Fylkesmannen i Sogn og Fjordane
Sakshandsamar: Arnt Erik Nordheim Telefon: 57643112 E-post: [email protected] Vår dato 12.12.2016 Dykkar dato Vår referanse 2016/3822- 421.4 Dykkar referanse Mottakarar etter liste Vedtak i klagesak som gjeld dispensasjon og rammeløyve for seawalk med forankringsbøyar, gbnr. 46/4, Eid kommune Vi viser til oversending frå Eid kommune 28.10.2016, som gjeld klage på vedtak frå teknisk- og samfunnsutvalet den 22.09.2016, sak 84/16. Det er klaga innan fristen, og vilkåra for å handsame saka er oppfylte. Vedtak Fylkesmannen tek ikkje klaga frå Rita Karin Nyland m.fl. 08.10.2016 til følgje. Med heimel forvaltningslova § 34, jf. plan- og bygningslova § 1-9, stadfestar vi vedtaket frå Eid kommune 22.09.2016, sak 84/16, jf. tilleggsvilkår fastsett 27.10.2016 om årleg fagkyndig kontroll. Fylkesmannen set i tillegg følgjande vilkår for igangsettingsløyve: Fortøyingsprosedyre, jf. pkt. 7.11 til søknad om rammeløye; Ship to shore access, skal oppdaterast slik at prosedyren utelukkande tillét fortøying med baug inn mot land. Skip som ikkje følgjer fortøyingsprosedyren, skal kunne avvisast med heimel i hamnereglement. Det er ein føresetnad at hamnereglement, jf. FOR-2014-06-06-711 § 4, vert oppdatert i nødvendig grad før ferdigattest blir gitt. Bakgrunn for saka På vegner av Seawalk Nordfjord AS søkte Nordplan AS den 02.09.2016 om rammeløyve for etablering av seawalk m/tilhøyrande anlegg på gbnr. 46/4, jf. også søknad datert 22.06.2016 til Eid kommune. Tiltaket er plassert ved Godsterminalen i Nordfjordeid sentrum. Seawalken er tiltenkt persontrafikk og skal fungere som landgang frå forankra cruiseskip. Konstruksjonen kan faldast saman. I parkert modus vil seawalken gå om lag 80 meter ut frå land, medan han i utfalda posisjon er om lag 230 meter lang. I tillegg til seawalken omfattar søknaden forankringsarrangement med to bøyar, anker og ankerkjettingar. Arealet for tiltaket er omfatta av reguleringsplanen for Sørøyane,1 vedteken 16.03.2006. Arealbruken er vidareført i kommuneplanen2 med heimel i plan- og bygningslova § 11-8 f; «sone hvor gjeldende reguleringsplan fortsatt skal gjelde uendret». Ved bruk av denne sona gjeld reguleringsplanen framfor kommuneplanen ved eventuell motstrid. Sjøområdet utanfor reguleringsplanen er avsett til bruk og vern av sjø og vassdrag utan underinndeling, jf. plan- og bygningslova § 11-7 nr. 6. 1 2 PlanID: 1443_2001007. Arealdelen i kommuneplanen (2015 – 2027), vedteken 04.06.2015. Telefon 57 64 30 00 Organisasjonsnummer N-974 763 907 Nettstad fylkesmannen.no/sfj E-post [email protected] Besøksadresse Hovudkontor: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Landbruksavdelinga: Fjellvegen 11, 6800 Førde Postadresse Hovudkontor: Njøsavegen, 2 6863 Leikanger Landbruksavdelinga: Postboks 14, 6801 Førde FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 2/12 Landarealet i reguleringsplanen er i hovudsak regulert til kombinerte byggjeformål, i tillegg til kollektivanlegg for sjøtrafikk på land, og tilhøyrande landareal for småbåthamn. Sjøarealet er regulert til småbåthamn, hamneområde og farlei/trafikkområde i sjø. I sørvest er trafikkområdet avgrensa mot eit friluftsområde i sjø, utanfor moloen på gbnr. 46/167. Den eine bøyen m/anker og ankerkjetting skal plasserast innanfor trafikkområde i sjø (TS). Tilsvarande forankringsarrangement for den andre bøyen ligg utanfor reguleringsplanen, i området for «bruk og vern av sjø og vassdrag» i