Kyrkjelydsbladet for Balestrand
Nr 3 – 2010
Jula 2010
Årgang 40
God jul og godt nytt år!
INNHALD
Kontaktinformasjon
s.2
Andakt av prost Geir Sørebø
s.3
Helsing frå Bolivia
s.4
Støttekonsert ﬂaumofra i Pakistan
s.5
Utlysing kyrkjetenarstilling
s.5
Nytt frå kyrkjetårnet
s.6
Kyrkjelydstur til Alværa
s.10
Friluftsgudsteneste i Holmen
s.11
Kyrkjeval 2011
s.12
Saurdal skiarena
s.13
Bestemors drøm (KN)
s.14
Pensjonistlaget på tur
s.16
Konﬁrmantsider
s.18
Om verdig død av P.A.Nordengen
s.20
I glede og sorg
s.22
Gudstenesteplan
s.24
KONTAKTINFORMASJON
Balestrand kyrkjekontor
Kjerneopningstid:
Tysdag-fredag
kl. 10 - 14
Sjøtunsvegen 6, 6899 BALESTRAND
Telefon:
57 69 15 48
Telefaks:
57 69 15 99
E-post: [email protected]
Heimeside: www.balestrand.kyrkja.no
Sokneprest Audun Systad
Kontortid:
Tysdag kl. 10-14
(elles etter avtale)
Telefon:
57 69 16 80
Telefon privat:
57 69 11 55
Mobiltelefon:
971 55 237
E-post: [email protected]
Kyrkjeverje/dagleg leiar
Jostein Risa
Telefon kontor:
57 69 15 48
Mobiltelefon:
920 60 832
E-post: [email protected]
Kyrkjelydsbladet for Balestrand
Organist Jan Herland
Telefon privat:
57 69 11 64
Mobiltelefon:
975 82 011
E-post: [email protected]
Utgjeve av Balestrand sokneråd
Nr. 3-2010, 40.årgang
Redaksjonsutvalet
Rune Haugen (frå soknerådet), Liv Ese,
Audun Systad (sokneprest) og
Jostein Risa (kyrkjeverje)
Prostidiakon Kjersti Brudvik
Mobiltelefon:
402 47 691
E-post: [email protected]
Leiar i Balestrand sokneråd
Helge Eilifsen
Telefon privat:
57 69 16 77
Mobiltelefon:
975 42 481
E-post: [email protected]
Abonnement
3 utgjevingar i året
(Vår, Sommar, Jul)
Fulldistribusjon i kommunen i tillegg til
i kring 75 utanbygds abonnentar.
Bladpengar: kr.100,- per år (friviljug) til konto:
3805.10.32583
Vakttelefon Ytre Sogn: 954 83 831
Kvardagar:
17.00-08.00
Helg/høgtid:
Frå 08.00
I desse tidsromma er ein av prestane i prostiet i
beredskap. Vakttelefonen nyttast om ein har bruk
for prestetenester som ikkje kan vente (t.d. dødsbod, soknebod for døyande, sjelesorg/støtte i
kritiske situasjonar.)
Trykk / oppsett
Ingvald Husabø Prenteverk as, Leikanger
Annonser
Små annonser kr.350, store annonser kr.650
Heimeside: balestrand.kyrkja.no
Her ﬁnn du oppdatert gudstenesteinformasjon,
konﬁrmantinformasjon, skjema for innmelding av
dåp og vigsel, kyrkjegardsføresegner. Vidare kan
du søkje etter gravlagde på kyrkjegarden, ﬁnne
dette bladet i pdf-format osb.
Framsidefoto:
Kvamsøy kyrkje. Foto: Jørgen Hundseth
2
Andakt
Det lyser
i stille grender
For nokre år sidan sat eg på eit fly over Europa ein
mørk desemberkveld. Det var like før jul. Det var
ingen skyer over Europa denne kvelden. Og frå
flysetet kunne eg sjå lysa frå dei folketette stadene
i Frankrike, Belgia, Nederland og Tyskland. Var det
slik Gud såg verda frå sin himmel? Med eit blikk
høgt der oppe frå som stirte ned i ei gigantisk
maurtue med millionar av lys i den mørke
kvelden?
Brått høyrde eg ei barnestemme som snudde opp
ned på alt. Stemma tilhøyrde ei jente i 7-8 års alderen. Ho sat i ein 4-5 seterader framfor meg i
flyet. Og ho song med høg, klår røyst:
Johannes seier i sitt juleevangelium: ”Det sanne
ljoset som lyser for kvart menneske, kom no til
verda” (1,9). Det er altså noko som er likt for alle
born. Det sanne ljoset lyser for dei. Kvifor fekk
songen frå jenta i flyet, tårene til å renne. Kanskje
fordi hennar song også var songen om Barnet.
”Songen som atter tonar
Med jubel kvar julenatt,
Om barnet, Guds son vår sonar,
Som døden for evig batt.”
Dette er Barnet som vi ikkje berre tenner ljos for,
men som sjølv er ljoset. Det ljoset som lyser på
same måte for alle born, ja, for alle menneske.
Når Gud vert lagt i krybba med høy til pute og tek
plassen til den fattigaste av dei små, så har alle
menneske uansett status fått den same verdi. Den
største og den minste deler pute. Guds blikk kjem
frå augo som er nær. Guds blikk kjem frå krybba
og ikkje frå universet.
Dette jula sitt evangelium og jula sitt ansvar.
Av sin store nåde og grenselause kjærleik gjev han
det same himmeljos til kvart menneske. Måtte
vårt ljos skine slik at alle vi møter får ei velsigna
julehøgtid og ei oppleving av å vere verdifulle, betydningfulle og elska menneske.
”Det lyser i stille grender,
av tindrande ljos i kveld,
og tusende barnehender
mot himmelen ljosa held”.
Det vart heilt stilt i flyet. Alle lytta. Jenta song
fleire vers. Nokre passasjerar tørka vekk ei tåre.
No såg vi ljosa frå Europa på ein annan måte. Bak
kvart ljos var eit barn. Vi såg for oss millionar av
born på jorda. Lukkelege born. Lidande born. Born
i trygge heimar. Born på gata. Mette og sunne
born. Utsvelte born. Og så tenkte vi kanskje, vi
som sat i flyet: Det er straks jul. Kva vil denne jula
bringe til verda sine mange born? Nokre vil få så
mange gåver at dei ikkje greier å halde styr på dei.
Andre vil oppleve fattigdom. Nokre vil oppleve
familiens gode ramme. Andre vil oppleve omsorgssvikt.
Born i denne verda får tildelt så ulik startkapital.
Velsigna julehøgtid.
Geir Sørebø,
prost i Ytre Sogn prosti
3
Helsing frå Bolivia:
Sant for meg,
men ikkje for deg?
Her i Bolivia er det mange
Jehovas vitner. Ein kjenner dei
igjen der dei går to og to, med
lange skjørt, paraplyar mot sola
og vesker med traktatar og
biblar i. Ein dag fekk eg utdelt
ein traktat frå ei av damene
med lange skjørt. ”Korleis kan
du komme nær Gud?” Eit aktuelt spørsmål eg trur mange
lurer på, sjølv om vi ikkje tør å
seie det høgt. Korleis kan eg
komme nær Gud?
I dag tenkjer mange: Det som er
sant for deg, treng ikkje vere
sant for meg. Med mange ting
kan ein tenke slik. Det er sant
for Kurt at han heiar på Manchester United, men det betyr
ikkje at alle andre gjer det. Men
kan ein tenkje slik i alle
situasjonar? Kan Kurt seie at
for han vann Manchester
• Eva Bente Ohma kjem frå Balestrand (dotter til Ole Johan og
Solveig Olsen)
• Ho og familien er utsendingar for
Norsk Luthersk Misjonssamband
(NLM) og bur i Cochabamba i
Bolivia
• Familien Ohma består av Kurt
Arild (28), Eva Bente (27), Malin
Christine (3,5), og Kaja Emelì (1,5)
• Dei har nett starta Alpha-kurs med
30 deltakarar
• Kurt er tilsett i ei lokal kyrkje som
ungdomsarbeidar. Har bibelgrupper, ungdomsmøter, talar.
•
Følg dei på
http://ohmaibolivia.blogspot.com
United cupfinalen,
mens for andre gjorde
dei ikkje det? Eg trur
alle er einige om at
enten vann Manchester
cupfinalen, eller så
vann dei ikkje, uavhengig av kva vi føler
eller trur. Det same kan
ein seie om Noregs
konge, enten finnes
han, eller så finnes han ikkje,
uavhengig av kva du trur.
