MNP - sátnelistu /Ordliste –BUP

f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
MNP - sátnelistu /Ordliste –BUP
Registrerenlistu nr. 29
Dohkkehuvvon: SG 12/04
Sánit mat leat ovdal dohkkehuvvon leat buoiddes čállagiin merkejuvvon
Jus ii čuoččo mihkkege ovddabealde, de lea sátni sátnevuorkkás (buot
olggumus olgeš ravddas)
galle sáni: 726 (+ 34 cealkaga)
KN: Konrad Nielsen sátnegirjjiin
S-D: Sámi – Dáru sátnegirjjis, D-S: Dáru – Sámi sátnegirjjis
Dohkkehuvvon: GS 12/04
norsk
sámegillii
abort
cuovkanahttin
(fremkalt/provosert)
synonyma
aborta,
ogicuvken
sátn
eluo
hkk
á
s
abort (spontan)
cuovkaneapmi
s
abortere
cuovkanit
v
adapsjon
vuogáldupmi
s
adekvat
dievaslaš
čuovvu
a
klass bøy.-id
ifika
sjon
II e
cuovkanahttin cuovkanahttimii cuovkanahttimiidda
čilgehus/ovdameark
kat
forklaring/eksempl eará sátnegirjjiin
er
dahje ovdal
dohkkehuvvon
foreta abort
IV k cuovkaneapmi cuovkaneapmái cuovkanemiide
II l
cuovkanit cuovkanan cuovkanin
IV k vuogáldupmi vuogáldupmái vuogáldumiide
IV n dievaslaš ?
dievaslažžii dievaslaččaide
tilpasning
med en viss
årsakssammenheng
aborta,
cuovkanahttin
ogi
eretválddiheapmi –
fremkalt abort
KN: fare ille (om
fruktsommelig
kvinne), få fostret
skadet, så følgen
blir abort
heivehus
áššáigullevaš
1
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
adferd
meannu
láhtten,
meannudeapmi
adferdsavvik
meannospiehkastat
s
adferdsforstyrrelse
meannomoivi
s
adferdsterapi
meannodikšun
adferdsvansker
meannováttisvuođat
(pl.)
adskille
adskillelse
adoptivforeldre
sirret
aggressiv
earuhit
earru
adoptiivaváhnemat
(pl.)
vaššái, vašis
akutt
heahkka
fáhkka
alkoholmisbruker
ambivalent
juhkki
goabbatlágán oktanis
ambivaleanta
ambivalent (være-)
guovttádastit
anamnese
anfall (få-)
dávddahistorjá
dohppehallat
meannoterapiija
s
s
s
Ig
meannu - meannui meanuide
IV o spiehkastat spiehkastahkii spiehkastagaide
If
moivi - moivái moivviide
II e dikšun - dikšumii dikšumiidda
IV j váttisvuođat (pl.):
eahpedábálaš meanut,
váttisvuohta heittot láhtat, heajos
váttisvuhtii meanut
váttisvuođaide
oppførsel
adferdsproblemer
v
s
s
a
láhtten
KN
earuhit
# vaššás
a
fiendtlig
plutselig, uventet
goabbatlágán guoddu
oktanis
buozanvuođa duogáš
dranker
ambivalent holdning
ambivalens:
dobbeltgyldighet; i
psykologien betegn.
for samtidig sympati
og antipati overfor et
objekt
bli ambivalent, være
tvilrådig; uttrykke seg
ubestemt
sykehistorie
KN: plutselig,
uventet
KN: midt imellom,
verken lys eller
mørk, verken klok
eller dum, ikke gal,
men heller ikke helt
normal
2
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
anfall
angripe
dohppehallan,
vuohkku
stuŋgehit, rohkkahit,
árgehit
anspent
autistisk
avklare
v
alameahttit
vuohkkut
áŧestus
veadju,
attáldat
gealdagasas
autistalaš
čielggadit
avklaring
čielggadeapmi
avlastning
dudden
helpen
avlede
avta i styrke
avvik
sollet
váidut
spiehkastus
avvike
avvikende
rievdat,
spiehkastit
mihtilmas
banke
laggat
angst
anlegg
overfalle
gealdagas, gealdda
IV k čielggadeapmi čielggadeapmái čielggademiide
fallehit
spent stilling, spenn
čielggadit – čielggadan
– čielggadin
čielggasin oažžut
čielggadit
dudden-duddemiiduddemiidda
helpen - helpemii –
helpemiidda //
álššaid ala beassat,
vuoiŋŋastanliiba
dudden, helpen
(kontor ja adm)
rievdadus,
hellehus, gáidu
spiehkasteaddj
i, rievddas
julkit
spiehkasteaddji
slå, banke (om hjerte, buštit, báŋket
puls)
KN
3
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
bearbeide
muohkadit
gieđahallat;
heivehit;
ráhkadit
bebreide
skuldut
bedre (bli-)
bedøve
áhtat
doaimmahuhttit
cuiggodit,
moaitit,
logahallat
váhkkastit
bedøve
bedøves
jámihit
doaimmahuvvat
beføling
beføle
beføle
begjære
begjære seksuelt
njávkan
lálášit
njávkat
anistuvvat (+ ill)
hipmošit (+ ill)
begripe
begripelse
fihttet
fihttu
behandle
dikšut
behandler
dálkkodeaddji
behandling
dikšun
behandling: ta i
behandling
behandlingsmøte
dálkkodišgoahtit
dálkkodančoahkkin
muohkkat: streve
hardt med, drive på
med, med besvær
lage eller skaffe seg
gi skylden for,
tilregne
heivehit,
gieđahallat
bli bedre, komme seg
(i overført betydning)
doaimmaheapme: lite
foretaksom
ved bedøvelsesmidler
(i overført betydning)
doaimmahuvvat: bli
doaimmaheapme
KN
D-s: jámihit,
nohkkadit,
oađđáhit
KN
KN: ha sterk lyst på
noe; begjære sanselig
KN
áddejupmi,
ipmirdeapmi
dálkkodit (med
medisin)
dálkkodeapmi
s
II e
dikšun - dikšumii dikšumiidda
inkoatiiva
s
behandling i gruppe
gieđahallat
terapeut
Sámi-dáru:
terapevta
dálkkodeapmi,
dikšun
Dáru-sámi: dálkun
dálkkodeapmi
D-S: dálkun
II e
4
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
behandlingsteam
beherske seg
dikšunjoavku
bákkohit
beklage
beklagelse
belastning
belastningslidelse
benekte
benekting
berge livet
berolige
beroliges
beroligende midler
šállošit
šállu
dávggut (pl.)
rumašdávggut (pl.)
šiitit
biehttalus
beassat dearvan
oadjudit
oadjut
váidudandálkasat
berøre
beskrive
guoskat
válddahit
duohtadit
govvidit
forklare
beskytte
várjalit
suddjet
beskytte mot noe
beskyttelsesmekanis
me
gádjalanmekanisma
besvime (provosert)
besvime (spontant)
betrakte nøye
bevisstløs
galmmastuvvat
jámálgit
dárkut
dieđuheapmi
deaimmáskit
dieđuhuvvat
bli bevisstløs
biologisk
biologalaš
deaitit, steađđát
”moaris bákkohit”
noađđi, deaddu
”beherske sitt sinne”, bákkohit
beherske seg,
KN
beherske et barn
D-S: steađđát
påkjenning, vanske
heakkas beassat
D-S: šállu
noađuheapmi
birget, D-S: gádjut
KN
oahcudit
oahcut
gč. váidut: avta i styrke
(om vind, ild, smerte),
dempes; bli beroliget
observere
jámálgan,
galmmas
mannan
IV k dieđuheapmi dieđuheapmái dieđuhemiide
válddahit
KN
KN, D-S: várjalit,
suddjet
D-S:
gaskkaheapme:
umiddelbar
KN, S-D
KN, S-D
dárkut, KN
D-S: galmmasin
mannan
D-S: biologalaš
5
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
blikkontakt
čalbmeoktavuohta
blind
sovkken, sohken
bruk
geavaheapmi
misbruk
brutal
boasttogeavaheapmi
irradeakti, irradeaktil
bli brått sint
bråsint
coterapeut
daske
debattere
gabihit
gabihahkes
nubbin dálkkodeaddji
vađđulit, spežžet
digáštallat
ságastallat,
ráđđidit, diggidit
oassálastit (+ ill.)