kommuneplanen. I tillegg til rammeløyvet føreset bøyane med forankringsarrangement dispensasjon frå dei respektive arealformåla. Det følgjer av samanhengen i søknaden at bøyane er ein føresetnad for gjennomføring av tiltaket, og at dette er grunngjevinga for søknaden om dispensasjon. Eid kommune v/teknisk- og samfunnsutvalet handsama søknaden i møte 22.09.2016, sak 84/16, og gav rammeløyve og dispensasjon for tiltaket i tråd med søknaden. Vidare heiter det i vedtaket: «…Teknisk- og samfunnsutvalet presiserer at det som her blir gitt er eit rammeløyve. Utvalet føreset at før det blir [gjeve] igangsettingsløyve skal det gjerast uavhengig tredjepartskontroll av geoteknikk og konstruksjonssikkerheit, jmf byggteknisk forskrift…» Rita Karin Nyland m.fl. klaga på vedtaket 08.10.2016, jf. også tidlegare felles, utdatert merknadsskriv frå september 2016. Klagarane er eigarar og bebuarar av eigedomane gnr. 46/31,73, gbnr. 46/9,91 og gbnr. 46/30, og av gbnr. 46/131, snr. 1 til 4. Klagen er grunngjeven med omsynet til klagarane sine eigedomar og heimar, brot på reglane om offentlege innkjøp, manglande revisjon av plangrunnlaget, feil bruk av tiltaksklassane i byggteknisk forskrift (TEK10) og bruken av dispensasjonar for å få tiltaket godkjent. Klagarane meiner også at det er manglar ved saksopplysningane i søknaden, og dermed også ved kommunen sitt avgjerdsgrunnlag. Fylkesmannen viser til klageskrivet i sin heilskap, som vi legg til grunn er kjent. Kommunen handsama klagen i møte 27.10.2016, sak 91/16. Kommunen tok ikkje klagen til følgje, men la til følgjande dispensasjonsvilkår i vedtaket: «Det er ein føresetnad for å gje dispensasjon frå forbodet mot oppankring at tiltaket ikkje utset tilstøytande terreng for skade eller vesentleg ulempe. Av omsyn til tryggleiken og for å trygge oppføringa av byggteknisk forskrift § 7-1 (2), vert det sett som vilkår at det vert gjennomført årlege fagkyndige kontrollar av sjøbotnen i og rundt området ved Seawalk og fortøyingsbøyer, med sikte på å få avklart om tiltaka og bruken av området som cruisehamn påverkast faren for utvasking av masser. I den grad slik utvasking vert påvist, må dette følgast opp med nærare utgreiingar utført av fagkyndige.» Saka vart deretter oversendt hit for endeleg klagehandsaming. Kommunen opplyser i brev 28.10.2016 at Nordplan AS er orientert om det nye vilkåret, og at dei som ansvarleg søkar har stadfesta at det ikkje er aktuelt å klage på endringa. Klagarane kom med avsluttande merknader til saka i brev 10.11.2016 og 13.11.2016, der dei utdjupar synet på behov for ny plan. I merknaden er det i hovudsak vist til at trafikk med cruiseskip vil påverke eit langt større areal enn sjølve reguleringsområdet, at gjeldande reguleringsplan ikkje tek tilstrekkeleg omsyn til klimatilpassing, og at dei geotekniske tilhøva ikkje er forsvarleg utgreidde. Klagarane held fram at det er krav om geotekniske undersøkingar ved søknad om tiltak, og at Norconsult, som tiltakshavaren sin geotekniske konsulent, i søknaden ikkje hadde dokumentasjon på FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 3/12 grunnforholda i planområdet. Undersøkingar må ifølgje klagarane under alle omstende gjerast i form av prøvetaking/grunnboring. Regelverk Fylkesmannen er delegert mynde til å avgjere klager som gjeld enkeltvedtak etter plan- og bygningslova, sjå plan- og bygningslova § 1-9 femte ledd og rundskriv T-2/09 frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet. Vi skal