1. No category

Madaxa Wargayska :
Maxamed Raage
May 2 2009 Cadadka 11aad
Xog-Maal waa Wargays ku hadla Afkaaga
Hooyo soona baxa Bishii labo jeer.
Tifaftiraha Wargayska:
Maxamed Muuse Nuur
D
oorashadii guud ee dhawaan dalka ka
dhacday waxay guul aqlabiyad ah ka
raacday xisbiga talada haya ee ANC ,
iyadoo asxaabta mucaaradka intooda baddan ay afka ciida dareen, hase yeeshee xisbiga DA
ayaa guulo wax ku ool ah kasoo hoyiyey doorashada,
wargeyska codka Soomaalida Koonfur Afrika ee XogMaal wuxuu idiin soo gudbinayaa faahfaahin
dhamaystiran oo doorashooyinka ku saabsan. Eeg
Bogaga 2 aad illaa 8aad
Bogga 14aad
Qeybtii 6aad
Qodobada Wargeyska
Digniin: Durreyga
Doofaarka oo ka dilaacay K/Afrika– Eeg
boga 12 aad
Surwaalka kor u
qaado waad qaawantahaye-eeg boga 8aad
ENGLSIH NEWS
PAGE 15
Xisbiga Isha mise kan Afka
keebaad codkaaga siineysaa?
Sheeko Xiiso leh– Eeg Boga
6aad
Soomaali kuma doorashada oga Xog-Maal SomaliTalk
Eeg boga 16aad
qeybgalay— Eeg bogga 7aad
Soo saaristaan waxaa ku jira aayadaha Qur’aanka Kariimka iyo Axaadiista Nabigeena (SCW) Ee Fadlan hadhigin meel aan munaasan u ahayn Wargayska.
2 May, 2009
Nataa’ijka heerka qaran.
Doorashadii guud ee dalkani Koonfurta
Afrika waxaa loo dareerey maalintii arbacada ee taariikhdu ay ku beegneyd 22-ka
April, waxaa isu diiwaangaliyey 23
malyan oo qof, hase yeeshee waxaa codkooda dhiibtey 17 milyan oo kaliya,
taasoo usoo bixidda doorashada ka dhigtey 77.3% boqolkiiba, 3 maalmood kadib
ayaa lasoo saaray natiijadii kama dambeysta ahayd.
Madaxa gudiga doorashooyinka qaranka
(IEC- Independent Electroral Commission) haweeneyda lagu magacaabo Brigalia Bam ayaa ku dhawaaqday natiijada rasmiga ah oo kama dambeysta ah:
ANC waxay heshey 65.9% oo u dhiganta
11.65 milyan oo cod, waxaa kusoo xigey
xisbiga DA oo heley 16.66% boqolkiiba
oo u dhiganta 2.95 milyan oo cod, waxaa
soo raacay xisbiga Cope oo heley 7.4%
boqolkiiba oo u dhiganta 1.31milyan oo
cod, waxaa xigey IFP oo heley 4.55%
boqolkiiba oo u dhiganta 800 cod iyo
dheeraad, waxaa iyana soo raacay xisbiga
ID oo heley 0.95% boqolkiiba oo u dhiganta 162 kun oo cod, halka asxaabta soo
hartay oo dhan ay isku heleen 4.56% boqolkiiba oo ah ku dhawaad hal milyan oo
qof.Tirooyinka kore waxay ka turjumayaan in ANC ay heshay 264 kursi, halka
xisbiga ugu soo dhow oo ah DA uu heley
67 kursi, wallow ANC ay aqlabiyad
baaxad weyn ku guuleysatay, haddane
waxay dhibco jajab ah oo isha baasheeda
ah ku lumisey 3 duleel 2 duleed ee
kuraasta baarlamaanka si ay markaasi wax
oga badali karto dastuurka dalka iyada oo
aanan cidna kaashan, tirada loo baahnaa
waa 66.66% halka ay iminka heshay
65.90%.
XOG-MAAL
Natiijooyinka Gobollada
Eastern Cape
Gobolka Eastern Cape ANC waxay
heshay 1,552,676 cod, taasoo u dhiganta
68.82% boqolkiiba , waxaa soo raacay
Congress of the People (COPE) oo heley
308,439 cod oo la mid ah 13.67 % boqolkiiba, xisbiga Democratic Alliance
(DA) wuxuu heley 225,310 cod oo la mid
ah 9.99 %.
Xisbiga United Democratic Movement
(UDM) wuxuu heley 93,196 cod oo la
mid ah 4.13% . halka 13-ka xisbi ee kale
ee gobolkaasi ka tartamay ay heleen wax
ka hooseeya 1%.
Free State
Gobolka Free State ANC waxay ku guuleysatay 734,688 cod (71.10%) waxaa
xigey COPE oo heley 120,018 cod
(11.61 %), DA waxay heshay 119,844
votes (11.6 %), hal dhibic oo jajab ah
ayay kala horeeyaan labbada xisbi ee
COPE iyo DA.
Xisbiga Freedom Front Plus (FF+) wuxuu
heley 20,780 (2.01%). The Dikwankwetla
Party of SA wuxuu heley 11,257 cod
(1.09 %t). asxaabta 14-ka ah ee hartay ee
ka tartantay gobolkaasi waxay heleen
taageerada dadka wax ka yar boqolkiiba
hal 1%.
2
Limpopo
Gobolkani miyi xigeenka ah ANC waxay
ku guuleysatay codadkii ugu badnaa oo
dhan 1,265,631 cod (84,88%) waxaa
xigey Cope oo heley 112,325 cod
(7.53%). DA waxay heshay 51,856 cod
(3.48%), halka 15-ka xisbi ee soo haray ee
gobolkani ka tartamay ay heleen wax ka
yar boqolkiiba hal.
Mpumalanga
Mpumalanga, ANC waxay heshay taageerada dad gaaraya 1,110,190 (85.55%),
waxaa soo raacay DA oo heshay 97,204
cod kaliya (7.49%) iyo Cope oo heshay
37,789 cod (2.91%) . asxaabta harsan oo
ah 12 xisbi iyagu waxay heleen wax ka
yar 1%.
North West
obolka North West oo ah kan ugu faqrisan
dalka ANC waxay heshay 783,794 cod
(72,89%) waxaa xigey Cope 89,573 cod
(8.33%) iyo DA oo heshay 88,728 cod
(8.25%), halka United Christian Democratic Party uu heley 56,678 cod (5.27%),
12-ka xisbi ee harsan waxay heleen wax
ka yar 1%.
Western Cape
Gobolkani oo ah mid jinsado baddan
waxay guusha raacday xisbiga DA oo
heley 1,012,568 cod (51,46%) waxaa
xigey ANC oo heshay 620,918 cod
Gauteng
Gobolka barwaaqo sooranka ah ee Gau(31.55%), halka Cope ay heshay 152,356
teng, ANC waxay heshay 2,660,267 cod cod (7.74%) waxaana soo raacay xisbiga
(63.99%) , DA waxay heshay 908,616
Independent Democrats (ID) oo heley
cod (21.86%) Cope-na waxay heshay
92,116 cod (4.68%). Xisbiga diinta ma323,327 cod (7.78 %).
siixiga ee ACDP wuxuu heley 28,995
Xibiga FF Plus wuxuu heley 67,660 cod cod (1.47%), asxaabta hartay oo gaaraya
(1.63%) halka Inkatha Freedom Party ay 17 xisbi iyagu waxay heleen wax ka yar
qaadatay 61,856 cod (1.49 %). 15 xisbi ee 1%.
hartay waxay heleen wax ka yar boqolkiiba hal.
Northern Cape
Xisbiga DA ee mucaaradka ah ayaa isaGobolkani ANC waxay qaadatay 245,699
gana wallow uu codad aad u yar ka heley
cod (60.75%) waxaa xigey DA 50,817
Kwazulu-Natal
doorashada marka loo eego ANC, waxa
Gobolkani
ay
meelo
ka
mid
ah
ka
taliso
cod (12,57 %). Cope waxay heshay
uu sheeganayaa guul weyn, tan koowaad
boqortooyada
Zulu-ga,
xisbiga
talada
67,416 cod (6.67%) ID waxay heshay
waa in ay ku guuleysteen gobolka Westhaya
ANC
wuxuu
ka
heley
2,19,516
cod
9,995 cod (4.94%) FF Plus waxay heshay
ern Cape oo ay iyaga dowlad goboleedka
(62.95%)
waxaa
xigey
IFP
oo
heshay
5.034 cod (1.24%) halka UCDP uu heley
dhisayaan, waxaa kale oo wehliya in ay
780,027
cod
(22.40%),
DA
waxay
heshay
4,889 cod (1.21%) iyo xisbiga ACDP oo
kordhiyaan tirada codadka ay ka heleen
318,559
cod
(9.15%)
halka
xisbiga
Miheley 4.041 cod (1%) .
doorashada marka la barbardhigo
nority
Front
ay
heleen
71,507
cod
doorashadii 2004-tii, waxay horey u
heysteen 12% boqolkiiba, iminka waxa ay (2.05%). Cope waxay heshay 44,890 cod
(1.29%) , halka inta soo hartay oo ah 12
heleen 16.66 boqolkiiba.
xisbi ay heleen wax ka yar boqolkiiba hal.
Xog- Maal
2 May, 2009
XOG-MAAL
Waa sidee nidaamka doorashada
dalkani, maxay dadku doortaan?
Dad baddan oo Soomaali ah oo dalkani ku nool waxaa laga yaabaa in aysan ku baraarugsanayn nidaamka doorashada dalkani,
nidaamka wax loo doorto dalkani aad ayuu oga duwanyahay sida
dad baddan ay gudoonsadeen.
Marka hore waxa ay dadka dooranayaan ma ahan shaqsiyaad,
tusaale ahaan dadka ma doortaan cidda madaxweynaha u noqoneysa, ama baarlamaanka u galaysa, ee waxay doortaan xisbi,
xisbiga ayaa soo xulaya qofka baarlamaanka u galaya ama madaxweyne u noqonaya.
Inta aan doorashada la galin ayay tahay in xisbi kasta uu soo gudbiyo magacyada dadka baarlamaanka u galaya, iyo shaqsiga madaxweynaha ugu sharaxan, kadib ay ololaha ku galaan sidaasi,
marka doorashada ay dhacdo inta cod ee uu xisbiga helo ayaa loo
turjumayaa kuraasta baarlamaanka, halkii kursi waxaa u dhiganta
50,000 cod (konton kun oo cod), tusaale ahaan haddii xisbiga
helo boqol kun oo cod, 2 xildhibaan ayaa baarlamaanka u galay,
waxayna u kala galayaan hadba sida ay diiwaanka ugu kala
horeeyeen markii xisbiga uu gudbinayay magacyadooda ka hor
doorashada.
