Matematihkkasánit (Sámi oahpahusráđđi 1990) * = rievdaduvvon 1990 deaddeleami ektui, rievdadus lea čállojuvvon čáhppadit čállagiin # = attribuhttahámiin Galle sáni: 914 Ráhkadan: Inger-marie Oskal Dohkkehuvvon: SG 36/02 norsk abscisse sámegillii abskissa absolutt maksimalpunkt buot alimus čuokkis absolutt minimalpunkt buot vuolimus čuokkis absolutt verdi iešárvu absoluttverditegn iešárvomearkkat abstrakt addend addere addere abstrákta lasidahtti lasihit adderet addisjon addišuvdna addisjonstegn lasihanmearka akkord agoarta synonyma lasiheapmi čilgehus -sámegillii abskissa – abskissii – abskissaide čuokkis – čuoggái čuoggáide čuokkis – čuoggái čuoggáide iešárvu – iešárvui iešárvvuide mearkkat (pl.): mearka – merkii - mearkkaide lasihit – lasihan – lasihin adderet – adderen – adderejin addišuvdna – addišuvdnii – addišuvnnaide mearka – merkii – mearkkaide agoarta – agortii – definisjon - på norsk ovdal dohkkehuvvon agoarta agoarttaide máksu – máksui – mávssuide árvvoštallan – árvvoštallamii árvvoštallamiidda liigi – liigái – liiggiide ávssis – áksásii áksásiidda algebra – algebra akkordforskudd agoartaovdamáksu *akkordoverslag agoartaárvvoštallan *akkordoverskudd akse algebra algoritme annengradsformelen annegradsfunksjon agoartaliigi ávssis algebra algoritma nuppipoteansahápmu nuppipoteansafunkšuvdna annengradsledd nuppipoteansalađas annengradslikning nuppipoteansaovttamađodat anta árvvoštit antall lohkomearri antallsammenlikning lohkomeriid veardideapmi *antallsbegrep lohkomearredoaba, lohkomearrefáhtehus antiantiparallell antiantiparallealla guovtteguvllot funkšuvdna – funkšuvdnii – funkšuvnnaide lađas – lađđasii – lađđasiidda mađodat – mađodahkiimađodagaide árvvoštit – árvvoštan – árvvoštin mearri – mearrái meriide veardideapmi – veardideapmái – veardidemiide doaba – doahpagii doahpagiidda parallealla – paralleallii – 2 paralleallaide *ar areal arealberegning ára areála areálluoitin aritmetikk aritmetihkka *aritmetisk assosiative lov *asymtote aritmehtalaš ovttastahttinláhka asymtohta avanse avánsa avbetaling oassemáksin avbilde govvet avbildning govvádus avgift divat avgjørelse mearrádus avgrense ráddjet *avhenge *avhengig sorját sorjjas viidodat viidodatluoitin obbadienas areála – areálii – areálaide luoitin – luoitimii luoitimiidda aritmetihkka – aritmetihkkii – aritmetihkaide láhka – láhkii – lágaide asymtohta – asymtohtii asymtohtaide avánsa – avánsii avánsaide máksin – máksimiidda – máksimiidda govvet – govven – govvejin govvádus – govvádussii – govvádusaide divat – divagii – divagiidda mearrádus – mearrádussii – mearrádusaide ráddjet – ráddjen – ráddjejin (være avhengig av) 3 *avhengig variabel avkortet kjegle avkortet pyramide sorjavaš molsašuddi botkejuvvon geailu botkejuvvon pyramiida avlese almmuhit avmerke merket avrunding jorben avrundingssiffer jorbensiffar *avslag hálbbádus avstand gaska avvik erohus begrense ráddjet begrep doaba begrepsutvikling doabaviiddideapmi benevning ovttadat beregne beregning luoitit luoitin geailu – geilui – geailluide pyramiida – pyramiidii pyramiidaide almmuhit – almmuhan – almmuhin merket – merken – merkejin jorben – jorbemii – jorbemiidda siffar – siffarii siffariidda hálbbideapmi, rabáhtta hálbbádus – hálbbádussii – hálbbádusaide gaska – gaskii – gaskkaide erohus – erohussii – erohusaide ráddjet – ráddjen – ráddjejin fáhtehus doaba – doahpagii – doahpagiidda fáhtehusviiddideapmi viiddideapmi – viiddideapmái – viiddidemiide ovttadat – ovttadahkii – (i betydn. enhet) ovttadagaide luoitit – luoittán – luiten luoitin – luoitimii – 4 beregningstykke bestemme luoitinbihttá gávdnat bestemmelse mearrádus betale máksit betingelse bevis eaktu duođaštus bevise duođaštit bijeksjon bijekšuvdna bilde *bildediagram govva govvadiagrámma binding čanus binom blandet tall bokfører binoma seahkalas lohku rehketdoalli bokføring rehketdoallu luoitimiidda bihttá – bihttái – bihtáide gávdnat – gávnnan – gávdnen mearrádus – mearrádussii – mearrádusaide máksit – mávssán – máksen eaktu – ektui – eavttuide duođaštus – duođaštussii - duođaštusaide duođaštit – duođaštan duođaštin bijekšuvdna – bijekšuvdnii bijekšuvnnaide govva – govvii - govaide diagrámma – diagrámmii - diagrámmaide čanus – čatnosii čatnosiidda binoma - binoma lohku – lohkui - loguide rehketdoalli – rehketdoallái rehketdolliide rehketdoallu – rehketdollui 5 *bokstavregning bustávvarehkenastin *bokstavuttrykk bustávvacealkka bredde govdodat brikke brudden brøk boallu cuvkejuvvon cuovka gáhppálat- gáhppálaga brukket linje brutt linje brutto bruttopris bruttotyngde doddjon linnjá boatkalinnjá brutto obbahaddi obbalossodat doddjon sáhcu boatkasáhcu obba brøk cuovka brøkdel brøknavn cuovkaoassi cuovkanamma brøkstrek *bue cuovkasárggis dávgi bunnpunkt vuolimus čuokkis rehketdoaluide rehkenastin – rehkenastimii rehkenastimiidda cealkka – cealkagii cealkagiidda govdodat – govdodahkii - govdodagaide boallu – bollui - boaluide cuovka – cuvkii cuovkkaide linnjá – linnjái - linnjáide linnjá – linnjái - linnjáide haddi – haddái - hattiide lossodat – lossodahkii lossodagaide cuovka – cuvkii cuovkkaide oassi – oassái – osiide namma – nammii – namaide sárggis – sárgái - sárgáide dávgi – dávgái f.eks. slå en bue dávggiide// omd. sárgut dávggi čuokkis – čuoggái – čuoggáide 6 centi *centigram (cg) centi centigrámma (cg) *centiliter (cl) centilihtter (cl) *centimeter (cm) centimehter (cm) cosinus (cos cosinussetning cotangens (cot) *dagsverk cosinus (cos) cosinusláhka cotangeansa (cot) beaivvebargu data definere data defineret mearridit definisjon definišuvdna mearrádus dekadekadisk enhet dekadekádalaš ovttadat *dekagram dekagrámma *dekar *delbar dele *deles i *deles inn i dekar juogihahtti (adj.) juohkit juohkásit juohkásit grámma – grámmii grámmaide lihtter – lihtterii – lihtteriidda mehter – mehterii – mehteriidda láhka – láhkii - lágaide bargu – bargui bargguide mega8a defineret – defineren definerejin definišuvdna – definišuvdnii definišuvnnaide ovttadat – ovttadahkii – ovttadagaide grámma – grámmii grámmaide dekar - dekara (være delbar med) juohkit - juogán - juhken juohkásit - juohkásii juohkásit - juohkásii 7 *delingsdivisjon osiide juohkin delmengde oassedoahkki *derivasjon derivašuvdna deriveren *derivere deriveret desi*desigram (dg) desidesigrámma (dg) *desiliter (dl) desilihtter (dl) desimal *desimalbrøk desimála