som klageinstans sjå til at kommunen under handsaminga av saka har følgt dei lovene, forskriftene og sakshandsamingsreglane som gjeld på området. Fylkesmannen kan under klagehandsaminga prøve alle sider ved vedtaket, også dei skjønnsmessige vurderingane som kommunen har gjort, jf. forvaltningslova § 34. Ved prøving av det kommunale skjønnet skal Fylkesmannen leggje vekt på omsynet til det lokale sjølvstyret. Kommunen skal gje løyve til tiltak som ikkje er i strid med føresegner gjevne i eller i medhald av planog bygningslova, jf. plan- og bygningslova § 21-4 første ledd. Eit kvart tiltak skal prosjekterast og utførast slik at det oppfyller krav til tryggleik, helse, miljø, energi og berekraft, jf. plan- og bygningslova § 29-5. Tiltak som er i strid med bindande arealplanar, kan berre godkjennast dersom det samstundes vert dispensert frå dei formåla eller føresegene tiltaket strid mot, jf. plan- og bygningslova kapittel 19. Med heimel i plan- og bygningslova § 19-2 kan kommunen dispensere frå føresegner gjevne i eller i medhald av plan- og bygningslova. Kommunen kan ikkje dispensere dersom omsyna bak føresegna det vert dispensert frå, eller omsyna i formålsføresegna i lova, vert sett vesentleg til side. I tillegg må fordelane ved å dispensere vere klart større enn ulempene etter ei samla vurdering. Vilkåra i plan- og bygningslova § 19-2 er rettslege vurderingstema, ikkje eit kommunalt skjønn. Det er derfor ikkje høve til å leggje nemneverdig vekt på omsynet til det lokale sjølvstyret. Dispensasjon krev grunngjeven søknad. Etter forvaltningspraksis skal grunngjevinga for å dispensere vere spesiell og gjelde særleg for tiltaket, og kommunen skal ikkje dispensere ut frå meir generelle vurderingar. Fylkesmannen si vurdering Plangrunnlaget; rettsleg behov for ny plan Fylkesmannen tek først stilling til klagegrunnen som gjeld manglande planavklaring, ettersom denne har overordna karakter. Det klare utgangspunktet etter plan- og bygningslova er at kommunane si arealforvaltning skal skje med bakgrunn i fastlagte planar. Kommunal planlegging etter lova skal sikre ei langsiktig og føreseieleg arealforvaltning, jf. plan- og bygningslova § 1-1 fjerde ledd, og gje grunnlag for samordning av private og offentlege interesser. Strandsona er eit område det knyter seg særlege interesser til, jf. § 1-8 første ledd. Det er derfor særleg framheva gjennom statlege planretningslinjer for strandona at kommunane skal avklare arealbruken i strandsona gjennom plan, og først og fremst kommuneplanen.3 Dette gjeld også i sentrumsområde og tettbygde strøk. 3 Statlige planretningslinjer for differensiert forvaltning av strandsonen langs sjøen, kgl.res. 23.03.2011, pkt. 4.2. FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 4/12 Landfestet for seawalken er i reguleringsplanen for Sørøyane regulert til blanda byggeformål (BL2) og hamn (HL), jf. plan- og bygningslova av 1985 § 25 nr. 1 og 3. I hamneområdet er det avsett areal for ein kai på om lag 150 meter, som løysinga med seawalk vil erstatte. Den opprinneleg planlagde kaien er omtala i planføresegnene pkt. 25.3.5: Hamneområde – HL og HS I område HL skal der etablerast ny kai for anløp av større båtar. Kaia skal ikkje føre til vesentleg reduksjon i vassutskiftinga i hamnebassenget. Området skal haldast ryddig, og ikkje nyttast til langtidslagring. Område HS skal nyttast til fortøying av cruiseskip, lastebåtar og andre større båtar. Dersom hamna skal brukast som cruisehamn, skal