1. No category

garaodrpNaatIla maQaumaoh
garaodrpNaat Aa[-caI r@tSak-ra vaaZNao ikMvaa vaaZlaolaI pihlyaaMdaca laxaat yaoNao yaalaa
garaodrpNaatIla maQaumaoh mhNatat.
BaartamaQyao garaodrpNaat haoNaaryaa maQaumaohI maihlaaMcaI saM#yaa paiScamaa%ya doSaaMpoxaa jaast Aaho.
maQaumaohabaraobar garaodrpNaatIla maQaumaoh haoNaaryaa maihlaaMcaI saM#yaa hI vaaZt caalalaI Aaho.
Ta[-p 2 maQaumaohasaarKoca (maaozyaa maaNasaaMmaQyao AaZLNaara maQaumaoh ) garaodrpNaatIla maQaumaohamaQyao
hI SarIratUna [nsaUilanalaa haoNaara p`itkar AaiNa [nsaUilanacaI kmatrta yaa gaaoYTI karNaIBaUt
Asatat.
90 to 95 T@ko garaodrpNaatIla maQaumaoh AsaNaaryaa is~yaaMcaI r@tSak-ra p`saUtInaMtr saamaanya
haoto. pNa trIhI ASaa is~yaaMmaQyao BaivaYyakaLat maQaumaoh haoNyaacaI Sa@yata jaast Asato.
p`saUtInaMtr 6 to 9 AazvaDyaaMnaI jar ASaa is~yaaMcaI Aaorla glaukaoja Ta^larnsa TosT (OGTT)
d\vaaro r@tSak-ra tpasalaI tr 4 to 9 T@ko is~yaaMmaQyao maQaumaohacao inadana haoto AaiNa 20 T@ko
is~yaaMnaa maQaumaohacaI puva-isqatI Asalyaacao inadana haoto. 5 vaYaa-MnaI jar prt r@tSak-ra tpasalaI
tr 50 T@ko is~yaaMnamaQyao maQaumaohacao inadana haoto.
garaodrpNaatIla maQaumaoh jar Asaola tr to lavakr inadana haoNao AaiNa saaKr inayaM~Naat zovaNao ho
baaLavarIla AaiNa Aa[-varIla duYpirNaa,ma TaLNyaasaazI garjaocao Aaho.
garaodrpNaatIla maQaumaoh kaoNa%yaa is~yaaMmaQyao hao} Saktao :
1. garaodr s~Icao vaya jaast AsaNao.
2.sqaUlapNaa AsaNao.
3. javaLcyaa naatovaa[-kaMnaa maQaumaoh AsaNao.
4. AaQaIcyaa garaodrpNaavaoLI r@tSak-ra vaaZlaolaI AsaNao.
5.saarKo gaBa-pat haoNao.
6.pihlyaa baaLacao janmaavaoLIcao vajana 4 iklaaopoxaa jaast AsaNao.
garaodrpNaat maQaumaoh haoNyaacao mau#ya karNa :
garaodrpNaat is~yaaMmaQyao baroca badla GaDt Asatat. mau#yat: is~yaaMcyaa hamaao-nsamauLo ho sava- badla
GaDt Asatat. baaLacao paoYaNa vyavaisqat haoNyaasaazI garaodr is~yaaMcyaa kahI hamaao-nsamaQyao vaaZ
haoto. yaamaQyao p`aojaosTora^na (Progesterone) hyaumana PlaasaoMTla la^@Taojaona (HPL) ka^TI-saa^la
(Cortisol) ga`aoqa hamaao-na (Growth hormone) ,[. vaaZtat. ho hamaao-nsa [nsaUilanacyaa
kayaa-laa ivaraoQa krtat. [nsaUilanacyaa kayaa-laa p`itkar JaalyaamauLo r@tSak-ra qaaoDI vaaZto
AaiNa tI baaLacyaa paoYaNaasaazI madd krto. garaodrpNaatIla maQaumaoh nasaNaaryaa is~yaaMmaQyao
[nsaUilanalaa haoNaaryaa ivaraoQaabaraobarca svaaduipMDatUna tyaar haoNaaryaa [nsaUilanacao p`maaNa hI vaaZto
AaiNa %yaaMcaI r@tSak-ra hI inayaM~Naat rahto. pNa kahI garaodr is~yaaMmaQyao [nsaUilanalaa ivaraoQa
Jaalyaavar svaaduipMDatUna [nsaUilana tyaar haoNyaacao p`maaNa vaaZt naahI.yaa is~yaaMmaQyao r@tSak-ra
vaaZto AaiNa ASaa is~yaaMnaa garaodrpNaatIla maQaumaoh haotao.