oassádaddan (+ kom)
oassádallan (+ kom)
lossesmiella
mielladorvvuhis
vuohta, heardu,
deprešovdna
lossesmielalaš,
depresiiva
lossamielalaš
lossamielas
deprimerta
hearddohuvvat
delta
deltakelse
depresjon
depressiv
deprimert
deprimert (bli-)
diagnostisere
s
čalmmeheapm
e,
čuovggaheapme
oktavuohta oktavuhtii oktavuođaide
čalbmeoktavuohta
S-D: blikk:
geahčastat
a
s
ájolaš,
veahkeájolaš
áráskit
IV j
a
geavaheapmi
IV k geavaheapmi geavaheapmái geavahemiide
brutal i ord og
handling; uforsiktig
boasttogeavahus
KN
som lett blir bråsint
disputere
s
digaštallat
KN: føle el vise
KN
deltakelse i sorg
vedvarende tungsinn lossamiella
KN: miste motet og
tiltak pga. stadig
motgang
siva čielggadit,
diagnostiseret,
diagnosa čielggadit
6
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
diagnostisering
sivačielggadeapmi
disharmoni
diskutere
disponert for noe
disputere
dominere
dominerende
disharmoniija
ságastallat
diggidit
eamiveadju juogamasá
diggidit
mihoštallat,
áidnoráđđet
mihoštallalas
oktoráđálaš
drive utukt
dyktig
rohcošit
árjjalaš
dyktig og rask
rivttár
dysfunksjon
døyve
doaibmaváddu
váidudit
dårlig
effektiv
heittot
doaimmalaš
egenkjærlighet
oamiráhkisvuohta
egenrådig
egenrådig (være-)
niddái
nieddádit,
niddádit
iešvuohta
egenskap
IV k čielggadeapmi čielggadeapmái čielggademiide
digaštallat
gč. anlegg
dominerende person
ábas, čeahppi,
skihkalaš
buolut (s.)
KN: dyktig + rask i
sitt arbeid
KN: áidnaváldu:
dom. person
árjjalaš
KN
KN
váidudit: avbøte,
dempe, modifisere
en som er dårlig, veik KN
foretaksom, dyktig,
(om personer)
ábas;
vuoimmálaš;
spáitil; beaktil;
doaibmil;
veaddjil
s
IV j
ráhkisvuohta ráhkisvuhtii ráhkisvuođaide
7
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
egge
oldet
eksplodere
beđđot
elsker, elskerinne
emosjon
energi
elošteaddji
dovdu
árja, álša
energisk
árjjalaš,
áŋgir
buvssaide
nisttiheapmi
enorese
epidemi
epikrise
njoammudávda
epikriisa
epilepsi
ettervern
jámálgandávda,
epilepsiija
nárridit,
hárdit,
návrruhit
divššučuovvoleapmi
evne
se evner
evner (pl.)
áhpit (pl.)
árjjat (pl.)
árjanat (pl.)
návccat (pl.)
erte
noastit, giktalit,
bođđet,
hohkahit,
háhttet
rahtásit (fig.)
hisse opp, agitere.
KN: oppmuntre,
lokke til noe
(fig.): bringes til å
eksplodere av sinne;
få hull ved stikk el
snitt
dovdamuš
, arva, alva,
energiija
álššalaš
beđđot
KN
iver, besluttsomhet
ivrig
s
álššalaš
IV k nisttiheapmi nisttiheapmái nisttihemiide
rohttudávda
sammenfattende
beskrivelse av et
sykdomstilfelle
(på godlynt måte)
s
IV k čuovvoleapmi čuovvoleapmái čuovvolemiide
gádjaleapmi maŋŋá
dálkkodeami
evne til..,
evner + anlegg
8
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
fagkompetanse
fagpersonell
fakter (pl.)
familiekontroll
fágačehppodat
fágabargit (pl.)
láhtat (pl.)
bearašgoziheapmi
familiekonflikt
familiesamtale
familieterapi
familievold
feilstimulering
bearašriidu
bearašságastallan
bearašterapiija
bearašveahkaváldi
boasttuváikkuheapmi
ferdighet
fiende
fiendtlig
fleksibel
flittig
fobi
gálga
vašálaš
vaššái
njuovžil
ealljár
fobiija
dárbmi
fordøye
fordøyelsesbesvær
forebygge
forgjeves
suolbmudit
suolbmudanváttut
eastadit
duššás
sotket
for lukkede dører
dahppagis
formane
neavvut,
bagadit
fágabálvvát
geberder, fakter
bearašdárkkistea
pmi
s
IV k goziheapmi goziheapmái gozihemiide
s
IV k váikkuheapmi váikkuheapmái váikkuhemiide
KN
s
uvenn
aggressiv
mieđis, smiđis
áŋgir, viššal
heađuštit
ihcalassii (KN:
av seg selv, uten
videre, uten
påviselig årsak)
ivrig (i arbeide)
angst, frykt
KN
ballu
KN
forebyggende arbeid
til intet, til ingen
nytte, forgjeves
eastadit, heađuštit
KN, D-S
dahppagas: lukket,
stengt, igjendyttet
tilstand
tilrettevise, påpeke
9
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
fornemme
fornemmelse
fornorsket
fornærmet
fornærmet
fornærmet (en som
lett blir)
fornærmet (bli-)
forpliktet
forsinket utvikling
forsinket
forskjellsbehandling
várohit,
gamus dovdat
gapmu,
sivvu
dáruiduvvan
nirppihan
nippas
nirpi
sivus dovdat
instinkt, anelse,
forutfølelse; teft
furten
a
s
nirppihit (plutselig),
nirppagit
geatnegahtton
njoazes čálgu
áiban
(ii psyk. fága
vuollai)
vealaheapmi
nirpi: en som lett blir
fornærmet, og gir seg
til å furte
v
inf. geatnegahttit
(geatnegahtton)
maŋŋonan
perf.part.
s
forstand
jierbmi
dáidu
forstyrre
árrit
forstyrrelse
árru
muosehuhttit,
vuorjat
muosehuhttin,
vuorjja
forstyrres
forståelse
forsvare seg
forsøke
fortrenge
forutsi
muosehuvvat
áddejupmi
gádjalit, gáhttestit
geahččalit
áŧestit
einnostit
IVk
vealaheapmi vealaheapmái vealahemiide
KN: áibat: bli
forsinket
komme for sent
behandle forskjellig,
diskriminere
sans, kunnskap, fikk
igjen sin
forstandsbruk
hemme, hindre
inf. áibat
erohusmeannudeap
mi
KN, D-S
árrit, muosehuhttit
KN
KN
muosehuvvat
áddejupmi
ipmárdus
i handling
KN, D-S
ovdadit
10
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
forvirret
forvirring
jorbbodan
jorbbodeapmi
fosterforeldre
fosterhjemsplass
biebmováhnemat
biebmoruoktosadji
fraråde
gieššat
gieldit, huigášit
fravær
viiban, vihpan
jávkan
fredelig
muossit
áidalas, ráfálaš,
soabatlaš
fremme
ovddidit
frustrasjon
frustrert (bli-)
frykt
funksjonsforstyrrelse
duššástupmi
duššástuvvat
ballu
dáidovádjitvuohta
funksjonshemmet
doaimmashehttejuvvo
n
doaimmashehttejupmi
eamidárbbut
rumašlaš
rumašváttut (pl.)
funksjonshemning
fysiologisk behov
fysisk
fysiske problemer
(pl.)
følelser (pl.)
følelsesløs
følelsesløs
dovddut (pl.)
gálnnas
garraváimmot
s
IVk
jorbbodeapmi jorbbodeapmái jorbbodemiide
bli forvirret, uorden,
forvirring, virvar
KN inf. jorbbodit,
moivi, seahki
biebmováhnemat
skuvlaviiban
viibat – vestlig uttale,
vihpat – østlig uttale
fraråde noen fra noe, miettaštallat,
overtale noen til å la buoráštit
være
skolefravær
D-S: viibbus
KN
våke over, fremme
en sak, forlange
saken fremmet
duski
duskkastuvvat
s
IV j
bli frustrert, motløs
KN, S-D
ballu
lyte, legemsfeil
KN
fysisk
psykisk
KN
vádjitvuohta vádjitvuhtii vádjitvuođaide
# gáldna
11
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
følsom
føyelig
geberder (pl.)
genitalia
gjenoppleve
god oppførsel
godartet
granske
hearki
rašši, njuoras
mieđamánas
láhtat (pl.), láhtta (sg.)
vuolledábit (pl.)
govddidit millii
buorit meahtalat (pl.) buorit dábit (pl.)
buorrelágáš
guorahallat
suokkardit
grensesette
duđgut
grensesetting
grunnferdigheter
duđgun
vuođđogálga
grunnholdning
gysning
vuođđooaidnu
assegoavdi
vuođđoguoddu
ha omgang med...
fárrudit
servvoštallat
(kom)
habilitere
habiliterings
gruppe
hard
harmoni
veajuidahttit
veajuheaddjit (pl.)
