ANSVAROGGLOBALTLEIARSKAPIDAG
Viserulikeformerforaukandepopulismerundtomkringiverda.Viseratdetkjemtiluttrykki
mellomannastørrepolarisering,meirnasjonalisme,mendiverreogsåutartartilrasismeogendåtil
vald.Grobotnenfordenneutviklingafinstofteinegativeutslagavdenøkonomiskeglobaliseringa–
elleridetmosette:økonomiskproteksjonisme.Detkanvereresultatavstørreforskjellarogat
spriketmellomfattigeogrikeideiflestelandvertstadigstørre.Nokonavdeisomikkjefårblimed,
protestererogbrukerstemmesetelen,nokonerungearbeidslause,mangeleverundermarginale
tilhøveutannokonoffentlegstemme,ognokonervorteheimlause.
Einkanikkjeløyseproblemamedaukandefryktforframtidahjånokonmedåaukefrykteniandre
grupper.Utfordringarsomdessekreveiannaformforleiarskapsomtaransvarforeistørre
målsettingmedåskaperettviseogfredforalle.Godtleiarskapinæringsliveteråviseateinopptrer
ansvarlegikkjeberreoverforeigarane,menògoverformedarbeidarar,ogoverfordetstørreomland
medleverandørarogkunder,ogikkjeminstmiljøet.
Ieitbreittperspektivbygdpågjensidigansvarformenneskaogjordasframtidfinnvilangtbetre
løysingarennvigjerkvarfoross.Eiansvarlegformforglobaltleiarskapmåogsåidaghaeinlangt
breiarehorisont,medviljetilåtaansvarutoversineeigneeigararellerveljarar.Detteereit
spørsmålomkvaforhaldningarsomtrengst.Einmåveresjølvkritiskogerkjennedeinegative
effektaneavåprioriteresnevreinteresser,avåstengeutedeimangefråeinvekstogeiutvikling
somnårberredeifå.Denøkonomiskevekstenmåskaperessursartilutdanning,jobbar,helsevesen
ogeitgodtmiljø–foralle.Skatterfellesressursarsomkrevstforåfåtileiberekraftigutviklingav
samfunna,ogkorkjeregjeringarellernæringslivbørunngåellerflyktefrååbyggeoppslikeressursar
fordeistorefellesbehov.Ikkjeminsterdetuhøyrtåpressefattigelandtilskattefritakforåutnytte
ogutbyttenaturresursaneilandet.
MangemektigeogframståandekvinnerogmennmøtestidessetideriDavosiSveitstildetårlege
møtetiWorldEconomicForum.Hervildeidiskuterekvaansvarlegglobaltleiarskapbetyrivårtid.
Sjølvomtemaetalltideraktuelt,verkardetsærlegkritisknettno.Alleleiarariallesektorarmå
definereogutøveeiformleiarskapsombyggerpåatdeihareitgjensidigansvaroverforkvarandre,
omdeiskalkunneløysedagensogmorgondagensutfordringar.Eiansvarlegformforleiarskapkan
ikkjebygjapåhalvsanningarellereieviggjentakingavudokumentertepåstandar.
Detertidforatalleansvarlegeleiararifellesskapsermedfriskeaugepåkvasomkrevstavossidag.
Dettegjeldògreligiøseleiarar,sommåtastyringogvereansvarlegeforvåremoralskeogåndelege
verdiarogkvadeivertbruktetilivårtid.DetervårtruatnårvieransvarlegeoverforGud,såervi
ògansvarlegeforaltsomerskaptiGudsbilete.
Deteropplagtatvimåhaldeframmedåtafattiklimaendringanesomeitlokalt,eitnasjonaltogeit
globaltansvar.DetskjervedatlandatekansvarfordetdeisamanharforpliktasegtiliParis2015og
Marrakech2016.Dettemåòginnebereeitsærlegansvaroverforofraforklimaendringaneidagogi
morgon.Vimåaldrigløymeatdeisomerallermestsårbare,ògerdeisomfårføledeiallemest
alvorlegekonsekvensaneavklimagassutsleppa–ogsomhargjortminstforatdetrammardei.Den
økonomiskeutviklingasommåtilforåfjernefattigdomogfåtilutviklingkanbyggjastpåeitstørre
oggjensidigansvaromdenerbasertpåberekraftigeenergikjelder,produksjonsmetodarog
transportformer.Dette“grøneskiftet”ermogleg,mendetkrevmoralskmotivasjon,politiskevedtak
ognyeretningarforinvesteringarognæringsliv.Viharberreèijord,ogjordaerdeneinasteheimen
somvi,vårebarnogvårebarnebarnhar.
Faktiskerdetbarnasomoftepåverkastmestpågrunnavøkonomiskurett,nyeformerfor
polarisering,lokalekonfliktarogvald.Vierkjenneratreligionnokongongervertmisbrukttilå
legitimereellerrettferdiggjerevaldmotbarn–ogsåiheimen.Barnbarnharretttilåvekseoppi
tryggemiljøogutanvald.Mangebarnfårikkjedetdeitrengforåutvikleseg,medomsyntil
tryggleik,mat,helse,skulegangogkjærleik–ogsåradeifår,berdeimedsegrestenavlivet.Detfinst
ikkjebetreinvesteringarforeifredelegogrettferdigverdennågiomsorgogutdanningtilallejenter
oggutar.Ansvarlegeleiarariallesektorarmåleggjemykjestørrevektpåbarnasbehov.Deterder
håpetforframtidaforheilemenneskeslektaligg.
Nyeogannleisformerforvaldogterrorismevisersegimangedeleravverda.Valdenskjeriheimen,
motkvinner,ilokalsamfunna,motminoritetaravymseslag,mellomstammer,samfunnognasjonar,
utførtavenkeltpersonaroggrupper,ogogsåavstatariformavundertrykking,strukturellvaldeller
brukavvåpenmakt.Nokoavdetteblirdiverrerettferdiggjortviareligion.Menvaldireligionens
namnervaldmotdensannemeiningaavreligion.Religiøseleiararogdeisompraktiserersitrumå
taeitansvarfordette,ogståsamanmotatreligionvertmisbruktsommotivasjonforvaldogterror
ellerindirektelegitimeringavvald.Somreligiøseleiararerdetidagvårtansvarådefinerekorleis
religiøstruogpraktiseringkanbidratilrettviseogfred–foralleGudsskapningar.
Einsannleiarveitatvitrengkvarandresinvisdom,altdeteinkanfåtakigjennomeinopenog
kritiskdialogpåtversavbådeinteresseroggrenser.Åforpliktesegtilinkluderandeoggjensidig
ansvar,ereiutfordringforalle,uansettkvasektorvihøyrerheimei.Ikkjedestomindrekrevglobalt
leiarskapivårtidnettoppdette.Vimågieithåptilalle,ogikkjeberretilvåreeigne,vårebedrifter,
våreinteressegrupper,etniskegrupperellernasjonar.Dersomhåpetikkjegjeldalle,erdetikkjeeit
verkeleghåp.
OlavFykseTveit,generalsekretæriKirkenesVerdensråd