1. No category

McLoughlin Middle School
5802 MacArthur Blvd., Vancouver, WA 98661
Eprein 2014
Póróusen en Sukkun
Iká ke mochen chuuto rech, fax, ika kékkéri kich, ikkei ekkei nampa:
Offesin sukkun: 313-3600
Nampan Fax 313-3601
Offesin Business 313-3619
Nampa ren Póróus atapwanapwan 313-1401
Nampa ren ómw kopwe esinesin aan en chóón sukkun ese sukkun, iká ke mochen
póróus ngeni chóón angang, pwan iká si mochen sinei póróusen ei sukkun iká epwe
kesip 313-1456
Achengicheng ach faminien Mac,
Kinisou ren ámi achochoto ne fiti ach kewe mwiichen Saam me Iin me sense néúch kei chóón sukkun re
wisen emweni. A men éóch ewe fansoun chuufengen pwe néúch kewe chóón sukkun ra póróus ngeni kich
ren met re káeó, met re mochen féri iká angang ngeni aan epwe fiis, iká met re mochen féri nón manaúer
nesor me pénnón. Kich sia áiti néúch kei chóón sukkun met repwe sinei aar repwe tongeni tufich nón middle school, high school me met repwe féri nesor me pénnón ren aar repwe mwonetá ngeni college, aar angang, me met repwe féri nón manaúer. Kich mi ánisir aar repwe sine ekkiekkéóch, sinei ánea, maak, me
sinenap nón math. Kich mei pwan ánisir pwe iká ra mwáninó iká nómw nón osukosuk, repwe sinei aar repwe útta sefán iká resapw fangetá. Ekkei mettóch meinisin iir mei káeó mei ánisir aar repwe fetánéóch nón
sukkun iteiten ráán me amwonaretá ngeni aan en state kewe tesin MSP.
Ngang úwa men ingeiti aan chómwóng me nein néúch kei chóón sukkun iir mei anamwota ekkei sókkun
áninis nón ach ei sukkun aan epwe ánisatá kreitir me mwen epwe mwúúch ewe oruen trimester. Úwa men
pwan áneánei pwe epwe chómmóng néúch kei chóón sukkunen Mac repwe anamwota ekkei kláss kich mei
awora nón ekkan ruu wiik mwúrin asésén Spring aan epwe amwonaretá ren ekkewe tesin MSP. Néúr kei
sense repwe sópwosópwonó ne amwonaretá ren met repwe sinei ren ewe tesin MSP. Ekkóch ekkan chóón
angang repwe ánisi néúch kei chóón sukkun ren ifa ussun aar repwe angei ekkei tes, kapasen merika mei
tongeni aan epwe nómw wón en tes, ifa ussun aar repwe ánea, me sinei met repwe fér nón math. Kich mei
achocho ngeni ach sipwe féri ekkei neni aan epwe éóch ngeni ekkei chóón sukkun fansoun ra angei ekkei
tes, me féri kókkótun aan chóón sukkun kláss pwe epwe fetánéóch fansoun aar ra angei aar kei tes. Ái
áneán pwe emén me emén ekkei chóón sukkun repwe achocho ngeni unusen aar tongeni nón ew me ew
ekkan ráánin tes. Iir repwe anafa aar méúr, mwénge mwéngén nesosor mei éóch ngenir, iwe aiaéóch aar
fansoun atun ra angei ekkan tes ren aar repwe weweiti ekkan kapas eis me finiéóchú pwúngún.
Pwúngúnón ekkei tesin MSP, tesin MAP, me kreitir seni nón klassruumw a men aúchea pwe ikkei met sii
kan aia atun sia óta met ekkan chóón sukkun repwe angei nón en ier sipwe tonong nón. Mei pwan ánisi kich
ach sipwe katon iká en chóón sukkun epwe angei aan intervention class (ekkóch kláss epwe ánisir) iká epwe fen angei ekkan klass mei ekkis weires ngenir pwe epwe awatenó aar sine. Ina pwata iká chóón sukkun
re wesen achocho ngeni met re tongeni wón ekkei tes, mei ánisi kich ach sipwe tongeni finatá met repwe
angei nón en ier.
Áneán pwe epwe fetánéóch ámi asésén Spring, iwe ouse pwan mochen kakaton néúch na kanantér pwe mei
chómwóng met ekkan epwe fiis nefinen iei ngeni nesópwonón ei ier ámi oupwe etto fiti.
