ÅRSMELDING 2014 - Norsk Sau og Geit
ÅRSMELDING 2014 SOGN OG FJORDANE SAU OG GEIT 28 FEBRUAR – 1 MARS 2015 GODE SMÅFEHALDARAR. Vi har no lagt bak oss 2014. Eit år som vil verte hugsa for store tap til rovdyr. I Årdal/Lærdal, Jostedalen og Stryn var det jerven som herja og tapet vart ufattelege stort og i Naustdal/Førde var det ulven som drap. Og dette i eit område der vi ikkje skal ha desse rovdyra. Dette er svært frustrerande, og rovdyrproblematikken i 2014 er nok ikkje eit eingongstilfelle, så vi må vere føre var, og ha ei organisering som gjer oss mest mogleg effektive neste gong. Som følgje av ulveproblemtikken har ein, i første omgang, i Sunnfjord og Gloppen fått oppretta jaktlag med ein felles jaktkoordinator. Dette er ei organisering som ein vil prøve å få oppretta i heile fylket. Det var stor lettelse i småfenæringa, med tanke på neste beitesesong, då ulven vart felt 16. desember i 2014. SFSG har og fått oppretta eit «VARSLINGSNUMMER» 902 11 260. Geitedagane 2014 vart arrangert på Skei 22.8.14 – 24.08.14. med Rune Myklebust frå Oldedalen som leiar i arrangementskomiteen. Eit arrangement som samlar geitehaldarar frå heile landet og som fekk gode tilbakemeldingar for godt gjennomført arrangement med gode føredragshaldarar. I 2015 skal Geitedagane arrangerast i nord. Fortsatt er utfordringa for geitehaldet, å få auka omsetning av dei fortreffelege produkta som ein no får produsert av geitemjølka. Prosjektet «Sau i pluss» ser ut til å fungere etter intensjonane, og hatt svært mange oppdrag i 2014. «Flaskehalsen» er no tilgang på investeringsmidlar. Potten for 2014 var oppbrukt tidleg på hausten i 2014, så mange søknader var lagt over til 2015. Når ein so veit at potten for 2015 er mindre enn for 2014, så er det ikkje bra for dei som ønskjer å investere. Leiarsamlinga vart arrangert som eit dagmøte 8. november i Førde. Eit møte med hovudfokus på rovdyr og innspel til jordbrukstingingane, og godt engangement, sjølv om fleire lokallag kunne vore representert. På møte vart det sett ned ei arbeidsgruppe som skulle komme med eit framlegg til innspel til jordbrukstingingane. Dette vart sendt ut på høyring og då fristen var ute 1. februar hadde vi fått inn kommentarar frå 9 lokallag. Endeleg «innspel» vart handsama på styremøte i SFSG 05.02.15. Lagslovene til NSG har og vore ute på høyring hos lokallaga to gongar i løpet av hausten 2014. Siste 2 høyringsfristen var 1. februar. Her fekk vi berre inn merknadar frå 4 lokallag. Takk til dei lokallaga som engasjerar seg. Når ein får så få tilbakemeldingar, som på innspel til jordbrukstingingane og revisjon av lagslovene, så må det tolkast slik at lokallaga er samde med det som er sendt ut på høyring, eller så har vi alt for mange passive lokallag. Våren 2013 fekk vi danna 3 gjetarhundlag under gjetarhundnemnda i SFSG. Nordfjord, Indre Sogn og Sunnfjord og Ytre Sogn. Korleis gjetarhundlaga fungerar varierar, så her er ein jobb som må gjerast. I tillegg til å arrangere ulike gjetarhundprøvar, må ein og få til samlingar for dei hundeeigarane som ikkje er interessert i å gå prøve, men som ønskjer å få litt råd og hjelp med hunden sin, slik at den vert eit godt hjelpemiddel ved sanking. Ein har i løpet av 2014 sendt ut 3 medlemsinfo til lokallaga. Intensjonen er at lokallaga skal distribuere dei vidare til medlemane sine, slik at dei vert informert om aktivitetar m.m. Det er då beklageleg at mange medlemar til dømes ikkje var klar over at SFSG arrangerte fagtur til Island, før etter at turen var avvikla. Vi som var med på turen hadde ein flott og lærerik tur. No nærmar det seg tid for lamming, vårens vakraste eventyr. Eg forventar at SNO får tatt ut flest mogeleg jerv før beitesesongen startar, og at vi får ein beitesesong med mindre tap enn i 2014. Lukke til med årsmøtet Ragnhild Sæle VELKOMMEN TIL ÅRSMØTE 2015 SOGN OG FJORDANE SAU OG GEIT Sogn og Fjordane Sau og Geit inviterer til årsmøtesamling på Skei Hotell 28. februar- 01. mars 2015 PROGRAM Lørdag 28. februar Søndag 01.mars 11.00 Registrering 09.00 Lokallagas time 11.30 Opning v/leiar Opning v/ordførar i Lærdal, 10.00 Berekraftig kjøtproduksjon, v/ Katrine Andersen Nesse, Animalia 12.00 Lunsj 13.00 Årsmøte Saksliste etter vedtektene 11,15 Pause, utsjekk 11.45 Sikringsradioen, v/Ole Petter Skjerven 13.00 Lunsj 18.00 Avslutning 19:30 Middag Påmelding: Frist 21. februar Odd-Jarle Øvreås , [email protected] .tlf. 48156495 eller: Ragnhild Sæle, Ålhus, [email protected], tlf. 41633342 Prisar overnatting 1/1 pensjon i dobbeltrom pr. pers. pr. døgn 1/1 pensjon i enkeltrom pr. døgn Tillegg for ekstra lunsj avreise dag Dagpakkar for dei som ikkje overnattar Dagmøte med lunsj Dagmøte Middag u/overn, i tillegg til dagpakke kr 990,kr 1140,kr 275,kr 395,kr 155,kr 350,- 3 Årsmøte 28 februar 2015 Sakliste: 1. Namneopprop 2. Godkjenne innkalling, sakliste og forretningsorden. 3. Velje to representantar saman med møteleiaren til å skrive under møteprotokollen. 4. Handsame Årsmelding for 2014 5. Handsame rekneskap og revisjonsmelding. 6. Handsame arbeidsplan for 2015. 7. Innkomne saker. 8. Val etter vedtektene. Sjå forslag frå valnemnda. - Fastsetje godtgjersle 9. Handsame og vedta budsjett for 2015. 10. Velje medlem til valnemnda med vara. 4 Årsmelding frå styret i Sogn og Fjordane Sau og geit Styret 2014 Ragnhild Sæle - leiar Lars Nesse - nestleiar Valnemda for 2015 Odd- Jarle Øvreås Dag Arne Helle, leiar Jo Risløv -fokus på geit Åse Leirgulen Lene Engvik Rasch, sekretær Marit Henjum Halsnes Varafolk 1. vara: Vidar Sandal, Breim Vara til valnemda 2. vara: Margrethe Garlid, Stryn Linda Alsaker 3. vara: Jostein Flatland, Sogndal Sigurd Vikesland 4. vara: Mirjam Friberg, Selje Revisorar Kasserar Magnar Juklestad Mirjam Friberg Inge Erikstad Vararevisor Webansvarleg Ove Årdal og Jon Helge Sandal Jonny Lofnes Det var 48 lokallag i 2014 som i 2013, nokre lag har starta prosessen med samanslåing. Det er 1080 medlemmar på fylkesbasis (09.02.15), mot 1076 medlemmar i 2013. laget har 2 æresmedlemar. Asbjørn alsaker og Ola Søgnesand. I 2014 er det halde 6 styremøte, og det blei handsama 57 saker. Møtene er halde på Felleskjøpet i Skei, kor me har fått nytta møtelokale gratis. Me takkar Felleskjøpet for velviljen. Helse og velferd i lamminga Vidareføring frå 2013 og 2014: Lokallaga får dvden Helse og velferd i lamminga, og kr 500 i stønad viss dei har eit møte, og kr 1000 viss dei har to møter. Det er fylkesmannen som betaler ut stønaden. Ta kontakt med styret for å få dvden utlevert. Kriterier for utbetaling: Dokumentere møtedato, namna på dei som møtte, og litt om erfaringane. Sendast til sekretæren i SFSG. 5 Representasjonar Styremedlemmane har delteke på diverse møter og arrangement. Frå fylket er Ragnhild Sæle varaordførar i representantskapet, og Sigurd Vikesland er styremedlem i sentralstyret. Info frå SFSG Referata frå styremøtene har blitt lagt ut på heimesida fortløpande, det gjeld og for referat frå arrangement i regi av SFSG. Det er send ut tre medlemsskriv i 2014: mai, september og desember. Geitegruppa/ Avlsutvalet/ Gjetarhundnemd Sjå eige årsmelding. Aktivitetar Geitedagane Over 140 deltok på vellukka Geitedager i Jølster 22. – 24. august 2014. Fokus på TINE sitt arbeid med produktutvikling og marknadsføring av geitemjølkprodukt. Konserndirektør i TINE, Hanne Refsholt, opna den faglege delen. I hennar sitt innlegg fekk ein informasjon om lansering av en ny kvit geitost, og om TINE sin strategi og arbeid med geitemjølk produkt. Ho gav stor honnør til produsentane for det formidable arbeidet som er gjennomført for å betre mjølkekvalitet og dyrehelse. Mjølkekvaliteten, som er løfta til eit historisk nivå, og Friskare Geiter, som har fått stor internasjonal merksemd, vart også markert seinare under Geitedagane. Ei samla næring gav heider, utmerking og ståande applaus til personar som har gjort ein særleg stor innsats. Her vart godt tverrfagleg samarbeid og utnytting av god kompetanse i heile kjeda understreka. Av fagtema undervegs hadde ein foring, avl, førebyggande helsearbeid, geitekontrollen og sal / marknadsføring av kjekjøt. Ein hadde og ein god sekvens med smaksprøver med stort utval av produkt frå geit, både det som var laga av mjølka og av kjøt. I tråd med tradisjonen la ein opp til ulike turar deltakarane kunne velge. Det var tur til Kandal, til Søgnesand og fjelltur opp Lundeskaret. Komiteen ynskte Geitedager med fokus både på det faglege og det sosiale. Deltakarane gav oss svært gode tilbakemeldingar både for opphald på Skei Hotell , for turane ein kunne velge, for det faglege innhald og for arrangementet samla. Takk for all velvilje og god hjelp. Ref. Rune Myklebust 6 Fagtur til Island Sogn og Fjordane Sau og Geit arrangerte fagtur til Island frå 20. til 24. oktober. 