hat
vašši
helsevern
dearvvašvuođasuodjal
us
árrit
goahcat, eastadit
hemme
medgjørlig
fakter
KN
KN
KN
opptreden, adferd
láhtten
D-S: buorrelunddot
undersøke, se nøye
D-S: guorahallat,
på, utforske
iskat
KN: duđgalit: stoppe KN: tukte, mestre
munnen på noen
obj:barn
(m/ord el gjerning)
KN: gálga:
ferdighet, evne
assegoavdái geassit
assegoavddis leat
få gåsehud
ha gåsehud
opptre flere i følge,
ofte misbilligende
brukt
KN
D-S: servvoštallat
veajuiduhttit
garra
harmoniija
soabatvuohta
vašuhus
forsoning,
fredsommelighet
D-S: hármonalaš
KN
D-S suhttu, vašši
árrit
KN
12
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
hemmet adferd
áŧestuvvan meanut
(pl.)
azihis meanut
(pl.)
hemning
easta
árru
hensyn
hensynsløs
deasta
goavvi
hensynsløst
henvise
henvisende instans
henvisning
henvisningsgrunn
dierbbet
čujuhit
čujuheaddji ásahus
čujuhus
čujuhanágga,
čujuhuságga
čujuhusčoahkkin
henvisningsmøte
herde seg
garradit iežas,
garradit váimmu
hjelpeløs
dárpmeheapme
hjemmebesøk
ruovttu galledeapmi
hjerneskade
(ervervet)
hjerneskade
(medfødt)
holde pusten
vuoiŋŋašvahát
hospitering
humør
hospiteren
mokta
“deastta das atnit”
# dierbbes,
dierbi,deastame
ahttun
áŧestuvvat: bli
hemmet, hindret i
noe
hindring, hefte;
forstyrrelse; besvær
”ta hensyn til”
uforsiktig, hensynsløs
i sin adferd
KN
KN
D-S: eastadus
KN
ad.
ohcat
henvist fra
čujuhus
dálkkodeapmái
lágidančoahkkin
buoššudit iežas,
buoššudit
váimmu
árjjaheapme
nanusmahttit,
buoššudit (mek.)
a
s
energiløs,
ubesluttsom
Ivk ? dárpmeheapme dárpmeheapmái dárpmehemiide
IV k galledeapmi galledeapmái galledemiide
vuoiŋŋašvihki
vuoiŋŋahaga doallat
miellaláhki
gomain
i dårlig humør
13
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
hykle
hyperaktiv
hypotese
hysterisk
hysterisk (bli)
guoktilastit,
guoktiluššat
hyperaktiiva
navddus, hypotesa
cáiccas
cáiccáskit
høflighet
hørselshemmet
olmmošvierru
lossagulot
gullovánat
i tide
áiggebále
áiggil
identitet
imitere
imøtekommende
identitehta,
iešvuođadovdu
iešvuođagižžu
áđđestallan,
imitašovdna
áđđestallat
smáđáhkes
imøtekommenhet
vuollegašvuohta
incest
varraheahpat,
inseasta
oktagaslaš
oktagas dikšu,
oktagas terapiija
siejahas
identitetskonflikt
imitasjon
individuell
individuellterapi
infeksjon
nissonolbmo birra
(kvinne)
bli hysterisk,
ubehersket
D-S:
hørselshemming:
gullanváddu S-D:
guluheapme:
tunghørt
i god tid, mens det
ennå er tid; før det
blir for sent
árvvoštallan
KN
KN
KN: áiggebále,
áiggil
identitehtagižžu
D-S: áđđestallan
jievžat
vuollegaš
smáđáhkesvuoh
ta
S-D: vuollegaš: lav,
svak, underdanig,
beskjeden
s
IV j
áđđestallat
D-S: vuollis
vuollágašvuohta vuollegašvuhtii vuollegašvuođaide
varraheahpat
vuolši
14
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
inhabil
initiativ
inkompetent (bli)
inhabiila
álgga
gealbbohuvvat
inkompetent
gealbboheapme
a
innadvendt
oaddi,
urbmi,
urdni
seaŋgapasieanta
sisačálihit
áŋgiruššan
eallju
dikšuičáliheapmi
a
inneliggende pasient
innlegge
innsats
iver
inntaksmøte
inntakssamtale
instinkt
ikke brukbar
bli uduelig, ubrukbar, KN
dårlig, ussel, ikke bli
kompetent
ikke kompetent, ikke KN
brukbar
D-S: dohkálaš
IV k gealbboheapme ?
gealbboheapmái gealbbohemiide
# oattes
# urpmes
# urtnes
innlagt
čálihit dálkkodeapmái
rahčamuš, doaibma
ealljáruššan
s
sivvu
intervensjon
dikšuiságastallan
gapmu,
eamiveadju
váikkuheapmi
intrapsykisk
invalid
miellasiskkáldas
lámis
intrapsykalaš
rámbi
invalidisert
irettesette
lápmon
divskut
bagadit, skuldut
irritabel
duskkas
duskái
IV k čáliheapmi čáliheapmái čálihemiide
yte innsats, ivre
árja
dálkkodeapmái
čáliheapmi,
dálkkodeapmái
dieđihančoahkkin
ha på følelsen,
fornemmelse
s
IV k váikkuheapmi váikkuheapmái váikkuhemiide
KN: vanfør, ufør
D-S: lámesolmmoš,
lápmi, rámbi (s.)
D-S: sivavuloš
være barsk mot (med
kom.)
irritabel (i øyeblikket) KN
15
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
irritert (bli-)
irritasjon
eardašuvvat,
eardahuvvat
duski
irritert
duskkis
isolasjon
isolašuvdna
isolat
isolere seg
eaidagas
eaidat
isolere noen
isolert
eaidadit
eaidanas
ivareta
áimmahuššat
kald
kapasitet
goavis
árja
karakter
luondu
kartlegge
čielggadit
kinestetisk
kinestehtalaš
kjede seg
suivvastuvvat
kjedelig
suivat
kjedsomhet
ahkitvuohta,
suivi
duskkástuvvan,
hiegis, hárpmas,
earddus
earddus, hiegis (streng,
brutal i ord, om
personer)
gretten, intolerant,
utålmodig
giksi
KN: grettenhet
D-S: hárpmas
SD:gierdatmeahttun
isolašuvdna, erren,
skoađas
isolere seg, holde seg isoleret, guđjet,
for seg selv
erret
eaiddat,
oktoealit
váras atnit, atnit
vára, áittardit
eaidanas bearaš
isolert familie
aktoealit
D-S: sierranas
passe, ta seg av
streng, hensynsløs
yteevne
árjanat (pl.),
návccat (pl.)
diđoštit,
oažžut dihtovassii
lihkastagaid ádden
ahkiduššat,
láittastuvvat
ahkit, váigat,
láittas
KN: streng, hard
árja, kapasitehta
D-S: áhppi, nákca
natur; egenhet, vesen, D-S: árvosátni,
sinn, gemytt
sohka
undersøke
KN: bringe til å
čielgat D-S: gártet
sanseinntrykk fra
muskler, sener og
ledd
KN: kjede seg
KN: kjedelig
s
IV j
ahkitvuohta ahkitvuhtii ahkitvuođaide
KN, D-S
16
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
kjærtegne
klappe til
buorránaddat (+ill),
veahcat,
láhkkodit
vađđulit
klient
klikk
divššohas
boavji, doahkki
klima
vuoigŋa
klinikk
divššohat,
klinihkka
klinalaš,
divššar-
klinisk
klynke
luojaidit
komme seg
váhkkasit,
buorránit
gealbu,
kompetanse
dulle med
buštilit, spežžet
slå med noe mykt,
daske
D-S: áššehas
gjeng, et følge
(m/overhode)
(ikke vær)
dálkkohatlaš
divššarmetoda
divššarpedagoga
divššarsosionoma
fuoikut, luoicut
s
gelbbolašvuohta
IV j
kondolerer!
dálkkádat, klimá
KN
D-S: klinihkka
klinisk metode
D-S: klinihkalaš
klinisk pedagog
klinisk sosionom
KN: luodjat/luodjut: KN: kontin av
klynke, jamre seg
verbet
luodjut/luodjat
om en syk
KN: få lindring
kompetanse med
formell eksamen
gelbbolašvuohta gelbbolašvuhtii gelbbolašvuođaide
kompetanseoppbyggi gealboháhkan
ng
kompetanseutvikling gealboviiddideapmi,
gealboovddideapmi
buorránaddat
KN
váldi, vuoibmi
KN
D-S: gealbu,
máhttu,
gelbbolašvuohta
gealbolasiheapmi,
gealbobuorideapmi,
gealbonannen
s
IV k viiddideapmi viiddideapmái viiddidemiide
oassádalan!
oassádattan!