Ogow kuraasta la dooranayo waa kuwa labbada aqal ee kala ah
kan qaranka iyo kan maamul goboleed kasta ee 9-ka gobol, magacyada la gudbinayo waa kala gaar.Soo xulista dadka baarlamaanka galaya ee xisbi kasta waxay ku timaadaa doorasho xisbiga dhexdiisa ah, waxay diiwaanka ugu kala horeeyaan hadba
sida ay ugu kala codbadanyihiin laamaha xisbiga ee soo doortey.
Waxaa doorashada ka qeybgalay 26 xisbi oo heer qaran u tartamay iyo 156 xisbi oo heer gobol u tartamay.
Doorashada iyo hufnaanteeda.
Waxaa lagu tilmaamay doorashadii ugu cadaaladsanayd qaarada
Afrika oo dhan, waxaa joogay indha-indheeyeyaal ka socday
midowga Afrika, iyo urur goboleedka wadamada Afrikada
Koonfureed ee SADC , meeysan iman dad ka socda midowga
yurub iyo UN-ka.
Dowlada dalkani waa ay diidey in lasoo dirro kormeerayaal
caalami ah, kaliya waxay ogolaatay indha-indheeyeyaal, farqiga
u dhaxeeya labbada waxay kala tahay in kormeerayaasha ay
awood u yeelanayaan in ay farogaliyaan haddii muran dhaco,
halka indha-indheeyeyaasha aysan awoodaasi lahayd, kaliyana
ay warbixin ka diyaarin karaan.
Waa dalka kaliya ee qaaradani ku yaala oo aysan iman kormeerayaal Yurub ka socda, haddane ka dhacday doorasho aanan
lagu murmin, waxaana taasi ugu wacan dimoqoraadiyada tabargashay iyo machadyada dhidibada adag ee dalkani ka jirra sida
3
kan doorashooyinka.Waxaa dadkii doorashada indhaindheeynayay ka mid ahaa madaxweynihii hore ee dalka Nigeria, Obasanjo., wallow taasi su’aalo laga keeney iyadoo laga
shidaal qaadanayo diiwaanka aan wanaagsanayn ee doorashooyinka Nigeria oo lagu murmo.
Dhacdooyinka doorashada
Wallow ay si hufan u dhacday doorashada guud ahaan, haddane
waxaa jirrey dhacdooyin dhowr ah oo carqalad galiyey hamsamida
codbixinta.
Gobolka Kwazulu-Natal Police-ka waxay qabteen sargaal ka tirsan
gudiga doorashada oo watta waraaqaha codbixinta oo 100 xabbo
gaaraya oo calaamaysan ka hor intii aysan furmin goobaha codbixinta, markiiba waa la xirey, maalin kadib maxkamad ayaa lasoo
taagay, meel kale sargaal kale ayaa laga dhacay dhamaan qalabkii
codeynta, meel kale saraakiisha doorashooyinka ayaa dadka u sheegey in ay ku codeyn karaan qalin rasaas oo aan loo baahneyn qalin
biiraha, wallow aysan jirrin sharci xadidaya isticmaalka qalmaanta,
haddane waxaa yaab ka muujisey madaxa koomishanka
doorashooyinka.
Dhacdo kale waxaa go’ay waraaqihii codbixinta, waxaa gabaabsi
noqdey sanaadiiqdii codbixinta oo buuxsamay, meelaha qaarkood
korontada ayaa go’dey ka hor intii uusan waqtiga dhamaanin,
meelo kale waxaa dhamaatay khaddii ciddida dadka loo marinayay,
meel kale waxaa laga heley sanaadiiq buuxda oo la halgaaday, laakiin waxay noqdeen kuwa horey loo tiriyey.
Dhacdo kale sargaal gudiga doorashooyinka ka tirsan ayaa gaari la
jiirsiiyey oo waa uu dhaawacmay, meel kale waxaa isku dhacay
saraakiisha gudiga iyo taageerayaasha ANC, dhacdo kale sargaal
sare oo ka tirsan xisbiga Cope ayaa toogasho lagu dilley gobolka
Eastern Cape.
Tirakoobyo kooban
20,000 goobood oo codbixin ayaa codka laga dhiibtey
5000 indha-indheeyyeyaal oo dalka u dhashay iyo
352 caalami ah ayaa doorashada la socday
55 milyan oo waraaqaha codbixinta ah ayaa la daabacay,
450 tan oo waraaqo ah ayaa la’isticmaalay
97002 sanduuq oo codbixin ayaa la isticmaalay
4.5 milyan oo qalmaan ah ayaa loo direy goobaha
codbixinta
1500 litar oo qad ah ayaa la isticmaalay si loogu
sunto gacmaha codbixiyeyaasha
11 bakhaar ayaa la isticmaalay si loogu keeydiyo
agabka codbixinta
2 May , 2009
Waa kuma Jacob
Jacob Gedleyihlekisa Zuma, wuxuu
dhashay 12-kii April 1942-dii, tuulada
Nkandla ee gobolka Kwazulu-Natal,
wuxuu ka dhashay qoys dabaqada
hoose ah , aabihii wuxuu ahaa Police
wuxuuna dhintey isagoo yar,
hooyadiis waxay ahayd booyaaso
reero u shaqaysa, iskuulka isagoo
maraya fasalka sedexaad ayay ayeeydiis kaxaysatay wuxuuna noqdey lo’
jir.
1959-kii isagoo 17 ah ayuu ku biirey
African National Congress (ANC) ,
wuxuu sanadii 1962dii xubin ka noqdey garabkii hubeysnaa ee ANC
(Umkhonto We Sizwe) kadib markii
la mabnuucay ANC 1961-dii. 1963-dii
ayaa isaga iyo 45 kale oo tabobar ciidan qaadanayay lagu xirey meel u
dhowr Zeerust galbeedka Transvaal
(hadda North West).
Waxaa lagu eedeeyey inuu
maleegayay afgambi dowlada ka dhan
ah waxaana lagu xukumey 10 sanno
oo xarig ah oo ku dhamaystey
jasiirada Robenne Island oo uu Nelson
Mandela ku xirnaa.
Kolkii la soo siidaayay wuxuu dalka
musaafuris ahaan oga tagay 1975-tii,
wuxuu tagay dalka Swaziland, kadib
Muzambique, wuxuuna halkaasi ku
qaabiley sanad kadib kumanaan
dhalinyaro ah oo baxsad ah kadib kacdoonkii Soweto ee 1976.
XOG-MAAL
4
golihii dhexe ee ANC, wuxuu kaloo
soo qabtay xilal kala duwan illaa ugu
dambeyntii uu noqdey madaxa sirdoonka ANC.
Wuxuu dalka kusoo laabtay 1990 –kii
kolkii mabnuucida laga qaaday ANC,
isla sanadkaasi ayaa loo doortey gudoomiyaha ANC guud ahaan iyo gudoomiyaha ANC ee Kwazulu-Nala
halkaasi oo uu doorweyn ka ciyaarey
dammintii rabshadihii ahliga ahaa ee u
dhaxeeyey taageerayaasha ANC iyo
IFP.
magacaabo NPA ayaa horaantii bishani ka laabatay dacwadihii Zuma loo
heystey kadib markii ay soo ifbaxeen
cadaymo hor leh oo ku saabsan in
dacwada lasoo maleegey.
1997-dii ayaa loo doortey madaxweyne kuxigeenka ANC shirkii Mafikeng ee uu xilka madaxnimada ANC
kula wareegey Thabo Mbeki, labbo
sanno kadib 1999 ayaa loo magacaabay madaxweyne kuxigeenka dalka
kolkii Thabo Mbeki uu madaxweynaha noqdey.
9 ka May waxaa xaflada caleemo
saarka lagu qabanayaa qasriga madaxtooyada ee Pretoria halkaasi oo inka
baddan 4000 marti ah iyo tobonaan
kun oo dadweyne ah isugu tagayaan.
Iminka isaga oo 67 jir ayuu todobaad
kadib fariisanayaa kursiga dalka ugu
sareeya, waxaa xilka madaxweynenimada loo caleemo saarayaa 9-ka May.
Xaflada Caleemo saarka Zuma
waxay ku kacaysaa R75 malyuun
Waxaa la sheegey in xaflada ay ku
kacayso aduun gaaraya R75 malyuun,
qarashkani waxaa lagu isticmaali
doonaa cuntada, amaanka, isgaarsiinta, gaadiidka, iyo dhamaan agabka
looga baahanyahay xaflada, waxaa qabanqaabada la bilaabay bishii Janaayo
ee sanadkani, 4 bilood ka hor intii aan
madaxweynaha la dooranin, shirkado
ayaa qandaraasyo lagu siiyey in ay
adeegyadani fuliyaan.
Laakiin shaqadaasi waxaa laga direy
14-kii June 2005-tii markii ay soo
baxeen eedeymo la xariira musuqmaasuq, isla sanadkaasi ayaa sidoo
kale lagu soo oogey dacwad la xariirta
kufsi haweeney qaadsan cudurka HIV
AIDS-ka , sanad kadib markii
maxkamad la keeney wuxuu yiri
―galmada kadib waan ka qubeystey si
aan u yareeyo khatarta cudurka‖, Qofkii aysan u suurogalin in uu
dacwada kufsiga ah waa lagu waayay maalintaasi xaadiro, wuxuu ka
daawan karaa mid ka mid ahboqolka
markii dambe.
shaashadood ee laga taagayo dalka oo
18-kii December, 2007 ayaa shir- dhan.
weynihii ANC ee Polokwane loogu
doortey madaxweynenimada ANC
isagoo ka reeyey Thabo Mbeki oo
xilkaasi kula tartamayay, 10 maalmood kadib ayaa Zuma lagu oogey
dacwado musuqmaasuq ah, bishii
agoosto ee 2008-dii ayuu xaakim ku
waayay dacwadaasi kaasoo madaxda
dowlada ku eedeeyey farogalin
dacwada Zu ma, t aasi waxay
horseedey in Thabo Mbeki xilka uu ka
dego, hase yeeshee waxaa rafcaan
xukunkaasi ka qaatay hey’ada garsoorka kadibna dacwadii ayaa lasoo
Sanadii 1977 ayuu kamid noqdey celiyey, laakiin isla hey’adani oo lagu
Waxaa kasoo qeybgalaya madaxda
aduunka intooda baddan iyo wafuud
kala duwan.
Caleemo saarkii Thabo Mbeki 2004-tii
waxaa ku baxay qarash intan la’eg.
Xog-Maal
2 May, 2009
XOG-MAAL
Inta aan u gudo galin barnaamijka ama mowduuca
aan isla qeexno waa maxay Naas Nuujin.