17 deltakarar frå ulike delar av fylket landa på Keflavik på søndag den 19. Gjengen nytta tida godt og måte sjølvsagt få med seg eit varmande bad på veg frå flyplassen og inn til hotellet i Reykjavik. Den Blå Lagune var ei spesiell oppleving med god temperatur i det utandørs badeanlegget med svovelvatn. Etter ein triveleg kveld i Reykjavik starta måndag den 20. med busstur nordover langs kysten. Her besøkte vi Landbrukshøgskulen og Universitetet. Vi fekk innføring om litt historikk kring det islandske jordbruket og om ulike landbruksreiskap opp igjennom tidene. Vi besøkte garden til Snorre Sturlason kor vi fekk litt innblikk i historia til sagaøya. Vi overnatta dei 3 neste dagane i Akureyri med dagsturar nordaust på øya. Vi opplevde mykje imponerande natur og eit godt program, nøye planlagd av turleiaren vår Svana Haldorsdottir. Det var ei oppleving å sjå dei enorme viddene som Island disponerar. Store flater med slåttemark, som rett nok krev ein del kanalisering for å tørke ut. Beiteviddene var imponerande store og rimeleg bra oversiktlege. Lite utfordring med gjenngroing og små behov for bjølle på sauene. Sauerasen på Island tilhøyrer ein art av den gamalnorske spelsauen som vart importert frå Norge for 1000 år sidan. Den var litt lavare noko kortare og ein god del breiare enn den norske rasen. Vi besøkte tallefjøs, mindre typar fjøs og fekk innblikk i sauefjøs med plass til 400 sauer, kor bonden kunne køyre inn 14 grasballar i moderne variantar av islandshekk. Turen gjekk inn om eit geitebruk. Det er kun lokal foredling av geitmjølksprodukt på Island og vi fekk innblikk i ein liten geitepopulasjon som ligg eit godt stykke etter den norske i utvikling og framgang innan avl. Turdeltakarane fekk omsyning og innblikk i både slakteri og meieri. Det var ei erfaring og sjå nye robotfjøs for islandske små kyr som produserte kring 4000 liter mindre enn den norske. Turfølget fekk med seg ein opplevelsesrik tur i lag. Nokre av inntrykka gjekk nok i dei store avstandane mellom gardane, dei enorme viddene kvar enkel disponerte og å kunne sjå og ri på nokre av dei kring 80 000 islandshestane på øya. Mange gardar var retta inn i mot turisme med gardsutsal og nokre med kafé vegg i vegg med fjøsen som vi då såg vart steld samtidig som vi gjerne et matprodukt frå garden. Ref. frå turen: Vidar Sandal 7 Møte om rovviltforvaltning, Sande 07.11.2014. Nær 60 personar var møtt fram på ein fredagskveld, det vitnar om stor interesse for temaet. Dei ulike innleiarane hadde sine innlegg, og spørsmål vart samla opp til paneldebatten. -Liv Astrid Nordheim Kusslid understreka at vi må vere lagspelarar for få bukt med rovdyrproblema i fylket. Ho la og fram søknadstala for erstatning etter tap av dyr til freda rovvilt. Det er søkt erstatning for 229 sauer og 1329 lam. -SNO: Einar Fortun framheva samarbeid og tillit til/med næringa. Positiv innstilling og tillitsbygging mot råka brukargrupper. Prioritere nye område. Rein Arne Golf: Viktig at ein fotografer sporrekkjer, bruk noko «målbart» ved foto av enkeltspor. -Arne Rebni Øvreås: Dokumentasjon er viktig,- gje beskjed og ta bilete. -Vidar Heggheim: Prøvde å halde ein låg profil for å ikkje få unødige konflikter. -Ole Bjarne Hovland: Fylkesfellingslaget viktig, dei gjorde ein god jobb. Utdrag frå arbeidsnotat skrive av Marit Flatjord 8 Leiarsamling i Førde 8.11.14 19 lag var representerte, og tilsaman var me 28 deltakarar. På lokallagas time var tema mellom anna: - Heving av momsgrensa: Regjeringa hadde i sitt forslag til statsbudsjett føreslege å auke kravet om omsetnad innafor meirverdiavgiftslova frå kr 50 000 til kr 150 000. - Kommunikasjonsflyt: Me i fylkesstyret erfarer at mykje av infoen me sender til lokallagsleiarane stoppar der, og ikkje når medlemmane. Me vil difor be alle lokallagsleiarane om å vidareformidle informasjonen som vert sendt ut til medlemmane sine, og til å minne dei som er på nett om å sjekke heimesida. Innspel til jordbrukstingingar Det kom mange innspel frå salen til kva som skulle ligge i årets innspel, og det var einigheit og å prioritere strukturen denne gongen/ auke i botn. Det blei oppnemd ei gruppe som skal lage eit utkast til innspel. Gruppa bestod av : Lars Nesse, Svein Helge Hovstad og Vidar Heggheim. Beitesesongen 2014, kva kan me lære til 2015? Vidar Heggheim frå Naustdal Sau og Geit fortalte om beitesumaren deira i 2014. Det var diskusjonar rundt kva som kunne gjerast med det same, og kva ein kunne gjere førebyggjande. Opprustning av fellingslaga var eit av stikkorda. Småfesamling 2015 Helga 9. – 10. januar var det Fagsamling Sau på Skei. Helga er eit samarbeid mellom Nortura SA, Fylkesmannen i Sogn og Fjordane og Sogn og Fjordane Sau og Geit. Det var godt oppmøte også dette året, og mange interessante tema vart tekne opp. På fredag tok Thor Blichfeldt og Kjell Steinar Løland frå NSG føre seg temaet: Avl på buskapsnivå, Harald Pedersen frå Tveit rekneskap tok føre seg Økonomien i sauehaldet og Vibeke Tømmerberg frå Animalia snakka om helse og drift gjennom året. På laurdag snakka Odd-Jarle Øvreås frå Bioforsk om forskingsprosjektet Sau i drift, samt om felles kopplamoppdrett. Arve Arnstein og Edvin Hugvik frå Norsk Landbruksrådgjeving fortalde frå Sau i Pluss. Liv Astrid Nordheim Kusslid frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane fortalde om erfaringar med radiobjøller og e-bjøller i Sogn og Fjordane samt rovvilt og beitebruk. Marion Solheim hadde temaet framtidas bonde. 9 Sogn og Fjordane Sau og Geit Regnskap 2014- budsjett 2015 INNTEKTER Medlemskontigent Salgsinntekt Anonnse årsmelding Salgsinntekt sponsing ledersamling Inntekt Gjeterhundnemda Inntekt avlsutval sau kåring Tilskudd offentlig/fylkesmannen Tilskudd fylkeskommunen (småfeholdere) Gjeitedagene 2014 Andre inntekter Sum driftsinntekter KOSTNADER Telefongodtgjørelse leder Telefongodtgjørelse sekretær/styremedlem Godtgjørelse til leder Godtgjørelse til sekretær Godtgjørelse til Web ansvarlig Regnskapshonorarer Reiseutgifter/diett/møtegodtgj Arbeidsgiveravgift hovedstyre Utgifter Avlsutvalget sau Utgifter Gjeterhund Kjøp av datautstyr Kjøp T-skjorter for videresalg og gaver Årsmelding Årsmøtehelg Kontorrekvisita/porto med mer Møte fagtema/kurs i lokallag Møte ledersamling Gaver/hilsner med mer Støtte til Prosjekt Geit i Vekst Gjeitedagene 2014 Samling nye småfeholdere Støtte div tiltak Andre utgifter Sum driftsutgifter Renteinntekter Sum utgifter Resultat 10 Regnskap Budsjett Regnskap Budsjett Noter 2013 2014 2 014 2015 2014 273 000 25 000 268 714 28 500 270000 25000 10 000 150 000 40 000 11 000 3 320 109 910 4 500 10000 150000 8600 11000 271 920 17 500 19 000 11 760 117 600 29 500 2 700 469 980 15 000 524 000 18 800 8 100 441 844 3 000 1 500 11 000 7 000 4 000 12 000 139 089 9 623 111 070 18 657 6 898 1 000 2 000 13 000 7 000 4 000 12 000 150 000 12 000 160 000 20 000 1 000 2 000 13 000 7 000 4 000 12 000 56 029 2 438 107 102 15 678 1000 2000 13000 7000 4000 13000 110000 9 835 27 105 435 26 701 31 744 6 815 10 000 10 000 30 000 2 500 48 000 15 000 12 000 6 750 47 911 4 009 70 889 2 783 2 540 1 505 61 951 10000 45000 2600 60000 15000 1000 15 000 11 000 500 2 448 439 420 10 992 428 428 41 552 9 500 534 000 10 000 524 000 474600 160000 20000 11000 500 95 419 181 11 041 408 140 33 704 10000 484600 10000 474600 1 3 1 1 1 1 2 2 3 2 2 Balanse pr. 31.12.14 Spb Sogn og fjordane 3703 20 15213 Spb Sogn og fjordane 3703 61 15409 Spb Sogn og fjordane 3705 05 09836 (skatt) Spb Sogn og fjordane 3705 18 24831 (fond) Utestående krav 62 154 393 107 25 879 60 895 44 140 Sum eiendeler 586 174 Gjeld pr. 31.12.14 Egenkapital 61 366 524 808 Sum gjeld og egenkapital 586 174 Mirjam Friberg kasserer (sign) Ragnhild Sæle leder (sign) Note 4 5 Inge Erikstad Revisor(sign) Magnar Juklestad revisor (sign) Kommentar til regnskapet geitedagane Mesteparten av fagprogrammet er dekka av TINE TINE har også dekt sekretær til å utføre mykje av arbeidet Mindre kostnad på profilering av geit enn planlagt Til utferdane fekk vi inn noko meir i inntekt enn kostnad Sum eigenandel komiteen (3 stk) utgjer tal timar a kr 250 kr pr time Komiteemedlemmar: Rune Myklebust, Sigurd Vikesland (NSG), Astrid Dyrkorn I tillegg: Ola Søgnesand (dekt av TINE), Randi Erdal (dekt av FMLA) Sponsormidlar ugjekk pga kollisjon med eit anna leverandør arrangement Brukt mykje mindre på eksterne foredragshaldarar, TINE har dekt det meste 43 151 kr gjennstod etter at inntekter var trukket frå Dette er fordelt på Sau og geit (1/3) og Fylkesmennen (2/3)etter same fordeling som førehandsløyva sum utan eigenandel kr 18 800 Rest utan eigenandel kr 43 151 Sau og geit 3 fylker, 30 000 utgjer av 43151 (1/3) kr 14 384 Pr fylke: 4 795 kr Fylkesmennene 3 fylker, 60 000 utgjer av 43151 (2/3) kr 28 767 Pr fylke: 9 589 kr kr 43 151 Vi ber om utbetaling av følgjande beløp: Frå Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Fylkesmannen i Møre og Romsdal Fylkesmannen i Hordaland Sau og geit, Sogn og Fjordane Sau og geit, Møre og Romsdal Sau og geit, Hordaland Beløp 9589 kr 9589 kr 9589 kr 4795 kr 4795 kr 4795 kr Betalast inn til Sogn og Fjordane sau og geit som fører regnskapet Konto nr: 3703.20.15213 Org nr. 991051694 Merkast med geitedagane 2014 11 Noter til regnskap 2014 Note 1 - Inntekter Inntekt gjeterhund ble på årsmøte 2013 bestemt at det skal ikke kreve inn kr. 10 ekstra til dekking av uforutsette utgifter Dette forde det er dannet tre selvstendige gjeterhundlag som skal stå for kostnadene selv. Tilskudd fylkesmannen er inntekt helse og vellferd som er viderebetalt til lokallag som har avholdt kurset. Gjeitedager 2014 er egenandel buss Andre inntekter er egenandel andre arrangemanger, samt viderefakturering av lagets kostnader i forbindelse med geitedager 2014 Note 2 - kostnader Reiseutgifter /diett / møtegodtgjørelse er kun styre Arbeidsgiveravgift hovedstyret er kun styremøter Årsmøtehelg er alle kostnader denne helgen inkludert reise/diett/møtegodtgjørelse til styret Møte fagtema / kurs / lokallag er inkludert geitehelg. Er også inkludert reise / diett / møtegodtgjørelse til styret denne helgen Note 3 - Avlsutvalget Se eget regnskap Note 4 - utestående krav Utfakturert kåringsavgift utfakturert i november For mye utbetalt til en dommer tilbake i tid Note 5 - Gjeld pr. 31.12.14 