Bruksanvisning för TIG/MMA-svets Bruksanvisning for TIG-/MMA- sveiseapparat Instrukcja obsługi spawarki TIG/MMA Operating Instructions for TIG/MMA Welding Machine 210-053 SV NO PL EN 21.0.201 Bruksanvisning i original Bruksanvisning i original Instrukcja obsługi w oryginale Operating instructions in original © Jula AB Svenska 4 SÄKERHETSANVISNINGAR........................................................................................................................4 Undvik elolycksfall...............................................................................................................................4 Vid svetsning bildas hälsoskadlig rök/gas...........................................................................................4 Ljuset från svetsbågen skadar ögon och hud.....................................................................................4 Brandfara............................................................................................................................................4 Buller kan orsaka hörselskada............................................................................................................5 Vid fel på utrustningen.........................................................................................................................5 SÄKERHETSÅTGÄRDER........................................................................................................................5 Arbetsmiljö..........................................................................................................................................5 Säkerhetsanvisningar..........................................................................................................................5 TEKNISKA DATA ..........................................................................................................................................5 Installation...........................................................................................................................................6 Anslutning av spänningsförsörjningskabel..........................................................................................6 Anslutning av svetshandtagskabel......................................................................................................6 Användning.........................................................................................................................................7 UNDERHÅLL.................................................................................................................................................8 FELSÖKNING...............................................................................................................................................8 Svart svetsställe..................................................................................................................................8 Bågen är svår att tända och slocknar lätt............................................................................................8 Instabil svetsström..............................................................................................................................8 Norsk 11 SIKKERHETSANVISNINGER..................................................................................................................... 11 Unngå el-ulykker............................................................................................................................... 11 Ved sveising dannes helseskadelig røyk/gass.................................................................................. 11 Lyset fra sveisebuen skader øyne og hud......................................................................................... 11 Brannfare.......................................................................................................................................... 11 TEKNISKE DATA ........................................................................................................................................12 Støy kan forårsake hørselsskader.....................................................................................................12 Ved feil på utstyret.............................................................................................................................12 SIKKERHETSANVISNINGER................................................................................................................12 Arbeidsmiljø......................................................................................................................................12 Sikkerhetsanvisninger.......................................................................................................................12 Installasjon........................................................................................................................................13 Tilkobling av spenningstilførselskabel...............................................................................................13 Tilkobling av sveisehåndtakskabel....................................................................................................13 Bruk ..................................................................................................................................................14 Svart sveisested................................................................................................................................15 Buen er vanskelig å tenne og slukner lett.........................................................................................15 Ustabil sveisestrøm...........................................................................................................................15 Polski 18 ZASADY BEZPIECZEŃSTWA....................................................................................................................18 Unikaj porażenia prądem..................................................................................................................18 Podczas spawania powstaje szkodliwy dla zdrowia dym/gaz...........................................................18 Światło emitowane przez łuk spawalniczy powoduje uszkodzenia oczu i skóry...............................18 Niebezpieczeństwo pożaru...............................................................................................................18 Hałas może spowodować uszkodzenie słuchu.................................................................................19 W przypadku usterek sprzętu............................................................................................................19 ŚRODKI BEZPIECZEŃSTWA................................................................................................................19 Miejsce pracy....................................................................................................................................19 Zasady bezpieczeństwa....................................................................................................................19 DANE TECHNICZNE..................................................................................................................................19 OPIS ...........................................................................................................................................................20 OBSŁUGA...................................................................................................................................................20 Instalacja...........................................................................................................................................20 Podłączanie kabla zasilającego........................................................................................................20 Podłączanie kabla uchwytu spawalniczego......................................................................................20 Sposób użycia...................................................................................................................................21 KONSERWACJA.........................................................................................................................................22 WYKRYWANIE USTEREK..........................................................................................................................22 Czarne miejsce spawu......................................................................................................................22 