Last ned heile rapporten
ÅRSRAPPORT 2014 MIN RAPPORT MIN RAPPORT 2014 NOKRE ORD OM 2014 KONSERNSJEFEN HAR ORDET Tussa er godt posisjonert for å møte både ei omstilling til ei elektrisk framtid og ein IT-revolusjon. Resultatet for konsernet vil truleg ikkje syne seg for fullt før etter vi har passert år 2020. Til så lenge er eg overtydd om at den diversifiserte strategien er positiv for konsernet. Når eit område ikkje leverer så bra, vil andre hjelpe til. Kjerneverksemda Kraftproduksjon Både innafor kraftnett og kraftproduksjon har resultatutviklinga dei seinaste åra vore negativ. For kraftproduksjon er det forventa at prisane held seg på dagens (låge) nivå fram til 2020 for deretter å stige. Grunnen til denne utviklinga er at marknaden oppfattar situasjonen fram til 2020 som så stimulert for å få fram fornybar produksjon at det blir sett på som vi er i ein overproduksjonstilstand. Den globale klimautfordringa er truleg ikkje over, og det må reknast med at EU set nye ambisiøse mål som Noreg også blir bunden av. Etter 2020 er det forventa at stimulansane til ny fornybar produksjon vil avta og vridd meir mot større kostnader for utslepp av CO 2. Fleire kablar og linjer over landegrenser er også vedtekne og vil bli sett i drift rundt 2020, noko som vil gi meir like prisar i Nord-Europa. I sum trur difor marknaden at kraftprisane skal stige frå 2020. Kraftnett I utviklinga mot energiløysingar som er karbonnøytrale spår dei fleste at elektrisitet vil vere den aller viktigaste energiberaren. Det må difor reknast med at behovet for kapasitet i nettet vil auke, og ein må også tru at kravet til eit sikkert nett vil bli skjerpa, fordi samfunnet blir endå meir avhengig av denne energiberaren. Nettet er monopolregulert av styresmaktene, og det er lagt opp til at netteigarar som driv nettet effektivt, skal få ei normert avkastning av kapitalen som er investert. Med den nylege etableringa av Mørenett AS, saman med Tafjord Kraft AS, reknar vi med å oppnå den normerte avkastninga i 2020. Det inneber at eigne driftskostnader i 2018 må vere slik at Mørenett AS er 100 % effektiv i NVE si måling. Frå dagens situasjon i Mørenett AS forventar vi difor ei gradvis forbetring av resultata fram til 2020. Unntaket er året 2016, som vil gi eit spesielt godt resultat grunna eingongseffekt (harmoniinntekt) av Mørenettetableringa. Kraftomsetning Innanfor kraftomsetning er etableringsbarrierane for nykommarar små, og konkurransen om kundane er då hard. Av den grunn er det ekstra flott at det blir levert det beste resultatet sidan kraftomsetning vart etablert som eige forretningsområde. Framtida med automatisk målaravlesing og kraftleverandørar som kan fakturere nettleiga, vil truleg skjerpe konkurransen ytterlegare. Strategisk satsing Med desse på kort sikt heller labre forventningane innanfor kjerneverksemda vår, er det ekstra positivt at det i 2014 blir levert historisk gode resultat både innanfor installasjon og IKT. Grunnlaget for satsingane våre utanfor kjerneområda, er koplinga mot og synergiane med annan fysisk infrastruktur vi har i det geografiske nedslagsfeltet vårt. Vi har også ein organisasjon med kompetanse som kan brukast mellom forretningsområda våre. I 2014 er det klart og eintydig at denne diversifiserte satsinga har gitt gode bidrag til konsernet sine resultat. Eit naturleg spørsmål er om det kan forventast at områda vil gi gode resultatbidrag framover. Anna verksemd Installasjon Eg trur at vegen mot det karbonnøytrale samfunnet og elektrisitet som den viktigaste energiberaren også er avgjerande for forretningsområda installasjon og IKT. Framtida vil mellom anna dreie seg om smarte måtar å bruke energien på, og for å få det til vil installasjonar i bygningar verte meir IKT-intensive. Det første store tiltaket er utbygginga av målarar for fjernavlesing av straumforbruk, som skal vere fullt operativt frå 2019. Nasjonalt er dette eit stort oppdrag som vil påverke installasjonsmarknaden, anten ein vel å vere direkte leverandør eller ikkje. Parallelt med dette vil internettoppkopla utstyr (IoT=Internett of Things) i bygningar truleg auke vesentleg og då ikkje berre til energirelatert utstyr. Tussa tek ikkje mål av seg å verte innhalds- eller systemleverandør av slike tenester, men vi skal tilby god internettkapasitet og kompetanse om installasjon. Fiber Frå fiberutbygginga starta i 2009 har vi følgt forretningsplanen som var grunnlaget for styret sitt vedtak. I løpet av dei 5 åra vi har drive på med utbygginga, har ingen konkurrentar vist seg. Vi reknar difor no med at vi skal få fleire kundar enn det som var lagt opp til i den opphavlege forretningsplanen. I reviderte kalkylar ser vi det som svært realistisk å oppnå ei betydeleg større avkastning på investeringar i fiber enn i kraftverk og kraftnett. I 2020 reknar vi med å ha ein marknadsdel på 65 % som internettleverandør i det geografiske nedslagsfeltet vårt, og der 85 % av kundane får levert god kapasitet med fiber. IT I 2014 investerte vi i eit toppmoderne datarom der det er lagt opp til å bruke så lite elektrisitet som mogeleg, samstundes som varmen frå kjølinga av datautstyret blir gjenbrukt til oppvarming av kontorbygget vårt. Den som skal vere ein truverdig leverandør av sentraliserte IT-tenester, må ha høg oppetid. Alle viktige system og støttesystem er difor dublerte og i nokre tilfelle triplerte. Den geografiske hovudmarknaden for denne satsinga er Nord-Vestlandet, og vi er overtydde om at «nærskyproduktet» vårt er eit attraktivt tilbod til kundar som har behov for sikker datakapasitet og som ønskjer å effektivisere IT-drifta si. Oppsummering Tussa er godt posisjonert for å møte både ei omstilling til ei elektrisk framtid og ein IT-revolusjon. Resultatet for konsernet vil truleg ikkje syne seg for fullt før etter vi har passert år 2020. Til så lenge er eg overtydd om at den diversifiserte strategien er positiv for konsernet. Når eit område ikkje leverer så bra, vil andre hjelpe til og erstatte delar av svikten. For å få god avkastning av aksjane, vil eg tilrå aksjonærane å vere tolmodige. ÅRSMELDING, REKNESKAP OG NOTAR ORGANISASJON OG BAKGRUNN Tussa Kraft AS vart stifta i 1949 og har sidan det vore kraftleverandør på søre Sunnmøre. Selskapet har vore med i den store utviklinga i regionen, både med omsyn til industrialisering generelt, og i kraftforsyninga spesielt, og i dag er Tussa Kraft AS morselskapet i eit leiande energiog kommunikasjonskonsern på Nord-Vestlandet. Tussakonsernet tilbyr eit breitt produktspekter innan energi, IT, kommunikasjon og installasjon. Dyktige og framsynte medarbeidarar gjer dette mogleg. Visjon Tussa – med kraft til å skape miljøvennlege og framtidsretta løysingar. Forretningsidé Tussa skal drive forretningsverksemd med utgangspunkt i produksjon, overføring og omsetning av energi- og kommunikasjonsprodukt. Varer og tenester skal vere basert på Tussa sin infrastruktur eller kjernekompetanse. Organisering Tussa er organisert som konsern med morselskapet Tussa Kraft AS som 100 % eigar av dotterselskapa Tussa Energi AS, Sunnmøre Energi AS, Tussa IKT AS, Tussa Installasjon AS, Tussa-24 AS og Enøk-senteret AS. I tillegg eig Tussa IKT AS 20 % av applikasjonsleverandørselskapet Merit Platform Partner AS. Administrative støttefunksjonar innan økonomi, finans, innkjøp, personal og informasjon er samla i morselskapet, som yter desse tenestene til dotterselskapa. NØKKELTAL KONSERNET Resultat og balanse Energisal Nettleige Driftsinntekter EBITDA Driftsresultat Årsresultat Investeringar Totalkapital Eigenkapital Utbyte Utbyte pr. aksje i kr 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 289,4 204,8 787,7 200,3 77,6 12,8 183,3 2 280,3 765,1 16,7 5 500 320,7 280,1 834,3 265,2 152,7 60,0 203,3 2 210,7 801,3 21,2 7 000 288,3 175,0 664,6 193,1 93,1 10,4 262,8 2 180,5 504,3 6,2 2 100 335,3 167,2 693,9 160,6 68,9 -16,2 258,0 2 001,2 522,4 0,0 0,0 358,9 273,0 818,8 260,9 176,5 75,4 205,5 1 904,8 538,4 45,6 17 700 272,8 344,9 193,0 171,5 645,6 662,0 204,4 255,4 122,7 178,0 61,8 44,0 88,5 104,5 1 692,8 1 654,9 508,7 474,1 36,1 32,2 14 000 12 500 Lønsemd Totalkapitalrentabilitet Eigenkapitalrentabilitet før skatt Eigenkapitalrentabilitet etter skatt Resultatgrad Kapitalomløp 4,2 % 4,4 % 1,6 % 7,6 % 17,0 % 9,2 % 4,8 % 8,9 % 2,0 % 3,9 % 5,6 % -3,1 % 10,7 % 30,0 % 14,4 % 9,6 % 11,9 % 22,9 % 24,5 % 12,6 % 9,4 % 11,8 % 0,36 19,8 % 0,39 14,9 % 0,32 10,8 % 0,36 23,0 % 0,46 23,5 % 28,7 % 0,41 0,43 Kapitaltilhøve Eigenkapitalprosent Rentedekningsgrad Likviditetsgrad 1 Utbyteprosent 33,6 % 1,6 1,0 130% 36,2 % 2,9 0,7 35% 23,1 % 1,8 0,6 60% 26,1 % 1,6 0,7 0% 28,3 % 5,6 1,0 60% 30,0 % 28,6 % 3,3 2,4 0,7 0,7 58% 73% 200 3,94 0,39 324 2,58 0,47 314 2,12 0,30 309 2,25 0,22 292 2,80 0,60 Personal Fast tilsette Omsetning pr. tilsett Driftsresultat pr. tilsett 281 2,30 0,44 260 2,55 0,68 Lønsemd EBITDA Earnings before interests, taxes, depreciations and amortizations (inntening før rente, skatt, avskriving og nedskriving) Totalkapitalrentabilitet (Resultat før ekstraordinære postar + Finanskostnader) / Gjennomsnittleg Lønsemd EBITDA Earnings before interests, taxes, depreciations and amortizations (inntening før rente, skatt, avskriving og nedskriving) Totalkapitalrentabilitet (Resultat før ekstraordinære postar + Finanskostnader) / Gjennomsnittleg totalkapital Eigenkapitalrentabilitet Resultat før ekstraordinære postar / Gjennomsnittleg eigenkapital Resultatgrad (Resultat før ekstraordinære postar + Finanskostnader) / (Finansinntekter + Driftsinntekter) Kapitaltilhøve Eigenkapitalprosent Rentedekningsgrad Likviditetsgrad 1 Utbyteprosent Eigenkapital / Totalkapital (Resultat før skatt + Finanskostnader) / Finanskostnader Omløpsmidlar / Kortsiktig gjeld Utbyte / Årsresultat ÅRSMELDING, REKNESKAP OG NOTAR ÅRSMELDING FRÅ KONSERNSTYRET Tussa er eit leiande energi- og kommunikasjonskonsern på Nord-Vestlandet med hovudkontor i Ørsta kommune. Selskapa i konsernet driv forretningsverksemd med utgangspunkt i produksjon, overføring og omsetning av energi og kommunikasjon. Visjonen er å ha kraft til å skape miljøvennlege og framtidsretta løysingar. Leverte varer og tenester er baserte på Tussa sin kjernekompetanse og infrastruktur. God kvalitet, lokal forankring og samfunnsansvarlege og framtidsretta handlingar, skal gjere Tussa til kundane sitt førsteval. Vidare drift Eigenkapitalen til konsernet utgjorde 33,6 % av totalkapitalen ved årsskiftet. I samsvar med rekneskapslova § 3-3a stadfestar styret at føresetnadene om framleis drift er til stades. HOVUDTREKK I 2014 Resultatet for 2014 er svakt. Det skuldast lågare kraftproduksjon enn i eit normalår samt lågare kraftprisar enn vi har hatt dei seinaste åra. Eksterne faktorane som styrer inntektsramma i kraftnettet har også gitt dårleg utteljing i 2014. Når desse hovudberebjelkane for Tussa leverer dårleg, er styret tilfredse med dei positive resultata og utviklinga i året for kraftomsetning, installasjon og IKT. FRAMTIDIG UTVIKLING Kraftproduksjon og engros-krafthandel Elektrisitet som energiberar er sentral i framtida sitt energisystem, og vasskraft som energikjelde er framleis den mest konkurransedyktige. Tussa med sine vasskraftverk er godt posisjonert for denne framtida. Styresmaktene har signalisert planar om å inkludere småkraftverk som vart bygd i perioden 2004-2009 i el-sertifikatordninga og grensa i generatoryting for å betale grunnrenteskatt blir flytta frå 5,5 MVA til 10 MVA. Når desse endringane er på plass, vil fleire av kraftverka våre nyte godt av dei. Med stimulans av el-sertifikat og andre ordningar er vi truleg komne i ein situasjon der det er og blir eit nasjonalt og nordisk kraftoverskot nokre år.Det kan medføre at kraftprisen til tider kan bli låg. Dette gir usikre investeringssignal. Kraftprisen har svinga mykje dei siste åra, og det må vi forvente at han gjer dei komande åra også. Sjølv om det er usikkert kva prisen vil bli i framtida, har vi ikkje noko betre grunnlag å halde oss til enn prisane på den transparente marknadsplassen til Nasdaq OMX. Medio februar 2015 var prisutsiktene for 2015 og dei fem etterfølgjande åra mellom 23 og 27 øre/kWh. Kraftsal Tussa har Nord-Vestlandet som regional forankring, og hovudfokuset vårt er dei lokale kundane. Mykje av veksten vår skal kome frå auka sal til eksisterande kundar. Vi skal vere tydelege på at vi har miljøvennlege og framtidsretta produkt og ei sterk lokal forankring. Kraftkundane er ein vesentleg del av kundane våre, og vi er difor svært opptekne av å ta vare på og handtere kraftsalet på ein god måte. Kraftnett Med verknad frå 01.01.2014 vart Tussa Nett AS slått saman med Tafjord Kraftnett AS til Mørenett AS. Tussa har Nord-Vestlandet som regional forankring, og hovudfokuset vårt er dei lokale kundane. Mykje av veksten vår skal kome frå auka sal til eksisterande kundar. Vi skal vere tydelege på at vi har miljøvennlege og framtidsretta produkt og ei sterk lokal forankring. Kraftkundane er ein vesentleg del av kundane våre, og vi er difor svært opptekne av å ta vare på og handtere kraftsalet på ein god måte. Kraftnett Med verknad frå 01.01.2014 vart Tussa Nett AS slått saman med Tafjord Kraftnett AS til Mørenett AS. Tussa Kraft AS eig 46,34 % av aksjane i selskapet. Mørenett AS er etablert som eit felles-kontrollert føretak der eigarane skal ha lik makt. Sjølv om Tussa konsoliderer inn i rekneskapen sin del av Mørenett AS sine resultat, må etableringa likevel sjåast på som at Mørenett AS er eit sjølvstendig selskap. I storleik målt etter nettkapital er Mørenett AS mellom dei 10 største nettselskapa i Noreg. Storleiken gir eit godt grunnlag for å utvikle og drive ein organisasjon med profesjonalitet i alle ledd. For kundane skal det gi seg utslag i ein rettferdig tariff som på sikt skal vere lågare enn om ein heldt på med eige nettselskap. Det må også forventast at leveringstryggleiken blir betra. Større fagmiljø og profesjonalitet i organisasjonen gjer Mørenett meir attraktiv ved rekruttering av medarbeidarar. Det er vidare forventa at resultatet i Mørenett AS dei neste 10 åra i høve til å drive nettet gjennom eige selskap, skal utgjere i underkant av 80 mill. kr i større noverdi for Tussa. ANNA VERKSEMD Installasjon Forretningsområdet er prega av stor teknologisk utvikling, mellom anna innan ulike automasjons- og styringssystem. Vi er i dag den største elektrotekniske installasjonsverksemda i regionen, og har sterke fagmiljø innan dei aller fleste relevante fagområde. Målet vårt er å vere den føretrekte leverandøren både i privat- og bedriftsmarknaden. IKT Tussa skal dekkje kundane sine behov for framtidsretta, profesjonelle, miljøvenlege og sikre kommunikasjons- og IT-tenester heile døgnet. Gode kommunikasjonsløysingar blir viktigare og viktigare både i person- og bedriftsmarknaden. Tussa er inne i ei offensiv fibersatsing på Søre Sunnmøre. Dette er ei langsiktig satsing der vi forventar å investere vidare i løpet av åra som kjem. Å vere ein lokal og etablert breibandsleverandør gir oss gode føresetnader for å lykkast med den offensive fibersatsinga. Utfordringane med å drifte datautstyr aukar som følgje av høgare krav til spesialkompetanse, og dette gjer at stadig fleire bedrifter vel å setje ut heile eller delar av IT-drifta under føresetnad av at bedriftene har tilgang på gode kommunikasjons løysingar. Tussa ønskjer å dekkje dette behovet ved å vere ein lokal og ansvarleg leverandør av IT-driftstenester. I løpet av 2014 har vi bygd opp eit nytt datasenter som i første omgang omfattar 210 m 2 . Etter kvart kan vi utvide dette arealet til 360m2 . UTGREIING AV ÅRSREKNESKAPEN Konsernet Rekneskapen for Tussakonsernet i 2014 viser samla driftsinntekter på 787,7 mill. kr (834,3) og eit driftsresultat på 77,6 mill. kr (152,7). Resultat før skatt er 34,3 mill. kr (111) og etter skatt er resultatet 12,8 mill. kr (60). Tilsvarande tal for 2013 står i parentes. Innanfor drifta har vi reduksjon i omsetninga med 46,6 mill. kr (5,6 %). Årsaka til reduksjonen er mellom anna knytt til reduksjon i nettinntekta, lågare kraftpris og lågare straumforbruk. I same periode viser samla driftskostnader ein auke på 28,6 mill. kr (4,2 %). Hovudårsaka til auken er høg aktivitet innanfor installasjonsverksemda. Konsernet sin eigenkapitalrentabilitet vart 4,4 % før skatt (17 %). Avkastninga på totalkapitalen vart 4,2 % (7,6 %). Soliditeten er 33,6 % (36,2 %). Finans Netto finanspostar i konsernet vart -43,3 mill. kr (-41,8). Skatt installasjonsverksemda. Konsernet sin eigenkapitalrentabilitet vart 4,4 % før skatt (17 %). Avkastninga på totalkapitalen vart 4,2 % (7,6 %). Soliditeten er 33,6 % (36,2 %). Finans Netto finanspostar i konsernet vart -43,3 mill. kr (-41,8). Skatt Årsrekneskapen for 2014 viser ein skattekostnad på 21,5 mill. kr (51). Grunnrenteskatten utgjer 12,4 mill. kr (17,4) av den totale skattekostnaden for konsernet. Verdien av framtidig utsett skattefordel er -30,3 mill. kr (-25,3). Konsernet har minimalisert betalbar skatt ved å nytte seg av gjeldande ordningar med konsernbidrag og motrekning av underskot. Skatten som skal betalast for konsernet i inntektsåret 2014 utgjer 22,9 mill. kr (33,5). Gjeld Renteberande gjeld var ved utgangen av året på 1240,1 mill. kr (1146,1), av dette er 530 mill. kr rentesikra. Kortsiktig gjeld ved utgangen av året var 260 mill. kr (315,1), ein reduksjon på 17,5 % frå 2013. Rekneskapen viser at sum gjeld i konsernet utgjer 1515,2 mill. kr (1409,4), ein auke på 7,5 % frå 