Kinisou,
Jody
Ráán sipwe chechemeni…
Eprein 1
Eprein 7-11
Eprein 14
Eprein
Eprein
Eprein
Eprein
Mei
Mei
15
17
28-Mei 15
28
8
12
Mei
Mei
Mei
Mei
Mei
15
19-Jun 13
26
29
30
6:30-7:30
2:30
3:30
6:30
9:15
4-8
2:30
4-9
2:30
6:30
4:30
Epwe fiis pwérúk, etik kéén (band me
orchestra), wor chóón repwe kéén
Asésé sukkun ren Spring Break
Epwe sárekái sukkun (1 awa)
Kitir iká sáá a poputá
Mwiichen PTSA
Akkékkén setifiketin tipachem
Aan Mac Band Pwinin Burgerville
MSP
Epwe sárekái sukkun (1 awa)
Aan PTSA pwinin Burgerville
Epwe sárekái sukkun (1 awa)
Mwiichen PTSA
Kreitin chóón sukkun ren nukanapan Trimester epwe titinó neimw
Tesin MAP
Ese wor sukkun, ráánin achecheman ekkewe ra máno nón móun
Aan Meinisin Middle School urumwot (sáá)
Aan Semirit Fetán ren apwapwan éréni
(Culture Parade) epwe fiis FV Historical Site
Ekkei ráán epwe wor sukkun fániten ekkewe ráán sii asésénó ren púngúmwóngun
sno
Suun 18*, 19*
Meinisin chóón sukkun me chóón angang repwe etto sukkun me
angang, nge sukkun epwe sárekái nón ruu awa.
Suun 19* Saingonón ráánin sukkkun *
Pisek mei péútúnó pwan pwá sefán
Éreni noumw en chóón sukkun epwe cheki en nenien pisek mei péútúnó pwan pwáá sefán (e
nómw nón en nenien mwéngé) ren pisekir mei péútúnó . Ekkan pisek meinisin ese wor ión e
angei pwe pisekin epwe ne nó ngeni ekkan neni re kan ánisi aramas atun asésén Spring
break.
A men chómwóng úúf nón ach en Administration Center chóón sukkun repwe katon iwe ra angei
iká pwe úffér.
Met sipwe anganga:
Anganga epwe wor nefin ngeni chóón sukkun nón aar sukkun, nón manaúer fiti fengen me aar famini ren éóchúnón nón neniach me
chóóchóón nón neniach
Fiti fengen me:
Met AVID e anganga: AVID e mochen angang ngeni aan esapw chiwen wor nefininen ekkan chóón sukkun iir mei sine me
ekkan rese kon sinei aan epwe amwonaretá ngeni college fiti fengen me aar repwe tufich nón ei mwuu sia nónómw nón.
Vancouver Public Schools Design II Objective: Amwonatá chóón sukkun ngeni college, aar angang me manaúer
Met si nenenoi: Meinisin Chóón sukkunen McLoughlin repwe tonong nón high school nge repwe mwonetá nón aar tipachem me sinei ren aar
repwe mwonetá ngeni college.
Feiffeitán emén a feito seni aan tiniken
Uwan ach angang nón ei ier, a poputá ne mámmáritá iká watenó. Sia kerán wes ne finatá néúch kei minafén mwiichen
efisuan repwe angei klássin AVID nón en ier. Nón ena taropwe mei maaketiw ekkan kláss ekkei chóón sukkun repwe angei
nón en ier ina epwe pwáranó pwe ra ketiw nón ei prokram. A men fetánéóch ach ewe oruan ráánin AVID Demo e fiis nón
ewe Maas 25, 2014. A men éóch aan meinisin néúch kei chóón sukkun angang pwún ra wiisen kefinitá pwe repwe
emweni ei ráán me pwáranó met ekkewe sii kan angang wón. Néúch kewe chóón sukkun re wisen etiwa ekkewe waséna
fiti fengen me ekkewe re wisen póróus me pénúeni kapas eis, iir mei eninganó itan Mac!
Ach angang weires iká achocho ne angang ese mwo mwúúch. Sia poputá ne áneani ekkei nussun ráán tori ach sipwe angei
ewe tesin state. Meinisin chóón sukkun iir mei tongeni amwonetá aar repwe angei ekkei tes. Iir mei tongeni aar repwe
sósót ne féri iká káeó ekkóch nessen epwe chék akarap ngeni met ekkan repwe angei wón en tes. Iir mei tongeni nó ngeni
aan OSPI ei website wón néúr kamputér ren aar repwe káeó ngeni ekkóch ekkei nessen iir mei tongeni kúna wón ewe tes:
http://www.k12.wa.us/assessment/StateTesting/TestQuestions/Testquestions.aspx
Iká nó ngeni http://www.k12.wa.us/ iwe nó ngeni Assessment (tes), State Testing (Tesin State), Grades 3-8 (mwiichen 38) iwe Measurement of Student Progress (Itan ei tes MSP– e éúkkú mámmáritán aan chóón sukkun sine iká tipachem).
