farsamada (3 sano)
Ŝ šªķ–§™¥›™“¥“¤———
ganacsiga (3 sano)
Ŝ ¦ªķŸ¦›ª““ “–“–§™¥›™“¥“¤—
(3 sano)
Ŝ ˜ķ›Ÿ¦›ª“ ¥›©“ “œ› ¦“¥“¤—
(3 sano)
Dugsiga sare wuxuu ardayga u
fududaynayaa inuu tacliin yar am
amid sare u sii qaato, tusale farsamayaqaanka enviromentalka,
computers science, macalin,
nurse, economist ama injiniir.
Laakiin marwalba ma aha hadaad
heysato shaqaado dugsi sare
in lagu yeelayo waxbarashada
jamacadaha, Maadooyinka iyo
heerarka , aad doorato saamayn
ugu yeelan karaa. Fursad
wanaagsan ayaad helaysaa hadii
natiijadaada ay wanaagsantahay
sidaad jamacad u hesho. Dadaal
badan ayey u baahantahay.
Homework Inta badan
Ardaygu waa inuu ugu talo
galo homework badan, ardaygu
waa inuu cashar badan qaato
maalinwalba. Ardaydu waa inay
coureska ka qoraan imtixaano
qoraanl u badan. Waalidkuna waa
inay tixgaliyaan ardayga inaynan
dhibin markuu guriga joogaan.
Maado
Waxbarashada dugsiga sare
wuxuu ka kooban yahay maadooyin khasab ah. Maadooyinka
lagu khasban yahay iyo kuwa la
dooran karo. Maadooyinku way
kala duwan yihin, waxay ku
xidhan tahay dariiqa la doorto.
Waxbarashada iyo imtixaanadu
waxa lagu dhigaa amam lagu
qabtaa heerar kala duwan. Waxa
qabta shuruudo sheega maado
walba heer laga rabo.
Waxbarasha iyo hawlaha kale
Waxa waxbarasha caadiga ah
dheer, oo muhiim ah. Waxa la
bartaa sida loo wada sheeqeyo,
waxa kalo jira dhacdooyin wada
jir ah, oo ardaydo dhan ka soo
qaybgasho, matalan tiyaatarka,
booqashada melaha taa riikhda leh, ama dalal kale. Waxa
muhiim ah la soo qayb qaado.
Shuuradaha galinta dugsiga sare
Ŝ ““› ““–¥¡¡£““–“¦“«“˜
jarmarka ama Faransiska 3
ama 4 sano.
Ŝ ““› ž“™§¥¡¡£››Ÿ—«—«
in aad waxbarasho diyar ku
tahay.
Dhaqaalaha
Ardayda kuwa ka weyn 18 sano
waxay dalban karaan SU.
Wixii faahfaahin dheraad
ah ee ku sabsan SU, ka
akhriso ug.dk
Ŝ ©““› “––š“Ÿ“«¥“«˜“¥“ž“
9aad ama 10aad ee dugsiga
hoose, ama waxbarasho la
dhiganta labadaa fasal
Ŝ ©““› ““–•¡–¥“¦“«™“ž›¦“ “
markad qamaysay fasalka 9aad
ama 10aad.
Ŝ ““› ““–¥¡¡™§–”›¥“«
imtixaamka kama dambaysta
ah
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 37
Dugsiga sare iyo hf – sii wanaajinta waxbarashada
Dugsiga teknikalka sare
Htx waxa loogu talagalay dhalinyarta xiisaysa injeneernimada ama sayniska.
Htx taargad kiisu waxa weeye dhicana waxbarasha maadooyinka farsamad sare
ee ah injineernimada.
Htx wuxuu le yahay labo koors oo
min lix bilood ah iyo labo iyo badh
waxbarasho ah. Htx goobta la
dhigta waa dugsiga sare.
Gundhiga
Gundhiga waxa loo qabtaa
ardayda oo dhan. Halkan waxa
loo soo bandhiga maadooyinka iyo
habka loo shaqeenayo, si ay uga
fa’idaystan.
Barnaamijka waxarashada iyo
maadooyinka
Gundhiga ka bacdi waa in ay
ardaydu doortan barnaamij
waxbarasho oo socda labo sano iyo
badh.