Nokre seier: ”Du trur på Gud,
han finnes for deg, eg trur ikkje
på han dermed finnes han ikkje
for meg”. Men viss Gud er til, så
er han til for alle. Viss han ikkje
er til, så er han ikkje til for
nokon. La oss tenkje oss at Gud
finnes, og at det som står i Bibelen er hans ord til oss. Då har
vi eit problem. Kvifor? Fordi
Gud seier til oss at den som
bryt eit av boda hans, har brote
alle. Og at den som ikkje held
alle boda, er forbanna. Gud er
100% rein, dvs han held alle
boda sine. Han kan ikkje vere i
lag med noken som ikkje gjer
det. Har du nokon gong sagt ei
kvit løgn? Har du nokon gong
misunt andre det dei har? Det
har eg. Vi har eit problem, kva
skal vi gjere? Korleis kan vi
komme nær Gud?
Eg skal fortelle deg ein
hemmeligheit som alle må få
vite: GUD har kome nær OSS.
Gud sende Jesus til jorda for at
han skulle ta straffa for alle
syndene våre; straffa for
4
Dette biletet er teke etter møtet familien
Ohma hadde på bedehuset i Balestrand
12.juli 2010.
syndene er døden. Vi skulle ha
dødd, det hadde vore rettferdig.
Men Jesus døydde i staden for
meg og deg. Det er kjærleik.
Kva kan vi gje som svar til ein
slik kjærleik? Vi kan seie ”Nei,
det der gidd eg ikkje”, eller vi
kan seie til Jesus ”Eg vil tru at
du døydde for meg. Tilgje meg
det gale eg har gjort, la meg få
bli ditt barn”. Det er ingenting
Gud heller vil enn å tilgje deg
dei gale tinga du gjer, så han
kan få vere med deg for alltid,
men det er du som må bestemme deg for om du vil ha
hans tilgivelse. Gud seier til oss
”Alle dei som tok i mot han
(Jesus), dei gav han rett til å bli
Guds born, dei som trur på
navnet hans” (Johannes
kapittel 1 vers 12). Du blir ikkje
Guds barn ved å leve eit
”perfekt” liv. Du blir Guds barn
ved å tru på Jesus. Og så vil Gud
forandre deg etterpå, litt etter
litt.
Eva Bente Ohma
Konsert til inntekt for
flaumoffer i Pakistan
Ledig stilling
Kyrkjetenar
(Stillingskode 5137)
i Balestrand sokn
Det er ledig fast stilling som kyrketenar i Balestrand sokn og vi søkjer etter nokon som kan
gjere ei viktig, praktisk teneste i kyrkja og er
ﬂeksibel i høve til arbeid i helger (gudstenester) og
vekedagar (gravferder).
Balestrand songlag.
23.september skipa Diakoniutvalet til ein konsert for å
samle inn pengar til flaumofra i Pakistan. Radio og
fjernsyn hadde gjeve oss bilete av menneske i naud.
Menneske som måtte rømme for å berga livet.
Hjarteskjerande bilete av menneske som miste heim
og familiemedlemer. Det er ikkje lett å fullt ut forstå
deira situasjon, men at dei treng hjelp frå
verdsamfunnet var og er lett å forstå.
Kirkens Nødhjelp (KN) samarbeider med lokale
aktørar for å skaffe reint vatn for å førebygge sjukdomsepidemiar, skaffe telt, mat og ulletepper til dei
lidande. Arbeidet er ikkje ufarleg, så det vert administrert frå Nordpakistan.
Etter at dei frammøtte var ønska velkommen, las
leiaren i diakoniutvalet, Margot Ryssdal, eit fint sjølvskrive dikt: ”Eg er broren din.” Songlaget deltok med
song og Balestrand Musikklag spela. Karen Bårdsen
song til gitarakkompagnement av Per Inge Belt. Gunnhild Fisher song i toneflygje ved Margot på piano.
Anders Thue song mens Astrid Høyvik spela til.
Gudvin spela vakkert på saksofon.
Underteikna gav eit glimt frå naudhjelpsarbeidet.
Etterpå var det kollekt som gav 8.567 kr som gjekk rett
til KN fordi vi fekk leige Bygdehuset gratis. Sogn og
Fjordane Sparebank betalte 1.500 kr i annonseutgifter.
Det var kjekt å arrangere konsert når vi møtte så
mykje velviljuge frå aktørar. Konserten varde litt over
ein time, og det var ei fin stund. Tusen takk til alle!
Kjersti Brudvik
Stillingstype: Fast stilling, deltid, helg.
Stillingsstorleik: 20 % av full stilling for alle kyrkjene (utan reinhald i hovudkyrkjene).
NB! Om ynskjeleg kan ein søkje berre delar av stillinga: Tjugum krk (ca 14 %) eller Sæle krk
(ca 7%). Ved ynske om større stilling kan reinhald
leggast til.
Med 35,5 timars arbeidsveke vert gjennomsnittleg
arbeidstid 7,1 t pr. veke. Arbeidstida ligg
hovudsakleg til helgene, men gravferder kjem på
dagtid på vekedagar, hovudsakleg tysdag og
fredag.
Arbeidsoppgåver: Kyrkjetenaren har ansvar for
det praktiske i samband med alle tenester i kyrkja:
Opplåsing, lystenning, ﬂaggheising, salmenummer
på veggen, nattverdutstyr, dåpsvatn, gravferdsutstyr, lyd, ringing med kyrkjeklokkene osb.
Løn: Stillingane er løna etter gjeldande tariff for
kyrkjetenar med minsteløn frå kr.239.800-308 500
i året for 100 % stilling etter ansiennitet. I tillegg til
dette kjem helge- og kveldstillegg etter timeliste.
Krav:
• Den som vert tilsett må vere medlem i Den
norske kyrkja.
• Søkjar bør disponere eigen bil.
Kontakt: Spørmål kan rettast til kyrkjeverje/
dagleg leiar Jostein Risa (m. 920 60 832).
Ta gjerne kontakt for å drøfte ulike løysingar eller
om du har høve til å jobbe noko på timebasis.
Søknadsfrist: 1.februar 2011
Søknad sendast pr post eller e-post til:
Balestrand sokn
Sjøtunsvegen 6
6899 BALESTRAND
E-post: [email protected]
Balestrand musikklag.
5
Nytt frå kyrkjetårnet
til seg andre personar og legg fram kostnadsoverslag og si tilråding når det gjeld format, innbinding
osb.) for soknerådet som gjer vedtak i saka.
Dersom du som les dette har noko som kunne vere
av interesse for bok-nemnda, (t.d. bilete, historier/minne) er dei heilt sikkert glade for om du vil
ta kontakt!
Kyrkjestove ved Tjugum kyrkje
Kyrkjelydsbladet har også tidlegare nemnt planar
om ei kyrkjestove ved Tjugum kyrkje. Balestrand
sokneråd har no gått inn for bygging av eit bygg på
ca 90 m2 og soknerådet sine planar vart presentert
for formannskapet 11.11.2010 i samband med at finansiering av bygget må avklarast med Balestrand
kommune før soknerådet kan gå vidare. Arkitektteikningane omfattar toalett, lager, kjøkenkrok og
møtesal. Bygget er tenkt brukt til opplegg for born
under gudstenester, trusopplæring, kyrkjekaffi (inntil 50 pers) osb. At det er bruk for slike funksjonar i
eller ved kyrkja har vore halde fram av mange
sokneråd bakover og var til dømes eit tema ved bispevisitasen i 2000.
Vedlikehald på kyrkjene
På Sæle kyrkje har taket vore
reparert i haust. Fleire manglande og skada takstein er
bytte ut og treverk med fylgjeskader av dette (råte) er
bytt ut. Ein vedlikehaldsrapport frå i fjor peika også
på mykje rote. Når ein no
hadde arbeid på taket
prioriterte ein å få skift ut to
trekrossar på tak, vassbord
under nokre av vindauga og
tverrrstokken over inngangen.
Det vart laga kopiar av desse delane med god
kjerneved frå Kvamsøy som er grunna og måla etter
Riksantikvarens retningslinjer. Arbeidet med dette
er dokumentert i ein rapport. Arbeidet er utført av
Lidal vedlikehold og service AS.
I samband med at ein hadde lift ved kyrkja fekk ein
også utført ein arbeidskrevjande og sårt tiltrengt
vask av taket (som også avdekka fleire lause og
skadde takstein som vart bytte ut). Tilsvarande omfattande takvask
er også utført på
Tjugum kyrkje
der ein også fekk
vaska og fjerna
algevekst på sida
av kyrkja som
vender mot
fjorden (den
andre sida var
vaska i fjor).
Balestrand
sokneråd på
synfaring på
Tjugum kyrkjegard
8.september
2010. Kyrkjestova er
tenkt sett
opp i rett vinkel på eksisterande bårehus, inne på kyrkjegarden
(same retning som muren). (Foto: J. Risa)
Vigselsavgift og husleige St.Olafs kyrkje
Balestrand sokneråd tek inn vigselsavgift for utanbygds vigsler. Soknerådet har i lag med dette teke
på seg å ta inn husleige for bruk av St.Olafs kyrkje til
vigsler og i 2010 er det overført totalt kr 8.000 i leige
for seks vigsler. Par med lokal tilknyting betaler kr
1.000, medan andre par betaler kr 2.000). Leiga vert
overført til Vener av St.Olafs kyrkje sin konto, av di
det no er veneforeininga som står for den daglege
drifta av engelskkyrkja.