Naas Nujin waxaa looyaqaan waa hooyada oo qeyb
dheecaankeeda ka mid ah u hurtaa cunugeeda
islamarkaana siisaa caanaha ka yimaada jirkeeda
kuwaas o ah nooca 1-aad e lagu quudiyo dhalaanka inta uusan gaarin cunida (raashiinka)
caadiga ah ee eynu qaadano, hadaba qeexida
kadib eynu isla aragno aadamaha iyo waxa uuka
qabo Naas Nuujinta inagoo kadib cadeyn doona
Allaah SW waxa uuka yidhi.
5
2)Saxarada ilmaha naaska la siiyo ayaa ah mid
Aysiidh ah kana kooban maado loo yaqaan Acetate
buffer, maadada Acetate buffer ee laga helo saxarada Ilmaha naaska la siiyo ayaa waxa ay ka
hortagaa koritaanka iyo waxyeelada Noocyo badan
oo Bagateeriyada ka mid ah oo la isku yiraahdo
Gram negative Bacteria taas oo inta badan Qatar
ba’an iyo cudura halis ah u keenta Ilmaha aan
naaska la niijin.
3) Caanaha hooyadu waxay kaloo ka kooban yihiin
macdano miisan oo aan qashin saarka ilmaha dhib
Tignoolojiyada casriga ah ee aduunku maanta
weyn u geysan Karin siiba kelyaha, meesha ay
gaaray waxa ay awood u waayeen ama ka caacaanaha dad sameyga ahi ka kooban yihiin
jiseen in ay sameyaan amaba ay soo saaraan
macdano fara badan oo halis gelin kara kelyaha
caano la mid ah kuwa hooyada xaga walxaha ay
ilmaha, maxaa yeelay kelyaha ayaa ah xubinta
ka kooban yihiin, dhadhanka iyo waliba midabka
jirka u qaabilsan qashin saarka macdanaha iyada
iyo uduga.Caanaha hooyada ayaa ah nafaqo
oo raacineysa kaadida wax alaale iyo wixii madhameystiran oo buuxin kara rabitaanka iyo koricaadin ah ee jirka siyaada ku ah.
inka cunuga, intaas waxaa dheer in ay caanaha
4) Sidoo kale caanaha hooyada ayaa qani ku ah
hooyadu ka kooban yihiin walxo badan oo kordhiya dux aan dheregdhaafsaneyn (Unsaturated Fatty
difaaca cunuga, kuwaas oo inta badan dib u dhiga acid) taas oo ka qeyb qaatada koritaanka maskama ka hortaga cudarada ay ka mid ka yihiin
axda iyo garaadka cunuga halka ay caanaha dad
sameyga ah aad ugu yartay dux-dani amaba aan
1) cudurka dabeysha (polio)
lagu ogeyn qaarkood.Ilamaha lagu quudiyo ma2) Hargab (flu)
saasada (Mujuruca) ayaa inta badan aad u cayila
3) Dhega xanuun (otitis)
una nugul cuduro badan oo faafa marka loo barbar
4) Cudurada ku dhaca habdhiska Neefsashada
dhigo Ilmaha naaska hooyadii la siiyo.
( Respiratory tract Infections)
Shaxdan hoose ayaan waxaan ku muujineynaa
5) iyo cudurada caloosha, Xiidmaha iyo marinka
sida ay ugu kala nugul yihiin cudarada inta badan
cuntada (Gastrointestinal tract infections)
ilmaha ku dhaca Cunuga naaska la siiyo iyo midka
Waxaa waayadan danbe soo kordhayay in hoomasaasada lagu quudiyo.
yooyinku aysan nuujin ilmahooda hadii ay nuujiyaana aysan nuujin mudadii iyo waqtigii ku
Ilmaha Mahaboonaa oo ay durbaba Mujuruc iyo masaasad ku udurka Ama
Ilmaha Naaska
saasada la
quudin ku bilaabaan.
Jirada
la siiyo
siiyo
Run ahaantii waxtarka caanaha hooyadu ma ahan
mid ku kooban intaas aan soo sheegnay balse
Dhega xanuun
3.7%
9.1%
waxay kale oo leeyihiin caanaha hooyadu faa’iidoyCudurada Ku
inka soo socda.
dhaca san1.1%
5.6%
badada iyo
1)Caanaha hooyada waxaa ku jira qaar ka mid
feeraha
unugyada difaaca jirka oo uusan cunugu sameysan
Karin bilaha u horeya noloshiisa sida IGA, IGM,
Shubanka iyo
3.5%
6.9%
IGG, sidoo kale caanaha hooyadu waxaa laga hemataga
laa borotiino la falgala birta jirka (iron binding proInta Goor ee
teins) loona yaqaan Lactoferins, isugeyoo unugyadan iyo borotiinadan waxa ay hakiyaan taranka cusbitaal ama
1.1%
5.6%
iyo koritaanka noocyo ka mid ah bagteeriyada laga takhtar loo
geeyo
helo xiidmaha bani’aadmiga, bagteeriyadan ayaa
inta badan u keenta cuduro uu shubanku ugu
Wadarta guud
8.2%
21.1%
horeeyo caruurta la siiyo caanaha dadsameyga
(Formula Milk).
2 May , 2009
Dowlad goboleedka Western Cape waxaa
ku guuleystey xisbiga mucaaradka ah ee
DA, gobolkani waa gobolka labbaad ee ay
ku noolyihiin Soomaalida ugu baddan,
haddaba waa maxay isbadalada la filayo.
Dabcan waxaa la filan karaa isbadalo
waaweyn dhankeey ahaadaataba, dhanka
wanaagsan haddii aan ku hormarno
Soomaalida waxay filan kartaa abni ka
wanaagsan kii hore taasoo dalka oo dhan
ay la wadaagayaan, hase yeeshee waxaa
kaloo la filan karaa in waxoogaa cadaadis
ah ay Soomaalida kala kulanto maamulkani cusub.
Ma jirri doonto cid si toos ah u bartilmaameedsanaysa Soomaalida, taasi
micnaheedu ma ahan in aysan bartilmaameed ahayd, xasuuso xisbigani waxa
XOG-MAAL
uu matalaa danaha ganacsiyada waaweyn
ee gobolka ama dalka, Soomaalidana waa
dad ganacsada oo waliba muhaajiriin ah,
ganacsiyada xisbigani uu matalo ma ahan
kuwa jecel howlaha ganacsiga ee
Soomaalida taasina waa mid laga wada
dharagsanyahay.
6
gashanyahay ama canshuur bixiya, hadii
la xisaabiyo intii sanno ee aadan canshuur
bixinin hantidaada oo dhan dowlada ayaa
mulkineysa.
Tusaalaha sedexaad waa soonayaasha
ganacsiga, waxaa jira shuruuc xadideysa
goobaha ganacsi loogu tallo galay iyo
Halkaasba aan ka ambo qaadno, waxa ugu goobaha deegaanka loogu tallo galay,
weyn ee lagu yeeli karro waa in ganacsiga waxayna shuruucdaasi ka mid yihiin qorlagaa xirraa taasina waa mid aad ugu sah- shayaasha magaaleynta ee magaalo kasta,
lan maamul kasta oo yimaada iyadoo loo xaqiiqadu waxay tahay in ganacsiyada
marayo dariiq sharci ah, looma baahna in inta baddan Soomaalida aysan arrinkaasi
la yiraahdo ―ganacsiyada Soomaalida
waafaqsanayn.
ayaa la xirayaa‖, kaliya waxaa lasoo
saarayaa shuruuc cusub ama kuwii hore
Tusaale kale wuxuu yahay aqoonsiga ,
ee jirey ayaa si haboon loo dhaqan galiqofka ganacsi furanaya waa in uu leeyanayaa, tusaalaha koowaad waa shuruucda hay aqoonsi dal-kujoog ah, Soomaali badcaafimaadka iyo ganacsiga, waxaa jirta
dan ayaanan heysan sharci oo ganacsiyo
heer nadaafadeed oo ay tahay in laga helo leh, tusaale kale wuxuu yahay sharci mabganacsi kasta haddii ay tahay in uu
nuucaya in la dhex seexdo goobaha gashaqeeyo, waa inagiiye bal ii sheega ganacsiga ama dab lagu dhex shitto oo wax
nacsiga ay Soomaalida leedahay ee shulagu karsado.
ruuda nadaafada kasoo bixi karra? Waa
dhif iyo naadir, kolka maxaa hor istaagaya Waxaasi oo dhan iyo waxyaabo kale oo
in ganacsiga lagaa xirro?.
Soomaalida loogu marmarsoon karro ayaa
buux ah, sidaasi darteed waxaa haboon in
Tusaalaha labbaad waa canshuuraadka,
waxyaalaha la awoodi karro wax laga
ganacsi kasta waa in uu diiwaan gashbadalo.
naadaa, canshuurna bixiyaa, Soomaali aad
u yar ayuu ganacsigooda diiwaan
Xisbiyada AF iyo IL!
magaca xisbiga, “ haddii wax la shuminayo, ciida
ayay shumiyeen” .
Asxaabta doorashada ka qeybgashay waxaan ku
sheegney 156 xisbi oo heer gobol ah iyo 26 xisbi oo heer
qaran ah, ugu yaraan labbo ka mid ah asxaabta ayaa leh
astaamo iyo magacyo ku yaabgalinaya.
Xisbiga kale waa New Vission ama xisbiga aragtida
cusub, waxaa astaan u ah il kusoo eegeysa, dabcan
magaca iyo astaanta waa kuwa is waafaqaya, waxaa
laga yaabaa in aad isweeydiso “meedey ishii kale?” ,
sow lagama yaabo in ay daboosheen si aysan niyad
jab oga qaadin natiijooyinka kusoo qormaya
sabuurada weyn ee xarunta koomishanka
doorashooyinka ay ka heleen dhibco aad u yar.
Midkood waxaa lagu magacaabaa ―KISS‖ , wallow magaca laga soo gaabiyey jumlad ka turjumeysa magaca
xisbiga, haddane waxaa is waafaqaya magaca soo
gaabinta marka sida uu yahay loo isticmaalo iyo astaanta
xisbiga, KISS micnaheedu waa ―shumis‖, astaanta xisbigana waa af faruuryo rooseeto marsan, KISS waxaa laga
soo gaabiyey Keep it Straight and Simple Party
oo micnaheedu ay tahay xisbiga toos iyo sahal
ka yeelka, waxaase xusid muddan in xisbiga shumis
uu afka ciida daray kadib markii uu ku guuldaraystey taasoo dabcan ka turjuntey micno ahaan
2 May, 2009
Madaxii hore ee sirdoonka ANC xiligii
midab takoorka, Jacob Zuma waa nin
yaqaana la macaamilka Soomaalida,
sanadkii 2008 isagoo la hadlayay ururka
jaaliyada Soomaalida dalkani ee SASA
ayuu sheegey in Soomaaaliya ay ahayd
dalka kaliya ee baasaboorkiisa ay ku
safri jireen sirdoonkii ANC oo uu isaga
madax ka ahaa, waxay u badantahay in
xitaa isaga uu ku safray baasaboorka
Soomaaliya, madaxdii jaaliyada ee la
kulantay waxay u sheegeen in sidoo
kale baasaboorka Soomaaliya ay ku
qornaan jirtey weer dhahaysa ―waxaa
loogu safri karaa aduunka oo dhan,
waxaan ka ahayn Israa’iil iyo Koonfur
Afrika‖, taasoo uu qirrey Zuma.