A men pwan aúchea aar repwe anafa aar méúr nón ewe pwinin me mwen repwe angei aar ewe tes, fiti fengen me áni eóch
mwéngén nesosor epwe épéchékúner. Iei pwan ew fansoun epwe pwánó ningan néúch kei chóón sukkun.
Sia men kinisou ren ámi sópwosópwonó ne ánisi kich ne épéchékúna me féréóchú ach ei prokramin AVID me angang
ngeni meinisin néúch kei chóón sukkun!
Pwapwan ei Maraman Eprein epwe nó ngeni ámi meinisin!
Seni,
Tiimern AVID McLoughlin
Aan Mcloughlin ráánin kamé pwuuk me wón kamputér epwe mwúúch nón 4/4
Katon kachiton ifa ussun ámi oupwe katon ekkan pwuuk ou
mochen méni. Nó ngeni scholastic.com/bookfairs/MSvideo
En mei tongeni katon póróusan ei fansoun amémé pwuuk
iká kamé pwuuk wón kamputér. Nó ngeni bookfairs.scholastic.com/homepage/macpioneers
ATUN SÁÁ 2o14
Chóón sukkun ra tongeni aar repwe fiti sefáni urumwot (sáá ) nón ei Eprein 14. Meinisin chóón sukkun
seni mwiichen 6,7, me 8 iir mei tongeni aar repwe fiti sáá. Chóón sukkun repwe akkomw nó ngeni en offesin
business ren aar repwe ménanó aar niwinimang iká e wor, méni niwinin aar repwe fiti sáá me amasowanó
meinisin taropwen sáá me mwen aar repwe tongeni fiti práktis. Meinisin ekkan chóón sukkun ra fen piin fiti ekkewe urumwot nón ewe ier 13/14 repwe chék amasowa en taropwen itan Repeat Athlete form aar repwe fiti sefáni urumwot . Me
rúaché ekkei taropwe mei wor nón ach en Offesin Business. Iká pwe e wor ómw kapas eis, kose mochen kékkéri 3133619 iwe ka póróus ngeni Mrs. Monagle, néúch en Business Clerk. Sia men ánéánei ach sipwe kúna ámi oupwe fiti
sáá!
Family Resource Center
Meinap:
Principal: Jody ViDelco
Assoc. Principal: Megan Vickery
Assoc. Principal: Jim Condon
Clerk: Kim Slater 313-3804
Mary Maki 313-3642
Counselors:
Jane Klassen—Students A-L
Natasha Medina—Students M-Z
Clerk: Suanne Anderson 313-3620
Iká ke mochen tinato echó e-mail ngeni sense, epwe iei ussun
Itan en sense.aan [email protected]
Póróusen inet epwe kesip ei sukkun - Iká pwe chóón sukkun ra etto ren ei sukkun, iir rese tongeni nó ekkis
nge ese wor mwuumwuutá seni ach en offesin attendance. Oupwe uwei néúmi ID iká oupwe rechister ini en
chóón sukkun iká atun ámi etto angei néúmi en.
Boundary Exceptions (Taropwe kopwe amasowa iká pwe ke mochen noumw en chóón sukkun epwe
sukkun Mac nge esapw ina ena sukkun mei kanengeni neniemi na)
Iká pwe e nómw nón ómw kókkót pwe noumw en chóón sukkun epwe niwiniti Mcloughlin nón en ierin sukkun
2014-15, en kopwe amasowa sefáni ei taropwen tingor itan Boundary Exception. Boundary Exception,
echó taropwe kopwe amasowa iká pwe ke mochen noumw en chóón sukkun epwe sukkun ikkei nge esapw iei ei
sukkun mei kanengeni neniemi na. Ei taropwe epwe amasow iteiten ier.
Iká pwe kose mwo amasowa, kose mochen etto ngeni ach ei offesin sukkun iwe ka angei en taropwe itan InDistrict Boundary Exception me en taropwen etipew pwe en me noum na chóón sukkun oupwe katon iwe
ouwa sainei.
Iká pwe ou nómw núkkún kinikin aan Vancouver School kei sukkun, ka nó ngeni ena offesin school district e
nómw únnúkúmw ómw kopwe poputá ne amasowa taropwen ei boundary exceptions.
Ketiwen ómw ei tingor a chék anóngonóng wón iká mei chiwen wor neni mei suuk fiti fengen me class noumw na
epwe angei me McLoughlin. Iká pwe noumw na epwe sukkun Mcloughlin, kopwe uwei ngeni sukkun, angei iká a
sáár, me pesei me féri met epwe etto sukkun ren iteitan ráán. Noumw na chóón sukkun epwe pwan féfféréóch
me nón ei sukkun.
