1. No category

ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
01
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
(Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À n~|ü‘·´ ÁøÏj·T)
s¡#·sTT‘·
Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷»´ #·Áø£e]Ô, (88) <äX¯ ncÕº~Ûø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô
Ç+<ä÷ C≤„q <Ûäs¡àÁ|ü<ë‘·, dü+#·\Hê‘·àø£ s¡#·sTT‘·, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆ +‘· Ä~ø£s¡Ô
lll Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
|Á #
ü T· ]+∫q yês¡T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
(Estd. in 1978 - Regd.No.: 168/2004)
Å‘Ó’‘· X¯ø£eTT`38 Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : e÷]Ã`2017
Á|ü‘·T\T : 1000 yÓ\ : 65 /`
ä$Tø£ C≤„
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+ÁbÕ<∏
#·\Hê‘·
àø£qÁ‹eTTeT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
ªªÇ+<ä÷ C≤„qy˚~ø£μμ Á|ü#·Ts¡D\T
02
01)
02)
03)
04)
05)
06)
07)
08)
09)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
16)
17)
18)
19)
20)
21)
22)
23)
24)
25)
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
Ç+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T.
Ç+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&ÉT<ë+.
Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝ÀH˚ ≈£î\$eø£å
‹≥¢ C≤„qeTT`ByÓq\ nC≤„qeTT.
lø£èwüßí&ÉT <˚e⁄&Ü! uÛÑ>∑e+‘·T&Ü!!
j·T»„eTT\T (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
@ eT‘·eTT˝À m+‘· eT‘·<˚«wüeTT?
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T.
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À dü‘ê´dü‘·´ $#·ø£åD
<˚e⁄ì sêø£≈£î Ç~ düeTj·TeTT ø±<ë!
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T.
<äj·÷´\`uÛÑ÷‘ê\j·T<ës¡údü+|òüT≥q\T.
Á|ü‹eT I $Á>∑Vü≤`<Ó’eeTT I <Ó’j·T´eTT.
Å‘Ó’‘êø±s¡ s¡Vü≤dü´eTT (Å‘Ó’‘êø±s¡ u…s¡Tà&Ü).
ùV≤‘·Tyê<ä Á|üX¯ï\T`dü‘·´yê<ä »yêãT\T
CÀ´‹wü´XÊÅdüÔeTT (XÊÅdüÔe÷`nXÊÅdüÔe÷?).
eT+Á‘·eTT`eTVæ≤eT (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
eTq |ü+&ÉT>∑\T (m˝≤ #˚j·÷˝À ‘Ó\TkÕ?).
ø£*j·TT>∑eTT (m|üŒ{Ïø° j·TT>±+‘·eTT ø±<äT).
ø£èwüí eT÷dü (lø£èwüí eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT)
dü«s¡ZeTT Ç+Á<ä˝Àø£e÷!`qs¡ø£eTT j·TeTsê»´e÷!!
eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T`eT÷&ÉT Á|ü<∏äeT yêø£´eTT\T
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
01
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
(Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À n~|ü‘·´ ÁøÏj·T)
s¡#·sTT‘·
Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷»´ #·Áø£e]Ô, (88) <äX¯ ncÕº~Ûø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô
Ç+<ä÷ C≤„q <Ûäs¡àÁ|ü<ë‘·, dü+#·\Hê‘·àø£ s¡#·sTT‘·, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆ +‘· Ä~ø£s¡Ô
lll Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
|Á #
ü T· ]+∫q yês¡T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
(Estd. in 1978 - Regd.No.: 168/2004)
Å‘Ó’‘· X¯ø£eTT`38 Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : e÷]Ã`2017
Á|ü‘·T\T : 1000 yÓ\ : 65 /`
ä$Tø£ C≤„
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+ÁbÕ<∏
#·\Hê‘·
àø£qÁ‹eTTeT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
ªªÇ+<ä÷ C≤„qy˚~ø£μμ Á|ü#·Ts¡D\T
02
01)
02)
03)
04)
05)
06)
07)
08)
09)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
16)
17)
18)
19)
20)
21)
22)
23)
24)
25)
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
Ç+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T.
Ç+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&ÉT<ë+.
Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝ÀH˚ ≈£î\$eø£å
‹≥¢ C≤„qeTT`ByÓq\ nC≤„qeTT.
lø£èwüßí&ÉT <˚e⁄&Ü! uÛÑ>∑e+‘·T&Ü!!
j·T»„eTT\T (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
@ eT‘·eTT˝À m+‘· eT‘·<˚«wüeTT?
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T.
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À dü‘ê´dü‘·´ $#·ø£åD
<˚e⁄ì sêø£≈£î Ç~ düeTj·TeTT ø±<ë!
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T.
<äj·÷´\`uÛÑ÷‘ê\j·T<ës¡údü+|òüT≥q\T.
Á|ü‹eT I $Á>∑Vü≤`<Ó’eeTT I <Ó’j·T´eTT.
Å‘Ó’‘êø±s¡ s¡Vü≤dü´eTT (Å‘Ó’‘êø±s¡ u…s¡Tà&Ü).
ùV≤‘·Tyê<ä Á|üX¯ï\T`dü‘·´yê<ä »yêãT\T
CÀ´‹wü´XÊÅdüÔeTT (XÊÅdüÔe÷`nXÊÅdüÔe÷?).
eT+Á‘·eTT`eTVæ≤eT (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
eTq |ü+&ÉT>∑\T (m˝≤ #˚j·÷˝À ‘Ó\TkÕ?).
ø£*j·TT>∑eTT (m|üŒ{Ïø° j·TT>±+‘·eTT ø±<äT).
ø£èwüí eT÷dü (lø£èwüí eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT)
dü«s¡ZeTT Ç+Á<ä˝Àø£e÷!`qs¡ø£eTT j·TeTsê»´e÷!!
eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T`eT÷&ÉT Á|ü<∏äeT yêø£´eTT\T
ä$Tø£ àC≤„ø£qÁ‹eTTeT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+ÁbÕ<∏
#·\Hê‘·
03
26)
27)
28)
29)
30)
31)
32)
33)
34)
35)
36)
37)
38)
39)
40)
41)
42)
43)
44)
45)
46)
47)
48)
49)
50)
rs¡TŒ.
>∑T‘êÔ.
Á|üuÀ<Ûä
düTuÀ<Ûä.
Ä~‘·´.
düe÷~Û.
‘·*¢ ‘·+Á&ç.
^≥TsêsTT.
Å‘Ó’‘êsê<Ûäq.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
ø£s¡à |üÁ‘·eTT.
˙≈£î Hê ˝ÒK.
ˇø£ÿ&˚ Ç<ä›s¡T.
<˚e⁄ì eTTÁ<ä
uÛ≤eeTT`uÛ≤wü
ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
dü‘ê´H˚«wæ ø£<∏ä.
dæ\Te <˚e⁄&Ü?
Ä‘·à*+>±s¡úeTT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT.
$X¯« $<ë´\j·TeTT
JVü‰<é n+fÒ j·TT<ä∆e÷?
»qq eTs¡D dæ<ë∆+‘·eTT.
eT‘êr‘· <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT.
51)
52)
53)
54)
55)
56)
57)
58)
59)
60)
61)
62)
63)
64)
65)
66)
67)
68)
69)
70)
71)
72)
73)
74)
75)
<˚e⁄ì ∫Vü≤ïeTT.
eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD.
Á|üeø£Ô\T mes¡T?
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT @~?
<˚e⁄ì >∑Ts¡TÔ`963.
Ç+<äTe⁄ Ŭø’düÔe⁄&Ü?
HêdæÔ≈£î\T`ÄdæÔ≈£î\T.
Á|üuÀ<Ûä ‘·s¡+>±\T.
^‘ê |ü]#·j·TeTT
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
yês¡Ô≈£î&ÉT`es¡Ô≈£î&ÉT.
<Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
‘·‘·Ô«eTT\ C≤„qeTT.
eTs¡D s¡Vü≤dü´eTT.
|ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü´eTT.
>∑Ts¡T ÁbÕs¡úHêeT+»].
kÕyÓT‘·\ C≤„qeTT.
bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
@~ ì»yÓTÆq C≤„qeTT?
ì>∑÷&ÛÉ ‘·‘êÔ«s¡ú uÀ~Ûì.
<˚yê\j·T s¡Vü≤dü´eTT\T
Á|üuÀ<Ûëq+<ä+ Hê{Ïø£\T.
ùV≤‘·Tyê<äeTT`Á|ü‹yê<äeTT.
eT‘· e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eTT.
ä$Tø£ C≤„
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+ÁbÕ<∏
#·\Hê‘·
àø£qÁ‹eTTeT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
04
76)
77)
78)
79)
80)
81)
82)
83)
84)
85)
86)
87)
88)
89)
90)
91)
92)
93)
94)
95)
96)
97)
98)
Hê~ ˝À#·q`˙~ Ä˝À#·q
<ë´qeTT`ÁbÕs¡úq`qe÷CŸ.
kÕsTTu≤u≤ <˚e⁄&Ü! ø±<ë?
\T n+fÒ @$T{Ï? (‘Ó\T>∑T)
#Ó≥TºeTT+<ë! $‘·TÔeTT+<ë?
^‘·+`^‘· (bÕ≥\ C≤„qeTT).
eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT.
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘·.
<˚e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
ˇø£ e÷≥ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä<Ûë´‹àø£ |òüT+≥T.
@düT #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?
e÷qe‘·«eTT.
düTÁ|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
s¡÷|üeTT e÷]q ^‘·.
‘·‘êÔ«s¡ú u§eTà\ C≤„qeTT.
jÓ÷Vü‰qT #Ó|æŒq C≤„qeTT
sê»ø°j·TeTTIsê»ø°j·TeTT.
ñÁ>∑yê<äeTT dü«s¡ZeTT ø=s¡πø.
ˇø£ e´øÏÔ˝À ¬s+&ÉT ø√DeTT\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À eÁ»yêø£´eTT\T
eT<Ûä´eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
ä$Tø£ àC≤„ø£qÁ‹eTTeT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+ÁbÕ<∏
#·\Hê‘·
03
26)
27)
28)
29)
30)
31)
32)
33)
34)
35)
36)
37)
38)
39)
40)
41)
42)
43)
44)
45)
46)
47)
48)
49)
50)
rs¡TŒ.
>∑T‘êÔ.
Á|üuÀ<Ûä
düTuÀ<Ûä.
Ä~‘·´.
düe÷~Û.
‘·*¢ ‘·+Á&ç.
^≥TsêsTT.
Å‘Ó’‘êsê<Ûäq.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
ø£s¡à |üÁ‘·eTT.
˙≈£î Hê ˝ÒK.
ˇø£ÿ&˚ Ç<ä›s¡T.
<˚e⁄ì eTTÁ<ä
uÛ≤eeTT`uÛ≤wü
ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
dü‘ê´H˚«wæ ø£<∏ä.
dæ\Te <˚e⁄&Ü?
Ä‘·à*+>±s¡úeTT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT.
$X¯« $<ë´\j·TeTT
JVü‰<é n+fÒ j·TT<ä∆e÷?
»qq eTs¡D dæ<ë∆+‘·eTT.
eT‘êr‘· <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT.
51)
52)
53)
54)
55)
56)
57)
58)
59)
60)
61)
62)
63)
64)
65)
66)
67)
68)
69)
70)
71)
72)
73)
74)
75)
<˚e⁄ì ∫Vü≤ïeTT.
eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD.
Á|üeø£Ô\T mes¡T?
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT @~?
<˚e⁄ì >∑Ts¡TÔ`963.
Ç+<äTe⁄ Ŭø’düÔe⁄&Ü?
HêdæÔ≈£î\T`ÄdæÔ≈£î\T.
Á|üuÀ<Ûä ‘·s¡+>±\T.
^‘ê |ü]#·j·TeTT
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
yês¡Ô≈£î&ÉT`es¡Ô≈£î&ÉT.
<Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
‘·‘·Ô«eTT\ C≤„qeTT.
eTs¡D s¡Vü≤dü´eTT.
|ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü´eTT.
>∑Ts¡T ÁbÕs¡úHêeT+»].
kÕyÓT‘·\ C≤„qeTT.
bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
@~ ì»yÓTÆq C≤„qeTT?
ì>∑÷&ÛÉ ‘·‘êÔ«s¡ú uÀ~Ûì.
<˚yê\j·T s¡Vü≤dü´eTT\T
Á|üuÀ<Ûëq+<ä+ Hê{Ïø£\T.
ùV≤‘·Tyê<äeTT`Á|ü‹yê<äeTT.
eT‘· e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eTT.
ä$Tø£ C≤„
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+ÁbÕ<∏
#·\Hê‘·
àø£qÁ‹eTTeT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
04
76)
77)
78)
79)
80)
81)
82)
83)
84)
85)
86)
87)
88)
89)
90)
91)
92)
93)
94)
95)
96)
97)
98)
Hê~ ˝À#·q`˙~ Ä˝À#·q
<ë´qeTT`ÁbÕs¡úq`qe÷CŸ.
kÕsTTu≤u≤ <˚e⁄&Ü! ø±<ë?
\T n+fÒ @$T{Ï? (‘Ó\T>∑T)
#Ó≥TºeTT+<ë! $‘·TÔeTT+<ë?
^‘·+`^‘· (bÕ≥\ C≤„qeTT).
eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT.
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘·.
<˚e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
ˇø£ e÷≥ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä<Ûë´‹àø£ |òüT+≥T.
@düT #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?
e÷qe‘·«eTT.
düTÁ|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
s¡÷|üeTT e÷]q ^‘·.
‘·‘êÔ«s¡ú u§eTà\ C≤„qeTT.
jÓ÷Vü‰qT #Ó|æŒq C≤„qeTT
sê»ø°j·TeTTIsê»ø°j·TeTT.
ñÁ>∑yê<äeTT dü«s¡ZeTT ø=s¡πø.
ˇø£ e´øÏÔ˝À ¬s+&ÉT ø√DeTT\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À eÁ»yêø£´eTT\T
eT<Ûä´eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
ä$Tø£àø£ C≤„
qeTT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·ÁbÕ<∏
\Hê‘·
Á‹eT‘·
DVD'S
01. >∑T]Ô+|üã&Éìyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄.
02. |ü⁄{Ϻqs√E me«]ø° sê<äT.
03. ~«rj·TT&ÉT`n~«rj·TT&ÉT.
04. @ø˘ìs¡+»Hé`n\ø˘ìs¡+»Hé.
05. e÷j·T≈£î&ÉT`ne÷j·T≈£î&ÉT.
06. ‘·*¢ ‘·+Á&ç->∑Ts¡Te⁄ <Ó’eeTT.
07. >∑Ts¡Te⁄˝Òì $<ä´ Á>∑T&ç¶$<ä´.
08. eT‘·eTT\˝À |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT.
09. Á|ü|ü+#· ÁX¯<ä∆`|üs¡e÷‘·à ÁX¯<ä∆.
10. <˚X¯+ yÓ÷dü+`<˚Vü≤+ yÓ÷Vü≤+.
11. m<äMT<äeTTÁ<ä`‘·*¢ ‘·+Á&ç >∑Ts¡TÔ.
12. eT÷&ÉT |ü⁄≥Tºø£\T`¬s+&ÉT C≤>±\T.
13. jÓ÷^X¯«s¡T\ »qà~q dü+<˚X¯eTT.
14. ‘Ó\T>∑T˝À eT÷&ÉT`Äs¡T`‘=$Tà~.
15. e÷j·T eTs¡àeTT` Ä‘·à <Ûäs¡àeTT
16. ãj·T{Ï düe÷»+-˝À|ü* düe÷»+.
17. <˚e⁄ì C≤„qeTT`e÷j·T eTVü≤‘·´eTT
18. eT÷&ÉT ìsêàD≤\T`ˇø£ |ü]X¯óÁuÛÑ‘·.
19. düVü≤» eTs¡D+` ‘ê‘êÿ*ø£ eTs¡D+.
20. y˚T|òüT+ ˇø£uÛÑ÷‘·+` s√>∑+ ˇø£uÛÑ÷‘·+.
21. ø£s¡à ˝Òì ø£èwüßí&ÉT`ø£s¡à ñqï ø£èwüßí&ÉT.
22. kÕ«s¡ú sê»ø°j·T+ (dü«Gns¡ú sê»ø°j·T+)
23. lø£èwüßí&ÉT #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?
24. n+‹eT Á>∑+<∏äeTT˝À Á|ü<∏äeT yêø£´eTT\T.
25. Ç#êäBÛq ø±s¡´eTT\T`nì#êäBÛq ø±s¡´eTT\T.
26. ≥≈£îÿ{e÷sê, Ç+Á<äC≤\ eTùV≤+Á<äC≤\, >∑»ø£s¡í, >√ø£s¡í.
05
ä$Tø£àø£ C≤„
qeTT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·ÁbÕ<∏
\Hê‘·
Á‹eT‘·
06
27. Ä‘·à.
28. ‘ê‘·.
29. ‘·*¢.
30. uÛÑj·T+.
31. Ä‘·à|üì.
32. ã≥º‘·\.
33. j·÷<äyé.
34. C≤„qX¯øÏÔ.
35. düe÷~Û.
36. 6-3R6.
37. dü+‘·ø£eTT.
38. Á|üuÛÑT`Á|ü».
39. Å‘Ó’‘·X¯ø£eTT.
40. ‘√˝Òyê&ÉT.
41. ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
42. q{Ï+#˚ Ä‘·à.
43. dü+∫‘· ø£s¡à.
44. >∑Ts¡T ∫Vü≤ï+.
45. ÄdæÔ`<√dæÔ.
46. yÓ\T>∑Tã+≥T.
47. <Ûäs¡à#·Áø£eTT
48. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
49. uÛÑøÏÔ`ÁX¯<ä∆\T.
50. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT.
51. eT‘·<˚«wüeTT.
52. Á>±Væ≤‘· X¯øÏÔ
DVD'S
53. Ä&ç+#˚ Ä‘·à.
54. @~ XÊÅdüÔeTT?
55. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
56. @~ <Ûäs¡àeTT?
57. >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
58. lø£ècÕíwüº$T.
59. >√s¡T`>∑Ts¡T.
60. <äX¯`~X¯\T.
61. e÷≥`eT+<äT.
52. düèwæ̃`düèwæ̃ø£s¡Ô.
63. ø£*j·TT>∑eTT.
64. ùdyê XÊ‘·eTT.
65. Á|üø£è‹`$ø£è‹.
66. ô|’‘·´+`ôd’‘·´+.
67. HÓ’»+`düVü≤»+.
68. uÛÑøÏÔ`uÛÑj·TeTT.
69. kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.
70. n<äTs¡T`u…<äTs¡T.
71. ˙ yÓqTø£ yê&ÉT.
72. X¯eeTT`•eeTT
73. XË’eeTT`yÓ’wüíeeTT.
74. <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
75. Á<ë$&ÉT\T`Äs¡T´\T.
76. ø±j·T`|ü+&ÉT`ø±j·T.
77. j·TT>∑eTT`jÓ÷>∑eTT.
78. <˚e⁄ìøÏ eT‘·eTTqï<ë?
ä$Tø£àø£ C≤„
qeTT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·ÁbÕ<∏
\Hê‘·
Á‹eT‘·
DVD'S
01. >∑T]Ô+|üã&Éìyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄.
02. |ü⁄{Ϻqs√E me«]ø° sê<äT.
03. ~«rj·TT&ÉT`n~«rj·TT&ÉT.
04. @ø˘ìs¡+»Hé`n\ø˘ìs¡+»Hé.
05. e÷j·T≈£î&ÉT`ne÷j·T≈£î&ÉT.
06. ‘·*¢ ‘·+Á&ç->∑Ts¡Te⁄ <Ó’eeTT.
07. >∑Ts¡Te⁄˝Òì $<ä´ Á>∑T&ç¶$<ä´.
08. eT‘·eTT\˝À |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT.
09. Á|ü|ü+#· ÁX¯<ä∆`|üs¡e÷‘·à ÁX¯<ä∆.
10. <˚X¯+ yÓ÷dü+`<˚Vü≤+ yÓ÷Vü≤+.
11. m<äMT<äeTTÁ<ä`‘·*¢ ‘·+Á&ç >∑Ts¡TÔ.
12. eT÷&ÉT |ü⁄≥Tºø£\T`¬s+&ÉT C≤>±\T.
13. jÓ÷^X¯«s¡T\ »qà~q dü+<˚X¯eTT.
14. ‘Ó\T>∑T˝À eT÷&ÉT`Äs¡T`‘=$Tà~.
15. e÷j·T eTs¡àeTT` Ä‘·à <Ûäs¡àeTT
16. ãj·T{Ï düe÷»+-˝À|ü* düe÷»+.
17. <˚e⁄ì C≤„qeTT`e÷j·T eTVü≤‘·´eTT
18. eT÷&ÉT ìsêàD≤\T`ˇø£ |ü]X¯óÁuÛÑ‘·.
19. düVü≤» eTs¡D+` ‘ê‘êÿ*ø£ eTs¡D+.
20. y˚T|òüT+ ˇø£uÛÑ÷‘·+` s√>∑+ ˇø£uÛÑ÷‘·+.
21. ø£s¡à ˝Òì ø£èwüßí&ÉT`ø£s¡à ñqï ø£èwüßí&ÉT.
22. kÕ«s¡ú sê»ø°j·T+ (dü«Gns¡ú sê»ø°j·T+)
23. lø£èwüßí&ÉT #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?
24. n+‹eT Á>∑+<∏äeTT˝À Á|ü<∏äeT yêø£´eTT\T.
25. Ç#êäBÛq ø±s¡´eTT\T`nì#êäBÛq ø±s¡´eTT\T.
26. ≥≈£îÿ{e÷sê, Ç+Á<äC≤\ eTùV≤+Á<äC≤\, >∑»ø£s¡í, >√ø£s¡í.
05
ä$Tø£àø£ C≤„
qeTT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·ÁbÕ<∏
\Hê‘·
Á‹eT‘·
06
27. Ä‘·à.
28. ‘ê‘·.
29. ‘·*¢.
30. uÛÑj·T+.
31. Ä‘·à|üì.
32. ã≥º‘·\.
33. j·÷<äyé.
34. C≤„qX¯øÏÔ.
35. düe÷~Û.
36. 6-3R6.
37. dü+‘·ø£eTT.
38. Á|üuÛÑT`Á|ü».
39. Å‘Ó’‘·X¯ø£eTT.
40. ‘√˝Òyê&ÉT.
41. ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
42. q{Ï+#˚ Ä‘·à.
43. dü+∫‘· ø£s¡à.
44. >∑Ts¡T ∫Vü≤ï+.
45. ÄdæÔ`<√dæÔ.
46. yÓ\T>∑Tã+≥T.
47. <Ûäs¡à#·Áø£eTT
48. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
49. uÛÑøÏÔ`ÁX¯<ä∆\T.
50. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT.
51. eT‘·<˚«wüeTT.
52. Á>±Væ≤‘· X¯øÏÔ
DVD'S
53. Ä&ç+#˚ Ä‘·à.
54. @~ XÊÅdüÔeTT?
55. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
56. @~ <Ûäs¡àeTT?
57. >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
58. lø£ècÕíwüº$T.
59. >√s¡T`>∑Ts¡T.
60. <äX¯`~X¯\T.
61. e÷≥`eT+<äT.
52. düèwæ̃`düèwæ̃ø£s¡Ô.
63. ø£*j·TT>∑eTT.
64. ùdyê XÊ‘·eTT.
65. Á|üø£è‹`$ø£è‹.
66. ô|’‘·´+`ôd’‘·´+.
67. HÓ’»+`düVü≤»+.
68. uÛÑøÏÔ`uÛÑj·TeTT.
69. kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.
70. n<äTs¡T`u…<äTs¡T.
71. ˙ yÓqTø£ yê&ÉT.
72. X¯eeTT`•eeTT
73. XË’eeTT`yÓ’wüíeeTT.
74. <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
75. Á<ë$&ÉT\T`Äs¡T´\T.
76. ø±j·T`|ü+&ÉT`ø±j·T.
77. j·TT>∑eTT`jÓ÷>∑eTT.
78. <˚e⁄ìøÏ eT‘·eTTqï<ë?
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·ÁbÕ<∏
\Hê‘·
ä$Tø£àø£ C≤„
Á‹eT‘·
qeTT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
DVD'S
79. ø£s¡à eTs¡àeTT.
80. |ü⁄≥Tº≥`–≥Tº≥.
81. @ø£‘·`@ø±Á>∑‘·.
82. #·eT‘êÿs¡ Ä‘·à.
83. ì<äs¡Ù ` ìs¡÷|ü.
84. >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
85. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
86. Åd”Ô`|ü⁄ / *+>∑eTT.
87. Js¡íGÄX¯j·TeTT.
88. lø£èwüßí&ÉT mes¡T?
89. Ä≥`<√ã÷#·T˝≤≥.
90. Á|ü»\T`e÷qe⁄\T.
91. <ä+‘·eTT`n+‘·eTT.
92. eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
93. @&ÉT Äø±X¯eTT\T.
94. ns¡úeTT`nbÕs¡úeTT.
95. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
96. Á>∑+<∏äeTT ` uÀ<Ûä.
97 Á|üuÛÑTe⁄`Á|üuÛÑT‘·«+.
98. C≤„qeTT`$C≤„qeTT.
99. yês¡`e÷dü`e‘·‡s¡.
100. uÛÑ÷‘·+`eTVü‰uÛÑ÷‘·+.
101. ùd≈£Le*`≈£L*ùdyê.
102. Ä‘·à≈£î yÓ+Á≥Tø£ >∑Ts¡TÔ.
103. ø√&ç|ü⁄+E`bÕ<äs¡düeTT.
104. Ç+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<äeTT.
07
115. lø£èwüí»qà eT<ÛäTs¡.
116. n<Ûäs¡à Äsê<Ûäq\T.
107. |ü⁄düÔø£eTT`Á>∑+<∏äeTT.
108. Vü≤]ø±\T`Vü≤s¡#˚sTT.
109. |ü⁄≥º>√dæ`yÓTT\Á‘ê&ÉT.
110. 1 2 3 >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
111. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT.
112. eTs¡DeTT`X¯Øs¡eTT.
113. ~e´KTsêHé`Vü≤BdüT.
114. Ç+<äTe⁄`Væ≤+<äTe⁄.
115. düTKeTT`Äq+<äeTT.
116. ø±\C≤„q yêø£´eTT\T.
117. uÛÖ‹≈£eTT`nuÛÖ‹ø£eTT
118. <˚e⁄ì Ä»„`eTs¡DeTT
119. C≤„qeTT <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘·Ô!
120. #·+Á<ëø±s¡eTT (ã≥º‘·\).
121. C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~!
122. <˚e⁄&ÉT Ç<ä›sê! ˇø£ÿsê!!
123. Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<ÛÁbÕ<∏
ë´‹àø£ä$Tø£Á|C≤„
ü#·Tqs¡eTT
D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
08
Á|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTT (lø£èwüíeT+~s¡eTT)
∫qïbı&ÉeT\ (Á>±), ‘ê&ç|üÁ‹ (eT+), nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢) A.P.
Cell : 98665 12667, 99516 75081, 94903 63038.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
nq+‘·|ü⁄s¡eTT {ÖHé, A.P.
Cell : 97059 59390, 99855 80099
¬ø.\ø°åàHêsêj·TD≤#ê] (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
<Ûäs¡àes¡+, nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢),
Cell : 94405 56968, 92900 12413, 94406 01136
{Ï. dü÷s¡´Hêsêj·TD (dü÷s¡´ MT ùdyê)
bÕ$T&ç, >∑T‹Ôs√&é, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9885250967
Ç+<ä÷ <Ûäs¡DÏ »qs¡˝Ÿ k˛ºsY‡
(|æ.•esêyéT Á|ükÕ<é)
bÕ$T&ç, >∑T‹Ôs√&é, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ (Head Office)
#Ó’‘·q´|ü⁄], ~˝ŸdüTUŸq>∑sY,
ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+,
Cell:94910 40963, 90329 63963, 98485 90172.
&ç. >√|æø£èwüí
VüQEsêu≤<é, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.T.S
Cell : 9989202003, 9542061601
¬ø.yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
q+~ø=≥÷ÿs¡T, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢
Cell : 9440047256, 9701956599
¬ø.nXÀø˘u≤ãT ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
_. Ä~X‚wüj·T´ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
sêe÷|ü⁄s¡+ (Á>±), $.ø√≥ (eT+).
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢. Cell : 9440305700
>∑T‹Ô, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
$. sêeTÁøÏwüíHé (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9030057963, 9063504963
Cell : 9491362448, 7382986963.
|æ. Ä~Hêsêj·TD (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
eTT~›s¬ &ç¶ |ü*¢ (Á>±ˆˆ), nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢).
Cell : 9440745800, 7259851861.
m. Hêπ>+Á<ä (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Áø=‘·Ô #Ós¡Te⁄ (Á>±,eT+)
nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.Cell:9493622669
9959316410, 9949995090.
|æ. Hê>∑j·T´ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Mø£sY ôdø£åHé ø±\˙, ø£s¡÷ï\T {ÖHé
Cell : 9440244598, 9849303902
≈£î|üŒ+, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.Cell : 96527 55110
&ç. u≤˝≤J (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
ã+>±s¡T bÕfi¯´+ (Á>±), ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9985483241, 7396077408.
u≤\+ \ø°åàqs¡dæ+VüQ\T (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eT<äq|ü*¢, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9440825533, 8519938999.
{Ï.$. s¡eTD (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eTT~>∑Tã“ (Á>±) nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9440980036, 07406039453.
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·ÁbÕ<∏
\Hê‘·
ä$Tø£àø£ C≤„
Á‹eT‘·
qeTT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
DVD'S
79. ø£s¡à eTs¡àeTT.
80. |ü⁄≥Tº≥`–≥Tº≥.
81. @ø£‘·`@ø±Á>∑‘·.
82. #·eT‘êÿs¡ Ä‘·à.
83. ì<äs¡Ù ` ìs¡÷|ü.
84. >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
85. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
86. Åd”Ô`|ü⁄ / *+>∑eTT.
87. Js¡íGÄX¯j·TeTT.
88. lø£èwüßí&ÉT mes¡T?
89. Ä≥`<√ã÷#·T˝≤≥.
90. Á|ü»\T`e÷qe⁄\T.
91. <ä+‘·eTT`n+‘·eTT.
92. eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
93. @&ÉT Äø±X¯eTT\T.
94. ns¡úeTT`nbÕs¡úeTT.
95. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
96. Á>∑+<∏äeTT ` uÀ<Ûä.
97 Á|üuÛÑTe⁄`Á|üuÛÑT‘·«+.
98. C≤„qeTT`$C≤„qeTT.
99. yês¡`e÷dü`e‘·‡s¡.
100. uÛÑ÷‘·+`eTVü‰uÛÑ÷‘·+.
101. ùd≈£Le*`≈£L*ùdyê.
102. Ä‘·à≈£î yÓ+Á≥Tø£ >∑Ts¡TÔ.
103. ø√&ç|ü⁄+E`bÕ<äs¡düeTT.
104. Ç+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<äeTT.
07
115. lø£èwüí»qà eT<ÛäTs¡.
116. n<Ûäs¡à Äsê<Ûäq\T.
107. |ü⁄düÔø£eTT`Á>∑+<∏äeTT.
108. Vü≤]ø±\T`Vü≤s¡#˚sTT.
109. |ü⁄≥º>√dæ`yÓTT\Á‘ê&ÉT.
110. 1 2 3 >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
111. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT.
112. eTs¡DeTT`X¯Øs¡eTT.
113. ~e´KTsêHé`Vü≤BdüT.
114. Ç+<äTe⁄`Væ≤+<äTe⁄.
115. düTKeTT`Äq+<äeTT.
116. ø±\C≤„q yêø£´eTT\T.
117. uÛÖ‹≈£eTT`nuÛÖ‹ø£eTT
118. <˚e⁄ì Ä»„`eTs¡DeTT
119. C≤„qeTT <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘·Ô!
120. #·+Á<ëø±s¡eTT (ã≥º‘·\).
121. C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~!
122. <˚e⁄&ÉT Ç<ä›sê! ˇø£ÿsê!!
123. Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<ÛÁbÕ<∏
ë´‹àø£ä$Tø£Á|C≤„
ü#·Tqs¡eTT
D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
08
Á|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTT (lø£èwüíeT+~s¡eTT)
∫qïbı&ÉeT\ (Á>±), ‘ê&ç|üÁ‹ (eT+), nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢) A.P.
Cell : 98665 12667, 99516 75081, 94903 63038.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
nq+‘·|ü⁄s¡eTT {ÖHé, A.P.
Cell : 97059 59390, 99855 80099
¬ø.\ø°åàHêsêj·TD≤#ê] (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
<Ûäs¡àes¡+, nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢),
Cell : 94405 56968, 92900 12413, 94406 01136
{Ï. dü÷s¡´Hêsêj·TD (dü÷s¡´ MT ùdyê)
bÕ$T&ç, >∑T‹Ôs√&é, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9885250967
Ç+<ä÷ <Ûäs¡DÏ »qs¡˝Ÿ k˛ºsY‡
(|æ.•esêyéT Á|ükÕ<é)
bÕ$T&ç, >∑T‹Ôs√&é, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ (Head Office)
#Ó’‘·q´|ü⁄], ~˝ŸdüTUŸq>∑sY,
ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+,
Cell:94910 40963, 90329 63963, 98485 90172.
&ç. >√|æø£èwüí
VüQEsêu≤<é, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.T.S
Cell : 9989202003, 9542061601
¬ø.yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
q+~ø=≥÷ÿs¡T, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢
Cell : 9440047256, 9701956599
¬ø.nXÀø˘u≤ãT ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
_. Ä~X‚wüj·T´ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
sêe÷|ü⁄s¡+ (Á>±), $.ø√≥ (eT+).
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢. Cell : 9440305700
>∑T‹Ô, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
$. sêeTÁøÏwüíHé (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9030057963, 9063504963
Cell : 9491362448, 7382986963.
|æ. Ä~Hêsêj·TD (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
eTT~›s¬ &ç¶ |ü*¢ (Á>±ˆˆ), nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢).
Cell : 9440745800, 7259851861.
m. Hêπ>+Á<ä (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Áø=‘·Ô #Ós¡Te⁄ (Á>±,eT+)
nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.Cell:9493622669
9959316410, 9949995090.
|æ. Hê>∑j·T´ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Mø£sY ôdø£åHé ø±\˙, ø£s¡÷ï\T {ÖHé
Cell : 9440244598, 9849303902
≈£î|üŒ+, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.Cell : 96527 55110
&ç. u≤˝≤J (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
ã+>±s¡T bÕfi¯´+ (Á>±), ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9985483241, 7396077408.
u≤\+ \ø°åàqs¡dæ+VüQ\T (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eT<äq|ü*¢, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
Cell : 9440825533, 8519938999.
{Ï.$. s¡eTD (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eTT~>∑Tã“ (Á>±) nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9440980036, 07406039453.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<ÛÁbÕ<∏
ë´‹àø£ä$Tø£Á|ü#C≤„·Tqs¡eTT
D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
P.M.H
‘·˝≤] >∑+>±<ÛäsY
Hêj·TT&ÉT
09
ø=*$T>∑T+&É¢ , ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢).
>∑T&çbÕ{Ï >∑&ɶ, q+<ë´\ {ÖHé
Cell : 9440490963
Cell: 9491846282, 7671963963
P.
sêeTø£ècÕí¬s&ç¶
Y.
ø=*$T>∑T+&É¢ , ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
Cell : 9666202963
l Á|üuÀ<Ûä ø°¢ìø˘
U. »Hês¡∆Hé (R.M.P)
s¡$X‚KsY ¬s&ç¶
Cell : 9491851911
MD (acu)
Cell : 9440615064, 9246770277.
nqeT\ eTùV≤X¯«sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
sö‘·T lìyêdüsêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
@≥T≈£Ls¡T s√&é, <äsêZe÷q´+,
>∑T+≥÷s¡T (õ˝≤¢).
ø±øÏHê&É {ÖHé, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢
ã+&Üs¡T dü‘·´Hêsêj·TD
84669 20419, 94902 95577
;ÛeTes¡+ eHé{ÖHé, |ü•ÃeT.>√.õ˝≤¢
Cell : 99482 75984, 73864 33834.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
Cell : 76749 79663, 94400 42763,
89777 13666, 92478 26253.
mHé._. Hêj·Tø˘ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
92483 15309, 73862 12589.
$.dæ.es¡à (>∑Ts¡÷J) Äq+<ëÁX¯eTeTT
eTõ®e\dü (Á>±, b˛düTº),
;Û$T* (eT+), $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢).
mHé.$. sêeTø£èwüí (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
u§<ë›+ (Á>±), sêC≤+ (eT+),
lø±≈£îfi¯+ (õ˝≤¢).
Cell : 9494248963, 9959779187.
#Ó˝≤¢s¡|ü⁄ n|üŒ\ Hêj·TT&ÉT
#Ó˝≤¢s¡|ü⁄ e\dü (Á>±),
u§_“* (eT+), $»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢.
Cell:9494853773, 8465860706
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
eT*¢>±+ (Á>±), ø=‘·Ôù|{Ÿ (b˛),
sêj·T>∑&É (õ), ˇ&çXÊ (sêÅwüº+)
09437527499, 09437527470, 09437975781
q˝§Z+&É õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
Cell : 94415 67394, 9502 172711.
Cell : 9505989898, 9505768181
|òüT&çj·T+. ô|<䛬s&ç¶ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
$. X¯+ø£s¡ sêe⁄ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
wü|ò” ùwø˘ (Vice President, K.I.S.S)
Cell : 9989204097, 9505904097
Cell : 9703534224, 9491785963.
qÁsê lìyêdt ¬s&ç¶
ø£+uÛÑ+ (eT+), Á|üø±X¯+ (õ˝≤¢).
Cell :9849883261, 8142853311, 8187084516
‘·T\d” sêe⁄
#ÓHÓ’ï, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÅwüº+.
Ph:09445554354.
ùwø˘ ÇÁãV”≤+ (K.I.S.S Member)
ø£fi≤´DeT+&É|ü+,
$»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
ø£s¡÷ï˝Ÿ {ÖHé, Ä+.Á|ü. Ph:70950 08369
Cell : 9441878096, 9030089206.
eT&Éø£•sê, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
Opp. T.T.D
www.thraithashakam.org | Email : [email protected]
ø=‘·Ôø√≥, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (õ˝≤¢).
j·T+. eTTs¡[ (Cell : 97057 16469)
»&ÉÃs¡¢, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
j·T+. C…’sê+Hêj·Tø˘
|ü<ëàe‹ ø±\˙, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY {ÖHé.
Cell :70321 74830, 90009 16419
õ. kÕsTTX¯+ø£sY ÁX‚wæ˜ ({°#·sY)
n#·Ã+ù|≥, eTVü≤ã÷uŸ q>∑sY (õ)
Cell : 9948947630, 9640717574
b˛≥T yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (>∑Ts¡÷(Áô|J)
dæ&Ó+{Ÿ)
VüQpsYq>∑sY, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell : 9848574803, 9866423853.
_. <˚y˚+<äsY
uÛÑTeq–] {ÖHé, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell:9948060838, 9704885964, 9848741703
Ç. lHê<∏é ÁX‚wæ˜
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S) >∑DÒwt Åd”º{Ÿ, »q>±+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
Cell : 9948014366, 9052870853
qs¡düsêe⁄ù|≥, >∑T+≥÷s¡T (õ˝≤¢). nXÀø˘q>∑sY, $»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
Cell:9866195252, 9640526520, 7396038888 Cell : 87905 58815, 9440655409, 9701261165
Cell : 9440420240, 9885385215
ô|<äeT&Éø£, n>∑q+|üP&ç,
#·e≥bÕ\´+ (Á>±), >∑÷&É÷s¡T, HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢. $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢), Cell : 73964 92239,
Cell : 9494631664, 9490809181, 8106065300.
j·Tdt. nì˝Ÿ≈£îe÷sY
e÷$T&ç ≈£î<äTs¡T (eT+),
‘·÷.>√<ëe] õ˝≤¢, Cell:95535 07141,
&܈ˆj·T+. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ) $XÊK|ü≥ºDeTT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÅwüº+.
XÊ+‹q>∑sY, HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
10
ô|<ä›ø={≤º\ (Á>±), q+<ë´\ (eT+)
ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢).
{Ï. ñ<äj·T≈£îe÷sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Ä{Àq>∑sY, ãdtkÕº+&ÉT s√&é
ø√sTT\≈£î+≥¢ (eT+), ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<ÛÁbÕ<∏
ë´‹àø£ä$Tø£Á|ü#C≤„·Tqs¡eTT
D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
j·T+. n©¢|”sY (K.I.S.S Member)
Cell : 89780 58081
Cell : 9573552963, 8096958359.
m. sê|òüTy˚+Á<ä ÁX‚wæ˜
lø£èwüí yÓT&çø£˝Ÿ‡ »qs¡˝Ÿ‡
|üfÒ˝Ÿ q>∑sY, 3e Áø±dt Vü≤√ùdŒ{,
ãfi≤fl] õ˝≤¢, ø£sêí≥ø£ sêÅwüº+.
Cell : 097318 16452, 096111 33635.
A.V. LAKSHMI NARAYANA
San Antonio, TEXAS, U.S.A
+1(210) 714 9696, +1(210) 527 3436
K.SIVA KRISHNA
Atlanta, GEORGIA, U.S.A
+1(404) 551 3297, +1(470) 658 7635
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<ÛÁbÕ<∏
ë´‹àø£ä$Tø£Á|ü#C≤„·Tqs¡eTT
D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
P.M.H
‘·˝≤] >∑+>±<ÛäsY
Hêj·TT&ÉT
09
ø=*$T>∑T+&É¢ , ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢).
>∑T&çbÕ{Ï >∑&ɶ, q+<ë´\ {ÖHé
Cell : 9440490963
Cell: 9491846282, 7671963963
P.
sêeTø£ècÕí¬s&ç¶
Y.
ø=*$T>∑T+&É¢ , ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
Cell : 9666202963
l Á|üuÀ<Ûä ø°¢ìø˘
U. »Hês¡∆Hé (R.M.P)
s¡$X‚KsY ¬s&ç¶
Cell : 9491851911
MD (acu)
Cell : 9440615064, 9246770277.
nqeT\ eTùV≤X¯«sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
sö‘·T lìyêdüsêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
@≥T≈£Ls¡T s√&é, <äsêZe÷q´+,
>∑T+≥÷s¡T (õ˝≤¢).
ø±øÏHê&É {ÖHé, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢
ã+&Üs¡T dü‘·´Hêsêj·TD
84669 20419, 94902 95577
;ÛeTes¡+ eHé{ÖHé, |ü•ÃeT.>√.õ˝≤¢
Cell : 99482 75984, 73864 33834.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
Cell : 76749 79663, 94400 42763,
89777 13666, 92478 26253.
mHé._. Hêj·Tø˘ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
92483 15309, 73862 12589.
$.dæ.es¡à (>∑Ts¡÷J) Äq+<ëÁX¯eTeTT
eTõ®e\dü (Á>±, b˛düTº),
;Û$T* (eT+), $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢).
mHé.$. sêeTø£èwüí (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
u§<ë›+ (Á>±), sêC≤+ (eT+),
lø±≈£îfi¯+ (õ˝≤¢).
Cell : 9494248963, 9959779187.
#Ó˝≤¢s¡|ü⁄ n|üŒ\ Hêj·TT&ÉT
#Ó˝≤¢s¡|ü⁄ e\dü (Á>±),
u§_“* (eT+), $»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢.
Cell:9494853773, 8465860706
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
eT*¢>±+ (Á>±), ø=‘·Ôù|{Ÿ (b˛),
sêj·T>∑&É (õ), ˇ&çXÊ (sêÅwüº+)
09437527499, 09437527470, 09437975781
q˝§Z+&É õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
Cell : 94415 67394, 9502 172711.
Cell : 9505989898, 9505768181
|òüT&çj·T+. ô|<䛬s&ç¶ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
$. X¯+ø£s¡ sêe⁄ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
wü|ò” ùwø˘ (Vice President, K.I.S.S)
Cell : 9989204097, 9505904097
Cell : 9703534224, 9491785963.
qÁsê lìyêdt ¬s&ç¶
ø£+uÛÑ+ (eT+), Á|üø±X¯+ (õ˝≤¢).
Cell :9849883261, 8142853311, 8187084516
‘·T\d” sêe⁄
#ÓHÓ’ï, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÅwüº+.
Ph:09445554354.
ùwø˘ ÇÁãV”≤+ (K.I.S.S Member)
ø£fi≤´DeT+&É|ü+,
$»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
ø£s¡÷ï˝Ÿ {ÖHé, Ä+.Á|ü. Ph:70950 08369
Cell : 9441878096, 9030089206.
eT&Éø£•sê, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
Opp. T.T.D
www.thraithashakam.org | Email : [email protected]
ø=‘·Ôø√≥, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (õ˝≤¢).
j·T+. eTTs¡[ (Cell : 97057 16469)
»&ÉÃs¡¢, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
j·T+. C…’sê+Hêj·Tø˘
|ü<ëàe‹ ø±\˙, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY {ÖHé.
Cell :70321 74830, 90009 16419
õ. kÕsTTX¯+ø£sY ÁX‚wæ˜ ({°#·sY)
n#·Ã+ù|≥, eTVü≤ã÷uŸ q>∑sY (õ)
Cell : 9948947630, 9640717574
b˛≥T yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (>∑Ts¡÷(Áô|J)
dæ&Ó+{Ÿ)
VüQpsYq>∑sY, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell : 9848574803, 9866423853.
_. <˚y˚+<äsY
uÛÑTeq–] {ÖHé, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell:9948060838, 9704885964, 9848741703
Ç. lHê<∏é ÁX‚wæ˜
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S) >∑DÒwt Åd”º{Ÿ, »q>±+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
Cell : 9948014366, 9052870853
qs¡düsêe⁄ù|≥, >∑T+≥÷s¡T (õ˝≤¢). nXÀø˘q>∑sY, $»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
Cell:9866195252, 9640526520, 7396038888 Cell : 87905 58815, 9440655409, 9701261165
Cell : 9440420240, 9885385215
ô|<äeT&Éø£, n>∑q+|üP&ç,
#·e≥bÕ\´+ (Á>±), >∑÷&É÷s¡T, HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢. $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢), Cell : 73964 92239,
Cell : 9494631664, 9490809181, 8106065300.
j·Tdt. nì˝Ÿ≈£îe÷sY
e÷$T&ç ≈£î<äTs¡T (eT+),
‘·÷.>√<ëe] õ˝≤¢, Cell:95535 07141,
&܈ˆj·T+. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ) $XÊK|ü≥ºDeTT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÅwüº+.
XÊ+‹q>∑sY, HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
10
ô|<ä›ø={≤º\ (Á>±), q+<ë´\ (eT+)
ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢).
{Ï. ñ<äj·T≈£îe÷sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Ä{Àq>∑sY, ãdtkÕº+&ÉT s√&é
ø√sTT\≈£î+≥¢ (eT+), ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<ÛÁbÕ<∏
ë´‹àø£ä$Tø£Á|ü#C≤„·Tqs¡eTT
D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
j·T+. n©¢|”sY (K.I.S.S Member)
Cell : 89780 58081
Cell : 9573552963, 8096958359.
m. sê|òüTy˚+Á<ä ÁX‚wæ˜
lø£èwüí yÓT&çø£˝Ÿ‡ »qs¡˝Ÿ‡
|üfÒ˝Ÿ q>∑sY, 3e Áø±dt Vü≤√ùdŒ{,
ãfi≤fl] õ˝≤¢, ø£sêí≥ø£ sêÅwüº+.
Cell : 097318 16452, 096111 33635.
A.V. LAKSHMI NARAYANA
San Antonio, TEXAS, U.S.A
+1(210) 714 9696, +1(210) 527 3436
K.SIVA KRISHNA
Atlanta, GEORGIA, U.S.A
+1(404) 551 3297, +1(470) 658 7635
ÁbÕ<∏ÁbÕ<∏ä$ä$Tø£Tø£ C≤„C≤„qqeTTeTT
11
yÓTT<ä{Ï <ëìì ªªÁbÕ<∏$ä Tø£μμ j·Tì n+{≤s¡T. yÓTT<ä{ H˚s«¡ e\dæq
C≤„qeTT ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT. C≤„qeTT\T ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T. ˇø£{Ï
Á|ü|ü+#· C≤„qeTT, ¬s+&Ée~ Ä‘·à C≤„qeTT ˝Òø£ |üs¡e÷‘·à C≤„qeTT
n+{≤eTT. ns¡úeTj˚T´<ëìøÏ |üs¡e÷‘·à C≤„qeTì #Ó|æŒHê, XÊÅdüÔã<ä› eTT
Á|üø±s¡eTT Ä‘·àC≤„qeTH˚ #ÓbÕŒ*. Á|ü|ü+#· C≤„qeTT˝À ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T
>∑\e⁄. ˇø£{Ï nø£ås¡ C≤„qeTT, ¬s+&ÉT e´eVü‰]ø£ C≤„qeTT. e´eVü‰]ø£
C≤„qeTTq≈£î yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡T ‘·*¢j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. e´eVü‰]ø£ C≤„qeTT
∫qï|ü&ÉT •X¯ó<äX¯ qT+&ç yÓTT<ä\>∑TqT. nø£ås¡ C≤„qeTT bÕsƒ¡XÊ\≈£î
b˛sTTq|ü&ÉT #·<äTe⁄‘√ yÓTT<ä\>∑TqT. nø£ås¡ C≤„qeTTqT yÓTT<ä≥
‘Ó\T|ü⁄q~ ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡XÊ\j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡XÊ\
C≤„qeTT u≤\´<äX¯ qT+&ç yÓTT<ä\>∑TqT. Çø£ Ä‘·àC≤„q $wüj·TeTTq≈£ î
eùdÔ ø£˙düeTT 12 dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡ qT+&ç yÓTT<ä\j˚T´~.
|üPs¡«eTT 12 dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç >∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\˝À >∑Ts¡Te⁄
uÀ~Û+#·T C≤„qeTT <ë«sê Ä‘·àC≤„qeTTqT H˚¬sÃ&çyês¡T. á $<ÛäeTT>±
eTìwæøÏ ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ÁbÕs¡+uÛÑeTT ø±e\dæj·TTqï~.
•X¯ó<äX¯˝À ‘·*¢e<ä› e´eVü‰]ø£ C≤„qeTT eTqeTT #Ó|üø=qïfÒ¢
H˚&ÉT ≈£L&Ü ÁbÕs¡+uÛÑeT>∑T#·Tqï~. n˝≤π> nø£ås¡ C≤„qeTT u≤\´<äX¯˝À
ÁbÕs¡+uÛÑeT>∑T#·Tqï~. nsTT‘˚ ˇø£ÿ Ä‘·àC≤„q $wüj·TeTT˝À eTqeTT
#Ó|ü ø=qï≥T¢ »s¡T>∑&eÉ TT ˝Ò<Tä . j·Te«q<äX˝¯ À Ä‘·àC≤„qeTT ÁbÕs¡+uÛeÑ TT
ø±ø£b˛e&ÉeTT e\q eTìwæ Ä‘·à C≤„qeTT˝À (<Ó’e C≤„qeTT˝À) |üP]Ô
yÓqTø£ã&ç j·TTHêï&ÉT. yÓqTø£ã&çj·TTHêï&ÉT nqT≥ø£+fÒ @MT ‘Ó*j· Tì
dæú‹˝À ñHêï&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. |üPs¡«eTTe˝… Ä‘·àC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T
>∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\\T H˚&ÉT yÓ<äøÏHê ø£ì|æ+#·e⁄. nø£ÿ&Éø£ÿ&É >∑Ts¡T≈£î\
12
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
bÕsƒ¡XÊ\\ì ù|s¡T>±+∫q$ j·TTHêï n$ Ä‘·àC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·Tq$
ø±ø£ Á|ü|+ü #· C≤„qeTTqT, Á|ü|+ü #· #·<Tä e⁄\qT uÀ~Û+#·Tq$>± j·TTqï$.
yÓTT‘·ÔeTT MT<ä Ä‘·àC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T yêπs ˝Ò≈£î+&Ü b˛j·÷s¡T.
ø=+<äs¡T >∑Ts¡Te⁄\qT Vü≤√<ëqT #Ó|üø=qT#·÷, ‘êeTT Á|ü»\≈£î Ä‘·à
C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T#·THêïeTì ø=ìï ÄÁX¯e÷\qT kÕú|æ+#·Tø=ì
Ä‘·àC≤„qeTTq≈£î ‘·eT nÁ&Éùd‡ dü]jÓÆTq<äì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. yês¡ T
uÀ~Û+∫q <ëìøÏ Ä‘·àC≤„qeTT≈£î @e÷Á‘·eTT dü+ã+<ÛäeTT ñ+&É<äT.
uÛÑøÏÔ uÛ≤eeTTqT uÀ~Û+#·T#·÷, <˚e‘ê |üP»\qT yês¡T #˚j·TT#·÷
Ç‘·s¡T\‘√ ≈£L&Ü #˚sTT+#·T#·T+<äTs¡T. yê] ˝…ø£ÿ˝À n<˚ ì»yÓTÆq
<Ó’eC≤„qeTT>± uÛ≤$+∫j·TT+<äTs¡T. yêdüÔeeTT>± yês¡T Ä‘·àC≤„qeTTqT
#Ó|üŒs¡T. ªÄ‘·àC≤„qeTTμ n+fÒ @$T{À ≈£L&Ü yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT.
ªÄ‘·àμ, ªÄ‘·àC≤„qeTTμ nqT e÷≥\qT }‘· |ü<äeTT\T>±,
n\yê≥T |ü<eä TT\T>± yê&ÉT#·T+<äTs¡T. n+‘˚>±˙ Ä‘·à n+fÒ @$T{À?
yê]øÏ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT. H˚&ÉT ∫qï >∑Ts¡Te⁄\T, ô|<ä› >∑Ts¡Te⁄\T
m+<äs√ mH√ï ÄÁX¯eTeTT\T kÕú|æ+∫ •wüß´\qT dü+bÕ~+#·Tø=ì
•wüß´\≈£î >∑Ts¡T ñ|ü<˚X¯eTT\qT Ç∫Ã, yê]øÏ XÊ•«‘· >∑Ts¡Te⁄\T>±
e÷]b˛e⁄#·THêïs¡T. ø=+<äs¡T ‘·eT >∑Ts¡÷|ü<˚X¯eTT\≈£î @<√ ˇø£ Áø=‘·Ô
ù|s¡T ô|{Ϻ n+<äs¡÷ <ëìø=s¡≈£î ‘·eTe<ä›≈£î e#·TÃq≥T¢ Á|ü#ês¡eTT
#˚j·TT#·THêïs¡T. n<˚<√ Áø=‘·Ô |ü<ä∆‘·ì ‘Ó*dæq e´≈£îÔ\T ‘êeTT
Ç+‘·≈£îeTT+<äT Ç‘·s¡T\ <ä>∑Zs¡ ñ|ü<˚X¯eTT bı+~j·TTqï|üŒ{Ïø°, ‘·eT≈£î
>∑Ts¡Te⁄ j·TTqï|üŒ{Ïø°, ‘·eT >∑Ts¡Te⁄≈£î @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Áø=‘·Ô
>∑Ts¡Te⁄ e<ä›≈£î b˛sTT Áø=‘·Ô ñ|ü<˚X¯eTT bı+~qyês¡T ≈£L&Ü >∑\s¡T.
>∑Ts¡Te⁄\T •wüß´\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç JeqeTT kÕ–+#·T#·÷, ‘·eT e\qH˚
‘·eT •wüß´\T JeqeTT kÕ–+#·T#·THêïs¡ì #Ó|üø=+≥THêïs¡T.
ÁbÕ<∏ÁbÕ<∏ä$ä$Tø£Tø£ C≤„C≤„qqeTTeTT
11
yÓTT<ä{Ï <ëìì ªªÁbÕ<∏$ä Tø£μμ j·Tì n+{≤s¡T. yÓTT<ä{ H˚s«¡ e\dæq
C≤„qeTT ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT. C≤„qeTT\T ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T. ˇø£{Ï
Á|ü|ü+#· C≤„qeTT, ¬s+&Ée~ Ä‘·à C≤„qeTT ˝Òø£ |üs¡e÷‘·à C≤„qeTT
n+{≤eTT. ns¡úeTj˚T´<ëìøÏ |üs¡e÷‘·à C≤„qeTì #Ó|æŒHê, XÊÅdüÔã<ä› eTT
Á|üø±s¡eTT Ä‘·àC≤„qeTH˚ #ÓbÕŒ*. Á|ü|ü+#· C≤„qeTT˝À ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\T
>∑\e⁄. ˇø£{Ï nø£ås¡ C≤„qeTT, ¬s+&ÉT e´eVü‰]ø£ C≤„qeTT. e´eVü‰]ø£
C≤„qeTTq≈£î yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡T ‘·*¢j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. e´eVü‰]ø£ C≤„qeTT
∫qï|ü&ÉT •X¯ó<äX¯ qT+&ç yÓTT<ä\>∑TqT. nø£ås¡ C≤„qeTT bÕsƒ¡XÊ\≈£î
b˛sTTq|ü&ÉT #·<äTe⁄‘√ yÓTT<ä\>∑TqT. nø£ås¡ C≤„qeTTqT yÓTT<ä≥
‘Ó\T|ü⁄q~ ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡XÊ\j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡XÊ\
C≤„qeTT u≤\´<äX¯ qT+&ç yÓTT<ä\>∑TqT. Çø£ Ä‘·àC≤„q $wüj·TeTTq≈£ î
eùdÔ ø£˙düeTT 12 dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡ qT+&ç yÓTT<ä\j˚T´~.
|üPs¡«eTT 12 dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç >∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\˝À >∑Ts¡Te⁄
uÀ~Û+#·T C≤„qeTT <ë«sê Ä‘·àC≤„qeTTqT H˚¬sÃ&çyês¡T. á $<ÛäeTT>±
eTìwæøÏ ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ÁbÕs¡+uÛÑeTT ø±e\dæj·TTqï~.
•X¯ó<äX¯˝À ‘·*¢e<ä› e´eVü‰]ø£ C≤„qeTT eTqeTT #Ó|üø=qïfÒ¢
H˚&ÉT ≈£L&Ü ÁbÕs¡+uÛÑeT>∑T#·Tqï~. n˝≤π> nø£ås¡ C≤„qeTT u≤\´<äX¯˝À
ÁbÕs¡+uÛÑeT>∑T#·Tqï~. nsTT‘˚ ˇø£ÿ Ä‘·àC≤„q $wüj·TeTT˝À eTqeTT
#Ó|ü ø=qï≥T¢ »s¡T>∑&eÉ TT ˝Ò<Tä . j·Te«q<äX˝¯ À Ä‘·àC≤„qeTT ÁbÕs¡+uÛeÑ TT
ø±ø£b˛e&ÉeTT e\q eTìwæ Ä‘·à C≤„qeTT˝À (<Ó’e C≤„qeTT˝À) |üP]Ô
yÓqTø£ã&ç j·TTHêï&ÉT. yÓqTø£ã&çj·TTHêï&ÉT nqT≥ø£+fÒ @MT ‘Ó*j· Tì
dæú‹˝À ñHêï&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. |üPs¡«eTTe˝… Ä‘·àC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T
>∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\\T H˚&ÉT yÓ<äøÏHê ø£ì|æ+#·e⁄. nø£ÿ&Éø£ÿ&É >∑Ts¡T≈£î\
12
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
bÕsƒ¡XÊ\\ì ù|s¡T>±+∫q$ j·TTHêï n$ Ä‘·àC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·Tq$
ø±ø£ Á|ü|+ü #· C≤„qeTTqT, Á|ü|+ü #· #·<Tä e⁄\qT uÀ~Û+#·Tq$>± j·TTqï$.
yÓTT‘·ÔeTT MT<ä Ä‘·àC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T yêπs ˝Ò≈£î+&Ü b˛j·÷s¡T.
ø=+<äs¡T >∑Ts¡Te⁄\qT Vü≤√<ëqT #Ó|üø=qT#·÷, ‘êeTT Á|ü»\≈£î Ä‘·à
C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T#·THêïeTì ø=ìï ÄÁX¯e÷\qT kÕú|æ+#·Tø=ì
Ä‘·àC≤„qeTTq≈£î ‘·eT nÁ&Éùd‡ dü]jÓÆTq<äì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. yês¡ T
uÀ~Û+∫q <ëìøÏ Ä‘·àC≤„qeTT≈£î @e÷Á‘·eTT dü+ã+<ÛäeTT ñ+&É<äT.
uÛÑøÏÔ uÛ≤eeTTqT uÀ~Û+#·T#·÷, <˚e‘ê |üP»\qT yês¡T #˚j·TT#·÷
Ç‘·s¡T\‘√ ≈£L&Ü #˚sTT+#·T#·T+<äTs¡T. yê] ˝…ø£ÿ˝À n<˚ ì»yÓTÆq
<Ó’eC≤„qeTT>± uÛ≤$+∫j·TT+<äTs¡T. yêdüÔeeTT>± yês¡T Ä‘·àC≤„qeTTqT
#Ó|üŒs¡T. ªÄ‘·àC≤„qeTTμ n+fÒ @$T{À ≈£L&Ü yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT.
ªÄ‘·àμ, ªÄ‘·àC≤„qeTTμ nqT e÷≥\qT }‘· |ü<äeTT\T>±,
n\yê≥T |ü<eä TT\T>± yê&ÉT#·T+<äTs¡T. n+‘˚>±˙ Ä‘·à n+fÒ @$T{À?
yê]øÏ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT. H˚&ÉT ∫qï >∑Ts¡Te⁄\T, ô|<ä› >∑Ts¡Te⁄\T
m+<äs√ mH√ï ÄÁX¯eTeTT\T kÕú|æ+∫ •wüß´\qT dü+bÕ~+#·Tø=ì
•wüß´\≈£î >∑Ts¡T ñ|ü<˚X¯eTT\qT Ç∫Ã, yê]øÏ XÊ•«‘· >∑Ts¡Te⁄\T>±
e÷]b˛e⁄#·THêïs¡T. ø=+<äs¡T ‘·eT >∑Ts¡÷|ü<˚X¯eTT\≈£î @<√ ˇø£ Áø=‘·Ô
ù|s¡T ô|{Ϻ n+<äs¡÷ <ëìø=s¡≈£î ‘·eTe<ä›≈£î e#·TÃq≥T¢ Á|ü#ês¡eTT
#˚j·TT#·THêïs¡T. n<˚<√ Áø=‘·Ô |ü<ä∆‘·ì ‘Ó*dæq e´≈£îÔ\T ‘êeTT
Ç+‘·≈£îeTT+<äT Ç‘·s¡T\ <ä>∑Zs¡ ñ|ü<˚X¯eTT bı+~j·TTqï|üŒ{Ïø°, ‘·eT≈£î
>∑Ts¡Te⁄ j·TTqï|üŒ{Ïø°, ‘·eT >∑Ts¡Te⁄≈£î @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Áø=‘·Ô
>∑Ts¡Te⁄ e<ä›≈£î b˛sTT Áø=‘·Ô ñ|ü<˚X¯eTT bı+~qyês¡T ≈£L&Ü >∑\s¡T.
>∑Ts¡Te⁄\T •wüß´\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç JeqeTT kÕ–+#·T#·÷, ‘·eT e\qH˚
‘·eT •wüß´\T JeqeTT kÕ–+#·T#·THêïs¡ì #Ó|üø=+≥THêïs¡T.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
13
ø=+<äs¡T >∑Ts¡Te⁄\T ‘·eT ñ|ü<˚X¯eTTqT bı+<ë\+fÒ Ç+‘·
yÓTT‘·ÔeTT &ÉãT“ Çyê«\ì #Ó|ü#·THêïs¡T. &ÉãT“ Ç∫Ãq yê]øÏ e÷Á‘·eTT
ñ|ü<˚X¯eTT ÇdüTÔHêïs¡T. á $<ÛäeTT>± Ä‘·àC≤„q $wüj·TeTT˝À nH˚≈£î\T
nH˚ø£ $<Ûeä TT\T>± Á|üe]Ô+#·T#·THêïs¡T. ø=+<äsT¡ ÄÁX¯eTeTT\T kÕú|+æ ∫
e÷qe ùdy˚ e÷<Ûäe ùde j·TqT#·÷ <Ó’eC≤„qeTT @e÷Á‘·eTT ˝Ò≈£î+&Ü
eTqTwüß\ ùdeπø |ü]$T‹ nsTTb˛j·÷s¡T. ø=+<äsT¡ ÄÁX¯e÷\qT ‘·j÷· s¡T
#˚dæ ªjÓ÷>∑$<ä´ H˚s¡Œã&ÉTqTμ nì uÀs¡T¶ ô|{Ϻ yê´j·÷eTeTT, ÄdüHê\T
y˚j·TT#·÷ Ç~ |òü˝≤Hê jÓ÷>±düqeTT, n~ eTs=ø£ jÓ÷>±düqeTT nì
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. |æs¡$T&é <ë´qeTT nì ø=+<äs¡T, <ë´qeTT #˚ùdÔ <˚e⁄&ÉT
‘Ó*j·TTqì, <˚e⁄&ÉT <ë´q Á|æj·TT&ÉT, <ë´qeTT <ë«sêH˚ yÓ÷ø£åeTTqT
kÕ~Û+#·e#·TÃqì ø=+<äs¡T #Ó|ü#·T+<äTs¡T. Ç≥T¢ nH˚≈£î\T nH˚ø£eTT>±
ª<˚e⁄ì C≤„qeTTμ nqT ù|s¡T‘√ uÀ<Ûäq\T #˚j·TT#·÷, Ç<˚ ìCyÓTÆq
Ä<Ûë´‹àø£eTT nì #Ó|ü#·THêïs¡T. nsTT‘˚ yê] Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À Ä‘·à
ñ+&É<äT, Ä‘·àqT Ä<Ûë´j·TqeTT #˚j·T&ÉeTT ñ+&É<äT.
Ä‘·à+fÒ <äj·T´eTT ø£<ë!j·TqT yês¡T ≈£L&Ü Ä<Ûë´‹àø£ uÀ<Ûä\T
#Ó|ü#·THêïeTì n+≥THêïs¡T. Ç≥Te+{Ï düeTj·TeTT˝À ndü\sTTq
Ä‘·àC≤„qeTT eTs¡T>∑Tq |ü&çb˛>±, >∑Ts¡Te⁄\T eT]j·TT uÀ<Ûä≈£î\T Hê≈£î
‘Ó*dæq<˚ >=|üŒj·Tì ø=+<äs¡T, ø±<äì ø=+<äs¡T #·s¡Ã\T düe÷y˚X¯eTT\T
ô|≥Tºø=ì e÷≥\‘√ b˛{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. Çìï s¡ø£eTT\ C≤„q
e÷s¡ZeTT\T+&É>± n+<äT˝À ì»yÓTÆq C≤„qeTT ˝Òø£b˛>±, Á|ü»\T
>∑Ts¡Te⁄\qT ÄÁX¯sTT+∫ mø£ÿ&Ü @MT ‘Ó*j·Tø£ Hê >∑‹ @$T? H˚qT
<˚e⁄ìï m˝≤ ‘Ó*j·÷*? nì u≤<Ûä|ü&ÉT#·Tqï düeTj·TeTT˝À ªªe÷<˚
ì»yÓTÆq C≤„qeTT, e÷ eT‘·eTT˝ÀìøÏ eùdÔ MT≈£î bÕ|üø£åe÷|üD ø£\<äT,
14
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n≥T¢ MT eT‘·eTT\˝À ˝Ò<äTμμ nì Ŭø’düúe⁄\T ‘·eT eT‘·yê´|æÔ ø=s¡ ≈£î
Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·T+&É>± <Ó’eC≤„qeTT MT<ä ÄdüøÏÔ >∑\ Væ≤+<äTe⁄\T
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT M&ç Ŭø’düúe eT‘·eTT˝ÀìøÏ #˚]b˛e⁄≥≈£î
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝Àì ∫qï ≈£î\düTú\+<äs¡÷ ô|<ä›
≈£î\düTú\ #·÷|ü⁄ ≈£î\$eø£å #˚‘· m≈£îÿe XÊ‘·eTT ∫qï ≈£î\düTú\T
Ŭø’düúeeT‘·eTT˝À #˚]b˛e&ÉeTT »]–q~. 10 (|ü~) XÊ‘·eTT ô|<ä›
≈£î\düTú\ $eø£å≈£î Væ≤+<ä÷eT‘·eTTq≈£î dü+K´˝À |ü≥Tºø=eTà˝≤>∑ j·TTqï
∫qï ≈£î\eTT\˝À <ë<ë|ü⁄ 90 (‘=+uÛ…’sTT) XÊ‘·eTT eT‘·eTTqT
e÷s¡TÃø=ì Ç‘·s¡ eT‘·eTT\˝À #˚]b˛j·÷s¡T. á $<ÛäeTT>± Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT˝Àì dü+K´ #ê˝≤ XÊ‘·eTT ‘·–Zb˛sTTq~. n˝≤ ≈£î\ $eø£å
#˚‘· Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT M&ç Ŭø’düúe eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛j·÷eTì
#ê˝≤eT+~ Á|ü‘·´ø£åeTT>± #Ó|ü#·THêïs¡T.
ô|<ä› ≈£î\düT\ú T ‘·eTMT<ä |ü&qç n|üyê<äTqT ø£|Œæ |ü⁄#·TÃø=qT≥≈£î
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì yês¡T Åø¬ d’ eúü eT‘·eTT˝ÀìøÏ ‘·eT e\qH˚ b˛j·÷s¡qT
$wüj·TeTTqT mes¡÷ nqTø√≈£î+&Ü <ë] eT[¢+#·&ÜìøÏ Væ≤+<ä÷ eT‘·
s¡ø£åD dü+düú\qT @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. n˝≤ ‘·j·÷s¡sTTqy˚ H˚&ÉT Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT˝À ø£ì|æ+#·T#·Tqï Hê\T>∑T ˝Òø£ ◊<äT s¡ø£eTT\ Væ≤+<ä÷ eT‘·
s¡øDå£ dü+dü\ú T. n$ ô|<ä› ≈£î\düT\ú T Hêj·T≈£î\T>± j·TT+&ç ‘·j÷· s¡T#˚dqæ y˚.
n≥Te+{Ï dü+dü\ú qT >∑T]+∫ u≤>± Á|ü#ês¡eTT #˚d,æ $T>∑‘ê ≈£î\düT\ú qT
n+<äT˝À düuÛÑT´\T>± ìj·T$T+∫, Ç‘·s¡ eT‘·düTú\T ‘·eT eT‘·eTTqT
Á|ü#ês¡eTT #˚dæ Væ≤+<äTe⁄\qT yê] eT‘·eTT˝ÀìøÏ #˚s¡TÃ≈£î+≥THêïs¡ì
uÀ~Û+∫, ‘·eT≈£î dü]b˛ì yê]ì Ç‘·s¡ eT‘·düTú\T>± #·÷|æ+∫, ‘·eT
düuTÑÛ ´\‘√ yê]MT<ä <ë&çì #˚sTTdüTHÔ êïs¡T. yês¡T H˚sT¡ >± Åø¬ d’ üeú Á|ü#ês¡≈î£ \
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
13
ø=+<äs¡T >∑Ts¡Te⁄\T ‘·eT ñ|ü<˚X¯eTTqT bı+<ë\+fÒ Ç+‘·
yÓTT‘·ÔeTT &ÉãT“ Çyê«\ì #Ó|ü#·THêïs¡T. &ÉãT“ Ç∫Ãq yê]øÏ e÷Á‘·eTT
ñ|ü<˚X¯eTT ÇdüTÔHêïs¡T. á $<ÛäeTT>± Ä‘·àC≤„q $wüj·TeTT˝À nH˚≈£î\T
nH˚ø£ $<Ûeä TT\T>± Á|üe]Ô+#·T#·THêïs¡T. ø=+<äsT¡ ÄÁX¯eTeTT\T kÕú|+æ ∫
e÷qe ùdy˚ e÷<Ûäe ùde j·TqT#·÷ <Ó’eC≤„qeTT @e÷Á‘·eTT ˝Ò≈£î+&Ü
eTqTwüß\ ùdeπø |ü]$T‹ nsTTb˛j·÷s¡T. ø=+<äsT¡ ÄÁX¯e÷\qT ‘·j÷· s¡T
#˚dæ ªjÓ÷>∑$<ä´ H˚s¡Œã&ÉTqTμ nì uÀs¡T¶ ô|{Ϻ yê´j·÷eTeTT, ÄdüHê\T
y˚j·TT#·÷ Ç~ |òü˝≤Hê jÓ÷>±düqeTT, n~ eTs=ø£ jÓ÷>±düqeTT nì
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. |æs¡$T&é <ë´qeTT nì ø=+<äs¡T, <ë´qeTT #˚ùdÔ <˚e⁄&ÉT
‘Ó*j·TTqì, <˚e⁄&ÉT <ë´q Á|æj·TT&ÉT, <ë´qeTT <ë«sêH˚ yÓ÷ø£åeTTqT
kÕ~Û+#·e#·TÃqì ø=+<äs¡T #Ó|ü#·T+<äTs¡T. Ç≥T¢ nH˚≈£î\T nH˚ø£eTT>±
ª<˚e⁄ì C≤„qeTTμ nqT ù|s¡T‘√ uÀ<Ûäq\T #˚j·TT#·÷, Ç<˚ ìCyÓTÆq
Ä<Ûë´‹àø£eTT nì #Ó|ü#·THêïs¡T. nsTT‘˚ yê] Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À Ä‘·à
ñ+&É<äT, Ä‘·àqT Ä<Ûë´j·TqeTT #˚j·T&ÉeTT ñ+&É<äT.
Ä‘·à+fÒ <äj·T´eTT ø£<ë!j·TqT yês¡T ≈£L&Ü Ä<Ûë´‹àø£ uÀ<Ûä\T
#Ó|ü#·THêïeTì n+≥THêïs¡T. Ç≥Te+{Ï düeTj·TeTT˝À ndü\sTTq
Ä‘·àC≤„qeTT eTs¡T>∑Tq |ü&çb˛>±, >∑Ts¡Te⁄\T eT]j·TT uÀ<Ûä≈£î\T Hê≈£î
‘Ó*dæq<˚ >=|üŒj·Tì ø=+<äs¡T, ø±<äì ø=+<äs¡T #·s¡Ã\T düe÷y˚X¯eTT\T
ô|≥Tºø=ì e÷≥\‘√ b˛{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. Çìï s¡ø£eTT\ C≤„q
e÷s¡ZeTT\T+&É>± n+<äT˝À ì»yÓTÆq C≤„qeTT ˝Òø£b˛>±, Á|ü»\T
>∑Ts¡Te⁄\qT ÄÁX¯sTT+∫ mø£ÿ&Ü @MT ‘Ó*j·Tø£ Hê >∑‹ @$T? H˚qT
<˚e⁄ìï m˝≤ ‘Ó*j·÷*? nì u≤<Ûä|ü&ÉT#·Tqï düeTj·TeTT˝À ªªe÷<˚
ì»yÓTÆq C≤„qeTT, e÷ eT‘·eTT˝ÀìøÏ eùdÔ MT≈£î bÕ|üø£åe÷|üD ø£\<äT,
14
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n≥T¢ MT eT‘·eTT\˝À ˝Ò<äTμμ nì Ŭø’düúe⁄\T ‘·eT eT‘·yê´|æÔ ø=s¡ ≈£î
Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·T+&É>± <Ó’eC≤„qeTT MT<ä ÄdüøÏÔ >∑\ Væ≤+<äTe⁄\T
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT M&ç Ŭø’düúe eT‘·eTT˝ÀìøÏ #˚]b˛e⁄≥≈£î
ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝Àì ∫qï ≈£î\düTú\+<äs¡÷ ô|<ä›
≈£î\düTú\ #·÷|ü⁄ ≈£î\$eø£å #˚‘· m≈£îÿe XÊ‘·eTT ∫qï ≈£î\düTú\T
Ŭø’düúeeT‘·eTT˝À #˚]b˛e&ÉeTT »]–q~. 10 (|ü~) XÊ‘·eTT ô|<ä›
≈£î\düTú\ $eø£å≈£î Væ≤+<ä÷eT‘·eTTq≈£î dü+K´˝À |ü≥Tºø=eTà˝≤>∑ j·TTqï
∫qï ≈£î\eTT\˝À <ë<ë|ü⁄ 90 (‘=+uÛ…’sTT) XÊ‘·eTT eT‘·eTTqT
e÷s¡TÃø=ì Ç‘·s¡ eT‘·eTT\˝À #˚]b˛j·÷s¡T. á $<ÛäeTT>± Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT˝Àì dü+K´ #ê˝≤ XÊ‘·eTT ‘·–Zb˛sTTq~. n˝≤ ≈£î\ $eø£å
#˚‘· Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT M&ç Ŭø’düúe eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛j·÷eTì
#ê˝≤eT+~ Á|ü‘·´ø£åeTT>± #Ó|ü#·THêïs¡T.
ô|<ä› ≈£î\düT\ú T ‘·eTMT<ä |ü&qç n|üyê<äTqT ø£|Œæ |ü⁄#·TÃø=qT≥≈£î
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì yês¡T Åø¬ d’ eúü eT‘·eTT˝ÀìøÏ ‘·eT e\qH˚ b˛j·÷s¡qT
$wüj·TeTTqT mes¡÷ nqTø√≈£î+&Ü <ë] eT[¢+#·&ÜìøÏ Væ≤+<ä÷ eT‘·
s¡ø£åD dü+düú\qT @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. n˝≤ ‘·j·÷s¡sTTqy˚ H˚&ÉT Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT˝À ø£ì|æ+#·T#·Tqï Hê\T>∑T ˝Òø£ ◊<äT s¡ø£eTT\ Væ≤+<ä÷ eT‘·
s¡øDå£ dü+dü\ú T. n$ ô|<ä› ≈£î\düT\ú T Hêj·T≈£î\T>± j·TT+&ç ‘·j÷· s¡T#˚dqæ y˚.
n≥Te+{Ï dü+dü\ú qT >∑T]+∫ u≤>± Á|ü#ês¡eTT #˚d,æ $T>∑‘ê ≈£î\düT\ú qT
n+<äT˝À düuÛÑT´\T>± ìj·T$T+∫, Ç‘·s¡ eT‘·düTú\T ‘·eT eT‘·eTTqT
Á|ü#ês¡eTT #˚dæ Væ≤+<äTe⁄\qT yê] eT‘·eTT˝ÀìøÏ #˚s¡TÃ≈£î+≥THêïs¡ì
uÀ~Û+∫, ‘·eT≈£î dü]b˛ì yê]ì Ç‘·s¡ eT‘·düTú\T>± #·÷|æ+∫, ‘·eT
düuTÑÛ ´\‘√ yê]MT<ä <ë&çì #˚sTTdüTHÔ êïs¡T. yês¡T H˚sT¡ >± Åø¬ d’ üeú Á|ü#ês¡≈î£ \
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
15
MT<ä <ë&ç #˚j·T&ÉeTT ˝Ò<äT. ‘·eTì düeT]ú+#·ì yê] MT<ä, ‘·eTqT
‘·|ü˝…+#·T yê]MT<ä, yês¡T Væ≤+<äTe⁄\sTTHê yê]ì |üs¡eT‘·düTú\T>±
˝Òø£ |üs¡eT‘·eTqT Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡ì Äs√|üD\T #·÷|ü⁄#·÷
Væ≤+<äTe⁄\ #˚‘· Væ≤+<äTe⁄\ MT<äH˚ <ë&ÉT\T #˚sTTdüTÔHêïs¡T. dü‘ ·´eTTqT
eÁø°ø]£ +#·ø£ H˚sT¡ >± #Ó|ü e÷ MT<ä Væ≤+<ä÷ s¡øDå£ yês¡T n˝≤+{Ï <ë&ÉT\H˚
#˚sTT+#ês¡T. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À $T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yês¡+<äs¡÷ ‘·eT
Hêj·T≈£î\T #Ó|ü e÷≥\qT $+≥THêïs¡T >±˙, Hêj·T≈£î\T ‘·eT‘√
‘·|ü |üqT\T #˚sTTdüTÔHêïs¡ì nqTø√e&ÉeTT ˝Ò<äT. Ç≥T¢ H˚&ÉT
Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·T#·THêïeTì #Ó|üyês¡T Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT
ø°åDÏ+|üCÒj·TT#·THêïs¡T. Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\eTì ô|’øÏ #Ó|ü#·÷, ˝À|ü\
yê]øÏ dü]|ü&ìÉ yês¡+<ä] MT<ä ‘·eT eTqTwüß\‘√ <ë&ÉT\T #˚sTT+#·T≥
n\yêf…Æb˛sTTq~. Ç≥Te+{Ï |üqT\ e\q ø±\eTT »]π> ø=\~
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ø°åDÏ+∫ b˛e⁄#·Tqï~. ˇø£|ü&ÉT Væ≤+<ä÷ eT‘· dü+düú\
yês¡T Væ≤+<äTe⁄\sTTq e÷ MT<äH˚ <ë&ÉT\T #˚j·TT≥ e\q Ç≥Te+{Ï
eT‘·eTT˝À ñ+&É≈L£ &É<Tä Åø¬ d’ eúü ⁄\T>±H√, eTTd”y¢ Té \T>±H√ e÷]b˛yê\qT
Ä˝À#·q e÷≈£î e∫Ãq~. y˚TeTT m+‘√eT+~ Væ≤+<äTe⁄\≈£î C≤„qeTT˝À
e÷s¡<Z sä Ù¡ ≈£î\T>± j·TT+&ç, Ç|ü&ÉT mes√ @yÓ÷ #˚XÊs¡ì eT‘·eTT e÷s¡T≥
eT+∫~ ø±<äì Væ≤+<äTe⁄\T>±H˚ ì\ã&çb˛j·÷eTT.
á $<ÛäeTT>± Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝Àì ô|<ä› ≈£î\düTú\ e\q, yê]
ô|‘·qÔ eTT e\q #ê˝≤eT+~ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT M&ç Ç‘·s¡ eT‘·dTü \ú T>±
e÷]b˛j·÷s¡T. nsTTHê Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝Àì yês¡T, nq>± eT‘·
s¡ø£åD eTTdüT>∑T˝À j·TT+&ç eT‘·eTTq≈£î ø°&ÉT #˚j·TTyês¡T, Væ≤+<ä÷
eT‘· ø°Då ‘·≈î£ eTqy˚T ø±s¡DeTT nqTø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä . Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
16
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ä~Û|ü‘·´eTTqT ø√] <ëìøÏ ‘Ó*$>± eT‘·s¡ø£åD dü+düú\qT kÕú|æ+∫
n+<äT˝À ‘·eT e÷≥ $qTyê] #˚‘· ‘·eT ô|‘·qÔ eTTqT #Ó˝≤sTT+#·T#·÷H˚
j·TTHêïs¡T. Ç≥Te+{Ï yê]øÏ Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT˝Òy√ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Te⁄.
nsTTHê y˚Ty˚T ì»yÓTÆq Væ≤+<äTe⁄\eTT nqï≥T¢, Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
y˚Ty˚T eTTK´yÓTÆqyês¡eTT nqï≥T¢ ø=+<äs¡T ø£*dæ ˇø£ dü+|òüTeTTqT,
eT]ø=+<äs¡T ø£*dæ eTs=ø£ dü+|òüTeTTqT ‘·j·÷s¡T #˚dæ, yê{ÏøÏ y˚s ¡Ty˚s¡T
ù|s¡T¢ ‘·–*+∫ ne˙ï Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡ø+åÏ #·T≥≈£î |üì #˚jT· T#·Tqïeì
#Ó|ü #·THêïs¡T. nsTTHê Á|ü‹ ~qeTT Væ≤+<äTe⁄\T Åø¬ d’ eúü ⁄\T>± e÷s¡T#·TH˚
j·TTHêïs¡T. n˝≤ e÷πs≥|ü&ÉT Çìï eT‘· s¡ø£åD dü+düú\T ñ+&ç @$T
Á|üjÓ÷»qeTT? eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·T yê]øÏ eT‘· <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*j·Te⁄
n+fÒ yê] |üì m˝≤>∑T+&ÉTH√ #·÷&É+&ç.