17
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
konflikt
gižžu
riidu
konfliktfylt
konsekvens
riidui
váikkuhus
konsentrasjon
stađđilvuohta
konsentrere seg
stađđat
konsentrert
stađđil
konsulent
áššedovdi
oaivvadeaddji
konsultasjon
konsultašovdna
oaivádeapmi
kontakte
váldit oktavuođa
kontaktevne
kontinuerlig
gulahallannávccat (pl.)
oktilaš, oktilas
klammeri
# riidás
riidu, konflikta,
soahpatmeahttunv
uohta,
vuostelasvuohta
KN
D-S: riidovuloš
virkning, innvirkning váikkuhus
D-S: konsekveansa,
čuozahus,
váikkuhus
stađđat vearbbas
ha sinnsro, gi seg tid
til å
av v. stađđat,
som har lett for å
finne seg til rette
boađus,
čuovvumuš
konsentrašuvdn
a
s
IV j
stađđilvuohta stađđilvuhtii stađđilvuođaide
oaivvadeapmi,
ráđđádallan
vuodjut,
čoahkkanit
KN
D-S:
čoahkáiduvvon,
guovdilaston
bagadalli,
konsuleanta,
oaivadeaddji
ráđđejearran
D-S: ráđđádallan,
konsultašuvdna,
ráđđeohcan,
bagadeapmi
D-S:
oktavuođaváldit
D-S:
heaittekeahttá,
joatki, oktilaš
18
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
kontinuitet
oktilisvuohta
kopiere
krampe
áđđet
geasáhat
krangel
kreativ
kreativitet
diggi
hutkái
hutkáivuohta
nákkáhallan
hutkkálaš
hutki
kriminalitet
krise
vearredahku
heahtedilli
roassu
kriterium
1. kritisk
2. kritisk
3. kritisk
eaktu, kriteriija
1. mearrideaddji
2. duođalaš, várálaš
3. ránto/rántui,
moaitálas/moaitevaš
bistevaš,
guhkilmas/guhkálmas
gámput (kom)
kronisk
kunne måle seg med
langsint
legemsfeil
lese- og skriveevner
lese- og
skrivefunksjon
sitnái
liitu
lohkan- ja
čállinnávccat (pl.)
lohkan- ja
čállindoaibma
joatkevaš
s
IV j
oktilisvuohta oktilisvuhtii oktilisvuođaide
D-S: bisánkeahtes
mannolat,
joatkevašvuohta,
ovttalašvuohta
(herme etter, imitere)
suotnageasáhat
s
IV j
hutkáivuohta hutkáivuhtii hutkáivuođaide
klausul, vilkår
2. omd.
duođalaš/várálaš dilli
2. for eksempel
kritisk tilstand
3. nøye, (bevisst)
kunne hamle opp
mot
KN: 2. –trekning, strekk
D-S: gižžu, nággu
KN: kløktig, rådsnar
D-S: hábmennákca,
luovvannákca,
luovvalasvuohta
vearredahku
heahtedilli
D-S: heahti
eaktu
D-S: kritihkalaš,
ránto, rántui,
moaitálas
D-S: bissovaš,
guhkálmas
KN
lohkan- ja
čállinfunkšovdn
a
19
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
lese- og
skrivevansker
lohkan- ja
čállinváttisvuođat (pl.)
lidelse
gillámuš
likeglad (bli-)
suohppádit
likeglad
likegyldig
berošmeahttun
fuolaheapme
fuollameahttun
a
s
likegyldighet
fuollameahttunvuohta fuolahisvuohta
s
livsførsel
livlig
eallingeardi
gilši (s.)
livskvalitet
livsopphold
livsproblemer
livssituasjon
eallinárvu
eallinbirgejupmi
eallinnoađit
eallindilli
lokke
oasuhit
lunefull
luoktu a.
luoktu s.
lihkostuvvat
lykkes
s
IV j
váttisvuođat (pl.):
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
biidnu, sivva,
váddu
v
IV k fuolaheapme fuolaheapmái fuolahemiide
IV j fuollameahttunvuoh
ta fuollameahttunvuhti
ifuollameahttunvuođ
aide
(ofte rel.)
KN
gi seg over, gi
pokker, bli likeglad
KN
uvøren, skjødesløs,
likegyldig
D-S: skilaheapme
KN
D-S
gilššas (a.),
virkui
en som er kvikk og
livlig
KN: liv og levnet
KN
birgejupmi
eallindilálašvuoh
ta
giktit, giktalit,
noastit,
noastalit,
doalvvuhit,
oldet, oalgguhit,
dájuhit
# luovttus
forlokke (til noe),
lokke, narre (noen
med seg)
D-S:
eallindilálašvuođat
vadjat
KN
D-S: oasuhit
ugrei, lunefull
(subj./adj.)
D-S: hoavrái,
luktui, luoktu
20
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
lyte
lytte oppmerksomt
liitu
bealljeskaddarastit
vihki, váŋka
lyte, legemsfeil
(snu øret til og) lytte
oppmerksomt
kunnskap, innsikt
áhpit (pl): krefter
lærdom
læreevner (pl.)
oahppu
oahppanáhpit (pl.)
lærevanske
lærevillig
mareritt
oahppanváttisvuohta
oahppil
deattán: m
s
mareritt (ha-)
deddot
v
matt
medgjørlig
medlidenhet
viesas
mieđamánas
árkkálmastinvuohta
a
a
s
menneskelig natur
mental
minoritetskultur
olbmo luondu
miella-, mentála
unnitlogukultuvra,
minoritehtakultuvra
minske
váidudit,
unnidit
oahppannávccat
(pl.)
árkkášeapmi
vátnudit
IV j
árkkálmastinvuohta
- árkkálmastinvuhtii
árkkálmastinvuođai
de
KN
KN
KN, D-S
D-S:
oahppannávccat
godt hode
trykkende
fornemmelse,
mareritt
KN
KN
(litt) trett og matt
føyelig
KN
KN
KN: miskunnhet
mielalaš
D-S: uhcitlogu,
unnitlogu,
minoritehta
kultuvra
gč. váidut – KN: avta váidudit
i styrke (om vind, ild, D-S: binnudit,
smerte), dempes; bli geahpedit,
beroliget
smávvut, skollat,
vátnudit
21
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
minske i styrke
staigat
mishandle
mislike
illastit, illástit
nimmorit
mislykkes
mislykket
mistrivsel
guoržuluvvot,
eahpelihkostuvvat
eahpelihkostuvvan
láittasvuohta
misunne
gáđaštit
misunnelig
gáđaš
misunnelse
gáđašvuohta
mobbe
givssidit
modenhet
rávisvuohta
modig
roastil
motgang
motløs
vuostegieđageavat
šlundi
motløs (bli)
šlundut
s
IV j
láittasvuohta láittasvuhtii láittasvuođaide
mus lea láittas
minske i heftighet
staigat
(om sykdom, smerte;
Kt også om vær,
vind)
illástit
gi uttrykk for at man
er misfornøyd med
noe
guržu, guoržu:
D-S: filtet
ulykkesfugl
D-S: heahttái
vantrivsel,
kjedsomhet
gáđaštit, buorahit,
buorášit
D-S: riiska,
utnoheapme, gáđaš
s
IV j
gáđašvuohta gáđašvuhtii gáđašvuođaide
s
IV j
rávisvuohta rávisvuhtii rávisvuođaide
bieguhit,
mobbet
arvil, jállu,
duostil
vásttus
skurtnjas,
skurvvas
skurtnjagit
KN
motfallen, matt
miste motet og alt
tiltak
KN
KN
KN
22
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
motløshet
dorvvuhisvuohta
skurdnji
motsi
dusttodit
munter
gilši (s.)
murre
aiggirdit, huiggirdit
møte
narkotika
čoahkkin
narkomirko,
narkotihkka
narkotikamisbruker
nevrose
nervøs (bli)
narkogeavaheaddji
nevrosa
ráttástuvvat
nervøs (være-)
nettverk
ravžut
fierpmádat
non-verbalimitasjon
normalreaksjon
nærtagende
sánehis
áđestallan/áddestallan
dábálaš reakšuvdna
hearki
njuoras
nøle
vuordit
s
IV j
dorvvohisvuohta dorvvohisvuhtii dorvvohisvuođaide
it galgga dusttodit mu
gilššas (a.)
mangel på tillit;
motløshet, mismot
KN
du må ikke motsi
meg (eller blande deg
i hva jeg sier)
en som er kvikk og
livlig
gi uforståelige,
uartikulerte lyder fra
seg
S-D: dusttodit
návddašanmirk
o,
gárihuhttimirko
leabuhuvvat,
jierástuvvat,
leabuhuvvat
v
šaddat váccáhagaide,
báhkkanaddat
bli, være nervøs, bli
alterert
KN
KN: aigirdit,
(h)uiggirdit (synge,
nynne stygt) S-D:
aiget – skvatre,
huiggirdit – skråle,
nynne falskt
čoahkkin
D-S: narkotihkka,
narkomirku
ráttástuvvat,
jierásnuvvat,
báhkkanaddat,
leabuhuvvat
v
fierpmádat,
dorvofierpmádat
guoktilastit,
guoktiluššat
som tåler lite, svak,
skjør, følsom
tvile
D-S:
hearddoheapme
23
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
observere
omgangskrets
omsorg
dárkut
servvoštallanguoimmi
t (pl.)