PÒRÒUS MEI AÚCHEA ÒMW
KOPWE SINEI*
*OPPOS REPWE ANGEI*
Mei wor ei énnúk mei afatatiw pwe meinisin
chóón sukkun nón Washington ra ier 11 nge
repwe ne tonong nón Middle School repwe
watto echó taropwe epwe
pwáranó pwe iir ra angei
opposun Tdap (mei nofit
fengen tetanus, diphtheria me
pertussis), iká pwe a 5 ier iká
fen napeseni 5 ier aar angei
ewe opposun tetanus mei
wor eppetin semwen nón
(DTaP, DT iká Td). Napengeni chóón sukkun re angei aar saingonón oppos
nón aar ier 4-6. Iká pwe noumw en epwe ne
tonong nón middle school nón ei ier 2014-15,
ouse mochen kékkéri néún na dóktér atun
noumw na a ier 11 án epwe angei ei oppos.
Mei pwan wor ei énnúk ngeni ekkan chóón sukkun repwe ne tonong nón mwiichen onuan, aar
repwe angei ei oppos Varicella (parang) iká
awora echó taropwe epwe pwáranó innet e úrir
ewe semwenin parang
Napengeni dóktér ina repwe men osukosuk me mwen epwe poputá sukkun,
ina pwata ousapw útiwitinó!
*UWEIATO TAROPWEN AAN NOUMW NA
OPPOS NGENI EI SUKKUN ATUN A ANGEI
AAN NA OPPOS
Esinesin seni néúch en Kangof
Aúchean porousen túmwúnéóchún inisin en chóón sukkun ngeni Saam me Iin
Énnúkkún State me ei VSD, a afata pwe epwe wor
taropwe epwe afatatiw met sipwe fér ngeni ekkan chóón
sukkun mi wor aar semwen (awewe ren, : echichin/ngaw
aan epwe kúú áchi, echichin/ngaw aan epwe mwéngé
féún pinach, watte ngenir semwenin mwiemwi, iká
semwenin suke), iká pwe e torir ekkei semwen me nón
sukkun. Ei taropwe epwe wor me mwen repwe tongeni
poputá sukkun. Kókkótun met sipwe fér iká pwe e úrir
ekkei sókkun semwen epwe férútá seni néúch en kangof,
Saam me Iin, me néún en chóón sukkun dóktér. Ei
taropwe epwe kawor ngen chóón angang iká epwe e wor
osukosuk atun sukkun. Epwe tichikatiw póróusen aan en
chóón sukkun semwen, esisinen aan epwe ne tori aan na
semwen, me únúman sáfei meren dóktér fiti fengen me
met chóón angang repwe féri iká pwe a tori ei chóón sukkun aan ei semwen.
A men aúchea wisen Saam me Iin ren ei wewe. En mei
tongeni ánisi kich ómw kopwe amasowa ekkan taropwe
iwe ka emwitiri ne eniwinato, watto únúman en chóón
sukkun sáfei me angang ngeni néúch en kangof pwe epwe
wor fansoun ach sipwe áiti chóón angang met repwe fér
me mwen epwe poputá sukkun. Sia féri ei sókkun pwe
sipwe amwonotá fiti fengen me féri met néúch en epwe
túmwún ren me nón sukkun. En mei tongeni angei ekkena
taropwe kopwe amasowa seni néúch en kangof. Kose
mochen kékké iká pwe e wor ómw kapas eis. Kinisou ren
ómw ániniséóch ren ei wewe.
Néúnéúóchún me Túmwúnún ómw nómw wón internet
Ikenái chóón sukkun ra men sinenap néúnéún teknólochi awewe ren kamputér, ipad, me ekkóch me núkúr; Nge, wisach
Saam me Iin me chóón angangen nón ach kei sukkun, kich sipwe túmwúnú néúnéúchún ekkei pisek. Ren póróusen iká anen
ómw kopwe póróus ngeni noumw en chóón sukkun ren néúnéúóchún me túmwúnún aar nómw wón internet, en mei tongeni
nó ngeni ekkei neni wón kamputér ese KAMÉ.
Commonsensemedia.org - Kose fatafatéóch iká pwe en website (iká neni noumw en
ekkan soun katon iká nó ngeni wón néún en iPad mei éóch? Common Sense Media mei
pwáranó ekkan kachito, tv shows, video, me apps mei éóch ngeni ierin emén me emén.
Ei neni mei pwan awora áninis ren aan noumw en epwe sinei wisan me túmwúneóchún
aan nómw wón internet.