Tjugum kyrkje 150 år i 2013 - jubileumsbok
Audun Systad, Margot Ryssdal og Johs. B. Thue er av
Balestrand sokneråd valde til ei nemnd for
jubileumsbok i samband med Tjugum kyrkje sitt
150-årsjubileum i 2013. Nemnda kan sjølv fritt knyte
6
Kyrkjekontoret - ny leigeavtale
med Balestrand Næringsbygg
Frå 1.1.2011 trer ny 5-års leigeavtale med Balestrand
Næringsbygg AS om lokale til kyrkjekontor i kraft.
Leigeavtalen for Sjøtunsvegen 6 omfattar kontor til
sokneprest, kyrkjeverje og prostidiakon samt lager.
Møterom/lunsjrom, gang og toalett vert delt med
Sognekraft som leiger lokale på same adresse.
Nytt i den nye avtalen er at lokalet i "resepsjonen"
no vert leigd av soknerådet åleine. Det er her
planlagt å setje opp ein vegg med lydtett dør slik at
ein får eit lukka kontor. Dette vil gje prostidiakonen
betre arbeidstilhøve og høve til å ha samtalar på
kontoret. Dette kontoret er også tenkt brukt av trusopplæringsmedarbeidaren som vi vonar å få tilsett.
Lokala i Sjøtunsvegen fungerer godt for både dei
tilsette, soknerådet og utvala som har møta sine her
og du er velkomen til å stikke innom.
Konfirmantar som kyrkjetenarar
Konfirmantane Kristian Hellenes og Tor Briseid
Tjugum har fått opplæring som kyrkjetenarar i
Tjugum kyrkje og prøvde seg som kyrkjetenarar
"åleine" for fyrste gong ved lysmessa 5.desember
(kombinert med lesingar som konfirmantar) – noko
som gjekk heilt etter oppskrifta!
PS! Dersom du har problem med å kome deg til kyrkjekontoret kan du ta kontakt på telefon, så hentar
vi deg gjerne (t.d. i Holmen om du kjem med
rutebuss).
Her får kyrkjetenarene instruksjon i bruk av ringeanlegget i
Tjugum kyrkje av kyrkjeverje Jostein Risa. (Foto: A. Systad)
Kyrkjetenarstillinga vert lyst ut på nytt i dette
nummeret og soknerådet vonar sjølvsagt helst å
finne ein/fleire som kan gå inn i ei fast stilling. Uansett har soknerådet vurdert det som ei god investering å ha lært opp unge som kan ta vikaroppdrag.
Solund som også ligg i Ytre Sogn prosti har gode erfaringar med unge arbeidstakarar i slike stillingar.
Så lenge dei går på skulen, kan dei naturleg nok
ikkje gjere teneste ved gravferder i vekene, men når
det gjeld gudstenester og andre arrangement kan
dei spørjast om tenester i helgar, feriar og ved arrangement på kveldstid.
Innkomne offer sidan førre kyrkjelydsblad
20.jun
24.jun
4.jul
18.jul
1.aug
13.aug
15.aug
22.aug
5.sep
12.sep
19.sep
26.sep
3.okt
17.okt
31.okt
7.nov
14.nov
Tjugum
St.Olafs
Stølsberg
Tjugum
Kvamsøy
St.Olafs
Holmen
Sæle
Tjugum
Tjugum
Alværa
Sæle
Tjugum
Sæle
Tjugum
Sæle
Tjugum
Det Norske Misjonsselskap
Vener av St.Olafs kyrkje
Lokalt kyrkjelydsarbeid 7
Lyngmo ungdomssenter
Lokalt kyrkjelydsarbeid 8
Vener av St.Olafs kyrkje
Sønd.skoleforb, SogF krins)
ILCT (Iraqw-prosj, Tanzania)
Lokalt kyrkjelydsarbeid 9
Laget (NKSS)
Misjonsprosjekt Romania 3
Lokalt kyrkjelydsarbeid 10
Normisjon
Livsmeistringssenter Skei
Lokalt kyrkjelydsarbeid 11
Misjonsprosjekt Romania 4
Norsk misjon i Øst
kr 1 570,00
kr 1 670,50
kr 3 351,50
kr 1 275,00
kr 1 770,00
kr 1 140,00
kr 3 487,50
kr 2 820,00
kr 2 529,00
kr 1 737,00
kr 4 039,00
kr 1 228,50
kr 3 158,50
kr 1 498,00
kr 2 354,50
kr 2 517,00
kr 3 640,00
28.nov
Sæle
Alværa misjonssenter
kr 1 658,00
Både Kristian og Tor bur i gangavstand frå kyrkja og
dette er sjølvsagt ei føremon for alle partar. Vi ynskjer dei velkomne som kyrkjetenarvikarar i konfirmantåret sitt og vonar dei vil halde fram også
etter konfirmasjonen 15.mai.
7
Kyrkje- og misjonsdag for Ytre Sogn
laurdag 15. januar
Denne årlege samlinga på Alværa Misjonssenter
har etter kvart lang tradisjon. I år blir temaet:
”Kristne i møte med andre religionar”. Til å innleie om temaet har vi fått Ingvald Frøyen og Lars
Sigurd Tjelde, som begge har misjonærerfaring frå
NMS. Dette er eit tema som blir stadig meir aktuelt etter som Noreg utviklar seg til eit meir
fleirkulturelt samfunn. Vi lever i ei globalisert tid
og får verda inn i stova gjennom dei ulike media.
Gjennom RLE-faget får borna lære om alle dei
store religionane. Mange av oss har spørsmål som
knyter seg til vårt møte med menneske med anna
tru. Gjennom dagen blir det innleiingar, samtale,
gudsteneste, middag og kaffi. Opplegget blir avslutta med eit kort årsmøte for Ytre Sogn område
av Det Norske Misjonsselskap, der vi les opp årsmelding og gjennomfører val av personar som har
sagt ja til å vere kandidatar. Programmet for dagen
blir sendt ut i byrjinga av januar. Påmelding til
Alværa Misjonssenter telefon 48990661.
Set av dagen allereie no, for dette trur vi blir ei
viktig og inspirerande samling!
Helsing områdeutvalet for Ytre Sogn område av
NMS
Mariahelg på Alværa 4.-6.mars 2011
For kvinner i alle aldrar!
Kring 8. mars vert det årleg arrangert ei
kvinnehelg på Alværa misjonssenter ved Lavik i
Sogn.
Tema i år er Gudsbilete & sjølvbilete
og vi er så heldige
å ha med Jorunn
Strand Askeland
som talar. Ho er ei
flott og aktiv dame
som har reist
mykje rundt som
forkynnar, samt
skrive bøker både
for vaksne og born. Beate Systad, som tidlegare
har vore med i Mariahelgkomiteen og som dei
siste åra har halde på med smykkelaging, kjem
dessutan og instruerer og inspirerer oss.
Arbeidsgruppa for Mariahelga i år er:
Hild Eimhjellen (Førde), Magni Åm Risa (Balestrand), Gjertrud Tretteteig (Leikanger),
Torild Teige Strand (Hardbakke)
Velkomen til andeleg påfyll, sosialt samvær,
kvile, god mat, moro og inspirasjon!
Påmelding til Alværa på mobil: 489 90 661
TRUSOPP
Familien Sulebakk i Balestrand
Familien Sulebakk frå Frekhaug utanfor Bergen vitja
Balestrand helga 2-3.oktober. Denne gongen var det
mor Barbro Sulebakk og dei tre eldste borna Sebastian (14), Bertine (12) og Serlina (11) som kom for å
synge og spele og dele gleda.
Laurdagen starta med song- og musikkseminar på
bedehuset for dei som går i kora Baluba og Joy og
alle andre som ville. Borna øvde inn songar og
drama til gudstenesta sundag og hadde mykje moro og litt mat - innimellom.
Laurdag kveld var det tid for gospelkveld i Tjugum
kyrkje med Immanuel, ei songgruppe frå Sygna og
familien Sulebakk. Her var det også urframføring av
nokre nye songar som
snart vert utgjevne på
CD.
Sundag ettermiddag
3.oktober var det så
klart for hausttakkegudsteneste i Tjugum
kyrkje. Det var dåp,
utdeling av 4-årsbok
og innlagt minikonsert med dei lokale
kora og den syngande
og dansande Sulebakk-gjengen. Meir
ballongar, lyd og
"gitarsoloar" enn det
vanlegvis er på ei
gudsteneste i kyrkja, men
borna såg ut til å storkose seg.