Tilskudd unge bønder ikke brukt i 2014 Leverandørgjeld. Faktura mottatt i desember som ikke er forfalt pr. 31.12.14 Skattetrekk - avsatt på bankkonto Skyldig arbeidsgiveravgift 12 Lagsnamn Arnafjord saualslag Askrova saualslag Askvoll Sau og Geit Aurland Sau og Geit Breim Sau og Geit Brekke Sau og Geit Bygstad Sau og Geit Bremanger Sau og Geit Eid Sau og Geit Eikefjord Sau og Geit Feios Sau og Geit Fjorden og Dale Sau og Geit Fjærland Saualslag Flekke Sau og Geit Fresvik Sau og Geit Førde Sau og Geit Gaupne Sau og Geit Gloppen Sau og Geit Guddal Sau og Geit Gulen Sau og Geit Hafslo Sau og Geit Hestad saualslag Holmedal Sau og Geit Hornindal Sau og Geit Hyllestad Sau og Geit Indre Hafslo Sau og Geit Jølster Sau og Geit Kvamsøy Sau og Geit Kyrkjebø Sau og Geit Leikanger Sau og Geit Luster Sau og Geit Lærdal Sau og Geit Naustdal Sau og Geit Nordalsfjord Sau og Geit Nordsida Sau og Geit Oldedalen Sau og Geit Sande Sau og Geit Selje Sau og Geit Skjolden Sau og Geit Sogndal Sau og Geit Solund Sau og Geit Stavøy Sau og Geit Stryn Sau og Geit Vetlefjorden saualslag Vik Sau og Geit Vikane Sau og Geit Viksdalen Sau og Geit Årdal Sau og Geit Totalt antall medlemmer 1076 (2013) Leiar Olav J. Dale Andre Espeseth Jan Kåre Ravnøy Sigurd Vikesland Vidar Sandal Rolf Borlaug Lars Fauske Åse Leirgulen Arve Dal Gunnar Seljeseth Rune Lunde John Øvrebø Endre Distad Peter Kåre Igelkjøn Rune Hatlelid Per Ravndal Elling Lillesvangstu Kjell Mardal Øystein Osland Vidar Reksnes Tom Idar Kvam Knut Arne Laukeland Odd Jarle Øvreås Per Øen Eirik Koefoed Øystein Urnes Ragnhild Sæle Lars Halvard Ese Leif Brekken Marit Henjum Halsnes Magnar Kvam Kåre Rudningen Vidar Heggheim Magnar Nordal Jan Magne Heggedal Linda Alsaker Helge Skagen Mirjam Friberg Andreas Wollnick Wiese Håvard Øyrehagen Anne Marie Gåsvær Færøy Torgunn Eikevik Ola Skogli Tor Sværen Jon Numedal Oddbjørn Reme Eli Berge Ness Erling Offerdal epost [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] Engjadalsvegen 2, 6868 Gaupne [email protected] Ekornlia 11, 6814 Førde [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] Berge, 6872 Luster [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] Tlf.nr 917 10 513 958 83 030 994 52 918 948 31 201 970 37 574 901 22 305 909 67 726 416 39 147 90619925 995 73 370 97653771 952 69 217 977 51 063 416 29 821 913 04 334 57681335 976 63 197 41686449 577 83 438 952 00 661 970 91 795 481 56 495 900 54 238 971 82 748 918 45 307 416 33 342 907 95 547 917 98 302 415 11 774 957 80 919 95941445 97151649 47878832 400 73 612 913 39 419 913 62 663 415 42 019 99226240 91763761 992 98 975 95748541 91334293 416 83 498 481 05 377 578 74 255 95866050 414 44 226 Medl 5 13 25 35 38 12 9 24 59 20 6 15 11 13 10 50 8 54 3 18 12 6 25 11 9 16 68 5 15 20 13 53 35 14 12 26 16 36 13 73 17 13 59 6 29 10 33 7 1080 13 Vinnarar av vandrepremiar 2014 Vinnar av Jon Hegdal`s minnepokal Beste vær i 2014 er 201355218 Topp Sandal, indeks 142 Oppdrettar Jon Sandal, Skei, og granska i ring 175 Samuel Førde`s Minnepokal for beste geit i Sogn og Fjordane 2014 Geit nr 0207 Kongalin Eigar: Gøril Tveiten Lie og Einar Lie, 5745 Aurland Gjetarhund 2014: Roger Løvik med Aslan Årsmeldingar underutval Avlsutvalet for sau i Sogn og Fjordane - Årsmelding 2014 Medlemane i avlsutvalet frå 01.07.2013 Tom Idar Kvam, 6869 Hafslo: leiar tlf. 909 33 948 e-post: [email protected] Einar Helge Haugstad, 6770 Nordfjordeid: kåringsansvarleg tlf. 480 38 573 e-post: [email protected] Kjell Olav Kusslid (bruksbesetning) tlf. 415 07 006 Lars Nesse: nestleiar ( representant frå styret i SFSG) tlf.906 79 263 e-post: [email protected] Johannes Nedrebø (Nortura) Vara: 1. Leif Tore Kårstad 2. Kjell Mardal 3. Olav Tiemann Hegg Avlsutvalget i fylket har ansvaret for å spre framgangen som skapes i væreringene til bruksbesetningene. Avlsutvalget har også ansvar for å organisere kåring av værlam Væreringane I 2014 vart det sett inn for gransking 233 prøveværar og 72 eliteværar, Det er 9 prøveværar meir og 2 eliteværar mindre enn i 2013. Det vart oppretta 1 ny ring i Sogn og Fjordane i 2014 Ring 176 Holmedal værering 14 Kåringa Avlsutvalet organiserer alle kåringane i fylket, det er ei arbeidskrevjande oppgåve som tek mykje tid og nøye planlegging. 860 lam møtte til kåring dette er 50 mindre enn i 2013. 793 kåra (795 i 2013) Avlsutvalet vart organisert litt annleis frå 2013,med eigen kåringsansvarleg som jobbar kun med kåringane, dette tykkjer me har fungert svert godt. Den største utfordringen er å få dommarkabalen til å gå opp. Dette er ikkje enkelt spesielt i helgane. Dette gjekk betre i år då eine sjået i Sogn vart flytt til fredag. Dommarsamlinga var på Nortura, Førde den 27. August. Programmet var ved Erling Offerdal og Kjell Steinar Løland Me skal ha ny dommarsamling til hausten, der me forhåpentlegvis kan ta føre oss meir om smårasane. Beste Vær Beste vær i 2014 er 201355218 Topp Sandal, indeks 142 Oppdrettar Jon Sandal, Skei, og granska i ring 175 Møte Avlsutvalet har i 2014 hatt 1 møte i tillegg til e-post kontakt og telefonmøte, Me var og medarrangør på møtet for væreringane i Januar -15 Sluttord Avlsutvalet ser at bruksbuskapane og dei som står utanfor avlsarbeidet kunne vore flinkare å kjøpt granska værer, hugs at væren er halve flokken!! Hafslo 24/1 2015 Tom Idar Kvam Oversikt over væreringane 2014/15 Veraring Kontaktperson Adresse Telefon E-post Ant.søy 164 Vik verering Kåre Jostein Sylvarnes6894 Vangsnes 97140497 [email protected] 1004 165 Sogndal verering Bjarte Stedje Plassen 11, 6856 Sogndal 91674434 [email protected] 1050 166 Lærdal verering Lars Nesse Nesse, 6888 Borgund 90679263 [email protected] 1758 168 Nordfjord verering Einar Helge Haugstad Haugstad, 6770 Nordfjordeid48038573 einar-helge [email protected] 169 Viksdaslen verering Leif Magne Vigdal Langeteig, 6899 Balestrand 95230073 [email protected] 717 171 Jølster sjeviotring Audun Nedrebø Ålhus, 6847 Vassenden 91587039 audun [email protected] 710 173 Gulen verering Leif Brekken Ikjefjord, 5962 Bjordal 91798302 leif [email protected] 368 175 Sunnfjord verering Jan Asle Bolset Bolset, 6843 Skei i Jølster 99403697 [email protected] 1135 176 Holmedal verering Odd Jarle Øvreås Hyllset, 6982 Holmedal 48156495 [email protected] 178 177 Sogn Pelssauring Leif Arne Nordheim Lauvhaug, 6856 Sogndal 90745567 [email protected] 414 178 Luster verering Tom Idar Kvam Nisteveien, 6869 Hafslo 90933948 [email protected] 1053 180 Sogn og Fjordane Spælring Johannes Nedrebø Nedrebø, 6847 Vassenden 90571243 [email protected] 355 584 163 Sunnfjord Sjeviotring Vidar Heggheim Åsedalen, 6817 Naustdal 97151649 [email protected] 11090 15 Geitegruppa - årsmelding 2014 Jo Risløv, Ragnvald Søgnesand, Vidar Sandal, Ingolf Folven og Sigurd Vikesland har vore medlemmar av geitegruppa i 2014. Gruppa har hatt tre møte, der me blant anna drøfta marknadssituasjonen og salsfremjande tiltak for geitemjølksprodukt, framtidige reglar for livdyrhandel, og kva som bør prioriterast ved jordbrukstingingane 2015 i forhold til geit. Geitegruppa har utarbeidd uttale til jordbrukstingingane 2015, og denne vart innarbeidd i styret sin uttale, som har vore på høyring i lokallaga. Elles vart representantar frå ammegeitmiljøet inviterte til eit av møta, for å informera om sine driftsformer og eventuelle utfordringar. I 2014 tok geitegruppa på seg å arrangera "Geitehelg i Jølster", etter at prosjektet "Geit i vekst" vart avslutta i 2013. Med HMS, avl og kjeoppdrett på programmet vart deltakinga god. Medrekna føredragshadarar, geitegruppa og styret i Sogn og Fjordane Sau og Geit, deltok 44 personar på heile eller deler av fagsamlinga. Tine, Nortura og Landbrukets HMS stilte med føredragshaldarar på sine fagfelt, og to geitehaldarar heldt innlegg i forhold til avl og kjeoppdrett. I tillegg presenterte No Fence og Fjøssystemer sine produkt. Mellom øktene vart det tid for både fagleg og sosialt samkvem. Tilbakemeldingane på arrangementet var gode, med ynskje om ei ny geitehelg i 2015. For Geitegruppa Jo Risløv GJETARHUNDNEMNDA 2014 - ÅRSMELDING Gjetarhundnemnda i SFSG har vore slik samansett i 2014: Leiar: Ragnhild Sæle, SFSG Nestleiar: Kurt Magne Fardal, Indre Sogn Sekretær: Ailen Skogeng, Nordfjord Medlem: Roger Løvik, Sunnfjord og Ytre Sogn Det har vore halde to møter i nemnda i meldingsåret. I tillegg har det vore kontakt via e-post og telefon. Tom Idar Kvam vart vald som SFSG sin representant i regionutval gjetarhund. Fylkesmeisterskapet vart arrangert i Olden av Nordfjord Gjetarhundlag, med forholdsvis få deltakarar. Dette gjorde til at arrangementet gjekk med underskot, då dommar måtte hentast frå austlandet, noko som vart kostbart. Roger Løvik med Aslan vart fylkesmeister 2014 i kl. 3. Sunnfjord og Ytre Sogn Gjetarhundlag arrangerte Landsprøve på Lunde i Gaular. Dette var eit svært vellukka arrangement. NM vart arrangert i Møre og Romsdal. Vi hadde to ekvipasjar frå Sogn og Fjordane. Magnus Grimeland med Sanki og Roger Løvik med Aslan. Til NM i 2015 kan vi stille med ein ekvipasje. Dette må ein prøve å få gjort noko med, slik at vi får stille med fleire. I februar 2014 var det arrangert felles informasjonsmøte om gjetarhund på Skei. Det var dårleg frammøte, og nemnda gjorde vedtak om å kutte ut dette møte. Etter at ein har fått danna gjetarhundlag, skal diskusjonane og vedtaka gjerast i dei ulike laga. Vedtak i saker som omhandlar alle gjetarhundlaga, skal så takast opp i nemnda, som gjev innstilling til styret i SFSG. Elles har aktiviteten i dei ulike gjetarhundlaga