Småkryp i jord
Småkryp i jord Insekt – tre par bein og tredelt kropp Saksedyr ♂ •6–23 mm •nattaktiv, lever av mjuke planter og sukkervatn frå bl.a. bladlus (honningdogg) trådforma antenner saks på bakkroppen •hannen og hoa dannar par og overvintrar saman i ei hole i jorda korte forvenger ♀ Maur som regel utan venger •1,5–18 mm •sosiale insekt, dei fleste rovdyr, liker sol eit skjel eller to små knutar Biller •første vengepar er harde dekkvenger knebøygde antenner •skarabidar (eks. gullbasse): 2–40 mm. Finst ofte i gjødsel •åtselbiller: 4–40 mm. Lever av åtsel, planter eller andre dyr, gode flygarar gullbasse åtselbille •løpebiller: 2–40 mm. Rovdyr eller planteetar, held til på bakken kraftige bein trådforma antenner lange, slanke bein løpebille kølleforma antenner Spretthalar •0,5–6 mm hoppegaffel •viktige nedbrytarar i jorda kulespretthale leddspretthale Edderkoppdyr – fire par bein og todelt eller samanvaksen kropp Edderkopper •10–25 mm todelt kropp: liten, hard forkropp med bein, og stor, mjuk bakkropp •rovdyr, kan spinne Vevkjerring andre beinpar •2–9 mm •andre beinparet: 5–58 mm samanvaksen kropp, lange, tynne bein •bruker andre beinparet til å føle seg fram med ein vevande bevegelse (derav namnet) •nattaktive rovdyr, kan ikkje spinne Midd samanvaksen kropp •mindre enn 2 mm • viktige nedbrytarar i jorda •flått: 1–3 mm, lever oppå jorda pansermidd Foto: flått pansermidd vevkjerring, flått: Hilde Olsen / NIBIO; edderkopp: Lars Dalen / NIBIO Teikningar: Rim Tusvik flått Småkryp med meir enn åtte bein og mangedelt kropp Skolopendrar eitt par bein per kroppsledd, langstrekt kropp • vanleg skolopender/ steinkrypar: opptil 31 mm • jordskolopender/jordkrypar: opptil 70 mm • nattaktive rovdyr som lever på fuktige stader vanleg skolopender/steinkrypar stor og kraftig jordskolopender/jordkrypar lang og slank Tusenbein tverrsnitt: flattrykt kropp to par bein per kroppsledd, hard hud, langstrekt kropp • 10–40 mm • lever av og under visne blad, bark på rote treverk og i gamle trestubbar tverrsnitt: oftast rund kropp Skrukketroll sju par bein • flattrykte krepsdyr, 5–20 mm • lever av restar av daude planter og dyr, på mørke, fuktige, skuggefulle stader tydelege antenner Småkryp utan bein Sniglar utan skal • boasnigel/leopardsnigel: opptil 20 cm, mønstra kropp boasnigel/leopardsnigel auge • brunskogsnigel/iberiasnigel: opptil 15 cm, einsfarga brun • svartskogsnigel: 9–12 cm einsfarga svart, sjeldan kvit • åkersnigel: opptil 5 cm, gråfarga, få mørke strekar svartskogsnigel brunskogsnigel tentaklar pustehol åkersnigel Sniglar med skal mjuk kropp • hagesnigel: frå gult til brunt skal, 14–23 cm breitt. Planteetarar hardt skal Meitemark • 3–30 cm • har bitte små børstar som dei kan dra seg bortover med, eller halde seg fast med • viktige nedbrytarar i jorda • et daude planter, bæsjar ut jord børstar belte, berre hos kjønnsmodne meitemarkar • lagar gangar i jorda, toler ikkje uttørking Foto: steinkrypar, jordkrypar, tusenbein, skrukketroll, boasnigel: Lars Dalen / NIBIO; åkersnigel, hagesnigel, meitemark: Hilde Olsen / NIBIO; brunskogsnigel: © Frode Falkenberg Teikningar: Rim Tusvik skalet kan ha mange fargevariantar
© Copyright 2024