XOG-MAAL
7
Soomaalida Cape Town ku nool
qaarkood, runtii ninka ma ahan
Soomaali laakiin aad ayuu ugu
egyahay, wuxuu hogaamiyaa
Xisbi goboleed ka jira gobolka
Dadka Soomaalida ah waa ay ku kala
Western Cape oo lagu maaragti duwanyihiin Zuma, dad ayaa
qabba in Zuma uu xaaqi doono muhaa- gacaabo United Independent
jiriinta, halka kuwa kale ay aaminsanyi- Front, si kasta oo aad u eegto
hiin in wanaag uu la iman doono maa- waa nin aanan laga aqoonin
Soomaali.
mulkiisa, nin ka mid ah dadka ayaa
mini-Zuma oo ah wasiirka arrimaha
dibbada, waa haweeney qibrad baddan u
leh arrimaha Soomaaliya iyo xaaladaha
ka jirra, waxaa laga fillan karaa wanaag.
taleefoon ku wacay wiil saaxiibkiis ah,
wuxuu weeydiiyey qofka doorashada ku
horeeya, waxaa loo sheegey in Zuma uu
ku horeeyo oo uu helayo, wuxuu haddane weeydiiyey in Soomaalida u roonyahay iyo in uu u daranyahay, waxaa
loogu jawaabay in uu ka fiicnaan doono
Xiligaasi waa mid lasoo dhaafay, hadda maamuladii hore, wuxuu yiri ―saaxiib
waa Zuma oo madaxweyne ka noaan u duceyno Zuma dhamaanteen‖.
qonaya dalkii uu waagaasi musaafuriska
oga maqnaa, waxaa dalka jooga
Shaqsi ahaan Zuma waa nin AfrikaaniSoomaali tirro baddan oo ay heystaan
mada ku weyntahay, waa nin arrimaha
dhibaatooyin aan yarayn, haddaba
qaarada muhiimad gaar ah siiya, ma
maxaa laga filan karaa hogaamintiisa
ahan nin u rukuuca reer galbeedka in
dalkani.
baddan, mar ka mid ah intii uu madaxweyne ku xigeenka ka ahaa dalka waxaa
Waxyaalaha la filan karro waxaa ka mid lagu eedeeyey in ay lacago soo siiyeen
ah abniga wadanka oo hagaaga taasoo
hogaamiyeyaasha dalalka Liibiya, iyo
ah faa’iidada koowaad ee Soomaalida
Angola si uu afgambi u sameeyo, waxaa
ay heleyso, waxaa kale oo miiska saaran cad xiriirka weyn ee uu la leeyahay wain wax laga badalo sharciga dalka lagu damada Afrika badankood, gaar ahaan
joogo, tusaale ahaan waxaa dhici doonta Liibiya oo u ololeysa mideynta Afrika
in qaxootiga la siiyo teesarooyin (ID)
fikirkaasi oo uu si weyn oga soo horcagaaran oo laakiin ay ku qorantahay
jeedey madaxweynihii Zuma ka
―Non Citizen‖ ama muwaadhin ma
horeeyey.
ahan, waxaa kale oo wax laga qaban
doonaa musuqmaasuqa diloodey xafiiKumaa doorashada Soomaalida
syada bixiya shuruucda, laakiin waxaa
uga qeybgalay oo tartamay?
la adkeyn doonaa waxyaalaha qaarkood.
Iyadoo Soomaalida dalka joogta
98% aysan lahayn xuquuqda
codeynta, iskaba dhaaf in loo
codeeyee, ayaa xittaa haddii
dhamaantood ay xuquuqdaasi
helaan aanan laga fikiri karin in
qof baarlamaanka u fariisto, sababtuna waxay tahay in qofka
fariisto kursi baarlamaan wuxuu
u baahanyahay 50,000 (konton
kun) cod, Soomaalida dalka ku
noolna waa 30,000 kaliya, waxaa
intaasi sii dheer in beel kasta ay
qof soo sharaxan doonto hadLama ogolaan doono qof sharci darro
diiba qof kasta uusan isagaba isa
dalka ku jooga, xuduudaha waa la adWaa su’aal xiiso leh, waxaase
soo sharixin. Bal malee sodon
keyn doonaa, qof kasta oo dalka dambi kasii xiiso badan jawaabteeda oo
kun qof oo dhamaantood wada
ka gala waa la masaafurin doonaa, gaay jeclaan lahaayeen in ay
musharax Ah?
nacsiyada noocyada aan sharciga dalka ogaadaan Soomaalida oo dhan,
waafaqsanayn iyagana waa la mabnuuci
laakiin ka waran haddii adiga oo
doonaa.
dariiq socda aad aragto sawirka W.Q: Cali Gacal Xasan
nin Soomaali ah oo darbiyada ku
Wasaaraha arrimaha Soomaalida quseysa waa tan gudaha, waxaa dhici karta dhagan oo ay ku dul qorantahay
Xog-Maal
“I doorta”? .
in wasiir cusub la keeno wasaarada,
sidaasina ay wax weyn isku badalaan,
waxaa la hadal hayaa Nkosasani Dala-
Sawirkani waxaa la kulmay
2 May, 2009
XOG-MAAL
8
“Surwaalka kor u qaado, waad qaawantahaye”
Qore: Tifaftiraha
Nin feetey daboolo lama yiraahdo, haduusan ahayn qof miyir doorsoomey, doorkaagu waa in aad ka jeedsataa, laakiin
ka waran haddii uu ku dhex feedanayo masaajidka
dhexdiisa?
Malaha su’aashani waa hal xiraale?, mayeey!, haba ka
yaabin ma ahan halxiraale, waa xariiq jirta, bal dhugo
nuxurka.
D
adkeena
waa
dad qaxootinimada
ay
dilootey, kolka
ay arkaan dad saf ku jirra
waxay gudoonsadaan in
dadkani ay raashiin u safanyihiin, koodii u baahan
kula yaabi meeysid in
markiiba uu horey safka ka
galo oo waliba uu isku
dayo in uu barmuudeeyo.
Maalintii 22-dii April 2009
ee dalkani K/Afrika loo
dareerey goobaha codbixinta, waxaa naloo sheegey
in Soomaali baddan ay
safafka galeen iyagoo
aanan lahayn xuquuqda
codeynta, ma ahan wax la
qariibsado in qofka uusan
xittaa ogeyn sababta loo
safanyahay maadaamaa
uusan luuqada aqoonin oo
uusan fahmeeynin wararka
24-ka sac saxaafada dalka
ay tabinayso.
saa muddo 10 sanno ah in
uu dalka ku noolaado
isagoo qaxooti loo aqoonsanyahay, laga soo bilaabo
maalinta qaxootinimo loo
aqoonsado ee la siiyo
waraaqda “Status-ka” loo
yaqaano waxay tahay in uu
dalka joogo muddo 5
sanno ah oo uu qaato 3
waraaqdaasi ah taasoo labbadii sannaba mar dhacda
oo mid kale lagu badalo,
kadib waxay tahay in uu
qofka xaraysto codsi degenaansho rasmi ah, kolka
uu helo shahaadada degenaanshaha rasmiga ah
oo loo ogolaado ayuu
xaraynayaa teesaraha cagaaran oo ay ku qorantahay “non citizen”, marka
uu teesarahaasi heysto
muddo 5 sanno ah oo laga
bilaabayo maalintii uu
heley aqoonsiga degenaanshaha rasmiga ah.
Waxaa la sheegey in saraakiisha doorashooyinka
iyo ciidamada amaanka ay
safafka ka saareen dad
Soomaali ah oo sitta
waraaqaha qaxootiga iyo
aqoonsiyo kale oo aanan u
ogolaaneynin in ay
codeeyaan.
Kadib wuxuu codsanayaa
muwaadhinimo taasoo uu
xaq u yeelanayo in uu noqdo mudwaadhin buuxa oo
heysta teesaraha cagaaran
oo ay ku qorantahay
“Citizen” ama muwaadhin,
markaasi wuxuu leeyahay
xaqqa in uu codeeyo ama
loo code eyo.
Caadi ahaan in qofka
qaxootinimada dalkani ku W.Q: C/raxmaan Nuur
yimid uu yeesho xaqqa Jillay.
codeynta waxay qaadanay-
Waxaa jirta maahmaah oranaysa ―dhajiga (dhaji= nooc masaska ka mid ah) dhulkuu jooguu dhogortiisa leeyahay‖,
dhalinteena dhulkeey timaaado ayay la dhaqan noqotaa,
dalka Koonfur Afrika waxaa ka jirra nooc dharxirasho ah
oo dhalinta u ah noocii ugu dambeeyey ―aalta moodo‖, si la
mid ah labiskii Soomaaliya ee sideetameeyadii ee surwaarka lugaha holofka ah (abu elefaante) la xiran jirey, timahani la tuuran jirrey.
Labiskani qofka wuxuu xiranayaa kastuuno yar, wuxuu ka
dul gashanayaa surwaal jilbaha waxyar hoos u dhaafsan,
surwaalka waxaa suunka looga dhuucinayaa barida hoosteeda xagga dambe, xagga horane bisqinta dusheeda, waxaa
banaanka imanaya kastuumiyihii yaraa oo barida kala
baraya, haddii shaarka ama funaanada ay qarin lahayd
qeybtani banaan, iyaguna waa sheeyo aad u gaaban oo sinta
ku eg oo la arki karro qeyb jirka qofka ka mid ah.
Balaaqo ahaan waxaa lagu tilmaami karaa qof qaawan,
waxaad is leedahay qofkani surwaalka ayaa ka dhacaya,
qaarkood ma dhuuciyaan, waxay sameeyaan inta ay dabciyaan meesha aan soo sheegeyna geeyaan ayuu surwaalka
hoos usii dhacaa kolkaaseey maanta oo dhan ku mashquulsanyihiin kor usoo qadistiisa iyagoo geeynaya halkii ay ugu
tallo galeen si uusan u dabrin socodkooda.
Labiskaasi silica ah waxaa sida uu yahay u dabaqay dhalinyarro baddan oo Soomaaaliyeed, iyagoo xarago mooda,
kaaga daran masaajida ayay soo galaan iyagoo sidaasi ah,
kolkaasaa marka uu qofka suquudo ama rukuuco, coowradiisa oo dhan ayaa banaanka imanaysa.