det om naudsynt etablerast tilfredsstillande løysing for bunkring, mottak av avfall/kloakk m.m. I sjø vert sjølve Seawalken etablert innanfor området HL og HS. Fylkesmannen kan ikkje sjå at denne delen av tiltaket er i strid med gjeldande plan, ettersom reguleringsplanen er utarbeidd for å kunne ta høgde for ei utvikling av cruisekai. Vi viser elles til kommunen si vurdering saksutgreiinga 22.09.2016 under avsnittet «[t]ilhøvet til gjelande plangrunnlag», som vi ikkje har vesentlege merknader til. Samanlikna med kaien og føresetnadane som allereie ligg inne i gjeldande plan, kan vi ikkje sjå at seawalken, ut frå storleiken eller endringar i arealbruken, utløyser lovfesta reguleringsplikt i medhald av plan- og bygningslova § 12-1 andre eller tredje ledd. Det vert då i stor grad opp til kommunen sitt skjønn om det likevel er ønskjeleg å utarbeide ny plan. Sjølv om reguleringsplanen er om lag ti år gamal, er arealbruken nyleg vurdert gjennom kommuneplanprosessen, der kommunestyret har konkludert med å vidareføre reguleringsplanen uendra. Ved anløp av cruiseskip er det er rett at arealbruken i sjø vil omfatte ei større område enn det som er regulert i dag. Sjøarealet i kommuneplanen er derimot avsett til «bruk og vern» med alle underformål, jf. plan- og bygningslova § 11-7 nr. 6, der ferdsel og farlei for sjøtrafikk inngår. Klaga er derfor ikkje teken til følgje på dette punktet. Privatrettslege forhold Vi tek vidare stilling til klagegrunnen om at tiltakshavaren manglar eigedomsrett, og heller ikkje har annan privatrettsleg heimel til å gjennomføre tiltaket, jf. plan- og bygningslova § 21-6. Slik vi oppfattar klagen og merknadane 10.11.2016, meiner klagarane at særleg den indre bøyen med anker og kjettingar er i strid med deira tilflots- og eigedomsrett i sjø. Bøyen er opplyst å liggje om lag 55 meter frå kai. Det er særleg vist til bøyen med undersjøiske installasjonar vil kome i konflikt med fortøying av private fartøy, noko klagarane motset seg. Klagarane har også vist til friluftslova §§ 1, jf. 6 om «Ferdsel på sjøen og i vassdrag», som dei meiner burde ha vore diskutert. Om friluftslova viser Fylkesmannen til at den generelle ferdselsretten «gjelder med de begrensningene som følger av annen lovgivning eller av forskrifter gitt i medhold av lov», jf. friluftslova § 19. Allemannsretten etter friluftslova vik derfor for planlegging og utbygging i medhald av plan- og bygningslova. Slik avgrensing skjer ved at arealbruken vert bunden opp og bygd ut til ulike formål, som då gjeld føre den generelle ferdselsretten. Forholdet til allmenne interesser er derfor primært eit plantema, og som ikkje kan gje grunnlag for avslag i byggesak med bakgrunn i godkjent plan. Når det gjeld sjølve bøyen, som er i strid med plan, konkluderer vi med at konsekvensane for generell ferdselsrett er forsvarleg drøfta av kommunen i dispensasjonsvurderinga. For eigedomsforhold og andre privatrettslege forhold er utgangspunktet etter plan- og bygningslova § 21-6 at bygningsstyresmaktene ikkje skal ta stilling til dette. Bakgrunnen for regelen er at plan- og bygningslova regulerer forholdet mellom utbyggjaren og det offentlege, ikkje mellom dei private partane. FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 5/12 Kommunen skal i byggesak ikkje gjennomføre kompliserte eigedoms- eller avtalerettslege tolkingar og vurderingar, men pliktar å avvise søknaden dersom det følgjer eintydig av offentlege register at tiltakshavaren