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À eT‘·s¡ø£åD dü+düú\˝À j·TT+&çqyê]øÏ
@e÷Á‘·eTT Væ≤+<äTe⁄˝˝Àì ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT. ÁbÕ<∏ä$Tø£
C≤„qeTT>±˙, Væ≤+<ä÷ eT‘·<Ûäs¡àeTT\T >±˙ ‘Ó*j·Tìyês¡T eT‘·
s¡ø≈å£ î£ \T>± ñ+&É&eÉ TT ÄX¯Ãs¡´eTT. eT‘· <Ûsä à¡ eTT\T>±˙, eT‘· Á>∑+<∏eä TT>±
ù|s¡T>±+∫q Á>∑+<∏äeTT>±˙ ‘Ó*j·Tìyês¡T eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·T<äTeTT
nq&ÉeTT Äj·TT<ÛäeTT\ ù|s¡T¢ ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tìyê&ÉT H˚qT ùdHê~Û|ü‹ì
nqï≥T¢qï~. ùdHê~Û|‹ü nj˚T´yê&ÉT Äj·TT<Ûeä TT\ ù|s¡T¢ ‘Ó*dæjT· T+&Ü*,
Äj·TT<Ûeä TT\qT yê&˚ $<ÛëqeTT ‘Ó*dæjT· T+&Ü*. ‘·sê«‘· j·TT<ä∆ HÓ|’ ⁄ü D´‘·
bÕsƒ¡eTT H˚]Ãqyê&Ó’ j·TT+&Ü*. n~ @B ˝Òìyê&ÉT m≥T¢ ùdHê~Û|ü‹
ø±˝Ò&√, nfÒ¢ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tìyê&ÉT,
Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*j·Tìyê&ÉT, Væ≤+<äTe⁄\ <Ó’e Á>∑+<∏äeTTqT
‘Ó*j·Tìyê&ÉT Væ≤+<ä÷ eT‘·sø¡ ≈å£ î£ &ÉT ø±˝Ò&TÉ . nsTTHê ‘·eT ˝À|üeTT\qT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
15
MT<ä <ë&ç #˚j·T&ÉeTT ˝Ò<äT. ‘·eTì düeT]ú+#·ì yê] MT<ä, ‘·eTqT
‘·|ü˝…+#·T yê]MT<ä, yês¡T Væ≤+<äTe⁄\sTTHê yê]ì |üs¡eT‘·düTú\T>±
˝Òø£ |üs¡eT‘·eTqT Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡ì Äs√|üD\T #·÷|ü⁄#·÷
Væ≤+<äTe⁄\ #˚‘· Væ≤+<äTe⁄\ MT<äH˚ <ë&ÉT\T #˚sTTdüTÔHêïs¡T. dü‘ ·´eTTqT
eÁø°ø]£ +#·ø£ H˚sT¡ >± #Ó|ü e÷ MT<ä Væ≤+<ä÷ s¡øDå£ yês¡T n˝≤+{Ï <ë&ÉT\H˚
#˚sTT+#ês¡T. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À $T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yês¡+<äs¡÷ ‘·eT
Hêj·T≈£î\T #Ó|ü e÷≥\qT $+≥THêïs¡T >±˙, Hêj·T≈£î\T ‘·eT‘√
‘·|ü |üqT\T #˚sTTdüTÔHêïs¡ì nqTø√e&ÉeTT ˝Ò<äT. Ç≥T¢ H˚&ÉT
Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·T#·THêïeTì #Ó|üyês¡T Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT
ø°åDÏ+|üCÒj·TT#·THêïs¡T. Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\eTì ô|’øÏ #Ó|ü#·÷, ˝À|ü\
yê]øÏ dü]|ü&ìÉ yês¡+<ä] MT<ä ‘·eT eTqTwüß\‘√ <ë&ÉT\T #˚sTT+#·T≥
n\yêf…Æb˛sTTq~. Ç≥Te+{Ï |üqT\ e\q ø±\eTT »]π> ø=\~
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ø°åDÏ+∫ b˛e⁄#·Tqï~. ˇø£|ü&ÉT Væ≤+<ä÷ eT‘· dü+düú\
yês¡T Væ≤+<äTe⁄\sTTq e÷ MT<äH˚ <ë&ÉT\T #˚j·TT≥ e\q Ç≥Te+{Ï
eT‘·eTT˝À ñ+&É≈L£ &É<Tä Åø¬ d’ eúü ⁄\T>±H√, eTTd”y¢ Té \T>±H√ e÷]b˛yê\qT
Ä˝À#·q e÷≈£î e∫Ãq~. y˚TeTT m+‘√eT+~ Væ≤+<äTe⁄\≈£î C≤„qeTT˝À
e÷s¡<Z sä Ù¡ ≈£î\T>± j·TT+&ç, Ç|ü&ÉT mes√ @yÓ÷ #˚XÊs¡ì eT‘·eTT e÷s¡T≥
eT+∫~ ø±<äì Væ≤+<äTe⁄\T>±H˚ ì\ã&çb˛j·÷eTT.
á $<ÛäeTT>± Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝Àì ô|<ä› ≈£î\düTú\ e\q, yê]
ô|‘·qÔ eTT e\q #ê˝≤eT+~ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT M&ç Ç‘·s¡ eT‘·dTü \ú T>±
e÷]b˛j·÷s¡T. nsTTHê Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝Àì yês¡T, nq>± eT‘·
s¡ø£åD eTTdüT>∑T˝À j·TT+&ç eT‘·eTTq≈£î ø°&ÉT #˚j·TTyês¡T, Væ≤+<ä÷
eT‘· ø°Då ‘·≈î£ eTqy˚T ø±s¡DeTT nqTø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä . Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
16
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ä~Û|ü‘·´eTTqT ø√] <ëìøÏ ‘Ó*$>± eT‘·s¡ø£åD dü+düú\qT kÕú|æ+∫
n+<äT˝À ‘·eT e÷≥ $qTyê] #˚‘· ‘·eT ô|‘·qÔ eTTqT #Ó˝≤sTT+#·T#·÷H˚
j·TTHêïs¡T. Ç≥Te+{Ï yê]øÏ Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT˝Òy√ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Te⁄.
nsTTHê y˚Ty˚T ì»yÓTÆq Væ≤+<äTe⁄\eTT nqï≥T¢, Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
y˚Ty˚T eTTK´yÓTÆqyês¡eTT nqï≥T¢ ø=+<äs¡T ø£*dæ ˇø£ dü+|òüTeTTqT,
eT]ø=+<äs¡T ø£*dæ eTs=ø£ dü+|òüTeTTqT ‘·j·÷s¡T #˚dæ, yê{ÏøÏ y˚s ¡Ty˚s¡T
ù|s¡T¢ ‘·–*+∫ ne˙ï Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡ø+åÏ #·T≥≈£î |üì #˚jT· T#·Tqïeì
#Ó|ü #·THêïs¡T. nsTTHê Á|ü‹ ~qeTT Væ≤+<äTe⁄\T Åø¬ d’ eúü ⁄\T>± e÷s¡T#·TH˚
j·TTHêïs¡T. n˝≤ e÷πs≥|ü&ÉT Çìï eT‘· s¡ø£åD dü+düú\T ñ+&ç @$T
Á|üjÓ÷»qeTT? eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·T yê]øÏ eT‘· <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*j·Te⁄
n+fÒ yê] |üì m˝≤>∑T+&ÉTH√ #·÷&É+&ç.
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À eT‘·s¡ø£åD dü+düú\˝À j·TT+&çqyê]øÏ
@e÷Á‘·eTT Væ≤+<äTe⁄˝˝Àì ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT. ÁbÕ<∏ä$Tø£
C≤„qeTT>±˙, Væ≤+<ä÷ eT‘·<Ûäs¡àeTT\T >±˙ ‘Ó*j·Tìyês¡T eT‘·
s¡ø≈å£ î£ \T>± ñ+&É&eÉ TT ÄX¯Ãs¡´eTT. eT‘· <Ûsä à¡ eTT\T>±˙, eT‘· Á>∑+<∏eä TT>±
ù|s¡T>±+∫q Á>∑+<∏äeTT>±˙ ‘Ó*j·Tìyês¡T eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·T<äTeTT
nq&ÉeTT Äj·TT<ÛäeTT\ ù|s¡T¢ ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tìyê&ÉT H˚qT ùdHê~Û|ü‹ì
nqï≥T¢qï~. ùdHê~Û|‹ü nj˚T´yê&ÉT Äj·TT<Ûeä TT\ ù|s¡T¢ ‘Ó*dæjT· T+&Ü*,
Äj·TT<Ûeä TT\qT yê&˚ $<ÛëqeTT ‘Ó*dæjT· T+&Ü*. ‘·sê«‘· j·TT<ä∆ HÓ|’ ⁄ü D´‘·
bÕsƒ¡eTT H˚]Ãqyê&Ó’ j·TT+&Ü*. n~ @B ˝Òìyê&ÉT m≥T¢ ùdHê~Û|ü‹
ø±˝Ò&√, nfÒ¢ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tìyê&ÉT,
Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*j·Tìyê&ÉT, Væ≤+<äTe⁄\ <Ó’e Á>∑+<∏äeTTqT
‘Ó*j·Tìyê&ÉT Væ≤+<ä÷ eT‘·sø¡ ≈å£ î£ &ÉT ø±˝Ò&TÉ . nsTTHê ‘·eT ˝À|üeTT\qT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
17
ø£|æŒ|ü⁄#·TÃø=qT≥≈£î, ‘·eT MT<ä me]ø° nqTe÷qeTT sê≈£î+&Ü
j·TT+&ÉT≥≈£î ø=+<äs¡T Væ≤+<ä÷s¡ø£åD dü+|òüTeTT\˝À ñqïyês¡T
|üse¡ T‘·eTT\qT $eT]Ù+#·T ø£s|¡ Áü ‘·eTT\qT ∫qï bÕ´¬ø{Ÿ |ü⁄düøÔ e£ TT\qT
Á|ü#·T]+∫ Á|ü»\≈£î |ü+#·&ÉeTT #·÷ùdÔ yê] ô|‘·ÔqeTTqT ø±bÕ&ÉT≈£îH˚
<ëìøÏ ‘·|üŒ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT ø±bÕ&˚ <ëìøÏ ø±<äì ‘Ó\TdüTÔqï~.
yês¡T Á|ü#·T]+∫q e÷≥\˝À yê] k˛úeT‘· @$T{À ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~.
y˚eTq jÓ÷– |ü<ä´eTTqT eT÷&ÉT |ü+≈£îÔ\T #Ó|æŒ Hê\Ze |ü+øÏÔ˝À ª$qTs¡
y˚e÷μ nq≈£î+&Ü, ª>∑<äsê düTeTrμ nì düTeT‹ X¯‘·ø£eTT˝Àì |ü<ä´eTT
eTT–+|ü⁄qT #Ó|æŒq≥T¢ yê] Áyê‘· ø£\<äT. yê] Áyê‘·qT ã{Ϻ yê]˝À
qTqï Væ≤+<äT‘·«y˚T$T{À ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~. n≥Te+{Ï Áyê‘·qT ˇø£<ëìì
rdæ Çø£ÿ&É Á|ükÕÔ$+#·uÀ‘·THêïeTT.
m+<äs√ eTeTTà\qT |üse¡ T‘· Á|ü#ês¡≈î£ \ì nHêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\
eTTdüT>∑T˝À Ç‘·s¡ eT‘·eTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T |üse¡ T‘·dTü \ú ì ø=+<äs÷¡ ,
Væ≤+<äTe⁄\˝ÀH˚ M]~ Á|ü‘´˚ ø£ ‘Ó>,∑ M]ì Væ≤+<äTe⁄\T>± ˇ|üø√≈£L&É<ìä
ø=+<äs¡÷ nHêïs¡T. n+‘˚ø±ø£ ‘·eT #Ó|ü #˚‘·T\˝À j·TTqï $T>∑‘ê
≈£î\düT\ú #˚‘· e÷ MT~øÏ yê<äeTTq≈£î ≈£L&Ü |ü+bÕs¡T. yês¡T e÷Á‘·eTT
mø£ÿ&Ü ãj·T{ÏøÏ sês¡T. Ç<ä+‘ê Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À ‘·eT n~|ü‘´· eTTqT
ì\T|ü⁄ø=qT≥≈£î ø=+<äs¡T ô|<ä› ≈£î\düTú\ |üìj·Tì Hê≈£î ns¡úeTsTTq~.
H˚qT ô|<ä› ≈£î\düTú&ÉqT ø±<äT ø£<ë! H˚qT #Í<ä] ≈£î\eTTq |ü⁄{Ϻ qyê&É
HÓ’q+<äTq Ç‘·s¡T˝…es¡÷ uÀ<Ûä≈£î\T>±, >∑Ts¡Te⁄\T>± ñ+&É≈£L&É<äqT
yê] ñ<˚X› ´¯ eTTq≈£î y˚TeTT n&Ée¶ TT>± ø£ì|æ+∫ j·TT+&Ée#·TÃqT. Ç+‘·≈î£
eTT+<äT <ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À
dæ<ë∆+‘·øs£ \Ô¡ T e#êÃs¡T. yÓTT<ä≥ e∫Ãqyês¡T Ä~ X¯+ø£sê#ês¡T´\ yês¡T,
18
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚XÊ&ÉT. ¬s+&Ée e÷s¡T e∫Ãq yês¡T
$•cÕ˜<«’Ó ‘· dæ<ë∆+‘·øs£ .Ô¡ Äj·Tq ù|s¡T sêe÷qTC≤#ês¡T´\ yês¡T. yÓTT<ä≥
e∫Ãq Ä~ X¯+ø£sê#ês¡T´&ÉT Áu≤Vü≤àDT&ÉT ø±>±, Äj·Tq πøs¡fi¯ qT+&ç
e∫Ãqyê&ÉT. ¬s+&Éee÷s¡T e∫Ãq sêe÷qTC≤#ês¡T´\ yês¡T ‘·$Tfi¯
Hê&ÉT qT+&ç sê>± Äj·Tq ≈£L&Ü Áu≤Vü≤àDT&˚. n<Ó’«‘·eTTq≈£î, $•cÕ˜
<Ó’«‘·eTTq≈£î yÓ’s¡eTT Bs¡Èø±\eTT>± kÕ–q~. eT÷&Éeyê&ÉT>±
eT<Ûë«#ês¡T´\ yês¡T e#êÃs¡T. Äj·Tq <Ó«’ ‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|üø{£ +Ï #ê&ÉT.
Äj·Tq ø£sêï≥ø£ qT+&ç e∫Ãq Áu≤Vü≤àDT&ÉT. á $<ÛäeTT>± eTT>∑TZs¡T
dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T ˇπø ≈£î\eTTq≈£î #Ó+~qyês¡T. n+<äTe\q Áu≤Vü≤àD
≈£î\eTT yês¡+<äs÷¡ yê]ì >=|üŒ>± #Ó|ü ø=qT#·T+<äTs¡T. n<Ó«’ ‘·eTq>±
¬s+&ÉT ø±ì~ ˇø£≥ì ns¡úeTT. <Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTq>± ¬s+&ÉT>± j·TTqï~.
Ç|ü&ÉT >∑‘· 38 dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç y˚TeTT Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT
Á|üø£{Ï+#êeTT. H˚qT Ä+Á<ÛäqT+&ç e∫Ãqyê&çì, ≈£î\eTT ø£eTà≈£î\eTT.
≈£î\eTTe<ä›H˚ H˚qT ø=+<ä]øÏ e´‹πsKeTT>± ø£ì|æ+#·T#·THêïqT.
n+<äTe\q yês¡T qqTï >∑T]+∫ <äTwtÁ|ü#ês¡eTT #˚jT· T#·THêïs¡T. Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT ≈£î\$eø£‘å √H˚ ø√\Tø√˝Òq+‘·>± ø°Då +Ï ∫ b˛sTT ñqï~. Ç|ü&ÉT
Væ≤+<äTe⁄\sTTq eTeTTà\qT Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT nì Á|üø£ÿ≈£î HÓ{Ϻy˚ùdÔ
dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T ∫es¡≈£î Væ≤+<äTe⁄\T>± $T–˝Ò~ ˇø£ÿ ≈£î\eTTyêπs
ñ+<äTs¡T. Ç|üŒ{Ïπø e÷ dæ<ë∆+‘·eTT˝Àì dü‘·´eTTqT #·÷∫ m+<äs√
Væ≤+<äTe⁄\T e÷e<ä›≈£î e∫à C≤„qeTTqT ‘Ó*dæ dü+‘√wü|ü&ÉT#·THêïs¡ T.
ˇø£ÿ Væ≤+<äTe⁄˝Òø±ø£ $T>∑‘ê eT‘·eTT\yês¡T ≈£L&Ü Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·eTT˝Àì
C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T >∑\T>∑T#·THêïs¡T. Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·eTT y˚>e∑ TT>± eTT+<äT≈£î
b˛e⁄#·Tqï~. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT >∑T]+∫ Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\˝À
uÛÑ÷‘·eTT\X¯øÏÔ, Á>∑Vü≤eTT\ X¯øÏÔ ñ+&ÉT≥ e\q Ä Á>∑+<∏äeTT\T eTìwæ
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
17
ø£|æŒ|ü⁄#·TÃø=qT≥≈£î, ‘·eT MT<ä me]ø° nqTe÷qeTT sê≈£î+&Ü
j·TT+&ÉT≥≈£î ø=+<äs¡T Væ≤+<ä÷s¡ø£åD dü+|òüTeTT\˝À ñqïyês¡T
|üse¡ T‘·eTT\qT $eT]Ù+#·T ø£s|¡ Áü ‘·eTT\qT ∫qï bÕ´¬ø{Ÿ |ü⁄düøÔ e£ TT\qT
Á|ü#·T]+∫ Á|ü»\≈£î |ü+#·&ÉeTT #·÷ùdÔ yê] ô|‘·ÔqeTTqT ø±bÕ&ÉT≈£îH˚
<ëìøÏ ‘·|üŒ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT ø±bÕ&˚ <ëìøÏ ø±<äì ‘Ó\TdüTÔqï~.
yês¡T Á|ü#·T]+∫q e÷≥\˝À yê] k˛úeT‘· @$T{À ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~.
y˚eTq jÓ÷– |ü<ä´eTTqT eT÷&ÉT |ü+≈£îÔ\T #Ó|æŒ Hê\Ze |ü+øÏÔ˝À ª$qTs¡
y˚e÷μ nq≈£î+&Ü, ª>∑<äsê düTeTrμ nì düTeT‹ X¯‘·ø£eTT˝Àì |ü<ä´eTT
eTT–+|ü⁄qT #Ó|æŒq≥T¢ yê] Áyê‘· ø£\<äT. yê] Áyê‘·qT ã{Ϻ yê]˝À
qTqï Væ≤+<äT‘·«y˚T$T{À ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~. n≥Te+{Ï Áyê‘·qT ˇø£<ëìì
rdæ Çø£ÿ&É Á|ükÕÔ$+#·uÀ‘·THêïeTT.
m+<äs√ eTeTTà\qT |üse¡ T‘· Á|ü#ês¡≈î£ \ì nHêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\
eTTdüT>∑T˝À Ç‘·s¡ eT‘·eTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T |üse¡ T‘·dTü \ú ì ø=+<äs÷¡ ,
Væ≤+<äTe⁄\˝ÀH˚ M]~ Á|ü‘´˚ ø£ ‘Ó>,∑ M]ì Væ≤+<äTe⁄\T>± ˇ|üø√≈£L&É<ìä
ø=+<äs¡÷ nHêïs¡T. n+‘˚ø±ø£ ‘·eT #Ó|ü #˚‘·T\˝À j·TTqï $T>∑‘ê
≈£î\düT\ú #˚‘· e÷ MT~øÏ yê<äeTTq≈£î ≈£L&Ü |ü+bÕs¡T. yês¡T e÷Á‘·eTT
mø£ÿ&Ü ãj·T{ÏøÏ sês¡T. Ç<ä+‘ê Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À ‘·eT n~|ü‘´· eTTqT
ì\T|ü⁄ø=qT≥≈£î ø=+<äs¡T ô|<ä› ≈£î\düTú\ |üìj·Tì Hê≈£î ns¡úeTsTTq~.
H˚qT ô|<ä› ≈£î\düTú&ÉqT ø±<äT ø£<ë! H˚qT #Í<ä] ≈£î\eTTq |ü⁄{Ϻ qyê&É
HÓ’q+<äTq Ç‘·s¡T˝…es¡÷ uÀ<Ûä≈£î\T>±, >∑Ts¡Te⁄\T>± ñ+&É≈£L&É<äqT
yê] ñ<˚X› ´¯ eTTq≈£î y˚TeTT n&Ée¶ TT>± ø£ì|æ+∫ j·TT+&Ée#·TÃqT. Ç+‘·≈î£
eTT+<äT <ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À
dæ<ë∆+‘·øs£ \Ô¡ T e#êÃs¡T. yÓTT<ä≥ e∫Ãqyês¡T Ä~ X¯+ø£sê#ês¡T´\ yês¡T,
18
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚XÊ&ÉT. ¬s+&Ée e÷s¡T e∫Ãq yês¡T
$•cÕ˜<«’Ó ‘· dæ<ë∆+‘·øs£ .Ô¡ Äj·Tq ù|s¡T sêe÷qTC≤#ês¡T´\ yês¡T. yÓTT<ä≥
e∫Ãq Ä~ X¯+ø£sê#ês¡T´&ÉT Áu≤Vü≤àDT&ÉT ø±>±, Äj·Tq πøs¡fi¯ qT+&ç
e∫Ãqyê&ÉT. ¬s+&Éee÷s¡T e∫Ãq sêe÷qTC≤#ês¡T´\ yês¡T ‘·$Tfi¯
Hê&ÉT qT+&ç sê>± Äj·Tq ≈£L&Ü Áu≤Vü≤àDT&˚. n<Ó’«‘·eTTq≈£î, $•cÕ˜
<Ó’«‘·eTTq≈£î yÓ’s¡eTT Bs¡Èø±\eTT>± kÕ–q~. eT÷&Éeyê&ÉT>±
eT<Ûë«#ês¡T´\ yês¡T e#êÃs¡T. Äj·Tq <Ó«’ ‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|üø{£ +Ï #ê&ÉT.
Äj·Tq ø£sêï≥ø£ qT+&ç e∫Ãq Áu≤Vü≤àDT&ÉT. á $<ÛäeTT>± eTT>∑TZs¡T
dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T ˇπø ≈£î\eTTq≈£î #Ó+~qyês¡T. n+<äTe\q Áu≤Vü≤àD
≈£î\eTT yês¡+<äs÷¡ yê]ì >=|üŒ>± #Ó|ü ø=qT#·T+<äTs¡T. n<Ó«’ ‘·eTq>±
¬s+&ÉT ø±ì~ ˇø£≥ì ns¡úeTT. <Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTq>± ¬s+&ÉT>± j·TTqï~.
Ç|ü&ÉT >∑‘· 38 dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç y˚TeTT Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT
Á|üø£{Ï+#êeTT. H˚qT Ä+Á<ÛäqT+&ç e∫Ãqyê&çì, ≈£î\eTT ø£eTà≈£î\eTT.
≈£î\eTTe<ä›H˚ H˚qT ø=+<ä]øÏ e´‹πsKeTT>± ø£ì|æ+#·T#·THêïqT.
n+<äTe\q yês¡T qqTï >∑T]+∫ <äTwtÁ|ü#ês¡eTT #˚jT· T#·THêïs¡T. Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT ≈£î\$eø£‘å √H˚ ø√\Tø√˝Òq+‘·>± ø°Då +Ï ∫ b˛sTT ñqï~. Ç|ü&ÉT
Væ≤+<äTe⁄\sTTq eTeTTà\qT Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT nì Á|üø£ÿ≈£î HÓ{Ϻy˚ùdÔ
dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T ∫es¡≈£î Væ≤+<äTe⁄\T>± $T–˝Ò~ ˇø£ÿ ≈£î\eTTyêπs
ñ+<äTs¡T. Ç|üŒ{Ïπø e÷ dæ<ë∆+‘·eTT˝Àì dü‘·´eTTqT #·÷∫ m+<äs√
Væ≤+<äTe⁄\T e÷e<ä›≈£î e∫à C≤„qeTTqT ‘Ó*dæ dü+‘√wü|ü&ÉT#·THêïs¡ T.
ˇø£ÿ Væ≤+<äTe⁄˝Òø±ø£ $T>∑‘ê eT‘·eTT\yês¡T ≈£L&Ü Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·eTT˝Àì
C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T >∑\T>∑T#·THêïs¡T. Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·eTT y˚>e∑ TT>± eTT+<äT≈£î
b˛e⁄#·Tqï~. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT >∑T]+∫ Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\˝À
uÛÑ÷‘·eTT\X¯øÏÔ, Á>∑Vü≤eTT\ X¯øÏÔ ñ+&ÉT≥ e\q Ä Á>∑+<∏äeTT\T eTìwæ
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
19
X¯Øs¡eTTq≈£î n+≥Tø=ì ˝≤–Hê e<ä\≈£î+&Ü |ü≥Tºø=ì, eTìwæ˝Àì
ø£s¡àqT ø±*Ãy˚j·TT#·Tqï$. Á|ü‘·´ø£åeTT>± u≤<Ûä\qT ìs¡÷à*+#·T#· Tqï$.
Ç<ä+‘·jT· ÷ ‘Ó*dæHê, ø=+<äsT¡ dü+‘√wü|&ü TÉ ≥≈£î ã<äT\T>± ndü÷j·T|ü&ç
#Ó&TÉ >± Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T#·÷, yê]øÏ #˚‘q· sTTq~ Ç‘·sT¡ \qT düT\uÛeÑ TT>±
q$Tà+#·Tq~ nsTTq eT‘· Á|ü#ês¡eTTqT ‘·|ü>± #Ó|üŒ&ÉeTT #˚j·TT
#·THêïs¡T. |üs¡eT‘·eTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïeTì #Ó|ü#·THêïs¡T.
yÓTT<ä{ÏøÏ y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄\y˚T ø±<äT nì n+≥THêïs¡T.
Væ≤+<ä÷eT‘· s¡ø£å≈£î\eTT nqT ù|s¡Tô|≥Tºø=qïyês¡T eTeTTà\qT
Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT n+fÒ ø=ìï \ø£\å eT+~ì Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT nqï≥T¢
n>∑T#·Tqï~. ˇø£ Væ≤+<äTe⁄ Åø¬ d’ eúü ⁄ì>± e÷]‘˚ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ø°Då +Ï ∫
b˛e⁄#·Tqï~. Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡øÏå+#ê\ì dü+|òüTeTT\T kÕú|æ+#·T
ø=qï yêπs eTeTTà\qT Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT n+fÒ ø=ìï y˚\T, ø=ìï
\ø£\å eT+~ì Væ≤+<äTe⁄\ qT+&ç $&ÉBdæ y˚sπ eT‘·dTü \ú ì #Ó|Œæ ‘˚ Væ≤+<ä÷
s¡ø£å≈£î\T, Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT s¡øÏå+∫q{≤¢ ˝Òø£ ø°åDÏ+|ü#˚dæq{≤¢ MTπs
#·÷&É+&ç. Ç<ä+‘ê y˚TeTT ø£eTà≈£î\eTTq |ü⁄{Ïqº <ëìe\q n˝≤ #˚jT· T
#·THêïs¡ì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT ø°åDÏ+∫ b˛e⁄#·Tqï~.
y˚TeTT <ëìì s¡øÏåkÕÔeTTj·Tì #Ó|üyêπs dü«j·TeTT>± eTeTTà\qT
Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT n+≥THêïs¡+fÒ yês¡T ì»eTT>± Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT
HêX¯qeTT #˚düTÔHêïs¡T ‘·|üŒ, <ëìì ø±bÕ&É&ÉeTT ˝Ò<äì ‘Ó*j·TT#·T qï~.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ˇø£ dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô>± j·TTqï eTeTTà\qT Væ≤+<äTy˚
ø±<äq&ÉeTT˝À ≈£î\$eø£å, ndü÷j·T ‘·|üŒ y˚πs @MT ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. Ç˝≤
e÷{≤¢&&É eÉ TT e\q Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ø°Då +Ï #·&eÉ TT ‘·|Œü y˚sπ >∑‘´· +‘·sy¡ T˚
˝Ò<äT.
20
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n˝≤ yês¡T e÷{≤¢&ÉT≥≈£î ø±s¡DeTT Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT yê]øÏ ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT ˇø£ ø±s¡DeTì ≈£L&Ü
#Ó|üŒe#·TÃqT. ≈£î\$eø£å 60 XÊ‘·eTT+&É>±, ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
˝Òø£b˛e&ÉeTT 40 XÊ‘·eTT ñ+&ÉT≥ e\q Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à s¡ø£å≈£î\T
≈£L&Ü Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à uÛÑø£å≈£î\T>± e÷]b˛j·÷s¡T. ≈£î\$eø£å 60
XÊ‘·eTTqï~. <ëìì y˚TeTT @MT #˚j·T˝ÒeTT. ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„q
$wüjT· eTT˝À nsTT‘˚ ø=+‘·es¡≈î£ yê]øÏ ‘Ó*dæq~ nC≤„qeT˙, ‘Ó*j·Tì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTTqT #Ó|üŒe#·TÃqT. ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü ⁄≥
e\q ø=+‘·es¡≈£î yê]˝À e÷s¡TŒe∫Ã, ø=+‘· C≤„qT\T>± e÷s¡T≥≈£î
neø±X¯eTT >∑\<äT. Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæ C≤„qT\T>± e÷s¡T≥
e\q n|ü&ÉT ≈£î\$eø£å ˝Ò≈£î+&Ü b˛e#·TÃqT. n+<äTe\q e÷≈£î
e´‹πsKeTT>± e÷{≤¢&ÉTyê]øÏ, yê]øÏ ‘Ó*dæq~ C≤„qeTT ø±<äì,
yêdüÔyêìøÏ yê]øÏ ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äì <ëìì yê]øÏ
#Ó|ü≥≈£î Á|üj·T‹ïdüTÔHêïeTT. y˚TeTT #Ó|ü C≤„qeTT ˇø£ eT‘·eTTq≈£î
e÷Á‘·y˚T e]Ô+#·Tq~ ø±≈£î+&Ü, uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì C≤„qeTT $T>∑‘ê ¬s+&ÉT
eT‘·eTT\ yê]ø° e]Ô+#·Tqì #Ó|ü#·THêïeTT.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\sTTqyês¡T Ç‘·s¡
eT‘·eTT\qT $eT]Ù+∫ Áyêdæq e÷≥\qT rdüTø=ì yê{ÏøÏ düÁø£eTeTsTTq
e÷s¡ZeTT˝À düe÷<ÛëqeTT #Ó|ü<äTeTT. <ëìe\q Væ≤+<ä÷eT‘·eTT
ø°åDÏ+#·≈£î+&Ü n_Ûeè~∆ n>∑Tqì qeTTà#·THêïeTT. |üPs¡«eTTe˝… eT÷&ÉT
s¡ø£eTT\ ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT\˝À eT÷&Ée<äsTTq C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄
>∑Ts¡Te⁄ ˝Òø£b˛e&ÉeTT e\q Væ≤+<äTe⁄\≈£î ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qy˚T
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. <ëìì Ç|ü&ÉT ‘Ó*j·TT≥≈£î |üPqTø=+<ëeTT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
19
X¯Øs¡eTTq≈£î n+≥Tø=ì ˝≤–Hê e<ä\≈£î+&Ü |ü≥Tºø=ì, eTìwæ˝Àì
ø£s¡àqT ø±*Ãy˚j·TT#·Tqï$. Á|ü‘·´ø£åeTT>± u≤<Ûä\qT ìs¡÷à*+#·T#· Tqï$.
Ç<ä+‘·jT· ÷ ‘Ó*dæHê, ø=+<äsT¡ dü+‘√wü|&ü TÉ ≥≈£î ã<äT\T>± ndü÷j·T|ü&ç
#Ó&TÉ >± Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T#·÷, yê]øÏ #˚‘q· sTTq~ Ç‘·sT¡ \qT düT\uÛeÑ TT>±
q$Tà+#·Tq~ nsTTq eT‘· Á|ü#ês¡eTTqT ‘·|ü>± #Ó|üŒ&ÉeTT #˚j·TT
#·THêïs¡T. |üs¡eT‘·eTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïeTì #Ó|ü#·THêïs¡T.
yÓTT<ä{ÏøÏ y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄\y˚T ø±<äT nì n+≥THêïs¡T.
Væ≤+<ä÷eT‘· s¡ø£å≈£î\eTT nqT ù|s¡Tô|≥Tºø=qïyês¡T eTeTTà\qT
Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT n+fÒ ø=ìï \ø£\å eT+~ì Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT nqï≥T¢
n>∑T#·Tqï~. ˇø£ Væ≤+<äTe⁄ Åø¬ d’ eúü ⁄ì>± e÷]‘˚ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ø°Då +Ï ∫
b˛e⁄#·Tqï~. Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡øÏå+#ê\ì dü+|òüTeTT\T kÕú|æ+#·T
ø=qï yêπs eTeTTà\qT Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT n+fÒ ø=ìï y˚\T, ø=ìï
\ø£\å eT+~ì Væ≤+<äTe⁄\ qT+&ç $&ÉBdæ y˚sπ eT‘·dTü \ú ì #Ó|Œæ ‘˚ Væ≤+<ä÷
s¡ø£å≈£î\T, Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT s¡øÏå+∫q{≤¢ ˝Òø£ ø°åDÏ+|ü#˚dæq{≤¢ MTπs
#·÷&É+&ç. Ç<ä+‘ê y˚TeTT ø£eTà≈£î\eTTq |ü⁄{Ïqº <ëìe\q n˝≤ #˚jT· T
#·THêïs¡ì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT ø°åDÏ+∫ b˛e⁄#·Tqï~.
y˚TeTT <ëìì s¡øÏåkÕÔeTTj·Tì #Ó|üyêπs dü«j·TeTT>± eTeTTà\qT
Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT n+≥THêïs¡+fÒ yês¡T ì»eTT>± Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT
HêX¯qeTT #˚düTÔHêïs¡T ‘·|üŒ, <ëìì ø±bÕ&É&ÉeTT ˝Ò<äì ‘Ó*j·TT#·T qï~.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ˇø£ dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô>± j·TTqï eTeTTà\qT Væ≤+<äTy˚
ø±<äq&ÉeTT˝À ≈£î\$eø£å, ndü÷j·T ‘·|üŒ y˚πs @MT ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. Ç˝≤
e÷{≤¢&&É eÉ TT e\q Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ø°Då +Ï #·&eÉ TT ‘·|Œü y˚sπ >∑‘´· +‘·sy¡ T˚
˝Ò<äT.
20
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n˝≤ yês¡T e÷{≤¢&ÉT≥≈£î ø±s¡DeTT Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT yê]øÏ ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT ˇø£ ø±s¡DeTì ≈£L&Ü
#Ó|üŒe#·TÃqT. ≈£î\$eø£å 60 XÊ‘·eTT+&É>±, ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
˝Òø£b˛e&ÉeTT 40 XÊ‘·eTT ñ+&ÉT≥ e\q Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à s¡ø£å≈£î\T
≈£L&Ü Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à uÛÑø£å≈£î\T>± e÷]b˛j·÷s¡T. ≈£î\$eø£å 60
XÊ‘·eTTqï~. <ëìì y˚TeTT @MT #˚j·T˝ÒeTT. ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„q
$wüjT· eTT˝À nsTT‘˚ ø=+‘·es¡≈î£ yê]øÏ ‘Ó*dæq~ nC≤„qeT˙, ‘Ó*j·Tì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTTqT #Ó|üŒe#·TÃqT. ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü ⁄≥
e\q ø=+‘·es¡≈£î yê]˝À e÷s¡TŒe∫Ã, ø=+‘· C≤„qT\T>± e÷s¡T≥≈£î
neø±X¯eTT >∑\<äT. Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæ C≤„qT\T>± e÷s¡T≥
e\q n|ü&ÉT ≈£î\$eø£å ˝Ò≈£î+&Ü b˛e#·TÃqT. n+<äTe\q e÷≈£î
e´‹πsKeTT>± e÷{≤¢&ÉTyê]øÏ, yê]øÏ ‘Ó*dæq~ C≤„qeTT ø±<äì,
yêdüÔyêìøÏ yê]øÏ ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äì <ëìì yê]øÏ
#Ó|ü≥≈£î Á|üj·T‹ïdüTÔHêïeTT. y˚TeTT #Ó|ü C≤„qeTT ˇø£ eT‘·eTTq≈£î
e÷Á‘·y˚T e]Ô+#·Tq~ ø±≈£î+&Ü, uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì C≤„qeTT $T>∑‘ê ¬s+&ÉT
eT‘·eTT\ yê]ø° e]Ô+#·Tqì #Ó|ü#·THêïeTT.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\sTTqyês¡T Ç‘·s¡
eT‘·eTT\qT $eT]Ù+∫ Áyêdæq e÷≥\qT rdüTø=ì yê{ÏøÏ düÁø£eTeTsTTq
e÷s¡ZeTT˝À düe÷<ÛëqeTT #Ó|ü<äTeTT. <ëìe\q Væ≤+<ä÷eT‘·eTT
ø°åDÏ+#·≈£î+&Ü n_Ûeè~∆ n>∑Tqì qeTTà#·THêïeTT. |üPs¡«eTTe˝… eT÷&ÉT
s¡ø£eTT\ ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT\˝À eT÷&Ée<äsTTq C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄
>∑Ts¡Te⁄ ˝Òø£b˛e&ÉeTT e\q Væ≤+<äTe⁄\≈£î ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qy˚T
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. <ëìì Ç|ü&ÉT ‘Ó*j·TT≥≈£î |üPqTø=+<ëeTT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
21
Bìe\q Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ MT<ä ≈£L&Ü $XÊ«düeTT ô|s¡T>∑TqT. H˚qT
eT÷&ÉT eT‘·eTT\≈£î >∑Ts¡Te⁄qT. Hê≈£î uÛÑ>∑eBZ‘· m≥T¢ ns¡úeTsTTq<√
nfÒ¢ $T>∑‘ê ¬s+&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T ns¡úeTsTTq$. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
mø£ÿ&ÉsTTHê C≤„q $wüj·TeTT˝À ‘·|ü uÛ≤eeTT\T+fÒ <ëìì #·÷|æ, Ä
‘·|üqT dü]#˚dæ ì»yÓTÆq C≤„qeTTqT ‘Ó\Œ&ÉeTT e÷ u≤<Ûä´‘·. n˝≤π>
Åø¬ d’ eúü eTT˝Àq÷, eTTd”y¢ Té \˝Àq÷ yê] Á>∑+<∏eä TT\ qT+&ç ‘·|ü >± ns¡eú TT
#˚düTø=ìj·TT+fÒ <ëìì ≈£L&Ü dü]#˚dæ #Ó|ü#·T+<äTeTT. <˚e⁄ì
$wüj·TeTT˝À @ eT‘·eTTyês¡T bıs¡|ü&çHê Ä bıs¡bÕ≥TqT dü]#˚dæ ì»
uÛ≤eeTTqT ‘Ó\T|ü⁄#·T+<äTeTT. e÷ <äèwæ˜˝À nìï eT‘·eTT\≈£î <˚e⁄&ÉT
ˇø£ÿ&˚, C≤„qeTT ˇø£ÿfÒ. eT‘·eTTqT <˚e⁄&ÉT ô|≥º˝Ò<äT. eTìwæ ø£ *Œ+#·T
ø=qï<˚ eT‘·eTT.
Hê <äèwæ˜˝À eT‘· uÛ≤eeTT\T mø£ÿ&Ü ñ+&Ée⁄. <˚e⁄&ÉT n+<ä]ø°
ˇπø C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\q eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇπø
C≤„qeTT ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. H˚qT Væ≤+<äTe⁄\˝À ñ‘·eÔ TyÓTqÆ C≤„qe+‘·Tìï.
nfÒ¢ $T>∑‘ê s¬ +&ÉT eT‘·eTT\ C≤„qeTT˝Àq÷ ñ‘·eÔ TyÓTqÆ C≤„qeTT ‘Ó\TdüT.
n+<äTe\q Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü‹bÕ~+#êeTT.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT ns¡úeTsTT‘˚ yê&ÉT me&Ó’Hê dü+|üPs¡í C≤„ì ø±>∑\&ÉT.
H˚qT C≤„qeTT‘√ @ eT‘·eTT yê]‘√qsTTHê e÷{≤¢&É>∑\qT. H˚qT #Óù|Œ
C≤„qy˚T eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇø£ÿ{Ï>± ø£\<äT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝ Àì
yêø£´eTT u…’_\T, KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT\˝À ≈£L&Ü ø£\<äT.
Væ≤+<äTe⁄\T H˚&ÉT e÷ eT‘·eTTqT y˚TeTT s¡øÏå+#·Tø=+{≤eTT
n+≥THêïs¡T. yêdüeÔ eTT>± yê]øÏ ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT
e\q eT‘·eTT nqT ù|s¡Tô|{Ϻ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT nì n+≥THêïs¡T.
22
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*j·TT≥ e\q Væ≤+<ä÷eT‘·eTT eT‘·eTT ø±<äì
|ü<∏äeTì ‘Ó*j·T>∑\<äT. düècÕ˜´~ qT+&ç Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT ø£\<äT.
Ç~ eT‘·eTTø±<äT BìøÏ Á|üeø£Ô me&É÷ ˝Ò&ÉT. ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\
ÁøÏ+<ä{Ï es¡≈£î Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTq≈£î eT‘·eTT nqT ù|s¡T ˝Ò<äT.
m|ü&ÉsTT‘˚ Ŭø’düúeeTT eT‘·eTT>± #Ó|üŒã&çq<√ n|ü&ÉT Væ≤+<äTe⁄\T
≈£L&Ü e÷~ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT nì #Ó|üø=Hêïs¡T. Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ
¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø£+fÒ eTT+<äT Á|ü|ü+#·eTT˝À eT‘·eTT nqT
ù|πs ˝Ò<äT. Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç
j·TTHêï ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ es¡≈£î eT‘·eTT nqT ù|s¡T ˝Ò<äT.
C≤„qe÷s¡eZ TT˝À (|ü<eä∏ TT˝À) eTT+<äT≈£î b˛j˚Tyês¡T. Ç|üŒ{Ï ø±\eTT˝À
Væ≤+<äTe⁄\T, Væ≤+<ä÷eT‘· s¡ø£å≈£î\eTT nì #Ó|üø=qT yê]øÏ ‘Ó*j·T ì
dü‘´· yÓTTø£{Ï ø£\<äT. n<˚eTq>±! Væ≤+<ä÷ nqT ù|s¡T 150 dü+e‘·‡s¡eTT\
es¡≈£î ˝Ò<äT. 150 dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT Ç+<ä÷ nqT ù|s¡T
ñ+&˚~. n#·Tà ªªÇμμ ‘√ #Ó|Œü ã&ÉTq~ H˚&TÉ Vü≤\T¢ ªªVæ≤μμ >± e÷]b˛sTTq~.
n~j·T÷ á eT<Û´ä øπ e\eTT 150 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ e÷]b˛sTTq
<äì H˚{Ï Væ≤+<äTe⁄\≈£î ‘Ó*j·T<äT. 2000 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘·eTT
Ç+<ä÷ eT‘·eTT nqT ù|s¡T‘√ #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. <ëìø£+fÒ eTT+<äT
Ç+<äTe⁄\T nì e÷Á‘·eTT #Ó|üø=H˚yês¡T. Ç+<äTe⁄\T nq>± C≤„qT\T
nì ns¡úeTT. |üPs¡«eTT ø£è‘·j·TT>∑eTT˝ÀH˚ Ç‘·s¡ <˚X¯eTT\yês¡T e∫Ã
Çø£ÿ&É <Ó’eC≤„qT\T m≈£îÿe>± j·TTHêïs¡ì yê]ì Ç+<äTe⁄\T nq&ÉeTT
»]–q~. Ç+<äTe⁄ nq>± C≤„ì nì ns¡úeTT. Ç+<äTe⁄\T (C≤„qT\T)
ìedæ+#·T <˚X¯eTTqT Ç‘·s¡ <˚X¯düTú\T Ç+<ä÷ <˚X¯eTT nì #ÓbÕŒs¡T.
nfÒ¢ Ç+<ä÷ <˚X¯eTT>± #Ó|üŒã&çq ù|s¡T 150 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥
Ç+<äTe⁄ b˛sTT Væ≤+<äTe⁄>± e÷]q~. yêdüÔeeTT>± Væ≤+<ä÷ nqT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
21
Bìe\q Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ MT<ä ≈£L&Ü $XÊ«düeTT ô|s¡T>∑TqT. H˚qT
eT÷&ÉT eT‘·eTT\≈£î >∑Ts¡Te⁄qT. Hê≈£î uÛÑ>∑eBZ‘· m≥T¢ ns¡úeTsTTq<√
nfÒ¢ $T>∑‘ê ¬s+&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T ns¡úeTsTTq$. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
mø£ÿ&ÉsTTHê C≤„q $wüj·TeTT˝À ‘·|ü uÛ≤eeTT\T+fÒ <ëìì #·÷|æ, Ä
‘·|üqT dü]#˚dæ ì»yÓTÆq C≤„qeTTqT ‘Ó\Œ&ÉeTT e÷ u≤<Ûä´‘·. n˝≤π>
Åø¬ d’ eúü eTT˝Àq÷, eTTd”y¢ Té \˝Àq÷ yê] Á>∑+<∏eä TT\ qT+&ç ‘·|ü >± ns¡eú TT
#˚düTø=ìj·TT+fÒ <ëìì ≈£L&Ü dü]#˚dæ #Ó|ü#·T+<äTeTT. <˚e⁄ì
$wüj·TeTT˝À @ eT‘·eTTyês¡T bıs¡|ü&çHê Ä bıs¡bÕ≥TqT dü]#˚dæ ì»
uÛ≤eeTTqT ‘Ó\T|ü⁄#·T+<äTeTT. e÷ <äèwæ˜˝À nìï eT‘·eTT\≈£î <˚e⁄&ÉT
ˇø£ÿ&˚, C≤„qeTT ˇø£ÿfÒ. eT‘·eTTqT <˚e⁄&ÉT ô|≥º˝Ò<äT. eTìwæ ø£ *Œ+#·T
ø=qï<˚ eT‘·eTT.
Hê <äèwæ˜˝À eT‘· uÛ≤eeTT\T mø£ÿ&Ü ñ+&Ée⁄. <˚e⁄&ÉT n+<ä]ø°
ˇπø C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\q eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇπø
C≤„qeTT ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. H˚qT Væ≤+<äTe⁄\˝À ñ‘·eÔ TyÓTqÆ C≤„qe+‘·Tìï.
nfÒ¢ $T>∑‘ê s¬ +&ÉT eT‘·eTT\ C≤„qeTT˝Àq÷ ñ‘·eÔ TyÓTqÆ C≤„qeTT ‘Ó\TdüT.
n+<äTe\q Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü‹bÕ~+#êeTT.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT ns¡úeTsTT‘˚ yê&ÉT me&Ó’Hê dü+|üPs¡í C≤„ì ø±>∑\&ÉT.
H˚qT C≤„qeTT‘√ @ eT‘·eTT yê]‘√qsTTHê e÷{≤¢&É>∑\qT. H˚qT #Óù|Œ
C≤„qy˚T eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇø£ÿ{Ï>± ø£\<äT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝ Àì
yêø£´eTT u…’_\T, KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT\˝À ≈£L&Ü ø£\<äT.
Væ≤+<äTe⁄\T H˚&ÉT e÷ eT‘·eTTqT y˚TeTT s¡øÏå+#·Tø=+{≤eTT
n+≥THêïs¡T. yêdüeÔ eTT>± yê]øÏ ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT
e\q eT‘·eTT nqT ù|s¡Tô|{Ϻ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT nì n+≥THêïs¡T.
22
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*j·TT≥ e\q Væ≤+<ä÷eT‘·eTT eT‘·eTT ø±<äì
|ü<∏äeTì ‘Ó*j·T>∑\<äT. düècÕ˜´~ qT+&ç Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT ø£\<äT.
Ç~ eT‘·eTTø±<äT BìøÏ Á|üeø£Ô me&É÷ ˝Ò&ÉT. ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\
ÁøÏ+<ä{Ï es¡≈£î Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTq≈£î eT‘·eTT nqT ù|s¡T ˝Ò<äT.
m|ü&ÉsTT‘˚ Ŭø’düúeeTT eT‘·eTT>± #Ó|üŒã&çq<√ n|ü&ÉT Væ≤+<äTe⁄\T
≈£L&Ü e÷~ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT nì #Ó|üø=Hêïs¡T. Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ
¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø£+fÒ eTT+<äT Á|ü|ü+#·eTT˝À eT‘·eTT nqT
ù|πs ˝Ò<äT. Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç
j·TTHêï ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ es¡≈£î eT‘·eTT nqT ù|s¡T ˝Ò<äT.
C≤„qe÷s¡eZ TT˝À (|ü<eä∏ TT˝À) eTT+<äT≈£î b˛j˚Tyês¡T. Ç|üŒ{Ï ø±\eTT˝À
Væ≤+<äTe⁄\T, Væ≤+<ä÷eT‘· s¡ø£å≈£î\eTT nì #Ó|üø=qT yê]øÏ ‘Ó*j·T ì
dü‘´· yÓTTø£{Ï ø£\<äT. n<˚eTq>±! Væ≤+<ä÷ nqT ù|s¡T 150 dü+e‘·‡s¡eTT\
es¡≈£î ˝Ò<äT. 150 dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT Ç+<ä÷ nqT ù|s¡T
ñ+&˚~. n#·Tà ªªÇμμ ‘√ #Ó|Œü ã&ÉTq~ H˚&TÉ Vü≤\T¢ ªªVæ≤μμ >± e÷]b˛sTTq~.
n~j·T÷ á eT<Û´ä øπ e\eTT 150 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ e÷]b˛sTTq
<äì H˚{Ï Væ≤+<äTe⁄\≈£î ‘Ó*j·T<äT. 2000 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘·eTT
Ç+<ä÷ eT‘·eTT nqT ù|s¡T‘√ #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. <ëìø£+fÒ eTT+<äT
Ç+<äTe⁄\T nì e÷Á‘·eTT #Ó|üø=H˚yês¡T. Ç+<äTe⁄\T nq>± C≤„qT\T
nì ns¡úeTT. |üPs¡«eTT ø£è‘·j·TT>∑eTT˝ÀH˚ Ç‘·s¡ <˚X¯eTT\yês¡T e∫Ã
Çø£ÿ&É <Ó’eC≤„qT\T m≈£îÿe>± j·TTHêïs¡ì yê]ì Ç+<äTe⁄\T nq&ÉeTT
»]–q~. Ç+<äTe⁄ nq>± C≤„ì nì ns¡úeTT. Ç+<äTe⁄\T (C≤„qT\T)
ìedæ+#·T <˚X¯eTTqT Ç‘·s¡ <˚X¯düTú\T Ç+<ä÷ <˚X¯eTT nì #ÓbÕŒs¡T.
nfÒ¢ Ç+<ä÷ <˚X¯eTT>± #Ó|üŒã&çq ù|s¡T 150 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥
Ç+<äTe⁄ b˛sTT Væ≤+<äTe⁄>± e÷]q~. yêdüÔeeTT>± Væ≤+<ä÷ nqT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
23
|ü<äeTTq≈£î ns¡úeTT ˝Ò<äT. Ç+<ä÷ nqT |ü<äeTTq≈£î ªC≤„ìμ nì ns¡úeTT
>∑\<äT. y˚TeTT #Ó|ü e÷≥≈£î Ä<Ûës¡eTT>± ¬s+&ÉT q÷´dtù||üsY\qT
#·÷&Ée#·TÃqT.
(nq+‘·|ü⁄s¡+, kÕøÏå q÷´dtù||üsY, 12`10`2015)
24
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
( kÕøÏå q÷´dtù||üsY, 21`01`2014)
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
23
|ü<äeTTq≈£î ns¡úeTT ˝Ò<äT. Ç+<ä÷ nqT |ü<äeTTq≈£î ªC≤„ìμ nì ns¡úeTT
>∑\<äT. y˚TeTT #Ó|ü e÷≥≈£î Ä<Ûës¡eTT>± ¬s+&ÉT q÷´dtù||üsY\qT
#·÷&Ée#·TÃqT.
(nq+‘·|ü⁄s¡+, kÕøÏå q÷´dtù||üsY, 12`10`2015)
24
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
( kÕøÏå q÷´dtù||üsY, 21`01`2014)
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
25
á $<ÛäeTT>± ns¡úeTT ˝Òì Væ≤+<äTe⁄\T>± eTqeTT |æ\Teã&ÉT
#·THêïeTT. Ç<ä+‘ê eT‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT.
yÓTT<ä≥ n~ ‘Ó*j·Tì <ëìe\q eT‘· $wüjT· eTT˝À nC≤„qeTT #˚]q~.
$T>∑‘ê @ $wüj·TeTT˝À ≈£L&Ü ø£˙dü ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ˝Òì<ëìe\q
nìï $wüj·TeTT\˝À nC≤„qy˚T ø£\<äT. nsTT‘˚ y˚TeTT C≤„qeTT˝ÀH˚
ñHêïeTì n+<äs¡÷ nqTø=+≥THêïs¡T. MTs¡T C≤„qeTT˝À ˝Òs¡T
nC≤„qeTT˝À ñ+&ç Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT HêX¯qeTT #˚düTÔHêïs¡ì, Væ≤+<ä÷
eT‘·eTTqT ñ<ä∆]+#·Tq~ MTs¡T ø±<äT y˚TeTT nì ‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT,
Væ≤+<äTe⁄\˝À j·TT+&ç y˚TeTT C≤„qT\eTT nqTø=qT yê] $wüj·TeTTH˚
m≈£îÿe>± Áyêj·T<ä\#êeTT. H˚{Ï Væ≤+<äTe⁄\T Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT
$eT]Ù+#·T#·÷ ‘·eT˝Àì nC≤„qeTTqT ãj·T≥ ô|≥Tºø=Hêïs¡T. <ëì‘√
Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yês¡T nC≤„qT\ì ‘Ó*j·T˝Ò<äT>±˙, yê]ì $eT]Ù+#·T
Mπs nC≤„qT\T>± ãj·T≥ |ü&çHês¡ì #Ó|ü#·THêïeTT. Ç‘·s¡T\qT
$eT]Ù+#˚ X¯øÏÔ ñ+<ë ˝Ò<ë!j·Tì Ä˝À∫+∫ $eTs¡Ùq≈£î ~–j·TT+fÒ
u≤>∑T+&˚~. @ $wüj·TeTT˝À ≈£L&Ü ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ˝Òìyês¡T
Ç‘·s¡T\qT $eT]Ù+#·&ÉyÓT+<äT≈£î? ‘·eT˝Àì nC≤„qeTTqT ãj·T≥
ô|≥Tºø√e&ÉyÓT+<äT≈£î?
ª‹fÒº H√s¡T, ‹]π> ø±fi¯ó¢ }s¡ø£ ñ+&Ée⁄μ nqï≥T¢ Ç‘·s¡T\qT
$eT]Ù+#·T n\yê≥Tqï Væ≤+<äTe⁄\T ˇø£ dæ<ë∆+‘·ø£s¡ÔqT nsTTq qqTï
≈£L&Ü $eT]Ù+#ês¡T. nH˚ø£e÷s¡T¢ $eT]Ù+#·&Éy˚Tø±ø£ e÷ uÛÑ≈£îÔ\qT
u…~]+#·&eÉ TT, <ë&ÉT\T #˚jT· &ÉeTT ≈£L&Ü #˚XÊs¡T. yês¡T n+‘·e÷Á‘·eTT
#˚ùdÔ H˚qT ø=+‘·e÷Á‘·eTsTTHê #˚j·÷* ø£<ë! H˚qT @MT #Ó&ɶ#˚j·Tø£
yê] eT+∫ø√] yê] e÷≥\˝Àì nC≤„qeTT Ç~j·Tì #·÷|æ+#·T#·÷,
26
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ç~ dü]jÓÆTq C≤„qeTT nì ‘Ó*j·TC…bÕŒeTT. n˝≤ eT+∫ #Ó|üŒ&Éy˚T
á ∫ìï Á>∑+<∏äeTT˝À j·TTqï~. <ëìì #·÷∫q yês¡+<äs¡÷ yêdüÔe
C≤„qeTT ‘Ó*j·T>∑\s¡ì Ä•<ë›eTT.
Çø£ÿ&É ˇø£ Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝Àì e´øÏÔ Åø¬ d’ eúü düe÷»eTT˝Àì
eTìwæì Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï n&É>∑&ÉeTT »]–q~. n˝≤ n&ÉT>∑T≥≈£î
ø±s¡DeTT @eTq>±! Ŭø’düúe⁄\T ‘·eT eT‘· Á>∑+<∏äeTì #Ó|üø=+≥Tqï
u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À >∑\ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, ‘·eT Á>∑+<∏äeTT˝À
dü+|üPs¡í C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, ‘·eT eT‘·eTTqT yê´|æÔ #˚j·÷\qT
ø√¬sÿ‘√ eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T. yê] eT‘· Á|ü#ês¡eTT e\q
Væ≤+<äTe⁄\T ñ‘·sÔ ê+Á<Û˝ä À 80 XÊ‘·eTT eT+~ Åø¬ d’ eúü ⁄\T>± e÷]b˛j·÷s¡T.
<äøDåÏ Ä+Á<Û˝ä À 30 XÊ‘·eTT eT+~ Åø¬ d’ eúü ⁄\T>± e÷]b˛j·÷s¡T. Bììã{Ϻ
#·÷ùdÔ 30 qT+&ç 80 XÊ‘·eTT es¡≈£î Væ≤+<äTe⁄\T Ŭø’düúe⁄\T>±
e÷]b˛e&ÉeTT »]–q~. kÕúìø£ Á|üuÛ≤eeTTqT ã{Ϻ ˇø=ÿø£ÿ #√≥
ˇø=ÿø£ÿ s¡øe£ TT>± e÷]b˛e⁄#·THêïs¡T. Bìì #·÷∫q Væ≤+<äTe⁄\T ‘·eT
eT‘·eTTqT ø±bÕ&ÉTø√yê\ì Ç‘·s¡ ≈£î\eTT\ yê]øÏ #Ó|Œæ nÁ>∑≈î£ \eTT\
yês¡T Væ≤+<ä÷eT‘· s¡øDå£ dü+dü\ú qT ‘·j÷· s¡T #˚d,æ Væ≤+<äTe⁄\qT n+<äT˝À
düuÛÑT´\T>± #˚XÊs¡T. Hêj·T≈£î\T>± j·TTqï yês¡+‘ê nÁ>∑≈£î\eTT\
yês¡T+&É>±, |üì #˚j·TTyês¡+<äs¡÷ $T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yês¡T+<äTs¡T. á
ñ<˚›X¯´eTT eT+∫<˚>±˙, ñ<˚›X¯´eTTq≈£î ‘·–q≥T¢ |üì #˚j·T&ÉeTT ˝Ò<äT.
Ŭø’düúe eT‘· Á|ü#ês¡eTTqT ÄbÕ\qTø=qT≥ eT+∫<˚. nsTT‘˚ m≈£îÿe
XÊ‘·eTT ‘·eT≈£î dü]|ü&Éì Væ≤+<äTe⁄\T C≤„q Á|ü#ês¡eTT #˚dæHê, <ëìì
≈£L&Ü |üs¡eT‘· Á|ü#ês¡eTT ÁøÏ+~øÏ »eTø£{Ϻ Væ≤+<äTe⁄\ MT<äH˚ <ë&ÉT\T
#˚j·TT≥ Væ≤+<ä÷ Á|ü»\≈£î ≈£L&Ü dü]b˛e&ÉeTT ˝Ò<äT. ãj·T{ÏøÏ
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
25
á $<ÛäeTT>± ns¡úeTT ˝Òì Væ≤+<äTe⁄\T>± eTqeTT |æ\Teã&ÉT
#·THêïeTT. Ç<ä+‘ê eT‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT.
yÓTT<ä≥ n~ ‘Ó*j·Tì <ëìe\q eT‘· $wüjT· eTT˝À nC≤„qeTT #˚]q~.
$T>∑‘ê @ $wüj·TeTT˝À ≈£L&Ü ø£˙dü ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ˝Òì<ëìe\q
nìï $wüj·TeTT\˝À nC≤„qy˚T ø£\<äT. nsTT‘˚ y˚TeTT C≤„qeTT˝ÀH˚
ñHêïeTì n+<äs¡÷ nqTø=+≥THêïs¡T. MTs¡T C≤„qeTT˝À ˝Òs¡T
nC≤„qeTT˝À ñ+&ç Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT HêX¯qeTT #˚düTÔHêïs¡ì, Væ≤+<ä÷
eT‘·eTTqT ñ<ä∆]+#·Tq~ MTs¡T ø±<äT y˚TeTT nì ‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT,
Væ≤+<äTe⁄\˝À j·TT+&ç y˚TeTT C≤„qT\eTT nqTø=qT yê] $wüj·TeTTH˚
m≈£îÿe>± Áyêj·T<ä\#êeTT. H˚{Ï Væ≤+<äTe⁄\T Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT
$eT]Ù+#·T#·÷ ‘·eT˝Àì nC≤„qeTTqT ãj·T≥ ô|≥Tºø=Hêïs¡T. <ëì‘√
Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yês¡T nC≤„qT\ì ‘Ó*j·T˝Ò<äT>±˙, yê]ì $eT]Ù+#·T
Mπs nC≤„qT\T>± ãj·T≥ |ü&çHês¡ì #Ó|ü#·THêïeTT. Ç‘·s¡T\qT
$eT]Ù+#˚ X¯øÏÔ ñ+<ë ˝Ò<ë!j·Tì Ä˝À∫+∫ $eTs¡Ùq≈£î ~–j·TT+fÒ
u≤>∑T+&˚~. @ $wüj·TeTT˝À ≈£L&Ü ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ˝Òìyês¡T
Ç‘·s¡T\qT $eT]Ù+#·&ÉyÓT+<äT≈£î? ‘·eT˝Àì nC≤„qeTTqT ãj·T≥
ô|≥Tºø√e&ÉyÓT+<äT≈£î?
ª‹fÒº H√s¡T, ‹]π> ø±fi¯ó¢ }s¡ø£ ñ+&Ée⁄μ nqï≥T¢ Ç‘·s¡T\qT
$eT]Ù+#·T n\yê≥Tqï Væ≤+<äTe⁄\T ˇø£ dæ<ë∆+‘·ø£s¡ÔqT nsTTq qqTï
≈£L&Ü $eT]Ù+#ês¡T. nH˚ø£e÷s¡T¢ $eT]Ù+#·&Éy˚Tø±ø£ e÷ uÛÑ≈£îÔ\qT
u…~]+#·&eÉ TT, <ë&ÉT\T #˚jT· &ÉeTT ≈£L&Ü #˚XÊs¡T. yês¡T n+‘·e÷Á‘·eTT
#˚ùdÔ H˚qT ø=+‘·e÷Á‘·eTsTTHê #˚j·÷* ø£<ë! H˚qT @MT #Ó&ɶ#˚j·Tø£
yê] eT+∫ø√] yê] e÷≥\˝Àì nC≤„qeTT Ç~j·Tì #·÷|æ+#·T#·÷,
26
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ç~ dü]jÓÆTq C≤„qeTT nì ‘Ó*j·TC…bÕŒeTT. n˝≤ eT+∫ #Ó|üŒ&Éy˚T
á ∫ìï Á>∑+<∏äeTT˝À j·TTqï~. <ëìì #·÷∫q yês¡+<äs¡÷ yêdüÔe
C≤„qeTT ‘Ó*j·T>∑\s¡ì Ä•<ë›eTT.
Çø£ÿ&É ˇø£ Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝Àì e´øÏÔ Åø¬ d’ eúü düe÷»eTT˝Àì
eTìwæì Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï n&É>∑&ÉeTT »]–q~. n˝≤ n&ÉT>∑T≥≈£î
ø±s¡DeTT @eTq>±! Ŭø’düúe⁄\T ‘·eT eT‘· Á>∑+<∏äeTì #Ó|üø=+≥Tqï
u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À >∑\ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, ‘·eT Á>∑+<∏äeTT˝À
dü+|üPs¡í C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, ‘·eT eT‘·eTTqT yê´|æÔ #˚j·÷\qT
ø√¬sÿ‘√ eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T. yê] eT‘· Á|ü#ês¡eTT e\q
Væ≤+<äTe⁄\T ñ‘·sÔ ê+Á<Û˝ä À 80 XÊ‘·eTT eT+~ Åø¬ d’ eúü ⁄\T>± e÷]b˛j·÷s¡T.
<äøDåÏ Ä+Á<Û˝ä À 30 XÊ‘·eTT eT+~ Åø¬ d’ eúü ⁄\T>± e÷]b˛j·÷s¡T. Bììã{Ϻ
#·÷ùdÔ 30 qT+&ç 80 XÊ‘·eTT es¡≈£î Væ≤+<äTe⁄\T Ŭø’düúe⁄\T>±
e÷]b˛e&ÉeTT »]–q~. kÕúìø£ Á|üuÛ≤eeTTqT ã{Ϻ ˇø=ÿø£ÿ #√≥
ˇø=ÿø£ÿ s¡øe£ TT>± e÷]b˛e⁄#·THêïs¡T. Bìì #·÷∫q Væ≤+<äTe⁄\T ‘·eT
eT‘·eTTqT ø±bÕ&ÉTø√yê\ì Ç‘·s¡ ≈£î\eTT\ yê]øÏ #Ó|Œæ nÁ>∑≈î£ \eTT\
yês¡T Væ≤+<ä÷eT‘· s¡øDå£ dü+dü\ú qT ‘·j÷· s¡T #˚d,æ Væ≤+<äTe⁄\qT n+<äT˝À
düuÛÑT´\T>± #˚XÊs¡T. Hêj·T≈£î\T>± j·TTqï yês¡+‘ê nÁ>∑≈£î\eTT\
yês¡T+&É>±, |üì #˚j·TTyês¡+<äs¡÷ $T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yês¡T+<äTs¡T. á
ñ<˚›X¯´eTT eT+∫<˚>±˙, ñ<˚›X¯´eTTq≈£î ‘·–q≥T¢ |üì #˚j·T&ÉeTT ˝Ò<äT.
Ŭø’düúe eT‘· Á|ü#ês¡eTTqT ÄbÕ\qTø=qT≥ eT+∫<˚. nsTT‘˚ m≈£îÿe
XÊ‘·eTT ‘·eT≈£î dü]|ü&Éì Væ≤+<äTe⁄\T C≤„q Á|ü#ês¡eTT #˚dæHê, <ëìì
≈£L&Ü |üs¡eT‘· Á|ü#ês¡eTT ÁøÏ+~øÏ »eTø£{Ϻ Væ≤+<äTe⁄\ MT<äH˚ <ë&ÉT\T
#˚j·TT≥ Væ≤+<ä÷ Á|ü»\≈£î ≈£L&Ü dü]b˛e&ÉeTT ˝Ò<äT. ãj·T{ÏøÏ
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
27
ø£ì|æ+#·T≥≈£î Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\eTì ù|s¡T ô|≥Tºø=ìHê eT‘· s¡ø£åD
#˚dqæ ~ @MT ˝Ò<Tä . Væ≤+<äTe⁄\T eT‘· s¡ø≈å£ î£ \qT #·÷∫ ùV≤e–+#·Tø=ì
eT‘·eTTqT e÷s¡TÃø=qïyês¡T ≈£L&Ü ø£\s¡T. ‘êeTT Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£åD
#˚jT· T#·THêïeTì ø£q|ü&TÉ ≥≈£î Åø¬ d’ eúü ⁄\qT ùV≤fi¯q>± e÷{≤¢&qç ≥T¢, yê]øÏ
e´‹πsKeTT>± Á|üX¯ï\T n&ç–q≥T¢ #˚j·TT#·T+<äTs¡T. Ç|ü&ÉT n&ç–q
Á|üX¯ï\T Ä $<ÛäeTT>± Á|ü#ês¡eTT ø=s¡≈£î n&ç–qy˚.
y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄\T>± j·TT+&ç Væ≤+<äTe⁄\˝À >∑Ts¡Te⁄\T>±
j·TT+&ç, >∑Ts¡Te⁄\˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô>± j·TTqï eTeTTà\H˚ Væ≤+<ä÷
s¡ø£å≈£î\eTì ù|s¡T ô|≥Tºø=qïyês¡T |üsêsTT eT‘·düTú\qT Çã“+<äT\T
ô|{Ïqº ≥T¢ Çã“+<äT\T ô|{≤ºsT¡ . n≥Te+{Ï yê]ì m<äTs=ÿqT#·÷, yê]øÏ
yê] Á|üX¯ï˝˝Àì nC≤„qeTTqT m‹Ô #·÷|ü⁄#·÷ ªÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTTμ
nqT Á>∑+<∏äeTTqT ÁyêXÊeTT. yês¡T Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]ì n&ç–q
Á|üX¯ï\T y˚TeTT yê]øÏ #Ó|æŒq »yêãT\T #·÷&É+&ç. yê] Á|üX¯ï\T ô|’øÏ
m+‘· u≤>± ø£ì|æ+∫Hê yê]øÏ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
‘Ó*j·Tq+<äTq @s¡Œ&çq nC≤„qeTTqT y˚TeTT #·÷bÕeTT. MTs¡T yê]
Á|üX¯ïqT, e÷ »yêãTqT #·÷∫ ns¡úeTT #˚düTø√+&ç. ˇø£e÷s¡T ns¡úeTT
ø±ø£b˛‘˚ s¬ +&Éee÷s¡T XÊÅdãÔü <äe› TT>± Ä˝À∫+#·+&ç. n|ü&ÉT dü‘·´eTT
‘Ó\TdüTÔ+~.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ˝Òì Væ≤+<äTe⁄\ Á|üX¯ï :` <˚e⁄ìï #·÷∫qyê&˚ <˚e⁄ìï
>∑T]+∫ #Ó|üŒ>∑\&ÉT. MT˝À @ ˇø£ÿ¬s’Hê MT <˚e⁄ìï #·÷#êsê?
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTTqï Væ≤+<äTe⁄\ CyêãT :` á Á|üX¯ïj·T+<äT MT˝À @
ˇø£ÿ¬s’Hê MT <˚e⁄ìï #·÷#êsê? nqTe÷≥ #ê˝≤ nuÛÑ´+‘·s¡ø£s¡eTT>±
j·TTqï~. m+<äTø£q>±! Á|ü|ü+#·eTT˝À Á|ü»\ø£+<ä]ø°, eT‘·eTT\ìï{Ï ø°
28
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ >∑\&ÉT. ˇø=ÿø£ÿ eT‘·eTTq≈£î ˇø=ÿø£ÿ <˚e⁄&ÉT ˝Ò& ÉT.
n≥Te+≥|ü&ÉT MT <˚e⁄&ÉT y˚s¡T, e÷ <˚e⁄&ÉT y˚s¡T nqï≥T¢ MT <˚e⁄ìï
#·÷#êsê? nì n&É>∑&Éy˚T ô|<ä› ‘·|ü. Á|üX¯ï˝ÀH˚ ‘·|ü j·TT+&É&É eTT
e\q Á|ü•ï+#·T yê]πø <˚e⁄ì @ø£‘«· eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T<äì ns¡eú T>∑T
#·Tqï~. düs¡« Á|ü|ü+#·eTTq≈£î <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT≥ C≤„qeT>∑TqT.
y˚πs eT‘·eTTq≈£î y˚πs <˚e⁄&ÉTHêï&ÉqT≥ nC≤„qeT>∑TqT. á Á|üX¯ï˝À ªMT
<˚e⁄&ÉTμ nqTe÷≥ e÷{≤¢&çq yês¡T |üP]Ô nC≤„qT\ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
n+‘˚ø±ø£ á Á|üXï¯ ˝À ª<˚e⁄ìï #·÷∫qyê&˚ <˚e⁄ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&>É \∑ &ÉTμ
nì ñqï~. Ç+<äT˝À |üP]Ô nC≤„qeTT e÷≥ >∑\<äT. n<˚eTq>±!
ª<˚e⁄ìï #·÷∫qyê&ÉTμ nqï~ |üP]Ô nC≤„q|ü⁄ e÷≥. <˚e⁄&ÉT HêeT,
s¡÷|ü, ÁøÏj·T\T ˝Òìyê&ÉT. <˚e⁄ìøÏ s¡÷|üeTT ˝Ò<äT. n+<äTe\q <˚e⁄&ÉT
me]ø° ø£ì|æ+#·Tyê&ÉT ø±&ÉT. <˚e⁄&ÉT me]‘√ e÷{≤¢&É&ÉT, me]ø°
ø£ì|æ+#·&ÉT. n{Ϻ yêìì #·÷#êsê? nì n&É>∑&Éy˚T ‘·|ü. <˚e⁄ìï
#·÷∫qyê&ÉT <˚e⁄ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&É>∑\&ÉT nì nHêïs¡T. <˚e⁄ìï
>∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉTyês¡+‘ê <˚e⁄ìï #·÷#ês¡qTø√e&ÉeTT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T.
H˚&ÉT MTs¡T <˚e⁄ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. n+‘·e÷Á‘·eTTq MTs¡T
<˚e⁄ìï #·÷#ês¡qTø√e&ÉeTT e÷ ‘·|Œü >∑TqT. H˚&TÉ #ê˝≤eT+~ dü<Tä sZ T¡ e⁄\T
<˚e⁄ìï >∑T]+∫ uÀ~Û+#·T#·THêïs¡T. nsTTHê yês¡T ≈£L&Ü <˚e⁄ìï
#·÷∫j·TT+&É˝Ò<äT. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À <˚e⁄ìï >∑T]+∫ <˚e⁄&˚ #Ó|æŒ
j·TTHêï&ÉT. n+<äTe\q <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝Àì <˚e⁄ì C≤„q $wüj·TeTT\qT
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. n˝≤ <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝Àì e÷≥\qT <˚e⁄ì e÷≥\T>±
#Ó|üŒe#·TÃqT. n+‘·e÷Á‘·eTTq <˚e⁄ìï #·÷∫qyêπs e÷{≤¢&ÉT<äTs¡T
nqTø√e&ÉeTT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T. yê]ì Á|ü•ï+∫qyês¡T mes¡sTTHê
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
27
ø£ì|æ+#·T≥≈£î Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\eTì ù|s¡T ô|≥Tºø=ìHê eT‘· s¡ø£åD
#˚dqæ ~ @MT ˝Ò<Tä . Væ≤+<äTe⁄\T eT‘· s¡ø≈å£ î£ \qT #·÷∫ ùV≤e–+#·Tø=ì
eT‘·eTTqT e÷s¡TÃø=qïyês¡T ≈£L&Ü ø£\s¡T. ‘êeTT Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£åD
#˚jT· T#·THêïeTì ø£q|ü&TÉ ≥≈£î Åø¬ d’ eúü ⁄\qT ùV≤fi¯q>± e÷{≤¢&qç ≥T¢, yê]øÏ
e´‹πsKeTT>± Á|üX¯ï\T n&ç–q≥T¢ #˚j·TT#·T+<äTs¡T. Ç|ü&ÉT n&ç–q
Á|üX¯ï\T Ä $<ÛäeTT>± Á|ü#ês¡eTT ø=s¡≈£î n&ç–qy˚.
y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄\T>± j·TT+&ç Væ≤+<äTe⁄\˝À >∑Ts¡Te⁄\T>±
j·TT+&ç, >∑Ts¡Te⁄\˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô>± j·TTqï eTeTTà\H˚ Væ≤+<ä÷
s¡ø£å≈£î\eTì ù|s¡T ô|≥Tºø=qïyês¡T |üsêsTT eT‘·düTú\qT Çã“+<äT\T
ô|{Ïqº ≥T¢ Çã“+<äT\T ô|{≤ºsT¡ . n≥Te+{Ï yê]ì m<äTs=ÿqT#·÷, yê]øÏ
yê] Á|üX¯ï˝˝Àì nC≤„qeTTqT m‹Ô #·÷|ü⁄#·÷ ªÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTTμ
nqT Á>∑+<∏äeTTqT ÁyêXÊeTT. yês¡T Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]ì n&ç–q
Á|üX¯ï\T y˚TeTT yê]øÏ #Ó|æŒq »yêãT\T #·÷&É+&ç. yê] Á|üX¯ï\T ô|’øÏ
m+‘· u≤>± ø£ì|æ+∫Hê yê]øÏ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
‘Ó*j·Tq+<äTq @s¡Œ&çq nC≤„qeTTqT y˚TeTT #·÷bÕeTT. MTs¡T yê]
Á|üX¯ïqT, e÷ »yêãTqT #·÷∫ ns¡úeTT #˚düTø√+&ç. ˇø£e÷s¡T ns¡úeTT
ø±ø£b˛‘˚ s¬ +&Éee÷s¡T XÊÅdãÔü <äe› TT>± Ä˝À∫+#·+&ç. n|ü&ÉT dü‘·´eTT
‘Ó\TdüTÔ+~.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ˝Òì Væ≤+<äTe⁄\ Á|üX¯ï :` <˚e⁄ìï #·÷∫qyê&˚ <˚e⁄ìï
>∑T]+∫ #Ó|üŒ>∑\&ÉT. MT˝À @ ˇø£ÿ¬s’Hê MT <˚e⁄ìï #·÷#êsê?
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTTqï Væ≤+<äTe⁄\ CyêãT :` á Á|üX¯ïj·T+<äT MT˝À @
ˇø£ÿ¬s’Hê MT <˚e⁄ìï #·÷#êsê? nqTe÷≥ #ê˝≤ nuÛÑ´+‘·s¡ø£s¡eTT>±
j·TTqï~. m+<äTø£q>±! Á|ü|ü+#·eTT˝À Á|ü»\ø£+<ä]ø°, eT‘·eTT\ìï{Ï ø°
28
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ >∑\&ÉT. ˇø=ÿø£ÿ eT‘·eTTq≈£î ˇø=ÿø£ÿ <˚e⁄&ÉT ˝Ò& ÉT.
n≥Te+≥|ü&ÉT MT <˚e⁄&ÉT y˚s¡T, e÷ <˚e⁄&ÉT y˚s¡T nqï≥T¢ MT <˚e⁄ìï
#·÷#êsê? nì n&É>∑&Éy˚T ô|<ä› ‘·|ü. Á|üX¯ï˝ÀH˚ ‘·|ü j·TT+&É&É eTT
e\q Á|ü•ï+#·T yê]πø <˚e⁄ì @ø£‘«· eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T<äì ns¡eú T>∑T
#·Tqï~. düs¡« Á|ü|ü+#·eTTq≈£î <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT≥ C≤„qeT>∑TqT.
y˚πs eT‘·eTTq≈£î y˚πs <˚e⁄&ÉTHêï&ÉqT≥ nC≤„qeT>∑TqT. á Á|üX¯ï˝À ªMT
<˚e⁄&ÉTμ nqTe÷≥ e÷{≤¢&çq yês¡T |üP]Ô nC≤„qT\ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
n+‘˚ø±ø£ á Á|üXï¯ ˝À ª<˚e⁄ìï #·÷∫qyê&˚ <˚e⁄ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&>É \∑ &ÉTμ
nì ñqï~. Ç+<äT˝À |üP]Ô nC≤„qeTT e÷≥ >∑\<äT. n<˚eTq>±!
ª<˚e⁄ìï #·÷∫qyê&ÉTμ nqï~ |üP]Ô nC≤„q|ü⁄ e÷≥. <˚e⁄&ÉT HêeT,
s¡÷|ü, ÁøÏj·T\T ˝Òìyê&ÉT. <˚e⁄ìøÏ s¡÷|üeTT ˝Ò<äT. n+<äTe\q <˚e⁄&ÉT
me]ø° ø£ì|æ+#·Tyê&ÉT ø±&ÉT. <˚e⁄&ÉT me]‘√ e÷{≤¢&É&ÉT, me]ø°
ø£ì|æ+#·&ÉT. n{Ϻ yêìì #·÷#êsê? nì n&É>∑&Éy˚T ‘·|ü. <˚e⁄ìï
#·÷∫qyê&ÉT <˚e⁄ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&É>∑\&ÉT nì nHêïs¡T. <˚e⁄ìï
>∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉTyês¡+‘ê <˚e⁄ìï #·÷#ês¡qTø√e&ÉeTT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T.
H˚&ÉT MTs¡T <˚e⁄ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. n+‘·e÷Á‘·eTTq MTs¡T
<˚e⁄ìï #·÷#ês¡qTø√e&ÉeTT e÷ ‘·|Œü >∑TqT. H˚&TÉ #ê˝≤eT+~ dü<Tä sZ T¡ e⁄\T
<˚e⁄ìï >∑T]+∫ uÀ~Û+#·T#·THêïs¡T. nsTTHê yês¡T ≈£L&Ü <˚e⁄ìï
#·÷∫j·TT+&É˝Ò<äT. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À <˚e⁄ìï >∑T]+∫ <˚e⁄&˚ #Ó|æŒ
j·TTHêï&ÉT. n+<äTe\q <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝Àì <˚e⁄ì C≤„q $wüj·TeTT\qT
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. n˝≤ <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝Àì e÷≥\qT <˚e⁄ì e÷≥\T>±
#Ó|üŒe#·TÃqT. n+‘·e÷Á‘·eTTq <˚e⁄ìï #·÷∫qyêπs e÷{≤¢&ÉT<äTs¡T
nqTø√e&ÉeTT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T. yê]ì Á|ü•ï+∫qyês¡T mes¡sTTHê
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
29
<˚e⁄ìï #·÷#êsê? nì n&ç–‘˚ yês¡T ≈£L&Ü mø£ÿ&Ü #·÷&É˝Ò<äT.
n≥Te+≥|ü&ÉT Ä Á|üX¯ï n&É>∑&Éy˚T ô|<ä› ‘·|ü. ì»yÓTÆq Væ≤+<äTe⁄
(Ç+<äTe⁄) <˚e⁄ì >∑T]+∫q C≤„qeTT ‘Ó*dæj·TT+&ÉTqT. n+<äTe\q
Ç+<äTe⁄ (C≤„ì) me&É÷ Ä Á|üX¯ï n&É>∑&ÉT. Ç≥Te+{Ï Á|üX¯ï\qT n&ç–
$T>∑‘ê eT‘·eTT\ eTT+<äs¡ ì»yÓTqÆ Ç+<äT‘·«eTTqT |ü\T#·q #˚jT· e<ä+› &ç.
eTT+<äT MTs¡T C≤„qT\T>± e÷s¡+&ç.
yê] Á|üX¯ï :` e÷ eT‘·eTT˝À sêeTÁøÏwüí |üs¡eTVü≤+dü ªª<˚e⁄ìï #·÷#êqT,
˙≈£î ≈£L&Ü #·÷|ü⁄‘êqTμμ nì $y˚ø±q+<äTìøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. n˝≤ MT
eT‘·eTT˝À mes¡sTTHê #ÓbÕŒsê?
e÷ »yêãT :` @ eT‘·eTT˝Àq÷ kÕ<Ûës¡D eTìwæ>±˙, >=|üŒ C≤„qT\T
>±˙, ñqï‘·yÓTÆq >∑Ts¡Te⁄\T>±˙ mes¡÷ <˚e⁄ìï #·÷&É˝Ò<äT. ‘·sê«‘·
ø±\eTT˝À ≈£L&Ü #·÷&ÉuÀs¡T. m+<äTø£q>±! <˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#·Tyê&ÉT
ø±<äT. sêeTÁøÏwíü |üse¡ TVü≤+düqT >∑T]+∫ Äj·Tq #·÷#ê&Éì, Ä $wüjT· eTT
Äj·TH˚ #ÓbÕŒ&Éì MTs¡T n+≥THêïs¡T. $y˚ø±q+<äTì $wüj·TeTT>±˙,
sêeTÁøÏwüí |üs¡eTVü≤+dü $wüj·TeTT>±˙ Á|ü»\≈£î #ê˝≤ qeTàø£eTT.