Themoreyouknow.com - Ka póróus ngeni noumw na ren túmwúnéóchún aan epwe tótá
wón internet? En mei tongeni Download iká angei ei pwuuk me wón internet ómw
kopwe anómwu wón ena iPad, foon, iká kamputér. Ei pwuuk ese kamé. Itenapan ei
pwuuk, iei, Growing up Online: a must have guide for parents, teachers and kids,. Ámi
mei tongeni ánea, iwe ouwa póróus fengen wón.
Póróus seni ach ewe OFFESIN BUSINESS
Poputá seni nón Suun 2 ngeni Suun 30, ESAPW WOR
CHEK epwe kettiw ren kamétiwen niwinimang me nón
ach ewe Offesin Business. Iká pwe e wor ómw paking,
niwinimang, iká kopwe kamé yearbooks me mettóch faan
Suun, kose mochen kamé wón chén mwoni, debit/credit
card iká money order. En mei pwan tongeni kamé me wón
en kamputér iká ke nó ngeni https://fines.vansd.org/. Kinisou ren ómw éúseningéóch ngeni ach esinesin.
Ifa ussun ómw kopwe cheki paking iká niwinimang
Kosapw ménúki ómw kopwe katon ach na website iká
kopwe katon an en chóón sukkun niwinimang iká paking.
Mwiichen Saam me Iin ren
ekkan mwiichen Enimwuan
Ngeni ekkan Saam me Iin mei wor néúr
nón mwiichen enimwuan, ouse mochen
esisinanó Érúánú, Suun 5 nón néúmi kena
kanantér! Ei mwiich epwe fiis ren ekkan
Saam me Iin mei wor néúr repwe ne tonong
nón mwiichen Onuan me Mcloughlin Middle School nón en ier 2013-14. Ei mwiich
epwe poputá kunók 6:00 nekúnión nón en
Gym.
En mei tongeni chuuri ekkan meinapen
Typeini http://fines.vansd.org wón ómw na WEB browser. Mcloughlin, counselors, me néún en sukkun
Òmw kopwe tonong nón na website, typini néún en chóón en kangof.
sukkun ID, 5-6 nampa, nón en nenien User Name. Ena
Ei mwiich epwe fiis ngeni Saam me Iin/
nampan ID epwe úkkúkkún 7 mese maak. Iká pwe néún
Chóón túmwúnú en chóón sukkun. Nge
noumw na chóón sukkun nampan ID e chék kéúk wón 5,
meit iká ekkan chóón sukkun rese pwan fiti.
iwe kopwe appachanong 2 mesen chero me mwen namChóón sukkun repwapw katon fetán nón
pan néún na ID, Awewe, 99999 epwe ne winiti 0099999.
ach ei sukkun nón Enimwu, Suun 6.
Ika pwe ena nampan ID e chék 6 nampan, ka chék pachetá
efóú chero.
Ren password, typinanong an ena chóón sukkun last
name, nge meit iká kese pwan awatei ekkena mese maak
iká éfféúkúkúnú. Iká pwe e chómwóng, watte, iká maang
ne kamétiw aan en chóón sukkun niwinimang, iwe ina ena
maak epwe iei ussun “This student has outstanding fines”.
Kose mochen tiki iká fini “View open fines” e nómw wón
peniemwánumw ómw kopwe katon me méni aan en chóón
sukkun kan niwinimang.
En mei pwan tongeni katon me print néún noumw na risit.
Ewe mwonien áninis seni ach ewe PTSA a ánisi néúch kei chóón sukkunen Mcloughlin aar repwe túken atun
aar PE me awora class aar repwe káeó pwérúk nón ekkan wiik Eprein 21-25 me Eprein 28-Mei 2.
Mei imwunó fansoun aan áát me nengin repwe túken. Ekkei chóón sukkun repwe túken nón úkkúkkún 1
wiik. Nengin repwe túken nón en wiik poputá nón 21 iwe áát repwe túken nón en wiik poputá nón 28.
A men aúchea aar repwe káeó túken pokiten sii nómw nón ei Pacific Northwest ian a men chómmóng ia
chénúpupu. Kich sipwe kon nóchei aar repwe káeó ngeni túmwúnéóchún aar nómw nón kónik.
Esapw wor pékún ráuses. Ekkan nengin itá repwe úfféúf ekkan úfféúffen túken mei kan pénúenó nuker iká iir mei tongeni pwan
aia pikini. Iir mei tongeni úfféúff sipiringú wón úffer kan úfféúffen túken. Kose mochen uwei eché tóun.
