1. No category

1
1
Sesavali
2006 wlidan
saqarTvelos mTavrobis umniSvnelovanes prioritets warmoadgenda
saqarTvelos, rogorc tranzituli qveynis konkurentunarianobis ganviTareba misi
satransporto
koridorebis
gaumjobesebis
gziT.
aRniSnuli
mimdinare
procesi
momavalSic warmatebiT warimarTeba.
qveynis
ekonomikuri
ganviTarebis
TvalsazrisiT,
mezobel
qveynebTan
vaWrobis
xelSewyobasa da turizmis infrastruqturis ganviTarebas umTavresi roli eniWeba,
am mxriv ki, rogorc saxelmwifo aseve adgilobrivi mniSvnelobis sagzao qselis
gaumjobeseba
ganviTareba
mniSvnelovan
aucilebelia
faqtorebs
saTanado
ganapirobebs.
ekonomikuri
satransporto
zrdisTvis,
da
seqtoris
saqarTvelos
mosaxleobis cxovrebis pirobebis gasaumjobeseblad.
aRniSnulis gaTvaliswinebiT, igegmeba dasavleT saqarTveloSi martvilis raionis
sofel
JinoTasTan,
salxino-dadianebis
sasaxlesTan
misasvleli
Sidasaxelmwifoebrivi mniSvnelobis (S-77) saavtomobilo gzis me-4 kilometrSi.
aRniSnuli saavtomobilo gzis reabilitacia ganxorcielda xuTiode wlis ukan.
axali saxide gadasasvlelis mSeneblobis perspeqtiviT, sareabilitacio samuSaoebi
mizanmimarTulad
ar
ganxorcielda
daaxloebiT
100
metri
sigrZis
monakveTze,
romelic moicavs arsebul saxide gadasasvlels.
moqmedi
samSeneblo
normebiT
da
wesebiT.
gamoyenebuli iqna Semdegi teqnikuri
dokumentacia:
СНиП 2.05.03‐84 -“xidebi da milebi”;
СНиП 3.06.04‐91 -“xidebi da milebi”;
СНиП 3.02.03‐81 - “ximinjovani saZirkvlebi”;
СНиП 2.05.02‐85 - “saavtomobilo gzebi”;
СНиП III 4‐80* - “usafrTxoebis teqnika mSeneblobaSi”
СНиП III 3.01.01‐85 - “mSeneblobis organizacia”.
2
samuSao
proeqtis
damuSavebisas
2
proeqtiT
gansazRvruli
daxasiaTeba
saqmianobis
da
detalebis
saproeqto ubani mdebareobs dasavleT saqarTveloSi martvilis raionis
sofel
JinoTasTan,
salxino-dadianebis
sasaxlesTan
misasvleli
Sidasaxelmwifoebrivi mniSvnelobis (S-77) saavtomobilo gzis me-4 kilometrSi.
Gგzis reabilitaciidan gamomdinare aRniSnuli xidi ver uzrunvelyofs normebiT
gaTvaliswinebul moTxovnebs da saWiroa axali saxide gadasasvlelis
mSenebloba. samSeneblo monakveTi gadis, dausaxlebel teritoriaze.
aRsaniSnavia, rom axali saxide gadasasvleli arsebuli xidis 10 mtris
daSorebiT aSendeba. Axali saxide gadasasvlelis sigrZe 63 metri iqneba
xolo sigane 12.6 metri. Aarsebuli saxide gadasasvleli darCeba axali
saxide gadasasvlelis mSeneblobamde da Semdeg moxdeba misi demontaJi.
3
arsebuli gzisa da xidis aRweriloba
saproeqto ubanze arsebuli savali nawili warmodgenilia orzoliani
asfaltbetonis safariT. gzis sruli siganea 8 metri, ganivi kveTis
Semdegi tipuri geometriuli parametrebiT:
 1.0 m siganis xreSovani gverduli orive mxares
 3.0 m siganis a/b safariani moZraobis ori zoli
sur. 1: arsebuli xidis misasvleli gzis monakveTebi
arsebuli xidi ormaliania, 2@14 m sqemis malTa ganawilebiT;
burjebi, malis naSeni da fenili foladis konstruqciiTaa naSeni;
saxifaToa
sagzao
moZraobisaTvis
da
saWiroebs
gadaudebel
Secvlas(ix.sur.2). savali nawilis gabariti (3.20 m) uzrunvelyofs
mxolod calmxrivi sagzao moZraobis gatarebas. sagzao moZraobis
datvirTvis SezRudvaa 2,5 tonaZala.
sur. 2: arsebuli xidi
4
aRmosavleT
ganapira
burjTan
gaSiSvlebebSi
warmodgenilia
argelitebi, romelsac eyrdnoba ganapira burjis mcire CaRrmavebis
saZirkveli. dasavleT ganapira burji eyrdnoba foladis CarCos da
winaswardamzadebuli rkinabetonis konstruqciebisagan saxeldaxelod
Semofarglul SeuRlebis yrils, romelic
mowyobilia riynari
gruntisagan (ix.sur.3). Sualeduri burji warmoadgens foladis
profilovani elementebisagan Sekrul CarCos.
sur. 3: aRmosavleT(marcxniv) da dasavleT ganapira burjebis xedebi
saproeqto garemos Sefaseba
saxide gadasasvlelis yvelaze xelsayreli saproeqto variantis
SerCevis procesSi gaTvaliswinebuli unda iqnas, erTis mxriv,
saproeqto davalebis moTxovnebi, xolo meores mxriv, saproeqto
ubanze warmodgenili SezRudvebi da xelsayreli garemoebani, - maTi
naklovanebebi da upiratesobani.
imTaviTve cxadia,
rom
arsebuli
saxide
gadasasvleli unda
daeqvemdebaros
srul
demontaJs.
amdenad,
arsebuli
xidis
konstruqcia sainteresoa mxolod demontaJis samuSaoTa moculobebis
gansazRvris mizniT, xolo misi garemo faqtorebi ki, - rogorc
aucileblad
gasaTvaliswinebeli
gamocdileba
axali
saxide
gadasasvlelis proeqtirebis procesSi.
marcxena (aRmosavleT) ganapira burjTan warmodgenilia mSeneblobis
ori saxis narCeni. erTi warmoadgens uZvelesi xidis, yorebetonis
ganapira burjis narCenebs, xolo meore - axali saxide gadasasvlelis
5
rkinabetonis ganapira burjis
Sewyvetili mSeneblobis narCenebs.
orive maTgani mdebareobs arsebuli xidis aRmosavleT ganapira
burjis gverdiT(ix.sur.4). iqve, marcxena (aRmosavleT) ganapira
burjTan maxloblobaSi saproeqto gzas uerTdeba meoradi gza
daaxloebiT 10 % grZivi qanobiT. aRniSnuli mierTebis xreSovani
safari intensiuri wvimebis periodSi gadmodis da xSirad faravs
saproeqto gzis asfaltis safars. aRmosavleT ganapira burjidan
daaxloebiT 50 metrSi saproeqto gzaze mdebareobs marTkuTxa 3,3X2,5
m kveTis rkinabetonis mili. milis Warbi sigrZiT Tu vimsjelebT,
savaraudod es ukanaskneli aSenda xidis wamowyebuli mSeneblobis
dros im perspeqtiviT, rom saWiroebis SemTxvevaSi SesaZlebeli
yofiliyo
arsebuli
profilis
amaRleba
gzis
geometriuli
parametrebis gaumjobesebis mizniT (ix.sur.5). unda aRiniSnos, rom
arsebuli milis mimdebared grZivi profilis qanobi 8 %-s aWarbebs.
sur. 4: mSeneblobis narCenebi
aRmosavleT ganapira
burjTan(gaRma napirze)
sur. 5 arsebuli marTkuTxa mili
mSeneblobis ekonomiis mizniT, Tavis droze arsebuli saxide
gadasasvleli aSenebulia grZivi profiliT Cazneqil mrudze. agreTve,
saxide gadasasvlelis sigrZis ekonomiis mizniT dasavleT ganapira
burji SemoWrilia mdinaris kalapotSi, xolo es ukanaskneli gegmaSi
formirebulia mrudxazovnad(ix.sur.6); nakadi mimarTulia aRmosavleT
burjisaken da recxavs argeliti qanebiT agebul cicabo napirs.
amitom, xidis hidravlikuri xvreti asimetriuladaa datvirTuli, ZiriTadad gamoyenebulia marcxena (aRmosavleTi) malis xvreti, xolo
marjvena malis xvreti akumulaciis zonaSi mdebareobs da nawilobriv
amovsebulia riynari gruntiT.
rasakvirvelia, es naklovanebebi Serbilebuli unda iqnas axali
saxide gadasasvlelis proeqtirebisas, rac SeuZlebelia dasavleT
ganapira burjis adgilmdebareobis Secvlis, anu arsebuli profilis
awevis gareSe.
6
sur. 6 md. waCxuras kalapoti arsebulis xidis aRma biefSi
2.1. ganxorcielebuli saproeqto kvlevebi
damproeqteblis
mier
mobilizebulia
obieqtTan
dakavSirebuli
arsebuli
kvlevebi
da
masalebi,
kerZod,
saproeqto
ubnis
topografiuli (fizikuri) rukebi, “guglis” fotoimiji, arsebuli
zogadgeologiuri literatura, hidrometeorologuri da klimaturi
kvlevis sadgurebis statistikuri monacemebi.
pirvelive
SesaZleblobisTanave
ganxorcielda
savele
gasvla;
saproeqto obieqtisa da mimdebare garemos daTvaliereba, adgilobriv
mkvidrTa gamokiTxva; dasuraTeba da rekognoscireba; SesaZlo
alternatiuli mimarTulebebis mimoxilva.
topografuli agegmvis dawyebamde dadginda poligonuri marSruti.
damagrda, ganisazRvra da dokumentebuli iqna geodezuri punqtebi.
winaswari
eleqtronuli
marSruti
zeddebis
meTodiT
(“superimpozireba”) datanili iqna arsebul topografiul rukebze;
ganisazRvra topografiuli gadaRebis saWiro areali. topografiuli
agegmva ganxorcielda gzis winaswardadgenil derefanSi da mdinaris
kalapotSi.
arsebuli gzis, ganivi kveTebisa da rekomendebuli derefnis agegmva
moxda 20-metriani intervalebiT. aRniSnuli intervali saWiroebis
SemTxvevaSi mcirdeboda obieqtis specifiurobis mixedviT. agegmva
moicavda agreTve iseT topografiuli detalebs, rogoricaa arsebuli
gzebi, sadrenaJo nagebobebi, Senobebi, saxlebi, sakomunikacio xazebi
da sxv.
agegmva ganxorcielda Semdegi mowyobilobebis gamoyenebiT:
 1 c. maRalefeqturi navigaciis globaluri sistema Leica GPS 1200
 1 sruli sadguri Leica TPS 407
 1 sruli sadguri Trimble 3600
 1 c. maRalefeqturi navigaciis globaluri sistema Zeiss, ELTA
GPS Experience
 kompiuterebi “nouTbuqi” agegmvis kompiuteruli programebiT
 agegmvis damxmare mowyobiloba, rogoricaa tripodebi,
refleqtorebi, nivelirebis mowyobiloba da sxv.