$y˚ø±q+<äT&ÉT ‘·q≈£î >∑Ts¡Te⁄ ø±e˝…q˙, ‘·q >∑Ts¡Te⁄ <˚e⁄ìï #·÷∫q
yê&ÉT nsTTe⁄+&Ée˝…qì ‘·\∫ #ê˝≤eT+~ >∑Ts¡Te⁄\ e<ä›≈£î b˛sTT
MTs¡T <˚e⁄ìï #·÷#êsê? nì Á|ü•ï+#·>± yês¡T mes¡÷ #·÷#êqì
#Ó|üŒ˝Ò<äT. n˝≤ ø£q|ü&çq >∑Ts¡Te⁄qT n&ÉT>∑T#·÷ e#êÃ&ÉT. n˝≤π>
sêeTÁøÏwüí |üs¡eTVü≤+dü >∑Ts¡Te⁄>± ñHêï&Éì ‘Ó*dæ, Äj·Tq e<ä›≈£î e∫Ã
n<˚ Á|üX¯ïqT n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT sêeTÁøÏwüí |üs¡eTVü≤+dü >±s¡T ªªH˚qT
#·÷#êqT, ˙≈£î ≈£L&Ü #·÷|ü⁄‘êqTμμ nì nHêï&ÉT. n|ü&ÉT $y˚ø±q+<äT&ÉT
‘·è|æ#Ô +Ó ~ Äj·Tqe<ä› •wüß´ì>± #˚sê&ÉT. sêeTÁøÏwíü |üse¡ TVü≤+dü #·ìb˛j˚T
30
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
es¡≈£î $y˚ø±q+<äT&ÉT nø£ÿ&˚j·TTHêï, ˇø£ÿs√E ≈£L&Ü Äj·Tq #Ó|æŒq≥T¢
<˚e⁄ìï $y˚ø±q+<äTìøÏ #·÷|ü˝Ò<äT. <˚e⁄ìï #·÷|ü≈£î+&ÜH˚ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T
#·ìb˛j·÷s¡T. n|ü&ÉT $y˚ø±q+<äT&ÉT ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ ‘·q‘√ #Ó|æŒq~
ndü‘´· eTì Äj·Tq≈£î ns¡eú TsTTq~. sêeTÁøÏwíü |üse¡ TVü≤+dü #·ìb˛sTTq
‘·sê«‘· Äj·Tq 16 ~qeTT\ |üP»˝À $y˚ø±q+<äT&ÉT Vü‰»s¡T ø±˝Ò<äT.
‘√{Ï •wüß´\T |æ*∫Hê b˛≈£î+&Ü ãj·T≥H˚ ñHêï&ÉT. ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT
\˝À ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ e÷qdæø£ s√–j·Tì, eT‹ #·*+∫q ‹ø£ÿyê&ÉT nì
nHêï&ÉT. Äj·Tq #·]Á‘· ‘Ó*dæqyê]øÏ sêeTÁøÏwüí>±s¡T <˚e⁄ìï #·÷&É ˝Ò<äT
nì ‘Ó*j·TT#·T+&É>±! MTs¡T Á>∑T&ç>¶ ± Äj·Tq #·÷#ê&ÉT nq&ÉeTT bıs¡bÕ≥T
ø±<ë!
yê] Á|üX¯ï :` eT‘· Á|ü#ês¡eTT, eT‘· e÷]Œ&ç ˇø£s¡ø£yÓTÆq sê»ø°j·TeTì
MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` ªø°jT· eTTμ nqTe÷≥ ªÁøÏjT· μ nqT |ü<eä TTqT+&ç |ü⁄{Ïqº ~.
ÁøÏj·T nq>± |üì. nfÒ¢ ø°j·TeTT nìHê |üìj·Tì ns¡úeTT. ªsê»μ
nq>± ªô|<äμ› j·Tì ns¡eú TT. ªsê»ø°jT· eTTμ nq>± ªô|<ä› |üìμj·Tì ns¡eú TT.
eT‘·e÷]Œ&ç ô|<ä› ø±s¡´eTT nqTe÷≥qT dü÷∫+#·<äT. eT‘·e÷]Œ&ç
˙#·yÓTÆq |üì. n+<äTe\q <ëìì sê»ø°j·TeTT nì nq≈£L&É<äT. n~
dü‘·´eTT>± ˙#·ø°j·Ty˚Tj·T>∑TqT. eT‘·e÷]Œ&çì ˙#·ø°j·TeTT nì
nqe#·TÃqT. n+‘˚>±˙ sê»ø°j·TeTT nq&ÉeTT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T. MT
˝…ø£ÿ˝À eT‘·e÷]Œ&ç sê»ø°j·TeTT nsTTe⁄+&Ée#·TÃqT. e÷ ˝…ø£ÿ˝À
˙#·ø°j·TeTT nì #Ó|ü#·THêïeTT. MT Á|üX¯ï≈£î »yêãT>± eT‘·e÷]Œ&ç
˙#·ø°j·TeTì MT≈£î ‘Ó*j·T<ë! nì #Ó|ü#·THêïeTT. Á|üX¯ï n&É>∑&Ée TT
eTTK´eTT ø±<äT. Á|üX¯ï dü]jÓÆTq<√, ø±<√ eTT+<äT #·÷#·Tø√+&ç.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
29
<˚e⁄ìï #·÷#êsê? nì n&ç–‘˚ yês¡T ≈£L&Ü mø£ÿ&Ü #·÷&É˝Ò<äT.
n≥Te+≥|ü&ÉT Ä Á|üX¯ï n&É>∑&Éy˚T ô|<ä› ‘·|ü. ì»yÓTÆq Væ≤+<äTe⁄
(Ç+<äTe⁄) <˚e⁄ì >∑T]+∫q C≤„qeTT ‘Ó*dæj·TT+&ÉTqT. n+<äTe\q
Ç+<äTe⁄ (C≤„ì) me&É÷ Ä Á|üX¯ï n&É>∑&ÉT. Ç≥Te+{Ï Á|üX¯ï\qT n&ç–
$T>∑‘ê eT‘·eTT\ eTT+<äs¡ ì»yÓTqÆ Ç+<äT‘·«eTTqT |ü\T#·q #˚jT· e<ä+› &ç.
eTT+<äT MTs¡T C≤„qT\T>± e÷s¡+&ç.
yê] Á|üX¯ï :` e÷ eT‘·eTT˝À sêeTÁøÏwüí |üs¡eTVü≤+dü ªª<˚e⁄ìï #·÷#êqT,
˙≈£î ≈£L&Ü #·÷|ü⁄‘êqTμμ nì $y˚ø±q+<äTìøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. n˝≤ MT
eT‘·eTT˝À mes¡sTTHê #ÓbÕŒsê?
e÷ »yêãT :` @ eT‘·eTT˝Àq÷ kÕ<Ûës¡D eTìwæ>±˙, >=|üŒ C≤„qT\T
>±˙, ñqï‘·yÓTÆq >∑Ts¡Te⁄\T>±˙ mes¡÷ <˚e⁄ìï #·÷&É˝Ò<äT. ‘·sê«‘·
ø±\eTT˝À ≈£L&Ü #·÷&ÉuÀs¡T. m+<äTø£q>±! <˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#·Tyê&ÉT
ø±<äT. sêeTÁøÏwíü |üse¡ TVü≤+düqT >∑T]+∫ Äj·Tq #·÷#ê&Éì, Ä $wüjT· eTT
Äj·TH˚ #ÓbÕŒ&Éì MTs¡T n+≥THêïs¡T. $y˚ø±q+<äTì $wüj·TeTT>±˙,
sêeTÁøÏwüí |üs¡eTVü≤+dü $wüj·TeTT>±˙ Á|ü»\≈£î #ê˝≤ qeTàø£eTT.
$y˚ø±q+<äT&ÉT ‘·q≈£î >∑Ts¡Te⁄ ø±e˝…q˙, ‘·q >∑Ts¡Te⁄ <˚e⁄ìï #·÷∫q
yê&ÉT nsTTe⁄+&Ée˝…qì ‘·\∫ #ê˝≤eT+~ >∑Ts¡Te⁄\ e<ä›≈£î b˛sTT
MTs¡T <˚e⁄ìï #·÷#êsê? nì Á|ü•ï+#·>± yês¡T mes¡÷ #·÷#êqì
#Ó|üŒ˝Ò<äT. n˝≤ ø£q|ü&çq >∑Ts¡Te⁄qT n&ÉT>∑T#·÷ e#êÃ&ÉT. n˝≤π>
sêeTÁøÏwüí |üs¡eTVü≤+dü >∑Ts¡Te⁄>± ñHêï&Éì ‘Ó*dæ, Äj·Tq e<ä›≈£î e∫Ã
n<˚ Á|üX¯ïqT n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT sêeTÁøÏwüí |üs¡eTVü≤+dü >±s¡T ªªH˚qT
#·÷#êqT, ˙≈£î ≈£L&Ü #·÷|ü⁄‘êqTμμ nì nHêï&ÉT. n|ü&ÉT $y˚ø±q+<äT&ÉT
‘·è|æ#Ô +Ó ~ Äj·Tqe<ä› •wüß´ì>± #˚sê&ÉT. sêeTÁøÏwíü |üse¡ TVü≤+dü #·ìb˛j˚T
30
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
es¡≈£î $y˚ø±q+<äT&ÉT nø£ÿ&˚j·TTHêï, ˇø£ÿs√E ≈£L&Ü Äj·Tq #Ó|æŒq≥T¢
<˚e⁄ìï $y˚ø±q+<äTìøÏ #·÷|ü˝Ò<äT. <˚e⁄ìï #·÷|ü≈£î+&ÜH˚ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T
#·ìb˛j·÷s¡T. n|ü&ÉT $y˚ø±q+<äT&ÉT ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ ‘·q‘√ #Ó|æŒq~
ndü‘´· eTì Äj·Tq≈£î ns¡eú TsTTq~. sêeTÁøÏwíü |üse¡ TVü≤+dü #·ìb˛sTTq
‘·sê«‘· Äj·Tq 16 ~qeTT\ |üP»˝À $y˚ø±q+<äT&ÉT Vü‰»s¡T ø±˝Ò<äT.
‘√{Ï •wüß´\T |æ*∫Hê b˛≈£î+&Ü ãj·T≥H˚ ñHêï&ÉT. ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT
\˝À ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ e÷qdæø£ s√–j·Tì, eT‹ #·*+∫q ‹ø£ÿyê&ÉT nì
nHêï&ÉT. Äj·Tq #·]Á‘· ‘Ó*dæqyê]øÏ sêeTÁøÏwüí>±s¡T <˚e⁄ìï #·÷&É ˝Ò<äT
nì ‘Ó*j·TT#·T+&É>±! MTs¡T Á>∑T&ç>¶ ± Äj·Tq #·÷#ê&ÉT nq&ÉeTT bıs¡bÕ≥T
ø±<ë!
yê] Á|üX¯ï :` eT‘· Á|ü#ês¡eTT, eT‘· e÷]Œ&ç ˇø£s¡ø£yÓTÆq sê»ø°j·TeTì
MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` ªø°jT· eTTμ nqTe÷≥ ªÁøÏjT· μ nqT |ü<eä TTqT+&ç |ü⁄{Ïqº ~.
ÁøÏj·T nq>± |üì. nfÒ¢ ø°j·TeTT nìHê |üìj·Tì ns¡úeTT. ªsê»μ
nq>± ªô|<äμ› j·Tì ns¡eú TT. ªsê»ø°jT· eTTμ nq>± ªô|<ä› |üìμj·Tì ns¡eú TT.
eT‘·e÷]Œ&ç ô|<ä› ø±s¡´eTT nqTe÷≥qT dü÷∫+#·<äT. eT‘·e÷]Œ&ç
˙#·yÓTÆq |üì. n+<äTe\q <ëìì sê»ø°j·TeTT nì nq≈£L&É<äT. n~
dü‘·´eTT>± ˙#·ø°j·Ty˚Tj·T>∑TqT. eT‘·e÷]Œ&çì ˙#·ø°j·TeTT nì
nqe#·TÃqT. n+‘˚>±˙ sê»ø°j·TeTT nq&ÉeTT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T. MT
˝…ø£ÿ˝À eT‘·e÷]Œ&ç sê»ø°j·TeTT nsTTe⁄+&Ée#·TÃqT. e÷ ˝…ø£ÿ˝À
˙#·ø°j·TeTT nì #Ó|ü#·THêïeTT. MT Á|üX¯ï≈£î »yêãT>± eT‘·e÷]Œ&ç
˙#·ø°j·TeTì MT≈£î ‘Ó*j·T<ë! nì #Ó|ü#·THêïeTT. Á|üX¯ï n&É>∑&Ée TT
eTTK´eTT ø±<äT. Á|üX¯ï dü]jÓÆTq<√, ø±<√ eTT+<äT #·÷#·Tø√+&ç.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
31
yê] Á|üX¯ï :` Væ≤+<ä÷ eT‘êìøÏ ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\T y˚<ë\T,
ñ|üìwü‘·TÔ\T, ÁãVü≤àdü÷Á‘·eTT\T, uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT Á|ü•ï+#·Tq|ü&ÉT Ç≥Te+{Ï Á|üX¯ï\T
n&ÉT>∑≈£L&É<äT. yê]ì n&ç–‘˚ yês¡T »yêãT #Ó|üŒ˝Òì Á|üX¯ï\T mH√ï
>∑\e⁄. n≥T¢ n&ÉT>∑≈£î+&Ü eTq Á|üX¯ï≈£î eTqy˚T »yêãT #Ó|üŒ˝Òì
$<ÛäeTT>± n&ç–‘˚ n~ eTqπø nee÷qø£s¡eTT>± ñ+&ÉTqT. Væ≤+<ä÷
eT‘êìøÏ ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT m|üŒ{Ïø£sTTHê ˇø£ÿfÒ ñ+≥T+~.
#ê˝≤eT+~ y˚<ë\T ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TT\ì nqTø=+≥THêïs¡T. <ë«|üs¡
j·TT>∑eTT˝À yê´düTì #˚‘· Á>∑+<∏äs¡÷|üyÓTÆq y˚<äeTT\qT Væ≤+<äTe⁄\T
n+<äs¡÷ ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\T nì nqTø√e&ÉeTT e\q, <˚e⁄&ÉT
n<Ûäs¡àeTT\T #Ó\πs–b˛j·÷j·Tì ‘·\∫, yê{Ïì s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄≥≈£î Äj·Tq
uÛÑ>∑e+‘·Tì>± ne‘·]+∫ uÛÑ>∑eBZ‘·qT #Ó|æŒ uÛÑ>∑eBZ‘·˝ÀH˚ ªªÁ‘Ó’>∑TD´
$wüj·÷ y˚<ëμμ eT÷&ÉT >∑TDeTT\ $wüj·TeTT˝Ò Hê\T>∑T y˚<äeTT\T nì
#Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. Ä e÷≥qTã{Ϻ y˚<äeTT\T eT÷&ÉT >∑TD s¡÷|üeTT\ì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. ˇø£#√≥ ªª>∑TDeTsT÷ eTeT e÷j·÷μμ nì ø£\<äT.
Bììã{Ϻ >∑TDeTT˝Ò e÷j·T>± ñHêïj·Tì, e÷j·Tj·Tì #Ó|üŒã&ÉT#·THêï
j·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. y˚<äeTT\T >∑TDeTT\ $wüj·TeTT\T ø±>±,
>∑TDeTT\T e÷j·T ø±>±! y˚<äeTT\qT ≈£L&Ü e÷j·Tj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT.
e÷j·T>± j·TTqï y˚<eä TT\T Væ≤+<ä÷eT‘·eTTq≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TT\T
n+fÒ eTq eTTKeTTq≈£î eTqy˚T eTdæ |üPdüTø=qï≥T¢+&ÉTqT. n+<äTe\q
Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒdæq uÛÑ>∑eBZ‘·qT Væ≤+<äTe⁄\ ÁbÕe÷DÏø£
Á>∑+<∏äeTT>± #Ó|üŒe#·TÃqT >±˙ $T>∑‘ê Á>∑+<∏äeTT\qT #Ó|üŒ≈£L&É< äT.
32
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
@ eT‘êìø£sTTHê ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT ˇø£ÿfÒj·TT+&ÉTqT.
yêdüÔeeTT>± Ä eT‘·eTTq≈£î, Ä Á>∑+<∏äeTTq≈£î @MT dü+ã+<ÛäeTT
ñ+&É<äT. ªª<˚e⁄&ÉT eT÷&ÉT $<ÛäeTT\ ‘·q C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄<äTqìμμ
yÓTT<äfÒ #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. <˚e⁄ì C≤„qeTT düècÕ˜´~˝À Äø±X¯yêDÏ #˚‘·
#Ó|üŒã&çq~. Äø±X¯yêDÏ #˚‘· #Ó|üŒã&çq C≤„qy˚T eTT+<äT uÛÑ>∑eBZ‘·>±
‘·j·÷s¡sTTq~. ‘·sê«‘· ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>± ø±\Áø£eTeTT˝À
s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îHêïsTT. ‘·sê«‘· ‘·j·÷s¡sTTq ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷
eTT+<äT #Ó|æŒq uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qy˚T ñqï~. kÕsê+X¯ C≤„qeT+‘·j·T÷
uÛ>Ñ e∑ BZ‘~· ø±>±, $T>∑‘ê ø=ìï $wüjT· eTT\T nø£ÿ&É uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #Ó|Œü ì$
◊<äT XÊ‘·eTT $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|üŒã&çj·TT+&ÉTqT.
eTTK´yÓTÆq kÕsê+X¯ C≤„qeT+‘·j·T÷ ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À Ç$T&ç
j·TT+&ÉTqT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒqe÷fÒ $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT˝˝À
Áyêj·Tã&çj·TTHêï uÛ≤wü e÷]Œ&ç e\q, |ü<äeTT\ e÷]Œ&ç e\q
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒqe÷≥ eTs=ø£ Á>∑+<∏äeTT˝À Á|ü‘·´ø£åeTT>± j·TTHêï
n~ >∑T]Ô+#·˝Òì<Ó’ j·TT+&ÉTqT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î uÛÑ>∑eBZ‘· yÓ÷ø£å düHêï´dü
jÓ÷>∑eTT˝À 17e XÀ¢ø£eTT˝À ªªmeì uÛ≤eeTT˝À nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò<√
yê&ÉT Ç‘·s¡T\qT #·+|æHê yêìøÏ bÕ|üeTT n+≥<äT. yê&ÉT Vü≤+‘·≈£î&ÉT
ø±&ÉTμμ nì #Ó|üŒã&ç j·TTqï~. ªnVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò≈£î+&Üμ nq>± H˚qT
#˚düTÔHêïqT nì nqTø√≈£î+&Ü @ |üìì #˚dæHê n~ yê&ÉT #˚dæq≥T¢>±
˝…øÏÿ+#·ã&É<äT. Ç~ Ä<Ûë´‹àø£ #·≥ºeTT Á|üø±s¡eTT yê&ÉT #˚dæqyê&ÉT
ø±<äT nì #Ó|üŒã&çq~. nsTT‘˚ n<˚ yêø£´y˚T nq>± n<˚ uÛ≤eeTT+&ÉT
yêø£´y˚T ªÇ+J\Tμ nqT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À #Ó|Œæ q|ü&ÉT Ç+ø=ø£ $<ÛäeTT>±
ø£q|æ+#·T#·Tqï~. Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT˝À ªªˇø£ eTìwæ Ç+ø=ø£ ÅdìÔ” yÓ÷Vü≤|ü⁄
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
31
yê] Á|üX¯ï :` Væ≤+<ä÷ eT‘êìøÏ ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\T y˚<ë\T,
ñ|üìwü‘·TÔ\T, ÁãVü≤àdü÷Á‘·eTT\T, uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT Á|ü•ï+#·Tq|ü&ÉT Ç≥Te+{Ï Á|üX¯ï\T
n&ÉT>∑≈£L&É<äT. yê]ì n&ç–‘˚ yês¡T »yêãT #Ó|üŒ˝Òì Á|üX¯ï\T mH√ï
>∑\e⁄. n≥T¢ n&ÉT>∑≈£î+&Ü eTq Á|üX¯ï≈£î eTqy˚T »yêãT #Ó|üŒ˝Òì
$<ÛäeTT>± n&ç–‘˚ n~ eTqπø nee÷qø£s¡eTT>± ñ+&ÉTqT. Væ≤+<ä÷
eT‘êìøÏ ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT m|üŒ{Ïø£sTTHê ˇø£ÿfÒ ñ+≥T+~.
#ê˝≤eT+~ y˚<ë\T ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TT\ì nqTø=+≥THêïs¡T. <ë«|üs¡
j·TT>∑eTT˝À yê´düTì #˚‘· Á>∑+<∏äs¡÷|üyÓTÆq y˚<äeTT\qT Væ≤+<äTe⁄\T
n+<äs¡÷ ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\T nì nqTø√e&ÉeTT e\q, <˚e⁄&ÉT
n<Ûäs¡àeTT\T #Ó\πs–b˛j·÷j·Tì ‘·\∫, yê{Ïì s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄≥≈£î Äj·Tq
uÛÑ>∑e+‘·Tì>± ne‘·]+∫ uÛÑ>∑eBZ‘·qT #Ó|æŒ uÛÑ>∑eBZ‘·˝ÀH˚ ªªÁ‘Ó’>∑TD´
$wüj·÷ y˚<ëμμ eT÷&ÉT >∑TDeTT\ $wüj·TeTT˝Ò Hê\T>∑T y˚<äeTT\T nì
#Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. Ä e÷≥qTã{Ϻ y˚<äeTT\T eT÷&ÉT >∑TD s¡÷|üeTT\ì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. ˇø£#√≥ ªª>∑TDeTsT÷ eTeT e÷j·÷μμ nì ø£\<äT.
Bììã{Ϻ >∑TDeTT˝Ò e÷j·T>± ñHêïj·Tì, e÷j·Tj·Tì #Ó|üŒã&ÉT#·THêï
j·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. y˚<äeTT\T >∑TDeTT\ $wüj·TeTT\T ø±>±,
>∑TDeTT\T e÷j·T ø±>±! y˚<äeTT\qT ≈£L&Ü e÷j·Tj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT.
e÷j·T>± j·TTqï y˚<eä TT\T Væ≤+<ä÷eT‘·eTTq≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TT\T
n+fÒ eTq eTTKeTTq≈£î eTqy˚T eTdæ |üPdüTø=qï≥T¢+&ÉTqT. n+<äTe\q
Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒdæq uÛÑ>∑eBZ‘·qT Væ≤+<äTe⁄\ ÁbÕe÷DÏø£
Á>∑+<∏äeTT>± #Ó|üŒe#·TÃqT >±˙ $T>∑‘ê Á>∑+<∏äeTT\qT #Ó|üŒ≈£L&É< äT.
32
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
@ eT‘êìø£sTTHê ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT ˇø£ÿfÒj·TT+&ÉTqT.
yêdüÔeeTT>± Ä eT‘·eTTq≈£î, Ä Á>∑+<∏äeTTq≈£î @MT dü+ã+<ÛäeTT
ñ+&É<äT. ªª<˚e⁄&ÉT eT÷&ÉT $<ÛäeTT\ ‘·q C≤„qeTTqT ‘Ó\T|ü⁄<äTqìμμ
yÓTT<äfÒ #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. <˚e⁄ì C≤„qeTT düècÕ˜´~˝À Äø±X¯yêDÏ #˚‘·
#Ó|üŒã&çq~. Äø±X¯yêDÏ #˚‘· #Ó|üŒã&çq C≤„qy˚T eTT+<äT uÛÑ>∑eBZ‘·>±
‘·j·÷s¡sTTq~. ‘·sê«‘· ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>± ø±\Áø£eTeTT˝À
s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îHêïsTT. ‘·sê«‘· ‘·j·÷s¡sTTq ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷
eTT+<äT #Ó|æŒq uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qy˚T ñqï~. kÕsê+X¯ C≤„qeT+‘·j·T÷
uÛ>Ñ e∑ BZ‘~· ø±>±, $T>∑‘ê ø=ìï $wüjT· eTT\T nø£ÿ&É uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #Ó|Œü ì$
◊<äT XÊ‘·eTT $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|üŒã&çj·TT+&ÉTqT.
eTTK´yÓTÆq kÕsê+X¯ C≤„qeT+‘·j·T÷ ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À Ç$T&ç
j·TT+&ÉTqT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒqe÷fÒ $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT˝˝À
Áyêj·Tã&çj·TTHêï uÛ≤wü e÷]Œ&ç e\q, |ü<äeTT\ e÷]Œ&ç e\q
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒqe÷≥ eTs=ø£ Á>∑+<∏äeTT˝À Á|ü‘·´ø£åeTT>± j·TTHêï
n~ >∑T]Ô+#·˝Òì<Ó’ j·TT+&ÉTqT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î uÛÑ>∑eBZ‘· yÓ÷ø£å düHêï´dü
jÓ÷>∑eTT˝À 17e XÀ¢ø£eTT˝À ªªmeì uÛ≤eeTT˝À nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò<√
yê&ÉT Ç‘·s¡T\qT #·+|æHê yêìøÏ bÕ|üeTT n+≥<äT. yê&ÉT Vü≤+‘·≈£î&ÉT
ø±&ÉTμμ nì #Ó|üŒã&ç j·TTqï~. ªnVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò≈£î+&Üμ nq>± H˚qT
#˚düTÔHêïqT nì nqTø√≈£î+&Ü @ |üìì #˚dæHê n~ yê&ÉT #˚dæq≥T¢>±
˝…øÏÿ+#·ã&É<äT. Ç~ Ä<Ûë´‹àø£ #·≥ºeTT Á|üø±s¡eTT yê&ÉT #˚dæqyê&ÉT
ø±<äT nì #Ó|üŒã&çq~. nsTT‘˚ n<˚ yêø£´y˚T nq>± n<˚ uÛ≤eeTT+&ÉT
yêø£´y˚T ªÇ+J\Tμ nqT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À #Ó|Œæ q|ü&ÉT Ç+ø=ø£ $<ÛäeTT>±
ø£q|æ+#·T#·Tqï~. Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT˝À ªªˇø£ eTìwæ Ç+ø=ø£ ÅdìÔ” yÓ÷Vü≤|ü⁄
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
33
#·÷|ü⁄‘√ #·÷∫q|ü&ÉT n‘·&TÉ Ä ø£Då y˚T ÄyÓT‘√ e´_Û#]· +∫q yê&É>∑TqT.
Ä |üì #˚dæq bÕ|üeTT n‘·ìøÏ n+≥Tø=qTqTμμ nì ñqï~. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
#Ó|æŒqe÷≥≈£î, Ç+J\T˝À #Ó|æŒqe÷≥≈£î @e÷Á‘·eTT bı+‘·q ˝Òq≥T¢
ø£ì|æ+∫Hê, ¬s+&É÷ ˇπø ns¡úeTT ø£\$>± ‘Ó*j·TT#·Tqï~. nø£ÿ&É
nVü≤+ø±s¡eTT ˝Òìyê&ÉT #˚dæHê #˚j·TqfÒ¢ nsTTq|ü&ÉT, n<˚ #·≥ºeTT
Á|üø±s¡eTT nVü≤+ø±s¡eTTqïyê&ÉT #˚jT· ≈£îHêï nqTø√e&ÉeTT e\q #˚dæqfÒ¢
j·T>∑T#·Tqï~. á ¬s+&ÉT yêø£´eTT\T ˇø£fÒ nsTTHê mes¡÷ >∑T]Ô+#·
˝Òq+‘·>± j·TTqï$. á $<ÛäeTT>± uÛÑ>∑eBZ‘· yêø£´eTT˝Ò $T>∑‘ê ¬s +&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\+<äT y˚s¡T $<ÛäeTT>± #Ó|üŒã&çq$.
Væ≤+<äTe⁄\≈£î uÛÑ>∑eBZ‘· ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT n>∑T≥ e\q
n~j˚T $T>∑‘ê ¬s+&ÉT eT‘·eTT\≈£î ≈£L&Ü ÁbÕe÷DÏø£y˚T j·Tì
#Ó|Œü e#·TÃqT. $T>∑‘ê eT‘·eTT\ yê]øÏ yê] Á>∑+<∏eä TT\T ÁbÕe÷DÏø£eTT>±
j·TTHêï, n+<äT˝À j·TTqï~ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qy˚T n>∑T≥ e\q, á C≤„qy˚T
nø£ÿ&É yê]øÏ y˚sT¡ y˚sT¡ ù|s¡‘¢ √ ÁbÕe÷DÏøe£ TT>± j·TTqï<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
ø=+<äsT¡ uÛ>Ñ e∑ BZ‘≈· î£ e´‹πsK C≤„qeTT yê] eT‘·eTT˝À j·TTqï<äì #Ó|Œæ Hê
n≥T¢ mø£ÿ&Ü ˝Ò<äT. yês¡T <˚e⁄&ÉT |ü⁄≥º&ÉT nì #Ó|æŒHê, Ä e÷≥
yêdüÔeeTT ø±<äT. yê] Á>∑+<∏äeTT˝À mø£ÿ&Ü <˚e⁄&ÉT |ü⁄≥º&Éì ˝Ò<äT.
<˚e⁄&ÉT ne‘·]kÕÔ&ìÉ yê] Á>∑+<∏eä TT˝ÀH˚ s¬ +&ÉT #√≥¢ #Ó|Œü ã&çjT· Tqï~.
<˚e⁄&ÉT |ü⁄≥º&Éì #Ó|æŒq~ yê] ô|<ä›\T #Ó|æŒqe÷≥>±˙, Á>∑+<∏äeTT˝À
j·TTqïe÷≥ ø±<äT. á $<ÛäeTT>± ˝…øÏÿ+∫ #·÷ùdÔ yê] Á>∑+<∏äeTT\
ù|s¡T¢ y˚s¡sTTHê C≤„qeTT ˇø£ÿfÒj·T>∑T≥ e\q, yê]øÏ ÁbÕe÷DÏø£
Á>∑+<∏eä TT\T Á|ü‘´· ø£eå TT>± yê]y˚ nsTTHê, |üs√ø£eå TT>± uÛ>Ñ e∑ BZ‘˚ j·T>∑TqT.
uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qy˚T $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\≈£î Ä<Ûës¡eTT>± j·TTqï<äì
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê ◊<äT˝À Äj·T‘Y\T 44, 46, 48, 68 ˝À
34
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
#Ó|üŒ&Éy˚Tø±ø£ (62`5) ˝À uÛÑ>∑eBZ‘·qT (‘Ísê‘·TqT) #·<äTeìyê&ÉT,
nqTdü]+#·ìyê&ÉT $T>∑‘ê mìï Á>∑+<∏äeTT\T #·~$Hê, n≥Te+{Ïyê&ÉT
mH√ï Á>∑+<∏äeTT\qT M|ü⁄MT<ä yÓ÷j·TT >±&ç<ä˝≤+{Ïyê&Éì ñ|üe÷qeTT
#ÓbÕŒs¡T. Ç+ø± (2`89) (10`37), (5`43) ˝À ≈£L&Ü uÛÑ>∑eBZ‘·qT
>∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. nø£ÿ&É yês¡T uÛÑ>∑eBZ‘·qT ‘Ísê‘Yj·Tì nHêïs¡T.
ª‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTT n+fÒ uÛÑ>∑eBZ‘·μj·Tì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. ‘·eT
Á>∑+<∏äeTT\ø£+fÒ eTT+<äTe∫Ãq~ ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏äeTT nì n+≥THêïs¡T.
$T>∑‘ê ¬s+&ÉT eT‘·eTT\˝Àq÷ XÊÅdüÔã<ä›eTT>± uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì yêø£´eTT˝Ò
y˚s¡T $<ÛäeTT>± #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. @ $<ÛäeTT>± #·÷∫Hê ˇø£ÿ
Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqπø uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä Tì #Ó|Œü ˝ÒeTT. $T>∑‘ê
s¬ +&ÉT eT‘·eTT\≈£î ≈£L&Ü uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |üs√ø£eå TT>± ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TT>±
j·TTqï<ä˙, Ç~ n+<ä]ø° ‘Ó*j·Tì dü‘·´eT˙ #Ó|üŒe#·TÃqT. ‘Ísê‘Y
Á>∑+<∏eä TT n+fÒ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· ì Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î, eTTd”y¢ Té \≈£î ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢
uÛÑ>∑eBZ‘· ù|πs ‘Ísê‘·Tj·Tì, n~ dü«j·TeTT>± lø£èwüíuÛÑ>∑yêHé ô|{Ϻq
ù|s¡ì Væ≤+<äTe⁄\≈£î ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äT.
yê] Á|üX¯ï :` ª@düT bÕ|ü⁄\qT s¡øÏå+#·TqTμ nì #ÓbÕŒs¡T. ø£èwüßí&ÉT
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ª|ü]Á‘êD≤j·T kÕ<Ûä÷Hê+μμ nì nHêï&ÉT. @~ eT+∫<√
MTπs #·÷&É+&ç. düHêàs¡TZ\qT, kÕ<ÛäTe⁄\qT eTq <˚e⁄&ÉT s¡øÏå+∫‘˚
<äTsêàs¡TZ\qT, bÕ|ü⁄\qT yê] <˚e⁄&ÉT s¡øÏå+#·TqT. Ç~ #Ó&ÉTqT
Áb˛‘·‡Væ≤+∫q≥T¢ ø±<ë! eTq <˚e⁄ìøÏ yê] <˚e⁄ìøÏ m+‘· ‘˚&Ü j·TTqï<√
#·÷#êsê?
e÷ »yêãT :` ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*ùdÔ ¬s+&ÉT e÷≥\˝À @e÷Á‘·eTT
‘˚&Ü ˝Ò<äT. Ç<ä+‘ê ñqï‘· C≤„q $wüj·TeTT ≈£L&Ü ø±<äT, πøe\eTT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
33
#·÷|ü⁄‘√ #·÷∫q|ü&ÉT n‘·&TÉ Ä ø£Då y˚T ÄyÓT‘√ e´_Û#]· +∫q yê&É>∑TqT.
Ä |üì #˚dæq bÕ|üeTT n‘·ìøÏ n+≥Tø=qTqTμμ nì ñqï~. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
#Ó|æŒqe÷≥≈£î, Ç+J\T˝À #Ó|æŒqe÷≥≈£î @e÷Á‘·eTT bı+‘·q ˝Òq≥T¢
ø£ì|æ+∫Hê, ¬s+&É÷ ˇπø ns¡úeTT ø£\$>± ‘Ó*j·TT#·Tqï~. nø£ÿ&É
nVü≤+ø±s¡eTT ˝Òìyê&ÉT #˚dæHê #˚j·TqfÒ¢ nsTTq|ü&ÉT, n<˚ #·≥ºeTT
Á|üø±s¡eTT nVü≤+ø±s¡eTTqïyê&ÉT #˚jT· ≈£îHêï nqTø√e&ÉeTT e\q #˚dæqfÒ¢
j·T>∑T#·Tqï~. á ¬s+&ÉT yêø£´eTT\T ˇø£fÒ nsTTHê mes¡÷ >∑T]Ô+#·
˝Òq+‘·>± j·TTqï$. á $<ÛäeTT>± uÛÑ>∑eBZ‘· yêø£´eTT˝Ò $T>∑‘ê ¬s +&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\+<äT y˚s¡T $<ÛäeTT>± #Ó|üŒã&çq$.
Væ≤+<äTe⁄\≈£î uÛÑ>∑eBZ‘· ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT n>∑T≥ e\q
n~j˚T $T>∑‘ê ¬s+&ÉT eT‘·eTT\≈£î ≈£L&Ü ÁbÕe÷DÏø£y˚T j·Tì
#Ó|Œü e#·TÃqT. $T>∑‘ê eT‘·eTT\ yê]øÏ yê] Á>∑+<∏eä TT\T ÁbÕe÷DÏø£eTT>±
j·TTHêï, n+<äT˝À j·TTqï~ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qy˚T n>∑T≥ e\q, á C≤„qy˚T
nø£ÿ&É yê]øÏ y˚sT¡ y˚sT¡ ù|s¡‘¢ √ ÁbÕe÷DÏøe£ TT>± j·TTqï<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
ø=+<äsT¡ uÛ>Ñ e∑ BZ‘≈· î£ e´‹πsK C≤„qeTT yê] eT‘·eTT˝À j·TTqï<äì #Ó|Œæ Hê
n≥T¢ mø£ÿ&Ü ˝Ò<äT. yês¡T <˚e⁄&ÉT |ü⁄≥º&ÉT nì #Ó|æŒHê, Ä e÷≥
yêdüÔeeTT ø±<äT. yê] Á>∑+<∏äeTT˝À mø£ÿ&Ü <˚e⁄&ÉT |ü⁄≥º&Éì ˝Ò<äT.
<˚e⁄&ÉT ne‘·]kÕÔ&ìÉ yê] Á>∑+<∏eä TT˝ÀH˚ s¬ +&ÉT #√≥¢ #Ó|Œü ã&çjT· Tqï~.
<˚e⁄&ÉT |ü⁄≥º&Éì #Ó|æŒq~ yê] ô|<ä›\T #Ó|æŒqe÷≥>±˙, Á>∑+<∏äeTT˝À
j·TTqïe÷≥ ø±<äT. á $<ÛäeTT>± ˝…øÏÿ+∫ #·÷ùdÔ yê] Á>∑+<∏äeTT\
ù|s¡T¢ y˚s¡sTTHê C≤„qeTT ˇø£ÿfÒj·T>∑T≥ e\q, yê]øÏ ÁbÕe÷DÏø£
Á>∑+<∏eä TT\T Á|ü‘´· ø£eå TT>± yê]y˚ nsTTHê, |üs√ø£eå TT>± uÛ>Ñ e∑ BZ‘˚ j·T>∑TqT.
uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qy˚T $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\≈£î Ä<Ûës¡eTT>± j·TTqï<äì
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê ◊<äT˝À Äj·T‘Y\T 44, 46, 48, 68 ˝À
34
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
#Ó|üŒ&Éy˚Tø±ø£ (62`5) ˝À uÛÑ>∑eBZ‘·qT (‘Ísê‘·TqT) #·<äTeìyê&ÉT,
nqTdü]+#·ìyê&ÉT $T>∑‘ê mìï Á>∑+<∏äeTT\T #·~$Hê, n≥Te+{Ïyê&ÉT
mH√ï Á>∑+<∏äeTT\qT M|ü⁄MT<ä yÓ÷j·TT >±&ç<ä˝≤+{Ïyê&Éì ñ|üe÷qeTT
#ÓbÕŒs¡T. Ç+ø± (2`89) (10`37), (5`43) ˝À ≈£L&Ü uÛÑ>∑eBZ‘·qT
>∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. nø£ÿ&É yês¡T uÛÑ>∑eBZ‘·qT ‘Ísê‘Yj·Tì nHêïs¡T.
ª‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTT n+fÒ uÛÑ>∑eBZ‘·μj·Tì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. ‘·eT
Á>∑+<∏äeTT\ø£+fÒ eTT+<äTe∫Ãq~ ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏äeTT nì n+≥THêïs¡T.
$T>∑‘ê ¬s+&ÉT eT‘·eTT\˝Àq÷ XÊÅdüÔã<ä›eTT>± uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì yêø£´eTT˝Ò
y˚s¡T $<ÛäeTT>± #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. @ $<ÛäeTT>± #·÷∫Hê ˇø£ÿ
Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqπø uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä Tì #Ó|Œü ˝ÒeTT. $T>∑‘ê
s¬ +&ÉT eT‘·eTT\≈£î ≈£L&Ü uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |üs√ø£eå TT>± ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TT>±
j·TTqï<ä˙, Ç~ n+<ä]ø° ‘Ó*j·Tì dü‘·´eT˙ #Ó|üŒe#·TÃqT. ‘Ísê‘Y
Á>∑+<∏eä TT n+fÒ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· ì Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î, eTTd”y¢ Té \≈£î ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢
uÛÑ>∑eBZ‘· ù|πs ‘Ísê‘·Tj·Tì, n~ dü«j·TeTT>± lø£èwüíuÛÑ>∑yêHé ô|{Ϻq
ù|s¡ì Væ≤+<äTe⁄\≈£î ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äT.
yê] Á|üX¯ï :` ª@düT bÕ|ü⁄\qT s¡øÏå+#·TqTμ nì #ÓbÕŒs¡T. ø£èwüßí&ÉT
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ª|ü]Á‘êD≤j·T kÕ<Ûä÷Hê+μμ nì nHêï&ÉT. @~ eT+∫<√
MTπs #·÷&É+&ç. düHêàs¡TZ\qT, kÕ<ÛäTe⁄\qT eTq <˚e⁄&ÉT s¡øÏå+∫‘˚
<äTsêàs¡TZ\qT, bÕ|ü⁄\qT yê] <˚e⁄&ÉT s¡øÏå+#·TqT. Ç~ #Ó&ÉTqT
Áb˛‘·‡Væ≤+∫q≥T¢ ø±<ë! eTq <˚e⁄ìøÏ yê] <˚e⁄ìøÏ m+‘· ‘˚&Ü j·TTqï<√
#·÷#êsê?
e÷ »yêãT :` ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT ‘Ó*ùdÔ ¬s+&ÉT e÷≥\˝À @e÷Á‘·eTT
‘˚&Ü ˝Ò<äT. Ç<ä+‘ê ñqï‘· C≤„q $wüj·TeTT ≈£L&Ü ø±<äT, πøe\eTT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
35
ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„q $wüjT· y˚T. ˇø±j·Tq bÕ|ü⁄\qT s¡økåÏ ÕÔ&TÉ , Ç+ø=ø±j·Tq
kÕ<ÛäTe⁄\qT dü+s¡øÏåkÕÔ&ÉT. ˇø£s¡T <äTsêàs¡TZ\qT s¡øÏå+∫ #Ó&ÉT |üìì
#˚j·TT#·THêï&ÉT. eTs=ø£s¡T düHêàs¡TZ\qT s¡øÏå+∫ eT+∫ |üìì #˚düTÔHêï&ÉT
ø£<ë!j·Tì n+≥THêïs¡T. ô|’øÏ n˝≤π> ø£ì|æ+∫Hê ø=~›>± ãT~∆ô|{Ϻ
Ä˝À∫+∫q Ç+<äT˝Àì dü‘·´eTT ns¡úeTsTTb˛e⁄qT. uÛÑ>∑eBZ‘·
C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À 36, 37 XÀ¢ø£eTT\qT #·÷∫q ªªbÕbÕ‘·Tà\˝À ˙e⁄
m+‘· ô|<ä› bÕbÕ‘·Tà&ÉyÓ’Hê >±˙ ìqTï Hê C≤„qeTT #˚‘· |ü$Á‘·Tìï
#˚‘T· qTμμ nì dü«j·TeTT>± ø£èwüß&í TÉ #ÓbÕŒ&ÉT. ªn|æ #˚<dä æ bÕù|uÛ´Ñ dü‡sπ «uÛ´Ñ 'μ
nH˚ XÀ¢ø£eTT˝À á $wüj·TeTT >∑\<äT. Á|üø£ÿH˚ 37e XÀ¢ø£eTT˝À ªªn–ï˝À
ø£f…º\T ø±*b˛sTTq≥T¢ C≤„qeTqT n–ï˝À bÕ|üeTT\qTq$ |üP]Ô>±
ø±*b˛e⁄qTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Çø£ÿ&É @düT #Ó|Œæ q<˚ ø£èwüß&í TÉ ≈£L&Ü #ÓbÕŒ&ÉT.
bÕ|ü⁄\qT s¡ø+åÏ ∫‘˚ kÕ<ÛTä »qT\e⁄‘ês¡T. n|ü&ÉT n<Ûsä à¡ eTT\qT
nD∫y˚dæ n+<ä]˙ <Ûäs¡àes¡T\T>± e÷]ÃqfÒ¢j·T>∑TqT. bÕ|ü⁄\˝Àì
bÕ|üeTT\qT ø£å$T+∫‘˚, ˝Ò≈£î+&Ü #˚ùdÔ yês¡T kÕ<ÛäT»qT˝Ò ne⁄‘ês¡T .
n˝≤π> kÕ<ÛäT»qT\qT ô|+bı+~+#ê\+fÒ, kÕ<ÛäT»qT\qT m≈£îÿe
#˚j·÷\+fÒ bÕ|ü»qT\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·÷*. ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·÷\+fÒ
yê] ø£s¡à\qT (bÕ|üeTT\qT) ˝Ò≈£î+&Ü ø±*Ãy˚j·÷*. n<˚ ø£åe÷o\‘·.
bÕ|ü⁄\qT eTqTwüß\˝À ñ+&˚ bÕ|üeTT\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· <äTqì eT÷&ÉT
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À Ç<˚ $wüjT· eTTH˚ #Ó|ü #·÷ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À ªø£sà¡ <äV≤ü qeTTμ
nì nHêïs¡T. u…’_\T˝À ªbÕ|üø£åe÷|üDμ nHêïs¡T. KTsYÄHé˝À ªbÕ|ü
ø£åe÷o\‘·μ j·Tì nHêïs¡T. eT÷&ÉT ˇπø C≤„qeTTH˚ ‘Ó\TŒ#·Tqï$ ø£<ë!
bÕ|ü⁄\qT ø£å$TkÕÔq+fÒ yê] ø£s¡àqT ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ eT+∫yê]>±
e÷s¡Ã&Éy˚T ø£<ë! n˝≤π> eT+∫yê]ì ô|+bı+~kÕÔq+fÒ bÕbÕ‘·Tà\
bÕ|üeTT\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚kÕÔqH˚>± ns¡úeTT. ¬s+&ÉT e÷≥\T ˇø£ÿfÒ>±!
36
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ª$HêXÊj·T#· <äTwüÿè‘êyéTμ nqT e÷≥˝À bÕ|ü⁄\qT #·+|ü⁄‘êqT
nì #Ó|üø√≈£L&É<äT. bÕ|ü⁄\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚kÕÔqì ns¡úeTT >∑\<äT.
bÕ|ü⁄\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚ùdÔ ª|ü]Á‘êD≤j·T kÕ<Û÷ä HêyéTμ n>∑TqT. eT+∫yê]
dü+K´qT ô|+∫q≥¢>∑TqT. #Ó&ÉTyê] dü+K´qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ eT+∫
yê] dü+K´qT ô|+#·T‘êqT nì XÀ¢ø£eTT˝À ns¡úeTT ø£\<äT. ªªm+‘·
<äTsêàs¡TZ&ÉsTTHê >±˙ yêì bÕ|üeTTqT ˝Ò≈£î+&Ü #˚‘·TqTμμ nì
C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À 36e XÀ¢øe£ T+<äT #Ó|Œæ q|ü&ÉTqï ns¡yú T˚ ªMT bÕ|üeTTqT
ø£å$T+‘·TqTμ nì #Ó|æŒqfÒ¢ ø£<ë! bÕ|üeTTqT ø£å$T+∫q+‘· e÷Á‘·eTTq
bÕ|ü⁄\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dqæ ≥¢>T∑ qT >±˙ y˚sT¡ >± #Ó|ü ø=qT≥≈£î neø±X¯eTT
˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT @ eT‘·eTTq+<äsTTHê ‘·qqT ÄÁX¯sTT+∫q yê]øÏ bÕ|ü
ø£eå ÷|üD #˚jT· Tqì nìï Á>∑+<∏eä TT\˝À #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. nsTT‘˚ ø=+<äsT¡
<ëìì ns¡eú TT #˚dTü ø√˝Òø£ bÕ|üøeå£ ÷|üDqT bÕ|üsø¡ Då£ nì nqTø=Hêïs¡T.
bÕbÕ‘·Tà\qT H˚qT |ü$Á‘·T\qT #˚j·TT<äTqT nì uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ø£\<äT.
n˝≤ #Ó|Œü &ÉeTT˝À bÕ|üeTT\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dæ yê]ì |ü$Á‘·T\qT #˚‘T· qì
ns¡úeTT. n<˚ $<ÛëqeTT eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À >∑\<äT. ˇø£<ëì˝À
@$T ñ+&ÉTH√ $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À ≈£L&Ü n<˚ ñ+&ÉTqT.
∫qï ñ<ëVü≤s¡DqT #Ó|挑˚ Ç˝≤ ø£\<äT. bÕeTT eTT+<äT≈£î b˛‘·T+~
nì #Ó|æŒHê, bÕeTT yÓqø£≈£î ÁbÕø£<äT nì #Ó|æŒHê ¬s+&É÷ ˇπø ns¡úeTT.
nsTT‘˚ #Ó|üŒ&ÉeTT y˚s¡T>± j·TTqï~. n˝≤π> bÕ|ü⁄\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ‘˚
|ü$Á‘·T\e⁄‘ês¡T. |ü$Á‘·T\qT ô|+#ê\+fÒ bÕbÕ‘·Tà\qT ˝Ò≈£î+&Ü
#˚j÷· *. s¬ +&É÷ ˇø£ÿfÒjT· >∑TqT. n<˚ $<Ûeä TT>± u…_’ \T˝À bÕbÕ‘·Tà\qT
ø£å$T+#·T‘êqT nHêï&ÉT. n<˚e÷≥H˚ ^‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT 36˝À m+‘·
bÕbÕ‘·Tà&Óq’ MT bÕ|üeTT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚kÕÔqì nHêï&ÉT. eT÷&ÉT eT‘·eTT\≈£î
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
35
ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„q $wüjT· y˚T. ˇø±j·Tq bÕ|ü⁄\qT s¡økåÏ ÕÔ&TÉ , Ç+ø=ø±j·Tq
kÕ<ÛäTe⁄\qT dü+s¡øÏåkÕÔ&ÉT. ˇø£s¡T <äTsêàs¡TZ\qT s¡øÏå+∫ #Ó&ÉT |üìì
#˚j·TT#·THêï&ÉT. eTs=ø£s¡T düHêàs¡TZ\qT s¡øÏå+∫ eT+∫ |üìì #˚düTÔHêï&ÉT
ø£<ë!j·Tì n+≥THêïs¡T. ô|’øÏ n˝≤π> ø£ì|æ+∫Hê ø=~›>± ãT~∆ô|{Ϻ
Ä˝À∫+∫q Ç+<äT˝Àì dü‘·´eTT ns¡úeTsTTb˛e⁄qT. uÛÑ>∑eBZ‘·
C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À 36, 37 XÀ¢ø£eTT\qT #·÷∫q ªªbÕbÕ‘·Tà\˝À ˙e⁄
m+‘· ô|<ä› bÕbÕ‘·Tà&ÉyÓ’Hê >±˙ ìqTï Hê C≤„qeTT #˚‘· |ü$Á‘·Tìï
#˚‘T· qTμμ nì dü«j·TeTT>± ø£èwüß&í TÉ #ÓbÕŒ&ÉT. ªn|æ #˚<dä æ bÕù|uÛ´Ñ dü‡sπ «uÛ´Ñ 'μ
nH˚ XÀ¢ø£eTT˝À á $wüj·TeTT >∑\<äT. Á|üø£ÿH˚ 37e XÀ¢ø£eTT˝À ªªn–ï˝À
ø£f…º\T ø±*b˛sTTq≥T¢ C≤„qeTqT n–ï˝À bÕ|üeTT\qTq$ |üP]Ô>±
ø±*b˛e⁄qTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Çø£ÿ&É @düT #Ó|Œæ q<˚ ø£èwüß&í TÉ ≈£L&Ü #ÓbÕŒ&ÉT.
bÕ|ü⁄\qT s¡ø+åÏ ∫‘˚ kÕ<ÛTä »qT\e⁄‘ês¡T. n|ü&ÉT n<Ûsä à¡ eTT\qT
nD∫y˚dæ n+<ä]˙ <Ûäs¡àes¡T\T>± e÷]ÃqfÒ¢j·T>∑TqT. bÕ|ü⁄\˝Àì
bÕ|üeTT\qT ø£å$T+∫‘˚, ˝Ò≈£î+&Ü #˚ùdÔ yês¡T kÕ<ÛäT»qT˝Ò ne⁄‘ês¡T .
n˝≤π> kÕ<ÛäT»qT\qT ô|+bı+~+#ê\+fÒ, kÕ<ÛäT»qT\qT m≈£îÿe
#˚j·÷\+fÒ bÕ|ü»qT\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·÷*. ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·÷\+fÒ
yê] ø£s¡à\qT (bÕ|üeTT\qT) ˝Ò≈£î+&Ü ø±*Ãy˚j·÷*. n<˚ ø£åe÷o\‘·.
bÕ|ü⁄\qT eTqTwüß\˝À ñ+&˚ bÕ|üeTT\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· <äTqì eT÷&ÉT
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À Ç<˚ $wüjT· eTTH˚ #Ó|ü #·÷ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À ªø£sà¡ <äV≤ü qeTTμ
nì nHêïs¡T. u…’_\T˝À ªbÕ|üø£åe÷|üDμ nHêïs¡T. KTsYÄHé˝À ªbÕ|ü
ø£åe÷o\‘·μ j·Tì nHêïs¡T. eT÷&ÉT ˇπø C≤„qeTTH˚ ‘Ó\TŒ#·Tqï$ ø£<ë!
bÕ|ü⁄\qT ø£å$TkÕÔq+fÒ yê] ø£s¡àqT ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ eT+∫yê]>±
e÷s¡Ã&Éy˚T ø£<ë! n˝≤π> eT+∫yê]ì ô|+bı+~kÕÔq+fÒ bÕbÕ‘·Tà\
bÕ|üeTT\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚kÕÔqH˚>± ns¡úeTT. ¬s+&ÉT e÷≥\T ˇø£ÿfÒ>±!
36
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ª$HêXÊj·T#· <äTwüÿè‘êyéTμ nqT e÷≥˝À bÕ|ü⁄\qT #·+|ü⁄‘êqT
nì #Ó|üø√≈£L&É<äT. bÕ|ü⁄\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚kÕÔqì ns¡úeTT >∑\<äT.
bÕ|ü⁄\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚ùdÔ ª|ü]Á‘êD≤j·T kÕ<Û÷ä HêyéTμ n>∑TqT. eT+∫yê]
dü+K´qT ô|+∫q≥¢>∑TqT. #Ó&ÉTyê] dü+K´qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ eT+∫
yê] dü+K´qT ô|+#·T‘êqT nì XÀ¢ø£eTT˝À ns¡úeTT ø£\<äT. ªªm+‘·
<äTsêàs¡TZ&ÉsTTHê >±˙ yêì bÕ|üeTTqT ˝Ò≈£î+&Ü #˚‘·TqTμμ nì
C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À 36e XÀ¢øe£ T+<äT #Ó|Œæ q|ü&ÉTqï ns¡yú T˚ ªMT bÕ|üeTTqT
ø£å$T+‘·TqTμ nì #Ó|æŒqfÒ¢ ø£<ë! bÕ|üeTTqT ø£å$T+∫q+‘· e÷Á‘·eTTq
bÕ|ü⁄\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dqæ ≥¢>T∑ qT >±˙ y˚sT¡ >± #Ó|ü ø=qT≥≈£î neø±X¯eTT
˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT @ eT‘·eTTq+<äsTTHê ‘·qqT ÄÁX¯sTT+∫q yê]øÏ bÕ|ü
ø£eå ÷|üD #˚jT· Tqì nìï Á>∑+<∏eä TT\˝À #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. nsTT‘˚ ø=+<äsT¡
<ëìì ns¡eú TT #˚dTü ø√˝Òø£ bÕ|üøeå£ ÷|üDqT bÕ|üsø¡ Då£ nì nqTø=Hêïs¡T.
bÕbÕ‘·Tà\qT H˚qT |ü$Á‘·T\qT #˚j·TT<äTqT nì uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ø£\<äT.
n˝≤ #Ó|Œü &ÉeTT˝À bÕ|üeTT\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dæ yê]ì |ü$Á‘·T\qT #˚‘T· qì
ns¡úeTT. n<˚ $<ÛëqeTT eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À >∑\<äT. ˇø£<ëì˝À
@$T ñ+&ÉTH√ $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À ≈£L&Ü n<˚ ñ+&ÉTqT.
∫qï ñ<ëVü≤s¡DqT #Ó|挑˚ Ç˝≤ ø£\<äT. bÕeTT eTT+<äT≈£î b˛‘·T+~
nì #Ó|æŒHê, bÕeTT yÓqø£≈£î ÁbÕø£<äT nì #Ó|æŒHê ¬s+&É÷ ˇπø ns¡úeTT.
nsTT‘˚ #Ó|üŒ&ÉeTT y˚s¡T>± j·TTqï~. n˝≤π> bÕ|ü⁄\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ‘˚
|ü$Á‘·T\e⁄‘ês¡T. |ü$Á‘·T\qT ô|+#ê\+fÒ bÕbÕ‘·Tà\qT ˝Ò≈£î+&Ü
#˚j÷· *. s¬ +&É÷ ˇø£ÿfÒjT· >∑TqT. n<˚ $<Ûeä TT>± u…_’ \T˝À bÕbÕ‘·Tà\qT
ø£å$T+#·T‘êqT nHêï&ÉT. n<˚e÷≥H˚ ^‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT 36˝À m+‘·
bÕbÕ‘·Tà&Óq’ MT bÕ|üeTT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚kÕÔqì nHêï&ÉT. eT÷&ÉT eT‘·eTT\≈£î
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
37
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚, <˚e⁄ì C≤„qeTT ˇø£ÿfÒ. Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq <ëìì
ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£ ˙ ÇwüºeTT e∫Ãq≥T¢ nqTø=+fÒ <ëìì <˚e⁄&ÉT
ˇ|üø√&ÉT. n˝≤ eÁø°ø£]+∫ #Ó|æŒqyê]øÏ X‚wüeTT >∑\ ô|<ä› bÕ|üeTT
#˚s¡TqT.
H˚{Ï Å¬ø’düúe⁄\T ‘·eT eT‘· Á|ü#ês¡eTT MT<ä <äèwæ˜ ô|{Ϻ $T>∑‘ê
eT‘·eTT\ø£+fÒ ‘·eT eT‘·y˚T >=|üŒ<äì Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T. eT‘·
$wüj·TeTT˝À Ŭø’düúe⁄\T ‘·|ü>± Á|üe]Ô+#·&ÉeTT, ‘·eT eT‘·eTT˝ÀìøÏ
Væ≤+<äTe⁄\qT Äø£]¸+#·Tø=H˚<ëìøÏ @düT #Ó|üŒì$, u…’_\T˝À ˝Òì
$wüj·TeTT\T Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T. @düT #Ó|æŒq e÷≥\T u…’_\T
Á>∑+<∏äeTT˝À Á|ü‘·´ø£åeTT>± j·TTHêïsTT. nø£ÿ&É bÕ|üeTT\ $wüj·TeTT˝À
@$T #ÓbÕŒ&ÉT nì #·÷ùdÔ H˚&ÉT Ŭø’düúe⁄\ Á|ü#ês¡eTT |üP]Ô ‘·|üŒ >∑TqT.
u…’_\T˝Àì $wüj·TeTT\T Ŭø’düúe⁄\≈£î @e÷Á‘·eTT ns¡úeTT ø±˝Ò<äì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. Ç+‘·es¡≈î£ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #Ó|Œæ q $wüjT· eTT\T #ÓbÕŒeTT.
Ç|ü&ÉT u…_’ \T˝À bÕ|ü $wüjT· eTT\ >∑T]+∫ #Ó|Œæ ‘˚, ˇø£s√E $+<äT˝À
@düT Á<ëø£ås¡düeTT Ç∫à ªªÇ~ Hê s¡ø£ÔeTTμμ nHêï&ÉT. n˝≤π> s=f…º eTTø£ÿ
Ç∫à ªªÇ~ Hê X¯Øs¡eTTμμ nHêï&ÉT. ªªHê ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT #˚‘· MT
bÕ|üeTT\T b˛‘êsTTμμ nì nHêï&ÉT. n+‘·≈£îeTT+<äT Á<ëø£å s¡düeTT
Ç∫à ªªÇ~ Hê s¡ø£ÔeTT, Bìì Á‘ê>∑TeTTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ‘·sê«‘· ªª‘·q
ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT #˚‘· bÕ|ü ø£åe÷|üD ø£\<äTμμ nì nHêï&ÉT. s¡ø£ÔeTTqT
Á‘ê>∑eTHêï&ÉT>±˙ <ëìì |üPdüTø=+fÒH√, s¡ø£ÔeTT‘√ ø£&ÉT>∑T≈£î+fÒH √
bÕ|üeTT b˛‘·T+<äì #Ó|üŒ˝Ò<äT.
H˚&ÉT Ŭø’düúe⁄\T e÷ @düT s¡ø£ÔeTT e\q MT bÕ|üeTT ø£&ç–y˚j·T
ã&ÉT#·Tqï~. e÷ <˚e⁄&ÉT bÕ|üeTTqT ø£å$T+#·TqT. MT <˚e⁄&ÉT bÕ|ü⁄ \qT
38
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
j·TeT˝Àø£eTTq≈£î |ü+|æ •ø£\å T nqTuÛ$Ñ +#˚≥≥T¢ #˚jT· TqT. H˚&TÉ bÕ|üeTT
#˚jT· ìyê&ÉT me&É÷ ˝Ò&TÉ . ø±e⁄q MTs¡+<äs÷¡ @düTe<ä≈› î£ e∫Ã, @düTqT
$X¯«dæùdÔ MT bÕ|ü ø£åe÷|üD »]–b˛e⁄qT. MT eT‘·eTT˝À bÕ|ü⁄\T
•øÏå+#·ã&ÉT<äTs¡T. e÷ eT‘·eTT˝À bÕ|ü⁄\T ø£å$T+#·ã&ÉT<äTs¡T. MT
bÕ|üeTT\T @düTs¡ø£ÔeTT #˚‘· ø£&ç–y˚j·Tã&ÉTqT. s¡ø£ÔÁb˛ø£åD e\qH˚ MT
bÕ|üeTT b˛e⁄qT nì #Ó|ü#·THêïs¡T. n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT |üP]Ô ‘·|ü.
@düT ‘·q s¡ø£ÔeTTqT Á‘ê>∑eTHêï&ÉT>±˙ y˚πs @MT #Ó|üŒ˝Ò<äT. s¡ø£Ô eTTqT
ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT nHêï&ÉT >±˙, kÕ<Ûës¡D s¡ø£ÔeTì #Ó|üŒ˝Ò<äT. nsTT‘˚
nø£ÿ&É Ç∫Ãq~ Á<ëø£ås¡düeTT. Á<ëø£ås¡düeTTqT s¡ø£ÔeTT>± m˝≤
b˛\TÃø√yê*? <ëìì Á‘ê–‘˚ @eTe⁄‘·T+<√ Äj·TH˚ #ÓbÕŒ&ÉT. bÕ|üeTT\T
b˛‘êj·Tì #ÓbÕŒ&ÉT. bÕ|üeTT\T ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄≥≈£î Á<ëø£ås¡düeTT˝À @
X¯øÏÔ ø£\<äT? Ç∫Ãq~ n|üŒ{Ï •wüß´\πø >±˙ n~ H˚&ÉT Ç‘·s¡T\≈£î m≥T¢
e]Ô+#·TqT? á s√E Á<ëø£å s¡düeTT>±˙, s¡ø£ÔeTT>±˙ @B ˝Ò<äT. Äj·TH˚
˝Ò&ÉT, Ç|ü&ÉT Äj·Tq s¡ø£ÔeTT m˝≤ <=s¡T≈£îqT? Äj·TH˚ ˝Òq|ü&ÉT
Äj·Tq s¡ø£ÔeTTqT >∑T]+∫ Ŭø’düúe⁄\T #Ó|üŒ&ÉeTT yÓ÷düeTT #˚dæq≥T¢ ø±<ë!
Á|ü»\qT ‘·|ü<ë]˝À |ü+|æ+∫q≥T¢ ø±<ë?
Ŭø’düúe⁄\T H˚&ÉT eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T ‘·|üŒ, C≤„q
Á|ü#ês¡eTT #˚j·T˝Ò<äT. Væ≤+<äTe⁄\T yê]ì #·÷∫, yê]ì Á|ü•ï+#˚
s¡ø£eTT>± Á|ü•ï+∫ø£ Væ≤+<äTe⁄\T ≈£L&Ü ‘·|ü>± Á|ü•ï+#·T#·THêïs¡T.
M] Á|üX¯ï\T M] ‘·|üqT #·÷|ü⁄#·Tqï$ ‘·|üŒ yê] ‘·|üqT #·÷|ü˝Ò<äT.
Ç|ü&ÉT y˚TeTT n&ç–q≥T¢ yê] ‘·|üqT #·÷|æ n&ÉT>∑e#·TÃqT ø£<ë!
Çs¡TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ ‘·|ü ˝ÒjT· Tqï$. Væ≤+<äTe⁄\≈£î ‘·eT ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TsTTq
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· Ç+‘·es¡≈î£ ns¡eú TT ø±˝Ò<Tä . n˝≤π> Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î u…’_\T Á>∑+<∏eä TT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
37
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚, <˚e⁄ì C≤„qeTT ˇø£ÿfÒ. Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq <ëìì
ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£ ˙ ÇwüºeTT e∫Ãq≥T¢ nqTø=+fÒ <ëìì <˚e⁄&ÉT
ˇ|üø√&ÉT. n˝≤ eÁø°ø£]+∫ #Ó|æŒqyê]øÏ X‚wüeTT >∑\ ô|<ä› bÕ|üeTT
#˚s¡TqT.
H˚{Ï Å¬ø’düúe⁄\T ‘·eT eT‘· Á|ü#ês¡eTT MT<ä <äèwæ˜ ô|{Ϻ $T>∑‘ê
eT‘·eTT\ø£+fÒ ‘·eT eT‘·y˚T >=|üŒ<äì Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T. eT‘·
$wüj·TeTT˝À Ŭø’düúe⁄\T ‘·|ü>± Á|üe]Ô+#·&ÉeTT, ‘·eT eT‘·eTT˝ÀìøÏ
Væ≤+<äTe⁄\qT Äø£]¸+#·Tø=H˚<ëìøÏ @düT #Ó|üŒì$, u…’_\T˝À ˝Òì
$wüj·TeTT\T Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T. @düT #Ó|æŒq e÷≥\T u…’_\T
Á>∑+<∏äeTT˝À Á|ü‘·´ø£åeTT>± j·TTHêïsTT. nø£ÿ&É bÕ|üeTT\ $wüj·TeTT˝À
@$T #ÓbÕŒ&ÉT nì #·÷ùdÔ H˚&ÉT Ŭø’düúe⁄\ Á|ü#ês¡eTT |üP]Ô ‘·|üŒ >∑TqT.
u…’_\T˝Àì $wüj·TeTT\T Ŭø’düúe⁄\≈£î @e÷Á‘·eTT ns¡úeTT ø±˝Ò<äì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. Ç+‘·es¡≈î£ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #Ó|Œæ q $wüjT· eTT\T #ÓbÕŒeTT.
Ç|ü&ÉT u…_’ \T˝À bÕ|ü $wüjT· eTT\ >∑T]+∫ #Ó|Œæ ‘˚, ˇø£s√E $+<äT˝À
@düT Á<ëø£ås¡düeTT Ç∫à ªªÇ~ Hê s¡ø£ÔeTTμμ nHêï&ÉT. n˝≤π> s=f…º eTTø£ÿ
Ç∫à ªªÇ~ Hê X¯Øs¡eTTμμ nHêï&ÉT. ªªHê ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT #˚‘· MT
bÕ|üeTT\T b˛‘êsTTμμ nì nHêï&ÉT. n+‘·≈£îeTT+<äT Á<ëø£å s¡düeTT
Ç∫à ªªÇ~ Hê s¡ø£ÔeTT, Bìì Á‘ê>∑TeTTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ‘·sê«‘· ªª‘·q
ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT #˚‘· bÕ|ü ø£åe÷|üD ø£\<äTμμ nì nHêï&ÉT. s¡ø£ÔeTTqT
Á‘ê>∑eTHêï&ÉT>±˙ <ëìì |üPdüTø=+fÒH√, s¡ø£ÔeTT‘√ ø£&ÉT>∑T≈£î+fÒH √
bÕ|üeTT b˛‘·T+<äì #Ó|üŒ˝Ò<äT.
H˚&ÉT Ŭø’düúe⁄\T e÷ @düT s¡ø£ÔeTT e\q MT bÕ|üeTT ø£&ç–y˚j·T
ã&ÉT#·Tqï~. e÷ <˚e⁄&ÉT bÕ|üeTTqT ø£å$T+#·TqT. MT <˚e⁄&ÉT bÕ|ü⁄ \qT
38
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
j·TeT˝Àø£eTTq≈£î |ü+|æ •ø£\å T nqTuÛ$Ñ +#˚≥≥T¢ #˚jT· TqT. H˚&TÉ bÕ|üeTT
#˚jT· ìyê&ÉT me&É÷ ˝Ò&TÉ . ø±e⁄q MTs¡+<äs÷¡ @düTe<ä≈› î£ e∫Ã, @düTqT
$X¯«dæùdÔ MT bÕ|ü ø£åe÷|üD »]–b˛e⁄qT. MT eT‘·eTT˝À bÕ|ü⁄\T
•øÏå+#·ã&ÉT<äTs¡T. e÷ eT‘·eTT˝À bÕ|ü⁄\T ø£å$T+#·ã&ÉT<äTs¡T. MT
bÕ|üeTT\T @düTs¡ø£ÔeTT #˚‘· ø£&ç–y˚j·Tã&ÉTqT. s¡ø£ÔÁb˛ø£åD e\qH˚ MT
bÕ|üeTT b˛e⁄qT nì #Ó|ü#·THêïs¡T. n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT |üP]Ô ‘·|ü.
@düT ‘·q s¡ø£ÔeTTqT Á‘ê>∑eTHêï&ÉT>±˙ y˚πs @MT #Ó|üŒ˝Ò<äT. s¡ø£Ô eTTqT
ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT nHêï&ÉT >±˙, kÕ<Ûës¡D s¡ø£ÔeTì #Ó|üŒ˝Ò<äT. nsTT‘˚
nø£ÿ&É Ç∫Ãq~ Á<ëø£ås¡düeTT. Á<ëø£ås¡düeTTqT s¡ø£ÔeTT>± m˝≤
b˛\TÃø√yê*? <ëìì Á‘ê–‘˚ @eTe⁄‘·T+<√ Äj·TH˚ #ÓbÕŒ&ÉT. bÕ|üeTT\T
b˛‘êj·Tì #ÓbÕŒ&ÉT. bÕ|üeTT\T ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄≥≈£î Á<ëø£ås¡düeTT˝À @
X¯øÏÔ ø£\<äT? Ç∫Ãq~ n|üŒ{Ï •wüß´\πø >±˙ n~ H˚&ÉT Ç‘·s¡T\≈£î m≥T¢
e]Ô+#·TqT? á s√E Á<ëø£å s¡düeTT>±˙, s¡ø£ÔeTT>±˙ @B ˝Ò<äT. Äj·TH˚
˝Ò&ÉT, Ç|ü&ÉT Äj·Tq s¡ø£ÔeTT m˝≤ <=s¡T≈£îqT? Äj·TH˚ ˝Òq|ü&ÉT
Äj·Tq s¡ø£ÔeTTqT >∑T]+∫ Ŭø’düúe⁄\T #Ó|üŒ&ÉeTT yÓ÷düeTT #˚dæq≥T¢ ø±<ë!
Á|ü»\qT ‘·|ü<ë]˝À |ü+|æ+∫q≥T¢ ø±<ë?
Ŭø’düúe⁄\T H˚&ÉT eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T ‘·|üŒ, C≤„q
Á|ü#ês¡eTT #˚j·T˝Ò<äT. Væ≤+<äTe⁄\T yê]ì #·÷∫, yê]ì Á|ü•ï+#˚
s¡ø£eTT>± Á|ü•ï+∫ø£ Væ≤+<äTe⁄\T ≈£L&Ü ‘·|ü>± Á|ü•ï+#·T#·THêïs¡T.
M] Á|üX¯ï\T M] ‘·|üqT #·÷|ü⁄#·Tqï$ ‘·|üŒ yê] ‘·|üqT #·÷|ü˝Ò<äT.
Ç|ü&ÉT y˚TeTT n&ç–q≥T¢ yê] ‘·|üqT #·÷|æ n&ÉT>∑e#·TÃqT ø£<ë!
Çs¡TyÓ|’ ⁄ü ˝≤ ‘·|ü ˝ÒjT· Tqï$. Væ≤+<äTe⁄\≈£î ‘·eT ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TsTTq
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· Ç+‘·es¡≈î£ ns¡eú TT ø±˝Ò<Tä . n˝≤π> Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î u…’_\T Á>∑+<∏eä TT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
39
ns¡úeTT ø±˝Ò<äT. yês¡T yê] Á|ü#ês¡eTT˝À ªªs¡ø£ÔÁb˛ø£åD bÕ|ü|ü]Vü‰s¡yéTμμ
nqT yêø£´eTTqT #Ó|ü#·T+<äTs¡T. Ä yêø£´eTT y˚<äeTT\˝À ø£\<äì,
s¡øeÔ£ TT #˚‘· ø£&TÉ >∑T≥ #˚‘· bÕ|üøeå£ ÷|üD ø£\<äì #Ó|ü #·T+<äTs¡T. nsTT‘˚
yê]øÏ>±˙, yê] ô|<ä›\≈£î>±˙ s¡ø£ÔeTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·T<äT. @düT
s¡ø£ÔeTT Äj·TqqT eTT\T≈£î\T ø={Ϻq s√CÒ ø±]b˛sTT+~. n≥T¢
ø±]q|ü&ÉsTTHê me&ÉsTTHê Äj·Tq s¡ø£ÔeTTqT rdüTø=ì ‘·eT
bÕ|üeTT\qT ø£&ÉT>∑Tø=Hêïsê? @B ˝Òì~ yês¡T ‘·eT eT‘· Á|ü#ês¡
ì$T‘·ÔeTT s¡ø£ÔeTT bÕ|üø£åe÷|üD nì ndü‘·´eTTqT #Ó|ü#·THêïs¡T.
mes¡sTTHê, @ eT‘·dTü &ú sÉ TTHê ‘·eT Á>∑+<∏eä TT˝Àì $wüjT· eTT\qT ‘·|ü >±
#Ó|挑˚, n|ü&ÉT yê] ‘·|ü\qT #·÷|æ yê]ì $eT]Ù+#·e#·TÃqT>±˙,
n≥T¢ ø±≈£î+&Ü eTqeTT ‘·|ü>± e÷{≤¢&ÉT#·÷ yê]ì Á|ü•ï+#·&ÉeTT
eT+∫~ ø±<äT. yê]˝Àì ‘·|ü\T ‘Ó*j·TT≥≈£î eTT+<äT Væ≤+<äTe⁄\T
yê] Á>∑+<∏äeTTqT #·~$ eTqeTT ns¡úeTT #˚düTø=ìj·TT+fÒ yê]ì
m|ü&ÉsTTHê ‘·|ü |ü≥eº #·TÃqT. u…_’ \T˝À ñ+&˚~ ≈£L&Ü uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì<˚.
H˚qT eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·~yêqT, Hê≈£î u≤>± ns¡úeTsTTHêsTT.
n+<äTe\q H˚&ÉT H˚qT me] Á>∑+<∏äeTT˝Àì düe÷#ês¡eTTqsTTHê
#Ó|üŒ>∑\qT. $T>∑‘ê ¬s+&ÉT eT‘·eTT\ ‘·|ü\qT #·÷|ü>∑\qT.
yê] Á|üX¯ï :` Ŭø’düúe <˚e⁄&˚ ì»yÓTÆq <˚e⁄&Éì, Væ≤+<ä÷ <˚e⁄fiË¢es¡÷
<˚e⁄fi‚¢ ø±<äì n+fÒ Ç+‘·es¡≈£î eTT+<äT <˚e⁄&ÉT ˝Ò&Ü? n+‘·≈£îeTT+<äT
eT‘ê\T ˝Òyê? uÛÑ>∑e+‘·Tìï #˚s¡Tø=qï eTVü‰‘·Tà\T ˝Òsê?
e÷ »yêãT :` á Á|üX¯ï˝À eT÷&ÉT ‘·|ü\T ø£ì|ædüTÔHêïsTT. »yêãT
#Ó|üŒe\dæq yêì~ m≥÷ ‘·ù|Œj·TT+&ÉTqT. nsTT‘˚ eTT+<äT eTqyÓ’|ü⁄
qT+&ç uÛÑ>∑eBZ‘· Á|üø±s¡eTT, XÊÅdüÔã<䛑· C≤„qeTTqT nqTdü]+∫ ‘· |ü\T
40
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ñ+&É≈£L&É<äT. e÷ ‘·|ü˝ÒeTTHêïj·Tì MTs¡T nqTø√e#·TÃqT. yêfi¯fl
<˚e⁄ìï ˇø£ÿìH˚ #Ó|Œæ , Væ≤+<ä÷ <˚e⁄fi¯q¢ T nH˚≈î£ \Tqï≥T¢ n&É>&∑ eÉ TT yÓTT<ä{Ï
‘·|ü. n+‘·≈£î eTT+<äT eT‘ê\T ˝Òyê? nq&ÉeTT ¬s+&Ée ‘·|ü.
uÛÑ>∑e+‘·Tìï #˚s¡T≈£îqï eTVü‰‘·Tà\T ˝Òsê? nì n&É>∑&ÉeTT eT÷&Ée
‘·|ü j·T>∑TqT. n+‘·≈£îeTT+<äT eT‘ê\T ˝Òyêj·Tì nHêïs¡T ø£<ë!
n+‘·≈£îeTT+<äT eT‘ê\T @e÷Á‘·eTT ˝Òe⁄. Ŭø’düúeeTT e∫Ãq ‘·sê«‘·
yÓTT<ä{ dü+|òüTeTT\T @s¡Œ&ç, ‘·sê«‘· dü+|òüTeTT\T eT‘·eTT>± e÷]q$.
Ŭø’düúeeTT yÓTT<ä≥ eT‘·eTT>± e÷]q ‘·sê«‘· Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT
≈£L&Ü ‘·eT~ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTì #Ó|üø=qï~. eT‘ê\ #·]Á‘·˝ÀìøÏ
b˛‘˚ Væ≤+<äT‘·«eTT yÓTT<ä{Ï qT+&ç j·TTHêï <ëìøÏ eT‘·eTT nqT ù| s¡T
˝Ò<äT. ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT @s¡Œ&çq Ŭø’düúeeTT yÓTT<ä{Ï
eT‘·eTT>± ‘·j·÷s¡T ø±>±, ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç j·TTqï
Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT ‘·eTqT ≈£L&Ü eT‘·eTT>± #Ó|üø√e&ÉeTT
yÓTT<ä\sTTq~. n≥T¢ Væ≤+<äT‘·«eTT ¬s+&Ée eT‘·eTT>± ‘·j·÷s¡sTTq~.
n+‘·≈£îeTT+<äT eT‘· Á|üdüπøÔ ˝Ò<äT. ¬s+&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç
Ŭø’düúeeTT‘√ bÕ≥T Væ≤+<äT‘·«eTT eT‘·eTsTTq~. n|ü&ÉT ªVæ≤+<ä÷ μ
nH˚ ù|s¡T‘√ ˝Ò≈£î+&Ü ªÇ+<äTμ nqT ù|s¡T‘√ j·TT+&˚~. <ë<ë|ü⁄ 150
dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä{Ï es¡≈£î ªÇ+<ä÷ eT‘·eTTμ nì #Ó|üŒã&çq~.
H˚&ÉT ªVæ≤+<ä÷ eT‘·eTTμ nqT ù|s¡T‘√ #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. á $<ÛäeTT>±
#·]Á‘· ‘Ó*dæ e÷{≤¢&ç‘˚ n|ü&ÉT eT‘·eTT\T ˝Òe⁄. ‘Ó*j·Tø£ e÷{≤¢ &ç‘˚
ô|’ Á|üX¯ï˝≤>± n+‘·≈£îeTT+<äT eT‘ê\T ˝Òyê? nì n&ç–q≥T¢+≥T+~.
n˝≤ n&É>∑&ÉeTT e÷≈£î #·]Á‘· ‘Ó*j·T<äì #Ó|üø=qï≥T¢qï~. n˝≤
eTq+‘·≈£î eTqeTT ‘Ó*$ ‘·≈£îÿeyês¡T>± ãj·T≥|ü&É&ÉeTT eT+∫<ë?
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
39
ns¡úeTT ø±˝Ò<äT. yês¡T yê] Á|ü#ês¡eTT˝À ªªs¡ø£ÔÁb˛ø£åD bÕ|ü|ü]Vü‰s¡yéTμμ
nqT yêø£´eTTqT #Ó|ü#·T+<äTs¡T. Ä yêø£´eTT y˚<äeTT\˝À ø£\<äì,
s¡øeÔ£ TT #˚‘· ø£&TÉ >∑T≥ #˚‘· bÕ|üøeå£ ÷|üD ø£\<äì #Ó|ü #·T+<äTs¡T. nsTT‘˚
yê]øÏ>±˙, yê] ô|<ä›\≈£î>±˙ s¡ø£ÔeTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·T<äT. @düT
s¡ø£ÔeTT Äj·TqqT eTT\T≈£î\T ø={Ϻq s√CÒ ø±]b˛sTT+~. n≥T¢
ø±]q|ü&ÉsTTHê me&ÉsTTHê Äj·Tq s¡ø£ÔeTTqT rdüTø=ì ‘·eT
bÕ|üeTT\qT ø£&ÉT>∑Tø=Hêïsê? @B ˝Òì~ yês¡T ‘·eT eT‘· Á|ü#ês¡
ì$T‘·ÔeTT s¡ø£ÔeTT bÕ|üø£åe÷|üD nì ndü‘·´eTTqT #Ó|ü#·THêïs¡T.
mes¡sTTHê, @ eT‘·dTü &ú sÉ TTHê ‘·eT Á>∑+<∏eä TT˝Àì $wüjT· eTT\qT ‘·|ü >±
#Ó|挑˚, n|ü&ÉT yê] ‘·|ü\qT #·÷|æ yê]ì $eT]Ù+#·e#·TÃqT>±˙,
n≥T¢ ø±≈£î+&Ü eTqeTT ‘·|ü>± e÷{≤¢&ÉT#·÷ yê]ì Á|ü•ï+#·&ÉeTT
eT+∫~ ø±<äT. yê]˝Àì ‘·|ü\T ‘Ó*j·TT≥≈£î eTT+<äT Væ≤+<äTe⁄\T
yê] Á>∑+<∏äeTTqT #·~$ eTqeTT ns¡úeTT #˚düTø=ìj·TT+fÒ yê]ì
m|ü&ÉsTTHê ‘·|ü |ü≥eº #·TÃqT. u…_’ \T˝À ñ+&˚~ ≈£L&Ü uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì<˚.
