Amund reiste Sagasøyla
Stiftelsen norsk Okkupasjonshistore, 2014 Amund reiste Sagasøyla TEKST OG FOTO: GERD HAUGEN H istoria om korleis Eidsvollsøylo vart Sogo- søyla og hovna på Elvese;er i 8everdolen er som eil og monnen bok er eit - Når eg hor tent skillingone, likor eg å bruke dei. Og eg syntes det var ei skam at det som manoe meiner er verdas vokros:e søyl,;' skulle ligge gotebngs i Oslo, seier søylebergor og hotellvert Amund Elvesæter, også kjent under tilnomnet Jotunkongen. eventyr. Nokon kvar kva som får ein Vår historie Alt i 1836 kom Henrik I/Vergeland med eit opprop lil det norske folk om å reise eil nasjonalmonument, eit minnesmerke til ære for utkast <Fra Hafrsfjard til Eidsvoll· vold. i tevling med blant anna eit utkast av Gustav Vigeland. <Eidsvollsøylo. skulle reisost på Eids' volls plass utanfor Stortinget. Fram til krigen gjekk arbeidet med søyla framover, kunstnaren modellerte i gips, og 8-10 steinhoggarar hogg relieffa inn i syenitt. Pengar var innsamla og Stor' tinget løyvde midlar. Men så kam krigen, og med det vart lagnaden til søyla fullstendig endra. Wilhelm Rasmussen støtta NS; etter krigen fonn Stortinget det vanskeleg å reise eil monument over det nasionale fridomsverket loga av ein som var dømd for førde under krigen far å unngå nazi-styring, og vart også fengsla. Stort arbeid - Det var sørieleg å siå korleis kunstverket var handsama. Dårleg lagring giennom år hadde skadd gipsformene. Sjølv om Stortinget ikkie ein gong hadde brydd seg om å ta skikkeleg vare på søyla. hevdo dei eigedofT!srett over monumentet! Men Amund Elvesæter er ikkie ein mann sam giev seg. og hadde også skaffa seg ein god medspelar i Andr. Stangeland som styrde med arven eHer \oVilhelm Rasmussen. Halvparten av søyla var hoggen ferdig før krigen, resten lannst berre i gips. Skulle søyla reisas! i sine fulle 34 meter, måtte landssvik. også dei øverste relieffa, kapileiet - Rasmussen budde her på og Harald Hårfagre på.hesten Elveseter mange ganger, og inter~ hoggos! eller støyposL ,!\mund essa mi vart vekt lar både kunst~ Elveseter fekk kontakt rf,ed Oppnaren og søyla som fekk ein slik landske Betongindustri på Dokka. ublid lagnad. Vi samarbeide om Odd Ødegård reparerte grpsforå få sett opp eit relieR av Knut mene og resten ov søyla vart Hamsun på lødestaden i Garmo i støypt i kunstbetong, og skil seg lam. ikkie merkande frå dei delone som er hogne i syenitt. Eit heilt år Varm potet arbeidde Opplandske Betong15 års utrøy11eleg arbeid ligg bok industri med før den på det foktum av Sagosøylo nå løfter eltecsommoren 1992 kunne seg mot himmelen midt i fjellreisQs! mellom fjella i Beverdolen. Noreg. - Rasmussen hadde tulla s~g bort under krigen, mest på Norsk historie i stein grunn av trang økonomi. Eg fonn 500 tann veg søyla som står på ikkie noka nazistisk i korkle ein betongkoloss som går åtte-ni monnen eller kunsten hans, men meter ned i iorda. Med det ut rueg vart harm over korleis non og leg sermerkte hotel!et s~m I~mund kunstverket vart behandla. Nokre Elveseter og kona Jessie hor bygd lo'eslo å bruke ti I opp på den gamle familiegorden Korkie Stortinget i Bøverdalen som næraste granmokt og myndighet våga seg ne, :-e:ser Sagasøyio seg mot borti de:lne vormaste poteten i himmelen. Tu~stone stoppar i norsk bnstliv. flokkeviS for å sjå på nærme på etler kvort ol det - Eg det synet. reist søyio på den vor uråd viser no:sk histoMn,r,'nc,bn tille:lkte plassen utan- hest. Opprinnleg skulle her den norske løva ho trono, men det!e v.art endra under arbeidet. Eventyrhotellet t;Jærciste granne til Sagasøylo er Amund og Jessie Elvesæters livsverk, hotellet dei har bygd opp til det mest sermerkte i landet. Her er ikkie glas og glitter, men heile hotellet er eit levande museum, fyll! med antikvitetar, maleri, treskurd og husflid av dei mest ulike slag. - Eg heller eit skåp enn ny bit men har eg nok også eldste bilen i Bøverdalen, smiler ,Åmund og har historier å fortelie om det meste som gjer dette hotellet til skrinet rT,ed det rare for dei tusenvis av luristar som sommersesonoen er innom EIveseter. Klenodia er rr,or,ge, frå skåp skorne av den store meistoren 5kiåkDLa tii i'~an og antiki'~etar frå ulike land Amurd og Jessie har viti o . - Del første vi gjer når vi kiem til ein ny by, er å etter antikvitetsbutikkar . SN grunnlova. !\-flonge engasjerte seg, og mange utkast vart laga. I 1926 vart Wilhelm Rasmussens O Kiem du oppover Bøverdalen øvst i Ottadalen, ser du brått eit nesten utruleg syn. Mot himmelranda løfter ei 34 meter høg søyle seg. Ho skulle stått framfor Stortinget, men då det ikkie vart av, brukte Åmund Elvesæter 2,6 millionar av eigne midlar for å få kunstverket på plass. 01 Oslo ikkje var aktuell i Så pløvde eg lillehammer kommune, mer, dei våga ikkje etter Ol Stortinget hadde sagt nei. Liliehammer fekk Ol, Amund ein ny på Od heilt seier På E!veseter Åmund Elvesæter har saman med kona Jessie skapt eit hotell utan like på fedregarden i Bøverdalen. Her i inngangspartiet som han sjølv har skore ut. 23 [o!eg. han eigen grunn, han var viliug til å bruke pengor på søyla og ingen kunne skuide han for.å ho politisle grun~ nor for dette ..A.mund Elvesæter leia kampen dei frilynde ungdamsloga i Gudbrandsdalen slutt Eidsvolisrnennene som heid kvarcn::!re i herdene eg seier «Enig og Ira til Dovre faner>. Søyla vert avslutta med eit kvadrolisk kopite\ med kong Eirik l\'\O,9nusssons mcleste~ssegl on:-KJ 1294 og symboiet til dei nocske bispeseto. Heilt på toppen tranar kong Harald Hårfagre p6..sin V6rt Blod 8/94 gier .~mund Ekerr,es: over del stor50905øyl0 som hor kame ut 0'/ lagerskur og ,~I:e som fer "e95n Gu~bror.dsdJlen og Sogn ser s0ylo som ingen ville ha ,men so~n ved ein manns innsats offer.:ilie fonn relte sen dei h0gaste O Sjølv om fjella er høge inni Jotunheimen, synest Sagasøyla godt i landskapet ved Elveseter Hotell i Bøverdalen. Søyla 50m skulle stått ved Stortinget fekk plas5en sin .midt i Fjell~Noreg takka vera Amund Elvesæters langvarige innsats for a få søyla ut av gløymsle og vanære. Vån Sloc 8/94
© Copyright 2024