Barnaamijka waxbarashadu
wuxu ka kooban yahay saddex
maadooyin oo mig isku soo urura.
Maadooyinku way isku xidhan
yihiin oo imtixaamkuna waa isku
mid.
38 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Waxa dhici karta in barnaamijyadu kala duwan yihiin oo
dugsiba mid gar u ah leeyahay,
kalin dhamaantod
Waxay ku sabsan yihiin cilmiga
saynisk, teknoolojinka iyo isgaar¥› ¦““Ÿ“•““ƌŸ““–“ħ¤–“«–“
doorata isku barnaamij waxay
noqdan isku galas.
Intaa waxa dheer maadooyinka
kale ee kahsab ah. Waxa la baraa
af Dheeniska, af ingiriiska ,
xisaabta iyo maado farsamo.
Waxa kale la baraa oo ardaydu
dooran karan, maamulka ganacsiga, farsamayta kambuyuutarka
iyo af faransiska.
Hadii aad gasho homepage-yada
dugsiyada sare, waxad ka arki
barnaamijyada iyo maadooyinka
la dooran karo
Wixii faahfaahin dheeraad
ah waxad kala xidhiidha
dugsiyada web-site dooda.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 39
40 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Dugsiga sare iyo hf – sii wanaajinta waxbarashada
Hhx - dugsiga sare ee ganacsiga
Hhx waxaa looagu talagalay ardayda xiisenaysa ganacsiga, dhaqaalaha iyo
ž§£“–“ħ““Ÿ—žƌ›•“ š“–››““––¡¡ “«¥¡ª›¤˜“–™“ “•¥›“Ÿ“–š“£““ž“š“
caalamka. Inta kadib waxad fursad u leedahay in ad waxbarasho sare qaadato.
Htx waxaa loogu talagalay semesterka here lixda bilood ee ugu
horeeya oo qaadanaysaa 2sano iyo
badh. Waxaad qaadan kartaa hhx
sidaad shahaayad ganacsiga u
heshid.
Semesterka hore
Semesterka hore waa mid ardayda
kawada dhexeeya. Waxaa loo
dhiga waxyaabo kawada dheexeeya oo hadhow sii wadi karaan
Nooca waxbarashada iyo
maadada
Semestarka hore ka dib ardaygu
wuxuu doorankaraa maadooyin
kala duwan oo wixuu doonaya
ah 2sano i badhka soo socda.
Waxbarashadaa waa 3 maado.
Maadooyinkaa way isku jiraan oo
shahaadoonyin leh.
marketting ama international
relations waa isku mid ardaydaa
oo isku glas ayey tagayaan.
Haduunan casharada iman,
ardaygaa waa la eryayaa waana
khasab inuu danish, language,
xisaab iyo shirkad economigeeda.
Waxaa uu arday leeyahay casharo
§§–¡¤“ “¤¡Ħ“ž““šĦƌž¡¥¡ƌ
“Ÿ“ƌ “ •—ħ
Macluumaad ganacsiga ku
saabsan oo badan waxaan ka
helaysaa website ka iyo wixii
maadooyin ahba.
Macluumaad iyo madooyin
farabadan ka hel meeshan
ug.dk
Maadoonyina waxay ku xiran
yihiin skolka, laakiin economi,
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 41
Dugsiga sare iyo hf – sii wanaajinta waxbarashada
Stx – Imtixaanaadka arfayda
Stx wuxuu siinayaa ardayda information balaadhan sida History, Hidaha iyo
dhaqanka, Natural Calturka. Stx wuxuu kusii gudbinayaa heer jaamacadeed,
shahaadadaas ayaa kuu fasaxaysa.
Waxbarashadaa waxay leedahay
semestaro, waxuuna soconayaa 2
sano.
Semenstarka hore
Semestarka hore ardaydu waa
isku mid, waxaa laguu soo bandhigayaa madooyin kala duwan
iyo casharo aad u isticmaalikaro
dugsiga sare hadhow.
Waxbarashada iyo madooyinka
Semestarka hore kadib, waa in uu
ardayga doortaa waxuu baranlahaa. Kaasoo leh sedax maado oo
isku xiran oo shahaadadoodana
isku mid ah. Ardayda isku maado
qaata wayisla fadhiisanayaan.