H˚qT eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·~yêqT, Hê≈£î u≤>± ns¡úeTsTTHêsTT.
n+<äTe\q H˚&ÉT H˚qT me] Á>∑+<∏äeTT˝Àì düe÷#ês¡eTTqsTTHê
#Ó|üŒ>∑\qT. $T>∑‘ê ¬s+&ÉT eT‘·eTT\ ‘·|ü\qT #·÷|ü>∑\qT.
yê] Á|üX¯ï :` Ŭø’düúe <˚e⁄&˚ ì»yÓTÆq <˚e⁄&Éì, Væ≤+<ä÷ <˚e⁄fiË¢es¡÷
<˚e⁄fi‚¢ ø±<äì n+fÒ Ç+‘·es¡≈£î eTT+<äT <˚e⁄&ÉT ˝Ò&Ü? n+‘·≈£îeTT+<äT
eT‘ê\T ˝Òyê? uÛÑ>∑e+‘·Tìï #˚s¡Tø=qï eTVü‰‘·Tà\T ˝Òsê?
e÷ »yêãT :` á Á|üX¯ï˝À eT÷&ÉT ‘·|ü\T ø£ì|ædüTÔHêïsTT. »yêãT
#Ó|üŒe\dæq yêì~ m≥÷ ‘·ù|Œj·TT+&ÉTqT. nsTT‘˚ eTT+<äT eTqyÓ’|ü⁄
qT+&ç uÛÑ>∑eBZ‘· Á|üø±s¡eTT, XÊÅdüÔã<䛑· C≤„qeTTqT nqTdü]+∫ ‘· |ü\T
40
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ñ+&É≈£L&É<äT. e÷ ‘·|ü˝ÒeTTHêïj·Tì MTs¡T nqTø√e#·TÃqT. yêfi¯fl
<˚e⁄ìï ˇø£ÿìH˚ #Ó|Œæ , Væ≤+<ä÷ <˚e⁄fi¯q¢ T nH˚≈î£ \Tqï≥T¢ n&É>&∑ eÉ TT yÓTT<ä{Ï
‘·|ü. n+‘·≈£î eTT+<äT eT‘ê\T ˝Òyê? nq&ÉeTT ¬s+&Ée ‘·|ü.
uÛÑ>∑e+‘·Tìï #˚s¡T≈£îqï eTVü‰‘·Tà\T ˝Òsê? nì n&É>∑&ÉeTT eT÷&Ée
‘·|ü j·T>∑TqT. n+‘·≈£îeTT+<äT eT‘ê\T ˝Òyêj·Tì nHêïs¡T ø£<ë!
n+‘·≈£îeTT+<äT eT‘ê\T @e÷Á‘·eTT ˝Òe⁄. Ŭø’düúeeTT e∫Ãq ‘·sê«‘·
yÓTT<ä{ dü+|òüTeTT\T @s¡Œ&ç, ‘·sê«‘· dü+|òüTeTT\T eT‘·eTT>± e÷]q$.
Ŭø’düúeeTT yÓTT<ä≥ eT‘·eTT>± e÷]q ‘·sê«‘· Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT
≈£L&Ü ‘·eT~ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTì #Ó|üø=qï~. eT‘ê\ #·]Á‘·˝ÀìøÏ
b˛‘˚ Væ≤+<äT‘·«eTT yÓTT<ä{Ï qT+&ç j·TTHêï <ëìøÏ eT‘·eTT nqT ù| s¡T
˝Ò<äT. ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT @s¡Œ&çq Ŭø’düúeeTT yÓTT<ä{Ï
eT‘·eTT>± ‘·j·÷s¡T ø±>±, ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç j·TTqï
Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT ‘·eTqT ≈£L&Ü eT‘·eTT>± #Ó|üø√e&ÉeTT
yÓTT<ä\sTTq~. n≥T¢ Væ≤+<äT‘·«eTT ¬s+&Ée eT‘·eTT>± ‘·j·÷s¡sTTq~.
n+‘·≈£îeTT+<äT eT‘· Á|üdüπøÔ ˝Ò<äT. ¬s+&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç
Ŭø’düúeeTT‘√ bÕ≥T Væ≤+<äT‘·«eTT eT‘·eTsTTq~. n|ü&ÉT ªVæ≤+<ä÷ μ
nH˚ ù|s¡T‘√ ˝Ò≈£î+&Ü ªÇ+<äTμ nqT ù|s¡T‘√ j·TT+&˚~. <ë<ë|ü⁄ 150
dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä{Ï es¡≈£î ªÇ+<ä÷ eT‘·eTTμ nì #Ó|üŒã&çq~.
H˚&ÉT ªVæ≤+<ä÷ eT‘·eTTμ nqT ù|s¡T‘√ #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. á $<ÛäeTT>±
#·]Á‘· ‘Ó*dæ e÷{≤¢&ç‘˚ n|ü&ÉT eT‘·eTT\T ˝Òe⁄. ‘Ó*j·Tø£ e÷{≤¢ &ç‘˚
ô|’ Á|üX¯ï˝≤>± n+‘·≈£îeTT+<äT eT‘ê\T ˝Òyê? nì n&ç–q≥T¢+≥T+~.
n˝≤ n&É>∑&ÉeTT e÷≈£î #·]Á‘· ‘Ó*j·T<äì #Ó|üø=qï≥T¢qï~. n˝≤
eTq+‘·≈£î eTqeTT ‘Ó*$ ‘·≈£îÿeyês¡T>± ãj·T≥|ü&É&ÉeTT eT+∫<ë?
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
41
Åø¬ d’ eúü ⁄\T ª‘·eT <˚e⁄&ÉT ì»yÓTqÆ <˚e⁄&ÉTμ nì nq&ÉeTT düV≤ü »y˚T.
n+‘·e÷Á‘·eTTq ªVæ≤+<ä÷ <˚e⁄fi¯ó¢ mes¡÷ <˚e⁄fi¯ó¢ ø±<äìμ n+{≤sê nì
eTqeTT n&ç–q≥T¢ ø£\<äT. yês¡T ˇø£ÿ <˚e⁄ìï Á|ükÕÔ$ùdÔ, eTqeTT
nH˚øe£ T+~ <˚e⁄fi¢̄qT Á|ükÕÔ$+#·&eÉ TT eTq ‘Ó*$ ‘·≈î£ ÿe |üH˚ j·T>∑TqT.
me]ø£sTTHê <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ ñ+{≤&ÉT, m≈£îÿeeT+~ <˚e⁄fi¯ó¢ ñ+&És¡T.
n˝≤ m≈£îÿe eT+~ì #Ó|Œü ≈£L&É<Tä . yê] eT‘êìøÏ ˇø£ ù|s¡T <˚e⁄&ÉT+fÒ,
eTq eT‘êìøÏ ≈£L&Ü ˇø£ ù|s¡T>∑\ <˚e⁄&ÉT ñ+&ÉTqT. yêdüÔeeTT>±
ù|s¡T¢ y˚ss¡ TTHê Ç<ä]› ø° ˇπø <˚e⁄&ÉTHêï&ÉqTe÷≥ yêdüeÔ eTT. ˇπø <˚e⁄ìï
eTs¡∫ #ê˝≤eT+~ <˚e⁄fi¯ó¢ nq&ÉeTT, <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À |üP]Ô
‘·|üj·T>∑TqT. n˝≤ m≈£îÿe <˚e⁄fi¯¢qT #Ó|æŒ eTq nC≤„qeTTqT eTqy˚ T
ãj·T≥ ô|≥Tºø√≈£L&É<äT. yêø£´eTT˝À Ç~ ¬s+&Ée ‘·|ü>± j·TTqï~.
uÛÑ>∑e+‘·Tìï #˚s¡Tø=qï eTVü‰‘·Tà\T ˝Òsê? nì n&É>∑&ÉeTT
eT÷&Ée ‘·|ü>± j·TTqï~. Ç+<äT˝À @$T ‘·|ü ˝Òq≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê
<˚e⁄ì kÕúqeTT˝À uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nì #Ó|üŒ&ÉeTT Ä<Ûë´‹àø£eTT ‘Ó*dæ q
yê]øÏ ô|<ä› ‘·|ü>± ø£ì|æ+#·TqT. n˝≤ ø£ì|æ+#·T≥≈£î ø±s¡DeTT
@eTq>±! <˚e⁄&ÉT y˚s¡T, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT y˚s¡T nsTT ñ+&É&Éy˚T ø±s¡D eTT
nì #Ó|üŒe#·TÃqT. <˚e⁄ìï #˚s¡T≈£îqïyês¡T ˝Òsê? nì n&ç–j·TT+fÒ
dü]b˛j˚T~. n˝≤ ø±≈£î+&Ü uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìï #˚sT¡ ø=qï yês¡T ˝Òsê? nq&ÉeTT
|üP]Ô ‘·|ü nsTTq~. Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À <˚e⁄&ÉT y˚s¡T, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
y˚s¡T. <˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#·ìyê&ÉT, me]ø° ‘Ó*j·Tìyê&ÉT. uÛÑ>∑e+‘·T &ÉT
n+<ä]ø° ø£ì|æ+#˚yê&ÉT, n+<ä]ø° ‘Ó*ùdyê&ÉT. <˚e⁄&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä
ne‘·]+#ê\qTø=qï|ü&ÉT X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ uÛÑ>∑e+‘·T&Ó’ |ü⁄≥TºqT.
X¯Øs¡eTT <Û]ä +∫ |ü⁄{Ïqº yêìì ªuÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉTμ nì n+<äTs¡T. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
42
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n+<ä]ø° ø£ì|ædüTÔHêï, Äj·TH˚ uÛÑ>∑e+‘·T&Éì me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
n≥Te+≥|ü&ÉT mes¡sTTHê uÛÑ>∑e+‘·Tìï m˝≤ #˚s¡>∑\s¡T? kÕ<Ûës¡D
eTìwæ˝≤>± Äj·Tqe<ä›≈£î mes¡sTTHê b˛e#·TÃqT>±˙, Äj·TH˚
uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ‘Ó*dæ Äj·TqqT mes¡÷ ÄÁX¯sTT+#·˝Òs¡T. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
uÛÑ÷$TMT<ä j·TTHêï, Äj·TqqT mes¡÷ >∑T]Ô+#·˝Òs¡T. Äj·Tq
düs¡«kÕ<Ûës¡D eTìwæ˝≤π> j·TT+&ÉTqT. Äj·TH˚ uÛÑ>∑e+‘·T&Éì #Ó|ü≥≈£î
Äj·Tq≈£î @ >∑Ts¡TÔ\T ñ+&Ée⁄. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nqT≥≈£î ìs¡«#·qeTT
ˇø£{Ï >∑\<äT. n<˚eTq>±! ªuÛÑ>∑eTT qT+&ç düJeeTT>± |ü⁄{Ϻqyêìì
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉTμ nì nqe#·TÃqT. uÛ>Ñ e∑ TT nq>± ‘·*>¢ s∑ “¡ e¤ TT. ‘·*>¢ s∑ “¡ e¤ TT
qT+&ç düJeeTT>± |ü⁄{Ϻq yêìì uÛÑ>∑e+‘·T&ÉTj·Tì n+<äTs¡T. ‘·*¢
>∑s¡“¤eTTqT+&ç eTqeTT n+<äs¡eTT |ü⁄{≤ºeTT ø£<ë!j·Tì ø=+<äs¡T n&ÉT>∑
e#·TÃqT. yêdüyÔ êìøÏ uÛ÷Ñ $TMT<ä ‘·*>¢ s∑ “¡ e¤ TT qT+&ç düJeeTT>± mes¡÷
|ü⁄≥º˝Ò<äT. á $wüj·TeTTqT e÷ s¡#·q\˝À ªª»qq eTs¡D
dæ<ë∆+‘·eTTμμ nqT Á>∑+<∏äeTT #·~$‘˚ ‘Ó\TdüTÔ+~.
mes¡sTTHê <˚e⁄ìï #˚], Äj·Tqj·T+<äT ◊ø£´yÓTÆ b˛e#·TÃqT>±˙
uÛÑ>∑e+‘·Tì #˚] Äj·Tq˝À ø£*dæb˛sTTq yês¡T mes¡÷˝Òs¡T. ø£s¡à\T
˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTqyê&ÉT <˚e⁄ì˝À #˚]b˛e#·TÃqqT≥ XÊÅdüÔã<ä›yÓTÆq e÷≥
j·T>∑TqT. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì˝À #˚]b˛j·÷&ÉqT≥ nXÊÅdj
Ô” T· eT>∑TqT. XÊÅdeÔü TT\T
uÛÑ÷$TMT<ä Äs¡T >∑\e⁄. n+<äT˝À es¡Tdü>± 1) >∑DÏ‘· XÊÅdüÔeTT
2) K>√fi¯ XÊÅdüÔeTT 3) s¡kÕj·Tq XÊÅdüÔeTT 4) uÛÖ‹ø£ XÊÅdüÔeTT
5) CÀ´‹wü´ XÊÅdüÔeTT 6) ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT. ∫e]~ ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdeÔü TT nìï{Ïø° Ä<Ûës¡yTÓ qÆ XÊÅdeÔü TT. Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À ‘·|ü ˇ|ü\qT
Bì <ë«sêH˚ ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n+<äTe\q ÁuVü≤à$<ë´ XÊÅdeÔü TT Á|üø±s¡eTT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
41
Åø¬ d’ eúü ⁄\T ª‘·eT <˚e⁄&ÉT ì»yÓTqÆ <˚e⁄&ÉTμ nì nq&ÉeTT düV≤ü »y˚T.
n+‘·e÷Á‘·eTTq ªVæ≤+<ä÷ <˚e⁄fi¯ó¢ mes¡÷ <˚e⁄fi¯ó¢ ø±<äìμ n+{≤sê nì
eTqeTT n&ç–q≥T¢ ø£\<äT. yês¡T ˇø£ÿ <˚e⁄ìï Á|ükÕÔ$ùdÔ, eTqeTT
nH˚øe£ T+~ <˚e⁄fi¢̄qT Á|ükÕÔ$+#·&eÉ TT eTq ‘Ó*$ ‘·≈î£ ÿe |üH˚ j·T>∑TqT.
me]ø£sTTHê <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ ñ+{≤&ÉT, m≈£îÿeeT+~ <˚e⁄fi¯ó¢ ñ+&És¡T.
n˝≤ m≈£îÿe eT+~ì #Ó|Œü ≈£L&É<Tä . yê] eT‘êìøÏ ˇø£ ù|s¡T <˚e⁄&ÉT+fÒ,
eTq eT‘êìøÏ ≈£L&Ü ˇø£ ù|s¡T>∑\ <˚e⁄&ÉT ñ+&ÉTqT. yêdüÔeeTT>±
ù|s¡T¢ y˚ss¡ TTHê Ç<ä]› ø° ˇπø <˚e⁄&ÉTHêï&ÉqTe÷≥ yêdüeÔ eTT. ˇπø <˚e⁄ìï
eTs¡∫ #ê˝≤eT+~ <˚e⁄fi¯ó¢ nq&ÉeTT, <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À |üP]Ô
‘·|üj·T>∑TqT. n˝≤ m≈£îÿe <˚e⁄fi¯¢qT #Ó|æŒ eTq nC≤„qeTTqT eTqy˚ T
ãj·T≥ ô|≥Tºø√≈£L&É<äT. yêø£´eTT˝À Ç~ ¬s+&Ée ‘·|ü>± j·TTqï~.
uÛÑ>∑e+‘·Tìï #˚s¡Tø=qï eTVü‰‘·Tà\T ˝Òsê? nì n&É>∑&ÉeTT
eT÷&Ée ‘·|ü>± j·TTqï~. Ç+<äT˝À @$T ‘·|ü ˝Òq≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê
<˚e⁄ì kÕúqeTT˝À uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nì #Ó|üŒ&ÉeTT Ä<Ûë´‹àø£eTT ‘Ó*dæ q
yê]øÏ ô|<ä› ‘·|ü>± ø£ì|æ+#·TqT. n˝≤ ø£ì|æ+#·T≥≈£î ø±s¡DeTT
@eTq>±! <˚e⁄&ÉT y˚s¡T, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT y˚s¡T nsTT ñ+&É&Éy˚T ø±s¡D eTT
nì #Ó|üŒe#·TÃqT. <˚e⁄ìï #˚s¡T≈£îqïyês¡T ˝Òsê? nì n&ç–j·TT+fÒ
dü]b˛j˚T~. n˝≤ ø±≈£î+&Ü uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìï #˚sT¡ ø=qï yês¡T ˝Òsê? nq&ÉeTT
|üP]Ô ‘·|ü nsTTq~. Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À <˚e⁄&ÉT y˚s¡T, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
y˚s¡T. <˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#·ìyê&ÉT, me]ø° ‘Ó*j·Tìyê&ÉT. uÛÑ>∑e+‘·T &ÉT
n+<ä]ø° ø£ì|æ+#˚yê&ÉT, n+<ä]ø° ‘Ó*ùdyê&ÉT. <˚e⁄&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä
ne‘·]+#ê\qTø=qï|ü&ÉT X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ uÛÑ>∑e+‘·T&Ó’ |ü⁄≥TºqT.
X¯Øs¡eTT <Û]ä +∫ |ü⁄{Ïqº yêìì ªuÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉTμ nì n+<äTs¡T. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
42
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n+<ä]ø° ø£ì|ædüTÔHêï, Äj·TH˚ uÛÑ>∑e+‘·T&Éì me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
n≥Te+≥|ü&ÉT mes¡sTTHê uÛÑ>∑e+‘·Tìï m˝≤ #˚s¡>∑\s¡T? kÕ<Ûës¡D
eTìwæ˝≤>± Äj·Tqe<ä›≈£î mes¡sTTHê b˛e#·TÃqT>±˙, Äj·TH˚
uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ‘Ó*dæ Äj·TqqT mes¡÷ ÄÁX¯sTT+#·˝Òs¡T. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
uÛÑ÷$TMT<ä j·TTHêï, Äj·TqqT mes¡÷ >∑T]Ô+#·˝Òs¡T. Äj·Tq
düs¡«kÕ<Ûës¡D eTìwæ˝≤π> j·TT+&ÉTqT. Äj·TH˚ uÛÑ>∑e+‘·T&Éì #Ó|ü≥≈£î
Äj·Tq≈£î @ >∑Ts¡TÔ\T ñ+&Ée⁄. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nqT≥≈£î ìs¡«#·qeTT
ˇø£{Ï >∑\<äT. n<˚eTq>±! ªuÛÑ>∑eTT qT+&ç düJeeTT>± |ü⁄{Ϻqyêìì
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉTμ nì nqe#·TÃqT. uÛ>Ñ e∑ TT nq>± ‘·*>¢ s∑ “¡ e¤ TT. ‘·*>¢ s∑ “¡ e¤ TT
qT+&ç düJeeTT>± |ü⁄{Ϻq yêìì uÛÑ>∑e+‘·T&ÉTj·Tì n+<äTs¡T. ‘·*¢
>∑s¡“¤eTTqT+&ç eTqeTT n+<äs¡eTT |ü⁄{≤ºeTT ø£<ë!j·Tì ø=+<äs¡T n&ÉT>∑
e#·TÃqT. yêdüyÔ êìøÏ uÛ÷Ñ $TMT<ä ‘·*>¢ s∑ “¡ e¤ TT qT+&ç düJeeTT>± mes¡÷
|ü⁄≥º˝Ò<äT. á $wüj·TeTTqT e÷ s¡#·q\˝À ªª»qq eTs¡D
dæ<ë∆+‘·eTTμμ nqT Á>∑+<∏äeTT #·~$‘˚ ‘Ó\TdüTÔ+~.
mes¡sTTHê <˚e⁄ìï #˚], Äj·Tqj·T+<äT ◊ø£´yÓTÆ b˛e#·TÃqT>±˙
uÛÑ>∑e+‘·Tì #˚] Äj·Tq˝À ø£*dæb˛sTTq yês¡T mes¡÷˝Òs¡T. ø£s¡à\T
˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTqyê&ÉT <˚e⁄ì˝À #˚]b˛e#·TÃqqT≥ XÊÅdüÔã<ä›yÓTÆq e÷≥
j·T>∑TqT. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì˝À #˚]b˛j·÷&ÉqT≥ nXÊÅdj
Ô” T· eT>∑TqT. XÊÅdeÔü TT\T
uÛÑ÷$TMT<ä Äs¡T >∑\e⁄. n+<äT˝À es¡Tdü>± 1) >∑DÏ‘· XÊÅdüÔeTT
2) K>√fi¯ XÊÅdüÔeTT 3) s¡kÕj·Tq XÊÅdüÔeTT 4) uÛÖ‹ø£ XÊÅdüÔeTT
5) CÀ´‹wü´ XÊÅdüÔeTT 6) ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT. ∫e]~ ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdeÔü TT nìï{Ïø° Ä<Ûës¡yTÓ qÆ XÊÅdeÔü TT. Ä<Ûë´‹àø£eTT˝À ‘·|ü ˇ|ü\qT
Bì <ë«sêH˚ ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n+<äTe\q ÁuVü≤à$<ë´ XÊÅdeÔü TT Á|üø±s¡eTT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
43
44
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
<˚e⁄&ÉT y˚s¡T, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT y˚s¡ì #Ó|üŒe#·TÃqT. n≥T¢ø±≈£î+&Ü <˚e⁄&ÉT
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ˇø£ÿ&˚jT· ì nqTø=+fÒ n~ <Ûsä à¡ $s¡T<äe∆ TT, XÊÅd$Ôü s¡T<äe∆ TT
n>∑TqT. m<äT{Ïyê&ÉT Ä<Ûë´‹àø£ $<ä´qT H˚]Ãj·TT+fÒ n|ü&ÉT Væ≤+<ä÷
<Ûäs¡às¡ø£åD yê]øÏ Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT˝Ò ‘Ó*j·TeqT e÷≥ ãj·T≥|ü&ÉTqT.
H˚&ÉT ñqï dü‘·´eTT ≈£L&Ü n<˚j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT.
nqTuÛeÑ eTT‘√ #Ó|ü #·THêïeTT. H˚qT dü«#·Ãe¤ TsTTq Væ≤+<äTe⁄>± j·TT+&ç
n<Ó’«‘·eTT, <Ó’«‘·eTTqT kÕú|æ+∫q dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\‘√ düe÷qeTT>± Å‘ Ó’‘·
dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü‹bÕ~+∫q eTeTTà\H˚ Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT nqïyês¡T
ø£\s¡T. Ç+<ä÷ nì ÁyêùdÔ ªVæ≤+<ä÷ nqTq~ e÷ eT‘·eTT, Ç+<ä÷
nqTq~ MT eT‘·eTTμ nì #Ó|æŒqyês¡T ø£\s¡T.
y˚TeTT ªVæ≤+<ä÷ <Ûäs¡à |ü]s¡ø£åDμ j·Tì ù|s¡T ô|≥Tºø=qï yê]ì
#·÷#êeTT. yê]˝À Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæqyês¡T ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü
ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ø£˙düeTT uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·~$qyês¡T ≈£L&Ü ˝Òs¡T. yê]
yÓqTø£ j·TTqï ô|<ä›\T ªyê&ÉT Væ≤+<äTe⁄ ø±<äTμ n+fÒ, yê&ÉT Væ≤+<äTe⁄
nsTTHê ≈£L&Ü yêìMT<ä <ë&ç#˚j·T&ÉeTT e÷Á‘·y˚T düuÛÑT´\≈£î ‘Ó\Tdü T.
H˚&TÉ @e÷Á‘·eTT C≤„qeTT>±˙, $#·øDå£ >±˙ ˝Òìyês¡T ‘·eT ô|<ä\› yÓ÷#˚‹
˙fi¯ó¢ Á‘ê>∑T#·÷ yês¡T @$T #Ó|挑˚ n~ #˚j·TT#·THêïs¡T. <ëìe\q
ˇø£|ü&ÉT uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTqT Ç+<ä÷ (C≤„q) <˚X¯eTT nì |æ\T|æ+#·Tø=qï
X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq Ç+<äTe⁄\T ñqï <˚X¯eTT˝À ˇø£ÿ eTTø£ÿ Ä‘·àC≤„qeTT
‘Ó*j·Tìyês¡T Væ≤+<äTe⁄\ì #Ó|üø√e&ÉeTT dæ>∑TZ#˚≥T. <Ó’eC≤„qeTT
‘Ó*dæq e÷≈£î H˚{Ï C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì Væ≤+<äTe⁄\T Ç‘·s¡ eT‘·eTT\
eTT+<äs¡ ‘·\e+|ü⁄\T ‘ÓdüTÔHêïs¡T. n+<äTe\q Væ≤+<äTe⁄\sTTq yês¡T
‘·eT C≤„qeTTqT ø=+#ÓeTsTTHê ‘Ó*j·T+&ç. Væ≤+<äTe⁄\≈£î $T>∑‘ê
eT‘·eTT\ eTT+<äs¡ >ös¡eeTTqT ø£*+Z #·+&ç. H˚&TÉ nÁ>∑≈î£ \eTT\ #˚‹˝À
∫≈£îÿø=qï Væ≤+<ä÷ dü+düú\˝À |üì #˚j·TTyês¡T ‘·eT ô|<ä›\T #Óù|Œ~
eT+#√, #Ó&√ Ä˝À∫+∫ |üì #˚j·T+&ç. n˝≤ø±≈£î+&Ü yê] e÷≥\≈£î
Áb˛‘·‡Væ≤+#·ã&ç me]ì ø=≥ºeT+fÒ yê]ì ø=≥º&eÉ TT, me]ì ‹≥ºeT+fÒ
yê]ì ‹≥º&ÉeTT #˚j·Te<ä›+&çj·Tì #Ó|ü#·THêïeTT. Ç<ä+‘ê e÷
Ç≥T¢ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT N\TÑ·÷b˛‘˚ Mfi¯ó¢ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT
s¡øÏå+∫q{≤¢, uÛ≤>±\T #˚dæ ∫qï>± #˚dæq{≤¢? ˇø£|ü&ÉT Væ≤+<äTesTTq
ãT<äT∆ìï Á|üø£ÿ≈£î |ü+|æ ãT<äT∆ì~ Á|ü‘˚´ø£ eT‘·eTì #Ó|æŒ ˇø£ÿe÷s¡T>±
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT qT+&ç ø=ìï \ø£å\eT+~ì ø√˝ÀŒe⁄q≥T¢ #˚dæqyês¡T
Væ≤+<ä÷ ô|<ä›˝Ò ø£<ë! n˝≤ #˚j·T&ÉeTTq≈£î ø±s¡DeTT ≈£î\$eø£å j·Tì
ø£fi¯ó¢ ‘Ós¡∫ #·÷∫qyê]øÏ me]ø£sTTHê ø£ì|ædüTÔ+~. H˚&ÉT ≈£L&Ü n<˚
$<ÛëqeTT ø=qkÕ>∑T#·Tqï+<äT≈£î y˚TeTT ∫+‹+#·T#·THêïeTT. e÷
uÀ<Ûä\qT n&ÉT¶ø=qï Væ≤+<äTe⁄\T, e÷ Á|ü#ês¡eTTqT n&ÉT¶ø=qï
Væ≤+<äTe⁄\T, e÷ uÛÑ≈£îÔ\ MT<ä <ë&ÉT\T #˚dæq Væ≤+<äTe⁄\T H˚&ÉT ø£\s¡T.
Væ≤+<äTe⁄\sTTq e÷ MT<äH˚ <ë&ÉT\≈£î ñdæø=\T|ü⁄ Væ≤+<ä÷ eT‘·s¡ø£åD
dü+dü\ú T ñHêïj·T+fÒ Ä dü+dü\ú ô|<ä\› T e÷ MT~øÏ $T>∑‘ê Væ≤+<äTe⁄\qT
|ü⁄]ø=\TŒ#·THêïs¡+fÒ øπ e\eTT ≈£î\ $eø£å j·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ÄHê{Ï
ãT<äT∆&ÉT ø£åÁ‹j·TT&ÉT. H˚&ÉT y˚TeTT ø£eTà ≈£î\eTTq≈£î #Ó+~q yês¡eTT.
n+<äTe\q y˚TeTT #Óù|Œ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |üse¡ T‘· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ <ä≥. uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
|üse¡ T‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q~ n+fÒ yês¡T Væ≤+<ä÷ s¡ø≈å£ î£ ˝≤, Væ≤+<ä÷
uÛÑø£å≈£î˝≤ bÕsƒ¡≈£î\T MTπs Ä˝À∫+#·+&ç! n<Ó’«‘·, <Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTT\e˝…
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT, uÛÑ>∑eBZ‘· |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT ÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTT˝À 16, 17
XÀ¢ø£eTT\qT |ü⁄Hê~>± #˚dæ #Ó|ü#·THêï, e÷~ Ŭø’düúeeT≥. Væ≤+<ä Te⁄>±
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
43
44
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
<˚e⁄&ÉT y˚s¡T, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT y˚s¡ì #Ó|üŒe#·TÃqT. n≥T¢ø±≈£î+&Ü <˚e⁄&ÉT
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ˇø£ÿ&˚jT· ì nqTø=+fÒ n~ <Ûsä à¡ $s¡T<äe∆ TT, XÊÅd$Ôü s¡T<äe∆ TT
n>∑TqT. m<äT{Ïyê&ÉT Ä<Ûë´‹àø£ $<ä´qT H˚]Ãj·TT+fÒ n|ü&ÉT Væ≤+<ä÷
<Ûäs¡às¡ø£åD yê]øÏ Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT˝Ò ‘Ó*j·TeqT e÷≥ ãj·T≥|ü&ÉTqT.
H˚&ÉT ñqï dü‘·´eTT ≈£L&Ü n<˚j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT.
nqTuÛeÑ eTT‘√ #Ó|ü #·THêïeTT. H˚qT dü«#·Ãe¤ TsTTq Væ≤+<äTe⁄>± j·TT+&ç
n<Ó’«‘·eTT, <Ó’«‘·eTTqT kÕú|æ+∫q dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\‘√ düe÷qeTT>± Å‘ Ó’‘·
dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü‹bÕ~+∫q eTeTTà\H˚ Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT nqïyês¡T
ø£\s¡T. Ç+<ä÷ nì ÁyêùdÔ ªVæ≤+<ä÷ nqTq~ e÷ eT‘·eTT, Ç+<ä÷
nqTq~ MT eT‘·eTTμ nì #Ó|æŒqyês¡T ø£\s¡T.
y˚TeTT ªVæ≤+<ä÷ <Ûäs¡à |ü]s¡ø£åDμ j·Tì ù|s¡T ô|≥Tºø=qï yê]ì
#·÷#êeTT. yê]˝À Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæqyês¡T ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü
ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ø£˙düeTT uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·~$qyês¡T ≈£L&Ü ˝Òs¡T. yê]
yÓqTø£ j·TTqï ô|<ä›\T ªyê&ÉT Væ≤+<äTe⁄ ø±<äTμ n+fÒ, yê&ÉT Væ≤+<äTe⁄
nsTTHê ≈£L&Ü yêìMT<ä <ë&ç#˚j·T&ÉeTT e÷Á‘·y˚T düuÛÑT´\≈£î ‘Ó\Tdü T.
H˚&TÉ @e÷Á‘·eTT C≤„qeTT>±˙, $#·øDå£ >±˙ ˝Òìyês¡T ‘·eT ô|<ä\› yÓ÷#˚‹
˙fi¯ó¢ Á‘ê>∑T#·÷ yês¡T @$T #Ó|挑˚ n~ #˚j·TT#·THêïs¡T. <ëìe\q
ˇø£|ü&ÉT uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTqT Ç+<ä÷ (C≤„q) <˚X¯eTT nì |æ\T|æ+#·Tø=qï
X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq Ç+<äTe⁄\T ñqï <˚X¯eTT˝À ˇø£ÿ eTTø£ÿ Ä‘·àC≤„qeTT
‘Ó*j·Tìyês¡T Væ≤+<äTe⁄\ì #Ó|üø√e&ÉeTT dæ>∑TZ#˚≥T. <Ó’eC≤„qeTT
‘Ó*dæq e÷≈£î H˚{Ï C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì Væ≤+<äTe⁄\T Ç‘·s¡ eT‘·eTT\
eTT+<äs¡ ‘·\e+|ü⁄\T ‘ÓdüTÔHêïs¡T. n+<äTe\q Væ≤+<äTe⁄\sTTq yês¡T
‘·eT C≤„qeTTqT ø=+#ÓeTsTTHê ‘Ó*j·T+&ç. Væ≤+<äTe⁄\≈£î $T>∑‘ê
eT‘·eTT\ eTT+<äs¡ >ös¡eeTTqT ø£*+Z #·+&ç. H˚&TÉ nÁ>∑≈î£ \eTT\ #˚‹˝À
∫≈£îÿø=qï Væ≤+<ä÷ dü+düú\˝À |üì #˚j·TTyês¡T ‘·eT ô|<ä›\T #Óù|Œ~
eT+#√, #Ó&√ Ä˝À∫+∫ |üì #˚j·T+&ç. n˝≤ø±≈£î+&Ü yê] e÷≥\≈£î
Áb˛‘·‡Væ≤+#·ã&ç me]ì ø=≥ºeT+fÒ yê]ì ø=≥º&eÉ TT, me]ì ‹≥ºeT+fÒ
yê]ì ‹≥º&ÉeTT #˚j·Te<ä›+&çj·Tì #Ó|ü#·THêïeTT. Ç<ä+‘ê e÷
Ç≥T¢ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT N\TÑ·÷b˛‘˚ Mfi¯ó¢ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT
s¡øÏå+∫q{≤¢, uÛ≤>±\T #˚dæ ∫qï>± #˚dæq{≤¢? ˇø£|ü&ÉT Væ≤+<äTesTTq
ãT<äT∆ìï Á|üø£ÿ≈£î |ü+|æ ãT<äT∆ì~ Á|ü‘˚´ø£ eT‘·eTì #Ó|æŒ ˇø£ÿe÷s¡T>±
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT qT+&ç ø=ìï \ø£å\eT+~ì ø√˝ÀŒe⁄q≥T¢ #˚dæqyês¡T
Væ≤+<ä÷ ô|<ä›˝Ò ø£<ë! n˝≤ #˚j·T&ÉeTTq≈£î ø±s¡DeTT ≈£î\$eø£å j·Tì
ø£fi¯ó¢ ‘Ós¡∫ #·÷∫qyê]øÏ me]ø£sTTHê ø£ì|ædüTÔ+~. H˚&ÉT ≈£L&Ü n<˚
$<ÛëqeTT ø=qkÕ>∑T#·Tqï+<äT≈£î y˚TeTT ∫+‹+#·T#·THêïeTT. e÷
uÀ<Ûä\qT n&ÉT¶ø=qï Væ≤+<äTe⁄\T, e÷ Á|ü#ês¡eTTqT n&ÉT¶ø=qï
Væ≤+<äTe⁄\T, e÷ uÛÑ≈£îÔ\ MT<ä <ë&ÉT\T #˚dæq Væ≤+<äTe⁄\T H˚&ÉT ø£\s¡T.
Væ≤+<äTe⁄\sTTq e÷ MT<äH˚ <ë&ÉT\≈£î ñdæø=\T|ü⁄ Væ≤+<ä÷ eT‘·s¡ø£åD
dü+dü\ú T ñHêïj·T+fÒ Ä dü+dü\ú ô|<ä\› T e÷ MT~øÏ $T>∑‘ê Væ≤+<äTe⁄\qT
|ü⁄]ø=\TŒ#·THêïs¡+fÒ øπ e\eTT ≈£î\ $eø£å j·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ÄHê{Ï
ãT<äT∆&ÉT ø£åÁ‹j·TT&ÉT. H˚&ÉT y˚TeTT ø£eTà ≈£î\eTTq≈£î #Ó+~q yês¡eTT.
n+<äTe\q y˚TeTT #Óù|Œ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |üse¡ T‘· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ <ä≥. uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
|üse¡ T‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q~ n+fÒ yês¡T Væ≤+<ä÷ s¡ø≈å£ î£ ˝≤, Væ≤+<ä÷
uÛÑø£å≈£î˝≤ bÕsƒ¡≈£î\T MTπs Ä˝À∫+#·+&ç! n<Ó’«‘·, <Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTT\e˝…
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT, uÛÑ>∑eBZ‘· |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT ÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTT˝À 16, 17
XÀ¢ø£eTT\qT |ü⁄Hê~>± #˚dæ #Ó|ü#·THêï, e÷~ Ŭø’düúeeT≥. Væ≤+<ä Te⁄>±
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
45
j·TTqï qH˚ï Åø¬ d’ eúü ⁄&ÉT nqT dü+kÕÿs¡e+‘·T\Tqï H˚{Ï Væ≤+<äTe⁄\T Ç‘·s¡
eT‘·eTT\ eTT+<äs¡ uÛÑ+>∑|ü&ÉT Á|üX¯ï\T n&ÉT>∑&ÉeTT eT+∫~ ø±<äì, Ä
Á|üX¯ï\˝Àì ‘·|ü\T #Ó|ü#·THêïeTT, Ç|ü&ÉsTTHê Á>∑Væ≤+#·+&ç.
yê] Á|üXï¯ :` $T>∑‘ê eT‘ê\˙ï ˇø=ÿø£ÿ{Ï ˇø=ÿø£ÿ Á|üeø£Ô MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç
ì]à+|üã&çqesTT‘˚, Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT e÷Á‘·eTT @ e´øÏÔ MT<ä Ä<Ûës¡
|ü&É˝Ò<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` Væ≤+<äT‘·«eTT yÓTT<ä≥ eT‘·eTT ø±<äì, Ŭø’düúeeTT e∫Ãq
‘·sê«‘· Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT Á|ü»˝Ò ô|≥Tºø=Hêïs¡ì, n+‘·es¡≈£î n~
eT‘·eTT ø±<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?j·Tì y˚TeTT n&ÉT>∑e\dæ e#·TÃ#·Tqï~.
Væ≤+<äT‘·«eTT jÓTTø£ÿ ndü\T ù|s¡T Ç+<äT |ü<äeTT‘√ j·TTqï~. πøe\eTT
150 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ Ç+<ä÷ nqT |ü<äeTT Væ≤+<ä÷>±
e÷]b˛sTTq<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ? Ç+<äT n+fÒ C≤„ì ˝Òø£ C≤„qeTT.
ˇø£|ü&ÉT <˚X¯eTT˝À m≈£îÿe XÊ‘·eTT C≤„qT\T ñ+&ÉT≥ e\q ÄHê&ÉT
uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTqT ªÇ+<ä÷ <˚X¯eTTμ nì nHêïs¡T. Ç+<ä÷ <˚X¯eTT nq>±
C≤„qT\ <˚X¯eTT nì ns¡úeTT. Ç+<ä÷ nq>± C≤„ì nì ns¡úeTT, ø±e⁄q
eT‘·eTT nqT |ü<eä TT C≤„qT\≈£î e]Ô+#·<Tä . C≤„qe÷s¡eZ TT nì #Ó|ü ≥≈£î
C≤„q |ü<∏äeTTj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. n+<äTe\q C≤„qeTTq≈£î |ü<∏äeTT
ñ+≥T+~>±˙ eT‘·eTT ñ+&É<äT. n+<äTe\q Ç+<äT‘·«eTT m|üŒ{Ïø°
eT‘·eTT ø±<äT. H˚&ÉT Ç+<äTe⁄\≈£î eT‘·eTTqT n+≥>∑≥º&ÉeTT dü]jÓÆTq
|üì ø±<äT. Ç+<äTe⁄~ |ü<∏äy˚T>±˙, eT‘·eTTø±<äT. ø±e⁄q Ç|üŒ{Ïø°
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT nqT≥ dü]ø±<äT. Væ≤+<ä÷ kÕ«MTJ\sTTq #ê˝≤eT+~
Væ≤+<äT nqT |ü<äeTTqT ˇ|üø√˝Ò<äT. ∫qïJj·TsY kÕ«$T>±s¡T á
e÷≥qT |üP]Ô>± K+&ç+#ê&ÉT. n˝≤ n+fÒ eTq ‘·\qT eTqy˚T
46
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
rùddüTø=qï≥T¢ j·Tì ≈£L&Ü #ÓbÕŒ&ÉT. Bììã{Ϻ eTq~ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT
j·Tì #Ó|üø√e&ÉeTT eT+∫~ø±<äT. Ç+<äT‘·«eTT m|üŒ{Ïø° eT‘·eTT
ø±<äT.
Á|ü‹ eT‘·eTT ˇø£ Á|üeø£Ô MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ì]à+#·ã&çq~ j·Tì
nHêïs¡T. Á|üeø£Ô≈£î eT‘·eTTq≈£î @e÷Á‘·eTT dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò<äT.
m+<äTø£q>±! m+<äs√ Á|üeø£\Ô T |ü⁄{≤ºsT¡ . yê]ì nqTdü]+∫ eT‘·eTT\T
|ü⁄{Ïj
º T· T+fÒ H˚&TÉ eT‘·eTT\T e+<ä\ dü+K´˝À j·TT+&˚$. Á>∑+<∏eä TT\qT
ã{Ϻ eT‘·eTT\T e#êÃsTT, n~ ≈£L&Ü eTqTwüß\T ì]à+∫qy˚ eT‘·eTT\T.
u…_’ \T Á>∑+<∏eä TTqT n&Ée¶ TT ô|≥Tºø=ì Á|ü»\T Åø¬ d’ eúü eT‘·eTTqT ‘·j÷· s¡T
#˚düTø=Hêïs¡T. @düT Á|üeø£Ô nsTTHê Äj·Tq Áã‹øÏj·TTqï|ü&ÉT Ŭø’düúe
eT‘·eTT ‘·j·÷s¡T ø±˝Ò<äT. @düT Á|üeø£Ô #·ìb˛sTTq @&Óì$T~
dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î>±˙ Åø¬ d’ eúü eT‘·eTT ‘·j÷· s¡T ø±˝Ò<Tä . Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ
Á|üeø£\Ô qTã{Ϻ eT‘·eTT\T ‘·j÷· s¡T ø±˝Ò<Tä . Á>∑+<∏eä TT\qTã{Ϻ n+<äT˝Àì
C≤„qeTT ns¡eú TsTTq <ëììã{Ϻ eTqTwüß˝Ò eT‘·eTT\qT ì]à+#·Tø=Hêïs¡T.
eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ôj·TTqï s√E\˝À ≈£L&Ü eT‘·eTT ‘·j·÷s¡T ø±˝Ò<äT.
eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô <˚e⁄ìï $X¯«dæ+∫q yêìì ªeTTd”y¢ Té μj·Tì nHêï&ÉT>±˙
ÄHê&ÉT eTTd”¢yéT eT‘·eTT ˝Ò<äT. eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô>±s¡T #·ìb˛sTTq
‘·sê«‘· ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î Vü≤BdüT Á>∑+<∏äeTT\T Áyêdæq ô|<ä› \T
eTTd”y¢ Té eT‘·eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚XÊs¡T. yêdüeÔ eTT>± KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT
ã{Ϻ eTTd”y¢ Té eT‘·eTT ‘·j÷· s¡T ø±˝Ò<Tä . Vü≤BdüT Á>∑+<∏eä TTqTã{Ϻ eTTd”y¢ Té
eT‘·eTT, eT‘· ìj·TeTeTT\T ‘·j÷· s¡sTTq$. yêdüeÔ eTT>± ˇø£ÿ Væ≤+<ä÷
eT‘·eTTqπø ø±<äT, eT÷&ÉT eT‘·eTT\≈£î Á|üeø£\Ô T ˝ÒsT¡ . Åø¬ d’ eúü eT‘·eTTqT
#·÷∫ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ‘·j·÷s¡Tø±>±, Ŭø’düúe eT‘·eTTe˝… Vü≤BdüT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
45
j·TTqï qH˚ï Åø¬ d’ eúü ⁄&ÉT nqT dü+kÕÿs¡e+‘·T\Tqï H˚{Ï Væ≤+<äTe⁄\T Ç‘·s¡
eT‘·eTT\ eTT+<äs¡ uÛÑ+>∑|ü&ÉT Á|üX¯ï\T n&ÉT>∑&ÉeTT eT+∫~ ø±<äì, Ä
Á|üX¯ï\˝Àì ‘·|ü\T #Ó|ü#·THêïeTT, Ç|ü&ÉsTTHê Á>∑Væ≤+#·+&ç.
yê] Á|üXï¯ :` $T>∑‘ê eT‘ê\˙ï ˇø=ÿø£ÿ{Ï ˇø=ÿø£ÿ Á|üeø£Ô MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç
ì]à+|üã&çqesTT‘˚, Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT e÷Á‘·eTT @ e´øÏÔ MT<ä Ä<Ûës¡
|ü&É˝Ò<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` Væ≤+<äT‘·«eTT yÓTT<ä≥ eT‘·eTT ø±<äì, Ŭø’düúeeTT e∫Ãq
‘·sê«‘· Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT Á|ü»˝Ò ô|≥Tºø=Hêïs¡ì, n+‘·es¡≈£î n~
eT‘·eTT ø±<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?j·Tì y˚TeTT n&ÉT>∑e\dæ e#·TÃ#·Tqï~.
Væ≤+<äT‘·«eTT jÓTTø£ÿ ndü\T ù|s¡T Ç+<äT |ü<äeTT‘√ j·TTqï~. πøe\eTT
150 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ Ç+<ä÷ nqT |ü<äeTT Væ≤+<ä÷>±
e÷]b˛sTTq<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ? Ç+<äT n+fÒ C≤„ì ˝Òø£ C≤„qeTT.
ˇø£|ü&ÉT <˚X¯eTT˝À m≈£îÿe XÊ‘·eTT C≤„qT\T ñ+&ÉT≥ e\q ÄHê&ÉT
uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTqT ªÇ+<ä÷ <˚X¯eTTμ nì nHêïs¡T. Ç+<ä÷ <˚X¯eTT nq>±
C≤„qT\ <˚X¯eTT nì ns¡úeTT. Ç+<ä÷ nq>± C≤„ì nì ns¡úeTT, ø±e⁄q
eT‘·eTT nqT |ü<eä TT C≤„qT\≈£î e]Ô+#·<Tä . C≤„qe÷s¡eZ TT nì #Ó|ü ≥≈£î
C≤„q |ü<∏äeTTj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. n+<äTe\q C≤„qeTTq≈£î |ü<∏äeTT
ñ+≥T+~>±˙ eT‘·eTT ñ+&É<äT. n+<äTe\q Ç+<äT‘·«eTT m|üŒ{Ïø°
eT‘·eTT ø±<äT. H˚&ÉT Ç+<äTe⁄\≈£î eT‘·eTTqT n+≥>∑≥º&ÉeTT dü]jÓÆTq
|üì ø±<äT. Ç+<äTe⁄~ |ü<∏äy˚T>±˙, eT‘·eTTø±<äT. ø±e⁄q Ç|üŒ{Ïø°
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT nqT≥ dü]ø±<äT. Væ≤+<ä÷ kÕ«MTJ\sTTq #ê˝≤eT+~
Væ≤+<äT nqT |ü<äeTTqT ˇ|üø√˝Ò<äT. ∫qïJj·TsY kÕ«$T>±s¡T á
e÷≥qT |üP]Ô>± K+&ç+#ê&ÉT. n˝≤ n+fÒ eTq ‘·\qT eTqy˚T
46
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
rùddüTø=qï≥T¢ j·Tì ≈£L&Ü #ÓbÕŒ&ÉT. Bììã{Ϻ eTq~ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT
j·Tì #Ó|üø√e&ÉeTT eT+∫~ø±<äT. Ç+<äT‘·«eTT m|üŒ{Ïø° eT‘·eTT
ø±<äT.
Á|ü‹ eT‘·eTT ˇø£ Á|üeø£Ô MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ì]à+#·ã&çq~ j·Tì
nHêïs¡T. Á|üeø£Ô≈£î eT‘·eTTq≈£î @e÷Á‘·eTT dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò<äT.
m+<äTø£q>±! m+<äs√ Á|üeø£\Ô T |ü⁄{≤ºsT¡ . yê]ì nqTdü]+∫ eT‘·eTT\T
|ü⁄{Ïj
º T· T+fÒ H˚&TÉ eT‘·eTT\T e+<ä\ dü+K´˝À j·TT+&˚$. Á>∑+<∏eä TT\qT
ã{Ϻ eT‘·eTT\T e#êÃsTT, n~ ≈£L&Ü eTqTwüß\T ì]à+∫qy˚ eT‘·eTT\T.
u…_’ \T Á>∑+<∏eä TTqT n&Ée¶ TT ô|≥Tºø=ì Á|ü»\T Åø¬ d’ eúü eT‘·eTTqT ‘·j÷· s¡T
#˚düTø=Hêïs¡T. @düT Á|üeø£Ô nsTTHê Äj·Tq Áã‹øÏj·TTqï|ü&ÉT Ŭø’düúe
eT‘·eTT ‘·j·÷s¡T ø±˝Ò<äT. @düT Á|üeø£Ô #·ìb˛sTTq @&Óì$T~
dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î>±˙ Åø¬ d’ eúü eT‘·eTT ‘·j÷· s¡T ø±˝Ò<Tä . Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ
Á|üeø£\Ô qTã{Ϻ eT‘·eTT\T ‘·j÷· s¡T ø±˝Ò<Tä . Á>∑+<∏eä TT\qTã{Ϻ n+<äT˝Àì
C≤„qeTT ns¡eú TsTTq <ëììã{Ϻ eTqTwüß˝Ò eT‘·eTT\qT ì]à+#·Tø=Hêïs¡T.
eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ôj·TTqï s√E\˝À ≈£L&Ü eT‘·eTT ‘·j·÷s¡T ø±˝Ò<äT.
eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô <˚e⁄ìï $X¯«dæ+∫q yêìì ªeTTd”y¢ Té μj·Tì nHêï&ÉT>±˙
ÄHê&ÉT eTTd”¢yéT eT‘·eTT ˝Ò<äT. eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô>±s¡T #·ìb˛sTTq
‘·sê«‘· ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î Vü≤BdüT Á>∑+<∏äeTT\T Áyêdæq ô|<ä› \T
eTTd”y¢ Té eT‘·eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚XÊs¡T. yêdüeÔ eTT>± KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT
ã{Ϻ eTTd”y¢ Té eT‘·eTT ‘·j÷· s¡T ø±˝Ò<Tä . Vü≤BdüT Á>∑+<∏eä TTqTã{Ϻ eTTd”y¢ Té
eT‘·eTT, eT‘· ìj·TeTeTT\T ‘·j÷· s¡sTTq$. yêdüeÔ eTT>± ˇø£ÿ Væ≤+<ä÷
eT‘·eTTqπø ø±<äT, eT÷&ÉT eT‘·eTT\≈£î Á|üeø£\Ô T ˝ÒsT¡ . Åø¬ d’ eúü eT‘·eTTqT
#·÷∫ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ‘·j·÷s¡Tø±>±, Ŭø’düúe eT‘·eTTe˝… Vü≤BdüT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
47
|ü+&ç‘·T\T eTTd”¢yéT eT‘·eTTqT ì]à+#ês¡T. Ç<ä+‘ê #·]Á‘·qT
|ü]o*+∫q yê]øÏ ‘Ó*j·TTqT. Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ H˚&ÉT Væ≤+<äTe⁄\T
Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT Á|ü•ï+#·uÀsTT ‘êy˚T Á|ü•ï+#·ã&ÉT dæú‹ì @s¡Œs¡# ·T
ø=qT≥ ∫+‹+#·<ä>∑Z $wüj·TeTT. ø=≥ºb˛sTT ø={Ϻ+#·Tø=qï≥T¢ Ç‘·s¡
eT‘·eTT\qT Á|ü•ï+#·b˛sTT, ∫es¡≈î£ ‘Ó*$‘·≈î£ ÿe Á|üXï¯ e\q Á|ü•ï+#·
ã&ÉT#·THêïs¡T.
yê] Á|üXï¯ :` $T>∑‘ê eT‘ê\T |ü⁄{Ïqº ø±˝≤\T #Ó|Œü >∑\s¡T. ø±˙ Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT nHê~>± ñ+<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ? n+<äTπø <ëìì e÷qe
<Ûäs¡àeT˙, düHê‘·q <Ûäs¡àeTì n+{≤s¡ì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` Væ≤+<ä÷eT‘·eTT Åø¬ d’ eúü eT‘·eTT ‘·sê«‘· s¬ +&Ée eT‘·eTT>±
|ü⁄{Ϻq<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕj·Tì? y˚TeTT n&ÉT>∑T#·THêïeTT. Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT˝À Væ≤+<äTe⁄\T>± j·TTqïyês¡T ‘·eT eT‘·eTT m|ü&ÉT |ü⁄{Ϻ+<äì
‘Ó*j·T≈£î+&Ü Ç‘·sT¡ \qT Á|üXï¯ \T n&ç–‘˚ @$T u≤>∑T+&ÉTqT. yêdüÔyêìøÏ
eTq~ eT‘·y˚T ø±<äT. |ü<∏äeTì #Ó|üø√yê*. $T>∑‘ê eT‘·eTT\T
m|ü&ÉT |ü⁄{Ïqº ~ #Ó|Œü e#·TÃqT. nfÒ¢ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT m|ü&ÉT |ü⁄{Ï+º <äì
≈£L&Ü #Ó|üŒe#·TÃqT. Ŭø’düúe eT‘·eTT 2000 dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT
|ü⁄{j
ºÏ T· T+fÒ, Væ≤+<ä÷eT‘·eTT 1995 dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT |ü⁄{ºÏ j·TTqï<äì
#Ó|üŒe#·TÃqT. yÓTT<ä≥ ˝Òì eT‘·eTT sêyê\+fÒ <ëìøÏ ø=+‘· #·]Á‘·
ñ+≥T+~. Ä #·]Á‘· Á|üø±s¡eTT #·÷ùdÔ Å¬ø’düúe eT‘·eTT |ü⁄{Ϻq ‘·sê«‘·
◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î Væ≤+<ä÷eT‘·eTT |ü⁄{Ϻq~. n+‘·es¡≈£î n~
eT‘·y˚T ø±<äT.
yê] Á|üXï¯ :` $T>∑‘ê eT‘· Á>∑+<∏ë\˙ï yê{Ï Á|üeø£\Ô J$‘ê\ Ä<Ûës¡eTT>±
48
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Áyêj·Tã&çq |ü⁄düÔø±\T. ø±˙ y˚<ë\T ˇø£s¡T Áyêdæq$ ø±e⁄. ‘·|üdüT‡
<ë«sê <ä]Ù+∫qeì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` @<√ ˇø£{Ï e÷{≤¢&ç‘˚ m˝≤ dü]b˛‘·T+~? Ç‘·s¡
eT‘·eTT\qT Á|üXï¯ \&ç>π ≥|ü&ÉT Væ≤+<äTe⁄\T >∑s«¡ eTT>± ‘·˝‘… T· øÔ =qTq≥T¢
Á|ü•ï+#·e˝…qT. n≥T¢ø±≈£î+&Ü ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT @e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü Á|ü•ï+∫‘˚ n~ ‘Ó*$‘·≈£îÿe Á|üX¯ïj·T>∑TqT. n+<äT˝Àì
dü‘·´eTT ‘Ó*dæ, m<äT{Ïyê&ÉT ‹]– Á|ü•ï+∫‘˚ H√s¡T yÓT<ä|ü˝Òì |ü]dæú‹
@s¡Œ&ÉTqT. Çø£ÿ&É ªy˚<ë\T ˇø£s¡T Áyêdæq$ ø±e⁄, ‘·|üdüT‡ <ë«sê
<ä]Ù+∫q$j·Tìμ nHêïs¡T. ‘·|üdüT‡ n+fÒ @$T{À ‘Ó\TkÕ?
ªª‘·|üdæ«uÀ´~Ûø√μμ ªª‘·|üdüT‡ #˚j·TTyê]ø£+fÒ n~Û≈£î\THêïs¡ìμμ uÛÑ>∑eBZ‘·
˝Àì Ä e÷≥ <ë«sê ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ‘·|dü Tü ‡ <ë«sê y˚<ë\T ø£ì|ækÕÔjT· ì
#Ó|Œü &ÉeTT eTØ $&É÷s¶ e¡ TT. y˚<ë\T ˇø£sT¡ Áyêdæq$ ø±e⁄ nì nHêïs¡T.
y˚<ë\T Áyêdæq$ ø±e⁄ nì #Ó|üŒ&ÉeTTqT ã{Ϻ á Á|üX¯ï y˚dæq yê]øÏ
#·]Á‘· @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. #·]Á‘· @e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê Ç‘·sT¡ \qT $eT]Ù+∫‘˚ dü]b˛e⁄Hê? y˚<ë\T <ë«|üs¡
j·TT>∑eTT˝À yê´düTì #˚‘· Áyêj·Tã&çq$. yê´düT&ÉT, y˚<ë\T, |ü⁄sêD≤\T
Áyêj·T&ÉeTT e\q, yê{Ïì n+<äs¡÷ #·~$ y˚<ë\T >=|üŒeì
nqTø√e&ÉeTT e\q, <˚e⁄&ÉT eTìwæ ne‘ês¡eTT˝ÀìøÏ e∫à uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T
#Ó|Œü e\dæ e∫Ãq~. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À kÕ+K´ jÓ÷>∑eT+<äT ªªÅ‘>’Ó T∑ D´ $wüj÷·
y˚<ëμμ nì #ÓbÕŒs¡T. <ëì ns¡úeTT eT÷&ÉT >∑TDeTT\ $wüj·TeTT˝Ò
y˚<ë\T nì #Ó|üŒã&çq~. >∑TD≤\‘√ ≈£L&ÉTø=qï$ y˚<ë\sTTq|ü&ÉT
ªª>∑TDeTsT÷ eTeT e÷j·÷μμ nì nHêïs¡T. ª>∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï~
Hê e÷j·Tμ nì nHêïs¡T. Bììã{Ϻ ªy˚<äeTT\T e÷j·Tμ nì ‘Ó*dæ
b˛e⁄#·Tqï~. e÷j·TqT »sTT+#·T≥≈£î uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
47
|ü+&ç‘·T\T eTTd”¢yéT eT‘·eTTqT ì]à+#ês¡T. Ç<ä+‘ê #·]Á‘·qT
|ü]o*+∫q yê]øÏ ‘Ó*j·TTqT. Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ H˚&ÉT Væ≤+<äTe⁄\T
Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT Á|ü•ï+#·uÀsTT ‘êy˚T Á|ü•ï+#·ã&ÉT dæú‹ì @s¡Œs¡# ·T
ø=qT≥ ∫+‹+#·<ä>∑Z $wüj·TeTT. ø=≥ºb˛sTT ø={Ϻ+#·Tø=qï≥T¢ Ç‘·s¡
eT‘·eTT\qT Á|ü•ï+#·b˛sTT, ∫es¡≈î£ ‘Ó*$‘·≈î£ ÿe Á|üXï¯ e\q Á|ü•ï+#·
ã&ÉT#·THêïs¡T.
yê] Á|üXï¯ :` $T>∑‘ê eT‘ê\T |ü⁄{Ïqº ø±˝≤\T #Ó|Œü >∑\s¡T. ø±˙ Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT nHê~>± ñ+<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ? n+<äTπø <ëìì e÷qe
<Ûäs¡àeT˙, düHê‘·q <Ûäs¡àeTì n+{≤s¡ì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` Væ≤+<ä÷eT‘·eTT Åø¬ d’ eúü eT‘·eTT ‘·sê«‘· s¬ +&Ée eT‘·eTT>±
|ü⁄{Ϻq<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕj·Tì? y˚TeTT n&ÉT>∑T#·THêïeTT. Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT˝À Væ≤+<äTe⁄\T>± j·TTqïyês¡T ‘·eT eT‘·eTT m|ü&ÉT |ü⁄{Ϻ+<äì
‘Ó*j·T≈£î+&Ü Ç‘·sT¡ \qT Á|üXï¯ \T n&ç–‘˚ @$T u≤>∑T+&ÉTqT. yêdüÔyêìøÏ
eTq~ eT‘·y˚T ø±<äT. |ü<∏äeTì #Ó|üø√yê*. $T>∑‘ê eT‘·eTT\T
m|ü&ÉT |ü⁄{Ïqº ~ #Ó|Œü e#·TÃqT. nfÒ¢ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT m|ü&ÉT |ü⁄{Ï+º <äì
≈£L&Ü #Ó|üŒe#·TÃqT. Ŭø’düúe eT‘·eTT 2000 dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT
|ü⁄{j
ºÏ T· T+fÒ, Væ≤+<ä÷eT‘·eTT 1995 dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT |ü⁄{ºÏ j·TTqï<äì
#Ó|üŒe#·TÃqT. yÓTT<ä≥ ˝Òì eT‘·eTT sêyê\+fÒ <ëìøÏ ø=+‘· #·]Á‘·
ñ+≥T+~. Ä #·]Á‘· Á|üø±s¡eTT #·÷ùdÔ Å¬ø’düúe eT‘·eTT |ü⁄{Ϻq ‘·sê«‘·
◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î Væ≤+<ä÷eT‘·eTT |ü⁄{Ϻq~. n+‘·es¡≈£î n~
eT‘·y˚T ø±<äT.
yê] Á|üXï¯ :` $T>∑‘ê eT‘· Á>∑+<∏ë\˙ï yê{Ï Á|üeø£\Ô J$‘ê\ Ä<Ûës¡eTT>±
48
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Áyêj·Tã&çq |ü⁄düÔø±\T. ø±˙ y˚<ë\T ˇø£s¡T Áyêdæq$ ø±e⁄. ‘·|üdüT‡
<ë«sê <ä]Ù+∫qeì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
e÷ »yêãT :` @<√ ˇø£{Ï e÷{≤¢&ç‘˚ m˝≤ dü]b˛‘·T+~? Ç‘·s¡
eT‘·eTT\qT Á|üXï¯ \&ç>π ≥|ü&ÉT Væ≤+<äTe⁄\T >∑s«¡ eTT>± ‘·˝‘… T· øÔ =qTq≥T¢
Á|ü•ï+#·e˝…qT. n≥T¢ø±≈£î+&Ü ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT @e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü Á|ü•ï+∫‘˚ n~ ‘Ó*$‘·≈£îÿe Á|üX¯ïj·T>∑TqT. n+<äT˝Àì
dü‘·´eTT ‘Ó*dæ, m<äT{Ïyê&ÉT ‹]– Á|ü•ï+∫‘˚ H√s¡T yÓT<ä|ü˝Òì |ü]dæú‹
@s¡Œ&ÉTqT. Çø£ÿ&É ªy˚<ë\T ˇø£s¡T Áyêdæq$ ø±e⁄, ‘·|üdüT‡ <ë«sê
<ä]Ù+∫q$j·Tìμ nHêïs¡T. ‘·|üdüT‡ n+fÒ @$T{À ‘Ó\TkÕ?
ªª‘·|üdæ«uÀ´~Ûø√μμ ªª‘·|üdüT‡ #˚j·TTyê]ø£+fÒ n~Û≈£î\THêïs¡ìμμ uÛÑ>∑eBZ‘·
˝Àì Ä e÷≥ <ë«sê ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ‘·|dü Tü ‡ <ë«sê y˚<ë\T ø£ì|ækÕÔjT· ì
#Ó|Œü &ÉeTT eTØ $&É÷s¶ e¡ TT. y˚<ë\T ˇø£sT¡ Áyêdæq$ ø±e⁄ nì nHêïs¡T.
y˚<ë\T Áyêdæq$ ø±e⁄ nì #Ó|üŒ&ÉeTTqT ã{Ϻ á Á|üX¯ï y˚dæq yê]øÏ
#·]Á‘· @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. #·]Á‘· @e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê Ç‘·sT¡ \qT $eT]Ù+∫‘˚ dü]b˛e⁄Hê? y˚<ë\T <ë«|üs¡
j·TT>∑eTT˝À yê´düTì #˚‘· Áyêj·Tã&çq$. yê´düT&ÉT, y˚<ë\T, |ü⁄sêD≤\T
Áyêj·T&ÉeTT e\q, yê{Ïì n+<äs¡÷ #·~$ y˚<ë\T >=|üŒeì
nqTø√e&ÉeTT e\q, <˚e⁄&ÉT eTìwæ ne‘ês¡eTT˝ÀìøÏ e∫à uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T
#Ó|Œü e\dæ e∫Ãq~. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À kÕ+K´ jÓ÷>∑eT+<äT ªªÅ‘>’Ó T∑ D´ $wüj÷·
y˚<ëμμ nì #ÓbÕŒs¡T. <ëì ns¡úeTT eT÷&ÉT >∑TDeTT\ $wüj·TeTT˝Ò
y˚<ë\T nì #Ó|üŒã&çq~. >∑TD≤\‘√ ≈£L&ÉTø=qï$ y˚<ë\sTTq|ü&ÉT
ªª>∑TDeTsT÷ eTeT e÷j·÷μμ nì nHêïs¡T. ª>∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï~
Hê e÷j·Tμ nì nHêïs¡T. Bììã{Ϻ ªy˚<äeTT\T e÷j·Tμ nì ‘Ó*dæ
b˛e⁄#·Tqï~. e÷j·TqT »sTT+#·T≥≈£î uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
49
Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ y˚<äeTT\T >=|üŒ>± #Ó|üø=qT Á>∑+<∏äeTT\T
≈£L&Ü ø±<äT. nsTTHê Væ≤+<äTe⁄\T ø=+<äs¡T y˚<äeTT\ Ä<Ûë´j·TqeTT
#˚j·TT#·÷ Á|ü‹ Äsê<Ûäqj·T+<äT y˚<äeT+Á‘·eTT\qT ñ|üjÓ÷–+#·T
#·THêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\T y˚<ë˝Ò eTTK´eTT nì n+≥THêïs¡T. Á|ü<∏äeT
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘·qT dü«j·TeTT>± <˚e⁄&˚ uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫Ã
#Ó|Œæ ‘˚, n+‘˚ø±ø£ y˚<eä TT\qT e÷j·Tj·T˙, >∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qïeì
#Ó|Œæ Hê, m+<äT≈£î y˚<ë\ MT<ä n+‘·eT≈£îÿe #·÷|ü⁄‘·THêïs¡T? uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
$X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡Ùq jÓ÷>∑eTTq+<äT, 48, 53 XÀ¢ø£eTT\˝À ªªy˚<äeTT\
e\q <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É&ÉTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêï <ëìì #·÷&É≈£î+&Ü,
#·÷∫Hê ˝…øÏÿ+#·ø£, y˚<äeTT˝Ò Væ≤+<äTe⁄\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\qT≥
ÄX¯Ãs¡´eTT ø±<ë!
y˚<äeTT\qT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>± #˚dæq yê´düT&˚ ∫e]˝À
uÛÑ>∑eBZ‘·qT ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· ‘êqT y˚<äeTT\qT Áyêdæq+<äT≈£î dæ>∑ TZ|ü&ç,
‘êqT #˚dæq ‘·|üqT dü]~<äT›ø=qT≥≈£î bÕXÊÑêÔ|ü|ü&çq yê´düT&ÉT
uÛÑ>∑eBZ‘·qT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>± #˚j·TqT yÓTT<ä\Tô|{≤º&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘·qT
|üP]Ô #˚dæ m+‘√ dü+‘√wü|&ü ܶ&TÉ . ‘êqT Áyêdæq uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À y˚<ä eTT\T,
j·T»„eTT\T, ‘·|üdüT‡\T n<Ûäs¡àeTT\T>± j·TTqïeì ÁyêXÊ&ÉT. y˚<äeTT\
>∑T]+∫ ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT #˚dæq <ëìe\q m+<äs√
n<Ûäs¡àeTT\ bÕ\sTTq≥T¢ Á>∑Væ≤+∫, ‘·q ‘·|ü≈£î ÁbÕj·T•Ã‘·ÔeTT>±
uÛÑ>∑eBZ‘·qT s¡∫+#·&Éy˚T |ü]cÕÿs¡eTì ‘·\∫, ^‘·qT s¡∫+∫q ‘·sê«‘·
‘·è|æÔbı+<ë&ÉT. á $wüj·TeTT ãj·T{Ï Á|ü|ü+#·eTTq≈£î ‘Ó*j·T<äT.
Væ≤+<äTe⁄\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT Á|ü<∏äeT <Ó’e Á>∑+<∏äeTì ù|s¡T>±+∫q
uÛÑ>∑eBZ‘·. <˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫à #Ó|æŒq~ uÛÑ>∑eBZ‘·. uÛÑ >∑eBZ‘·
50
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ä‘·àC≤„qeTTqT dü+|üPs¡íeTT>± uÀ~Û+∫q~. n+<äTe\q uÛÑ>∑eBZ‘·
ÁuVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT>± ù|s¡Tbı+~q~. ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTTqT
nqTdü]+∫ #Ó|æŒquÀ<Ûä j·TT+&ÉT≥ e\q uÛÑ>∑eBZ‘·qT dü+|üPs¡í ÁãVü ≤à
$<ë´ XÊÅdüÔeTT nì nqe#·TÃqT.
ªy˚<eä TT\T Á‹ >∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qïeìμ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À kÕ+K´
jÓ÷>∑eTTq 45e XÀ¢ø£eTT˝À #ÓbÕŒs¡T. ª>∑TDeTT˝Ò e÷j·Tμ nì $C≤„q
jÓ÷>∑eTTq 14e XÀ¢ø£eT+<äT #ÓbÕŒs¡T. á ¬s+&ÉT e÷≥\qT #·÷∫q
‘·sê«‘· ≈£L&Ü y˚<äeTT\T Væ≤+<äTe⁄\ Á|üe÷D Á>∑+<∏äeTT\ì #Ó|üŒ&Ée TT
ô|<ä› ‘·|ü. uÛÑ>∑eBZ‘· sêø£eTT+<äT y˚<äeTT\T ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\ì
yê´düT&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘· e∫Ãq ‘·sê«‘· yê´düT&˚ y˚<eä TT\T e÷j·T‘√
≈£L&ÉTø=qïeì #ÓbÕŒ&Éì eTs¡Te≈£L&É<äT.
Á|üX¯ï :` sêeTT&ÉT, ø£èwüßí&ÉT, ãT<äT∆&ÉT yÓTT<ä˝…’qyês¡T ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\T
ˇπø |üs¡ÁãVü≤à nedüsêìï ã{Ϻ nH˚ø£ ø±˝≤\˝À, nH˚ø£ s¡÷bÕ\qT
<Ûä]kÕÔ&Éì, n+<äTπø Væ≤+<äTe⁄\T ªdüèwæ˜˝Àj·TTqï eT÷\‘·‘·«eTT ˇø£ÿfÒμ
<ëìì ãTTwüß\T nH˚ø£ ù|s¡¢‘√ |æ\TkÕÔs¡T. (@ø£+ dü‘Y$ÁbÕ ãVüQ<ë
e<ä+‹) nqu&˚ n<äT“¤‘· dü‘ê´ìï @Hê&√ ø£qT>=Hêïs¡ì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
»yêãT :` sêeTT&ÉT, ø£èwüß&í TÉ , ãT<äT&∆ TÉ ˇø£ÿfÒ j·Tqïyês¡T, Væ≤+<ä÷‘·«eTT
qT+&ç ãT<äT∆ìï ãj·T{ÏøÏ HÓ{Ϻ ãT<äT∆ì eT‘·eTT y˚s¡ì Á|ü#ês¡eTT #˚dæ,
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT qT+&ç uÖ<ä∆eT‘·eTTqT y˚s¡T #˚dæqyês¡T H˚&ÉT ãT<äT∆&ÉT,
sêeTT&ÉT, ø£èwüßí&ÉT n+<äs¡÷ ˇπø <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚Tj·Tì m˝≤ #Ó|ü
#·THêïs¡T? Væ≤+<ä÷eT‘·eTT qT+&ç uÖ<ä∆eT‘·eTTqT ãj·T{ÏøÏ ô|]øÏ MT
eT‘·eTT y˚s¡T, e÷ eT‘·eTT y˚s¡T nìqyêπs H˚&ÉT ãT<äT∆ìï sêeTT&É T,
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
49
Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ y˚<äeTT\T >=|üŒ>± #Ó|üø=qT Á>∑+<∏äeTT\T
≈£L&Ü ø±<äT. nsTTHê Væ≤+<äTe⁄\T ø=+<äs¡T y˚<äeTT\ Ä<Ûë´j·TqeTT
#˚j·TT#·÷ Á|ü‹ Äsê<Ûäqj·T+<äT y˚<äeT+Á‘·eTT\qT ñ|üjÓ÷–+#·T
#·THêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\T y˚<ë˝Ò eTTK´eTT nì n+≥THêïs¡T. Á|ü<∏äeT
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘·qT dü«j·TeTT>± <˚e⁄&˚ uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫Ã
#Ó|Œæ ‘˚, n+‘˚ø±ø£ y˚<eä TT\qT e÷j·Tj·T˙, >∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qïeì
#Ó|Œæ Hê, m+<äT≈£î y˚<ë\ MT<ä n+‘·eT≈£îÿe #·÷|ü⁄‘·THêïs¡T? uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
$X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡Ùq jÓ÷>∑eTTq+<äT, 48, 53 XÀ¢ø£eTT\˝À ªªy˚<äeTT\
e\q <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É&ÉTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêï <ëìì #·÷&É≈£î+&Ü,
#·÷∫Hê ˝…øÏÿ+#·ø£, y˚<äeTT˝Ò Væ≤+<äTe⁄\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\qT≥
ÄX¯Ãs¡´eTT ø±<ë!
y˚<äeTT\qT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>± #˚dæq yê´düT&˚ ∫e]˝À
uÛÑ>∑eBZ‘·qT ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· ‘êqT y˚<äeTT\qT Áyêdæq+<äT≈£î dæ>∑ TZ|ü&ç,
‘êqT #˚dæq ‘·|üqT dü]~<äT›ø=qT≥≈£î bÕXÊÑêÔ|ü|ü&çq yê´düT&ÉT
uÛÑ>∑eBZ‘·qT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>± #˚j·TqT yÓTT<ä\Tô|{≤º&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘·qT
|üP]Ô #˚dæ m+‘√ dü+‘√wü|&ü ܶ&TÉ . ‘êqT Áyêdæq uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À y˚<ä eTT\T,
j·T»„eTT\T, ‘·|üdüT‡\T n<Ûäs¡àeTT\T>± j·TTqïeì ÁyêXÊ&ÉT. y˚<äeTT\
>∑T]+∫ ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT #˚dæq <ëìe\q m+<äs√
n<Ûäs¡àeTT\ bÕ\sTTq≥T¢ Á>∑Væ≤+∫, ‘·q ‘·|ü≈£î ÁbÕj·T•Ã‘·ÔeTT>±
uÛÑ>∑eBZ‘·qT s¡∫+#·&Éy˚T |ü]cÕÿs¡eTì ‘·\∫, ^‘·qT s¡∫+∫q ‘·sê«‘·
‘·è|æÔbı+<ë&ÉT. á $wüj·TeTT ãj·T{Ï Á|ü|ü+#·eTTq≈£î ‘Ó*j·T<äT.
Væ≤+<äTe⁄\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT Á|ü<∏äeT <Ó’e Á>∑+<∏äeTì ù|s¡T>±+∫q
uÛÑ>∑eBZ‘·. <˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫à #Ó|æŒq~ uÛÑ>∑eBZ‘·. uÛÑ >∑eBZ‘·
50
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ä‘·àC≤„qeTTqT dü+|üPs¡íeTT>± uÀ~Û+∫q~. n+<äTe\q uÛÑ>∑eBZ‘·
ÁuVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT>± ù|s¡Tbı+~q~. ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTTqT
nqTdü]+∫ #Ó|æŒquÀ<Ûä j·TT+&ÉT≥ e\q uÛÑ>∑eBZ‘·qT dü+|üPs¡í ÁãVü ≤à
$<ë´ XÊÅdüÔeTT nì nqe#·TÃqT.
ªy˚<eä TT\T Á‹ >∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qïeìμ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À kÕ+K´
jÓ÷>∑eTTq 45e XÀ¢ø£eTT˝À #ÓbÕŒs¡T. ª>∑TDeTT˝Ò e÷j·Tμ nì $C≤„q
jÓ÷>∑eTTq 14e XÀ¢ø£eT+<äT #ÓbÕŒs¡T. á ¬s+&ÉT e÷≥\qT #·÷∫q
‘·sê«‘· ≈£L&Ü y˚<äeTT\T Væ≤+<äTe⁄\ Á|üe÷D Á>∑+<∏äeTT\ì #Ó|üŒ&Ée TT
ô|<ä› ‘·|ü. uÛÑ>∑eBZ‘· sêø£eTT+<äT y˚<äeTT\T ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\ì
yê´düT&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘· e∫Ãq ‘·sê«‘· yê´düT&˚ y˚<eä TT\T e÷j·T‘√
≈£L&ÉTø=qïeì #ÓbÕŒ&Éì eTs¡Te≈£L&É<äT.
Á|üX¯ï :` sêeTT&ÉT, ø£èwüßí&ÉT, ãT<äT∆&ÉT yÓTT<ä˝…’qyês¡T ne‘ês¡ |ü⁄s¡Twüß\T
ˇπø |üs¡ÁãVü≤à nedüsêìï ã{Ϻ nH˚ø£ ø±˝≤\˝À, nH˚ø£ s¡÷bÕ\qT
<Ûä]kÕÔ&Éì, n+<äTπø Væ≤+<äTe⁄\T ªdüèwæ˜˝Àj·TTqï eT÷\‘·‘·«eTT ˇø£ÿfÒμ
<ëìì ãTTwüß\T nH˚ø£ ù|s¡¢‘√ |æ\TkÕÔs¡T. (@ø£+ dü‘Y$ÁbÕ ãVüQ<ë
e<ä+‹) nqu&˚ n<äT“¤‘· dü‘ê´ìï @Hê&√ ø£qT>=Hêïs¡ì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
»yêãT :` sêeTT&ÉT, ø£èwüß&í TÉ , ãT<äT&∆ TÉ ˇø£ÿfÒ j·Tqïyês¡T, Væ≤+<ä÷‘·«eTT
qT+&ç ãT<äT∆ìï ãj·T{ÏøÏ HÓ{Ϻ ãT<äT∆ì eT‘·eTT y˚s¡ì Á|ü#ês¡eTT #˚dæ,
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT qT+&ç uÖ<ä∆eT‘·eTTqT y˚s¡T #˚dæqyês¡T H˚&ÉT ãT<äT∆&ÉT,
sêeTT&ÉT, ø£èwüßí&ÉT n+<äs¡÷ ˇπø <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚Tj·Tì m˝≤ #Ó|ü
#·THêïs¡T? Væ≤+<ä÷eT‘·eTT qT+&ç uÖ<ä∆eT‘·eTTqT ãj·T{ÏøÏ ô|]øÏ MT
eT‘·eTT y˚s¡T, e÷ eT‘·eTT y˚s¡T nìqyêπs H˚&ÉT ãT<äT∆ìï sêeTT&É T,
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
51
ø£èwüß&í TÉ ‘√ düe÷qeTT>± #Ó|Œæ ‘˚ #·÷#˚yê]øÏ m≥T¢+&ÉTH√ Ä˝À∫+#êsê?
MT Çwüyº TÓ T∫Ãq|ü&ÉT Çwüyº TÓ T∫Ãq≥T¢ e÷{≤¢&‘ç ˚ $H˚<ëìøÏ Á|ü»\T ãT~∆˝ìÒ
<ä<ä›eTà\T ø±<äì ‘Ó*j·T+&ç. H˚&ÉT Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\eTì ù| s¡T
ô|≥Tºø=Hêï eTT+<äT MTπs Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à uÛÑø£å≈£î\ì n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.
Á|üX¯ï :` nq+‘·yÓTÆq <˚e⁄ìï #˚s¡Tø√e&ÜìøÏ nq+‘·yÓTÆq e÷sêZ\T
@s¡Œ&ܶsTT. @ ù|s¡T‘√ ø=*∫Hê #˚πs~ Ä ˇø£ÿ <˚e⁄&çH˚qì Væ≤+<äTe⁄\
$XÊ«düeTT. n+<äTe\q @ eT‘·düTú&Ó’Hê ‘·eT <˚e⁄&˚ >=|üŒyê&ÉT. Ç‘·s¡
<˚e⁄fi¯ó¢ >=|üŒyês¡T ø±<äT nì n+≥THêïs¡+fÒ yê]øÏ @ <˚e⁄ìï >∑T]+∫
@MT ‘Ó*j·T<äT. dü«˝≤uÛ≤ù|ø£‘å √ <˚e⁄ìï yê´bÕs¡ edüTeÔ ⁄>± e÷]à Á|ü»\qT
yÓ÷düeTT #˚düTÔHêïs¡ì ns¡úeTT.
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT nq+‘·yÓTÆqyê&ÉT nq&ÉeTT˝À ‘·|ü˝Ò<äT. nsTT‘˚
Äj·TqTï #˚s¡Tø√e&ÜìøÏ nq+‘·yÓTÆq e÷sêZ\T ñHêïsTT nq&ÉeTT ô|<ä›
‘·|ü. n˝≤ nq+‘·yÓTÆq e÷sêZ\T ñqï|ü&ÉT, <˚e⁄&ÉT Á|ü»\≈£î @MT
#Ó|üŒø£ }s¡ø£ ñ+&˚yê&ÉT. Á|ü»\≈£î C≤„qeTT‘√ nedüs¡eTT ˝Ò<äT. yê]
ÇwüºyÓTT∫Ãq≥T¢ yês¡T Äsê~Û+#·e#·TÃqT. @ ù|s¡T‘√ ø=*∫Hê <˚e⁄ìπø
#˚πs≥|ü&ÉT ªªj·÷ìÔ <˚eÁe‘êHé <˚yêHéμμ nì #Óù|Œyê&ÉT ø±<äT. ªª@
<˚e⁄ìï ø=*ùdÔ Ä <˚e⁄ìπø #˚s¡TqT, qqTï #˚s¡e⁄μμ nì uÛÑ>∑eBZ‘·˝À
#Óù|Œyê&ÉT ø±<äT. n˝≤ ‘·|ü #˚j·TT#·THêïs¡ì ‘Ó*dæq <˚e⁄&ÉT ‘· qqT
#˚s¡T≥≈£î C≤„qeTTqT uÛÑ>∑eBZ‘·˝À uÀ~Û+#ê&ÉT. ‘·qqT #˚s¡T≥≈£î y˚s¡T
e÷s¡ZeTT\T ˝Òe⁄ j·T˙, ‘·qqT #˚s¡T≥≈£î eT÷&˚ e÷s¡ZeTT\T ø£\e˙,
ny˚ jÓ÷>∑ e÷s¡ZeTT\˙ #ÓbÕŒ&ÉT. Ä eT÷&ÉT jÓ÷>∑e÷s¡ZeTT\ ù|πs¢
ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT, ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT. Ç~ dü«j·TeTT>± <˚e⁄&˚
#Ó|æŒj·TT+&É>± yê{Ïì ø±<äì nH˚ø£ e÷s¡ZeTT\THêïj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT
52
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
<˚e⁄ì ìs¡íj·TeTTq≈£î, <˚e⁄ì C≤„qeTTq≈£î |üP]Ô e´‹πsKeTT. n˝≤
#Ó|üŒ&ÉeTT Væ≤+<äT‘·«eTT ø±<äT.