áimmahuššan
ávvir, fuolla,
ovddasmoraš
omsorg (ha)
áimmahuššat
omsorgsevne
áimmahuššannávccat
(pl.)
fuolahisvuohta
se fleksibel
gč. fleksibel
bahálágáš
álbaniektu
bearráigeahččat,
čuovvolit
bearráigeahčču,
čuovvoleapmi
čuovvolandikšu
omsorgssvikt
omstillingsdyktig
ondartet
ondskapsfull
oppfølge
oppfølging
oppfølgingsbehandli
ng
oppføre
oppførsel
oppleve
opplevelse
oppmuntre
oppmuntrende
opprinnelig
feret, láhttet
meahtalat
vásihit
vásihus, vásáhus
movttiidahttit
movttiidahtti
álgovuđolaš, eami-,
vuođđo-
iaktta, undersøke
”son áimmahušái
fuolalaččat su
mánáidis”
”han hadde omsorg
for sine barn”
ta vare på, ha omsorg
for
dárkut
fuolaheapmi,
fuolahus,
ovddasmoraš, ávvir
KN
fleksibel
KN
gozihit
goziheapmi
D-S: čuovvoleapmi
láhtat (sg.),
láhttagat (pl.)
muosáhit
muosáhus
D-S: ealageardi,
geavahus, láhtten
v
s
D-S: vásáhus
(ros), motiverende
álgovuolgga
D-S: álgo-, vuođđo-
24
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
oppskaket
ráttástuvvan
oppskaket
oppsøke
opptatt
jierásmuvvan,
jierásnuvvan,
jierástuvvan
ráttástuvvat,
jierásnuvvat,
jierásmuvvat,
jierástuvvat
ohcat
diliheapme
optimist
ordforråd
optimista
sátneriggodat
original
eamiviđa
overanstrenge seg
gievdat,
barggástuvvat
overanstrengt
barggástuvvan,
gievdan
overfalle
se angripe, gč. angripe
overgrep
overleve
veahkaváldi
ceavzit,
seailut,
dearvan beassat
vákšut
oppskaket (bli)
overvåke
alterert, nervøs
ráttástuvvat
KN
a
v
bli oppskaket, bli
alterert av glede/
iver/ forskrekkelse
a
ubeleilig; som er
travelt opptatt;
stundesløs, vilter
jierásnuvvat,
jierástuvvat
KN
a
álgoviđa,
álgoálgu
heakkas
beassat
opprinnelig
D-S: sátnelohku,
sátnerádju
S-D: eami-:
medfødt, ur- -viđá:
-tilstand
KN
bli utmast,
overanstrengt, få mer
enn nok av et arbeide
pga. mye arbeid
KN: barggastuvvat:
1. miste arb.lysten
pga
overanstrengelse
D-S: gievddas
plutselig overfalle,
KN, D-S
angripe
veahkaváldi
heakkas beassat,
ceavzit
D-S: seailut
bese, se nøye på noe KN
25
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
par
bárra, párra
parterapi
guimmešterapiija
partner
partnerskapsloven
persepsjon
guoibmi
guimmešvuođaláhka
persepšuvdna
personalmøte
personlig
pessimist
plage (s)
bargiidčoahkkin
persovnnalaš
pessimista
váivi
plage (v)
plages
váivvidit
giksašuvvat,
giksahuvvat
dikšut
geatnegasvuohta
pleie
plikt
pliktig
posttraumatisk
stressreaksjon
prestasjonsnivå
prestasjonsangst
geatnegas
posttraumátalaš
stressareakšuvdna
nákcenmuddu,
nákcendássi
olahusballu
guimmežat (agat) (pl.)
bárradikšun,
bárraterapiija,
guimmešdikšu
ektefeller, samboere
áddejupmi, áddendáidu persepsjon: (lat.)
fornemmelse,
oppfatning av
sanseinntrykk
D-S: bárra, párra
persepšuvdna
D-S: peršuvnnalaš
giksi,
váivvádus
givssidit
váivašuvvat,
váivahuvvat
nød, besvær
s
IV j
geatnegasvuohta geatnegasvuhtii geatnegasvuođaide
å plage
KN: plage, besvære
plages, pines, ha stort buozahit, bálgat
besvær
KN
buozahit, dikšut
geatnegasvuohta
KN
forpliktet, pliktig til
KN
olahusmuddu
26
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
prestasjon
nákcen, olaheapmi
s
II e
nákcen - nákcemii nákcemiidda
D-S: juvssus,
máidnodahku,
olahus
IV k olaheapmi olaheapmái olahemiide
primær
eami-
primærkommune
ruovttugielda,
ruovttusuohkan
váldogulahalli
váttisvuohta
primærkontakt
problem
problematikk
profesjonalitet
gažaldagat (pl.),
čuolmmat (pl.)
ámmátvuohta
profesjonell
profesjon
prøve
ámmátlaš
ámmátčehppodat
geahččalit
prøve
psyke
psykiatri
iskkus
miella
psykiatriija
psykiatrisk
psykisk
psykiatralaš
psykalaš
primára,
vuođđo-,
álgoviđa
váddu
D-S:
álgovuolggalaš
s
IV j
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
problemer
m/konsentrasjon og
hukommelse
s
IV j
ámmátvuohta ámmátvuhtii ámmátvuođaide
fagkompetanse
virgečehppodat
v
forsøke
D-S: geahččalit,
hivvehallat, iskat
s
mielladilli
miellasivaid
dálkun/(oahppa
)
miellabuozalmasvuođai
d dálkun,
miellabuhcciid
dálkkodeapmi
millii gulli, mielalaš,
vuoiŋŋanávccalaš
D-S: psykalaš (adj);
psykalaččat (adv)
27
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
psykisk forstyrrelse
psykavuorjja
psykiske
plager/problemer,
vansker
psykaváttisvuođat
(pl.)
psykisk lidelse
psykagiksi
psykisk helsevern
psykomotorisk
psykadearvvašvuođad
oaibma
miellabuohcci
mielladilli
miella traumat (pl.),
miellajorbbodea
mit (pl.)
mielladávggut (pl.)
miella- ja rumaš-
psykososial
miella- ja sosiála-
psykotisk
pådrive
miellaváillat
hoahpuhit, hobehit,
hoahppuhit,
hoahpohit
hoahpuheaddji,
hoahppuheaddji
čalbmáičuohcci
psykisk syk
psykisk tilstand
psykiske traumer
pådriver
påfallende
s
IV j
váttisvuođat (pl.):
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
miella jorbbodeapmi,
lossa miellanoađit,
mielladearvvašvuohta
miellabuozalmasvuođat
heajos
mielladearvvašvuohta,
miellaváttut (heajos
mielladilli, heajos
mielat, mielladilleváttut
mielladávggut,
mielladillenoađit)
anildit mielaiguin
miella- ja rumaš váttut/ psykomotoriske
gillámušat
sykdommer/ vansker
miella ja
olmmošgaskavuođaid
dávggut
sinnsforvirret
v
s
a
S-D:
hoahpuhit/hobehit
: påskynde, forsere
láidesteaddji
S-D: iøyenfallende
D-S: mearkkašahtti
28
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
påkjenning
dávggut (pl.)
s
pålitelig
oskkáldas
luohtehahtti
a
påskynde
pårørende
påvirke
se pådrive
oapmahaš
váikkuhit
lagamuš
v
s
v
påvirke
niktit
v
påvirket
raserianfall (få-)
oaivvis
stuimmáskit
a
v
raserianfall
stuimmáskeapmi,
s
moaráskeapmi
rastløs
leabuheapme
reagere
reageret
reaksjon
čuozáhat, reakšovdna
få rede på
diehtevassii oažžut,
diehttevassii oažžut
virppas, virpi,
šuđggas, šuđas,
stađuheapme
a
v
dávgu geavahuvvo
dábálaččat pl. hámis
dán oktavuođas –
dávggut
S-D: oskkáldas:
pålitelig, trofast
D-S: virttis, ávdái
lokke, påvirke til
godt el vondt
av rusmidler
oapmahaš
báidnit
D-S: čuohcit,
váikkuhit
báidnit
KN
KN: komme i gang
med å bråke, å lage
røre, begynne med
tumult
IV k stuimmáskeapmi stuimmáskeapmái stuimmáskemiide
IV k moaráskeapmi moaráskeapmái moaráskemiide
IV k leabuheapme ?
leabuheapmái leabuhemiide
diliheapme,
mášoheapme
atnit bahán/buorren
reagere negativt/pos
få rede på, redegjøre
KN: svært urolig,
helt rastløs
juolehas ?
