1
การถนอมอาหาร
How to keep the food long time
ภาพโดย อ. น้าทิพย์ เมฆี
บรรยายภาพ อ. สายสนธ์ ทองอรุณสุข
แปลโดย อ. วรรณภา ยะวงศ์
2
คำนำ
หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือส่งเสริมการอ่าน เรื่อง สูตรลับของแม่ The secret of moter ( การถนอมอาหาร How to keep
the Food long time ) นี้ ผู้สอนได้จัดทาขึ้นตามโครงการ One Child OK เพื่อใช้เป็นนวัตกรรมประกอบการจัดการเรียนรู้กลุ่ม
สาระการเรียนรูก้ ารงานอาชีพและเทคโนโลยี(เพิ่มเติม)และบูณณาการสาระอื่นๆ เพื่อพัฒนาคุณภาพของผู้เรียนให้มีทักษะในการอ่าน
การเขียน และทักษะการคิดตามคุณลักษณะทีพ่ ึงประสงค์ ตามมาตรฐานการเรียนรู้ทหี่ ลักสูตรกาหนด การจัดทาหนังสือส่งเสริมการ
อ่านชุดนี้ ผู้สอนได้เลือกเนื้อหาในท้องถิ่นที่นา่ สนใจมาแต่งเป็นเรื่องราวนาเสนอในรูปแบบหนังสือส่งเสริมการอ่าน โดยมี
ภาพประกอบ และใช้คาศัพท์ที่เหมาะสาหรับผู้เรียน ซึ่งอยู่ในระดับประถมศึกษาปีที่ 4 เพื่อให้ผู้เรียนได้ฝึกฝนทักษะการคิด การอ่าน
การเขียนให้คล่อง ได้รับความรู้เกี่ยวกับสิ่งล้าค่าในท้องถิ่นและมีความรู้เพิ่มเติมจากการอ่านหนังสือส่งเสริมการอ่านเล่มนี้
ผู้สอนหวังเป็นอย่างยิง่ ว่า หนังสือส่งเสริมการอ่านเล่มนี้จะส่งเสริมทักษะการอ่าน การเขียนและทักษะการคิด ให้กับผู้เรียน
เป็นอย่างดี
สายสนธ์ ทองอรุณสุข
2
ณ โรงเรียนบ้ำนเขำสว่ำงอำรมณ์ เช้ำวันจันทร์
นักเรียนชั้นประถมศึกษำปีที่๔ รับผิดชอบทำ
ควำมสะอำด บริเวณหน้ำโรงเรียน หลังสหกรณ์
ฐำนพระ และศำลตำยำย โดยแบ่งกันเป็นกลุ่มๆ ตำม
พื้นที่ กลุ่มของโหน่ง รับผิดชอบหลังสหกรณ์ที่มีมะม่วง
แก้ว สองต้น
On Monday morning, at Bankhaowsawangarom
School, the grade students were cleaning in front
of the school. Someone was cleaning behind the
school cooperative store, beside the Buddha altar
and grandparents court. A group of Nong was
cleaning behind the school cooperative store. This
area has two Kaew mongo trees.
3
โหน่ง : ครูครับมะม่วงสุกหล่นลงพื้นดินเยอะมำกเลย
ครูครับเรำน่ำจะนำมะม่วงสุกไปทำอะไรได้ครับ
ครู : มะม่วงสุกงอมมำกเลย นักเรียนคิดว่ำจะทำอะไรดี
เรำลองช่วยกันคิดนะว่ำเรำจะเอำมะม่วงไปทำอะไรดี
“Teacher, there are many ripen mango fall down on
the floor. We would be doing to ripen mango.” Nong
told to the teacher.
“Umm! These mangoes are very ripe. Would you
think to do with them?” The teacher said with her
Students
4
ก๊อง : เรำลองเอำมำรับประทำนดูซิ จะรับประทำน
ได้ไหม
มำย : โอ้โห ! มันแตกและช้ำขนำดนี้ จะรับประทำน
ได้อย่ำงไร
“We will try to eat them. Will we eat?” Kong said.