BaartamaQyao garaodrpNaatIla maQaumaohacao p`maaNa jaast AsalyaamauLo garaodr s~I jaovha s~Iraogat&aMnaa
pihlyaaMda daKvato tovha [tr tpasaNaIbaraobarca r@tSak-ra tpasaNaI hI garjaocao Aaho AaiNa
%yaabaraobarca SaMKa vaaTola %yaa is~yaaMmaQyao Aaorla glaukaoja Ta^larnsa TosT (OGTT) krnao hI
garjaocao Aaho. yaa tpasaNaImaQyao ]paSaIpaoTIcaI saaKr AaiNa 75ga`^ma glaukaoja 1glaasa paNyaatUna
iplyaanaMtr 2 tasaaMnaI saaKr tpasalaI jaato. jar saaKr idlaolyaa saM#yao[tkI ikMvaa %yaapoxaa
jaast Asaola tr garaodrpNaatIla maQaumaohacao inadana haoto :
]paSaIpaoTIcaI saaKr ─ 95 mg/dl
2 tasaaMnaI saaKr ─ 140 mg/dl
garaodrpNaatIla maQaumaoh jar inayaM~Naat naahI zovalao tr Aa[-var AaiNa baaLavar %yaacao vaa[-T
pirNaama hao} Saktat. ho vaa[-T pirNaama hao} na doNyaasaazI s~Iraogat&aMbaraobarca maQaumaoht&
AaiNa Aahart&aMcao hI sallao GaoNao mah%vaacao zrto.
garaodrpNaatIla maQaumaohacaI hI ]pcaarpQdtI Aahar vyaayaama AaiNa AaOYaQao yaavarca AavalaMbaUna
Aaho.
Aahar ─ Aahar ksao Asaavao ho s~IyaaMnaI maQaumaoht&aMkDUna AaiNa Aahart&aMkDUna samajaUna GaoNao
AavaSyak Aaho. garaodrpNaat AaharatUna imaLt Asalaolyaa k^larIja naohmaIpoxaa jaast laagat
Asatat. karNa Aa[-cyaa AaharatUnaca baaLacao paoYaNa haot Asato. prMtU Aahar ho ekavaoLI
kmaI p`maaNaat Asao idvasaatUna 4 to 5 vaoLa ivaBaagaUna Gyaavao. maQaumaoh inayaM~Naat zovaNyaasaazI
Aahar ivaBaagaUna GaoNao garjaocao Aaho. ]da : ekavaoLI naaYTa na krta jar taoca naaYTa daonavaoLa
ivaBaagaUna qaaoDyaa AMtranaI kolaa tr saaKr caaMgalaI inayaM~Naat rahU Sakto. Aaharat p`iqanao yaaMcao
p`maaNa vaaZvaayalaa hvao. jao kbaao-dko jaast saaKr vaaZvat naahIt to kbaao-dko yaaogya p`maaNaat
Gyaavaot. Aaharat saaKrocao va gauLacao pdaqa- TaLavaot. ho sava- Aahart&aMcyaa salyaanao badla
kravaot.
vyaayaama ─ maQaumaoh inayaM~NaasaazI Aaharabaraobarca vyaayaama krNao hI mah%vaacao Aaho. [tr maQaumaohI
$gNa krtat tsaoca garaodr is~yaaMnaI hI caalaNyaacaa saaQaasaaopa vyaayaama kolaa tr saaKr
inayaM~Naat rahNyaasa madt haoto. ASaa maQaumaohamaQyao f@t jaovaNaanaMtrcaI saaKr jaast vaaZt
AsalyaamauLo garaodr is~yaaMnaI jaovaNaanaMtr qaaoDa caalaNyaacaa vyaayaama kolaa tr saaKrovar ]%tma
inayaM~Na rahU Sakto.
AaOYaQao ─ jar AaharatIla pqya AaiNa vyaayaama k$na hI r@tSak-ra inayaM~Naat nasaola tr AaOYaQao
sau$ krnao AavaSyak Aaho. maQaumaohamaQyao saaKr inayaM~NaasaazI jyaa gaaoLyaa vaaprlao jaatat %yaa
gaaoLyaa garaodrpNaatIlaa maQaumaohamaQyao vaaprta yaot naahIt karNa yaa gaaoLyaaMcaa pirNaama baaLavar
hao} Saktao. yaasaazI ASaa maQaumaohamaQyao r@tSak-ra inayaM~NaasaazI [nsaUilana GaoNao garjaocao Aaho.