D-S: láhttet,
reageret
reakšuvdna
KN
29
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
redskap
refleks
registrere
reaidu
refleksa
logahallat; registreret
rehabilitere
rekruttere
reservert (person)
respekt
veajuidahttit
oččodit, rekruteret
njáigu
se også innadvendt
huvda
respektere
respektløs
doahttalit
huvddaheapme
ii doahttal
ressurser (pl.)
veahkkevárit (pl.)
árjánat/árja
retardasjon
bázahallan,
retardašovdna
retningsgivende
revitalisere
rolig (tilstand)
čujuheaddji
ođđasisealáskahttit
muossit , lotkat
rolig (om person)
loavddis, lotkat,
muossit
loŧkkodit
rolig (bli)
rusrelatert
rus
(ressurser)
bierggas, biergasat
refleksa
logahallat;
registreret
máhcahit veajuide
(h)udju, urbmi,
urdni
gárrendillái guoski,
gárrendillái guoskevaš
gárrendilli
gievvu,
oaivvesvuohta
forlegen, blyg person
a
a
v
# muossidis, loaittos
(loaittot = loaitui =
pred.) (loaittot
lotkolaš áigi)
loavddes olmmoš,
mášolaš
respekt (især hos
hunder, og lignende
også hos barn)
ta hensyn til, adlyde
egenrådig, som ikke
tar imot tukt; svært
uskikkelig
besluttsomhet,
energi, iver
skoleretard –
hemmet,
tilbakestående
KN
áktet, doahttalit
KN
veahkkevárri
luondduriggodagat
rolig, fredelig,
stillferdig (om sted,
tid, personer)
KN
siivvožit
loavdi: rolig
menneske, stillferdig
bli rolig, stille,
avslappet, beroliges
KN
KN
D-S: gárrendilli,
juhkanvuohta
30
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
rusbehandling
gárrendili
dálkkodeapmi
ruset
gárremiin (lok. pl.)
rusforum
gárrenvuođaforum
rusmiddel
gárihuhttinmirko /rku, gárrenmirko, -rku
gárihuhttinmirkogeav mirkogeavaheap
aheapmi
mi,
gárrenmirkogea
vaheapmi
mirkogeavaheaddji
gárihuhttinmirk
ogeavaheaddji,
gárrenmirkogea
vaheaddji
geavaheddjiidfuolahus
gárihuhttinmirkogeav mirkogeavaheap
aheapmi
mi,
gárrenmirkogea
vaheapmi
mirkováttisvuođat
mirkováttut
rusmiddelbruk
rusmiddelmisbruker
rusomsorg
rusmisbruk
rusproblem
rusproblematikk
rusvern
rusvernsektor
s
IV k dálkkodeapmi dálkkodeapmái dálkkodemiide
gárrendilis,
oaivvis,
oaivvážis,
gárrenoaivvis
beruset, se beruset
čoahkkaneapmi
gárrendili birra,
čoahkkinastit gárrendili
birra
-rkkos
IV k geavaheapmi geavaheapmái geavahemiide
rusmisbruker
s
IV k geavaheapmi geavaheapmái geavahemiide
s
IV j
váttisvuođat (pl.):
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
Rusproblemer,
rusbruk,
rusmiddelbruk/problem
gárrendillegažaldagat
gárrendilleeastadus
gárrendilleeastadussu
orgi
31
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
røpe
iktit,
dovddáhit
råd
oaivadus
neava, ráva
komme fram med,
røpe (ofte
m/nektelse)
veiledning
råde
oaivadit
rávvet, naevvut
gi råd og veiledning
råde en fra noe
saklig
samboende
samboer
gieššat, mieddut,
miettaštallat, huigášit
áššái
ovttasássi, ovttasorru
ovttasássi, ovttasorru
samliv
samordne
ovttaseallin
ovttastahttit
samspillforstyrrelse
sansemessig
sansemotorisk
sanser (pl.)
ovttasdoaibmanárru
dovddalaš
dovddamotoralaš
dovdda: dovdagat
se
geahččat, oaidnit
seksual-
oačči-, seksuála,
himolaš
oaččihimut (pl.)
himut (pl.)
spiehkasteaddji himut spiehkasteaddji
(pl.)
oaččihimut (pl.)
seksualdrift
seksuelt avvik
”bággu lei iktit guoli”
tysse på
KN
ráđđi
KN
KAN
D-S: mieđđut,
neavvut, nuktalit,
oaivvadit, ráđđet,
rávvet
KN
pålitelig, nøyaktig
muddet
tilpasse, tillempe,
forene
olbmo 5 dovddu
eahpedábálaš
oaččihimut ja árut
ássanguoibmi,
elošteaddji,
eallinguoibmi
D-S: ovttaseallin
ovttastahttit
(dovdagat)
D-S: áicu, áiccan
KN
D-S: čuovggahit,
geahččat, oaidnit,
vákšostit
KN: kjød
seksuelle avvik og
forstyrrelse
32
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
seksuelt overgrep
selvhevdelse
selvmord
selvrådig
rohcošeapmi
ieščuoččuheapmi
iešsorbmen
iešoaiválaš
sengeliggende
sengeliggende pasient
sengeliggende, stadig,
alv. syk
senil dement
seaŋggabuorri
seaŋgabuohcci
seaŋggabuorri
seaŋgagalbmi
hovkiduvvan
homahuvvan
senil demens
hovkideapmi
separasjon
sierraneapmi,
separašuvdna
heaigu, miellaheaigu,
seahkedilis
seahkidit
seahkedilli,
mielladávda,
seahkáneapmi
sinnsforvirret
sinnsforvirret (være)
sinnssykdom
sinnssyk person
sint (bli)
sivilstand
sjalusi
sjalu (være)
miellaváillat,
miellavádjit
vašáskit, suhttat,
hárbmat
siviiladilli
lolaheapmi,
balaheapmi
iešráđálaš,
iešoaivvástalli
senil
D-S: hoavkkas
sierraneapmi,
separašuvdna
s
IV k seahkáneapmi seahkáneapmái seahkánemiide
KN
s
IV k lolaheapmi lolaheapmái lolahemiide
balaheapmi balaheapmái balahemiide
siviilaseahtu
D-S:
balahahkesvuohta,
lolaheapmi, lollu
lollat, lolahit, balahit
33
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
sjel
sjelelig
sjenert
sjikanere
sjokk
siellu
silolaš
udju, hudju, uidni,
njáigu
skudnet
hirbma
skade
skade
skade seg
sivva
vahát
roasmmohuvvat
skjebne
vuorbi
skjelett
skjelettskader
skjelve
skjule noe
skjule
skolefravær
dákteriggi
dáktevigit (pl.)
doarggistit
beaitit
davkat, čiehkat
gč. fravær
sky
skyldfølelse (ha)
skynde på
slapp
árgi, uidni
sivahallat iežas,
sivalažžan dovdat
hobehit, hoahpuhit
viesas
sløv
gájálgan, viesas
sløv (bli)
gájálgit
váddu
s
s
religiøst
KN
sjokkreaksjon
D-S: hirbma,
šohkka
vahát
KN
om personer
om ting
skade seg alvorlig
(brekke arm, hugge
seg etc.)
tilstand, forfatning;
kår
KN
KN
roaiskovigit (pl.)
čiegadit
KN: oarj.; viibat,
nuort. vihpat –
utebli
gč. maid sjenert
KN
KN
KN
KN
purre; oppfordre
KN
svært svak, tynn,
KN
innholdsløs; slapp og
doven
gå i barndommen, bli KN
sanseløs, sløv
viessat
34
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
smekke
buštit
fike til, tukte
korporlig
smerte
smertefull
bávččas
gujis
snarsint
buošši
svært smertefull (om
ytre skade og om
operasjon)
om kvinner
snarsint
boarka
om menn
sosial stand og
stilling
sosiála seahtu
sosialt nettverk
sovemedisin
spelemmet
spennende
spiseforstyrrelse
spisskompetanse
dorvofierpmádat
nohkkadandálkkas
deašši
čearggus
borranváddu
erenoamaš
gelbbolašvuohta
språkutvikling
giellaovdáneapmi
s
språkvansker
giellaváttisvuođat
s
stabil
bistevaš
stabil
stabilisere seg
stáđis
stáđásmit,
stáđásnuvvat
# gujisis (ikke særlig
smertefull = lotkolaš
dávda (váibmu)
sojahanovdamearkkat:
alla seađus, sehtui
geahččat
s
bávččas, borahat
KN
D-S: bávččas,
gihppui
KN: arg, snarsint
(om kvinner,
hundyr)
KN: barsk, hård,
snarsint (om menn)
KN
spelemmet, veik
KN
KN
borranváddu
varig, vedholdende
KN
person
KN
dásset
IV j
gelbbolašvuohta gelbbolašvuhtii gelbbolašvuođaide
IV k ovdáneapmi ovdáneapmái ovdánemiide
IV j váttisvuođat (pl.):
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
bissovaš, dásset,
starga
a
byrd, herkomst
KN
olmmoš
35
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
standhaftig
ceaggái
stille (bli)
stille
stille
stille
loŧkut, jaskkodit,
loŧkkodit
loŧkadit, loaŧkadit
loŧka, loaŧka
loaitu
stillferdig
stilne
stimulans
stimulere
loavdi
lotkkihit
vahkadus
virkkusmahttit
stimulering
stoffmisbruker
straks
streng
stressreaksjon
stresse
strev
studere
stum
vahkadus
mirkogeavaheaddji
rábášnaga
garas
huššaváikkuhus
huššat
rakŋu, gimbbal
suokkardit
gielaheapmi
stø
stáđis
støtt
suicidalfare
svikefull
stáđđásit
iešsorbmenvárra
behtolaš
KN
D-S: ceavzil
v
ad
a
jaskeslunddot,
loavddet
# loaittos
# loavddes
loatkkehit
bli rolig, stille,
avslappet, beroliges
på stille og rolig måte KN: (adv.)