Łuk trudno się zapala i łatwo gaśnie.................................................................................................22 Niestabilny prąd spawania................................................................................................................22 English 25 SAFETY INSTRUCTIONS...........................................................................................................................25 Avoid the risk of electric shock..........................................................................................................25 Welding produces fumes/gas that are harmful to health...................................................................25 The light from the welding arc damages the eyes and skin..............................................................25 Fire hazard........................................................................................................................................25 TECHNICAL DATA .....................................................................................................................................26 Exposure to loud noise can cause hearing impairments...................................................................26 If there is a fault on the equipment:...................................................................................................26 SAFETY PRECAUTIONS......................................................................................................................26 Working environment........................................................................................................................26 Safety instructions.............................................................................................................................26 DESCRIPTION ...........................................................................................................................................27 USE.............................................................................................................................................................27 Installation.........................................................................................................................................27 Connection of voltage supply cable..................................................................................................27 Connection of welding handle cable.................................................................................................27 Use....................................................................................................................................................28 MAINTENANCE..........................................................................................................................................29 TROUBLESHOOTING................................................................................................................................29 Black weld.........................................................................................................................................29 The arc is difficult to ignite and extinguishes easily...........................................................................29 Unstable welding current...................................................................................................................29 SVENSKA SÄKERHETSANVISNINGAR Läs anvisningarna noga före användning för att undvika risk för personskada och/ eller egendomsskada. VARNING! Vidta alltid grundläggande säkerhetsåtgärder när du använder aggregatet, för att minska risken för brand, elolycksfall och personskada. Läs dessa anvisningar noga före montering och användning. •• Växla aldrig funktionsläge under pågående svetsning, det kan skada aggregatet. •• Anslut svetshandtagskabeln till utrustningen före svetsning. •• Använd endast aggregatet tillsammans med godkänd jordfelsbrytare. •• Använd endast förbrukningsmateriel och tillbehör av god kvalitet. •• Aggregatet får endast användas av kvalificerad personal. Undvik elolycksfall •• •• •• Aggregatet får endast anslutas till korrekt jordat nätuttag. Rör aldrig vid spänningsförande delar, elektrod eller ledare med bara händer. Använd alltid torra svetshandskar vid arbete med aggregatet. Se alltid till att vara isolerad från arbetsstycket. Vid svetsning bildas hälsoskadlig rök/gas •• •• Undvik att andas in rök/gas från svetsning. Använd aggregatet endast i utrymmen med god ventilation. Ljuset från svetsbågen skadar ögon och hud •• •• Använd svetsvisir, svetsglasögon och lämpliga arbetskläder. Håll andra personer, i synnerhet barn, och husdjur på säkert avstånd från arbetsområdet. Brandfara •• •• Svetsstänk kan orsaka brand. Använd inte aggregatet i närheten av brännbara ämnen eller nära väggar eller tak. Fungerande brandsläckare ska alltid finnas tillgänglig. 4 SVENSKA Buller kan orsaka hörselskada •• Använd hörselskydd. Vid fel på utrustningen •• •• Läs dessa ansivningar. Kontakta återförsäljaren om du inte kan lösa problemet. SÄKERHETSÅTGÄRDER Arbetsmiljö 1. 2. 3. 4. 5. Högsta tillåtna luftfuktighet: 80 %. Temperatur: -10 till 40 °C. Arbeta inte i regn eller i direkt solsken. Arbeta inte i atmosfär med stort innehåll av damm eller korrosiv gas. Arbeta inte i alltför kraftigt drag. Säkerhetsanvisningar 1. 2. 3. 4. 5. Ventilation Aggregatet är fläktkylt. VIKTIGT! Täck eller blockera aldrig aggregatets ventilationsöppningar. Lämna minst 0,3 m fritt utrymme runt aggregatet för att säkerställa tillräcklig ventilation. Undvik överbelastning Om aggregatet överbelastas utlöses överlastskyddet och stänger av aggregatet. Stäng inte av aggregatet med strömbrytaren, utan låt fläkten gå. Aggregatet aktiveras igen när det svalnat till normal arbetstemperatur. Undvik överspänning Överskrid inte tillåten ingående spänning enligt tekniska data, det kan skada aggregatet. Aggregatets hölje ska anslutas till jord med ledare med tvärsnittsarea minst 10 mm2, ansluten till jordplinten på aggregatet. Rör aldrig vid spänningsförande delar – risk för elolycksfall. TEKNISKA DATA Spänning, frekvens (VAC, Hz)(Qfas 0 ± 15 %, 50/60 Ingående ström (A) Tomgångsspänning (V) 55 Inställningsområde svetsström (A) 10–180 17 Märkspänning (V) Båglängdsreglering (A) – Gasefterströmning (s) 2,5 Nedrampning av ström (s) – Intermittensfaktor (%) 60 Tomgångsförlust (W) 40 Bågtändning HF Verkningsgrad (%) 85 Effektfaktor 0,93 Isolationsklass B Kapslingsklass IP21 Vikt (kg) 8,0 Mått (mm) 371 x 155 x 295 5 SVENSKA BESKRIVNING MMA-/TIG-svetsaggregat med funktionsväljare. Vid MMA-svetsning (manuell metallbågsvetsning) arbetar aggregatet med konstantströms- och bågtrycks reglering. Vid normal båglängd varierar därför strömmen inte vid måttlig båglängdsvariation, vilket ger stabil båge och jämn svetsning. Om bågen blir mycket kort eller bågspänningen mycket låg, tillåts strömmen att öka så att elektrodavsmältningen blir snabbare och båglängden åter blir normal. Om bågen blir så kort att bågspänningen blir mycket låg (kortslutningsrisk), rampas strömmen strömmen ned för att undvika kortslutning, stänk och fastbränning. Vid TIG-svetsning varierar aggregatet bågspänningen så att svetsströmmen hålls konstant. Vid kortslutning sänks utgående ström automatiskt till 0 för att undvika att arbetsstycket förorenas av volframelektroden. HANDHAVANDE Installation 230 VAC Vid arbete med lång svetshandtagskabel ska kabel med större tvärsnittsarea användas, för att motverka spänningsfall. Annars fungerar inte svetsaggregatet korrekt. Gasbehållare Anslutning av spänningsförsörjningskabel 1. 2. 3. Flödesregulator Var noga med att ansluta ledarna till rätt plintar. Ingående spänning är 220 VAC enfas. Kontrollera regelbundet genom mätning att ström brytare och spänningsförsörjningskabel är korrekt anslutna och fria från oxid. Jord Tig-svetshandtag Arbetsstycke Mma-svetshandtag Anslutning av svetshandtagskabel För TIG-svetsning görs anslutningen på samma sätt som ovan. För MMA-svetsning görs anslutningen enligt nedan. 1. Aggregatet levereras med en röd och en svart kabel. Anslut den svarta kabeln till svetshandtaget och den röda kabeln till jordklämmans. Dra åt med skruvnyckel så att anslutningen blir säker och stadig, annars kan brännskador uppstå. 2. Felaktig anslutning av jordklämmans kabel kan dessutom orsaka skador på elnätet eller lösa ut nätsäkringarna. Var noga med att ansluta kablarna med rätt polaritet. För svetsning med sura elektroder ansluts arbetsstycket till + och svetshandtaget till -. För svetsning av rostfritt stål ansluts svetshandtaget till + och arbetsstycket till -. 