desimálcuovka desimaltall desimaltegn desimállohku desimálmearka *desimeter (dm) desimehter (dm) diagnose diagnosa diagonal čiegan diagonalt *diagram čiegas čihkii diagrámma juohkin – juohkimii juohkimiidda doahkki – doahkkái dohkiide derivašuvdna – derivašuvdnii derivašuvnnaide deriveret – deriveren deriverejin grámma – grámmii grámmaide lihtter – lihtterii lihtteriidda diagonála cuovka – cuvkii – cuovkkaide lohku – lohkui - loguide mearka – merkii – mearkkaide mehter – mehterii mehteriidda diagnosa – diagnosii – diagnosaide čiegan – čiehkanii čiehkaniidda diagrámma – diagrámmii - diagrámmaide 8 *diameter čađamihttu diamehter differanse differánsa erohus differens erohus differensiere earuhit differensiering earuheapmi dimensjon olahat direkte avlesning njuolggolohkan direkte lønn diskontinuerlig diskontinuerlig funksjon njuolggobálká joatkkaheapmi joatkkahis funkšuvdna diskriminand distribuere diskriminánda juogadit distributive lov dividend *dividere *divisjon juogadanláhka juogihahtti (s.) juohkit juohkin *divisjon divišuvdna mihttu – mihttui mihtuide differánsa – differánsii differánssaide erohus – erohussii erohusaide earuhit – earuhan earuhin earuheapmi – earuheapmái earuhemiide olahat – olahahkii olahagaide lohkan – lohkamii – lohkamiida bálká – bálkái - bálkkáide #joatkkahis funkšuvdna – funkšuvdnii funkšuvnnaide juogadit – juogadan juogadin láhka – láhkii - lágaide divideret divideren juohkit – juogán - juhken juohkin – juohkimii juohkimiidda divišuvdna – divišuvdnii 9 divisjonstegn juohkinmearka divisor juohkki *dobbelt duppal *dreieretning dreining jorahanhálti joraheapmi driftskostnad dusin doaibmagollu dusiidna *dybde čiekŋadat egenskap dovdomearka egenskap iešvuohta *egenvekt iešmássa egenverdi eksakt iešárvu deavis eksakt tall deaves lohku - divišuvnnaide mearka – merkii mearkkaide juohkki – juohkkái juhkkiide guokte dan mađi, guovttegearddaš, guovttegeardán, guovttegeardásaš čikŋodat hálti – háltái - hálttiide joraheapmi – joraheapmái – jorahemiide gollu – gollui - goluide dusiidna – dusiidnii dusiinnaide čiekŋadat – čiekŋadahkii čiekŋadagaide mearka – merkii mearkkaide iešvuohta – iešvuhtii – iešvuođaide mássa – mássii – mássaide árvu – árvui - árvvuide # deaves; deavis deavvása (i betydn. kjennetegn) (i betydn. kvalitet) mega 8a 10 eksplementvinkel eksponent eksplemeantačiehka eksponeanta ekstremalpunkt ekstremálčuokkis ekte brøk ekvivalens sieiva cuovka ekvivaleansa ekvivalent ekvivaleanta element elementær endeflate áhta álggalaš geahčeolggoš endelig engelsk mil engelsk for enhet loahpalaš eŋgelas miila eŋgelas juolgi ovttadat enhetssirkel ovttadatgierdu *ensartede ledd ovttalágán lađđasat *ensartede rotuttrykk ovttalágán ruohtascealkagat ensbenevnte brøker seammanamuheaddji cuovkkat čiehka – čihkii - čiegaide eksponeanta – eksponentii eksponeanttaide čuokkis – čuoggái čuoggáide mega8a elemeanta ekvivaleansa – ekvivalensii ekvivaleanssaide ekvivaleanta – ekvivalentii ekvivaleanttaide áhta – áhtii - áđaide olggoš – olggožiiolggožiidda miila – miilii - miillaide mega8a ovttadat – ovttadahkii – ovttadagaide gierdu – girdui gierdduide lađđasat (pl.): lađas – lađđasii - lađđasiidda cealkagat (pl.): cealkka – cealkagii - cealkagiidda cuovkkat (pl.): cuovka – 11 cuvkii - cuovkkaide ensformet *ensliggende hjørner ovttahámat vástideaddji nurkkit *ensliggende sider vástideaddji siiddut *ensliggende vinkler vástideaddji čiegat *faktor buvttadahkki fáktor *faktorisere buvttadit fáktorastit *faktorisering buvttadeapmi fáktorastin faste kostnader vuođđogolut *felles faktor oktasaš fáktor felles multiplum oktasaš buvtta fellesnevner oktasaš namuheaddji figur govus finne gávdnat nurkkit (pl.): nurki – nurkái - nurkkiide siiddut (pl.): siidu – siidui - siidduide čiegat (pl.): čiehka – čihkii - čiegaide buvttadahkki – buvttadahkkái buvttadahkkiide buvttadit – buvttadan buvttadin buvttadeapmi – buvttadeapmái – buvttademiide golut (pl.): gollu – gollui – goluide fáktor –fáktorii – fáktoriidda buvtta – buktagii – buktagiidda namuheaddji – namuheaddjái – namuheddjiide govus – govvosiigovvosiidda gávdnat – gávnnan – gávdnen 12 *finne ut gávnnahit firkant firkantprisme flate njealječiegat njealjeravddadat prisma/ravddadat olggoš flateenhet viidodatovttadat flateinnhold viidodat flatemål viidodat flatemål viidodatmihttu *flerleddet uttrykk máŋggalađatcealkka *flersifret tall fordele máŋggasiffarlohku juogadit fordeling juogadeapmi forenkle álkidahttit forenkling álkidahttin forhold (i betydn. kvotient) forholdstall gorri gorrelohku gávnnahit – gávnnahan – gávnnahin njealječiegahas (njealječiegat prisma/ravddadat) synonyma: mega8a prisma – prismiiprismaide olggoš – olggožii olggožiidda ovttadat – ovttadahkii ovttadagaide viidodat – viidodahkii viidodagaide viidodat – viidodahkii (i betydn. flateinnhold) viidodagaide mihttu – mihttui (i betydn. utmål) mihtuide cealkka – cealkagiicealkagidda lohku – lohkui - loguide juogadit – juogadan juogadin juogadeapmi – juogadeapmái juogademiide álkidahttit – álkidahtán álkidahtten álkidahttin – álkidahttimii - álkidahttiidda gorri – gorrái - goriide lohku – lohkui - loguide 13 forhøye forhøying alidit alideapmi forkorte oanidit forkorting oanideapmi form hápmi formel hápmu formlik forrenting ovttahámat renten *forskjell erohus *forskjellig fra *forskjellssubtraksjon earálágan go erohussubtrakšuvdna forskudd ovdamáksu forstavelse forstørre ovdamearus stuoridit fortegn ovddabealmearka fortjeneste dienas alidit – alidan - alidin alideapmi – alideapmái alidemiide oanidit – oanidan oanidin oanideapmi – oanideapmái oanidemiide hápmi – hápmái hámiide hápmu – hápmui hámuide renten – rentemii rentemiidda erohus – erohussii erohusaide //earuhit nuppelágán go erohuseretváldin se forskjell subtrakšuvdna – subtrakšuvdnii subtrakšuvnnaide máksu – máksui mávssuide mega8a stuoridit – stuoridan stuoridin mearka – merkii mearkkaide dienas – dietnasii 14 fot juolgi fotpunkt juolgečuokkis framstille ovdanbuktit frekvens fri variabel fullstendig annengradsligning funksjon dávji luovos molsašuddi ollislaš nuppipoteansaovttamađodat funkšuvdna funksjonens høyeste verdi funksjonens laveste verdi følge funkšuvnna alimus árvu funkšuvnna vuolimus árvu gurgadas førstegradsledd vuosttašpoteansalađas førstegradslikning *geometri geometrisk *geometrisk illustrasjon vuosttašpoteansaovttamađodat