Waxbarashaasaa kala duwan
dugsiyada sare. lakiin waxii isla
wada dhigta Nature, cilmiga
bulshada ama huminiterianka iyo
luqadaha.
42 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Maadooyinkaas hadaad dhigato
laguma ogola Danish, history,
languages iyo xisaab. Waxaa la
bartaa oo kale cilmi nafsiga iyo
music.
Dugsiga sare websitekiisa ayaad
macluumaad badan ka helaysaa.
Ka akhri waxbarashadaas
iyo waxay ka koonabtahay
ug.dk
Talo wanaagsan
Dhagayso waxuu
leeyahay
”Waalidku waa inay
ogaadan: Waa inay
nolosha caruurtooda
qayb ka qaataan. Waa
inay maqlaan ayna isla
shaqeeyaan mar walba
siduu heer wanaagsan u
qaadhilahaa.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 43
44 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Dugsiga sare iyo hf – sii wanaajinta waxbarashada
Hf (Waxbarashada sare)
Hf loogu talo galay dhalinyarada doonayaa waxbarasho balaadhan. Hf kan
waxuu usii gudbinayaa heer jamacadeed, waxaana uu noqonayaa waxbarasho
gaaban ama dhexdhexaad ah sidoo kale malcalinimo iyo nurse. Hf waxaa laga
qaadan karaa dugsiga sare ama VUC.
Hf waxay qaadanaysaa 2 sano.
Maado
Waxaa qasab ah inaad maadooyin
qaadato sida dansk, laguage iyo
bulshada. Inta kale waad inaad
doorato.
Shurudaha entryga
Waa inuu:
Ŝ ž“¥“ǷǶ›Ÿ¦›ª““ “š—«¥¦““Ħ
danish, english iyo xisaab.
Ŝ «¡¥š“š““–“–™ž“¥“ǷǶ“Ÿ“
ƌ¥›™¥“Ÿ“—Ÿ—¥¦¤«Ħ
Ŝ ““› §§š—«¥¦““ǸĵǺ¥“ ¡
imtixaan ah oo lugada
fransiiska ama jarmal ah uu ka
soo qaatay dugsiga hoose ama
glaska 10aad.
Ŝ “ž”¡¥›–“ž“™§§¡™¡ž““–¡
markaad dhamayso glaska
10aad.
Ŝ ›«““¤©“ª”“¤“¥š¡§ ¡£¡ħ
Hf iyo Waxbarashada dadka
waawayn
Waa macquul inaad maado ahaan
qaadato Hf, xataa ayadoo dhowr
sano ka bacdi. Waxaad doorankartaa maado ahaan waxaanad ku
dartaa hf- imtixaankiisa.
Macluumaad bad hadaad
u baahantahay ka akhri
meesha waxbarashada
ug.dk.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 45
Tacliinta kale oo sii
caawinaya
Dhalinyaro waxaa jirta aan diyaar
u ahayn inay farsamoda gacanta
ama dugsiga sare galaan. Waxaa
—«š—ž›œ“¤““ ˜§¤¥“–¡“ž—Ħ¥›ƌ›¤›
halka hoose.
“ª““–§ƌ›¤¥“¦““Ħ©“ª”“¤“¥š“–¡
waxaa jira shuruudo leh, UU ay
raacayso shuruudahaa si ardayga
loogu ogolaado.
46 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 47
Tacliinta kale oo sii caawinaya
Production skol
Skolka productionka waxaa laga barayaa waxyaabaha praktiga ah – oo la isku
darayo waxbarashada skolada. Production skolka waxaa loogu tala galay dhalinyarada aad iminka diyaar u ahayn waxbarasho.
Waxbarashan waa inay qofka
dhalinyarada ah caawiso, siduu
tacliintaa u dhamayn lahaa siduu
hadhowna shaqo u heli lahaa.
Markuu production skolka la
dhameeyo, heer jaamacadeed ama
waxbarasho kale uyuu helikarayaa ardaygu.
Casharada
Casharada waxaa loogu talagay
dhalinyarada. Waxay la socotoo
mustaqbalka ardayga markay
shaqaynayaan sida farsamada,
dhismaha, music ama IT.