2013. Investering Samla investering i varige driftsmidlar var 183,3 mill. kr i 2014 (203,3). Dei største investeringane er gjort innanfor fiber, nettanlegg og kraftproduksjonsanlegg. Kontantstraum Tussakonsernet har gjennom året hatt ein kontantstraum frå driftsaktivitetar på 240,6 mill. kr (116,3). Konsernet har ein likviditetsreserve på 75 mill. kr (36) ved utgangen av året, og likviditetsgrad 1 er utrekna til 1. Kraftproduksjon og engros-krafthandel I 2014 vart driftsresultat for produksjons- og engrosverksemda 57,0 mill. kr (80,7), og resultat før skatt vart 41,4 mill. kr (66,9). Resultat frå 2013 står i parentes. Tussa produserte 567,5 GWh i 2014 (555,4). Gjennomsnittleg årsproduksjon er om lag 677 GWh. I 2014 var gjennomsnittleg spotpris i området vårt 26,4 øre/kWh (30,3). Året 2014 starta med magasinfylling over normalen og tilsiget var under normalen for året sett under eitt. Det medførte at magasinet vart redusert, men likevel slik at vi gjekk ut av året med magasinf ylling over normalen. Grunnen til det var produksjonsavgrensingar ved redusert linjekapasitet i samband med bygging av 420 kV-linja i andre halvår. Endring i magasininnhald utgjorde ein reduksjon på 15,3 GWh i løpet av året. Totalt for all produksjon har Tussa oppnådd 32,6 øre/kWh, som er om lag 6,2 øre/kWh meir enn gjennomsnittleg timevegd spotpris i innmatingsområdet. Dette inkluderer prissikring, valutasikring, meirverdien av magasinprodusert kraft og nedreguleringar grunna spesielle avgrensingar i linjekapasitet. Kraftsal I 2014 hadde forretningsområdet eit driftsresultat på 4,3 mill. kr (0,7) og eit resultat før skatt på 5,2 mill. kr (1,6). Resultat frå 2013 står i parentes. Både i bedrifts- og personmarknaden har det vore hard konkurranse om kundane og låge marginar. Vi ser at kundane i vårt eige område er meir lojale enn kundar vi har frå andre delar av landet. Vi har ei solid kundemasse i området vårt, noko som er eit godt grunnlag for vidare utvikling. Kraftnett Tussa sin part av Mørenett hadde eit driftsresultat på 18,9 mill. kr (81,2) i 2014 medan resultatet før skatt vart 6,3 mill. kr (67,0). Resultat frå 2013 står i parentes. Resultatet i 2013 var ekstra stort grunna høg inntektsramme som eingongseffekt etter orkanen Dagmar i 2011. Mørenett leverer eit svakt resultat i Både i bedrifts- og personmarknaden har det vore hard konkurranse om kundane og låge marginar. Vi ser at kundane i vårt eige område er meir lojale enn kundar vi har frå andre delar av landet. Vi har ei solid kundemasse i området vårt, noko som er eit godt grunnlag for vidare utvikling. Kraftnett Tussa sin part av Mørenett hadde eit driftsresultat på 18,9 mill. kr (81,2) i 2014 medan resultatet før skatt vart 6,3 mill. kr (67,0). Resultat frå 2013 står i parentes. Resultatet i 2013 var ekstra stort grunna høg inntektsramme som eingongseffekt etter orkanen Dagmar i 2011. Mørenett leverer eit svakt resultat i 2014, hovudsakleg som følgje av låg inntektsramme. Det nyoppretta selskapet har også hatt meirkostnader knytt til nyetableringa. Det økonomiske resultatet er vesentleg under det selskapet forventar å levere i framtida. ANNA VERKSEMD Installasjon Forretningsområdet hadde eit driftsresultat på 9,2 mill. kr i 2014 (1,7), medan resultatet før skatt vart på 9,0 mill. kr (1,4). Resultat frå 2013 står i parentes. Vi oppnådde ein omsetningsvekst på 40 % i 2014. Det har vore svært stor aktivitet i 2014, spesielt knytt til prosjektmarknaden. Fokus på effektiv gjennomføring av prosjekt, og utnytting av dei stordriftsfordelane selskapet har som ein stor aktør i marknaden har gitt ei positiv utvikling for årsresultatet. Ordreinngangen har vore normalt god og vi gjekk inn i 2015 med ein normal ordrereserve for bransjen å rekne. IKT Forretningsområdet hadde eit driftsresultat på 9,8 mill. kr i 2014 (3,1) medan resultatet før skatt vart på 2,7 mill. kr (-3,6). Resultata frå 2013 står i parentes. I lys av dei store investeringane knytt til fibersatsinga er vi godt nøgde med driftsresultatet i 2014. I 2014 fekk vi også eit positivt resultat før skatt. Totalt for kommunikasjonstenestene oppnådde vi ein omsetningsvekst på 26,5 % i 2014. Også utviklinga innanfor IT-tenester var god, med ein omsetningsvekst på 22,8 %. FINANSIELL RISIKO Marknadsrisiko Hovudverksemda til konsernet er kraftproduksjon og krafthandel. Marknaden har eit stort innslag av vasskraft og tilgang på vatn kan variere mykje frå år til år. Dette gir seg utslag på både kraftprisar og produksjonsmengde, og kan få store utslag på resultatet. Konsernet har ein risikostrategi i høve til marknadssituasjonen med målsetjing om å oppnå høgast mogleg inntening frå produksjonen sett i høve til selskapet sine risikorammer. Tussa nyttar mellom anna terminkontraktar og andre finansielle instrument for å prissikre delar av inntektene. Bakgrunnen for dette er den store usikkerheita knytt til produksjonsevna. I denne samanhengen er det ikkje forskjell mellom fysiske og finansielle kontraktar som blir handla bilateralt, og finansielle kontraktar i terminmarknaden. Prisen vil hovudsakleg vere den styrande faktoren når ein vel handelsform. Handlar via Nasdaq OMX-børsen kan likevel klarerast, slik at ein kjøper seg fri for motpartsrisiko. Resultat frå sikringsporteføljen i 2014 vart ein gevinst på 17 mill. kr. Sikringshorisonten er 1-3 år. Realiserte tap eller gevinstar blir resultatført i leveringsperioden. Valutarisiko Tussa er eksponert for valutarisiko fordi oppgjersvalutaen på finansielle kontraktar handla mot Nasdaq OMX er i Euro. Det er difor etablert ein valutasikringsstrategi som er klar på at finansielle kraftkontraktar notert i Euro med intensjon om enten å prissikre produksjon eller å dekkje inn sluttbrukarsal til fastprisproduktet, skal valutasikrast. Valutaterminkontraktar vert nytta som sikringsinstrument. Resultatet frå sikringsporteføljen i 2014 vart eit tap på 2,4 mill. kr. Sikringshorisonten er 1-3 år. Resultatet som følgje av verdiendringane på valutaterminar, og som ikkje er resultatført i 2014, er 6,8 mill. kr. Renterisiko Ettersom Tussa er eksponert for renteendringar gjennom dei låneavtalane som er inngått, har vi vedteke sluttbrukarsal til fastprisproduktet, skal valutasikrast. Valutaterminkontraktar vert nytta som sikringsinstrument. Resultatet frå sikringsporteføljen i 2014 vart eit tap på 2,4 mill. kr. Sikringshorisonten er 1-3 år. Resultatet som følgje av verdiendringane på valutaterminar, og som ikkje er resultatført i 2014, er 6,8 mill. kr. Renterisiko Ettersom Tussa er eksponert for renteendringar gjennom dei låneavtalane som er inngått, har vi vedteke ein rentesikringsstrategi der målsetjinga er å redusere konsernet sin rentesensitivitet. Konsernet har ein strategi som går på å sikre inntil 75 % av gjelda med fast rente. Samla durasjon skal liggje på mellom 2-4 år. Tussa nyttar rentebyte-avtale for å minimere renteeksponeringa. Kreditt risiko Risiko for at motparten ikkje har økonomisk evne til å oppfylle pliktene sine er å sjå på som låg, då det historisk sett har vore lite tap på fordringar. Som sikringsinstrument nyttar konsernet i all hovudsak standardiserte produkt som er klarerte via Nasdaq OMX. For 2014 har vi gjort avsetningar på eit nivå tilsvarande eit normalår. Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko oppstår dersom det ikkje er samsvar mellom kontantstraumane frå verksemda og finansielle forpliktingar. Kontantstraumen frå krafthandel vil variere mellom anna i forhold til prisnivået i marknaden. Konsernet har difor etablert langsiktige, kommitterte trekkrettar for å sikre tilgjengeleg likviditet i periodar det kan vere vanskeleg å oppnå finansiering i marknaden. Unytta trekkrett pr. 31.12.2014 utgjorde 325 mill. kr, fordelt på trekkfasilitet 250 mill. kr og kassakreditt 75 mill. kr. ORGANISASJON Aksjonærar Eigaroversynet pr. 31.12.2014 går fram av note 17. Det er viktig for selskapet å ha interesserte og engasjerte aksjonærar. Dette skal Tussa oppnå mellom anna ved å skape verdiar for aksjonærane i form av utbyte og verdistigning av aksjane. Grunnlaget for verdistigninga av aksjane kjem frå investeringar av den delen av årsresultatet som ikkje blir betalt ut i utbyte. Desse investeringane skal gjerast med eit samfunnsansvarleg og langsiktig perspektiv. Eigarstyring og selskapsleiing Prinsippa for eigarstyring og selskapsleiing regulerer rolledelinga mellom eigar, styret og leiinga utover det som er gitt av føringar i aksjelova. Den norske tilrådinga om eigarstyring og selskapsleiing (corporate governance) av 30. oktober 2014 er lagt til grunn så langt som det er relevant for Tussakonsernet. I årsrapporten for konsernet blir ein samla status for eigarstyring og selskapsleiing presentert. Innanfor nokre område er det avvik, og hovudårsaka til avvika er at Tussa Kraft AS ikkje har børsnoterte aksjar og at selskapet har ein avgrensa aksjonærkrins. Styret Tussa Kraft AS er leia av eit styre på 11 medlemer, der dei tilsette har fire valde medlemer. På generalforsamlinga i april 2014 gjekk Petter Bjørn Bjørdal ut av styret. Han vart erstatta av Kjell Arne Aurstad. I april gjekk også tilsetterepresentantane Bjørn Berge og Ole Johann Rekkedal ut av styret og vart erstatta av høves vis Oddbjørn Nordang og Harald Klokk. Frå og med generalforsamlinga den 24.04.2014 hadde styret denne samansetjinga: Leiar: Gunnar Gjørtz Nestleiar: Hilde Marie Brungot Styremedlemer: Kjell Arne Aurstad Lars Erling Bjåstad Hovlid Harald Klokk (tilsetterepresentant) Håvard Marøy (tilsetterepresentant) Oddbjørn Nordang (tilsetterepresentant) Hilde Marie Brungot Styremedlemer: Kjell Arne Aurstad Lars Erling Bjåstad Hovlid Harald Klokk (tilsetterepresentant) Håvard Marøy (tilsetterepresentant) Oddbjørn Nordang (tilsetterepresentant) Sindre Rotevatn Vivian Roppen (tilsetterepresentant) Inger Sandvik Sundnes Lena Nordal Vedeld Personal Etableringa av Mørenett inneber at Tussa Nett frå 2014 ikkje er med i Tussa sitt talmateriale. Dette påverkar både statistikk og tal tilsette. Tussakonsernet hadde 200 fast tilsette 31.12.2014. Sum tilsette inklusiv vikarar, engasjementstillingar og lærlingar var på 229. Gjennomsnittsalderen i Tussa er 42,25 år. Personalomsetninga var på 5 % i 2014. Det har vore færre tilsetjingar i 2014, men vi har hatt stor søknadsmasse til dei fleste stillingane vi lyste ut. Det har gjennom fleire år vore jobba medvete inn mot ungdomsskular og vidaregåande skular for å vere i betre posisjon når lærlingar skal velje lærebedrift. Det å stå fram som ein spanande og attraktiv arbeidsplass for ungdommar vil vere avgjerande for korleis vi lykkast i åra framover. Tussa vert sett på som ein attraktiv arbeidsplass. Tussa har ein gjennomtenkt livsfasepolitikk med fokus på å behalde eksisterande medarbeidarar og kompetansen deira, både i etablerarfasen, midtlivsfasen og seniorfasen. HMS Sjukefråværet i Tussa har hatt ein nedgang frå 4,0 % i 2013 til 3,5 % i 2014. Som IA-bedrift meiner vi å sjå resultat av god oppfølging av alle fråvær og tilrettelegging for å få folk raskt tilbake i arbeid igjen. Skadestatistikken for Tussa viser at vi i 2014 hadde ein reduksjon i innrapporterte skadar i høve 2013. Det er innrapportert 8 skadar i 2014, mot 22 skadar i 2013. I eitt av dei åtte tilfella medførte skaden fråvær. Tal fråværsdagar grunna skade er redusert frå 89 dagsverk i 2013 til 57 dagsverk i 2014. Sjølv om det er gledeleg med ein så stor reduksjon, må vi leggje til grunn at ein del av dette kan forklarast med at Tussa Nett ikkje lenger er med i statistikken. Målingar av det psykososiale arbeidsmiljøet stadfestar at Tussa har eit stabilt og godt arbeidsmiljø. Nøkkeltal for HMS-tilstanden H1-verdi Registrerte arbeidsulykker Fråvær som følgje av arbeidsulykker (dagar) Sjukefråvær (%) Gjennomsnittsalder personale (år) Personalomsetning (%) 2014 2,7 9 57 3,5 42,3 5 2013 12,2 22 89 4 44,6 3,4 2012 5,1 10 26 4,4 42,8 4,5 2011 4,6 9 13,5 4 44 5,5 2010 5,7 10 29 5,2 43,1 4,8 2009 11,8 11 26,5 4,8 43,5 2,5 H1-verdi = Ulukkesfrekvens = tal på skadar med fråvær/arbeidde timar totalt x 1 mill. Personalomsetning (%) = Tal tilsette som er tilsett som erstatning for arb.takarar som har slutta i løpet av 2014/totalt tal arb.takarar x 100 Likehandsaming Tussa har som utgangspunkt at personalpolitikken skal vere tilrettelagt slik at han stimulerer til ei aktiv likehandsaming både når det gjeld kjønn, funksjonsevne og etnisitet. Tussa legg tilhøva til rette med fleksible arbeidstidsordningar og permisjonsvilkår. Dette gjer det mogleg både for kvinner og menn å kombinere jobb og familie på ein god måte. Både energi-, elektro- og IKT-bransjen er sterkt dominert av menn både på fagarbeidar- og ingeniørnivå, og det er få kvinnelege søkjarar til slike jobbar. Det er likevel i dag både kvinnelege fagarbeidarar og leiarar på alle nivå i organisasjonen. I Tussa er nesten kvar fjerde medarbeidar kvinne. Tussa arbeider medvete for å leggje til rette for at kvinner i sterkare grad søkjer leiarstillingar i Tussa. Både energi-, elektro- og IKT-bransjen er sterkt dominert av menn både på fagarbeidar- og ingeniørnivå, og det er få kvinnelege søkjarar til slike jobbar. Det er likevel i dag både kvinnelege fagarbeidarar og leiarar på alle nivå i organisasjonen. I Tussa er nesten kvar fjerde medarbeidar kvinne. Tussa arbeider medvete for å leggje til rette for at kvinner i sterkare grad søkjer leiarstillingar i Tussa. Tal for likestilling i Tussa Styreverv i Tussakonsernet Konsernleiinga Leiargruppene i dei ulike selskapa Avdelingsleiarar Tal fast tilsette Samla tal 30 6 19 28 200 Tal menn 17 4 14 19 152 Tal kvinner 13 2 5 9 48 Kvinnedel i % 43,3 33,3 26,3 32,2 24 YTRE MILJØ Vasskraft er ei rein og vedvarande energikjelde som er svært miljøvennleg sett i forhold til dei fleste andre energikjelder. Likevel påverkar utbyggingar det ytre miljøet. Relevante ulemper og miljøpåverknader blir alltid vurderte opp mot nytteverdien av planlagde prosjekt og alternativ utbygging av ikkje fornybar energi. Energiproduksjon og -distribusjon som skjer i regi av Tussa må ta omsyn til både forsyningstryggleik, lønsemd og miljø. Desse omsyna er ofte i strid med kvarandre, og må difor heile tida vegast opp mot kvarandre. Tussa legg vekt på å dempe negative miljøverknader ved å utforme anlegga slik at dei skal gli godt inn i terrenget. I fleire regulerte vatn blir det sett ut fiskeyngel for å kompensere for eventuelle skadar. Sjølv om vasskraft er ein rein og vedvarande energiressurs, er det viktig å medverke til at energien blir brukt effektivt. Enøk-senteret vårt gir råd og rettleiing til effektiv energibruk, og vi reknar med at råda våre gir redusert behov for å ta meir av naturen i bruk til energiproduksjon. ÅRSRESULTAT OG DISPONERINGAR Årsrekneskapen syner eit overskot på 12,8 mill. kr. Utbytet som blir delt ut til eigarane skal vere forsvarleg i høve til det som er berekraftig for selskapet i eit langsiktig perspektiv. Aksjonæravtalen av 2013 gir føringar om at det skal betalast ut eit ordinært utbyte på 60 % av resultatet etter skatt. For å sikre stabilitet i utbytet, skal utrekninga av utbytet baserast på gjennomsnittet av dei tre siste åra sine resultat. Styret føreslår følgjande disponering av årsresultatet i Tussa Kraft AS: Utbyte Frå annan eigenkapital Totalt disponert årsresultat 16,7 mill. kr 3,9 mill. kr 12,8 mill. kr Utbytet utgjer 5 500 kr pr. aksje og 130 % av årsresultat etter skatt. Etter styret si vurdering er disponeringa av årsresultatet og forslag til utbyte forsvarleg ut frå selskapet sin aktivitet, planar og risiko for verksemda. RESULTATREKNESKAP (Tal i mill. kr) 2012 KONSERN 2013 2014 288,3 175,0 201,3 664,6 320,7 280,1 233,5 834,3 Note 289,4 204,8 293,5 787,7 DRIFTSINNTEKTER Energisal Nettinntekt Andre inntekter SUM DRIFTSINNTEKTER 2,3,18 1,2,19 1,2 DRIFTSKOSTNADER Varekjøp Energikjøp og overføringskostnad Løns- og personalkostnad Ordinære avskrivingar Andre driftskostnader Nedskriving anleggsmidlar Tap på fordringar SUM DRIFTSKOSTNADER DRIFTSRESULTAT 2 4,5 2,8,9 6,20 1, 8 1, 23 TUSSA KRAFT AS 2014 2013 2012 0,0 0,0 27,7 27,7 0,0 0,0 27,3 27,3 0,0 0,0 24,4 24,4 0,0 0,0 26,4 3,1 14,7 0,0 0,0 44,2 -16,5 0,0 0,0 25,7 3,1 12,8 0,0 0,0 41,6 -14,3 0,0 0,0 25,2 3,2 12,9 0,0 0,0 41,3 -16,9 22 22 22 22 26,6 50,6 2,3 0,0 49,3 56,7 0,0 0,0 41,5 64,3 1,8 0,0 22 22 22 0,0 47,9 0,2 31,5 0,0 58,3 0,6 47,1 0,0 62,7 2,0 43,1 14,9 32,8 26,2 3,5 9,3 7,9 68,2 118,0 181,0 100,0 101,5 0,0 2,7 571,5 93,1 77,4 160,7 195,8 112,5 122,4 10,0 2,8 681,6 152,7 92,7 105,7 221,6 122,8 156,6 10,0 0,9 710,2 77,6 0,0 0,7 5,9 0,0 0,0 1,3 13,9 0,0 0,0 0,0 17,3 0,0 0,0 52,1 2,0 -47,4 0,0 55,2 1,8 -41,8 0,0 60,5 0,2 -43,3 45,7 111,0 34,3 RESULTAT FØR SKATTEKOSTNAD 35,3 51,0 21,5 Skattekostnad 10,4 60,0 12,8 ÅRSOVERSKOT/-UNDERSKOT 11,4 23,5 18,3 0,0 4,2 6,2 10,4 0,0 38,8 21,2 60,0 0,0 -3,9 16,7 12,8 . OVERFØRINGAR Konsernbidrag Til/frå fond Til utbyte SUM OVERFØRINGAR 0,0 -5,3 16,7 11,4 0,0 2,3 21,2 23,5 0,0 12,1 6,2 18,3 FINANSINNTEKTER/FINANSKOSTNADER Renteinntekt konsernselskap (netto) Andre renteinntekter/konsernbidrag Anna finansinntekt Gev. verdiendring markn.b. oml.middel Tap verdiendring markn.b. oml.middel Rentekostnader Nedskriving finansielle anleggsmidlar SUM FINANSPOSTAR 1,7 16 21 BALANSE (Tal i mill. kr) KONSERN 2012 2013 18,1 42,8 15,3 76,2 101,9 791,7 690,3 125,5 97,2 17,9 25,3 12,8 56,0 95,5 799,4 757,1 133,3 90,8 EIGNELUTAR 2014 ANLEGGSMIDLAR 22,8 30,3 10,3 63,4 Immaterielle eigedelar