7
amis Semdeg ganxorcielda agegmvis monacemebis kompilireba sabazo
rukebisa da reliefis cifruli modelis Sesaqmnelad. moxda
koordinatebisa da niSnulebis gamoTvla, regulireba da gardaqmna
gzis saproeqto CAD CARD/8.2 programis (gzis kompiuteruli
daproeqteba)
moTxovnebis
Sesabamisad.
CARD/8.2
reliefis
modelirebisa da trasirebis saproeqto kompiuteruli programa
Sedgeba samganzomilebian monacemTa mikroprocesoriani bazebisagan,
romelSic SesaZlebelia reliefis cifruli modelis Seqmna formis
Sesaxeb monacemebisa da agegmvis sxva saxis informaciis gamoyenebiT;
aseve,
SesaZlebelia
gzatkecilis
rekomendebuli
qanobebis
erTmaneTisadmi zeddeba miwis profilebis, ganivi kveTebis Sesaxeb
informaciis
misaRebad
da
miwis
samuSaoebis
moculobebis
saangariSod.
Sedgenilia arsebuli gzis sabaziso rukebi, romlebzec naCvenebia
gzis derefnis konturis detalebi. am sabaziso rukebis gamoyenebiT
SemuSavda cifruli modeli CARD/8.2 programis daxmarebiT.
mopovebul fizikur rukebze datanili iqna mdinareebis wyalSemkrebi
auzebi, dadgenili iqna hidravlikuri daxrilobebi da Sesabamisi
uzrunvelyofis
wylis
xarjebi
saTanado
meTodologiis
gamoyenebiT(ix.
danarTi 1:
hidrologiuri
angariSi).
arsebuli
reliefis
cifruli
modeli
gamoyenebuli
iqna
mdinaris
hidrologiuri
profilebisa
da
kveTebis
asagebad,
ramac
SesaZlebloba mogvca TiToeuli kveTisaTvis dagvedgina mdinareebis
hidravlikuri parametrebi, maRali wylis doneebi da gamorecxvis
niSnulebi. (ix. danarTi 1).
8
2.
17
6
DESIGN BRIDGE
md
.w
aCx
ur
a
sapr o eqt o xi d i
A1
Wabur R i l i
0+
11
BH-2
0+
12
9.
97
5
P1
14
8.
12
9
P2
0+
Wabur R i l i
BH-1
0+
16
5.
87
9
A2
md
r
xu
aC
w
.
i
Senak
ad i
nax.2 xidis gengegma
ganxorcielda zedapiruli sainJinro-geologiuri aRwera qanebis
warmodgenil gaSiSvlebebSi. aRsaniSnavia, rom ZiriTadi qanebi
argelitebi Zalian axlos gamodian zedapirze.
ganxorcielda detaluri sainJinro-geologiuri kvleva. burRvebi
ganxorcielda mdinaris orive mxares saTanado siRrmiT da agebuli
iqna liTologiri Wrilebi. sainJinro-geologiuri kvlevis detaluri
angariSi warmodgenilia danarTi 2-Si.
damproeqteblis mier ganxiluli iqna ramdenime saproeqto varianti:
1. saxide gadasasvleli arsebul mimarTulebaze winaswardamzadebuli
winaswardaZabuli tesebri rikinabetonis koWebis malis naSeniT 2@21
m malTa ganawilebiT
2. saxide gadasasvleli axal mimarTulebaze, arsebuli xidis zeda
biefSi winaswardamzadebuli winaswardaZabuli tesebri rikinabetonis
koWebis malis naSeniT 2@21 m malTa ganawilebiT.
9
3. saxide gadasasvleli axal mimarTulebaze, arsebuli xidis zeda
biefSi winaswardamzadebuli tesebri rikinabetonis koWebis malis
naSeniT 3@18 m malTa ganawilebiT.
Semdgomi detaluri proeqtorebisaTvis miRebuli iqna es ukanaskneli
varianti(ixileT zemoT naxazi 2).
proeqtirebis wyaroebi
teqnikuri davalebiT dadgenilia, rom proeqtirebisaTvis savaldebuloa
saqarTveloSi
moqmedi
standartebis
gamoyeneba,
rac
pirvel
rigSi
gulisxmobs
saavtomobilo
gzebis
departamentis
mier
gamocemul
“saqarTvelos saerTo sargeblobis saavtomobilo gzebis geometriuli da
struqturuli standartebi”-s miTiTebebis Sesrulebas.
saproeqto konsultantma angariSis momzadebisas gamoiyena aRniSnuli
standarti gzisa da saxide gadasasvlelis gabarituli parametrebis
daniSvnisas; saxide gadasasvlelis konstruqciuli elementebis zomebis
daniSvnisa da saproeqto gaangariSebebisaTvis ki gamoyenebuli iqna AASHTO
LRFD-02 (dayvanili datvirTvebisa da winaRobis proeqtirebis (LRFD)
meTodologia) proeqtirebis standartis 2007 wlis gamocemis miTiTebebi.
im calkeul SemTxvevebSi, sadac obieqturi mizeziT, ver moxerxda
saqarTvelos saerTo sargeblobis saavtomobilo gzebis standartis
gamoyeneba, vixelmZRvaneleT avtomagistralebisa da savtomobilo xidebis
proeqtirebis AASHTO standartis Sesabamisi specifikaciebiT.
datvirTvebis
saproeqto
monacemebis
dadgenisaTvis
gamoyenebulia
Sesabamis adgilobriv uwyebaTa mier gamoqveynebuli monacemebi. gruntis
aCqarebis koeficientis udidesi mniSvneloba aRebuli iqna Sesabamisi
normatiuli dokumentis daraionebis rukidan (saqarTvelos ekonomikis
saministros 2009 wlis 7 oqtombris brZanebuleba, samSeneblo normebi da
wesebi, “seismomedegi mSenebloba”, 01.01-09, ixileT Tavi 5, seismuri
saSiSroebis ruqa).
garkveuli tipis monacemebi, romlebic ar moipoveba zemoT aRniSnuli
standartis
specifikaciebis
mixedviT(magaliTad,
gruntis
damuSavebis
sirTulis kategoria, sagzao niSnebi da moniSvna), mopovebulia yofili
sabWoTa
kavSiris
standartebis
Sesabamisi
specifikaciebis
mixedviT(samSeneblo normebi da wesebi, СНиП).
damkveTis TanxmobiT, malis naSenis proeqti momzadebulia sabWoTa
kavSiris droindeli tipuri proeqtirebis seriuli warmoebis tesebri
rkinabetonis koWebis gamoyenebiT, rac avaldebulebs kontraqtors, malis
mSenebloba ganaxorcielos Semdegi normariuli dokumentaciis Sesabamisad:
Senoba-nagebobebis konstruqciebi, nakeTobebi da kvanZebi
seria 3.53.1-73: saavtomobilo xidebis tesebri kveTis 12,15 da 18 m sigrZis
dauZabavi rkinabetonis koWebis udiafragmo malis naSeni
gamoSveba "0": preoqtirebis masalebi. monoliTuri konstruqciebi da
kvanZebi. muSa naxazebi.
gamoSveba "1": rkinabetonis nakeTobani. muSa naxazebi.
[ТИПОВЫЕ КОНСТРУКЦИИ, ИЗДЕЛИЯ И УЗЛЫ ЗДАНИЙ И СООРУЖЕНИЙ;
СЕРИЯ 3.505.1-73: ПРОЛЕТНЫЕ СТРОЕНИЯ БЕЗ ДЯФРАГМ ДЛИННОЙ 12, 15 И 18 М ИЗ
ЖЕЛЕЗОБЕТОННЫХ БАЛОК ТАВРОВОГО СЕЧЕНИЯ С НЕРАПРЯГАЕМОЙ АРМАТУРОЙ ДЛЯ
АВТОДОРОЖНЫХ МОСТОВ:
10
ВЫПУСК 0 : МАТЕРЯЛЫ ДЛЯ ПРОЕКТИРОВАНИЯ. МОНОЛИТНЫЕ КОНСТРУКЦИИ И УЗЛЫ.
РАБОЧИЕ ЧЕРТЕЖИ
ВЫПУСК 1 : ЖЕЛЕЗОБЕТОННЫЕ ИЗДЕЛИЯ. РАБОЧИЕ ЧЕРТЕЖИ]
xidis proeqtirebis wyaroebi
bunebrivi datvirTvebis (hidravlikuri, qaris, temperaturuli cvalebadobis,
sagzao moZraobis intensiobis, gruntis seismuri aCqarebis da a. S.)
sidideebis dasadgenad gamoyenebuli iqna saqarTveloSi moqmedi Sesabamisi
normatiruli dokumentebisa da uwyebebis wyaroebi. xidis konstruqciuli
elementebi gaangariSebulia im pirobiT, rom daakmayofilos proeqtirebis
AASHRO standartiT gansazRvruli datvirTvebis (a) deformaciebisa da (b)
simtkicis zRvruli mdgomareobebis kombinaciebis moTxovnebi.
deformaciebis
zRvruli
mdgomareobis
mixedviT
datvirTvebis
kombinaciebisaTvis ganxiluli iqna konstruqciuli elementebis Zabvebis,
gadaadgilebebis, bzarwarmoqmnis, araturis ganawilebis, CaRunvebis da
samSeneblo awevis pirobebis adeqvaturoba.
simtkicis zRvruli mdgomaroebisaTvis gamokvleuli iqna konstruqciebis
simtkice da mdgradoba RerZul, mRunav da gadamWrel datvirTvebze.
masalaTa
winaRobis
saimedoobis
koeficientebi
aRebulia
AASHTO
proeqtirebis specifikaciebis mixedviT.
komerciulad xelmisawvdom kompiuterul programasTan erTad gamoyenebuli
iqna “eqselis” uwyisebi garkveuli specifiuri gaangariSebis Casatareblad.
gamoyenebuli programa iZleva datvirTvebis yvela SesaZlo kombinaciis
paketis generirebis saSualebas AASHTO proeqtirebis specifikaciebis 3.4.1.-1
cxrilis (datvirTvebis kombinaciebi da koeficientebi) mixedviT.