Mid ka mid ah shuruudaha salaada waa in coowrada la asturaa, marka taasi laga soo taggo dadka gadaashiisa ku tukanaya ayay salaada waswaas ka galaysaa marka rakco
kasta qof futadiisa banaanka taalo ku hor sajuudayo.
Qaar ka mid ah culumada masaajidada Soomaalida waxay
marar baddan ka hadleen arrintani, iyadoo dadka loo
sheego dhibaatada ay arrintani leedahay.
2 May, 2009
Tahniyad Arroos oo
farxad leh
XOG-MAAL
qabana kala hela
Wada Adeega Bulshada ee XogNoolaada oo Nabad ku Waara Maal
ayaa Idin leenahay Aamiin
Aamiin aalahayow Aamiin
Wargeyska codka Soomaalida Koonfur
Waxaan halkaan hambal yo
aroos ugu diraynaa arooska
i yo aroosada kala ah
yuus uf
m ax ,ed ow cal i
safiyo max,uud (faras) oo nik a a x o o d a
maanta ka dhacay magaalada mu- 1. Cabdulaahi Macalin Gacameey
qdisho anagoo kala ah
2. Muuse Muude Afrax
3. Xaaji Abuukar Suuleey
1 x u s e e n m a x , u u d f a r a s 4. Raxmo Maalin
2 c / l a a h i m a x , u u d f a r a s 5. Jawaahireey Sheekh Ibraahim
3 m a x , e d m a x , u u d f a r a s 6. Sheekh Daahir Maxamed
4 s a a l a n m a x , u u d f a r a s Sharax
5 a a d a n m a x , u u d f a r a s 7. Mudane Sabriye
6 ow abshir max,uud faras 8. Sheekh Yuusuf Jirroow
7 ow c/raxmaan max,uud faras 9. Sh. Cabdullaahi Raceey
8 f a r x i yo m a x , u u d f a r a s 10. Maxamed Muuse
9 n a f i s o m a x , u u d f a r a s Cusmaan Macalin Fardax
1 0 x am d a m ax ,u ud f a r a s
11 hodaney max,uud faras Iyo guud ahaan ehelada iyo qaraa1 2 r a a x o m a x , u u f a r a s bada arooska iyo aroosada dadab
13 ow liibaan max,uud faras galay dhawaan oo kala ah Cumar
14 faadum a cabdi fii dow Xusseen Juun Carrabeey iyo
15 qadarey max,ed jimcaale Marwo Fardoowso Nuur Max1 6 s h a ri i fo c al i i b r a ah i n amed, waxay dadka tahniyada
1 7 i b r a a h i n s h i i q x a s a n diraya leeyihiin ―noqdo kuwii isku
1 9 i s m a a n c i i l c a t u u t i waara, kala hella ubad kheyr qaba,
20 cabdi macalin madoobe dalkooda, dadkooda, iyo diintood21 muxumud xasan (burfuule) aba difaaca una dirira‖. lamaanaha
22
yaasiin
b u r f u u l e waxa ay ku aqal galeen xaafada
2 3 c / l a a h i
g o w s Bellville ee Cape Town,
24 muxumud weheliye
25
cal aay
xus een
26 cabdi max,ed cali (cabdi cade)
27 max,ed deeqo muuse nuur
2 8
m a d i i n o
j i i l e
29
qaali
teersaale
30 luul max,,uud jagni
31 c/lahi nuur gacal
Tahniyad Aroos oo
kal iyo laab
Waxaan leenahay hambalyo
hambalyo salaad iyo safiyo noqda kuwii loo aayo ubad qayr
9
Afrika ee Xog-Maal wuxuu idiin hayaa
adeegyo bulsho ama ii dhehyo oo kala
duwan.
Xog-Maal waxa uu qiimo jabban idiinku
faafinayaa tahniyadaha arooska, hambalyooyinka dhalashada, tiiraanyada tahsiyadaha, baafinta dadka kala maqan, ii
dhehyada iyo ogeeysiisyada, iyo
dhamaan waxyaabaha aad u baahantihiin ee quseeya warbaahinta.
Xog-Maal waxa uu dhamaan adeegyadani idiinku qabanayaa qiimo jabban
oo ku raali galiya.
Waxaa suuro gal ah in aad isweeydiineysid muhiimad ku jirta in qof aroos
galay ama ilmo u dhashay aad warbaahinta oga tahniyadeeyso, ma jirto
hadiyad ka qaalisan oo aad qof siiso oo
aan ka ahayn in aan hawada u mariso,
qofka waxa uu dareemayaa in uu jirro
qof farxadiisa la wadaagayo, taasina
waxay keeneysaa jeceyl iyo maxabo
saa’id ah.
Wax kale oo aad bakheyl ka noqotaba,
haka noqonin in aad qof u tahniyadeeysid.
Kala soo xariir Xog-Maal
Email: [email protected]
Cell: 0721277344 ama 0767059384
2 May , 2009
Habeenkii talaadada oo ay
taariikhdu ku beegney 21 April,
2009, abaaro 5-tii fiidnimo ayaan ka
xaadirey xafiiska qaabilaada
qaxooriga ee Nyanga, Cape Town, si
aan usoo cusbooneysiisto sharcigeyga aan dalka ku joogo, waxaan
kasoo safray Johannesburg oo 1500
km u jirta Cape Town, waxaan xiliga
habeenbarka ah u tagay xafiiska waa
in aan safka sii qabsado, waxaa safka
iiga horeeyey xiligaasi 15 qof safka
aniga i quseeya.anga kama kaftamo
sharciga maba fududeysto, waxaan
ogahay muhiimadiisa.
Waxaan huwanahay buste, kartoona
waan wataa, ma malayn kartid dhaxanta meesha ka jirta, waxaa kaaga
daran suurtagalnimada in meesha
tuugo hubeysan nagu soo weerarto,
mid ka mid ah safafka waxaa ku jirra
in ka baddan 80 dhalinyaro
Soomaaliyeed oo da’doodu u
dhaxayso 17 jir illaa 30 jir,
dhamaantood waa ay cusubyihiin.
Dadka inta baddan waa ay jiifaan,
qaarkood ayaa kooxo kooxo u taagan
oo hadal dhaadheer ku sheekeysanay, jidka dhanka kale waxaa
joogo koox dhalinyaro ah oo dab ku
shittey meesha si ay u kulaalaan,
wax yar kadib waxaa yimid gaardiyaan gaari ku jooga wuxuuna amray
in dabka la dansho, sababtuna waxay
tahay meesha waxaa ka dhow warshado iyo xaafado isku raran ah, hal
dhimbil haddii ay ka hulaaqdo dabka
XOG-MAAL
10
waa masiibo qaran oo ugu horey- siibka baddan haddiiba aan safka ku
galaafaneysa inteena meesha joogta. galay oo aanan seegin.
Dhowr jeer ayuu ninka soo noqnoqdey oo uu kolba dabka damiyey.
Cabashada ugu weyn ee dadka waa
barmuudada ama waardiyeyaasha oo
Waaga waxaa ka dhiman saacado laaluush xoogan ku qaata in dadka
aad u baddan, hurdo lama ladi karro, ay safka taloowsiiyaan, gudahana
soo jeed waa lama huraan, daqiiqad galiyaan, la yaabi meeysid in qof
kasta oo dhaaftaba waxaa soo gur- kuu sheego in uu bilooyinka safka
maya dad ay keenayaan gawaari gaar galayay, uusan marnaba gudaha gaah oo safafka ku kala biiraya, dadka lin iyadoo dad gadaal ka yimid ay
ugu baddan waxay imanayaan marka heleyaan waxa ay doonayaan.
uu waaga soo dhowyahay, markii
goorsheegto ay isku taagtey 10 saac Aniga taasi i beerlaxawin meeyso ,
aroornimo ayay yimaadeen waardi- ma ahan in aan calool adkahay,
yeyaashii dadka kala hagi jirrey.
waxaan ogahay isha ay dhibaatani oo
dhan kasoo burqatay, sabar la’aanta
Markii hore tartiib ayaa la’isaga Soomaalida iyo qaneecaad darafadhiyey, laakiin nimankani ayaa dooda ayaa gaarsiisey heer wixii ay
dadka sare kiciyey, iyadoo la taa- xaqqa u lahaayeen ay lacag ku bixiganyahay ayaa safafkii la galay, isku yaan, ma jirro qof 5 daqiiqa doonaya
dayga in hortaada la galo waa in uu saf taagnaado, haddii xittaa
200% , dadka horey iyo gadaal ayay 100 qof ay safka kaga horeeyaan
isu riixayaan, isbuurasho tuu ugu wuxuu doonayaa in uu noqdo kan
darneyd, daqiiqad kasta waxaa la’is ugu horeeya lacagna waa uu ku bixiku heystaa ―horteeyda ha galin iyo nayaa.
waan ku jirrey‖, si kale waxbo kuma
fahamtide saacadihii waaga ka dhi- Dhibaatada waxay gaartey heer
manaa oo dhan waxaan ku dhamay- aanan waxbo laga qaban karin, aniga
sanay inagoo is riixeyna.
waan soo heley sharciga laakiin
waxaan banaanka ugu imid qaar badAroortii halka saac ayay yimaadeen dan oo dadkii xalay dhaxanta ila
saraakiishii wasaarada oo ay bilaa- dhafray ah oo aan waxbo helin, midbeen in ay gudaha galiyaan tirooyin kood ayaan ku iri ―lo’ lugaheeda
ca yiman oo ay sa fafka ka ayay isku biyo gafisaa‖, looda waa
qaadanayaan, safkeena ayay ku bi- xoolo aad u biyo jecel marka ay
laabeen oo warqadaha ayay naga warta gasho biyaha ayay dhexjiirtaa
aruuriyeen qof kasta oo laga qaadana oo biyihii dhoobeeysaa sidaasina ku
horey ayaa gudaha laga sii galinayaa, biyo gaftaa ama calaqa fuuqsataa,
ku dhawaad 30 qof ayaa safkeena Soomaalida waa la mid.
laga siidaayay.
Qore: Cabdinaasir Axmed Sh.
Markii aan gudaha galay ayaan Bashiir (saxansoxo)
arkay nin aan xalay oo dhan
horteyda ka waardiyeynayay oo gudaha lasoo galiyey, waan arkayay Xog-Maal
nin waardiye ah ayuu lacag siiyey,
wax weyn ilama noqon arrinta, waxbana kama qaban karin, waxaan
ogahay in aan ahay qofka ugu na-
2 May , 2009
Dardaarankii
Nabigeena
NNKH : Waxaan idiin dardaarmayaa salaadda iyo wixii
ay hanatay (milkisay) gacmihiinu.