vore svært varierande i 2014. For Gjetarhund nemnda i SFSG Ragnhild Sæle 16 17 18 ÅRSMELDING INDRE SOGN GJETARHUNDLAG 2014 Styret i ISG 2014 har vore samansett slik: Leiar: Kurt Magne Fardal Styremedlem: Hilde Valland Styremedlem: Tom Idar Kvam 1. vara: Bjørn Hagen 2. vara: Kjell Harald Bø Revisor : Øystein Urnes Det har vore eit styremøte i 2014 elles har styret hatt kontakt via telefon. Laget si målsetting har vore å få flest mogeleg med på fellestreningar som har vore i Gaupne, Hafslo og Sogndal. Me har hatt medlemmar som har delteke i Norgesserien og på lokale distriktsprøvar i fylke. I mars var Kurt Magne Fardal instruktør på gjetarhundkurset i Vågå i regi av Nord Gudbrandsdal Gjetarhundlag. Me såg oss nøydde til å avlyse distriktsprøven som skulle arrangerast i november pga værmessige forhold. Det er mange nye med gjetarhund i distriktet. Det ser me på som positivt og ser fram til mykje aktivitet i tida framover. For ISG Gaupne 30.01.2015 Styret 19 Sak 8/15. Innspel til jordbruksforhandlingane 2014. SFSG. Vedtak: Sogn og Fjordane sau og geit kjem med desse innspela framfor jordbruksforhandlingane 2015. Vi ønskjer eit oppgjer med auka vekt på strukturtiltak. Dette fordi: 1. Alle bønder, også på mindre og mellomstore bruk har ein del grunnutgifter som må dekkast for å ha ein landbruksproduksjon. Det er derfor urimeleg å halde fram sporet med å ta tilskot frå dei mindre og mellomstore og gi til dei største som har stordriftsfordelar og stort volum å dele grunnlagskostnadane på. 2. Avstandar, landskap og arrondering i landet vårt gjer at vi også treng mindre og mellomstore bruk over heile landet for å halde matjorda vår i produksjon og produsere maten vi treng. 3. Vi treng å halde på flest mogeleg av dei bruka som no er i drift for å ta vare på kulturlandskap, oppretthalde eit fagleg miljø i grender og kommunar og oppretthalde busetnad i bygdene våre. Dette har mange ringverknader, t.d. for turistnæringa. 4. Det er viktig at landbrukspolitiske mål er styrande for jordbruksoppgjeret, og ikkje mål om forenkla administrasjon og kontroll. Dette siste er viktig nok, men det må underordnast dei landbrukspolitiske måla og ikkje bli ei hovudsak. A. Kvalitetstilskot lamme slakt. Vi foreslår at kvalitetstilskotet lamme slakt for dei første 100 lamma vert auka med 200 kr. B. Distriktstilskotsatsen for kjøt må aukast. Distriktstilskotsatsane må aukast i sone 2 og 3. Me føresler ein auke på kr 2,80 pr. kg kjøt. C. Investeringsmidlar Investeringsmidlane gjennom Innovasjon Norge må aukast. Optimismen i landbruket er på veg tilbake. Midlane for 2014 vart brukte opp lengje før året var omme og søknader vart sendt over til 2015. Det er eit stort behov for oppgradering av bygg i sauehaldet, og då må det vera midlar tilgjengeleg. 20 D. Beitetilskot Utmarksbeitetilskotet bør aukast. Sidan beiting er ein viktig grovfôrressurs på mange småbruk i motsetnad til større bruk med større og flatare slåttemarker. I jordbruksavtalen for 2014 vart arealtilskotet flata ut til fordel for gardar med store slåtteareal, på kostnad av bruk med lite slåtteareal. Dette bør kompenserast med auka beitetilskot. Beitetilskotet fremjar dessutan eit opnare landskap, noko som er viktig for reiselivet og marknadsføringa av Noreg. Me føreslår ein auke på kr.50,- pr dyr. Innmarksbeitetilskot, geit/kje. Mykje brattlendt slåttemark står i fare for å gro att etter kvart som småbruk blir nedlagde og dei som overtek drifta av jorda berre vinn over den lettast tilgjengelege slåttemarka. Tilskot til innmarksbeite for geit bør derfor aukast. Betre gjerdehald kan også vera eit argument for auka tilskot til innmarksbeite. Gjerda vil i mange tilfelle ikkje bli skjøtta av verken eigar eller eventuell leigetakar dersom innmarka ikkje blir nytta til beite. Auke i tilskot til innmarksbeite må ikkje dekkast inn ved reduksjon i tilskot til utmarksbeite. Me føreslår ein auke på kr.50,- pr geit/kje. E. Tilskot til avløysing ved ferie og fritid Ordninga bør styrkjast ved å auka både satsane per dyr og maksimalt tilskot, slik at det blir meir attraktivt for dei unge å gå inn i landbruket. Auka tilskot til avløysing gjev bonden meir fritid, og/eller bonden kan gje ei høgare løn slik at det blir meir attraktivt for norsk ungdom å ta seg arbeid landbruket. F. Kvoteordning for geitemjølk Forbodet mot å konvertera kumjølkkvote til geitemjølkkvote må oppretthaldast så lenge det er overproduksjon av geitemjølk. Når etterspurnaden aukar, må eksisterande geitemjølkprodusentar prioriterast, då mange av desse har investert i nye driftsbygningar og nytt utstyr i samband med sanering av buskapen. Ordningen med utleige av geitemjølkkvote bør avviklast, då det er uheldig at aktive mjølkeprodusentar finansierer ”pensjonen” til dei som har valt å leggje ned mjølkeproduksjonen. Med leigeprisar på over kr 1 pr liter pr år og totalt 4.013.950 liter disponibel kvote utleigd i 2014, går det store summar frå aktive produsentar til passive kvoteeigarar kvart år. I 2014 var 17,8% av disponibel geitemjølkkvote leigd. Dei produsentane som er att i næringa i dag har investert tid og pengar i friske geiter og driftsbygningar for ei framtid i næringa. Dei bør difor sleppa å betala for å få lov å produsere mjølk. Målet med avvikling må vera at dei som leiger og produserer kvoten får overta den kvoten dei har leigd. Eksisterande leigekontraktar kan løpa ut, med mindre resterande avtaletid er meir enn t.d. 4 år G. Friskare Geit Norske geitemjølksprodusentar har lagt ned mykje arbeid i å sanera buskapane sine mot tre kroniske sjukdommar, med økonomisk stønad over jordbruksavtalen og prosjektet Friskare Geit. Så godt som alle norske mjølkegeiter er no sanerte og friske. Men det er ikkje gjort tilsvarande tiltak i alle ammegeitbuskapar. Ein del ammegeitbuskapar er testa, og i om lag 5% av desse er det funne smitte. Ein må difor leggja til grunn at det framleis finst smitta geiter i Noreg, og at dette kan vera ein risiko for produsentar som har sanert. Det bør difor løyvast pengar over jordbruksavtalen til å dekka utgifter til testing og eventuell sanering hjå ammegeitbuskapar med ukjend smittestatus eller smitta dyr. 21 H. Tilskot til husdyr. Ved auke i husdyrtilskotet, må husdyrtilskotet for mjølkegeit aukast for dei 125 fyrste geitene. Det er i dag att om lag berre 300 geitemjølkprodusentar mot 703 i år 2000 (kjelde : SSB). Næringa har vore gjennom ei kraftig strukturendring dei siste åra, blant anna som fylgje av prosjektet "Friskare Geit". Det er så få produsentar att, at alle må vera med vidare for å oppretthalda fagmiljøet." Ammegeit får pr i dag same tilskot som sau. For bruk med både sau og ammegeit vert begge dyreslaga samanslegne til ei gruppe, og produsentar som kombinerer sau og ammegeit tapar då tilskot om dei kjem over t.d. 100 dyr. Det er spesielt at to ulike dyreslag vert samanslegne på denne måte. Ei ammegeit er ei geit og ikkje ein sau! Ho krev vesentleg større fjøsplass og betre gjerdehald (enten ho skal haldast utanfor eller innanfor gjerdet). I tillegg gjekk husdyrtilskotet for vinterfôra sau og ammegeit ned i siste jordbruksavtale på grunn av samordninga av tilskot med utegangarsau. Slaktetilskotet for lam og kje gjekk opp, men slaktetilskotet for kje er lågare enn slaktetilskotet for lam. Samordning av utegangarsau med vinterfôra sau og ammegeit er arbeidsbesparande for byråkratiet, men det slår uheldig ut for den mest arbeidskrevjande produksjonen, som er ammegeit. Kvifor skal ein produsent driva med ammegeit når det er meir arbeidskrevjande enn sau, og tilskotet ofte er mindre? Ammegeit og kje er effektive landskapspleiarar når dei beitar avgrensa område og får lite tilleggsfôr (kraftfôr). Problemet er at dei kan få dårleg klasse og dårleg pris ved slakting, og at økonomien i drifta forsvinn. Det er i dag veksande interesse for ammegeitproduksjon. Marknaden for produkta (kjøt, skinn, ull, landskapspleie m.m.)er absolutt til stades. Men produsentane manglar den grunnbetalinga som husdyrtilskotet er meint å vera. For å fremja denne typen produksjon og landskapspleie må ammegeit skiljast ut i ei eiga gruppe med eigen tilskotssats som er høgare enn for sau. Ammegeit og sau er to ulike produksjonar, og dyretalet kan ikkje summerast for dei som driv kombinert produksjon. 