ikkje har rett til å gjennomføre tiltaket. Ved lovendring 01.07.2015 vart denne plikta klargjort, samstundes som terskelen for avvising vart heva frå «klart» til «åpenbart» i lova. Avvising kan derfor berre skje i dei tilfella det ikkje er tvil. Er forholdet derimot uklart, er utgangpunktet at kommunen skal handsame søknaden. Eit løyve etter plan- og bygningslova har då ingen bindande verknad for dei privatrettlege forholda, og det blir tiltakshavaren sjølv som får risikoen for at det ligg føre tilstrekkeleg heimel. Spørsmålet er dermed om det er «åpenbart» at Seawalk Nordfjord AS ikkje har rett til å plassere seawalken med forankringsanlegg. For sjølve landfestet av seawealken er dette uproblematisk, ettersom Eid kommune eig gbnr. 46/4 og samtykker til tiltaket gjennom leigeavtale med Seawalk Nordfjord AS. Tiltaket vil også påverke sjøområdet utanfor klagarane sine eigedomar, nord for Godsterminalen. Det er tidlegare avstått grunn til gjennomføring av offentleg veg langs eigedomane, men Eid kommune har lagt til grunn at denne avtalen4 ikkje omfattar vegetasjonsbeltet langs sjøen. Fylkesmannen føreset med dette at dei private avtalepartane framleis har eigedomsrett til sjø. Punkt 4 i avtalen inneheld derimot ein føresetnad om at partane seier frå seg rett til tilflot og kai, mot at kommunen etablerer erstatningsordning «på vestsiden av kommende Sjøgate». Sjølv om den konkrete ordninga i avtalen har synt seg å ikkje vere tilrådeleg i praksis, er det etter vår oppfatning ikkje lenger «åpenbart» at avtalepartane kan hevde tilflotsrett utanfor Godsterminalen. Kommunen viser mellom anna til at det i 2004 vart inngått avtale med gbnr. 46/91 om økonomisk erstatning, i staden for kaiordninga som ikkje kunne gjennomførast. For eigedomen gbnr. 46/131, meiner Fylkesmannen at denne har tilstrekkeleg avstand til bøyar og fortøyingsanlegg, til at tilflotsretten ikkje er krenkt. Forutan strandretten er det i tillegg eit spørsmål kor langt ut i sjøen klagarane har alminneleg eigedomsrett. Som kommunen har gjort greie for, er utgangspunktet i norsk rett at eigedomsretten gjeld ut til marbakken,5 medan grunneigaren ikkje har eigedomsrett ved brådjup.6 I området ved Godskaiterminalen har det historisk sett skjedd vesentlege utfyllingar av omsyn til sjøtransport i etterkrigsåra. Fylkesmannen oppfattar kommunen slik at det er uråd å avgjere kva verknad mudringa har hatt for dei private eigedomsgrensene, eller nøyaktig kor langt ut eigedomsgrensene går i dag. Vi er einige med kommunen i at dette spørsmålet er eigedomsrettsleg, og at løysinga ikkje er opplagt. Det er heller ikkje openbert at klagarane har bruks- og eigedomsrett på grunn av lokal sedvane eller alders tids bruk, slik det er argumentert for i brev 10.11.2016. Vi viser på nytt til at avvising berre er aktuelt i dei heilt klare tilfella, medan det ligg til jordskrifteretten eller dei alminnelege domstolane å avgjere eventuelle uklarheiter, dersom partane krev det. Bygningsstyresmaktene skal då ikkje ta ytterlegare stilling til spørsmålet, jf. plan- og bygningslova § 21-6. Vi nemner for ordens skuld at det kan vere forskjell mellom eigedomsgrenser i sjø og på land, og at bygningsstyresmaktene i visse tilfelle pliktar å ta stilling til kvar nabogrensene går mellom 4 Jf. avtale mellom gbnr. 46/30, 46/91 og Eid kommune v/ordføreren, 04.01.1999. Jf. mellom anna NOU 1988:16 s. 27 flg, med tilvisingar til rettspraksis. 6 Jf. dom frå Høgsterett i Rt. 2011 s. 566. 