N
e
b
i
g
u
wuxuu xanuunsanayey 18
maalmood oo ay Asxaabtu
booqanayeen Xanuunkiisa,
Xanuunkii ugu horreeyay
wuxuu
ahaa
Madaxxanuun,habeenkii isniinta ee
uu maalinkeeda dhiman
doono ayaa xanuunkiisii
c u s l a a d a y .
Sayid-Bilaal ayaa aadamay
aadaankii salaadda subax
wuxuu istaagay albaabka
guriga Nebiga, wuxuuna
yidhi: (Assalamu caleyka yaa
rasuululaahi) Faaduma ayaa
tiri: 'Rasuulkii Illahey nafsadiisa ayuu ku mashquulsan
yahay, markii salaaddii
cadaatay ayaa Sayid-Bilaal
soo laabtay, wuuna salaamay
rasuulka sidii hore oo kale,
dhawaaqii Bilaal waxaa
maqlay rasuulka wuxuuna
yidhi: 'soo gal Bilaal', waana
soo galay Bilaal isagoo ooyaya
Rasuulkuna (SCW) wuxuu
yidhi Bilaalow xanuunkii ayaa
igu cuslaatay ee ha tujiyo
salaadda dadka Abuubakar
Sadiiq. Bilaal waa baxay
isagoo madaxa gacmaha
saaranaya, oranaya musiibo
ayaa noo timid iyo ereyo kale
oo la mid ah. Masjidkii ay uu
galay, wuxuuna Abuubakar ku
yidhi 'Nebigu wuxuu ku amrayaa inaad salaadda tujiso'
Abuubakar markii uu arkay
mixraabkii uu Nebigu (NNKH)
istaagi jiray oo faaruq ah wuu
hanan waayay nafsaddiisa
waana la miir daboolay waana
qeyliyay, muslimiintii oo
dhanna wey qeyliyeen, qeyladii ayuu maqlay Nebigu
(NNKH) wuxuuna weydiiyay
gabadhiisa Faadumo wuxuuna
yidhi ' Faadumoy waa maxay
hugunka iyo sawaxanka
yeedhaya?' waxay tidhi Faadumo 'Muslimiintii ayaa qeylinaya markey ku waayeen'.
XOG-MAAL
Rasuulku wuxuu u yeedhay
Sayid Cali iyo Fadal Bin Cabaas, weyna garba galeen
waxeyna geeyeen masajidkii
salaaddii ayuuna ka bixiyay
asxaabtii, salaaddii kaddib
ayuu rasuulku (NNKH) la dardaarmay asxaabtii wuxuuna
yidhi: 'Waxaan idiin dardaarmayaa oo aan idiinku sagootinayaa cabsida Illahay iyo
inaad adeecdaan oo aad
amarkiisa qaadataan anigu
waan faaruqayaa (ka tagayaa) adduunyada, maantana waa maalintii iigu dambaysay adduunyada iiguna
horreeysay
Aakhiro'.
Intaa kaddib Nebiga (NNKH)
waxaa la geeyey gurigiisa,
Illahay ayaa u waxyooday
Malakul-mowt wuxuuna yidhi:
'Hoobo (u tag) xabiibkayga
(kaan jeclaa) Muxammad
(NNKH) uguna tag suurad
wanaagsan una naxariiso)
marka aad ka qaadaysid
nafta, markii aad u tagtid idan
weydii, haddii uu kuu idmo u
gal gurigga balse haddii uu
kuu diido ha u galin, kana soo
l
a
a
b
o
'
.
Malakul-mowt wuxuu u tagay
Nabigeena
Muxammad
(NNKH) isagooo u eg nin
reer miyi ah, wuxuuna yidhi:
'Assalamu calaykum ma soo
galaa?' Faadumo ayaa la hadashay oo tidhi: 'Ninyahow
rasuulkii illahay wuxuu ku
mashquulsan yahay Nafs a d i i s a ' ! !
Malakul-mowt mar labaad
ayuu ku celiyey salaantii,
waxaana maqlay rasuulkii.Rasuulka (NNKH) ayaa
Faaduma ku yiri: 'Ma garanaysaa ninka?'. Faaduma
waxay tidhi: ' Maya' rasuulku
wuxuu yiri: 'waa ninka gooya
macaanyaalka, kala geeya
(kala wada) dadka is jecel,
kharaabiya guryaha, camira
Qubuurta, ilmaha agoomeeya,
naagahana carmal ka dhiga,
waxaana la yiraahdaa Malakul
m
o
w
t
'
.
Faaduma markay ogaatay in
11
ninku yahay malakul-mowt
ayay ooyday, waxayna tidhi: '
masiibo ayaa nagu dhacday,
waxaana dhimanaya rasuulkii
Illahay ee ugu dambeeyey
ambiyada, waxaa naga
go'ayaa wax'yigii samada ka
imaanayey, waxaan weyneynaa hadalkii rasuulkeena,
maanta kaddibna maqli
mayno salaantii Aabahay.
wuxuu yidhi: 'waxaan kuugu
bishaaraynayaa Illaahay inuu
yidhi: Jannada waan ka xarimay (u diiday) ambiyada illaa
Nabi Muxammad (NNKH)
galo, sidoo kale jannada waan
ka xarimay ummadaha illaahay oo dhan illaa ay ummadda Nabi Muxammad ka
galaan'.Rasuulkuna wuxuu
yidhi: 'hadda ayuu diib noqday (wanaagsanaaday) qalRasuulku wuxuu yidhi: Faad- bigaygu, igana suushay muumoy waxaad tahay qofka r
u
g
t
i
i
'
.
ugu horreeya ee aan is
haleeleyno (isla kulmeyno)' Rasuulku wuxuu yidhi:
wuxuu kaloo rasuulku yidhi:' 'malakul-mowdow ii soo
malakul'mowdow soo gal' dhowow'. Malakul-mowt waa
wuuna soo galay mala- u soo dhawaaday naftii
kul'mowt, wuxuuna yidhi. ayuuna ka jiiday illaa ruuxdii
'Assalamu calayka yaa rasuul- k a
s o o
g a a r t o
lulaah' rasuulkuna wuxuu xudunta.Rasuulku wuxuu
yidhi 'wacalaykum assalam yidhi: 'maxaa darnaan badiyaa malakul -mowt, ma yey xaraaradda (xanuunka)
waxaad iigu timid inaad i soo mowdka', wuxuu kaloo yidhi:
siyaarato mise inaad iga 'malakul-jibriilow ma waxaad
qaado nafta?'.Malakul-mowt dhibsatay eegtaanka wijiwuxuu yidhi: 'waxaan kuugu gayga?'. Malakul-jibriil wuxuu
imi inaan ku soo siyaarto yidhi ' Illaahay xabiibkiisikaana qaado nafta haddii aad yow ayaa awood u leh
ii idinto, balse haddii aad ii inuu eego wajigaaga adigoo
idmi weydo waan iska no- sakaraadaya'. Aanas Binu
qonayaa! Rasuulku wuxuu Maalik wuxuu yidhi: ' Nabigu
yidhi: 'malakul-mowdow xag- markay naftu kabaxaysay
gee uga soo tagtay malakul- wuxuu lahaa: Waxaan idiin
jibriil. Malakul-mowt wuxuu dardaarmayaa salaadda iyo
yidhi:'waxaan uga soo tagay wixii ay hanatay (milkisay)
samada adduunyada', isla g a c m i h i i n u .
markiiba waxaa yimid malakul
-jibriil, wuxuuna fariistay Ne- Rasuulkii Illaahay wuxuu geeribiga madaxiisa, wuxuuna ra- yooday maalin isniin ah ee
suulku yidhi: 'miyaadan ogayn bisha rabiicul-awal ka mid ah,
in amarkii dhawaaday? ama loo yaqaan mowliid. HadWuxuu yidhi:'waan ogahay dii adduuniyo lagu baaqi yeerasuulkii Illaahayow'.Rasuulku layo qof, waxaa la dayn lahaa
Illaahay:
wuxuu yidhi: ' iigu bishaarey r a s u u l k i i
Rasuulka
waxaa
maydhay
illaahay agtiisa waxa ii yaala
Sayid
Cali,
waxaa
ku
shushuoo karaama ah (wanaag ah)'.
bayey biyaha fadal bin Cabaas
iyo Usaama bin Zayd, waana la
Malakul-jibriil wuxuu yidhi:
kafanay, waana lagu tukaday,
'albaabada samada waa la
waxaana lagu aasay gurigiisii
wada furay, malaa'igtii illaa- ee qolka Caa'isha (RC,) habeen
hayna saf bay galeen iyagoo arbaco ah ayaana la aasay
sugaya ruuxdaada, albaabadii S u u b a n a h a
(NNKH.)
jannada waa la wada furay'.
Rasuulku wuxuu yidhi: 'iigu
Xog-Maal.
bishaaree siday ahaan doontaa ummadaydu maalinta
Qiyaamaha?'.Malakul-jibriil
2 May , 2009
Digniin: Durreyga doofaarka
oo K/Afrika ka dillaacay
S
araakiisha caafiimadka koonfur
Afrika ayaa xaqiijiyey ugu yaraan
2 qof oo la ildaran cudurka aduunyada kusii faafaya ee loo yaqaano Durreyga Doofaarka ama ―Swine Flue‖,
cudurka oo inta la ogyahay ay u dhimatay
inka baddan 100 qof dalka Mexico oo oo
ah halka uu ka dilaacay ayay u muuqataa
in uu halkana soo gaaray.
Cudurka waa mid hawada ku faafa oo la
kala qaado sidii hargabkii oo kale, aduunka waxa uu ugu kala gooshayaa rakaabta dayuuradaha ee booqdey wadamada uu ka dilaacay,labbada qof ee
iminka laga heley dalkani waa haween
booqdey billo ka hor dalka Mexico,
waxaa iminka lagu dabiibayaa isbitaalo
dalkani ku yaala.
XOG-MAAL
Koonfur Afrika wali meeysan rakibin
aalada heer-kul-beega, mana jirto daawo
gaar ah oo loo helayo aduunka oo dhan,
waxaa hadda lagula tacaalaa daawooyin
kaalmaati ah, waxaa isa soo taraysa cabsida cudurkani laga qabbo.
soo gaarin.
Oday Soomaaliyeed oo maqlay cudurka
ayaa yiri ―hillib doofaar cun, haddane
cudur ka qaad, waa nasiib darro weyn‖.
Muuqaalka dad afka ka duubtey hargabka doofaarka
Dhacdada waxay dhacday 24tii
Maarso, 2009, waxayna ku dhacday 95
qof oo Soomaali ah oo ku jirey xero
qaxooti oo Pretoria ku taala oo isku
dayay in ay u talaabaan dalka Botswana, marka ay joogaan meel labbada
xuduud u dhaxaysa ayaa waxaa is hortaagay ciidamada Botswana kuwaasoo
si xun u garaacay dadka oo ay ka mid
ahaayeen haween uur leh iyo caruur.