Vassdragsrettar, varemerke, m.m Utsett skattefordel Goodwill Sum immaterielle eigedelar 109,9 790,7 823,9 131,8 59,3 1 806,6 1 876,1 1 915,6 0,0 0,0 35,6 23,1 58,7 0,0 0,0 36,1 19,8 55,9 0,0 0,0 39,6 8,7 48,3 1 941,5 1 987,9 2 027,4 Varige driftsmidlar Transport/maskinar/inventar Kraftproduksjonsanlegg Nettanlegg Bygningar og bustader Anlegg under arbeid Note 1,9 1,7 1,9 5,8 0,0 0,0 5,8 8,9 0,0 0,0 8,9 10,0 0,0 0,0 10,0 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 1,3 0,0 0,0 0,0 0,0 1,3 0,0 0,0 0,0 0,0 1,4 0,0 0,0 0,3 0,0 1,3 1,4 1,7 Sum varige driftsmidlar Finansielle anleggsmidlar Aksjar i dotterselskap Lån til dotterselskap Andre aksjar og liknande Pensjonsmidlar Sum langsiktige plasseringar TUSSA KRAFT AS 2014 2013 2012 1,10 13,14 11 5 SUM ANLEGGSMIDLAR 678,7 738,3 731,2 373,4 550,1 550,1 186,5 29,7 29,7 1,7 4,0 5,0 1 240,4 1 322,2 1 316,0 1 247,5 1 332,4 1 327,6 OMLØPSMIDLAR 22,7 102,7 61,2 163,9 22,0 102,4 49,0 151,4 17,3 112,7 62,7 175,5 0,9 0,0 0,0 1,0 0,0 0,0 1,0 0,0 0,0 0,9 1,0 1,0 51,5 51,5 48,5 48,5 59,1 59,1 239,0 222,8 252,9 2 180,5 2 210,7 2 280,3 . KONSERN 2012 2013 Sum lager driftsmateriell 1,24 0,0 0,0 0,0 Fordringar Kundefordringar Andre fordringar Sum fordringar 14 12,14 0,1 388,9 389,0 0,7 616,3 617,0 0,0 518,6 518,6 1,0 0,0 0,0 1,0 0,0 0,0 0,9 0,0 0,0 1,0 1,0 0,9 1,3 1,3 1,4 1,4 1,4 1,4 391,3 619,5 520,9 Investeringar Marknadsbaserte obligasjonar Marknadsbaserte aksjar Andre markn.baserte fin. instrument Sum marknadsbasert investering Betalingsmidlar Kontantar, bankinnskot Sum betalingsmidlar 1 1 1 15 SUM OMLØPSMIDLAR SUM EIGNELUTAR 1 638,8 1 951,9 1 848,5 EIGENKAPITAL OG GJELD 2014 TUSSA KRAFT AS Note 2014 2013 2012 239,0 222,8 252,9 2 180,5 2 210,7 2 280,3 . KONSERN 2012 2013 SUM OMLØPSMIDLAR SUM EIGNELUTAR 29,6 -3,8 323,4 30,3 0,0 501,2 30,3 0,0 510,8 349,2 531,5 541,1 155,1 269,8 224,0 Opptent eigenkapital Sum anna eigenkapital 504,3 801,3 765,1 SUM EIGENKAPITAL 0,2 0,0 0,2 27,1 0,0 27,1 GJELD Avsetning for forplikting Pensjonsforpliktningar Utsett skatt Sum avsetning for forplikting Langsiktig gjeld Langsiktige lån Ansvarleg lån i dotterselskap Anna langsiktig gjeld Sum langsiktig gjeld 619,5 520,9 1 638,8 1 951,9 1 848,5 EIGENKAPITAL OG GJELD 2014 EIGENKAPITAL Innskoten eigenkapital Aksjekapital Eigne aksjar Annan innskoten eigenkapital Sum innskoten eigenkapital 0,4 0,0 0,4 391,3 TUSSA KRAFT AS Note 2014 2013 2012 16 16 16 30,3 0,0 362,0 30,3 0,0 362,0 29,6 -3,8 192,6 392,3 392,3 218,4 236,1 241,4 155,7 628,4 633,7 374,1 0,0 0,2 0,2 0,1 0,8 0,9 0,2 1,0 1,2 16 5 7 1 247,1 0,0 13,7 1 260,8 1 082,0 0,0 12,1 1 094,1 1 215,0 0,0 13,2 1 228,2 78,8 64,1 25,1 55,4 51,9 33,8 37,8 33,5 41,6 42,3 22,9 44,4 6,2 188,7 415,0 21,2 117,0 315,1 16,7 108,6 260,0 1 676,2 1 409,4 1 515,2 SUM GJELD 1 010,4 1 318,2 1 474,4 2 180,5 2 210,7 2 280,3 . SUM EIGENKAPITAL OG GJELD 1 638,8 1 951,9 1 848,5 Kortsiktig gjeld Korts.konv.lån/gjeld kredittinst. Leverandørgjeld Betalbar skatt Skattetrekk, andre trekk, off.avg. Avsett utbyte Anna korts. gjeld Sum kortsiktig gjeld 12 13,14 12 14 7 15 16,21 14 800,0 1 080,2 1 247,1 75,9 75,9 75,9 0,2 0,0 0,0 876,1 1 156,1 1 323,0 25,1 64,1 78,8 1,1 0,0 0,8 2,7 6,8 1,7 3,0 8,6 1,2 16,7 90,4 134,1 21,2 64,6 161,2 6,2 52,3 150,2 NOTE 1. REKNESKAPSPRINSIPP NOTE 1. REKNESKAPSPRINSIPP Årsrekneskapen er sett opp i samsvar med rekneskapslova og god rekneskapsskikk. Rekneskapsprinsipp for aksjar i dotterselskap og tilknytte selskap Dotterselskap er selskap der morselskapet har kontroll og dermed avgjerande innverknad på selskapet sin finansielle og operasjonelle strategi, normalt ved å eige meir enn 50% av stemmeberettiga kapital. Tilknytte selskap er selskap der Tussa har betydeleg innverknad og eig mellom 20% og 50% av stemmeberettiga kapital. Aksjar i dotterselskap og felleskontrollert verksemd er vurdert etter kostmetoden i selskapsrekneskapen. Aksjar i tilknytte selskap er vurdert etter kostmetoden i selskapsrekneskapen og eigenkapitalmetoden i konsernrekneskapen. Konsolideringsprinsipp I konsernrekneskapen er posten aksjar i dotterselskap erstatta med dotterselskapet sine eigedelar og gjeld. Konsernrekneskapen er utarbeidd som om konsernet var ei økonomisk eining. Transaksjonar og mellomverande mellom selskapa i konsernet er eliminert. Kjøpte dotterselskap er rekneskapsført i konsernrekneskapen med basis i morselskapet sin kostpris. Kostpris er tilordna identifiserbare eigedelar og gjeld i dotterselskapet, som er ført opp i konsernrekneskapen til verkeleg verdi på kjøpstidspunktet. Eventuelle meirverdiar ut over det som kan verte vist til for identifiserbare eigedelar og gjeld er balanseført som goodwill. Goodwill er handsama som ein rest og er balanseført med den delen som er observert i oppkjøpstransaksjonen. Meir- (mindre-) verdiar i konsernrekneskapen er avskrive (inntektsført) over dei oppkjøpte eigedelane si forventa levetid. Felleskontrollert verksemd er verksemd der fleire deltakarar styrer i fellesskap og ingen har bestemmande innverknad på beslutningar. Deltaking i felleskontrollert verksemd vert rekneskapsført etter bruttometoden i konsernrekneskapen, dvs. at andel av inntekter, kostnader, eigedelar og gjeld er inkludert i konsernrekneskapen i samsvar med eigardel. Konsernrekneskapen er utarbeidd etter einsarta prinsipp, ved at dotterselskapa og felleskontrollert verksemd følgjer dei same rekneskapsprinsippa som morselskapet. Salsinntekter Inntektsføring ved sal av varer skjer på leveringstidspunktet (transaksjonstidspunktet). Inntektsføring av tenester skjer etter kvart som tenesta vert levert. Kraftproduksjon har fått godkjent elsertifikat basert på produksjon i 5 kraftverk. Inntekta frå elsertifikata er bokført på oppteningstidspunktet, dvs. produksjonsperioden. Opptent, ikkje fakturerte elsertifikat er verdsett til marknadspris. Ved fysisk og finansiell handel med kraft som er gjort opp med marginoppgjer, er gevinst eller tap på handelen bokført med nettobeløpet. Innanfor installasjonsverksemda er anleggskontraktar rekneskapsført etter løpande avrekning med påslag av forteneste, slik at inntekt er resultatført i takt med fullføring av prosjektet. Kontraktskostnadene er samanstilt med opptent inntekt. Fullføringsgraden på eit tidspunkt er målt som del påløpne kontraktskostnader av totale estimerte kontraktskostnader. Nettverksemda er regulert av styresmaktene, ved at Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) fastset årlege inntektsrammer for kvart selskap. Konsernet inntektsfører inntektsramma inkludert ev. renter av mindreinntekt frå tidlegare år. Klassifisering og generelle reglar for vurdering av balansepostar Eigedelar bestemt til varig eige og bruk er klassifisert som anleggsmiddel. Eigedelar som er knytt til varekretsløpet, er klassifisert som omløpsmiddel. Fordringar er klassifisert som omløpsmiddel viss dei skal betalast tilbake i løpet av eitt år etter tidspunktet for utbetaling. For gjeld er analoge kriterium lagt til grunn. Nettverksemda er regulert av styresmaktene, ved at Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) fastset årlege inntektsrammer for kvart selskap. Konsernet inntektsfører inntektsramma inkludert ev. renter av mindreinntekt frå tidlegare år. Klassifisering og generelle reglar for vurdering av balansepostar Eigedelar bestemt til varig eige og bruk er klassifisert som anleggsmiddel. Eigedelar som er knytt til varekretsløpet, er klassifisert som omløpsmiddel. Fordringar er klassifisert som omløpsmiddel viss dei skal betalast tilbake i løpet av eitt år etter tidspunktet for utbetaling. For gjeld er analoge kriterium lagt til grunn. Omløpsmiddel er vurdert til lågaste av kostpris og verkeleg verdi. Anleggsmiddel er vurdert til kostpris. Varige anleggsmidlar som har avgrensa levetid, vert avskrive lineært over forventa økonomisk levetid. Viss verkeleg verdi av anleggsmiddelet er lågare enn balanseført verdi, vert det gjort nedskriving til verkeleg verdi basert på prinsippa i rekneskapsstandarden om nedskriving. Varige driftsmidlar Varige driftsmidlar er balanseført og avskrivne over driftsmiddelet si venta økonomiske levetid. Vedlikehald av driftsmidlar er kostnadsført under driftskostnader, medan påkostningar eller forbetringar er tillagt driftsmiddelet sin kostpris og avskrive i takt med driftsmiddelet. Byggjelånsrenter er aktivert. Anleggsbidrag er ført brutto i anleggsregisteret, og inntektsført i takt med avskrivinga på anleggsmiddelet som det er kravd anleggsbidrag for. Andre anleggsaksjar Andre anleggsaksjar er vurdert til lågaste av historisk kostpris og verkeleg verdi. Vassmagasin I samsvar med etablert praksis i bransjen, er magasinlagera ikkje tekne med i balansen. Fordringar Kundefordringar og andre fordringar er oppført i balansen til pålydande etter frådrag for avsetning til forventa tap. Avsetning til tap er gjort på grunnlag av både generelle og individuelle vurderingar av fordringsmassen. For sluttbrukarkundefordringane er det avsett eit estimat basert på erfaringstal for tap. Meir-/mindreinntekt innanfor nettverksemda Kvart år vert avviket mellom faktiske tariffinntekter og godkjent inntekt (inntektsramme), utrekna i form av ei meir-/mindreinntekt. Akkumulert meir-/mindreinntekt (saldo) vert rekneskapsført anten som gjeld til eller fordring på nettkundane. Av akkumulert meir-/mindreinntekt vert det rekna rente, basert på rentesats fastsett av NVE. Marknadsbaserte investeringar Marknadsbaserte investeringar er vurderte til verkeleg verdi på balansedagen. Usikre forpliktingar Usikre forpliktingar er rekneskapsført dersom det er meir sannsynleg at dei kjem til oppgjer, enn at dei ikkje kjem til oppgjer. Beste estimat er nytta ved utrekning av oppgjersverdi. Pensjonar Ytingsbaserte pensjonsordningar blir vurdert til noverdien av framtidige pensjonsytingar som rekneskapsmessig er opptent på balansedagen. Pensjonsmidlar blir vurdert til verkeleg verdi. Endring i ytingsbaserte pensjonsforpliktingar som skuldast endringar i pensjonsplanar, blir fordelt over berekna gjennomsnittleg attståande oppteningstid. Ordningane blir bokført i samsvar med NRS 6. Perioden sin netto pensjonskostnad blir klassifisert som løns- og personalkostnader. Innskotsbasert pensjonsordning blir handtert i samsvar med lov om obligatorisk tenestepensjon. Konsernkontoordning Tussa Kraft AS inngår i konsernkontoordning saman med dotterselskapa. Innskotskonti og lånekonto er summert opp mot ein toppkonto som til ei kvar tid syner mellomverande mot banken. Til toppkontoen (som har negativ saldo) knyter det seg ein kassakreditt på 100 mill. kr. Rentekostnader til banken av negativ saldo på toppkontoen er klassifiserte som eksterne rentekostnader i mor og konsern. Renteinntekter eller rentekostnader i tilknyting til underkonti i konsernkontoordninga er klassifiserte som interne renteinntekter og interne rentekostnader i oppteningstid. Ordningane blir bokført i samsvar med NRS 6. Perioden sin netto pensjonskostnad blir klassifisert som løns- og personalkostnader. Innskotsbasert pensjonsordning blir handtert i samsvar med lov om obligatorisk tenestepensjon. Konsernkontoordning Tussa Kraft AS inngår i konsernkontoordning saman med dotterselskapa. Innskotskonti og lånekonto er summert opp mot ein toppkonto som til ei kvar tid syner mellomverande mot banken. Til toppkontoen (som har negativ saldo) knyter det seg ein kassakreditt på 100 mill. kr. Rentekostnader til banken av negativ saldo på toppkontoen er klassifiserte som eksterne rentekostnader i mor og konsern. Renteinntekter eller rentekostnader i tilknyting til underkonti i konsernkontoordninga er klassifiserte som interne renteinntekter og interne rentekostnader i resultatrekneskapen til dei einskilde selskapa, og eliminerte i konsernet. Konsernkontoordninga er presentert netto i rekneskapen. Skattar Skatt på allmenn inntekt Skattekostnaden i resultatrekneskapen omfattar både betalbar skatt og endring i utsett skatt. Utsett skatt utgjer 27 % av mellombelse skilnader mellom rekneskapsmessige og skattemessige verdiar, samt skattemessig underskot til framføring ved utgangen av rekneskapsåret. Skatteaukande og skattereduserande mellombelse skilnader som reverserer i same periode, er utlikna. Netto utsett skattefordel er balanseført i den grad det er sannsynleg at denne kan bli nyttegjort. Utsett skatt og utsett skattefordel som kan balanseførast, er ført netto i balansen. Naturressursskatt For kraftverk med påstempla merkeyting på generator meir enn 5 499 kVA skal det svarast naturressursskatt. Naturressursskatten er utrekna for dei aktuelle kraftverka, og utgjer 1,3 øre/kWh basert på gjennomsnittleg produksjon dei siste 7 åra. Naturressursskatten er avrekna mot ordinær inntektsskatt til staten. Grunnrenteskatt Kraftproduksjonen er også pålagt ein særskilt grunnrenteskatt. Grunnrenteskatten er utrekna for kraftverk med merkeyting på generator over 5 499 kVA, og utgjer 31/30 % av normert resultat utover utrekna friinntekt. Negativ grunnrenteinntekt kan framførast og motreknast mot seinare positiv grunnrenteinntekt i same kraftverk. Negativ grunnrenteinntekt opptent i 2007 og seinare i eit kraftverk kan motreknast mot positiv grunnrenteinntekt opptent i eit anna kraftverk i same selskap eller konsern. Betalbar grunnrenteskatt for kraftverk med netto positiv grunnrenteinntekt er bokført som skattekostnad. Det er også endring i utsett skatt på grunnrente. For 2014 er det lagt til grunn 31/30 % utsett skatt på grunnrente. Viser elles til skattenoten der det er utarbeidd ein spesifikasjon av grunnrenteskatten i året. Finansielle instrument I rekneskapen er finansielle derivater handsama i samsvar med intensjonen i avtalane. Finansielle kraftkontraktar Konsernet nyttar finansielle bilaterale kontraktar, terminkontraktar (forward og futures) og opsjonar. Tussa inngår finansielle kontraktar hovudsakleg for å prissikre delar av kraftproduksjonen i Tussa Energi AS og prissikre delar av Tussa-24 AS sitt kraftkjøp som skal seljast vidare til sluttbrukarar. Dei finansielle kontraktane er hovudsakleg handla i terminmarknaden på Nasdaq OMX-børsen. Tap og gevinst på dei finansielle kontraktane er utrekna som differansen mellom kontraktspris og spotpris. Realiserte tap/gevinstar er resultatført i leveringsperioden. Tussa Energi AS har i tillegg ein eigen portefølje med finansielle kontraktar som er inngått med utgangspunkt i å tene på prissvingingar, altså trading. Både realiserte og urealiserte tap og gevinstar knytt til tradingporteføljen vert resultatført. Det er utarbeidd risikodokument som set rammer for den finansielle handelen og grense for risikoeksponeringa. Renteinstrument Rentebyteavtale er inngått for å tilpasse løpetid og rentesensitivitet i Tussa sin låneportefølje. Avtalen er inngått innanfor ramma av gjeldande rentesikringsstrategi. Rentebyteavtalar er styrt samla saman med konsernet sin totale innlånsportefølje. For nærare opplysningar om Tussa sin rentesikringsstrategi, sjå note 18 om risikostyring. Tussa Energi AS har i tillegg ein eigen portefølje med finansielle kontraktar som er inngått med utgangspunkt i å tene på prissvingingar, altså trading. Både realiserte og urealiserte tap og gevinstar knytt til tradingporteføljen vert resultatført. Det er utarbeidd risikodokument som set rammer for den finansielle handelen og grense for risikoeksponeringa. Renteinstrument Rentebyteavtale er inngått for å tilpasse løpetid og rentesensitivitet i Tussa sin låneportefølje. Avtalen er inngått innanfor ramma av gjeldande rentesikringsstrategi. Rentebyteavtalar er styrt samla saman med konsernet sin totale innlånsportefølje. For nærare opplysningar om Tussa sin rentesikringsstrategi, sjå note 18 om risikostyring. Valuta Pengepostar i utanlandsk valuta er vurdert etter kursen på balansedagen. Tussakonsernet er eksponert for valutarisiko fordi oppgjersvalutaen på finansielle kraftkontraktar handla mot Nasdaq OMX er Euro. Det er difor etablert ein valutasikringsstrategi som er klar på at finansielle kraftkontraktar notert i Euro med intensjon om anten å prissikre produksjonen eller å dekkje inn sluttbrukarsal til fastprisproduktet, skal valutasikrast. Valutaterminkontraktar er nytta som sikringsinstrument. Realiserte vinstar og tap på terminkontraktane er ført i leveringsperioden. Verdien av valutasikringsporteføljen er halden utanfor balansen. Prinsipp for kontantstraumoppstilling Kontantstraumoppstillinga er utarbeidd etter den indirekte metoden. Kontantar omfattar kontantar, bankinnskot og andre kortsiktige likvide plasseringar som ved umiddelbar og uvesentleg kursrisiko kan konverterast til kjende kontantbeløp og med forfallsdato kortare enn tre månader frå kjøpsdato. Leasingkontraktar Rekneskapsmessig vert leasingkontraktane behandla som operasjonell leasing, kostnadsført som vanleg leigekostnad og klassifisert som ordinær driftskostnad. Leigde driftsmidlar vert ført i balansen som driftsmidlar dersom leigekontrakten vert sett på som finansiell. NOTE 2. NØKKELTAL PÅ FORRETNINGSOMRÅDE Nøkkeltal pr. forretningsområde er med på å gi brukaren av rekneskapen oversikt over kva område konsernet er engasjert i, for der gjennom å kunne vurdere avkastninga til konsernet. I Tussa er dei ulike forretningsområda organisert som eigne juridiske einingar. (Tal i 1000 kr) Forretningsområde Kraftproduksjon og krafthandel Nettverksemd* Sluttbrukarverksemd Informasjons- og kommunikasjonstekn. Elektrisk installasjon Enøk-rådgjeving Konsern Driftsinntekter 2014 2013 282 682 348 717 252 452 345 388 222 587 267 434 139 584 132 200 137 718 98 342 9 876 8 356 787 742 834 335 Av/nedskrivingar 2014 2013 49 363 48 788 48 280 40 560 76 109 29 218 27 353 2 025 1 990 0 0 132 789 122 511 Forretningsområde Produksjon og krafthandel Nettverksemd* Sluttbrukarverksemd Informasjons- og kommunikasjonstekn. Elektrisk installasjon Enøk-rådgjeving Konsern Eigenkapital Totalkapital 2014 2013 2014 2013 509 485 513 063 1 140 479 1 150 468 306 244 340 208 862 325 850 004 22 316 23 672 79 101 101 277 110 211 21 324 305 986 250 732 33 964 23 223 68 041 50 409 1 272 1 203 4 059 3 782 765 052 801 317 2 280 276 2 210 739 * For nettverksemda så er nøkkeltala i 2014 46,34 % av nøkkeltala i Mørenett AS Driftsresultat 2014 2013 56 958 80 667 18 915 81 160 4 273 734 9 834 3 098 9 187 1 750 -1 463 -199 77 552 152 717 Soliditet 2014 45% 36% 28% 36% 50% 31% 34% 2013 45% 40% 23% 9% 46% 32% 36% NOTE 3. KRAFTOMSETNING Tussa Energi AS er konsernet sin forretningsførar i engrosmarknaden og regulerkraftmarknaden. Selskapet har ansvar for forvaltning av eigenproduksjon i Tussa Energi AS og Sunnmøre Energi AS, fysisk og finansiell krafthandel for eige selskap, fysisk og finansiell krafthandel på vegne av Tussa-24 AS og innkjøp for Mørenett AS til å dekkje nett-tap og leveringspliktig kraftsal. Tussa Energi AS sel produksjonen og kjøper manglande kraft hovudsakleg i spotmarknaden (Elspot) via NordPool Spot. Selskapet har i tillegg fysiske bilaterale kontraktar og fysiske sals- og kjøpskontraktar. Fysiske kjøpskontraktar inkluderer også kjøp av produksjon frå mikro- og minikraftverk i lokalområdet. Den krafta som Tussa-24 AS kjøper via Tussa Energi AS vert selt vidare til kraftkundar i sluttbrukarmarknaden. Kjøp og s al eksternt og konserninternt skjer til marknadspris. Salspris til sluttbrukar varierer i høve til dei ulike kontraktane som kundane har inngått med Tussa-24 AS. Det er i året kostnadsført økonomisk kompensasjon for konsesjonskraft med 7 547 000 kr. Tussa Energi AS har inngått ein kraftutvekslingsavtale i det danske kraftselskapet IS Elsam. Tussa Energi AS er deltakar med 0,67 % i Elsam-avtalen som går fram til 2020. Avtalen er handsama som deltaking i felleskontrollert verksemd. I samsvar med avtalen har Tussa motteke eit forskot for framtidige leveransar. Forskotet er bokført i balansen under anna langsiktig gjeld, og skal inntektsførast over avtaletida. Inkludert renter utgjer dette 10 351 115 kr pr. 31.12.2014. Produksjon og magasintilhøve Produksjon i GWh Produksjon i høve til normal Magasinbehaldning i GWh pr. 31.12. 