Waxaa halkan isku jira toiri iyo
waxbarasho. Taasoo sii dheer
skolka inuu maadooyinkiina
kalena leeyahay, siduu ardaygu
waxbarashadiisa dugsiga hoose u
wanaagsanaato.
48 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
3dax qaybood waxbarashada
production skolka waa in meelo
laga soo dhigto, sida VUC ama
semestaro laga soo qaato dugsiga
farsamada gacanta ama laga soo
shaqeeyo shirkad badax banaan.
Economi
Waxaa laga soo bartaa production
skol
Sidaanaa laguu qaabilikaraa
Ŝ ¤¡–§•¦›¡ ¥¡ž““š›©“ª§§
sinayaa dhalinyarada 25 ka yar,
oo aan galin waxbarasho ama
tacliintoodii dugsiga sare aan
dhamaystiri
Ŝ ““› ž“š—«¥¦¡™ž“¥“ǿ““–
ama waxbarashiisii inuu hore
usoo dhameystay cadayn la
yimaadaa.
Ŝ ¤–“«™§¦¡¡¥“«§§§–“ž”“ karaa production skolka.
Ŝ ĵ¨—œž—–—¤— ©““› “«
ku ogolaadaa, ardaygu ma
meehsa loogu tala galaa, oo
production skolka mak amid
noqon karaa.
Hadii uu boos jiro, marwalbaad
iska bilaabi karyaa sanadka gudihiisa. Ugu badnaan waa inaad
1samo aad dhiga to production
skolka.
Faahfaahin intaa sii dheer
waxaad ka helaysaa produktionsskoler.dk.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 49
50 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Tacliinta kale oo sii caawinaya
Egu - Tababarka bilowga ah
Egu dhalinyarada ku saabsan, farsamada gacanta ardaygu markuunan tacliin
u lahayn uu progtig uun usoo bartay. Waxbarashada marka hore waa bragtig
oo ku saabsan iskolka iyo meesha pragtiga loo tagayo.Waxbarashadaasi waxay
qaadanaysaa 2sano, laakiin way sii dheraankartaa hadii braktigaag aad sii
dheeraysato.
Ardayga wuxuu la kaashayaa
macalin ta taliya. Macalinkaasaa
la soconaya ardayga ilaa uu ka
dhamaynayo waxbarashada,
caawinayana haduu cawino u
baahanyahay.
Egu waxaad ka raadsankartaa
shaqo – ama waxbarashada sii
wado.
Braktiga
Bragrig waxaad u tagaysaa
meel ama dhowr meelood, sida,
sukaan, restaurant, madbakh
ama xanaanad. Braktiga waxuu
noqonkaraa oo kale meel masnac
ah oo skolka ka tirsan, production
skole oo kale.
Madada waxay noqon kartaa:
Ŝ ““ ›™“™“©““–š›–““Ÿ“
biraha
Ŝ §““ “Ÿ“ª“ƌ›¥
Ŝ ›¡“Ÿ“Ÿ“–”“š
Ŝ š›¥Ÿ“š““Ÿ“™§¤«“š“
Ŝ “ª”“¤“¥š“–“›«¡–“¤«——ž“
Xisadaha iskolka
Ardaygu 20 ama 40 weeg ayuu
imanayaa skolka. Macluumaad ku
saabsan skolka waxaad ka helaysaa oo kale dugsiga farsamade
ama AMU, ama waxaad u tagi
kartaa production skolka, dugsiga
la seexdo ama VUC
Waxaan helaysaa caawino dheeraad ah, hadaad u bahato.
Sidan ayaa laguu ogolaanayaa
Dugsiga farsmada gacanta waxaa
loogu talo galay dhalinyarada
aan dhamaynkarin taclin kale.
Tasina waxay leedahay sharuudo.
Dhalinyafau waa inay 30 sano ka
weynadaan.
Waa in soo tagaa macalina
ardayda caawiya (UU) ama jobcentreka kamunahahiisa.
Economi
Waxuu ardaygu helayaa mushar
ama iskolkaa lacag siinaya.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 51
Tacliinta kale oo sii caawinaya
Waxbarasho isku jir ah
Waxbashadan isku jirta waa mid cusub oo loogu tala galay dhalinyarada, oo aan
diyaar u ahayn farsamada gacanta and waxbarasho iminka.