Tesin State ren aan repwe éúkú
mámmáritán aan en chóón sukkun tipachem iká sinei (MSP)
Meinisin chóón sukkunen Mcloughlin repwe
angei ei tesin Washington iteiten ier, itan
MSP (Measure of Student Progress iká tes e
éúkú mámmáritán aan en chóón sukkun sine
iká tipachem) seni Eprein 28 ngeni Mei 30.
Iká pwe rese angei ekkei tes nón ekkei ráán,
iir mei tongeni angei nón en wiik mwúrin
ekkei ráánin tes.
Nón ei ier, chóón sukkun nón mwiichen 6-8
repwe angei aar tes nón Math me Ánea, wón
kamputér. Mwiichen efisuan repwe angei tes
nón Maak iwe mwiichen 8, repwe angei tes
nón Science.
Ekkei tes e pwár ngeni néúch kei chóón aar
mámmáritá nón aar sine me tipachem nón ei
ier. Pwúngúnón aar kei tes, mei pwári ngeni
en sukkun, me aan en chóón sukkun famini
ifa ussun aan en chóón sukkun sinei. Iká pwe
e wor ámi kapas eis iká osukosuk ren ei tesin
MSP, ouse mochen kékkéri ei sukkun.
Amwonetá ren ekkei tesin State
Mei wor únúngát anen ómw kopwe ánisi noumw en chóón
sukkun aan epwe mwonetá ngeni ekkei tesin State. Pesei
ngeni noumw en chóón sukkun aan epwe:
l. Fiti met ekkan mei fiis nón klásruumw aan epwe ánisir aar
repwe mwonetá ngeni ekkei tes.
2. Ánisir aan epwe naaf aar méúr poputá seni nón ekkan ráán
me mwen repwe angei aar kan tes, pwún repwe éréni aar repwe nó ngeni aar nenien asése iwe ra mwútir ne méúr.
3.Pesei ngeni noumw en chóón sukkun aan epwe poputá ne
mwéngé nesosor pwe repwe pwan érénanói me mwen ekkewe
ráán repwe angei ekkei tes. A men aúchea mwéngén nesosorpwún e épéchékúna tupwuer.
Ekkan chóón sukkun iir mei kan mwéngé nesosor, iir mei angangéóch wón aar kan tes, mwútir, iwe ese chómwóng met re
ani mwan. Wewen nge mwéngén nesosor e émwékútú
tupwuach mwúrin ach sise mwéngé nepwin.Met repwe áni?
Mwéngén nesosor mei úkkúkéóch ren carbohydrates me protein (awewe: Ceral (ekkan mei maak whole grain), me
Ekkan minik mei maak low fat, pinach me toast, yogurt) ikkei
ekkei a men éóch. Mwéngén nesosor ekkón watte
Carbohydrate nge kúkkún protein (awewe ren:
Tempúra, donut iká muffin) mei tongeni féri aan tupwuer epwe ménúnú nap seni aan epwe fen áfetena tupwuer aar repwe
káeó.
Éúréúr seni USDA:
Ese wor fansoun ómw kopwe mwéngé? Mwéngé féún irá mei
minafé iká mei nómw nón tiin, úún minik, yogurt, mwéngé
cheese, cereal, instant breakfast. Iká pwe ke fiti bus, nó angei
ómw mwéngén nesosor nón sukkun.
Uwei ngonuk: Féún irá mei minafé iká féún irá mei pwas,
juice, yogurt, cereal, fóchun cheese
Kose mwo echik? Úún juice. Ochei ekkis féún irá. Òmw áni
ekkis mwéngé mei éóch nap seni aan esapw fen wor. Áni ekkis mwéngé epwe éóch ngeni inisumw me mwen neónowas
(cheese, pinach, cracker, fóchun cheese). Ekkóch aúchean
mwéngén nesosor: Mwéngén nesosor mei pwáránó aan ánisi
inisich aan epwe úkkúkkéóch me péchékún. Ekkan rese kan
mwéngé nesosor ina repwe fen mwéngé mwóng atun aar ra
mwéngé iwe napengeni ra mwéngé ekkan mwénge mei watte
calories. Iir mei tongeni mwón mettóch mei ngar nesosor iká
me mwen neónowas… Iká iir mei tongeni nó ngeni ekkan
mwesinen mwéngé aar repwe kamé ener pwún rese tongeni chiwen útiwitinó ngeni mwéngén neónowas...
Achengicheng Saam me Iin me chóón túmwúnú en chóón sukkun:
Ekkei póróus a feito seni ach ewe Washington State Legislature aan epwe ánisi ne epeti néúch kan nengin seni semwenin
HPV pwe epwe kúkkúnútiw nampan ekkan fefin/nengin mei úrrir en semwenin cancer faan meser me nón Washington.
Met wewen Human Papillomavirus (HPV)?