Waxaa daawanayay safiirka Koonfur
Afrika u fadhiya Botswana Dikgang
Moopeloa iyadoo ciidamada ay
xoog qaxootiga ku saareen gaadiid
ay leeyihiin police K/Afrika, waxaa
sidoo kale goob joog ahaa saraakiil
ka tirsan UNHCR iyo wasaaraha
Home Affairs-ka.
Dadkii markii dalka lagu soo celiyey
waxaa laga qaatay waraaqahoodii,
kadibna waa la xirey, markii dambane waxaa lagu soo siidaayay
damaanad qaad iyaga laga saxiixay
oo ah in aysan baxsan doonin,
qaarkood waa ay saxiixeen kuwa
kalan weey diideen.
Mar haddii dalkani laga sheegey waa wax
suurogal ah in uu u faafo si lama filaan
ah.
Garoomada aduunka ayaa la dhigey
aalado heer-kul-beeg ah (Thermometer)
oo cabiraya heer kulka dadka rakaabka
ah,dadka heer kulkoodu uu aad u sareeyo
markiiba waa la baarayaa.
Astaamaha cudurka
Hadda waxa ay ku jiraan meel Johannesburg ku taala iyadoo caawimaadii UNHCR ugu deeqdey ay ku
egtahay todobaadkan, iyada oo
aanan waraaqahoodii loosoo celinin, dadkani waxay doonayaan in
dalkoodii lagu celiyo, balse waa loo
diidanyahay.
Xummad heer kulka uu ka sareeyo 30
daradajada xaraarada (kulka)
Halcunka oo xaraar noqonaya ama qalalaya
Cabur sanka ah
Murqaha oo xanuuna
Riiraxyo (Quffac)
Waxaa lagu kala qaadaa in aad qofka
taabatid ama aad u dhawaatid masaafo 2
mitir jirta ama aad guri kula noolaatid.
Soomaali la jirdiley iyadoo dad
madax ah ay goob joog yihiin
Wargeyska todobaadlaha ah ee Jimcaha soo baxa ee afka dheer, Mail &
Guardian ayaa soo daabacay cadadkii
Asal ahaan cudurka wuxuu ka dhashay
maanta warbixin tibaaxaysa jir dil
doofaarka la dhaqdo ee dalka Mexico,
xoogan oo loo geystey soomaali boqol
dalal baddan waxaa la mabnuucay isticmalka doofaarka, dalkani doofaar bad- qof gaaraysa oo qaxooti ah iyadoo ay
dan ayaa ku nool wallow uusan cudurka daawanayaan madax sarsare.
Aduunka oo dhan ayaa cabsi ku jirra
iyadoo shaashadaha ay soo bandhigayaan
muuqaalo dadka wadamada uu haleeley
oo wada afduuban oo xiran maskalaatooyin afka iyo sanka lagu daboolayo.
Dhanka Soomaalida dalkani ku nool, halista ugu baddan waxay foodsaari kartaa
kuwooda buufiska ku jirra ee wadamada
galbeedka u tahriiba ee dullimaadyada
isticmaala.
12
Heer-kul-beeg muujinaya kulka
dadka
Qore: Hanad Maxamed
Xusseen
2 May , 2009
"Sidii roob oo kale ayay ilintu uga
daadaneysay, dhabanadeeda oo dhan
waxaa qooyay ilmada, maxay oohin iyo
cataw soo celinayaan mar hadii uu
goolkii shabaqa ku xarooday, hore ayuu
abwaan u yiri, "Mataqaano dawgoo,
daboolbaa ka saarane, markay dalaqtiraabey ilamada daadisaayee, doqoneey
d a b k a a
b a ’ .
"Alla yaa u sheego najma in uu aqbalkii
dhacay oo ay ku soo fool leedahay fadeexad iyo foolxumo, feysal oo qalbiga u
d a j i n a ya n a j m a w u x u u yi r i ;
"Macaanto waan kaa raali galinayaa wax
kasta oo aad dhib u aragto, ma garanayo
waxa aan sameeyay ilaa hada, wax
walba waxaa iga keenay gacaliso waa
jaceylkaaga, ha iga fahmin qalad, ma ahi
ruux adiga cadaw kugu ah, dhibkaaga
waa dhibkayga, hana iga dhigin qof kaligii wax qasbaday, ma garanayo sida ay
maskaxdeeydu aheyd, aniga si dhab ah
ayaan kuu jeclahay, kaftan iyo beenna
igama aha, aniga oo ka war qaba in lagu
qabo ayaan hadana ku jeclahay.
"Wuxuu iska keenay ilmo been been ah,
fiq fiq fiq matalaad ah ayuu horteeda ku
s
a
m
e
e
y
a
y
.
najma inta soo hinqatay oo ilintii iska
tirtirtay ayay ku tiri gacaliye macna
malaha wax dhib ah ma dhici doonaan,
"!!!Alla dumarku qalbi jilicsanaa, raguna
qiyaameyn ogaa. !!! Soo bari gacaliye
iyo gacaliso ayaa lagu kala seexday
ayada oo la isku faraxsanyahay.
naasir asaga oo arinta sal iyo baar ula
socdo ayuu wuxuu ula hadlayay sidii qof
war moog ah oo aan waxba la socon,
waxaa la gaaray xiligii fasaxa, naasir
wuxuu xaaskiisa telfoonka uga sheegay
inuu imaan doono xili dhaw, maadama
uu waqtigu dheeraaday mudana ayan is
arag, wuxuu u sheegay inuu aad ugu
xiisay, waxay si wacan ugu diyaar garawday imaashiyaha saygeeda, waxay
diyaar gareysay oodkac iyo macmacaan
kale, uma xumayn marwo uu ninkeedu u
soo socdo, wax ay saacaduhu is guraanba, naasir wuxuu ka soo degay garoonka caalamiga ah ee Bole international airport, waxaa eeraboorka si gooni
XOG-MAAL
gooni ah ugu soo dhaweeyay najma iyo
qaarka mid ah saxiibadiis, soo dhaweyn
diiran kadib, najma waxay ku aragtay
ninkeeda dhaqan aysan hore uga baran
oo ah inuu markii uu afka cunnada ka
qaadaba uu magaaladiisa galo, habeenkii
wuxu imaadaa xili dambe, maalintiina
waxaa lagu diimaa aragiisa, markii ay
waydiisay waxa u diidan inuu harsado
gurigiisa, wuxuu ugu jawaabayay, macaanto aniga iyo adiga waan isku dambeyn doonaa, waxaa igu dhagan asxaabtii oo dhan oo aan wali kala
bogan, naasir wuxuu si fiican u fahmay
sheekada najma inkastoo uusan wali wax
xaqiiqo ah indhihiisa ku arag intii uu
joogay, subaxnimo bilicsan saacaduna ay
abaareysay 10:30 ayay indhaha naasir
qabteen najma oo matageysa boga iyo
calooshana ku dhagan, inta u soo dhawaaday ayuu ku yiri maxaa kuugu dhacay? Ma garanayo waxaanse u
maleynayaa inay qaras isaga kay kacday,
ayay tiri najma oo wali matageyso.
13
deg deg ah ku soo garaan
g u r i g i i s a .
markii ay asxaabtii oo dhan
isugu yimaadeen gurigiisa ayuu
ka
codsaday
inay
ka
dhegeystaan dalqadaha najma, inkastoo eey saaxiibadii ka
codsadeen inuu is dejiyo sheydaankana iska naaro, hadana
wuxuu ku gaabsaday in wax
shaydaan iyo caro ah aysan
heyn, waxay ku jeesteen najma.
waxay waydiiyeen waxa dhacay,
ayadana waxay ku afgobaadsatay inaysan garaneyn halka
s art u
ka
q ur unsa nta ha y .
waxaa ka soo fakatay ilmo kulul
oo ay ku tiraysay garbasaarkeeda, dhab ahaantii waxay ilmadu uga socotay sidii wabi
burqaday oo kale, waxba ha
isku daalin oohin iyo cataw hortaa ayaa la ooyay, Hadii aan na"Allow ceebteena iyo ceeb Muslimba
jmoy kaa qaldanahay si sax ah
astur" naasir wuxuu u keenay Taxi dauga
jawaab
su’aashaan.
badeedna u kaxeeyay Cusbitaal, waxaa
uu dhaqtarkii waydiiyay wax ay isuyihiin labadooda, wuxuu u sheegay inay "aniga kulamaba joogine Yaa
tahay xaaskiisa, wuxuu u sharaxay sida Uurka Kuu Yeelay"?Sheeg hee
loo hayo, waxaa loo diray shaybaar, ileen aniga iyo adiga isma arag
muda markii ay joogeen ayuu dhaqtarkii waayadaan, wax hadal ah ayaa
soo
bixi
waayay.
u sheegay natiijada cudurka hayo bu- k a
kaanka, wuxuu shegaay in xanuukaan uu naasirna wuxuu ku dhawaaqay
yahay mid iska caadi ah oo ay haweenku inay uga furantahay Sadax
la kulmaan marka uu uurku ku cusubya- Dalaaqo, wuxuu siiyay lacag ay
hay, waxba ha walwalina, ha la siiyo meher ahaan ugu laheyd.
cuna isku dheeli tiran buuqana halaga wuxuu ka soo kaxaystay
ilaaliyo ayuu dhaqtarkii ku yiri naasir, labadiisii caruur, codsi deg deg
wuxuu u qoray Vitamins. Mahadsanid ah ayuu u dirsaday safaarada
inta uu yiri ayuu ilinka soo dhaafay, wuxuu u sheegay in xaaskiisa
markii ay guriga imaadeen ayuu naasir eey dhimatay iyo inaysan jirin
furay hadalkii wuxuuna yiri sidan; cid ilmaha ka heyneyso, si
dhaqsi ah ayaa looga soo jawaa"Waxaan muddo badan iska
bay warqadiisii.
dhagatirayay hadalo la iiga kaa
sheegay, waxaan maantay ku
La Soco cadadka xigga
faraxsanahay inaan guntii soo
ogaaday oo aan si waadax ah
wax walba u arkay" halkaan
W.Q: Maxamed Nuur Warmarkii u marinayo hadalka ayuu
same (Keyfane)
wuxuu telfoonka ka wacay
saxaabadii una sheegay inay si
2 May, 2009
XOG-MAAL
CAYAARAHA: Man. United Oo Arsenal
Ku Tiri Ima Barrane, ee ha I balansan
14
wali heerka uu gaarsiisan yahay la ogeyn gaaray Difaaca ay ku
tashato kooxda Manchester United, ka dib markii ay si lama
filaan ah isugu dheceen gool haye Van Dar Sar, wali ma jiro
hadal kasoo baxa Maamulka kooxda oo ku aadan dhaawaca Rio
Ferdenand.