6 SVENSKA Användning TIG 1. 2. 3. 4. 5. Strömbrytare Felindikeringslampa Ströminställning Sätt strömbrytaren i tillslaget läge. Spänningsindikeringslampan tänds. Öppna gasbehållarens ventil och ställ in önskat flöde. Aggregatets fläkt startar. Tryck på aktiveringsknappen på svetshandtaget. Magnetventilen öppnas, gas strömmar ut och tändbågen (HF) tänds (tändbågen är hörbar). Ställ in lämplig svetsström för arbetsstyckets tjocklek. Håll volframelektroden 2–4 mm från arbetsstycket och tryck på bågtändningsknappen. När svetsbågen tänts stängs HF-bågen av och du kan börja svetsa. Väljare MMA/TIG Minusanslutning Gasanslutning Snabbanslutning Plusanslutning till arbetsstycke Manöverpanel MMA 1. Sätt strömbrytaren på manöverpanelen i tillslaget läge. Fläkten startar. Sätt funktionsväljaren på manöverpanelen i läge ARC. 2. Ställ in lämplig ström för arbetsstyckets tjocklek. 3. VIKTIGT! Anslut alla kablar ordentligt. Om kablar lossnar under pågående svetsning finns risk för personskada och/ eller egendomsskada. Inställning för plåt av rostfritt stål, TIG (endast vägledande) Plåttjocklek Diameter, (mm) volframelektrod (mm) 1,0 2 1,2 2 1,5 2 Diameter, tråd (mm) 1,6 1,6 1,6 Strömtyp DC plus Svetsström Gasflöde (A) (l/min) 7–28 15 5–19 Svetsningshastighet (cm/min) 3–4 3–4 3–4 12–47 25 8–32 Inställning för titan och titanlegeringar, TIG (endast vägledande) ∅ Plåttjocklek Fogform Antal (mm) strängar volfram elektrod (mm) 0,5 1 1,5 1,0 1 2,0 1,5 1 2,0 I 2,0 1 2,0–3,0 2,5 1 2,0–3,0 3,0 1–2 3,0 4,0 2 3,0–4,0 5,0 2–3 4,0 Y 6,0 2–3 4,0 7,0 2–3 4,0 8,0 3–4 4,0 Svetsström Gasflöde (l/min) (A) ∅ tråd (mm) 1,0 1,0–2,0 1,0–2,0 1,0–2,0 2,0 2,0–3,0 2,0–3,0 3,0 3,0–4,0 3,0–4,0 3,0–4,0 7 30–50 40–60 60–80 80–110 110–120 120–140 130–150 130–150 140–180 140–180 140–180 8–10 8–10 10–12 12–14 12–14 12–14 14–16 14–16 14–16 14–16 14–16 6–8 6–8 8–10 10–12 10–12 10–12 12–14 12–14 12–14 12–14 12–14 ∅ askåpa g (mm) 14–16 14–16 14–16 16–20 16–20 16–20 20–25 20–25 25–28 25–28 25–28 10 10 10–12 12–14 12–14 14–18 18–20 18–20 18–20 20–22 20–22 SVENSKA Inställning för aluminium och aluminiumlegeringar, TIG (endast vägledande) Plåt tjocklek (mm) 1,5 2,0 Fogform ∅ Antal strängar volfram elektrod (mm) I ∅ tråd (mm) För värmnings temperatur (°C) Svetsström Gasflöde (A) (l/min) ∅ gaskåpa (mm) 1/0 2 1,6–2,0 – 50–80 7–9 8 1/0 2–3 2,0–2,5 – 50–80 8–12 8–12 UNDERHÅLL 1. 2. 3. 4. 5. Rengör regelbundet med tryckluft. Vid arbete i rökig och/eller förorenad miljö ska aggregatet rengöras varje månad. Använd tryckluft med lågt tryck, annars kan aggregatet skadas. Kontrollera regelbundet att gasanslutningar och elektriska anslutningar är korrekt gjorda och fria från oxid. Avlägsna eventuell oxid med sandpapper och dra åt anslutningarna. Om aggregatet blivit blött ska det isolationsprovas före användning. Kontrollera även isolationen mellan hölje och spänningsförande delar. Om aggregatet inte ska användas på längre tid ska det förvaras torrt i originalförpackningen. FELSÖKNING Eventuella problem kan orsakas av omgivningsförhållanden, spänningsförsörjning eller delar och/tillbehör. Om problem uppstår, kontrollera först omgivningsförhållanden. Svart svetsställe Om svetsstället blir svart skyddas det inte korrekt av skyddsgasen. 1. Kontrollera att gasbehållarens ventil är öppen och att gastrycket är tillräckligt.. Om trycket är lägre än 0,5 MPa ska gasbehållaren fyllas på. 2. Kontrollera att gasflödet är tillräckligt. Gasflödet kan anpassas till svetsströmmen, men måste alltid vara tillräckligt för att skydda svetsstället. Gasflödet bör aldrig vara mindre än 5 l/min. 3. Det enklaste sättet att kontrollera gasflödet är att känna med handen att gas strömmar ut. Om slangen är igensatt eller läcker, eller om gasen är förorenad, försämras svetsresultatet. 4. Kraftiga luftdrag kan också försämra svetsresultatet. 5. Pulsvidden är för lågt inställd. Bågen är svår att tända och slocknar lätt 1. 2. Använd volframelektrod av god kvalitet. Elektroder av låg kvalitet har sämre elektriska egenskaper. Om volframelektroden inte är korrekt ansluten blir svetsbågen svår att tända och slocknar lätt. Instabil svetsström Detta kan ha nedanstående orsaker. 1. Nätspänningen fluktuerar. 2. Störningar förekommer från elnätet eller annan elektrisk utrustning. Felsökning och reparation får endast utföras av kvalificerad personal, som innehar svetscertifikat. 8 SVENSKA Problem Spänningsindikerings lampan lyser inte, fläkten går inte och svetshand taget är spänningslöst. Spänningsindikerings lampan lyser, fläkten går inte och svetshandtaget är spänningslöst. Orsak och lösning 1. Fel på strömbrytaren. 2. Strömavbrott. 3. Kortslutning i sladden. 1. 2. 3. 4. 5. Fläkten går och fel indikeringslampan lyser inte, svetshandtaget är spänningslöst och det går inte att tända svetsbågen ens med skraptändning. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Felindikeringslampan lyser 1. inte, HF-spänning före 2. ligger, svetshandtaget är 3. spänningslöst. Felindikeringslampan lyser 1. inte, svetshandtaget är spänningslöst, svetsbågen 2. kan tändas med skraptändning. 3. 4. Felindikeringslampan 1. lyser, svetshandtaget är 2. spänningslöst. Om aggregatet av misstag anslutits till 380 VAC löser överspännings skyddet ut. Anslut aggregatet till 230 VAC och slå på igen. Nätspänningen är instabil, spänningsförsörjningskabeln är för klen eller överspänningsskyddet har löst ut. Använd kabel med större ledartvärsnittsarea och/eller dra åt anslutningarna. Strömbrytaren har slagits från och till upprepade gånger, vilket löst ut överspänningsskyddet. Stäng av aggregatet, vänta 2–3 minuter och slå på det igen. Glapp mellan strömbrytare och nedre kretskort. Kontrollera och reparera förbindelsen. Relä 24 V på det nedre kretskortet är skadat. Kontrollera reläet och byt ut det, om så behövs. Mät spänningen mellan det nedre kretskortet och MOS-kortet vid VH-07. Spänningen ska vara 380 VDC. Om inte kan korstlutning eller anslutningsfel föreligga. Fel på någon av de fyra kondensatorerna (470 µF/450 V). Kontakta återförsäljaren om den gröna indikeringslampan på hjälpströmförsörjningen för MOS-kortet inte är tänd. Kontrollera alla anslutningar i aggregatet. Fel på styrkretsen. Kontakta återförsäljaren. Avbrott i svetshandtagskabeln. Avbrott i svetshandtagskabeln. Avbrott i jordkabeln eller jordkabeln är inte ansluten till arbetsstycket. Plusanslutningen eller svetshandtagets gasanslutning är lös. Bågtändningstransformatorns primärlindning är inte korrekt ansluten. Dra åt anslutningen. Munstycket är oxiderat eller avståndet för stort. Avlägsna oxiden eller ändra avståndet till cirka 1 mm. Fel på väljaren MMA/TIG. Byt ut väljaren. Fel i HF-kretsen för bågtändning. Byt ut defekta delar. Överströmsskyddet kan ha löst ut. Stäng av aggregatet, vänta tills fel indikeringslampan slocknar och slå på aggregatet igen. Överspänningsskyddet kan ha löst ut. Vänta 2–3 minuter tills aggregatet återaktiveras. TIG-aggregat saknar överhettningsskydd. Fel i strömriktarkretsen. Dra ut spänningsförsörjningsledaren till MOS3. kortet (sitter nära VH-07) och slå på aggregatet. •• (1) Om felindikeringslampan fortfarande lyser, stäng av aggregatet och dra ut ledaren för HF-spänning för bågtändning (nära fläkten VH-03) och slå på aggregatet. -Om felindikeringslampan fortfarande lyser är det fel på MOSkortet. Byt ut det. -Om felindikeringslampan inte lyser är det fel på transformatorn på det nedre kretskortet. Byt ut den. •• (2) Om felindikeringslampan inte lyser -Transformatorn på det mittersta kretskortet är trasig. Mät induktans (L) och Q-värde. L = 0,9–1,6 mH, Q > 35. Byt ut transformatorn om båda värdena är små. -Likriktaren på transformatorns sekundärsida är trasig. Byt ut den. Avbrott i återkopplingskretsen. 4. 