betonis elementebis proeqtireba dafuZnebulia masalebis qvemoT mocemul
maxasiaTeblebze da AASHTO-2007 swtandartis praqtikiT gamoyenebul
masalaTa maxasiaTeblebze. prioritetulad iqna ganxiluli adgilobrivad
xelmisawvdomi
masalebis
maxasiaTeblebis
gamoyeneba
proeqtirebisas.
proeqtiT gamoyenebuli betonis klasi C30 (28 dRis cilindris simtkice
kumSvaze 30 mpa) unda iyos yvela monoliTuri rkinabetonis
konstruqciisaTvis, xolo winaswardamzadebuli rkinabetonis konstruqciebi
unda damzaddes zemoT aRniSnuli normariuli dokumentaciis Sesabamisad
(betoni Б25, armatura A-III )
burjebis armaturis foladis Reroebi profilovania. igi akmayofilebs
AASHTO M31, Gklasi 60 (ASTM A-615, Grade 60) masalaTa specifikaciis
moTxovnebs denadobis zRvris aranakleb 420 mpa sididiT(Seesabameba
britanuli standartis S500 klass). satendero dokumentaciis naxazebiTa da
specifikaciebiT dadgenili armaturis Reroebis diametrebis sidideebi
cvalebadia 10 mm-dan 32 mm-mde.
sayrdeni nawilebi SeirCa ganapira da Sualeduri burjebisaTvis
Sesabamisad kompania “MAURER SÖHNE”-s standartis(an eqvivalenturi)
sayrdeni nawilebis katalogze dayrdnobiT raTa uzrunvelyos saproeqto
parametrebis gamoTvlili sidideebis moTxovnebi, rogoricaa maqsimaluri
vertikaluri Zala, saproeqto xazovani gadaadgilebebi(seismuri datvirTvis
11
kombinaciebis gaTvaliswinebiT) da mobrunebis saangariSo kuTxe, AASTO
LRFD/07 standartis 14.7.5 Tavis mixedviT.
“MAURER SÖHNE”
standartuli
proeqtis(an
eqvivalenturi)
D-80
specifikaciis sadeformacio nakerebi iqna daniSnuli ganapira burjebze
moTxovnili xazovani gadaadgilebebis saangariSo sidideebis mixedviT.
2.2. Zireuli saproeqto-sainJinro gadawyvetilebebi
proeqtirebisaTvis imTaviTve wayenebulia Semdegi moTxovnebi:
1. gzis kategoria: Sidasaxelmwifoebrivi mniSvnelobis
2. saproeqto siCqare - 60 km/sT.
3. moZravi datvirTva xidze - А11(НК-80) an HL-93
xidis savali nawilis geometriuli parametrebi
saxide gadasasvleli gegmaSi ganlagebulia 130 m radiusian mrudze.
davalebiT mocemulia xidis gamosayenebeli gabariti: Г‐8+2х0,75, Tumca zemoT
aRniSnuli mizeziT saproeqto xidis gabaritia Г‐10+2х0,75(ix.nax.3).
12 600
10 000
1 300
147
750
403 (cval ebad i a)
1 300
m in. 3 250
min. 3 250
(cval ebad i a) 403
750
147
z R ud ar i
ÃÎ ÑÒ 26804-86
sagz ao mo ni Svna
sagz ao mo ni Svna
ROAD MARKING
2.0 %
max 4.0 %
ROAD MARKING
*
mo
sagz ao mo ni Svna
3.
ROAD MARKING
2.0 %
nax.3 savali nawilis tipuri geometriuli monacemebi
gzis monakveTebisaTvis mowodebuli tipuri ganivi profilis geometriuli
monacemebi Semdegnairia:
savali zolebis raodenoba
gamyofi zoli
ZiriTadi ganivi profilis forma
savali nawilis ZiriTadi ganivi qanobi
sagzao gverdulebis ZiriTadi ganivi qanobi
savali zolis sigane
gamagrebuli gverdulis sigane
moxreSili gverdulis sigane
sagzao kalapotis sruli sigane
2
ar gamoiyeneba
ormxriv qanobiani
2,0 %
4 %
3.25 m
0.5 m
1.0 m
5.5 m
gzis monakveTebis tipuri ganivi profilis mixedviT safaris sruli sigane
7.5 metrs. xidis savali nawilis gabariti (Tvalamrididan Tvalamridamde)
daniSnulia 10.0 metri sididiT, romelic orive mxares cvalebadi siganis
12
usafrTxoebis zolebs (ix nax. 6). saproeqto xidis kveTi gzis kveTTan
dakavSirebulia 20 m-mde sigrZis gardamavali monakveTebiT xidis orive
mxares misasvlelebze.
miyenebuli datvirTvebis mimoxilva
tipuri ganivkveTis zomebidan gamomdinare daniSnuli konstruqciuli
elementebis mixedviT TiToeuli variantisaTvis dadgenili iqna moqmedi
mudmivi da droebiTi jgufis datvirTvebi savaldebulo saxelmZRvanelo
miTiTebebis Sesabamisad.
malis naSenis angariSi ganxorcielebulia zemoT aRniSnuli normatul
dokumentSi. burjebis angariSisas AASHTO LRFD-02 (dayvanili datvirTvebisa
da winaRobis proeqtirebis (LRFD) meTodi) proeqtirebis standartis 2007
wlis gamocemis miTiTebebi iqna gamoyenebuli, Tumca unda aRiniSnos, rom
moZravi datvirTva am SemTxvevaSi miyenebulia AK11 standartuli datvirTvis
mixedviT.
sakuTari
wonis
da
zednadebi
mudmivi
datvirTva
gamoTvlilia
konstruqciuli
elementebis
saproeqto
zomebis
mixedviT,
romelic
saproeqto naxazebSia mocemuli. erTeuli moculobiTi wonis mniSvnelobebi
calkeuli konstruqciuli elementebisa da xidis komponentebisaTvis
mocemulia cxrili 5.1-Si
cxr. 1: konstruqciul angariSebSi gamoyenebuli mudmivi datvirTvis erTeuli
moculobiTi wonebi
DEmasala
moculobiTi
wona, kn/m3
bitumovani safari
23.0
standartuli datkepnili qviSa, Tixa, lami
19.25
25.00
betoni – saSoalod mZime f’c≤35 mpa simtkicis
RorRi, qviSa-xreSi, balasti,
22.50
foladi
78.50
kldovani kaWari
27.0
wyali
10.00
qaris datvirTva malis naSenze efuZneba qaris zemoqmedebis qveS myofi
fasadis nawilis farTobs, romelic, rogorc wesi, vrceldeba malis naSenis
koWisa
da
usafrTxoebis
zRudaris/moajiris
simaRlis
farglebSi.
angariSebSi qaris siCqaris sidided aRebulia 160 km/sT. qaris datvirTva
modebulia sayrdeni nawilebis doneze sayrdeni nawilebis zomebis
dasadgenad da burjebis konstruqciuli angariSisaTvis.
hidravlikuri nakadis datvirTva xidis burjebze daangariSebulia
nakadis maqsimaluri siCqarisaTvis, 3.4 m/wm(ix. danarTi 1, hidrologiuri
angariSi)
temperaturuli
cvalebadobiT
gamowveuli
datvirTvebi
gaTvaliswinebulia yvela konstruqciuli elementisaTvis.
maqsimaluri
temperatura - 40°C, minimaluri temperatura - -40°C, saSualo wliuri
temperatura – 12.8°C.
13
samSeneblo datvirTva gaTvaliswinebulia saproeqto konsultantis mier
SemoTavazebuli mSeneblobis TanmimdevrobisaTvis. Tumca, mSeneblobis
ganxorcielebisas,
kontraqtorma
unda
gaiTvaliswinos
samSeneblo
datvirTvebi mis mier SemoTavazebuli teqnologiis mixedviT.
qveiTTa
moZravi
datvirTva
3.6kn/m2
sididiT
trotuarebis srul siganeze xidis orive mxares.
gaTvaliswinebulia
sxva
datvirTva
rogoricaa
gazmomaragebis
milis
gaTvaliswinebulia standartis moTxovnebis Sesabamisad.
datvirTva
saeqspuatacio datvirTvisaTvis igulisxmeba, rom xidis
ganaxlebis dros xidze sagzao moZraoba SezRuduli iqneba.
kapitaluri
seismuri datvirTvebis saangariSod saproqto xidebi ganxilulia rogorc
“sasicocxlo mniSvnelobis xidis” kategoria (Essential Bridges) AASHTO LRFDO
3.10.3 Tavis klasifikaciaSi. gruntis tipi saproeqto xidisaTvis xvdeba tipi
II-is klasifikaciaSi AASHTO LRFDO 3.10.5 Tavis mixedviT. seismuri angariSi
ganxorcielda proeqtirebis AASHRO standartis “reagirebis speqtraluri
analizi”-is meTodiT horizontalur sibrtyeSi.
 gruntis aCqarebis koeficientis udidesi mniSvneloba A=0.3g(2.95
m/wm2) ganmeorebadobis 1000-wliani periodisaTvis aRebuli iqna
Sesabamisi normatiuli dokumentis daraionebis rukidan martvilis
raionis sofeli JinoTasaTvis, romelic xvdeba MSK sistemis
daraionebis mixedviT 9-balian zonaSi (saqarTvelos ekonomikis
saministros 2009 wlis 7 oqtombris brZanebuleba, samSeneblo
normebi da wesebi, “sismomedegi mSenebloba”, 01.01-09, ixileT aqve
seismuri saSiSroebis ruqa).

samSeneblo moednis klasi B: kldovani da marcvlovani grunti
ganivi talRis gavrcelebis siCqaris sidideebis Semdegi
diapazonisaTvis: 2500 futi/wm(763 m/wm)≤vs≤5000 futi/wm(1525 m/wm).

