1. No category

NATIONAL
SENIOR CERTIFICATE
GIREIDI 12
TSHIVEN¶A LUAMBO LWA HAYANI (HL)
BAMMBIRI ·A VHURARU (P3)
·ARA 2011
MARAGA: 100
TSHIFHINGA: awara 21/ 2
Bammbiri i¼i ¼i na masia¾ari a 7.
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa
Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho
Tshiven»a Luambo lwa Hayani (HL)/P3
2
NSC
DBE/·ara 2011
PFESESANI
1.
He¼i bammbiri ¼i na KHETHEKANYO THARU:
KHETHEKANYO YA A: Zwibveledzwa zwa vhusiki (Maanea)
KHETHEKANYO YA B: Zwibveledzwa zwilapfu zwa vhudavhidzani
KHETHEKANYO YA C: Zwibveledzwa zwipfufhi zwa vhudavhidzani
2.
Fhindulani mbudziso NTHIHI u bva kha khethekanyo IºWE NA IºWE.
3.
ºwalani nga luambo lune na khou lingwa ngalwo.
4.
Thomani khethekanyo IºWE NA IºWE kha sia¾ari ·ISWA.
5.
Ni fanela u pulana (tsumbo: mapa wa muhumbulo/nyolo/tshati ya nyelelo/
maipfi a re khii, na zwi¿we), u vhalulula na u sedzulusa mushumo wa½u.
Pulane ya½u i fanela u RANGELA maanea.
6.
U pulana ho¾he hu tea u sumbedzwa nga u ralo. Ni eletshedzwa u thutha
pulane yo¾he nga u tala mutalo u buμekanyaho khayo.
7.
Ni eletshedzwa lwa tsho¾he uri ni shumise minetse i re henefha kha 80 kha
KHETHEKANYO ya A, ya 40 kha KHETHEKANYO ya B na 30 kha
KHETHEKANYO ya C.
8.
Nomborani phindulo dza½u sa zwe ¾hoho dza nomboriswa zwone kha
bammbiri ¼a mbudziso.
9.
¸eani phindulo i¿we na i¿we ¾hoho yo i teaho.
(50)
(30)
(20)
PFESESANI: Musi ni tshi vhala tshivhalo tsha maipfi, maipfi a re kha
¾hoho ye na nanga ha tei u katelwa kha itsho tshivhalo.
10.
ºwalani nga vhudele nahone zwi no vhalea.
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa
Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho
Tshiven»a Luambo lwa Hayani (HL)/P3
3
NSC
DBE/·ara 2011
KHETHEKANYO YA A: ZWIBVELEDZWA ZWA VHUSIKI (MAANEA)
MBUDZISO 1
Fhindulani mbudziso NTHIHI kha dza malo dzi tevhelaho. Vhulapfu ha phindulo
ya½u vhu vhe maipfi a u bva kha 400 u swika kha 450.
1.1
Muzwala wa½u u khou ¾o»a tshitentsi uri a thome mu»i wawe. Zwino hu
na fhethu hune ha khou bveledzwa uri hu tshewe zwitentsi henefho tsini na
ha ha½u. Inwi buletshedzani fhethu afho nga n»ila ine muzwala wa½u a nga
kona u dzhia tsheo ya u tshi wana kana u sa tshi wana henefho. ºwalani
maanea nga ¾hoho heyi:
Zwitentsi zwiswa zwa muvhunduni wa hashu
1.2
[50]
Khuwelelo yo itwa u bva thungo dzo¾he nga tshifhinga tsha tshi¾ereke tsha
vhashumeli vha muvhuso uri vhagudi vha songo ¾utshela kule na dzibugu
dzavho. Inwi no vha mu¿we wa avho vhe vha si zwi dzhiele n¾ha na fhedza
no kundelwa u phasa mulingo. ºwalani maanea nga ¾hoho heyi:
A thi tsha μo dovha nda nyadza tsivhudzo i bvaho kha vhahulwane
1.3
·ifhasi ¼a ½amusi ¼o »ala zwimvumvusi. Hu na fi¼imu nnzhi dzi
sumbedzwaho fhethu ho fhambanaho. Zwino inwi ¿walani maanea nga
¾hoho heyi:
Fi¼imu ye ya ntakadzesa
1.4
[50]
Fhano Afrika Tshipembe ro vha ro fara Mitambo ya Tshiphuga tsha ·ifhasi
ya 2010. Ndavhelelo dza vhathu vho fhambanaho dzo vha dzi nnzhi
vhukuma. Dzi¿we dzo swikelelwa ngeno dzi¿we dzi songo swikelelwa.
ºwalani maanea nga ¾hoho heyi:
Vhu»i na vhuvhi ha mitambo yo farwaho Afrika Tshipembe nga 2010
1.5
[50]
[50]
Ho vuwa khani i si na vhukono vhukati ha Magwashu na Madovhi.
Magwashu u ri vhafumakadzi vha kona u funza u fhira vhanna, ngeno
Madovhi a tshi ri vhanna vha kona u fhira vhafumakadzi. Inwi ¿walani
maanea ane khao na ima na Magwashu kana na Madovhi. ºwalani maanea
ni tshi ¾a¾a nga ¾hoho heyi:
Vhafumakadzi vha kona u funza u fhira vhanna/vhanna vha kona u funza u
fhira vhafumakadzi
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa
Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho
[50]
Tshiven»a Luambo lwa Hayani (HL)/P3
1.6
4
NSC
DBE/·ara 2011
Vhuμifari ha vhagudi kha vhunzhi ha zwikolo a si havhuμi. Vha a shumisa
zwidzidzivhadzi na zwikambi, vha ya zwikoloni na zwihali, vha dzhena kha
zwa vhudzekani nahone a vha tevhedzi ndaela dza vhadededzi vhavho.