[nsaUilana ho Aa[-cyaa r@tatca rahto va baaLapya-Mt paohcat naahI. [nsaUilanacaI maa~a iktI GaoNao
AaiNa kovha GaoNao ho sava- maQaumaoht&aMkDUna zrvaUna Gaotlao paihjao. yaa maQaumaohamaQyao r@tSak-ra
inayaM~Naat zovaNyaakirta vaarMvaar r@tSak-ra tpasaNao AaiNa %yaap`,maaNao [nsaUilanacaI maa~a badlaNao
garjaocao Asato. r@tSak-ra inayaM~Naabaraobarca r@tdaba hI inayaM~Naat zovaNao mah%vaacao Aaho.
yaasaazI vaoLaovaoLI maQaumaoht&aMnaa daKvaNao mah%vaacao Aaho.
yaabaraobarca vaoLaovaoLI s~Iraogat&aMnaa daKvaUna laagaola tovha saaonaaoga`afI k$na baaLacaI vaaZ
vyavaisqat Aaho ka to baGaNao mah%vaacao Aaho. pihlyaa tIna maihnyaat baaLacyaa SarIratIla Avyava
majjaatMtUsaMsqaa va [tr saMsqaa tyaar haot Asatat. %yaamauLo pihlyaa tIna maihnyaat jar
r@tSak-ra AinayaM~It Asaola tr Acaanak gaBa-pat haoNyaacaI Sa@yata Asato ikMvaa yaa vaaZlaolyaa
saaKrocaa pirNaama yaa tyaar haot Asalaolyaa AvyavaaMvar AaiNa saMsqaaMvar pDU Saktao AaiNa yaa
saMsqaaMmaQyao ibaGaaD inamaa-Na hao} Saktao.
jar puZohI r@tSak-ra ASaIca AinayaM~It raihlaI tr vaaZlaolaI saaKr inayaM~Naat ANaNyaasaazI
baaLacyaa tyaar Jaalaolyaa svaaduipMDatUna jaast p`maaNaat [nsaUilana tyaar hao}na baahor pDto jao hI
vaaZlaolaI saaKr poSaIt Zklatoo AaiNa baaLacyaa pooSaIMcaI vaaZ p`maaNaapoxaa jaast haoto. %yaamauLo
baaLacao vajana p`maaNaapoxaa jaast vaaZto. vajana jaast AsalyaamauLo p`saUtIdrmyaana baaLalaa AaiNa
Aa[-laa ~asa hao} Saktao. SaovaTcyaa tIna maihnyaat baaLacaI vaaZ vyavaisqat Aaho ka to
baGaNyaasaazI saaonaaoga`afI va [tr kahI tpasaNyaa krnao garjaocao Aaho. baaLalaa AaiNa Aa[-laa
kahI ~asa nasaola tr 38AazvaDyaaMpya-Mt hI vaaT baGaU Saktao. kahI ~asa haot Asaola tr
AaOYaQao do}na p`saUtI kravao laagato ikMvaa isaJaorIyana Aa^proSanacaa hI ivacaar kravaa laagatao.
%yaamauLo garaodrpNaatIla maQaumaoh Jaalaolyaa s~IyaaMnaI p`saUtI hao[-pya-Mt baaLavar AaiNa svat:var kahI
vaa[-T pirNaama hao} nayaot yaasaazI s~Iraogat& AaiNa maQaumaoht& yaaMcyaa sallyaacaI AaiNa
]pcaaracaI AavaSyakta Asato.
p`saUtInaMtr javaLpasa 90 T@ko ASaa s~IyaaMcaI r@tSak-ra saamaanya patLIvar yaoto. pNa
BaivaYyakaLat maQaumaoh haoNyaacaI Sa@yata Asalyaanao ASaa s~IyaaMcaI 6 AazvaDyaaMnaI AaiNa prt 6
maihnyaaMnaI Aaorla glaukaoja Ta^larnsa TosT (OGTT) krnao AavaSyak Asato.
Da^.kipla Ainala paTIla
(MBBS , D.DIABETOLOGY)
maQaumaoht&