9 SVENSKA Felindikeringslampan 1. lyser, svetshandtaget är 2. spänningslöst. Mycket stänk vid MMA1. svetsning, svårt att svetsa med basisk elektrod. Potentiometern 1 kΩ är trasig. Byt ut den. Kontrollera och återställ samtliga anslutningar. Polaritetsfel. Byt plats på kablarna till jordklämma respektive svetshandtag. Rätten till ändringar förbehålles. Vid eventuella problem, kontakta vår serviceavdelning på telefon 0200-88 55 88. Jula AB, Box 363, 532 24 SKARA www.jula.se 10 NORSK SIKKERHETSANVISNINGER Les anvisningene nøye før bruk for å unngå fare for personskade og/eller eiendomsskade. ADVARSEL! Følg alltid grunnleggende sikkerhetsregler når du bruker aggregatet. Dette er for å redusere faren for brann, el-ulykker og personskade. Les disse anvisningene nøye før montering og bruk. •• Skift aldri funksjonsstilling mens du sveiser, det kan skade aggregatet. •• Koble håndtakkabelen til utstyret før du sveiser. •• Utstyret skal kun brukes sammen med godkjent jordfeilbryter. •• Bruk kun forbruksmateriell og tilbehør av god kvalitet. •• Aggregatet skal kun brukes av kvalifisert personell. Unngå el-ulykker •• •• •• Aggregatet skal kun kobles til et korrekt jordet strømuttak. Spenningsførende deler, elektroder eller ledere må aldri berøres med bare hender. Bruk alltid tørre sveisehansker når du jobber med aggregatet. Sørg alltid for å være isolert fra arbeidsemnet. Ved sveising dannes helseskadelig røyk/gass •• •• Unngå å puste inn røyk/gass fra sveising. Bruk aggregatet kun på godt ventilerte steder. Lyset fra sveisebuen skader øyne og hud •• •• Bruk sveisevisir, sveisebriller og egnede arbeidsklær. Hold andre personer, særlig barn, og kjæledyr på trygg avstand fra arbeidsområdet. Brannfare •• •• Sveisesprut kan forårsake brann. Bruk ikke aggregatet i nærheten av brennbare ting eller nær vegger eller tak. Det skal alltid være et fungerende brannslukkingsapparat tilgjengelig. 11 NORSK Støy kan forårsake hørselsskader. •• Bruk hørselvern. Ved feil på utstyret •• •• Les disse anvisningene. Kontakt forhandleren hvis du ikke kan løse problemet. SIKKERHETSANVISNINGER Arbeidsmiljø 1. 2. 3. 4. 5. Maksimalt tillatt luftfuktighet: 80 %. Temperatur: –10 til 40 °C. Arbeid ikke i regn eller direkte solskinn. Arbeid ikke i områder med store mengder støv eller korrosiv gass. Arbeid ikke i altfor kraftig trekk. Sikkerhetsanvisninger 1. 2. 3. 4. 5. Ventilasjon Aggregatet er viftekjølt. VIKTIG! Blokker ikke luftstrømmen ved å dekke til eller blokkere luftmunnstykket. La det være minst 30 cm klaring rundt aggregatet for å sikre tilstrekkelig ventilasjon. Unngå overbelastning. Ved overbelastning utløses overlastvernet og slår av aggregatet. Slå ikke av aggregatet med strømbryteren, men la viften gå. Aggregatet aktiveres igjen når det har kjølnet til normal arbeidstemperatur. Unngå overspenning Overskrid ikke tillatt inngangsspenning i henhold til tekniske data, det kan skade aggregatet. Aggregatets deksel skal kobles til jord med leder med tverrsnittsareal på minst 10 mm2, koblet til jordklemmen på aggregatet. Ta aldri på spenningsførende deler – fare for el-ulykker. TEKNISKE DATA Spenning, frekvens (VAC, Hz)(Qfase 0 ± 15 %, 50/60 Inngangsstrøm (A) Tomgangsspenning (V) 55 Innstillingsområde sveisestrøm (A) 10–180 Merkespenning (V) 17 Buelengderegulering (A) – Gassetterstrømning (s) 2,5 Nedtrapping av strøm (s) – Intermittensfaktor (%) 60 Tomgangstap (W) 40 Buetenning HF Virkningsgrad (%) 85 Effektfaktor 0,93 Isolasjonsklasse B Kapslingsklasse IP21 Vekt (kg) 8,0 Mål (mm) 371 x 155 x 295 12 NORSK BESKRIVELSE MMA-/TIG-sveiseaggregat med funksjonsvelger. Ved MMA-sveising (manuell metallbuesveising) arbeider aggregatet med konstantstrøm- og buetrykkregulering. Ved normal buelengde varierer derfor strømmen ikke ved moderat buelengdevariasjon, som gir stabil bue og jevn sveising. Hvis buen blir svært kort eller buespenningen svært lav, kan strømmen økes slik at elektrodeavsmeltingen blir raskere og buelengden blir normal igjen. Hvis buen blir så kort at buespenningen blir svært lav (kortslutningsrisiko), reduseres strømmen gradvis for å unngå kortslutning, sprut og fastbrenning. Ved TIG-sveising varierer aggregatet buespenningen slik at sveisestrømmen holdes konstant. Ved kortslutning senkes utgående strøm automatisk til 0 for å unngå at arbeidsemnet forurenses av wolframelektroden. BRUK Installasjon Ved arbeid med lang sveisehåndtakskabel må det brukes kabler med større tverrsnitt for å motvirke spenningsfall. Ellers vil ikke sveiseaggregatet fungere korrekt. 230 VAC Tilkobling av spenningstilførselskabel 1. 2. 3. Strømningsregulator Gassbeholder Vær nøye med å koble lederne til riktige rekkeklemmer. Inngangsspenning er 220 VAC enfase. Kontroller regelmessig gjennom måling at strømbryter og spenningstilførselskabel er korrekt tilkoblet og fri for oksidering. Jording TIG-sveisehåndtak Arbeidsemne MMA-sveisehåndtak Tilkobling av sveisehåndtakskabel For TIG-sveising gjøres tilkoblingen på samme måte som vist over. For MMA-sveising gjøres tilkoblingen som vist under. 1. Aggregatet leveres med én rød og én svart kabel. Koble den svarte kabelen til sveisehåndtaket og den røde kabelen til jordklemmen. Trekk til med skiftenøkkel slik at koblingen blir sikker og solid, ellers kan brannskader oppstå. 2. Feil tilkobling av jordklemmens kabel kan dessuten forårsake skader på strømnettet eller utløse nettskringene. Vær nøye med å koble til kablene med riktig polaritet. For sveising med sure elektroder kobles arbeidsemnet til + og sveisehåndtaket til –. For sveising av rustfritt stål kobles sveisehåndtaket til + og arbeidsemnet til –. 13 NORSK Bruk TIG 1. 2. 3. 4. 5. Strømbryter Slå på strømbryteren. Spenningsindikatorlampen lyser. Åpne ventilen til gassbeholderen og still inn ønsket strømning. Aggregatviften starter. Trykk på aktiveringsknappen på sveisehåndtaket. Magnetventilen åpnes, gass strømmer ut og tennbuen (HF) tennes (tennbuen er hørbar). Still inn egnet sveisestrøm etter tykkelsen på arbeidsemnet. Hold wolframelektroden 2–4 mm fra arbeidsemnet og trykk på buetenningsknappen. Når sveisebuen er tent, slås HF-buen av og du kan begynne å sveise. Feilindikatorlampe Strøminnstilling Velger MMA/TIG Minustilkobling Gasstilkobling Hurtigkobling Plusstilkobling til arbeidsemne Betjeningspanel MMA 1. Slå på strømbryteren på betjeningspanelet. Viften starter. 2. Sett funksjonsvelgeren på betjeningspanelet i posisjonen ARC. 3. Still inn egnet strømstyrke etter tykkelsen på arbeidsemnet. VIKTIG! Koble til alle kabler ordentlig. Hvis kabler løsner under sveisingen, er det fare for personskade og/eller eiendomsskade. Innstilling for metall i rustfritt stål, TIG (kun veiledende) Platetykkelse (mm) 1,0 1,2 1,5 Diameter, wolf- Diameter, ramelektrode tråd (mm) (mm) 2 1,6 2 1,6 2 1,6 Strømtype Sveisestrøm Gasstrømning Sveisehastighet (A) (l/min) (cm/min) DC pluss 7–28 15 5–19 3–4 3–4 3–4 12–47 25 8–32 Innstilling for titan og titanlegeringer, TIG (kun veiledende) ∅ Platetykkelse Fugeform Antall (mm) strenger wolframelektrode (mm) 0,5 1 1,5 1,0 1 2,0 1,5 I 1 2,0 2,0 1 2,0–3,0 2,5 1 2,0–3,0 3,0 1–2 3,0 4,0 2 3,0–4,0 5,0 2–3 4,0 Y 6,0 2–3 4,0 7,0 2–3 4,0 8,0 3–4 4,0 ∅ tråd (mm) 1,0 1,0–2,0 1,0–2,0 1,0–2,0 2,0 2,0–3,0 2,0–3,0 3,0 3,0–4,0 3,0–4,0 3,0–4,0 14 Sveisestrøm Gasstrømning (l/min) (A) 30–50 40–60 60–80 80–110 110–120 120–140 130–150 130–150 140–180 140–180 140–180 8–10 8–10 10–12 12–14 12–14 12–14 14–16 14–16 14–16 14–16 14–16 6–8 6–8 8–10 10–12 10–12 10–12 12–14 12–14 12–14 12–14 12–14 14–16 14–16 14–16 16–20 16–20 16–20 20–25 20–25 25–28 25–28 25–28 ∅ gass deksel (mm) 10 10 10–12 12–14 12–14 14–18 18–20 18–20 18–20 20–22 20–22 NORSK Innstilling for aluminium og aluminiumslegeringer, TIG (kun veiledende) Platetykkelse (mm) 1,5 2,0 Fugeform I ∅ Antall strenger wolframelektrode (mm) ∅ tråd (mm) 1/0 1/0 1,6–2,0 – 2,0–2,5 – 2 2–3 Forvarmings Sveisestrøm temperatur (°C) (A) 50–80 50–80 Gasstrømning (l/ min) ∅ gass deksel (mm) 7–9 8–12 8 8–12 VEDLIKEHOLD 1. 2. 3. 4. 5. Rengjør regelmessig med trykkluft. Ved arbeid i røykfullt og/eller forurenset miljø skal aggregatet rengjøres hver måned. Bruk trykkluft med lavt trykk, ellers kan aggregatet skades. Kontroller regelmessig at gasstilkoblinger og elektriske tilkoblinger er korrekt utført og fri for oksidering. Fjern eventuell oksidering med sandpapir og skru tilkoblingene godt til. Hvis aggregatet har blitt vått, skal det isolasjonstestes før bruk. Kontroller også isolasjonen mellom deksel og spenningsførende deler. Hvis aggregatet ikke skal brukes på en god stund, skal det oppbevares tørt i originalemballasjen. FEILSØKING Eventuelle problem kan forårsakes av omgivelsene, spenningstilførsel eller deler og tilbehør. Kontroller først forholdene i omgivelsene hvis det oppstår problem. Svart sveisested Hvis sveisestedet blir svart, gir ikke dekkgassen god nok beskyttelse. 1. Kontroller at ventilen på gassbeholderen er åpen og at gasstrykket er tilstrekkelig. Hvis trykket er lavere enn 0,5 MPa, skal gassbeholderen fylles på. 2. Kontroller at gasstilførselen er tilstrekkelig. Gasstilførselen kan tilpasses etter sveisestrømmen, men må alltid være tilstrekkelig til å beskytte sveisestedet. Gasstilførselen bør aldri være mindre enn 5 l/ min. 3. Den enkleste måten å kontrollere gasstilførselen på, er å kjenne med hånden at gass strømmer ut. Hvis slangen er tett eller lekker, eller hvis gassen er forurenset, reduseres sveiseresultatet. 