Mange kjøpte med seg plater
og musikkvideoar og fleire av
songane lyder nok framleis
rundt om i heimane i Balestrand.
8
LÆRING
Tårnagentar i Balestrand
I desember kjem det
ein norsk TV-serie
på NRK som heiter
"Tårnagentene" og
er produsert i samarbeid med Søndagsskuleforbundet.
Serien handlar om
Silje, Bendik og
Markus som har ein
hemmeleg klubb og
kallar seg Tårnagentane. Før jul hjelper dei folk med gåvekjøp, men så
får dei sjølv ein magisk nøkkel i gåve. Dei to fyrste
episodane av serien på 10 episodar går helga 1819.desember.
Samling for leiarar i
barne- og ungdomsarbeid 14.januar
Balestrand sokneråd vil fredag 14.januar 2011
invitere til inspirasjons- og informasjonsamling
for leiarane i det kristne barne- og ungdomsarbeidet i Balestrand. Det vert mellom anna informasjon om trusopplæringsreforma og korleis
breiddetiltaka med tiltak for heile årskulla kan
samordnast med dei kontinuerlege tiltaka.
Soknerådet ynskjer å vere i dialog med dei andre
organisasjonane i bygda om dette. Det vil kome
invitasjon med informasjon om tidspunkt, stad og
program seinare.
1.episode:
NRK Super, laurdag 18.12 kl. 09.20 eller kl. 17.15
2.episode:
NRK Super, sundag 19.12 kl. 08.55 eller kl. 17.15
Det skjer på Lyngmo
DESEMBER 2010
18. Julemiddag for ungdom
31. Nyttårsfeiring for unge vaksne (1. vgs og oppover) og småbarnsfamiliar: Nyttårsaftan med
overnatting til 1. nyttårsdag. Kaldtbord, julesong,
tegnefilm for dei minste, sosialt, fyrverkeri, nyttårsgudsteneste, kaffi og kaker. Avslutning med
frukost og familiesamling 1. nyttårsdag.
Men Tårnagentane er ikkje berre ein TV-serie.
Balestrand kyrkjelyd kjem som ein del av trusopplæringa i Balestrand til å invitere alle 8-åringar i
Balestrand (både dei som vart 8 år i 2010 og dei
som vert 8 år i 2011) til å vere Tårnagentar laurdag
29. og sundag 30.januar i Sæle kyrkje. Gjennom
helga vil agentane løyse ulike oppdrag og mysterie, og dei vil utforske kyrkja og forteljingar frå
Bibelen. Borna bur heime, men vil vere i lag i kyrkja både laurdag og sundag. (Etter kvart vil ein
kunne gå inn på sida www.tarnagentene.no og
finne meir informasjon om dette.)
Alle er så velkomne til Tårnagentgudstenesta
sundag 30. januar kl. 11.00 i Sæle kyrkje.
JANUAR 2011
2. Julefest
8. Misjons- og leiarsamling, NLM
29. Temadag - Sogn og Fjordane Indremisjon
FEBRUAR 2011
4. - 6. Leir for 2. - 4. klasse
18. - 21. Leir for 5. - 7. klasse
24. - 27. Leir for 7. - 10. klasse
Konfirmasjonssundagar i 2011
8.mai i Sæle kyrkje
15.mai i Tjugum kyrkje
Vanlegvis er konfirmasjonane i Sæle kyrkje siste
sundag i april og i Tjugum kyrkje fyrste sundag i
mai. Grunnen til at konfirmasjonssundagane i
2011 avvik frå den innarbeidde rytmen er at siste
sundag i april er 1.påskedag og fyrste sundag i mai
er 1.mai med det tradisjonsrike "Esefjorden
rundt".
MARS 2011
4. - 6. Inspirasjonshelg for kvinner
11. Vårbasar
12. Årsmøte Sogn NLM
APRIL 2011
8. - 10. Ordet & Israel
20. - 24. Påskeleir, NLM
9
Kyrkjelydstur til Alværa
17.-19. september gjekk den
tredje kyrkjelydsturen i ”nyare
tid” av stabelen. Heile 40
personar, små og store , var
med denne helga.
Sagt med ein gong: Ein slik tur
verkar styrkande for fellesskapet, og alle aldrar var representerte på denne turen.
Den minste, Toralf, var berre
ein månad gammal, men
høyrer like mykje til fellesskapet som alle oss andre.
Denne gongen var det ingen
talar med utanfrå, men dei
mange innslaga frå lokale folk i
Balestrand, viser at det er
mange ressursar i bygd og kyrkjelyd.
Ulike emne og innleiingar
Fredagskvelden tok Gunn Berit
(Bøthun) fram dette med
skriftemålet, noko som er litt
gløymd mange gonger i våre
forsamlingar. Ho skreiv ei oppgåve om dette for nokre år
sidan. I samtalen kom det fram
at skriftemålet, dette at ein kan
få tilsagt tilgjeving av ein prest
eller ein annan kristen, kanskje
er brukt litt meir i det stille enn
ein ofte kan tru. Det er
verdifulle skattar i dette, som
til dømes Martin Luther ofte
tok fram og ville skulle bli
brukt også i våre lutherske kyrkjer.
På laurdagen hadde Kjell (Helland) eit interessant innlegg
om Høgsongen, ei bok i Bibelen
med eit rikt biletspråk. Han
fekk fram kor flott kjærleiken
er skildra der, kjærleiken frå
Gud til oss, men og kjærleiken
mellom menneske.
om fellesskap og diakonal tenking i kyrkjelyden. Diakoni er
Guds kjærleik i praksis, ei teneste for Gud. Ho kom med
mange døme på dette, mellom
anna besøksteneste, dette med
å vise konkret omsorg når
nokon har mist nokon av sine.
Å lage mat til nokon som er i
sorg, kan vere ei konkret teneste.
Kvernsteinsparken
I fritida på laurdagen nytta dei
fleste barnefamiliane seg av det
fine turområdet og dei mange
aktivitetar i og rundt Alværa. Ei
gruppe av deltakarane reiste til
Hyllestad, til kvernsteinsparken der. Ein hadde ikkje
veret på si side denne dagen.
For det meste ausa det ned,
men like fullt fekk dei som
reiste
verdfull informasjon
og omvising
av Astrid
Waage.
I ettertid har
det no blitt
kjent at
Kvernsteinsparken i Hyllestad
skal kjempe om å kome på
UNESCO si verdsarvliste. I over
tusen år har dei runde steinane
vore brukte til å male korn.
Kvernsteinsbrota vitnar om industriell produksjon og handel
med kvernsteinar i stor skala i
vikingtida. No kan dei hamne
på same høgthengande lista
som Nærøyfjorden og
Pyramidane i Egypt , fortel NRK
Sogn og Fjordane.
Fint var det også å sjå den nye
steinkrossen som var reist i
parken, og innvigd på ei gudsteneste helga før me var der.
Mange av dei gamle steinkrossane som er reiste langs kysten,
kjem frå Hyllestad. Granatglimmerskiferen, som det er
mykje av i området, er spesielt
eigna til dette.
Leik og moro
Laurdagskvelden var det ein
flott hyggekveld med mange
På laurdagskvelden hadde
diakon Kjersti (Brudvik) emne
10
artige innslag. På bilda ser ein
nokre av leikane som var der,
der ein skulle bygge saman, for
å få høgast mogeleg byggverk
av marshmellows og spagetti.
Elles mange gode historier og
fint fellesskap denne kvelden.
Familiegudsteneste med innslag frå Romania og Israel
På søndagen kom det kjekt
besøk av generalsekretæren i
Israelsmisjonen, Rolf Gunnar
Heitmann. Han fekk på ein fin
måte formidle mykje kunnskap
frå Israel, og også frå Romania,
der me har samarbeidskyrkjelyden vår, Israels Messias.
Born deltok i gudstenesta med
song og lesingar, og saman med
Oda og Gina frå BU-linja på
Sygna, hadde dei eige opplegg
under talen.
På gudstenesta kom det og
nokre frå bygdene rundt.
Ei triveleg helg vart avslutta
med god middag, og me takkar
Alværa for fint opphald og god
pleie.
Sjå fleire bilete frå kyrkjelydsturen på s.23.
A.S.
Friluftsgudstenesta i
Holmen 15. august
Kvar gong me annonserer friluftsgudsteneste, så er det spennande
korleis veret blir. Og på ny fekk me ein flott søndag her ved Sognefjorden. I nokre år har me hatt gudsteneste her, somme gonger
med Swim festival, men det er igjen til neste år i 2011.
I år var det samla kring 110 menneske i Holmen! Kjempeflott! Ungdommane som bada, tok eit opphald og sat ved kaikanten og fylgde
med. Gamle kom med rullestolar og stokk. Her var i sanning alle
generasjonar representerte.
Tru om ein kan få flottare ramme rundt ei slik gudsteneste?