seismuri datvirTva modebulia xidis konstruqciaze, rogorc
dinamiuri datvirTva “reagirebis speqtraluri meTodis” mixedviT
14
sur.4: seismuri saSiSroebebis saxelmZRvanelo ruka
wyalsarini sistema xidis nafenze daproeqtebulia zemoT aRniSnuli
sabWoTa droindeli normatiuli dokumentaciis mixedviT trotuarebze gare
gadadinebiT.
saproeqto datvirTvebi saZirkvlebze
standartis me-10 Tavis miTiTebebs.
iTvaliswinebs
AASHTO
LRFD-07
saZirkvlis tipis SerCeva efuZneba gamokvleul sainJinro-geologiur
pirobebs da obieqtis sxva specifiur SezRudvebs. upirvelesad ganxiluli
iqneba brtyeli saZirkvlis arCevanis Sesabamisoba rogorc konstruqciis
simtkicisa
da
mdgradobis,
iseve
maTi
safuZvlebis
geoteqnikuri
mzidunarianobis saWiroebebTan.
yvela saproeqto parametri gruntis fizikur-meqanikuri maxasiaTeblebisa
aRebulia
ganxorcielebuli
sainJinro-geologiuri
kvlevis
angariSis
Sesabamisi monacemebidan (ix. danarTi 2).
moqmedi reaqciis Zalebis (vertikaluri da horizontaluri Zala da
mRunavi
momentebi)
maqsimaluri
sidideebi
aiReba
Sesabamisi
xidis
konstruqciuli analizis angariSidan simtkicisa da deformaciebis zRvruli
mdgomareobis kombinaciebis mixedviT, rogorc yvelaze araxelsayreli
simtkicis, gadaadgilebis da saerTo mdgradobis pirobebze saangariSod.
datvirTvebis kombinaciebisaTvis wonasworobis Semdegi pirobebi iqna
Semowmebuli:
a) deformaciebis zRvruli mdgomareobis mixedviT:

saZirkvlis jdena

saZirkvlis saerTo mdgradoba gadayiravebaze da gacurebaze
b) simtkicis zRvruli mdgomareobis mixedviT:
 fuZis mzidunarianoba
proeqtirebis mimoxilva
15
(saxide gadasasvleli
ganawilebiT, 3@18 m)
winaswardamzadebuli
tesebri
rkb
koWebis
malTa
gzis proeqtireba
misasvleli gzis monakveTebis proeqtireba warimarTa erTis mxriv saproeqto
saxide gadasasvlelis konstruqciuli moTxovnebis, xolo meores mxriv arsebuli
naklovanebebis
maqsimalurad
aRmofxvris
SesaZleblobis
gaTvaliswinebiT.
qvemoT xazgasmulia arsebuli misasvleli gzis monakveTebisa da saxide
gadasasvlelis naklovanebebi da proeqtiT gaTvaliswinebeli Sesabamisi
gaumjobesebis RonisZiebebi:
#
arsebuli naklovaneba
proeqtis midgoma/gaumjobeseba
1
marcxena napiridan misasvleli gzis
monakveTis grZivi profilis qanobi 8  grZivi qanobi Semcirebulia 7
%-s
aRwevs;
ar
Seesabameba
am
%-mde standartis minimaluri
dawesebul
mniSvnelobis
gzisaTvis
moTxovnis Sesabamisad
standartis moTxovnebs.
2 marcena napiridan misasvleli gzis  adgilobrivi gzis mierTebaze
monakveTTan
adgilobrivi
gzis
grZivi qanobi Semvirebulia 4
mierTebaze
grZivi profili 10 %-s
%-mde
aRemateba, rac warmoqmnis arasaTanado  mierTebaze da xidTan
wyalarinebis pirobebs; adgili aqvs
misavleli gzis Sesabamis
gzaze didi raodenobiT Camonatanebs.
monakveTze
gaTvaliswinebulia
rkinabetonis kiuveti
3 marcena napiridan misasvleli gzis  proeqtirebis standartis
monakveTis grZivi profilis Cazneqili
minimaluri moTxovnis
mrudis
radiusi
700
metria;
ar
Sesabamisad radiusi
Seesabameba am mniSvnelobis gzisaTvis
gazrdilia 1700 m-mde
dawesebul standartis moTxovnebs.
damatebiTi yrilis
saSualebiT
4 marcena napiridan misasvleli gzis  yrilis fenis gazrdili
monakveTze
arsebul
marTkuTxa
simaRlis uzrunvelsayofad
rkinabetonis mils ar gaaCnia sainJinro
arsebuli milis saTavisze
da
proeqtirebis
praqtikiTa
moewyoba 1 metri simaRlis
gaTvaliswinebuli
standartiT
monoliTuri rkinabetonis
sakmarisi sisqis yrili fena;
parapeti.
5 mocemul
topografiul
pirobebSi  saxide gadasasvleli
droebiTi
garTulebulia
daproeqtebulia axal
mowyoba
arsebuli
gadasasvlelis
mimarTulebaze mSeneblobisas
sagzao
moZraobis
Seuferxebebli
arsebuli xidis droebiTi
gatarebisaTvis
SenarCunebiT.
6 gegmaSi sworxazovani xidis SemTxvevaSi  saxide gadasasvleli gegmaSi
saproeqto ubnis farglebSi misasvlel
ganlagebulia mrudze.
monakveTebze
geometrulad
SeuZlebelia
standartis
mier
moTxovnili horizontaluri mrudis
minimalurad aucilebeli sididis (130
m) radiusis uzrunvelyofa
7 misasvleli
gzis
monakveTebi  daniSnulia saTanado
kerZo
moqceulia
orive
mxridan
konstruqciis rkb kedeli,
16
riTac, erTis mxriv,
uzrunvelyofilia gazrdili
simaRlis yrilis Sekaveba,
meores mxriv ki miwis
gamosyidvis proceduris
Tavidan arideba.
arsebul RobeebTan
saWiroebis mixedviT ewyoba
rkinabetonis kiuvetebi.
 saproeqto ganapira burji
ganlagebulia siRrmeSi
garkveuli rezerviT
 ganapira burji
daproeqtebulia ximinjovani
saZirkvliT
sakuTrebaSi
arsebuli
ezoebiT
koridorSi;
axali
SezRudul
simaRlis
mimarTulebaze
gazrdili
yrilis
mSenebloba
moiTxovs
met
koridors
da
saWiroebs
miwis
gamosyidvis xangrZliv, ZviradRirebul
proceduras.

8
marcxena ganapira burjis mdgradoba
safrTxeSia ferdis intensiuri eroziis
Sedegad
malis mSeneblobis meTodi
malis naSenis koWebi winaswar mzaddeba saTanado aRWurvilobisa da
kvalifikaciis saamqroSi, miewodeba samSeneblo obieqtze da
saproeqto
mdgomareobaSi montaJdeba saTanado mzidunarianobis amwe(ebi)s gamoyenebiT.
malis naSenis kveTi Sedgeba 18 metri sigrZis 7 cali winaswardamzadebuli
tesebri rkinabetonis koWisagan (wd koWi: betonis klasi Б25, armaturis klasi
А-III)
romlis
Taros
gverdidan
gaaCnia
damakavSirebeli
armaturis
gamonaSverebi. am ukanasknelis saSualebiT wd koWi samontaJo mdgomareobaSi
gamonoliTebuli iqneba erTmaneTTan mTeli xidis sigrZeze (ix. nax.4)
aranakleb 30 mm sisqis Semasworebeli feniT. Semasworebeli fenis sisqis
ekonomiis mizniT, ganivkveTSi koWebi montaJdeba ise, rom dayrdnobis
niSnulebi maqsimalurad miesadagos savali nawilis ganiv profils. savali
nawilis Semasworebel fenas gaaCnia saproeqto ganivi profili, romelzec
ewyoba 120 mm sisqis safari (10 mm hidrosaizolacio fena, 40 mm betonis
damcavi fena mavTulbadeze, 70 mm asfaltis safari)
12 600
10 000
1 300
147
750
403 (cval ebad i a)
cel i
1 300
m in. 3 250
(cval ebad i a) 403
m in. 3 250
147
750
z R ud ar i
208-75]
ÃÎ ÑÒ 26804-86
sagz ao mo ni Svna
sagz ao mo ni Svna
ROAD MARKING
2.0 %
ROAD MARKING
max 4.0 %
*
mo aj i
sagz ao mo ni Svna
3.503-1
ROAD MARKING
1 050
2.0 %
mo no l i T u
CAST IN SITU
r kb ko Wi /RC GIRDER* *
1 200
1 300
400
1 700
1 300
r kb ko Wi /RC GIRDER* *
3.503.1-73: Á1-18-3
CAST IN SITU MEMBER* * *
3.503.1-73: Á2-18-3
550
r kb ko Wi /RC GIRDER* *
mo no l i T ur i ubani
400
1 700
1 300
400
3.503.1-73: Á2-18-3
1 300
1 700
1 700
12 600
17
400
1 300
400
1 700
1 300
400
1 700
1 300
550
1 200
1 300
650
650
320
240
R2
R2
00
00
900
1 050
150
320
160
nax.4 malis naSenis tipuri konstruqcia
sadeformacio nakerebi xidis mTel siganeze ewyoba ganapira da Sualedur
burjebze (sul 4 cali) savali nawilis safaris mowyobamde. maTi
montaJisaTvis
aucilebelia,
ganxorcieldes
winaswardamzadebuli
rkinabetonis koWebis Taros nawilis demontaJi kididan 400 mm siganeze. am
dros aucileelia TaroSi arsebuli armatura SenarCundens maTTan
sadeformacio
nakeris
dakavSirebis
mizniT.
Taros
moSlili
ubani
damonoliTTdeba sadeformaco narerTann erTad am ukanasknelis montaJis
Semdeg.
18
3
saqarTvelos garemosdacviTi politika da kanonmdebloba
saxelmwifo politikis erT-erTi ZiriTadi mimarTulebaa erovnuli
kanonmdeblobis, maT Soris gzS-sTan dakavSirebuli sakanonmdeblo
aqtebis, evropul standartebTan SesabamisobaSi moyvana, miuxedavad
imisa, rom garkveuli progresi ukve SeimCneva, saqarTvelos jer kidev
seriozuli
samuSao
aqvs
Casatarebeli
im
procedurebis
gansaxorcieleblad, romlebic gansazRvrulia Semdeg direqtivebSi:
- evrogaerTianebis sabWos 1985 wlis 27 ivnisis direqtiva
85/337/EEC calkeuli sazogadoebrivi da kerZo proeqtebis
garemoze zemoqmedebis Sefasebis Sesaxeb da am direqtivis
SesworebaSi – 97/11/EEC direqtivaSi.