KN
(om person)
D-S: jaskeslunddot,
loavdi
KN
KN
vahkadit
KN: virkudit:
kvikne til, bli
livligere
arvvusmahttin
oppmuntring
før det glemmes
goavis
a
ad
IV k gielaheapmi gielaheapmái gielahemiide
KN
KN
KN
KN
KN
KN
gielaheapme (adj)
utforske, granske
som har mistet
mælet, mangel på
språk
stadig (om personer), KN
pålitelig
jevnt, regelmessig
KN
36
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
svimmel
oaivejorgásis leat
sykdom
buozanvuohta
sykdom
sykdom
váddu
sogaváddu, sogavihki,
sogabearri
sykelig utseende
skuoivvas
sykelig blek
goavššas
symptom
dávdamearka
sørge for
søvnforstyrrelse
áittardit, fuolahit,
hoidát, hoitát
nagirváttisvuođat (pl.)
sår (bli)
sárjašuvvat
sårbar
njuoras
såre
sárjádit, soardit,
loavkašuhttit
gujis, loavkašuhtti,
bávččagahtti
sárji
sårende
sårhet
oaivi jorrá
vihki, dávda
s
IV j
D-S: svimle: leat
oaivejorgásis,
svimmelhet:
oaivejorran,
oaivejorggis
vuohta - vuhtii vuođaide
legemlig
arvelig, slektssykdom KN: sogaváddu:
sykdom som følger
slekten
med sykelig utseende, KN
svært blek og mager
a
dávdamearka,
dovdomearka,
symptoma
moraštit, omardit
KN
áittar munnje muoraid
s
IV j
váttisvuođat (pl.):
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
bli sår, øm, begynne
å føles smerte i (subj.
øye, øynene)
mild, øm, bløthjertet,
medlidende
rašši, hearki
# gujisis
boahkku (s.)
KN
KN
D-S: hearki,
njuoras
smerte (smerte, føles KN
svie)
KN
KN
37
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
ta feil av
eadjit
ta seg sammen
ta vare på
oaittáskit
áimmahuššat
takle
hálddašit, birgehallat
taktil persepsjon
taktiila persepšuvdna
talefeil
dadjanváttisvuohta
talevanske
hállanváttisvuohta
taus
team
telefonsamtale
terapeut
terapi
jávoheapme
bargojoavku
telefonságastallan
dálkkodeaddji,
terapevta
terapiija
test
iskkus
tilbaketrukket
tilfredsstille
eaiddas
árjjidit
tilhørighet
gullevašvuohta
”edjen du Pieran”
áimmahuššat
fuolalaččat, máná
áittardit
dovdandáidu
hupmanváttisvu
ohta
s
IV j
s
IV j
”tok deg for Per”
KN: ta feil av noen,
telle feil
KN
gárbmudit
KN
(til arbeide)
ha omsorg for (ha
omsorg for ting som
tilhører andre, opptre
som eiermann, sørge
for noe)
kunne rå med, klare å KN
gjøre noe
leks.: persepsjon:
persepšuvdna
(lat.) fornemmelse,
oppfatning av
sanseinntrykk
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
a
KN
-terapevta
dálkkodeapmi
iskan,
iskkadeapmi,
geahččaleapmi
eaidanan,
duhtadit
iskkus
”galggat dan máná
árjjidit”
rievdadit ped.-psyk.
listtus !!!
”du skal stille barnet
tilfreds”
árjjidit
KN: stille tilfreds
38
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
tillit
oskál
luohttámuš
tilpasning
sajáiduvvan,
sajáideapmi
mudden,
heiveheapmi,
heivehus,
vuogáideapmi,
vuogáidus
tilpasningsvansker
sajáiduvvanváttisvuođ
at (pl.)
tilpasse
tilpasse seg
sajáiduhttit, heivehit
sajáiduvvat
tilrettelegge
tilrettevise
lágidit
cuiggodit
tilsynslege
bearráigeahčči
.
doavttir
laskat
lassánit, ovdánit
smáđáhkis (olmmoš),
geasuheaddji
niddái, ceaggái
niddadit, ceakkastallat
mielladávggut (pl.)
tilta
tiltalende
trassig
trassig (være)
traume/trauma
oskála atnit vielljasis
du oskálii
oskkáldas
oskkáldasmeahttun
oskkáldasvuohta
oskkildit
= ha tillit
= stole på deg
= pålitelig, trofast
= upålitelig
= pålitelighet
= våge å.. overgi i
ens varetekt
D-S:
muddeheapmi,
heiveheapmi
s
s
D-S: luohttámuš,
dorvvolašvuohta,
oadjebasvuohta
IV k sajáideapmi sajáideapmái sajáidemiide
IV j váttisvuođat (pl.):
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
proseassa - produkta
heivehit
láhčit
om personer
lágidit dilálašvuođaid
hyggelig, om pers.
# niddás
egenrådig
egenrådig
følelsesmessig sjokk
heivehit
D-S: čáhkadaddat,
čáhkadit,
guoskadit,
gustohit, heivehit,
muddet, soabahit
D-S: láhčit
cuiggodit
KN
KN
KN
KN
KN
39
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
trekk
trekk
trenge seg på
tristhet
hápmi
dovdomearka
áŧestit
váivi
trist
trist (bli, være)
trivsel
troverdig
healli, váivvis
heallut
loaktin, seatnin
jáhkehahtti
trygg og rolig
trygg og sikker
trygg og pålitelig
mášolaš
oadjebas
oskál
trygghet
oadjebasvuohta
tvangstrekk
bággomearkkat (pl.)
tvangsvedtak
tvil
tvile (betvile)
bággenmearrádus
eahpádus
eahpidit,
guoktálastit,
guovttádastit
dohkketmeahttun
uakseptabel
meannu
oppførsel
uforetaksom og matt skurtnjas, skurdnjái
ufornuftig
oaivveheapme,
jierpmeheapme
(ytre)
(indre)
lossesmiella,
heardu
s
depresjon
a
v
trist til mote
bli trist til mote
s
IV j
váttisvuohta váttisvuhtii váttisvuođaide
eavddašeapmi
eavdit
IV k oaivveheapme ?
oaivveheapmái oaivvehemiide
jierpmeheapme jierpmeheapmái jierpmehemiide
KN
KN: plage, besvær,
plagsom
KN
KN
čálgu
D-S: troverdig:
jáhkehahtti
KN
KN
KN: oskál: tillit;
oskáldas: pålitelig,
trofast
sikkerhet
”eavddán dien
duohtan“
a
hápmi
tvile på, ”tviler på om
det er sant”
(med f.eks. penger)
D-S:
sealggaheapmi
KN: uforstandig,
ukyndig
40
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
uforstandig
ugrei (være)
dáidemeahttun
luoktudit
uhell
vásttus, bárti
ukonsentrert
stađuheapme,
mášuheapme
ulempe
árru, hehttehus
ulykke
lihkohisvuohta
s
ulykkelig
lihkuheapme,
oaseheapme
a
umedgjørlig
ceaggái, gággat
undersøke
undersøkelse
diđoštit
diđošteapmi
unnskyldning
ágga
unnskylde
ággadit, bealuštit,
šállošit, ii logahallat
(nekt.)
garválas, beasadahkes ággái
ávvirmeahttun
unnvikende
uoppmerksom
(mindre alvorlig)
motgang
a
IV k stađuheapme ?
stađuheapmái stađuhemiide
# stađuhis
KN: som ikke har
ro på seg
KN
D-S: hehttehus,
váivvádus, maŋŋu
lihkohisvuohta
KN
D-S: bárti, roassu
KN
D-S: iluheapme,
lihkoheapme
IV j
lihkohisvuohta lihkohisvuhtii lihkohisvuođaide
IV k lihkoheapme ?
lihkoheapmái lihkohemiide
oaseheapme oaseheapmái oasehemiide
påståelig, trossig
(en sak)
s
KN
D-S: seahkkái,
soras
KN
IV k diđošteapmi diđošteapmái diđoštemiide
D-S: garggas,
gággat
iskat, guorahallat
dutkan,
iskkadeami
finner på
unnskyldning
unnskylde, komme
m/u.