geometriija geometralaš geometralaš govvidus láhpemihttu dietnasiidda juolgi – juolgái julggiide//Norsk fot norgga juolgi Engelsk fot - eŋgelas juolgi čuokkis – čuoggái čuoggáide ovdanbuktit – ovdanbuvttán ovdanbukten frekveansa funkšuvdna – funkšuvdnii funkšuvnnaide árvu – árvui - árvvuide árvu – árvui - árvvuide gurgadas – gurgadassii gurgadasaide lađas – lađđasii lađđasiidda geometriija govvidus – govvidussii - govvidusaide 15 geometrisk sted *gjeldende siffer geometralaš sadji gustojeaddji siffar gjennomsnitt gaskamearri *grad graden av gráda mearri gradering dássádeapmi gradskive čiehkamihttu *graf *grafisk *grafisk avbildning gráfa gráfalaš gráfalaš govven *grafisk framstilling gráfalaš ovdanbuktin *grafisk løsning gráfalaš čoavddus *gram (g) grámma (g) grenseverdi, (lim) gross rádjeárvu (lim) grossa grunnenhet vuođđoovttadat doaibmi siffar sadji – sadjii – sajiide siffar – siffarii – siffariidda gaskamearri – gaskamearrái gaskameriide gráda – grádii- grádaide mearri – mearrái – meriide dássádeapmi – dássádeapmái – dássádemiide mihttu – mihttui mihtuide gráfa – gráfii – gráfaide synonyma: mega8a govven – govvemii – govvemiidda ovdanbuktin – ovdanbuktimii – ovdanbuktimiidda čoavddus – čovdosii – čovdosiidda grámma – grámmii grámmaide árvu – árvui - árvvuide grossa – grossii – gorssaide ovttadat – ovttadahkii 16 grunnflate vuođđu grunnlinje grunnmengde vuođđolinnjá, vuođđosáhcu vuođđodoahkki grunntall grunnvinkel gyllent snitt gå opp i gå opp i vuođđolohku vuođđočiehka gollegorri čáhkat juohkásit *hakeparentes halvabstrakt halvere roahkkeruođut (pl.) [ ] bealleabstrákta beallidit halvere en vinkel beallidit čiega halveringslinje halvkonkret halvlukket intervall beallidanlinnjá beallekonkrehtalaš beallegitta gaskkadat halvpart halvsirkel halvåpent intervall bealli gierdobealli beallerabas gaskkadat *hastighet leahttu ovttadagaide vuođđu – vuđđui – vuođuide linnjá – linnjái – linnjáide doahkki – doahkkái – dohkiide lohku – lohkui - loguide čiehka – čihkii - čiegaide ds joavku 9/10-07 čáhkat – čágai juohkásit – juohkásii (i betydn. være delbar med) ruođut - ruođuide beallidansáhcu leaktu,velositehta beallidit – beallidan – beallidin beallidit – beallidan – beallidin linnjá – linnjái - linnjáide gaskkadat – gaskkadahkii – gaskkadagaide bealli – beallái - beliide bealli – beallái - beliide gaskkadat – gaskkadahkii – gaskkadagaide leahttu – lehttui – leahtuide 17 havoverflate mearragiera heksaeder hekto *hektogram (hg) heksaedar hekto hektográmma (hg) *hektoliter (hl) hektolihtter (hl) helning smilči helt tall heltalldel helvinkel (360 grader) *histogram olleslohku olleslohkooassi birračiehka (360 gráda) histográmma hjørne nurki hoderegning oaivvisrehkenastin *horisontal akse *horisontalasymptote horisontalt hovedbrøkstrek hulmål láskkoávssis láskkoasymptohtta láskut váldocuovkasáhcu geassomihttu hyperbel *hypotenus hyperbel hypotenus giera – gierragii gierragidda grámma – grámmii grámmaide lihtter – lihtterii lihtteriidda smilči – smilčái – smilččiide lohku – lohkui - loguide oassi – oassái - osiide čiehka – čihkii - čiegaide grámma – grámmii grámmaide nurki – nurkái nurkkiide rehkenastin – rehkenastimii – rehkenastimiidda ávssis - (i mangekant og prisme) sáhcu – sáhcui - sázu mihttu – mihttui mihtuide 18 høyeste frekvens høyde stuorámus dávji allodat identisk lik *identitet *identitetstegn ideanttalaš identitehta identitehtamearka *ikke delbar ikke lik illustrasjon ii leat juogihahtti ii leat seamma stuoris go govvidus illustrere govvidit *imaginær implikasjon imaginára implikašuvdna implikasjonspil implikašuvdnanjuolla importere sisa fievrredit innføre sisa fievrredit innføre innkjøpskostnad innkjøpspris innsetting ásahit oastingollu oastinhaddi lonuheapmi stuorámus frekveansa mega8a allodat – allodahkii allodagaide mearka – merkii mearkkaide govvidus – govvidussii govvidusaide govvidit – govvidan govvidin sajusteapmi implikašuvdna –implikašuvnna implikašuvdnii njuolla – njullii – njuolaide fievrredit – fievrredan fievrredin fievrredit – fievrredan – fievrredin ásahit – ásahan – ásahin gollu – gollui goluide haddi – haddái - hattiide lonuheapmi – lonuheapmái – (i betydn. importere) ( i betydn. i stedet for) 19 innsettingsmetoden sajustanvuohki innskrevet polygon innvendig vinkel *integrasjon siskkáldas máŋggačiegat siskkobealčiehka integrašuvdna *integrere integreret intervall gaskkadat intervall funksjon gaskkadat funkšuvdna invers funksjon jorggu funkšuvdna invers verdi irrasjonal irrasjonalt tall *kalkulator jorggu árvu irrationála irrationála lohku kalkulator kalott kanne kalohtta gádnu kapital kapitaltall kapitála kapitálalohku lonuhemiide vuohki – vuohkái – vugiide čiehka – čihkii - čiegaide integrašuvdna – integrašuvdnii integrašuvnnaide integreret – integreren - integrerejin gaskkadat – gaskkadahkii – gaskkadagaide funkšuvdna – funkšuvdnii funkšuvnnaide funkšuvdna – funkšuvdnii funkšuvnnaide árvu – árvui - árvvuide kalkuláhtor lohku – lohkui - loguide kalkulator – kalkulatorii kalkulatoriidda gádnu – gádnui gátnuide(2 lihttera) (2 liter) lohku – lohkui - loguide 20 katet kilo (1000) *kilogram (kg) katehtta kilo (1000) kilográmma (kg) *kilometer (km) kilomehter (km) kjegle kjegleflate geailu geailoseaidni kjennetegn dovdomearka klamme *klammeparentes kloss koble kobling ruohtu - ruođut dávgeruođut (pl.) ( ) bircu čatnat čanus koeffisient gerddon kombinasjon kombinašuvdna kombinere kombineret *komma rihkku kommutative lov molsunláhka kilo – kiloi - kiloide grámma – grámmii grámmaide mehter – mehterii mehteriidda geailu – geilui - geailluide seaidni – seaidnái – (utenom grunnflate) seinniide mearka – merkii mearkkaide bircu – bircui – birccuide čatnat – čanan - čatnen čanus – čatnosii – čatnosiidda gerddon – gerddonii gerddoniidda kombinašuvdna – kombinašuvdnii kombinašuvnnaide kombineret – kombineren kombinerejin rihkku – rihkkui – rihkuide láhka – láhkii - lágaide 21 komplekse tall kompleaksa logut komplementvinkel kongruens kongruente figurer konkav *konkav vinkel komplemeantačiehka kongrueansa kongrueanta govvosat gobil gohpečiehka konkret konstant *konstantledd konkrehtalaš rievdameahttun rievdameahttun lađas konstruere konstrueret konstruksjon konstrukšuvdna kontinuerlig *kontinuerlig funksjon joatki joatki funkšuvdna konveks *konveks vinkel čomil čopmečiehka koordinat koordináhtta *koordinatsystem koordináhttasystema logut (pl.):lohku – lohkui - loguide čiehka – čihkii - čiegaide čiehka – čihkii - čiegaide (unnit go 180°) lađas – lađđasii lađđasiidda konstrueret – konstrueren konstruerejin konstrukšuvdna – konstrukšuvdnii – konstrukšuvnnaide funkšuvdna – funkšuvdnii – funkšuvnnaide -vuogádat čiehka – čihkii - čiegaide (stuorit go 180°) koordináhtta – koordináhttii koordináhtaide systema – systemii 22 korde dávgesuonjar korresponderende vástideaddji *kostnad kraft gollu fápmu *krone (kr.) kruvdno krum kurve sojugeavli krum linje *krumning kryssmultiplikasjon kube sojulinnjá sodji ruossut geardun guđahas kubikkinnhold geassu *kubikkmeter (m3) guđahasmehter (m3) kubikkrot guđahasruohtas ruvdno sojusáhcu sodju systemaide suonjar – suotnjarii suotnjariidda vástideaddji – vástideaddjái vástideddjiide gollu – gollui – goluide fápmu – fápmui fámuide kruvdno – kruvdnoi – kruvnnoide //oaniduvvo: kr, Norgga ruhta oaniduvvo: NOK, Ruoŧa ruhta oanuduvvo: SEK geavli – geavlái – gevlliide linnjá – linnjái – linnjáide guđahas – guđahassii – guđahasaide geassu – gessui – geasuide mehter – mehterii mehteriidda ruohtas – ruohttasii – ruohttasiidda 23 kubus guđahas kule jorbadas kuleflate jorbadasolggoš *kurs lonuhanárvu *kurs kurve *kurvediagram hálti geavli geavlediagrámma kurvens bunnpunkt geavlli vuolimus čuokkis kurvens toppunkt geavlli bajimus čuokkis kvadrant njealjádas kvadrat njealjehas kvadratrot nubbiruohtas kvadratsetningene kvadrattall kvadrere njealjehaslágat njealjehaslohku njealjehastit kvart alen kvartal goartil kvartála guđahas – guđahassii – guđahasaide jorbadas – jorbadassii – jorbadasaide olggoš – olggožii olggožiidda árvu – árvui - árvvuide kvadráhtta hálti – háltái - hálttiide geavli – geavlái - gevlliide diagrámma – diagrámmii - diagrámmaide čuokkis – čuoggái čuoggáide čuokkis – čuoggái čuoggáide njealjádas – njealjádassii njealjádasaide njealjehas – njealjehassii njealjehasaide ruohtas – ruohttasiiruohttasiidda (om penger, aksjer etc.) (om retning) lohku – lohkui - loguide njealjehastit – njealjehasttán njealjehasten kvartála – kvartálii – 24 kvartálaide *kvarter kvotient laveste frekvens (minste fr.) ledd (i betydn. term) kvárta gorri unnimus dávji lađas legeme gorut lengde guhkkodat lengdeenhet guhkkodatovttadat lengdemål guhkkodatmihttu *lese av almmuhit *lese av geahččat lik like mengder likebeint trekant likedannet gorri – gorrái – goriide unnimus frekveansa mega8a lađas – lađđasii – lađđasiidda gorut – gorudii – gorudiidda guhkkodat – guhkkodahkii guhkkodagaide ovttadat – ovttadahkii ovttadagaide mihttu – mihttui mihtuide almmuhit – almmuhan – almmuhin geahččat – geahčan gehččen 1) seamma stuoris go __ 2) ii leat seamma stuoris go __ 3) seamma stuoris dahje uhcit go, seamma stuoris dahje unnit go __ 4) seamma stuoris dahje stuorit go 1) er lik __ 2) ikke lik __ 3) lik eller mindre enn __ 4) lik eller større enn ovttalágán doahkit dássejuolggat golmmačiegat ovttahámat 25 likeformet ovttahámat *likesidet mangekant (polygon) dássesiiddot máŋggačiegat *likesidet polyeder dássesiiddot maŋggaseainnat likesidet trekant likesidet (om plane figurer) likesidet (om rom figurer) likevekt dássesiiddot golmmačiegat dássesiiddot dásseravddat dássedeaddu likevinkel likhetstegn duolbačiehka (180°) ovttamađodatmearka likning ovttamađodat likningspar likningssett ovttamađodatbárra ovttamađodatčoahkki *lineær funksjon lineára funkšuvdna *lineær skala *lineært forholdstall *linjal lineára skála lineára gorrelohku linjála linje *linjer som krysser hverandre linjestykke linnjá ruossalasti sázut linnjabihttá dássesiiddot polyedar ds joavku 9/10-07 ds joavku 9/10-07 deaddu – deddui deattude čiehka – čihkii - čiegaide mearka – merkii mearkkaide ovttamađodat – ovttamađodahkii – ovttamađodagaide bárra – bárrii – báraide čoahkki – čoahkkái čoahkiide funkšuvdna – funkšuvdnii funkšuvnnaide lineára gorri linjár, linnjár, sáhcodagan sáhcu ruossalasti linját sáhcobihttá lohku – lohkui - loguide linjála – linjálii - linjálaide linnjá – linnjái - linnjáide bihttá – bihttái - bihtáide 26 linse listeform (skrive på l.) *liter (l) linsa čállit doahkkin lihttar lodd (i betydn. vekt) lodda loddrett logisk logiske brikker lokal maksimalpunkt ceaggut jierpmálaš jierpmálaš gáhppálagat báikkálaš alimus čuokkis lokal minimalpunkt báikkálaš vuolimus čuokkis *lommeregner kalkulator lov lukket intervall løse láhka gittagaskkadat čoavdit løse čoavdit ovttamađodaga løse opp i enkelte faktorer juohkit álgologuide *løse opp parentes løsning nuollat ruođuid čoavddus løsning på likning ovttamađodaga čoavddus lihtter (l), littar linsa – linsii – linssaide čállit – čálán – čállen lihttar – lihttarii lihttariidda luodda – luddii – luottaide logalaš logalaš gáhppálagat kalkuláhtor ruođuhuhttit čuokkis – čuoggái čuoggáide čuokkis – čuoggái čuoggáide kalkulator – kalkulatorii kalkulatoriidda láhka – láhkii - lágaide čoavdit – čoavddán (i betydn. finne čovden løsning) čoavdit – čoavddán – løse likning čovden juohkit – juogán – juhken nuollat – nuolan – nullen čoavddus – čovdosii čovdosiidda čoavddus – čovdosii čovdosiidda 27 løsningsmengde čoavddusdoahkki løsningssett čoavddusčoahkki magisk kvadrat maksimal punkt imaš kvadráhtta alimus čuokkis maksimal verdi mangekant mangekantprisme alimus árvu máŋggačiegat máŋggaravddadat markering merken markeringsmerke merkenmearka *masse mássa *masseenhet mássaovttadat matematisk utsagn matematihkalaš dajus materiell ávnnas median mega *mellomliggende vinkel mediána mega gaskačiehka mengde doahkki doahkki – doahkkái – dohkiide čoahkkin – čoahkkimii – čoahkkimiidda imaš njealjehas maksimálčuokkis čuokkis – čuoggái čuoggáide árvu – árvui - árvvuide máŋggaravddat prisma ravddadat – ravddadahkii - ravddadagaide merken – merkemii merkemiidda mearka – merkii mearkkaide mássa – mássii mássaide ovttadat – ovttadahkii ovttadagaide dajus – dadjosii dadjosiidda ávnnas – ávdnasii – ávdnasiidda ds joavku 9/10-07 čiehka – čihkii - čiegaide (čiehka mii lea gaskkas) doahkki – doahkkái dohkiide 28 mengde hivvodat hivvodat – hivvodahkii hivvodagaide *mengdeklamme *mengdeparentes bárroruođut (pl.) { } doahkkeruođut (pl.) mengdeprodukt doahkkebuvtta mengdering doahkkeriekkis mentetall merverdi merverdiavgift (mva.) *meter muitolohku lassiárvu lassiárvodivat (lád.) mehtar *metermål mehtermihtádas *metersystem mehtersystema mehtermihttár; mehtermihttu -vuogádat metode vuohki metoda middelverdi gaskamearri midtnormal guovdonormála mikro mikro mil milli miila milli (i stoff) e.e. bárroruođut ja roahkkeruođut { }, [ ], < ], [ > buvtta – buktagii buktagiidda riekkis – rieggái rieggáide lohku – lohkui - loguide árvu – árvui - árvvuide mehter, mettar mehtar – mehtarii mehtariidda mihtádas – mihtádassii – mihtádasaide systema – systemii – systemaide vuohki – vuohkái – vugiide mearri – mearrái – meriide normála – normálii – normálaide mikro – mikroi – mikroide miila – miilii – miillaide 29 *milliard *milligram (mg) miljárda milligrámma (mg) *milliliter (ml) millilihtter (ml) *millimeter (mm) millimehter (mm) *million miljovdna *milliontedel miljovnnadas minimal punkt minimálčuokkis minnesiffer minneverk muitolohku muitu minste felles multiplum uhcimus oktasaš buvtta minste frekvens (laveste fr.) minuend unnimus dávji uhcidahtti minus minus minutt minuhtta model modus moms málle modus lád. unnimus oktasaš buvtta unnimus frekveansa unnidahtti modealla grámma – grámmii – grámmaide lihtter – lihtterii lihtteriidda mehter – mehterii mehteriidda miljovdna – miljovdnii miljovnnaide miljovnnadas – miljovnnadassii miljovnnadasaide čuokkis – čuoggái – čuoggáide lohku – lohkui - loguide muitu – muitui – muittuide buvtta – buktagii buktagiidda mega8a uhcidahtti – uhcidahtán – uhcidahtten minus – minusii – minusiidda minuhtta – minuhttii – minuhtaide málle – mállii -málliide mega8a (lassiárvodivat) 30 monom motsatte polynomer motsatte tall motstående sider motstående vinkler multiplikand *multiplikasjon monoma vuostepolynomat vuostelogut vuostálassiiddut vuostálasčiegat geardudahtti geardun multiplikasjonskombinasjoner multiplikasjonstabell geardunkombinašuvnnat gearduntabealla multiplikasjonstegn geardunmearka multiplikator geardudeaddji *multiplisere geardut multiplum buvtta *mynt mønster mål smávvaruhta minsttar mihttu šlánte, šlántu *måleinstrument mihtádas mihttár målenhet mihttoovttadat multiplikašuvdna multipliseret geardun – geardumii – geardumiidda tabealla – tabellii – tabeallaide mearka – merkii mearkkaide geardudeaddji – geardudeaddjái geardudeddjiide geardut – gearddun – gerdon buvtta – buktagii – buktagiidda ruhta – ruhtii - ruđaide mihttu – mihttui mihtuide mihtádas – mihtádassii – mihtádasaide ovttadat – ovttadahkii – ovttadagaide 31 *målestokk måleteknikk mihttolávvá mihtidanvuohki *måleusikkerhet mihtidanseađasvuohta målingsdivisjon čáhkanjuohkin måltall *månedsverk mihttolohku mánobargu nabovinkler naturlig tall (N) *negative tall *nett netto nettopris *nettovekt bálddalasčiegat lunddolaš lohku (N) negatiiva logut suokka netto nettohaddi nettomássa nevner namuheaddji nivå normal dássi normála *normalt på norsk fot nota njuolggočiegaid norgga juolgi rehket lávvá – lávvái vuohki – vuohkái vugiide mihtidanvissismeahttu nvuohta juohkin – juohkimii juohkimiidda lohku – lohkui - loguide bargu – bargui – bargguide lohku – lohkui - loguide suokka - suoggama netto – nettoi – nettoide haddi – haddái – hattiide mássa – mássii mássaide namuheaddji – namuheaddjái namuheddjiide dássi – dássái – dásiide normála – normálii – normálaide mega8a rehket – rehkegii – rehkegiidda 32 *null *nummer nulla nummar *nygrad nøytralt nøytralt element observasjon ođđagráda neutrála neutrála áhta vákšun observere vákšut oddetall oktaeder *omegn leaskalohku oktaedar duovdda omkostning omkrets (O) gollu birramihttu (B) *område duovdda omskrevet polygon omvendt brøk olgguldas máŋggačiegat jorggu cuovka omvendt funksjon jorggu funkšuvdna omvendt proporsjonal *oppgavetype oppgi jorgut gorrálas bihttámálle almmuhit nolla nummár, nummir, siffar nulla – nullii – nullaide nummar – nummarii – nummariidda gráda – grádii – grádaide neutrála elemeanta áhta – áhtii – áđaide vákšun – vákšumii – vákšumiidda vákšut – vávššun – vákšon lohku – lohkui - loguide biras, guovlu duovdda – duovdagii – duovdagiidda gollu – gollui – goluide mihttu – mihttui – mihtuide duovdda – duovdagii – duovdagiidda cuovka – cuvkii cuovkkaide funkšuvdna – funkšuvdnii funkšuvnnaide málle – mállii -málliide almmuhit – almmuhan – 33 opphøye opplyse bajidit čuvget opplysning čuvgehus *oppskrift ráva oppstilt likning gárvves ovttamađodat orden ortnet ordenstall ordinat ordne ortnetlohku ordináhtta ordnet ordnet tallpar ordningsøving ordnejuvvon lohkobárra ordnenhárjehus origo overflate origo olggoš *overskudd badjebáza overslagsregning parabel *parallell sulliirehkenastin parábel # buohtalas almmuhin bajidit – bajidan – bajidin čuvget – čuvgen – čuvgejin čuvgehus – čuvgehussii – čuvgehusaide ráva – rávvagii – rávvagiidda ovttamađodat – ovttamađodahkii ovttamađodagaide ortnet – ortnegii ortnegiidda lohku – lohkui - loguide ordnet – ordnen – ordnejin bárra – bárrii - báraide hárjehus – hárjehussii – hárjehusaide olggoš – olggožii – olggožiidda báza – báhcagii báhcagiidda parallealla, 34 *parallelle buohtalaga *parallellogram buohtalasčiegat seammaguvllot ovttaguvllot, parallealla, buohtalasčiegahas pardanning bárračatnan bárralágideapmi *parentes () <> partall *passer ruohtu dávgeruođut čiehkaruođut roahkkeruođut bárroruođut bárralohku gierdodagan *passerspiss *periferi gierdodagansággi gierdoravda, periferiija periferivinkel periode periode gierdočiehka birrajohtu áigodat *periodisk desimalbrøk birrajohtolas desimálcuovka *pildiagram njuolladiagrámma [] {} paralleallográmma (njealječiegat mas guokte ja guokte siiddu leat buohtalaga) čatnan – čatnamii – čatnamiidda ruohtu – ruhtui – eks. sette i parentes ruođuide //omd. bidjat ruođuide, gárrat-, ruođuhit synoniibma: mega8a ruođuid namat: ds joavku 9/10-07 lohku – lohkui - loguide dagan – daganii daganiidda sággi – sággái – sákkiide ravda – ravdii – ravddaide čiehka – čihkii - čiegaide perioda johtu – johtui - jođuide perioda áigodat – áigodahkii – (i betydn. tidsperiode) áigodagaide áigolas desimálcuovka, cuovka – cuvkii – periodalaš cuovkkaide desimálcuovka diagrámma – diagrámmii 35 plan duolbadas pluggbrett pluss bunceridda plussa polyeder polygon polynom posisjon *posisjonssystem máŋggaseainnat máŋggačiegat polynoma sadji sadjesystema *positiv retning *positive tall potens primtall *primtallfaktor prisme positiiva hálti positiiva logut poteansa álgolohku álgolohkodahkki, álgolohkofáktor ravddadat proanno *produksjonsomkostning produkt produktkost *produktkostnad produktnavn proanno buvttadangollu buvtta buvttagollu buvttagollu buvttanamma projeksjon alafievrridus - diagrámmaide duolbadas – duolbadassii - duolbadasaide ridda – riddii - rittaide plussa – plussii – plussaide polyedar -vuogádat prisma sadji – sadjái – sajiide systema – systemii – systemaide hálti – háltái – hálttiide lohku – lohkui - loguide dahkki – dahkkái dahkkiide ravddadat – ravddadahkii – ravddadagaide ráhkadangollu gollu – gollui - goluide projekšuvdna gollu – gollui - goluide gollu – gollui - goluide namma – nammii namaide fievrridus – fievrridussii - 36 *projektere projekteret projektor projektor *projisere alafievrridit projiseret projisering alafievrrideapmi projiseren promille promilla proporsjon proporsjonal proporsjonale utgifter proporsjonalitet gorri gorrálas gorrálas golut gorrálasvuohta proporsjonalitetskonstant proporsjonalt proporsjonere gorrálasvuođa rievdameahttun gorrálassii gorrálastit prosent proseanta prosentsats *provisjon proseantalohku gaskkustusmáksu punkt čuokkis fievrridusaide projekteret – projekteren projekterejin projektor – projektorii projektoriidda fievrridit – fievrridan fievrridin fievrrideapmi – fievrrideapmái fievrridemiide promilla – promillii – promillaide gorri –gorrái - goriide gorrálasvuohta – gorrálasvuhtii gorrálasvuođaide provišuvdna gorrálastit – gorrálasttán – gorrálasten proseanta – proseantii – proseanttaide lohku – lohkui - loguide máksu – máksui – mávssuide čuokkis – čuoggái – 37 punktmengde čuokkisdoahkki punktnett čuokkissuokka pyramide pyramiida *rabatt hálbbádus radian radiána radikand radius radikánda radius rasjonalt tall (Q) rasjonalt uttrykk rationála lohku (Q) rationála cealkka *reell rot reála ruohtas *reelt tall (R) regel regelmessig mangekant regelmessig prisme reála lohku (R) láhka dássesiiddot máŋggačiegat dásseravddadat regelmessig pyramide dássepyramiida regne rehkenastit čuoggáide doahkki – doahkkái – dohkiide suokka – suoggamii suoggamiidda pyramiida – pyramiidii pyramiidaide hálbbideapmi, rabáhtta hálbbádus – hálbbádussii hálbbádusaide radiána – radiánii – radiánaide suotnja radius – radiussii – radiusaide// (ess.radiussan) lohku – lohkui - loguide cealkka – cealkagii – cealkagiidda ruohtas – ruohttasii – rohttasiidda lohku – lohkui - loguide láhka – láhkii - lágaide ravddadat – ravddadahkii - ravddadagaide pyramiida – pyramiidii pyramiidaide rehkenastit – 38 *regnebane rehkenastingeinnoš *regneledd rehkenastinlađas *regnetegn rehkenastinmearka regning rehkenastin regning rehket *regulær *regulær mangekant dássesiiddot dássesiiddot máŋggačiegat *regulær trekant dássesiiddot golmmačiegat *regulær polyeder dásseravddat máŋggaseainnat dássedis máŋggaseainnat *regulær tetraeder dásseravddat tetraedar rekke rekkefølge ráidu vuorru rektangel relativ frekvens njuolggočiegat relatiiva dávji rehkenasttán rehkenasten geinnoš – geinnožii geinnožiidda lađas – lađđásii lađđásiidda mearka – merkii – mearkkaide rehkenastin – rehkenastimii rehkenastimiidda rehket – rehkegii rehkegiidda regulára regulára máŋggačiegat regulára golmmačiegat dásseravddat polyedar, regulára máŋggaseainnat, regulára polyedar regulára tetraedar tetraedar – tetraedarii tetraedaraide ráidu – ráidui – ráidduide vuorru – vurrui – vuoruide rektáŋgel relatiiva frekveansa (i betydn. nota) dássedis: ds joavku 9/10-07 mega8a 39 Merknad [ASS1]: leago dássedis ja dássesiiddot seamma? rente reantu rentedag reantobeaivi renteformel reantočoavdda rentefot reantoproseanta rentegevinst reantovuoitu rentesrente reanttureantu rentetap reantomassu rentetid rest reantoáigi bázahas resultat boađus *retning rett avkortet kjegle rett avkortet pyramide hálti njuolga botkejuvvon geailu njuolga botkejuvvon pyramiida *rett linje njulges linnjá *rett linjestykke njuolggolinnjábihttá reantohápmu reantu – rentui – reanttuide beaivi – beaivái – beivviide čoavdda – čoavdagii – čoavdagiidda proseanta – proseantii – proseanttaide vuoitu – vuoitui vuoittuide reantu – rentui – reanttuide massu – massui – massuide áigi – áigái - áiggiide bázahas – bázahassii bázahasaide boađus – bohtosii – bohtosiidda hálti – háltái – hálttiide geailu – geilui - geailluide pyramiida – pyramiidii pyramiidaide linnjá – linnjái - linnjáide njulges sáhcu, njuolggolinnjá, sáhcu -sáhcobihttá, njulges bihttá – bihttái - bihtáide linnjábihttá, njulges sáhcobihttá 40 *rett vinkel *rettvinklet firkantprisme njuolggočiehka njuolggonjealjeravddadat *rettvinklet prisme njuolggoravddadat rettvinklet trekant ring njuolggogolmmačiegat riekkis ringe inn rom *rombe áidut latnja skuhčenjealjehas rominnhold geassu romme rommål geassit geassoovttadat rot ruohtas *rotasjon joraheapmi *rotasjon jorran rotere rottall rotutdragning jorrat, jorahit ruohtaslohku ruohtasváldin (njuolggočiegat ravddadat) rombe čiehka – čihkii - čiegaide ravddadat – ravddadahkii - ravddadagaide ravddadat – ravddadahkii - ravddadagaide riekkis – rieggái – rieggáide áidut – áiddun – áidon latnja – latnjii - lanjaide njealjehas – njealjehassii njealjehasaide geassu – gessui – geasuide geassit – geasán - gessen ovttadat – ovttadahkii ovttadagaide ruohtas – ruohttasii ruohttasiidda joraheapmi – joraheapmái jorahemiide jorran – jorramii – jorramiidda jorrat – joran – jorren lohku – lohkui - loguide váldin – váldimii – váldimiidda 41 rotuttrykk ruohtascealkka ruteark rutenett ruktoárka ruktosuokka ruvttodat *salgskurs vuovdinárvomearri vuovdinkursa salgspris salgsverdi sammenbinding vuovdinhaddi vuovdinárvu oktiičatnan sammendrag čoahkkáigeassu *sammensatte addisjonsserier sammensatt tall *sammensatte uttrykk samsvarende seahkalas lasihangurgadasat ovttastuvvon lohku seahkalas cealkagat vástideaddji *samsvarende hjørner *samsvarende sider samsvarende vinkler sant se forskjell vástideaddji nurkkit vástideaddji siiddut vástideaddji čiegat duohta earuhit *sekant sekskant *sektordiagram sekánta guđačiegat sektordiagrámma cealkka – cealkagii – cealkagiidda árka – árkii - árkkaide suokka – suoggamii – suoggamiidda mearri – mearrái – meriide haddi – haddái – hattiide árvu – árvui – árvvuide čatnan – čatnamii – čatnamiidda geassu – gessui – geasuide mega8a vástideaddji – vástideaddjái – vástideddjiide earuhit – earuhan – earuhin diagrámma – diagrámmii 42 *sekund (s) sekunda (s) selvkost iešgoasttádus sentrallinje