22 K. Tilskot til kjeslakt Med dagens slaktetilskot på kje er det lønnsamt å fora fram kje, føresett at ein har plass i fjøsen. Ved oppfôring med mjølkeerstatning til dei er 6-7 veker gamle med ei slaktevekt på 4,4-5,2 kg sit bonden att med kr 100 – kr 170 i dekningsbidrag pr. kje til å dekka faste kostnader og arbeidsgodtgjersle. Då er eventuelle puljetillegg og avtaletillegg frå slakteriet haldne utanfor. Slike tillegg aukar dekningsbidraget. Då oppdrett av kje ikkje var særleg lønnsamt før slaktetilskotet vart auka til kr 300, i 2014 er det få geitebønder som har plass i fjøsen til å fôra opp mange eller alle kjea til slakt. Dersom forhandlingspartane ynskjer at kje skal fôrast fram til slakt i staden for å bli avliva ved fødsel, må det leggjast til rette for utviding av geitefjøs eller bygging av eigen kjefjøs, enten ved auka slaktetilskot eller eigne investeringstilskot til kjefjøs. L. Teljedato/definisjon av mjølkegeit/ammegeit Teljedato og definisjon av mjølkegeit og ammegeit slår uheldig ut for ein del geitebønder. For å få tilskot må geita ha kjea. Temaet vart handsama i kapittel 5 i ”Utredning av endring av produksjonstilskudd for sau/lam og geit/kje” utarbeidd til jordbruksforhandlingane 2014. Sjå kapittel 5.5 for ”Tilskudd til påsettkje”. Dagens regelverk fører til at unggeiter som skal setjast inn i produksjonen ikkje gjev rett til tilskot. Med ein gjennomsnittleg levealder på 3-4 år betyr det at 25%-30% av produksjonsdyra ikkje får tilskot basert på teljing 01.01. Dagens ordning favoriserer geitebønder med kjeing i siste kvartal, medan dei som har kjeing i fyrste kvartal må ha geitene lengre før dei får tilskot for dei. Dette merkast spesielt godt på tilskot til avløysing ved ferie og fritid med teljedato berre 01.01. Bønder med færre enn 91 vaksne mjølkegeiter eller 145 vaksne ammegeiter/sau får ikkje avløysartilskot for fyrstegongskjeande geiter som er i produksjon i den perioden som avløysartilskotet gjeld for. For å betra situasjonen for geitebønder med kjeing på nyåret, bør utmåling av tilskot ved ferie og avløysing reknast ut frå dyretalet både 01.01. og 31.07, slik som for husdyrtilskot. Dette vil ikkje medføra vesentleg meirarbeid verken for forvaltninga eller bonden. Ideelt sett burde tilskot utrekna frå dyretal vore basert på fleire enn 2 teljingar pr år. Det bør vera mogeleg å registrera dyretal for 2 teljedatoar pr søknadsomgang, slik at det ligg 4 teljingar til grunn for tilskotet. Då unngår ein at regelverket slår så skeivt ut på grunn av dato for fødsel. 23 Minnepokaler Samuel J. Førde`s minnepokal – beste 1. pr geit – kropp og jur. Dei som til no har fått ein eller to aksjar i pokalen er desse: 2005: Ester og Atle Løvland Kandal 6823 Sandane 2006: Annlaug og Erling Vanberg Kandal 6823 Sandane 2007: Eva og Noralf Høydal Skjærli 6983 Kvammen 2008: Ester og Atle Løvland Kandal 6823 Sandane 2009: Annlaug og Erling Vanberg Kandal 6823 Sandane 2010: Grethe og Sigurd Vikesland Vikesland 5742 Aurland 2011: Kjellaug og Ingmar Hjellum Midje 5745 Aurland 2012: Åse og Rune Myklebust 6791 Oldedalen 2013: Grethe og Sigurd Vikesland 2014: Gørild Tveit og Einar Lie Vikesland 5745 Aurland 5745 Aurland Jon Hegdal`s minnepokal for beste avkomsgranska vær, uansett rase. 2012: 201159436 Jæger Mix Magnar Sunde 2013: 201258276 Stas Krøss Magnar Sunde 2014: 201355218 Topp Sandal Jon Sandal ring 175 ring 175 ring 175 Oversikt over vinnarar på vandrepokal Gjetarhund: 2006: 2007: 2008: 2009: 2010: 2011: 2012: 2013: 2014: 24 Sigbjørn Fænn Halvor Tenden Egil Syvertsbråten Kurt Magne Fardal Frode Gjerde Egil Syvertsbråten Magnus Grimeland Magnus Grimeland Roger Løvik med Moss med Drift med Don med Kez med Sam med Bill med Sanki med Sanki med Aslan NKS NKS NKS Beste værane i Sogn og Fjordane i 2014 Kåringsnr. Navn Rase O-ind Far Oppdrettar Ring 201355218 Topp sandal 201355201 Ermil Nks Nks 142 141 Myrvolltoppen Myrvolltoppen Magnar Sunde Inge Erikstad 175 175 201255844 Kvamtoppen 201355771 Nks Nks 141 140 Myrvolltoppen Fjellkall Ruth Karin/T.I. Kvam Sjur Gjerløw 178 166 201355150 Spæl 129 Sturlagut Jakobsen Bø Fellesfjøs 180 201355139 Alfred 201355288 Mardal-Braute Spæl Spæl 120 118 Sturlagut jakobsen Ha Skistad Svein Helge Hovstad Kristian Mardal 168 168 201355220 Pontifex 201355419 201355240 Anker Sjeviot Sjeviot Sjeviot 131 128 123 Pastor Birkelid Moses Arno Kjell Årseth Jon Hatlelid Eilert Årseth 171 163 171 201355924Nero Lokk 201355929Norpels 201355915Kvammebrei Pels Pels Pels 130 127 124 Nero Merkul Merkur Einar Nedrelo Liv Astrid Norheim Kusslid Håkon H. Kvamme 177 177 177 Seminværar frå Sogn og Fjordane 2014 201159948 Merkur 201258276 Stas Krøss 201258759 Nero 25 Tal frå geitekontrollen 2014 6 Stas Tal buskapar i Tal årsgeiter Årsgeiter pr. buskap Krøss kontrollen 2013 2014 2013 2014 2013 2014 14 13 2536 2247 181,1 172,8 Møre og Romsdal 38 43 3658 4210 96,3 97,9 Sogn og Fjordane 16 17 1217 1401 76,1 79,2 Hordaland 210 213 22034 23181 104,9 108,8 Landet 22111111112201258276 Stas Krøss 7201258276 Stas Krøss 201258276 Stas Krøss 59 Ner Fylke Fylke Kg mjølk pr. årsgeit % prot % lakt % fett Cellet al Kg PLF Lev i % av kvote M&R 771 733 3,20 3,11 4,46 4,45 4,00 4,08 797 679 91,0 89,9 732 752 3,18 3,10 4,45 4,45 4,06 4,09 699 823 739 705 3,16 3,08 4,45 4,53 3,86 4,10 742 729 3,19 3,09 4,46 4,47 4,09 4,09 I fjor S&Fj I fjor Hord I fjor Land I fjor % mjølk på beite Tal beite dagar 96,0 99,0 Fem kr.fôr pr.100 kg mjølk 25 30 24,6 29 88 89 89,6 91,6 87,0 88,8 43 40 48,7 43,2 145 137 880 837 89,4 86,6 90,7 85,4 41 42 47,5 48,5 147 166 774 794 90,7 88,9 91,8 91,2 36 38 39 41 120 123 Geitkontrollen: Tabellen viser resultat for medlemmer av geitkontrollen som har fått årsutskrift. I 2014 utgjer dette ca 76 % av medlemmene i geitkontrollen Mjølkeavdråtten per årsgeit har auka med 13 kg på landsbasis. Møre og Romsdal og Hordaland har hatt en betydeleg auke i mjølkeavdrått mens Sogn og Fjordane har hatt nedgong . Tal produsentar som har fått årsutskrift er 43. I Sogn og Fjordane var det i 2014 46 produsentar som lverte geitmjølk. Av desse er 45 med i kontrollen. 93% av desse har fått årsutskrift i geitkontrollen. Dette resultatet er svært bra samanlikna med landet for øvrig. 26 Mjølkekvalitet 2014 % Elitemjølk av volum 100 95 90 85 % E-mjølk 2013 80 % E-mjølk 2014 75 TMV % E-mjølk 2014 70 65 60 Jan febr Mars April Mai Juni Juli Aug Sept Okt Nov Des Totalt for landet er 90, 45 % av mjølka levert som Elitemjølk. Dette er en nedgang frå 2013 på 2,01 % . Hovedårsak til nedgangen er innskjerping av krav til celletalsnivå for Elitemjølk, innført 01.07.2014. I TMV var 94,02 % av geitmjølka levert som Elitemjølk. Dei 46 produsentane i Sogn og Fjordane leverte 92,86 % av mjølka som Elitemjølk, noko som er 2,4 % over landsgjennomsnittet. Kåring Fylke Hordaland M&R S&Fj. TINE Vest Tal bukkar kåra 2014 2013 14 13 74 64 93 85 181 162 Genstatus 0 eller ukjent 2014 2013 0 0 0 0 0 0 0 0 Genstatus 2 Genstatus 5 2014 4 12 11 27 2014 10 62 82 154 2013 7 10 14 31 2013 6 54 71 131 Tabellen syner at produsentane i vest bidreg svært godt til avlsarbeidet. Kåring av bukkekje er svært viktig for rekruttering av seminbukkar. Totalt vart det i 2014 kåra 392 bukkar i landet. 181 ( 46 %) av desse vart stilt i dei tre vestlandsfylka. Av bukkane som vart kåra hadde 85 % genstatus 5. Andelen bukkar med genstatus 2 er stadig synkande. 27 Beste bukk i Sogn og Fjordane 2014: Bukk nr. 2011 431 Eigar: Svein Jarle Selseng og Turid Horpedal , 6856 Sogndal Kåringsnr Avlsverdi Kasein 2011431 152 5 Døtre i produksjon Besetn Døtre Kontr 5 17 80 Jurvurd Analyse Døtre 47 14 Bukken er granska i ring 144 Sogndal i 2011. Beste geit 2014 Geit nr 0207 Kongalin Eigar: Gøril Tveiten Lie og Einar Lie, 5745 Aurland Seminbukk frå SF 2014 2012130 BRAKAR 28 BEITESESONGEN 2014 I beitesesongen 2014 auka igjen tapstala for lam på utmarksbeite i Sogn og Fjordane. Etter å ha vore på rundt 5% eit par sesongar auka tapet til 6,3 % i 2014. Det var særleg i Årdal at tapet var svært høgt i 2014, heile 24.8 % av lamma gjekk tapt. Det stor auke i tapsprosenten også i Lærdal. Lammetap per kommune 2014 i prosent Prosent tap av lam på utmarksbeite i Sogn og Fjordane og landet totalt 9 8,8 8,5 8 8,5 8,2 7,8 7,5 7 6,5 8,5 7,6 7,4 7,8 8,4 7,7 8,2 7,9 7,4 7,7 7,6 8,2 8,1 7,5 Landet 7,0 6,7 Sogn og Fjordane 7,7 6,9 6,7 6,3 6 5,5 5,4 5,5 5 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Slaktekvalitet 2014 var eit bra år når det gjeld slaktekvalitet, både slaktevekt og stjernelamprosent gjekk opp i høve til 2013, men nådde ikkje heilt opp til toppåret i 2012. I 2014 vart det også betalt ut ein rekordstor erstatning på kr 3 136 671 for tap av husdyr på utmarksbeite grunna rovdyr , tapa var særleg grunna jerv og ulv. 29 Søknadstal sau Søknadstal lam Erstatning sau Erstatning lam Gaupe 19 89 7 40 Jerv 139 927 105 782 Ulv 73 221 49 109 Kongeørn 12 249 0 75 Freda rovvilt (uspes.) 0 0 6 20 243 1486 167 1026 Rovdyrart SUM Rovvilt - Erstatningsutbetalingar i Sogn og Fjordane Kr. 3 500 000 3 000 000 2 500 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 0 19921993199419951996199719981999200020012002200320042005200620072008200920102011201220132014 Kjelde: Rovbasen og Fylkesmannen i Sogn og Fjordane © Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Ved misstanke om tap til freda rovdyr: – – – – – – Meld ifrå omgåande til SNO Ta bilde av kadaveret Dekk til kadaveret med stein, busker eller liknande slik at åtseletarar ikkje kjem til La kadaveret liggja mest mogeleg urørt Merk funnstaden så den er lett å finna att Bruk event GPS I sekken: Mobil, fotoapparat og lange eingongshanskar 30 Fellingslaget for skadefelling av store rovdyr Sogn og Fjordane Årsmelding 2014 Laget består av om lag 25 personar i si tid plukka ut etter søknad. Nokre få utskiftingar har vore gjort i ettertid. Nokre har trekt seg og nokre er komne til. Laget blir leia av Utmarksavdelinga Sogn og Fjordane Skogeigarlag. Fellingsleiar er Arve Aarhus. Fellingslaget er bufenæringa sitt verktøy til utføring av skadefellingsforsøk på store rovdyr. Mannskapa blir trent og tilført kunnskap om store rovdyr og jakt på desse for om mogleg å felle skadegjerarar i ein akutt skadesituasjon, avverje skade med å vera til stades, og eller også å hjelpe til å dokumentere skade gjennom å vera til stades i beiteområda og aktivt leite etter skadde eller drepne bufe. Jakt på store rovdyr er vanskelig. Fordi dei brukar store område og er fåtalige. Jakt på barmark er vanskelig. Det ligg derfor i oppgåva til laget å drive med noko som er lite sjans for å lukkast i. Ein treng likevel nokon som kan vera til hjelp når skadesituasjonen oppstår. Laget er til for, og utfører arbeidet i tett dialog med beitenæringa. Laget har finansiert drifta over FKT midlar, men også i nokre høve tilskott frå kommunane. Finansiering for gjennomføring av skadefellingsforsøk er delbetalt av Staten og regulert av rovviltforskrifta. Laget tilfredsstiller krav gitt i forskrifta og kan motta slik godtgjersle. Laget har ikkje eigne midlar, og har drift etter munn og handprinsippet. 