pre si sjons rif e

vå­pen : test
Eks­trem rif­le­oppus­sing: Carl Gus­taf 1900 i 6,5x55
Tekst & foto: Jør­und Lien
Pimpa
pre­si­sjons­rif­le
Hans Nordgaard-Tveit hadde to mål då han bestemte seg for å bygge om sin gamle Carl
Gustaf 1900: Først og fremst presisjon og skyteegenskapar, men og at rifla skil seg ut!
Sin eigen unike rifle!
D
fØr
etter
Dei fles­te som kjen­ner Hans Nord­gaardTveit veit at han er ein svo­ren til­hen­ger av
8 mm-rif­ler og -pat­ro­ner, men den før­s­te
jakt­rif­la Hans kjøp­te i 1976, var ei Carl
Gus­taf 1900 i 6,5x55. Eit godt rifleval då,
og nes­ten like godt i dag, sjølv om tida
nok har gått litt frå Carl Gus­taf 1900.
ska­per og stil var må­let. Å be­stem­me seg
for nytt skjef­te var en­kelt, det skul­le vere
GRS Decima Spor­ter. GRS fall godt i
smak – el­ler rettare sagt godt i hen­de­ne,
og bare for å fei­re ny­byg­get vart den mest
far­ge­ster­ke GRS-va­ri­an­ten be­stilt.
Om du ikkje kjen­ner Carl Gus­taf 1900,
like en­kelt: Hans vil­le ha pre­si­sjons­løp
laga på gam­le­må­ten med skår­ne rif­ler, det
skul­le vere eit Bor­der-løp frå Vaabenhuset
Nygaard. Både for­di Bor­der er kjent for
topp pre­si­sjon og at Bor­der er re­la­tivt
var det­te ei av dei mest po­pu­læ­re jakt­rif­
ler på syt­ti- og åttitalet. Svært glatt slutt­
styk­ke­gang var ein av grun­ne­ne til det.
Rekkefølgja kan nok diskuterast, men det
var ikkje uvanleg at jegerar på den­ne tida,
med in­ter­es­se og kunn­skap om jakt­rif­ler,
had­de Schultz & Larsen øvst på lis­ta, så
Sako og Hus­qvar­na/Carl Gus­taf. Fak­
tum er at den­ne Carl Gus­taf 1900 fyl­ler
40 år i år, og sjølv om den ennå kan det
mes­te ei god 6,5x55-rif­le skal kun­ne, be­
stem­te Hans seg for å for­nye den. Med
nytt løp, ret­ting av lås­kas­se, støt­botn og
låseklakkar, fin­jus­te­ring av av­trekk, nytt
skjef­te, ny dem­per og sik­te som pas­sa
sti­len.
I ut­gangs­punk­tet var val av nytt løp
uvanleg i jakt­rif­ler. Skal ein bygge spe­si­ell
rif­le, ja så skal alt vere i stil. Men det var­
te og rakk utan at 6,5 mm Borderløp var
å opp­dri­ve. Der­med måt­te plan B settast i
verk: Schultz & Larsen. Heilt frå Kra­gens
dagar i DFS har dan­ske­løp hatt eit godt
ry, så nå skul­le eit 60 cm 17 mm 6,5x55
Schultz & Larsen inn i Carl Gus­taf 1900.
Løysinga vart å ta eit løp for Schultz &
Larsen 97, kappe av låse­de­len bak kam­
mer og slå gjen­ger for Carl Gus­taf 1900.
Ret­ting av lås­kas­se­hals, slutt­styk­ke og
Før­s­tepri­ori­tet i pro­sjekt for­n­ya Carl
Gus­taf 1900 var maks pre­si­sjon i rif­le som
er lett å sky­te godt med, men Hans vil­le
og ha ei rif­le som skil seg ut. Litt utanom
det vanlege, i både pre­si­sjon, sky­te­egen­
52
Jakt
6-2016
Det er stor forskjell på gamal Carl
Gustaf 1900 og nybygget i både
form og farge!
Jakt
6-2016
»
53
vå­pen : test
Eks­trem rif­le­oppus­sing: Carl Gus­taf 1900 i 6,5x55
gjen­ging for lyd­dem­per vart
ut­ført av bør­se­ma­ker­verk­
ste­det på Jakt & Fri­luft.
At lyd­dem­pe­ren måt­te stå
i stil med res­ten av bygg­
ver­ket var det in­gen tvil
om, det enda med ein rosa
Hausken JD 224. Og bare
for å top­pe det heile vart
ein Leu­pold VX-6 2–12x42
CDS be­stilt frå Leu­pold
Cus­tom shop i same sjokk­
ro­sa far­ge som dem­pe­ren.