“Oh! It is chapped and bruised. How will we eat?”
Mild said.
5
แพรว : ก็เอำไปทิ้งซิ จะรับประทำนทำไม
อำร์ต : คุณแพรวจ๋ำ มันน่ำเสียดำยนะเรำน่ำจะเอำไป
ทำส้มแผ่นได้นะเรำเคยเห็นยำยเรำทำ
“It is chapped and bruised. We should bring them
throw. Should we eat?” Paew said.
“Paew ! I think, Is it a shame? We would bring them
make Sompaen (Mango sheet or dried
mango paste). I used to see my grandmother does it.”
Art said.
6
๔
วันรุ่งขึ้นครูสำยสนธ์ ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทน
ออกมำนำเสนอวิธีทำส้มแผ่นของแต่ละกลุ่มพอครบทุก
กลุ่มแล้วครูให้นักเรียนสรุปวิธีทำส้มแผ่นของนักเรียน
On next day, teacher Saison commanded to her
students work as a group to do the report
“How to make Sompaen.” Then, the student (who is
the agent of each group) came to present own
report in front of the class for change the idea with
other.
7
ครู : นักเรียนได้สูตรกำรทำส้มแผ่นของนักเรียนแล้วทีนี้
ครูจะเล่ำวิธีทำส้มแผ่นของแม่คุณครูให้ฟัง นักเรียนตั้งใจ
ฟังนะคะ
นักเรียน : ครับ ค่ะ
“Everybody have the different methods to make
Sompaen, Listen to me, I’m going to tell you about
my mother’s method to make Sompaen to you.
Please, attention to me.” The teacher said with her
students.
“Yes, I do.” The students answer to their teacher.
8
ครู : เมื่อคุณแม่คุณครูยังมีชีวิตอยู่ คุณแม่คุณครูชอบทำ
ส้มแผ่นกินเองเพรำะท่ำนบอกว่ำ ส้มแผ่นที่เรำทำเองเรำ
จะดูแลควำมสะอำดตั้งแต่เริ่มขั้นตอนแรกจนถึงกำรตำก
แห้งเพรำะว่ำส้มแผ่น แมลงวันชอบตอมมำก
บิ๊ก : คุณแม่ผมก็ชอบทำกินเองครับ
“When my mother was alive, she likes to make
Sompaen by herself. She told me it is clean because
she took care to make it since the first step until to
bask with the shine. Because, Sompaen is sweets, a
housefly likes to swarm it very much.” The teacher
told to her students. “My mother likes to do by
herself too.” Big said.
9
แป้ง : ทำไมต้องใส่น้ำด้วยคะคุณครู
ครู: มะม่วงจะได้ไม่ไหม้ และคอยหมั่นเอำทัพพี
คนเพรำะก้นหม้อจะได้ไม่ไหม้ดำ
ครู : คุณแม่ครูบอกว่ำสมัยก่อนเวลำทำจะทำตอนเย็นจะ
เริ่มโดยปอกมะม่วงแล้วหั่นเป็นชิ้นๆแล้วจะเอำมะม่วงไป
ต้มเวลำต้มก็ ใส่น้ำลงไปเล็กน้อย
“My mother told to me; in the past, my mother
would make Sompaen in the evening. My mother
would peel the mangoes and cut them to be thin
slices. Then, she would bring it boil in the pot. When
she boiled them, she would pour some water in the
pot too.” The teacher said.
“Why?” Paeng asked her teacher.
“The mango pieces may be burnt. Besides, my
mother stir constantly with the ladle for protect the
pot’s bottom be burnt.” The teacher answered to
Paeng.
10
ครู : พอมะม่วงมีกลิ่นหอมเละพอประมำณ ใส่เกลือนิด
หน่อย นำหม้อลงจำกเตำ ทิ้งค้ำงคืนไว้
พลอย : ทำไม่ต้องทิ้งค้ำงคืนคะ
“When the mango stir was nice-smelling, she was
adding some salt. Then, she would put the pot of the
mango stir down and abandoned them overnight.”
The teacher said.