2014 vart eit aktivt år med mykje arbeid med gjennomføring av skadefelling. Beitesesongen hadde ikkje før starta før det vart registert tap til rovdyr. Først i Leikanger/Sogndal/Luster i juni med skadefelling på ulv gitt løyve på 9/6. Forsøket varte kort tid, og vart avslutta når det ikkje var nye meldingar om kadaver eller andre observasjonar. Totalt vart brukt om lag 12 døgn på den delen, frå fellingslaget si side. Så kom juli og skader i Naddvik beitelag. Skadefellingsløyve vart gitt 8 juli på jerv og laget var raskt på plass. Skaden der var pågåande heile beitesesongen. Fellingslaget hadde mannskap ute nesten kvar dag heile sesongen. Jegrane låg på passa på saueflokkane, men kunne ikkje hindre jerven å ta småfe. Andre former for jaktutøving vart vurdert, men ikkje funne hensiktsmessig. Ma. aktiv bruk av hund for å leite evt. dagleier i urer eller liknande for så å gjennomføre jakt konsentrert kring mindre geografisk område. Fellingsforsøket vart for laget sin del avslutta 19 august og villreinjegrane tok over frå den 20 august. Det var lisensjakt frå 10 september. Skadeomfanget var betydeleg. Mannskapa frå fellingslaget var i beiteområda og oppdaga og registrerte mange kadaver som ellers truleg ikkje ville blitt funne. Totalt vart brukt om lag 70 døgn her. Utover i august var det også rapportert skadar på bufe i Naustdal og Hyenområde. Etterkvart vart det avdekka at skadene kom frå ulv. Det vart gitt skadefellingsløyve 8 september og fellingslaget vart kopla inn. I samråd med beitenæringa valde ein å la hjortejegrane kunne felle ulv på skadefellingsvedtaket, og la vera store gjennomføringar anna enn i heilt spesielle tilfelle. Dette av hensyn til hjortejaktutøvinga og at ein ikkje ønskja konflikt. Det vart organisert jakt ved nokre få spesielle tilfelle der ein visste kor ulven befann seg. M.a på Håjen. Men ellers vart fellingsforsøket der gjort av hjortejegrane. Skadefellingsløyvet varte fram til lisensjakta starta 1 oktober. Totalt vart det av fellingslaget brukt ca 22 døgn. Totalt for beitesesongen vart det gjennomført skadefellingsforsøk i vel 100 døgn. I tillegg til mannskapa som var ute i felten, var det administrativt arbeid med organisering av mannskap, kontakt med beitelaga og SNO/fylkesmann utført 232 timeverk fordelt på over 50 døgn i løpet av beitesesongen. Utanom gjennomføring av skadefellingsforsøk, har laget minst ei fagleg samling pr år. Den vart for 2014 utsett pga den store aktiviteten i beitesesongen. Finansieringa for samlingane blir også ytt frå rovviltmidlane til fylkesmannen. Utover i beitesesongen var det slutt på midlar. Fellingslaget valde då å omgjera tilskott til samling til å bruka det på gjennomføring av skadefelling og såleis avhjelpe budsjettstoda. Pr årsskiftet er ikkje beitesesongen 2014 gjort opp for i høve til statleg bidrag. Skogeigarlaget vil inntil midlane for 2015 er 31 klare, forskottera midlar til utlønning av fellingslaget. Når alt er som det er, så er det i alle fall tilfredstillande at ein har god dialog og kan finna best mogleg løysingar for å få det til. Førde 1 februar 2015 Arve Aarhus Fellingsleiar 47750258 [email protected] Lam tatt av jerv i Årdal 32 Foto: Ole B Hovland Informasjon. Statens naturoppsyn (SNO) og rovviltoppgåver i Sogn og Fjordane: SNO er tillagt fylgjande ansvar i høve dei 4 store rovviltartane våre (bjørn, ulv, gaupe og jerv) + kongeørn. Ivareta nasjonale miljøverdiar, førebygge miljøkriminalitet og sikre biologisk mangfald Skadedokumentasjon Bestandsregistrering Felling av rovvilt i offentleg regi Skadedokumentasjon vert utført av rovviltkontaktar (RVK). I Sogn og Fjordane har SNO 5 rovviltkontaktar fordelt på desse regionane. Navn Adresse Kontakt info: Ansvarsområde Folven, Ingolf 6798 Hjelledalen Fortun, Einar 6875 Høyheimsvik Myhren, Finn Olav Hegrenes 6847 Vassenden Otterhjell, Andreas Lægene 6877 Fortun Øydvin, Håkon Fjordsenteret 5745 Aurland M: 481 31 838 [email protected] M: 976 22 053 [email protected] M: 468 98 112 [email protected] Region Nordfjord M: 977 72 812 [email protected] M 995 67 650 [email protected] Region Sogn Region Sogn Region Sunnfjord Region Sogn Ta kontakt med RVK i naboregion eller regionalt rovviltansvarleg om du ikkje får kontakt med næraste RVK! Den lokale RVK-ane står for feltkontroll ved skader på husdyr og kontroll av meldingar om rovvilt. Ved ein skadesituasjon på husdyr, der det er mistanke om at freda rovvilt er skadevoldar, skal husdyreigar melda ifrå omgåande og påvisa kadaveret for RVK. Ved funn av kadaver bør husdyreigar straks dekka til kadaveret med stein, buskar e.l, slik at åtseletarar ikkje kjem til. La det elles liggja mest mogleg urørt. Merk funnstaden så den er lett å finna att. Bruk eventuelt GPS. RVK skal gjera ei undersøking av kadaveret for å dokumentere dødsårsak i rapport og bilde. Undersøkinga er gratis! Om dødsårsak ikkje er mogleg å påvise, vert SNO si vurdering av dødsårsak ukjent. Dødsårsak ukjent utelet ingen årsak til død. Med bakgrunn av RVK sin rapport, vil regionalt rovviltansvarleg i SNO setja endelig konklusjon, med attendemelding til husdyreigar. Opplysningane vert lagt inn i ein database (Rovbase). Rovbasen finn du òg på nett. www.rovbase.no Desse opplysningane vil vera grunnlaget når Fylkesmannen handsamar søknader om erstatning. Meir informasjon om 2014 frå SNO finn ein på heimesida til SFSG 33 34 35 36 37 38 Frå skipingsmøte av Sogn og Fjordane sau og geit 39 40 41 Sogn og Fjordane Sau og Geit Medlemsinfo mai 2014 STYRET I SOGN OG FJORDANE SAU OG GEIT 2014: Leiar: Ragnhild Sæle, Ålhus, 6847 Vassenden Tlf. 416 33 342 e-post: [email protected] Nestleiar: Lars Nesse, 6888 Borgund Tlf. 906 79 263 e-post: [email protected] Sekretær: Lene Engvik Rasch, 5745 Aurland Tlf. 977 36 176 e-post: [email protected] Styremedlem: Jo Risløv, 6893 Vik i Sogn Tlf. 971 70 653 e-post: [email protected] Styremedlem: Odd-Jarle Øvreås, 6982 Holmedal Tlf. 481 56 495 e-post: [email protected] Vara: 1. Vidar Sandal, Breim 2. Margrethe Garlid, Stryn 3. Jostein Flatland, Sogndal 4. Mirjam Friberg, Selje Lars Nesse skal ha ekstra fokus på rovdyr. Jo Risløv skal ha ekstra fokus på geit. Ragnhild Sæle er vald som SFSG sin representant i Gjetarhundnemnda. ÅRSRAPPORT 2013/TILLITSVALDE 2014 Dei lokallaga som ikkje har sendt inn årsrapport for 2013 og oversikt over tillitsvalde for 2014, til fylkeslaget, må sende det til [email protected] eller Lene Engvik Rasch, Otternesvegen 4, 5745 Aurland, snarast. Minner og om at NSG sentralt skal ha tilsendt ein kopi av skjemaet, der lokallagets bankkontonummer og er ført på. Lokallagets andel av medlemskontigenten vert ikkje utbetalt før NSG har fått skjemaet. Sjå Rundskriv 1/2014 frå NSG. 42 AVLSUTVAL SAU/SAUEGRUPPE Etter ønskje frå medlemar om ei sauegruppe, på lik linje med geitegruppa, fekk Avlsutval sau denne oppgåva i 2013. Dette fungerte ikkje godt nok, noko som nok skuldast for dårleg avklara mandat, frå styret i SFSG si side. På styremøte 3. og 4. april hadde styret og leiar i Avlsutval Sau, Tom Idar Kvam, ei grundig drøfting av ordninga. Det vart då bestemt å legge ned sauegruppa. Avlsutval sau, skal som tidlegare ha hovud fokus på avl. Dei andre oppgåvene som det ville vore naturleg at ei eventuell «sauegruppe» tok seg av, skal styret ta seg av, og aktivt bruke dei råd og utval som ein allereie har. Styret kan, dersom det er trong for det, nemne opp nye råd og utval. BEITESESONGEN/ ROVDYR Tida for beiteslepp nærmar seg. Det er teke ut 3 jervar i vår, men det er DNA frå fleire innan fylket. Sporingsforholda avgjer om det vert gjort fleire forsøk. Ulven er observert i Stryn og fleire stader i nabofylka. Rovviltnemnda har vedteke kvote på skadefellingsløyver på jerv, bjørn, ulv og gaupe som vert administrert av Fylkesmannen v/Hermund Mjelstad. Dersom ein finn kadaver og desse er dokumentert av SNO kan ein søkje om slikt. Oversikt over rovviltkontaktar finn ein i årsmeldinga til SFSG. Ved skadefellingsløyve kan det vere aktuelt å kontakte fellingslaget v/Arve Aarhus tlf. 47750258. Dersom det vert aktuelt at lokale jegerar vert med, er det krav om å ha papira i orden, skyteprøve og betalt jegeravgift. GEITEGRUPPA I følgje vedtektene for «Geitegruppa», skal gruppa ny utnemnast etter kvart årsmøte. Leiaren av gruppa skal komme frå styret i SFSG. Begge dei tidlegare «geiterepresentantane» gjekk ut av styret på årsmøtet 28. februar og inn kom Jo Risløv frå Vik, som då er leiar. Han vil kontakte dei andre som sit i gruppa, for å høyre om dei er interessert i å halde fram. Ei viktig oppgåve for «Geitegruppa» er å jobbe for auka bruksområde for geitemjølka og omsetjing av kjekjøt. Elles skal dei komme med innspel til jordbruksforhandlingane, og førebu «Geitehelga» i samarbeid med Tine. FAGTUR Styret i SFSG har utfordra Askrova Sau og Geit til å lage eit opplegg for fagtur, første eller andre helga i august. Nærare informasjon vil verte sendt ut til lokallaga seinare. GEITEDAGANE Geitedagane skal i år vere på Skei 22.