Og songen ljoma, leia av gode forsongarar:
O store Gud, når jeg i undring aner
Hva du har skapt i verden ved ditt ord
Ser universet med de mange baner
Og vet alt liv oppholdes ved ditt bord:
:/: Da bryter lovsang ifra sjelen ut:
O store Gud, O store Gud:/:
Preiketeksten var frå Salme 32,1-5, ein sentral og fin tekst:
1 Sæl er den som får si misgjerning tilgjeven og si synd tildekt! 2 Sælt
er det menneske som Herren ikkje tilreknar skuld, og som er utan
svik i si ånd. 3 Så lenge eg tagde, tærtest eg bort, eg stunde heile
dagen. 4 For dag og natt låg di hand tungt på meg. Mi livskraft kvarv
som i sommarens hete. 5 Då sanna eg mi synd for deg og dulde ikkje
mi skuld. Eg sa: «Eg vil sanna mine synder for Herren.» Og du tok bort
mi syndeskuld.
11
Kyrkjevalet 2011
Det er berre litt over 1 år sidan vi hadde kyrkjelege val,
men likevel er tida komen til å informere om neste val.
Det skuldast at valet i 2009 var ei overgangsordning
der kandidatane berre vart valde for 2 år.
I 2011 og i framtida skal kyrkjelege val haldast samstundes med kommune- og fylkestingsval og kandidatane vert igjen valde for 4 år.
Val til Balestrand sokneråd
og leke medlemer til Bjørgvin bispedømeråd
måndag 12.september 2011
same dag som kommunestyre- og fylkestingsvalet.
NYTT ved valet i 2011
• Veljarane får større innverknad ved soknerådsvalet
Oppteljingsreglane ved soknerådsvalet er endra slik
at alle på lista har like stort høve til å verte valde.
Dermed får veljarane gjennom strykingar og tilleggsrøyster meir å seie for kven som skal sitje i
soknerådet dei neste 4 åra. Tidlegare var nominasjonsnemnda si prioritering i praksis bestemmande
for kven som vart valde inn.
• Dei som førehandsrøystar kan ikkje lenger røyste på
valdagen
• Bispedømerådsvalet: Enklare valsetlar, færre kandidatar og betre presentasjon av kandidatane.
Soknerådet er valstyre og er i ferd med å etablere
nominasjonsnemnd, valteam og informasjonsplan.
Det vil verte val dei same røystestadene som kommunestyrevalet: Balestrand bygdahus, Fjordtun oppvekstsenter og Nesse oppvekstsenter.
Førehandsrøysting frå 10.august på kyrkjekontoret (og
i kyrkjene etter nokre gudstenester).
Til høgre på sida kan du lese om nominasjonsarbeid,
utarbeiding av kandidatlister og høvet til å levere alternative lister.
Bispedømerådsvalet
Minner også om at det er høve til å kome med
framlegg til leke kandidatar til bispedømerådsvalet.
Dei som vert valde til Bjørgvin bispedømeråd sit også i
Kyrkjemøtet, det øvste organet i kyrkja som skal gjere
mange viktige vedtak i åra framover. Har du ein god
kandidat, så ta kontakt med soknerådet som kan
vidareformidle dette. Det vil også denne gongen vere
høve til tilleggsnominasjon (det var slik Erland
Fagermoen frå Balestrand vart nominert sist og han
vart då 2.vara i bispedømerådet)
12
Kunngjering:
Val av sokneråd
– frist for innlevering
av kandidatlister
Nominasjon av kandidatar
til soknerådet skjer i tida
fram til 1. mai 2011 som er
fristen for innlevering av
kandidatlister.
Framlegg på kandidatar til soknerådet kan
meldast til nominasjonsnemnda v/kyrkjekontoret innan onsdag 13.april 2011.
Valføre er alle medlemer av Den norske kyrkja som bur i soknet, og som seinast i 2011
fyller 18 år, og som ikke er frådømt stemmerett ved offentlege val.
Det er høve til å levere inn alternativ kandidatliste innan fristen 1. mai 2011.
Krav til kandidatlister:
a. skal vere komne inn til leiaren av
soknerådet seinast 1. mai 2011.
b. skal vera eigenhendig underskrivne av 10
røysteføre forslagsstillarar,
c. skal oppgje tydeleg kva for val det gjeld
(Balestrand sokn - Soknerådsval 12.september 2011) og ha namna på forslagsstillarane som overskrift (framfor
namna på kandidatane),
d. skal oppgje ein tillitsvald blant forslagsstillarane som soknerådet kan venda seg
til ved drøftingar om listeframlegget.
e. skal ha kandidatar oppførte med føre-,
ev. mellomnamn, etternamn og alder […].
f. bør ha minst 40 % representasjon av
kvart kjønn blant dei kandidatane som
det er gjort framlegg om på kvar liste,
g. skal ha kandidatane sette opp i prioritert
rekkjefølgje,
h. bør ha minst 20 % representasjon av ungdom under 30 år.
Kandidatlista skal altså framleis prioriterast
av nominasjonsnemnda, men reglane for
oppteljing er endra slik at alle som står på
lista har like stort høve til å verte valde. For
kandidatar som får like mange røyster er
det plasseringa på lista som avgjer.
Ved røysting kan lista endrast på 3 måtar: 1)
Gje tilleggsrøyst ved å setje kryss ved kandidaten. 2) Stryke ein kandidat. 3) Føre opp
nye namn.
Saurdal Skiarena 2010-2011
13
Bestemor Fineli med sine 4 barnebarn Anold (14), Mariam (11) , Magdalene (11) og Sturida (7) i arbeid på familiens jordlapp. (jpg)
Bestemors drøm
De har mistet noen de var
glade i, men de har i det
minste hverandre. Bestemor Fineli håper
barnebarna arver troen på
at det er mulig å investere i
en bedre fremtid.
Tekst: Cathrine Haugeli Halvorsen
Foto: Greg Rødland Buick
Hun har noe sorgtungt og sårbart
over seg, Fineli Mwinuka. Men så
har hun også kjent på mye smerte
i livet sitt. Hun har født åtte barn
til verden, og sørget over tapet av
tre. – Det er vondt å miste et barn,
men det er noe man bare må akseptere. Døden er der for alle, sier
Fineli med rolig stemme. Selv ble
hun foreldreløs og flyttet
sammen med sin bestemor da
hun var elleve. Nå er målet å gi
barnebarna den tryggheten hun
selv var så avhengig av da hun ble
igjen alene i verden. Magdalene
er glad hun har bestemor:
- Hun er veldig snill, svarer den
sjenerte elleveåringen. Det blir
en liten pause, men Magdalene
har noe mer på hjertet:
– Jeg er glad i henne, hvisker hun
frem.
Fra hånd til munn
Fineli, mannen og barnebarna bor
i en leirhytte med blikktak i Sekondari street, Ilula town, to
timers rask gange hver vei fra
åkerlappen hvor hun fra tidlig
morgen til sen kveld dyrker frem
mais, ris og ulike kornslag.
Mannen Michael Sanga tar ansvar
for grønnsakshagen hvor de
hovedsakelig dyrker grønnsaker
til bruk i eget kjøkken. Når
familien trenger penger, prøver
de å selge en sekk med ris, eller
de slakter en gris. Slik lever de, og
slik har de levd i generasjoner.
Fra hånd til munn. Stadig
hyppigere tørkeperioder skaper
sårbarhet og Fineli er usikker på
fremtiden.
- Jeg takker Gud for hver dag vi
har mat på bordet. Det er ikke all14
tid det er like god kvalitet på
maten jeg lager, men foreløpig
slipper vi å gå sultne til sengs,
sier hun.
Kirkens Nødhjelp gir spare- og
lånemuligheter
En stor andel av befolkningen i
Tanzania lever under fattigdomsgrensen, slik som Fineli og
familien. Tilgang på små lån kan
være en vei ut av fattigdommen.
Kirkens Nødhjelp har siden 2006
arbeidet med lokale spare- og
lånegrupper, såkalte VICOBAgrupper. Gjennom deltakelse i en
VICOBA-gruppe har Fineli fått
mulighet til å investere i en
grønnsakshage og en grisebinge.
Investeringene skaper inntekt og
gir familien mat på bordet – og
bidrar til å holde den desperate
fattigdommen på en armlengdes
avstand.
Utdanning er viktig
Bestemor gjør alt hun kan for å
sikre barnebarnas utdannelse.
– Jeg ønsker at de skal studere og
få et godt liv, sier Fineli. Hun tror
Bestemor og tvillingene.
utdanning er en vei ut av fattigdommen. Tvillingjentene har
planene klare: Mariam vil bli
lærer, og Magdalene vil bli lege. –
Jeg ønsker å hjelpe de syke slik at
de blir friske igjen, forklarer
Magdalene.
Kostnadene til utdanning er en
byrde. - Vi får stadig beskjed om å
betale; kursavgift, skoleuniform,
bord og stol. Vi tar én regning av
gangen, men noen ganger er
kostnadene i høyeste laget. Hun
takker VICOBA-gruppen for at de
kommer seg over kneikene slik at
barna kan holdes i skolen.