Á|üX¯ï :` Áø°düTÔ ‘·q 14e @≥qT+&ç 29e @≥es¡≈£î nq>± 16
dü+e‘·‡s¡eTT\ ø±\eTT mø£ÿ&É >∑&çbÕ&√ ôd\$kÕÔsê? Ä ø±\eTT˝À
uÛ≤s¡‘· <˚X¯eTT˝Àì ø±oàs¡T˝À uÖ<ä∆ ÄÁX¯e÷\˝À ø±\eTT >∑&çbÕ&Éì
s¡cÕ´˝Àì ˇø£ ~q |üÁ‹ø£ Á|ü#·T]+∫+~. BìøÏ MT düe÷<ÛëqeTT
@$T{Ï?
»yêãT :` á e÷≥qT n&É>∑&ÉeTT e\q MTs¡T nqedüs¡eTT>± Ç‘·s¡
eT‘ê\˝À CÀø£´eTT #˚düTø=qï≥T¢qï~. mes√ s¡cÕ´yês¡T Áyêdæq |üÁ‹ø£
ì»eTì MTs¡T m˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T? @düT ‘·q 29e @&ÉT |üP]Ô nj˚T´es¡≈£î
‘·q Ç+{Ï˝À ‘·*¢, ‘·eTTàfi¯fl eT<Ûä´ ñ+≥÷ #Óø£ÿ kÕe÷q¢ |üì #˚ùdyê&ÉT.
$<˚XÊ\˝À Ä#ê] ≈£î\eTTq≈£î düe÷qeTT>± #Ó|ü ≈£î\eTTq |ü⁄{Ϻ,
#˚‹ |üì #˚j·TT#·÷ eT+#ê\T, ≈£îØÃ\T, ã\¢\T #˚ùdyê&ÉT. ‘·q 29e
@&ÉT nsTTb˛>±H˚ ‘·*¢‘√ #Ó|æŒ Ç\T¢ e<ä* e#êÃ&ÉT. eT÷&ÉT
dü+e‘·‡s¡eTT\T ÇÁ»j˚T˝Ÿ <˚Xe¯ TT˝À >∑&|ç qæ @düT ‘·q •\Te eTs¡DeTT
‘·sê«‘· Ç+&çj·÷≈£î e∫Ã, >∑T»sê‘Y≈£î sê»kÕúHé≈£î eT<Ûä´ uÛ≤>∑eTT˝À
n&É$ ÁbÕ+‘·eTT˝À 30 dü+e‘·‡s¡eTT\T Áã‹ø±&Éì ìs¡÷|üD\‘√ düVü‰
#ÓbÕŒeTT. Äj·Tq m≥T¢ #·ìb˛sTTq~, mes¡T düe÷~Û #˚dæq~,
mø£ÿ&É düe÷~Û #˚dæq~ ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. ªª@düT #·ìb˛j·÷&Ü?
#·+|üã&ܶ&Ü?μμ nqT e÷ s¡#H· ê Á>∑+<∏eä TT˝À á $wüjT· eT+‘êj·TT+~
#·÷&É+&ç. mes√ s¡cÕ´yês¡T n~j·T÷ nã<ë›\ |ü⁄≥º\sTTq q÷´dtù||üsY
Ä<Ûës¡eTT>± #Óù|Œe÷≥ |üP]Ô ndü‘´· eTT. y˚TeTT eT‘ê\≈£î nr‘·eTT>±
dü‘·´XÀ<Ûäq #˚XÊeTT. n|ü&ÉT ¬s+&ÉT eT‘·eTT\˝À j·TTqï~ ˇπø <˚e ⁄ì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
51
ø£èwüß&í TÉ ‘√ düe÷qeTT>± #Ó|Œæ ‘˚ #·÷#˚yê]øÏ m≥T¢+&ÉTH√ Ä˝À∫+#êsê?
MT Çwüyº TÓ T∫Ãq|ü&ÉT Çwüyº TÓ T∫Ãq≥T¢ e÷{≤¢&‘ç ˚ $H˚<ëìøÏ Á|ü»\T ãT~∆˝ìÒ
<ä<ä›eTà\T ø±<äì ‘Ó*j·T+&ç. H˚&ÉT Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\eTì ù| s¡T
ô|≥Tºø=Hêï eTT+<äT MTπs Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à uÛÑø£å≈£î\ì n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.
Á|üX¯ï :` nq+‘·yÓTÆq <˚e⁄ìï #˚s¡Tø√e&ÜìøÏ nq+‘·yÓTÆq e÷sêZ\T
@s¡Œ&ܶsTT. @ ù|s¡T‘√ ø=*∫Hê #˚πs~ Ä ˇø£ÿ <˚e⁄&çH˚qì Væ≤+<äTe⁄\
$XÊ«düeTT. n+<äTe\q @ eT‘·düTú&Ó’Hê ‘·eT <˚e⁄&˚ >=|üŒyê&ÉT. Ç‘·s¡
<˚e⁄fi¯ó¢ >=|üŒyês¡T ø±<äT nì n+≥THêïs¡+fÒ yê]øÏ @ <˚e⁄ìï >∑T]+∫
@MT ‘Ó*j·T<äT. dü«˝≤uÛ≤ù|ø£‘å √ <˚e⁄ìï yê´bÕs¡ edüTeÔ ⁄>± e÷]à Á|ü»\qT
yÓ÷düeTT #˚düTÔHêïs¡ì ns¡úeTT.
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT nq+‘·yÓTÆqyê&ÉT nq&ÉeTT˝À ‘·|ü˝Ò<äT. nsTT‘˚
Äj·TqTï #˚s¡Tø√e&ÜìøÏ nq+‘·yÓTÆq e÷sêZ\T ñHêïsTT nq&ÉeTT ô|<ä›
‘·|ü. n˝≤ nq+‘·yÓTÆq e÷sêZ\T ñqï|ü&ÉT, <˚e⁄&ÉT Á|ü»\≈£î @MT
#Ó|üŒø£ }s¡ø£ ñ+&˚yê&ÉT. Á|ü»\≈£î C≤„qeTT‘√ nedüs¡eTT ˝Ò<äT. yê]
ÇwüºyÓTT∫Ãq≥T¢ yês¡T Äsê~Û+#·e#·TÃqT. @ ù|s¡T‘√ ø=*∫Hê <˚e⁄ìπø
#˚πs≥|ü&ÉT ªªj·÷ìÔ <˚eÁe‘êHé <˚yêHéμμ nì #Óù|Œyê&ÉT ø±<äT. ªª@
<˚e⁄ìï ø=*ùdÔ Ä <˚e⁄ìπø #˚s¡TqT, qqTï #˚s¡e⁄μμ nì uÛÑ>∑eBZ‘·˝À
#Óù|Œyê&ÉT ø±<äT. n˝≤ ‘·|ü #˚j·TT#·THêïs¡ì ‘Ó*dæq <˚e⁄&ÉT ‘· qqT
#˚s¡T≥≈£î C≤„qeTTqT uÛÑ>∑eBZ‘·˝À uÀ~Û+#ê&ÉT. ‘·qqT #˚s¡T≥≈£î y˚s¡T
e÷s¡ZeTT\T ˝Òe⁄ j·T˙, ‘·qqT #˚s¡T≥≈£î eT÷&˚ e÷s¡ZeTT\T ø£\e˙,
ny˚ jÓ÷>∑ e÷s¡ZeTT\˙ #ÓbÕŒ&ÉT. Ä eT÷&ÉT jÓ÷>∑e÷s¡ZeTT\ ù|πs¢
ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT, ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT. Ç~ dü«j·TeTT>± <˚e⁄&˚
#Ó|æŒj·TT+&É>± yê{Ïì ø±<äì nH˚ø£ e÷s¡ZeTT\THêïj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT
52
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
<˚e⁄ì ìs¡íj·TeTTq≈£î, <˚e⁄ì C≤„qeTTq≈£î |üP]Ô e´‹πsKeTT. n˝≤
#Ó|üŒ&ÉeTT Væ≤+<äT‘·«eTT ø±<äT.
Á|üX¯ï :` Áø°düTÔ ‘·q 14e @≥qT+&ç 29e @≥es¡≈£î nq>± 16
dü+e‘·‡s¡eTT\ ø±\eTT mø£ÿ&É >∑&çbÕ&√ ôd\$kÕÔsê? Ä ø±\eTT˝À
uÛ≤s¡‘· <˚X¯eTT˝Àì ø±oàs¡T˝À uÖ<ä∆ ÄÁX¯e÷\˝À ø±\eTT >∑&çbÕ&Éì
s¡cÕ´˝Àì ˇø£ ~q |üÁ‹ø£ Á|ü#·T]+∫+~. BìøÏ MT düe÷<ÛëqeTT
@$T{Ï?
»yêãT :` á e÷≥qT n&É>∑&ÉeTT e\q MTs¡T nqedüs¡eTT>± Ç‘·s¡
eT‘ê\˝À CÀø£´eTT #˚düTø=qï≥T¢qï~. mes√ s¡cÕ´yês¡T Áyêdæq |üÁ‹ø£
ì»eTì MTs¡T m˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T? @düT ‘·q 29e @&ÉT |üP]Ô nj˚T´es¡≈£î
‘·q Ç+{Ï˝À ‘·*¢, ‘·eTTàfi¯fl eT<Ûä´ ñ+≥÷ #Óø£ÿ kÕe÷q¢ |üì #˚ùdyê&ÉT.
$<˚XÊ\˝À Ä#ê] ≈£î\eTTq≈£î düe÷qeTT>± #Ó|ü ≈£î\eTTq |ü⁄{Ϻ,
#˚‹ |üì #˚j·TT#·÷ eT+#ê\T, ≈£îØÃ\T, ã\¢\T #˚ùdyê&ÉT. ‘·q 29e
@&ÉT nsTTb˛>±H˚ ‘·*¢‘√ #Ó|æŒ Ç\T¢ e<ä* e#êÃ&ÉT. eT÷&ÉT
dü+e‘·‡s¡eTT\T ÇÁ»j˚T˝Ÿ <˚Xe¯ TT˝À >∑&|ç qæ @düT ‘·q •\Te eTs¡DeTT
‘·sê«‘· Ç+&çj·÷≈£î e∫Ã, >∑T»sê‘Y≈£î sê»kÕúHé≈£î eT<Ûä´ uÛ≤>∑eTT˝À
n&É$ ÁbÕ+‘·eTT˝À 30 dü+e‘·‡s¡eTT\T Áã‹ø±&Éì ìs¡÷|üD\‘√ düVü‰
#ÓbÕŒeTT. Äj·Tq m≥T¢ #·ìb˛sTTq~, mes¡T düe÷~Û #˚dæq~,
mø£ÿ&É düe÷~Û #˚dæq~ ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. ªª@düT #·ìb˛j·÷&Ü?
#·+|üã&ܶ&Ü?μμ nqT e÷ s¡#H· ê Á>∑+<∏eä TT˝À á $wüjT· eT+‘êj·TT+~
#·÷&É+&ç. mes√ s¡cÕ´yês¡T n~j·T÷ nã<ë›\ |ü⁄≥º\sTTq q÷´dtù||üsY
Ä<Ûës¡eTT>± #Óù|Œe÷≥ |üP]Ô ndü‘´· eTT. y˚TeTT eT‘ê\≈£î nr‘·eTT>±
dü‘·´XÀ<Ûäq #˚XÊeTT. n|ü&ÉT ¬s+&ÉT eT‘·eTT\˝À j·TTqï~ ˇπø <˚e ⁄ì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
53
C≤„qeT˙, ¬s+&ÉT eT‘·eTT\˝À #Ó|æŒq~ ˇπø <˚e⁄ìï >∑T]+∫j·T˙,
#Ó|æŒqyê&ÉT ≈£L&Ü ˇø£ÿ&˚j·Tì ‘Ó*dæ+~. á $wüj·TeTT ‘Ó*j·÷\+fÒ
e÷ s¡#·q\˝Àì ªªlø£èwüßí&ÉT <˚e⁄&Ü! uÛÑ>∑e+‘·T&Ü!!μμ nqT
Á>∑+<∏eä TT˝À ªø£èwüßìí eTs¡DeTT ˝Àø£eTTq≈£î ø£qT$|üμ nqTq~ #·<eä +&ç.
Á|üX¯ï : ` @düTÁø°düTÔ ø£q´≈£î »ìà+#·˝Ò<ä˙, Äj·Tq≈£î q\T>∑Ts¡T
k˛<äs¡T\THêïs¡˙, Äj·Tq≈£î $yêVü≤eTT nsTTq<ä˙, uÛ≤s¡´ù|s¡T y˚T]
yÓT>±›*Hé n˙, Äj·Tq •\Teô|’ eTs¡D+Ï #·˝<Ò ˙ä , 1947˝À C…s÷¡ dü˝yÒ Té ≈£î
<ä>sZ∑ ˝¡ Àì KTÁe÷Hé >∑TVü≤\˝À \_Û+∫q |ü⁄sê‘·q Væ≤Áã÷ uÛ≤wü˝À ‘√\Tô|’
Áyêj·Tã&ɶ Áyê‘· |üÁ‘ê\T s¡TEe⁄ #˚XÊj·Tì MT≈£î ‘ÓdTü kÕ? á dü‘ê´\qT
Á|ü|+ü #êìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Á|ü|+ü #· ø±´<∏*ä ø˘ Åø¬ d’ eúü øπ +Á<äeTT (yê{ÏøH£ )é
düTe÷s¡T 50 dü+e‘·‡sê\T $|òü\j·T‘·ïeTT #˚dæ+<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
»yêãT :` eTqeTT Væ≤+<äTe⁄\eTT. eTq Vü≤√<ë >=|üŒ~. nsTTHê
Ç‘·s¡T\ $wüj·TeTTqT Á|ükÕÔ$+#·&ÉeTT #Íø£u≤s¡T |üìj·T>∑TqT. Çe˙ï
nqedüse¡ TT>± eTq eTsê´<äqT b˛>=≥Tºø=qT e÷≥\T ‘·|Œü @MT ø±e⁄.
ô|’q Á|ükÕÔ$+∫qe˙ï dü‘·´y˚T nsTTHê eTq≈£î e#·Tà ˝≤uÛÑy˚T$T?
$E„\sTTqyês¡T mes¡÷ n≥T¢ e÷{≤¢&És¡T. n‘·qT m˝≤ |ü⁄{ϺHê, m˝≤
ô|]–Hê, uÛ≤s¡´ ñHêï ˝Òø£b˛sTTHê, Äj·Tq˝À #·÷&Ée\dæq~ Ä<Ûë´‹àø£
C≤„qeTT. n+‘˚>±˙ e´øÏ>Ô ‘∑ · $wüjT· eTT\˝ÀìøÏ ~– eTqeTT e÷{≤¢&‘ç ˚
yês¡T ≈£L&Ü MT ø£èwüßí&ÉT n˝≤+{Ïyê&ÉT, Ç˝≤+{Ïyê&ÉT nHêïs¡qTø√
n|ü&ÉT mø£ÿ&√ j·TTqï ø£èwüßìí ï nqedüse¡ TT>± Ç‘·sT¡ \ #˚‘· $eT]Ù+|ü
#˚dæq≥¢>∑TqT.
@düT J$‘·eTTqT >∑T]+∫ Ŭø’düúe⁄\πø dü]>± ‘Ó*j·T<äT. H˚qT
Ŭø’düúe⁄\qT, $TeTTà\qT Ç<ä›]˙ ø£*|æ Á|ü•ïkÕÔqT. MTs¡T>±˙, yês¡T>±˙
54
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
»yêãT #Ó|Œü >∑\sê! #·÷&É+&ç. @düT 63 dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î #·ìb˛j·÷&Éì
me]ø£sTTHê ‘Ó\TkÕ? Äj·Tq s¡Vü≤dü´ J$‘·eTT 30 dü+e‘·‡s¡eTT\T
kÕ–q<äì Væ≤+<äTe⁄\≈£î>±˙, Ŭø’düúe⁄\≈£î>±˙ ‘Ó\TkÕ? Äj·Tq ‘·q
s¡Vü≤dü´ J$‘·eTT 30 dü+e‘·‡s¡eTT\T uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝À >∑&çbÕ&Éì
me]ø£sTTHê ‘Ó\TkÕ? @düT ‘·q s¡V≤ü dü´ J$‘·eTT Ç+ø=ø£]‘√ >∑&bç Õ&ÉT,
‘√&ÉTqïyês¡T mes√ ‘Ó\TkÕ? ‘√&ÉTqï yê&ÉT 20 dü+e‘·‡s¡eTT\T
ñHêï&Éì ‘Ó\TkÕ? @düT #·ìb˛>± Äj·Tq X¯Øs¡eTT ˇø£ q~ ˇ&ÉT¶q
|üP&ÉÃã&çq<äì ‘Ó\TkÕ? @düT X¯Øs¡eTTqT eTqTwüß\T mes¡÷ düe÷~Û
#˚j·T˝Ò<äì me]ø£sTTHê ‘Ó\TkÕ? Ç≥T¢ mH√ï $wüj·TeTT\T Ŭø’düúe⁄\πø
‘Ó*j·Te⁄. eTìwæ ø£ì|æùdÔ yê&ÉT <Ûä]+∫q <äTdüTÔ\qT #·÷&É≈£L&É<ä T.
yêì ‘·\˝Àì ãT~∆ì #·÷&Ü*. n˝≤π> @düT m˝≤ Áã‹ø±&ÉqTq~
düeTdü´ ø±<äT, @düT @$T uÀ~Û+#ê&ÉqTq<˚ düeTdü´. @düT #Ó|æŒq
C≤„qeTTqT #·÷#·T≥ $E„\ |üì. á $wüj·TeTT\˙ï ‘Ó*j·÷\+fÒ e÷
s¡#·q\˝Àì ªª@düT #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?μμ nqT ∫qï
Á>∑+<∏äeTTqT #·<äe+&ç.
Á|üX¯ï :` Á|üdüTÔ‘·eTT ÁbÕXÊÑ·´ <˚XÊ\˝À q÷{ÏøÏ 20 eT+~ ≈£L&Ü
#·ØÃ\≈£î yÓfi¯fl&ÉeTT ˝Ò<ä˙, Ä dü+K´ s√Es√EøÏ ‘·–Zb˛‘·Tqï<äì
‘Ó\TdüT+Ô ~. <ëìøÏ ø±s¡DeTT @$T{À MTs¡T #Ó|Œü >∑\sê? <ëìøÏ ø±s¡DeTT
yê]øÏ Å¬ø’düúe eT‘·eTT MT<ä $XÊ«düeTT dü&É*b˛e&ÉeTT ø±<ë!
»yêãT :` Ä <˚XÊ\˝Àì Ŭø’düúe⁄\T #·ØÃøÏ b˛‘˚ eTqπø$T? b˛ø£b˛‘˚
eTqπø$T? yêfi¯ó¢ #·ØÃøÏ b˛‘˚ eTq≈£î @yÓTHÆ ê yÓ÷ø£eå TT edüT+Ô <ë? b˛ø£b˛‘˚
sê<ë! Çe˙ï eT‘·<«˚ wüeTT‘√ e÷{≤¢&TÉ e÷≥\T>±˙ y˚sT¡ ø±<äT. eTq≈£î
dü+ã+<Ûeä TT ˝Òì $wüjT· eTT Á|ükÕú$+#·&yÉ T˚ ‘·|ü . H˚&TÉ eTq <˚Xe¯ TT˝À
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
53
C≤„qeT˙, ¬s+&ÉT eT‘·eTT\˝À #Ó|æŒq~ ˇπø <˚e⁄ìï >∑T]+∫j·T˙,
#Ó|æŒqyê&ÉT ≈£L&Ü ˇø£ÿ&˚j·Tì ‘Ó*dæ+~. á $wüj·TeTT ‘Ó*j·÷\+fÒ
e÷ s¡#·q\˝Àì ªªlø£èwüßí&ÉT <˚e⁄&Ü! uÛÑ>∑e+‘·T&Ü!!μμ nqT
Á>∑+<∏eä TT˝À ªø£èwüßìí eTs¡DeTT ˝Àø£eTTq≈£î ø£qT$|üμ nqTq~ #·<eä +&ç.
Á|üX¯ï : ` @düTÁø°düTÔ ø£q´≈£î »ìà+#·˝Ò<ä˙, Äj·Tq≈£î q\T>∑Ts¡T
k˛<äs¡T\THêïs¡˙, Äj·Tq≈£î $yêVü≤eTT nsTTq<ä˙, uÛ≤s¡´ù|s¡T y˚T]
yÓT>±›*Hé n˙, Äj·Tq •\Teô|’ eTs¡D+Ï #·˝<Ò ˙ä , 1947˝À C…s÷¡ dü˝yÒ Té ≈£î
<ä>sZ∑ ˝¡ Àì KTÁe÷Hé >∑TVü≤\˝À \_Û+∫q |ü⁄sê‘·q Væ≤Áã÷ uÛ≤wü˝À ‘√\Tô|’
Áyêj·Tã&ɶ Áyê‘· |üÁ‘ê\T s¡TEe⁄ #˚XÊj·Tì MT≈£î ‘ÓdTü kÕ? á dü‘ê´\qT
Á|ü|+ü #êìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Á|ü|+ü #· ø±´<∏*ä ø˘ Åø¬ d’ eúü øπ +Á<äeTT (yê{ÏøH£ )é
düTe÷s¡T 50 dü+e‘·‡sê\T $|òü\j·T‘·ïeTT #˚dæ+<äì MT≈£î ‘Ó\TkÕ?
»yêãT :` eTqeTT Væ≤+<äTe⁄\eTT. eTq Vü≤√<ë >=|üŒ~. nsTTHê
Ç‘·s¡T\ $wüj·TeTTqT Á|ükÕÔ$+#·&ÉeTT #Íø£u≤s¡T |üìj·T>∑TqT. Çe˙ï
nqedüse¡ TT>± eTq eTsê´<äqT b˛>=≥Tºø=qT e÷≥\T ‘·|Œü @MT ø±e⁄.
ô|’q Á|ükÕÔ$+∫qe˙ï dü‘·´y˚T nsTTHê eTq≈£î e#·Tà ˝≤uÛÑy˚T$T?
$E„\sTTqyês¡T mes¡÷ n≥T¢ e÷{≤¢&És¡T. n‘·qT m˝≤ |ü⁄{ϺHê, m˝≤
ô|]–Hê, uÛ≤s¡´ ñHêï ˝Òø£b˛sTTHê, Äj·Tq˝À #·÷&Ée\dæq~ Ä<Ûë´‹àø£
C≤„qeTT. n+‘˚>±˙ e´øÏ>Ô ‘∑ · $wüjT· eTT\˝ÀìøÏ ~– eTqeTT e÷{≤¢&‘ç ˚
yês¡T ≈£L&Ü MT ø£èwüßí&ÉT n˝≤+{Ïyê&ÉT, Ç˝≤+{Ïyê&ÉT nHêïs¡qTø√
n|ü&ÉT mø£ÿ&√ j·TTqï ø£èwüßìí ï nqedüse¡ TT>± Ç‘·sT¡ \ #˚‘· $eT]Ù+|ü
#˚dæq≥¢>∑TqT.
@düT J$‘·eTTqT >∑T]+∫ Ŭø’düúe⁄\πø dü]>± ‘Ó*j·T<äT. H˚qT
Ŭø’düúe⁄\qT, $TeTTà\qT Ç<ä›]˙ ø£*|æ Á|ü•ïkÕÔqT. MTs¡T>±˙, yês¡T>±˙
54
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
»yêãT #Ó|Œü >∑\sê! #·÷&É+&ç. @düT 63 dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î #·ìb˛j·÷&Éì
me]ø£sTTHê ‘Ó\TkÕ? Äj·Tq s¡Vü≤dü´ J$‘·eTT 30 dü+e‘·‡s¡eTT\T
kÕ–q<äì Væ≤+<äTe⁄\≈£î>±˙, Ŭø’düúe⁄\≈£î>±˙ ‘Ó\TkÕ? Äj·Tq ‘·q
s¡Vü≤dü´ J$‘·eTT 30 dü+e‘·‡s¡eTT\T uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝À >∑&çbÕ&Éì
me]ø£sTTHê ‘Ó\TkÕ? @düT ‘·q s¡V≤ü dü´ J$‘·eTT Ç+ø=ø£]‘√ >∑&bç Õ&ÉT,
‘√&ÉTqïyês¡T mes√ ‘Ó\TkÕ? ‘√&ÉTqï yê&ÉT 20 dü+e‘·‡s¡eTT\T
ñHêï&Éì ‘Ó\TkÕ? @düT #·ìb˛>± Äj·Tq X¯Øs¡eTT ˇø£ q~ ˇ&ÉT¶q
|üP&ÉÃã&çq<äì ‘Ó\TkÕ? @düT X¯Øs¡eTTqT eTqTwüß\T mes¡÷ düe÷~Û
#˚j·T˝Ò<äì me]ø£sTTHê ‘Ó\TkÕ? Ç≥T¢ mH√ï $wüj·TeTT\T Ŭø’düúe⁄\πø
‘Ó*j·Te⁄. eTìwæ ø£ì|æùdÔ yê&ÉT <Ûä]+∫q <äTdüTÔ\qT #·÷&É≈£L&É<ä T.
yêì ‘·\˝Àì ãT~∆ì #·÷&Ü*. n˝≤π> @düT m˝≤ Áã‹ø±&ÉqTq~
düeTdü´ ø±<äT, @düT @$T uÀ~Û+#ê&ÉqTq<˚ düeTdü´. @düT #Ó|æŒq
C≤„qeTTqT #·÷#·T≥ $E„\ |üì. á $wüj·TeTT\˙ï ‘Ó*j·÷\+fÒ e÷
s¡#·q\˝Àì ªª@düT #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?μμ nqT ∫qï
Á>∑+<∏äeTTqT #·<äe+&ç.
Á|üX¯ï :` Á|üdüTÔ‘·eTT ÁbÕXÊÑ·´ <˚XÊ\˝À q÷{ÏøÏ 20 eT+~ ≈£L&Ü
#·ØÃ\≈£î yÓfi¯fl&ÉeTT ˝Ò<ä˙, Ä dü+K´ s√Es√EøÏ ‘·–Zb˛‘·Tqï<äì
‘Ó\TdüT+Ô ~. <ëìøÏ ø±s¡DeTT @$T{À MTs¡T #Ó|Œü >∑\sê? <ëìøÏ ø±s¡DeTT
yê]øÏ Å¬ø’düúe eT‘·eTT MT<ä $XÊ«düeTT dü&É*b˛e&ÉeTT ø±<ë!
»yêãT :` Ä <˚XÊ\˝Àì Ŭø’düúe⁄\T #·ØÃøÏ b˛‘˚ eTqπø$T? b˛ø£b˛‘˚
eTqπø$T? yêfi¯ó¢ #·ØÃøÏ b˛‘˚ eTq≈£î @yÓTHÆ ê yÓ÷ø£eå TT edüT+Ô <ë? b˛ø£b˛‘˚
sê<ë! Çe˙ï eT‘·<«˚ wüeTT‘√ e÷{≤¢&TÉ e÷≥\T>±˙ y˚sT¡ ø±<äT. eTq≈£î
dü+ã+<Ûeä TT ˝Òì $wüjT· eTT Á|ükÕú$+#·&yÉ T˚ ‘·|ü . H˚&TÉ eTq <˚Xe¯ TT˝À
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
55
Væ≤+<äTe⁄\T m+‘·eT+~ <˚yê\j·TeTT\≈£î b˛e⁄yês¡THêïs¡T? πøe\eTT
20 XÊ‘·eTT eT+~ e÷Á‘·y˚T <˚yê\j·TeTT\≈£î b˛e⁄#·THêïs¡T. 80
XÊ‘·eTT eT+~ <˚yê\j·TeTT\˝ÀìøÏ b˛ìyês¡T >∑\s¡T. Bìì >∑T]+∫
MTπs$T #Ó|üŒ>∑\s¡T? eTq $wüj·TeTT yê]øÏ nedüs¡eTT ˝Ò<äT. yê]
$wüj·TeTT eTq≈£î nedüs¡eTT ˝Ò<äT. nqedüs¡eTT>± Ç‘·s¡T\
$wüj·TeTT\qT Á|ükÕú$+#·≈£L&É<äT.
Á|üX¯ï :` >∑‘· ¬s+&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\˝À Ä‘·àkÕø屑êÿsêìï bı+~
|üs¡eT |ü<äeTTqT #˚s¡Tø=qï jÓ÷>∑T\T, ãTTwüß\T, eTTqT\T, eTVü‰‘·Tà\T
Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT˝À ø√ø=\¢\T>± j·TTHêïs¡T. eT] Ŭø’düúe eT‘·eTT˝À Ä
kÕúsTTøÏ #˚s¡Tø=qï eTVü‰‘·Tà\T m+<äs¡THêïs√ #Ó|üŒ>∑\sê?
»yêãT :` H˚qT Væ≤+<äTe⁄H˚. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À mes¡T Ä‘·àkÕø屑êÿsêìï
bı+~ |üs¡eT |ü<äeTTqT #˚s¡Tø=Hêïs√ #Ó|üŒ>∑\sê? ø√ø=\¢\T>±
j·TTHêïs¡ì nHêïs¡T. ø£˙düeTT eTT>∑T]Z ì #Ó|Œü +&ç. ˝Òøb£ ˛‘˚ Ç<ä]› qsTTHê
#Ó|Œü >∑\sê! j·Tì y˚TeTT n&ÉT>∑T#·THêïeTT. Ç+‘·es¡≈î£ Ä‘·à+fÒ @$T{À,
m≥T¢+≥T+<√ me]ø° ‘Ó*j·T<äT. Ä‘˚à ‘Ó*j·Tì~ Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTT
nqTq<˚ ñ+&É<äT. yÓ÷ø£åeTT nqTq~ düT\uÛÑyÓTÆq~ ø±<äT. <ë«|üs¡
j·TT>∑eTT ∫e]˝À ;Ûwßü à&ÉT, ø£*j·TT>∑eTT˝À <ë<ë|ü⁄ 350 dü+e‘·‡s¡eTT
\|ü&ÉT y˚eTqjÓ÷– >±s¡T eTTøÏìÔ bı+~q≥T¢ e÷≈£î ‘Ó*j·TTqT. n+‘·
‘·|üŒ mes¡÷ eTTøÏÔøÏ b˛˝Ò<äT. $T>∑‘êyês¡T b˛˝Ò<äì MT¬ø≥T¢ ‘Ó\TdüT?
nì Á|ü•ïùdÔ <ëìøÏ e÷ e<ä› »yêãT ø£\<äT. n<˚eTq>±! @ eTìwæ>±˙
eTTøÏÔ bı+<äT≥≈£î ø±\eTT ø£*dæ sêe\dæj·TT+≥T+~. ø£*dæ nq>±
Hê\T>∑T ø±\eTT\T ø£*dæ sêe\dæj·TTqï~. ˇø£{Ï |ü>∑\T, ¬s+&ÉT
X¯óø£¢ |üø£å$T, eT÷&ÉT ñ‘·Ôsêj·TDeTT. á eT÷&ÉT ø±\eTT\T ø£*dæ
56
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
e∫ÃHê ∫e]˝À dü÷s¡´s¡•à ≈£L&Ü ñ+&Ée˝…qT. Çe˙ï ø£*dæe∫Ãq|ü&ÉT
n~j·T÷ jÓ÷– nsTTq yêìπø yÓ÷ø£åeTT bı+<äT ns¡Ω‘· j·TT+&ÉTqT. á
eT<Û´ä ø±\eTT˝À #·ìb˛sTTq m+‘· ô|<ä› kÕ«$TJ\sTTHê yê]øÏ ø±\eTT
ø£*dæ sê˝Ò<Tä . ˇø£{Ï s¬ +&ÉT ø£*dæsêø£ b˛e&ÉeTT e\q yês¡T yÓ÷ø£eå TTqT
bı+<ä˝Ò<äT. #·ìb˛sTTq eTVü‰‘·Tà\, kÕ«MTJ\ eTs¡D düeTj·TeTTqT
#·÷ùdÔ @<√ ˇø£{Ï ˝Òø£ ¬s+&ÉT ‘·|æŒb˛e&ÉeTT e\q ¬s+&ÉT y˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç Væ≤+<äTe⁄\˝À ˇø£s¡T Ç<ä›s¡T ‘·|üŒ mes¡÷
yÓ÷ø£åeTTqT bı+<ä˝Ò<äT. Ŭø’düúe⁄\˝À n~j·T÷ ˝Ò<äT. ndü\T $wüj·TeTT
Ç˝≤ ñ+&É>± MTs¡T ø√ø=\¢\T>± eTTøÏbÔ ı+<ës¡T nq&ÉeTT |üP]Ô ndü‘´· eTT.
Á|üX¯ï :` ˝ÖøÏø£ e´edüú n+fÒ nìï eT‘ê\qT >ös¡$+#·&ÉeTì MT≈£î
‘Ó*j·T<ë? ‘Ó*ùdÔ m+<äT≈£î Ç‘·s¡ eT‘ê\qT <ä÷wædüTÔHêïs¡T?
»yêãT :` á e÷≥ yêπs $TeTTà\qT n&ç–‘˚ MTπseT+{≤s¡T?
nqedüse¡ TT>± yê]ì Á|ükÕÔ$+∫ n>ös¡eeTT>± e÷{≤¢&qç ~ MTπs ø£<ë!
MTs¡T yê]H˚ n+≥÷ yê]πø ˝ÖøÏø£eTT H˚]Œ‘˚ dü]b˛‘·T+<ë. Ç‘·s¡T\qT
>ös¡$+#·&ÉeTT eTT+<äT eTqy˚T H˚s¡TÃ≈£î+<ëeTT.
Á|üXï¯ :` sêeTT&ÉT yês¡~Û ø£≥&º ÜìøÏ ø√‘·T\qT, ñ&ÉT‘·\qT yê&ÉTø=Hêï&ÉT.
<˚e⁄&Ó’‘˚ m+<äT≈£î yê&ÉTø=Hêï&ÉT? ‘êH˚ ø£≥Tºø√˝Òø£b˛j·÷&Ü? nì
Á|ü•ïkÕÔs¡T. eT] Áø°düTÔqT •\Te y˚ùd≥|ü&ÉT m+<äT≈£î ‘·qqT ‘êqT
s¡ø+åÏ #·Tø√˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT? n≥Te+{Ï yê&ÉT Ç‘·sT¡ \qT m˝≤ s¡ø+åÏ #·T‘ê&ÉT?
»yêãT :` sêeTTìï >∑T]+∫ yêfi¯ó¢ mes¡÷ n&ÉT>∑˝Ò<äT >±˙ MTπs
#Ó|æŒ sêeTTìï ãj·T≥≈£î ‘Ó#êÃs¡T. @düTqT •\Te y˚XÊs¡T ì»y˚T.
nsTT‘˚ @düT m|ü&ÉsTTHê H˚qT <˚e⁄qïì >±˙, H˚qT s¡øÏåkÕÔqì >±˙
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
55
Væ≤+<äTe⁄\T m+‘·eT+~ <˚yê\j·TeTT\≈£î b˛e⁄yês¡THêïs¡T? πøe\eTT
20 XÊ‘·eTT eT+~ e÷Á‘·y˚T <˚yê\j·TeTT\≈£î b˛e⁄#·THêïs¡T. 80
XÊ‘·eTT eT+~ <˚yê\j·TeTT\˝ÀìøÏ b˛ìyês¡T >∑\s¡T. Bìì >∑T]+∫
MTπs$T #Ó|üŒ>∑\s¡T? eTq $wüj·TeTT yê]øÏ nedüs¡eTT ˝Ò<äT. yê]
$wüj·TeTT eTq≈£î nedüs¡eTT ˝Ò<äT. nqedüs¡eTT>± Ç‘·s¡T\
$wüj·TeTT\qT Á|ükÕú$+#·≈£L&É<äT.
Á|üX¯ï :` >∑‘· ¬s+&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\˝À Ä‘·àkÕø屑êÿsêìï bı+~
|üs¡eT |ü<äeTTqT #˚s¡Tø=qï jÓ÷>∑T\T, ãTTwüß\T, eTTqT\T, eTVü‰‘·Tà\T
Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT˝À ø√ø=\¢\T>± j·TTHêïs¡T. eT] Ŭø’düúe eT‘·eTT˝À Ä
kÕúsTTøÏ #˚s¡Tø=qï eTVü‰‘·Tà\T m+<äs¡THêïs√ #Ó|üŒ>∑\sê?
»yêãT :` H˚qT Væ≤+<äTe⁄H˚. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À mes¡T Ä‘·àkÕø屑êÿsêìï
bı+~ |üs¡eT |ü<äeTTqT #˚s¡Tø=Hêïs√ #Ó|üŒ>∑\sê? ø√ø=\¢\T>±
j·TTHêïs¡ì nHêïs¡T. ø£˙düeTT eTT>∑T]Z ì #Ó|Œü +&ç. ˝Òøb£ ˛‘˚ Ç<ä]› qsTTHê
#Ó|Œü >∑\sê! j·Tì y˚TeTT n&ÉT>∑T#·THêïeTT. Ç+‘·es¡≈î£ Ä‘·à+fÒ @$T{À,
m≥T¢+≥T+<√ me]ø° ‘Ó*j·T<äT. Ä‘˚à ‘Ó*j·Tì~ Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTT
nqTq<˚ ñ+&É<äT. yÓ÷ø£åeTT nqTq~ düT\uÛÑyÓTÆq~ ø±<äT. <ë«|üs¡
j·TT>∑eTT ∫e]˝À ;Ûwßü à&ÉT, ø£*j·TT>∑eTT˝À <ë<ë|ü⁄ 350 dü+e‘·‡s¡eTT
\|ü&ÉT y˚eTqjÓ÷– >±s¡T eTTøÏìÔ bı+~q≥T¢ e÷≈£î ‘Ó*j·TTqT. n+‘·
‘·|üŒ mes¡÷ eTTøÏÔøÏ b˛˝Ò<äT. $T>∑‘êyês¡T b˛˝Ò<äì MT¬ø≥T¢ ‘Ó\TdüT?
nì Á|ü•ïùdÔ <ëìøÏ e÷ e<ä› »yêãT ø£\<äT. n<˚eTq>±! @ eTìwæ>±˙
eTTøÏÔ bı+<äT≥≈£î ø±\eTT ø£*dæ sêe\dæj·TT+≥T+~. ø£*dæ nq>±
Hê\T>∑T ø±\eTT\T ø£*dæ sêe\dæj·TTqï~. ˇø£{Ï |ü>∑\T, ¬s+&ÉT
X¯óø£¢ |üø£å$T, eT÷&ÉT ñ‘·Ôsêj·TDeTT. á eT÷&ÉT ø±\eTT\T ø£*dæ
56
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
e∫ÃHê ∫e]˝À dü÷s¡´s¡•à ≈£L&Ü ñ+&Ée˝…qT. Çe˙ï ø£*dæe∫Ãq|ü&ÉT
n~j·T÷ jÓ÷– nsTTq yêìπø yÓ÷ø£åeTT bı+<äT ns¡Ω‘· j·TT+&ÉTqT. á
eT<Û´ä ø±\eTT˝À #·ìb˛sTTq m+‘· ô|<ä› kÕ«$TJ\sTTHê yê]øÏ ø±\eTT
ø£*dæ sê˝Ò<Tä . ˇø£{Ï s¬ +&ÉT ø£*dæsêø£ b˛e&ÉeTT e\q yês¡T yÓ÷ø£eå TTqT
bı+<ä˝Ò<äT. #·ìb˛sTTq eTVü‰‘·Tà\, kÕ«MTJ\ eTs¡D düeTj·TeTTqT
#·÷ùdÔ @<√ ˇø£{Ï ˝Òø£ ¬s+&ÉT ‘·|æŒb˛e&ÉeTT e\q ¬s+&ÉT y˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç Væ≤+<äTe⁄\˝À ˇø£s¡T Ç<ä›s¡T ‘·|üŒ mes¡÷
yÓ÷ø£åeTTqT bı+<ä˝Ò<äT. Ŭø’düúe⁄\˝À n~j·T÷ ˝Ò<äT. ndü\T $wüj·TeTT
Ç˝≤ ñ+&É>± MTs¡T ø√ø=\¢\T>± eTTøÏbÔ ı+<ës¡T nq&ÉeTT |üP]Ô ndü‘´· eTT.
Á|üX¯ï :` ˝ÖøÏø£ e´edüú n+fÒ nìï eT‘ê\qT >ös¡$+#·&ÉeTì MT≈£î
‘Ó*j·T<ë? ‘Ó*ùdÔ m+<äT≈£î Ç‘·s¡ eT‘ê\qT <ä÷wædüTÔHêïs¡T?
»yêãT :` á e÷≥ yêπs $TeTTà\qT n&ç–‘˚ MTπseT+{≤s¡T?
nqedüse¡ TT>± yê]ì Á|ükÕÔ$+∫ n>ös¡eeTT>± e÷{≤¢&qç ~ MTπs ø£<ë!
MTs¡T yê]H˚ n+≥÷ yê]πø ˝ÖøÏø£eTT H˚]Œ‘˚ dü]b˛‘·T+<ë. Ç‘·s¡T\qT
>ös¡$+#·&ÉeTT eTT+<äT eTqy˚T H˚s¡TÃ≈£î+<ëeTT.
Á|üXï¯ :` sêeTT&ÉT yês¡~Û ø£≥&º ÜìøÏ ø√‘·T\qT, ñ&ÉT‘·\qT yê&ÉTø=Hêï&ÉT.
<˚e⁄&Ó’‘˚ m+<äT≈£î yê&ÉTø=Hêï&ÉT? ‘êH˚ ø£≥Tºø√˝Òø£b˛j·÷&Ü? nì
Á|ü•ïkÕÔs¡T. eT] Áø°düTÔqT •\Te y˚ùd≥|ü&ÉT m+<äT≈£î ‘·qqT ‘êqT
s¡ø+åÏ #·Tø√˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT? n≥Te+{Ï yê&ÉT Ç‘·sT¡ \qT m˝≤ s¡ø+åÏ #·T‘ê&ÉT?
»yêãT :` sêeTTìï >∑T]+∫ yêfi¯ó¢ mes¡÷ n&ÉT>∑˝Ò<äT >±˙ MTπs
#Ó|æŒ sêeTTìï ãj·T≥≈£î ‘Ó#êÃs¡T. @düTqT •\Te y˚XÊs¡T ì»y˚T.
nsTT‘˚ @düT m|ü&ÉsTTHê H˚qT <˚e⁄qïì >±˙, H˚qT s¡øÏåkÕÔqì >±˙
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
57
me]‘√qsTTHê #ÓbÕŒ&Ü? me]‘√q÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT
Äj·Tq Ç‘·sT¡ \qT m˝≤ s¡ø+åÏ #·T‘ê&ÉT nì MTs¡T m˝≤ n&ÉT>∑T#·THêïs¡T?
Äj·Tq ‘êqT me]˙ s¡økåÏ ÕÔqì @ dü+<äs“¡ e¤ TT˝Àq÷ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ˇø£|ü &ÉT
Á<ëø£ås¡düeTT ‘·q •wüß´\≈£î Ç∫à ªªÇ~ Hê ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT Bìì
Á‘ê>∑TeTT. Bìì Á‘ê–‘˚ Hê ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT e\q MT≈£î bÕ|ü
ø£eå ÷|üD ø£\T>∑T‘·T+~μμ j·Tì #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT Äj·Tq ñ<ëVü≤s¡D≈£î
Á<ëø£ås¡düeTTqT #·÷|æ <ëìì ‘·q ªìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTTμ nì nHêï&ÉT.
ìã+<Ûqä s¡øeÔ£ TT n+fÒ @$T{À Ç+‘·es¡≈î£ Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äì
#Ó|ü#·THêïeTT. e÷≈£î @düT e\q bÕ|üø£åe÷|üD »s¡T>∑Tqì yês¡T
#Ó|ü ø√e&ÉeTTqï~>±˙ bÕ|üøeå£ ÷|üD m˝≤ »s¡T>∑TH√ yê]πø ‘Ó*j·T<äT.
@düT ‘·eT bÕ|üeTT\qT ø£å$TkÕÔ&Éì Ŭø’düúe⁄\T #Ó|ü#·THêïs¡T. nsTT‘˚
@düT Ä e÷≥ me]‘√q÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. ‘·q ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT e\q
bÕ|ü ø£åe÷|üD »s¡T>∑Tqqï e÷≥ yêdüÔey˚T. nsTT‘˚ ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT
@$T{À, n~ mø£ÿ&É <=s¡T≈£îH√ me]ø° ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT, MTs¡T á Á|üXï¯ qT
n&ÉT>∑&ÉeTT e\q Äj·Tq e÷≥ MT≈£î ≈£L&Ü ns¡úeTT ø±˝Ò<äì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. Ä ~qeTT Ä e÷≥qT Ŭø’düúe⁄\≈£î ˇø£ÿ]πø #Ó|üŒ˝Ò<äT.
n~ düs«¡ e÷qe⁄\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. Ä e÷≥qT mes¡sTTHê @ eT‘·dTü \ú sTTHê
ns¡eú TT #˚dTü ø√e#·TÃqT. @düT ñqï ~qeTT˝˝À uÛ÷Ñ $T MT<ä eT‘·eTT\T
˝Òeì eTs¡Te≈£L&É<Tä . Äj·Tq e∫Ãb˛sTTq ‘·sê«‘· ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î
eT‘·eTT ‘·j÷· s¡sTTq~. Äj·Tq eT‘·eTT\T ˝Òq|ü&ÉT düs«¡ e÷qe⁄\≈£î
#Ó|æŒqe÷≥. n~ Ŭø’düúe⁄\≈£î dü+ã+<ÛäeTT ˝Òì e÷≥. Ä s√E @düT
Ŭø’düúe⁄&ÉT ≈£L&Ü ø±&ÉT. Ä#ê] ≈£î\eTTq |ü⁄{Ϻ, #Óø£ÿ |üì #˚dü Tø=ì
Áã‹πøyê&ÉT. ÁãVü≤àeTT>±s¡T Ç\T¢ e~* <˚Xe¯ TT MT~øÏ e∫Ãq≥T¢ Äj·Tq
≈£L&Ü 30e dü+e‘·‡s¡eTT ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝ÀH˚ Ç\T¢ e~* e#êÃ&ÉT.
58
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
H˚&ÉT Ŭø’düúe⁄\T ‘·eT~ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq eT‘·eTì #Ó|üø=+≥THêïs¡T.
ø=+<äs¡T Væ≤+<ä÷ <˚e⁄fi¯¢≈£î e´‹πsKeTT>± e÷{≤¢&É&ÉeTT H˚qT ≈£L&Ü
#·÷#êqT. yês¡T e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡ì eTqeTT ≈£L&Ü e÷{≤¢&É&ÉeTT
eT+∫<ë? n˝≤ e÷{≤¢&ç‘˚ >±&ç<ä >∑TÁs¡eTT ¬s+&É÷ ˇø£{Ï nsTTq≥T¢
ø±<ë! n+<äTe\q eTqeTT VüQ+<ë>± ñ+<ëeTT. ∫\¢s¡>± me]˙
Á|ü•ï+#·ø£ eTq C≤„qeTTqT eTqeTT ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT.
Á|üX¯ï :` @düTÁø°düTÔ Á|ü»\qT ñ<ä∆]+#·&ÜìøÏ ‘·q s¡ø£ÔeTTqT ∫+~+#ê&Éì
Ŭø’düúe⁄\+{≤s¡T. ‘·qqT ‘êqT ø±bÕ&ÉTø√˝Òìyê&ÉT Ç‘·s¡T\qT m˝≤
ø±bÕ&É>∑\&ÉT?
»yêãT :` Ŭø’düúe⁄\T nq&ÉeTT n≥T+#·+&ç. @düT ‘·q e÷≥\˝À
dü«j·TeTT>± ‘·q •wüß´\≈£î Á<ëø£ås¡dü$T∫à ªªÇ~ ∫+~+#·ã&ÉT#·Tqï Hê
s¡ø£ÔeTT. Bìì Á‘ê>∑TeTT. Hê ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT #˚‘· MT bÕ|üeTT\T
ø£å$T+#·ã&ÉTqTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. á e÷≥ nø£åsê˝≤ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À
j·TTqï~. nfÒ¢ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À j·TTqï~. Væ≤+<äTe⁄\≈£î uÛÑ>e∑ BZ‘˚
dü]>± ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT, uÛÑ>∑eBZ‘·˝À Áø°düTÔ #Ó|æŒq e÷≥ ñ+<ä+fÒ
$&É÷s¶ e¡ TT>± j·TT+&ÉTqT. ne⁄qT, Hê e÷≥ $&É÷s¶ e¡ TT>±H˚ j·TT+&ÉTqT.
n+‘·e÷Á‘·eTTq Hê e÷≥qT ndü‘·´eTT nì nqTø√e<ä›+&ç. H˚qT
#Ó|æŒqe÷≥ q÷{ÏøÏ q÷s¡TbÕfi¯ó¢ dü‘·´eTT. H˚&ÉT Ŭø’düúe⁄\T ≈£L&Ü n<˚
e÷≥qT #Ó|ü#·THêïs¡T. @düT ∫+~+#·T s¡ø£ÔeTT e\q bÕ|ü ø£åe÷|üD
ø£\<äì, n+<äTe\q Á|ü»\+<äs÷¡ @düTqT $X¯«dæ+∫ Åø¬ d’ eúü ⁄\T>± e÷]‘˚
yê] bÕ|üeTT @düT s¡ø£ÔeTT #˚‘· ø£&ç–y˚j·Tã&ÉTqT nì n+≥THêïs¡T.
yêdüeÔ eTT>± #Ó|Œæ ‘˚ @düT ‘·q s¡øeÔ£ TT #˚‘· eTqTwüß\ bÕ|üeTT b˛‘·T+<äì
#Ó|Œæ qe÷≥ ì»y˚T. n+‘˚>±˙ ‘·q s¡øeÔ£ TT‘√ bÕ|üeTT ø£&–ç y˚jT· ã&ÉTqì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
57
me]‘√qsTTHê #ÓbÕŒ&Ü? me]‘√q÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT
Äj·Tq Ç‘·sT¡ \qT m˝≤ s¡ø+åÏ #·T‘ê&ÉT nì MTs¡T m˝≤ n&ÉT>∑T#·THêïs¡T?
Äj·Tq ‘êqT me]˙ s¡økåÏ ÕÔqì @ dü+<äs“¡ e¤ TT˝Àq÷ #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ˇø£|ü &ÉT
Á<ëø£ås¡düeTT ‘·q •wüß´\≈£î Ç∫à ªªÇ~ Hê ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT Bìì
Á‘ê>∑TeTT. Bìì Á‘ê–‘˚ Hê ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT e\q MT≈£î bÕ|ü
ø£eå ÷|üD ø£\T>∑T‘·T+~μμ j·Tì #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT Äj·Tq ñ<ëVü≤s¡D≈£î
Á<ëø£ås¡düeTTqT #·÷|æ <ëìì ‘·q ªìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTTμ nì nHêï&ÉT.
ìã+<Ûqä s¡øeÔ£ TT n+fÒ @$T{À Ç+‘·es¡≈î£ Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äì
#Ó|ü#·THêïeTT. e÷≈£î @düT e\q bÕ|üø£åe÷|üD »s¡T>∑Tqì yês¡T
#Ó|ü ø√e&ÉeTTqï~>±˙ bÕ|üøeå£ ÷|üD m˝≤ »s¡T>∑TH√ yê]πø ‘Ó*j·T<äT.
@düT ‘·eT bÕ|üeTT\qT ø£å$TkÕÔ&Éì Ŭø’düúe⁄\T #Ó|ü#·THêïs¡T. nsTT‘˚
@düT Ä e÷≥ me]‘√q÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. ‘·q ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT e\q
bÕ|ü ø£åe÷|üD »s¡T>∑Tqqï e÷≥ yêdüÔey˚T. nsTT‘˚ ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT
@$T{À, n~ mø£ÿ&É <=s¡T≈£îH√ me]ø° ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT, MTs¡T á Á|üXï¯ qT
n&ÉT>∑&ÉeTT e\q Äj·Tq e÷≥ MT≈£î ≈£L&Ü ns¡úeTT ø±˝Ò<äì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. Ä ~qeTT Ä e÷≥qT Ŭø’düúe⁄\≈£î ˇø£ÿ]πø #Ó|üŒ˝Ò<äT.
n~ düs«¡ e÷qe⁄\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. Ä e÷≥qT mes¡sTTHê @ eT‘·dTü \ú sTTHê
ns¡eú TT #˚dTü ø√e#·TÃqT. @düT ñqï ~qeTT˝˝À uÛ÷Ñ $T MT<ä eT‘·eTT\T
˝Òeì eTs¡Te≈£L&É<Tä . Äj·Tq e∫Ãb˛sTTq ‘·sê«‘· ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î
eT‘·eTT ‘·j÷· s¡sTTq~. Äj·Tq eT‘·eTT\T ˝Òq|ü&ÉT düs«¡ e÷qe⁄\≈£î
#Ó|æŒqe÷≥. n~ Ŭø’düúe⁄\≈£î dü+ã+<ÛäeTT ˝Òì e÷≥. Ä s√E @düT
Ŭø’düúe⁄&ÉT ≈£L&Ü ø±&ÉT. Ä#ê] ≈£î\eTTq |ü⁄{Ϻ, #Óø£ÿ |üì #˚dü Tø=ì
Áã‹πøyê&ÉT. ÁãVü≤àeTT>±s¡T Ç\T¢ e~* <˚Xe¯ TT MT~øÏ e∫Ãq≥T¢ Äj·Tq
≈£L&Ü 30e dü+e‘·‡s¡eTT ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝ÀH˚ Ç\T¢ e~* e#êÃ&ÉT.
58
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
H˚&ÉT Ŭø’düúe⁄\T ‘·eT~ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq eT‘·eTì #Ó|üø=+≥THêïs¡T.
ø=+<äs¡T Væ≤+<ä÷ <˚e⁄fi¯¢≈£î e´‹πsKeTT>± e÷{≤¢&É&ÉeTT H˚qT ≈£L&Ü
#·÷#êqT. yês¡T e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡ì eTqeTT ≈£L&Ü e÷{≤¢&É&ÉeTT
eT+∫<ë? n˝≤ e÷{≤¢&ç‘˚ >±&ç<ä >∑TÁs¡eTT ¬s+&É÷ ˇø£{Ï nsTTq≥T¢
ø±<ë! n+<äTe\q eTqeTT VüQ+<ë>± ñ+<ëeTT. ∫\¢s¡>± me]˙
Á|ü•ï+#·ø£ eTq C≤„qeTTqT eTqeTT ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT.
Á|üX¯ï :` @düTÁø°düTÔ Á|ü»\qT ñ<ä∆]+#·&ÜìøÏ ‘·q s¡ø£ÔeTTqT ∫+~+#ê&Éì
Ŭø’düúe⁄\+{≤s¡T. ‘·qqT ‘êqT ø±bÕ&ÉTø√˝Òìyê&ÉT Ç‘·s¡T\qT m˝≤
ø±bÕ&É>∑\&ÉT?
»yêãT :` Ŭø’düúe⁄\T nq&ÉeTT n≥T+#·+&ç. @düT ‘·q e÷≥\˝À
dü«j·TeTT>± ‘·q •wüß´\≈£î Á<ëø£ås¡dü$T∫à ªªÇ~ ∫+~+#·ã&ÉT#·Tqï Hê
s¡ø£ÔeTT. Bìì Á‘ê>∑TeTT. Hê ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT #˚‘· MT bÕ|üeTT\T
ø£å$T+#·ã&ÉTqTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. á e÷≥ nø£åsê˝≤ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À
j·TTqï~. nfÒ¢ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À j·TTqï~. Væ≤+<äTe⁄\≈£î uÛÑ>e∑ BZ‘˚
dü]>± ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT, uÛÑ>∑eBZ‘·˝À Áø°düTÔ #Ó|æŒq e÷≥ ñ+<ä+fÒ
$&É÷s¶ e¡ TT>± j·TT+&ÉTqT. ne⁄qT, Hê e÷≥ $&É÷s¶ e¡ TT>±H˚ j·TT+&ÉTqT.
n+‘·e÷Á‘·eTTq Hê e÷≥qT ndü‘·´eTT nì nqTø√e<ä›+&ç. H˚qT
#Ó|æŒqe÷≥ q÷{ÏøÏ q÷s¡TbÕfi¯ó¢ dü‘·´eTT. H˚&ÉT Ŭø’düúe⁄\T ≈£L&Ü n<˚
e÷≥qT #Ó|ü#·THêïs¡T. @düT ∫+~+#·T s¡ø£ÔeTT e\q bÕ|ü ø£åe÷|üD
ø£\<äì, n+<äTe\q Á|ü»\+<äs÷¡ @düTqT $X¯«dæ+∫ Åø¬ d’ eúü ⁄\T>± e÷]‘˚
yê] bÕ|üeTT @düT s¡ø£ÔeTT #˚‘· ø£&ç–y˚j·Tã&ÉTqT nì n+≥THêïs¡T.
yêdüeÔ eTT>± #Ó|Œæ ‘˚ @düT ‘·q s¡øeÔ£ TT #˚‘· eTqTwüß\ bÕ|üeTT b˛‘·T+<äì
#Ó|Œæ qe÷≥ ì»y˚T. n+‘˚>±˙ ‘·q s¡øeÔ£ TT‘√ bÕ|üeTT ø£&–ç y˚jT· ã&ÉTqì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
59
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . ‘·q s¡øeÔ£ TTqT Á‘ê>∑eTHêï&ÉT, bÕ|üeTT\qT ø£&TÉ >∑Tø=eTàq˝Ò<Tä .
Ŭø’düúe⁄\≈£î u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝Àì @düT e÷≥\T @e÷Á‘·eTT ns¡úeTT
ø±˝Ò<äT. ªª@düT ‘·q s¡ø£ÔeTTqT •\Te MT<ä bÕ|ü⁄\ ø=s¡≈£î ø±sêÃ&ÉTμμ
nì n+≥THêïs¡T. Bììã{Ϻ Á|ü»\ ø=s¡≈£î @düT #·ìb˛sTTq≥T¢
#Ó|ü #·THêïs¡T. Äj·Tq Ä $<Ûeä TT>± Á|ü»\ ø=s¡≈î£ #·ìb˛˝Ò<Tä . eTqTwüß˝Ò
Ä s√E ã\e+‘·eTT>± Äj·TqqT #·+bÕs¡T. Äj·TqqT #·+|æq eTqTwüß˝Ò
H˚&ÉT ªªÄj·Tq Á|ü»\ ø=s¡≈£î #·ìb˛j·÷&ÉTμμ nì n+≥THêïs¡T. Äj·Tq
#·ìb˛ø£ eTT+<äT Á|ü»\ ø=s¡≈£î #·ìb˛‘êqì mø£ÿ&ÉsTTHê #ÓbÕŒ&Ü?
#Ó|üŒ˝Ò<äT. #Ó|üŒq|ü&ÉT Äj·Tq Á|ü»\ ø=s¡≈£î #·ìb˛j·÷&Éì m+<ä T≈£î
n+≥THêïs¡T ? Äj·T q #êe⁄≈£î eTqTwüß\ bÕ|üe TTq≈£î @$T
dü+ã+<ÛäeTT?
@düT ‘·q e÷≥\˝À düŒwüºeTT>± –HÓï‘√ Á<ëø£ås¡düeTTqT Ç∫Ã
Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªÇ~ Hê ∫+~+|üã&ÉT#·Tqï s¡ø£ÔeTTμμ nHêï&ÉT.
Ä e÷≥˝Àì ns¡úeTT ªÁ|üdüTÔ‘·eTT ãj·T≥≈£î e#·TÃ#·Tqï s¡ø£ÔeTTμ nH˚>±
ns¡úeTT. Äj·Tq »s¡T>∑T#·Tqï ø±\eTTqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒ&Ü, »s¡T>∑uÀe⁄
ø±\eTTqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒ&Ü? á $wüj·TeTTqT n≥T Ŭø’düúe⁄\T>±˙,
Ç≥T Væ≤+<äTe⁄\T >±˙ @e÷Á‘·eTT Ä˝À∫+#·˝Ò<äT. Çs¡Te⁄s¡T Á>∑T&ç¶>±
e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. @düT #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· Äj·Tq X¯Øs¡y˚T ˝Ò<ä T.
Ç|ü&ÉT s¡ø£ÔeTT m˝≤ edüTÔ+~? @düT s¡ø£ÔeTT e\q bÕ|üeTT b˛‘·T+~
nì #Ó|ü ≥≈£î Äj·Tq s¡øeÔ£ TTqT ≥qTï\ ø=B› Á&ÉeTTà\˝À ì+|æô|{≤ºsê?
n˝≤ ≈£L&Ü »s¡T>∑˝<Ò Tä ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT Äj·Tq s¡øeÔ£ TT $wüjT· eTT
Á|ükÕÔ$+#·&eÉ TT Åø¬ d’ eúü ⁄\ ‘·|ü . <ëìH˚ ì»eTqTø√e&ÉeTT Væ≤+<äTe⁄\~
‘·|ü.
60
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
@düT #Ó|Œæ q s√E ªª∫+~+|üã&ÉT#·Tqï s¡ø£ÔeTTμμ nì nqï|ü&ÉT
Äj·Tq #Ó|æŒq~ ì>∑÷&ÛÉyÓTÆq $wüj·TeTì Ŭø’düúe⁄\T ns¡úeTT #˚düTø√˝Ò<äT.
ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT nì nqï|ü&ÉT Á<ëø£ås¡düeTT #·÷|æ s¡ø£ÔeTì m+<äT≈£î
n+≥THêï&Éì mes¡÷ Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä . Ä s√E Äj·Tq #Ó|Œæ q~ ì>∑÷&ÛyÉ ÓTqÆ
C≤„qeTì ‘Ó*j·T˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. n|ü&ÉT Äj·Tq #Ó|Œæ q e÷≥ Á|üø±s¡eTT
H˚&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq X¯Øs¡eTT ñ+~. Äj·Tq s¡ø£ÔeTT ∫+~+|üã&ÉT
#·Tqï~. á Hê e÷≥ $+fÒ nìï eT‘·eTT\ yê]øÏ eT‹
#·*+∫b˛‘·T+~. MT≈£î @eTsTTHê |òüs¡yê˝Ò<äT>±˙, Äj·Tq #Ó|æŒq
e÷≥ |üP]Ô dü‘´· eTT. yêdüeÔ eTT>± H˚&TÉ ≈£L&Ü Äj·Tq s¡øeÔ£ TT ∫+~+|ü
ã&ÉT#·Tqï~. n<˚<√ ‘Ó*ùdÔ mes¡sTTHê Ä s¡ø£ÔeTTqT Á>∑Væ≤+#·>∑*–‘˚,
nq>± s¡ø£ÔeTTqT ˙ X¯Øs¡eTT˝À ì+|ü⁄ø√>∑*–‘˚, Ä s¡ø£ÔeTT e\q ˙
X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï bÕ|üeTT\ìïj·T÷ ø±*b˛e⁄#·Tqï$. <ëìH˚ ªø£$å T+#·
ã&ÉTqTμ nHêïs¡T. Ç<˚ uÛ≤eeTTqT ø£*+Z #·T e÷≥ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À, u…’_\T˝À
ø£\<äT. nsTTHê n$ ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü b˛j·÷sTT. @düT s¡ø£ÔeTT @<√
@ Åø¬ d’ eúü ⁄ìø£sTTHê ‘Ó\TkÕ? Äj·Tq X¯Øs¡eTT @<√ me]ø£sTTHê ‘Ó\TkÕ?
nì n&ÉT>∑T#·THêïqT. Çeìï{Ïø° »yêãT ˝Ò≈£î+&ÜH˚ Á>∑T&ç¶>± Ŭø’dü úe⁄\T
e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. C≤„qeTT‘√H˚ yê] e÷≥\qT Ç|ü&ÉT H˚qT
K+&ç+∫q≥T¢ Væ≤+<äTe⁄\T K+&ç+#·e#·TÃqT ø£<ë! n≥T¢ø±≈£î+&Ü ªª•\Te
y˚ùd≥|ü&ÉT ‘·qqT ‘êqT ø±bÕ&ÉTø√˝Òìyê&ÉT Ç‘·s¡T\qT m˝≤
s¡øÏå+#·TqT?μμ nì nHêïs¡T. Äj·Tq ‘·q e÷≥\˝À me]˙ ‘êqT
s¡øÏåkÕÔqì #Ó|üŒ˝Ò<äT. ‘·q s¡ø£ÔeTT s¡øÏådüTÔ+~ j·Tì e÷Á‘·eTT #ÓbÕŒ&Éì
‘Ó*j·Te˝…qT. Ç~ u…_’ \T˝À @düT #Ó|Œæ q $wüjT· eTT ø±>±! uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
á $wüj·TeTT mø£ÿ&É #ÓbÕŒ&Éì ø=+<äs¡T n&ÉT>∑e#·TÃqT. n˝≤π>
KTsYÄHé˝À mø£ÿ&É #ÓbÕŒ&Éì ≈£L&Ü eTTd”¢yéT\T n&ÉT>∑e#·TÃqT. H˚q T
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
59
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . ‘·q s¡øeÔ£ TTqT Á‘ê>∑eTHêï&ÉT, bÕ|üeTT\qT ø£&TÉ >∑Tø=eTàq˝Ò<Tä .
Ŭø’düúe⁄\≈£î u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝Àì @düT e÷≥\T @e÷Á‘·eTT ns¡úeTT
ø±˝Ò<äT. ªª@düT ‘·q s¡ø£ÔeTTqT •\Te MT<ä bÕ|ü⁄\ ø=s¡≈£î ø±sêÃ&ÉTμμ
nì n+≥THêïs¡T. Bììã{Ϻ Á|ü»\ ø=s¡≈£î @düT #·ìb˛sTTq≥T¢
#Ó|ü #·THêïs¡T. Äj·Tq Ä $<Ûeä TT>± Á|ü»\ ø=s¡≈î£ #·ìb˛˝Ò<Tä . eTqTwüß˝Ò
Ä s√E ã\e+‘·eTT>± Äj·TqqT #·+bÕs¡T. Äj·TqqT #·+|æq eTqTwüß˝Ò
H˚&ÉT ªªÄj·Tq Á|ü»\ ø=s¡≈£î #·ìb˛j·÷&ÉTμμ nì n+≥THêïs¡T. Äj·Tq
#·ìb˛ø£ eTT+<äT Á|ü»\ ø=s¡≈£î #·ìb˛‘êqì mø£ÿ&ÉsTTHê #ÓbÕŒ&Ü?
#Ó|üŒ˝Ò<äT. #Ó|üŒq|ü&ÉT Äj·Tq Á|ü»\ ø=s¡≈£î #·ìb˛j·÷&Éì m+<ä T≈£î
n+≥THêïs¡T ? Äj·T q #êe⁄≈£î eTqTwüß\ bÕ|üe TTq≈£î @$T
dü+ã+<ÛäeTT?
@düT ‘·q e÷≥\˝À düŒwüºeTT>± –HÓï‘√ Á<ëø£ås¡düeTTqT Ç∫Ã
Ç˝≤ nHêï&ÉT. ªªÇ~ Hê ∫+~+|üã&ÉT#·Tqï s¡ø£ÔeTTμμ nHêï&ÉT.
Ä e÷≥˝Àì ns¡úeTT ªÁ|üdüTÔ‘·eTT ãj·T≥≈£î e#·TÃ#·Tqï s¡ø£ÔeTTμ nH˚>±
ns¡úeTT. Äj·Tq »s¡T>∑T#·Tqï ø±\eTTqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒ&Ü, »s¡T>∑uÀe⁄
ø±\eTTqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒ&Ü? á $wüj·TeTTqT n≥T Ŭø’düúe⁄\T>±˙,
Ç≥T Væ≤+<äTe⁄\T >±˙ @e÷Á‘·eTT Ä˝À∫+#·˝Ò<äT. Çs¡Te⁄s¡T Á>∑T&ç¶>±
e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. @düT #·ìb˛sTTq ‘·sê«‘· Äj·Tq X¯Øs¡y˚T ˝Ò<ä T.
Ç|ü&ÉT s¡ø£ÔeTT m˝≤ edüTÔ+~? @düT s¡ø£ÔeTT e\q bÕ|üeTT b˛‘·T+~
nì #Ó|ü ≥≈£î Äj·Tq s¡øeÔ£ TTqT ≥qTï\ ø=B› Á&ÉeTTà\˝À ì+|æô|{≤ºsê?
n˝≤ ≈£L&Ü »s¡T>∑˝<Ò Tä ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT Äj·Tq s¡øeÔ£ TT $wüjT· eTT
Á|ükÕÔ$+#·&eÉ TT Åø¬ d’ eúü ⁄\ ‘·|ü . <ëìH˚ ì»eTqTø√e&ÉeTT Væ≤+<äTe⁄\~
‘·|ü.
60
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
@düT #Ó|Œæ q s√E ªª∫+~+|üã&ÉT#·Tqï s¡ø£ÔeTTμμ nì nqï|ü&ÉT
Äj·Tq #Ó|æŒq~ ì>∑÷&ÛÉyÓTÆq $wüj·TeTì Ŭø’düúe⁄\T ns¡úeTT #˚düTø√˝Ò<äT.
ìã+<Ûäq s¡ø£ÔeTT nì nqï|ü&ÉT Á<ëø£ås¡düeTT #·÷|æ s¡ø£ÔeTì m+<äT≈£î
n+≥THêï&Éì mes¡÷ Á>∑V≤æ +#·˝<Ò Tä . Ä s√E Äj·Tq #Ó|Œæ q~ ì>∑÷&ÛyÉ ÓTqÆ
C≤„qeTì ‘Ó*j·T˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. n|ü&ÉT Äj·Tq #Ó|Œæ q e÷≥ Á|üø±s¡eTT
H˚&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq X¯Øs¡eTT ñ+~. Äj·Tq s¡ø£ÔeTT ∫+~+|üã&ÉT
#·Tqï~. á Hê e÷≥ $+fÒ nìï eT‘·eTT\ yê]øÏ eT‹
#·*+∫b˛‘·T+~. MT≈£î @eTsTTHê |òüs¡yê˝Ò<äT>±˙, Äj·Tq #Ó|æŒq
e÷≥ |üP]Ô dü‘´· eTT. yêdüeÔ eTT>± H˚&TÉ ≈£L&Ü Äj·Tq s¡øeÔ£ TT ∫+~+|ü
ã&ÉT#·Tqï~. n<˚<√ ‘Ó*ùdÔ mes¡sTTHê Ä s¡ø£ÔeTTqT Á>∑Væ≤+#·>∑*–‘˚,
nq>± s¡ø£ÔeTTqT ˙ X¯Øs¡eTT˝À ì+|ü⁄ø√>∑*–‘˚, Ä s¡ø£ÔeTT e\q ˙
X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï bÕ|üeTT\ìïj·T÷ ø±*b˛e⁄#·Tqï$. <ëìH˚ ªø£$å T+#·
ã&ÉTqTμ nHêïs¡T. Ç<˚ uÛ≤eeTTqT ø£*+Z #·T e÷≥ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À, u…’_\T˝À
ø£\<äT. nsTTHê n$ ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü b˛j·÷sTT. @düT s¡ø£ÔeTT @<√
@ Åø¬ d’ eúü ⁄ìø£sTTHê ‘Ó\TkÕ? Äj·Tq X¯Øs¡eTT @<√ me]ø£sTTHê ‘Ó\TkÕ?
nì n&ÉT>∑T#·THêïqT. Çeìï{Ïø° »yêãT ˝Ò≈£î+&ÜH˚ Á>∑T&ç¶>± Ŭø’dü úe⁄\T
e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. C≤„qeTT‘√H˚ yê] e÷≥\qT Ç|ü&ÉT H˚qT
K+&ç+∫q≥T¢ Væ≤+<äTe⁄\T K+&ç+#·e#·TÃqT ø£<ë! n≥T¢ø±≈£î+&Ü ªª•\Te
y˚ùd≥|ü&ÉT ‘·qqT ‘êqT ø±bÕ&ÉTø√˝Òìyê&ÉT Ç‘·s¡T\qT m˝≤
s¡øÏå+#·TqT?μμ nì nHêïs¡T. Äj·Tq ‘·q e÷≥\˝À me]˙ ‘êqT
s¡øÏåkÕÔqì #Ó|üŒ˝Ò<äT. ‘·q s¡ø£ÔeTT s¡øÏådüTÔ+~ j·Tì e÷Á‘·eTT #ÓbÕŒ&Éì
‘Ó*j·Te˝…qT. Ç~ u…_’ \T˝À @düT #Ó|Œæ q $wüjT· eTT ø±>±! uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
á $wüj·TeTT mø£ÿ&É #ÓbÕŒ&Éì ø=+<äs¡T n&ÉT>∑e#·TÃqT. n˝≤π>
KTsYÄHé˝À mø£ÿ&É #ÓbÕŒ&Éì ≈£L&Ü eTTd”¢yéT\T n&ÉT>∑e#·TÃqT. H˚q T
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
61
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·~yêqT. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇø£ÿfÒ
<Ó’eC≤„qeTT ø£\<ä˙, eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T ˇπø <˚e⁄H˚ï uÀ~Û+#·T#·T qïeì
Hê≈£î ‘Ó*dæq~. MT≈£î m+<äT≈£î ‘Ó*j·T˝Ò<äT?
Á|üX¯ï :` y˚<ë\T ˇø£s¡T Áyêdæq$ ø±e⁄. uÛÑ>∑e+‘·Tì eTTKeTT qT+&ç
e∫Ãq$, y˚<ë\≈£î |ü⁄sêD≤\≈£î eÁø£uÛ≤wü´eTT #Ó|æŒ n‹ ‘Ó*$
Á|ü<ä]Ù+#·ø£+&ç. n~ MTπø qwüºeTT!
»yêãT :` Ŭø’düúe⁄\T y˚<ë\≈£î eÁø£ uÛ≤wü´eTT #Ó|üq+‘· k˛úeT‘· ˝Ò<äT.
dü+düÿè‘·eTT e∫Ãq yê]πø y˚<äeTT\≈£î uÛ≤wü´eTT #Ó|ü k˛úeT‘·
j·TT+≥T+~. Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î dü+düÿè‘· uÛ≤ùw sê<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT <ëìì
Ç~ n~j·Tì @e÷Á‘·eTT #Ó|üŒ˝Òs¡T. eÁø£ uÛ≤wü´eTTqT Væ≤+<äTe⁄\˝ÀH˚
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT MT<ä ô|‘·ÔqeTTqT #Ó˝≤sTT+#·Tyês¡T #Ó|ü#·T+<äTs¡T.
n+‘Ó+<äT≈£î Ç|ü&ÉT á Á|üX¯ï˝À ≈£L&Ü ‘·|ü e÷≥\T #Ó|æŒ <ë]
eT[¢+#ê\ì #·÷∫q≥T¢ ø£ì|ædü÷Ô j·TTqï~. H˚q÷ Væ≤+<äTe⁄H˚, ø±e⁄q
Væ≤+<äT‘·«eTTq≈£î mø£ÿ&É qwüºeTT yê{Ï\T¢‘·T+<√ nø£ÿ&É H˚qT CÀø£ ´eTT
#˚düTø=ì Væ≤+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&Ée˝…qì Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TT #·THêïqT.
Væ≤+<ä÷ C≤„qeTTq≈£î, Væ≤+<ä÷ Ä<Ûë´‹àø£ $<ä´≈£î y˚<eä TT\T n&É+¶ ø£eT˙,
yê{Ïe\q <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·T&É˙, Væ≤+<äTe⁄\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTsTTq,
<˚e⁄&ÉT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì>± e∫à dü«j·TeTT>± #Ó|Œæ q uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~.
n≥Te+{Ï y˚<äeTT\qT uÛÑ>∑e+‘·Tì eTTK‘· e∫Ãqe+fÒ uÛÑ>∑e+‘·TH˚ï
nee÷ì+∫q≥¢>∑TqT.
n+‘˚>±ø£ n<Ûsä à¡ eTT\≈£î n&ÉTø¶ ≥£ yº d˚ æ <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*j·TCÒjT· T
uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T nee÷ì+∫q≥¢>T∑ qT. y˚<eä TT\T Á>∑+<∏sä ÷¡ |üyTÓ qÆ eì ‘Ó*dæ,
62
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n+‘·es¡≈£î uÛÑ>∑e+‘·Tì>± sêì <˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫à y˚<äeTT\T
>∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qïeì yê{Ïì e÷j·Tj·Tì #Ó|æŒq~ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
n≥Te+{Ï uÛÑ>∑e+‘·T&˚ y˚<äeTT\qT #ÓbÕŒ&Éì nq&ÉeTT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T.
eTqTwüß\T #Ó|Œæ q$ y˚<eä TT\T. kÕ<Ûës¡DeTT>± nsTT‘˚ ˇø£ Á>∑+<∏eä TTq≈£î
ˇø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô ñ+{≤&ÉT. n≥T¢ @ y˚<äeTTq≈£î ˇø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô nqTyê&ÉT
˝Ò&ÉT. ø=ìï e+<ä\eT+~ yê] eTH√ uÛ≤eeTT\ Á|üø±s¡eTT Áyêdæq
yê{Ïì ùdø£]+∫ ˇø£ Á>∑+<∏äeTT>± #˚dæ <ëìøÏ ˇø£ y˚<äeTT nì ù|s¡T
ô|{≤ºs¡T. n˝≤ eTqTwüß\T Áyêdæq yê{Ïì Hê\T>∑T y˚<äeTT\T>± Áyêdæq
yê&ÉT yê´düT&ÉT. ø£è‘·, Á‘˚‘ê, <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT\˝À nH˚≈£î\T Áyêdæq
yê]yê] uÛ≤eq\qT eè<∏ë>± b˛≈£î+&Ü ˇø£#√≥ #˚]à Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT
#˚dqæ yê&ÉT yê´düT&ÉT. n+<äT˝À ∫e]>± Áyêdæq y˚<eä TT n<Ûsä à¡ D y˚<eä TT.
∫e]ø£~ n<Ûäs¡«D y˚<äeTT>± ≈£L&Ü |æ\Teã&ÉT#·Tqï~. y˚<äeTT nq>±
ªu≤<Ûμä j·Tì ns¡eú TT. y˚<eä TT\T nq>± ªu≤<Û\ä Tμj·Tì ns¡eú TT. eTqTwüß\T
Áyêdæq yê´düeTT\qT ùdø£]+∫ Hê\T>∑T Á>∑+<∏äeTT\T>± Áyêdæqyê&ÉT
yê´düT&ÉT.
y˚<äeTT\≈£î ˇø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô ˝Ò&ÉT. yê´düT&ÉT Á>∑+<∏äeTT>± #˚dæHê
yê{Ïì Áyêdæqyês¡T nH˚≈£î\T. y˚<äeTT\qT Áyêdæqyê] ù|s¡T |üP]Ô
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛‘˚ u≤>∑T+&É<äì yês¡T Áyêdæq yê´düeTT˝Àì eTTK´
uÛ≤>∑eTTq≈£î yês¡T Áyêdæq ù|πs ô|≥º&ÉeTT »]–q~. mes¡T y˚<äeTTqT
ÁyêXÊs√ yê] eTTK´ uÛ≤>∑eTTq≈£î ñ|üìwü‘Yj·Tì ù|s¡T ô|≥º&ÉeTT, Ä
ñ|üìwü‘Y≈£î yê] ù|πs ô|≥º&ÉeTT e\q n~ |òü˝≤Hê yêπs ÁyêXÊs¡Tj·Tì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. yê´düeTT\T Áyêdæqyêπs ∫e]˝À yê] ù|s¡TqT
ÁyêdüTø√e&ÉeTT »]–q~. yê´düeTT\T <ë<ë|ü⁄ \ø£å es¡≈£î ñ+&˚$.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
61
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·~yêqT. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇø£ÿfÒ
<Ó’eC≤„qeTT ø£\<ä˙, eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T ˇπø <˚e⁄H˚ï uÀ~Û+#·T#·T qïeì
Hê≈£î ‘Ó*dæq~. MT≈£î m+<äT≈£î ‘Ó*j·T˝Ò<äT?
Á|üX¯ï :` y˚<ë\T ˇø£s¡T Áyêdæq$ ø±e⁄. uÛÑ>∑e+‘·Tì eTTKeTT qT+&ç
e∫Ãq$, y˚<ë\≈£î |ü⁄sêD≤\≈£î eÁø£uÛ≤wü´eTT #Ó|æŒ n‹ ‘Ó*$
Á|ü<ä]Ù+#·ø£+&ç. n~ MTπø qwüºeTT!
»yêãT :` Ŭø’düúe⁄\T y˚<ë\≈£î eÁø£ uÛ≤wü´eTT #Ó|üq+‘· k˛úeT‘· ˝Ò<äT.
dü+düÿè‘·eTT e∫Ãq yê]πø y˚<äeTT\≈£î uÛ≤wü´eTT #Ó|ü k˛úeT‘·
j·TT+≥T+~. Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î dü+düÿè‘· uÛ≤ùw sê<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT <ëìì
Ç~ n~j·Tì @e÷Á‘·eTT #Ó|üŒ˝Òs¡T. eÁø£ uÛ≤wü´eTTqT Væ≤+<äTe⁄\˝ÀH˚
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT MT<ä ô|‘·ÔqeTTqT #Ó˝≤sTT+#·Tyês¡T #Ó|ü#·T+<äTs¡T.
n+‘Ó+<äT≈£î Ç|ü&ÉT á Á|üX¯ï˝À ≈£L&Ü ‘·|ü e÷≥\T #Ó|æŒ <ë]
eT[¢+#ê\ì #·÷∫q≥T¢ ø£ì|ædü÷Ô j·TTqï~. H˚q÷ Væ≤+<äTe⁄H˚, ø±e⁄q
Væ≤+<äT‘·«eTTq≈£î mø£ÿ&É qwüºeTT yê{Ï\T¢‘·T+<√ nø£ÿ&É H˚qT CÀø£ ´eTT
#˚düTø=ì Væ≤+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&Ée˝…qì Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TT #·THêïqT.