-24 august. Styret i SFSG vil oppmode medlemane, både dei med geit og dei utan geit, til å delta. Rune Myklebust, frå Oldedalen, er leiar for arrangementskomiteen. FAGTUR TIL ISLAND Det vert jobba med å få til ein fagtur til Island frå ca. 20. oktober, med eit deltakartal på 20 personar. Ein vil ha oppmøte i Reykjavik, slik at deltakarane sjølv kan bestemme om dei vil ha ein ekstra dag eller fleire, for å kunne sjå seg om på eiga hand. Sjølve fagturen vil gå frå Reykjavik og nordover til Akureyri. Nærare informasjon vil verte sendt ut til lokallaga når programmet er klart. 43 JORDBRUKSTINGINGANE Styret i SFSG vil jobbe etter same modell som i 2013, kor lokallaga får moglegheit til å kome med innspel i god tid før SFSG må sende inn sitt framlegg. Styret vil be NSG om ein dato, for å komme med innspel. LEIARSAMLING 2014 Leiarsamlinga 2013 vart arrangert i lag med Møre og Romsdal Sau og Geit. I 2014 vil vi arrangere leiarsamlinga, som ei dagsamling, på Skei. Førebels dato er 8. november. Eit av tema som vil verte drøfta, er innspel til jordbrukstingingane 2015. Kva for anna tema som vil verte sett opp, er enda ikkje klart. Dersom der er lokallag som har ønskjer, så må de sende det inn til sekretær i SFSG innan 1. august. REPRESENTANTSKAPSMØTE I NSG 19. og 20. MARS 2014 Ei av sakene som var oppe på representantskapsmøtet, var medlemskontigent 2015. Her kom styret i NSG med framlegg om ein auke på kr 100,- for hovudmedlem 0-50, husstandsmedlem, støttemedlem og æresmedlem. For hovudmedlem 51- var framlegget kr 200,- . Nokre få utsendingar, mellom dei SFSG, gjekk imot kontigentauke no. Vi meinte at det første ein burde gjere var å få med dei som nyttar seg av tilbod/arrangement i regi av NSG, utan å vere medlem. Det vart og bestemt at ein skulle sjå på heile medlemskontigent strukturen fram til neste landsmøte. Eit av spørsmåla som kom opp, var om ein berre skal ha ein sats for hovudmedlem, uavhengig av tal dyr. Lagslovene til NSG skal opp til revidering på landsmøte i 2015. Før ein kjem så langt, er planen at lokallaga skal få komme med innspel til fylkeslaget, som så skal utarbeide eit framlegg til eventuelle endringar. Lagslovene vert og truleg tema på representantskapsmøte i oktober 2014. Buskerud Sau og Geit hadde sendt inn sak vedrørande ullkvalitet og avl. Dette vil det verte jobba vidare med. MATFEST FOR GEITA 29. APRIL 2014 Tysdag 29. april 2014 arrangerte Breim Sau og Geit og Jølster Sau og Geit ”Matfest for geita” på Gloppen Hotell på Sandane. Føremålet med hendinga var å presentera ulike geitemjølkprodukt for media og andre interesserte. Bondelagskokken Bodil Fjellestad ved Gloppen Hotell serverte geitostane Lykle, Snøhetta, Balsfjord og Chevre i ulike variantar, saman med geitemjølk. Vidar Sandal frå Breim Sau og Geit informerte om kva arbeid geitenæringa har lagt ned i smittesanering av geiteflokkane, og Helga Kvamsås frå Tine Rådgjeving informerte om arbeidet som er gjort for å betra smaken og ysteeigenskapane til geitemjølka. Den stramme smaken på geitemjølka er avla vekk, og smaken er mykje betre enn for 10-15 år sidan. Blant dei frammøtte var journalistar frå Firda og Firda Tidend, samt lokale aktørar innan mat og landbruk. MENTORORDNING FOR NYE SMÅFEHALDARAR I ei kvar næring trengst det nyrekruttering. Så er også tilfellet i småfehaldet i Sogn og Fjordane. Overtek ein gardsbruket heime har ein gjerne mykje ballast med seg frå oppveksten og kårfolk på garden med god kunnskap. Kjem ein derimot ny inn i næringa utanfrå er det mykje nytt som må lærast. Då kan ein erfaren småfebonde vere god å ha å spørje til råds. Styret i SFSG ynskjer å oppmode lokallaga om å vere aktive tilretteleggjarar for ei mentorordning for nye småfehaldarar. Dette trur me kan vere til hjelp for nye brukarar og til glede for dei som vil dele av erfaringane sine. Dette vil òg vere ein god måte å få kontakt mellom Sau og Geit og nye småfehaldarar. 44 SPORING AV HUSDYR PÅ BEITE Ein lokal aktør har teke kontakt med SFSG i samband med utvikling av eit konsept for sporing av husdyr på beite. Dette er eit svært interessant prosjekt som me arbeider vidare med. Dersom dette går bra, kan det vere aktuelt for utprøving i praksis. ”DET SKJER ” KALENDAR Styret i SFSG ber om at alle lokallaga tek i bruk aktivitetskalendaren som ligg på heimesida til fylkeslaget. Her ønskjer vi å få lagt inn alle arrangement/aktivitetar som vert arrangert av fylkeslaget, avlsutval sau, gjeterhundnemnda og lokallag. Send informasjon til [email protected]. Jonny Lofnes er ansvarleg for oppdatering av aktivitetskalendaren og resten av heimesida. YMSE I fjor hadde vi ein lang og krevjande vinter og vår, for dei fleste av småfehaldarane i fylket. I år har dei fleste opplevd ein uvanleg tidleg vår, med god temperatur, gode vekstforhold og tidlegare beiteslepp. So får vi håpe på ein problemfri beitesesong. Vi minner nok ein gong om at dersom ein finn skada/daude dyr der ein har mistanke om at det er freda rovvilt som er skadevoldar, så TA KONTAKT MED ROVVILTKONTAKTEN, og la vedkommande avgjere kva/kven som er årsaka til skaden. DETTE ER GRATIS. Det er betre å ta kontakt ein gong for mykje enn ein gong for lite. Dess betre vi som småfehaldarar kan dokumentere eventuelle tap, dess betre er det. Omsider kjem her litt informasjon frå styret i SFSG. Det er mitt ansvar, som leiar, at det ikkje er kome noko tidlegare i år. Som ein del av dykk er kjend med, så mista eg mannen min 2. mars, så eg ber om forståing for at det har tatt litt tid med å få ut informasjon. Eg vil og nytte høve til å takke for den støtta som eg har fått, i ei vanskeleg tid. For SFSG Ragnhild Sæle -leiar- 45 Sogn og Fjordane Sau og Geit Medlemsinfo september 2014 GEITEDAGANE 2014 Geitedagane 2014 vart avvikla på Skei 22. 08.14 – 24.08.14 med 147 deltakarar. Eit flott og godt gjennomført arrangement med gode føredragshaldarar, i følgje tilbakemeldingane. Ein hadde mellom anna fått konsernsjef i Tine SA Hanne Refsholt til å snakke om sal og marknadssituasjonen. Sjå referat frå Geitedagane på heimesida til Sogn og Fjordane Sau og Geit. KÅRING 2014 Ved kåring i 2014 er det eit absolutt krav om at dyreeigar skal vere medlem av NSG. Informasjon om dette står på heimesida til NSG, skrevet av Thor Blichfeldt, og i utsendt informasjonsskriv frå avlsutvalet ved Einar Helge Haugstad (lagt ut på heimesida til SFSG). Ein vil derfor oppmode arrangørane av kåring, om å informere dyreeigarar som ikkje er medlem, men som brukar å stille dyr til kåring, om dette i god tid før kåring, slik at dei kan få meldt seg inn. Kåringsavgifta er sett til kr 130,- pr. lam Etterkåring/gardskåring: Kr 600,- + kr 130,- pr. lam. FYLKESMEISTERSKAP I BRUK AV GJETARHUND Nordfjord Gjetarhundlag arrangerer fylkesmeisterskap i bruk av gjetarhund 4. og 5. oktober, i Oldedalen. Nærare informasjon vil etter kvart komme på heimesida til SFSG. NORGESSERIEN FOR GJETAHUND Sunnfjord og Ytre Sogn Gjetarhundlag arrangerer gjetarhundprøve i Norgesserien 18. – 19. oktober, Lundegrend i Gaular. FAGTUR TIL ISLAND SFSG arrangerer fagtur på Island 20. – 23. oktober. Dersom der er fleire som ønskje å verte med, så kan ein ta kontakt med Lars Nesse eller Ragnhild Sæle. Pr. i dag er vi 18 personar som skal reise. Oppmøte i Reykjavik, slik at deltakarane sjølv kan bestemme om dei vil ha ein ekstra dag eller fleire, når dei først er på Island. BEITESESONGEN 2014 Dei fleste av sauehaldarane er nok ferdig med hovudsankinga eller i full gang med den. Først når vi er ferdig med sankinga vil vi få full oversikt over korleis beitesesongen 2014 har vore. I ein del områder veit vi allereie at beitesesongen har vore katastrofal på grunn av store dokumenterte tap til freda rovvilt. Dette i eit fylke som skal vere prioritert beitedyr. I tillegg har vi hatt ein del saker der lause hundar har vore involvert. Vi har generell bandtvang frå 1. april til og med 20. august. I tillegg har ein del kommunar vedteke forskrift om utvida bandtvang. Vi vil oppmode lokallag i kommunar som ikkje har vedteke forskrift om utvida bandtvang, om å påverke kommunen til å vedta ei slik forskrift. Det er viktig med bandtvang så lenge som beitesesongen varer. I kommunar med utvida bandtvang, må vi få ut informasjon om dette. 46 MØTE PÅ SANDE I SUNNFJORD Fredag 7. november vil SFSG i samarbeid med Fylkesmannen arrangere eit møte på Sande der temaet er trygge beite. Kva skal småfeeigaren gjere og kven har ansvaret for at Rovviltmeldinga og Rovviltforliket vert opp følgd. S&Fj skal vere beiteprioritert . Vert vi som småfeeigarar tatt på alvor? Program og invitasjon vil verte sendt ut seinare. LEIARSAMLING 2014 Leiarsamlinga for 2014 vert laurdag 8. november. Arrangert som eit dagmøte. Eit av tema som vil verte tatt opp er innspel til jordbrukstingingane 2015. Tanken er at vi skal komme i gang med vårt innspel på leiarsamlinga. I etterkant vil styre i SFSG lage eit framlegg, som så vil verte sendt ut på høyring til lokallaga. Når det gjeld innspel vedrørande geit, så vil «Geitegruppa» få hovudansvaret for det. Program og invitasjon vil verte sendt ut seinare. GEITEHELG 2014 Sjølv om «Geit i vekst» vart avslutta 31.12.13, vil ein fortsette med å arrangere «Geitehelg», etter ønskje frå geitehaldarane. Geitehelg 2014 vil verte arrangert på Skei Hotell 22. – 23.11.14. Det er «Geitegruppa» som har ansvar for arrangementet. Ein vil oppmode andre enn geitehaldarar og til å delta, då dette brukar å vere lærerike og sosiale samlingar. Spesielt vil ein oppmode lokallagsleiarar/styremedlemar, som sjølv ikkje driv med geit, men som har geitehaldarar som medlemar, om å delta. ÅRSRAPPORT 2013/TILLITSVALDE 2014 Minner nok ein gong om at dei lokallaga som ikkje har sendt inn årsrapport for 2013 og oversikt over tillitsvalde 2014, til