Tanker om jul
- Jeg prøver å putte litt til side til
julefeiringen slik at jeg kan gjøre
litt ekstra ut av måltidene. Hvis vi
har penger til noe mer, kjøper vi
noe til barna, forteller bestemoren.
- Hvis det hadde vært slik at du
kunne ønske deg noe til jul, hva
ville du ønsket deg da?
- Mitt høyeste ønske er at ingen
blir syke, at vi alle holder oss
friske så lenge som mulig. Dernest
ønsker jeg meg mer tid sammen
med familien. Jeg kjenner meg
lykkelig når hele familien har tid
til å sitte ned og spise et måltid
sammen. Men hvis jeg kunne
drømme om noe virkelig stort …
så måtte det være elektrisitet som
kan gi lys, slik at barna kan gjøre
hjemmelekser om kvelden, svarer
Fineli forsiktig.
Tanken på å ønske seg noe til jul
var litt fremmed for bestemor
Fineli. Drømmen om elektrisitet
er fremmed for oss. Det tar vi som
Gje ei julegåve til Kirkens Nødhjelp og vårt arbeid for at Fineli og
andre kvinner i Tanzania skal få høve til å investere i si eiga
framtid:
- Gje ei gåve på kontonummer 1594 22 87248
- Ring gjevartelefonen på 820 44 004 (200,-)
- Eller kjøp ein sparegris eller geit til nokon du er glad i på
www.gaversomforandrerverden.no
15
en selvfølge. Men ønsket om å ha
familien rundt seg i jula og å ha
god tid sammen, det deler vi.
VICOBA: Forkortelse for
Village Community Bank.
Spare- og lånegrupper
hvor medlemmene sparer
små beløp og kan ta opp
lån for å investere i en
bedre framtid.
Medlemmene sparer i to
ulike fond: Et helsefond
for rentefrie lån til helseog skoleutgifter, og et utviklingsfond for lån til
investeringer som gir
direkte avkastning.
Gjennom lokale partnere i
Tanzania støtter Kirkens
Nødhjelp i dag over 1000
VICOBA-grupper med
bankbokser, bøker til føring av transaksjoner,
grundig opplæring og
oppfølging. De fleste
medlemmene er kvinner,
og nye grupper etableres
stadig.
Heile reisefylgjet frå pensjonistlaga i Balestrand, Feios og Vik framfor administrasjonsbygget på Hjeltnes Hagebruksskule.
Pensjonisttur til Ulvik
I midten av august samla pensjonistlaget i Balestrand seg om
ein 2-dagars tur til Ulvik. Me
hadde òg med oss folk frå pensjonistlaga i Vik og Feios. I alt var
me 42 trivelege pensjonistar som
saman med bussjåfør Arvid
Strandos i Firda Billag drog av
stad i strålande sol over Vikafjellet.
Frå øvre Granvin tok me
gamlevegen over Espeland til
Ulvik der me skulle innom Lekve
gard med Hardanger Saft- og
Siderfabrikk. Eigaren, Nils Lekve,
tok imot oss på tunet. Han fortalde om garden og produksjonen
sin, siste året hadde han òg starta
opp med framstilling av Calvados,
eit eplebrennevin som førebels
ikkje har vore produsert i Noreg,
men som eldre fruktdyrkarar i
Sogn og Hardanger lenge har hatt
forventningar til. Første årgangen
låg no lagra på eikefat frå
Frankrike. Besøket på Lekve vart
avslutta med eit kulinarisk måltid
på den tilhøyrande gardsrestauranten, der svenske Lena
Wiberg hadde styringa.
Før me avslutta dagen ute, tok me
ein tur innom Osa der kunstmålar
og felespelar Lars Osa kom frå. Me
eldre minnest òg hardingfelespelaren Sigbjørn Bernhoft Osa
som var son av Lars Osa. Det var
han som i stor mon fekk hardingfelemusikken på kartet her i
landet, ikkje minst saman med
Erik Bye i NRK.
Kvelden hadde me så på Brakanes
Hotel. Etter middagen fekk me
disponere Fjordsalongen på
hotellet til sosialt samvere og eiga
underhaldning. Då vart me betre
kjende med kvarandre og me
hadde det kjekt. Ei lita, men
intens torebye banka på glastaket
over oss og minna om at enno var
det sommar.
16
Andre dagen stilte me friske og
opplagde til bisk på hotellet for så
å dra rett til Hjeltnes
vidaregåande skule der Andrid
Solaas Innset helsa oss velkomne.
Me fekk ei interessant orientering
om skulen før og no, og me vart
viste rundt i det romslege tunområdet. Hjeltnes hagebruksskule starta opp i 1901 og er
eldste hagebruksskulen i landet.
Svært mange av våre fremste
fagfolk innan hagebruket har fått
si grunnutdaning frå Hjeltnes.
I tunet kunne me sjå bygningar
og planter frå heile den tida
skulen har vore i drift.
Tida som var avsett til besøket på
Hjeltnes gjekk fort, men me fekk
med oss mykje.
Neste stopp var garden Rossvoll
der noverande eigar, Stein Olav
Kolås, tok imot oss.
Det var her gartnar og lyrikar
Johannes og Gerd Jordanger, Annlaug
Alværn og pensjonistar frå Vik og Feios.
Olav H. Hauge vaks opp og hadde
heimen sin. Foreldra til Olav var
Katrina f. Hakestad i Ulvik og
Håkon Hauge frå Lærdal. Håkon
var anleggsbas på Bergensbana
den gongen han vart kjend med
Katrina som då var budeie på
Finse (gardar i Ulvik støla på
Finse den gongen).
Det var Pål, bror til Olav, som
overtok morsgarden Rossvoll
medan lyrikaren flytte med til
kårhuset som foreldra bygde då
dei overdrog garden. I dag er det
som nemnt Stein Olav Kolås som
er gardbrukar på Rossvoll. Han
er barnebarn av Olav H. Hauge
sin bror.
Hauge skreiv dagbok frå 1924 til
veka før han døydde i 1994. Det
vert sagt at denne litterære dagboka er mellom dei mest omfattande i verdslitteraturen.
Dagboka er prenta og har eit
omfang på nær 400 sider. Av
mange kritikarar vert Olav H.
Hauge i dag rekna som den
største norske lyrikaren i etterkrigstida og han er omsett til 28
språk.
Andrid Solaas Innset orienterer om hagebruksskulen. Anlegget vi ser er planlagt og utført
av elevar ved skulen.
Seinare på dagen fekk me òg eit
fint møte med Lars Osa si utsmykking i Ulvik kyrkje, eit
arbeid som gjorde inntrykk på
mange.
Før me sette kursen heimover
hygde me oss med ein enkel
middag på Den Grøne Kafè som
ligg like ved fjorden i Ulvik
sentrum.
Ulvik hadde mykje å by på og dei
hadde eit turistkontor som ytte
god hjelp til planlegging og gjennomføring av turen.
Atle Instebø
Avslappa atmosfære på tunet til Olav H. Hauge.
17
Konfirmantane 2010-2011
Undervisning på bedehuset
I år er mykje av konfirmantundervisninga onsdagskveldar
på bedehuset, ca. kvar 3.veke,
men då litt lenger kvar gong.
Ein brukar eit opplegg frå Indre
Nordfjord, med boka ”Følg
meg”. Mykje av opplegget er
basert på grupper, og det
fungerer fint med at det også er
med 2 leiarar frå Barne- og
ungdomslinja på Sygna. Det er
Oda Løken Andsjøn og Gina
Sæle Jørgensen.
Matøkta er sjølvsagt populær,
og ein har gode rundstykke og
juice. Litt tid til leik må det
også vere kvar time.
Konfirmantweekend på Alværa
Siste helga i november var det
weekend på Alværa misjonsenter. Denne var litt utsett
på grunn av eit idrettsarrangement. Det gjorde at det
berre var Balestrand, som var
med denne gongen. Flott var
det då at alle herifrå reiste.
Med som leiarar i tillegg til dei
to faste, Gina og Oda, var og
Maria Soltveit og Silje Vik. Dei
hadde lagt opp til ein flott
hyggekeveld på fredag, med
leik og moro, og konfirmantane
18
var i fyr og flamme. Det gjorde
godt, fordi det var kaldt
innever, men når me hadde
mykje leik og dertil fyrte godt i
peisen, så var det ikkje vanskeleg å halde varmen.
Helge Ulvestad var med som
vaksenleiar og hadde eit godt
førebudd emne på powerpoint,
der han viste litt av bibelhistoria med dei første
menneska, korleis dei kom bort
frå Gud, men korleis Gud laga
ein veg for dei tilbake til han,
og at han ynskjer kontakt med
den einskilde.