sentralvinkel sentraltendens sentrum serie (i betydn. rekke)| guovddášlinnjá guovddáščiehka guovddáštendeansa guovddáš gurgadas sett čoahkki *sette i parentes bidjat ruođuide sette ring om side side áidut siidu seaidni sideflate seaidni sidekant ravda sidelinje *siffer siidu nummar sifferkort siffargoarta -sáhcu - diagrámmaide sekunda – sekundii – sekunddaide goasttádus – goasttádussii goasttádusaide linnjá – linnjái - linnjáide čiehka – čihkii - čiegaide mega8a gárrat ruođuide, ruođuhit nummár, nummir, siffar gurgadas – gurgadassii – gurgadasaide čoahkki – čoahkkái čohkiide bidjat – bijan - bidjen áidut – áiddun – áidon siidu – siidui – siidduide seaidni – seaidnái seinniide seaidni – seaidnái seinniide ravda – ravdii – ravddaide siidu – siidui – siidduide nummar – nummarii – nummariidda goarta – gortii - (i polygoner) (i betydn, sideflate) (i polygoner) 43 goarttaide sinus (sin) sinusproporsjon sirkel sinus (sin) sinusgorri gierdu sirkelbue gierdodávgi sirkellinje sirkelsegment gierdolinnjá gierdosegmeanta sirkelsektor gierdosektor sirkelvinkel *skala *skjema gierdočiehka skálá skovvi *skjev vinkel skjevt avkortet kjegle *skjevvinklet *skjevvinklet parallellogram skuhčečiehka vitnjut botkejuvvon geailu skuhčečiegat skuhčečiegat skjæringslinje skjæringspunkt russenlinnjá russenčuokkis skravere skravering suivet suivehus skålvekt dásseveakta gierdosáhcu vinjučiehka gorri – gorrái – goriide gierdu – girdui – gierdduide dávgi – dávgái – dávggiide linnjá – linnjái - linnjáide segmeanta – segmentii – segmeanttaide sektor – sektorii sektoriidda čiehka – čihkii - čiegaide skálá – skálái - skáláide skovvi – skovvái – skoviide čiehka – čihkii - čiegaide geailu – geilui – geailluide vinjučiegat skuhčeparalleallográ mma russensáhcu linnjá – linnjái – linnjáide čuokkis – čuoggái – čuoggáide suivet – suiven - suivejin suivehus – suivehussii suivehusaide dásseviehkat veakta – vektii - 44 sluttresultat loahppaboađus *slå en bue sárgut dávggi smånevner smávvanamuheaddji småsirkel uhcagirddoš småteller smávvačájeheaddji snes snitt guoktelogi čuohpastat *spesifikk vekt iešmássa spill speallu spiral spiss (adj.) *spissparentes spiss vinkel spredningsmål statistikk botnji čoga čiehkaruođut (pl.) < > čohkačiehka bieđgomihttu statistihkka statistisk fordeling statistihkalaš juogadeapmi unnagirddoš veavttaide boađus – bohtosii bohtosiidda sárgut – sárggun – sárgon namuheaddji – namuheaddjái namuheddjiide girddoš – girddožii – girddožiidda čájeheaddji – čájeheaddjái čájeheddjiide čuohpastat – čuohpastahkii čuohpastagaide mássa – mássii – mássaide speallu – spellui spealuide spirála čogas - čohkasa, #čohka čiehka – čihkii - čiegaide mega 8a statistihkka – statistihkkii - statistihkaide juogadeapmi – 45 juogadeapmái juogademiide stigning stigningsforhold stigningstall stolpe smilči smilčegorri smilčelohku stoalpu *stolpediagram stoalpodiagrámma storsirkel stuoragierdu struktur hámádat stråle suonjar stump vinkel større enn størrelse leappočiehka stuorit go sturrodat *største felles mål stuorimus oktasaš buvttadahkki substitusjon lonuheapmi substitusjonsmetode lonuhanvuohki subtrahend uhcideaddji čuolddadiagrámma struktuvra gorri – gorrái – goriide lohku – lohkui - loguide stoalpu – stolpui – stoalppuide diagrámma – diagrámmii - diagrámmaide gierdu – girdui – gierdduide hámádat – hámádahkii – hámádagaide suonjar – suotnjarii suotnjariidda čiehka – čihkii - čiegaide (synonyma: mega8a) sturrodat – sturrodahkii sturrodagaide stuorimus oktasaš fáktor unnideaddji lonuheapmi – lonuheapmái lonuhemiide vuohki – vuohkái vugiide uhcideaddji – uhcideaddjái uhcideddjiide 46 subtrahere váldit eret subtraheret subtraksjon eretváldin subtrakšuvdna *sum submi summá, summa supplementvinkel svinn supplemeantačiehka jávku sylinder gierdoguppol sylinddar sylinderflate gierdoguppolseaidni sylinddarseaidni symbol govastat symbolbruk govastahttin *symmetri symmetriija symmetriakse *system symmetriávssis systema *systematisere systemáhtiseret *systematisk søyle systemáhtalaš stoalpu govastatgeavaheapmi vuogádat váldit eret – válddán eret – válden eret váldin – váldimii – váldimiidda submi – submái supmiide čiehka – čihkii - čiegaide jávku – jávkui – jávkkuide guoppol – guoppolii guoppoliidda seaidni – seaidnái – seinniiide govastat – govastahkii govastagaide govastahttin – govastahttimii govastahttimiidda symmetriija – symmetriijii – symmetriijaide systema – systemii systemaide systemáhtiseret – systemáhtiseren – systemáhtiserejin stoalpu – stolpui 47 *søylediagram stoalpodiagrámma tabell tabealla taksere meroštit takst tall tallbilde tallbunt meroštuvvon árvu lohku lohkogovva lohkogihppu tallinje tallinjeark tallmengde lohkosáhcu lohkosáhcoárka lohkodoahkki tallnavn lohkonamma tallorden lohkoortnet tallpar tallspiral lohkobárra lohkobotnji tallstav lohkostáhpi tallstråle lohkosuonjar tallstørrelse lohkosturrodat báhccediagrámma lohkolinnjá lohkolinnjaárka stoalppuide diagrámma – diagrámmii - diagrámmaide tabealla – tabellii tabeallaide meroštit – meroštan – meroštin árvu – árvui - árvvuide lohku – lohkui - loguide govva – govvii – govaide gihppu – gihppui – gihpuide sáhcu – sáhcui – sázuide árka – árkii – árkkaide doahkki – doahkkái – dohkiide namma – nammii – namaide ortnet – ortnegii – ortnegiidda bárra – bárrii – báraide botnji – botnjái – bonjiide stáhpi – stáhpái – stábiide suonjar – suotnjarii – suotnjariidda sturrodat – sturrodahkii (synonyma: mega8a) 48 tallsymbol lohkogovastat *tallsystem lohkosystema talltegn lohkomearka talltrapp lohkoráidalas tallverdi talløving iešárvu lohkohárjehallan tangens (tan) tangent tangere *tara tegning telle teller tangeansa (tan) tangeanta guoskat tára sárgga lohkat čájeheaddji temperatur tempodifferensiering liekkasdilli johtoearuhahttin term lađas -vuogádat – sturrodagaide govastat – govastahkii govastagaide systema – systemii systemaide mearka – merkii mearkkaide ráidalas – ráidalassii ráidalasaide árvu – árvui - árvvuide hárjehallan – hárjehallamii hárjehallamiidda tangeret temperatuvra tára – tárii - táraide sárgga - sárgaga lohkat – logan – lohken čájeheaddji – čájeheaddjái čájeheddjiide dilli – dillái – diliide earuhahttin – earuhahttimii – earuhahttimiidda lađas – lađđásii – lađđásiidda (i brøk) (i betydn. ledd) 49 terning tetraeder *tetthet bircu golmmačiegat iešmássa tidsfrist áigemearri tidsperiode