“Why?” Ploy asked
11
ตะแกรงจนหมดแล้วนำไปไล้ลงในถำดสังกะสี หรือใบ
ทองหลำง แล้วนำไปตำก พอแห้งก็นำมำรับประทำน
ถ้ำรับประทำนไม่หมด ก็ม้วนเป็นแผ่นๆไว้รับประทำน
วันหลัง
ครู : เพรำะมะม่วงมันร้อนถ้ำจะรอให้เย็นคงใช้
เวลำนำนและสมัยก่อนยีมะม่วงจะใช้มือยีบนตะแกรงแล้ว
เอำเส้นใยทิ้งนะจ๊ะ พอเช้ำคุณแม่ของครูก็ยีมะม่วงบน
“Because it was still hot, we should wait it be cool. And
the one reason is used the longtime be cool. Then, she
was going to mash the mango stir with a shallow basket
by her hands. This step means to sift the mango’s
filament out. In the morning, my mother was going to
bring the mango stir (which was already sifting) smear
on the tin salver or Coral leaves (Bai Tong Lang). Then,
she was going to bring it dry with the shine. When it had
already dried, we can eat it. If we didn’t eat out, we can
keep it to be long time by spooling it put in the jars.”
The teacher told to her student
12
นักเรียน : ดีจริง หิวเมื่อไรก็นำออกมำรับประทำน
ครู: แต่ครูมีเคล็ดลับจะบอกอยู่ ๑ อย่ำงคือ มะม่วง
ที่ทำอร่อยที่สุดคือมะม่วงพิมเสน สีจะสวยทิ้ง
ไว้นำนๆจะไม่ตกทรำย
นักเรียน : ตกทรำยเป็นยังไงคะครู
“Great! When we are hungry, we can bring it eat.”
The student said.
“Yeah! Besides, I have one secret to tell you. The
yummy mango to do this is Pimsan mango.
It can give the beautiful color and keep long time do
not Tog Shai (too sweet)” The teacher said.
“What dose Tog Shai mean?” A student asked.
13
ครู : ตกทรำยมันจะไม่เหนียว เวลำฉีกออกมำมันจะขำด
ง่ำยและรสชำติจะไม่อร่อยรู้สึกหยำบๆ เหมือนทรำยนำนๆ
ไปก็จะมีสีน้ำตำลเข้มๆ
นักเรียน : ถ้ำเรำไม่มีมะม่วงพิมเสนเรำจะใช้มะม่วง
อะไรคะ
“Tog shai means; it is not sticky when we tear.
Besides, it is rough flavor like to eat sand and there is
dark color be not to eat.” The teacher answered.
“Oh! I get it. Umm! If we don’t have Pimsan
mango. What should we instead these mango?” Some
student asked.
14
ครู : ทีนี้ครูจะลองวิธีของครูให้นักเรียนทำครูปลอก
มะม่วงหั่นเป็นชิ้นๆก่อนแล้วผสมน้ำไปปั่นกับ
เครื่องปั่นผลไม้ใส่เกลือนิดหน่อย
ครู : ใช้มะม่วงอะไรก็ได้ แต่ควรหำมะม่วงเปรี้ยว
ผสมลงไปสัก๔-๕ผล จะช่วยให้ไม่หวำนเกินไป
ถ้ำหวำนเกินไปส้มแผ่นจะตกทรำย
“We can apply other mango to do but it should be a
sour mango to mix with them about Sour mango. It
can help Sompaen be not too sweet.” The teacher
answered.
“Ok. Let’s try my method to make Sompaen.” The
teacher said.
Then, the teacher peels the mangoes and slice it be
the thin slices and put it in the churn. Besides, she
pours some water and adds some salt with the mango
in the churn too.
15
นักเรียน : อ้ำว แล้วครูไม่เอำไปยีกับตะแกรงหรือคะ
ครู : เรำไม่ใช้ตะแกรงแล้ว เรำจะปั่นจะไม่ทิ้งเส้นใยของ
มะม่วงเรำจะปั่นเส้นใยมะม่วงไปด้วย เพื่อช่วยในกำร
ขับถ่ำยไงล่ะ พอเรำปั่นเสร็จแล้วเรำจะนำมะม่วงที่ปั่น
แล้วไปต้มให้สุกและกวนให้หอม
“Ah! Do you not want to mash with a shallow
basket?” Some student asked.