Taclintan waxay qaadan kartaa
2 sano, wayna ka yaraan kartaa.
Waxbararashadan ayaa waxaa
loogu talagalay ganacsatada
deegaanka ama gobolka sida
ardaygu hadhow shaqo u helo.
Taclinta waxay fursad kuu
siinaysaa inaad siiwado heer sare
sida farsamada gacanta.
Tacliintan waxaa laga qaadanayaa
dugsiga farsamada gacanta o ay
laga baranayaa:
Ŝ “¥š› ›«¡“ƌŸ“–
Ŝ —¤¨›•—›«¡¦¤“ ¥¢¡¤¦
Ŝ š¡¤§Ÿ“¤› ¦“ ¡¨“¦›¡ ›«¡
wax soo saarka
Ŝ §¤››«¡–š›¥Ÿ¡
Ŝ “¦¡¤›«¡““ ›™
Ŝ §¤›¥Ÿ›«¡Ÿ“–“–““ž›¥
Ŝ ——™““ “›«¡›”š¡¤§Ÿ“rinta
Ŝ “¤§§¤¦“Ħ–š“ž› «“¤“–“›«¡
waalidiinta
Ŝ “ “•¥›™“›«¡Ÿ“•““Ÿ›¥š“
52 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Ardayga waa inuu ka yaraadaa
25jir intuunan waxbarashada
bilaabin. Waxaa marka hore ku
ogolaanaya UU- vejlederen.
Målet er at fremme den unges
personlige udvikling og forbedre den unges muligheder for et
selvstændigt og aktivt liv.
STU – si gaar ah ayey u
abaabulaan dhalinyarad
waxbarashadooda
Hadii caruurtaada caawino za’id
ah ay u baahanyihiin, waxay heli
karaan 3 sano waxbarasho ah,
sida haday xanuunsanayaan,
maskaxiyan ama jirka qayb ay
nafo ka yihiin, taasoo kalifaysa in
ay nan waxbarashada dhamayn
karin dhibaatadaa aygeed.
Waxaa waxbarashain laguu
ogolado qaabilsan UU- advisorda
iskolka.
Waxbarashadaas oo loogu tala
galay ardayga shahaadooyinkiisa
iyo wuxuu xisaynayo. Ardaygu
waa inuu 25 jir ka hooseeyaa sida
loogu ogolaado.
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 53
54 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
Tacliinta kale oo sii caawinaya
AVU – Waxbarashada jeneralka ah
Dhalinyarada 18 jir noqday, waxay helikaraan maadooyin badan oo ku kala
yaala wadanka, ayna ka helayaan iskolada la magac baxay VUC (Inskolada
dadka waaweyn) Hadii mado qudha ah u donayo inuu sii xoojiyo ama qaar kala
duawan siduu u helo coureska hf ka la magacbaxay.
Maadooyinka
Iskolada dadka waaweyn oo dhan
ayaa laga baran karayaa:
Ŝ
Ŝ
Ŝ
Ŝ
Ŝ
Ŝ
Ŝ
— ›¥š
— ›¥š›«¡ž§£“–“ž—
™ž›¥š
›¥““”
•›— •—
›¥¦¡¤«“Ÿ“¥¡•›“ž¥¦§–›—¥
“¤Ÿ“ž›«¡ľ“Ÿ““¤“ ¥››¥
kale, waxayna kuu farasaxayaan
ogolaashahooda oo kale.
Waa lacag maadooyinkaas. Haduu
ardaygu soo buxiyo sharudaha,
wuxuu helayaa SU.
Faahfaahin dheeraad ah oo
ku saabsan SU ug.dk.
Intaa waxaa dheer madoyinka
iskolka uu leeyahay.
Imtixanada waxay la simanyihiin
shahadada dugsiga hoose oo
Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015 · 55
56 · Waxbarasho – Mustaqbalka caruurtaada 2015
SOMALISK
Caruurtaada la hadal
– Talo wanaagsan ka socota waalid
kuna socota waalid
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Aqbal waxay doonayaan
Su’alo furan weydii
Waydii waxay ku fiicanyihiin?
Weydii 5sano kadib halkay doonayaan inay joogaan
Dhagayso
Wakhti wanaagsan xiriirkooda wanaaji
Macluumaad raadso
Wasaarada Waxbarashada