Væ≤+<ä÷ C≤„qeTTq≈£î, Væ≤+<ä÷ Ä<Ûë´‹àø£ $<ä´≈£î y˚<eä TT\T n&É+¶ ø£eT˙,
yê{Ïe\q <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·T&É˙, Væ≤+<äTe⁄\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTsTTq,
<˚e⁄&ÉT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì>± e∫à dü«j·TeTT>± #Ó|Œæ q uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~.
n≥Te+{Ï y˚<äeTT\qT uÛÑ>∑e+‘·Tì eTTK‘· e∫Ãqe+fÒ uÛÑ>∑e+‘·TH˚ï
nee÷ì+∫q≥¢>∑TqT.
n+‘˚>±ø£ n<Ûsä à¡ eTT\≈£î n&ÉTø¶ ≥£ yº d˚ æ <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*j·TCÒjT· T
uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T nee÷ì+∫q≥¢>T∑ qT. y˚<eä TT\T Á>∑+<∏sä ÷¡ |üyTÓ qÆ eì ‘Ó*dæ,
62
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n+‘·es¡≈£î uÛÑ>∑e+‘·Tì>± sêì <˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫à y˚<äeTT\T
>∑TDeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qïeì yê{Ïì e÷j·Tj·Tì #Ó|æŒq~ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
n≥Te+{Ï uÛÑ>∑e+‘·T&˚ y˚<äeTT\qT #ÓbÕŒ&Éì nq&ÉeTT ô|<ä› bıs¡bÕ≥T.
eTqTwüß\T #Ó|Œæ q$ y˚<eä TT\T. kÕ<Ûës¡DeTT>± nsTT‘˚ ˇø£ Á>∑+<∏eä TTq≈£î
ˇø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô ñ+{≤&ÉT. n≥T¢ @ y˚<äeTTq≈£î ˇø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô nqTyê&ÉT
˝Ò&ÉT. ø=ìï e+<ä\eT+~ yê] eTH√ uÛ≤eeTT\ Á|üø±s¡eTT Áyêdæq
yê{Ïì ùdø£]+∫ ˇø£ Á>∑+<∏äeTT>± #˚dæ <ëìøÏ ˇø£ y˚<äeTT nì ù|s¡T
ô|{≤ºs¡T. n˝≤ eTqTwüß\T Áyêdæq yê{Ïì Hê\T>∑T y˚<äeTT\T>± Áyêdæq
yê&ÉT yê´düT&ÉT. ø£è‘·, Á‘˚‘ê, <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT\˝À nH˚≈£î\T Áyêdæq
yê]yê] uÛ≤eq\qT eè<∏ë>± b˛≈£î+&Ü ˇø£#√≥ #˚]à Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT
#˚dqæ yê&ÉT yê´düT&ÉT. n+<äT˝À ∫e]>± Áyêdæq y˚<eä TT n<Ûsä à¡ D y˚<eä TT.
∫e]ø£~ n<Ûäs¡«D y˚<äeTT>± ≈£L&Ü |æ\Teã&ÉT#·Tqï~. y˚<äeTT nq>±
ªu≤<Ûμä j·Tì ns¡eú TT. y˚<eä TT\T nq>± ªu≤<Û\ä Tμj·Tì ns¡eú TT. eTqTwüß\T
Áyêdæq yê´düeTT\qT ùdø£]+∫ Hê\T>∑T Á>∑+<∏äeTT\T>± Áyêdæqyê&ÉT
yê´düT&ÉT.
y˚<äeTT\≈£î ˇø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô ˝Ò&ÉT. yê´düT&ÉT Á>∑+<∏äeTT>± #˚dæHê
yê{Ïì Áyêdæqyês¡T nH˚≈£î\T. y˚<äeTT\qT Áyêdæqyê] ù|s¡T |üP]Ô
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛‘˚ u≤>∑T+&É<äì yês¡T Áyêdæq yê´düeTT˝Àì eTTK´
uÛ≤>∑eTTq≈£î yês¡T Áyêdæq ù|πs ô|≥º&ÉeTT »]–q~. mes¡T y˚<äeTTqT
ÁyêXÊs√ yê] eTTK´ uÛ≤>∑eTTq≈£î ñ|üìwü‘Yj·Tì ù|s¡T ô|≥º&ÉeTT, Ä
ñ|üìwü‘Y≈£î yê] ù|πs ô|≥º&ÉeTT e\q n~ |òü˝≤Hê yêπs ÁyêXÊs¡Tj·Tì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. yê´düeTT\T Áyêdæqyêπs ∫e]˝À yê] ù|s¡TqT
ÁyêdüTø√e&ÉeTT »]–q~. yê´düeTT\T <ë<ë|ü⁄ \ø£å es¡≈£î ñ+&˚$.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
63
eTTd”y¢ Té |ü+&ç‘T· \T Vü≤BdüT\qT Áyêdæq≥T¢ Væ≤+<ä÷ |ü+&ç‘T· \T, eTTqT\T,
eTVü≤s¡T¸\T yÓTT<ä\sTTqyês¡T y˚<äyê´düeTT\qT \ø£å es¡≈£î ÁyêXÊs¡T.
eTTd”y¢ Té |ü+&ç‘T· \T Vü≤BdüT\qT \ø£å es¡≈î£ ÁyêdæjT· T+#·>± H˚&TÉ yê{Ïì
Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>± #˚dæq yês¡T n+<äT˝À eTTK´yÓTÆq yê{Ïì <ë<ë|ü⁄
yÓsTT´ es¡≈£î rdüTø=ì Vü≤BdüT Á>∑+<∏äeTT\T #˚dæq≥T¢, n<˚ $<ÛäeTT>±
\ø£å yê´düeTT\T>± j·TTqï yê{Ï˝À eTTK´yÓTÆq yê{Ïì rdüTø=ì <ë<ë|ü⁄
1108 es¡≈£î Áyêdæ Hê\T>∑T y˚<äeTT\qT #˚XÊs¡T. yê´düeTT\qT
∫qïej·TdüT‡ qT+&ç |ü]o*+∫q yê´düT&ÉT yê´düeTT\qT ã{Ϻ ny˚
>=|üŒeì ‘·\∫ yê{Ï ù|s¡TH˚ ‘·q ù|s¡T>± j·TT+&Ée˝…qì j·TTø£eÔ j·TdüT‡
˝ÀH˚ ‘·q ù|s¡TqT y˚<äyê´düT&ÉT nì ô|≥Tºø√e&ÉeTT »]–q~. ‘·q ‘·* ¢
‘·+Á&ÉT\T ô|{Ϻq ù|s¡TqT 25 dü+e‘·‡s¡eTT\˝ÀH˚ e<ä*y˚dæq yê&ÉT,
y˚<ä yê´düeTT\ e\q Áù|πs|æ‘·T&Ó’ ‘·q ù|s¡TqT y˚<äyê´düT&ÉT>±
e÷s¡TÃø=Hêï&ÉT.
á s√E H˚qT #Ó|ü $wüj·TeTT n+<ä]ø° Áø=‘·Ô>± ÄX¯Ãs¡´eTT>±
j·TTHêï Ä s√E »]–q dü‘·´eTT n<˚. ø£è‘·j·TT>∑eTT qT+&ç ø=+‘·
Ä<Ûë´‹àø£ Áù|s¡D ø£*qZ yês¡T yê]øÏ ‘Ó*dæq~ yês¡T Áyêdæô|{≤ºsT¡ . ÄHê&ÉT
‘ê{Ï Ä≈£î\ MT<ä Áyêdæq$ m+‘√ø±\eTT>± j·TT+&ç •~∏˝≤edü≈ú î£ sê>±,
yê≥ìï{Ïì #·~$q e´øÏÔ ˇπø ˇø£ yê´düT&ÉT. yê´düT&ÉT n+‘·es¡≈£î
$&ç$&ç>± j·TTqï nH˚≈£î\ yê´düeTT\qT ˇø£{Ï>± #˚]à Á>∑+<∏äeTT\T>±
Áyêj·÷\ì nqTø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ yê´düT&ÉT n+<äsT¡ Áyêdæq yê´düeTT\qT
ñqï$ ñqï≥T¢ Áyêj·T˝Ò<Tä . n+<äT˝À ‘·q kÕ«s¡eú TT |üì #˚dæ yê´düeTTqT
¬s+&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± #˚dæ, Áyêdæq yê] ù|s¡T>∑\ ∫e] uÛ≤>∑eTTqT
ñ|üìwü‘Yj·Tì ù|s¡Tô|{Ϻ $uÛÑõ+#ê&ÉT. yÓTT<ä{Ï uÛ≤>∑eTTqT y˚<äe TT
64
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
nì, ∫e]˝À Áyêdæqyê] ù|s¡Tqï uÛ≤>∑eTTqT ñ|üìwü‘Yj·Tì #ÓbÕŒ&ÉT.
∫e] uÛ≤>∑eTT˝À yê´düeTT Áyêdæq yê] ù|s¡T ñ+&É>±, ù|s¡Tqï ∫e]
uÛ≤>∑eTT ñ|üìwü‘Y nsTTq~. n+<äTe\q Á|ü‹ ñ|üìwü‘Y @<√ ˇø£
ù|s¡T MT<ä ñ+&ÉTqT. Á|ü‹ ñ|üìwü‘Y ˇø£ ù|s¡TqT ø£*Zj·TT+&ÉTqT.
ñ|üìwü‘Y @ ù|s¡T‘√ j·TT+&ÉTH√ Ä ù|s¡Tqï e´øÏÔ Ä yê´düeTTqT ÁyêXÊ&ÉT
nì ns¡úeTT. nsTT‘˚ yê´düeTT ¬s+&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± $uÛÑõ+#·ã&ç
j·TT+&ÉT≥ e\q yÓTT<ä{Ï uÛ≤>∑eTTqT Áyêdæq yê] ù|s¡T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛sTTq~. ñ|üìwü‘Y\ ù|s¡T¢ ñ+&ÉT≥ e\q yê{Ïì |òü˝≤Hê yês¡T
ÁyêXÊs¡ì #Ó|üŒe#·TÃqT. Ç˝≤ <ë<ë|ü⁄ 1108 ñ|üìwü‘·TÔ\T yê´düTì
#˚‘· Áyêj·Tã&çqeì #Ó|ü#·T+<äTs¡T.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªeT+&ÉTø√|üìwü‘YμqT <ëì≈£îqï ù|s¡TqTã{Ϻ
eT+&É÷ø£&TÉ eTTì ÁyêXÊ&Éì #Ó|ü #·T+<äTs¡T. ‘Ó‘’ ØÔ· jÓ÷|üìwü‘qY T ‘Ó‘’ ØÔ· j·T
eTTì ÁyêXÊ&Éì #Ó|ü #·T+<äTs¡T. øπ XÀ|üìwü‘qY T øπ X¯e⁄&ÉT nqT |ü+&ç‘T· &ÉT
ÁyêXÊ&ÉT nì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. á $<ÛäeTT>± ñ|üìwü‘Y\qT Äj·÷
ù|s¡¢MT<ä Áyêdæq yê´düT&ÉT, yê{Ï eTT+<äs¡ yê´düeTT\qT ‘êH˚
Áyêdæq≥T¢+&Ée˝…qì, y˚<äeTT\qT Ä yê´düeTT\qT ‘êH˚ Áyêdæq≥T¢
n+<äs¡÷ nqTø√yê\qT ñ<˚›X¯´eTT‘√ yê´düeTT\qT Hê\TZy˚<äeTT\T>±
$uÛÑõ+∫ Hê\TZ Á>∑+<∏äeTT\T ÁyêXÊ&ÉT. <ë«|üs¡j·TT>∑eTT˝ÀH˚ Ç‘·s¡
eTVü≤s¡T¸\T y˚<äeTT\ì ù|s¡Tô|{Ϻ Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\T mes¡T ÁyêXÊs¡T?
nì Á|ü•ï+#·>±, ‘êqT ÁyêXÊqì n+fÒ ‘·q ‘·|ü <=]øÏb˛e⁄qì ‘Ó*$>±
ÁãVü≤à eTTKeTT qT+&ç e∫Ãq$ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ÁãVü≤àeTTKeTT qT+&ç
e∫Ãq Áyê‘·\T •~∏˝≤edüú˝À ‘ê{Ï Ä≈£î\ MT<ä ñ+&É>±, yê{Ïì
Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT #˚jT· T#·THêïqì #ÓbÕŒ&ÉT. ÄHê&ÉT n|üŒ{ÏqT+&ç ø=+<äsT¡
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
63
eTTd”y¢ Té |ü+&ç‘T· \T Vü≤BdüT\qT Áyêdæq≥T¢ Væ≤+<ä÷ |ü+&ç‘T· \T, eTTqT\T,
eTVü≤s¡T¸\T yÓTT<ä\sTTqyês¡T y˚<äyê´düeTT\qT \ø£å es¡≈£î ÁyêXÊs¡T.
eTTd”y¢ Té |ü+&ç‘T· \T Vü≤BdüT\qT \ø£å es¡≈î£ ÁyêdæjT· T+#·>± H˚&TÉ yê{Ïì
Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>± #˚dæq yês¡T n+<äT˝À eTTK´yÓTÆq yê{Ïì <ë<ë|ü⁄
yÓsTT´ es¡≈£î rdüTø=ì Vü≤BdüT Á>∑+<∏äeTT\T #˚dæq≥T¢, n<˚ $<ÛäeTT>±
\ø£å yê´düeTT\T>± j·TTqï yê{Ï˝À eTTK´yÓTÆq yê{Ïì rdüTø=ì <ë<ë|ü⁄
1108 es¡≈£î Áyêdæ Hê\T>∑T y˚<äeTT\qT #˚XÊs¡T. yê´düeTT\qT
∫qïej·TdüT‡ qT+&ç |ü]o*+∫q yê´düT&ÉT yê´düeTT\qT ã{Ϻ ny˚
>=|üŒeì ‘·\∫ yê{Ï ù|s¡TH˚ ‘·q ù|s¡T>± j·TT+&Ée˝…qì j·TTø£eÔ j·TdüT‡
˝ÀH˚ ‘·q ù|s¡TqT y˚<äyê´düT&ÉT nì ô|≥Tºø√e&ÉeTT »]–q~. ‘·q ‘·* ¢
‘·+Á&ÉT\T ô|{Ϻq ù|s¡TqT 25 dü+e‘·‡s¡eTT\˝ÀH˚ e<ä*y˚dæq yê&ÉT,
y˚<ä yê´düeTT\ e\q Áù|πs|æ‘·T&Ó’ ‘·q ù|s¡TqT y˚<äyê´düT&ÉT>±
e÷s¡TÃø=Hêï&ÉT.
á s√E H˚qT #Ó|ü $wüj·TeTT n+<ä]ø° Áø=‘·Ô>± ÄX¯Ãs¡´eTT>±
j·TTHêï Ä s√E »]–q dü‘·´eTT n<˚. ø£è‘·j·TT>∑eTT qT+&ç ø=+‘·
Ä<Ûë´‹àø£ Áù|s¡D ø£*qZ yês¡T yê]øÏ ‘Ó*dæq~ yês¡T Áyêdæô|{≤ºsT¡ . ÄHê&ÉT
‘ê{Ï Ä≈£î\ MT<ä Áyêdæq$ m+‘√ø±\eTT>± j·TT+&ç •~∏˝≤edü≈ú î£ sê>±,
yê≥ìï{Ïì #·~$q e´øÏÔ ˇπø ˇø£ yê´düT&ÉT. yê´düT&ÉT n+‘·es¡≈£î
$&ç$&ç>± j·TTqï nH˚≈£î\ yê´düeTT\qT ˇø£{Ï>± #˚]à Á>∑+<∏äeTT\T>±
Áyêj·÷\ì nqTø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ yê´düT&ÉT n+<äsT¡ Áyêdæq yê´düeTT\qT
ñqï$ ñqï≥T¢ Áyêj·T˝Ò<Tä . n+<äT˝À ‘·q kÕ«s¡eú TT |üì #˚dæ yê´düeTTqT
¬s+&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± #˚dæ, Áyêdæq yê] ù|s¡T>∑\ ∫e] uÛ≤>∑eTTqT
ñ|üìwü‘Yj·Tì ù|s¡Tô|{Ϻ $uÛÑõ+#ê&ÉT. yÓTT<ä{Ï uÛ≤>∑eTTqT y˚<äe TT
64
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
nì, ∫e]˝À Áyêdæqyê] ù|s¡Tqï uÛ≤>∑eTTqT ñ|üìwü‘Yj·Tì #ÓbÕŒ&ÉT.
∫e] uÛ≤>∑eTT˝À yê´düeTT Áyêdæq yê] ù|s¡T ñ+&É>±, ù|s¡Tqï ∫e]
uÛ≤>∑eTT ñ|üìwü‘Y nsTTq~. n+<äTe\q Á|ü‹ ñ|üìwü‘Y @<√ ˇø£
ù|s¡T MT<ä ñ+&ÉTqT. Á|ü‹ ñ|üìwü‘Y ˇø£ ù|s¡TqT ø£*Zj·TT+&ÉTqT.
ñ|üìwü‘Y @ ù|s¡T‘√ j·TT+&ÉTH√ Ä ù|s¡Tqï e´øÏÔ Ä yê´düeTTqT ÁyêXÊ&ÉT
nì ns¡úeTT. nsTT‘˚ yê´düeTT ¬s+&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± $uÛÑõ+#·ã&ç
j·TT+&ÉT≥ e\q yÓTT<ä{Ï uÛ≤>∑eTTqT Áyêdæq yê] ù|s¡T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛sTTq~. ñ|üìwü‘Y\ ù|s¡T¢ ñ+&ÉT≥ e\q yê{Ïì |òü˝≤Hê yês¡T
ÁyêXÊs¡ì #Ó|üŒe#·TÃqT. Ç˝≤ <ë<ë|ü⁄ 1108 ñ|üìwü‘·TÔ\T yê´düTì
#˚‘· Áyêj·Tã&çqeì #Ó|ü#·T+<äTs¡T.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªeT+&ÉTø√|üìwü‘YμqT <ëì≈£îqï ù|s¡TqTã{Ϻ
eT+&É÷ø£&TÉ eTTì ÁyêXÊ&Éì #Ó|ü #·T+<äTs¡T. ‘Ó‘’ ØÔ· jÓ÷|üìwü‘qY T ‘Ó‘’ ØÔ· j·T
eTTì ÁyêXÊ&Éì #Ó|ü #·T+<äTs¡T. øπ XÀ|üìwü‘qY T øπ X¯e⁄&ÉT nqT |ü+&ç‘T· &ÉT
ÁyêXÊ&ÉT nì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. á $<ÛäeTT>± ñ|üìwü‘Y\qT Äj·÷
ù|s¡¢MT<ä Áyêdæq yê´düT&ÉT, yê{Ï eTT+<äs¡ yê´düeTT\qT ‘êH˚
Áyêdæq≥T¢+&Ée˝…qì, y˚<äeTT\qT Ä yê´düeTT\qT ‘êH˚ Áyêdæq≥T¢
n+<äs¡÷ nqTø√yê\qT ñ<˚›X¯´eTT‘√ yê´düeTT\qT Hê\TZy˚<äeTT\T>±
$uÛÑõ+∫ Hê\TZ Á>∑+<∏äeTT\T ÁyêXÊ&ÉT. <ë«|üs¡j·TT>∑eTT˝ÀH˚ Ç‘·s¡
eTVü≤s¡T¸\T y˚<äeTT\ì ù|s¡Tô|{Ϻ Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\T mes¡T ÁyêXÊs¡T?
nì Á|ü•ï+#·>±, ‘êqT ÁyêXÊqì n+fÒ ‘·q ‘·|ü <=]øÏb˛e⁄qì ‘Ó*$>±
ÁãVü≤à eTTKeTT qT+&ç e∫Ãq$ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ÁãVü≤àeTTKeTT qT+&ç
e∫Ãq Áyê‘·\T •~∏˝≤edüú˝À ‘ê{Ï Ä≈£î\ MT<ä ñ+&É>±, yê{Ïì
Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT #˚jT· T#·THêïqì #ÓbÕŒ&ÉT. ÄHê&ÉT n|üŒ{ÏqT+&ç ø=+<äsT¡
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
65
y˚<äeTT\T ÁãVü≤àeTTKeTT qT+&ç e∫Ãqe˙, eTqTwüß\T Áyêdæq$
ø±<äTj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. n+<äs¡÷ n<˚ ì»eTì nqTø=Hêïs¡T.
m˝≤>∑sTT‘˚H˚$T y˚<äeTT\qT ù|s¡T‘√ Ç‘·s¡T\ yê´düeTT Áyêdæq
yêìù|s¡T y˚<äyê´düT&Éì dæús¡kÕúsTT>± ì\∫b˛sTTq~. nsTT‘˚ yê´düT &ÉT
#·]Á‘·˝À yê´düeTT\T Áyêdæq yês¡+<ä]ø° yÓ÷düeTT #˚dæ ‘êqT dü«j·TeTT>±
Áyêdæq≥T¢ yê´düeTT\qT Áyêdæ, yê´dü ∫e] uÛ≤>∑eTT\qT nq>± Áyêdæq
ù|s¡Tqï uÛ≤>∑eTT\qT ‘√ø£\T ø£‹Ô]+∫q≥T¢ ø£‹Ô]+∫ ˇø£#√≥ #˚]Ã
ñ|üìwü‘T· \Ô T nì nHêï&ÉT. y˚<eä TT\˝ÀH˚ ñ|üìwü‘T· \Ô qT ô|{ÏHº ê, Áyêdæq
yêìøÏ dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò≈£î+&Ü yê´düeTT\qT ø£‹Ô]+∫ ‘·q U≤‘ê˝À ‘êH˚
Áyêdæq≥T¢ Á|ü#ês¡eTT #˚dTü ø=ì, ∫e]øÏ y˚<yä ê´düT&ÉT>± $T–*b˛j·÷&ÉT.
Ç‘·s¡T\ yê´düeTT\qT y˚<äeTT\T>± e÷]Ã y˚<äyê´düT&Éì ù|s¡T ‘Ó#·TÃ
ø=Hêï&ÉT. n+‘·{Ï‘√ }s¡≈£ ñ+&Éø£ |ü⁄sêDeTT\qT ≈£L&Ü ÁyêXÊ&ÉT.
Hê\T>∑T y˚<äeTT\T y˚\eT+~ Áyêdæqeì #Ó|ü≥≈£î >∑Ts¡TÔ>± y˚sTT ñ|ü
ìwü‘·TÔ\T+&É&Éy˚T ø±s¡DeTT. yÓsTT´ø£+fÒ $T+∫ \ø£å es¡≈£î j·TTqï y˚<ä
yê´düeTT\ qT+&ç ø=ìï+{ÏH˚ rdüTø=ì, Hê\T>∑T y˚<äeTT\qT #˚dæq
yê´düT&ÉT ‘·sê«‘· 18 |ü⁄sêDeTT\qT ÁyêXÊ&ÉT. n|üŒ{Ïø° ‘êqT Áyêdæq
y˚<äeTT˝Ò ì»yÓTÆq <Ó’eC≤„qeTT nì nqTø=ì eTT]dæ b˛j˚Tyê&ÉT.
Á|ü|+ü #·eTTqø£+‘·{øÏ ° ‘êqT Áyêdæq y˚<eä TT\ e\qH˚ <Óe’ uÛøÑ ,ÔÏ Ä<Ûë´‹àø£‘·
@s¡Œ&ÉTqì nqTø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ Äj·Tq nqTø=qï~ Äj·Tq eTT+<äπs
ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü b˛sTT+~. ‘êqT nqTø=qï~ ‘·|üŒì, ‘êqT bıs¡bÕ≥T
|ü&ܶqì ‘·sê«‘· ‘Ó\TdüTø√>∑*– ~>∑T\T #Ó+~b˛j·÷&ÉT.
yê´düT&ÉT y˚<äeTT\T Áyêdæ, Ä<Ûë´‹àø£eTTq≈£î ny˚ ÁbÕe÷DÏø£
Á>∑+<∏eä TT\ì #Ó|Œü >±, n|üŒ{ÏqT+&ç n+<äs÷¡ yê{ÏH˚ $X¯«dæ+#·kÕ>±s¡T.
66
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n+‘·≈£îeTT+<˚ bÕ≥\ s¡÷|üeTT˝À, eT+Á‘·s¡÷|üeTT˝À ø=+<ä]e<ä›H˚
ø=qkÕ>∑T‘·÷ e#·TÃ#·Tqï y˚<äeTT\T Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT\T>± Á|ü»\ n+<ä]
e<ä›≈£î b˛j·÷sTT. n|ü&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä n<Ûäs¡àeTT\T m≈£îÿesTTHêj·Tì
‘·\∫q <˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± ne‘·]+∫ y˚<äeTT\≈£î e´‹πsKeTT>±
C≤„qeTTqT uÛÑ>∑eBZ‘· s¡÷|üeTT˝À #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT <ëìì ‘Ó*dæq
yê´düT&ÉT |üP]Ô>± ∫+‹+∫, ‘êqT #˚dæq |üì ‘·|üŒì ‘Ó*dæ <ëìøÏ
bÕXÊÑêÔ|eü TT>±, bÕ|ü|]ü Vü‰s¡eTT>± uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT #˚XÊ&ÉT.
á $<ÛäeTT>± m+‘√ »]–q #·]Á‘·j·TT+&É>±, yê{Ïqìï{Ï˙
‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ Ç‘·s¡T\qT Á|ü•ï+#·&ÉeTT eT+∫~ ø±<äT. á Á|üX¯ï\T
n&ç–qyês¡T Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\eTì #Ó|üø=qTyês¡T Á|ü•ï+∫q<˚
j·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. H˚qT ñqï~ ñqï≥T¢ #Ó|ü#·THêïqT. Ms¡T
yêdüÔeeTT>± ‘·eT eT‘·eTTqT ñ<ä∆]+#·e˝…qì>±˙, eT‘·eTTqT
ô|s¡T>∑Tq≥T¢ #˚j·Te˝…qì>±˙ n+‘·s¡+>∑eTT˝À ˝Ò<äT. düe÷»eTT˝À
>∑T]Ô+|ü⁄ e#·TÃ≥≈£î Ç<ä+‘ê #˚j·TT#·THêïs¡T. düe÷»eTT˝À >∑T]Ô+|ü⁄
eùdÔ eT‘·eTT MT<ä, eT‘·eTT˝Àì eTqTwüß\ MT<ä ‘·eT ô|‘·ÔqeTTqT
kÕ–+#·T≥πøj·Tì Hê nqTuÛeÑ eTT‘√ #Ó|ü #·THêïqT. ì»eTT>± Væ≤+<ä÷
eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·T yê]ø£sTT‘˚ yêìøÏ Væ≤+<ä÷ eT‘· <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó*dæj·TT+&Ü*. n$ @y√ yê]øÏ ‘Ó*j·Te⁄. ø£˙düeTT Væ≤+<ä÷
<Ûsä à¡ eTT\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TsTTq uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· sTTHê #·~$j·TT+&Ü*.
n~j·T÷ #·~$j·TT+&És¡T. Væ≤+<äTe⁄\ ø=s¡≈£î, Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ø=s¡≈£î
ÁX¯eT |ü&Ü\qTø=qï yê]øÏ uÛÑ>∑eBZ‘· ‘Ó*j·T<äT, Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó*j·Te⁄. n≥Te+{Ïyês¡T Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT ø=s¡≈£î ÁX¯eT|ü&çq≥T¢
q{Ï+#·T#·T+<äTs¡T ‘·|üŒ ì»eTT>± yê]˝À ñ<˚›X¯´eTT n~ ø±H˚ø±<äT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
65
y˚<äeTT\T ÁãVü≤àeTTKeTT qT+&ç e∫Ãqe˙, eTqTwüß\T Áyêdæq$
ø±<äTj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. n+<äs¡÷ n<˚ ì»eTì nqTø=Hêïs¡T.
m˝≤>∑sTT‘˚H˚$T y˚<äeTT\qT ù|s¡T‘√ Ç‘·s¡T\ yê´düeTT Áyêdæq
yêìù|s¡T y˚<äyê´düT&Éì dæús¡kÕúsTT>± ì\∫b˛sTTq~. nsTT‘˚ yê´düT &ÉT
#·]Á‘·˝À yê´düeTT\T Áyêdæq yês¡+<ä]ø° yÓ÷düeTT #˚dæ ‘êqT dü«j·TeTT>±
Áyêdæq≥T¢ yê´düeTT\qT Áyêdæ, yê´dü ∫e] uÛ≤>∑eTT\qT nq>± Áyêdæq
ù|s¡Tqï uÛ≤>∑eTT\qT ‘√ø£\T ø£‹Ô]+∫q≥T¢ ø£‹Ô]+∫ ˇø£#√≥ #˚]Ã
ñ|üìwü‘T· \Ô T nì nHêï&ÉT. y˚<eä TT\˝ÀH˚ ñ|üìwü‘T· \Ô qT ô|{ÏHº ê, Áyêdæq
yêìøÏ dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò≈£î+&Ü yê´düeTT\qT ø£‹Ô]+∫ ‘·q U≤‘ê˝À ‘êH˚
Áyêdæq≥T¢ Á|ü#ês¡eTT #˚dTü ø=ì, ∫e]øÏ y˚<yä ê´düT&ÉT>± $T–*b˛j·÷&ÉT.
Ç‘·s¡T\ yê´düeTT\qT y˚<äeTT\T>± e÷]Ã y˚<äyê´düT&Éì ù|s¡T ‘Ó#·TÃ
ø=Hêï&ÉT. n+‘·{Ï‘√ }s¡≈£ ñ+&Éø£ |ü⁄sêDeTT\qT ≈£L&Ü ÁyêXÊ&ÉT.
Hê\T>∑T y˚<äeTT\T y˚\eT+~ Áyêdæqeì #Ó|ü≥≈£î >∑Ts¡TÔ>± y˚sTT ñ|ü
ìwü‘·TÔ\T+&É&Éy˚T ø±s¡DeTT. yÓsTT´ø£+fÒ $T+∫ \ø£å es¡≈£î j·TTqï y˚<ä
yê´düeTT\ qT+&ç ø=ìï+{ÏH˚ rdüTø=ì, Hê\T>∑T y˚<äeTT\qT #˚dæq
yê´düT&ÉT ‘·sê«‘· 18 |ü⁄sêDeTT\qT ÁyêXÊ&ÉT. n|üŒ{Ïø° ‘êqT Áyêdæq
y˚<äeTT˝Ò ì»yÓTÆq <Ó’eC≤„qeTT nì nqTø=ì eTT]dæ b˛j˚Tyê&ÉT.
Á|ü|+ü #·eTTqø£+‘·{øÏ ° ‘êqT Áyêdæq y˚<eä TT\ e\qH˚ <Óe’ uÛøÑ ,ÔÏ Ä<Ûë´‹àø£‘·
@s¡Œ&ÉTqì nqTø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ Äj·Tq nqTø=qï~ Äj·Tq eTT+<äπs
ø£ì|æ+#·≈£î+&Ü b˛sTT+~. ‘êqT nqTø=qï~ ‘·|üŒì, ‘êqT bıs¡bÕ≥T
|ü&ܶqì ‘·sê«‘· ‘Ó\TdüTø√>∑*– ~>∑T\T #Ó+~b˛j·÷&ÉT.
yê´düT&ÉT y˚<äeTT\T Áyêdæ, Ä<Ûë´‹àø£eTTq≈£î ny˚ ÁbÕe÷DÏø£
Á>∑+<∏eä TT\ì #Ó|Œü >±, n|üŒ{ÏqT+&ç n+<äs÷¡ yê{ÏH˚ $X¯«dæ+#·kÕ>±s¡T.
66
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n+‘·≈£îeTT+<˚ bÕ≥\ s¡÷|üeTT˝À, eT+Á‘·s¡÷|üeTT˝À ø=+<ä]e<ä›H˚
ø=qkÕ>∑T‘·÷ e#·TÃ#·Tqï y˚<äeTT\T Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT\T>± Á|ü»\ n+<ä]
e<ä›≈£î b˛j·÷sTT. n|ü&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä n<Ûäs¡àeTT\T m≈£îÿesTTHêj·Tì
‘·\∫q <˚e⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·Tì>± ne‘·]+∫ y˚<äeTT\≈£î e´‹πsKeTT>±
C≤„qeTTqT uÛÑ>∑eBZ‘· s¡÷|üeTT˝À #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT <ëìì ‘Ó*dæq
yê´düT&ÉT |üP]Ô>± ∫+‹+∫, ‘êqT #˚dæq |üì ‘·|üŒì ‘Ó*dæ <ëìøÏ
bÕXÊÑêÔ|eü TT>±, bÕ|ü|]ü Vü‰s¡eTT>± uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT #˚XÊ&ÉT.
á $<ÛäeTT>± m+‘√ »]–q #·]Á‘·j·TT+&É>±, yê{Ïqìï{Ï˙
‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ Ç‘·s¡T\qT Á|ü•ï+#·&ÉeTT eT+∫~ ø±<äT. á Á|üX¯ï\T
n&ç–qyês¡T Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\eTì #Ó|üø=qTyês¡T Á|ü•ï+∫q<˚
j·Tì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. H˚qT ñqï~ ñqï≥T¢ #Ó|ü#·THêïqT. Ms¡T
yêdüÔeeTT>± ‘·eT eT‘·eTTqT ñ<ä∆]+#·e˝…qì>±˙, eT‘·eTTqT
ô|s¡T>∑Tq≥T¢ #˚j·Te˝…qì>±˙ n+‘·s¡+>∑eTT˝À ˝Ò<äT. düe÷»eTT˝À
>∑T]Ô+|ü⁄ e#·TÃ≥≈£î Ç<ä+‘ê #˚j·TT#·THêïs¡T. düe÷»eTT˝À >∑T]Ô+|ü⁄
eùdÔ eT‘·eTT MT<ä, eT‘·eTT˝Àì eTqTwüß\ MT<ä ‘·eT ô|‘·ÔqeTTqT
kÕ–+#·T≥πøj·Tì Hê nqTuÛeÑ eTT‘√ #Ó|ü #·THêïqT. ì»eTT>± Væ≤+<ä÷
eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·T yê]ø£sTT‘˚ yêìøÏ Væ≤+<ä÷ eT‘· <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó*dæj·TT+&Ü*. n$ @y√ yê]øÏ ‘Ó*j·Te⁄. ø£˙düeTT Væ≤+<ä÷
<Ûsä à¡ eTT\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏eä TsTTq uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· sTTHê #·~$j·TT+&Ü*.
n~j·T÷ #·~$j·TT+&És¡T. Væ≤+<äTe⁄\ ø=s¡≈£î, Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ø=s¡≈£î
ÁX¯eT |ü&Ü\qTø=qï yê]øÏ uÛÑ>∑eBZ‘· ‘Ó*j·T<äT, Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó*j·Te⁄. n≥Te+{Ïyês¡T Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT ø=s¡≈£î ÁX¯eT|ü&çq≥T¢
q{Ï+#·T#·T+<äTs¡T ‘·|üŒ ì»eTT>± yê]˝À ñ<˚›X¯´eTT n~ ø±H˚ø±<äT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
67
Væ≤+<äTe⁄\˝À ‘êeTT ô|<ä›\eTT nqï≥T¢ >∑T]Ô+|ü⁄ eùdÔ y˚TeTT Væ≤+<ä÷
eT‘· ô|<ä›\eTì #Ó|üø=qT#·÷ Væ≤+<äTe⁄\ MT<ä ô|‘·ÔqeTT #Ó˝≤sTT+#·T
ñ<˚›X¯´eTT ‘·|üŒ Ç‘·s¡eTT @MT ˝Ò<äT.
@ eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·Tø√yê\Hêï ø£˙düeTT Ä eT‘· ÁbÕ<∏ä$Tø£
C≤„qeTT ø=+#ÓeTsTTHê ‘Ó*dæj·TT+&Ü*. kÕ<Ûës¡D C≤„qeTT>±˙,
ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„qeTT>±˙ ‘Ó*j·Tìyês¡T H˚&TÉ eT‘· s¡ø≈å£ î£ \T>± ñ+&É&eÉ TT
e\q, yês¡T eT‘·eTTqT @ $<ÛäeTT>± s¡øÏå+#·>∑\s¡T? ∫es¡≈£î ‘·eT
eT‘·y˚T<√, |üsêsTT eT‘·y˚T<√ >∑T]Ô+#·˝Òìyês¡T ≈£L&Ü eT‘·s¡ø£å≈£ î\e˝…
ãC≤s¡T˝ÀìøÏ e∫Ã, ‘·eT eT‘·eTTH˚ |üse¡ T‘·eTT>± ‘·\∫, ‘·eT eT‘·eTT
yê]MT<äH˚ <ë&ç#˚j·TTyês¡T Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT ø±bÕ&ÉT düuÛÑT´˝≤?
uÛÑ>∑eBZ‘·qT uÀ~Ûdü÷Ô n+<äT˝À sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTq 23e
XÀ¢ø£eTTqT #·~$ <ëì $es¡eTT #Ó|üø=qT Væ≤+<äTe⁄\ >∑T+|ü⁄qT
#·÷∫ nø£ÿ&˚<√ |üs¡eT‘· uÀ<Ûä »s¡T>∑T#·Tqï<äì ‘·\∫ nø£ÿ&çøÏb˛>±,
nø£ÿ&É nq´<˚e‘·\qT mes¡T ÁX¯<ä∆‘√ |üPõ+#·TH√ yês¡T e÷s¡ZeTT
‘·|æŒqyês¡T nì, Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT |üPõ+#·Tyês¡T <Ó’ee÷s¡ZeTTqT e<ä*
q&É∫q yês¡>T∑ qT j·Tì Ä XÀ¢øe£ TTq≈£î $es¡eTT #Ó|ü #·T+&É>±, nø£ÿ&çøÏ
b˛sTTq Væ≤+<ä÷ s¡ø≈å£ î£ \T yê]‘√ |òTü s¡¸D≈£î ~>±s¡T. MTs¡T |üs¡eT‘·eTTqT
uÀ~Û+#·T#·THêïs¡T. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À Á|ü‹ ∫qï <˚e‘·‘√ düVü‰, ô| <ä›
<˚e‘· es¡≈£î |üPõ+#·&ÉeTT ÄqyêsTTr>± ñ+&É>± Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT
me]˙ ÁyÓTTø£ÿ≈£L&É<äì #Ó|ü#·THêïs¡T n+fÒ MTs¡T ãVüQXÊ Å¬ø’düúe
eT‘·eTTq≈£î #Ó+~qyê¬s’ j·TT+{≤s¡T. n+<äTe\q nq´<˚e‘êsê<Ûäq
#˚j·T≈£L&É<äì n+≥THêïs¡ì yê<äeTTq≈£î ~–Hês¡T. n|ü&ÉT yê]
eT<Ûä´ »]–q dü+uÛ≤wüD $+fÒ Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\T m˝≤ ñHêïs√
‘Ó*j·T>∑\<äT #·÷&É+&ç.
68
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Væ≤+<ä÷ uÀ<Û≈ä î£ \T :` MTs¡T nqTø=qï≥T¢ y˚TeTT |üsêsTT eT‘·eTT yês¡eTT
ø±<äT. y˚TeTT ì»yÓTÆq Væ≤+<äTe⁄\eTT. MTs¡T uÛÑ>∑eBZ‘· #·÷&É+&ç.
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq<˚ y˚TeTT #Ó|ü#·THêïeTT. sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´
jÓ÷>∑eTT˝À 23e XÀ¢øe£ TT˝À ªªnq´<˚e‘êsê<Ûqä e\q <˚e⁄ì e÷s¡eZ TT
‘·|æŒqyês¡>∑T<äTs¡ìμμ #ÓbÕŒs¡T ˇø£e÷s¡T #·÷&É+&ç.
Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\T :` y˚TeTT uÛÑ>∑eBZ‘· #·~yêeTT. n+<äT˝À
@eTTqïB ‘Ó\TdüT. düs«¡ <˚e‘·\qT |üPõ+#·eTì ^‘·˝À #ÓbÕŒs¡T, |üPõ+#·
e<ä›ì mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT düø£\ <˚e‘·\≈£î ì\j·TeTT.
e÷≈£î ‘Ó*j·T<ä+{≤yê? MTs¡T <˚e‘·\ |üP»\qT K+&ç+#·T#·THêïs¡+fÒ
Ç~ nq´eT‘· uÀ<Û˚. MTs¡T Çø£ÿ&çqT+&ç b˛ø£b˛‘˚ MT ø±fi¯ó¢
$s¡>∑>=≥Tº‘êeTT.
Væ≤+<ä÷ uÀ<Û≈ä î£ \T :` Væ≤+<ä÷ <˚Xe¯ TT˝À, Væ≤+<äTe⁄\ eT<Û´ä uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T
#Ó|üø=qT≥ ≈£L&Ü ‘·ù|ŒHê? y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄\eTT, uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì
düe÷#ês¡eTT #Ó|üø√≈£L&É<ë?
Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø≈å£ î£ \T :` MTs¡T #Ó|ü ø=qTq~ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ø±<äT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
eTTdüT>∑T˝À u…’_\TqT #Ó|ü#·THêïs¡T. u…’_\T˝À nq´<˚e‘êsê<Ûäq
#˚j·T≈£L&É<äì ø£\<äT. Ŭø’düúe⁄\T mø£ÿ&É #·÷∫Hê n<˚ #Ó|ü#·THêïs¡T.
n<˚ $wüj·TeTTH˚ #Ó|ü#·Tqï MTs¡T eTeTTà\qT #·÷∫ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì
n+≥THêïs¡T.
Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T :` #·÷&É+&ç, Ç~ uÛÑ>∑eBZ‘·. MT ø£qTï\≈£î y˚πs
Á>∑+<∏äeTT>± ø£ì|æ+#·T#·Tqï<ë! (nì uÛÑ>∑eBZ‘·qT yê]øÏ #·÷|ü&ÉeTT
»]–q~. nsTTHê yês¡T e÷≥e÷≥≈£î ø√|üeTTqT Á|ü<]ä Ùdü÷Ô ˇø£]ø=ø£s¡T
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
67
Væ≤+<äTe⁄\˝À ‘êeTT ô|<ä›\eTT nqï≥T¢ >∑T]Ô+|ü⁄ eùdÔ y˚TeTT Væ≤+<ä÷
eT‘· ô|<ä›\eTì #Ó|üø=qT#·÷ Væ≤+<äTe⁄\ MT<ä ô|‘·ÔqeTT #Ó˝≤sTT+#·T
ñ<˚›X¯´eTT ‘·|üŒ Ç‘·s¡eTT @MT ˝Ò<äT.
@ eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·Tø√yê\Hêï ø£˙düeTT Ä eT‘· ÁbÕ<∏ä$Tø£
C≤„qeTT ø=+#ÓeTsTTHê ‘Ó*dæj·TT+&Ü*. kÕ<Ûës¡D C≤„qeTT>±˙,
ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„qeTT>±˙ ‘Ó*j·Tìyês¡T H˚&TÉ eT‘· s¡ø≈å£ î£ \T>± ñ+&É&eÉ TT
e\q, yês¡T eT‘·eTTqT @ $<ÛäeTT>± s¡øÏå+#·>∑\s¡T? ∫es¡≈£î ‘·eT
eT‘·y˚T<√, |üsêsTT eT‘·y˚T<√ >∑T]Ô+#·˝Òìyês¡T ≈£L&Ü eT‘·s¡ø£å≈£ î\e˝…
ãC≤s¡T˝ÀìøÏ e∫Ã, ‘·eT eT‘·eTTH˚ |üse¡ T‘·eTT>± ‘·\∫, ‘·eT eT‘·eTT
yê]MT<äH˚ <ë&ç#˚j·TTyês¡T Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT ø±bÕ&ÉT düuÛÑT´˝≤?
uÛÑ>∑eBZ‘·qT uÀ~Ûdü÷Ô n+<äT˝À sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTq 23e
XÀ¢ø£eTTqT #·~$ <ëì $es¡eTT #Ó|üø=qT Væ≤+<äTe⁄\ >∑T+|ü⁄qT
#·÷∫ nø£ÿ&˚<√ |üs¡eT‘· uÀ<Ûä »s¡T>∑T#·Tqï<äì ‘·\∫ nø£ÿ&çøÏb˛>±,
nø£ÿ&É nq´<˚e‘·\qT mes¡T ÁX¯<ä∆‘√ |üPõ+#·TH√ yês¡T e÷s¡ZeTT
‘·|æŒqyês¡T nì, Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT |üPõ+#·Tyês¡T <Ó’ee÷s¡ZeTTqT e<ä*
q&É∫q yês¡>T∑ qT j·Tì Ä XÀ¢øe£ TTq≈£î $es¡eTT #Ó|ü #·T+&É>±, nø£ÿ&çøÏ
b˛sTTq Væ≤+<ä÷ s¡ø≈å£ î£ \T yê]‘√ |òTü s¡¸D≈£î ~>±s¡T. MTs¡T |üs¡eT‘·eTTqT
uÀ~Û+#·T#·THêïs¡T. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À Á|ü‹ ∫qï <˚e‘·‘√ düVü‰, ô| <ä›
<˚e‘· es¡≈£î |üPõ+#·&ÉeTT ÄqyêsTTr>± ñ+&É>± Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT
me]˙ ÁyÓTTø£ÿ≈£L&É<äì #Ó|ü#·THêïs¡T n+fÒ MTs¡T ãVüQXÊ Å¬ø’düúe
eT‘·eTTq≈£î #Ó+~qyê¬s’ j·TT+{≤s¡T. n+<äTe\q nq´<˚e‘êsê<Ûäq
#˚j·T≈£L&É<äì n+≥THêïs¡ì yê<äeTTq≈£î ~–Hês¡T. n|ü&ÉT yê]
eT<Ûä´ »]–q dü+uÛ≤wüD $+fÒ Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\T m˝≤ ñHêïs√
‘Ó*j·T>∑\<äT #·÷&É+&ç.
68
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Væ≤+<ä÷ uÀ<Û≈ä î£ \T :` MTs¡T nqTø=qï≥T¢ y˚TeTT |üsêsTT eT‘·eTT yês¡eTT
ø±<äT. y˚TeTT ì»yÓTÆq Væ≤+<äTe⁄\eTT. MTs¡T uÛÑ>∑eBZ‘· #·÷&É+&ç.
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq<˚ y˚TeTT #Ó|ü#·THêïeTT. sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´
jÓ÷>∑eTT˝À 23e XÀ¢øe£ TT˝À ªªnq´<˚e‘êsê<Ûqä e\q <˚e⁄ì e÷s¡eZ TT
‘·|æŒqyês¡>∑T<äTs¡ìμμ #ÓbÕŒs¡T ˇø£e÷s¡T #·÷&É+&ç.
Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\T :` y˚TeTT uÛÑ>∑eBZ‘· #·~yêeTT. n+<äT˝À
@eTTqïB ‘Ó\TdüT. düs«¡ <˚e‘·\qT |üPõ+#·eTì ^‘·˝À #ÓbÕŒs¡T, |üPõ+#·
e<ä›ì mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT düø£\ <˚e‘·\≈£î ì\j·TeTT.
e÷≈£î ‘Ó*j·T<ä+{≤yê? MTs¡T <˚e‘·\ |üP»\qT K+&ç+#·T#·THêïs¡+fÒ
Ç~ nq´eT‘· uÀ<Û˚. MTs¡T Çø£ÿ&çqT+&ç b˛ø£b˛‘˚ MT ø±fi¯ó¢
$s¡>∑>=≥Tº‘êeTT.
Væ≤+<ä÷ uÀ<Û≈ä î£ \T :` Væ≤+<ä÷ <˚Xe¯ TT˝À, Væ≤+<äTe⁄\ eT<Û´ä uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T
#Ó|üø=qT≥ ≈£L&Ü ‘·ù|ŒHê? y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄\eTT, uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì
düe÷#ês¡eTT #Ó|üø√≈£L&É<ë?
Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø≈å£ î£ \T :` MTs¡T #Ó|ü ø=qTq~ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ø±<äT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
eTTdüT>∑T˝À u…’_\TqT #Ó|ü#·THêïs¡T. u…’_\T˝À nq´<˚e‘êsê<Ûäq
#˚j·T≈£L&É<äì ø£\<äT. Ŭø’düúe⁄\T mø£ÿ&É #·÷∫Hê n<˚ #Ó|ü#·THêïs¡T.
n<˚ $wüj·TeTTH˚ #Ó|ü#·Tqï MTs¡T eTeTTà\qT #·÷∫ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì
n+≥THêïs¡T.
Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T :` #·÷&É+&ç, Ç~ uÛÑ>∑eBZ‘·. MT ø£qTï\≈£î y˚πs
Á>∑+<∏äeTT>± ø£ì|æ+#·T#·Tqï<ë! (nì uÛÑ>∑eBZ‘·qT yê]øÏ #·÷|ü&ÉeTT
»]–q~. nsTTHê yês¡T e÷≥e÷≥≈£î ø√|üeTTqT Á|ü<]ä Ùdü÷Ô ˇø£]ø=ø£s¡T
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
69
>∑T+|ü⁄\e⁄‘·÷, yÓTT<ä≥j·TTqï |ü~eT+~øÏ Ç+ø± ø=+<äs¡T #˚] <ë<ë|ü⁄
j·÷uÛ…’ eT+~<ëø± »eT nsTTHês¡T.)
Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\T :` Ç~ uÛÑ>∑eBZ‘·Hê! ø£èwüßí&ÉT ns¡T®qT&ÉT
ñ+&˚#√≥ mes√ eTTdü*yês¡Tqï≥T¢, >∑&e¶É TT ô|]–qyês¡T ñHêïs¡T ø£<ë!
>∑&ɶeTT ô|≥Tºø=ì uÀ~Û+#˚ Äj·Tq @ùd nsTT ñ+{≤&ÉT. Äj·Tq @ùd
ø£<ë!
Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T :` >∑&ɶeTTqï Äj·Tq ø£èwüßí&ÉT. ø£èwüßí&ÉT 90
dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡˝À uÛÑ>∑eBZ‘·qT uÀ~Û+#ê&ÉT. n+<äTπø >∑&ɶeTT
ø£\<äT. Äj·Tq ‘·\MT<ä øÏØ≥eTT ≈£L&Ü ñ+~ ø£<ë! eè<ë∆|ü´eTT˝À
uÀ~Û+#ê&ÉqT >∑Ts¡T≈Ô î£ n˝≤ u§eTàqT ∫Á‹+#êeTT. n~ @MT $+‘·ø±<äT
ø£<ë!
Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\T :` y˚TeTT u…’_\TqT, @düT u§eTàqT ø£qTø√ÿ˝Òe÷! Ç~
eTTe÷à{Ïø° @düT u§y˚Tà. ô|’>± uÛÑ>∑eBZ‘· MT<ä Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·
j·Tì ñqï~. Å‘Ó’‘· nìHê, Á‹‘·« nìHê ¬s+&É÷ ˇø£ÿfÒ. Á‹‘·«eTT
Ŭø’düúe⁄\ ìHê<äeTT. Ç<ä+‘ê Ŭø’düúeeTT ô|’øÏ ø£ì|ækÕÔe⁄+~. ô|’>±
<˚e‘·\ Äsê<Ûäq #˚j·T≈£L&É<äì #Ó|ü#·THêïs¡T. MTs¡T uÀ~ÛùdÔ y˚T eTT
ˇ|üø√eTT. Çø£ÿ&çqT+&ç b˛e\dæ+<˚.
Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T :` ªÅ‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTμ nqTq~ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
n<Ó«’ ‘·, <Ó«’ ‘· dæ<ë›+‘·eTT\e˝… ˇø£ dæ<ë∆+‘·eTT. Ç~ eT÷&Ée dæ<ë∆+‘·eTT
nsTTq+<äTq ªÅ‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTμ nì nHêïeTT. á uÛÑ>∑eBZ‘·qT y˚T eTT
ˇø£ÿπs ø±<äT <˚X¯eTT˝À nH˚≈£î\T #·<äTe⁄#·THêïs¡T. nìï{Ïø£+fÒ eT+∫
$es¡eTTqT Ç∫Ãq~ ø±e⁄q BìH˚ m≈£îÿeeT+~ nqTdü]+#·T#·THêïs¡T.
(á $<ÛäeTT>± m+‘· #Ó|æŒHê nø£ÿ&É >∑T$T≈£L&çq Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\T
70
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
@e÷Á‘·eTT $q≈£î+&Ü <äTs¡TdüT>± Á|üe]Ô+#·T≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·T#·T+&É>±
∫e]>± Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T Ç˝≤ nHêïs¡T.)
ªªy˚TeTT m+‘· #Ó|æŒHê e÷ e÷≥\qT Á>∑Væ≤+#·≈£î+&Ü, y˚TeTT
Væ≤+<äTe⁄\yÓTj
Æ T· T+&ç Væ≤+<ä÷ uÀ<Û\ä qT #Ó|ü #·THêï, kÕøå±´‘·÷Ô uÛ>Ñ e∑ BZ‘H· ˚
#Ó|ü#·THêï, eTeTTà\qT Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äq&ÉeTT |üsêsTT eT‘·eTT
yês¡q&ÉeTT, e÷ uÛÑ>∑eBZ‘·qT u…’_\T>± #Ó|üŒ&ÉeTT, ÁøÏwüßíìøÏ >∑& ɶeTT+fÒ
@düTj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT, Ç<ä+‘ê @MT u≤>±˝Ò<äT. MTs¡T Væ≤+<äTe⁄˝Ò
y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄˝y˚T nsTTHê, MT #˚‘· y˚TeTT <=+>∑\e˝… ∫Á‹+#·
ã&çHêeTT. MTs¡T e÷{Ïe÷{Ïø° eTeTTà\qT Ŭø’düúe⁄\q&ÉeTT eT+∫
|üìø±<äT. MT˝À ˇø£ÿ&ÉT ≈£L&Ü C≤„qeTT ‘Ó*dæq ô|<ä›\T ˝Òs¡T. n+‘ê
∫qïej·TdüT‡ yês¡T MT≈£î @MT ‘Ó*j·T<äT. MT ô|<ä›\qT s¡eTàq+&ç
e÷{≤¢&ÉT‘êeTT.
(n|ü&ÉT yê]˝À ˇø£&ÉT ªªe÷ ô|<ä›\T #Ó|æŒj·TT+fÒH˚ y˚TeTT
Çø£ÿ&çøÏ e#êÃeTTμμ nì nHêï&ÉT. n|ü&ÉT Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T>± j·TTqï
yê]øÏ Ç<˚<√ eTT+<äTqT+∫ y˚dTü ø=qï |ü<øä∏ e£ TT Á|üø±s¡eTT Ms¡T e#êÃs¡ì
‘Ó*dæ ∫e]>± M]‘√ @MT e÷{≤¢&É≈£L&É<äì ‘·\∫ nø£ÿ&ç qT+&ç
b˛e&ÉeTT »]–q~.)
nø£ÿ&É »]–q dü+|òüT≥q˝À n+‘ê ≈£îÁs¡ø±s¡T eT>∑|æ\¢\T e∫Ã
e÷{≤¢&É&ÉeTT, yê] yÓqTø£ ø=+<äs¡T ô|<ä›\T ñ+&ç yê]ì |ü+|ü&ÉeTT
»]–q~. »]–q dü+|òüT≥q≈£î ø=+‘· u≤<Ûä|ü&çq Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T
ˇø£ Áô|dtø£¢uŸ˝ÀìøÏ b˛sTT á $wüj·TeTTqT $˝ÒKs¡T\ø£+<ä]ø°
‘Ó*j·TT˝≤>± n+<ä]˙ düe÷y˚X¯|üs¡∫, ìqï{Ï ~qeTTq »]–q
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
69
>∑T+|ü⁄\e⁄‘·÷, yÓTT<ä≥j·TTqï |ü~eT+~øÏ Ç+ø± ø=+<äs¡T #˚] <ë<ë|ü⁄
j·÷uÛ…’ eT+~<ëø± »eT nsTTHês¡T.)
Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£å≈£î\T :` Ç~ uÛÑ>∑eBZ‘·Hê! ø£èwüßí&ÉT ns¡T®qT&ÉT
ñ+&˚#√≥ mes√ eTTdü*yês¡Tqï≥T¢, >∑&e¶É TT ô|]–qyês¡T ñHêïs¡T ø£<ë!
>∑&ɶeTT ô|≥Tºø=ì uÀ~Û+#˚ Äj·Tq @ùd nsTT ñ+{≤&ÉT. Äj·Tq @ùd
ø£<ë!
Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T :` >∑&ɶeTTqï Äj·Tq ø£èwüßí&ÉT. ø£èwüßí&ÉT 90
dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡˝À uÛÑ>∑eBZ‘·qT uÀ~Û+#ê&ÉT. n+<äTπø >∑&ɶeTT
ø£\<äT. Äj·Tq ‘·\MT<ä øÏØ≥eTT ≈£L&Ü ñ+~ ø£<ë! eè<ë∆|ü´eTT˝À
uÀ~Û+#ê&ÉqT >∑Ts¡T≈Ô î£ n˝≤ u§eTàqT ∫Á‹+#êeTT. n~ @MT $+‘·ø±<äT
ø£<ë!
Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\T :` y˚TeTT u…’_\TqT, @düT u§eTàqT ø£qTø√ÿ˝Òe÷! Ç~
eTTe÷à{Ïø° @düT u§y˚Tà. ô|’>± uÛÑ>∑eBZ‘· MT<ä Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·
j·Tì ñqï~. Å‘Ó’‘· nìHê, Á‹‘·« nìHê ¬s+&É÷ ˇø£ÿfÒ. Á‹‘·«eTT
Ŭø’düúe⁄\ ìHê<äeTT. Ç<ä+‘ê Ŭø’düúeeTT ô|’øÏ ø£ì|ækÕÔe⁄+~. ô|’>±
<˚e‘·\ Äsê<Ûäq #˚j·T≈£L&É<äì #Ó|ü#·THêïs¡T. MTs¡T uÀ~ÛùdÔ y˚T eTT
ˇ|üø√eTT. Çø£ÿ&çqT+&ç b˛e\dæ+<˚.
Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T :` ªÅ‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTμ nqTq~ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
n<Ó«’ ‘·, <Ó«’ ‘· dæ<ë›+‘·eTT\e˝… ˇø£ dæ<ë∆+‘·eTT. Ç~ eT÷&Ée dæ<ë∆+‘·eTT
nsTTq+<äTq ªÅ‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTμ nì nHêïeTT. á uÛÑ>∑eBZ‘·qT y˚T eTT
ˇø£ÿπs ø±<äT <˚X¯eTT˝À nH˚≈£î\T #·<äTe⁄#·THêïs¡T. nìï{Ïø£+fÒ eT+∫
$es¡eTTqT Ç∫Ãq~ ø±e⁄q BìH˚ m≈£îÿeeT+~ nqTdü]+#·T#·THêïs¡T.
(á $<ÛäeTT>± m+‘· #Ó|æŒHê nø£ÿ&É >∑T$T≈£L&çq Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\T
70
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
@e÷Á‘·eTT $q≈£î+&Ü <äTs¡TdüT>± Á|üe]Ô+#·T≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·T#·T+&É>±
∫e]>± Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T Ç˝≤ nHêïs¡T.)
ªªy˚TeTT m+‘· #Ó|æŒHê e÷ e÷≥\qT Á>∑Væ≤+#·≈£î+&Ü, y˚TeTT
Væ≤+<äTe⁄\yÓTj
Æ T· T+&ç Væ≤+<ä÷ uÀ<Û\ä qT #Ó|ü #·THêï, kÕøå±´‘·÷Ô uÛ>Ñ e∑ BZ‘H· ˚
#Ó|ü#·THêï, eTeTTà\qT Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äq&ÉeTT |üsêsTT eT‘·eTT
yês¡q&ÉeTT, e÷ uÛÑ>∑eBZ‘·qT u…’_\T>± #Ó|üŒ&ÉeTT, ÁøÏwüßíìøÏ >∑& ɶeTT+fÒ
@düTj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT, Ç<ä+‘ê @MT u≤>±˝Ò<äT. MTs¡T Væ≤+<äTe⁄˝Ò
y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄˝y˚T nsTTHê, MT #˚‘· y˚TeTT <=+>∑\e˝… ∫Á‹+#·
ã&çHêeTT. MTs¡T e÷{Ïe÷{Ïø° eTeTTà\qT Ŭø’düúe⁄\q&ÉeTT eT+∫
|üìø±<äT. MT˝À ˇø£ÿ&ÉT ≈£L&Ü C≤„qeTT ‘Ó*dæq ô|<ä›\T ˝Òs¡T. n+‘ê
∫qïej·TdüT‡ yês¡T MT≈£î @MT ‘Ó*j·T<äT. MT ô|<ä›\qT s¡eTàq+&ç
e÷{≤¢&ÉT‘êeTT.
(n|ü&ÉT yê]˝À ˇø£&ÉT ªªe÷ ô|<ä›\T #Ó|æŒj·TT+fÒH˚ y˚TeTT
Çø£ÿ&çøÏ e#êÃeTTμμ nì nHêï&ÉT. n|ü&ÉT Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T>± j·TTqï
yê]øÏ Ç<˚<√ eTT+<äTqT+∫ y˚dTü ø=qï |ü<øä∏ e£ TT Á|üø±s¡eTT Ms¡T e#êÃs¡ì
‘Ó*dæ ∫e]>± M]‘√ @MT e÷{≤¢&É≈£L&É<äì ‘·\∫ nø£ÿ&ç qT+&ç
b˛e&ÉeTT »]–q~.)
nø£ÿ&É »]–q dü+|òüT≥q˝À n+‘ê ≈£îÁs¡ø±s¡T eT>∑|æ\¢\T e∫Ã
e÷{≤¢&É&ÉeTT, yê] yÓqTø£ ø=+<äs¡T ô|<ä›\T ñ+&ç yê]ì |ü+|ü&ÉeTT
»]–q~. »]–q dü+|òüT≥q≈£î ø=+‘· u≤<Ûä|ü&çq Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\T
ˇø£ Áô|dtø£¢uŸ˝ÀìøÏ b˛sTT á $wüj·TeTTqT $˝ÒKs¡T\ø£+<ä]ø°
‘Ó*j·TT˝≤>± n+<ä]˙ düe÷y˚X¯|üs¡∫, ìqï{Ï ~qeTTq »]–q
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
71
$wüjT· eTTq+‘ê #Ó|Œæ , ªªá eT<Û´ä ø±\eTT˝À Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡øDå£ dü+dü\ú
Ä>∑&Ü\T m≈£îÿesTT b˛j·÷sTT. y˚TeTT uÛÑ>∑eBZ‘·qT #Ó|üø=+≥THêï
e÷ <ä>∑Z]øÏ e∫Ã, MTs¡T |üs¡eT‘· uÀ<Ûä\T #Ó|ü#·THêïs¡ì Äs√|æ+∫
e÷‘√ |òüTs¡¸D≈£î ~>±s¡T. á $<ÛäeTT>± Væ≤+<äTe⁄˝Ò Væ≤+<äTe⁄\qT
>∑T]Ô+#·˝Òø£ e÷ MT<ä <ë&ÉT\T #˚j·TT≥≈£î |üPqTø=qï|ü&ÉT y˚TeTT
Væ≤+<äTe⁄˝…,’ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ñ+&É˝øÒ b£ ˛e⁄#·THêïeTT. Væ≤+<ä÷ eT‘·
s¡ø£åDj·TqT ù|s¡T ô|≥Tºø=qï |æ\¢yê&ÉT ≈£L&Ü eTeTTà\qT m<äT]+∫
e÷{≤¢&ÉT#·THêï&ÉT. yê]øÏ Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫>±˙, Væ≤+<ä÷
C≤„qeTT >∑T]+∫>±˙ ‘Ó*j·T≈£îHêï eTeTTà\qT Ŭø’düúe⁄\T>± ∫Á‹+∫
e÷{≤¢&çHês¡T. Ç~ ‘Ó*j·Tø£ #˚dæq bıs¡bÕ≥T ø±<äT. n<˚ |üì>±
‘Ó*dæ #˚dqæ ~>± e÷≈£î ns¡eú T>∑T#·Tqï~. Ç˝≤π> eTeTTà\qT øÏ+#·|sü ∫¡
e÷{≤¢&‘ç ˚ y˚TeTT Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À Væ≤+<äTe⁄\T>± ñ+&É˝eÒ TT. y˚TeTT
Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛ø£ ‘·|üŒ<äT. Ç+‘·{Ï‘√ Ç≥Te+{Ï dü+|òüT≥q\T
»s¡T>∑e⁄ nì Væ≤+<ä÷ s¡ø≈å£ î£ \T Vü‰MT ÇùdÔ y˚TeTT Ç˝≤π> Væ≤+<äTe⁄\T>±
ñ+{≤eTT. ø±ø£b˛‘˚ y˚TeTT, e÷ n_Ûe÷qT\T, nqT#·s¡T\T, e÷ Å‘Ó’‘·
dæ<ë∆+‘· C≤„qeTTqT ‘Ó*dæqyês¡T yÓTT‘·ÔeTT Á|üdüTÔ‘·eTT |ü~y˚\ eT+~
Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛e\dæ edüT+Ô ~. Ç|ü&ÉT Væ≤+<ä÷ s¡øD
å£ dü+dü\ú T
e÷≈£î Ç#˚à Vü‰MTì ã{Ϻ j·TT+≥T+~μμ nì Áô|dt MT{Ï+>¥˝À #Ó|üŒ&ÉeTT
»]–q~. n˝≤ MT&çj·÷ <ë«sê q÷´dt ù||üsY˝À Á|üø£{Ï+#·>± ¬s+&Ée
s√E <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q <ëìøÏ eTs=ø£ q÷´dtù||üsY˝À »yêãT
sêe&ÉeTT »]–q~. n~ Ç˝≤ ñ+~.
ªªMTs¡T Væ≤+<äTe⁄\T>± j·TT+&ç Væ≤+<ä÷ eTTdüT>∑T˝À |üse¡ T‘·eTT
\qT Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T#·THêïs¡T. n≥Te+{Ï yês¡T e÷ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
72
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ñ+&É≈£L&É<äT. MTs¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ñ+&ç Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTq≈£î
qwüeº TT ‘ÓdTü HÔ êïs¡T. MTs¡T e÷ eT‘·eTTqT e<ä*b˛+&ç. e÷ eT‘·eTT˝À
˝Ò≈£î+&Ü MTs¡T @ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛sTTHê e÷≈£î qwüºeTT ˝Ò<äTμμ nì
ÁyêXÊs¡T. Ä yês¡ÔqT #·÷∫q Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\sTTq yês¡T Ç‘·s¡
eT‘·eTT˝ÀìøÏ ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü b˛˝Ò<äT. n˝≤ Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛‘˚
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ˇø£ÿe÷s¡T>± |ü~y˚\ eT+~ì ø√˝ÀŒ‘·T+~. eTTK´yÓTqÆ
>∑Ts¡Te⁄˝Ò eT‘·eTTqT e<ä*b˛‘˚ yê] nqT#·s¡T\T mH√ï ÁbÕ+‘·eTT\˝À
m+<äs√ ñ+<äTs¡T ø£<ë! yês¡T ≈£L&Ü e÷ >∑Ts¡Te⁄ ˝Òì eT‘·eTT e÷≈£î
e<äT› nì Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT e<ä˝Ò neø±X¯eTTqï~. n≥T¢ n+<äs¡÷
e÷]‘˚ ‘·sê«‘· yê] dü+K´ \ø£å es¡≈£î n>∑TqT. Ç+‘·es¡≈£î Ŭø’düúe⁄\T,
ˇø£ Á|üø£ÿ eTTd”¢yéT\T, ˇø£Á|üø£ÿ Væ≤+<äTe⁄\qT #˚|ü\ #Ós¡Te⁄˝À #˚|ü\qT
|ü{Ϻq≥T¢ ‘·eTyÓ’|ü⁄ ˝≤>∑Tø=Hêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\ qT+&ç eT‘·e÷]Œ&ç
»]–q yê]˝À 80 XÊ‘·eTT Åø¬ d’ eúü ⁄\˝ÀìøÏ, 20 XÊ‘·eTT eTTd”y¢ Té \˝ÀìøÏ
e÷]b˛j·÷s¡T. n˝≤ e÷]b˛e&ÜìøÏ Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê] Á|ü#ês¡y˚T
ø±s¡DeTT ø±<äT. yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï~ dü«eT‘·eTT˝Àì ≈£î\ $eπøå ø±s¡DeTT.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À nÁ>∑≈£î\eTT\ yê] ≈£î\ $eø£å e\q
#ê˝≤eT+~ Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ e÷]b˛j·÷s¡T. n≥Te+{Ï yês¡T q÷{ÏøÏ
ns¡ye’Ó T+~ >∑\s¡T. 60 XÊ‘·eTT ≈£î\ $eø£å #˚‘· e÷]qyês¡T, C≤„qeTT
ø=s¡≈£î e÷]qyês¡T <ë<ë|ü⁄ 10 XÊ‘·eTT >∑\s¡T. ˝≤uÛÑeTT ø=s¡≈£î
e÷]qyês¡T 30 XÊ‘·eTT >∑\s¡T. mes¡T m≥T¢ e÷]Hê eT‘·eTTqT
s¡øÏå+#ê\qT ñ<˚›X¯´eTT˝À eT‘·s¡ø£åD dü+|òüTeTT\T ô|{Ϻqyêπs, eT‘·
e÷]Œ&çøÏ eTTK´ ø±s¡≈£î\T>± j·TTHêïs¡T. eT‘·s¡ø£åD dü+|òüTeTT\˝À
ô|’q j·TTqï ø°\ø£ e´≈£îÔ\T nÁ>∑≈£î\eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q yêπs
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
71
$wüjT· eTTq+‘ê #Ó|Œæ , ªªá eT<Û´ä ø±\eTT˝À Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡øDå£ dü+dü\ú
Ä>∑&Ü\T m≈£îÿesTT b˛j·÷sTT. y˚TeTT uÛÑ>∑eBZ‘·qT #Ó|üø=+≥THêï
e÷ <ä>∑Z]øÏ e∫Ã, MTs¡T |üs¡eT‘· uÀ<Ûä\T #Ó|ü#·THêïs¡ì Äs√|æ+∫
e÷‘√ |òüTs¡¸D≈£î ~>±s¡T. á $<ÛäeTT>± Væ≤+<äTe⁄˝Ò Væ≤+<äTe⁄\qT
>∑T]Ô+#·˝Òø£ e÷ MT<ä <ë&ÉT\T #˚j·TT≥≈£î |üPqTø=qï|ü&ÉT y˚TeTT
Væ≤+<äTe⁄˝…,’ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ñ+&É˝øÒ b£ ˛e⁄#·THêïeTT. Væ≤+<ä÷ eT‘·
s¡ø£åDj·TqT ù|s¡T ô|≥Tºø=qï |æ\¢yê&ÉT ≈£L&Ü eTeTTà\qT m<äT]+∫
e÷{≤¢&ÉT#·THêï&ÉT. yê]øÏ Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫>±˙, Væ≤+<ä÷
C≤„qeTT >∑T]+∫>±˙ ‘Ó*j·T≈£îHêï eTeTTà\qT Ŭø’düúe⁄\T>± ∫Á‹+∫
e÷{≤¢&çHês¡T. Ç~ ‘Ó*j·Tø£ #˚dæq bıs¡bÕ≥T ø±<äT. n<˚ |üì>±
‘Ó*dæ #˚dqæ ~>± e÷≈£î ns¡eú T>∑T#·Tqï~. Ç˝≤π> eTeTTà\qT øÏ+#·|sü ∫¡
e÷{≤¢&‘ç ˚ y˚TeTT Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À Væ≤+<äTe⁄\T>± ñ+&É˝eÒ TT. y˚TeTT
Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛ø£ ‘·|üŒ<äT. Ç+‘·{Ï‘√ Ç≥Te+{Ï dü+|òüT≥q\T
»s¡T>∑e⁄ nì Væ≤+<ä÷ s¡ø≈å£ î£ \T Vü‰MT ÇùdÔ y˚TeTT Ç˝≤π> Væ≤+<äTe⁄\T>±
ñ+{≤eTT. ø±ø£b˛‘˚ y˚TeTT, e÷ n_Ûe÷qT\T, nqT#·s¡T\T, e÷ Å‘Ó’‘·
dæ<ë∆+‘· C≤„qeTTqT ‘Ó*dæqyês¡T yÓTT‘·ÔeTT Á|üdüTÔ‘·eTT |ü~y˚\ eT+~
Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛e\dæ edüT+Ô ~. Ç|ü&ÉT Væ≤+<ä÷ s¡øD
å£ dü+dü\ú T
e÷≈£î Ç#˚à Vü‰MTì ã{Ϻ j·TT+≥T+~μμ nì Áô|dt MT{Ï+>¥˝À #Ó|üŒ&ÉeTT
»]–q~. n˝≤ MT&çj·÷ <ë«sê q÷´dt ù||üsY˝À Á|üø£{Ï+#·>± ¬s+&Ée
s√E <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q <ëìøÏ eTs=ø£ q÷´dtù||üsY˝À »yêãT
sêe&ÉeTT »]–q~. n~ Ç˝≤ ñ+~.
ªªMTs¡T Væ≤+<äTe⁄\T>± j·TT+&ç Væ≤+<ä÷ eTTdüT>∑T˝À |üse¡ T‘·eTT
\qT Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T#·THêïs¡T. n≥Te+{Ï yês¡T e÷ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
72
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ñ+&É≈£L&É<äT. MTs¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ñ+&ç Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTq≈£î
qwüeº TT ‘ÓdTü HÔ êïs¡T. MTs¡T e÷ eT‘·eTTqT e<ä*b˛+&ç. e÷ eT‘·eTT˝À
˝Ò≈£î+&Ü MTs¡T @ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛sTTHê e÷≈£î qwüºeTT ˝Ò<äTμμ nì
ÁyêXÊs¡T. Ä yês¡ÔqT #·÷∫q Væ≤+<ä÷ uÀ<Ûä≈£î\sTTq yês¡T Ç‘·s¡
eT‘·eTT˝ÀìøÏ ˇø£ÿs¡T ≈£L&Ü b˛˝Ò<äT. n˝≤ Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛‘˚
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ˇø£ÿe÷s¡T>± |ü~y˚\ eT+~ì ø√˝ÀŒ‘·T+~. eTTK´yÓTqÆ
>∑Ts¡Te⁄˝Ò eT‘·eTTqT e<ä*b˛‘˚ yê] nqT#·s¡T\T mH√ï ÁbÕ+‘·eTT\˝À
m+<äs√ ñ+<äTs¡T ø£<ë! yês¡T ≈£L&Ü e÷ >∑Ts¡Te⁄ ˝Òì eT‘·eTT e÷≈£î
e<äT› nì Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT e<ä˝Ò neø±X¯eTTqï~. n≥T¢ n+<äs¡÷
e÷]‘˚ ‘·sê«‘· yê] dü+K´ \ø£å es¡≈£î n>∑TqT. Ç+‘·es¡≈£î Ŭø’düúe⁄\T,
ˇø£ Á|üø£ÿ eTTd”¢yéT\T, ˇø£Á|üø£ÿ Væ≤+<äTe⁄\qT #˚|ü\ #Ós¡Te⁄˝À #˚|ü\qT
|ü{Ϻq≥T¢ ‘·eTyÓ’|ü⁄ ˝≤>∑Tø=Hêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\ qT+&ç eT‘·e÷]Œ&ç
»]–q yê]˝À 80 XÊ‘·eTT Åø¬ d’ eúü ⁄\˝ÀìøÏ, 20 XÊ‘·eTT eTTd”y¢ Té \˝ÀìøÏ
e÷]b˛j·÷s¡T. n˝≤ e÷]b˛e&ÜìøÏ Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê] Á|ü#ês¡y˚T
ø±s¡DeTT ø±<äT. yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï~ dü«eT‘·eTT˝Àì ≈£î\ $eπøå ø±s¡DeTT.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À nÁ>∑≈£î\eTT\ yê] ≈£î\ $eø£å e\q
#ê˝≤eT+~ Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ e÷]b˛j·÷s¡T. n≥Te+{Ï yês¡T q÷{ÏøÏ
ns¡ye’Ó T+~ >∑\s¡T. 60 XÊ‘·eTT ≈£î\ $eø£å #˚‘· e÷]qyês¡T, C≤„qeTT
ø=s¡≈£î e÷]qyês¡T <ë<ë|ü⁄ 10 XÊ‘·eTT >∑\s¡T. ˝≤uÛÑeTT ø=s¡≈£î
e÷]qyês¡T 30 XÊ‘·eTT >∑\s¡T. mes¡T m≥T¢ e÷]Hê eT‘·eTTqT
s¡øÏå+#ê\qT ñ<˚›X¯´eTT˝À eT‘·s¡ø£åD dü+|òüTeTT\T ô|{Ϻqyêπs, eT‘·
e÷]Œ&çøÏ eTTK´ ø±s¡≈£î\T>± j·TTHêïs¡T. eT‘·s¡ø£åD dü+|òüTeTT\˝À
ô|’q j·TTqï ø°\ø£ e´≈£îÔ\T nÁ>∑≈£î\eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q yêπs
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
73
j·TT+<äTs¡T. yês¡T dü+|òüTeTT˝À ‘·eT ÁøÏ+<ä |üì#˚j·TT yê]øÏ eT‘·
s¡ø£åDqT >∑T]+∫, eT‘·eTTqT ø±bÕ&ÉT $<ÛëqeTTqT >∑T]+∫ >=|üŒ>±
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. mø£ÿ&ÉsTTHê eT‘· e÷]Œ&ç »s¡T>∑T#·Tqï<äì ‘Ó*ùd Ô
eTq ÁbÕDeTT\qT n&ÉT¶y˚dæ nsTTHê <ëìì n&ÉT¶ø√yê*j·T˙, eT‘·
e÷]Œ&ç #˚j·TTyê]ì }s¡ø£ e<ä\≈£L&É<ä˙, eT‘·eTT ø=s¡≈£î m≈£îÿe>±
ÁbÕ≈£î˝≤&Ée˝…q˙, n˝≤ ÁbÕ≈£î˝≤&ç‘˚ n<˚ <˚X¯uÛÑøÏÔj·T˙ #Ó|æŒ ‘·e T
dü+|òüTeTT˝À j·TTqïyês¡T ‘êeTT @$T #Ó|挑˚ <ëìì Ä#·]+#·Tq≥T¢
‘·j·÷s¡T #˚j·TT<äTs¡T. mø£ÿ&ÉsTT‘˚ ‘·eT ≈£î\eTT ø±ìyês¡T C≤„quÀ<Ûä\T
#˚j·TT#·T+<äTs√ yê]ì ô|’øÏ sê˙j·T≈£L&É<äì ‘·\∫, yê]ì |üs¡eT‘·
uÀ<Ûä≈£î\T>± ∫Á‹+∫ #·÷|ü⁄<äTs¡T. yês¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
Væ≤+<äTe⁄\T>± j·TT+&ç Væ≤+<ä÷ C≤„qeTTH˚ #Ó|ü #·THêï, n≥Te+{Ï yês¡T
‘·eT≈£î b˛{°>± ñ+<äTs¡˙, ‘êeTT‘·|Œü mes¡÷ >∑Ts¡Te⁄\T>± ñ+&É≈L£ &É<˙ä ,
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ‘·eT ô|‘·ÔqeTT ‘·|üŒ Ç‘·s¡ ≈£î\düTú\ ô|‘·ÔqeTT
ñ+&É≈L£ &É<ìä ‘·\∫q yê¬s,’ ô|ø’ Ï Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡ø+åÏ ‘·TeTì #Ó|ü #·÷
‘·eT ÁøÏ+<ä |üì#˚jT· T yê]ì ‘·eT eT‘·eTT yê] ô|øπ’ ñdæø=*Œ, |üse¡ T‘·
Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T#·THêïs¡T nì nã<ä|› ⁄ü Äs√|üD #˚d,æ yê]MT~øÏ |ü⁄]ø=*Œ
|ü+|ü>± eTT+<äT yÓqTø£ Ä˝À#·q #˚jT· ì dü+|òTü eTT˝À |üì #˚jT· T düuTÑÛ ´\T
u≤DeTT˝≤>± eTT+<äT≈£î b˛e⁄<äTs¡T. n˝≤ b˛e⁄ yê]øÏ yêdüÔeeTT>±
Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\T @e÷Á‘·eTT ‘Ó*dæjT· T+&Ée⁄. dü+|òTü ô|<ä\› T <Ûsä à¡ eTT\
>∑T]+∫ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dj
æ T· T+<äTs¡T. yê] #·÷|ü⁄qT Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\
MT~øÏ>±˙, Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT MT~øÏ>±˙ b˛≈£î+&Ü <˚X¯uÛÑøÏÔ yÓ’|ü⁄ Á‹|æŒ
j·TT+<äTs¡T. eT‘·uÛÑøÏÔ>±˙, eT‘· C≤„qeTT>±˙ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
#˚dæ <˚X¯ uÛøÑ ìÔÏ H˚]Œj·TT+<äTs¡T. n≥T¢ ‘·j÷· s¡sTTq ø±s¡´ø£sÔ¡\≈£î ø=~›>±
74
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
≈£L&Ü Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT #˚‘· ‘·eT ô|<ä›\T me]ì
#·÷|æ‘˚ yê]MT~øÏ <ë&ç #˚j·TT≥≈£î b˛e⁄#·T+<äTs¡T. n˝≤ yês¡T #˚ùd
<ë&ÉT\˝À |ü~+{ÏøÏ ˇø£{Ï |üse¡ T‘·eTT\ MT<ä ñ+&É>± ‘=$Tà~ dü«eT‘·eTT
yê]MT<äH˚ j·TT+&ÉTqT. Ç<ä+‘ê y˚TeTT ndü÷j·T‘√ #Ó|üŒ&ÉeTT ˝Ò<äT.
dü«+‘· nqTuÛÑeeTT‘√ #Ó|ü#·THêïeTT.