5 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 6/12 landeigedomar, jf. plan- og bygningslova § 29-4, sjølv om grensene er uklare. Vi kan likevel ikkje sjå at denne regelen, som gjeld krav om fire meters avstand mellom byggverk og nabogrense, er aktuell i denne saka. Det er derfor rett av kommunen å ikkje avvise søknaden om dispensasjon og rammeløyve. Klaga har ikkje ført fram på dette punktet. Reglar om habilitet og offentleg innkjøp Klagarane har vidare peika på det dei meiner er uryddige forhold og moglege førehandsbindingar i prosessen, i tillegg til brot på reglane om offentlege innkjøp. Når det gjeld innkjøpsreglane7, er dette ikkje relevant for handsaminga etter plan- og bygningslova. Ved byggesakshandsaming er kommunen si oppgåve å kontrollere tiltaket mot reglane i eller i medhald av plan- og bygningslova, jf. § 21-4. Det er vidare uttømmande regulert i § 21-5, jf. forskrift om byggesak § 6-2, korleis og i kva grad kommunen skal samordne byggesakshandsaminga med andre styresmakter. Felles for desse reglane er at det gjeld lovverk som kan ha verknad for utnytting av bygningar og areal. Anna lovverk, slik som innkjøpsreglane, er bygningsstyresmaktene uvedkommande. Vi tek derfor ikkje stilling til klagegrunnen om innkjøp og pris, men nemner at det er mogleg å klage til KOFA for den som meiner at innkjøpsreglar er brotne, sjå www.kofa.no. Vi forstår også at klagarane meiner ordførar Alfred Bjørlo har vist eit stort personleg engasjement i saka, kome med tvilsame påstandar til Nordfjord Havn IKS, utelatt relevant informasjon for andre politikarar i Eid, og generelt arbeidd aktivt for raske avklaringar. Fylkesmannen forstår klagen som ein påstand om at kommunen kan ha teke førehandsstandpunkt i saka, jf. forvaltningslova § 6 andre ledd, og at søknadshandsaminga kan ha blitt uforsvarleg som følgje av dette. Fylkesmannen finn ikkje grunn til å gå nærare inn i spørsmåla om habilitet eller førehandsbindingar. Vi viser til at kommunen som forvaltningsorgan ikkje kan identifiserast med ordføraren sine handlingar eller utsegner. Etter kommunelova § 9 har ein ordførar ikkje anna mynde enn det som er delegert frå kommunestyret, jf. særleg § 9 nr. 5, og ordføraren har heller ikkje instruksjonsrett over tilsett administrasjon utover dette, sjå kommunelova § 23 nr. 1. Ordføraren er ikkje medlem av det politiske utvalet som har handsama og avgjort søknaden. Det er heller ikkje indikasjonar på at kommunen har lagt vekt på usaklege eller utanforliggande omsyn, korkje i vedtaket eller i klagehandsaminga. Landstraum og val av tiltaksklasse Klagarane meiner at tiltaket skulle ha vore plassert i tiltaksklasse 3, jf. forskrift om byggesak (SAK10) kapittel 9. Systemet med tiltaksklassar inneber ei inndeling av oppgåvene innanfor kvart fagområde i søknaden, ut frå vanskegrad, kompleksitet og moglege konsekvensar av manglar og feil. Val av tiltaksklasse er avgjerande for om eit føretak kan få sentral godkjenning for ansvarsrett, jf. plan- og bygningslova § 22-1. Dei lokale bygningsstyresmaktene si oppgåve er å godkjenne valet av tiltaksklasse «etter forslag frå ansvarlig søker», jf. SAK10 § 9-3 andre ledd. Føresegna er meint å sondre mellom det ansvaret ansvarleg søkar tek på seg overfor styresmaktene, og det ansvaret kommunen har for søknadshandsaming og tilsyn. 