Hornindal kommune
SENIORINFORMASJON
Nyttig informasjon og råd for god livskvalitet.
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg , Hornindal kommune - 2017
2
INFORMASJON OM AKTIVITETAR I HORNINDAL.
Her får du eit lite utval av det som går føre seg i Hornindal:
MANDAG:
KARATREFF.
Kvar måndag 12.00-14.00 i varmestova på skisenteret. Ope for alle vaksne
menn som vil ha det sosialt. Uformelt og kjekt! (Gratis)
JENTETRIMMEN.
Turgruppe for damer som likar å gå i terrenget. Ny tur kvar måndag. Oppmøte
utanfor spar på Sanden kl. 14:00, så samkøyrer ein til dit ein byrjar å gå. Turen
varer 1-1,5 time. (Vi spleisar på kostnad på køyringa.)
TYSDAG:
SENIORTRIM.
Kvar tysdag frå 13:30-14:30 i Honndalshallen. Styrketrening med Wenche
Rødberg. Ope for alle over 55. (Gratis)
KARATUR.
Turgruppe for menn kvar tysdag kl. 17:30. Oppmøte på parkeringsplassen ved
kroa. Turen går rundt grenda. (Gratis.)
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017
3
ONSDAG:
STOLTRIM.
Kvar onsdag kl. 14.15-14.45 på Huset Vårt. Lavterskel trimtilbod ope for alle
seniorar i forkant av seniortreff. (Gratis)
SENIORTREFF.
Kvar onsdag kl. 15.00-17.00 på Huset Vårt. Sosial kafé med variert program,
ope for alle 55 år og eldre. (50 kr.)
ALLE DAGAR:
TRIM FOR ALLE.
Trim for alle besår av 9 forskjellege trimpostar i låglandet. Du kan vinne flotte
premiar
Balansegruppe/fallførebygging gjennom aktivitet og informasjon.
v/fysioterapeut
Kontakt fysioterapeut / heimetenestene eller evnt lege som kan formidle
kontakt.
Stad: Treningssal Helsehuset .
Tilbodet er gratis.
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017
4
MATLYST GIR LIVSLYST OG LIVSLYST GIR MATLYST!
Visste du at……
 du treng like mykje næring no som då du var yngre?
 evna til å kjenne at du vert tørst vert mindre når du vert eldre?
 vitamin D i tillegg til kalsium kan førebygge beinskjørheit?
MATNYTTIG RÅD
 Stell i stand trivelege måltid. Kos deg med maten.
 Et ofte nok, helst 4-6 gongar kvar dag. Små måltid gjer det enklare å
dekke næringsbehovet ditt.
 Et middag kvar dag. Smak til med krydder og urter. Råkost eller salat er
fine forrettar som aukar appetitten.
 Drikk vatn fleire gongar om dagen. Du treng påfyll av veske sjølv om du
ikkje er tørst.
 Et grove kornprodukt fleire gongar kvar dag. Grovt brød og knekkebrød
inneheld mange viktige næringsstoff og er bra for fordøyinga. Ha på eit
godt lag med smør/margarin i tillegg til pålegg dersom du har lita
matlyst. Varier gjerne med graut av havre eller bygg, eller et flatbrød
eller kavring med surmjølk, sukker eller syltetøy.
 Frukt, nøtter og grønsaker inneheld kostfiber og mange nyttige
næringsstoff. Nøtter og tørka frukt i bakst, dessert og salat gir mykje
energi og næring.
 Alle typer mjølk, yoghurt og ost gir nyttig næring. Surmjølksprodukt og
yoghurt held fordøyelsen i orden. Et du lite, vel gjerne feite variantar.
 Ta dagleg tran eller eit anna tilskot med vitamin D.
 Bruk feit fisk til middag og på brød: sild, laks, ørret, sardinar og makrell.
Til kaffien kan du gjerne velje gjærbakst, vaflar eller liknande om du elles
har lite matlyst. Brødskive med pålegg er også god kaffimat.
 Snakk med fastlegen din og få råd dersom du har dårleg matlyst og går
ned i vekt.