4. Kraftig trekk kan også redusere sveiseresultatet. 5. Pulsbredden er innstilt for lavt. Buen er vanskelig å tenne og slukner lett 1. 2. Bruk wolframelektrode av god kvalitet. Elektroder av lav kvalitet har dårligere elektriske egenskaper. Hvis wolframelektroden ikke er korrekt tilkoblet, blir sveisebuen vanskelig å tenne og slukner lett. Ustabil sveisestrøm Dette kan ha følgende årsaker. 1. Nettspenningen svinger. 2. Forstyrrelser fra strømnettet eller annet elektrisk utstyr. Feilsøking og reparasjon skal kun utføres av kvalifisert personell med sveisesertifikat. 15 NORSK Problem Spenningsindikatorlampen lyser ikke, viften går ikke og sveisehåndtaket er spenningsløst. Spenningsindikatorlampen lyser, viften går ikke og sveisehåndtaket er spenningsløst. Mulig årsak og løsning 1. Feil på strømbryteren. 2. Strømbrudd. 3. Kortslutning i ledningen. 1. 2. 3. 4. 5. Viften går og feilindikatorlampen lyser ikke, sveisehåndtaket er spenningsløst og det er ikke mulig å tenne sveisebuen selv med skraptenning. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Feilindikatorlampen 1. 2. lyser ikke, HF-spenning foreligger, sveisehåndtaket 3. er spenningsløst. Feilindikatorlampen lyser 1. ikke, sveisehåndtaket er spenningsløst, sveisebuen 2. kan tennes med skraptenning. 3. 4. Feilindikatorlampen 1. lyser, sveisehåndtaket er spenningsløst. 2. Hvis aggregatet ved en feiltakelse kobles til 380 VAC, utløses overspenningsvernet. Koble aggregatet til 230 VAC og slå det på igjen. Nettspenningen er ustabil, spenningstilførselskabelen er for dårlig eller overspenningsvernet er utløst. Bruk kabel med større ledertverrsnitt og/eller stram tilkoblingene. Strømbryteren er slått av og på flere ganger, noe som har utløst overspenningsvernet. Slå av aggregatet, vent 2–3 minutter og slå det på igjen. Dårlig kontakt mellom strømbryter og nedre kretskort. Kontroller og reparer forbindelsen. Relé 24 V på det nedre kretskortet er skadet. Kontroller releet, og skift ut om nødvendig. Mål spenningen mellom det nedre kretskortet og MOS-kortet ved VH-07. Spenningen skal være 380 VDC. Hvis ikke, kan det være en kortslutning eller tilkoblingsfeil. Feil på en av de fire kondensatorene (470 µF/45V). Kontakt forhandleren hvis den grønne indikatorlampen på hjelpestrømforsyningen for MOS-kortet ikke lyser. Kontroller alle tilkoblinger i aggregatet. Feil på styrekretsen. Kontakt forhandleren. Brudd i kabelen til sveisehåndtaket. Brudd i kabelen til sveisehåndtaket. Brudd i jordkabelen eller jordkabelen er ikke koblet til arbeidsemnet. Plusstilkoblingen eller gasstilkoblingen til sveisehåndtaket er løs. Buetenningstransformatorens primærvikling er ikke korrekt tilkoblet. Stram tilkoblingen. Munnstykket er oksidert eller avstanden for stor. Fjern oksideringen eller endre avstanden til ca. 1 mm. Feil på velgeren MMA/TIG. Bytt ut velgeren. Feil i HF-kretsen for buetenning. Bytt ut defekte deler. Overstrømsvernet kan være utløst. Slå av aggregatet, vent til feilindikatorlampen slukner og slå på aggregatet igjen. Overspenningsvernet kan være utløst. Vent 2–3 minutter til aggregatet aktiveres på nytt. TIG-aggregat mangler overopphetingsvern. Feil på strømretterkretsen. Dra ut spenningstilførselslederen til MOS3. kortet (nær VH-07) og slå på aggregatet. •• (1) Hvis feilindikatorlampen fortsatt lyser, slå av aggregatet og dra ut lederen for HF-spenning for buetenning (nær viften VH-03) og slå på aggregatet. -Hvis feilindikatorlampen fortsatt lyser, er det feil på MOS-kortet. Bytt det ut. -Hvis feilindikatorlampen ikke lyser, er det feil på transformatoren på det nedre kretskortet. Bytt den ut. •• (2) Hvis feilindikatorlampen ikke lyser -Transformatoren på det midterste kretskortet er ødelagt. Mål induktans (L) og Q-verdi. L = 0,9–1,6 mH, Q > 35. Bytt ut transformatoren hvis begge verdiene er lave. -Likeretteren på transformatorens sekundærside er ødelagt. Bytt den ut. Brudd i tilbakekoblingskretsen. 4. 16 NORSK Feilindikatorlampen lyser, sveisehåndtaket er spenningsløst. Mye sprut ved MMAsveising, vanskelig å sveise med basisk elektrode. 1. 2. Potensiometeren 1 kΩ er ødelagt. Bytt den ut. Kontroller og nullstill samtlige tilkoblinger. 1. Polaritetsfeil. Bytt plass på kablene til jordklemmen og sveisehåndtaket. Med forbehold om endringer. Ved eventuelle problemer kan du kontakte vår serviceavdeling på telefon 67 90 01 34. Jula Norge AS, Solheimsveien 6–8, 1471 LØRENSKOG www.jula.no 17 POLSKI ZASADY BEZPIECZEŃSTWA Przed użyciem dokładnie przeczytaj instrukcję obsługi, aby uniknąć ryzyka obrażeń ciała i/lub uszkodzenia mienia. OSTRZEŻENIE! Podczas pracy z agregatem zawsze przestrzegaj podstawowych zasad bezpieczeństwa w celu zmniejszenia ryzyka pożaru, porażenia prądem i obrażeń ciała. Przed montażem i użyciem dokładnie przeczytaj niniejsze wskazówki. •• Nigdy nie zmieniaj funkcji pracy podczas spawania – może to doprowadzić do uszkodzenia agregatu. •• Przed przystąpieniem do spawania podłącz kabel uchwytu spawalniczego do urządzenia. •• Używaj agregatu wyłącznie z zatwierdzonym bezpiecznikiem różnicowoprądowym. •• Używaj materiałów eksploatacyjnych oraz akcesoriów wyłącznie dobrej jakości. •• Napraw agregatu może dokonywać wyłącznie wykwalifikowany personel. Unikaj porażenia prądem •• •• •• Agregat można podłączać wyłącznie do właściwie uziemionego gniazdka sieciowego. Nigdy nie dotykaj gołymi rękami elementów przewodzących napięcie, elektrod ani przewodów. Podczas pracy z agregatem zawsze używaj suchych rękawic spawalniczych. Pamiętaj, by zawsze odizolować się od obrabianego przedmiotu. Podczas spawania powstaje szkodliwy dla zdrowia dym/gaz •• •• Unikaj wdychania dymu/gazu powstającego podczas spawania. Używaj agregatu wyłącznie w pomieszczeniach z dobrą wentylacją. Światło emitowane przez łuk spawalniczy powoduje uszkodzenia oczu i skóry •• •• Używaj przyłbicy spawalniczej, okularów spawalniczych i odpowiedniej odzieży roboczej. Osoby postronne, zwłaszcza dzieci, i zwierzęta domowe powinny znajdować się w bezpiecznej odległości od miejsca pracy. Niebezpieczeństwo pożaru •• •• Rozbryzgi mogą spowodować pożar. Nie używaj agregatu w otoczeniu łatwopalnych przedmiotów ani w pobliżu ścian czy sufitu. W pobliżu miejsca pracy zawsze powinna być dostępna sprawna gaśnica. 18 POLSKI Hałas może spowodować uszkodzenie słuchu •• Używaj środków ochrony słuchu. W przypadku usterek sprzętu •• •• Przeczytaj niniejszą instrukcję. Skontaktuj się z dystrybutorem, jeśli nie możesz rozwiązać problemu. ŚRODKI BEZPIECZEŃSTWA Miejsce pracy 1. 2. 3. 4. 5. Maksymalna dozwolona wilgotność powietrza: 80%. Temperatura: od -10 do 40°C. Nie pracuj w deszczu ani w bezpośrednim świetle słonecznym. Nie pracuj w środowisku zawierającym dużą ilość pyłów i gazów korozyjnych. Nie pracuj w zbyt mocnych przeciągach. Zasady bezpieczeństwa 1. 2. 3. 4. 5. Wentylacja Agregat jest chłodzony wentylatorem. WAŻNE! Nigdy nie zakrywaj ani nie blokuj otworów wentylacyjnych agregatu. Pozostaw co najmniej 0,3 m wolnej przestrzeni wokół agregatu w celu zapewnienia wystarczającej wentylacji. Unikaj przeciążania urządzenia Jeżeli agregat ulegnie przeciążeniu, wyzwoli się zabezpieczenie przed przeciążeniem, które wyłączy agregat. Nie wyłączaj agregatu za pomocą przełącznika, lecz pozwól pracować wentylatorowi. Agregat aktywuje się ponownie, gdy schłodzi się do normalnej temperatury pracy. Nie doprowadzaj do przepięcia Nie przekraczaj wartości dozwolonego napięcia wejściowego zgodnego z danymi technicznymi – może to uszkodzić agregat. Obudowę agregatu należy uziemić przewodem o minimalnej powierzchni przekroju 10 mm2, podłączonym do zacisku uziemiającego na agregacie. Nie dotykaj części przewodzących napięcie – ryzyko porażenia prądem. DANE TECHNICZNE Napięcie, częstotliwość (V AC, Hz)'ZXfazowe 0 ± 15%, 50/60 Prąd wchodzący (A) Napięcie jałowe (V) 55 Zakres ustawień prądu spawania (A) 10–180 Napięcie znamionowe (V) 17 Regulacja długości łuku (A) – Wypływ gazu po zakończeniu 2,5 spawania (s) Spadek prądu (s) – Współczynnik obciążenia (%) 60 Strata energii na biegu jałowym (W) 40 Zapłon łuku HF Sprawność (%) 85 Współczynnik mocy 0,93 Klasa izolacji B Stopień ochrony obudowy IP21 Masa (kg) 8,0 Wymiary (mm) 371 x 155 x 295 19 POLSKI OPIS Agregat spawalniczy MMA/TIG z przełącznikiem wyboru funkcji. Przy spawaniu metodą MMA (spawanie łukowe elektrodami otulonymi) agregat pracuje na zasadzie regulacji prądu stałego i ciśnienia łuku. Dlatego też przy normalnej długości łuku prąd nie zmienia swej wartości przy umiarkowanych wahaniach długości łuku, co zapewnia stabilny łuk i równe spawanie. Jeżeli łuk ulegnie znacznemu skróceniu lub napięcie łuku zmaleje w dużej mierze, prąd będzie mógł wzrosnąć, tak by topnienie elektrody przebiegało szybciej, a długość łuku powróciła do normalnej wartości. Jeżeli łuk stanie się tak krótki, że napięcie łuku będzie bardzo niskie (ryzyko zwarcia), wartość prądu spadnie, co pozwoli uniknąć zwarcia, rozbryzgów i przypieczenia. Przy spawaniu metodą TIG agregat zmienia napięcie łuku w taki sposób, że prąd spawania utrzymywany jest na stałym poziomie. W przypadku zwarcia prąd wychodzący ulega automatycznemu obniżeniu do 0, co pozwala uniknąć zanieczyszczenia obrabianego elementu elektrodą wolframową. OBSŁUGA Instalacja 230 V AC Regulator przepływu Podczas pracy z długim kablem spawalniczym należy stosować kabel o większym przekroju, by przeciwdziałać spadkom napięcia. W przeciwnym razie agregat spawalniczy nie będzie działał prawidłowo. Butla gazowa Podłączanie kabla zasilającego 1. 