7 Jf. LOV-2016-06-17-73 om offentlige anskaffelser. FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 7/12 Det direkte ansvaret for det byggtekniske ved gjennomføringa ligg alltid hjå tiltakshavaren og det føretaket som ansvaret er vidareført til, jf. plan- og bygningslova § 23-1. Bygningsstyresmaktene er i utgangspunktet ikkje meint å overprøve det byggtekniske prosjekteringsgrunnlaget, eller godkjenne søknader om ansvarsrett,8 men sjå til at tiltaket har rett tiltaksklasse og at ansvarsområda er dekte. Kommunen si oppgåve er å vurdere tiltaket opp mot rammeføresetnader i plan, lov og forskrifter, i større grad enn ei reint fagleg overprøving. Forvaltningspraksis er derfor at bygningsstyresmaktene berre overprøver forslag til tiltaksklasse dersom forslaget er klart feil. Kriterium for inndeling av tiltaksklassar går fram av SAK10 § 9-4 med rettleiing. For fagområdet geoteknikk er det sagt følgjande om tiltaksklasse 2 og 3: «Tiltaksklasse 2 Fundamentering av byggverk med 3-5 etasjer. Fundamentering på tomt med vanskelige grunnforhold. Metode for fastleggelse av grunnforhold er godt utviklet. Fundamentering for anlegg og konstruksjoner som iht NS-EN 1990 + NA plasseres i pålitelighetsklasse 2. Tiltaksklasse 3 Byggverk med flere enn 5 etasjer. Fundamentering på tomt med vanskelige grunnforhold. Metode for fastleggelse av grunnforhold er lite utviklet. Fundamentering for anlegg for konstruksjoner som iht NS-EN 1990 + NA plasseres i pålitelighetsklasse 3 og 4.» Fylkesmannen er einig i kommunen si vurdering om at tiltaksklasse 2 ikkje er openbert feil. Dette gjeld også dei andre fagområda i gjennomføringsplanen 21.06.2016, slik som arkitektur, konstruksjonstryggleik og montering av berande metall- og betongkonstruksjonar. Klagarane har vidare hevda at det ikkje er realistiske moglegheiter for å etablere landstraum, slik det er lagt til grunn i søknaden pkt. 6.2. I tilleggsmerknadane 10.11.2016 viser klagarane til EU-direktiv 2014/94/EU; «Clean-power direktivet», som er funne EØS-relevant av Noreg, og som føreset vurdering av landstraum for hamner innan 31.12.2025.9 Kravet i direktivet artikkel 4 nr. 5 er ikkje absolutt, og rettar seg primært mot hamner som inngår i TEN-T-kjernenettverket.10 Direktivet er, så langt Fylkesmannen kjenner til, heller ikkje implementert i norsk regelverk enno. På denne bakgrunnen kan det ikkje stillast vilkår eller krav om landstraum i samband med bygge- eller dispensasjonssaka per i dag. Ulemper som følgjer av manglande landstraum, slik som støy frå straumgeneratorar når cruise-skip ligg stille, er forsvarleg vurdert og kommentert av kommunen i sakutgreiinga for rammeløyvet. Geotekniske forhold; verknad for eigedomane i Hola Når det gjeld klagene på fortøyingsprosedyren, viser Fylkesmannen til søknaden pkt. 7.11 og til kommunen si vurdering i sak 84/16 og 91/16, som vi ikkje har merknader til. Vi viser særleg til at fortøying av cruiseskip i seg sjølv ikkje er eit tiltak etter plan- og bygningslova § 1-6, men at fortøyingsprosedyre likevel er blitt vurdert av kommunen som eit relevant moment i saka, mellom anna for dei geotekniske forholda. Klagarane hevdar elles at bruk av det godkjente ankersystemet kan gje farlege botnvibrasjonar ved kvart skipsbesøk. Anker skal dessutan gravast ned og trekkast til på sjøbotnen. Dette er ein operasjon 8 Jf. lovendring i pbl. § 21-4 andre ledd, i kraft frå 01.07.2015. 