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017
5
FYSISK AKTIVITET GIR OVERSKOT OG BETRE HELSE
Visste du at.....
 aktive eldre har betre fysisk og psykisk funksjon
 ein åttiåring er like trenbar som ein trettiåring
 fysisk aktivitet gir betre humør og meir energi
 du får betre helse, søv betre og tenker klarare ved å vere i fysisk aktivitet
 fysisk aktivitet gjer kvardagen enklare og sjansen aukar for at du kan vere
sjølvhjelpen lenger
Nasjonale anbefalingar for vaksne:
 ver i moderat fysisk aktivitet i minst 30minutt dagleg
 intensiteten skal vere slik at du kjenner hjerte slå ein del hurtigare enn
vanleg.
 du får større helsegevinst ved å auke den daglege mengda eller
intensiteten.
 du kan gjerne dele aktiviteten inn i fleire bolkar på 10 min
 kvardagsaktivitetar som å stelle i hagen og leike med barnebarna tel
også!
Aktivitet og deltaking gir auka livskvalitet. Ta utgangspunkt i aktivitetar som gir
deg glede, og få gjerne med ein ven. Hugs at du slett ikkje treng å legge lista så
høgt for å få helsegevinst. I heftet "Øvelser som holder deg i form - 65+" finn du
konkrete råd om fysisk aktivitet og korleis du kjem i gang. Lykke til!
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017
6
FØREBYGGING AV FALLULYKKER
Fall er vanleg og utgjer ein stor helserisiko. Om lag 1/3 av alle
over 65 år har minst eit fall kvart år, og i denne aldersgruppa
er fall årsaka til 80-90% av alle skadar. Ca. 5% av alle fall
ender i eit brot. Det er derfor lurt å tenke igjennom kva ein
sjølv kan gjere for å førebygge fall.
Her får du nokre gode tips:
 Beveg deg regelmessig! Det styrkar beinvev og musklar, motverkar
svimmelheit og gjev god balanse og kondisjon.
 Et allsidig og riktig kost, og drikk rikeleg.
 Vurder medisinbruk saman med fastlegen din. Nokre medisinar har
svimmelheit som biverknad. Tek du mange medisinar gjev dette også
auka fallrisiko.
 Ta ein synskontroll. Dårlig syn forstyrrar mellom anna balansen.
 Du kan førebyggje ulykker gjennom tiltak i bustaden din og ved å vere
meir merksam på fare for ulykker der dei kan skje.
 Ha god belysning i bustaden, særleg i trapp og mellom senga og badet.
 Unngå snublefarlege tepper/matter. Fjern lause småtepper/matter og
fest store tepper med eigna underlag eller dobbeltsidig tape.
 Unngå lause leidningar til telefonar, tv og lampar.
 Høge dørtersklar bør fjernast om du har vanskar med å lyfte føtene.
 Ha telefonen lett tilgjengeleg der du vanlegvis sit. Ikkje spring for å rekke
den.
 Plasser dei mest brukte kjøkkenreiskapane innan rekkevidde.
 Bruk sklisikker matte i og utanfor dusjen.
 Bruk eit sklisikkert sittemøbel i dusjen om det er vanskeleg å stå.
 Monter handtak for ekstra støtte på bad og toalett.
 Ha strøsand lett tilgjengeleg utanfor inngangsdøra.
 Vurder å heve toalettsetet, seng eller stolar om du er ustø når du skal
reise deg opp. Det finst hjelpemiddel for dette.
 Når balansen vert dårleg kan stokk, stavar eller gåstol/rullator vere til god
hjelp.
 Bruk broddar under sko/støvlettar om vinteren
 Legg spaserturane til dagslys eller i god gatebelysning
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017
7
STYRKETRENING FOR BETRE BALANSE
Dersom du trenar balanse og styrke i beina, reduserer du risikoen for å falle og
bryte bein. Sett av tid til trening kvar dag. Ein dagleg spasertur i tillegg til
øvingar er eit godt råd. Har du vanskar for å kome deg ut, er det ekstra viktig å
trene balanse og styrke heime. Nedanfor finn du forslag til øvingar.
Utfør øvingane 1 -2 gongar pr. dag. Repeter kvar øving 10 gongar. Alle øvingar
skal gjerast sakte og kontrollert. Sett gjerne på god musikk så går det lettare.