2. 3. Zwróć uwagę, by podłączyć przewody do odpowiednich zacisków. Napięcie wejściowe to 220 V AC, jednofazowe. Sprawdzaj regularnie poprzez dokonywanie pomiarów, czy przełącznik i kabel zasilający są poprawnie podłączone i czy nie uległy utlenieniu. Uziemienie Uchwyt spawalniczy TIG Spawany element Uchwyt spawalniczy MMA Podłączanie kabla uchwytu spawalniczego Do spawania metodą TIG podłączenie wykonuje się w taki sam sposób jak powyżej. Do spawania metodą MMA podłączenie wykonuje się zgodnie z poniższym. 1. Agregat dostarczany jest z jednym czerwonym i jednym czarnym kablem. Podłącz czarny kabel do uchwytu spawalniczego, a czerwony do zacisku masowego. Dokręć kluczem, tak by podłączenie było bezpieczne i stabilne, w przeciwnym razie może dojść do przypieczenia. 2. Niewłaściwe podłączenie kabla zacisku masowego może ponadto spowodować uszkodzenia w sieci elektrycznej lub wyzwolić bezpieczniki sieciowe. Zwróć uwagę na właściwą polaryzację przy podłączaniu kabli. Do spawania elektrodami kwaśnymi obrabiany element podłączany jest do bieguna +, a uchwyt spawalniczy do bieguna -. Do spawania stali nierdzewnej uchwyt spawalniczy podłączany jest do bieguna +, a obrabiany przedmiot do bieguna -. 20 POLSKI Sposób użycia TIG 1. 2. 3. 4. 5. Przełącznik Ustaw przełącznik w pozycji włączonej. Zapali się kontrolka napięcia. Otwórz zawór butli gazowej i ustaw żądany przepływ. Uruchomi się wentylator agregatu. Naciśnij przycisk aktywujący na uchwycie spawalniczym. Otworzy się zawór magnetyczny, gaz wypłynie i zapali się łuk (HF) (łuk jest słyszalny). Ustaw prąd spawania odpowiedni do grubości obrabianego przedmiotu. Trzymaj elektrodę wolframową 2–4 mm od obrabianego przedmiotu i naciśnij przycisk zapalania łuku. Po zapaleniu łuku spawalniczego łuk HF wyłącza się i możesz zacząć spawać. Kontrolka sygnalizująca uszkodzenie Regulacja prądu Przełącznik trybu pracy MMA/TIG Złącze ujemne Podłączenie gazu Szybkozłączka Złącze dodatnie do obrabianego przedmiotu Panel sterowania MMA 1. 2. 3. Ustaw przełącznik na panelu sterowania w pozycji włączonej. Uruchamia się wentylator. Ustaw przełącznik trybu pracy na panelu sterowania w pozycji ARC. Ustaw prąd odpowiedni do grubości obrabianego przedmiotu. WAŻNE! Prawidłowo podłącz wszystkie kable. Poluzowanie się kabli podczas spawania grozi obrażeniami ciała i/ lub uszkodzeniem mienia. Ustawienia dla blach ze stali nierdzewnej, TIG (jest to wyłącznie pomocnicza informacja) Grubość blachy (mm) 1,0 1,2 1,5 Średnica, elektroda Średnica, wolframowa (mm) drut (mm) 2 2 2 1,6 1,6 1,6 Rodzaj prądu DC plus Prąd Przepływ Prędkość spawania spawania gazu (cm/min) (A) (l/min) 7–28 3–4 12–47 15 3–4 25 5–19 3–4 8–32 Ustawienia dla tytanu i stopów tytanu, TIG (jest to wyłącznie pomocnicza informacja) Grubość Kształt Liczba blachy spoiny warstw (mm) spoiny 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 I Y 1 1 1 1 1 1–2 2 2–3 2–3 2–3 3–4 ∅ elektroda wolframowa (mm) 1,5 2,0 2,0 2,0-3,0 2,0-3,0 3,0 3,0-4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 ∅ drut (mm) 1,0 1,0-2,0 1,0-2,0 1,0-2,0 2,0 2,0-3,0 2,0-3,0 3,0 3,0-4,0 3,0-4,0 3,0-4,0 21 Prąd Przepływ gazu (l/min) spawania (A) 30–50 40–60 60–80 80–110 110-120 120–140 130–150 130–150 140–180 140–180 140–180 8–10 8–10 10–12 12–14 12–14 12–14 14–16 14–16 14–16 14–16 14–16 6–8 6–8 8–10 10–12 10–12 10–12 12–14 12–14 12–14 12–14 12–14 14–16 14–16 14–16 16–20 16–20 16–20 20–25 20–25 25–28 25–28 25–28 ∅ dysza gazowa (mm) 10 10 10–12 12–14 12–14 14–18 18–20 18–20 18–20 20–22 20–22 POLSKI Ustawienia dla aluminium i stopów aluminium, TIG (jest to wyłącznie pomocnicza informacja) Grubość Kształt Liczba ∅ blachy spoiny warstw elektroda (mm) spoiny wolframowa (mm) 1,5 1/0 2 I 2,0 1/0 2–3 ∅ drut (mm) Temperatura nagrzewania (°C) Prąd spawania (A) Przepływ gazu (l/ min) ∅ dysza gazowa (mm) 1,6-2,0 – 50–80 7–9 8 2,0–2,5 – 50–80 8–12 8–12 KONSERWACJA 1. 2. 3. 4. 5. Czyść regularnie sprężonym powietrzem. W przypadku wykonywania pracy w zadymionym i/lub zanieczyszczonym środowisku należy czyścić agregat co miesiąc. Używaj sprężonego powietrza pod niskim ciśnieniem, w przeciwnym razie agregat może ulec uszkodzeniu. Sprawdzaj regularnie, czy połączenia gazowe i elektryczne są poprawnie wykonane i czy nie uległy utlenieniu. Usuń ewentualne utlenione powierzchnie papierem ściernym i dokręć połączenia. Jeżeli agregat zamókł, przed użyciem należy go przetestować pod kątem izolacji. Sprawdź także izolację między obudową a elementami przewodzącymi napięcie. Jeżeli agregat nie będzie używany przez dłuższy czas, należy go przechowywać w suchym miejscu i w oryginalnym opakowaniu. WYKRYWANIE USTEREK Ewentualne problemy mogą zostać spowodowane przez warunki otoczenia, zasilanie lub części i akcesoria. W przypadku wystąpienia problemów najpierw sprawdź warunki otoczenia. Czarne miejsce spawu Jeżeli miejsce spawu staje się czarne, nie jest ono właściwie chronione przez osłonę gazów. 1. Sprawdź, czy zawór butli gazowej jest otwarty i czy ciśnienie gazu jest wystarczające. Jeżeli ciśnienie jest niższe niż 0,5 MPa, należy uzupełnić butlę gazem. 2. Sprawdź, czy przepływ gazu jest wystarczający. Przepływ gazu można dostosować do prądu spawania, lecz musi być on zawsze wystarczający, by chronić miejsce spawu. Przepływ gazu nigdy nie może być mniejszy niż 5 l/min. 3. Najprostszym sposobem na skontrolowanie przepływu gazu jest przyłożenie dłoni do węża i sprawdzenie, czy gaz wypływa. Jeżeli wąż jest niedrożny lub nieszczelny lub jeśli gaz jest zanieczyszczony, rezultat spawania pogarsza się. 4. Mocne podmuchy powietrza mogą także pogorszyć rezultat spawania. 5. Ustawiony jest zbyt niski zakres pulsacji. Łuk trudno się zapala i łatwo gaśnie 1. 2. Używaj elektrod wolframowych dobrej jakości. Elektrody niskiej jakości mają gorsze właściwości elektryczne. Jeżeli elektroda wolframowa nie jest poprawnie podłączona, łuk spawalniczy będzie się trudno zapalał i łatwo gasł. Niestabilny prąd spawania Może to zależeć od następujących przyczyn. 1. Napięcie sieciowe ulega wahaniom. 2. Występują zakłócenia z sieci elektrycznej lub innych sprzętów elektrycznych. Wyszukiwania usterek oraz napraw może dokonywać wyłącznie wykwalifikowany personel posiadający uprawnienia spawalnicze. 22 POLSKI Usterka Kontrolka napięcia nie świeci, wentylator nie pracuje i nie ma napięcia na uchwycie spawalniczym. Kontrolka napięcia świeci, wentylator nie pracuje i nie ma napięcia na uchwycie spawalniczym. Przyczyna i rozwiązanie 1. Usterka przełącznika. 2. Przerwa w dostawie zasilania. 3. Zwarcie w kablu. 1. 2. 3. 4. 5. Wentylator pracuje i kontrolka sygnalizująca uszkodzenie nie świeci, nie ma napięcia na uchwycie spawalniczym i nie można zapalić łuku spawalniczego za pomocą zapalenia kontaktowego. Kontrolka sygnalizująca uszkodzenie nie świeci, występuje napięcie HF, nie ma napięcia na uchwycie spawalniczym. Kontrolka sygnalizująca uszkodzenie nie świeci, nie ma napięcia na uchwycie spawalniczym, można zapalić łuk spawalniczy za pomocą zapalenia kontaktowego. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 4. Jeśli agregat został przypadkowo podłączony do prądu 380 V AC, wyzwala się zabezpieczenie przed przepięciem. Podłącz agregat do prądu 230 V AC i ponownie go włącz. Napięcie w sieci jest niestabilne, kabel zasilania jest zbyt cienki lub wyzwoliło się zabezpieczenie przed przepięciem. Użyj kabla o większej powierzchni przekroju i/lub dokręć połączenia. Przełącznik był wielokrotnie włączany i wyłączany, co wyzwoliło zabezpieczenie przed przepięciem. Wyłącz agregat, odczekaj 2–3 minuty i ponownie go włącz. Przerwa między przełącznikiem a dolną płytką drukowaną. Skontroluj i napraw połączenie. Przekaźnik 24 V na dolnej płytce drukowanej jest uszkodzony. Sprawdź przekaźnik i w razie potrzeby wymień go. Zmierz napięcie między dolną płytką drukowaną a płytką MOS przy VH-07. Napięcie powinno wynosić 380 V DC. Jeśli nie ma takiej wartości, może to oznaczać zwarcie lub błąd połączenia. Uszkodzony jest któryś z czterech kondensatorów (470 µF/450 V). Skontaktuj się z dystrybutorem, jeżeli nie pali się zielona kontrolka zasilania pomocniczego płytki MOS. Skontroluj wszystkie połączenia w agregacie. Usterka obwodu sterowniczego. Skontaktuj się z dystrybutorem. Przerwa w kablu uchwytu spawalniczego. Przerwa w kablu uchwytu spawalniczego. Przerwa w kablu uziemiającym lub kabel uziemiający nie jest podłączony do obrabianego elementu. Poluzowało się złącze dodatnie lub przyłącze gazu w uchwycie spawalniczym. Uzwojenie pierwotne transformatora zapalającego łuk nie jest poprawnie podłączone. Dokręć połączenie. Dysza jest utleniona lub odległość jest za duża. Usuń utlenione powierzchnie lub zmniejsz odległość do ok. 1 mm. Usterka przełącznika trybu pracy MMA/TIG. Wymień przełącznik. Usterka w obwodzie HF do zapalania łuku. Wymień wadliwe części. 23 POLSKI Kontrolka sygnalizująca uszkodzenie świeci, nie ma napięcia na uchwycie spawalniczym. Kontrolka sygnalizująca uszkodzenie świeci, nie ma napięcia na uchwycie spawalniczym. Duża ilość rozbryzgów przy spawaniu metodą MMA, trudności przy spawaniu elektrodą zasadową. 1. Mogło się włączyć zabezpieczenie przed przetężeniem. Wyłącz agregat, odczekaj, aż zgaśnie kontrolka sygnalizująca uszkodzenie i ponownie go włącz. 2. Mogło się włączyć zabezpieczenie przed przepięciem. Odczekaj 2–3 minuty, aż agregat aktywuje się ponownie. Agregat TIG nie ma zabezpieczenia przed przegrzaniem. 3. Usterka w obwodzie przekształtnika. Wyciągnij przewód zasilający płytkę MOS (znajduje się w pobliżu VH-07) i włącz agregat. •• (1) Jeżeli kontrolka sygnalizująca uszkodzenie świeci nadal, wyłącz agregat i wyciągnij przewód napięcia HF do zapalania łuku (w pobliżu wentylatora VH-03), po czym włącz agregat. -Jeżeli kontrolka sygnalizująca uszkodzenie świeci nadal, oznacza to, że płytka MOS jest uszkodzona. Wymień ją. -Jeżeli kontrolka sygnalizująca uszkodzenie nie świeci, oznacza to uszkodzenie transformatora na dolnej płytce drukowanej. Wymień go. •• (2) Jeżeli kontrolka sygnalizująca uszkodzenie nie świeci -Transformator na środkowej płytce drukowanej jest uszkodzony. Zmierz indukcyjność (L) i wartość Q. L = 0,9–1,6 mH, Q > 35. Wymień transformator, jeśli obie wartości są niskie. -Prostownik po stronie wtórnej transformatora jest uszkodzony. Wymień go. Przerwa w obwodzie sprzężenia zwrotnego. 4. 1. Potencjometr 1kΩ jest zepsuty. Wymień go. Sprawdź i przywróć wszystkie podłączenia. 2. 1. Błędna polaryzacja. Zmień miejsce kabli na zacisku masy i uchwycie spawalniczym. Z zastrzeżeniem prawa do zmian. W razie ewentualnych problemów skontaktuj się telefonicznie z naszym działem obsługi klienta pod numerem: 801 600 500. Jula Poland Sp. z o.o., ul. Malborska 49, 03-286 Warszawa, Polska www.jula.pl 24 ENGLISH SAFETY INSTRUCTIONS Read these instructions carefully before use to avoid the risk of personal injury and/or material damage. WARNING Always take basic safety precautions when using the machine to reduce the risk of fire, electric shock or personal injury. Read these instructions carefully before assembly and use. •• Do not switch function mode while welding is in progress, this could damage the machine. •• Connect the welding handle cable to the equipment before welding. •• The machine must only be used with an approved residual current device. •• Only use consumable materials and accessories of good quality. •• The machine must only be used by qualified personnel. Avoid the risk of electric shock •• •• •• The machine must only be connected to a correctly earthed mains outlet. Never touch live parts, electrodes or conductors with your bare hands. Always use dry welding gloves when working with the machine. Always make sure that you are insulated from the workpeice. Welding produces fumes/gas that are harmful to health. •• •• Avoid inhaling fumes/gas from the welding. Only use the machine in well-ventilated areas. The light from the welding arc damages the eyes and skin. •• •• Wear a welding visor, welding glasses and suitable welding clothes. Keep other people, especially children, and pets at a safe distance from the work area. Fire hazard •• •• Welding spatter can cause fires. Do not use the machine in the vicinity of flammable substances, or close to walls or ceilings. A functioning fire extinguisher should always be available. 25 ENGLISH Exposure to loud noise can cause hearing impairments. •• Wear ear protection. If there is a fault on the equipment: •• •• Read these instructions. Contact your dealer if you cannot solve the problem. SAFETY PRECAUTIONS Working environment 1. 2. 3. 4. 5. Maximum permitted humidity: 80 %. Temperature: -10 to 40°C. Do not work in the rain or in direct sunlight. Do not work in an atmosphere that contains large amounts of dust or corrosive gas. Do not work in strong draughts. Safety instructions 1. 2. 3. 4. 5. Ventilation The machine is fan cooled. IMPORTANT: Never cover or block the ventilation openings on the machine. Leave at least 0.3 m of free space round the machine to ensure adequate ventilation. Avoid overloading. The overload protection will trip and switch off the machine if it is overloaded. Do not switch off the machine with the switch, but allow the fan to run. The machine will be reactivated when it has cooled to normal temperature. Avoid overvoltage Do not exceed the permitted input voltage in the technical data, this could damage the machine. The machine casing must be connected to earth with a conductor with a cross section of at least 10 mm², connected to the earth terminal on the machine. Never touch live parts – risk of electric shock. TECHNICAL DATA Voltage, frequency (VAC, Hz) TZR-phase 0 ± 15%, 50/60 Input current (A) No-load voltage (V) 55 Settings range, welding current (A) 10–180 Rated voltage (V) 17 Arc length regulation (A) – Gas afterflow (s) 2,5 Current reduction (s) – Duty factor (%) 60 No-load loss (W) 40 Arc ignition HF Efficiency (%) 85 Power factor 0,93 Insulation class B Protection rating IP21 8,0 Weight (kg) Dimensions (mm) 371 x 155 x 295 26 ENGLISH DESCRIPTION MMA/TIG welding machine with function selector. During MMA welding (manual metal arc welding) the machine works with constant power and arc pressure regulation. With a normal arc length the power will therefore not vary during moderate variations of the arc length, which ensures a stable arc and uniform welding. If the arc becomes very short, or the arc voltage very low, the power is allowed to increase so that the electrode fusing becomes faster and the arc length returns to normal. If the arc becomes so short that the arc voltage becomes very low (risk of short circuiting), the power will be reduced to avoid short circuiting, splatter and burning. For TIG welding the machine varies the arc voltage to maintain a constant welding current. The current is automatically reduced to 0 in the event of short circuiting to avoid the workpiece being contaminated by the tungsten electrode. USE Installation 230 VAC Cables with a larger cross-sectional area must be used when working with long welding handle cables, to counteract voltage loss. Otherwise the welding machine will not work properly. Gas cylinder Connection of voltage supply cable 1. 2. 3. Flow regulator Make sure to connect the wires to the correct terminals. The input voltage is 220 VAC single-phase. Regularly check by measuring, that the switch and voltage supply cable are correctly connected and free from oxide. Earth TIG welding handle Workpiece MMA welding handle Connection of welding handle cable For TIG welding the connection is made in the same way as above. For MMA welding the connection is made as below. 1. The machine has one red and one black cable on delivery. Connect the black cable to the welding handle and the red cable to the earth clip. Tighten with a spanner to make the connection safe and secure, otherwise there is a risk of burn damage. 2. Incorrect connection of the earth clip cable can also result in damage to the mains supply or trip the mains fuses. Make sure to connect the cables with the right polarity. For welding with acidic electrodes the workpiece is connected to + and the welding handle to -. For welding of stainless steel the welding handle is connected to + and the workpiece to -. 