2014 567,5 84% 205,0 2013 555,4 83% 223,0 NOTE 4. LØNSKOSTNADER, TAL TILSETTE, GODTGJERINGAR, LÅN TILSETTE MM. (Tal i 1000 kr) Lønskostnader Løn Aktiverte timar eigne investeringar Arbeidsgjevaravgift Pensjonskostnader Andre personalkostnader MORSELSKAP 2014 2013 15 327 17 331 0 -257 2 779 2 703 5 278 3 067 3 059 2 879 KONSERN 2014 2013 192 262 187 990 -28 022 -47 010 28 555 27 777 15 988 18 179 12 827 8 882 Sum Styrehonorar Tal sysselsette årsverk 26 443 1 006 26 25 722 1 003 30 221 611 1 442 299 Løn Pensjon 195 818 1 839 355 Ytingar til leiande personar Elling Andreas Dybdal TK/TE/SE 1 474 161 Anna godtgjering 9 Per-Are Sørheim Ivar Driveklepp Jo Stian Tverberg Glenn-Tore Solevåg T24 IKT TI ES 1 098 1 105 1 076 813 73 70 67 42 9 9 8 23 Bonus Det er ikkje gitt lån eller sikkerheit til konsernsjef, styremedlemer eller andre nærståande partar. Styret har ikkje avtalar om anna vederlag enn styrehonorar. Direktørane har personleg pensjonsavtale med arbeidsgjevar vedkomande pensjon av løn utover 12G. Utover dette har verken direktørane eller styreleiar avtalar som forpliktar selskapet ved opphøyr eller endring av tilsetjingshøve eller verv. NOTE 5. PENSJONAR Innskotsbasert pensjonsordning Alle selskapa i konsernet har innskotsbasert pensjonsordning for sine tilsette med innskotsplan på 5 % for løner mellom 1 og 6 G (G=grunnbeløpet i Folketrygda) og i tillegg 8 % for løner mellom 6 og 12G. Unntak gjeld for Tussa Installasjon AS, der innskotsplan på 5 % gjeld for løner mellom 1 og 12G. Ordninga omfattar 216 yrkesaktive i konsernet. Av desse har morselskapet 26 yrkesaktive. Vi har bokført premiefond i innskotsbasert pensjonsordning med 2,1 mill. kr, av dette 0,8 mill. kr i morselskapet. Selskapa Sunnmøre Energi AS, Ose & Aarseth AS og Rud Elektro AS har ingen tilsette og følgjeleg heller ingen pensjonsordningar. Selskapet og konsernet si pensjonsordning tilfredsstiller krava i lov om obligatorisk tenestepensjon. Sikra ytingsbasert ordning Selskapa Tussa Kraft AS, Tussa Energi AS og Tussa Nett AS hadde sikra ytingsbasert pensjonsordning fram til 30. juni 2011. Avtalane er terminert med fripolise for alle tilsette og oppsett rett for alle pensjonistar. Usikra ordning (AFP) Selskapa Tussa Kraft AS, Tussa Energi AS og Tussa-24 AS har hatt usikra AFP-ordning i DNB. Desse er no avslutta. Mørenett AS har framleis usikra AFP-ordning. Den nye AFP-ordninga, gjeldande frå 1. januar 2011, er å sjå på som ei ytingsbasert fleirføretaksordning, men vert rekneskapsført som ei innskotsordning fram til det ligg føre påliteleg og tilstrekkeleg informasjon slik at konsernet kan rekneskapsføre den proporsjonale andelen sin av pensjonskostnad, pensjonsforplikting og pensjonsmidlar. Selskapet si pensjonsforplikting er dermed ikkje balanseført som gjeld. Kostnad og for plikting knytt til gamal AFP-ordning er rekneskapsmessig handsama som ytingsbasert ordning. Underdekning for gamal AFP-ordning er teke omsyn til i berekna forplikting AFP-ordning. (Tal i 1000 kr) MORSELSKAP Netto pensjonskostnad 2014 Sikra (DNB) Usikra (AFP) Sum Noverdi av pensjonsopptening i året Rentekostnad av pensjonsforpliktinga Avkastning på pensjonsmidlar Resultatført aktuarielt tap/(gevinst) Arbeidsgjevaravgift og adm. kostnader 935 -894 4 545 180 0 0 0 935 -894 4545 180 Netto pensjonskostnad morselskap 4 766 0 4766 Netto pensjonsmidlar (forplikting) Opptent pensjonsforplikting 31.12. Pensjonsmidlar (til marknadsverdi) 31.12. Estimerte netto pensjonsmidlar (forplikting) Ikkje res.ført verknad av est. avvik/planendr. Arbeidsgjevaravgift Netto pensjonsmidlar (forplikting) Sikra (DNB) 2014 -24 014 21 591 -2 423 Usikra (AFP) 2014 0 0 0 3 589 -342 0 0 6 953 -505 -69 -4 824 0 2 866 -99 Sikra ordning i DNB omfattar 40 pensjonistar Usikra (AFP) ordning i DNB omfattar ingen pensjonistar ved utgangen av året Sikra Usikra(AFP) (DNB) 2013 2013 -24 075 -27 20 493 -3 582 -27 KONSERN Netto pensjonskostnad 2014 Noverdi av pensjonsopptening i året Rentekostnad av pensjonsforpliktinga Avkastning på pensjonsmidlar Resultatførte planavvik/estimatendringar Resultatført aktuarielt tap (gevinst) Arbeidsgjevaravgift og adm. kostnader Medlemsinnskot Sikra (DNB) Usikra(AFP) 2 381 141 5 280 163 -5 352 4 125 138 -34 -400 817 20 -546 Netto pensjonskostnad konsern Netto pensjonsmidlar (forplikting) Opptent pensjonsforplikting 31.12. Pensjonsmidlar (til marknadsverdi) 31.12. 6 671 62 Sum 2 522 5 443 -5 352 4 263 -434 837 -546 6 733 Sikra (DNB) Usikra(AFP) Sikra (DNB) Usikra(AFP) 2014 2014 2013 2013 -81 306 -7 131 -80 649 -257 54 525 78 374 Estimerte netto pensjonsmidlar (forplikting) Ikkje res.ført verknad av est. avvik/planendr. Ikkje resultatført aktuarielt gevinst (tap) Arbeidsgjevaravgift -26 781 2 729 12 182 -194 -7 131 1 785 -3 671 -1 -2 275 15 682 -257 -308 -321 -36 Netto pensjonsmidlar (forplikting) -12 064 -9 018 13 087 -601 Sikra ordning omfattar 50 pensjonistar i konsernet. Usikra (AFP) ordning i DNB omfattar ingen pensjonistar ved utgangen av året for selskapa i konsernet. Økonomiske føresetnader pensjon: 2014 2013 Diskonteringsrente 3,00% 4,10% Venta avkastning pensjonsmidlar 3,80% 4,40% Lønsvekst 3,25% 3,75% 3,00% 3,50% G-regulering Pensjonsregulering 2,25% 2,75% Aktuaren sine økonomiske føresetnader er basert på tilrådingar frå Norsk Rekneskapsstiftelse og aktuar. NOTE 6. ANDRE DRIFTSKOSTNADER (Tal i 1000 kr) Andre driftskostnader Vedlikehaldskostnader Konsulentkostnader Husleige, straum osb. Sals- og marknadsføringskostnader Telekommunikasjon, post, gebyr Erstatning og konsesjonsavgifter Andre driftskostnader MORSELSKAP 2014 2013 1 441 1 213 8 172 6 949 2 278 1 727 1 685 1 372 125 324 0 6 962 1 184 KONSERN 2014 2013 54 620 48 308 42 710 19 978 16 036 10 499 5 855 5 407 4 808 5 751 10 443 11 443 22 115 21 023 Sum 14 661 12 776 156 586 122 410 Revisjonskostnader Lovpålagt revisjon, utan mva Andre attestasjonstenester, utan mva Skatterådgjeving, utan mva Andre ikkje-revisjonstenester, utan mva 195 29 5 56 217 10 26 62 970 60 44 129 947 48 210 93 Sum revisjonskostnader, utan mva 284 315 1 203 1 298 NOTE 7. SKATT (Tal i 1000 kr) Skattekostnadene i året fordeler seg på: Betalbar skatt allmenn inntekt Betalbar grunnrenteskatt Utsett skatt av konsernbidrag Justering for skattekostnad frå innfusj. selskap Endring utsett skatt vedk. EK-justering Mørenett AS Endring utsett skatt allmenn inntekt Endring utsett skatt grunnrente Skatteeffekt av prinsippendring pensjon Korrigeringar tidlegare år Sum skattekostnad Berekning av skattegrunnlaget i året: Resultat før skattekostnad Varige skilnader *) Endring i mellombelse skilnader Skattegrunnlag i året Betalbar skatt Betalbar skatt allmenn inntekt Betalbar naturressursskatt Naturressursskatt samordna med fellesskatt Betalbar grunnrenteskatt Redusert skatt av avgitt konsernbidrag Betalbar skatt i balansen Oversikt over mellombelse skilnader: Fordringar Varer Anleggsmidlar Elsertifikat Meir-/mindreinntekt inntektsramme (inkl. renter) Skattemessig underskot til framføring Verdiendring marknadsbaserte finansielle omløpsmidlar Pensjonar Tilverkingskontraktar under arbeid Rekneskapsmessig avsetning for tap Gevinst- og tapskonto Sum MF som ikkje inngår i grunnlag for utsett skatt Grunnlag utsett skatt knytt til prinsippendring pensjon Mørenett AS Grunnlag utsett skatt knytt til meir-/mindreverdiar ført direkte mot EK Grunnlag utsett skatt knytt til meir-/mindreverdiar ved oppkjøp i 2009 Sum grunnlag utsett skatt: MORSELSKAP 2014 2013 4 051 9 579 -544 -230 3 507 9 349 14 887 -1 922 2 038 32 848 604 760 15 003 34 211 4 051 9 579 -4 051 21 463 50 954 -2 762 22 912 6 206 -6 206 12 395 -12 398 34 566 6 565 -6 565 17 418 -18 442 0 6 817 22 909 33 541 2014 2013 2014 -1 533 2013 -1 044 -737 -992 -14 1 653 -36 3 948 903 2 919 -28 200 -25 417 -7 309 -5 495 -43 665 -61 431 -11 769 -11 918 -14 -36 3 410 19 507 17 248 9 947 -1 500 -2 462 -4 201 -74 292 -81 589 -35 781 -6 063 8 939 -32 179 -32 821 0 903 27 % utsett skatt/skattefordel Korrigering Sum utsett skatt/skattefordel (ekskl. grunnrente) KONSERN 2014 2013 14 565 18 886 12 395 17 418 -3 619 -2 663 0 35 7 398 -7 112 17 191 -1 416 -70 -792 44 157 0 2 919 -133 312 -120 473 788 -35 994 -591 -32 528 -486 788 -36 585 -33 014 Spesifikasjon av grunnrenteskatten i året: Betalbar grunnrenteskatt 2014: KONSERN Tussa Åmela Trandal Urke Sørbrandal kraftverk kraftverk kraftverk kraftverk kraftverk Sum Inntekt kraftomsetning 60 291 28 617 4 843 4 261 8 831 106 843 Driftskostnader eks.avskr., div.skattar Skattemessige avskrivingar Eigedomsskatt Konsesjonsavgift 17 666 8 141 1 495 1 828 2 790 1 408 145 1 807 1 945 140 3 029 1 621 36 732 19 458 123 2 494 Sum kostnader 29 130 11 439 6 343 607 543 18 933 4 344 3 892 4 772 58 684 Resultat før friinntekt 31 161 9 683 499 369 4 059 48 159 150 647 139 614 1,3 1,3 54 022 1,3 77 438 1,3 23 520 1,3 445 242 1,3 Gjennomsnittleg skattemessig verdi 2014 Normrente (i %) Friinntekt 2014 Grunnrenteinntekt 2014 Frådrag for neg.gr.renteinnt.tidl.år inkl. rente Grunnlag for betalbar grunnrenteskatt Betalbar gr.renteskatt 2014 ( 31 %) 1 958 1 815 702 1 007 306 5 788 29 203 7 868 -203 -638 3 754 39 983 0 29 203 7 868 -203 -638 3 754 39 983 9 053 2 439 -63 -198 1 164 12 395 Mellombelse skilnader grunnrente: Varige driftsmidlar Tussa kraftverk Gevinst- og tapskonto Tussa kraftverk Varige driftsmidlar Åmela kraftverk Varige driftsmidlar Sørbrandal kraftverk Gevinst- og tapskonto Sørbrandal 31.12.2014 31.12.2013 15 018 16 268 -1 258 -1 572 3 727 6 976 3 344 2 902 -230 -288 24 727 20 160 Sum Utsett skatt grunnrente ( 31 % ) 6 250 7 666 Sum utsett skattefordel konsern -30 336 -25 349 Forklaring på kvifor skattekostnaden i året ikkje utgjer 27 % av resultat før skatt: 27 % skatt av resultat før skatt Varige skilnader og goodwillavskriving (27 %) Grunnrenteskatt Endring utsett skatt aksjar (27 %) Endring utsett skatt grunnrente Skatteeffekt mellombelse skilnader som ikkje inngår i utsett skatt Meir-/mindreverdiar i konsern/korreksjon tidlegare år Skatteeffekt av prinsippendring pensjon MORSELSKAP 2014 2013 4 019 9 197 -519 169 6 12 KONSERN 2014 2013 10 815 30 770 -48 1 124 12 395 6 -1 416 293 17 418 12 -70 365 210 421 -792 Mørenett AS Effekt ved overgang til 27 % utsett skatt allmenn inntekt Berekna skattekostnad Nominell skattesats **) -29 915 3 507 9 349 21 463 50 954 23,6 % 28,5 % 53,6 % 45,9 % * ) Inkluderer kostnader som ikkje kan trekkjast frå, t.d. representasjon, samt frådrag for resultatdel til tilknytt selskap (resultatdelen vert trekt ut ettersom han alt er skattlagt i dei einskilde selskapa). **) Skattekostnad i høve til resultat før skatt. NOTE 8. VARIGE DRIFTSMIDLAR (Tal i 1000 kr) MORSELSKAP Varige driftsmidlar og immaterielle eigedelar Lisensar Transport, Bygningar Prosjekt inventar, og annan utstyr eigedom 15 691 5 835 1 442 Kostpris 01.01. Tilgang driftsmidlar Avgang driftsmidlar Kostpris 31.12. 15 691 5 835 1 442 Akkumulerte avskrivingar 31.12. Akkumulerte nedskrivingar 31.12. Reverserte nedskrivingar 31.12. Balanseført verdi 31.12. -9 895 -5 802 -129 5 797 33 1 313 Avskrivingar i året Nedskrivingar i året Økonomisk levetid (år) -3 096 -6 -29 5 3 - 15 20 - 50 under arbeid 0 0 Sum 22 968 0 0 22 968 -15 826 0 7 142 -3 130 KONSERN Varige driftsmidlar Kostpris 31.12.13 Konsernutgang Tussa Nett AS 46,34% av Mørenett AS Kostpris 01.01.14 Tilgang kjøpte driftsmidlar Avgang selde driftsmidlar Kostpris 31.12.14 Akkumulerte avskrivingar 31.12. Akkumulerte nedskrivingar 31.12. Reverserte nedskrivingar 31.12. Balanseført verdi 31.12.14 Avskrivingar i året Nedskrivingar i året Økonomisk levetid (år) Transport, KraftNett- Bygningar Prosjekt Sum inventar, produksj. anlegg og annan under utstyr anlegg eigedom arbeid 304 377 1 216 818 1 247 449 176 833 90 832 3 036 309 -67 358 -48 723 -44 832 1 057 899 1 218 813 93 222 1 082 436 43 025 24 270 1 242 953 330 241 1 216 818 1 271 985 171 135 70 269 3 060 449 33 792 34 687 116 582 7 247 47 192 355 -613 -11 009 -11 622 363 421 1 251 506 1 388 567 -253 557 -440 317 -564 692 -20 500 178 382 59 307 3 241 182 -43 201 -3 334 1 301 767 -23 834 109 864 790 689 823 875 131 846 59 307 1 915 581 26 830 33 376 10 000 25 - 75 48 562 4 291 113 059 10 000 25 - 50 20 - 50 3 - 15 Investeringar i året i konsernet utgjer 183,3 mill. kr. NOTE 9. IMMATERIELLE EIGEDELAR (Tal i 1000 kr) KONSERN Goodwill Lisensar og Vassdragsrettar/kons. varekontr. 