Med litt tid på seg kan Leu­
pold le­ve­re sik­te ut­smykka
et­ter dei fles­te på­funn.
!
Test­sky­ting - fabrikkladd
Carl Gus­taf 1900 med 60 cm Schultz & Larsen, GRS Leu­pold VX-6
2.12x42 og Hausken JD 224.
Patron:
Hastighet: 3 skot:
5 skot:
Lapua Scenar 6,5 g
774 m/s
11 mm
19 mm
Lapua Scenar 7 g
855 m/s
10 mm
17 mm
Lapua ScenarL 7,8 g 830 m/s
819 m/s
13 mm
17 mm
Lapua ScenarL 7,8 g 920 m/s
872 m/s
12 mm
14 mm
Norma Diamond Line Bana 8,4 g
807 m/s
12 mm
16 mm
Norma Diamond Line Felt 8,4 g
865 m/s
12 mm
16 mm
Norma Rekrutt 6,5 g
750 m/s
13 mm
19 mm
Norma Sierra 7,8 g
822 m/s
15 mm
17 mm
Geco Plus 10,1 g
678 m/s
13 mm
15 mm
Norma Oryx 10,1 g
772 m/s
13 mm
20 mm
Et­ter litt ven­ting og endå
meir ven­ting var endeleg «Den Per­son­
lege Carl Gus­taf 1900 6,5x55» klar til
test. Frå før var den ori­gi­na­le Carl Gus­
taf 1900 testa i benk med di­ver­se 6,5x55
match­pat­ro­ner, der­for måt­te Carl Gus­taf
1900/Schultz & Larsen/GRS/Leu­pold/
Hausken testast på same måte, med
gjen­nom­snitt av tre treskotseriar. Om
presisjonsforbetringa er revolusjonerande,
kan diskuterast, det kjem an på kor
strenge krav ein stil­ler. Heilt sik­kert er
det at det er MY­KJE vanskelegare å få
ei jakt­rif­le til å sky­te treskotssamlingar
rundt 13 mm om att og om att med det
mes­te av pat­ro­ner og ku­ler enn det er å
pres­te­re samlingar rundt 20 mm!
Med fabrikkladde pat­ro­ner på sky­
te­ben­ken måt­te og po­ten­si­a­let for
femskotspresisjon prøvast i nye Carl
!
Gus­taf 1900, her er treskotssamling gjen­
nom­snitt av tre seriar og femskotssamling
gjen­nom­snitt av to seriar.
Så til det som er mest in­ter­es­sant for
ein ihu­ga heimelader med ny­bygd rif­
le: heimeladde pat­ro­ner! Før­s­te post på
pro­gram­met var å finne ut kva ny­byg­get
lika best av ku­ler & krut, prak­tisk mak­
si­mums­lad­ning og, ikkje minst, kva kule
som skul­le få bli med til Na­mi­bia i mai/
juni.
Pla­nen var å ta med Carl Gus­taf 1900
til Na­mi­bia, og kulevalet er ikkje mind­re
vik­tig i 6,5x55 enn and­re ka­li­ber når ein
skal jak­te på vilt som gemsbok og spring­
bukk i Ka­la­ha­ri, der skothalda nor­malt er
at­skil­lig leng­re enn på norsk stor­vilt­jakt.
Gemsbukken er både hardskoten og hard
å sky­te gjen­nom, og spring­buk­ken er li­ten
Test­sky­ting med original og ombygd Carl Gustaf 1900
Carl Gus­taf 1900 med originalt skjefte/løp og ombygd med GRS-skjefte og 60 cm
Schultz & Larsen løp
Patron:
Original
ombygd
Hastighet:
Samling:
Hastighet:
Samling:
Lapua Scenar 7 g
842 m/s
20 mm
855 m/s
10 mm
Lapua ScenarL 7,8 g 830 m/s
809 m/s
16 mm
819 m/s
13 mm
Lapua ScenarL 7,8 g 920 m/s
855 m/s
18 mm
872 m/s
12 mm
Norma Diamond Line Bana 8,4 g
785 m/s
16 mm
807 m/s
12 mm
Norma Diamond Line Felt 8,4 g
851 m/s
26 mm
865 m/s
12 mm
Norma rekrutt 6,5 g
751 m/s
26 mm
750 m/s
13 mm
Norma Sierra 7,8 g
817 m/s
18 mm
822 m/s
15 mm
54
Jakt
6-2016
Nybygd Carl Gustaf 1900 måtte
testast med det meste av aktuelle
jaktkuler og krut som passar i 6,5x55.
pri­sen på
mo­roa!