27 ENGLISH Use TIG 1. 2. 3. 4. 5. Power switch Set the power switch to the ON position. Voltage status lamp goes on. Open the gas cylinder valve and set the required flow. The machine fan starts. Press the activation button on the welding handle. The solenoid valve opens, gas flows out and the ignition arc (HF) lights up (arc is audible). Set the requisite welding current for the thickness of the workpiece. Hold the tungsten electrode 2–4 mm from the workpiece and press the arc ignition button. When the welding arc ignites the HF arc goes off and you can start welding. Fault status lamp Current setting Selector MMA/TIG Minus connection Gas connection Quick connection Plus connection to workpiece Control panel MMA 1. Set the power switch on the control panel to the ON position. The fan starts. 2. Set the function selector on the control panel to ARC. Set the requisite current for the thickness of the workpiece. 3. IMPORTANT: Connect all cables securely. If cables come loose while welding is in progress there is a risk of personal injury and/or material damage. Setting for stainless steel plate, TIG (guidance only) Plate Diameter, tungsten Diameter, Current thickness electrode (mm) wire (mm) type (mm) 1,0 2 1,6 1,2 2 1,6 DC plus 1,5 2 1,6 Welding current (A) Gas flow (l/min) 7–28 15 5–19 3–4 3–4 3–4 Welding speed (cm/min) 12–47 25 8–32 Settings for titanium and titanimum alloys, TIG (guidance only) Plate Type of Number ∅ thickness joint of beads tungsten electrode (mm) (mm) 0.5 1 1.5 1.0 1 2.0 1.5 I 1 2.0 2.0 1 2.0–3.0 2.5 1 2.0–3.0 3.0 1–2 3.0 4.0 2 3.0–4.0 5.0 2–3 4.0 Y 6.0 2–3 4.0 7.0 2–3 4.0 8.0 3–4 4.0 ∅ Welding wire (mm) current (A) 1.0 1.0–2.0 1.0–2.0 1.0–2.0 2.0 2.0–3.0 2.0–3.0 3.0 3.0–4.0 3.0–4.0 3.0–4.0 28 30–50 40–60 60–80 80–110 110–120 120–140 130–150 130–150 140–180 140–180 140–180 Gas flow (l/min) 8–10 8–10 10–12 12–14 12–14 12–14 14–16 14–16 14–16 14–16 14–16 6–8 6–8 8–10 10–12 10–12 10–12 12–14 12–14 12–14 12–14 12–14 ∅ gas cover (mm) 14–16 14–16 14–16 16–20 16–20 16–20 20–25 20–25 25–28 25–28 25–28 10 10 10–12 12–14 12–14 14–18 18–20 18–20 18–20 20–22 20–22 ENGLISH Settings for aluminium and aluminium alloys, TIG (guidance only) Plate Type of thickness joint (mm) 1,5 2,0 I Number ∅ of beads tungsten electrode (mm) 1/0 2 1/0 2–3 ∅ Preheating Welding Gas flow wire (mm) temperature current (A) (l/min) (°C) 1,6–2,0 2,0–2,5 – – 50–80 50–80 7–9 8–12 ∅ gas cover (mm) 8 8–12 MAINTENANCE 1. 2. 3. 4. 5. Clean regularly with compressed air. When working in smoky and/or contaminated environments, clean the machine every month. Use compressed air at low pressure, otherwise the machine could be damaged. Regularly check that gas connections and electrical connections are correctly implemented and free from oxide. Remove any oxide with sandpaper and tighten the connections. If the machine has got wet, it should be insulation tested first before using it. Check also the insulation between the casing and live parts. If the machine is not going to be used for some time, it should be stored in a dry place in the original pack. TROUBLESHOOTING Ambient conditions, voltage supply, or parts and accessories are potential sources of problems. Check the ambient conditions first if problems arise. Black weld If the weld is black this means it is not being protected properly by the shielding gas. 1. Check that the gas cylinder valve is open and that there is sufficient gas pressure. Fill up the gas cylinder if the pressure is less than 0.5 MPa. 2. Check that there is a sufficient flow of gas. The gas flow can be adjusted to the welding current, but must always be sufficient to protect the weld. The gas flow should never be less than 5 l/min. 3. The easiest way to check the gas flow is to feel with your hand that gas is flowing out. The welding results will deteriorate if the hose is blocked or leaking, or if the gas is contaminated. 4. Strong draughts can also impair the results. 5. Pulse width set too low. The arc is difficult to ignite and extinguishes easily. 1. 2. Use good quality tungsten electrode. Low quality electrodes have inferior electrical properties. The welding arc will be difficult to ignite and easily goes out if the tungsten electrode is not correctly connected. Unstable welding current This could be because of the following reasons. 1. Mains voltage fluctuates. 2. Interference from mains supply or other electrical equipment. Maintenance and repairs must only be carried out by qualified personnel with welding certificate. 29 ENGLISH Problem The voltage status lamp does not go on, the fan does not run, and the welding handle is without voltage. The voltage status lamp goes on, the fan does not run, and the welding handle is without voltage. Cause and solution 1. Fault on power switch. 2. Power failure. 3. Short circuit in cable. 1. 2. 3. 4. 5. The fan is running and the 1. fault status lamp does not go on, the welding handle is without voltage and it is not possible to ignite 2. 3. the welding arc even by scraping. 4. 5. 6. Fault status lamp does not 1. go on, there is HF voltage, 2. but welding handling is 3. without voltage. Fault status lamp does 1. not go on, welding handle is without voltage, but 2. welding arc can be ignited by scraping. 3. 4. Fault status lamp goes on, 1. welding handle is without voltage. 2. If the machine has been connected by mistake to 380 VAC the overvoltage protection will trip. Connect the machine to 230 VAC and switch on again. The mains supply is unstable, the diameter of the voltage supply cable is too small, or the overvoltage protection has tipped. Use a cable with a larger cross sectional conductor area and/or tighten the connections. The power switch has been switched off and on repeatedly, which has tripped the overvoltage protection. Switch off the machine, wait 2–3 minutes and switch on again. Gap between power switch and lower circuit board. Check and repair connection. Relay 24 V on lower circuit board damaged. Check the relay and replace if necessary. Measure the voltage between the lower circuit board and the MOS board at VH-07. The voltage must be 380 VDC. If not, short circuiting or connection faults can occur. Fault on one of the four capacitors (470 µF/450 V). Contact your dealer if the green status lamp on the auxiliary power supply for the MOS board goes not go on. Check all connections in the machine. Fault on control circuit. Contact your dealer. Fault in welding handle cable. Fault in welding handle cable. Fault in earth cable, or earth cable is not connected to workpiece. Plus connection or welding handle gas connection is loose. Arc ignition transformer primary winding is not correctly connected. Tighten the connection. Nozzle is oxidised, or gap is too wide. Remove oxide or change gap to about 1 mm. Fault on MMA/TIG selector. Replace selector. Fault in HF circuit for arc ignition. Replace defective parts. Overheating protection may have tripped. Switch off the machine, wait until the fault status lamp goes off, and switch on the machine again. Overvoltage protection may have tripped. Wait 2–3 minutes until the machine reactivates. TIG unit does not have overheating protection. Fault in rectifier circuit. Pull out voltage supply conductor to MOS board 3. (near VH-07) and switch on machine. •• (1) If fault status lamp is still on, switch off the machine and pull out conductor for HF voltage for arc ignition (near fan VH-03) and swtich on machine. -If fault status lamp is still on there is a fault on the MOS board. Replace. -If fault status lamp is not on there is a fault on the transformer on the lower circuit board. Replace. •• (2) If fault status lamp does not go on. -Transformer on middle circuit board is defective. Measure inductance (L) and Q-value L = 0.9–1.6 mH, Q > 35. Replace transformer if both values are small. -Rectifier on secondary side of transformer is defective. Replace. Fault in reconnection circuit. 4. 30 ENGLISH Fault status lamp goes on, 1. welding handle is without 2. voltage. Lof of spatter during MMA 1. welding, difficult to weld with basic electrode. Potentiometer 1 kΩ is defective. Replace. Check and reset all connections. Polarity fault. Switch cables to earth clip and welding handle. Jula reserves the right to make changes. In the event of problems, please contact our service department. Jula AB, Box 363, 532 24 SKARA www.jula.com 31
© Copyright 2024