áigodat tierovergang logešrasttideapmi *tilnærme lagadit (trans.) tilnærmet lik *tilnærmingsverdi time sullii ovttastuoru sullaárvu diibmu *titallsystem logešsystema tom mengde tomme *tommestokk guoros doahkki dumá mehtermihttu tonn tonna toppflate alášolggoš toppunkt čohkka guđahas pyramiida, tetraedar perioda lahkonit (intr.) -vuogádat mehtermihttár, mehtermihtádas bircu – bircui – bircuide mássa – mássii – mássaide mearri – mearrái meriide áigodat – áigodahkii áigodagaide rasttideapmi – rasttideapmái rasttidemiide lagadit – lagadan – lagadin árvu – árvui - árvvuide diibmu – diibmui diimmuide systema – systemii systemaide mihttu – mihttui mihtuide tonna – tonnii – tonnaide olggoš – olggožii olggožiidda čohkka – čohkkii – čohkaide 50 toppunkt alimus čuokkis toppunkt čiehkageahči toppvinkel *toppvinkler transportør geahčečiehka russenčiegat čiehkamihttu ruossačiehka *trapes trappefunksjon bealleskuhčečiegat boarddafunkšuvdna trapesa tredjedel goalmmádas trekant *trekantprisme golmmačiegat golmmaravddadat triangel *trigonometri golmmačiegat trigonometriija *trigonometrisk funksjon trigonometralaš funkšuvdna *trinn ceahkki trinom trinoma čuokkis – čuoggái (i graf) čuoggáide geahči – geahčái – (for vinkel) gežiide čiehka – čihkii – čiegaide mihttu – mihttui – mihtuide funkšuvdna – funkšuvdnii – funkšuvnnaide goalmmádas – goalmmádassii goalmmádasaide (golmmačiegat ravddadat/prisma) triáŋgel ravddadat – ravddadahkii - ravddadagaide trigonometriija – trigonometriijii trigonometriijaide funkšuvdna – funkšuvdnii funkšuvnnaide ceahkki – ceahkkái cehkiide trinoma – trinomii – trinomaide 51 trykk deatta trykkenhet deattaovttadat *trykkskjema deattaskovvi tusendedel duhádas duhátoassi tverrsum doaressubmi doaressummá, nummariid summá, nummariid submi tykkelse assodat tylft duoltu tyngde lossodat tyngdeenhet lossodatovttadat type typetall *uavhengig variabel ubrudden brøk málle dávjjimuslohku sorjjasmeahttun molsašuddi dábálaš cuovka uekte brøk *uendelig *uendelighetstegn eahpesieiva cuovka geahčemeahttun geahčemeahttunmearka uensartede rotuttrykk iešguđetlágán ruohtascealkagat deatta – deaddagii – deaddagiidda ovttadat – ovttadahkii – ovttadagaide skovvi – skovvái skoviide duhádas – duhádassii – duhádasaide submi – submái – supmiide assodat – assodahkii – assodagaide duoltu – dultui – duolttuide lossodat – lossodahkii lossodagaide ovttadat – ovttadahkii ovttadagaide málle – mállii – málliide lohku – lohkui - loguide (tømmer) cuovka – cuvkii – cuovkkaide mega8s mearka – merkii – mearkkaide 52 uensartet *uensbenevnte brøker ukjent *ulik ulikhet ulikhet av annengrad ulikhetstegn iešguđetlágán iešguđetnamuheaddji cuovkkat váilevaš nuppipoteansaovttamađodat amas vealalaš vealla nuppipoteansavealla veallamearka underskudd vuollebáza *union uniovdna uoppstilt likning válmmahis ovttamađodat uordnet likning ordnekeahtes ovttamađodat *uregelmessig *uregelmessig uregelmessig mangekant usant utallig utbytte utgang dásseheapmi (pred.) dássehis (attr.) dássehis máŋggačiegat eahpeduohta lohkameahttun sálaš loahppa ufullstendig annengradslikning (i ligninger) mearka – merkii mearkkaide báza – báhcagii – báhcagiidda uniovdna – uniovdnii uniovnnaide ovttamađodat – ovttamađodahkii ovttamađodagaide ovttamađodat – ovttamađodahkii – ovttamađodagaide duohta - duođat (usant i utsagn) loahppa – lohppii – 53 loahpaide sadji – sadjái – sajiide mihttu – mihttui – (av jord) mihtuide mihtádus – mihtádussii – mihtádusaide dajus – dadjosii dadjosiidda *utgangspunkt utmål vuolggasadji mihttu utmåling mihtádus utsagn dajus utsagn med en ukjent uttrykk dajus ovttain apmasiin cealkka utvendig vinkel utvide brøk olggobealčiehka viiddidit cuovkka utvidet form viiddiduvvon hápmi utvidning viiddideapmi valuta vannrett *varerabatt ruhta láskut gálvohálbbideapmi valuta variabel variabel størrelse molsašuddi molsašuddi sturrodat variábel variable kostnader molsašuddi golut gálvohálbbádus cealkka – cealkagii – cealkagiidda čiehka – čihkii - čiegaide viiddidit – viiddidan – viiddidin hápmi – hápmái hámiide viiddideapmi – viiddideapmái viiddidemiide ruhta – ruhtii - ruđaide gálvohálbbideapmi – gálvohálbbideapmái gálvohálbbidemiide sturrodat – sturrodahkii – sturrodagaide 54 variasjonsbredde variere variašuvdnagovdodat molsašuddat *veksle cuvkehit *veksle cuvket veksling cuvken *vekt mássa vekt veakta vektenhet mássaovttadat vektor vektor *velositet leahttu vendepunkt jorggihančuokkis verbalt utsagn njálmmálaš dajus verdimengde árvodoahkki verdipar verdisett árvobárra čoavddusčoahkki lávdagovdodat viehkat leaktu, velositehta mega8a molsašuddat – molsašuttan molsašudden cuvkehit – cuvkehan – cuvkehin cuvket – cuvken – cuvkejin cuvken – cuvkemii – cuvkemiidda mássa – mássii – mássaide veakta – vektii – veavttaide ovttadat – ovttadahkii ovttadagaide vektor – vektorii – vektoriidda leahttu – lehttui leahtuide čuokkis – čuoggái čuoggáide dajus – dadjosii – dadjosiidda doahkki – doahkkái – dohkiide bárra – bárrii – báraide čoahkki – čoahkkái čoahkiide (penger) (om penger) (å veie med) 55 vertikalakse *vertikalasymptote ceakkoávssis ceakkoasymptohta vertikalt vilkårlig vinkel vinkelarm ceaggut eavttuheapmi čiehka čiehkajuolgi vinkelben čiehkajuolgi vinkelbevegelse čiehkalihkadeapmi vinkelformet *vinkelhake čiegal čiehkadagan vinkelhjul vinkeljern čiehkajuvla čiehkaruovdi vinkelkoeffisient čiehkagerddon *vinkelrett vinkelsum njuolggočiegaid čiehkasubmi vinning vuoitu visuell oinnolaš ceakkoasymptohta – ceakkoasymptohtii ceakkoasymptohtaide čiehka – čihkii - čiegaide juolgi – juolgái – julggiide juolgi – juolgái – julggiide čiehkalihkadeapmi – čiehkalihkadeapmái čiehkalihkademiide dagan – daganii – daganiidda juvla – juvlii – juvllaide ruovdi – ruovdái ruvddiide gerddon – gerddonii – gerddoniidda (vrd. vulosoivviid) submi – submái – supmiide vuoitu – vuitui – vuoittuide 56 volum geassu, voluma *være delbar ikke delbar x-akse y-akse åpen åpent intervall juohkásit ii leat juogihahtti, ii juohkás x-ávssis y-ávssis rabas rabas gaskkadat åpent utsagn rabas dajus *årsrente jahkereantu *årets rente jagi reantu juohkáseaddji geassu – gessui – geasuidee juohkásit – juohkásii ávssis - áksása ávssis - áksása jagireantu gaskkadat – gaskkadahkii – gaskkadagaide dajus – dadjosii – dadjosiidda reantu – rentui – reanttuide reantu – rentui – reanttuide 57
© Copyright 2025