- evrogaerTianebis sabWos 1996 wlis 24 seqtembris 96/61/EC
direqtiva dabinZurebis Tavidan acilebis da kontrolis
integirebuli zomebis Sesaxeb.
saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdeblobis safuZvels Seadgens
saqarTvelos konstitucia (1995 weli), romlis 37-e muxlis Tanaxmad:
`yvelas aqvs ufleba cxovrobdes janmrTelobisaTvis uvnebel
garemoSi, sargeblobdes bunebrivi da kulturuli garemoTi. yvela
valdebulia gaufrTxildes bunebriv da kulturul garemos~ (punqti
3);
`adamianis
janmrTelobisaTvis
usafrTxo
garemos
uzrunvelsayofad,
sazogadoebis
ekologiuri
da
ekonomikuri
interesebis Sesabamisad, axlandeli da momavali Taobebis interesebis
gaTvaliswinebiT saxelmwifo uzrunvelyofs garemos dacvas da
racionalur bunebaTsargeblobas~ (punqti 4).
am uflebis realizebisaTvis miRebulia mTeli rigi sakanonmdeblo da
normatiuli aqtebi, romlebic asaxaven saxelmwifo pozicias am
sferoSi, iTvaliswineben mTeli rigi saerTaSoriso konvenciebis
moTxovnebs da moicaven garemos dacvis RonisZiebaTa mTel kompleqss.
qvemoT warmodgenilia garemoze zemoqmedebis Sefasebis sferosTan
dakavSirebuli sakanonmdeblo da kanoqvemdebare aqtebis CamonaTvali:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
“garemos dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
“garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
“ekologiuri eqspertizis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
“licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
“produqtis usafrTxoebisa da Tavisufali mimoqcevis kodeqsi”;
“wylis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
“atmosferuli haeris Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
“saqarTvelos tyis kodeqsi”;
“saqarTvelos “wiTeli nusxisa” da “wiTeli wignis” Sesaxeb”
saqarTvelos kanoni;
10. “daculi teritoriebis sistemis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
19
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
“daculi teritoriebis statusis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
“wiaRis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
“niadagis dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
„birTvuli da radiaculi usafrTxoebis Sesaxeb“ saqarTvelos
kanoni;
„saSiSi nivTierebebiT gamowveuli zianis kompensaciis Sesaxeb“
saqarTvelos kanoni;
“saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsi”;
“saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi”;
“saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi”;
“aucilebeli
sazogadoebrivi
saWiroebisaTvis
sakuTrebis
CamorTmevis wesis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni;
„kulturuli memekvidreobis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni;
„saqarTvelos „wiTeli nusxis“ damtkicebis Sesaxeb“ saqarTvelos
mTavrobis 2014 wlis 20 Tebervlis #190 dadgenileba;
„garemoze zemoqmedebis Sefasebis Sesaxeb“ debulebis damtkicebis
Taobaze“ garemosa da bunebrivi resursebis dacvis ministris 2013
wlis 15 maisis brZaneba #31
`garemos
xarisxobrivi
mdgomareobis
normebis
damtkicebis
Sesaxeb” saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri
dacvis ministris 2001 wlis 16 agvistos brZaneba 297/n;
”atmosferuli haeris mavne nivTierebebiT dabinZurebis indeqsis
gamoTvlisa
da
atmosferuli
haeris
mavne
nivTierebebiT
dabinZurebis doneebis mixedviT gansakuTrebiT dabinZurebuli,
maRali dabinZurebis, dabinZurebuli da dabinZurebis armqone
kategoriis
regionebisaTvis
atmosferuli
haeris
mavne
nivTierebebiT dabinZurebis indeqsebis sidideebis teqnikuri
reglamenti” saqarTvelos mTavrobis dadgenileba M448, 2013 wlis
31 dekemberi;
`atmosferul harSi mavne nivTierebaTa zRvrulad dasaSvebi
gafrqvevis
normebis
gaangariSebis
teqnikuri
reglamenti~,
saqarTvelos mTavrobis dadgenileba M408, 2013 wlis 31 dekemberi
konvencia biologiuri mravalferovnebis Sesaxeb;
konvencia “gareuli cxovelebis migrirebadi saxeobebis dacvis
Sesaxeb”;
konvencia saerTaSoriso mniSvnelobis, gansakuTrebiT wylis
frinvelTa sabinadrod vargisi Warbteniani teritoriebis Sesaxeb.
20
4
dagegmili saqmianobis ganxorcielebis raionis bunebrivi
da
socialuri
garemos
fonuri
mdgomareoba
da
reliefur-morfologiuri pirobebi
მარტვილის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს დასავლეთ საქართველოს
ჩრდილო–აღმოსავლეთ ნაწილში, ოდიშის დაბლობზე (სამხრეთი ნაწილი) და
ეგრისის ქედის მთისწინეთში (ცენტრალური ნაწილი) და მის სამხრეთ კალთებზე
(ჩრდილოეთის ნაწილი). მას ჩრდილოეთით ესაზღვრება ხონისა და ცაგერის,
სამხრეთით აბაშის, დასავლეთით სენაკისა და ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტები.
მარტვილის ტერიტორიის სამხრეთ ნაწილი უჭირავს დაბლობს, რომელიც
სამხრეთ დასავლეთიდან ჩრდილო–აღმოსავლეთისაკენ მაღლდება 60–დან 120–
170 მ–მდე. უმაღლესი ადგილი ტეხურას სათავე მდებარეობსზღვის დონიდან 3003
მ–ზე. მარტვილის ტერიტორიას სამხრეთ დასავლეთით ასხის მთის მასივი
გასდევს, რომელიც მდიდარია კარსტული გამოქვაბულებით და ჩანჩქერებით,
წიაღისეული საბადოებითა და საამშენებლო კირქვით. ლებარდეს ჩექოლასა და
დვირის მთები მდიდარის სამკურნალო მინერალური წყლებით. მდინარეთა
ხეობები ნაპირებზე ქმნის რელიეფურ წარმონაქმნებს, მცირე მდინარისპირა
ვაკეებს და ზეგნებს, სადაც ათასწლოვან ალუვიურ ნიადაგზე შესანიშნავი ბაღებია
გაშენებული. მთის მასივები მდიდარია სხვადასხვა მცენარეტა და ცხოველთა
უნიკალური ჯიშებით. ტერიტორია 881 კვ კმ–ია, მათ შორის სასოფლო სამეურნეო
სავარგულებს უკავუია 300 კვ, კმ.
4.1
კ ლი მ ა ტ ი
სამეგრელო დასავლეთ საქართველოს ზღვის ნოტიო სუბტროპიკული ჰავის
ოლქშია მოქცეული. სამეგრელოს ვაკე-დაბლობი და გორაკ-ბორცვიანი ზოლი
გამოირჩევა ნოტიო თბილი ჰავით, უთოვლო ზამთრით და ცხელი ზაფხულით.
საშუალო და მაღალმთიანი ადგილებისათვის კი დამახასიათებელია შესაბამისად
ზომიერად ცივი და ცივი ჰავა, თოვლიანი ზამთრით და ხანმოკლე ზაფხულით.
სამეგრელოს ტერიტორია დასავლეთ საქართველოსთან ერთად სუბტროპიკული
და ზომიერი სარტყლების საზღვარზე მდებარეობს, რიც გამოც მზის რადიაციის
საკმაოდ მაღალი მაჩვენებლით ხასიათდება. მზის ნათების ხანგძლივობა წლის
განმავლობაში 1800-2200 სთ-ის ფარგლებში მერყეობს. ეს მაჩვენებელი მაღალია
ვაკე ზღვისპირა ზონისთვის და ზღვიდან დაშორებისა და რელიეფის სიმაღლის
და ღრუბლიანობის მატებასთან.
სამეგრელოს ჰავის ხასიათზე დიდ გავლენას ახდენს შავი ზღვის სიახლოვე,
ზღვის ზედაპირზე ტემპერატურა მთელი წლის განმავლობაში 90C -ზე დაბლა არ
ჩამოდის. ზაფხულობით კი 24-450C -ს აღემატება. დამახასიათებელია მაღალი
რადიაციული ბალანსი, რაც მაღალ თერმულ რეჟიმს განაპირობებს. სამეგრელოს
ვაკე - დაბლობზე და გორაკ - ბორცვიან ზოლში ჰაერის საშუალო ტემპერატურა
ბარში 14 0C-ს აღემატება, მთაში კი 10-120C -ს შეადგენს. ყველაზე ცივი თვე
იანვარია, ამ დროს საშუალო თვიური ტემპერატურა ვაკე ნაწილში 6-70C-ს უდრის,
მთიან ზონაში კი უარყოფითია. ყველაზე თბილი თვეებია ივლისი და აგვისტო.
21
ივლის-აგვისტოს საშუალო თვიური ტემპერატურა ვაკე-დაბლობზე 220C-ს
აღემატება, მთიან რეგიონში 15-160C- ის საზღვრებში ცვალებადობს.ნალექების
წლიური ხარჯი 1400-3000 მმ-ის საზღვრებში ცვალებადობს. ნალექების სიუხვით
განსაკუთრებით საშუალო და მაღალმთიანი რეგიონები გამოირჩევა. 100C-ზე
მაღალი აქტიურ ტემპერატურათა ჯამი 4000-45000C -ია.
მარტვილის
მუნიციპალიტეტის
ტერიტორიაზე
ვრცელდება
ნოტიო
სუბტროპიკული ჰავა. ბარში იცის რბილი ზამთარი და ხანგრძლივი ცხელი
ზაფხული ნალექების მაქსიმუმით შემოდგომა - ზამთარში, მთისწინეთში
დამახასიათებელია ზომიერად ცივი ზამთარი და ხანგრძლივი თბილი ზაფხული,
ხოლო დაბალმთიან ზონაში ზომიერად ცივი ზამთარი და ხანგრძლივი გრილი
ზაფხული. საშუალომთიან ზონაში გვხვდება შედარებით ხანგრძლივი ცივი
ზამთარი და გრილი მოკლე ზაფხული. ეგრისის ქედის მაღალმთიან ზონაში
ნამდვილ ზაფხულს მოკლებული მკაცრი ჰავაა. ბარში იანვრის საშუალო
ტემპერატურა 3,5 0C, საშუალომთიან ზონაში -40C შეადგენს, შესაბამისად ივლისის
საშუალო ტემპერატურაა 23- 120C. ბარში წელიწადში საშუალოდ 1400 – 1600 მმ
ნალექი მოდის, იგი სიმაღლის მიხედვით მატულობს და 2600 მმ აღწევს.
sakvlevi
ubnis
klimaturi
pirobebis
Sefaseba
eyrdnoba
martvilis
(90)
meteosadgurebis
uaxloesi
meteosadguri).
monacemebs
monacemebi
(sakvlev
miRebulia
obieqtTan
samSeneblo
klimatologiis standartiT (pn 01.05-08).
saqarTvelos samSeneblo klimaturi daraionebis rukis mixedviT
raioni miekuTvneba III klimatur da III-b qveraions. ianvris saSualo
temperature
+20C-dan
+60C-de
icvleba,
xolo
ivlisis
saSualo
temperatura +220C-dan +280C-is farglebSia.
haeris temperaturuli parametrebi mocemulia cxrilebSi.