25 411 4 900 -94 43 50 974 25 360 55 874 Sum Kostpris 31.12.13 Konsernutgang Tussa Nett AS 46,34% av Mørenett AS Kostpris 01.01.14 Omklassifisering Tilgang kjøpte immaterielle eigedelar Avgang selde immaterielle eigedelar Kostpris 31.12.14 70 157 -2 127 986 69 016 67 659 27 361 55 874 150 894 Akkumulerte avskrivingar 31.12.14 Akkumulerte nedskrivingar 31.12.14 Reverserte nedskrivingar 31.12.14 Balanseført verdi 31.12.14 -57 319 -17 136 -43 328 -117 783 0 10 340 10 225 12 546 0 33 111 2 426 4 755 2 549 9 730 5 - 10 3-5 Evig Avskrivingar i året Nedskrivingar i året Økonomisk levetid (år) 2 001 100 468 -2 221 52 003 150 250 0 2 001 1 357 1 357 Goodwill Goodwill har oppstått i samband med kjøp av verksemd. Avskriving av goodwill skjer lineært over forventa økonomisk levetid. Levetida for goodwill vedk. oppkjøp av Rud Elektro AS og UnikomTV AS, er vurdert til 10 år. Grunngjeve med konsernet sine langsiktige satsingar både innanfor fiberutbygging og installasjonsverksemd. Vassdragsrettane er knytte til kraftverka i Tussa Energi AS. Vassdragsrettar Tussa har ein kombinasjon av leigde og eigde vassdragsrettar knytt til selskapet sine 20 kraftverk. Målt i GWh eig Tussa 61,2 % av rettane og leiger resterande 38,8 %. Eigde vassdragsrettar er bokførte i rekneskapen til ein samla verdi på 4,9 mill. kr. Vassdragsrettane er vurderte som evigvarande og blir difor ikkje avskrivne. Dei leigde fallrettane fordeler seg på vassdraga Tussa (47 %), Gjerdsvika (87 %), Sørbrandal (86 %), Vedeld (100 %), Urke (100 %), Standal (100 %), Dalegjerdet (100 %), Viddal (100 %) og Draura (100 %). Prosentsatsen viser kor stor del i GWh Tussa leiger i vassdraget. Leigde vassdragsrettar er vurderte som operasjonelle leigeavtalar. NOTE 10. DOTTERSELSKAP (Tal i 1000 kr) Selskap Tussa Energi AS Sunnmøre Energi AS Tussa IKT AS Tussa-24 AS Tussa Installasjon AS Ose & Aarseth AS Enøk-senteret AS Rud Elektro AS Tal aksjar Kjøpt år 2 944 040 1996 860 1995 150 000 2001 150 000 2001 640 2001 100 1996/2003 4 015 2000 30 2012 Selskap Tussa Energi AS Sunnmøre Energi AS Tussa IKT AS Tussa-24 AS Tussa Installasjon AS Ose & Aarseth AS Enøk-senteret AS Rud Elektro AS Eigenkap. siste år 100% 369 111 140 374 110 211 22 316 33 964 111 1 272 30 Resultat siste år 100% 13 535 5 453 1 613 3 758 6 462 1 -1 099 0 Forretningskontor Ørsta Ørsta Ørsta Herøy Ørsta Ørsta Ørsta Ørsta Balanseført verdi TK Eigardel 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Røystedel 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Balanseført Balanseført verdi TE verdi TI 303 631 202 000 119 709 15 000 32 600 100 231 30 Det er gitt konsernbidrag frå Tussa Kraft AS til Tussa IKT AS på 17,3 mill. kr, frå Tussa Kraft AS til Tussa Installasjon AS på 4,3 mill. kr og frå Tussa Kraft AS til Enøk-senteret AS på 1,2 mill.kr. Dette er ført som investering i Tussa Kraft AS sin rekneskap. Felleskontrollert verksemd etter bruttometoden Selskap Forretningskontor Eigardel Røystedel Balanseført verdi i Tussa Kraft AS Mørenett AS Ørsta 46,34% 50% 156 981 Del salsinntekter Del driftskostnadar Del finanspostar Del ekstraordinære postar Del skatt Del resultat 252 452 233 537 -12 597 1 731 4 587 Del anleggsmidlar Del omløpsmidlar Del eigenkapital Del gjeld 758 919 103 406 306 244 556 081 NOTE 11. ANDRE AKSJAR OG LANGSIKTIGE FORDRINGAR (Tal i 1000 kr) Balanse- MORSELSKAP Eigardel Kostpris Selskap Aksjar i Nordenfjeldske Energi AS Aksjar i Ålesund Kunnskapspark AS Aksjar i Rovdefjordbrua AS Aksjar i Hareid Fastlandssamband AS Aksjar i Runde Miljøbygg AS Aksjar i Møre og Romsd. Såkornfond AS Aksjar i Naturgass Møre AS Aksjar i Moldekraft AS Aksjar i FEFAST verdi 55 102 183 157 500 1 9,09% 1,20% 11,01% 3,30% 5,91% 1,66% mor 55 102 250 250 1 001 750 802 20 068 83 4,79% 24,24% 26,88% 1 874 20 068 250 Sum aksjar 21 951 Nasdaq Omx Default fund Aksjar i Merit Platform Partner AS Fordring Statens Vegvesen Langsiktig fordring Statkraft SF Andre fordringar, aksjar og andelar Sum andre fordringar Totalt KONSERN Tal Balanse- Kostpris aksjar totalt verdi konsern 55 55 55 100 102 102 50 183 250 250 157 250 13 000 500 1 001 7 500 1 750 1 793 19 744 25 24 600 802 20 068 83 1 874 20 068 250 21 951 24 600 897 2 200 7 488 570 4 099 15 254 39 854 7 488 7 488 127 7 615 408 7 896 897 2 200 7 488 570 3 784 14 939 29 566 32 496 36 890 200 NOTE 12. FORDRINGAR OG GJELD (Tal i 1000 kr) MORSELSKAP 2014 2013 KONSERN 2014 2013 Fordringar med forfall seinare enn eitt år Andre kortsiktige fordringar Andre langsiktige fordringar 382 580 561 661 21 465 39 060 Sum 382 580 561 661 21 465 39 060 Langsiktig gjeld med forfall seinare enn 5 år Gjeld til kredittinstitusjonar Anna langsiktig gjeld 75 910 75 910 0 0 Sum 75 910 75 910 0 0 0 0 0 0 Pantesikra gjeld Gjeld som er pantesikra Pantsette eigedelar Produksjonsanlegg Regionalnettsanlegg Distribusjonsnettsanlegg Andre bygningar og tomter Sum bokført verdi 162 333 7 762 67 087 0 237 181 Garantiansvar Garantiansvar Pant i bankkonti 54 529 28 396 52 816 30 940 Sum garantiansvar 82 925 83 756 Konsernet har ei samla garantiramme på 127 mill. kr. Effektive garantiar i konsernet utgjer 54,5 mill. kr pr. 31.12.2014, jf. ovanfor. Tussa Kraft AS og dotterselskap har dessutan i samband med etablering av fleirkontosystem stilt ein sjølvskuldnargaranti overfor Nordea på inntil 50 mill. kr som tryggleik for konsernet sine plikter overfor banken. NOTE 13. GJELD I samband med overtaking av verksemd og driftsmidlar innan konsernet er det inngått avtalar om ansvarleg lånekapital. Låna er gitt utan sikkerheit, og kan ikkje tilbakebetalast utan føregåande kreditorvarsel. Låna er renteberande. (Tal i 1000 kr) Pålydande Sertifikatlån: Obligasjonslån: Kassakreditt tilknytta fleirkontosystemet: Trekkfasilitet Nordea Bank Norge ASA Forfall Aktuell Rentereg. rente 200 000 25.03.2015 2,25% Fast 600 000 14.06.2018 2,97% 16.03.2015 100 000 Flytande Avdrag 200 000 600 000 25 000 250 000 16.03.2016 0 Sum ekstern gjeld Ansvarlege lån: Ansvarleg lån frå Sunnmøre Energi Gjeld 825 000 75 910 Avdr.fritt 3,93% 01.01.2015 75 910 For å minimere renteeksponering i gjeldsporteføljen nyttar Tussa rentebyteavtalar. Pr 31.12.2014 har vi følgjande avtale: Renteswap-avtale: Beløp Forfall Betalar 530 000 14.06.2018 Fast 4,19 Mottek Flytande 3 md. NIBOR Selskapet har etablert ein kommittert trekkfasilitet med hovudbanken vår Nordea Bank Norge ASA. Trekkretten blir nytta til driftsfinansiering og/eller som back-stop for sertifikatlån. Avtalen gjeld til mars 2016, og totalramma er 250 mill. kr. Selskapet har også ein kassakreditt i Nordea med ramme på 100 mill.kr. Trekk pr. 31.12.2014 er på 25 mill. kr. Banken sine krav til forholdstal (covenants) er følgjande: Eigenkapitalgrad pr. 31.12.2014: Minimum 28 %. Deretter årleg auke med 1 % slik at EK utgjer minst 30 % pr. 31.12.2016. Rentedekningsgrad: Minimum 1,5. For obligasjons- og sertifikatlån er det avgitt negativ pantsetjingserklæring og forplikting til likestilling. Obligasjonslånet har dessutan maxbegrensing for kausjonserklæringar/garantiar. Nemnde låneavtalar er inngått med Nordic Trustee som motpart. Sertifikatlån og ev. trekk under trekkfasiliteten blir definert som langsiktig gjeld innanfor trekkfasiliteten si totale ramme. NOTE 14. MELLOMVERANDE MED SELSKAP I SAME KONSERN (Tal i 1000 kr) MORSELSKAP Fordringar Langsiktig fordring Kundefordringar Korts.fordring dotterselskap- konsernkonto Andre fordringar 2014 373 439 12 348 466 37 918 2013 550 126 550 558 821 56 000 Sum 759 834 1 165 497 2014 57 75 910 56 702 26 869 2013 176 75 910 47 187 9 864 159 538 133 138 Gjeld Leverandørgjeld Langsiktig gjeld m/forfall seinare enn 5 år Korts.gjeld dotterselskap- konsernkonto Annan kortsiktig gjeld Sum NOTE 15. BANKINNSKOT (Tal i 1000 kr) Bundne skattetrekksmidlar utgjer: MORSELSKAP KONSERN 907 8 019 Likviditeten i konsernet er organisert i ei konsernkontoordning. Dette inneber at dotterselskapa sine likvide midlar formelt sett er fordringar på morselskapet, og alle konsernselskapa er solidarisk ansvarlege for dei trekka konsernet har gjort. NOTE 16. EIGENKAPITAL (Tal i 1000 kr) MORSELSKAP Eigenkapital 01.01.14 Resultat i året Avsett utbyte Eigenkapital 31.12.14 KONSERN Eigenkapital 31.12.13 Konsernutgang Tussa Nett AS 46,34% av Mørenett AS Eigenkapital 01.01.14 Omklassifisering Estimatavvik pensjon Mørenett AS EK-effekt av prinisippendring pensjon Resultat i året Avsett utbyte Eigenkapital 31.12.14 Aksjekapital 30 320 Eigne aksjar 0 30 320 0 Aksjekapital Eigne aksjar 30 320 30 320 30 320 0 0 Overkurs Annan innskt. EK 242 724 119 282 242 724 119 282 Annan Fond f. vurd.innskt. EK forskj. 492 904 1 159 -87 747 -1 159 76 959 482 116 28 656 510 772 1 074 1 074 Annan opptent EK 241 372 11 380 -16 676 236 076 Sum 633 699 11 380 -16 676 628 403 Annan Sum opptent EK 276 934 801 317 -98 988 -187 894 85 427 263 373 -28 656 -16 578 163 460 776 883 0 -16 578 8 667 8 667 173 12 582 -16 676 12 755 -16 676 1 247 222 713 765 052 NOTE 17. AKSJEKAPITAL OG OG AKSJONÆRINFORMASJON AKSJONÆRINFORMASJON MORSELSKAP Aksjekapitalen er samansett av: A-aksjar B-aksjar Tal 962 2 070 Sum 3 032 Pålydande 10 000 10 000 Balanseført 9 620 000 20 700 000 30 320 000 Tussa Kraft AS har 9 aksjonærar pr. 31.12.2014. B-aksjane kan berre eigast av norske kommunar og fylkeskommunar. Elles er aksjane i dei ulike klassane likestilte. Aksjonærar pr. 31.12.2014 Ørsta kommune Herøy kommune Volda kommune Kommunal Landspensjonskasse Hareid kommune Vanylven kommune Ulstein kommune Sande kommune Hornindal Kraftlag Totalt tal aksjar A-aksjar 309 137 0 454 0 21 29 0 12 B-aksjar 747 376 484 0 201 176 58 28 0 Sum 1 056 513 484 454 201 197 87 28 12 Eigardel 34,8 % 16,9 % 16,0 % 15,0 % 6,6 % 6,5 % 2,9 % 0,9 % 0,4 % Røyster 34,8 % 16,9 % 16,0 % 15,0 % 6,6 % 6,5 % 2,9 % 0,9 % 0,4 % 962 2 070 3 032 100,0 % 100,0 % NOTE 18. RISIKOSTYRING NOTE 18. RISIKOSTYRING Marknadsrisiko Hovudverksemda til konsernet er kraftproduksjon og krafthandel. Marknaden har eit stort innslag av vasskraft, og tilgang på vatn kan variere mykje frå år til år. Dette gir seg utslag på både kraftprisar og produksjonsmengde, som også kan gi store utslag på resultatet. Konsernet har ein risikostrategi i høve til marknadssituasjonen, der vi skal prøve å oppnå høgast mogleg inntening frå produksjonen sett i høve til selskapet sine risikorammer. Tussa nyttar terminkontraktar og andre finansielle instrument mellom anna for å prissikre delar av inntektene. Bakgrunnen for dette er den store usikkerheita som knyter seg til kraftsalsinntekter. Inntektene avheng av ein spotpris som kan svinge mykje og usikkerheita knytt til produksjonsevna. I denne samanhengen er det ikkje forskjell mellom fysiske og finansielle kontraktar som vert handla bilateralt og finansielle kontraktar i terminmarknaden. Prisen vil hovudsakleg vere den styrande faktoren når ein vel handelsform. Handlar via Nasdaq OMX-børsen kan likevel klarerast, slik at ein kjøper seg fri for motpartrisiko. Resultatet frå sikringsporteføljen i 2014 vart ein gevinst på 17 mill. kr. Sikringshorisonten er 1 til 3 år. Realiserte tap eller gevinstar vert resultatført i leveringsperioden. Valutarisiko Tussa er eksponert for valutarisiko fordi oppgjersvalutaen på finansielle kraftkontraktar handla mot Nasdaq OMX er i Euro. Det er difor etablert ein valutasikringsstrategi som er klar på at finansielle kraftkontraktar notert i Euro med intensjon om enten å prissikre produksjon eller å dekkje inn sluttbrukarsal til fastprisproduktet, skal valutasikrast. Valutaterminkontraktar vert nytta som sikringsinstrument. Resultatet frå sikringsporteføljen i 2014 vart eit tap på 2,4 mill. kr. Sikringshorisonten er 1 til 3 år. Resultat som følgje av verdiendringane på valutaterminar, og som ikkje er resultatført i 2014 er 6,8 mill. kr pr. 31.12.2014. Renterisiko Ettersom Tussa er eksponert for renteendringar gjennom dei låneavtalane som er inngått, har vi vedteke ein rentesikringsstrategi der målsetjinga er å redusere konsernet sin rentesensitivitet. Ifølgje gjeldande rentesikringsstrategi kan konsernet sikre inntil 75 % av gjelda med fast rente. Samla durasjon skal ligge mellom 2 til 4 år. Pr. 31.12.2014 er 64% av gjelda sikra, og durasjonen er på 2,3 år. Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko oppstår dersom det ikkje er samsvar mellom kontantstraumane frå verksemda og finansielle forpliktingar. Kontantstraumen frå krafthandel vil variere mellom anna i forhold til prisnivået i marknaden. Konsernet har difor etablert ein langsiktig, kommittert trekkrett for å sikre tilgjengeleg likviditet i periodar då det kan vere vanskeleg å oppnå finansiering i marknaden. Unytta likviditet pr. 31.12.2014 utgjorde 325 mill. kr, fordelt på trekkfasilitet 250 mill. kr og kassakreditt 75 mill. kr. NOTE 19. MONOPOLVERKSEMD (Tal i 1000 kr) Nettinformasjon 289 8 276 -7 731 Sum nettmonopol 833 Meir(+)mindre(-)inntekt: Faktisk inntekt Tilbakeført meir-/mindreinntekt i året Kostnader overliggjande nett 1 248 0 0 85 947 2 780 32 825 184 420 6 951 54 437 271 615 9 731 87 263 = Justert faktisk inntekt Årets inntektsramme Inntektsramme justert for AVS/AKG/KILE 1 248 1 378 1 264 55 902 49 661 52 877 136 933 114 996 116 021 194 084 166 035 170 161 -15 3 026 20 912 23 923 2 105 7 386 21 859 31 350 -2 620 388 14 496 12 264 -514 7 774 36 355 43 615 3 996 3 194 3 595 36 3 631 8,0 284 020 287 283 285 651 2 856 288 508 2,9 378 414 399 031 388 723 3 887 392 610 -2,0 666 430 689 509 677 969 6 780 684 749 0,1 Driftsresultat Berekna meir-/mindreinntekt i året Inng. saldi ME/MI-inntekt inkl. rente pr. 01.01 Endringar i året inkl. renter Akk. meir-/mindreinntekt pr. 31.12 inkl. renter Balanse Sum driftsmidlar etter fordeling per 01.01 Sum driftsmidlar etter fordeling per 31.12 Gjennomsnittlege driftsmidlar 1% påslag for netto arbeidskapital Avkastningsgrunnlag Avkastning (driftsres.*100/avkastningsgrunnlag) Sentralnett Regionalnett Distribusjonsnett NOTE20. 20.AVGIFTER AVGIFTER ERSTATNINGAR NOTE OGOG ERSTATNINGAR I konsernresultatet inngår årlege erstatningar med 5,9 mill. kr. Dette er ei årleg forplikting for konsernet, fastsett etter vedtak i skjønsretten eller andre avtalar inngått i samband med kraftutbygging. NOTE21. 21.UTBYTE UTBYTE NOTE Styret foreslår 16,7 mill. kr til utbetaling av utbyte for 2014, og dette utgjer 5 500 kr pr. aksje. NOTE 22. POSTAR SOM ER SAMANSLEGNE I REKNESKAPEN (Tal i 1000 kr) Finansinntekter Inntekt på investering i TS/FKV Renteinntekt frå føretak i same konsern Annan renteinntekt Verdiendring marknadsb.oml.midlar Annan finansinntekt Annan finansinntekt frå føretak i same konsern MORSELSKAP 2014 2013 2 207 0 33 549 49 262 12 704 728 23 44 29 12 37 918 56 000 KONSERN 2014 2013 358 326 0 0 14 961 2 889 23 44 2 004 11 968 0 0 Sum finansinntekter 86 428 106 046 17 346 15 228 Finanskostnader Nedskriving finansielle anleggsmidlar Rentekostnader frå føretak i same konsern Annan rentekostnad Verdiendring marknadsb.oml.midlar Andre finanskostnader 2014 187 6 918 46 929 0 964 2013 569 8 926 44 180 0 5 231 2014 205 0 58 252 0 2 221 2013 3 048 0 43 634 0 11 568 Sum finanskostnader 54 998 58 905 60 678 58 251 Sum finanspostar 31 431 47 141 -43 331 -43 023 NOTE KRAV NOTE23. 23.TAP TAPPÅPÅ KRAV Det er i året resultatført 855 792 kr i delkrederavsetning og tap på krav i konsernet. NOTE 24. VARELAGER (Tal i 1000 kr) MORSELSKAP 2014 2013 KONSERN 2014 2013 Innkjøpte handelsvarer 0 0 17 348 21 999 Av dette vurdert til kostpris Av dette vurdert til verkeleg verdi 0 0 0 0 17 348 0 21 999 0 Lageret er vurdert til lågaste av kostpris og verkeleg verdi, tilordna etter FIFO-metoden. NOTE 25. LANGSIKTIGE TILVERKNADSKONTRAKTAR (Tal i 1000 kr) Utfakturert til kundar pr. 31.12. Del forteneste Utført produksjon Forskot frå kundar (gjeld til kundar) KONSERN 2014 99 633 19 426 75 936 4 026 2013 49 275 10 542 38 733 0 Opptent, ikkje fakturert inntekt pr. 31.12.2014 er TNOK 3 309. NOTE 26. NÆRSTÅANDE PARTAR (Tal i 1000 kr) Selskapet sine transaksjonar med nærståande partar: a) Sal av varer og tenester 2014 2013 MORSELSKAP Leiande tilsette Konsernselskap Mørenett 34 781 21 030 50 259 Sum sal av varer og tenester morselskap 55 811 50 259 9 865 209 10 021 10 074 10 021 KONSERN Leiande tilsette Konsernselskap Sum sal av varer og tenester konsern b) Kjøp av varer og tenester KONSERN Leiande tilsette Konsernselskap Sum kjøp av varer og tenester konsern MORSELSKAP Leiande tilsette Konsernselskap Mørenett Sum kjøp av varer og tenester morselskap NOTE 27. LEASINGAVTALAR Leasingleige på UN31332 går ut 24.01.2015. Det er ikkje avsett forskotsbetalt leasingleige pr. 31.12.2014. Selskapet har desse leasingavtalane: Bil UN31332 Leigetid Kjøpsdato 60 26.01.2010 Totale leigekostnader for 2014 var TNOK 56. Tussa IKT AS leiger lokale av Lerstadveien 545 AS i Ålesund kommune. Den årlege leiga er sett til TNOK 1 221 (utan mva). Leigeavtalen er inngått for 5 år, rekna frå oktober 2007. Opsjon på 5 nye år vart nytta i 2012. Areala som er omfatta av avtalen er slik: ca. 610 kvm BTA i tredje etasje og ca. 50 kvm BTA i underetasje. 15 parkeringsplassar i underetasje. NOTE28. 28.STORE STORE ENKELTTRANSAKSJONAR NOTE ENKELTTRANSAKSJONAR Det vart gjennomført fusjon mellom Tussa Nett AS og Mørenett AS med rekneskapsmessig verknad frå 01.01.2014. Fusjonen var gjennomført etter oppkjøpsmetoden med Tussa Nett AS som overdragande part. Som resultat av fusjonen så gjekk Tussa Nett AS ut av Tussa-konsernet og inn i Mørenett AS. Tussa Kraft har ein eigardel i Mørenett AS på 46,34%. Gjennom aksjonæravtale er verksemda regulert som felleskontrollert verksemd. I rekneskapsåret 2014 vart det gjennomført ei kapitalforhøging i Tussa IKT AS. Gjennom konvertering av gjeld til eigenkapital vart aksjekapitalen auka frå TNOK 15 000 til TNOK 16 500 og eigenkapitalen styrka med ytterlegare TNOK 68 500. Kapitalforhøginga vart registrert i Foretaksregisteret den 16.09.2014. KONTANTSTRAUMANALYSE (Tal i mill. kr) Konsern 2014 2013 2012 Tussa Kraft AS 2014 2013 2012 34,3 -33,5 -0,2 0,5 122,8 10,0 0,0 111,0 -51,9 0,9 0,0 112,5 11,8 0,0 45,7 -71,2 1,2 0,0 98,0 2,0 0,0 14,9 -6,8 0,0 0,0 3,1 0,2 0,0 32,8 -8,6 0,0 0,0 3,1 0,6 0,0 -36,1 -15,9 0,0 0,0 3,2 0,0 0,0 0,0 1,2 0,5 -2,2 -3,7 -0,3 0,7 4,0 -17,7 3,2 0,2 -2,4 -1,7 -5,3 5,4 0,0 0,0 0,6 -1,6 2,3 0,0 0,0 -0,7 -0,3 0,9 0,0 0,0 1,8 -1,8 3,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Kontantstraum frå driftsaktivitetar Resultat før skattekostnad Skatt betalt i året Tap/gevinst ved sal av anleggsmidlar Tap/gevinst ved sal av aksjar Ordinære avskrivingar Nedskriving anleggsmidlar Urealisert verdiendring marknadsbaserte finansielle omløpsmidlar Resultatdel i tilknytte selskap Endring i varelager Endring i kundefordringar Endring i leverandørgjeld Forskjell mellom kostnadsført pensjon og inn-/utbet. i pensjonsordningar Effekt av valutakursendringar Postar klassifisert som investerings- eller finansieringsaktivitetar Endring anna avsetning og avsetning for tap på kontraktar Endring i andre tidsavgrensingspostar 0,0 0,0 0,0 111,0 -57,8 36,3 100,5 -159,0 -141,9 Netto kontantstraum frå driftsaktivitetar 240,6 116,3 108,2 113,1 -131,4 -187,6 2,0 -183,3 0,0 -4,5 18,7 -203,3 0,0 -6,5 0,2 -262,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -4,8 0,0 -1,7 0,0 -0,6 0,0 -3,2 0,0 -32,6 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,6 -0,9 0,0 0,0 0,0 0,0 176,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -185,9 -190,5 -263,5 171,9 -2,3 -35,8 297,1 0,0 -280,0 0,0 -39,0 0,0 0,0 -21,2 0,0 0,0 0,0 602,0 0,0 -767,1 0,0 -14,8 308,0 -0,6 -56,3 0,0 0,0 0,0 133,5 8,9 600,2 140,0 0,0 0,0 0,0 0,0 -14,3 -280,0 -767,1 -19,3 0,0 0,0 0,0 0,0 53,1 -39,0 -14,8 53,1 0,0 0,0 308,0 0,0 -0,4 0,0 -0,6 -0,4 -21,9 -21,2 -56,3 -21,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 56,0 64,3 71,9 0,0 -9,9 0,0 0,0 -43,1 71,2 Kontantstraum frå investeringsaktivitetar Innbetalingar ved sal av varige driftsmidlar Utbetalingar ved kjøp av varige