@e÷Á‘·eTT Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT>±˙, Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T>±˙
‘Ó*j·Tì Væ≤+<ä÷ s¡ø£åD ø±s¡´ø£s¡Ô\T Ms¡T ‘·eTyêsê, |üsêsTTyêsê j·Tì
>∑eTì+#·≈£î+&Ü @$T #Ó|æŒHê ns¡úeTT #˚düTø√≈£î+&Ü Á|üe]Ô+‘·Ts¡T.
uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·÷|æ‘˚ n~ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À yês¡T
‘·j÷· s¡sTT e⁄+<äTs¡T. C≤„qeTTqT #Ó|Œæ ‘˚ n~ ‘·eT C≤„qy˚Tj·Tì ‘Ó*j·Tì
dæú‹˝À ñ+<äTs¡T. e∫Ãq yê]øÏ <˚X¯uÛÑøÏÔ sê»ø°j·TeTT ‘·|üŒ Væ≤+<ä÷
C≤„qeTT @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT. ∫es¡≈î£ ‘·eT Væ≤+<äTe⁄\ MT<äH˚ ‘êeTT
<ë&ç#˚j·T&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n˝≤ »]–q ‘·sê«‘· u≤<Ûä≈£î >∑T]jÓ ÆTq
Væ≤+<äTe⁄\T, >∑Ts¡Te⁄\T>± j·TT+&ç uÀ~Û+#·Tø√e&ÉeTT e÷ìy˚jT· qsTTHê
e÷ìy˚j·÷*, ˝Òø£b˛‘˚ á eT‘·eTT˝À s¡ø£åD ˝Ò<äì Ç+ø=ø£ eT‘·eTT
˝Àìø£sTTHê b˛yê*. |ü~y˚\eT+~ ˇø£ÿe÷s¡T Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ
b˛‘ês¡ì ‘Ó*dæHê, ‘·sê«‘· yê]ì nqTdü]+#·Tyês¡T <ë<ë|ü⁄ \ø£å es¡≈£î
yê] yÓ+≥ b˛‘ês¡ì ‘Ó*dæHê, MTs¡T e÷ eT‘·eTT˝À ñ+&É<ä›+&ç nì
m|ü&ÉsTT‘˚ nHêïs√, n|ü&ÉT Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·{≤ìøÏ yês¡T
˝Òs¡ì, ô|’øÏ e÷Á‘·eTT Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\qT ù|s¡T ô|≥Tº≈£îHêï yês¡T ‘·eT
n~|ü‘´· eTTqT ø±bÕ&ÉTø=qT≥≈£î eTTK´eTT>± uÀ<Û≈ä î£ \T>± j·TTqï yê]ì,
ø=+<ä]øÏ >∑Ts¡Te⁄>± j·TTqï yê]ì, eT‘·eTT˝À ˝Ò≈£î+&Ü #˚ùdÔ ‘·e T≈£î
mes¡÷ m<äTs¡T+&ÉsH¡ ˚ uÛ≤eeTT yê]≈£îqï<äì ns¡eú TsTTq~. á $<Ûeä TT>±
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
73
j·TT+<äTs¡T. yês¡T dü+|òüTeTT˝À ‘·eT ÁøÏ+<ä |üì#˚j·TT yê]øÏ eT‘·
s¡ø£åDqT >∑T]+∫, eT‘·eTTqT ø±bÕ&ÉT $<ÛëqeTTqT >∑T]+∫ >=|üŒ>±
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. mø£ÿ&ÉsTTHê eT‘· e÷]Œ&ç »s¡T>∑T#·Tqï<äì ‘Ó*ùd Ô
eTq ÁbÕDeTT\qT n&ÉT¶y˚dæ nsTTHê <ëìì n&ÉT¶ø√yê*j·T˙, eT‘·
e÷]Œ&ç #˚j·TTyê]ì }s¡ø£ e<ä\≈£L&É<ä˙, eT‘·eTT ø=s¡≈£î m≈£îÿe>±
ÁbÕ≈£î˝≤&Ée˝…q˙, n˝≤ ÁbÕ≈£î˝≤&ç‘˚ n<˚ <˚X¯uÛÑøÏÔj·T˙ #Ó|æŒ ‘·e T
dü+|òüTeTT˝À j·TTqïyês¡T ‘êeTT @$T #Ó|挑˚ <ëìì Ä#·]+#·Tq≥T¢
‘·j·÷s¡T #˚j·TT<äTs¡T. mø£ÿ&ÉsTT‘˚ ‘·eT ≈£î\eTT ø±ìyês¡T C≤„quÀ<Ûä\T
#˚j·TT#·T+<äTs√ yê]ì ô|’øÏ sê˙j·T≈£L&É<äì ‘·\∫, yê]ì |üs¡eT‘·
uÀ<Ûä≈£î\T>± ∫Á‹+∫ #·÷|ü⁄<äTs¡T. yês¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
Væ≤+<äTe⁄\T>± j·TT+&ç Væ≤+<ä÷ C≤„qeTTH˚ #Ó|ü #·THêï, n≥Te+{Ï yês¡T
‘·eT≈£î b˛{°>± ñ+<äTs¡˙, ‘êeTT‘·|Œü mes¡÷ >∑Ts¡Te⁄\T>± ñ+&É≈L£ &É<˙ä ,
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À ‘·eT ô|‘·ÔqeTT ‘·|üŒ Ç‘·s¡ ≈£î\düTú\ ô|‘·ÔqeTT
ñ+&É≈L£ &É<ìä ‘·\∫q yê¬s,’ ô|ø’ Ï Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡ø+åÏ ‘·TeTì #Ó|ü #·÷
‘·eT ÁøÏ+<ä |üì#˚jT· T yê]ì ‘·eT eT‘·eTT yê] ô|øπ’ ñdæø=*Œ, |üse¡ T‘·
Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T#·THêïs¡T nì nã<ä|› ⁄ü Äs√|üD #˚d,æ yê]MT~øÏ |ü⁄]ø=*Œ
|ü+|ü>± eTT+<äT yÓqTø£ Ä˝À#·q #˚jT· ì dü+|òTü eTT˝À |üì #˚jT· T düuTÑÛ ´\T
u≤DeTT˝≤>± eTT+<äT≈£î b˛e⁄<äTs¡T. n˝≤ b˛e⁄ yê]øÏ yêdüÔeeTT>±
Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\T @e÷Á‘·eTT ‘Ó*dæjT· T+&Ée⁄. dü+|òTü ô|<ä\› T <Ûsä à¡ eTT\
>∑T]+∫ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dj
æ T· T+<äTs¡T. yê] #·÷|ü⁄qT Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\
MT~øÏ>±˙, Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT MT~øÏ>±˙ b˛≈£î+&Ü <˚X¯uÛÑøÏÔ yÓ’|ü⁄ Á‹|æŒ
j·TT+<äTs¡T. eT‘·uÛÑøÏÔ>±˙, eT‘· C≤„qeTT>±˙ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
#˚dæ <˚X¯ uÛøÑ ìÔÏ H˚]Œj·TT+<äTs¡T. n≥T¢ ‘·j÷· s¡sTTq ø±s¡´ø£sÔ¡\≈£î ø=~›>±
74
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
≈£L&Ü Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT #˚‘· ‘·eT ô|<ä›\T me]ì
#·÷|æ‘˚ yê]MT~øÏ <ë&ç #˚j·TT≥≈£î b˛e⁄#·T+<äTs¡T. n˝≤ yês¡T #˚ùd
<ë&ÉT\˝À |ü~+{ÏøÏ ˇø£{Ï |üse¡ T‘·eTT\ MT<ä ñ+&É>± ‘=$Tà~ dü«eT‘·eTT
yê]MT<äH˚ j·TT+&ÉTqT. Ç<ä+‘ê y˚TeTT ndü÷j·T‘√ #Ó|üŒ&ÉeTT ˝Ò<äT.
dü«+‘· nqTuÛÑeeTT‘√ #Ó|ü#·THêïeTT.
@e÷Á‘·eTT Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT>±˙, Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\T>±˙
‘Ó*j·Tì Væ≤+<ä÷ s¡ø£åD ø±s¡´ø£s¡Ô\T Ms¡T ‘·eTyêsê, |üsêsTTyêsê j·Tì
>∑eTì+#·≈£î+&Ü @$T #Ó|æŒHê ns¡úeTT #˚düTø√≈£î+&Ü Á|üe]Ô+‘·Ts¡T.
uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·÷|æ‘˚ n~ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À yês¡T
‘·j÷· s¡sTT e⁄+<äTs¡T. C≤„qeTTqT #Ó|Œæ ‘˚ n~ ‘·eT C≤„qy˚Tj·Tì ‘Ó*j·Tì
dæú‹˝À ñ+<äTs¡T. e∫Ãq yê]øÏ <˚X¯uÛÑøÏÔ sê»ø°j·TeTT ‘·|üŒ Væ≤+<ä÷
C≤„qeTT @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT. ∫es¡≈î£ ‘·eT Væ≤+<äTe⁄\ MT<äH˚ ‘êeTT
<ë&ç#˚j·T&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n˝≤ »]–q ‘·sê«‘· u≤<Ûä≈£î >∑T]jÓ ÆTq
Væ≤+<äTe⁄\T, >∑Ts¡Te⁄\T>± j·TT+&ç uÀ~Û+#·Tø√e&ÉeTT e÷ìy˚jT· qsTTHê
e÷ìy˚j·÷*, ˝Òø£b˛‘˚ á eT‘·eTT˝À s¡ø£åD ˝Ò<äì Ç+ø=ø£ eT‘·eTT
˝Àìø£sTTHê b˛yê*. |ü~y˚\eT+~ ˇø£ÿe÷s¡T Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ
b˛‘ês¡ì ‘Ó*dæHê, ‘·sê«‘· yê]ì nqTdü]+#·Tyês¡T <ë<ë|ü⁄ \ø£å es¡≈£î
yê] yÓ+≥ b˛‘ês¡ì ‘Ó*dæHê, MTs¡T e÷ eT‘·eTT˝À ñ+&É<ä›+&ç nì
m|ü&ÉsTT‘˚ nHêïs√, n|ü&ÉT Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·{≤ìøÏ yês¡T
˝Òs¡ì, ô|’øÏ e÷Á‘·eTT Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\qT ù|s¡T ô|≥Tº≈£îHêï yês¡T ‘·eT
n~|ü‘´· eTTqT ø±bÕ&ÉTø=qT≥≈£î eTTK´eTT>± uÀ<Û≈ä î£ \T>± j·TTqï yê]ì,
ø=+<ä]øÏ >∑Ts¡Te⁄>± j·TTqï yê]ì, eT‘·eTT˝À ˝Ò≈£î+&Ü #˚ùdÔ ‘·e T≈£î
mes¡÷ m<äTs¡T+&ÉsH¡ ˚ uÛ≤eeTT yê]≈£îqï<äì ns¡eú TsTTq~. á $<Ûeä TT>±
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
75
yês¡T |üPs¡«eTT ãT<äT∆ì ø±\eTT˝À ≈£L&Ü #˚XÊs¡T. Ä s√E
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ˇø£ÿe÷s¡T>± N*b˛sTT ªuÖ<ä∆eT‘·eTTμ nqT ù|s¡T
e∫Ãq~. ÄHê&ÉT øπ e\eTT nÁ>∑≈î£ \eTT yê] ≈£îÁ≥‘√H˚ ãT<äTì∆ ï m+‘·>±
Çã“+~ ô|{ÏHº ê Äj·Tq Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝ÀH˚ ñ+&É>± Äj·Tq eT‘·eTT
e<ä*b˛≈£îHêï, ø=+<äsT¡ nÁ>∑Hêj·T≈£î\T>± #·˝≤eTDÏ n>∑Tyêπs ãT<äTì∆ ï
|üsêsTT eT‘·eTTyê&Éì, Äj·Tq |üsêsTT eT‘·eTTqT kÕú|æ+#ê&Éì
Væ≤+<äTe⁄˝Ò ãT<äT∆ì~ uÖ<ä∆eT‘·eTì ù|s¡Tô|{Ϻ Äj·TqqT ãj·T{ÏøÏ
kÕ>∑q+bÕs¡T. n|üŒ{Ï qT+&ç yê]ì y˚s¡T eT‘·eTì #Ó|ü #·THêïs¡T.
yê]~ y˚sT¡ eT‘·eTì #Ó|Œæ Hê, H˚{øÏ ° yês¡T Væ≤+<äTe⁄\TqïfÒ¢ ø±cÕj·TeTTqT
<Ûä]+∫, ‘·\\T uÀ&ÉT\T #˚düTø=ì ÁãVü≤à#ês¡T\T>± |ü$Á‘· J$‘·eTTqT
>∑&ÉT|ü⁄#·÷ Væ≤+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT Á|üø±s¡y˚T j·TTHêïs¡T. yês¡T
N*b˛≈£îHêï ÄHê&ÉT Væ≤+<äTe⁄˝Ò yê]~ |ò˝ü ≤Hê eT‘·eTì ù|s¡T ô|{≤ºsT¡ .
yê]e˝…H˚ s¡÷|ü⁄πsK\˝À ˇπø $<ÛäeTT>± j·TTqï Ä~ X¯+ø£sê #ês¡T´\
yê]ì ‘Ó∫à yê]e˝… ø±cÕj·TeTT, yê]e˝… ‘·\ uÀ&ç #˚sTT+∫ yê]øÏ
b˛{°j·Tì nqï≥T¢ <˚X¯eT+‘ê ‹bÕŒs¡T. Ç˝≤ mes¡÷ >∑T]Ô+#·˝Òì
Äsê#·ø±\T Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À »s¡T>∑T#·÷ e#êÃsTT. H˚&ÉT ≈£L&Ü
»s¡T>∑T#·THêïsTT. ‘êeTT @e÷Á‘·eTT ãj·T≥|ü&≈É î£ +&Ü #·Áø£eTT Á‹|ü#·÷,
$T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yê]˝À ø=+<ä]ì ‘·eT e÷≥ $qTyê]>± ‘·j·÷s¡T
#˚dæ ô|≥Tºø=ì, $T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yê] #˚‘H· ˚ yê] ‘·‘+· >∑eT+‘ê q&ÉT |ü⁄
#·THêïs¡T. Ç~ áHê&ÉT neT\T #˚j·TT#·Tqï dü]Áø=‘·Ô |òü‘·ø£eTT. e÷
e÷≥\T ø=+<ä]øÏ y˚TeTT ndü÷j·T‘√ #Ó|Œæ q≥T¢ ø£q|ü&TÉ #·T+&ÉTqT. MTs¡T
ø=+‘· ãT~∆ì kÕ]+∫ #·÷ùdÔ y˚TeTT #Ó|ü e÷≥\T q÷{ÏøÏ q÷s¡T
bÕfi¯ó¢ dü‘·´eTì ‘Ó*j·TTqT.
76
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ãT<äT∆&ÉT Ä s√E Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq <ë´qeTTqT uÀ~Û+#ê&ÉT ‘·|üŒ
eT‘·eTTqT uÀ~Û+#·˝<Ò Tä . Á|ü‘´˚ ø£ <ë´qeTTqT kÕ≈£î>± #·÷|æ Væ≤+<äTe⁄˝Ò
ãT<äTì∆ ~ y˚sπ eT‘·eTì N*Ãy˚XÊs¡T. Ä s√E <˚e‘·\qT |üPõ+#·≈î£ +&Ü
<ë´qeTT #˚j·TeTì #Ó|üŒ&ÉeTT ‘·|ü˝Ò<äT ø£<ë! uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ≈£L&Ü
nq´<˚e‘êsê<Ûäq ‘·|üŒì #Ó|üŒ˝Ò<ë! ‘êy˚T ‘·|ü #˚dü÷Ô nq´<˚e‘·\qT
|üPõ+#·Tyês¡T, uÛÑ>∑eBZ‘· Á|üø±s¡eTT ‘·eT~ ‘·|üŒì nqTø√≈£î+&Ü
nq´<˚e‘êsê<Ûqä #˚jT· e<äì› , <ëìøÏ ã<äT\T <ë´qeTT #˚jT· eTì #Ó|Œæ q
yê]<˚ ‘·|ü >± #·÷|æ yês¡T Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äì yÓ*y˚XÊs¡T. uÖ<ä›eT‘·eTT
Væ≤+<äTe⁄\T yÓ*y˚j·T>± ãj·T≥|ü&çq~. Væ≤+<äTe⁄\T ãT<äT∆ì
<ë´qeTTqT, Ä<Ûë´‹àø£‘·qT e´‹πsœ+∫ Äj·TqqT Væ≤+<äTe⁄˝Ò
uÖ<äe∆ T‘·eTì ù|s¡Tô|{Ϻ yÓ*y˚XÊs¡T. Bìì ø±<äqT≥≈£î M\T˝Ò<Tä . ÄHê&ÉT
»]–q dü‘·´eT<˚. ãT<äT∆ìï uÖ<ä∆eT‘·eTqT ù|s¡Tô|{Ϻ yÓ*y˚j·T&Éy˚ Tø±ø£
Äj·Tq≈£î e´‹πsKeTT>± Ä~X¯+ø£s¡Tìï ‘Ó∫Ã, <˚X¯eTT q\TeT÷\˝≤
q\T>∑Ts¡T <˚e‘·\qT kÕú|æ+∫ ‘·eT~ ‘·|ü˝Òq≥T¢ Á|üe]Ô+#ês¡T. Ä~
X¯+ø£sê#ês¡T´\qT n≥÷ Ç≥÷ Á‹|ü#·÷ ãT<äT∆ì $wüj·TeTT‘√ ‘êeTT
‘·|ü #˚dæq≥T¢ >∑T]Ô+#·≈£î+&Ü n+<ä] <äèwæ˜ì Á|üø£ÿ≈£î eTs¡˝≤Ãs¡ T.
Ä s√E\˝À m˝≤ #˚dæ ‘Ó*$>± Á|üe]Ô+∫ ãT<äT∆ìï ∫qï kÕ≈£î
#·÷|æ m˝≤ ãj·T≥≈£î |ü+bÕs√, H˚&ÉT ≈£L&Ü n≥Te+{Ï Á|üj·T‘·ïy˚T
#˚j·TT#·THêïs¡ì #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT. ãT<äT∆ìï ãj·T{ÏøÏ |ü+|æq ‘·sê«‘· Ä~
X¯+ø£sê#ês¡T´\qT u§eTàqT #˚dæ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ T+‘ê Á‹|æŒ, ãT<äTì∆ ï >∑T]+∫
Äj·Tq≈£î »]–q nHê´j·TeTTqT >∑T]+∫ mes¡÷ Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü
#˚XÊs¡T. nsTT‘˚ H˚&ÉT ≈£L&Ü uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À ‘·eT≈£î Væ≤+<ä÷eT‘·e TT˝À
Ä≥+ø£eTT>± ‘·j·÷s¡>∑T<äTπsyÓ÷j·Tì nqTe÷qeTT‘√ ãT<äT∆ì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
75
yês¡T |üPs¡«eTT ãT<äT∆ì ø±\eTT˝À ≈£L&Ü #˚XÊs¡T. Ä s√E
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT ˇø£ÿe÷s¡T>± N*b˛sTT ªuÖ<ä∆eT‘·eTTμ nqT ù|s¡T
e∫Ãq~. ÄHê&ÉT øπ e\eTT nÁ>∑≈î£ \eTT yê] ≈£îÁ≥‘√H˚ ãT<äTì∆ ï m+‘·>±
Çã“+~ ô|{ÏHº ê Äj·Tq Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝ÀH˚ ñ+&É>± Äj·Tq eT‘·eTT
e<ä*b˛≈£îHêï, ø=+<äsT¡ nÁ>∑Hêj·T≈£î\T>± #·˝≤eTDÏ n>∑Tyêπs ãT<äTì∆ ï
|üsêsTT eT‘·eTTyê&Éì, Äj·Tq |üsêsTT eT‘·eTTqT kÕú|æ+#ê&Éì
Væ≤+<äTe⁄˝Ò ãT<äT∆ì~ uÖ<ä∆eT‘·eTì ù|s¡Tô|{Ϻ Äj·TqqT ãj·T{ÏøÏ
kÕ>∑q+bÕs¡T. n|üŒ{Ï qT+&ç yê]ì y˚s¡T eT‘·eTì #Ó|ü #·THêïs¡T.
yê]~ y˚sT¡ eT‘·eTì #Ó|Œæ Hê, H˚{øÏ ° yês¡T Væ≤+<äTe⁄\TqïfÒ¢ ø±cÕj·TeTTqT
<Ûä]+∫, ‘·\\T uÀ&ÉT\T #˚düTø=ì ÁãVü≤à#ês¡T\T>± |ü$Á‘· J$‘·eTTqT
>∑&ÉT|ü⁄#·÷ Væ≤+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT Á|üø±s¡y˚T j·TTHêïs¡T. yês¡T
N*b˛≈£îHêï ÄHê&ÉT Væ≤+<äTe⁄˝Ò yê]~ |ò˝ü ≤Hê eT‘·eTì ù|s¡T ô|{≤ºsT¡ .
yê]e˝…H˚ s¡÷|ü⁄πsK\˝À ˇπø $<ÛäeTT>± j·TTqï Ä~ X¯+ø£sê #ês¡T´\
yê]ì ‘Ó∫à yê]e˝… ø±cÕj·TeTT, yê]e˝… ‘·\ uÀ&ç #˚sTT+∫ yê]øÏ
b˛{°j·Tì nqï≥T¢ <˚X¯eT+‘ê ‹bÕŒs¡T. Ç˝≤ mes¡÷ >∑T]Ô+#·˝Òì
Äsê#·ø±\T Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À »s¡T>∑T#·÷ e#êÃsTT. H˚&ÉT ≈£L&Ü
»s¡T>∑T#·THêïsTT. ‘êeTT @e÷Á‘·eTT ãj·T≥|ü&≈É î£ +&Ü #·Áø£eTT Á‹|ü#·÷,
$T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yê]˝À ø=+<ä]ì ‘·eT e÷≥ $qTyê]>± ‘·j·÷s¡T
#˚dæ ô|≥Tºø=ì, $T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yê] #˚‘H· ˚ yê] ‘·‘+· >∑eT+‘ê q&ÉT |ü⁄
#·THêïs¡T. Ç~ áHê&ÉT neT\T #˚j·TT#·Tqï dü]Áø=‘·Ô |òü‘·ø£eTT. e÷
e÷≥\T ø=+<ä]øÏ y˚TeTT ndü÷j·T‘√ #Ó|Œæ q≥T¢ ø£q|ü&TÉ #·T+&ÉTqT. MTs¡T
ø=+‘· ãT~∆ì kÕ]+∫ #·÷ùdÔ y˚TeTT #Ó|ü e÷≥\T q÷{ÏøÏ q÷s¡T
bÕfi¯ó¢ dü‘·´eTì ‘Ó*j·TTqT.
76
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ãT<äT∆&ÉT Ä s√E Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq <ë´qeTTqT uÀ~Û+#ê&ÉT ‘·|üŒ
eT‘·eTTqT uÀ~Û+#·˝<Ò Tä . Á|ü‘´˚ ø£ <ë´qeTTqT kÕ≈£î>± #·÷|æ Væ≤+<äTe⁄˝Ò
ãT<äTì∆ ~ y˚sπ eT‘·eTì N*Ãy˚XÊs¡T. Ä s√E <˚e‘·\qT |üPõ+#·≈î£ +&Ü
<ë´qeTT #˚j·TeTì #Ó|üŒ&ÉeTT ‘·|ü˝Ò<äT ø£<ë! uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ≈£L&Ü
nq´<˚e‘êsê<Ûäq ‘·|üŒì #Ó|üŒ˝Ò<ë! ‘êy˚T ‘·|ü #˚dü÷Ô nq´<˚e‘·\qT
|üPõ+#·Tyês¡T, uÛÑ>∑eBZ‘· Á|üø±s¡eTT ‘·eT~ ‘·|üŒì nqTø√≈£î+&Ü
nq´<˚e‘êsê<Ûqä #˚jT· e<äì› , <ëìøÏ ã<äT\T <ë´qeTT #˚jT· eTì #Ó|Œæ q
yê]<˚ ‘·|ü >± #·÷|æ yês¡T Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äì yÓ*y˚XÊs¡T. uÖ<ä›eT‘·eTT
Væ≤+<äTe⁄\T yÓ*y˚j·T>± ãj·T≥|ü&çq~. Væ≤+<äTe⁄\T ãT<äT∆ì
<ë´qeTTqT, Ä<Ûë´‹àø£‘·qT e´‹πsœ+∫ Äj·TqqT Væ≤+<äTe⁄˝Ò
uÖ<äe∆ T‘·eTì ù|s¡Tô|{Ϻ yÓ*y˚XÊs¡T. Bìì ø±<äqT≥≈£î M\T˝Ò<Tä . ÄHê&ÉT
»]–q dü‘·´eT<˚. ãT<äT∆ìï uÖ<ä∆eT‘·eTqT ù|s¡Tô|{Ϻ yÓ*y˚j·T&Éy˚ Tø±ø£
Äj·Tq≈£î e´‹πsKeTT>± Ä~X¯+ø£s¡Tìï ‘Ó∫Ã, <˚X¯eTT q\TeT÷\˝≤
q\T>∑Ts¡T <˚e‘·\qT kÕú|æ+∫ ‘·eT~ ‘·|ü˝Òq≥T¢ Á|üe]Ô+#ês¡T. Ä~
X¯+ø£sê#ês¡T´\qT n≥÷ Ç≥÷ Á‹|ü#·÷ ãT<äT∆ì $wüj·TeTT‘√ ‘êeTT
‘·|ü #˚dæq≥T¢ >∑T]Ô+#·≈£î+&Ü n+<ä] <äèwæ˜ì Á|üø£ÿ≈£î eTs¡˝≤Ãs¡ T.
Ä s√E\˝À m˝≤ #˚dæ ‘Ó*$>± Á|üe]Ô+∫ ãT<äT∆ìï ∫qï kÕ≈£î
#·÷|æ m˝≤ ãj·T≥≈£î |ü+bÕs√, H˚&ÉT ≈£L&Ü n≥Te+{Ï Á|üj·T‘·ïy˚T
#˚j·TT#·THêïs¡ì #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT. ãT<äT∆ìï ãj·T{ÏøÏ |ü+|æq ‘·sê«‘· Ä~
X¯+ø£sê#ês¡T´\qT u§eTàqT #˚dæ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ T+‘ê Á‹|æŒ, ãT<äTì∆ ï >∑T]+∫
Äj·Tq≈£î »]–q nHê´j·TeTTqT >∑T]+∫ mes¡÷ Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü
#˚XÊs¡T. nsTT‘˚ H˚&ÉT ≈£L&Ü uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À ‘·eT≈£î Væ≤+<ä÷eT‘·e TT˝À
Ä≥+ø£eTT>± ‘·j·÷s¡>∑T<äTπsyÓ÷j·Tì nqTe÷qeTT‘√ ãT<äT∆ì
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
77
ª<ë´qeTTμqT ‘·|ü>± #·÷|æq≥T¢ Ç|ü&ÉT ≈£L&Ü ˝Òì ‘·|üqT yÓ<äøÏ
<ëìH˚ ô|<ä›>± #·÷|æ <ë<ë|ü⁄ \ø£åeT+~ <ëø± ÁbÕøÏb˛sTTq C≤„qeTTqT
#·÷∫ uÛj
Ñ T· |ü&,ç zs¡«˝Òø£ ‘·|ü ø±ì ‘·|ü qT düèwæ+˜ ∫ \ø£eå T+~ì Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT qT+&ç ãj·T≥≈£î |ü+|ü⁄ Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TT#·THêïs¡T. ‘· eT≈£î
dü]b˛ì C≤„qeTT yê]e<ä› j·TTqï+<äTq, uÛÑ>∑eBZ‘· dü÷Á‘·eTT\H˚ yês¡T
Ä#·]+#·T#·T+&ÉT≥ e\q yê]ì ãj·T{ÏøÏ |ü+|æ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
m<äTs¡T˝Òì yê]>± ñ+&Ée˝…qqT Ä˝À#·q H˚&ÉT Væ≤+<ä÷ s¡ø£åD nì
ù|s¡T >∑\ dü+düú\ ô|<ä›\e<ä› ø£\<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ãT<äT∆&ÉT nq´
<˚e‘êsê<Ûäq e<äT› <ë´qeTT #˚j·TeTì #ÓbÕŒ&ÉT. n~ ÄHê{Ï ‘·|ü
H˚{Ï ‘·|ü @eTq>±!
<ë<ë|ü⁄ 150 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘·eTT es¡≈£î n#·TÃ Ç ‘√
#Ó|üŒã&ÉT Ç+<ä÷<˚X¯eTT, Ç+<ä÷ eT‘·eTT nqT ù|s¡T‘√ ñ+&˚~.
ø±\Áø£eTeTTq n~ ø±düÔ e÷s¡TŒ #Ó+~ Væ≤+<ä÷<˚Xe¯ TT, Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT
nì #Ó|ü≥≈£î n\yê≥T |ü&çHês¡T. nsTT‘˚ |ü*πø Á|ü‹ X¯ã›eTTq≈£î
ˇø£ ns¡eú TT+&ç rsê*. ns¡eú TT ˝Òì e÷≥ e´s¡eú TT. H˚&TÉ n<˚ $<ÛäeTT>±
m≥T¢ yÓ<øä HÏ ê Væ≤+<ä÷ nqT |ü<eä TTq≈£î ns¡eú TT ˝Ò<Tä . n<˚ $wüj·TeTTH˚
ãj·T{ÏøÏ #Ó|æŒ eTq~ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT ø±<äT, Ç+<ä÷ nqT |ü<äeTT
eTq~. Væ≤+<ä÷ nqT |ü<äeTT Ç‘·s¡ eT‘·eTT yês¡T n<˚ |üì>±
n‹øÏ+#ês¡T. Ç‘·s¡ uÛ≤wü˝À |òTü Às¡yTÓ qÆ <ä÷wüD |ü<eä TT. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À
@ ns¡úeTT ˝Òì |ü<äeTT. Ç‘·s¡ <˚X¯ uÛ≤wü˝À <=+>∑, e´_Û#ê] nì
ns¡úeTT e#·TÃq≥T¢ Væ≤+<ä÷ |ü<äeTTqT 150 dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT
e÷]Ãy˚XÊs¡T. Ä |ü<äeTTqT eTqeTT Væ≤+<ä÷ nì |ü\T≈£î#·T+fÒ, yês¡T
qe⁄«ø=H˚ yês¡T. H˚&ÉT ≈£L&Ü eTq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À ns¡úeTT ˝Òì |ü<äeTT.
ˇø£ÿ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀH˚ ø±≈£î+&Ü uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q @
78
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
uÛ≤wü˝À ≈£L&Ü <ëìøÏ ns¡úeTT ˝Ò<äì 2015 ˝À Á|üuÛÑT‘·« Vü≤√+XÊK
ø±s¡´<ä]Ùj˚T #Ó|æŒq≥T¢ yês¡Ô|üÁ‹ø£˝À ≈£L&Ü ø£\<äT.
Ç<ä+‘·j·T÷ <äèwæ̃˝À ô|≥Tºø=ì |üPs¡«eTT qT+&ç yÓTTqï{Ï es¡≈£î
eTq~ Ç+<ä÷ eT‘·eTT nì #Ó|æŒ ªÇ+<ä÷μ≈£î á ns¡úeTT ø£\<äì #Ó|æŒ
ªÇ+<ä÷μ nì ÁyêùdÔ ªVæ≤+<ä÷μ |ü<äeTT ø£\yês¡+<ä]B Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT,
ªªÇ+<ä÷μμ |ü<äeTT ø£\yês¡+<ä]B eTs=ø£ eT‘·eTì ˇø£ÿ ªªÇμμ nqT
nø£ås¡eTTqT |ü≥Tºø=ì \ø£åeT+~ <ëø±j·TTqï >∑T+|ü⁄qT Væ≤+<äTe⁄\
qT+&ç N*à Á|üø£ÿ≈£î |ü+ù|˝≤>∑ ≈£îÁ≥ »s¡T>∑T#·Tqï<äì eTT+<˚ y˚TeTT
‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïeTT. Ç|üŒ{Ïπø Ms¡T y˚πs eT‘·eTTqT ‘·j·÷s¡T #˚XÊs¡ì
Äs√|üD\T #˚j·TT#·THêïs¡T. @ C≤„qeTT ˝Òìyês¡T, ô|’ yê] ÁøÏ+<ä
‘=‘·TÔ\T>± |üì #˚j·TTyês¡T y˚TeTT @$T #˚j·TT#·THêïeTT, @$T
e÷{≤¢&ÉT#·THêïeTT nì ø=~›>± ≈£L&Ü Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü, Ç+<ä÷ nH˚~
yπ̊s eT‘·eTì n+≥THêïs¡+fÒ ø=+‘· Ä˝À∫+#·<ä–q $wüj·Ty˚T. n˝≤
nq&Éy˚T ø±ø£ MT C≤„qeTTqT ãj·T{ Á|ü»\≈£î #Ó|üŒe<ä›+&çj·T˙, MT
Á>∑+<∏äeTT\qT Á|ü»\≈£î neTàe<ä›ì u…~]düTÔHêïs¡+fÒ, M]ì ≈£L&Ü
ãT<äT∆ì˝≤>∑ ãj·T≥≈£î |ü+ù| ≈£îÁ≥ »s¡T>∑T#·Tqï<äì #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT.
Ç+‘·es¡≈î£ y˚TeT÷ Væ≤+<äTe⁄\y˚T e÷ Á>∑+<∏eä TT\˝À ø=ìï#√≥¢ Væ≤+<ä÷
|ü<äeTTH˚ ñ|üjÓ÷–+#êeTT. ø=ìï#√≥¢ Ç+<ä÷ nì ÁyêdæHê (Væ≤+<ä÷)
nì ÁyêXÊeTT. y˚TeTT yπ̊s eT‘·eTTqT ‘·j·÷s¡T #˚j·T˝Ò<äT. ñqï
eT‘·eTT jÓTTø£ÿ #·]Á‘·qT C≤„|üø£eTT #˚dæ Ä ù|s¡T ô|{≤ºeTT nì #Ó|æŒHê
$qì |ü]dæú‹˝À j·TTHêïs¡+fÒ Ç<˚<√ ô|’ qT+&ç yÓqTø£ ≈£îÁ≥
»s¡T>∑T#·Tqï<ä˙, yês¡T Á|üø£ÿ≈£î b˛≈£îHêï H˚{Ï Væ≤+<ä÷ ô|<ä›˝Ò Á|üø£ÿ≈£î
|ü+ù|˝≤>∑Tq j·TTHêïs¡T.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
77
ª<ë´qeTTμqT ‘·|ü>± #·÷|æq≥T¢ Ç|ü&ÉT ≈£L&Ü ˝Òì ‘·|üqT yÓ<äøÏ
<ëìH˚ ô|<ä›>± #·÷|æ <ë<ë|ü⁄ \ø£åeT+~ <ëø± ÁbÕøÏb˛sTTq C≤„qeTTqT
#·÷∫ uÛj
Ñ T· |ü&,ç zs¡«˝Òø£ ‘·|ü ø±ì ‘·|ü qT düèwæ+˜ ∫ \ø£eå T+~ì Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT qT+&ç ãj·T≥≈£î |ü+|ü⁄ Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TT#·THêïs¡T. ‘· eT≈£î
dü]b˛ì C≤„qeTT yê]e<ä› j·TTqï+<äTq, uÛÑ>∑eBZ‘· dü÷Á‘·eTT\H˚ yês¡T
Ä#·]+#·T#·T+&ÉT≥ e\q yê]ì ãj·T{ÏøÏ |ü+|æ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À
m<äTs¡T˝Òì yê]>± ñ+&Ée˝…qqT Ä˝À#·q H˚&ÉT Væ≤+<ä÷ s¡ø£åD nì
ù|s¡T >∑\ dü+düú\ ô|<ä›\e<ä› ø£\<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ãT<äT∆&ÉT nq´
<˚e‘êsê<Ûäq e<äT› <ë´qeTT #˚j·TeTì #ÓbÕŒ&ÉT. n~ ÄHê{Ï ‘·|ü
H˚{Ï ‘·|ü @eTq>±!
<ë<ë|ü⁄ 150 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘·eTT es¡≈£î n#·TÃ Ç ‘√
#Ó|üŒã&ÉT Ç+<ä÷<˚X¯eTT, Ç+<ä÷ eT‘·eTT nqT ù|s¡T‘√ ñ+&˚~.
ø±\Áø£eTeTTq n~ ø±düÔ e÷s¡TŒ #Ó+~ Væ≤+<ä÷<˚Xe¯ TT, Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT
nì #Ó|ü≥≈£î n\yê≥T |ü&çHês¡T. nsTT‘˚ |ü*πø Á|ü‹ X¯ã›eTTq≈£î
ˇø£ ns¡eú TT+&ç rsê*. ns¡eú TT ˝Òì e÷≥ e´s¡eú TT. H˚&TÉ n<˚ $<ÛäeTT>±
m≥T¢ yÓ<øä HÏ ê Væ≤+<ä÷ nqT |ü<eä TTq≈£î ns¡eú TT ˝Ò<Tä . n<˚ $wüj·TeTTH˚
ãj·T{ÏøÏ #Ó|æŒ eTq~ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT ø±<äT, Ç+<ä÷ nqT |ü<äeTT
eTq~. Væ≤+<ä÷ nqT |ü<äeTT Ç‘·s¡ eT‘·eTT yês¡T n<˚ |üì>±
n‹øÏ+#ês¡T. Ç‘·s¡ uÛ≤wü˝À |òTü Às¡yTÓ qÆ <ä÷wüD |ü<eä TT. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À
@ ns¡úeTT ˝Òì |ü<äeTT. Ç‘·s¡ <˚X¯ uÛ≤wü˝À <=+>∑, e´_Û#ê] nì
ns¡úeTT e#·TÃq≥T¢ Væ≤+<ä÷ |ü<äeTTqT 150 dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT
e÷]Ãy˚XÊs¡T. Ä |ü<äeTTqT eTqeTT Væ≤+<ä÷ nì |ü\T≈£î#·T+fÒ, yês¡T
qe⁄«ø=H˚ yês¡T. H˚&ÉT ≈£L&Ü eTq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À ns¡úeTT ˝Òì |ü<äeTT.
ˇø£ÿ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀH˚ ø±≈£î+&Ü uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q @
78
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
uÛ≤wü˝À ≈£L&Ü <ëìøÏ ns¡úeTT ˝Ò<äì 2015 ˝À Á|üuÛÑT‘·« Vü≤√+XÊK
ø±s¡´<ä]Ùj˚T #Ó|æŒq≥T¢ yês¡Ô|üÁ‹ø£˝À ≈£L&Ü ø£\<äT.
Ç<ä+‘·j·T÷ <äèwæ̃˝À ô|≥Tºø=ì |üPs¡«eTT qT+&ç yÓTTqï{Ï es¡≈£î
eTq~ Ç+<ä÷ eT‘·eTT nì #Ó|æŒ ªÇ+<ä÷μ≈£î á ns¡úeTT ø£\<äì #Ó|æŒ
ªÇ+<ä÷μ nì ÁyêùdÔ ªVæ≤+<ä÷μ |ü<äeTT ø£\yês¡+<ä]B Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT,
ªªÇ+<ä÷μμ |ü<äeTT ø£\yês¡+<ä]B eTs=ø£ eT‘·eTì ˇø£ÿ ªªÇμμ nqT
nø£ås¡eTTqT |ü≥Tºø=ì \ø£åeT+~ <ëø±j·TTqï >∑T+|ü⁄qT Væ≤+<äTe⁄\
qT+&ç N*à Á|üø£ÿ≈£î |ü+ù|˝≤>∑ ≈£îÁ≥ »s¡T>∑T#·Tqï<äì eTT+<˚ y˚TeTT
‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïeTT. Ç|üŒ{Ïπø Ms¡T y˚πs eT‘·eTTqT ‘·j·÷s¡T #˚XÊs¡ì
Äs√|üD\T #˚j·TT#·THêïs¡T. @ C≤„qeTT ˝Òìyês¡T, ô|’ yê] ÁøÏ+<ä
‘=‘·TÔ\T>± |üì #˚j·TTyês¡T y˚TeTT @$T #˚j·TT#·THêïeTT, @$T
e÷{≤¢&ÉT#·THêïeTT nì ø=~›>± ≈£L&Ü Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü, Ç+<ä÷ nH˚~
yπ̊s eT‘·eTì n+≥THêïs¡+fÒ ø=+‘· Ä˝À∫+#·<ä–q $wüj·Ty˚T. n˝≤
nq&Éy˚T ø±ø£ MT C≤„qeTTqT ãj·T{ Á|ü»\≈£î #Ó|üŒe<ä›+&çj·T˙, MT
Á>∑+<∏äeTT\qT Á|ü»\≈£î neTàe<ä›ì u…~]düTÔHêïs¡+fÒ, M]ì ≈£L&Ü
ãT<äT∆ì˝≤>∑ ãj·T≥≈£î |ü+ù| ≈£îÁ≥ »s¡T>∑T#·Tqï<äì #Ó|üŒø£ ‘·|üŒ<äT.
Ç+‘·es¡≈î£ y˚TeT÷ Væ≤+<äTe⁄\y˚T e÷ Á>∑+<∏eä TT\˝À ø=ìï#√≥¢ Væ≤+<ä÷
|ü<äeTTH˚ ñ|üjÓ÷–+#êeTT. ø=ìï#√≥¢ Ç+<ä÷ nì ÁyêdæHê (Væ≤+<ä÷)
nì ÁyêXÊeTT. y˚TeTT yπ̊s eT‘·eTTqT ‘·j·÷s¡T #˚j·T˝Ò<äT. ñqï
eT‘·eTT jÓTTø£ÿ #·]Á‘·qT C≤„|üø£eTT #˚dæ Ä ù|s¡T ô|{≤ºeTT nì #Ó|æŒHê
$qì |ü]dæú‹˝À j·TTHêïs¡+fÒ Ç<˚<√ ô|’ qT+&ç yÓqTø£ ≈£îÁ≥
»s¡T>∑T#·Tqï<ä˙, yês¡T Á|üø£ÿ≈£î b˛≈£îHêï H˚{Ï Væ≤+<ä÷ ô|<ä›˝Ò Á|üø£ÿ≈£î
|ü+ù|˝≤>∑Tq j·TTHêïs¡T.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
79
80
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ç|üŒ{Ïø° Ç+<ä÷eT‘·eTT Væ≤+<ä÷eT‘·eTTø£+fÒ y˚ss¡ TTq<ä˙, yês¡T
<˚e‘·\qT |üPõ+#·s¡˙ Á|ü#ês¡eTT »s¡T>∑T#·Tqï~. Ç+<ä÷ <Ûäs¡àeTT nì
Áyêdæqyês¡T Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT, yês¡T Á|ü‘´˚ ø£ eT‘·eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚XÊs¡ì
#ê˝≤#√≥¢ #Ó|üø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ˇø£ÿ nø£ås¡eTT‘√ eT‘·eTTH˚
e÷s¡TÃ Væ≤+<äTe⁄\T eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·Tyêsê, eT‘·eTTqT N*Ã
uÛÑøÏå+#·Tyêsê? MTπs Ä˝À∫+#·+&ç. ˇø£ÿ nø£ås¡eTT ≈£L&Ü y˚πs C≤‹<√,
y˚πs X¯ã›eTT<√ ø±<äT. πøe\eTT ˇπø nø£ås¡y˚T ˇø£{Ï n#·TÃ, ˇø£{Ï
Vü≤\T¢. ˇπø ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À n#·Tà ªªÇμμ ‘√ #Ó|æŒq~ ˇø£ eT‘·eTT,
Vü≤\T¢ ªªVæ≤μμ ‘√ #Ó|æŒq~ eTs=ø£ eT‘·eTT n+fÒ $+‘·>± ˝Ò<ë! n˝≤
#Ó|挑˚ $+‘˚ nsTTHê, H˚&ÉT Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\ì
ù|s¡T ô|≥Tºø=qïyês¡T n<˚ $+‘·qT neT\T #˚dæ e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T.
e÷{≤¢&ÉTyês¡T eTT+<äs¡Tqï ∫qï ≈£î\düTú˝Ò nsTTHê yê] yÓqTø£ M]ì
Á‘√˝Òyês¡THêïs¡ì e÷≈£î ‘Ó*dæq~. Ç+<ä÷ nì #Ó|ü yês¡T nÁ>∑≈î£ \eTT
yês¡T ø±s¡T. ˇø£yfi˚ ¯ nÁ>∑≈î£ \eTT yêπs nsTTe⁄+fÒ Ä e÷≥H˚ ãj·T{ÏøÏ
sê≈£î+&Ü ˇø£{Ï>±H˚ ñ+&˚≥≥T¢ #·÷#˚yês¡T. yê] ô|‘·ÔqeTTq≈£î &Û√ø±
˝Ò<qä Tø=H˚yês¡T. Ç+<ä÷ nqT |ü<eä TTqT ãj·T{ÏøÏ ‘Ó∫Ãqyês¡T yê]ø£+fÒ
‘·≈£îÿe ≈£î\eTTyês¡sTTq <ëìe\q Çø£ÿ&É ˇø£ÿ nø£ås¡eTT e<ä› düeTdü´
e∫Ãq~.
yês¡T, mø£ÿ&Ü @ >∑T]Ô+|ü⁄ ˝Òìyês¡T »eTjÓÆT yê] #˚wüº\qT yês¡T
#˚jT· T#·THêïs¡T. Ç+<äTe⁄\ ‘·s|¡ ⁄ü q |üì #˚jT· T uÛ≤düÿsYs¬ &çì¶ Væ≤+<äTe⁄\
‘·s|¡ ⁄ü q |üì#˚jT· T BÛsC¡ Ÿs¬ &ç¶ <ë&ç#d˚ æ ø={≤º&TÉ . ø={≤¢&TÉ ø=qTyês¡T ÁøÏ+~
≈£î\düTú˝Ò nsTTHê y˚TeTT n+<äs¡÷ ˇø£fÒ ø£<ë! e÷≈£î ∫#·Tà ô|{Ϻqyêπs
ô|’ qT+&ç Hê≥ø£e÷&çdüTÔHêïs¡T ø£<ë!j·Tì Ä˝À∫+#·˝Ò<äT. ˇø£ ¬s&ç ¶
Ç+ø=ø£ ¬s&ç¶ì ø={Ϻ‘˚ ô|’q qe⁄«ø=H˚yês¡T Væ≤+<ä÷ ô|<ä›˝Òj·Tì ‘Ó*j·Tø£
<˚X¯uÛÑøÏÔ, eT‘·uÛÑøÏÔ nì ÁøÏ+~ ≈£î\eTTyês¡T eTuÛÑ´|ü&çb˛j·÷s¡T. Ç‘·s¡T\
MT~øÏ ≈£L&Ü #·]Á‘·˝À <ë&ç #˚j·T≈£î+&Ü e÷≥\‘√H˚ m+‘·{Ï
yê]qsTTHê e÷]Ãq C≤„ q eTT>∑ \ ~ Ç+<ä ÷ eT‘· e TT. #· ] Á‘· ˝ À
XÊ+‹eT‘·eTT Ç+<ä÷eT‘·eTT nì ù|s¡T>±+∫q~. n≥Te+{Ï eT‘·eTT
ø£*j·TT>∑eTT˝À ≈£î\ sê»ø°j·TeTT #˚‹˝À ∫≈£îÿø=ì b˛sTTq~.
nÁ>∑≈£î\eTT #˚‹˝À $T>∑‘ê ≈£î\eTT yês¡+<äs¡÷ ∫≈£îÿø=Hêïs¡T.
düHê‘·qeTT>± düècÕ˜´~ qT+&ç edüTÔqï~ Ç+<ä÷ düe÷»eTT, Ç+<ä÷
C≤„qeTT. düècÕ˜´~˝À #Ó|üŒã&çq Ç+<ä÷ C≤„qy˚T düs¡« Á|ü»\≈£î, dü s¡«
eT‘·eTT\≈£î Ä<Ûës¡eTT. Ä $wüjT· eTTqT eTs¡∫b˛sTT H˚&TÉ nÁ>∑≈î£ \eTT
yê] #˚‹˝À bÕe⁄\T>± j·TT+&Ée<ä›ì Væ≤+<äTe⁄\≈£î ‘Ó\TŒ#·THêïeTT.
Væ≤+<äTe⁄\˝À m+<äs√ y˚T<∏ëe⁄\THêïs¡T. n+<ä]ø° Ä<Ûë´‹àø£eTT
#·÷|ü⁄˝Ò<äT. ø=+<ä] ≈£î\ ô|<ä›\πø Ä<Ûë´‹àø£ #·÷|ü⁄ ø£\<äT. yêπs
Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£åD˝À ô|<ä›\T>±j·TT+&ç Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·ø£,
∫es¡≈î£ N*b˛j˚T≥≥T¢ #˚jT· T#·÷, yêπs N*Ãy˚jT· T#·÷, Væ≤+<äT‘·«eTTqT
düs«¡ $<Ûeä TT\T>± HêX¯qeTT #˚jT· T#·THêïs¡T. yê]øÏ ‘√&ÉT |ü˙ bÕ≥˝Òì
ˇø£ $wüj·TeTTqT düeT]ú+#·T≥≈£î XÊÅdüÔeTT m+‘· nedüs¡yÓ÷, nfÒ¢
ˇø£ $wüj·TeTTqT K+&ç+#·T≥≈£î XÊÅdüÔeTT n+‘˚ nedüs¡eT>∑TqT.
düe÷|üÔeTT
ndü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ #Ó|æŒHê, n~
dü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ ø±<äìHê, n~
dü‘·´eTT ø±<äT,
ndü‘·´eTT ø±<äT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
79
80
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ç|üŒ{Ïø° Ç+<ä÷eT‘·eTT Væ≤+<ä÷eT‘·eTTø£+fÒ y˚ss¡ TTq<ä˙, yês¡T
<˚e‘·\qT |üPõ+#·s¡˙ Á|ü#ês¡eTT »s¡T>∑T#·Tqï~. Ç+<ä÷ <Ûäs¡àeTT nì
Áyêdæqyês¡T Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT, yês¡T Á|ü‘´˚ ø£ eT‘·eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚XÊs¡ì
#ê˝≤#√≥¢ #Ó|üø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ˇø£ÿ nø£ås¡eTT‘√ eT‘·eTTH˚
e÷s¡TÃ Væ≤+<äTe⁄\T eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·Tyêsê, eT‘·eTTqT N*Ã
uÛÑøÏå+#·Tyêsê? MTπs Ä˝À∫+#·+&ç. ˇø£ÿ nø£ås¡eTT ≈£L&Ü y˚πs C≤‹<√,
y˚πs X¯ã›eTT<√ ø±<äT. πøe\eTT ˇπø nø£ås¡y˚T ˇø£{Ï n#·TÃ, ˇø£{Ï
Vü≤\T¢. ˇπø ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À n#·Tà ªªÇμμ ‘√ #Ó|æŒq~ ˇø£ eT‘·eTT,
Vü≤\T¢ ªªVæ≤μμ ‘√ #Ó|æŒq~ eTs=ø£ eT‘·eTT n+fÒ $+‘·>± ˝Ò<ë! n˝≤
#Ó|挑˚ $+‘˚ nsTTHê, H˚&ÉT Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î\ì
ù|s¡T ô|≥Tºø=qïyês¡T n<˚ $+‘·qT neT\T #˚dæ e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T.
e÷{≤¢&ÉTyês¡T eTT+<äs¡Tqï ∫qï ≈£î\düTú˝Ò nsTTHê yê] yÓqTø£ M]ì
Á‘√˝Òyês¡THêïs¡ì e÷≈£î ‘Ó*dæq~. Ç+<ä÷ nì #Ó|ü yês¡T nÁ>∑≈î£ \eTT
yês¡T ø±s¡T. ˇø£yfi˚ ¯ nÁ>∑≈î£ \eTT yêπs nsTTe⁄+fÒ Ä e÷≥H˚ ãj·T{ÏøÏ
sê≈£î+&Ü ˇø£{Ï>±H˚ ñ+&˚≥≥T¢ #·÷#˚yês¡T. yê] ô|‘·ÔqeTTq≈£î &Û√ø±
˝Ò<qä Tø=H˚yês¡T. Ç+<ä÷ nqT |ü<eä TTqT ãj·T{ÏøÏ ‘Ó∫Ãqyês¡T yê]ø£+fÒ
‘·≈£îÿe ≈£î\eTTyês¡sTTq <ëìe\q Çø£ÿ&É ˇø£ÿ nø£ås¡eTT e<ä› düeTdü´
e∫Ãq~.
yês¡T, mø£ÿ&Ü @ >∑T]Ô+|ü⁄ ˝Òìyês¡T »eTjÓÆT yê] #˚wüº\qT yês¡T
#˚jT· T#·THêïs¡T. Ç+<äTe⁄\ ‘·s|¡ ⁄ü q |üì #˚jT· T uÛ≤düÿsYs¬ &çì¶ Væ≤+<äTe⁄\
‘·s|¡ ⁄ü q |üì#˚jT· T BÛsC¡ Ÿs¬ &ç¶ <ë&ç#d˚ æ ø={≤º&TÉ . ø={≤¢&TÉ ø=qTyês¡T ÁøÏ+~
≈£î\düTú˝Ò nsTTHê y˚TeTT n+<äs¡÷ ˇø£fÒ ø£<ë! e÷≈£î ∫#·Tà ô|{Ϻqyêπs
ô|’ qT+&ç Hê≥ø£e÷&çdüTÔHêïs¡T ø£<ë!j·Tì Ä˝À∫+#·˝Ò<äT. ˇø£ ¬s&ç ¶
Ç+ø=ø£ ¬s&ç¶ì ø={Ϻ‘˚ ô|’q qe⁄«ø=H˚yês¡T Væ≤+<ä÷ ô|<ä›˝Òj·Tì ‘Ó*j·Tø£
<˚X¯uÛÑøÏÔ, eT‘·uÛÑøÏÔ nì ÁøÏ+~ ≈£î\eTTyês¡T eTuÛÑ´|ü&çb˛j·÷s¡T. Ç‘·s¡T\
MT~øÏ ≈£L&Ü #·]Á‘·˝À <ë&ç #˚j·T≈£î+&Ü e÷≥\‘√H˚ m+‘·{Ï
yê]qsTTHê e÷]Ãq C≤„ q eTT>∑ \ ~ Ç+<ä ÷ eT‘· e TT. #· ] Á‘· ˝ À
XÊ+‹eT‘·eTT Ç+<ä÷eT‘·eTT nì ù|s¡T>±+∫q~. n≥Te+{Ï eT‘·eTT
ø£*j·TT>∑eTT˝À ≈£î\ sê»ø°j·TeTT #˚‹˝À ∫≈£îÿø=ì b˛sTTq~.
nÁ>∑≈£î\eTT #˚‹˝À $T>∑‘ê ≈£î\eTT yês¡+<äs¡÷ ∫≈£îÿø=Hêïs¡T.
düHê‘·qeTT>± düècÕ˜´~ qT+&ç edüTÔqï~ Ç+<ä÷ düe÷»eTT, Ç+<ä÷
C≤„qeTT. düècÕ˜´~˝À #Ó|üŒã&çq Ç+<ä÷ C≤„qy˚T düs¡« Á|ü»\≈£î, dü s¡«
eT‘·eTT\≈£î Ä<Ûës¡eTT. Ä $wüjT· eTTqT eTs¡∫b˛sTT H˚&TÉ nÁ>∑≈î£ \eTT
yê] #˚‹˝À bÕe⁄\T>± j·TT+&Ée<ä›ì Væ≤+<äTe⁄\≈£î ‘Ó\TŒ#·THêïeTT.
Væ≤+<äTe⁄\˝À m+<äs√ y˚T<∏ëe⁄\THêïs¡T. n+<ä]ø° Ä<Ûë´‹àø£eTT
#·÷|ü⁄˝Ò<äT. ø=+<ä] ≈£î\ ô|<ä›\πø Ä<Ûë´‹àø£ #·÷|ü⁄ ø£\<äT. yêπs
Væ≤+<ä÷ eT‘· s¡ø£åD˝À ô|<ä›\T>±j·TT+&ç Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT s¡øÏå+#·ø£,
∫es¡≈î£ N*b˛j˚T≥≥T¢ #˚jT· T#·÷, yêπs N*Ãy˚jT· T#·÷, Væ≤+<äT‘·«eTTqT
düs«¡ $<Ûeä TT\T>± HêX¯qeTT #˚jT· T#·THêïs¡T. yê]øÏ ‘√&ÉT |ü˙ bÕ≥˝Òì
ˇø£ $wüj·TeTTqT düeT]ú+#·T≥≈£î XÊÅdüÔeTT m+‘· nedüs¡yÓ÷, nfÒ¢
ˇø£ $wüj·TeTTqT K+&ç+#·T≥≈£î XÊÅdüÔeTT n+‘˚ nedüs¡eT>∑TqT.
düe÷|üÔeTT
ndü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ #Ó|æŒHê, n~
dü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ ø±<äìHê, n~
dü‘·´eTT ø±<äT,
ndü‘·´eTT ø±<äT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
81
Væ≤+<ä÷ s¡ø£åD≤! Væ≤+<ä÷ uÛÑø£åD≤!!
uÛÑ>∑eBZ‘·j˚T #·<äeìyê&ÉT Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î&Ü?
Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡ày˚T ‘Ó*j·Tìyês¡T Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î˝≤?
Væ≤+<äTe⁄\T H˚&ÉT ≈£î˝≤\T>± N\Ãã&ç, n+<äT˝À ôV≤#·TÑ·>∑TZ
≈£î\eTT\T>± e]í+#·ã&çj·TTHêïs¡T nqT≥ n+<ä]ø° ‘Ó*dæq dü‘·´y˚T.
<˚e⁄&ÉT eTqTwüß\+<ä]˙ düe÷qeTT>± |ü⁄{Ϻ+∫‘˚ ø=+<äs¡T eTqTwüß\T
‘·eT kÕ«s¡ú ãT~∆‘√ Væ≤+<ä÷ (Ç+<ä÷) düe÷»eTTqT eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>±
N*Ã, ã\V”≤q|üs∫¡ Væ≤+<ä÷düe÷»eTTqø£+‘·{øÏ ° ‘êy˚T >=|üŒyês¡eT˙,
‘êeTT #Ó|Œæ qfÒ¢ n+<äs÷¡ $ì, nìï ø±s¡´eTT\T #˚dTü ø√yê\˙ Á|ü#ês¡eTT
#˚düTø=Hêïs¡T. mH√ï ≈£î\eTT\T>± j·TTqï Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝À ‘·e T
≈£î\y˚T nÁ>∑≈î£ \eTì #Ó|ü ø√e&ÉyT˚ ø±≈£î+&Ü, Ç‘·s¡ ≈£î\eTT\ yês¡+<ä]ø°
‘êy˚T e÷s¡<Z sä Ù¡ ≈£î\eT˙, >∑Ts¡Te⁄\eT˙ Á|üø{£ +Ï #·Tø=Hêïs¡T. uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À
‘·eT≈£î mes¡÷ n&ÉT¶sê≈£î+&ÉTq≥T¢, nìï ≈£î\eTT\qT n+≥sêì
≈£î\eTT\qT #˚dæ, Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTq≈£î rs¡ì nHê´j·TeTT #˚XÊs¡T.
n+‘·{Ï‘√ Ä>∑ø£ H˚{ÏøÏ˙ Væ≤+<ä÷ düe÷» s¡ø£å≈£î\T>± #Ó|üø=qT#·÷,
Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTqT düs¡«HêX¯qeTT #˚j·TT#·÷, Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT
Ç‘·s¡ eT‘·eTT\T>± e÷]b˛e⁄≥≈£î yÓTT<ä{Ï ø±s¡≈£î\>∑T#·THêïs¡T.
n≥Te+{Ïyês¡T Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTq≈£î N&É |ü⁄s¡T>∑T\T>±j·TTHêï,
$T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yês¡+<äs¡÷ yê] ì» dü«s¡÷|üeTTqT ‘Ó*j·Tø£ yês¡T
#Ó|Œæ qfÒ¢ $qT≥ e\q, Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTqT |üP]Ô>± nC≤„q ~X¯y|’Ó ⁄ü ≈£î,
n<Ûäs¡à e÷s¡ZeTTyÓ’|ü⁄≈£î eT[fl+∫, Á|ü»\≈£î @e÷Á‘·eTT <Ó’eC≤„qeTTqT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dæ, ‘êeTT #Ó|üq<˚ <Ó’euÀ<Ûäj·Tì q$Tà+#ês¡T.
82
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n≥Te+{Ï dæ‹ú ˝À H˚&TÉ Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·øs£ >Ô¡ ± Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä
jÓ÷^X¯«s¡T\yês¡T nC≤„q ~X¯y|’Ó ⁄ü ì*∫ b˛sTTq Væ≤+<ä÷düe÷»eTTqT
dü]jÓÆTq <ë]˝À ô|≥Tº≥≈£î, uÛÑ>∑eBZ‘·˝À |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTqT
n<Ûë´j·TeTTq uÀ~Û+|üã&çq ø£ås¡, nø£ås¡, |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT nqT eTT>∑TZs¡T
|ü⁄s¡Twüß\ $wüj·TeTTqT Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT nqT ù|s¡T‘√ Á|ü‹bÕ~+∫
<Óe’ C≤„qeTTqT n+<ä]ø° ns¡eú T>∑T˝≤>∑Tq Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝À Áyêj·T&ÉeTT,
uÀ~Û+#·&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. <ëìe\q H˚&ÉT Á|ü»\T ndü˝…’q C≤„qeTT
‘Ó*j·TT#·Tqï<äì dü+‘√wü|ü&ÉT#·THêïs¡T. nÁ>∑≈£î\eTT>±qTqï yê]˝À
≈£L&Ü m+<äs√ ‘·eT nC≤„q Nø£≥T\qT e<ä*, Ç+‘·es¡≈£L ‘·eT≈£î
‘Ó*j·TìC≤„qeTT jÓ÷^X¯«s¡T\ <ë«sê Ç|ü&ÉT ‘Ó*j·TT#·Tqï<äì
dü+‘√wü|ü&ç •wüß´\T>± #˚]b˛e⁄#·THêïs¡T. nsTT‘˚ nÁ>∑≈£î\eTT˝À
ø=+<äs¡T e÷Á‘·eTT jÓ÷^X¯«s¡T\T ‘Ó*j·TCÒj·TT C≤„q $wüj·TeTT\qT
#·÷∫ á C≤„qeTT e\q Á|ü»\T C≤„qeTT˝À #Ó‘’ q· T´˝…,’ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì
‘·eTqT >ös¡$+#·s¡ì uÛ≤$+∫, <ëìe\q düe÷»eTT MT<ä ‘·eT
Ä~Û|ü‘·´eTT ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qì ‘·\∫, jÓ÷^X¯«s¡T\T ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï Å‘ Ó’‘·
dæ<ë∆+‘·eTT >±˙, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·>±˙ Væ≤+<äTe⁄\ C≤„q y˚T
ø±<ä˙, n~ Ŭø’düúe eT‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q<ä˙, <ëìì mes¡÷
#·<äe≈£L&É<äì Á|ü#ês¡eTT #˚j·TqT yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T. n+‘˚ø±ø£ ‘êeTT
Væ≤+<ä÷<Ûäs¡às¡ø£å≈£î\eTì, ø=+‘· sê»ø°j·Ts¡+>∑T |üPdüTø=ì, e÷ C≤„q
Á|ü#ês¡eTTq≈£î nø£ÿ&Éø£ÿ&É n&ÉT¶|ü&É&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ‘·eT e÷≥
$qT Ç‘·s¡ ≈£î\eTT\ yê]øÏ ≈£L&Ü Á|üuÀ<Ûëq+<äjÓ÷^X¯«s¡T\T #Ó|ü
C≤„qeTT Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT ø±<äT, Ŭø’düúe⁄\ C≤„qeTì Væ≤+<äTe⁄\
eTTdüT>∑T˝À Ŭø’düúe eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡ì #Ó|üŒ&Éy˚T ø±ø£,
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
81
Væ≤+<ä÷ s¡ø£åD≤! Væ≤+<ä÷ uÛÑø£åD≤!!
uÛÑ>∑eBZ‘·j˚T #·<äeìyê&ÉT Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î&Ü?
Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡ày˚T ‘Ó*j·Tìyês¡T Væ≤+<ä÷ s¡ø£å≈£î˝≤?
Væ≤+<äTe⁄\T H˚&ÉT ≈£î˝≤\T>± N\Ãã&ç, n+<äT˝À ôV≤#·TÑ·>∑TZ
≈£î\eTT\T>± e]í+#·ã&çj·TTHêïs¡T nqT≥ n+<ä]ø° ‘Ó*dæq dü‘·´y˚T.
<˚e⁄&ÉT eTqTwüß\+<ä]˙ düe÷qeTT>± |ü⁄{Ϻ+∫‘˚ ø=+<äs¡T eTqTwüß\T
‘·eT kÕ«s¡ú ãT~∆‘√ Væ≤+<ä÷ (Ç+<ä÷) düe÷»eTTqT eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>±
N*Ã, ã\V”≤q|üs∫¡ Væ≤+<ä÷düe÷»eTTqø£+‘·{øÏ ° ‘êy˚T >=|üŒyês¡eT˙,
‘êeTT #Ó|Œæ qfÒ¢ n+<äs÷¡ $ì, nìï ø±s¡´eTT\T #˚dTü ø√yê\˙ Á|ü#ês¡eTT
#˚düTø=Hêïs¡T. mH√ï ≈£î\eTT\T>± j·TTqï Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝À ‘·e T
≈£î\y˚T nÁ>∑≈î£ \eTì #Ó|ü ø√e&ÉyT˚ ø±≈£î+&Ü, Ç‘·s¡ ≈£î\eTT\ yês¡+<ä]ø°
‘êy˚T e÷s¡<Z sä Ù¡ ≈£î\eT˙, >∑Ts¡Te⁄\eT˙ Á|üø{£ +Ï #·Tø=Hêïs¡T. uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À
‘·eT≈£î mes¡÷ n&ÉT¶sê≈£î+&ÉTq≥T¢, nìï ≈£î\eTT\qT n+≥sêì
≈£î\eTT\qT #˚dæ, Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTq≈£î rs¡ì nHê´j·TeTT #˚XÊs¡T.
n+‘·{Ï‘√ Ä>∑ø£ H˚{ÏøÏ˙ Væ≤+<ä÷ düe÷» s¡ø£å≈£î\T>± #Ó|üø=qT#·÷,
Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTqT düs¡«HêX¯qeTT #˚j·TT#·÷, Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT
Ç‘·s¡ eT‘·eTT\T>± e÷]b˛e⁄≥≈£î yÓTT<ä{Ï ø±s¡≈£î\>∑T#·THêïs¡T.
n≥Te+{Ïyês¡T Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTq≈£î N&É |ü⁄s¡T>∑T\T>±j·TTHêï,
$T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yês¡+<äs¡÷ yê] ì» dü«s¡÷|üeTTqT ‘Ó*j·Tø£ yês¡T
#Ó|Œæ qfÒ¢ $qT≥ e\q, Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTqT |üP]Ô>± nC≤„q ~X¯y|’Ó ⁄ü ≈£î,
n<Ûäs¡à e÷s¡ZeTTyÓ’|ü⁄≈£î eT[fl+∫, Á|ü»\≈£î @e÷Á‘·eTT <Ó’eC≤„qeTTqT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dæ, ‘êeTT #Ó|üq<˚ <Ó’euÀ<Ûäj·Tì q$Tà+#ês¡T.
82
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
n≥Te+{Ï dæ‹ú ˝À H˚&TÉ Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·øs£ >Ô¡ ± Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä
jÓ÷^X¯«s¡T\yês¡T nC≤„q ~X¯y|’Ó ⁄ü ì*∫ b˛sTTq Væ≤+<ä÷düe÷»eTTqT
dü]jÓÆTq <ë]˝À ô|≥Tº≥≈£î, uÛÑ>∑eBZ‘·˝À |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTqT
n<Ûë´j·TeTTq uÀ~Û+|üã&çq ø£ås¡, nø£ås¡, |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT nqT eTT>∑TZs¡T
|ü⁄s¡Twüß\ $wüj·TeTTqT Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT nqT ù|s¡T‘√ Á|ü‹bÕ~+∫
<Óe’ C≤„qeTTqT n+<ä]ø° ns¡eú T>∑T˝≤>∑Tq Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝À Áyêj·T&ÉeTT,
uÀ~Û+#·&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. <ëìe\q H˚&ÉT Á|ü»\T ndü˝…’q C≤„qeTT
‘Ó*j·TT#·Tqï<äì dü+‘√wü|ü&ÉT#·THêïs¡T. nÁ>∑≈£î\eTT>±qTqï yê]˝À
≈£L&Ü m+<äs√ ‘·eT nC≤„q Nø£≥T\qT e<ä*, Ç+‘·es¡≈£L ‘·eT≈£î
‘Ó*j·TìC≤„qeTT jÓ÷^X¯«s¡T\ <ë«sê Ç|ü&ÉT ‘Ó*j·TT#·Tqï<äì
dü+‘√wü|ü&ç •wüß´\T>± #˚]b˛e⁄#·THêïs¡T. nsTT‘˚ nÁ>∑≈£î\eTT˝À
ø=+<äs¡T e÷Á‘·eTT jÓ÷^X¯«s¡T\T ‘Ó*j·TCÒj·TT C≤„q $wüj·TeTT\qT
#·÷∫ á C≤„qeTT e\q Á|ü»\T C≤„qeTT˝À #Ó‘’ q· T´˝…,’ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì
‘·eTqT >ös¡$+#·s¡ì uÛ≤$+∫, <ëìe\q düe÷»eTT MT<ä ‘·eT
Ä~Û|ü‘·´eTT ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄qì ‘·\∫, jÓ÷^X¯«s¡T\T ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï Å‘ Ó’‘·
dæ<ë∆+‘·eTT >±˙, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·>±˙ Væ≤+<äTe⁄\ C≤„q y˚T
ø±<ä˙, n~ Ŭø’düúe eT‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q<ä˙, <ëìì mes¡÷
#·<äe≈£L&É<äì Á|ü#ês¡eTT #˚j·TqT yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T. n+‘˚ø±ø£ ‘êeTT
Væ≤+<ä÷<Ûäs¡às¡ø£å≈£î\eTì, ø=+‘· sê»ø°j·Ts¡+>∑T |üPdüTø=ì, e÷ C≤„q
Á|ü#ês¡eTTq≈£î nø£ÿ&Éø£ÿ&É n&ÉT¶|ü&É&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ‘·eT e÷≥
$qT Ç‘·s¡ ≈£î\eTT\ yê]øÏ ≈£L&Ü Á|üuÀ<Ûëq+<äjÓ÷^X¯«s¡T\T #Ó|ü
C≤„qeTT Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT ø±<äT, Ŭø’düúe⁄\ C≤„qeTì Væ≤+<äTe⁄\
eTTdüT>∑T˝À Ŭø’düúe eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡ì #Ó|üŒ&Éy˚T ø±ø£,
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
83
n≥Te+{Ïyê]ì Áù|πs|æ+∫ e÷ Á|ü#ês¡eTTq≈£î n&ÉT¶ ‘·>∑T\Tq≥T¢
#˚j·TT#·THêïs¡T.
jÓ÷^X¯«s¡T\T HÓ\ø=*Œq Væ≤+<ä÷ (Ç+<ä÷) C≤„q y˚~ø£
Ç≥Te+{Ï Ä>∑&Ü\qT ø=+‘·ø±\eTT>± zs¡TŒ‘√ #·÷&É&ÉeTT »]–q~.
e÷˝À zs¡TŒ q•+∫, eTeTTà\qT nq´eT‘· Á|ü#ês¡≈î£ \T>± e]í+∫ #Ó|ü
nÁ>∑≈î£ \eTT yê]ì, yê] nqT#·sT¡ \qT y˚TeTT m<äTs¡T~]– Á|ü•ï+#·&eÉ TT
»]–q~. y˚TeTT Á|ü•ï+∫q ˇø£ÿ Á|üX¯ï≈£î ≈£L&Ü yês¡T dü]jÓÆTq
düe÷<ÛëqeTT Çe«˝Ò<äT. Ä »yêãT\T m˝≤ ñHêïjÓ÷ bÕsƒ¡≈£î\T>±
MTs¡T #·÷&É+&ç.
e÷ Á|üX¯ï :` Ç+‘·es¡≈£î @ Væ≤+<äTeP #˚j·Tì $<ÛäeTT>± }s¡÷s¡T
‹]–, }s¡T˝À Ç*¢\÷¢ ‹]– Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\qT Á|ü#ês¡eTT
#˚j·TT#·THêïeTT ø£<ë! n≥Te+{Ï eTeTTà\qT MTs¡T nq´eT‘·
Á|ü#ês¡≈£î\T>± m+<äT≈£î #Ó|ü#·THêïs¡T?
yê] »yêãT :` Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À m+<äs√ kÕ«MTJ\T ñHêïs¡T. yês¡T
mes¡÷ Ç*¢\T¢ ‹]– Á|ü#ês¡eTT #˚j·T˝Ò<äT. Væ≤+<äTe⁄\T n≥T¢ mes¡÷
Á|ü#ês¡eTT #˚j·Ts¡T. Ŭø’düÔe⁄\sTT‘˚H˚ ãC≤s¡T ãC≤s¡T, Ç*¢\÷¢ ‹]–
Á|ü#ês¡eTT #˚kÕÔs¡T. MTs¡T Væ≤+<äTe⁄\ eTTdüT>∑T˝À Ç*¢\÷¢ ‹]–
Ŭø’düÔeeTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T.
e÷ Á|üX¯ï :` y˚TeTT Ŭø’düÔe⁄\eTsTT‘˚ uÛÑ>∑eBZ‘·qT m+<äT≈£î Á|ü#ês¡eTT
#˚kÕÔeTT?
yê] »yêãT :` MTs¡T Á|ü#ês¡eTT #˚j·TTq~ Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
n~ Ŭø’düÔe⁄\~. u…’_\Tπø MTs¡T n˝≤ ù|s¡T ô|{≤ºs¡T.
84
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
e÷ Á|üX¯ï :` Ŭø’düÔe⁄\T ‘·eTqT Ŭø’düÔe⁄\T>±H˚ #Ó|ü≈£î+{≤s¡T. n˝≤π>
u…_’ \TqT u…_’ \T>±H˚ #Ó|ü ø=+{≤s¡T. yê] Á|ü#ês¡eTT Åø¬ d’ eÔü eTT, u…_’ \T
nsTTq|ü&ÉT n<˚ ù|s¡TMT<ä Á|ü#ês¡eTT #˚kÕÔs¡T ‘·|üŒ Væ≤+<äTe⁄\T>±
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ù|s¡T‘√ m+<äT≈£î Á|ü#ês¡eTT #˚kÕÔsT¡ ? Ç+‘·es¡≈î£ n≥T¢ mø£ÿ&Ü
»s¡T>∑˝Ò<äT. @ eT‘·eTTyês¡T Ä eT‘·eTT ù|s¡T #Ó|üø=+{≤s¡T >±˙
Ç‘·s¡ eT‘·eTTù|s¡T #Ó|üŒs¡T. n+‘Ó+<äT≈£î MTs¡T e÷ uÛÑ>∑eBZ‘·qT ‘Ós¡∫
#·÷#êsê? n+<äT˝À uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£eTT\THêïj·÷? u…’_\T yêø£´eTT
\THêïj·÷?
yê] »yêãT :` Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTì j·TTqï~ ø£<ë! Å‘Ó’‘·eTT n+fÒ
Á‹‘·«eTT nì Á‹ì{Ï nì e÷≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT.
e÷ Á|üX¯ï :` Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\˝À n<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Ä~X¯+ø£sê
#ês¡T´&ÉT Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT. $•cÕº<Ó’«‘·eTTqT sêe÷qTC≤#ês¡T´\T
Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT, <Ó’«‘·eTTqT eT<Ûë«#ês¡T´\T Á|üø£{Ï+#ê&ÉT. Ç|ü &ÉT
Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT.
dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T, dæ<ë∆+‘·eTT\T y˚s¡sTTHê n+<äs¡÷ Væ≤+<äTe⁄\ì MTs¡T
m+<äT≈£î nqTø√˝Ò<äT?
yê] »yêãT :` MT Å‘‘’Ó d· <æ ë∆+‘· uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À j·T»„eTT\qT #˚jT· ≈£L&É<ìä
ÁyêXÊs¡T ø£<ë! ì»eTT>± uÛÑ>∑eBZ‘·˝À n˝≤ ˝Ò<äT ø£<ë!
e÷ Á|üXï¯ :` MTs¡T Væ≤+<äTe⁄\˝À eTTKT´\T>± e⁄+&ç n+‘· eT÷s¡eâ TT>±
e÷{≤¢&‘ç ˚ m˝≤? Á|ü|+ü #·eTTqø£+‘·{øÏ ° ˇπø uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· T+≥T+~ >±˙,
MT uÛ>Ñ e∑ BZ‘,· e÷ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· ì y˚sT¡ >± ñ+&É<Tä . uÛ>Ñ e∑ BZ‘≈· £î $es¡eTT
ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø=ÿø£ÿ $<ÛäeTT>± yê]øÏ ns¡úeTsTTq≥T¢ #Ó|æŒj·TT+&Ée#·TÃqT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
83
n≥Te+{Ïyê]ì Áù|πs|æ+∫ e÷ Á|ü#ês¡eTTq≈£î n&ÉT¶ ‘·>∑T\Tq≥T¢
#˚j·TT#·THêïs¡T.
jÓ÷^X¯«s¡T\T HÓ\ø=*Œq Væ≤+<ä÷ (Ç+<ä÷) C≤„q y˚~ø£
Ç≥Te+{Ï Ä>∑&Ü\qT ø=+‘·ø±\eTT>± zs¡TŒ‘√ #·÷&É&ÉeTT »]–q~.
e÷˝À zs¡TŒ q•+∫, eTeTTà\qT nq´eT‘· Á|ü#ês¡≈î£ \T>± e]í+∫ #Ó|ü
nÁ>∑≈î£ \eTT yê]ì, yê] nqT#·sT¡ \qT y˚TeTT m<äTs¡T~]– Á|ü•ï+#·&eÉ TT
»]–q~. y˚TeTT Á|ü•ï+∫q ˇø£ÿ Á|üX¯ï≈£î ≈£L&Ü yês¡T dü]jÓÆTq
düe÷<ÛëqeTT Çe«˝Ò<äT. Ä »yêãT\T m˝≤ ñHêïjÓ÷ bÕsƒ¡≈£î\T>±
MTs¡T #·÷&É+&ç.
e÷ Á|üX¯ï :` Ç+‘·es¡≈£î @ Væ≤+<äTeP #˚j·Tì $<ÛäeTT>± }s¡÷s¡T
‹]–, }s¡T˝À Ç*¢\÷¢ ‹]– Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\qT Á|ü#ês¡eTT
#˚j·TT#·THêïeTT ø£<ë! n≥Te+{Ï eTeTTà\qT MTs¡T nq´eT‘·
Á|ü#ês¡≈£î\T>± m+<äT≈£î #Ó|ü#·THêïs¡T?
yê] »yêãT :` Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À m+<äs√ kÕ«MTJ\T ñHêïs¡T. yês¡T
mes¡÷ Ç*¢\T¢ ‹]– Á|ü#ês¡eTT #˚j·T˝Ò<äT. Væ≤+<äTe⁄\T n≥T¢ mes¡÷
Á|ü#ês¡eTT #˚j·Ts¡T. Ŭø’düÔe⁄\sTT‘˚H˚ ãC≤s¡T ãC≤s¡T, Ç*¢\÷¢ ‹]–
Á|ü#ês¡eTT #˚kÕÔs¡T. MTs¡T Væ≤+<äTe⁄\ eTTdüT>∑T˝À Ç*¢\÷¢ ‹]–
Ŭø’düÔeeTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêïs¡T.
e÷ Á|üX¯ï :` y˚TeTT Ŭø’düÔe⁄\eTsTT‘˚ uÛÑ>∑eBZ‘·qT m+<äT≈£î Á|ü#ês¡eTT
#˚kÕÔeTT?
yê] »yêãT :` MTs¡T Á|ü#ês¡eTT #˚j·TTq~ Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
n~ Ŭø’düÔe⁄\~. u…’_\Tπø MTs¡T n˝≤ ù|s¡T ô|{≤ºs¡T.
84
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
e÷ Á|üX¯ï :` Ŭø’düÔe⁄\T ‘·eTqT Ŭø’düÔe⁄\T>±H˚ #Ó|ü≈£î+{≤s¡T. n˝≤π>
u…_’ \TqT u…_’ \T>±H˚ #Ó|ü ø=+{≤s¡T. yê] Á|ü#ês¡eTT Åø¬ d’ eÔü eTT, u…_’ \T
nsTTq|ü&ÉT n<˚ ù|s¡TMT<ä Á|ü#ês¡eTT #˚kÕÔs¡T ‘·|üŒ Væ≤+<äTe⁄\T>±
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ù|s¡T‘√ m+<äT≈£î Á|ü#ês¡eTT #˚kÕÔsT¡ ? Ç+‘·es¡≈î£ n≥T¢ mø£ÿ&Ü
»s¡T>∑˝Ò<äT. @ eT‘·eTTyês¡T Ä eT‘·eTT ù|s¡T #Ó|üø=+{≤s¡T >±˙
Ç‘·s¡ eT‘·eTTù|s¡T #Ó|üŒs¡T. n+‘Ó+<äT≈£î MTs¡T e÷ uÛÑ>∑eBZ‘·qT ‘Ós¡∫
#·÷#êsê? n+<äT˝À uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£eTT\THêïj·÷? u…’_\T yêø£´eTT
\THêïj·÷?
yê] »yêãT :` Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTì j·TTqï~ ø£<ë! Å‘Ó’‘·eTT n+fÒ
Á‹‘·«eTT nì Á‹ì{Ï nì e÷≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT.
e÷ Á|üX¯ï :` Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTT\˝À n<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Ä~X¯+ø£sê
#ês¡T´&ÉT Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT. $•cÕº<Ó’«‘·eTTqT sêe÷qTC≤#ês¡T´\T
Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT, <Ó’«‘·eTTqT eT<Ûë«#ês¡T´\T Á|üø£{Ï+#ê&ÉT. Ç|ü &ÉT
Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT.
dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T, dæ<ë∆+‘·eTT\T y˚s¡sTTHê n+<äs¡÷ Væ≤+<äTe⁄\ì MTs¡T
m+<äT≈£î nqTø√˝Ò<äT?
yê] »yêãT :` MT Å‘‘’Ó d· <æ ë∆+‘· uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À j·T»„eTT\qT #˚jT· ≈£L&É<ìä
ÁyêXÊs¡T ø£<ë! ì»eTT>± uÛÑ>∑eBZ‘·˝À n˝≤ ˝Ò<äT ø£<ë!
e÷ Á|üXï¯ :` MTs¡T Væ≤+<äTe⁄\˝À eTTKT´\T>± e⁄+&ç n+‘· eT÷s¡eâ TT>±
e÷{≤¢&‘ç ˚ m˝≤? Á|ü|+ü #·eTTqø£+‘·{øÏ ° ˇπø uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· T+≥T+~ >±˙,
MT uÛ>Ñ e∑ BZ‘,· e÷ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· ì y˚sT¡ >± ñ+&É<Tä . uÛ>Ñ e∑ BZ‘≈· £î $es¡eTT
ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø=ÿø£ÿ $<ÛäeTT>± yê]øÏ ns¡úeTsTTq≥T¢ #Ó|æŒj·TT+&Ée#·TÃqT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
85
>±˙, n+<ä]ø° uÛ>Ñ e∑ BZ‘· eT÷\ Á>∑+<∏yä TÓ Tø£ÿfÒqì >∑Ts¡T+Ô #·Tø√+&ç. Å‘‘’Ó ·
dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘· nìï{Ïø£+fÒ dü]jÓÆTq uÛ≤eeTT‘√ j·TTqï<äì #· ~$q
C≤„qT\+<äs¡÷ bı>∑&ÉT#·÷j·TT+fÒ, MT ≈£î\eTT˝À m+<äs√ Á|üX¯+dæ+#·T
#·÷j·TT+fÒ, MT≈£î ø=+<ä]øÏ e÷Á‘·eTT e´‹πsKeTT>± ø£ì|æ+∫+<äq&ÉeTT
ndü÷j·T‘√H˚ nì e÷≈£î ns¡úeT>∑T#·Tqï~. j·T»„eTT\T #˚j·Te<ä›ì
y˚TeTT mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. j·T»„eTT\ e\q |ü⁄D´eTT edüTÔ+~, dü«s¡ZeTT
edüTÔ+~ nì #ÓbÕŒeTT. j·T»„eTT\ e\q yÓ÷ø£åeTT sê<äT, <˚e⁄&ÉT
‘Ó*j·T&Éì #ÓbÕŒeTT. n+‘Ó+<äT≈£î MTs¡T y˚TeTT nìï ≈£î\eTT\ø£+fÒ
dü«#·Ã¤eTsTTq Væ≤+<äTe⁄\eTì #Ó|üø=+≥THêïs¡T ø£<ë! uÛÑ>∑eBZ‘·˝ À
#Ó|æŒq ˇø£ÿ Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTTqT #Ó|üŒ+&ç.
yê] »yêãT :` ne˙ï e÷≥\T e<äT›... MTs¡T Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT.
e÷ Á|üX¯ï :` yÓTT+&ç>± e÷{≤¢&Ée<ä›+&ç MTs¡T nÁ>∑≈£î\eTTyês¡eTì
ÇwüºyÓTT∫Ãq≥T¢ e÷{≤¢&É≈£+&ç. y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄\eTT ø±eTT nqT≥≈£î
Ä<Ûës¡eTT @yÓTÆHê #·÷|ü>∑\sê? e÷ ø£<∏ä n≥T¢+∫ MTs¡T dü]jÓÆTq
Væ≤+<äTe⁄˝Ò nsTT‘˚ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À $X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡ÙqjÓ÷>∑eTqT
n<Ûë´j·TeTT˝À 48e XÀ¢ø£eTT˝Àq÷, 53e XÀ¢ø£eTT˝Àq÷ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
@$T #ÓbÕŒ&√ MTπs #Ó|üŒ+&ç.
yê] »yêãT :` y˚TeTT Ç+‘·es¡≈î£ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· #·<Tä e˝Ò<Tä . MT≈£î ø±e\dæ
eùdÔ dü+|üPsêíq+<äkÕ«$T‘√ #Ó|æŒkÕÔeTT.
e÷ Á|üXï¯ :` ø£˙düeTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T ≈£L&Ü #·<Tä eì MTs¡T jÓ÷^X¯«s¡T\sTTq
Á|üuÀ<Ûëq+<äkÕ«$Tì <ä÷wæ+#·&eÉ TT eT+∫<ë? ˇø£ÿ Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTTqT
≈£L&Ü ‘Ó*j·Tì MTs¡T Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à s¡ø£å≈£î\eTì #Ó|üŒ&ÉeTT eT+∫<ë?