haeri temperatura - cxrili 2.1
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
wlis
saSualo
Tveebi
4.4
5.3
8.1
12.4
17.1
20.2
22.1
22.5
19.3
15.5
10.9
7.2
13.8
absol
uturi
minimum
i
absol
uturi
maqsimu
mi
e
cxeli
Tvis
saS
e civi
xuTdR
iuri
yvelaz
e civi
dRis
saS
yvelaz
e civi
period
is saS
haeri temperatura - cxrili 2.2
saSualo
temperature
13 saaTze
22
27.8
-3
-6
yvelaze
cxeli
Tvis
40
yvelaze
civi Tvis
-18
7.0
26.9
4.6
Tveebi
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
70
69
69
68
72
76
81
80
80
74
69
67
wlis
saSualo
haeris fardobiTi tenianoba - cxrili 2.3
78
qaris maxasiaTeblebi - cxrili 2.4
qaris saSualo
udidesi da
umciresi
siCqare, m/wm
Ca
a
sa
s
9/7
9/4
42/14
6/5
6/11
sd
d
3/13 22/39
Cd
ivlisi
C
ianvari
qaris mimarTulebis ganmeoradoba
(%) ianvari, ivlisi
3/7
5.1/0.8
2.8/0.7
qaris maxasiaTeblebi - cxrili 2.4
C
Ca
a
sa
s
sd
d
Cd
Stili
qaris mimarTulebis da Stilis
ganmeoradoba (%) Stili
7
7
29
5
8
8
31
5
30

atmosferuli naleqebis raodenoba weliwadSi Seadgens – 1904mm;

naleqebis dReRamuri maqsimumi – 190mm;

Tovlis safaris wona – 0.50kpa;

Tovlis safaris dReTa ricxvi – 18;
qaris wnevis normatiuli mniSvneloba w0 5 weliwadSi erTxel 0.85kpa;
qaris wnevis normatiuli mniSvneloba w0 15 weliwadSi erTxel 0.85kpa;
23
1 weliwadSi erTxel mosalodnelia qari, siCqariT 28 m/wm;
5 weliwadSi erTxel mosalodnelia qari, siCqariT 36 m/wm;
10 weliwadSi erTxel mosalodnelia qari, siCqariT 39 m/wm;
15 weliwadSi erTxel mosalodnelia qari, siCqariT 42 m/wm;
20 weliwadSi erTxel mosalodnelia qari, siCqariT 43 m/wm;
gruntebis sezonuri gayinvis normatiuli siRrme, sm:
Tixovani da Tixnari - 0;
wvrili da mtvrisebri qviSis qviSnari – 0;
msxvili da saS. simsxvilis xreSiseburi qviSis – 0;
msxvilnatexovanis – 0.
4.2 geomorfologiuri pirobebi da geologiuri agebuleba
sakvlevi obieqtebi mdebareoben martvilis raionSi sofel
salxinos midamoebSi, md. waCxuras marjvena da marcxena sanapiro
zolSi.
ubani
geomorfologiuri
TvalsazrisiT
Sedis
saqarTvelos
beltis dasavleTi daZirvis olqSi, reliefi akumulaciur-eroziuli,
xolo nawilobriv eroziul-denudaciuria. teqtonikuri daraionebis
mixedviT miekuTvenba amierkavkasiis mTaTaSua ares, dasavleT daZirvis
molasur zonas, odiSis bloks.
raioni geologiurad agebulia neogenuri - Sua miocenuri asakis
zRviur molasuri qanebiT: Tixebi, qviSaqvebi, konglomeratebi (zogan
bazaluri),
mergelebi,
liTologiurad
yavisferi
da
ooliTebi
warmodgenilia:
molurjo-ruxi
da
argilitis
feris
qviSaqviani
msgavsi
TixebiT
kirqvebi.
TxelSreebrivi
qviSaqvebis
Txeli
SuaSreebiT, qviSaqvebiT, konglomeratebiT da mergelebiT.
naleqebis
gamofitvis
qerqis
simZlavre
aRniSnuli
raionis
farglebSi 8-12m-is tolia.
Seswavlil ubaze miwisqveSa wylebs meoTxeuli safari Seicavs.
ZiriTadi
qanebi
faqtiurad
wyalgaumtaria.
24
gansakuTrebuli
wyaluxvobiT gamoirCeva aluviuri kenWnari, romelic mtknar, forovani
cirkulaciis gruntis wylebs Seicavs.
saqarTvelos seismuri saSiSroebis prognozuli rukis mixedviT
naxurcilavo
(#2782)
ubani
makroseismuri
saSiSroebis
9
balian
(samSeneblo normebi da wesebi ,,seismomedegi mSenebloba” – pn 01.01-09).
zonaSi Sedis, seismurobis uganzomilebo koeficientis sidide 0.32-is
tolia.
qanebis sainJinro-geologiuri daxasiaTeba
sakvlevi ubani daZiebulia ori WaburRiliT, #1 Wab. 25m da #2 15m
siRrmiT, sul aRebulia 19 gruntis nimuSi (ГОСТ 12071‐84).
geologiurad gamokvleuli teritoria (literaturiT) agebulia
neogenuri - Sua miocenuri asakis zRviur molasuri qanebiT: Tixebi,
qviSaqvebi, konglomeratebi (zogan bazaluri), mergelebi, ooliTebi da
qviSaqviani
kirqvebi.
liTologiurad
warmodgenilia:
argilitis
msgavsi TxelSreebrivi yavisferi da molurjo-ruxi feris TixebiT
qviSaqvebis
Txeli
SuaSreebiT,
qviSaqvebiT,
konglomeratebiT
da
mergelebiT.
aRniSnuli
ubnis
farglebSi
sainJinro-geologiuri
pirobebi
TiTqmis erTgvarovania. reliefis zedapiri talRovan-safexurebrivia.
md.
waCxuras
marjvena
da
marcxena
sanapiroze
ganviTarebulia
gverdiTi da siRrmuli erozia, sayuradReboa rom momavalSi mimdinare
procesma ar Seuqmnas problema saxide monakveTs.
sakvlevi ubnis zeda fenas warmoadgens niadagis fena, romelic
warmodgenilia yavisferi Tixis saxiT da misi simZlavre ganisazRvreba
0.1m-iT.
Semdgomi
fena
warmodgenilia
kenWovani
gruntiT,
xreSis-
kaWaris CanarTebiT da TixaqviSis SemavsebliT, es fena md. waCxuras
pirvel da meore terasas warmoadgens da misi simZlavre ganisazRvreba
25
2.9-3.4m-iT.
aRsaniSnavia
rom
WaburRili
#2-is
WrilSi
kenWovani
gruntis SuaSi (0.1-2.1m intervali) gvxvdeba momwvano-yavisferi Tixnari,
rac savaraudod md. waCxuris mier warmoqmnili linzas warmoadgens.
Zlier gamofituli ZiriTadi qani, romelic warmodgenilia molurjonacrisferi TixebiT gvxvdeba 3.0-3.5m siRrmidan da maTi simZlavre
aRwevs 5.5-11.2m-s. gamofituli ZiriTadi qani, romelic warmodgenilia
qviSaqvebis da argilitebis morigeobiT iwyeba 8.5-14.7m-dan daZiebul
siRrmemde gavrcelebiT.
orive WaburRilSi fiqsirdeba wylis gamovlena Wab. #1 - 8.9m da
Wab. #2 - 1.8m. xolo damyareba moxda Wab. #1 - 8.6m da Wab. #2 - 1.5m-ze.
yvela
penetraciis
gaburRul
SPT(C)-s
WaburRilebSi
cdebi,
sul
12
Catarda
cda.
standartuli
SPT(C)-s
Catarebisas
gamoyenebulia saSualo simZimis CaquCi romlis wona 60kg-s Seadgens,
xolo
vardnis
simaRle
800mm.
gamoyenebuli
konusis
maqsimaluri
diametri 74mm-ia, wona 1kg, wveros kuTxe 600-ia.
cdis Sedegebi mocemulia WaburRilebis Wrilebze. cxrilSi 4.1
moyvanilia
Catarebuli
SPT(C)-s
Sedegebi
intervalebis
mixedviT,
mocemuli ricxvebi Seesabameba konusis CaRrmavebis A, B, C da B+C
intervalebs, B+C intervalis sigrZe 30sm-is tolia. cdebi Catarebulia
sge 1, sge 2, sge 3 da sge 4 gruntebSi, rogorc cxrilidan Cans sge 1
gruntebisaTvis N(B+C) dartymaTa ricxi 9-is tolia, rac miuTiTebs,
rom sge 1 miekuTvneba rbilplastikuri konsistenciis grunts. sge 2
kenWovani guntebisaTvis, B+C yvelgan >25 dartymaze, rac gamowveulia
samSeneblo moednis liTologiuri agebulebiT, dartymaTa ricxvis
sidide 15sm siRrmeze konusis gruntSi CasaRmaveblad aRemateba 25
dartymas, gruntebii miekuTvneba Zalian magari gruntebis jgufs. sge 3
gruntebisaTvis N(B+C) dartymaTa ricxi 34.5-is tolia, rac miuTiTebs,
rom
sge
3
miekuTvneba
nax.
magari
konsistenciis
grunts.
sge
4
ZiriTadi guntebisaTvis, B+C 45/>25 dartymaze metia, rac gamowveulia
samSeneblo moednis liTologiuri agebulebiT, dartymaTa ricxvis
sidide 15sm siRrmeze konusis gruntSi CasaRmaveblad saS. aris 45 an
aRemateba 25 dartymas, gruntebii miekuTvneba magari gruntebis jgufs.
cxrili 4.1
26
#
Wab #
1
2
saSualo
2
1
3
1
4
2
saSualo
5
1
6
1
7
1
8
2
saSualo
9
1
10
1
11
2
12
2
saSualo
4.3.
ტე ქ ტონ ი კ ა
და
interv.
m
sge #
A
B
C
B+C
1.0-1.45
1
2
3
6
1.45-1.90
3.0-3.45
0.15-0.6
2
2
2
22
>25
21
23
>25
>25
>25
>25
>25
5.8-6.0
9.1-9.55
12.0-12.45
5.5-5.95
3
3
3
3
14
12
11
14
18
17
17
15
18
16
19
18
16.0-16.45
19.5-19.95
9.0-9.45
13.5-13.95
4
4
4
4
23
23
20
23
22
>25
20
21
24
>25
24
>25
9
9
>25
>25
>25
>25
36
33
36
33
34.5
46
>25
44
>25
45/>25
ს ე ი ს მ ურობ ა
ტექტონიკური თვალსაზრისით საკვლევი ტერიტორია მოქცეულია საქართველოს ბელტის
დასავლეთი დაძირვის ზონის კოლხეთის ქვეზონაში.
