4 KVINNHERINGEN TYSDAG 26. JULI 2011 Jakta på den verdifulle kva Kvinnheringen fekk vera med i felten då to geologistudentar leita etter kvarts i Kvinnherad. I januar skreiv Kvinnheringen om gruveselskapet Nordic Mining i Oslo som har inngått avtale med grunneigar om einerett til undersøkingar og drift av ein kvartsførekomst på Nesodden forbi Årsnes. Kvartsåra som er funnen er interessant fordi det er tale om såkalla høgrein kvarts, eit svært etterspurd mineral som blir brukt i produksjon av høgverdige produkt i til dømes elektronikkog solcelleindustrien. Førre veke dreiv to geologistudentar feltarbeid i området på oppdrag frå Nordic Mining. Spennande yrke Vi møter Kristian Drivenes (28) frå Tørvikbygd og Steinar Kleppe (23) frå Florø ein tidleg morgon ved Rosendal Camping og Hyttetun der dei har basen sin. Over alt i hytta ligg plastposar med mineralprøvar dei har teke ut frå kvartsåra i naturen, og som dei har merka og lagt i forsegla plastposar. Desse skal dei ta med seg tilbake for analysar. Men kva gjer eigentleg ein geolog, bortsett frå å samla på stein? – Geologi er kort fortalt vitskapen om grunnen og jordskorpa, om berg- og jordartar. Som geolog forskar du på korleis mineral og førekomstar av bergartar blir danna og korleis dei opptrer i naturen, forklarar Kristian og Steinar. Begge fortel at dei byrja på geologistudiet heilt tilfeldig, men er glade for det no. Feltleiar Kristian er byrja på doktorgraden sin i geologi ved NTNU, medan Steinar, som er assistenten hans i felten, skal byrja på mastergraden sin ved Universitetet i Oslo til hausten. – Eg kunne ikkje tenkt meg å studera noko anna. Å få vera i felten er det mest spennande med jobben, spesielt når du likar friluftsliv. Du kan sjølvsagt vera geolog og sitja på kontor også, men det er jo dette det eigentleg handlar om, å få vera ute i naturen, smiler Steinar engasjert. – Som geolog kan du jobba med mange ulike ting, alt frå oljeindustrien til geologi på kommunalt nivå, fortel Kristian. Utfordringar i terrenget Etter ein kopp kaffi pakkar dei sekkene sine med naudsynt utstyr, før vi byrjar på turen oppover i terrenget. Denne dagen regnar det mykje, og skogen er både våt og gjørmete. Kristian og Steinar sprett lett som fjellgeiter oppover det bratte henget, medan underteikna pustar tungt og konsentrerer seg for ikkje å snubla i røter og lyng. Det blir etter kvart tydeleg at jobben krev ein viss kondi- sjon, i tillegg til kunnskap om kart og kompass for i det heile å finna fram til kvartsåra i eit område du aldri har vore før. – Kvar dag denne veka har vi gått mellom fem og sju kilometer og over 1.000 høgdemeter. Det blir ein del klatring, kvartsåra følgjer gjerne bratt oppover terrenget. Vi har måtta prøva oss fram etter kvart for å finna stiar eller dyretrakk å følgja, fortel Kristian. Etter ei stund nærmar vi oss ei elv. Dei to stoppar opp og klør seg i hovudet. – Denne fossen var berre ein liten bekk i går. Vatnet fossar rett over delar av kvartsåra, så det kan bli ei lita utfordring. Vi la igjen sleggja og grafsa ved bekken – eg håpar dei ligg der framleis, seier Steinar. Men ingen utfordringar er for store, og etter å ha laga ein provisorisk veg av steinar, kjem vi KVINNHERINGEN TYSDAG 26. JULI 2011 5 1) ELV: Vêret kan vera ei utfordring når ein er på feltarbeid i naturen. Geologistudentane Kristian Drivenes (t.v.) og Steinar Kleppe ser på elva som dagen før berre var ein liten bekk. 2) ÅRE: Kvartsåra som geologistudentane kartlegg på oppdrag for Nordic Mining er om lag 5– 600 meter brei og 12 meter lang. 3) PRØVE: Steinar Kleppe har hakka laus ein prøve av kvartsen som han skal ta med tilbake for analysar. 1 artsen oss over elva alle tre. Nokre av oss meir våte på beina enn andre. Kvarts i lange banar Snart ser vi den kvite kvartsen dukka opp fleire og fleire plassar i bakken langs kvartsåra, som totalt er rundt 5–600 meter lang og 12 meter brei. Steinar og Kristian spreier seg rundt i skogen, klatrar og hoppar frå såpeglatte berg til våte tuer for å finna stader der kvartsen ser rein ut. Ein annan faktor som kanskje påverkar tempoet til dei to studentane er den store mengda innpåslitne knott som heile tida svermar rundt oss. – No kosar knotten seg, sukkar Kristian oppgjeven og veiftar febrilsk med hendene. – Ja, for dei er det visst jul og bursdag på ein gong! Eg trur eg svelgde ein god munnfull i stad. Det biologiske mangfaldet her er det heller ingenting å seia på, ler Steinar, før han forsvinn lengre 4) I FELTEN: Geologistudentane Steinar Kleppe (t.v.) og Kristian Drivenes er på feltarbeid på Nesodden i Kvinnherad for å kartleggja kvartsførekomsten for gruveselskapet Nordic Mining. 2 inn i skogen. Kristian peikar på eit belte av berg som stikk opp av mosen. – Her ser du at kvartsen er blanda med gneis og ikkje er så veldig rein. Men likevel kan vi ikkje sjå med det blotte auga kor rein kvartsen er, den må analyserast for å finna ut kjemien og kva den inneheld. Steinar brukar grafsa til å grava vekk vegetasjon for å finna ut kor kvartsgangen går. Når dei har lokalisert interessante kvartsførekomstar, brukar dei GPS til å plotta inn koordinatane og noterer informasjon i ei notatblokk. Koordinatane skal seinare setjast inn i eit kartprogram slik at ein kan få eit kart over kvartsførekomsten. – Med arbeidet vi gjer no kan Nordic Mining laga ressursestimatar for kor store mengder kvarts dei kan vinna ut her, og kva den kan brukast til. Dette er overflatekartlegging, og seinare må dei bora for 3 4 å finna ut kor djupt ned i grunnen kvartsen går, seier Kristian. Steinar finn ein eigna stad med kvarts. – Kvartsen er ein veldig hard bergart, og det er vanskeleg å vita korleis den vil dela seg. Vi må finna knausar som er enkle å hakka bitar av, forklarar Kristian, medan Steinar slår laus på bergveggen. Ein bit losnar, og han markerer den med tusj før han legg mineralprøven i ein merka plastpose. – Det blir etter kvart mange kilo med slike mineralprøvar å bera med ned til hytta igjen, blunkar Steinar. Snart skal dei gjera seg ferdige i felten og ta med seg funna til Nordic Mining. Så blir det spennande å sjå kva som skjer vidare med det kvite gullet frå Kvinnherad. Mona Grønningen [email protected]