På lørdagen hadde Audun eit
opplegg om Jesus – Guds Son,
med gruppeinndeling og spørsmål.
Maria hadde ansvar for ein
temaverkstad – Likninga om
den bortkomne sonen. Ein del
av dette framførte konfirmantane på søndagen.
Sjølv om det var kaldt vart det
volleyballspel ute, og mange
spelte bordtennis og mange
forskjellige spel inne.
Lørdagskvelden var det på ny
flott hyggekveld og god pizza.
Ei bønevandring med fin
musikk arrangert av dei unge,
vart ei flott oppleving lørdagskvelden. Dei mange telys forma
som ein kross, vart
midtpunktet , der dei som ville
kunne slappe av og høyre
musikk og vere i bøn og tanke
omkring mange spørsmål i
livet.
Ei helg både for leik og alvor
vart det, og me håpar at gode
minne festar seg, og at dette er
med å gje retning for livet
vidare.
På søndagen kom ein inn att til
19
julegrantenning og adventsmarkering i Balestrand.
LYSMESSE
Den andre søndagen i advent,
5.desember, var konfirmantane
med på lysmessa i Tjugum. Dei
deltok på ein fin måte i lesing
av profetiar om Messias, lystenning, og lesing av bøner.
Nokre av dei unge frå Sygna
song vakre julesongar, og 3
born vart døypte.
Så er konfirmanttida snart
kommen halvvegs og for dette
kullet.
A. S.
I denne utgåva av Diakonens hjørne har prostidiakon Kjersti Brudvik ynskt å trykke ein kronikk av Per
Anders Nordengen som stod på trykk i avisa Vårt Land måndag 9. august 2010. Attgjeve med løyve.
Verdig død
'Husk, du skal dø'
Vi snakker mye om "kunsten å leve", men ikke så mye om "kunsten å dø"
«Carpe diem» – «grip dagen» –
er vår tids levetråd. Det er
ingenting galt i det, men
dersom det medfører at vi
glemmer og fortrenger den
uunngåelige døden, blir
nytelsen av dagen i dag enda
fattigere. Da mister vi det livsberikende perspektivet over
tilværelsen som døden gir.
Memento Mori – «Husk, du skal
dø», sa de i tidligere tider. Da
var døden mer synlig enn i dag,
og den var en sentral del av
livet både i det offentlige rom
og i dagliglivet. De fleste døde
hjemme og kisten med den
døde ble stående i de pårørendes stue eller låve fram til
begravelsen. I dag har vi flyttet
døden inn på sykehus og sykehjem, hvor døden gjemmes
bort fra hverdagslivet. 80
prosent av alle nordmenn dør i
dag på en institusjon. Det er få
av den oppvoksende generasjon som har sett et dødt
menneske.
I byene foregår gravferder fra
bortgjemte krematorier og
gravkapeller i stedet for å finne
sted i lokalmiljøene. Vi er den
første generasjonen i historien
som isolerer den uunngåelige
slutten på våre liv, og det er et
tabu som skjemmer vår tid. I
min ungdom var det tre tabuområder; sex, religion og
døden. Med den åpenheten
som i dag er omkring sex, så er
ikke det tabu lenger. Og tro
våger vi nordmenn igjen å
snakke om. Men døden har vi i
velferdssamfunnet i løpet av de
siste tiårene fortrengt. Det
eneste sikre og uunngåelige vi
vet om framtiden, har vi
stilltiende gjort til et tabu.
Uunngåelig. Uansett hvor
mye vi fortrenger døden, så
kan den ikke velges bort. Både
som enkeltmennesker og som
samfunn blir vi fattigere av å
isolere og gjemme bort døden,
og vi blir frarøvet uerstattelige
verdier når vi later som om
døden ikke finnes. Både i offentlige og i private
sammenhenger bør vi våge å
reflektere over døden og sette
ord på tanker og følelser rundt
det som har med døden å gjøre.
Nærkontakt med døden og med
«skremmende» følelser som
frykt for å dø, sorg og savn, er
en berikelse for livet. Det fører
til at vi lever sterkere og mer
intenst mens vi gjør det. Livet
leves enda bedre i dødens perspektiv, for da ser vi at tiden
må brukes riktig og at spørsmålet om mening blir viktig.
Både «carpe diem» og
«memento mori» hører med
som perspektiver for å sette
mer pris på livet og gjøre det
beste ut av det. Vi snakker mye
om «kunsten å leve», men ikke
så mye om «kunsten å dø». Vi
bør øve oss på å bli like flinke i
«dødskvalitet» som vi er på å
skape «livskvalitet». For livet
20
blir tyngre når døden er usynlig. Døden er en like naturlig
del av livet som fødsel.
«Nærkontakt med døden
og med ‘skremmende’ følelser som frykt for
å dø, sorg og savn, er en
berikelse for livet»
Derfor er jeg overbevist om at
de som har et åpent forhold til
døden også får mer ut av livet. I
tillegg er ordet død så vanskelig
å bruke for mange at det forekommer bare i en tredjedel
av dødsannonsene. Ofte står
det i stedet «sovnet inn»,
«vandret hen», «gikk bort»
eller «forlot oss». Jeg har også
sett i en dødsannonse om en
person på over 90 år at vedkommende «døde brått og
uventet», akkurat som om man
ikke hadde tenkt tanken på at
så gammelt menneske kunne
dø.
Fortrengningen av døden er en
av de største samfunnsendringene i det siste hundreåret.
Samfunnsdebattant og professor Per Fugelli har vært opptatt
av dødens plass i samfunnet, og
han har skrevet flere bøker om
temaet. Han mener at jakten på
noen ekstra dager i livet kan
virke forstyrrende på det å forsone seg med døden. I fjor ble
temaet mer enn teori for ham,
da han fikk beskjed om at han
hadde fått en alvorlig
kreftsykdom. I et intervju sa
han: «Jeg tror rett og slett at
ærlighet omkring døden kan
gjøre oss til bedre mennesker.
Jeg tror vi blir mer snillere, mer
vesentlige, vi lærer oss å kutte
bort fjas og pynt, tomhet og jag
etter vind. Døden hjelper oss til
å vedstå oss sårbarhet i stedet
for å farte rundt med denne
bløffen om at vi er sterke hele
tiden.» Selv om døden er fortrengt og bortgjemt, er det
heldigvis en gledelig utvikling
at barn ikke lenger holdes
borte fra gravferder slik det var
vanlig for bare en generasjon
siden. Da kunne uttrykk som at
«bestemor sover» og «mamma
har blitt en engel» gi gale
fantasier til barn og gjøre
døden til noe unaturlig selv om
det var godt ment. Det er viktig
å være åpne og direkte også om
det som er vondt.
Verdig død. På denne bakgrunn er det gledelig at helsedirektør Bjørn-Inge Larsen i vår
satte i gang en offentlig
samtale med temaer omkring
døden. Selv om hans innspill
også dreide seg om prioritering
og hvor mye samfunnet skal
bruke av ressurser og penger
på hver enkelt av oss, så var
hans viktigste innspill at han
rettet søkelyset mot den vanskelige og viktige debatten om
hvorvidt det er etisk riktig å
forlenge livet for enhver pris. I
en tid hvor legevitenskapen
kan holde liv i mennesker
lengre enn tidligere, må vi også
fokusere på innholdet i begrepet «verdig død». Retten til
en verdig død når livsløpet er
fullendt og når man er «mett av
dage», er også en menneskerett. En god avslutning på
livet kan gi unike verdier som
for eksempel mulighet til en
god oppsummering, nødvendig
oppgjør og kjærlig avskjed med
de nærmeste. Her bør helsepersonell og ikke minst ansatte
på våre sykehjem bringe tanker
og erfaringer inn i den offentlige debatt. De kan også
bidra til en verdig siste del av
livet gjennom samtaler både
med pasienter og med deres
pårørende. Livsforlengende behandling kan bli en ekstra
byrde for pasient og for pårørende. Derfor er det viktig at vi
ikke gir slipp på det viktige utspillet fra helsedirektøren om
hvorvidt det er etisk forsvarlig
å bruke nærmere 50 prosent av
de samlede kostnader for en
persons helse i vedkommendes
siste leveår. Larsen sier: «Vi må
se på døden mer som en naturlig avslutning på livet enn noe
vi higer etter å utsette ennå litt
til. I livets aller siste fase bør
behandlingen være innrettet
mot å unngå unødig lidelse og å
bevare pasientenes verdighet,
ikke høyteknologisk medisin
for å vinne litt mer levetid.»
Når millioner av kroner i dag
brukes på å forlenge livet med
noen måneder for pasienter
som allerede har fått dødsdommen, bør vi spørre oss om
det ikke heller er riktigere å
21
bruke ressurser på hjelp til å
innse at døden kommer både
for pasient og for pårørende.