კოლხეთის ქვეზონა მოიცავს დასავლეთი დაძირვის ზონის ყველაზე უდაბლეს ნაწილს და
თანამედროვე ტექტონიკის თვალსაზრისით წარმოდგენილია კოლხეთის მთათაშორისი ბარით
(ჩანაღუნი). საკვლევ ტერიტორიაზე კოლხეთის დაბლობი
ნალექებით – უმეტესად ალუვიური (მდინარეული)
შიშვლდებიან
წარმონაქმნებით. ჩანაღუნის ბორტებზე
ზღვიური მოლასები. ისინი ძლიერ
პალეოგენ–ნეოგენური ასაკის
დანაწევრებულნი, დანაოჭების ხარისხი
აგებულია მძლავრი მეოთხეული
არიან
რთულია. ეს ნაოჭები როგორც წესი ასიმეტრიულია,
ხშირად გადაყირავებული. ამიტომ შრის წოლის ელემენტები მცირე მანძილზეც კი მკვეთრად
იცვლება. ზემოთ თქმული
ზოლისათვის და
განსაკუთრებით დამახასიათებელია მთისწინეთის სამხრეთი
კოლხეთის დაბლობის აღმოსავლეთი კიდისათვის. მოლასებს უმეტესად
გააჩნიათ მონოკლინური წოლა, ქანების შრეები დახრილია სამხრეთისაკენ და გართულებულია
საფარი ნაოჭებით.
saqarTvelos
teritoria
seismuri
ganlagebulia
8
saSiSroebis
balian
rukis
seismur
mixedviT,
zonaSi
sakvlevi
(MSK64-skala),
seismurobis uganzomilebo koeficienti A=0.15. (samSeneblo normebi da wesebi
- ,,seismomedegi mSenebloba” - pn 01.01-09).
27
4.4. hidrologia mdinare waCxuras mokle hidrografiuli daxasiaTeba
mdinare waCxura saTaves iRebs egrisis qedis samxreT ganStoebaze
arsebuli asxis masivze 2430 metris simaRleze da erTvis md. texurs
marcxena mxridan sof. patara JinoTTan 229 metris simaRleze. mdinaris
sigrZe 28,2 km, saerTo vardna 2201 metri, saSualo qanobi 78,0‰,
wyalSemkrebi auzis farTobi ki 89 km2-ia. mdinares erTvis ramdenime
Senakadi jamuri sigrZiT 25,4 km.
mdinaris auzi 1500 metr niSnulamde mdebareobs asxis masivis
karstul platoze, sadac mravlad aris warmodgenili karstuli
Zabrebi. calkeuli karstuli Zabris siRrme 20-25 metrs utoldeba.
asxis masivis qvemoT mdinaris auzi egrisis qedis samxreT-dasavleT
winamTebis zonas moicavs. misi ferdobebi cicaboa da erwymis
mimdebare qedebis kalTebs.
auzis geologiur agebulebaSi monawileobas iReben kirqvebi,
qviSaqvebi,
mergelebi
da
Zveli
konglomeratebi,
romlebic
gadafarulia Tixnari niadagebiT. sofel lesxuluxemde auzis didi
nawili dafarulia xSiri foTlovani tyiT. qvemoT, SesarTavisken,
dasaxlebuli punqtebis mimdebare teritoriebi ki aTvisebulia
sasoflo-sameurneo kulturebiT.
mdinaris xeoba asxis masivze aramkafiod aris gamoxatuli. asxis
masivis qvemoT, sof. lesxuluxemde misi xeoba V-s formisaa, sof.
lesxuluxes qvemoT, SesarTvamde ki trapeciul formas iZens.
mdinaris kalapoti zomierad klaknili da ZiriTadad dautotavia.
asxis masivis qvemoT misi kalapoti kldovani, qvemoT SesarTavisken ki
qva-xreSiania. nakadis sigane icvleba 2-3 metridan 10-15 metramde,
siRrme 0,2-dan 0,7 metramde, xolo siCqare 2,0-2,5 m/wm-dan 1,8-1,6 m/wmde.
mdinare sazrdoobs Tovlis, wvimisa da gruntis wylebiT. misi
wylianobis reJimi xasiaTdeba gazafxulis umniSvnelo wyaldidobiT
da wyalmovardnebiT mTeli wlis manZilze.
mdinare gamoiyeneba soflis wisqvilebis samuSaod.
saproeqto xidis kveTamde mdinaris sigrZe 27,0 km, saerTo vardna
2182 metri, saSualo qanobi 81 ‰, wyalSemkrebi auzis farTobi ki 87,8
km2-ia. am monakveTze mdinaris pirveli rigis Senakadebis jamuri sigrZe
23,1 km-ia.
4.5. biomravalferovneba
ფლორა
სამეგრელოს
მცენარეული
საფარი
საკმაოდ
მდიდარი
და
მრავალფეროვანია, რაც მისი ფიზიკურ-გეოგრაფიული პირობების ნაირგვარობით
და ნაწილობრივ ადამიანის სამეურნეო საქმიანობით არის განპირობებული.
სამეგრელოს ფლორა 1200 მ-დე უმაღლესი მცენარის სახეობას ითვლის, მათ შორის
175 ენდემია. ფლორისტული თვალსაზრისით უნიკალურია ტორფიანი ჭაობები,
კოლხური ტყეები მარადმწვანე ქვეტყით, მუხნარი, წიფლნარი და წიწვიანი
28
ტყეები, სუბალპური ტანბრეცილი ტყეები, სუბალპური და ალპური
მაღალბალახეულობა და ალპური მდელოები.
მე–19–20–ე
საუკუნეებში
სამეგრელოს
მცენარეულმა
საფარმა
მნიშვნელოვანი ანთროპოგენული დეგრადაცია განიცადა. განსაკუთრებით ეს
ითქმის ვაკე დაბლობისა და გორაკ-ბორცვიანი ზოლი მცენარეულობაზე.
მურყნარები და შერეული კოლხური ფართოფოთლოვანი ტყის დაჯგუფებები
ნაშთებია იმ პირველყოფილი ტყეებისა, რომელიც დაფარული იყო კოლხეთის
ვრცელიო დაბლობი. დაბლობის მცენარეულობა ინტენსიური სამეურნეო
ზემოქმედების შედეგად, თავისი პირველადი სახით თითქმის არაა შენახული.
ხელსაყრელი ბუნებრივი პირობების გამო ის სასოფლო-სამეურნეო ნათესებითა
და კულტურული ლანდჩაფტითაა წარმოდგენილი, ბუნებრივი მცენარეულობა
ძნელად ასათვისებელ ადგილებშია შემორჩენილი; რომლებიც წარმოდგენილია
მუხის, რცხილისა და წაბლის უპირატესობით. კოლხეთის ადგილობრივი ტყეები
შედგება რელიქტური სახეობებისაგან, სადაც დომინანტი ფორმაა: რუხი
მურყნარი, ლაფანი, კოპიტი, იფანი, იმერული მუხა, წაბლი, ცაცხვი და ა.შ.
მდინარეთა ტერიტორიებზე ქვეტყეში ჩვეულებრივია პონტური შქერი, წყავი,
ბზის უღრანი ტყეები, (მდ.ტეხურას ხეობა), რომელიც განსაკუთრებული
სიმაღლით გამოირჩევა. სუბალპური სარტყელი გამოიხატება (1800-2000 მ)
მეჩხერი პარკელი ტიპის ტყეებით: არყის, მაღალი მთისბოყვისა და ცირცელისაგან
შექმნილი. პარკეულ ტყეებს ცვლის ტანბრეცილი ტყის ზოლი.
Ffauna
სამეგრელოს მხარის ფაუნა თითქმის ყველა სისტემატიკურ კატეგორიას
მოიცავს, უმარტივესიდან დაწყებული ძუძუნწოვრებით დამთავრებული.
რეგიონში ბევრგან ბინადრობს მგელი, ტურა, მელა, კოლხეთის ტყე ჭალებში,
კერძოდ ჭალადიდის ტყეებში ხშირია შველი. აქ ახლო წარსულში ფართოდ იყო
გავრცელებული ღორი, ამჟამად ის აქა იქ შემორჩა. ორნითო ფაუნიდან კოლხეთის
ნაკრძალში უამრავი მობუდარი და მიმომფრენი სახეობა იყრის თავს, რადგან ის
წარმოადგენს სამიგრაციო გზას და საიმედო თავშესაფარს ევროპიდან და
რუსეთიდან გამოფრენილი სახეობებისათვის. მტაცებელი ფრინველებიდან
ბევრია შავი ძერა, შევარდენი, ძერაბოტი, ბექობის არწივი. პალიასტომის ტბის,
ცხენისწყლისა და ენგურის სანაპიროზე შემორჩა ძვირფას ბეწვიანი წავი, თუმცა
ერთეულების სახით. უმნიშვნელო რაოდენობით არის წაულა; მღრღნელებიდან
საგანგებოდ უნდა
ცხოველი ნუტრია, რომელიც მე-20 საუკუნეებში იქნა
კოლხეთში შემოყვანილი. კოლხეთის ნაკრძალი და მის ახლო-მახლო
ტერიტორიაზე ტბორებში ან გუბურებში სახლობს - მცირე აზიური ტრიტონი.
მრავლადაა გომბეშო, ვასაკა, ტბის ბაყაყი. სამეგრელოში გავრცელებულია
ქვეწარმავალთა 9 სახეობა. რეგიონში მრავალრიცხოვანია ფეხსახსრიან ცხოველთა
ტიპი. დაწყებული წყალში მცურავი კიბოსნაირებიდან, დამთავრებული
ობობასნაირებით და განსაკუთრებით მწერებით. ენდემური ფორმებიდან
აღსანიშნავია მეგრული მორიელი.
29
4.6. atmosferuli haeris mavne nivTirebebiT fonuri dabinZureba
martvilis
municipalitetSi
qveynis
sxva
regionebTan
SedarebiT,
moqmed sawarmoTa raodenoba ar aris maRali da Sesabamisad, mavne
nivTierebebis
emisia
atmosferoSi
SedarebiT
mcire
raodenobiTaa.
regionis procentuli wili qveyanis masStabiT sawarmoebidan haerSi
mavne nivTierebebis gafrqvevaSi 2012 wlis monacemebiT 0.26% Seadgenda.
difuziuri
wyaroebi,
avtosatransporto
saSualebebi
da
stacionaluri wyaroebi regionSi atmosferuli haeris dabinZurebis
ZiriTad wyaros warmoadgens.