Zwino inwi ¿walani maanea nga ¾hoho heyi:
Zwine zwa nga itwa u vhuedzedza vhuμifari ha vhagudi ngonani
1.7
[50]
¹alelani tshifanyiso tshi tevhelaho nga vhuronwane uri ni »o kona u ¿wala
maanea ane a anana natsho nga ¾hoho ye na tou »inangela.
Vhashumi vha Masipala vha
¾o»a MUHOLOHOLO
Vhulonda
vhathu
[50]
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa
Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho
Tshiven»a Luambo lwa Hayani (HL)/P3
1.8
5
NSC
DBE/·ara 2011
¹alelani zwifanyiso zwi tevhelaho nga vhuronwane uri ni »o kona u ¿wala
maanea ane a anana nazwo nga ¾hoho ye na tou »inangela.
[50]
¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA A:
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa
Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho
50
Tshiven»a Luambo lwa Hayani (HL)/P3
6
NSC
DBE/·ara 2011
KHETHEKANYO YA B: ZWIBVELEDZWA ZWILAPFU ZWA VHUDAVHIDZANI
MBUDZISO 2
Fhindulani mbudziso NTHIHI kha n½a dzi tevhelaho. Vhulapfu ha phindulo ya½u
vhu vhe maipfi a u bva kha 180 u swika 200.
2.1
VHURIFHI HA TSHISHAKA
Ni na khonani ya½u a sa koni zwone tshikoloni. No wana mafhungo
zwenezwino a u ri ha tsha tou londa mushumo wa tshikolo. Tshi no khou
mu itisa ndi tsha uri zwi a fana naho a phasa ha na mudzhenisi wa tshikolo.
Inwi mu ¿waleleni vhurifhi ni tshi mu sumbedza nga thuso ine a nga i wana
a kona u khunyeledza pfunzo dzawe. ºwalani vhurifhi uho.
2.2
TSHIPITSHI
Hune na dzula hone hu na mafhungo ane a khou itea a vhathu vhane vha
sokou ngalangala vha fhedza vha tshi wanala vho lovha. Inwi μidzhieni ni
khomishinari wa tshi¾itshi tsha mapholisa tsha ha½u. ºwalani tshipitshi
tshenetsho tshine na μo amba.
2.3
[30]
ADZHENDA NA MAAMBIWA A MU¹ANGANO
Ni mu¿waleli wa komiti ya u dzudzanya mveledziso ya vhaswa kha
muvhundu wa ha½u. Hu khou dzudzanywa mushumo wa u thusa vhaswa
kha kutshilele musi vhe kha pfunzo dza n¾ha u thoma ¿waha u μaho.
Zwino inwi ¿walani adzhenda na maambiwa a mu¾angano uyo.
2.4
[30]
[30]
MUFHINDULANO
Marandela ¿wana wa Vho-Masindi ha khou dzhena tshikolo nga nμila ine
ya fusha. ¹hohoyatshikolo vho humbela Vho-Masindi uri vha μe hu
dzudzanywe fhungo i¼i. ºwalani mufhindulano wo vhaho hone vhukati ha
¾hohoyatshikolo na Vho-Masindi.
¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA B:
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa
Iyani kha sia¾ari ¼i tevhelaho
[30]
30
Tshiven»a Luambo lwa Hayani (HL)/P3
7
NSC
DBE/·ara 2011
KHETHEKANYO YA C: ZWIBVELEDZWA ZWIPFUFHI ZWA VHUDAVHIDZANI
MBUDZISO 3
Fhindulani mbudziso NTHIHI kha tharu dzi tevhelaho. Vhulapfu ha phindulo ya½u
vhu vhe maipfi a u bva kha 100 u swika 120.
3.1
KHUNGEDZELO
Malume wa½u ndi muthu vhane vha dzulela u ya Durban vha tshi vhuya na
zwiambaro zwa musalauno. Zwino vho humbula u μo vula vhengele ¼a u
rengisa zwiambaro muvhunduni wa ha½u. Inwi vho ni humbela uri ni vha
¿walele khungedzelo. ºwalani khungedzelo iyo.
3.2
GARA¹A YA POSWO
Khonani ya½u o vha na mashudu a wana tshelede i si na vhukono nge a
tamba Lotto. Kuwinele kwawe kwo mangadza vhunzhi ha vhathu vhunga o
vha a tshi »i dzulela u tamba a sa wini. Zwino inwi mu ¿waleleni gara¾a ya
poswo ni tshi mu fhululedza kha u wana hawe tshelede iyo.
3.3
[20]
[20]
MASIA
No dalela i¿we ya dziyunivesithi ½a¿waha nga μuvha ¼a u ¾anwa ha
mabu»o. Zwino no mbo μi xedza basa ya½u. Laedzani mukomana wa½u a
shumaho tsini na yunivesithi iyo ho¾he he na kanda u itela uri a kone u ni
londela yone.
[20]
¹HANGANYELO YA KHETHEKANYO YA C:
MARAGAGU¹E:
20
100
Vhu½e ha khan»iso ho vhaledzwa