fylkeslaget, må sende det snarast til [email protected] eller Lene Engvik Rasch, Otternesvegen4, 5745 Aurland. FØR OG PÅ LAGETS BANKKONTONUMMER. NB. Lokallagets del av medlemskontingenten vert ikkje utbetalt før NSG har fått ein kopi av skjemaet, med påført bankkontonummer. Sjå Rundskriv 1/2014 frå NSG. På dei skjema som SFSG fekk inn til rett tid, var det ikkje spørsmål om bankkontonummer. Ein oppmodar derfor dei lokallaga som har sendt inn skjema til SFSG, utan bankkontonummer, om å sende bankkontonummer til Lene Engevik Rasch, så kan ho føre det på og sende vidare til NSG eller at de sender ein kopi av skjemaet med påført bankkontonummer direkte til NSG. REVISJON AV LAGSLOVENE Då fristen for lokallaga til å komme med innspel til revisjon av lagslovene gjekk ut, hadde vi fått innspel frå berre nokre få lag. Det hadde vore ønskjeleg at fleire lag engasjerte seg, men vi takkar dei som har sendt inn. For SFSG Ragnhild Sæle -leiar- 47 Sogn og Fjordane Sau og Geit MEDLEMSINFO DESEMBER 2014 ÅRSMØTE Styret har vedteke at årsmøtet for 2014 vert på Skei Hotel, LAURDAG 28. FEBRUAR 2015, med påfølgjande fagdag søndag 1. mars. Vi vil nok ein gong minne om vedtektene for lokallag i NSG: §13. Årsmøte i lokallag. «Ordinært årsmøte skal haldast innan 1. februar kvart år.» Årsmøte skal mellom anna velje leiar for eit år og utsendingar til årsmøtet i fylkeslaget, om laget har rett til nokon i tillegg til leiar som er sjølvskriven. §14. Styret i lokallag j) Årsmelding, rekneskap og strategi-/arbeidsplan skal sendast fylkeslaget. Då utsendingane til fylkesårsmøte skal vere valde av årsmøtet i lokallaget, vil ein råde til at det vert valt ein eller fleire vara, i tilfelle dei valde utsendingane ikkje har høve til å møte. NB: Det er berre dei laga som har hatt årsmøte før fylkesårsmøtet og levert årsrapport, som vil få utlevert stemmesetlar. Av 48 lokallag, så er det 32 lag som har sendt inn årsrapport 2013/Skjema over tillitsvalde2014. Nokre av lokallaga som ikkje har sendt inn papira, har ikkje avhelde årsmøte for 2013. Styret i SFSG er kontakta av medlemar som er frustrert over at det ikkje vert helde årsmøte i lokallaget deira. Vert det ikkje helde årsmøte for 2014, innan fristen som er 1. februar 2015, vil styret i SFSG ta initiativ til at det vert helde årsmøte, slik at laget kan ha utsending til årsmøte 28.02.15. INNSPEL TIL JORDBRUKSTINGINGANE Ein av programpostane på leiarsamlinga 08.11.14 var innspel til jordbrukstingingane. Etter å ha drøfta ulike problemstillingar vart det valt ei gruppe som skulle komme med eit høyringsutkast vedrørande sau. «Arbeidsgruppa» består av Vidar Heggheim, Svein Helge Hovstad og Lars Nesse. Når det gjeld innspel til jordbrukstingingane vedrørande geit, så er det «Geitegruppa» som skal utarbeide eit høyringsframlegg. Høyringsframlegga vil verte sendt ut til alle lokallaga med det første. FRISTEN FORTILBAKEMELDING TIL SFSG ER 1. FEBRUAR 2015. REVISJON AV LAGSLOVENE Lagslovene til NSG skal reviderast. Eit høyringsframlegg vert sendt ut til lokallaga for uttale. FRISTEN FOR TILBAKEMELDING TIL SFSG ER 1.FEBRUAR 2015. Endring av lagslovene skal opp som sak på landsmøte i mars 2015. BEITESESONGEN/ROVDYR Resultatet av beitesesongen 2014 har vore varierande, men ein har aldri mista så mykje beitedyr til freda rovdyr tidlegare. Største skadegjerarane er jerv og ulv. I 2014 var det Stryn, Jostedal og Årdal/Lærdal som hadde største skadane av jerv og Naustdal/Førde som hadde dei største ulve skadane. Målet må vere å få tatt ut skadedyra før ny beitesesong. 48 I områda som har hatt besøk av ulv, og dei omliggande kommunane, har ein no fått organisert seg med ein jaktleiar og fleire jaktlag. Dette for at ein skal vere så effektiv som mogleg ved ei eventuell felles sporing/jakt ved lisens- eller kvotejakt. Jaktlaga vil og vere disponible for det fylkesdekkande fellingslaget, ved behov. For at ein skal vere så godt forberedt som mogleg oppmodar ein alle lokallaga om å få på plass jaktlag etter den malen som Stein Mortensbakke har skissert. Dette vil verte sendt ut, til alle lokallaga. Ein veit aldri kva for område som vert råka neste gong, og jo betre organisering vi har, jo lettare vil ein få ei samordning til å fungere på tvers av lokallaga/kommunane når alarmen går. Ein oppmodar og alle lokallaga til å innhente skriftelg samtykke frå grunneigarane når det gjeld jakt på deira eigedom. Dette er eit tidkrevjande arbeid, men må vere på plass ved lisens- og kvotejakt. Hugs då å få med alle freda rovvilt (bjørn, ulv, jerv og gaupe). Ulven i Naustdal er no felt, ved hjelp av jaktlag om ein no har fått oppretta i regi av SFSG. Ein har no fått til ei effektiv organisering i Sunnfjord, som i løpet av svært kort tid kunne ha stilt med 150 jegerar, om nødvendig. Dette takka være arbeid som er gjort i lokallaga, etter «oppskrift» frå Stein Mortensbakke. Vi er meir enn nokon gong avhengig av aktive lokallag, skal vi kunne få til ei optimal organisering mot rovdyr. SFSG har og bede lokallaga om å kontakte beitelaga, med oppmoding om å betale inn kr 100 pr. medlem i beitelaga, til utstyr m.m. til fellingslaget. Det er fylkesmannen som har ansvar for den økonomiske drifta av laget, og det skal fylkesmannen fortsatt ha. Det vi skal bidra med er utstyr, som til dømes nattkikkert. Utstyret vil vere SFSG sin eigedom, men vert lånt ut til fellingslaget. SFSG har og fått oppretta eit «VARSLINGSNUMMER» 902 11 260. Dette er ein telefon som skal vere «bemanna» heile tida, og som kan nyttast til varsling av til dømes spor/ syns observasjon av rovdyr, sjuke dyr, skada dyr og døde dyr. KÅRING 2014 Det vart i haust arrangert 17 kåringssjå her i fylke. Gulen hadde også i år kåring saman med Masfjorden. Det vart stilt dyr av 11 rasar, bedømt 860 dyr. 793 vart kåra, 22 kåra på disp. og 45 vraka. Avlsrådet i NSG bestemt at frå 2015 skal alle som dømmer på kåringane og som stiller med dyr må vere medlem i NSG. KADAVERHUND I 2012 vart det arrangert to kadaverhundkurs. Då vi så skulle arrangere godkjenningsprøve, var det berre nokre få som meldte seg på. Det var så få at vi avlyste heile prøven. Dei tilbakemeldingane som vi har fått i ettertid, er at det var vanskeleg å få hundane til å koble mellom gjeting og søk etter daude dyr. Ut i frå dei erfaringane vi har fått, vil vi oppmode lokallaga til å kontakte hundeeigarar som ikkje driv med gjetarhund, men som ein trur kan vere interessert i å lære opp hunden til kadaversøk. Meld tilbake til SFSG, om potensielle kadaverhundeigarar. Får vi nok interesserte, så vil vi få arrangert kurs, med påfølgjande godkjenningsprøve. «SKÅRFASTE» DYR Det er komme ynskje om å få laga til ei oversikt over personar, som ein kan kontakte, dersom ein har trong for hjelp ved til dømes løysing av sauer/geiter som står «skårfaste». Vi vil oppmode lokallaga som kjenner slike personar, om spørje dei om å stå på ei slik liste. Namn og telefonnummer sendast til SFSG, som vil lage ei oversikt over kontaktpersonar. 49 GEITEHELG Tradisjonen tru vart det arrangert «Geitehelg» på Skei i november. Arrangør har vore prosjektet Geit i Vekst, men då det vart avslutta pr. 31.12.13, fekk «Geitegruppa» i oppdrag å arrangere Geitehelga i 2014. Det gjorde dei på ein fram i frå måte. Det var litt spenning med kor mange so ville møte opp, då Geitedagane 2014, og vart arrangert på Skei. Frammøte var bra. Det same var tilbakemeldingane frå deltakarane. Det var ønskje om ny Geitehelg i 2015 SMÅFESAMLIG Fagsamling sau vert arrangert 09.01.15 -10.01.15. Dette er ei populær samling med stor deltaking og eit godt fagleg program. Påmelding innan 20.desember til Nortura Førde Medlemssenteret v/Johannes Nedrebø, [email protected]. Tlf. 905 71 243. HELSE OG VELFERD I LAMMINGA Alle lokallaga har fått tilbod om DVD’en ”Helse og velferd i lamminga”, men ikkje alle har nytta seg av tilbodet. Fristen for å nytte den som kurs, for så og få litt støtte, er overført til 2015. Ein kveld gjev kr 500,- , to kveldar kr 1000,-. Det skal det sendast inn eit rapporteringsskjema til SFSG, der kursdatoar og namn på kursdeltakarane m.m skal vere ført opp. Rapporteringsskjemaet sendast Sogn og Fjordane Sau og Geit v/Lene Engvik Rasch, Otternesvegen 4, 5745 Aurland eller [email protected], så vil støtta verte utbetalt. Dersom der er lokallag som ikkje har fått DVD’en, men som ønskjer den: Ta kontakt med Lene. «MIN SIDE» NSG har no tatt i bruk nytt medlemssystem «Min side/Medlemsnett for tillitsvalde. Tenesten finn ein på NSG si heimside www.nsg.no. For at du skal kunne logge deg inn på «Min side» må du ha oppgitt ei gyldig e-postadresse, som NSG har registrert på deg i medlemssystemet. Har du det kan du , via «Min side», be om å få tilsendt passord. Her kan du administrere eigne opplysningar, slik at dei til ei kvar tid er rette. Det er viktig at dette vert kontrollert i god tid før ny kontigentfaktura vert sendt ut. INFORMASJONSFLYT Styret i SFSG får stadig melding frå medlemar som ikkje har fått informasjon om ulike arrangement, mellom anna turen som vart arrangert til Island. Vi oppmodar nok ein gong lokallagsleiarane om å formidle informasjonen vidare til medlemane. Heimesida og Facebook sida vert jamleg oppdatert. Har lokallaga arrangement e.l. som dei ønskjer å dele med andre, er det berre å sende det til Jonny Lofsnes. STYRET I SOGN OG FJORDANE SAU OG GEIT ØNSKJER ALLE MEDLEMANE EI RIKTIG GOD JUL OG EIT GODT NYTT ÅR For Sogn og Fjordane Sau og Geit Ragnhild Sæle -leiar- 50 Takk til våre sponsorar 51 Takk til våre sponsorar
© Copyright 2024