“Not anymore. We are going to keep the mango’s
filament. It has many fiber which help our about
defecating” The teacher answered.
Then, the teacher brought the mango which had
already churned into boiling and stirring to be nicesmelling.
16
นักเรียน : ครูคะขั้นตอนจะสลับกับของคุณแม่คุณครูนิด
หนึ่ง
ครู : จ้ำต่ำงกันนิดเดียวแต่รสชำติและวิตำมินก็ยังอยู่
เหมือนเดิมแถมไม่ต้องทิ้งเส้นใยด้วย
“Ah! Your step is slightly different with your
mother.” Some student said.
“Of course. But it has still good taste and vitamin.
Besides, it has the fiber too.” The teacher said.
17
นักเรียน : วิธีทำส้มแผ่นของพวกเรำเหมือนของคุณแม่
คุณครูเลย
ครู : จ้ำ เอำละ เรำลองเอำมะม่วงของเรำไปทำตำมวิธีทำ
ของคุณแม่คุณครู ๒ กลุ่มและวิธีทำของครู ๒กลุ่มแล้วเรำ
จะมำเปรียบเทียบกันดูว่ำรสชำติจะต่ำงกันหรือไม่
ครู : ไปเรำไปทำส้มแผ่นในโรงอำหำรกันเถอะ
“Our method to make Sompaen as same as your
mother’s method.” The student said.
“Of course. Let’s try to make Som paen. Two groups
use my mother’s method to make. And two groups
use my method to make. Then we are going to
compare about taste, are they different? Ok,
Let’s make Som paen at the canteen.” The teacher
said.
18
นักเรียน : ดีใจจังเรำจะได้ทำส้มแผ่นด้วยฝีมือ
ของเรำแล้ว
ครู : หลังจำกทำส้มแผ่นกันแล้วนักเรียนต้องสรุป
วิธีทำส้มแผ่นส่งครูทุกกลุ่มนะจ๊ะ
นักเรียน : ค่ะ ครับ
“Wow, great! We are going to make Som paen by
ourselves.” The students said.
“After, when you have finished Som paen, all groups
must summarize how to make Som paen present to
me.” The teacher smiled and said.
“Of course.” The students said
19
ครู : ครูจะนำผลงำนของนักเรียนแสดงให้คณะครูและ
นักเรียนชมกันดีไหมจ๊ะ
นักเรียน : ไชโย ! คุณครูคะ เรำใส่ถุงสวยๆ เอำไปส่ง
สหกรณ์โรงเรียนดีไหมคะ จะได้เป็นงำน Ocop ของ
โรงเรียน
“So good, I’m going to show your works to the
teachers and the student, do you agree with me?”
The teacher said.
“So cool! I think; should we put Som paen in the
beautiful bag? It is being the OCOP of our school
too.” A student said.
20
นักเรียน : ค่ะ ขอบคุณ คุณครู มำกค่ะที่ให้ควำมรู้เรื่อง
งำนอำชีพเผื่อหนูโตขึ้นหนูจะได้ช่วยเหลือ ครอบครัวให้
มีรำยได้ ตำมรอยพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัวในเรื่อง
เศรษฐกิจพอเพียง ค่ะ
ครู : จ้ำ ดีเหมือนกันห้องเรำจะได้มีรำยได้เสริมเก็บไว้ซื้อ
อุปกรณ์กำรเรียน
“Wow, it’s a good idea. Our class is going to have the
income for buy some education tools.” The teacher
said.
“We are going to say thanks a lot to you very much
about this works. It has many useful for me when we
are going to be the adult. Besides, it can help our
family about money. And it makes ours to do in the
Sufficiency Economy of our King too. ” The students
said.