Jakten på litt mer tid kan være
en flukt fra virkeligheten, og
det kan virke forstyrrende på
det å forsone seg med at døden
kommer. Mange reiser verden
rundt i jakten på et mirakel i
stedet for å la den siste tiden
være fredfull og verdig. Framfor å flykte fra virkeligheten,
bør vi godta at døden hører
livet til.
«Vi er den første generasjonen i historien som isolerer bort den uunngåelige
slutten på våre liv»
Selv om det ikke er enkelt å forsone seg med livets ubehageligheter, så er det viktig å
akseptere både livet og døden.
Da handler det om den
verdifulle erfaringen om å være
til stede også i den siste fasen
av livet. Det kan gi mulighet for
å skape fred, verdighet og forsoning. Vi må ikke bare være
opptatt av at Norge skal være
verdens beste land å bo i. Det
må også bli det beste landet å
dø i. Da handler det om åpenhet om døden, om retten til
en verdig død når livet er
fullendt og om respekt for
døden og den døende. «Det er
intet avskrekkende i livet for
den som riktig forstår at det
ikke er noe avskrekkende i
døden,» mente filosofen Epikur
som levde fra år 342–27f.Kr.
Per Anders Nordengen
Per Anders Nordengen er prest,
foredragshaldar og forfattar.
Han er aktuell med boka Alt
har sin tid. Om sorg og krise,
håp og muligheter.
I GLEDE OG SORG
DØYPTE
VIGDE
Magnus Jonnyson Manseth
01.08.2010 i Kvamsøy kyrkje
(høyrer til Høyanger sokn)
Lene Bødtker og Ole Gunnar Degnes
03.07.2010 i Tjugum kyrkje
Annikken Hjelm Hatletveit
07.08.2010 i St.Olafs kyrkje
(høyrer til Fusa sokn)
Oliver Hallvard Bale
13.08.2010 i St.Olafs kyrkje
Sarah Othilie Galvin
22.08.2010 i Sæle kyrkje
(høyrer til Høyanger sokn)
Stian Alexander Juritzen Nedberge
05.09.2010 i Tjugum kyrkje
(høyrer til Laksevåg sokn)
Marija Bernecka Neset
03.10.2010 i Tjugum kyrkje
Eline Sagvik og Magnus Ytre-Arne Mjelstad
24.07.2010 i Tjugum kyrkje
Silje Totland og Sveinung Alværn
31.07.2010 i St.Olafs kyrkje
Melinda Hjelm og Håkon Hatletveit (Eikelandsosen)
07.08.2010 i St.Olafs kyrkje
Carol Michelle Karimi og Reggie Justin Stump (USA)
21.08.2010 i St.Olafs kyrkje
Berit Myrekrok og Vidar Hjelmeland Brekke (Trondheim)
28.08.2010 i Kvamsøy kyrkje
Tone Line Juritzen og Svenn-Idar Nedberge (Laksevåg)
05.09.2010 i Tjugum kyrkje
Elise Astad og Torbjørn Sygna (Førde)
25.09.2010 i Tjugum kyrkje
Lilja Skintveit Målsnes
17.10.2010 i Sæle kyrkje
Narve Wathne Langeteig
31.10.2010 i Tjugum kyrkje
Lilja Sofia Kvikne Rørvik
07.11.2010 i Sæle kyrkje
(høyrer til Høyanger sokn)
Ken Aleksander Miralles Dale
14.11.2010 i Tjugum kyrkje
Toralf Menes
21.11.2010 i Bremsnes kirke (Averøy)
DØDE
25.05.2010 Lars Arvid Søreide f.1939
(gravferd frå Gulen kyrkje 03.06.2010)
04.06.2010 Kjellaug Johanna Hetle Solheim f.1950
(gravferd frå Viksdalen kyrkje 10.06.2010)
07.07.2010 Gunnvor Henjum Høyvik f.1923
(gravferd frå Høyanger kyrkje 13.07.2010)
05.09.2010 Liv Windland Øksdal f.1920
(gravferd frå Tjugum kyrkje 14.09.2010)
13.09.2010 Johannes Langeteig f.1913
(gravferd frå Tjugum kyrkje 17.09.2010)
Bjarte Linde Nesse
28.11.2010 i Sæle kyrkje
18.09.2010 Anna Linde Feten f.1930
(gravferd frå Sæle kyrkje 24.09.2010)
Ulrik Ese Norstad
05.12.2010 i Tjugum kyrkje
(høyrer til Skjeberg sokn)
21.09.2010 Ragna Torsnes f.1919
(gravferd frå Tjugum kyrkje 01.10.2010)
Isabell Sjøthun Langeteig
05.12.2010 i Tjugum kyrkje
Matias Sjøthun
05.12.2010 i Tjugum kyrkje
20.10.2010 Gerd Marie Johnstad f.1961
(gravferd frå Tjugum kyrkje 29.10.2010)
29.10.2010 Leif Jarle Bolstad f.1942
(gravferd frå Sæle kyrkje 05.11.2010)
31.10.2010 Talma Aud Sværen f.1921
(gravferd frå Tjugum kyrkje 04.11.2010
22
Nokre fleire glimt frå kyrkjelydsturen til Alværa i september:
Pb.14, 6898 BALESTRAND
Frode Buene
Tlf. 57 69 29 06
Mob. 907 53 579
Vi takkar
annonsørane
våre for
støtta!
23
INFORMASJON
Utgjevar/Avsendar:
Balestrand sokneråd
Sjøtunsvegen6
6899 BALESTRAND
Velkomen til gudsteneste
12. des, 3. s i advent
TJUGUM kl.18:00 Julekonsert med lokale krefter: Balestrand songlag, Balestrand
musikklag m.fl. Andakt ved Kjersti Brudvik. Offer til det lokale kyrkjelydsarbeidet
ved utgangen.
19. des, 4. s i advent
FJORDTUN OPPVEKSTSENTER kl.11:00 Adventsgudsteneste ved Ragnhild Fasseland
(frå Vik). Takkoffer til det lokale kyrkjelydsarbeidet. Kyrkjekaffi.
24. des, Julaftan
BALESTRAND HELSETUN kl.11:00 Julaftansgudsteneste ved Kjersti Brudvik.
24. des, Julaftan
SÆLE kl.14:00 Julaftansgudsteneste ved Audun Systad. Takkoffer til Det Norske Misjonsselskap.
24. des, Julaftan
TJUGUM kl.16:00 Julaftansgudsteneste ved A. Systad. Takkoffer til Kirkens
Nødhjelp.
25. des, Juledag
TJUGUM kl.12:00 Høgtidsgudsteneste ved Audun Systad. Nattverd. Takkoffer til
Norsk Luthersk Misjonssamband (NLM).
31. des, Nyårsaftan
TJUGUM kl.16:00 Gudsteneste ved årsskiftet ved Audun Systad. Dåp. Me minnast dei
avlidne det siste året (Tjugum). Takkoffer til det lokale kyrkjelydsarbeidet.
9. jan, 1. s e Kr openb
NESSE SAMBRUKSHUS kl.11:00 Familiegudsteneste. Takkoffer. Kyrkjekaffi.
16. jan, 2. s e Kr openb TJUGUM kl.11:00 Familiegudsteneste ved Audun Systad. Presentasjon av MINIkonfirmantar. Barnekoret JOY syng. Takkoffer.
30. jan, 4. s e Kr openb SÆLE kl.11:00 Tårnagent-gudsteneste ved Audun Systad. Takkoffer til Søndagsskulen sitt Tårnagent-prosjekt.
6. feb, 5. s e Kr openb
TJUGUM kl.11:00 Gudsteneste ved Audun Systad. Nattverd. Takkoffer.
20. feb, Såmannss.
TJUGUM kl.16:00 Fellesskapsgudsteneste ved Audun Systad m.fl. Bibeldagen. Takkoffer til Bibelselskapet.
6. mar, su før faste
TJUGUM kl.11:00 Gudsteneste ved Audun Systad. Takkoffer.
13. mar, 1. s i faste
SÆLE kl.11:00 Gudsteneste ved Audun Systad. Takkoffer.
27. mar, Maria bodsk.d TJUGUM kl.11:00 Gudsteneste. Vitjing av Trond Johansen frå IMF. Songgruppe frå
Lyngdal. Takkoffer til Sogn Indremisjon.
3. apr, 4. s i faste
FJORDTUN OPPVEKSTSENTER kl.11:00 Familiegudsteneste ved Audun Systad. Takkoffer.
10. apr, 5. s i faste
TJUGUM kl.11:00 Samtalegudsteneste med konfirmantane ved Audun Systad. Takkoffer .
17. apr, Palmesundag
KVAMSØY FRIOMRÅDE kl.11:00 Familiegudsteneste ved Audun Systad. Takkoffer.
22. apr, Langfredag
ST.OLAFS kl.11:00 Pasjonsgudsteneste ved Audun Systad.
Oppdatert gudstenesteplan finn du alltid på heimesida: www.balestrand.kyrkja.no