4.7. xmauris gavrceleba
saqarTveloSi xmauris gavrcelebis doneebi regulirdeba normatiuli
dokumentiT: sanitariuli normebi 2.2.4/2.1.8. 003/004-01 `xmauri samuSao
adgilebze, sacxovrebeli, sazogadoebrivi Senobebis saTavsebSi da
sacxovrebeli ganaSenianebis teritoriaze~ (s.s.m. #90, 24.08.2001, muxli
647).
aRniSnuli
ganaSenianebis
normatuli
teritoriis
dokumentis
sazRvarze
mixedviT
xmauris
sacxovrebeli
gavrcelebis
donis
normad Ramis saaTebisaTvis (23 sT-dan 7 sT-mde) miRebulia 45 dba,
xolo dRis saaTebisaTvis (7 sT-dan 23 sT-mde) 55 dba.
saproeqto teritoriebze xmauris gavrcelebis mniSvnelovani wyaroebi
ar
aris
arsebul
ganTavsebuli.
dasaxlebul
misi
ganTavsebis
punqtebSi,
mimdebare
xmauris
teritoriebze
gavrcelebis
doneebi
ZiriTadad ganpirobebulia savtomobilo transportis moZraobiT.
4.8. kulturuli mekvidreobis Zeglebi
uaxlosei kultruli Zegli dadianebis sasaxle imyofeba saproeqto
ubnidan
3
kilometrSi.
mSenebelobis
procesSi
naklebadaa
SesaZlebeli adgili hqondes arqeologiuri Zeglebis gviani aRmoCenis
faqtebs.
Tumca
saqarTvelos
aseT
SemTxvevaSi
kanonmdeblobiT
aucilebelia
(saqarTvelos
kanoni
daculi
`kulturuli
memkvidreobis dacvis Sesaxeb~) gaTvaliswinebuli moTxovnebi.
30
iqnas
5
daskvnebi
winamdebare garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSSi ganxiluli
saqmianoba,
misi
masStabisa
da
saqmianobis
Taviseburebebidan
gamomdinare, ar aris garemoze mniSvnelovani zemoqmedebis matarebeli.
dokumentSi
mocemuli
Semarbilebeli
warmoebis
zemoqmedeebis
qmedebebis
SemTxvevaSi
ganxorcielebis,
SesaZlebeli
zemoqmedebisa
da
garemoebebis
aRmoCenis
Tavidan
riskebis
iqneba
Tavidan
SemTxvevaSi,
qmedebebis SemuSaveba-ganxorcieleba.
31
acilebisa
agreTve
garemoze
aclileba,
saTanado
da
moitoringis
mosalodneli
agreTve
axali
Semarbilebeli
gamoyenebuli literatura
1. kecxoveli n.n. 1957. saqarTvelos kulturul mcenareTa zonebi.
mecniereba. Tbilisi.
2. kecxoveli n.n. 1959. saqarTvelos mcenareuli safaris ruka.
danarTi wignisa: “saqarTvelos mcenareuli safari”. Tbilisi.
3. kecxoveli n.n., 1960. saqarTvelos mcenareuli safari. Tbilisi.
4. kecxoveli n.n. (red.) 1977. davicvaT saqarTvelos ssr veluri da
kulturuli mcenareebi. saq. mecn. akad. gamoc., Tbilisi.
5. mayaSvili a. 1995. saqarTvelos xeebi da buCqebi (red. g.
naxucriSvili da n. zazanaSvili). WWF, Tbilisi.
6. saqarTvelos mcenareebis sarkvevi. 1969. 2. saq. mecn. akad. gamoc.,
Tbilisi.
7. saqarTvelos flora. 1941-1952. 1-8. saq. mecn. akad. gamoc., Tbilisi.
8. saqarTvelos flora. 1970-2000. 1-13. mecniereba, Tbilisi.
9. qvaCakiZe r. 1996. saqarTvelos geobotanikuri daraioneba.
mecniereba, Tbilisi.
10. qvaCakiZe r. 2001. saqarTvelos tyeebi. Tbilisi.
11. SanSiaSvili p. 1998. saqarTvelos daculi teritoriebis sistemis
ganviTareba.
strategiuli
kvlevisa
da
ganviTarebis
centris
biuleteni (Tbilisi). № 16, 2-23.
12. Гулисашвили В.З. 1964. Природные зоны и природно-исторические области
Кавказа. Наука, Москва.
13. Akhalkatsi M., Mosulishvili, M., Kimeridze M., etc. 2005-2007. Conservation and
Sustainable Utilization of the Endangered Medicinal Plants in Samtskhe-Javakheti.
UNDP/GEF Project: Recovery, Conservation and Sustainable Use of Georgia’s
Agricultural Diversity.
14. Akhalkatsi, M., Kimeridze, M., Lorenz, R., Kuenkele, S., Mosulishvili, M. 2003.
Diversity and Conservation of Georgian Orchids. Tbilisi.
15. Bitsadze, M., Rukhadze, A. (2001). “gadaSenebis piras myofi veluri
faunisa da floris saxeobebiT saerTaSoriso vaWrobis Sesaxeb
konvenciis” (CITES) danarTebSi Setanili saqarTvelos veluri
faunisa da floris saxeobebi. (The species of wild flauna and flora of
32
Georgia in the appendix lists of the Convention on International Trade in Endangered
Species of the Wild Fauna and Flora (CITES). Tbilisi.
16. IUCN. 2001. IUCN Red List Categories and Criteria: Version 3.1. IUCN Species
Survival
17. Karagöz Gursel. 2001. Introductory country reports. Turkey. In: Borelli S., Kremer
A.,
18. Morris P. 1995. Ecology overview. EIA. 197-225.
19. Morris P., Thurling D., Shreeve T. 1995. Terrestrial ecology. EIA, 227-241.
20. saqarTvelos wiTeli nusxa, saqarTvelos prezidentis brZaneba
№303, 2006 w. 2 maisi.
21. buxnikaSvili a. 2004. masalebi saqarTvelos wvril ZuZumwovarTa
(Insectivora, Chiroptera, Lagomorpha, Rodentia) kadastrisaTvis. gam.
“universali”, Tbilisi: 144 gv.
22. gurieliZe z. 1996. saSualo da msxvili ZuZumwovrebi. wignSi:
“saqarTvelos biomravalferovnebis programis masalebi”.
Tbilisi: 74-82.
23. kutubiZe m. 1985. saqarTvelos frinvelebis sarkvevi. Tsu
gamomcemloba, Tbilisi: 645 gv.
24. janaSvili a. 1963. saqarTvelos cxovelTa samyaro. t. III.
xerxemlianebi. TsuU gamomcemloba, Tbilisi: 460 gv.
25. ukleba d. 1981. fizikur-geografiuli daraioneba // qarTuli
sabWoTa enciklopedia. t. saqarTvelos ssr. //Tbilisi: 28-30.
26. Верещагин Н.К. 1959. Млекопитающие Кавказа. История формирования фауны
// Изд. АН СССР, М.-Л. : 703 с.
27. Девдариани Г.С. 1986. Закавказская депрессия. В кн.: Г. Габриелян (ред.),
Физическая География Закавказья. Ереван, изд-во Ереванского гос. Ун-та.
28. Мусеибов М.А., Назарян Х.Е., Габриелян Г.К., Джакели Х.Г. 1986. Физикогеографическое зонирование. В кн.: Г. Габриелян (ред.), Физическая География
Закавказья. Ереван, изд-во Ереванского гос. Ун-та.
29. Ресурсы поверхностных вод СССР. Том 9. Закавказье и Дагестан. Выпуск 1.
Западное Закавказье – Гидрометеоиздат; Ленинград. 1974 г.
33
30. Плотины и развитие. Новая методическая основа для принятия решений. Отчёт
всемирной комиссии по плотинам. –Всемирный фонд дикой природы (WWF).
2009 г.
31. Люшвин П.В. Причины резких сокращений биомасс зообентоса и их
последствия // Рыбное хозяйство. – 2009. – № 5. – С. 65-69.
32. Knight, K. 2009. Land Use Planning for Salmon, Steelhead and Trout. Washington
Department of Fish and Wildlife. Olympia, Washington.
33. В. Н. ЛЕМАН, А. А. ЛОШКАРЕВА - СПРАВОЧНОЕ ПОСОБИЕ: ПО
ПРИРОДООХРАННЫМ И МЕЛИОРАТИВНЫМ МЕРОПРИЯТИЯМ ПРИ
ПРОИЗВОДСТВЕ СТРОИТЕЛЬНЫХ И ИНЫХ РАБОТ В БАССЕЙНАХ
ЛОСОСЕВЫХ НЕРЕСТОВЫХ РЕК КАМЧАТКИ; Всероссийский научно
исследовательский институт рыбного хозяйства и океанографии Камчатский
научно- исследовательский институт рыбного хозяйства и океанографии;
Москва Товарищество научных издательств КМК 2009
34. CHECK LIST OF FISHES OF GEORGIA - N. Sh. Ninua, B. O. Japoshvili;
Georgian National Museum; Institute of Zoology
35. rezo goraZe - Savi zRvis oraguli (Salmo trutta labrax Pallas)
statusi, bioekologia, konservaciisa da menejmentis strategia –
disertacia; SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti; baTumi
– 2009
36. Рыбохозяйственные проблемы строительства и эксплуатации плотин и пути их
решения. Материалы заседания тематического сообщества по проблемам
больших плотин и Научного консультативного совета Межведомственной
ихтиологической комиссии, Москва, 25 февраля 2010 г. – Составители:
А.С.Мартынов, А.Ю.Книжников. М., WWF России, 2010 г. – 176 с.
37. g.
gigineiSvili,
klimatis
g.metreveli,
Tanamedrove
T.gziriSvili,
globaluri
b.beritaSvili.
daTbobis
gavlena
saqarTvelos zRvis sanapiro zonaze. gaero, klimatis cvlilebis
CarCo
konvenciis
erovnuli
saagento,
Tsu,
saqarTvelos
geografiuli sazogadoeba. Tbilisi, 1999. 74 gv.
38. Georgia’s Second National Communication to the UNFCCC. Tbilisi, 2009. Pg. 102115, 145-154. www.climatechange.telenet.ge.
34
39. Справочник по климату СССР, вып. 14. Температура воздуха и почвы.
Гидрометеоиздат. Ленинград 1967.
40. Справочник по климату СССР, вып. 14. Влажность воздуха, атмосферные
осадки, снежный покров. Гидрометеоиздат. Ленинград 1970.
41. Справочник по климату СССР, вып. 14. Ветер. Гидрометеоиздат. Ленинград
1968.
42. okeanografiuli reJimi baTumis komunaluri wylebis adliis
gamwmendi mowyobilobis gantvirTvis sazRvao seqtorSi. proeqtis
xelmZRvaneli g.metreveli. Tbilisi 2009. 39 gv.
gzS-s momzadebaSi monawile eqspertebis sia
1. dimitri ukleba
2. badri ukleba
3. TinaTin dvaliSvili
4. luiza kuSanaSvili
5. nunu omanaZe
6. TinaTin SavguliZe
7. Sps „ჯეოტექსერვისი“
35