21
คำศัพท์ที่ควรรู้
1. ถนอมอำหำร หมำยถึง กระบวนกำรเก็บและรักษำอำหำร
2. ซ้ำ หมำยถึง น่วม ระบม เป็นรอยจ้ำๆ
3. ส้มแผ่น หมำยถึง มะม่วงสุกที่กวนแล้วแผ่เป็นแผ่นบำง ๆ
ส้มลิ้ม ก็เรียก
8. ไล้ หมำยถึง ทำโดยละเลง เพื่อชะลอกำรเน่ำเสียของอำหำร
9. หล่น หมำยถึง ตกลงมำ
10. ยี หมำยถึง ขยี้ ละเลง เช่นยีลูกตำล ยีมะม่วง ฯลฯ
11. สูตร หมำยถึง กฎสำหรับจำ
4. หั่น หมำยถึง เอำของวำงบนที่รองแล้วตัดเป็นชิ้น
12. ต้ม หมำยถึง กริยำที่เอำของเหลวใส่ภำชนะแล้วทำให้ร้อน
5. ใบทองหลำง หมำยถึง ชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่งใบรับประทำนได้
13. ปั่น หมำยถึง ทำให้หมุน
ให้เดือด
6. มะม่วง หมำยถึง ชื่อไม้ต้นในสกุล Mangifera วงศ์
Anacardiaceae มีหลำยชนิดและหลำยพันธุ์ เช่น อกร่อง
พิมเสน ซึ่งเป็นชนิด M. indica L.,กะล่อน หรือ ขี้ไต้ เป็นชนิด
M. caloneura Kurz ใบอ่อนและผลใช้เป็นอำหำร
7. เคล็ด หมำยถึง วิธีกำรที่ฉลำดพลิกแพลง อุบำย กลเม็ด
14 . Ocop หมำยถึง ( One Class One School Product )
1 ห้องเรียน 1 ผลิตภัณฑ์
22
Vocabulary
1. a shallow basket
2. bask
3. beautiful
4. behind
5. beside
6. boil
7. bruised
8. burnt
9. chaped
10. clean
11. compare
12. different
13. fall down
14. housefly
15. in front of
16. ladle
หมายถึง เข่ง
หมายถึง ตาก
หมายถึง สวย
หมายถึง ข้างหลัง
หมายถึง ข้างๆ
หมายถึง ต้ม
หมายถึง ช้า
หมายถึง ไหม้
หมายถึง แตก
หมายถึง ทาความสะอาด
หมายถึง เปรียบเทียบ
หมายถึง แตกต่าง
หมายถึง ร่วงลง, หล่นลง
หมายถึง แมลงวัน
หมายถึง ข้างหน้า
หมายถึง ทัพพี
17. method
18. OCOP
หมายถึง วิธี, สูตร
หมายถึง หนึ่งชั้นเรียน หนึ่งผลิตภัณฑ์
(One Class One Product)
19. peel
หมายถึง ปอก
20. pour
หมายถึง เท
21. ripen mango หมายถึง มะม่วงสุก
22. salt
หมายถึง เกลือ
23. Sompaen
หมายถึง ส้มแผ่น
24. sticky
หมายถึง เหนียว
25. Sufficiency Economy หมายถึง เศรษฐกิจพอเพียง
26. summarize
หมายถึง สรุป
27. sweet
หมายถึง หวาน
28. taste
หมายถึง รสชาติ
29. Tog shai
หมายถึง ตกทราย
30. useful
หมายถึง ประโยชน์
23
เอกสำรอ้ำงอิง
www.gotoknow.org › ... › สมุด › อำหำรเพื่อสุขภำพดี‎
www.youtube.com/watch?v=DcAMtZCZx6I
Pim.in.th/long-life-food/75-preserved-mango.html‎
dessertmanman.blogspot.com/2013/05/mango-guan.html‎
www.oknation.net/blog/print.php?id=716107‎
www.kruaklaibaan.com/stream/518cbac5b0e6df6377000291‎
www.m-culture.in.th/moc_new/album/137128/มะม่วงกวน‎
www.kaweeclub.com/index.php?topic=3913.0‎
www.bloggang.com/viewblog.php?id=lady-foo&date=0904