HPV ew semwen mei tér. Aramas iir mei tongeni angei ei semwen seni aar nisou. Ina pwe úkkúkkún 50% seni ekkan aramas
iir mei soun nisou, iir mei tongeni úrrir ei semwen nón manaúer. Mei wor fitu sókkun ei semwen HPV. Ekkóch me neir iir mei
tongeni efisatá en cancer faan mesan en fefin/nengin, iká fen ekiningawa faan mesan ekkóch. Mwáán me fefin iir mei tongeni angei ei semwenin HPV iwe mei mecheres aar repwe ngeni ekkóch ei semwen nge rese sinei pwe a úrir ei semwen.
Ifa ussun esisinen pwe a úri aramas ei HPV?
Napengeni aramas ekkan úrir ei semwenin HPV ese wor esisinan iká ese pwánó pwe mei úrir. Ekkóch aramas ra kan sinei
pwe a úrir ei semwenin HPV seni aan a kiningaw faan meser. Fefin/ Nengin iir mei tongeni kúna pwe a úrir ei semwenin HPV
atun ra angei en tes re kan cheki faan meser iká pwe mei úrrir cancer (Pap test) iká atun aar angei tesin ei semwen HPV.
Napengeni Dóktér rese kan tesini fefin ren HPV me núkkún chék iká re angei pwúngúnón aar kan tesin Pap (Pap Test) nge
mei sókkónó.
Ifa ussun ach sipwe eppeti ei semwenin HPV ?
Ew nampa ew anen aan aramas repwe epeti ei semwenin HPV, iir resapw nisou. Ekkan aramas e chék emén chiener iir mei
tongeni angei ei semwenin HPV iká pwe chiener na mei pwan méúr ngeni ekkóch me akkomw. Sise tongeni ani epinúkúnúk en
condom aan epwe túmwúnú inisin aramas seni semwenin HPV. Nge, ekkan re kan pwan aia condom, mei ekkis weires aan epwe úrir ei semwenin cancer faan meser. En eppetin en semwen HPV mei eppeti rúánú sókkun semwenin HPV mei tongeni
awora cancer ren mesan fefin/ nengin iká kiningaw faan mesan mwáán me fefin.
Ifa ussun ei eppetin en semwenin HPV?
En eppetin HPV, itan Gardasil, ® e eppeti rúánú sókkun semwenin HPV en ekkan kon fératá aan fefin repwe úrir cancer
(70%) faan meser iká fératá aan epwe kiningaw faan mesan en mwan me en fefin (90%). Ei sáfei ese eppeti meinisin
semwenin HPV iká ekkan semwen aramas re angei seni aar nisou. Ei sáfei ese pwan epeti semwenin HPV seni en aramas a
fen úri. Chóón káeó ngeni póróusan ei semwen re kúna pwe eppetin en HPV mei iman tori 5 ier. Chóón káeó ngeni póróusan
ei semwen repwe sópwosópwonó ne katon nakataman imanan ei sáfei.
Ión epwe angei ei sáfei iká innet repwe angei?
En federal Advisory Committee re wisen emweni eppetin semwen re pesei pwe meinisin nengin ier 11-12 repwe angei en
eppetin en semwen HPV. Ekkan nengin ier 9 feitá wón ekkan ra fépwún ren ier 26, iir mei tongeni angei eppetin ei semwen
iká pwe néúr en dóktér e érá repwe angei. Ei eppetin ei semwen HPV re wau nón oppos, faan únúngát nón onu maram. Eppetin ei semwen ese kon pwan men ngeni mwáán iká áát. Eppetin ei semwen epwe sótuni ne eppeti ei semwen akkaewin iká
pwe aramas ra poputá nisou. Ei eppetin ei semwen HPV ese pwan tichik ngeni chóón sukkun aar repwe tongeni sukkun nón
Washington.
Fefin/Nengin repwe chiwen angei ewe tesin Pap (tesin faan mesan fefin/nengin ren semwenin cancer) ina mwo iká ra
angei ewe eppetin en semwen HPV?
Ewer. En eppetin en semwenin HPV ese eppeti meinisin ekkan sókkun en semwenin HPV mei tongeni efisatá cancer faan
mesan fefin/nengin, iwe mei chék namwot aan fefin/nengin repwe angei ei tesin pap (Pap test).
Ngang upwe tongeni kúna mei ian ei eppetin HPV?