ágga
D-S: bealuštit,
mohkastit
skjødesløs
ávvirmeahttun
41
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
s
IV j
ávvirmeahttunvuoht
aávvirmeahttunvuhtii
ávvirmeahttunvuođ
aide
uoppmerksomhet
ávvirmeahttunvuohta fuollameahttunv
uohta
upålitelig
oskkáldasmeahttun,
behtolaš
urolig
muoseheapme,
lotkatmeahttun,
leabuheapme,
stađuheapme
urolig (være)
vileštit
urolige
uroliges
usjenert
vuorjat
vuorjahuvvat
roahkkat
ustabil
stáđismeahttun
a
IV k stađuheapme stađuheapmái stađuhemiide
ustabilitet
stáđismeahttunvuohta
s
IV j
ustadig
stáđismeahttun
utagere
utagerende
utdanning
meannudit
menodahkes
oahppu
vilššas
dássetmeahttun
a
IV k muoseheapme muoseheapmái muosehemiide
IV k
leabuheapme leabuheapmái leabuhemiide
vuohta - vuhtii vuođaide
D-S: behtolaš,
dárkilmeahttun,
julggaheapme,
oskkáldasmeahttun
KN:
muoseheapme:
som ikke får fred
og ro, urolig, som
forårsaker uro
lotkatmeahttun:
urolig
KN vileštit: vise seg
svært urolig
hoavis, ii stađa
(om person) djerv,
D-S: jolgat
frimodig, uforferdet
KN: som ikke har ro D-S:
på seg
bissomeahttun,
stáđismeahttun
dovdduid
dássehisvuohta
uregelmessig, ustabil
D-S: bállir,
bissomeahttun,
jorri
42
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
utebli fra noe
viibat
viibat čoahkkimis:
forfall, utebli fra møtet
utforske
utholdende
diđoštit
máššil, givvi
utilstrekkelig
gámpuheapme
utløse
utrede
luvvet
gálgat
utredning
čielggadeapmi
utsette
utskriving
áibadit
olggosčáliheapmi
utstyr
reaiddut (pl.)
utstøtt (bli)
utvikle seg
olgguštuvvat
čálgat
barns utvikling
utvikles
(tidlig) utviklet
ovdánit
čálggat
godt utviklet
utvikling
ovdáneapmi
utviklingsavvik
čálgospiehkastat
stađđil, veaddji,
sávri
čielggadit,
diđoštit
s
IV k čielggadeapmi čielggadeapmái čielggademiide
s
IV k čáliheapmi čáliheapmái čálihemiide
KN: oarj.; viibat,
KN
nuort. vihpat - utebli
finne ut av
KN
D-S: ceavzil,
dávŋŋas, gierdil,
gilles, givvi, sávri,
veaddji
(om person)
D-S: bistteheapme,
vánis
KN: ta løs, løsne
D-S: guorahallat,
selehit
D-S čielggadeapmi,
guorahallan
maŋidit
s
D-S: reaiddut,
biergasat, ávdnasat
KN
čálgat, ovdánit,
ahtanuššat
D-S: čálggas,
searalaš
IV k ovdáneapmi ovdáneapmái ovdánemiide
IV o spiehkastat spiehkastahkii spiehkastagaide
43
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
utviklingsfase
ovdánanmuddu,
čálgomuddu
utviklingsforstyrrelse čálgoárru
utviklingshemmet
doaimmashehttejuvvo
n
utålmodig
gierdameahttun
sitkatmeahttun
uvenn
baháš
vanskjøtte
goaridit
vantrives
láittastuvvat
veiledning
oaivadus
veilede
oaivadit
veiledningskompetan oaivadangealbu
se
velferdstiltak
čálgodoaimmat (pl.)
vilter
vilddas, limškkas,
bilttas, spáhkkis
vilter (være)
vimsete
doarkudit, limškut
fimppas, humppas
visne
vitalisere
vitalisering
vold
gáldnat
ealáskahttit
ealáskahttin
veahkaváldi
voldsom
ráikkas
funksjonshemmet,
psykisk utv.hemmet
goaridit máná
fiende
ødelegge
gi råd
KN
KN
goaridit
KN
KN: kjede seg,
vantrives
bagadallan,
bagadus, neavva,
neava
KN
neavvut
KN
D-S: bagadit
gelbbolašvuohta
feamppas
KN: overdrevent
kvikk, vilter,
ustyrlig
KN
KN
ustadig, overdrevent
livlig
(fysisk) bli følelsesløs KN
(makt)
veahkaválddálašvu
ohta, veahkaváldi,
illásteapmi
44
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
voldta
væske
væske
veagalváldit
njalbi
vuolši
ærlig
ønske
rehálaš
árji, sávaldat
ønske
øve
váinnuhit, sávvat
hárjehallat
åpning (kanal)
oarri
flytende
(betent), vevsvæske
hállu
s
v
trang
D-S: ribahit, rihpat
njalbi
KN: betent
muskelvev i sår el
byll, inflammasjon
(rød flekk) på
øyestenen
KN
árji
KN
KN
KN: ha flere til å
lese, regne el. telle,
øve flere i å lese
KN: åpning, rør,
kanal (i mnsk og
dyrs kropp, brukes
om åpningen i
patte el spene, om
urinrøret og
avføringsveien)
45
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
Doahpagat
bearašgaskavuođain váilu dovddolaš liekkusvuohta
soabatmeahttunvuođat bearrašis
illasteapmi ja rohcošeapmi
eará rumašlaš sivat
bearraša siskkáldas gulahallan lea váilevaš dahje ii doaimma
bearašbearráigeahčču rievddada garra ja láivves badjeliigeahču
gaskka dahje lea váilevaš
sosiálalaš, rumašlaš ja fihtolaš doaimmain váilevaš vahkadeapmi
oaidno- ja gullovattisvuođat
eará bearašmiellahtuid miellajorbbodeamit ja
meannospiehkastagat
bearašsiskkáldas rohcošeapmi mánáin
vierroolmmoš rohcošan mánáin
várohan rohcošan mánáin
miellaváttisvuođat bearrašis
veahkaváldi bearrašis
bearrašis eará miella- ja sosiála dávggut
eará riiddut bearrašis
fáhkka rievdan fuolahusdilli
skuvllas riiddut/háhtten (givssideapmi)
eai miellabuozalmasvuođat
spiehkasteaddji/eahpedábálaš bearašdilit
eamiveadju juogamasá
syndroma/erenoamáš dávdamearkkat
dovdduide čuohcci noađit, erenoamažit mánáin ja nuorain
doaimmashehttejupmi
dávggut dahje givssit skuvllas dahje bargosajis
fárren dahje fárrehuvvon eará sadjái
mangel på emosjonell varme i de intrafamiliære relasjoner
disharmoni i familien
mishandling og seksuelt misbruk
andre somatiske problemer
utilstrekkelighet eller dysfunsjon i intrafamiliær komunikasjon
utilstrekkelig eller inkonsistent familiekontroll
utilstrekkelig stimulering av sosiale, motoriske, perseptuelle funksjoner
syn- og hørselsproblemer
psykiske forstyrrelser og adferdsvansker hos andre familiemedlemmer
seksuelle overgrep i familien
seksuelle overgrep utenfor familien
mistanke om seksuelt overgrep
psykiske problemer i familien
vold i familien
andre psykososiale belastninger i familien
annen konflikt i familien
brått endret omsorgssituasjon
skolekonflikt/mobbing
ingen psykiske problemer
avvikende familieforhold
disponert for noe
syndrom/spesielle symptomer
følelsesmessige forstyrrelser spesifikt for barn og ungdom
lett psykisk utviklingshemming
belastninger eller forstyrrelser på skole eller arbeidsplass
flytting eller sosial omplassering
46
f:\bruker\felles\termer\medisin\BUP-ordliste.doc
kultuvraerohusat dahje eará miella- ja sosiáladávggut, mat eai
gula bearrašii
čiegus sosiála váttisvuođat
eai makkárge čielga miella- ja sosiálaspiehkastagat
áitit, nihttit
stádnat
eavas, sieiddas
heahppášit
gámput
forskjellig kultur eller andre psykososiale belastninger utenfor familien
ukjente sosiale vanskeligheter
ingen åpenbare avvikende psykososiale forhold
true med å ville gjøre noen vondt
trenge seg på noen for å få noe
tar lett til tårene
snakke noen til rette
kunne måle seg med ...i krefter/dyktighet
47