Øvingane er velprøvde, du vil snart merke betring!
Sitt på ein stol.
Reis deg opp til
ståande utan å skyve
frå med armane, og
sett deg ned igjen.
Stå bak stolen og
støtt begge hendene
på stolryggen.
Bøy djupt i knea, og
strekk deg opp igjen.
Stå bak stolen og støtt
begge hendene på
stolryggen.
Gå opp på tå og ned
igjen.
Stå ved sida av eit
bord. Løft vekselvis
høgre og venstre bein
så høgt opp at låret er
vassrett, medan
leggen henger rett
ned.
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017
8
LITT OM DEMENS
Rettleiingstenesta er bemanna med helsepersonell med
teieplikt og er open måndag- fredag 09.00 – 15.00
Demens er ein av våre største folkehelseutfordringar. Demens har si årsak i
forskjellige sjukdommar eller skadar i hjernen. Det kan ramme oss alle, men
syner seg på ulikt vis. Vanlege teikn på demens kan vere hukommelsesvikt,
språkproblem, vanskar med vanlege oppgåver og aktivitetar, feilplassering av
ting, vanskar med tidsorientering og stadorientering, sviktande dømekraft og
endra humør og åtferd. Du kan få meir informasjon ved å kontakte:
DEMENSTEAMET i Hornindal kommune på tlf. 57879860. Dette er eit
tverrfagleg team som arbeider med utgreiing, oppfølging og rådgjeving.
HORNINDAL DEMENSFOREINING ved leiar Kirsti Flø.
DEMENSLINJEN Nasjonalforeningen for folkehelsen har eigen demenstelefon
der ein kan får råd og rettleiing, tlf. 23 12 00 40.
RUS BLANT ELDRE
Det vert ikkje snakka så mykje om rusmisbruk blant eldre, men problemet er
aukande. Eldre rusar seg i all hovudsak på alkohol og medisinar. Eldre tåler
mindre alkohol enn yngre fordi kroppen og hjernen generelt blir svekka med
alderen. Alkoholen vert lengre i kroppen og fører til auka belastning på
kroppen (t.d. skrumplever) og hjernen (skrumphjerne, hjernesvinn).
Alkohol- og medisinmisbruk kan t.d. gje kognitiv svikt/demens, sløvheit,
falltendens, leverskade, psykisk sjukdom og dårlegare livskvalitet. Dersom ein
brukar alkohol og samtidig medisinar, bør ein ta dette opp med legen. Alkohol
kan forsterke, og den kan gje dårlegare effekt av medisinar ein nyttar. Alkohol
kan dessutan forsterke biverknadene av medisinane, og alkohol kan forsterke
den sjukdommen medisinane vert nytta for.
Dersom du ønskjer å snakke med nokon om alkohol- og medisinmisbruk, eller
om psykisk helse, kan du kontakte fastlegen din.
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017
9
INFORMASJON OM FOREININGAR I HORNINDAL
Stryn og Hornindal pensjonistlag:
Leiar: Harald Kåre Ekroll
Hornindal sanitetslag:
Leiar: Grethe Vindheim
Hornindal Bygdekvinnelag:
Leiar: Britt Lødemel Tomasgård
Hornindal Frivilligsentral:
Dagleg leiar har kontor på Smia,
Tlf. 57879814
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017
10
Nyttige telefonnummer:
Hornindal kommune:
Sentralbord (Servicekontor på Smia)………………57879800
Helsehuset :
Sentralbord Legekontoret…………………………...57879870
Fysioterapi…………………………………………..57879872
Hornindal Omsorgssenter:
Sentralbord:…………………………………………57879860
Hjelpemiddelkontakt …………………………….....57879860
Heimetenesta:……………………………………….57879869
Omsorgssenteret:…………………………………...57879880
.……………………………………………………...57879881
………………………………………………………57879882
………………………………………………………57879883
Familie/Vener:
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
NAUDNUMMER:
BRANN………………………………………………...110
POLITI………………………………………………....112
AMBULANSE…………………………………………113
Legevakt………………………………………………116117
Førebyggande arbeid, Eining Omsorg, Hornindal kommune - 2017