Bør­se­ma­ker­ar­beid og anna blei kjøpt
gjen­nom Jakt & Fri­luft i Aren­dal. Her er
rekninga:
Schultz & Larsen 17 mm løp fer­dig
mon­tert: kr 6000
Ret­ting lås­kas­se­hals og slutt­styk­ke:
kr 1000
GRS Decima bedda: kr 5900
Hausken 224: kr 3690
Gjen­ging: kr 1000
Leu­pold VX-6 2–12x42 CDS: kr 13 900
Til sam­an: kr 31 490
nok når skothaldet er fleire hund­re me­ter.
I ut­gangs­punk­tet stod va­let mel­lom
120 grs Barnes TTSX, 129 grs Hornady
InterBond, 130 grs Nosler AccuBond,
130 grs Swift Sci­roc­co og 140 grs Nosler
AccuBond. Sjølv om 156 grs Nor­ma
Oryx er ei av dei bes­te stor­vilt­ku­ler, pas­sa
ikkje ut­gangs­has­tig­het og bc inn i planane
Hans had­de om ku­le­ba­ne. Det­te til tross
for at CDS kulebanekomp på Leu­pold
og mo­der­ne av­stands­må­ler gjer sitt til at
flatast mogeleg ku­le­ba­ne ikkje er like vik­
tig nå som før avstandsmålaren kom.
Alle betraktningar om kuleval i
6,5x55 for Ka­la­ha­ri vart likevel for­kas­ta
då dei før­s­te 142 grs Nosler AccuBond
LR duk­ka opp, særleg då det visa seg
at 142 grs AccuBond LR gav om­trent
like god pre­si­sjon som 140 grs Nosler
AccuBond! Ny 6,5-kule med så høg bc
måt­te bare prøvast i prak­sis på jakt!
Så er det slik at bare ein einaste
treskotsserie med kvar la­ding er grunn­lag
for ta­bell med has­tig­het og pre­si­sjon. Det
er altfor lite, men for å rek­ke all la­ding og
test­sky­ting før tu­ren til Na­mi­bia vart det
slik. Den som vil finne best pre­si­sjon får
rekne ut gjen­nom­snitt for kvar kule med
alle ladningar, el­ler for kvart krut med
alle ku­ler.
taf 1900 vel­lykka – den er svært pre­sis,
og ikkje minst er den lett å sky­te godt
med. At den for­n­ya utgåva av Carl Gus­taf
1900 slett ikkje er like lett å bere, er ein
heilt an­nan sak, men det er ofte slik at for
å opp­nå eitt mål må and­re ofrast.
Uan­sett er om­byg­gin­ga av Carl Gus­
på neste side!
Se tabellar med heimeladde patroner
Carl Gus­taf
1900
Litt ut på 1960-ta­let job­ba ut­vik­lings­av­de­lin­
ga på Hus­qvar­na med ny jakt­rif­le­me­ka­nis­
me, og blant krava var glatt slutt­styk­ke­gang
utan sper­ring, hyl­se­botn heilt om­rin­ga av
slutt­styk­ket, sik­ring som lå­ser tenn­stem­pel,
di­rek­te av­trekk en­kelt jus­ter­bart ned til 1 kg
og ikkje minst pro­duk­sjons­kost­na­der 10
prosent under den gamle 1640-me­ka­nis­men.
Re­sul­ta­tet av det­te vart Hus­qvar­na 1900. Dei
før­st­ e 200 vart le­vert hausten 1967, og alle
som kjøp­te, måt­te gje til­ba­ke­mel­ding om
rif­la for vidare ut­vik­ling. Dei før­s­te or­di­næ­
re Hus­qvar­na 1900 som kom i 1968, kun­ne
li­ke­vel ikkje red­de den mest kjen­te svenske
pro­du­sen­ten av jakt­rif­ler, alt i 1970 vart Hus­
qvar­na 1900-kon­sep­tet kjøpt opp av FFV, som
set­te i gang pro­duk­sjo­nen på tra­di­sjons­ri­ke
Carl Gus­taf Gevärsfaktori i Es­kil­stu­na, utan
and­re forandringar enn å end­re nam­net til
Carl Gus­taf 1900. Men hel­ler ikkje Carl Gus­taf
Gevärsfaktori klara å pro­du­se­re jakt­rif­ler på
rekningsvarande måte, og 1979 vart slut­ten
for Carl Gus­taf 1900.
Til tross for fargen er
«nye» Carl Gustaf 1900
seriøs presisjonsrifle!
Jakt
6-2016
»
55
vå­pen : test
Eks­trem rif­le­oppus­sing: Carl Gus­taf 1900 i 6,5x55
Swift Scirocco 130 grs
!
Test­sky­ting - heimeladd
Heimeladd med Re­ming­ton 91/2 tenn­het­te i Nor­ma hyl­ser.