86
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
jÓ÷^X¯«s¡T\ yês¡T Áyêdæq ˇø£ÿ Á>∑+<∏äeTT ≈£L&Ü #·<äTe≈£î+&É y˚TeTT
‘·|üŒ |üPE´\T>±, >∑Ts¡Te⁄\T>± mes¡÷ ñ+&É≈£L&É<äqT ndü÷j·T‘√
Ç˝≤>∑ e÷{≤¢&ç‘˚ <˚e⁄&ÉT zs¡TÃø√&Éì #Ó|ü#·THêïeTT.
yê] »yêãT :` Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À m+<äs√ <˚e⁄fi¯óflHêïs¡T. •e⁄&ÉT
<˚e⁄&˚, •e⁄ì ø=&ÉT≈£î >∑D|ü‹ <˚e⁄&˚, sêeTT&ÉT <˚e⁄&˚, sêeTTì ùde≈£î&ÉT
Ä+»H˚j·TT&ÉT <˚e⁄&˚. n˝≤+{Ï Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚
nì #Ó|üŒ&ÉeTT MT~ ‘·|ü ø±<ë?
e÷ e÷≥ :` y˚TeTT eT‘·eTTqT >∑T]+∫ #Ó|üŒ˝Ò<äT. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À
m+<äs√ <˚e⁄fi¯ófl+&É&ÉeTT ì»y˚T, nsTT‘˚ Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT˝À, Væ≤+<ä ÷
<Ûsä à¡ eTT Á|üø±s¡eTT $X¯«eTTqø£+‘·{øÏ Ï ˇπø <˚e⁄&Éì #ÓbÕŒeTT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
<˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q<˚ #ÓbÕŒeTT ‘·|Œü y˚TeTT <˚e‘·\qT >∑T]+∫ ˝Òsì¡ #Ó|Œü ˝Ò<!˚
<˚e‘·\ø£+<ä]ø° n~Û|‹ü jÓTÆ q <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉTHêï&Éì, Äj·TH˚ <˚e<˚e⁄&É˙,
n‘·ìì Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒeTT.
yê] »yêãT :` MTs¡T sêeTTì ù|s¡T #Ó|üŒs¡T, •e⁄ì ù|s¡T #Ó|üŒs¡T,
$Hêj·T≈£îì ù|s¡T #Ó|üŒs¡T. me] ù|s¡÷ #Ó|üŒ≈£î+&Ü <˚e⁄&ÉT n˙,
düèwæ˜ø£s¡Ôj·T˙ nH˚ø£e÷s¡T¢ ù|s=ÿHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT nqT |ü<äeTTqT>±˙,
düèwæ̃øs£ j
Ô¡ T· qT |ü<eä TTqT>±˙ Åø¬ d’ eÔü ⁄˝Ò yê&ÉT‘ês¡T. Væ≤+<äTe⁄\T yê&ÉsT¡ .
n+<äTe\q $TeTTà\qT Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT Ŭø’düÔe⁄\T n+≥THêïeTT.
e÷ Á|üX¯ï :` Ŭø’düÔe eT‘·eTT |ü⁄{Ϻ ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\sTTq~.
düèwæ˜|ü⁄{Ϻ mìï ø√≥¢ dü+e‘·‡s¡eTT\sTTq<√ mes¡÷ #Ó|üŒ˝Òs¡T. dü ècÕ˜´~
qT+&ç ªdüèwæ˜ø£s¡Ôμ nqT |ü<äeTTqT ª<˚e⁄&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT Væ≤+<ä÷
düe÷»eTT yê&ÉT‘·÷H˚ j·TTqï~. yÓTT<ä{ÏqT+&ç Væ≤+<ä÷düe÷»eTT˝À
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
85
>±˙, n+<ä]ø° uÛ>Ñ e∑ BZ‘· eT÷\ Á>∑+<∏yä TÓ Tø£ÿfÒqì >∑Ts¡T+Ô #·Tø√+&ç. Å‘‘’Ó ·
dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘· nìï{Ïø£+fÒ dü]jÓÆTq uÛ≤eeTT‘√ j·TTqï<äì #· ~$q
C≤„qT\+<äs¡÷ bı>∑&ÉT#·÷j·TT+fÒ, MT ≈£î\eTT˝À m+<äs√ Á|üX¯+dæ+#·T
#·÷j·TT+fÒ, MT≈£î ø=+<ä]øÏ e÷Á‘·eTT e´‹πsKeTT>± ø£ì|æ+∫+<äq&ÉeTT
ndü÷j·T‘√H˚ nì e÷≈£î ns¡úeT>∑T#·Tqï~. j·T»„eTT\T #˚j·Te<ä›ì
y˚TeTT mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. j·T»„eTT\ e\q |ü⁄D´eTT edüTÔ+~, dü«s¡ZeTT
edüTÔ+~ nì #ÓbÕŒeTT. j·T»„eTT\ e\q yÓ÷ø£åeTT sê<äT, <˚e⁄&ÉT
‘Ó*j·T&Éì #ÓbÕŒeTT. n+‘Ó+<äT≈£î MTs¡T y˚TeTT nìï ≈£î\eTT\ø£+fÒ
dü«#·Ã¤eTsTTq Væ≤+<äTe⁄\eTì #Ó|üø=+≥THêïs¡T ø£<ë! uÛÑ>∑eBZ‘·˝ À
#Ó|æŒq ˇø£ÿ Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡àeTTqT #Ó|üŒ+&ç.
yê] »yêãT :` ne˙ï e÷≥\T e<äT›... MTs¡T Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT.
e÷ Á|üX¯ï :` yÓTT+&ç>± e÷{≤¢&Ée<ä›+&ç MTs¡T nÁ>∑≈£î\eTTyês¡eTì
ÇwüºyÓTT∫Ãq≥T¢ e÷{≤¢&É≈£+&ç. y˚TeTT Væ≤+<äTe⁄\eTT ø±eTT nqT≥≈£î
Ä<Ûës¡eTT @yÓTÆHê #·÷|ü>∑\sê? e÷ ø£<∏ä n≥T¢+∫ MTs¡T dü]jÓÆTq
Væ≤+<äTe⁄˝Ò nsTT‘˚ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À $X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡ÙqjÓ÷>∑eTqT
n<Ûë´j·TeTT˝À 48e XÀ¢ø£eTT˝Àq÷, 53e XÀ¢ø£eTT˝Àq÷ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
@$T #ÓbÕŒ&√ MTπs #Ó|üŒ+&ç.
yê] »yêãT :` y˚TeTT Ç+‘·es¡≈î£ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· #·<Tä e˝Ò<Tä . MT≈£î ø±e\dæ
eùdÔ dü+|üPsêíq+<äkÕ«$T‘√ #Ó|æŒkÕÔeTT.
e÷ Á|üXï¯ :` ø£˙düeTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T ≈£L&Ü #·<Tä eì MTs¡T jÓ÷^X¯«s¡T\sTTq
Á|üuÀ<Ûëq+<äkÕ«$Tì <ä÷wæ+#·&eÉ TT eT+∫<ë? ˇø£ÿ Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTTqT
≈£L&Ü ‘Ó*j·Tì MTs¡T Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à s¡ø£å≈£î\eTì #Ó|üŒ&ÉeTT eT+∫<ë?
86
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
jÓ÷^X¯«s¡T\ yês¡T Áyêdæq ˇø£ÿ Á>∑+<∏äeTT ≈£L&Ü #·<äTe≈£î+&É y˚TeTT
‘·|üŒ |üPE´\T>±, >∑Ts¡Te⁄\T>± mes¡÷ ñ+&É≈£L&É<äqT ndü÷j·T‘√
Ç˝≤>∑ e÷{≤¢&ç‘˚ <˚e⁄&ÉT zs¡TÃø√&Éì #Ó|ü#·THêïeTT.
yê] »yêãT :` Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À m+<äs√ <˚e⁄fi¯óflHêïs¡T. •e⁄&ÉT
<˚e⁄&˚, •e⁄ì ø=&ÉT≈£î >∑D|ü‹ <˚e⁄&˚, sêeTT&ÉT <˚e⁄&˚, sêeTTì ùde≈£î&ÉT
Ä+»H˚j·TT&ÉT <˚e⁄&˚. n˝≤+{Ï Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚
nì #Ó|üŒ&ÉeTT MT~ ‘·|ü ø±<ë?
e÷ e÷≥ :` y˚TeTT eT‘·eTTqT >∑T]+∫ #Ó|üŒ˝Ò<äT. Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À
m+<äs√ <˚e⁄fi¯ófl+&É&ÉeTT ì»y˚T, nsTT‘˚ Væ≤+<ä÷ C≤„qeTT˝À, Væ≤+<ä ÷
<Ûsä à¡ eTT Á|üø±s¡eTT $X¯«eTTqø£+‘·{øÏ Ï ˇπø <˚e⁄&Éì #ÓbÕŒeTT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
<˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q<˚ #ÓbÕŒeTT ‘·|Œü y˚TeTT <˚e‘·\qT >∑T]+∫ ˝Òsì¡ #Ó|Œü ˝Ò<!˚
<˚e‘·\ø£+<ä]ø° n~Û|‹ü jÓTÆ q <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉTHêï&Éì, Äj·TH˚ <˚e<˚e⁄&É˙,
n‘·ìì Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒeTT.
yê] »yêãT :` MTs¡T sêeTTì ù|s¡T #Ó|üŒs¡T, •e⁄ì ù|s¡T #Ó|üŒs¡T,
$Hêj·T≈£îì ù|s¡T #Ó|üŒs¡T. me] ù|s¡÷ #Ó|üŒ≈£î+&Ü <˚e⁄&ÉT n˙,
düèwæ˜ø£s¡Ôj·T˙ nH˚ø£e÷s¡T¢ ù|s=ÿHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT nqT |ü<äeTTqT>±˙,
düèwæ̃øs£ j
Ô¡ T· qT |ü<eä TTqT>±˙ Åø¬ d’ eÔü ⁄˝Ò yê&ÉT‘ês¡T. Væ≤+<äTe⁄\T yê&ÉsT¡ .
n+<äTe\q $TeTTà\qT Væ≤+<äTe⁄\T ø±<äT Ŭø’düÔe⁄\T n+≥THêïeTT.
e÷ Á|üX¯ï :` Ŭø’düÔe eT‘·eTT |ü⁄{Ϻ ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\sTTq~.
düèwæ˜|ü⁄{Ϻ mìï ø√≥¢ dü+e‘·‡s¡eTT\sTTq<√ mes¡÷ #Ó|üŒ˝Òs¡T. dü ècÕ˜´~
qT+&ç ªdüèwæ˜ø£s¡Ôμ nqT |ü<äeTTqT ª<˚e⁄&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT Væ≤+<ä÷
düe÷»eTT yê&ÉT‘·÷H˚ j·TTqï~. yÓTT<ä{ÏqT+&ç Væ≤+<ä÷düe÷»eTT˝À
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
87
j·TTqï <˚e⁄&ÉT, düèwæ˜ø£s¡Ô nqT ù|s¡¢qT Væ≤+<äTe⁄\T Ŭø’düÔe⁄\πøeTsTTHê
©EøÏ#êÃsê? ˝Òø£ |üP]Ô>± yê]πø ny˚TàXÊsê? nì n&ÉT>∑T#·THêïeTT.
düèwæ˜ø£s¡Ô nì>±˙, <˚e⁄&ÉT nì>±˙ Væ≤+<äTe⁄\sTTqyês¡T nq≈£L&É<äì
mø£ÿ&ÉsTTHê ñqï<ë nì n&ÉT>∑T#·THêïeTT?
yê] »yêãT :` MTs¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT ø±≈£î+&Ü nq´eT‘·eTTqT
uÀ~Û+#·T#·THêïs¡qT≥≈£î, $TeTTà\qT MTs¡T Væ≤+<äTe⁄\T>± #Ó|üø√
˝Ò<äT. Væ≤+<äTe⁄\T>± ø±≈£î+&Ü Ç+<äTe⁄\T>± #Ó|üø=+≥THêïs¡T.
n≥Te+≥|ü&ÉT MTs¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT N*Ãq≥T¢ ø±<ë! Á|ü‘˚´øÏ+∫
Ç+<ä÷ eT‘·eTT nqT <ëìì Á|ü#ês¡eTT #˚dqæ ≥T¢ ø±<ë! MTs¡T Væ≤+<äTe⁄˝Ò
nsTTq|ü&ÉT MT Á>∑+<∏äeTT\˝À>±˙, MT uÀ<Ûä\˝À >±˙ Á|ü‘˚´øÏ+∫
Ç+<äTe⁄\T nì m+<äT≈£î #Ó|ü#·THêïs¡T?
e÷ e÷≥ :` y˚TeTT dü÷{Ï>± ˇø£ Á|üXï¯ qT n&ÉT>∑T‘êeTT »yêãT #Ó|Œü +&ç.
Væ≤+<äTe⁄, Ç+<äTe⁄ nqT |ü<äeTT˝À ø=~›bÕ{Ï X¯ã›eTT ‘·|üŒ @$T
‘˚&Üj·TT+<√ MTπs #Ó|üŒ+&ç. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT Áyêùd yês¡+<äs¡÷
Væ≤s¡D´ø£X¯´|ü⁄ìï #·+|æq~ qs¡•+Vü≤kÕ«$T nì #Ó|ü#·T+<äTs¡T n˝≤π>
Áyêj·TT#·T+<äTs¡T. Á|üdüTÔ‘·ø±\eTT˝À qs¡•+VüQ\T nì ù|s¡Tqïyê&ÉT
≈£L&Ü yêì ù|s¡TqT qs¡•+VüQ\T nì Áyêj·T&ÉeTT n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.
nsTT‘˚ Ä e÷≥ ‘·|ü n˝≤ Áyêj·T≈£L&É<äT <ëìì qs¡dæ+Vü≤ nì
Áyêj·Te˝…qT nì #Ó|ü#·THêïeTT. n&É$˝À eTè>∑sêEqT dæ+Vü≤eTT
nì n+{≤eTT ‘·|üŒ •+Vü≤eTT nì nqeTT nì≈£L&É #Ó|ü#·THêïeTT.
ªdæ+Vü≤eTTμ n+fÒ ns¡úeTTqï~ >±˙, ª•+Vü≤eTTμ n+fÒ ns¡úeTT ˝Ò<äT
nì ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. n˝≤ ñqï~ ñqï≥T¢ #Ó|挑˚ ªÇ+<äTe⁄μ nH˚
88
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
<ëìøÏ ns¡eú TTqï~>±˙ ªVæ≤+<äTe⁄μ nH˚ <ëìøÏ ns¡eú TT˝Ò<Tä nì #ÓbÕŒeTT.
düècÕ˜´~˝À |ü⁄{Ϻq~ Ç+<ä÷ düe÷»eT˙, n~ eT<Ûä´˝À ù|s¡Te÷] ª<äèwæ˜,
õwæμ˜ nsTTq≥T¢ ªÇ+<ä÷μ nqT X¯ãe› TT ªVæ≤+<ä÷μnì |ü\Tø£ã&ÉT#·Tqï<äì
#ÓbÕŒeTT. Ç+<ä÷ |ü<eä TT m+<äT≈£î yê&Ü* Væ≤+<ä÷ |ü<eä TTqT m+<äT≈£î
yê&É≈L£ &É<ìä ≈£L&Ü $es¡eTT>± e÷ Á>∑+<∏eä TT\˝À >∑\<äT. ñqï dü‘·´eTT
MT≈£î ‘Ó*dæHê, MTs¡T e÷ø£+fÒ ô|<ä› mes¡÷ ñ+&É≈£L&É<äqT ndü÷j·T‘√
e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T.
nÁ>∑≈£î\eTT˝À m+<äs√ ô|<ä›\T e÷ C≤„qeTTqT ‘Ó*dæ
dü+‘√wæ+#·T#·T+&É>±, ø=+<äs¡T e÷Á‘·eTT M~Û sö&û\˝≤>± ‘·+‘êeTT,
bı&ÉTkÕÔeTT, ø±\TkÕÔeTT MTs¡T Á|ü#ês¡eTT #˚j·Te<ä›+&Éì #Ó|üŒ&Ée TT
eT+∫~ ø±<äT. e÷ Á>∑+<∏äeTT\T @B #·<äTe≈£î+&Ü e÷{≤¢&É&ÉeT÷,
y˚TeTT #Ó|Œæ q e÷≥\qT $q≈£î+&Ü Çe˙ï Á&Üe÷\T, Hê≥ø±\T nq&ÉeTT
eT+∫~ ø±<äT. MTs¡T me¬s’Hê e÷ Á>∑+<∏äeTT\˝À Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT
Á|ü#ês¡eTT #˚dæq≥T¢>±˙, |òü˝≤Hê eT‘·eTT˝ÀìøÏ #˚s¡eTì #Ó|æŒq≥T¢>±˙
ñ+fÒ ìs¡÷|üD #˚j·T+&ç, n˝≤ ìs¡÷|æ+∫q yê]øÏ Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
‘·s¡|ü⁄q |ü~ \ø£å\ s¡÷bÕj·T\qT Çe«>∑\eTT. ìs¡÷|æ+#· ˝Òø£b˛‘˚
MTs¡T \ø£å s¡÷bÕj·T\T @ }]˝À lø£èwüßíì >∑T&çø£sTTHê Çe«e˝…qT.
á wüs¡‘·T≈£î me¬s’Hê eTT+<äT≈£î ekÕÔsê? nì n&ÉT>∑T#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
87
j·TTqï <˚e⁄&ÉT, düèwæ˜ø£s¡Ô nqT ù|s¡¢qT Væ≤+<äTe⁄\T Ŭø’düÔe⁄\πøeTsTTHê
©EøÏ#êÃsê? ˝Òø£ |üP]Ô>± yê]πø ny˚TàXÊsê? nì n&ÉT>∑T#·THêïeTT.
düèwæ˜ø£s¡Ô nì>±˙, <˚e⁄&ÉT nì>±˙ Væ≤+<äTe⁄\sTTqyês¡T nq≈£L&É<äì
mø£ÿ&ÉsTTHê ñqï<ë nì n&ÉT>∑T#·THêïeTT?
yê] »yêãT :` MTs¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT ø±≈£î+&Ü nq´eT‘·eTTqT
uÀ~Û+#·T#·THêïs¡qT≥≈£î, $TeTTà\qT MTs¡T Væ≤+<äTe⁄\T>± #Ó|üø√
˝Ò<äT. Væ≤+<äTe⁄\T>± ø±≈£î+&Ü Ç+<äTe⁄\T>± #Ó|üø=+≥THêïs¡T.
n≥Te+≥|ü&ÉT MTs¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT N*Ãq≥T¢ ø±<ë! Á|ü‘˚´øÏ+∫
Ç+<ä÷ eT‘·eTT nqT <ëìì Á|ü#ês¡eTT #˚dqæ ≥T¢ ø±<ë! MTs¡T Væ≤+<äTe⁄˝Ò
nsTTq|ü&ÉT MT Á>∑+<∏äeTT\˝À>±˙, MT uÀ<Ûä\˝À >±˙ Á|ü‘˚´øÏ+∫
Ç+<äTe⁄\T nì m+<äT≈£î #Ó|ü#·THêïs¡T?
e÷ e÷≥ :` y˚TeTT dü÷{Ï>± ˇø£ Á|üXï¯ qT n&ÉT>∑T‘êeTT »yêãT #Ó|Œü +&ç.
Væ≤+<äTe⁄, Ç+<äTe⁄ nqT |ü<äeTT˝À ø=~›bÕ{Ï X¯ã›eTT ‘·|üŒ @$T
‘˚&Üj·TT+<√ MTπs #Ó|üŒ+&ç. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT Áyêùd yês¡+<äs¡÷
Væ≤s¡D´ø£X¯´|ü⁄ìï #·+|æq~ qs¡•+Vü≤kÕ«$T nì #Ó|ü#·T+<äTs¡T n˝≤π>
Áyêj·TT#·T+<äTs¡T. Á|üdüTÔ‘·ø±\eTT˝À qs¡•+VüQ\T nì ù|s¡Tqïyê&ÉT
≈£L&Ü yêì ù|s¡TqT qs¡•+VüQ\T nì Áyêj·T&ÉeTT n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.
nsTT‘˚ Ä e÷≥ ‘·|ü n˝≤ Áyêj·T≈£L&É<äT <ëìì qs¡dæ+Vü≤ nì
Áyêj·Te˝…qT nì #Ó|ü#·THêïeTT. n&É$˝À eTè>∑sêEqT dæ+Vü≤eTT
nì n+{≤eTT ‘·|üŒ •+Vü≤eTT nì nqeTT nì≈£L&É #Ó|ü#·THêïeTT.
ªdæ+Vü≤eTTμ n+fÒ ns¡úeTTqï~ >±˙, ª•+Vü≤eTTμ n+fÒ ns¡úeTT ˝Ò<äT
nì ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. n˝≤ ñqï~ ñqï≥T¢ #Ó|挑˚ ªÇ+<äTe⁄μ nH˚
88
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
<ëìøÏ ns¡eú TTqï~>±˙ ªVæ≤+<äTe⁄μ nH˚ <ëìøÏ ns¡eú TT˝Ò<Tä nì #ÓbÕŒeTT.
düècÕ˜´~˝À |ü⁄{Ϻq~ Ç+<ä÷ düe÷»eT˙, n~ eT<Ûä´˝À ù|s¡Te÷] ª<äèwæ˜,
õwæμ˜ nsTTq≥T¢ ªÇ+<ä÷μ nqT X¯ãe› TT ªVæ≤+<ä÷μnì |ü\Tø£ã&ÉT#·Tqï<äì
#ÓbÕŒeTT. Ç+<ä÷ |ü<eä TT m+<äT≈£î yê&Ü* Væ≤+<ä÷ |ü<eä TTqT m+<äT≈£î
yê&É≈L£ &É<ìä ≈£L&Ü $es¡eTT>± e÷ Á>∑+<∏eä TT\˝À >∑\<äT. ñqï dü‘·´eTT
MT≈£î ‘Ó*dæHê, MTs¡T e÷ø£+fÒ ô|<ä› mes¡÷ ñ+&É≈£L&É<äqT ndü÷j·T‘√
e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T.
nÁ>∑≈£î\eTT˝À m+<äs√ ô|<ä›\T e÷ C≤„qeTTqT ‘Ó*dæ
dü+‘√wæ+#·T#·T+&É>±, ø=+<äs¡T e÷Á‘·eTT M~Û sö&û\˝≤>± ‘·+‘êeTT,
bı&ÉTkÕÔeTT, ø±\TkÕÔeTT MTs¡T Á|ü#ês¡eTT #˚j·Te<ä›+&Éì #Ó|üŒ&Ée TT
eT+∫~ ø±<äT. e÷ Á>∑+<∏äeTT\T @B #·<äTe≈£î+&Ü e÷{≤¢&É&ÉeT÷,
y˚TeTT #Ó|Œæ q e÷≥\qT $q≈£î+&Ü Çe˙ï Á&Üe÷\T, Hê≥ø±\T nq&ÉeTT
eT+∫~ ø±<äT. MTs¡T me¬s’Hê e÷ Á>∑+<∏äeTT\˝À Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT
Á|ü#ês¡eTT #˚dæq≥T¢>±˙, |òü˝≤Hê eT‘·eTT˝ÀìøÏ #˚s¡eTì #Ó|æŒq≥T¢>±˙
ñ+fÒ ìs¡÷|üD #˚j·T+&ç, n˝≤ ìs¡÷|æ+∫q yê]øÏ Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
‘·s¡|ü⁄q |ü~ \ø£å\ s¡÷bÕj·T\qT Çe«>∑\eTT. ìs¡÷|æ+#· ˝Òø£b˛‘˚
MTs¡T \ø£å s¡÷bÕj·T\T @ }]˝À lø£èwüßíì >∑T&çø£sTTHê Çe«e˝…qT.
á wüs¡‘·T≈£î me¬s’Hê eTT+<äT≈£î ekÕÔsê? nì n&ÉT>∑T#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
89
#·]Á‘·˝À »]–q nHê´j·TeTT
Væ≤+<äTe⁄\˝À »s¡T>∑T#·Tqï j·T<ës¡úeTT
Hê\T>∑Te+<ä\ dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ Ä<Ûë´‹àø£ s¡+>∑eTT˝À
yÓT]dæq eÁ»eTT y˚eTqjÓ÷–. Ä<Ûë´‹àø£eTqT bÕ\qT ∫*øÏ <Óe’ C≤„qeTT
nH˚ yÓqïqT rdæ Ç∫Ãqyê&ÉT y˚eTq. y˚eTq ‘·q |ü<ä´eTT\˝À #Ó|æŒq
ˇø=ÿø£ÿ C≤„q $wüj·TeTT $|ü⁄\eTT>± ÁyêdüTø=+fÒ ˇø=ÿø£ÿ Á>∑+<∏äe TT
ø±>∑\<äT. y˚eTq dü«#·Ã¤yÓTÆq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À |ü<ä´eTTqT Áyêdæ #ÓbÕŒ&ÉT.
dü+düÿè‘·eTT CÀ*øÏ b˛˝Ò<äT. ˇø£ Á|üø£ÿ |ü<ä´eTT\T Áyêdæ ø£$>±
ø£ì|æ+∫Hê, ˇø£ Á|üø£ÿ n+‘·T ‘Ó*j·Tì Ä<Ûë´‹àø£y˚‘·Ô y˚eTqjÓ÷–.
nsTT‘˚ Äj·Tq |ü⁄{Ϻq~ ¬s&ç¶ ≈£î\eTTq. #·]Á‘·˝À e÷ø£+fÒ mes¡÷
ô|<ä›>± Á|üX¯+dæ+|üã&É≈£L&É<äì >∑s¡«eTT˝À j·TTqï nÁ>∑≈£î\eTT˝Àì
ø=+<äs¡T |üì>∑≥Tºø=ì y˚eTq jÓ÷–ì |æ∫Ãyêì>± »eTø£{Ϻ, n‘·qT
#Ó|æŒ+~ C≤„qy˚Tø±<äì Á|ü»\˝À Á|ü#ês¡eTT #˚XÊs¡T. |æ∫Ãyêì e÷≥\T
|æ∫Ãyêπs $+{≤s¡T nì ùV≤fi¯q>± e÷{≤¢&É&ÉeTT »]–q~. nH˚ø£
≈£î\eTT\T>±j·TTqï Væ≤+<äTe⁄\≈£î C≤„q $wüj·TeTT˝À |ü]#·j·TeTT
˝Òì<ëìe\q, nÁ>∑≈£î\eTT yês¡T y˚eTq #Ó|æŒq~ C≤„qy˚T ø±<äq&ÉeTT
e\q, y˚eTq ‘·q C≤„qeTTq≈£î ‘·–q≥T¢>± Á|üø±•+|ü ˝Òø£b˛j·÷&ÉT.
‘êeTT nÁ>∑≈£î\eTT yês¡eT˙, $T>∑‘ê yês¡+<äs¡÷ ‘·>∑TZ ≈£î\eTTyês¡˙
$uÛõÑ +∫, ‘êeTT #Ó|Œæ q≥T¢ $qe˝…q˙, n≥T¢ $+fÒH˚ $T>∑‘ê ≈£î\eTT\
yês¡+<äs¡÷ düTKeTT>± Áã‘·Tø£>∑\s¡˙, nÁ>∑≈£î\eTTyês¡T Á|ü#ês¡eTT
#˚düTø=Hêïs¡T. n˝≤ ‘·eTqT ‘êeTT >=|üŒ>± Á|üø£{Ï+#·Tø√e&Éy˚Tø±ø£
90
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Væ≤+<äTe⁄\ Çfi¯fl˝À »s¡T>∑T Á|ü‹ eT+∫ |üìø°, #Ó&ÉT |üìø°, #êe⁄≈£L
|ü⁄≥Tºø£≈£L, ô|[flø° ù|s¡+{≤ìø° Á|ü‹ ø±s¡´eTTq≈£L ‘êeTT #Ó|üq≥T¢
#˚j÷· \˙, ‘êeTT ìs¡sí TT+#·T ø±\eTT˝ÀH˚ #˚j÷· \˙, n≥T¢ #˚jT· ø£b˛‘˚
qwüºeTT, ø£wüºeTT ø£\T>∑T‘·T+<äì uÛÑj·Tô|≥º&ÉeTT e\q, uÛÑj·TeTT‘√
C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì $T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yês¡+<äs¡÷ yês¡T #Ó|æŒq <ëìì
qeTà&ÉeTT »]–q~. á $<ÛäeTT>± Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À nÁ>∑≈£î\eTT
yês¡T uÛÑj·TeTT nqT u≤¢ø˘yÓTsTT˝Ÿ #˚dæ, ‘·>∑TZ ≈£î\eTT yês¡+<ä]˙
‘·eTe÷≥ $qTq≥T¢ #˚dTü ø=Hêïs¡T. ÄHê{Ï qT+&ç Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTqT
yÓ÷düeTT #˚dü÷Ô me]ø° Væ≤+<ä÷ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dæ, ‘êeTT
Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTqT nH˚ø£ ù|s¡¢‘√ <√#·Tø=+≥÷ Áã‘·ø£&Éy˚T ø±ø£,
$T>∑‘ê ≈£î\eTT\˝À mes¡T C≤„qT\T>± |ü⁄{ÏHº ê, yê]ì ùV≤fi¯q #˚jT· &ÉeT÷,
nC≤„ì>± e]í+#·&ÉeT÷ »]–q~.
#·]Á‘·˝À Hê\T>∑T e+<ä\ dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘·eTT e∫Ãq
y˚eTqqT |æ∫Ãyêì>± e]í+∫, XÊÅdüÔeTT ‘Ó*j·Tìyê&Éì e]í+#ês¡T.
‘·sê«‘· eT÷&ÉT e+<ä\j·÷uÛ’… dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ e∫Ãq ªb˛‘·T\÷s¡T
Ms¡ÁãVü≤àeTTμ>±s¡T >=|üŒ C≤„ì>± ‘·j·÷¬s’, uÛÑ$wü´‘·TÔ ø±\eTT˝À »s¡T>∑T
dü+|òTü ≥q\qT eTT+<˚ ‘Ó*j·TCÒdæ >=|üŒ ø±\C≤„qeTTH˚ ÁyêXÊ&ÉT. Äj·Tq
Áyêdæq uÛÑ$wü´‘·TÔ ø±\Áø£eTeTTq H˚{ÏøÏ˙ »s¡T>∑T#·÷H˚j·TTqï~. n+‘·{Ï
>=|üŒ C≤„ì nsTTq Ms¡ÁãVü≤àeTT>±s¡T nÁ>∑≈î£ \eTTyê&ÉT ø±ø£b˛e⁄≥ e\q,
$X¯«ø£sà¡ (Ä#ês¡T\) ≈£î\eTTq |ü⁄≥Tº≥ e\q, nÁ>∑≈î£ \eTT yês¡T ÁãVü≤àeTT
>±s¡T Áã‹øÏj·TTqï ø±\eTT˝ÀH˚, ‘·eT }]˝ÀìøÏ sê≈£î+&Ü, Äj·Tq
C≤„qeTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚j·T≈£î+&Ü n&ÉT¶ø=Hêïs¡T. Ä s√E Ç‘·s¡T\T
C≤„qT\T ø±≈£L&É<äqT ndü÷j·T nqT >∑TDeTT‘√q÷, y˚Ty˚T ‘Ó*dæq
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
89
#·]Á‘·˝À »]–q nHê´j·TeTT
Væ≤+<äTe⁄\˝À »s¡T>∑T#·Tqï j·T<ës¡úeTT
Hê\T>∑Te+<ä\ dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ Ä<Ûë´‹àø£ s¡+>∑eTT˝À
yÓT]dæq eÁ»eTT y˚eTqjÓ÷–. Ä<Ûë´‹àø£eTqT bÕ\qT ∫*øÏ <Óe’ C≤„qeTT
nH˚ yÓqïqT rdæ Ç∫Ãqyê&ÉT y˚eTq. y˚eTq ‘·q |ü<ä´eTT\˝À #Ó|æŒq
ˇø=ÿø£ÿ C≤„q $wüj·TeTT $|ü⁄\eTT>± ÁyêdüTø=+fÒ ˇø=ÿø£ÿ Á>∑+<∏äe TT
ø±>∑\<äT. y˚eTq dü«#·Ã¤yÓTÆq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À |ü<ä´eTTqT Áyêdæ #ÓbÕŒ&ÉT.
dü+düÿè‘·eTT CÀ*øÏ b˛˝Ò<äT. ˇø£ Á|üø£ÿ |ü<ä´eTT\T Áyêdæ ø£$>±
ø£ì|æ+∫Hê, ˇø£ Á|üø£ÿ n+‘·T ‘Ó*j·Tì Ä<Ûë´‹àø£y˚‘·Ô y˚eTqjÓ÷–.
nsTT‘˚ Äj·Tq |ü⁄{Ϻq~ ¬s&ç¶ ≈£î\eTTq. #·]Á‘·˝À e÷ø£+fÒ mes¡÷
ô|<ä›>± Á|üX¯+dæ+|üã&É≈£L&É<äì >∑s¡«eTT˝À j·TTqï nÁ>∑≈£î\eTT˝Àì
ø=+<äs¡T |üì>∑≥Tºø=ì y˚eTq jÓ÷–ì |æ∫Ãyêì>± »eTø£{Ϻ, n‘·qT
#Ó|æŒ+~ C≤„qy˚Tø±<äì Á|ü»\˝À Á|ü#ês¡eTT #˚XÊs¡T. |æ∫Ãyêì e÷≥\T
|æ∫Ãyêπs $+{≤s¡T nì ùV≤fi¯q>± e÷{≤¢&É&ÉeTT »]–q~. nH˚ø£
≈£î\eTT\T>±j·TTqï Væ≤+<äTe⁄\≈£î C≤„q $wüj·TeTT˝À |ü]#·j·TeTT
˝Òì<ëìe\q, nÁ>∑≈£î\eTT yês¡T y˚eTq #Ó|æŒq~ C≤„qy˚T ø±<äq&ÉeTT
e\q, y˚eTq ‘·q C≤„qeTTq≈£î ‘·–q≥T¢>± Á|üø±•+|ü ˝Òø£b˛j·÷&ÉT.
‘êeTT nÁ>∑≈£î\eTT yês¡eT˙, $T>∑‘ê yês¡+<äs¡÷ ‘·>∑TZ ≈£î\eTTyês¡˙
$uÛõÑ +∫, ‘êeTT #Ó|Œæ q≥T¢ $qe˝…q˙, n≥T¢ $+fÒH˚ $T>∑‘ê ≈£î\eTT\
yês¡+<äs¡÷ düTKeTT>± Áã‘·Tø£>∑\s¡˙, nÁ>∑≈£î\eTTyês¡T Á|ü#ês¡eTT
#˚düTø=Hêïs¡T. n˝≤ ‘·eTqT ‘êeTT >=|üŒ>± Á|üø£{Ï+#·Tø√e&Éy˚Tø±ø£
90
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Væ≤+<äTe⁄\ Çfi¯fl˝À »s¡T>∑T Á|ü‹ eT+∫ |üìø°, #Ó&ÉT |üìø°, #êe⁄≈£L
|ü⁄≥Tºø£≈£L, ô|[flø° ù|s¡+{≤ìø° Á|ü‹ ø±s¡´eTTq≈£L ‘êeTT #Ó|üq≥T¢
#˚j÷· \˙, ‘êeTT ìs¡sí TT+#·T ø±\eTT˝ÀH˚ #˚j÷· \˙, n≥T¢ #˚jT· ø£b˛‘˚
qwüºeTT, ø£wüºeTT ø£\T>∑T‘·T+<äì uÛÑj·Tô|≥º&ÉeTT e\q, uÛÑj·TeTT‘√
C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì $T>∑‘ê ≈£î\eTT\ yês¡+<äs¡÷ yês¡T #Ó|æŒq <ëìì
qeTà&ÉeTT »]–q~. á $<ÛäeTT>± Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À nÁ>∑≈£î\eTT
yês¡T uÛÑj·TeTT nqT u≤¢ø˘yÓTsTT˝Ÿ #˚dæ, ‘·>∑TZ ≈£î\eTT yês¡+<ä]˙
‘·eTe÷≥ $qTq≥T¢ #˚dTü ø=Hêïs¡T. ÄHê{Ï qT+&ç Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTqT
yÓ÷düeTT #˚dü÷Ô me]ø° Væ≤+<ä÷ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dæ, ‘êeTT
Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTqT nH˚ø£ ù|s¡¢‘√ <√#·Tø=+≥÷ Áã‘·ø£&Éy˚T ø±ø£,
$T>∑‘ê ≈£î\eTT\˝À mes¡T C≤„qT\T>± |ü⁄{ÏHº ê, yê]ì ùV≤fi¯q #˚jT· &ÉeT÷,
nC≤„ì>± e]í+#·&ÉeT÷ »]–q~.
#·]Á‘·˝À Hê\T>∑T e+<ä\ dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘·eTT e∫Ãq
y˚eTqqT |æ∫Ãyêì>± e]í+∫, XÊÅdüÔeTT ‘Ó*j·Tìyê&Éì e]í+#ês¡T.
‘·sê«‘· eT÷&ÉT e+<ä\j·÷uÛ’… dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ e∫Ãq ªb˛‘·T\÷s¡T
Ms¡ÁãVü≤àeTTμ>±s¡T >=|üŒ C≤„ì>± ‘·j·÷¬s’, uÛÑ$wü´‘·TÔ ø±\eTT˝À »s¡T>∑T
dü+|òTü ≥q\qT eTT+<˚ ‘Ó*j·TCÒdæ >=|üŒ ø±\C≤„qeTTH˚ ÁyêXÊ&ÉT. Äj·Tq
Áyêdæq uÛÑ$wü´‘·TÔ ø±\Áø£eTeTTq H˚{ÏøÏ˙ »s¡T>∑T#·÷H˚j·TTqï~. n+‘·{Ï
>=|üŒ C≤„ì nsTTq Ms¡ÁãVü≤àeTT>±s¡T nÁ>∑≈î£ \eTTyê&ÉT ø±ø£b˛e⁄≥ e\q,
$X¯«ø£sà¡ (Ä#ês¡T\) ≈£î\eTTq |ü⁄≥Tº≥ e\q, nÁ>∑≈î£ \eTT yês¡T ÁãVü≤àeTT
>±s¡T Áã‹øÏj·TTqï ø±\eTT˝ÀH˚, ‘·eT }]˝ÀìøÏ sê≈£î+&Ü, Äj·Tq
C≤„qeTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚j·T≈£î+&Ü n&ÉT¶ø=Hêïs¡T. Ä s√E Ç‘·s¡T\T
C≤„qT\T ø±≈£L&É<äqT ndü÷j·T nqT >∑TDeTT‘√q÷, y˚Ty˚T ‘Ó*dæq
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
91
yês¡eTqT >∑s«¡ eTT‘√q÷ Ä |üì #˚XÊs¡T. Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝À Ç≥Te+{Ï
yês¡T+&ÉT≥ e\q $dæ– b˛sTTq Væ≤+<äTe⁄\T Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT M&ç
Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛e⁄#·THêïs¡T. Ç+<ä÷eT‘·eTT˝À <˚e⁄ìøÏ >∑T&çøÏ
n+≥sêì yê]>± ñ+&É˝Òì yês¡+<äs¡÷ ø=+<äs¡T C≤„qeTT ø=s¡≈£î,
ø=+<äs¡T ≈£î\$eø£å ˝Òì dü«‘·+Á‘·eTT ø=s¡≈£î eT‘·eTTqT e÷s¡C§#êÃs¡T.
á $<Ûeä TT>± Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì yês¡T Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛e⁄≥≈£î
yÓ T T<ä { Ï ø±s¡ ≈ £ î \T Væ ≤ +<ä ÷ eT‘· e TT˝Àì nÁ>∑ ≈ £ î \eTT\yêπ s qì
nqTe÷qeTT ˝Ò≈£î+&Ü #Ó|üŒe#·TÃqT.
‘·eT e\qH˚ Væ≤+<äTe⁄\T Ç‘·s¡ eT‘·eTT\˝ÀìøÏ b˛e⁄#·THêïs¡ì
nÁ>∑≈£î\eTTyê]øÏ ≈£L&Ü ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ ‘·eT ‘·|üqT mes¡÷
>∑T]Ô+#·q≥T¢ ‘êeTT Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT ñ<ä]∆ +#·Tyê]>±, Væ≤+<ä÷<Ûsä à¡
s¡ø£å≈£î\T>± e]í+#·Tø=ì Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à uÛÑø£å≈£î\T>± H˚{ÏøÏ˙ düe÷»eTT˝À
ø=qkÕ>∑T#·THêïs¡T. yê]ì Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ uÛøÑ ≈å£ î£ \T, Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ HêX¯≈î£ \T
nì #Ó|ü ≥≈£î nH˚ø£ Ä<Ûës¡eTT\T >∑\e⁄. n≥Te+{Ï yê{Ïì |ü]o*+∫‘˚,
Væ≤+<äTe⁄\˝Àì $T>∑‘ê ≈£î\eTT yê]e<ä› uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T uÀ~Û+#·T ø£èwüß&í TÉ
ns¡T®qT&ÉT j·TTqï ∫Á‘·|ü≥eTT (bò˛{À) j·TT+fÒ <ëìì Ç+{Ï˝À
ñ+#·Tø√ ≈£L&É<˙ä , Ä |ü≥eTT Ç+{Ï˝À ñ+fÒ Ç+{Ï˝À ≈£L&Ü j·TT<ë∆\T
ekÕÔj·T˙, nH˚ø£ ø£cÕº\T e∫à bÕ+&Ée⁄\T ns¡D´yêdüeTT b˛sTTq≥T¢
u≤<Û|ä &ü eÉ \dæedüT+Ô <ä˙ nÁ>∑≈î£ \eTTyês¡T H˚{øÏ ˙Ï #Ó|ü #·TH˚ j·TTHêïs¡T.
n≥Te+{Ï uÛ>Ñ e∑ BZ‘· bò˛{À\qT >∑T&ÉT\˝À ñ+#·e˝…q˙ ˝Òøb£ ˛‘˚ @{Ï˝Àì
qB Á|üyêVü≤eTT˝À bÕs¡y˚j·÷\˙ #Ó|üŒ&ÉeTT, #˚sTT+#·&ÉeTT ≈£L&Ü
»]–q~. n+‘˚ø±ø£ uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Ç+{Ï˝À ñ+#·Tø√≈£L&É<ìä uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T
mes¡÷ #·<äTe≈£L&É<ä˙, #·~$‘˚ ø£cÕº\T ekÕÔj·T˙, uÛÑ>∑eBZ‘·qT me]
92
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ç+{Ï˝Àq÷ ˝Ò≈£î+&ÉTq≥T¢ #˚j·TT#·THêïs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘· ns¡T®qTìøÏ j·TT<ä∆
s¡+>∑eTT˝À j·TT<äe∆ TT #˚jT· T≥≈£î #Ó|Œæ q~, n+<äTe\q #·<Tä e≈£L&É<Tä ,
#·~$‘˚ #·~$qyês¡T ≈£L&Ü nH˚ø£ ‘·>±<ë\˝Àq÷, ø√s¡Tº e´eVü‰s¡eTT\
˝Àq÷ ∫≈£îÿø√e\dæ edüTÔ+<äì #Ó|üŒ&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. Ç+ø£q÷
Væ≤+<äTe⁄\≈£î y˚<äeTT\T eTTK´yÓTÆqe˙, yê{Ïì nìï ≈£î\eTT\ yês¡T
#·<äTe≈£L&É<ä˙, y˚<äeTT\qT ‘êy˚T #·<äTee˝…q˙ #Ó|üŒ&ÉeTT ≈£L&Ü
»s¡T>∑T#·Tqï~. á $<ÛäeTT>± uÛÑ>∑eBZ‘·≈£î e´‹πsKeTT>± e÷{≤¢&ÉT
yês¡T Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTq≈£î N&É|ü⁄s¡T>∑T\Tø±ø£ @eTe⁄‘ês√ MTπs
Ä˝À∫+#·+&ç.
Ç<ä+‘·jT· ÷ >∑‘e· TT˝À »]–q $wüjT· eTT\T, n$ #ê\ø£ Á|üdTü ‘Ô ·
ø±\eTT˝À M] zs¡«˝Òì‘·qeTT, y˚Ty˚T ô|<ä› nqT >∑s¡«eTT m˝≤>∑T+<√
#·÷&É+&ç. y˚eTqjÓ÷–ì, b˛‘·T\÷] Ms¡ÁãVü≤àeTT>±]ì nÁ>∑≈£î\eTT
yês¡T m+‘· ùV≤fi¯q #˚dæHê, y˚eTqjÓ÷–ì ¬s&ç¶ ≈£î\düTú\T y˚e÷¬s&É T¢>±
>∑TÁs¡eTT\ HÓøÏÿ Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT≥ e\q, Ms¡ÁãVü≤àeTT>±]ì $X¯«ø£s¡à
(Ä#ê]) ≈£î\eTTyês¡T ø±\C≤„qeTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T≥ e\q, y˚eTq
dü+|òüTeTT\T, $X¯«ø£s¡à dü+|òüTeTT\T ‘·j·÷¬s’ y˚eTqqT, ÁãVü≤àeTT>±]ì
Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T≥ e\q, ø=+‘·eT+~ Á|ü»\≈£î y˚eTqjÓ÷– |ü<´ä eTT\T,
Ms¡ÁãVü≤àeTT >±] ø±\C≤„qeTT ø=+‘·es¡≈£î ‘Ó*j·TTqT. y˚eTqjÓ÷–
Ä ø±\eTT˝ÀH˚ ‘·q |ü<ä´eTT\˝À nÁ>∑≈£î\eTTyês¡T #˚j·TT ‘·|ü\qT
m+&Éu…≥º&ÉeTT »]–q~. Ms¡ÁãVü≤àeTT>±] #·]Á‘·˝À ≈£L&Ü ÁãVü≤àeTT
>±]øÏ nÁ>∑≈£î\eTT yês¡T #˚dæq Ä≥+ø£eTT\qT Áyêj·T&ÉeTT »]–q~.
Ms¡ÁãVü≤àeTT>±s¡T ‘·q ø±\C≤„qeTT˝À ªªÁ|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTT
ñqï‘·yTÓ qÆ C≤„qeTT ø£\~μμ nì eT÷&ÉTe+<ä\ j·÷uÛ’… dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&˚
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
91
yês¡eTqT >∑s«¡ eTT‘√q÷ Ä |üì #˚XÊs¡T. Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝À Ç≥Te+{Ï
yês¡T+&ÉT≥ e\q $dæ– b˛sTTq Væ≤+<äTe⁄\T Væ≤+<ä÷ eT‘·eTTqT M&ç
Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛e⁄#·THêïs¡T. Ç+<ä÷eT‘·eTT˝À <˚e⁄ìøÏ >∑T&çøÏ
n+≥sêì yê]>± ñ+&É˝Òì yês¡+<äs¡÷ ø=+<äs¡T C≤„qeTT ø=s¡≈£î,
ø=+<äs¡T ≈£î\$eø£å ˝Òì dü«‘·+Á‘·eTT ø=s¡≈£î eT‘·eTTqT e÷s¡C§#êÃs¡T.
á $<Ûeä TT>± Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì yês¡T Ç‘·s¡ eT‘·eTT˝ÀìøÏ b˛e⁄≥≈£î
yÓ T T<ä { Ï ø±s¡ ≈ £ î \T Væ ≤ +<ä ÷ eT‘· e TT˝Àì nÁ>∑ ≈ £ î \eTT\yêπ s qì
nqTe÷qeTT ˝Ò≈£î+&Ü #Ó|üŒe#·TÃqT.
‘·eT e\qH˚ Væ≤+<äTe⁄\T Ç‘·s¡ eT‘·eTT\˝ÀìøÏ b˛e⁄#·THêïs¡ì
nÁ>∑≈£î\eTTyê]øÏ ≈£L&Ü ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ ‘·eT ‘·|üqT mes¡÷
>∑T]Ô+#·q≥T¢ ‘êeTT Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT ñ<ä]∆ +#·Tyê]>±, Væ≤+<ä÷<Ûsä à¡
s¡ø£å≈£î\T>± e]í+#·Tø=ì Væ≤+<ä÷ <Ûäs¡à uÛÑø£å≈£î\T>± H˚{ÏøÏ˙ düe÷»eTT˝À
ø=qkÕ>∑T#·THêïs¡T. yê]ì Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ uÛøÑ ≈å£ î£ \T, Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ HêX¯≈î£ \T
nì #Ó|ü ≥≈£î nH˚ø£ Ä<Ûës¡eTT\T >∑\e⁄. n≥Te+{Ï yê{Ïì |ü]o*+∫‘˚,
Væ≤+<äTe⁄\˝Àì $T>∑‘ê ≈£î\eTT yê]e<ä› uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T uÀ~Û+#·T ø£èwüß&í TÉ
ns¡T®qT&ÉT j·TTqï ∫Á‘·|ü≥eTT (bò˛{À) j·TT+fÒ <ëìì Ç+{Ï˝À
ñ+#·Tø√ ≈£L&É<˙ä , Ä |ü≥eTT Ç+{Ï˝À ñ+fÒ Ç+{Ï˝À ≈£L&Ü j·TT<ë∆\T
ekÕÔj·T˙, nH˚ø£ ø£cÕº\T e∫à bÕ+&Ée⁄\T ns¡D´yêdüeTT b˛sTTq≥T¢
u≤<Û|ä &ü eÉ \dæedüT+Ô <ä˙ nÁ>∑≈î£ \eTTyês¡T H˚{øÏ ˙Ï #Ó|ü #·TH˚ j·TTHêïs¡T.
n≥Te+{Ï uÛ>Ñ e∑ BZ‘· bò˛{À\qT >∑T&ÉT\˝À ñ+#·e˝…q˙ ˝Òøb£ ˛‘˚ @{Ï˝Àì
qB Á|üyêVü≤eTT˝À bÕs¡y˚j·÷\˙ #Ó|üŒ&ÉeTT, #˚sTT+#·&ÉeTT ≈£L&Ü
»]–q~. n+‘˚ø±ø£ uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Ç+{Ï˝À ñ+#·Tø√≈£L&É<ìä uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T
mes¡÷ #·<äTe≈£L&É<ä˙, #·~$‘˚ ø£cÕº\T ekÕÔj·T˙, uÛÑ>∑eBZ‘·qT me]
92
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
Ç+{Ï˝Àq÷ ˝Ò≈£î+&ÉTq≥T¢ #˚j·TT#·THêïs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘· ns¡T®qTìøÏ j·TT<ä∆
s¡+>∑eTT˝À j·TT<äe∆ TT #˚jT· T≥≈£î #Ó|Œæ q~, n+<äTe\q #·<Tä e≈£L&É<Tä ,
#·~$‘˚ #·~$qyês¡T ≈£L&Ü nH˚ø£ ‘·>±<ë\˝Àq÷, ø√s¡Tº e´eVü‰s¡eTT\
˝Àq÷ ∫≈£îÿø√e\dæ edüTÔ+<äì #Ó|üŒ&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. Ç+ø£q÷
Væ≤+<äTe⁄\≈£î y˚<äeTT\T eTTK´yÓTÆqe˙, yê{Ïì nìï ≈£î\eTT\ yês¡T
#·<äTe≈£L&É<ä˙, y˚<äeTT\qT ‘êy˚T #·<äTee˝…q˙ #Ó|üŒ&ÉeTT ≈£L&Ü
»s¡T>∑T#·Tqï~. á $<ÛäeTT>± uÛÑ>∑eBZ‘·≈£î e´‹πsKeTT>± e÷{≤¢&ÉT
yês¡T Væ≤+<ä÷ düe÷»eTTq≈£î N&É|ü⁄s¡T>∑T\Tø±ø£ @eTe⁄‘ês√ MTπs
Ä˝À∫+#·+&ç.
Ç<ä+‘·jT· ÷ >∑‘e· TT˝À »]–q $wüjT· eTT\T, n$ #ê\ø£ Á|üdTü ‘Ô ·
ø±\eTT˝À M] zs¡«˝Òì‘·qeTT, y˚Ty˚T ô|<ä› nqT >∑s¡«eTT m˝≤>∑T+<√
#·÷&É+&ç. y˚eTqjÓ÷–ì, b˛‘·T\÷] Ms¡ÁãVü≤àeTT>±]ì nÁ>∑≈£î\eTT
yês¡T m+‘· ùV≤fi¯q #˚dæHê, y˚eTqjÓ÷–ì ¬s&ç¶ ≈£î\düTú\T y˚e÷¬s&É T¢>±
>∑TÁs¡eTT\ HÓøÏÿ Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT≥ e\q, Ms¡ÁãVü≤àeTT>±]ì $X¯«ø£s¡à
(Ä#ê]) ≈£î\eTTyês¡T ø±\C≤„qeTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T≥ e\q, y˚eTq
dü+|òüTeTT\T, $X¯«ø£s¡à dü+|òüTeTT\T ‘·j·÷¬s’ y˚eTqqT, ÁãVü≤àeTT>±]ì
Á|ü#ês¡eTT #˚jT· T≥ e\q, ø=+‘·eT+~ Á|ü»\≈£î y˚eTqjÓ÷– |ü<´ä eTT\T,
Ms¡ÁãVü≤àeTT >±] ø±\C≤„qeTT ø=+‘·es¡≈£î ‘Ó*j·TTqT. y˚eTqjÓ÷–
Ä ø±\eTT˝ÀH˚ ‘·q |ü<ä´eTT\˝À nÁ>∑≈£î\eTTyês¡T #˚j·TT ‘·|ü\qT
m+&Éu…≥º&ÉeTT »]–q~. Ms¡ÁãVü≤àeTT>±] #·]Á‘·˝À ≈£L&Ü ÁãVü≤àeTT
>±]øÏ nÁ>∑≈£î\eTT yês¡T #˚dæq Ä≥+ø£eTT\qT Áyêj·T&ÉeTT »]–q~.
Ms¡ÁãVü≤àeTT>±s¡T ‘·q ø±\C≤„qeTT˝À ªªÁ|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTT
ñqï‘·yTÓ qÆ C≤„qeTT ø£\~μμ nì eT÷&ÉTe+<ä\ j·÷uÛ’… dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&˚
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
93
ÁyêdæjT· T+#ê&ÉT. ø±\C≤„qeTT˝À ªÁ|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTTμ jÓTTø£ÿ ù|s¡T+&É&eÉ TT
á eT<Ûä´q ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘·eTT e÷≈£î ‘Ó*dæq~. ‘·sê«‘·
ÁãVü≤àeTT >±s¡T Áyêdæq ø±\C≤„qeTT˝À Á|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTTq≈£î, Á|üuÀ<Ûëq+<ä
jÓ÷^X¯«s¡T\≈£î dü+ã+~Û+∫q #ê˝≤ $wüjT· eTT\T Áyêdæq≥T¢ ‘Ó*dæq~.
m+‘√ >=|üŒ C≤„ì, ø±\C≤„ì nsTTq b˛‘·T\÷] Ms¡ÁãVü≤àeTT>±s¡T Á|üuÀ<Ûë
ÁX¯e÷~Û|ü‹jÓÆTq Á|üuÀ<Ûëq+<äjÓ÷^X¯«s¡T\ yê]ì >=|üŒ>± #Ó|ü#·÷
ªªÁ|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTT yês¡T X¯j·THê~Û|ü‹ >∑TDeTT\T ø£*Zj·TTHêïs¡T.
X¯j·THê~Û|ü‹j˚T Äq+<ä>∑Ts¡Te⁄. Äq+<ä >∑Ts¡Ty˚ Hê≈£î >∑Ts¡Te⁄, MT≈£î
>∑Ts¡Te⁄μμ nì Áyêj·T&ÉeTT »]–q~. Á|üuÀ<Ûëq+<äjÓ÷^X¯«s¡T\
C≤„qy˚T$T{À, m+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq<√ C≤„q õC≤„düT\≈£î ≈£L&Ü ‘Ó*j· TT
#·Tqï~. m+<äs√ C≤„qT\sTTq yês¡T jÓ÷^X¯«s¡T\T #Ó|ü#·Tqï C≤„qeTT
m+‘√ >=|üŒ<äì Á|üX¯+dæ+#·T#·THêïs¡T. ÁãVü≤àeTT>±πs dü«j·TeTT>± ‘·q
>∑Ts¡Te⁄>± #Ó|üø=qï e´øÏÔ m+‘·{Ï yê&ÉsTTe⁄+{≤&√ eTqeTT ≈£L&Ü
Ä˝À∫+#· e\dæj·TTqï~. nsTTHê Á|üuÀ<Ûëq+<äjÓ÷^X¯«s¡T\ yês¡T
ˇø£ÿ <Ó’e C≤„qeTT˝À ‘·|üŒ $T>∑‘ê nìï{Ï˝À kÕ<Ûës¡D e´øÏÔ>±H˚
ø£ì|ækÕÔ&ÉT. m<äTs¡T>± #·÷ùdÔ Ç‘·ìøÏ C≤„qeTT ‘Ó*j·TTHê! nqï≥T¢
ø£ì|æ+∫Hê, ne⁄qT Äj·Tq me]ø° ‘Ó*j·Tì >=|üŒyê&˚ nqï≥T¢ Äj·Tq
Áyêdæq Á>∑+<∏eä TT˝Ò >=|üŒ X¯≈î£ \Ô T>± ìs¡÷|æ+#·Tø=HêïsTT. ˇø£ Á>∑+<∏eä TT
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ edü÷HÔ ˚ ø=+<ä]˝À e÷s¡TŒ ø£ì|æ+#·&eÉ T÷, ø=+<äsT¡ Á>∑+<∏eä TTqT
#·~$q yÓ+≥H˚ n+‘·es¡≈£î qj·TeTT>±ì s√>∑eTT\T b˛e&ÉeTT »s¡T>∑T
#·Tqï~.
ô|ø’ Ï ø£ì|æ+#·ì X¯øÔÏ jÓ÷^X¯«s¡T\˝À ìøÏ|å yÔü TÓ j
Æ T· T+&ÉT≥ ãj·T{ÏøÏ
ø£ì|æ+#·øb£ ˛sTTHê Äj·Tq #Ó+‘·≈î£ b˛sTTqyê]øÏ <˚V≤ü eTT˝À qj·TeTT
94
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ø±ì, eT+<äT\T˝Òì msTT&é‡, ø±´q‡sY, &Ó+^»«s¡eTT\T düVæ≤‘·eTT
XÊ+‹+∫ b˛e&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉT≥ e\q jÓ÷^X¯«s¡T\T m+‘·{Ïyês√
me]ø£sTTHê düT\uÛÑeTT>± ns¡úeTsTTb˛>∑\<äT.
Ms¡ÁãVü≤àeTT>±s¡T ‘·q ø±\C≤„qeTT˝À ªªÄq+<ä jÓ÷–ì
<ä÷wæ+∫q yês¡T #ê˝≤ Çã“+<äT\ bÕ\e⁄‘ês¡ìμμ Áyêj·T&ÉeTT »]–q~.
n˝≤π> Äj·TqqT >±˙, Äj·Tq Á>∑+<∏äeTT\qT>±˙ <ä÷wæ+∫qyês¡T
Ç+‘·es¡≈î£ mes¡÷ düTs¡ø‘åÏ e· TT>±˝ÒsT¡ . ‘Ó*j·Tì s√>∑eTT\‘√, ns¡eú TTø±ì
u≤<Ûä\‘√ ø=+<äs¡T+&É>±, ø=+<äs¡T ∫Á‘·Væ≤+dü\bÕ˝…’ #·ìb˛e&ÉeTT
»]–q~. n˝≤ m+<äT≈£î »s¡T>∑T#·Tqï<√ ‘Ó*j·Tìyês¡T, bÕ|üeTTqT
eT÷≥>∑≥Tºø=qT≥≈£î jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] C≤„qeTTq≈£î nø£ÿ&Éøÿ£ &É Ä≥+ø£eTT
\qT ø£\T>∑CÒj·TT#·THêïs¡T. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À Ä~X¯+ø£sê#ês¡T´\T
n<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· ø=+‘·ø±\eTTq≈£î
$•cÕº<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT sêe÷qTC≤#ês¡T´\T Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT.
eT]ø=+‘· ø±\eTTq≈£î <Ó«’ ‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT eT<Ûë«#ês¡T´\T Á|üø{£ Ï+#ê&ÉT.
Ms¡T eTT>∑TZs¡÷ nÁ>∑≈£î\eTT yês¡T ø±e&ÉeTT $X‚wüeTT. >∑‘· eTTô|ò’ŒÄs¡T
dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä
jÓ÷^X¯«s¡T\ yês¡T Á|üø£{Ï+∫, Ä dæ<ë∆+‘·eTTH˚ Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·÷
Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·eTT Á|üø±s¡eTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T $e]+∫ Áyêj·T&ÉeTT »]–q~.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì dæ<ë∆+‘·eTT\ $es¡eTT ‘Ó*j·Tì Á|ü»\≈£î,
nÁ>∑≈£î\eTTyês¡T Å‘Ó’‘·eTT n+fÒ Å¬ø’düÔe⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q<ä˙, Å‘Ó’‘·
dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ô|’øÏ #Ó|ü#·÷ ˝À˝À|ü\ Ŭø’düÔe eT‘·eTTqT
uÀ~Û+#·T#·THêïs¡ì jÓ÷^X¯«s¡T\≈£î, jÓ÷^X¯«s¡T\ C≤„qeTTq≈£î
e´‹πsKeTT>± #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. Væ≤+<äT‘·«eTTqT ˇø£ yÓ’|ü⁄ düs¡«
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
93
ÁyêdæjT· T+#ê&ÉT. ø±\C≤„qeTT˝À ªÁ|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTTμ jÓTTø£ÿ ù|s¡T+&É&eÉ TT
á eT<Ûä´q ◊<äT dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘·eTT e÷≈£î ‘Ó*dæq~. ‘·sê«‘·
ÁãVü≤àeTT >±s¡T Áyêdæq ø±\C≤„qeTT˝À Á|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTTq≈£î, Á|üuÀ<Ûëq+<ä
jÓ÷^X¯«s¡T\≈£î dü+ã+~Û+∫q #ê˝≤ $wüjT· eTT\T Áyêdæq≥T¢ ‘Ó*dæq~.
m+‘√ >=|üŒ C≤„ì, ø±\C≤„ì nsTTq b˛‘·T\÷] Ms¡ÁãVü≤àeTT>±s¡T Á|üuÀ<Ûë
ÁX¯e÷~Û|ü‹jÓÆTq Á|üuÀ<Ûëq+<äjÓ÷^X¯«s¡T\ yê]ì >=|üŒ>± #Ó|ü#·÷
ªªÁ|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTT yês¡T X¯j·THê~Û|ü‹ >∑TDeTT\T ø£*Zj·TTHêïs¡T.
X¯j·THê~Û|ü‹j˚T Äq+<ä>∑Ts¡Te⁄. Äq+<ä >∑Ts¡Ty˚ Hê≈£î >∑Ts¡Te⁄, MT≈£î
>∑Ts¡Te⁄μμ nì Áyêj·T&ÉeTT »]–q~. Á|üuÀ<Ûëq+<äjÓ÷^X¯«s¡T\
C≤„qy˚T$T{À, m+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq<√ C≤„q õC≤„düT\≈£î ≈£L&Ü ‘Ó*j· TT
#·Tqï~. m+<äs√ C≤„qT\sTTq yês¡T jÓ÷^X¯«s¡T\T #Ó|ü#·Tqï C≤„qeTT
m+‘√ >=|üŒ<äì Á|üX¯+dæ+#·T#·THêïs¡T. ÁãVü≤àeTT>±πs dü«j·TeTT>± ‘·q
>∑Ts¡Te⁄>± #Ó|üø=qï e´øÏÔ m+‘·{Ï yê&ÉsTTe⁄+{≤&√ eTqeTT ≈£L&Ü
Ä˝À∫+#· e\dæj·TTqï~. nsTTHê Á|üuÀ<Ûëq+<äjÓ÷^X¯«s¡T\ yês¡T
ˇø£ÿ <Ó’e C≤„qeTT˝À ‘·|üŒ $T>∑‘ê nìï{Ï˝À kÕ<Ûës¡D e´øÏÔ>±H˚
ø£ì|ækÕÔ&ÉT. m<äTs¡T>± #·÷ùdÔ Ç‘·ìøÏ C≤„qeTT ‘Ó*j·TTHê! nqï≥T¢
ø£ì|æ+∫Hê, ne⁄qT Äj·Tq me]ø° ‘Ó*j·Tì >=|üŒyê&˚ nqï≥T¢ Äj·Tq
Áyêdæq Á>∑+<∏eä TT˝Ò >=|üŒ X¯≈î£ \Ô T>± ìs¡÷|æ+#·Tø=HêïsTT. ˇø£ Á>∑+<∏eä TT
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ edü÷HÔ ˚ ø=+<ä]˝À e÷s¡TŒ ø£ì|æ+#·&eÉ T÷, ø=+<äsT¡ Á>∑+<∏eä TTqT
#·~$q yÓ+≥H˚ n+‘·es¡≈£î qj·TeTT>±ì s√>∑eTT\T b˛e&ÉeTT »s¡T>∑T
#·Tqï~.
ô|ø’ Ï ø£ì|æ+#·ì X¯øÔÏ jÓ÷^X¯«s¡T\˝À ìøÏ|å yÔü TÓ j
Æ T· T+&ÉT≥ ãj·T{ÏøÏ
ø£ì|æ+#·øb£ ˛sTTHê Äj·Tq #Ó+‘·≈î£ b˛sTTqyê]øÏ <˚V≤ü eTT˝À qj·TeTT
94
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
ø±ì, eT+<äT\T˝Òì msTT&é‡, ø±´q‡sY, &Ó+^»«s¡eTT\T düVæ≤‘·eTT
XÊ+‹+∫ b˛e&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉT≥ e\q jÓ÷^X¯«s¡T\T m+‘·{Ïyês√
me]ø£sTTHê düT\uÛÑeTT>± ns¡úeTsTTb˛>∑\<äT.
Ms¡ÁãVü≤àeTT>±s¡T ‘·q ø±\C≤„qeTT˝À ªªÄq+<ä jÓ÷–ì
<ä÷wæ+∫q yês¡T #ê˝≤ Çã“+<äT\ bÕ\e⁄‘ês¡ìμμ Áyêj·T&ÉeTT »]–q~.
n˝≤π> Äj·TqqT >±˙, Äj·Tq Á>∑+<∏äeTT\qT>±˙ <ä÷wæ+∫qyês¡T
Ç+‘·es¡≈î£ mes¡÷ düTs¡ø‘åÏ e· TT>±˝ÒsT¡ . ‘Ó*j·Tì s√>∑eTT\‘√, ns¡eú TTø±ì
u≤<Ûä\‘√ ø=+<äs¡T+&É>±, ø=+<äs¡T ∫Á‘·Væ≤+dü\bÕ˝…’ #·ìb˛e&ÉeTT
»]–q~. n˝≤ m+<äT≈£î »s¡T>∑T#·Tqï<√ ‘Ó*j·Tìyês¡T, bÕ|üeTTqT
eT÷≥>∑≥Tºø=qT≥≈£î jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] C≤„qeTTq≈£î nø£ÿ&Éøÿ£ &É Ä≥+ø£eTT
\qT ø£\T>∑CÒj·TT#·THêïs¡T. Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À Ä~X¯+ø£sê#ês¡T´\T
n<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· ø=+‘·ø±\eTTq≈£î
$•cÕº<Ó’«‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT sêe÷qTC≤#ês¡T´\T Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT.
eT]ø=+‘· ø±\eTTq≈£î <Ó«’ ‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT eT<Ûë«#ês¡T´\T Á|üø{£ Ï+#ê&ÉT.
Ms¡T eTT>∑TZs¡÷ nÁ>∑≈£î\eTT yês¡T ø±e&ÉeTT $X‚wüeTT. >∑‘· eTTô|ò’ŒÄs¡T
dü+e‘·‡s¡eTT\ qT+&ç Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä
jÓ÷^X¯«s¡T\ yês¡T Á|üø£{Ï+∫, Ä dæ<ë∆+‘·eTTH˚ Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·÷
Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·eTT Á|üø±s¡eTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T $e]+∫ Áyêj·T&ÉeTT »]–q~.
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝Àì dæ<ë∆+‘·eTT\ $es¡eTT ‘Ó*j·Tì Á|ü»\≈£î,
nÁ>∑≈£î\eTTyês¡T Å‘Ó’‘·eTT n+fÒ Å¬ø’düÔe⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q<ä˙, Å‘Ó’‘·
dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ô|’øÏ #Ó|ü#·÷ ˝À˝À|ü\ Ŭø’düÔe eT‘·eTTqT
uÀ~Û+#·T#·THêïs¡ì jÓ÷^X¯«s¡T\≈£î, jÓ÷^X¯«s¡T\ C≤„qeTTq≈£î
e´‹πsKeTT>± #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. Væ≤+<äT‘·«eTTqT ˇø£ yÓ’|ü⁄ düs¡«
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
95
HêX¯qeTT #˚jT· T#·Tqï nÁ>∑≈î£ \eTT\yês¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT ø±bÕ&ÉTyê]
e˝… q{Ï+#·T#·÷ jÓ÷^X¯«s¡T\ C≤„qeTTq≈£î ø=ìï#√≥¢ Ä≥+ø£eTT
ø£*Z+#·&ÉeTT »]–q~. eT÷&ÉT#√≥¢ nq´eT‘·Á|ü#ês¡eTì uÛÑ>∑eBZ‘·qT
Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT jÓ÷^X¯«s¡T\ •wüß´\ MT<ä πødüT\T ô|≥º&É&ÉeTT ≈£L&Ü
»]–q~. ø=ìï#√≥¢ Á|ü‘·´ø£å <ë&ÉT\≈£î ~>∑&ÉeTT »]–q~. nsTTHê
Á|üuÀ<Ûëq+<ä •wüß´\T nìï{Ïø° zs¡TŒ eVæ≤+∫, C≤„qÁ|ü#ês¡eTT #˚j·T T
#·THêïs¡T. á eT<Ûä´ø±\eTT˝À q˝§Z+&É õ˝≤¢ uÛÑTeq–]˝À <˚y˚+Á<ä nqT
e÷ dü+|òüT düuÛÑT´ìMT<ä nq´eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêï&Éì Äs√|æ+∫
πødüT ô|≥º&ÉeTT »]–q~. n+‘˚ø±≈£î+&Ü e÷ Á|ü#ês¡ yêVü≤qeTT
uÛÑTeq–]˝ÀìøÏ b˛sTTq|ü&ÉT e÷ }]˝À Á|ü#ês¡eTT #˚j·Te<ä›ì
n&ÉT|¶ &ü ç |ü+|æ+#·&eÉ TT »]–q~. ø£Ø+q>∑s˝Y À >√&ÉMT<ä ªªÅ‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·
uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·<äe+&çμμ nì ÁyêùdÔ, nÁ>∑≈£î\eTT yês¡Te∫à Ç~ Ŭø ’düÔe
eT‘·Á|ü#ês¡eTT <ëìì ‘·T&ç|æy˚j·TeTì #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. ¬s+&ÉT
s√E\ ÁøÏ+<ä≥ Äs¡¢>∑&ɶ˝À Á|ü#ês¡ yêVü≤qeTT+&É>± nø£ÿ&çøÏ ˇø£ nÁ>∑
≈£î\düT&ú TÉ e∫à Ç~ Åø¬ d’ eÔü Á|ü#ês¡eTT, á Á|ü#ês¡eTTqT ì*|æyj
˚ T· +&Éì
|òTü s¡¸D|ü&>É ±, Ä düeTj·÷ìøÏ e÷ Á>∑+<∏eä TT\T #·~$q yês¡T nø£ÿ&ÉT+&ÉT≥
e\q yêπs nÁ>∑≈î£ \eTTyê]øÏ ãT~∆ #Ó|Œæ |ü+|ü&eÉ TT »]–q~. nø£ÿ&ÉTqï
Á|ü»\T nìq e÷≥\T ªªÇ~ m+‘√ >=|üŒ C≤„qeTT. Ç+‘·ø±˝≤ìøÏ
>=|üŒ C≤„qeTT <=]øÏ+<äì y˚TeTT dü+‘√wü|ü&ÉT#·T+fÒ, düe÷C≤ìï
düs¡«HêX¯qeTT #˚dæq MTs¡T Bìì C≤„qeTT ø±<ä+{≤sê? ÇfÒ¢ e÷{≤¢&ç‘˚
}]˝À ˝Ò≈î£ +&Ü $TeTTà\qT y˚Ty˚T |ü+|ü⁄‘êeTTμμ nì nq&ÉeTT »]–q~.
á $<Ûeä TT>± Á|ü»˝Ò ‹s¡>ã∑ &ç ãT~∆ #Ó|ü düeTj·TeTT nìï#√{≤¢ edüT+Ô ~.
96
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
>ö‘·eTãT<äT&∆ TÉ C≤„qeTT #Ó|Œæ ‘˚ n‘·qT nÁ>∑≈î£ \eTT yê&ÉT ø±<äì,
Äj·Tq~ y˚s¡T eT‘·eTì Á|ü#ês¡eTT #˚XÊs¡T. Ä ~qeTT >ö‘·eTT&ÉT
Væ≤+<äTy˚ ø£<ë! ‘·eT Ä~Û|‘ü ´· eTT ø=s¡≈î£ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT+&ç ãT<äTì∆ ï
N*à n‘·ì~ uÖ<ä∆eT‘·eTì #Ó|æŒ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT+&ç y˚s¡T #˚XÊs¡T.
á ~qeTT uÖ<ä∆eT‘·eTT $<˚XÊ\˝À yê´|æ+∫j·TTHêï dü«<˚X¯eTT˝À
˝Ò≈î£ +&Ü #˚dqæ ~ nÁ>∑≈î£ \eTT yês¡T ø±<ë! á ~qeTT ãT<äT&∆ TÉ e÷yê&˚
uÖ<ä∆eTT Væ≤+<ä÷eT‘·y˚T nì #Ó|üø√˝Òì |ü]dæú‹ eTq≈£î @s¡Œ&çq~.
n˝≤π> Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T #Ó|ü Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT˝Àì uÛ≤>∑eTT ø±<äq&ÉeT÷, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·qT uÛ Ñ>∑eBZ‘˚
ø±<äq&ÉeTTqT ˇø£y|’Ó ⁄ü Á|ü»\T >∑eTìdüTHÔ êïs¡T. Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
>∑‘· 40 dü+e‘·‡s¡eTT\T>± uÀ~Û+#·T#·Tqï uÀ<Ûä Væ≤+<äT‘·«eTT˝ÀH˚
m+‘√ >=|üŒ<äì nìï eT‘·eTT\yês¡T ˇ|üø=qT#·T+&É>±, ‘·>∑TZ≈£î\eTT
yês¡ì nÁ>∑≈î£ \eTT#˚ nqã&çqyês¡+<äs÷¡ Væ≤+<ä÷ (Ç+<ä÷) C≤„qeTTqT
‘Ó\TdüTø=ì #Ó’‘·q´e+‘·T˝…’ nÁ>∑≈£î\eTT yê]øÏ ‹s¡>∑ã&ç C≤„qeTT #Ó|ü
dæú‹øÏ m~>±s¡T. ‘·>∑TZ≈£î\eTT yê]MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç Áã‘·T≈£î#·Tqï
nÁ>∑≈£î\eTTyê]ì ‘·>∑TZ≈£î\eTT yês¡+<äs¡÷ ˇø£ÿe÷s¡T yÓ*y˚ùdÔ, MT‘√
e÷≈£î dü+ã+<ÛäeTT e<äT› n+fÒ @eTe⁄‘·T+<√ #Ó|üŒqedüs¡eTT ˝Ò<äT.
n≥Te+{Ï dæ‹ú sê≈£î+&ÉT≥≈£î e÷ C≤„qeTTq≈£î n&ÉTs¶ êe<äì› nÁ>∑≈î£ \eTT
yê]øÏ eTØeTØ #Ó|ü#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Á|üuÀ<Ûä ùdyêdü$T‹
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
95
HêX¯qeTT #˚jT· T#·Tqï nÁ>∑≈î£ \eTT\yês¡T Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT ø±bÕ&ÉTyê]
e˝… q{Ï+#·T#·÷ jÓ÷^X¯«s¡T\ C≤„qeTTq≈£î ø=ìï#√≥¢ Ä≥+ø£eTT
ø£*Z+#·&ÉeTT »]–q~. eT÷&ÉT#√≥¢ nq´eT‘·Á|ü#ês¡eTì uÛÑ>∑eBZ‘·qT
Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT jÓ÷^X¯«s¡T\ •wüß´\ MT<ä πødüT\T ô|≥º&É&ÉeTT ≈£L&Ü
»]–q~. ø=ìï#√≥¢ Á|ü‘·´ø£å <ë&ÉT\≈£î ~>∑&ÉeTT »]–q~. nsTTHê
Á|üuÀ<Ûëq+<ä •wüß´\T nìï{Ïø° zs¡TŒ eVæ≤+∫, C≤„qÁ|ü#ês¡eTT #˚j·T T
#·THêïs¡T. á eT<Ûä´ø±\eTT˝À q˝§Z+&É õ˝≤¢ uÛÑTeq–]˝À <˚y˚+Á<ä nqT
e÷ dü+|òüT düuÛÑT´ìMT<ä nq´eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TT#·THêï&Éì Äs√|æ+∫
πødüT ô|≥º&ÉeTT »]–q~. n+‘˚ø±≈£î+&Ü e÷ Á|ü#ês¡ yêVü≤qeTT
uÛÑTeq–]˝ÀìøÏ b˛sTTq|ü&ÉT e÷ }]˝À Á|ü#ês¡eTT #˚j·Te<ä›ì
n&ÉT|¶ &ü ç |ü+|æ+#·&eÉ TT »]–q~. ø£Ø+q>∑s˝Y À >√&ÉMT<ä ªªÅ‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·
uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·<äe+&çμμ nì ÁyêùdÔ, nÁ>∑≈£î\eTT yês¡Te∫à Ç~ Ŭø ’düÔe
eT‘·Á|ü#ês¡eTT <ëìì ‘·T&ç|æy˚j·TeTì #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. ¬s+&ÉT
s√E\ ÁøÏ+<ä≥ Äs¡¢>∑&ɶ˝À Á|ü#ês¡ yêVü≤qeTT+&É>± nø£ÿ&çøÏ ˇø£ nÁ>∑
≈£î\düT&ú TÉ e∫à Ç~ Åø¬ d’ eÔü Á|ü#ês¡eTT, á Á|ü#ês¡eTTqT ì*|æyj
˚ T· +&Éì
|òTü s¡¸D|ü&>É ±, Ä düeTj·÷ìøÏ e÷ Á>∑+<∏eä TT\T #·~$q yês¡T nø£ÿ&ÉT+&ÉT≥
e\q yêπs nÁ>∑≈î£ \eTTyê]øÏ ãT~∆ #Ó|Œæ |ü+|ü&eÉ TT »]–q~. nø£ÿ&ÉTqï
Á|ü»\T nìq e÷≥\T ªªÇ~ m+‘√ >=|üŒ C≤„qeTT. Ç+‘·ø±˝≤ìøÏ
>=|üŒ C≤„qeTT <=]øÏ+<äì y˚TeTT dü+‘√wü|ü&ÉT#·T+fÒ, düe÷C≤ìï
düs¡«HêX¯qeTT #˚dæq MTs¡T Bìì C≤„qeTT ø±<ä+{≤sê? ÇfÒ¢ e÷{≤¢&ç‘˚
}]˝À ˝Ò≈î£ +&Ü $TeTTà\qT y˚Ty˚T |ü+|ü⁄‘êeTTμμ nì nq&ÉeTT »]–q~.
á $<Ûeä TT>± Á|ü»˝Ò ‹s¡>ã∑ &ç ãT~∆ #Ó|ü düeTj·TeTT nìï#√{≤¢ edüT+Ô ~.
96
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT
>ö‘·eTãT<äT&∆ TÉ C≤„qeTT #Ó|Œæ ‘˚ n‘·qT nÁ>∑≈î£ \eTT yê&ÉT ø±<äì,
Äj·Tq~ y˚s¡T eT‘·eTì Á|ü#ês¡eTT #˚XÊs¡T. Ä ~qeTT >ö‘·eTT&ÉT
Væ≤+<äTy˚ ø£<ë! ‘·eT Ä~Û|‘ü ´· eTT ø=s¡≈î£ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT+&ç ãT<äTì∆ ï
N*à n‘·ì~ uÖ<ä∆eT‘·eTì #Ó|æŒ Væ≤+<ä÷eT‘·eTTqT+&ç y˚s¡T #˚XÊs¡T.
á ~qeTT uÖ<ä∆eT‘·eTT $<˚XÊ\˝À yê´|æ+∫j·TTHêï dü«<˚X¯eTT˝À
˝Ò≈î£ +&Ü #˚dqæ ~ nÁ>∑≈î£ \eTT yês¡T ø±<ë! á ~qeTT ãT<äT&∆ TÉ e÷yê&˚
uÖ<ä∆eTT Væ≤+<ä÷eT‘·y˚T nì #Ó|üø√˝Òì |ü]dæú‹ eTq≈£î @s¡Œ&çq~.
n˝≤π> Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T #Ó|ü Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT Væ≤+<ä÷
eT‘·eTT˝Àì uÛ≤>∑eTT ø±<äq&ÉeT÷, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·qT uÛ Ñ>∑eBZ‘˚
ø±<äq&ÉeTTqT ˇø£y|’Ó ⁄ü Á|ü»\T >∑eTìdüTHÔ êïs¡T. Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
>∑‘· 40 dü+e‘·‡s¡eTT\T>± uÀ~Û+#·T#·Tqï uÀ<Ûä Væ≤+<äT‘·«eTT˝ÀH˚
m+‘√ >=|üŒ<äì nìï eT‘·eTT\yês¡T ˇ|üø=qT#·T+&É>±, ‘·>∑TZ≈£î\eTT
yês¡ì nÁ>∑≈î£ \eTT#˚ nqã&çqyês¡+<äs÷¡ Væ≤+<ä÷ (Ç+<ä÷) C≤„qeTTqT
‘Ó\TdüTø=ì #Ó’‘·q´e+‘·T˝…’ nÁ>∑≈£î\eTT yê]øÏ ‹s¡>∑ã&ç C≤„qeTT #Ó|ü
dæú‹øÏ m~>±s¡T. ‘·>∑TZ≈£î\eTT yê]MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç Áã‘·T≈£î#·Tqï
nÁ>∑≈£î\eTTyê]ì ‘·>∑TZ≈£î\eTT yês¡+<äs¡÷ ˇø£ÿe÷s¡T yÓ*y˚ùdÔ, MT‘√
e÷≈£î dü+ã+<ÛäeTT e<äT› n+fÒ @eTe⁄‘·T+<√ #Ó|üŒqedüs¡eTT ˝Ò<äT.
n≥Te+{Ï dæ‹ú sê≈£î+&ÉT≥≈£î e÷ C≤„qeTTq≈£î n&ÉTs¶ êe<äì› nÁ>∑≈î£ \eTT
yê]øÏ eTØeTØ #Ó|ü#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Á|üuÀ<Ûä ùdyêdü$T‹