driftsmidlar Innbetalingar ved sal av aksjar og partar i andre føretak Utbetalingar ved kjøp av aksjar og partar i andre føretak Utbetalingar ved kjøp av andre investeringar Innbetalingar ved sal av andre investeringar Innbetaling av lån Netto kontantstraum frå investeringsaktivitetar Kontantstraum frå finansieringsaktivitetar Innbetalingar ved opptak av ny langsiktig gjeld Innbetalingar ved opptak av ny kortsiktig gjeld Utbetalingar ved nedbetaling av langsiktig gjeld Utbetalingar ved nedbetaling av kortsiktig gjeld Netto endring i kassakreditt Innbetalingar av eigenkapital Tilbakebetalingar av eigenkapital Utbetalingar av utbyte Innbetalingar av aksjonærbidrag Innbetalingar av konsernbidrag Utbetalingar av konsernbidrag Netto kontantstraum frå finansieringsaktivitetar Effekt av valutakursendringar på kontantar og 150,0 -285,2 133,7 223,5 Utbetalingar av utbyte Innbetalingar av aksjonærbidrag Innbetalingar av konsernbidrag Utbetalingar av konsernbidrag Netto kontantstraum frå finansieringsaktivitetar -21,2 0,0 0,0 0,0 -56,3 0,0 0,0 0,0 -21,9 0,0 0,0 0,0 -21,2 0,0 56,0 -9,9 -43,1 71,2 150,0 -285,2 -56,3 0,0 64,3 0,0 -21,9 0,0 71,9 0,0 133,7 223,5 Effekt av valutakursendringar på kontantar og bankinnskot bankinnskot Netto endring i kontantar og bankinnskot Netto endring i kontantar og bankinnskot 11,6 -3,0og bankinnskot -5,3 -0,1 0,0 på 0,1 Behaldning av kontantar ved starten Behaldning av kontantar og bankinnskot ved starten 48,5 51,5 56,8 1,4 1,4 1,3 året på året Endring IB bankinnskot som resultat av MørenettEndring IB bankinnskot som resultat av Mørenett-1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 fusjonen fusjonen Behaldning av kontantar og bankinnskot ved slutten Behaldning av kontantar og bankinnskot ved slutten 59,1 48,5 51,5 1,3 1,4 1,4 av året av året 11,6 48,5 -3,0 51,5 -5,3 56,8 -1,0 0,0 0,0 59,1 48,5 51,5 - REVISJONSMELDING SAMFUNNSREKNESKAP (Tal i mill. kr) VERDISKAPING I PERIODEN 2014 2013 2012 2011 2010 Driftsinntekter Meirverdiavgift Forbruksavgift Vareforbruk/driftskostnader Brutto verdiskaping Kapitalslit Netto verdiskaping Finansinntekter 787,7 51 77,0 344,3 571,4 132,8 438,7 32,6 834,3 91,3 75,2 353,0 647,8 122,5 525,3 32,6 664,6 71,1 70,8 279,4 527,1 100,0 427,1 6,7 693,9 66,6 70,8 332,1 499,2 91,7 407,5 7,1 818,8 78,7 70,2 369,6 598,1 84,4 513,7 15,1 Verdiar til fordeling 471,3 557,9 433,8 414,6 528,8 Tilsette Brutto løn og sosiale kostnader Skatt frå dei tilsette Arbeidsgjevaravgift 221,6 -59,3 -28,3 195,8 -58,9 -27,7 181,0 -56,7 -26,2 188,8 -53,6 -24,6 176,9 -46,0 -21,0 Sum tilsette 134,0 109,2 98,1 110,6 109,9 Långjevarar Rente til långjevarar Andre finanskostnader 59,3 1,4 42,0 15,0 48,5 5,6 39,6 2,6 30,8 2,6 Sum långjevarar 60,7 57,0 54,1 42,2 33,4 Stat og kommune Inntekts- og formuesskatt Naturressursskatt Grunnrenteskatt Skatt frå dei tilsette Meirverdiavgift Arbeidsgjevaravgift Forbruksavgift Konsesjonsavgift Konsesjonskraft 2,9 6,2 12,4 59,3 51,0 28,3 77,0 3,2 7,5 26,9 6,6 17,4 58,9 91,3 27,7 75,2 3,0 7,3 8,1 6,6 20,6 56,7 71,1 26,2 70,8 2,9 8,1 3,5 6,6 35,6 53,6 66,6 24,6 70,8 3,0 13,8 38,4 6,4 36,9 46,0 78,7 21,0 70,2 3,0 9,3 247,8 314,4 271,2 278,1 310,1 Eigarar Utbyte frå selskapet 16,7 21,2 6,2 0,0 45,6 Sum eigarar 16,7 21,2 6,2 0,0 45,6 Selskapet Tilbakehalden verdiskaping -3,9 38,8 4,2 -16,2 29,8 475,2 519,2 429,6 430,8 499,0 FORDELING AV VERDISKAPING Sum stat og kommune Fordelte verdiar ÅRSMELDING, REKNESKAP OG NOTAR VERDIVURDERING KONSERNET I Tussa sin årsrapport for 2012 vart det indikert ein verdi av Tussa på rundt 2 milliardar kroner. Denne verdien var basert på KLP sitt erverv av om lag 15 % av aksjane i selskapet i februar 2013. Etter det har Tussa og Tafjord sine nettverksemder fusjonert, og i tillegg har inntektsrammereguleringa av nettverksemder gitt betre økonomisk utteljing for eigar. Det er utsikter til at 4 av kraftverka våre ikkje skal betale grunnrenteskatt og 2 kraftverk som er bygde mellom 2004 og 2009 blir med i elsertifikatordninga. Vidare har den risikofrie renta vorte lågare i perioden. På den andre sida har kraftprisane vorte lågare, og det er innført eigedomsskatt i nokre av kommunane der Tussa har anlegg. Nettoeffekten av desse endringane er rekna til å vere moderat negative. Verkeleg økonomisk verdi av eit objekt kjenner ein ikkje før eit konkret tilbod er til stades eller ein handel er gjennomført, men med utgangspunkt i aksjeomsetnaden som var i februar 2013 og dei endringane vi har sett i etterhand, bør det forventast at verdien av Tussa i februar 2015 er under verdien ved aksjeomsetnaden i 2013. ÅRSMELDING, REKNESKAP OG NOTAR STATUS FOR EIGARSTYRING OG SELSKAPSLEIING 1. GENERELT Prinsippa for eigarstyring og selskapsleiing regulerer rolledelinga mellom eigar, styret og leiinga utover det som er gitt av føringar i aksjelova. I utarbeidinga av dette dokumentet er det lagt til grunn den norske tilrådinga om eigarstyring og selskapsleiing (corporate governance) av 30. oktober 2014 så langt som det er relevant og passar med Tussakonsernet sin organisasjon. På dei områda tilrådinga ikkje er følgt blir avvika forklart. Hovudårsaka til avvik er at Tussa Kraft AS (Tussa) ikkje har børsnoterte aksjar og at selskapet har ein avgrensa aksjonærkrins. I det etterfølgjande er det laga eit oppsett som omtalar situasjonen i Tussakonsernet. Omtalen følgjer kapittelinndelinga i den norske tilrådinga for eigarstyring og selskapsleiing. Etiske retningslinjer Tussa sine grunnleggjande verdiar er utgangspunktet for å vere ein truverdig leverandør og ein ansvarleg samarbeidspart samt for å ha eit godt og trygt arbeidsmiljø. Desse etiske retningslinjene konkretiserer verdigrunnlaget i Tussa. Tussa sine etiske reglar omhandlar den standarden som skal vere rådande for at det ikkje skal dragast tvil om integriteten vår ved samhandlingar med samfunnsaktørar, kundar, andre selskap eller medarbeidarar. Retningslinjene gjeld for alle medarbeidarar og styremedlemer. ETISKE RETNINGSLINJER GENERELT: Medarbeidarar og tillitsvalde skal følgje lover og reglar når dei representerer Tussa Medarbeidarar og tillitsvalde som representerer Tussa skal oppføre seg høvisk og med respekt for andre Ingen skal ha personlege fordelar grunna si rolle i verksemda All verksemd skal stette ålmenn forståing av etiske normer både nasjonalt og internasjonalt DEN EINSKILDE SOM REPRESENTERER TUSSA SKAL: Sjå til at vedtak og handlingar er fatta på sakleg grunnlag og uavhengig av påverknader som ikkje er til det beste for verksemda Sjå til at ingen gjer seg rik på Tussa sin kostnad Vere særs aktsam når det er fare for korrupsjon Også sjå til at samarbeidspartnarar/leverandørar handlar i samsvar med ålmenne etiske normer når dei utfører oppdrag for Tussa Når etiske dilemma oppstår, er følgjande prioritering ei rettesnor: 1. Sikre liv og helse 2. Sikre miljø 3. Sikre mot tap av tillit for konsernet 4. Sikre mot økonomisk tap Samfunnsansvar Tussa skal skape resultat der etikk, menneske og miljø er klare rammer for aktiviteten. Resultata som blir skapt skal fordelast i samsvar med lov, etter rettferdige prinsipp mellom interessentane og på tiltak som er for sterkande for selskapet i framtida. Tussa driv eit systematisk HMS-arbeid med opplæring og oppfølging for å minimere sjukefråvær og skadar. Dei interne regelverka og vala våre er nøytrale når det gjeld kjønn og etnisk bakgrunn. For å byggje ut energiressursar og linjer krevst det mange offentlege løyve. Til løyva er det vanlegvis gitt vilkår. Vi har ikkje siste året fått pålegg frå styresmaktene kny tt til brot på løyva våre. 2. VERKSEMD Tussa si verksemd er nedfelt i vedtekter og i den overordna strategien for konsernet og er vidare utdjupa i dotterselskapa sine vedtekter og selskapsplanar. 3. SELSKAPSKAPITAL OG UTBYTE Bokført eigenkapitalprosent var på 33,6 % ved utgangen av 2014. Dette er om lag som gjennomsnittet i kraftbransjen. Selskapet har også verdiar som ikkje kjem til uttrykk i rekneskapsbalansen noko som svært truleg medfører at den verkeleg eigenkapitalprosenten er høgre enn det årsrekneskapen syner. Utbytepolitikken er omtala i styret si årsmelding. Tussa Kraft AS har ein avgrensa aksjonærkrins og det er ikkje aktuell politikk å delegere fullmakt til styret for å gjennomføre kapitalutvidingar. 3. LIKEHANDSAMING AV AKSJONÆRAR OG NÆRSTÅANDE Tussa Kraft AS har to aksjeklasser. Grunnen til det er omsynet til industrikonsesjonslova sine vilkår for evigvarande konsesjonar som krev minst 2/3 offentleg eigarskap. Av den grunn er det vedtektsfesta at det berre er kommunar og fylkeskommunar som kan eige aksjeklassa med 2/3 av aksjane. Dei resterande aksjane er det ikkje sett eigarskapsvilkår til og elles er klassene likestilte. Dersom styremedlemer har personlege interesser i avtalar som blir inngått med selskapet skal dei informere om det og dei vil bli inhabile ved handsaming av slike saker i samsvar med styreinstruks. 4. OMSETJELEGE AKSJAR Tussa Kraft AS er ikkje børsnotert og aksjonærkrinsen er avgrensa. I tillegg er det berre det offentlege som kan eige 2/3 av aksjane. Vedtektene har ikkje vilkår om forkjøpsrett ved omsetjing av aksjar. Eventuell overdraging av aksjar er på vilkår av at styret har godkjent overdraginga. 5. GENERALFORSAMLING Ordinær generalforsamling skal haldast innan utgangen av april og blir kalla inn med to veker varsel for ordinære saker. For vedtektsendringssaker er fristen 2 månader for å sikre ei god sakshandsaming hos eigarane. Med innkallinga følgjer i hovudsak saksframstillinga som er lagt fram for styret og fullmaktsskjema. Vidare følgjer valnemnda sitt framlegg til styremedlemer. I samband med at valnemnda startar sitt arbeid blir alle aksjonærane orientert gjennom brev 2 månader før generalforsamlinga. Ordinære saker har ei veke kortare innkallingsfrist enn tilrådinga som er tre veker. Ved å ta omsyn til at det er få aksjonærar og at vedtektsendringssaker har 2 månader innkallingsfrist er dette avviket likevel vurdert som akseptabelt. Det er ikkje påmeldingsfrist for å møte i generalforsamlinga. Dei som møter ved opninga har rett til å delta i generalforsamlinga si handsaming, og aksjonærar kan gi fullmakt til å la seg representere. Styret, valnemnd og revisjon er representert i samsvar med aksjelova sine reglar og vanlegvis er det representantar frå alle desse organa i den ordinære generalforsamlinga. Møteleiar blir valt av generalforsamlinga og vil då vere så uavhengig som generalforsamlinga ønskjer det. 6. VALNEMND Valnemnda er valt av generalforsamlinga og er vedtektsfesta. I valnemnda er det ikkje representantar for styret eller leiinga. I tillegg til styrekandidatar kjem valnemnda med framlegg til godtgjering av styremedlemer. Valnemnda sitt arbeid er regulert i eigen instruks som mellom anna skal sikre at aksjonærane blir informert om valprosessen. 7. STYRET, SAMANSETJING OG FRIE STILLING Det er inngått avtale med dei tilsette sine organisasjonar om ikkje å opprette bedriftsforsamling. Styret i Tussa Kraft AS har 11 medlemer, 7 er valt av aksjonærane og 4 er valt mellom tilsette. Det er ein etablert praksis som sikrar at mindre aksjonærar åleine eller gjennom samarbeid med andre har rett til å nominere styremedlemer. Ingen av styret sine medlemer har personlege interesser knytt til forretningar med Tussa. Ingen av aksjonærvalde styremedlemer utfører andre oppgåver for Tussa. Den daglege leiinga er ikkje representert i styret. Grunna den avgrensa aksjonærkrinsen ser selskapet det som viktigare at eigarane er aktive gjennom styredeltaking enn at det er representantar i styret som ikkje har direkte tilknyting til aksjonærane. Eigarane har stor direkte påverknad av val av styremedlemer. I samsvar med aksjonæravtale mellom alle aksjonærane skal det fokuserast på å setje saman eit styre som skal ivareta aksjonærfellesskapen sine interesser og selskapet sitt behov for kompetanse, kapasitet og mangfald. 8. STYRET SITT ARBEID Kvart år blir det utarbeidd ein årsplan for arbeidet i styret, der styret sitt strategiske ansvar er vektlagt. I styreinstruksen er også dagleg leiar sitt ansvar og oppgåver nedfelte. Han rappor terer systematisk oppnådde perioderesultat og samanliknar det mot tilsvarande målsetjingar. Styret har nedsett eit kompensasjonsutval på 3 medlemer som skal kome med innstilling til styret på godtgjering til konsernsjefen og retningslinjer for leiande tilsette si løn. Det er ikkje oppretta revisjonsutval i konsernet. Rolla som eit eventuelt revisjonsutval skulle følgje, er ivareteke av styret. 9. RIS IKOSTYRING OG INTERN KONTROLL Overordna planar og strategiar blir revidert årleg i styret. Rapportar om den økonomiske utviklinga blir lagt fram for styret systematisk gjennom året. I tillegg til den finansielle rapporteringa blir det lagt fram rapportar om HMS-tilstanden, her under ein eigen årsrapport for HMS-området. I samsvar med krav som Tussa er underlagt som energiverk er det gjennomført risiko- og sårbarheitsvurderingar. 10. GODTGJERING TIL STYRET Styremedlemer er honorert med eit fast årleg beløp som blir fastsett på generalforsamlinga i april etter tilråding frå valnemnda og gjeld fram til neste ordinære generalforsamling. 11. GODTGJERING TIL LEIANDE TILSETTE Konsernsjefen har fastløn og har ikkje bonusavtale. Styret fastset konsernsjefen si løn og retningslinjer for leiande tilsette si løn etter tilråding frå kompensasjonsutvalet. Styremedlemer er honorert med eit fast årleg beløp som blir fastsett på generalforsamlinga i april etter tilråding frå valnemnda og gjeld fram til neste ordinære generalforsamling. 11. GODTGJERING TIL LEIANDE TILSETTE Konsernsjefen har fastløn og har ikkje bonusavtale. Styret konsernsjefen si løn ogogretningslinjer for leiande tilsette si løn etter frå Det blirfastset orientert om konsernsjefen andre direktørar si avløning i samsvar med tilråding krav i lovverket. Då kompensasjonsutvalet. det ikkje er avtalt resultatavhengig honorar, løn eller bonus verken for styret, konsernsjefen eller andre leiande tilsette, er det ikkje lagt fram ei eiga sak for generalforsamlinga om avløning. 12. INFORMASJON OG KOMMUNIKASJON Tussa har eitt børsnotert obligasjonslån med ticker «TUSK01 PRO» notert på Oslo Børs under Nordic ABM og følgjer difor børsen sine informasjonsreglar. I tillegg til børsen blir det sendt aktuell informasjon direkte til aksjonærane, presentert på selskapet sine internettsider og kommunisert til media. I tillegg til dei formelle møteplassane med aksjonærane blir det halde systematiske orienteringsmøte for aksjonærane både i fellesskap og einskildvis. 13. OVERTAKING Dette punktet er ikkje relevant for Tussa. 14. REVISOR Tussa brukar PWC som revisor i morselskapet og i alle heileigde dotterselskap. Revisor legg plan for revisjonshandlingar og deltek i styret sitt arbeid etter behov. Revisor deltek på eit styremøte i året i samband med avslutting av årsrekneskapen. I hovudsak utfører revisor lovpålagte oppgåver. Det er altså berre i mindre grad at han utfører konsulentoppdrag. Revisor sitt honorar fordelt på lovpålagte oppgåver og konsulentoppdrag er presentert i note til rekneskapen. TUSSAKONSERNET TUSSA KRAFT AS Tussa Kraft AS er morselskapet i Tussakonsernet, og yter tenester innan økonomi, finans, innkjøp, personal og informasjon til dotterselskapa. Tussa Kraft AS har hovudkontor i Hovdebygda i Ørsta kommune. Visjon Tussa – med kraft til å skape miljøvennlege og framtidsretta løysingar. Forretningside Tussa skal drive forretningsverksemd med utgangspunkt i produksjon, overføring og omsetning av energi- og kommunikasjonsprodukt. Varer og tenester skal vere basert på Tussa sin infrastruktur eller kjernekompetanse. 2014 Tussa Kraft AS Tussa Energi AS Tussa IKT AS Tussa-24 AS Enøk-senteret AS Fast tilsette 25 22 44 24 9 Kvinner 20 1 1 20 2 Menn 5 21 43 4 7 Del kvinner Gj.snittsalder 80,70% 49,4 4,50% 52 2,20% 40,4 83,30% 43,1 22,20% 43 Forretningside Tussa skal drive forretningsverksemd med utgangspunkt i produksjon, overføring og omsetning av energi- og kommunikasjonsprodukt. Varer og tenester skal vere basert på Tussa sin infrastruktur eller kjernekompetanse. 