URP
44 grs
836 m/s
27 mm
45 grs
853 m/s
27 mm
N 160
45 grs
811 m/s
15 mm
46 grs
840 m/s
17 mm
MRP
47 grs
810 m/s
17 mm
Kule:
Krut:
Vekt:
Hastighet:
Samling:
48 grs
837 m/s
21 mm
Nosler Ballistic Tip 120 grs
203 B
39 grs
824 m/s
20 mm
49 grs
862 m/s
25 mm
41 grs
861 m/s
21 mm
44 grs
853 m/s
11 mm
45 grs
877 m/s
15 mm
44 grs
846 m/s
19 mm
URP
204
46 grs
882 m/s
11 mm
45 grs
846 m/s
13 mm
47 grs
884 m/s
23 mm
45 grs
799 m/s
23 mm
49 grs
893 m/s
27 mm
45 grs
765 m/s
16 mm
50 grs
874 m/s
12 mm
N 165
50 grs
875 m/s
15 mm
URP
45 grs
870 m/s
12 mm
N 160
47 grs
866 m/s
31 mm
MRP
49 grs
869 m/s
35 mm
N 165
50 grs
867 m/s
34 mm
URP
42 grs
807 m/s
18 mm
45 grs
861 m/s
16 mm
44 grs
819 m/s
22 mm
46 grs
858 m/s
18 mm
47 grs
824 m/s
20 mm
50 grs
894 m/s
17 mm
47 grs
800 m/s
26 mm
50 grs
861 m/s
25 mm
42 grs
801 m/s
17 mm
45 grs
862 m/s
10 mm
44 grs
821 m/s
10 mm
46 grs
863 m/s
20 mm
47 grs
835 m/s
24 mm
49 grs
882 m/s
12 mm
47 grs
822 m/s
24 mm
50 grs
882 m/s
15 mm
47 grs
810 m/s
34 mm
50 grs
872 m/s
31 mm
URP
45 grs
842 m/s
15 mm
N 160
48 grs
852 m/s
18 mm
MRP
49 grs
840 m/s
20 mm
N 165
50 grs
840 m/s
18 mm
URP
45 grs
857 m/s
18 mm
N 160
47grs
850 m/s
20 mm
MRP
49 grs
860 m/s
15 mm
N 165
50 grs
842 m/s
15 mm
N 160
MRP
N 560
Barnes TTSX 120 grs
Nosler Partition 125 grs
N 160
MRP
N 560
Hornady InterBond 129 grs
URP
N 160
MRP
N 165
N 560
Hornady InterLock 129 grs
Nosler AccuBond 130 grs
56
Jakt
6-2016
N 560
Nosler AccuBond 140 grs
140 grs Sierra GameKing
48 grs
824 m/s
30 mm
49 grs
853 m/s
57 mm
N 165
48 grs
817 m/s
20 mm
50 grs
841 m/s
36 mm
URP
41 grs
777 m/s
17 mm
43 grs
822 m/s
19 mm
204
41 grs
772 m/s
22 mm
43 grs
815 m/s
24 mm
N 160
42 grs
791 m/s
14 mm
45 grs
837 m/s
26 mm
MRP
45 grs
795 m/s
12 mm
48 grs
858 m/s
15 mm
N 165
47 grs
811 m/s
17 mm
49 grs
845 m/s
26 mm
URP
41 grs
795 m/s
25 mm
43 grs
827 m/s
12 mm
204
N 160
MRP
142 grs Nosler AccuBond LR
779 m/s
8 mm
817 m/s
26 mm
42 grs
782 m/s
18 mm
45 grs
838 m/s
17 mm
45 grs
806 m/s
25 mm
48 grs
859 m/s
11 mm
N 165
45 grs
794 m/s
35 mm
48 grs
834 m/s
21 mm
N 560
45 grs
782 m/s
12 mm
48 grs
837 m/s
18 mm
MRP
45 grs
796 m/s
20 mm
48 grs
860 m/s
19 mm
N 560
45 grs
783 m/s
39 mm
48 grs
834 m/s
24 mm
N 165
Norma Oryx 10,1 g
41 grs
43 grs
MRP
N 560
45 grs
776 m/s
19 mm
48 grs
832 m/s
19 mm
43 grs
733 m/s
23 mm
45 grs
778 m/s
19 mm
43 grs
720 m/s
16 mm
46 grs
771 m/s
30 mm
N 165
44 grs
732 m/s
20 mm
46 grs
768 m/s
13 mm
217
48 grs
740 m/s
21 mm
50 grs
776 m/s
19 mm
N 170
48 grs
736 m/s
18 mm
50 grs
770 m/s
20 mm