Kulamada Xiga : Kulanka kan xiga, ayaa Todobaadka nagu soo
aadan ka dhacaya garoonka Arsenal, waxaana la ogeyn in Arsenal ay ka aargudan karto Naadiga Manchester United iyo in iyadaba daaqadda laga saari doono, balse la arki doone.
Sidoo kale todobaadka soo socda waxaa indhaha caalamka lagu
hayaa kulanka 2-aad ee Chelsea iyo Barcelona oo habeen hore
isku ag dhacay barbardhac 0-0 ah.
Maamulka kooxda juve oo ka fiirsanayo haddii uu
dirayo ciyaaryahan Alex
Naadiga sita horyaalnimada European Champions League Mancherter United, ayaa kula kuraasta todobaadyo ka hor loosii qabsaday oo ay la yeelatay Kooxda Arsenal, waxa ay ku dirtay caro
iyo caloolyow daran oo ku habsaday Ciyaartoyda iyo taageerayaasha Arsenal.
Kulanka xalay oo ahaa mid aan waxba la iskula harin ayaa Man-
Maamulka Kooxda Kubadda Cagta ah ee Juve ayaa ka
fiirsanaayso haddii ay dirayso ciyaaryahankeeda oo
weerarka ugu ciyaara Alex del piero kaas oo la sheegay
in uu u hanqal taagayo in uu aado kooxda Real Madrid.
Agaasimaha juve Lucia oo u waramayay jariirada dela
paba ee ka soo baxda dalka talyaaniga aya sheegay in
uu aad ugu xun yahay warkaan dhagahiisa ku soo dhacay balse wuxuu sheegay in aysan ka suuroobin del
piero in uu ka hayaamo juventus oo in muddo ah la soo
ciyaaray.
cherter United oo garoonkeeda ku martigelisay Arsenal, waxa ay Warkaan aya soo baxay ka dib markii ay wargeysyada
dalka talyaaniga ka soo baxa ay qoreen in del piero uu
ku tiri ima barane ha I ballansan, ka dib markii 1-0 ay ku suul
heshiis hoose la galay real ayna soo sawireen isagoo la
hadlayo mas,uuliyiin ka tirsan kooxda facda weyn ee
daartay kooxda ay isku wadanka ka dhisan yihiin ee kula
Real Madrid.
loolamaysa Premier ship-ka dalkaasi Ingiriiska.
Furintaankii ciyaarta, ayaa ciyaaryahanada Man. United waxa ay
ku bilaabeen dar dar iyo didig fajac gelisay xidigaha Arsenal,
waxaana isla daqiiqadii 18-aad ee ciyaarta Gool aad u qurux
badan ku lulay shabaqa Arsenal xidiga reer Man ee J. O’shea,
ka dib Kubad koorono aheyd oo in badan ku jirtay lugaha ciyaartoyda labada koox.
Qeybtii hore 1-0, ayaa lagu kala tagay, balse markii la isku soo
laabtay wadatashi ka dib, ayaa xidigaha Arsenal oo in badan ku
dadaalay inay bar bar dhac ka dhigaan ciyaarta, badis iskaba
daaye ay u suurta galiwaysay, ka dib markii kulankaasi 90-kii
daqiiqo uu kusoo idlaaday 1-0 oo ay Man United u dhiibtay Arsenal.Dhaawac Gabagabadii Ciyaarta ayaa waxaa dhaawac aan
2 May , 2009
XOG-MAAL
Somalis beaten at border as SA high
commission to Botswana watched on
15
Afterwards doctors told Hussein that she had a
breech pregnancy and should avoid travelling,
the woman sustained injuries from the head.
A group of 95 Somali refugees, including pregnant
women and children brutally beaten by Botswana’s The Botswana Press Agency described the matMilitary and Police forces with batons and fists as ter as "potential diplomatic headache"___ a
RSA high commissioner to Botswana Dikgang strong term used events leading to diplomatic
Moopeloa watched on, the Mail & crises between countries.
Guardian reported on Friday 1st may, 2009.
Xog-Maal understands that the Minister of planning and international cooperation of Somalia
According to the newspapers report, the groups Mr. Abdirahman A. Warsame was in Botswana
of Somalis were trying to return to their war- at the time of the incident, he was attending a
toned country because they feared further at- Japan sponsored Africa Summit. It is not clear
tacks after badly effected by May 2008 Xeno- whether he knew about it.
phobic attacks.
At the time they were in no-man’s land between
South Africa and Botswana, the Botswana forces beat
the refugees and forced them into SAPS police vans,
which then drove them back to South Africa where
they were arrested and their permits taken away.
Refugees relieved for the
smooth run of election
The African refugees who are living in the counAt present were also officials from the United Na- try expressed relieve for how the SA election
tions, South African immigration services, Na- were held without violence.
tional Intelligence Agency and the South African
Police Service.
Many of them feared that should election violence happened in the country, they would have
Home affairs provincial communications officer, been the worst victims given the fresh memories
Tsholo Jood, said a senior immigration official of 2008 xenophobic attacks against them.
described how "Botswana police used sticks or
batons to force the Somalis on to the South Afri- Many of whom we spoke to expressed their hapcan police trucks." Jood also confirmed that piness about the election, they thanked to the
Moopeloa was present, but said she did not government and the people of South Africa for
know if he witnessed the beatings. The M&G re- tolerance.
ported
Some of them were in jovial mood and celebrating a victory for stability, they wished their home
Contacted by the newspaper Botswana government countries for the same.
spokesperson Jeff Ramsay denied the allegations insisting, "There's no truth that force was One group among the African refugees, the Soused."
malis kept asking “when will our country hold
free and fair election without violence?” one SoFurther, the newspaper reported that Jood said mali answered “it will be quite sometime long
a home affairs official at the scene was so con- before we could witness such wish”.
cerned about the beating of Halima Husain -who was heavily pregnant -- that the official By: Xog-Maal News Desk Team
"forced" South African authorities to take her to
Unit 9 clinic in Mmabatho.
2 May , 2009
XOG-MAAL
16
Xog-Maal oo u talaabay shabakada caalamiga ah ee SomaliTalk.com
W
argeyskaada Xog-Maal waa
mid maalin kasta jaraya xuduudu cusub kana talaabaya
soohdin kasta, haddii ay ku
xiiso galiyeen qormooyinka Xuuraan,
sheekadi farxadii nolosheyda foolxumaa u
dambeysey iyo hal abuurka tifaftire Maxamed Deeq, markani kaligaa ku noqon
meeysid ka bogoshada qoraalada dhaxal
galka ah ee uu Xog-Maal soo bandhigo.
sey ee Soomaaliyeed ee hawada soo gasha,
waxaa la asaasay sanadii 1999-kii, waxay
hawada ku jirtaa 10 sanno oo buuxda, waa
mid ka mid ah warbaahinta farro ku tiriska
ah ee dhexdhexeedka ka ah Soomaaliya,
waxaa loo asaasay u adeega shacabka
Soomaaliyeed iyo usoo tabinta wararka
xaqiiqda ku salaysan.
Dhawaan ayuu webka aduunka oo dhan mar
kaliya hadal heyntiisa ay cirka martay kadib
markii lasoo dhigey warbixin 42 bog ah oo
ka hadlaysa xeebaha Soomaaliya oo lala
wareegayo, warbixintani waxay ahayd mid
muddo bilooyin baaritaan lagu wadday
soona bandhigtey xog aanan war laga
heynin oo si weyn loogu baraarugey.
Shabakada waxa ay ku taqasustey qoraalada
la xariira macdanta Soomaaliya, shidaalka
Soomaaliya, badda Soomaaliya iyo waliba
hanganka Soomaaliya, waxaa kale oo ay
caan ku tahay faalooyinka ay soo qoraan
qorayaasha ugu sareeya Soomaaliya
qaarkood waana kuwa xambaarsan afkaar
siyaasadeed oo xeeldheer oo Soomaalinimo
iyo islaamnimo ay ka dhadhamayso.
Warbixinta waxay ka digtey dhul baddeed
ay Kenya ka goosanayso Soomaaliya, 2
maalmood kadibna arrintii si cad ayay u
dhacday markii Kenya iyo DKMG ay kala
saxiixdaan heshiis.
Cape Town, Johannesburg, Rusternburg,
Pretoria iyo Port Elisaberth, midkaad
doonto ku akhriso Xog-Maal, macluumaadka aad ka akhrisatay oo aysan waxbo
gaasir ka ahayn waxaa kula wadaagaya
Soomaaliga jooga Chicago, Jamaica ama
jasiirada Lambadusa ee talyaaniga ama degmada Xiingalool ee heysta qadka InternetSomaliTalk waa shabakad qaad weyn xagga
ka.
baaxada taasoo ay 100% uga horeeyso
dhamaan shabakadaha Soomaalida, arrinTani waxaa ugu wacan kadib markii shataasi dad yar ayaa fahmi karra, waayo
bakada afka dheer ee caalamiga ah ee Sowaxaa laga yaabaa in dadka ay u taaganmaliTalk.com ay Xog-Maal ugu yaboohdey tahay in web kasta oo ciwaan leh oo lasoo
in shabakada lasoo galinayo cadad kasta oo kicin karro ay isku midyihiin kuwa kale oo
wargeyska ah oo soo baxa, waxay taasi sah- dhan, sidaasi ma ahan, SomaliTalk waxaa
laysaa in aduunka oo dhan wargeyska laga ku rabikab aalado casri ah oo ka dhigaya
akhrisan karro isagoo ku naqshadaysan PDF webka mid qaadkiisa iyo tayadiisu ay aad u
oo ah naqshad aanan waxbo laga badali
sarayaan, tusaale ahaan waxaad heli kartaa
karin in aad akhriso mooyaane.
qoraaladii la galiyey maalintii uu hawada
soo galay oo ah tobon sanno ka hor, wuxuu
Markii ugu horeysey Xog-Maal waxaa So- qaadi karaa muuqaalo iyo maqal aad u badmaliTalk lasoo dhigey 28-dii April, 2009,
dan oo ah illaa xadka aad dooneysid,
cadadkii kan ka horeeyey ee tobnaad.
qoraalada PDF-ka iyo adeeg kasta oo web
laga filli karro.
SomaliTalk.com waa shabakadii ugu horey-
Tifaftiraha Xog-Maal Maxamed Muuse
Nuur iyo Agaasimaha wargeyska Cabdinaasir Saxansoxo oo isla markaasina ah
wakiilka SomaliTalk.com ee Koonfur Afrika ayaa maamulka SomaliTalk uga mahadceliyey taageerada ay u fidiyeen wargeyska.