2014 Tussa Kraft AS Tussa Energi AS Tussa IKT AS Tussa-24 AS Enøk-senteret AS Tussa Installasjon AS Totalt Fast tilsette 25 22 44 24 9 Kvinner 20 1 1 20 2 Menn 5 21 43 4 7 76 200 4 48 72 152 Del kvinner Gj.snittsalder 80,70% 49,4 4,50% 52 2,20% 40,4 83,30% 43,1 22,20% 43 5,20% 24,00% NOKRE HENDINGAR I 2014 Etter generalforsamlingsvedtak i desember 2013, vart Tussa Nett fasa ut av Tussakonsernet frå 1.1.2014 2 medarbeidarar fekk gullklokker etter å ha jobba 25 år i konsernet Vi sponsa over 200 ulike frivillige lag og organisasjonar i kommunane på søre Sunnmøre og Hornindal 37,8 42,3 TUSSAKONSERNET TUSSA ENERGI AS OG SUNNMØRE ENERGI AS Tussa Energi AS eig og driv 19 kraftverk og driv 2 kraftverk for Sunnmøre Energi AS, eit anna dotterselskap i Tussakonsernet. Kraftverka har ein samla gjennomsnittleg produksjonskapasitet på om lag 677 GWh i året. I tillegg til vasskraftproduksjon har Tussa Energi AS eit biobrenselanlegg. Selskapet er aktør på den nordiske kraftbørsen NordPool spot, og handlar også på terminmarknaden Nasdaq OMX. Tussa Energi AS har hovudkontor i Hovdebygda i Ørsta kommune. UTVIKLING I 2014 Tussa Energi AS har dei siste åra hatt høg oppetid og lite driftsavbrot som følgje av feil i eigne anlegg. Dette gjeld også for 2014. Tussa Energi AS og Sunnmøre Energi AS produserte 567,5 GWh i 2014. Til samanlikning vart det produsert 555,4 GWh i 2013. I 2014 var gjennomsnittleg spotpris i området vårt 26,4 øre/kWh mot 30,3 øre/kWh i 2013. Året starta med magasinfylling over normalen. Tilsiget var under normalen for året sett under eitt. Det vart redusert produksjon frå sommaren og ut året grunna redusert linjekapasitet ut av området i samband med bygging av 420 kV-linja. For året under eitt vart det produsert litt meir nyttbart tilsig og magasina våre minka litt. Reduksjonen i magasin i 2014 vart på 15,3 GWh. Totalt for all produksjon har Tussa oppnådd 32,6 øre/kWh, som er om lag 6,2 øre/kWh meir enn gjennomsnittleg timevegd spotpris i innmatingsområdet. Dette inkluderer prissikring, valutasikring, meirverdien av magasinprodusert kraft og nedreguleringar grunna spesielle avgrensingar i linjekapasitet. Tussa Energi AS Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter Driftskostnader Driftsresultat Netto finans 2014 267,9 206,3 61,6 -19,1 2013 332,0 260,0 72,0 -17,2 2012 294,0 189,7 104,3 -14,5 Resultat før skatt 42,5 54,8 89,8 Sunnmøre Energi AS Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter Driftskostnader Driftsresultat Netto finans Resultat før skatt 2014 14,1 8,5 5,6 3,3 8,9 2013 16,7 8,0 8,7 3,4 12,1 2012 18,1 9,1 9,0 3,2 12,2 Ny kraftproduksjon I 2014 sette vi i drift 2 småkraftverk i Syvde i Vanylven. NVE handsamar konsesjonssøknader for kraftverk områdevis. For området vårt og prosjekt som vi er involvert i vart det gitt konsesjon for Skarbø kraftverk, Indre Trandal kraftverk og Osdal kraftverk. Det vart gitt avslag på Skår kraftverk i Hjørundfjorden. Elles har det vore arbeidd med planar for oppgradering av Tussa-, Vartdal- og Bjørdal kraftverk. I Åmela kraftverk er det tinga nytt Francis-løpehjul som vil auke verknadsgraden. Løpehjulet vil bli installert i 2016. Krafthandel og produksjonsstyring Tussa Energi AS er aktør på den nordiske kraftbørsen Nasdaq OMX. Handel på kraftbørsen blir gjort for å sikre prisen på produksjonen framover i tid, og for krafthandel innanfor definerte risikorammer. Vi styrte og forvalta eigen kraftproduksjon på 567,5 GWh i 2014. I tillegg vart det kjøpt 51,9 GWh frå småkraftverk kring i landet. Tussa Energi AS har også ansvaret for meirverdiar som kan skapast gjennom sal av fornybar energi, og denne handelen gav eit positivt resultat i 2014. Frå kraftverk som har rett til elsertifikat har vi fått sertifikat tilsvarande 31,2 GWh inn på konto. Teknisk trading har ikkje gitt positivt resultat siste året. Prissikringa og valutasikringa av kraftproduksjonen har gitt om lag 3,0 øre/kWh om ein reknar mot produsert mengd. Samla oppnådd pris for den produserte krafta, utan elsertifikat og andre grøne tillegg, vart 33,8 øre/kWh i 2014. Kraftverk Tussa Åmela Sørbrandal Bjørdal Dale Trandal Urke Kopa Vedeld Vatne Viddal Normal produksjon 262,6 128,4 42,0 33,1 21,3 24,6 26,8 17,5 15,5 13,2 17,0 2014 GWh 240,6 109,7 34,4 28,2 21,2 18,6 16,4 14,3 11,5 11,5 11,2 2014 % av normal 91,6 85,4 81,8 85,2 99,3 75,5 61,1 81,7 74,3 86,8 65,8 2013 GWh 228,3 101,3 35,8 26,4 18,3 19,2 18,7 13,6 14,1 12,0 11,7 2013 % av normal 86,9 78,9 85,0 0,8 0,9 0,8 0,7 0,8 0,9 0,9 0,7 produsert mengd. Samla oppnådd pris for den produserte krafta, utan elsertifikat og andre grøne tillegg, vart 33,8 øre/kWh i 2014. Kraftverk Tussa Åmela Sørbrandal Bjørdal Dale Trandal Urke Kopa Vedeld Vatne Viddal Standal Gjerdsvika Kolfossen Draura Vartdal Ulsteindalen Dalegjerdet Nesset Bruelva Skår Sum Normal produksjon 262,6 128,4 42,0 33,1 21,3 24,6 26,8 17,5 15,5 13,2 17,0 2014 GWh 240,6 109,7 34,4 28,2 21,2 18,6 16,4 14,3 11,5 11,5 11,2 2014 % av normal 91,6 85,4 81,8 85,2 99,3 75,5 61,1 81,7 74,3 86,8 65,8 2013 GWh 228,3 101,3 35,8 26,4 18,3 19,2 18,7 13,6 14,1 12,0 11,7 2013 % av normal 86,9 78,9 85,0 0,8 0,9 0,8 0,7 0,8 0,9 0,9 0,7 17,8 13,1 13,8 6,0 3,5 5,7 5,7 2,5 2,7 4,7 677,5 11,1 10,6 10,5 5,0 3,8 3,7 2,9 1,8 0,6 0,1 567,5 62,1 81,1 76,2 84,0 107,4 65,6 50,7 72,8 22,2 1,7 83,8 13,7 12,5 11,1 4,7 3,6 4,7 3,7 2,0 0,8 1,0 0,8 0,8 1,0 0,8 0,6 0,8 555,4 82,9 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Med stimulans av el-sertifikat og andre ordningar ser det ut til at vi kjem i ein situasjon der det blir eit nasjonalt og nordisk kraftoverskot, og det kan medføre at kraftprisen til tider kan bli låg. Dette gir usikre investeringssignal. Rammevilkår fornybar energi Elektrisitet som energiberar er sentral i framtida sitt energisystem, og vasskraft som energikjelde er framleis den mest konkurransedyktige. Tussa med sine vasskraftverk er godt posisjonert for denne framtida. Styresmaktene har signalisert planar om å inkludere småkraftverk som vart bygd i perioden 2004-2009 i el-sertifikatordninga og grensa i generatoryting for å betale grunnrenteskatt blir flytta frå 5,5 MVA til 10 MVA. Når desse endringane er på plass, vil fleire av kraftverka våre nyte godt av dei. Kraftprisen dei komande åra Kraftprisen har svinga mykje dei siste åra, og det må vi forvente at han gjer dei komande åra også. Sjølv om det er usikkert kva prisen vil bli i framtida, har vi ikkje noko betre grunnlag å halde oss til enn prisane på den transparente marknadsplassen til Nasdaq OMX. Medio februar 2015 var prisutsiktene for 2015 og dei fem etterfølgjande åra mellom 23 og 27 øre/kWh. NOKRE HENDINGAR I 2014 Skår og Bruelva kraftverk vart sett i drift Det vart gitt konsesjon for 3 nye småkraftverk Positive signal i statsbudsjettet til å endre grensene for grunnrenteskatt Positive signal i statsbudsjettet til å inkludere småkraftverk bygd i perioden 2004 til 2009 Vi arrangerte småkraftseminar i samarbeid med Fjord Energi. Over 60 deltakarar frå private småkraftverk deltok på seminaret TUSSAKONSERNET TUSSA INSTALLASJON AS Tussa Installasjon AS er ein elektroentreprenør som leverer tenester innan dei aller fleste elektrotekniske fagområda som t.d. sterkstraum, svakstraum, automasjon, tele og data. Det vert levert tenester både til private og til industri/næring. Tussa Installasjon AS har hovudkontor i Ørsta og avdelingar i Ulstein og i Vanylven. UTVIKLING I 2014 2014 har vore eit år prega av fleire store prosjekt i nærområdet. I tillegg til dei store prosjekta har det vore normalt god aktivitet i dei andre forretningsområda, noko som i sum har gitt ein kraftig vekst i omsetning for 2014. For å kunne levere tilstrekkeleg kapasitet er det etablert samarbeid med lokale bemanningsselskap. Innleige av DSB-godkjende montørar har fungert godt, og vil vere viktig framover for i større grad å kunne utlikne svingingar i marknaden. Det er jobba godt og systematisk i alle dei ulike forretningsområda i Tussa Installasjon AS. Vi har gjennom 2014 opprettheldt den sterke markandsposisjonen vår både i privatmarknaden og mot industri/næring. Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter Driftskostnader Driftsresultat Netto finans Resultat før skatt 2014 137,7 128,4 9,3 -0,2 9,1 2013 98,3 96,6 1,7 -0,3 1,4 2012 82,4 81,9 0,5 -0,1 0,4 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Tussa Installasjon AS er den største og mest komplette elektroentreprenøren i distriktet, godt etablert i marknaden med ei over 60 år lang historie. Ved å levere rett kvalitet til rett tid og til konkurransedyktig STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Tussa Installasjon AS er den største og mest komplette elektroentreprenøren i distriktet, godt etablert i marknaden med ei over 60 år lang historie. Ved å levere rett kvalitet til rett tid og til konkurransedyktig pris skal vi vere det føretrekte valet når marknaden skal velje elektroentreprenør. Vi skal vere kjent for eit godt fag- og arbeidsmiljø, og vere den mest attraktive arbeidsplassen for elektrofagfolk i distriktet. Det er framleis bra aktivitet i marknaden og i næringane vi er avhengige av, og vi ser ingen unormalt store endringar dei komande åra. Ordreinngangen i 2014 har vore normal og vi går inn i 2015 med ein akseptabel ordrereserve. Det vert jobba med fleire større prospekt, noko som kan gi auka aktivitet knytt til prosjektmarknaden i 2016. NOKRE HENDINGAR I 2014 Vanylven helse- og omsorgssenter vart ferdigstilt Hotell og konserthus i Fosnavåg vart ferdigstilt Nybygg knytt til Rådhuset i Volda vart ferdigstilt Oppstart av elektroentreprise på Sunnmørsbadet Fosnavåg AS Oppstart av elektroentreprise på Ulsteinhallen, Hødd Arena Oppstart av elektroentreprise på 39 omsorgsbustader i Holsekerdalen, Ulsteinvik TUSSAKONSERNET TUSSA IKT AS Tussa IKT AS produserer og sel kommunikasjonsprodukt og IT-tenester. Tussa IKT AS sitt breibandsnett dekkjer heile søre Sunnmøre, og selskapet har ei offensiv fibersatsing mot privatmarknaden og bedriftsmarknaden. Parallelt med dette blir det satsa sterkt på ITtenester til næringslivet, primært i Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane. Tussa IKT AS har hovudkontor i Hovdebygda i Ørsta, og avdelingar i Ålesund og Dragsund. UTVIKLING I 2014 Tussa IKT AS har siste året hatt god vekst innanfor kommunikasjonstenester og IT-tenester. Kundetilgangen har vore god og kundane er godt nøgde med produkta. Vi hadde ein ekstern vekst på 26,5 % innan kommunikasjonsprodukta og 22,79 % innan IT-tenester. Størst auke har vi hatt innan ASPavtalar, internett og TV til privatmarknaden, og innan internett og linjer til bedriftsmarknaden. ASP står for Application Service Provider og inneber at vi tek hand om kunden si dataløysing frå dei sikre dataromma på Tussatun. I 2014 leverer vi eit vesentlig betre driftsresultat enn i 2013. Resultatet før skatt vart også positivt i 2014. Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter Driftskostnader Driftsresultat Netto finans Resultat før skatt 2014 139,6 129,8 9,8 -7,1 2013 132,2 128,9 3,3 -6,7 2012 117,7 115,1 2,6 -4,4 2,7 -3,4 -1,8 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Tussa IKT AS skal dekkje kundane sine behov for framtidsretta, profesjonelle, miljøvennlege og trygge STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Tussa IKT AS skal dekkje kundane sine behov for framtidsretta, profesjonelle, miljøvennlege og trygge IKT-tenester heile døgnet. Tussa IKT AS skal vere kunden sitt førsteval av IKT-tenester i Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane. Breiband og fiber Gode kommunikasjonsløysingar blir viktigare og viktigare både for hushald og bedrifter. Tussa IKT AS har ei offensiv fibersatsing på søre Sunnmøre, der vi fører fiber heilt fram til den enkelte kunde, og tilbyr mykje raskare og symmetrisk internett, fjernsyn, leigefilm og telefoni. Vi er fornøgde med utviklinga i 2014. Vi leverte fiberaksess til 1 350 nye privatkundar, noko som er ny leveranserekord. Ved årsskiftet hadde vi ein ordrereserve på om lag 643 kundar, og dette, gir eit godt utgangspunkt for å levere fiberaksess til 1 200 nye kundar i 2015. På grunn av større behov for kapasitet og reduserte marknadsprisar opplever vi større etterspurnad frå bedriftsmarknaden. Vi er ein lokal og etablert breibandsleverandør, noko som gir oss gode føresetnader for å lykkast med den offensive fibersatsinga. IT-drift og konsulent Stadig fleire bedrifter vel å setje ut heile eller delar av IT-drifta si på grunn av høgare krav til spesialkompetanse for å drifte datautstyr. Tussa IKT AS har som mål å vere ein leiande leverandør av ASP-tenester, og vi legg opp til å nå større volum innan ASP og driftsavtalar i 2015. Vi har ikkje meir ledig kapasitet på dei eksisterande dataromma våre, og ser fram til å kunne opne den nye datahallen på Tussatun i slutten av februar. Vi vil då ha mykje kapasitet for framtida. Konsulentane i Tussa IKT AS har solid erfaring, og spisskompetansen deira blir nytta til å etablere gode løysingar for kundane. Vi held fram arbeidet med å utvikle produktkonsepta, og fokuserer på teknologi frå Microsoft, Citrix, HP, IBM, Dell og Cisco for å vidareutvikle løysingane og konsepta våre både ut mot kunden og på datasenteret vårt. NOKRE HENDINGAR I 2014 Internettrafikken passerte 8 Gb/s Vi passerte 4 500 fiberkundar Vi har bygd nytt datasenter, som vart opna i februar 2015 Vi arrangerte ei vellykka IT-konferanse på Colorline Stadion i Ålesund 1. linje kommunikasjon vart flytta til Ørsta og Tussa IKT 31. desember Vi oppnådde eit positivt resultat før skatt TUSSAKONSERNET TUSSA-24 AS Tussa-24 AS er Tussakonsernet sitt sals- og marknadsselskap som yter kundeservice-, marknads-, og salstenester både i bedrift- og privatmarknaden. Energi- og kommunikasjonskundane er heimehøyrande både i Tussa sitt eige nettområde og landet elles. Tussa-24 AS har hovudkontor i Dragsund i Herøy kommune. UTVIKLING I 2014 Tussa-24 AS har det siste året hatt ei god utvikling på dei fleste marknadsområda. Sal av kraft er det viktigaste produktet for resultatet i Tussa-24 AS. Både i bedrifts- og privatmarknaden har det i 2014 vore hard konkurranse om kundane og låge marginar. Vi ser at kundane i vårt eige område er meir lojale enn kundar vi har frå andre delar av landet. Vi har ei solid kundemasse i området vårt, noko som er eit godt grunnlag for vidare utvikling. Tussa-24 AS er kontaktpunktet for hovudtyngda av Tussa sine kundar ved spørsmål om produkt, leveringsforhold og faktura. I 2014 gjennomførte Tussa ei større kundeundersøking med godt resultat. Kundane meiner vi er gode på service og kundehandsaming, men og at svartidene ved kundesetneret vårt har gått noko opp samanlikna med tidlegare år. Driftsresultatet og resultatet før skatt var noko betre enn dei økonomiske forventningane vi hadde for 2014. Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter Driftskostnader Driftsresultat Netto finans Resultat før skatt 2014 222,6 218,3 4,3 0,9 5,2 2013 267,7 266,7 1,0 0,8 1,8 2012 218,1 219,3 -1,2 1,1 -0,1 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Som Tussakonsernet sitt sals- og marknadsselskap skal Tussa-24 AS føre Tussa sine produkt ut i marknaden på ein mest mogleg samordna, effektiv og målretta måte. I 2015 skal vi vere synlege og offensive når det gjeld sal av Tindekraft-produkta. Vi skal også leggje vekt på at vi har miljøvennlege produkt og ei sterk lokal forankring. Tilbakemeldingane frå kundane viser at dei framleis er godt nøgde med kundehandsaminga vår. Vi skal likevel bli betre på kundeservice og sal av energiprodukta våre, og vi skal vidareutvikle salsstrategiane både i bedrifts- og privatmarknaden. NOKRE HENDINGAR I 2013 Kundetilfredsheitsundersøking gav oss det nest beste resultatet nokon gong, med ei kundetilfredsheit på 79 poeng 1. linje kommunikasjon vart flytta til Ørsta og Tussa IKT 31. desember TUSSAKONSERNET ENØK-SENTERET AS Enøk-senteret AS arbeider innan energi- og miljørelaterte fagområde. Selskapet styrkjer Tussakonsernet sitt bidrag til miljøvennlege løysingar, og vert nytta aktivt for å tilby ulike energieffektiviserande tenester til kommunar og bedrifter. Selskapet har hovudkontor i Ørsta og avdeling i Ålesund. Enøk-senteret AS jobbar både regionalt og nasjonalt, og vil vere ein naturleg bidragsytar til rasjonell drift og styrkt konkurransekraft for samarbeidspartnarane sine. UTVIKLING I 2014 Enøk-senteret AS har hatt god ordreinngang og vekst innan større fastprisprosjekt i industri og næringsbygg i 2014. Vi har høgt fokus på sal, noko som har gitt godt utslag i omsetninga for selskapet og lagt opp ein solid ordrereserve ved utgangen av året. Tussa Installasjon AS har vore ein god samarbeidspartnar i 2014 gjennom eit større enøk-prosjekt ved Ulstein Verft. Energileiing har også dette året vore eit viktig satsingsområde for selskapet og gitt oss fleire større prosjekt. Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter Driftskostnader Driftsresultat Netto finans Resultat før skatt 2014 9,9 11,3 -1,5 2013 8,4 8,6 -0,2 2012 5,5 7,6 -2,1 -1,5 -0,2 -2,1 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Enøk-senteret AS har mål om vekst, betre resultat og marginar. Eitt av fleire viktige tiltak for å få vekst i selskapet er å vere attraktiv for jobbsøkjarar. For at vi skal lykkast er vi avhengige av å få dei skarpaste STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Enøk-senteret AS har mål om vekst, betre resultat og marginar. Eitt av fleire viktige tiltak for å få vekst i selskapet er å vere attraktiv for jobbsøkjarar. For at vi skal lykkast er vi avhengige av å få dei skarpaste hovuda. Å auke fokuset på intern kompetanse innan ISO-standardane 50001 (energileiing) og 14001 (miljø) vil vere viktige strategiske grep for oss. Slik vil vi møte krava vi ser kjem frå industri og anna næring både nasjonalt og internasjonalt. Det er framleis aukande fokus på energieffektivisering i samfunnet. Enøk-senteret AS tek sin posisjon i denne marknaden. Vi har knytt til oss viktige kundar lokalt og nasjonalt med langsiktige samarbeidsmodellar, som vil sikre gode prosjekt i åra framover. Vi har også avslutta prosjekt som har gitt oss positiv merksemd i marknaden. Aktiviteten i selskapet aukar, og det vil vi ta vare på og omsetje til fleire gode prosjekt, som igjen skal leggje grunnlaget for vekst og resultat i tida som kjem. NOKRE HENDINGAR I 2014 Vi har inngått ein større kontrakt med Store Norske på Svalbard om energileiing Vi har inngått kontraktar med Vik-Ørsta i Ørsta og i Vik om energileiing Vi fekk inn ein ny rådgjevar i mars 2014 som har master i ingeniørfaget energi og miljø Vi har inngått avtale med Olav Thon-gruppen om energirådgjeving Vi forhandla fram forlenging av Amfi-avtalen TUSSAKONSERNET MØRENETT AS Mørenett AS er eit resultat av at Tussa Nett AS og Tafjord Kraftnett AS vart samanslege. Eigardelane vart i all hovudsak fordelt etter nettkapital. Det medførte at Tussa Kraft AS sin eigardel vart 46,34 % og Tafjord Kraft AS sin eigardel vart 53,66 %. Mørenett AS har om lag 62 000 kundar. Selskapet har hovudkontor i Ørsta og har avdelingar i Ålesund, Norddal, Hornindal, Vanylven og Herøy. UTVIKLING I 2014 Det har også i 2014 vore stor aktivitet. Både med omsyn til tilpassingar til 420 kV-linja, tilkopling av nye kundar og fornying/rehabilitering av nettanlegg. Rekneskapstal (mill. kr) Driftsinntekter Driftskostnader Driftsresultat Netto finanskostnader Resultat før skatt 2014 Mørenett 100% 544,8 504,0 40,8 27,2 13,6 2014 Mørenett 46,34% 252,5 233,6 18,9 12,6 6,3 2013 Tussa Nett 2012 Tussa Nett 345,4 264,2 81,2 -14,1 67,0 242,2 245,5 -3,2 -5,8 -9,1 Nettleige I samband med etableringa av Mørenett AS vart det vedteke å ha separate nettleigetariffar i inntil tre år, altså fram til og med utgangen av 2016. Hushaldstariffen for ein kunde som brukar 20 000 kWh og alle avgifter inkludert har vore slik for dei to selskapa dei tre siste åra, og ser slik ut for det komande året. Nettleige øre/kWh Tafjord Kraftnett Tussa Nett 2015 49,9 52,1 2014 48,4 50,5 2013 47,4 50,8 2012 47,1 55,5 STRATEGI OG FRAMTIDSUTSIKTER Etter eit omfattande utgreiingsarbeid i 2013 vart det i desember det året fatta endeleg vedtak om fusjon mellom Tafjord Kraftnett AS og Tussa Nett AS til Mørenett AS. Selskapet var operativt frå 01.01.2014, og det er organisert som eit felleskontrollert selskap. I 2014 har det vore fokus på endringsprosessar for å nå dei ulike synergimåla som var ein del av vedtaksfundamentet for fusjonen. Framdrifta er hovudsakleg i samsvar med plan, og i løpet av 2018 skal selskapet ha ein kostnadsbase som gjer at Mørenett AS vert målt som 100 % effektivt. Organisasjonsmodellen er framtidsretta og i samsvar med politiske føringar for framtidig nettorganisering. Mørenett AS ønskjer også å vere ein sentral aktør i vidare strukturendringar i regionen. NØKKELTAL regionen. NØKKELTAL 2014 100 % Mørenett 2013 Tussa Nett 2012 Tussa Nett 1645,8 81,7 1727,5 4,70% 14,5 766,9 47,5 814,4 5,80% 11,7 769 51,9 820,9 6,30% 6,3 Nøkkeltal distribusjonsnettet Høgspentlinjer (10/20 kV) km Høgspentkabel km Nettstasjonar stk. Fordelingstransformatorar stk. Installert effekt MVA Lågspentlinjer km Lågspentkablar km 877 938 2563 2636 971 1431 2548 688,4 421,9 1 481 1 514 429,4 935,5 1 326,80 664,5 409,3 1 477 1 511 424,3 966,6 1 294,30 Nøkkeltal regionalnettet 132 kV linjer km 132 kV sjøkabel km 132 kV jordkabel km 22-66 kV linjer km 22-66 kV sjøkabel km 22-66 kV jordkabel km Transformatorstasjonar stk. Installert transformatoryting MVA 415 22 26 192 26 39 28 1310 53,3 9,2 7,7 168,3 6,2 20,9 19 673 49,6 9,4 11,7 180,4 6,7 17,2 19 672,5 Forbruk Levert sluttbrukar GWh Tap GWh Sum GWh Tap i distribusjonsnettet Kile-kostnad mill kr NOKRE HENDINGAR I 2014 I mai vart felles driftssentral teken i bruk I løpet av året er det sett i drift 23 nye nettstasjonar og 24 mastetrafoar er ombygde Sesongens orkanar gjekk anten nord eller sør for oss, men med systematisk skogrydding og med breiare ryddebelte på kritiske strekningar, skal vi vere betre førebudde neste gong vi vert råka Mørenett AS leverer tenester ved fiberutbygginga både hos Tafjord og Tussa Mørenett AS har inngått avtale med kommunane på Sunnmøre om å skifte til LED-lampar i veglysa Mørenett AS har levert elektroarbeid til Statnett i samband med 420 kV-utbygginga NOKRE ORD OM 2014 TO NYE KRAFTVERK I 2014 sette vi i drift Bruelva og Skår kraftverk i Syvde i Vanylven. Med desse kraftverka har Tussa no 21 kraftverk i drift. Skår og Bruelva er småkraftverk med ein årsproduksjon på høvesvis 5 GWh og 3 GWh. Tussa har inngått avtale med grunneigarane om utbygging av kraftverka. Konsesjonane var på plass allereie i 2009, men på grunn av manglande linjekapasitet starta utbyggingane først hausten 2013. Sidan dette er små kraftverk har det vore stort fokus på å gjere utbyggingane så kostnadseffektive som mogleg. Kraftstasjonsbygga er på kompakte 66 m2, og på grunnplan er det akkurat plass til generator, turbin, trafo og høgspentrom. Kontrollrom er lagt til "hemsen" i 2. etasje. Installert effekt i Bruelva kraftverk er 1 MW, i Skår 1,4 MW. Sjå her for oversikt over Tussa sine 21 kraftverk: tussa.no/om-oss/kraftproduksjon NOKRE ORD OM 2014 NYE TUSSA DATASENTER For å møte etterspurnaden etter trygge og framtidsretta IT-tenester har Tussa bygd nytt datasenter i Ørsta. Datasenteret er det største på Nord-Vestlandet, og frå dette senteret leverer vi IT-tenester til bedrifter i heile Noreg. Tussa si satsing på å levere IT-tenester til næringslivet har vore vellukka og eksisterande datarom er fulle. Fleire og fleire bedrifter vel å setje ut IT-tenestene sine, og for å ha plass til vidare vekst har Tussa sett opp ein datahall på 210 m2. I dag leverer Tussa IT-tenester til om lag 170 bedrifter, og med nytt datasenter har vi rom for å tredoble kundemassen. I tillegg kan datahallen utvidast til 360 m2, noko som gir oss enda meir kapasitet for framtida. Framtidsretta og trygg løysing Krava til oppetid og tryggleik er høge i næringslivet, og datahallen er eit svært sikkert anlegg. Sjølve datahallen er bygd som ei «rom i rom løysing» inne i ein betonghall. Rommet er heilt tett og er systemtesta og sertifisert i forhold til brann, vasslekkasje, damp, gass mm. Høg oppetid er sikra ved at datahallen får straum frå tre høgspentringar og to skilde straumtavler. Straumforsyninga til anlegget er også sikra ved to dieselaggregat. Vidare er anlegget mata med kapasitet frå to uavhengige fiberkablar. Dette gjer at vi kan tilby eit framtidsretta og svært trygt datasenter til eksisterande og nye kundar. Varmegjenvinning Varmen som serverane generer blir i første omgang gjenbrukt til å varme opp Tussa sitt kontorbygg. Ved full utbygging av datahallen har vi moglegheit til å levere om lag 4 GWh til nabobygg. Lokal kompetanse Det er medarbeidarar i Tussa, med spesialkompetanse innan IT og kommunikasjon, som vil styre og drifte kundane sine IT-løysingar i den nye datahallen. Vi har personell både i Ørsta, Ålesund og Herøy. NOKRE ORD OM 2014 INSTALLASJON PÅ THON HOTEL God kompetanse, sterkt fagmiljø, god kapasitet og fleksibilitet er nokre av sukessfaktorane for Tussa sitt arbeid på Thon Hotel Fosnavåg. Heile 28 000 arbeidstimar vart brukt på hotellet, som vart opna i oktober 2014. Tussa inngjekk kontrakt med Veidekke Entreprenør om elektroinstallasjonen på nytt hotell og konserthus i Fosnavåg i desember 2012. Kontrakten inkluderte all prosjektering i samband med elektriske installasjonar på hotellet, inkludert tele/data, belysning, varme, sentralt styringsanlegg, tilgangskontroll, overvaking og brannvarslingsanlegg. Hotellet er på totalt 9 000 m2, har 115 gjesterom, konserthus med 450 sitjeplassar, kino og maritimt senter med avansert skipssimulator for offshorenæringa. Mykje tid og materiell gjekk med til prosjektet: 130 000 lysarmatur 60 000 strips 28 000 arbeidstimar 25 000 skruar 10 000 koplingsklemmer 19 000 meter rør 6 000 meter kabelstigar 2 200 koplingsboksar 2 200 datakontakter 450 brannmeldarar 850 KNX-einingar ÅRSMELDING, REKNESKAP OG NOTAR ORGANISATION AND HISTORY Tussa Kraft AS was founded in 1949 and has been producing and supplying electricity to the southern part of Sunnmøre for more than 60 years. The company played an active role in the far reaching changes that have had a major impact on the region’s general industrialisation and on the local power supply in particular. Tussa has demonstrated a capacity for readjustment and adaptation and has now emerged as a leading utility with 200 employees located on the northwest coast of Norway. Tussa is to carry out business operations based on the production, transmission and sale of energy and communication products. The products are to be based on Tussa’s core expertise and infrastructure. Tussa is an organisation in which the parent company, Tussa Kraft AS, owns the subsidiaries Tussa Energi AS, Sunnmøre Energi AS, Tussa-24 AS, Tussa IKT AS, Tussa Installasjon AS and Enøk-senteret AS. In addition Tussa owns 46,34 % of the shares in Mørenett AS. Tussa Kraft AS provides administrative support and services to all the subsidiaries within the organisation. Tussa Energi AS owns and operates 19 power stations in addition to operating a further two, which are owned by Sunnmøre Energi AS. The normal production is 677 GWh, and the annual total production in 2014 was 567,5 GWh. This energy is sold to the wholesale/trade and retail markets all over Norway, with the northwest coast of Norway being the main market. Tussa Nett AS and Tafjord Kraftnett AS merged with effect from 01.01.2014. The new company, Mørenett AS, is organized as a joint venture between Tussa Kraft AS and Tafjord Kraft AS, and has about 62,000 customers, 240 employees and is the 8th largest network company in Norway, measured by net assets. Mørenett AS is responsible for the distribution of all electricity in Sunnmøre and parts of Nordfjord. Tussa-24 AS is the Group’s sales and marketing company. The company performs services within core areas such as sales, customer service, marketing and invoicing. Tussa IKT AS manages Tussa’s investments in regional IP network infrastructure, built using wireless technologies, xDSL, ADSL2+ and optical fibres. Tussa IKT also provides advanced IT services to both companies and public organisations in the region. Strategy and forecasts Tussa’s owners want the company to continue to thrive in its strength and independence, and to continue to be a motivator for the region. Tussa is also the owners tool to achieve a sustainable energy supply to the region. The vision is to create environmentally and progressive solution with power from Tussa. Ownership Tussa is committed to providing information that shows the true share value of the company and to its role in local society. This entails Tussa having an active attitude towards delivering what it has promised to shareholders and informing them about these issues. We believe that maintaining a local majority holding in Tussa is still vitally important. Hydroelectric power – renewable energy The challenge of energy deficit that was current a few years ago can now be depreciated. With the stimulus of electricity certificate and other schemes, it appears that we are in a situation where there is a national and Nordic power surplus. This gives uncertain investment signals. Of the total energy consumption in Norway the renewable share shall be higher than 67,5% in 2020. If Tussa based on the consumption in our region should develop a relative share of Norway’s requirement of renewables it is in range with projects we have under planning or recently have developed. IT and broadband The development, operation and monitoring of Tussa’s broadband roll-out in Sunnmøre will continue in 2015. Our vision is to become the preferred provider of broadband and related services in the area. We will meet customer requirements for communication and interaction through our future-oriented and reliable broadband technology. Tussa aims to cover its customer’s needs for communication and IT services through future-oriented technology that focuses on security. Tussa is to be the customer’s first choice for ICT services in the region. Several companies choose to outsource all or part of their IT operations as a result of increased demands for specialist expertise. Tussa wants to meet this need by being a local, responsible supplier of IT operations services. The broadband network will be further developed in order to provide capacity-demanding services with a high uptime. Marketing and customer support Tussa has the northwest coast of Norway as its regional stronghold, and therefore primarily focuses on the local region. However, we would like to develop outside our geographical sphere together with our customers. Our main development and growth will result from increased sales to existing local customers. This alone is enough of a challenge as regards maintenance work and the expansion of our portfolio of products. Market demands for new products require a close and logical connection to our key values, which are "progressive and environmentally", and to our local power grid and telecom infrastructure. Putting together our products in logical product families will be a key priority in order to ensure that our customers feel that they are getting value for money. The effective handling of customer information and development of our Internet products will be key tasks in the time ahead. There are several opportunities for sustained growth and development within all the group’s core areas, and the company’s owners are confident that profits will continue to increase in the future. PROFIT AND LOSS (Figures in mill. NOK) GROUP 2012 2013 TUSSA KRAFT AS 2014 288,3 175,0 201,3 664,6 320,7 280,1 233,5 834,3 289,4 204,8 293,5 787,7 68,2 118,0 77,4 160,7 92,7 105,7 181,0 195,8 221,6 100,0 101,5 0,0 2,7 571,5 112,5 122,4 10,0 2,8 681,6 122,8 156,6 10,0 0,9 710,2 93,1 152,7 77,6 REVENUE Energy revenue Transmission revenue Other revenue TOTAL REVENUE OPERATING COSTS Material expenses Energy purchase and transmission Wages, social security and pension Depreciation Other expenses Write-down fixed assets Accounts receivable TOTAL OPERATING COSTS OPERATING INCOME 0,0 0,7 0,0 1,3 0,0 0,0 5,9 0,0 13,9 0,0 17,3 0,0 0,0 0,0 0,0 52,1 2,0 -47,4 55,2 1,8 -41,8 60,5 0,2 -43,3 FINANCIAL INCOME AND EXPENSES Net financial income subsidiaries Interest income / Group contribution Financial investments income Income financial investments expenses Loss financial investments expenses Interest expenses Write-down financial assets NET FINANCIAL EXPENSES 45,7 35,3 10,4 111,0 51,0 60,0 34,3 21,5 12,8 . INCOME BEFORE TAX Tax NET INCOME 2014 2013 2012 0,0 0,0 27,7 27,7 0,0 0,0 27,3 27,3 0,0 0,0 24,4 24,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 26,4 25,7 25,2 3,1 14,7 0,0 0,0 44,2 3,1 12,8 0,0 0,0 41,6 3,2 12,9 0,0 0,0 41,3 -16,5 -14,3 -16,9 26,6 50,6 49,3 56,7 41,5 64,3 2,3 0,0 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,0 0,0 47,9 0,2 31,5 58,3 0,6 47,1 62,7 2,0 43,1 14,9 3,5 11,4 32,8 9,3 23,5 26,2 7,9 18,3 BALANCE (Figures in mill. NOK) 2012 GROUP 2013 2014 18,1 42,8 15,3 76,2 17,9 25,3 12,8 56,0 22,8 30,3 10,3 63,4 ASSETS FIXED ASSETS Intangible fixed assets Waterfall rights Deferred tax assets Goodwill Total intangible fixed assets TUSSA KRAFT AS 2014 2013 2012 5,8 0,0 0,0 5,8 8,9 0,0 0,0 8,9 10,0 0,0 0,0 10,0 1,3 0,0 0,0 0,0 0,0 1,3 1,3 0,0 0,0 0,0 0,0 1,4 1,4 0,0 0,0 0,3 0,0 1,7 101,9 791,7 690,3 125,5 97,2 1 806,6 95,5 799,4 757,1 133,3 90,8 1 876,1 109,9 790,7 823,9 131,8 59,3 1 915,6 Tangible fixed assets Property and equipment Power plant assets Transmission assets Buildings Assets in progress Total tangible fixed assets 0,0 0,0 35,6 23,1 58,7 0,0 0,0 36,1 19,8 55,9 0,0 0,0 39,6 8,7 48,3 Financial fixed assets Shares in subsidiaries Loans to subsidiaries Other shares Pension funds Total financial fixed assets 678,7 373,4 186,5 1,7 1 240,4 738,3 550,1 29,7 4,0 1 322,2 731,2 550,1 29,7 5,0 1 316,0 1 941,5 1 987,9 2 027,4 TOTAL FIXED ASSETS 1 247,5 1 332,4 1 327,6 0,0 0,0 0,0 0,1 388,9 389,0 0,7 616,3 617,0 0,0 518,6 518,6 1,0 1,0 0,9 1,3 1,3 1,4 1,4 1,4 1,4 22,7 102,7 61,2 163,9 22,0 102,4 49,0 151,4 17,3 112,7 62,7 175,5 0,9 1,0 1,0 51,5 51,5 48,5 48,5 59,1 59,1 239,0 222,8 2 180,5 2 210,7 GROUP 2012 2013 252,9 2 280,3 . 2014 CURRENT ASSETS Goods (inventory) Debtors Accounts receivable Other short-term receivable Total debtors Investments Financial investments Cash and cash equivalents Cash and cash equivalents Total cash and cash equivalents TOTAL CURRENT ASSETS TOTAL ASSETS LIABILITIES AND EQUITY SHAREHOLDERS EQUITY Shareholders equity 391,3 619,5 520,9 1 638,8 1 951,9 1 848,5 TUSSA KRAFT AS 2014 2013 2012 2 180,5 2 210,7 2012 GROUP 2013 2 280,3 . 2014 TOTAL ASSETS LIABILITIES AND EQUITY 1 638,8 1 951,9 1 848,5 TUSSA KRAFT AS 2014 2013 2012 SHAREHOLDERS EQUITY Shareholders equity 29,6 -3,8 323,4 349,2 30,3 0,0 501,2 531,5 30,3 0,0 510,8 541,1 Share capital Own shares Share premium reserve Total Shareholders equity 30,3 0,0 362,0 392,3 30,3 0,0 362,0 392,3 29,6 -3,8 192,6 218,4 236,1 241,4 155,7 628,4 633,7 374,1 0,0 0,2 0,2 0,1 0,8 0,9 0,2 1,0 1,2 155,1 269,8 224,0 Earned Shareholders equity Total other equity 504,3 801,3 765,1 TOTAL SHAREHOLDERS EQUITY 0,4 0,0 0,4 0,2 0,0 0,2 27,1 0,0 27,1 1 215,0 0,0 13,2 1 228,2 . LIABILITIES Provisions Pension liabilities Tax exposure Total provisions Long-term liabilities Long-term dept Long-term dept subsidiaries Other long-term liabilities Total long-term liabilities 800,0 75,9 0,2 876,1 Current liabilities Current liabilities Accounts payable Taxes payable Other taxes payable Dividend debt Other current liabilities Total current liabilities 25,1 1,1 0,0 0,8 16,7 90,4 134,1 1 247,1 0,0 13,7 1 260,8 1 082,0 0,0 12,1 1 094,1 1 080,2 1 247,1 75,9 75,9 0,0 0,0 1 156,1 1 323,0 78,8 55,4 51,9 33,8 6,2 188,7 415,0 64,1 37,8 33,5 41,6 21,2 117,0 315,1 25,1 42,3 22,9 44,4 16,7 108,6 260,0 1 676,2 1 409,4 1 515,2 TOTAL LIABILITIES 1 010,4 1 318,2 1 474,4 2 180,3 2 210,7 2 280,3 TOTAL LIABILITIES AND EQUITY 1 638,8 1 952,0 1 848,5 64,1 2,7 6,8 1,7 21,2 64,6 161,2 78,8 3,0 8,6 1,2 6,2 52,3 150,2
© Copyright 2024