Eisini noumw na dóktér, kangof, iká ekkena clinic mei kanengeni kemi ren ámi oupwe katon iká néúmi na nengin epwe angei
en sáfein HPV iká ian oupwe tongeni angei me ian. Napengeni dóktér nón Washington mei wor aar sáfeian HPV mei kawor
seni state iwe ese pwan kamé ngeni Saam me Iin (ngeni néúr kan nengin ier 19 feitiw). Nge ekkan dóktér iir mei tongeni
éréni kemi ámi oupwe méni niwinin ámi chuunó nón aar na offes me/iká méni niwinin aar angang ngeni kemi. Aan Washington
State ei prokram itan Universal Childhood Vaccine e wisen féri met epwe wor ekkei sáfeian iká eppetin HPV ren ekkan
dóktér nge ese pwan kamé.
Ren tichikin póróusen HPV, eppetin HPV, me Cancer ren faan mesan fefin:
Centers for Disease Control & Prevention www.cdc.gov/std/hpv
Washington State Department of Health www.doh.wa.gov/cfh/immunize/documents/hpvvaccinefactsheet.pdf
American Social Health Association
www.ashastd.org
American Cancer Society
www.cancer.org
Eprein 2014
Achengicheng Saam me Iin/Chóón Túmwúnú en chóón sukkun:
Poputá seni nón ewe Sunaie 2005, meinisin sukkun nón Washington repwe awora póróusen en semwen itan
(meningococcal disease) ngeni Saam me Iin iká chóón túmwúnú en chóón sukkun ngeni meinisin ekkan chóón
sukkun repwe ne tonong nón mwiichen 6-12.
Ei semwen (Meningococcal disease) a wewe ngeni en paiking mei fetán nón tupwuach (meningitis) me chaa e
etto seni éóch menún semwen. Éóchún chék, pwe ei sókkun semwen ese kon térú, -- ina pwe chék úkkúkkún 75
aramas mei úrrir ei semwen me Washigton iteiten ier. Napengeni nengin me áát mei mecheres ngenir aar
repwe angei ei semwen, akkaewin ekkan re kan nómw nein chiechier iká nómw nein ekkóch ussun ekkan re kan
nómw nón dom nón college.
Mei wor sáfei mei tongeni epeti noumw na seni sókopaten ménún samau mei tongeni efisatá ei semwen
(meningococcal disease). Ekkan nengin me áát ra ier 11-12, iir mei tongeni angei eóch ei eppetin ei semwen
atun aar check ren dóktér. Ekkan ra pwan ier 13-18 iir mei pwan tongeni angei ei eppetin ei semwen iká pwe
rese mwo angei. Ekkan re kérán poputá nón college mei mecheres ngenir aar repwe angei ei semwen iwe mei
éóch ngenir aar repwe akkomw angei ei oppos me mwen aar repwe poputá college iká pwe rese mwo angei ei
oppos nekúkúnúr. Ei eppetin ei semwen ese pwan tichik ren aar repwe tonong nón sukkun iká college.
Ikkei ekkóch anen ómw kopwe epeti ei semwen aan esapw tér:
 Eniméóchú inisumw (ténú poumw iteitan, pinei ómw kichimwor iká mwesi, me ekkóch me núkkun ekkei)
Kosapw pipisek/aia fengen mettóch awewe ren pisekin mwenge (sipuun, fóók, kap, kap kinas, nenien kónik)
kosapw únúfengen ngeni emén, aia fengen lip gloss, piros, pwún mei tongeni fetán ei ménún iká semwen ren
meningococcal disease me pwan ekkóch sókkun semwen.
Sia men pesei ngeni kemi ámi oupwe káeó póróusan ei semwenin meningococcal disease me ifa ussun ach sipwe
tongeni epeti. Ren tichikin póróusan ei semwen, eppetin/sáfei aan epwe epeti, me ekkóch eppetin semwen
(sáfei me oppos) en mei tongeni nó ngeni ekkei websites wón noumw en kamputér:
Washington State Department of Health Immunization Program
Póróusen Meningococcal : http://www.doh.wa.gov/cfh/immunize/vaccine/meningococcal/default.htm
Centers for Disease Control and Prevention
Póróusen eppetin en Meningococcal : www.cdc.gov/vaccines/pubs/vis/downloads/vis-mening.pdf
Póróusen semwen: http://www.cdc.gov/ncidod/dbmd/diseaseinfo/meningococcal_g.htm
Oppos/sáfei ngeni kúkkún: www.cdc.gov/vaccines/spec-grps/preteens-adol.htm
Chóón sukkunen college me nengin me áát: www.cdc.gov/vaccines/spec-grps/college.htm
Children’s Hospital of Philadelphia Vaccine Education Center
Kapas eis me pénúen kapas eis ren ei semwenin Meningococcal: http://www.chop.edu/vaccine/images/
vec_mening_tear.pdf
National Meningitis Association www.nmaus.org
Seni,
Carrie Mason
Néún en sukkun Kangof