9 https://www.regjeringen.no/no/sub/eos-notatbasen/notatene/2013/juni/forslag-til-europaparlamentets--og- radsdirektiv-om-distribusjon-av-infrastruktur-for-alternative-energibarere/id2433607/ 10 http://www.vegvesen.no/fag/Fokusomrader/EU+EOS+samarbeid/TEN-T FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 8/12 som i seg sjølv kan skape mykje uro i grunnen nær land, og som ikkje er vurdert geoteknisk. Klagarane meiner derfor at rammeløyvet er for svakt opplyst før vedtak. Det følgjer av forvaltningslova § 17 at rammeløyvet skal vere forsvarleg opplyst før vedtak. Det generelle kravet i forvaltningslova må sjåast i lys av dokumentasjonskrav i medhald av plan- og bygningslova. Ifølgje plan- og bygningslova § 28-1 første ledd kan det berre gjevast løyve til byggetiltak dersom det er dokumentert tilstrekkeleg tryggleik mot fare eller vesentleg ulempe frå natur- eller miljøforhold, jf. også byggteknisk forskrift (TEK10) § 7-1 andre ledd om krav til prosjektering og utføring av tiltak. Føresegnene gjeld tilsvarande for konstruksjonar og anlegg i sjøområde, jf. plan- og bygningslova § 30-4. Kravet til tryggleik omfattar sjølve byggjegrunnen, i tillegg til nabogrunn mv. som «utsettes for fare eller vesentlig ulempe» på grunn av tiltaket. Plan- og bygningslova § 28-1 omfattar både ytre påverknader som skred og flom, og eigenskapar ved sjølve grunnen, slik som førekomst av leire, fare for flyteskred, utvasking og vibrasjonar. Nærare krav til dokumentasjon av natur- og miljøforhold er gitt i SAK10 § 5-4 bokstav g. Ifølge rettleiinga frå Direktoratet frå byggkvalitet må tiltakshavaren kunne vise til tidlegare kartleggingar av grunnforhold, eller til eigne undersøkingar. Sjøområdet utanfor Hola er i kommuneplanen for Eid også synt som fareområde for ras og skred (omsynssone H310), jf. planføresegnene pkt. 5.2 (utdrag): «Ved utarbeiding av reguleringsplanar eller ved søknader om løyve etter plan- og bygningslova innanfor område H310, skal det i område under marin grense gjennomførast geoteknisk utgreiing for å avdekkje om det finst skredfarleg kvikkleire. Det skal dokumenterast at utbygging vil gje tilstrekkeleg områdestabilitet i samsvar med krava i byggteknisk forskrift». Det er uført fagkyndig vurdering av grunntilhøva i førebels vurdering frå Norconsult 12.08.2016, jf. vedlegg 7.7 til søknaden. Det er ikkje utført grunnundersøkingar som grunnlag for vurderinga, men vist til fem referanseprosjekt nær tiltaket. Den førebelse rapporten legg til grunn at det ikkje er rimeleg å forvente store avvik i grunnforholda, samanlikna med referanseprosjekta. Fylkesmannen kan ikkje sjå at er det i strid med plan- og bygningslova, SAK10 eller kommuneplanen pkt. 5.2. å leggje denne premissen til grunn. Rapporten peikar på mogleg fare for flyteskred, og at området er særs ømfintleg for erosjon og utvasking frå propellstraumar. Ved ankring i samsvar med fortøyingsprosedyre konkluderer likevel rapporten med at straum frå hovudmaskineri ikkje vil vere eit faremoment. Derimot heiter det i rapporten: «Vi er noko usikre på om propellstraumar frå dei fremre thrusterane kan føre til utvasking av massane under molopiren for småbåthamna eller under næraste hjørne av fyllinga for Sjøgata 19. Vi vil tilrå at dette spørsmålet blir utgreidd av fagfolk. […] Som eit ledd i denne utgreiinga vil det vere ein stor fordel å få laga eit detaljert kart av sjøbotnen i dette området ved hjelp av multistråle ekkolodd eller tilsvarande utstyr. Dersom ei slik utgreiing munnar ut i at det blir definert potensiell erosjonsfare i nokon del av det nemnde området, kan det bli nødvendig å dokumentere korngradering for botnsedimenta ved hjelp av prøvetaking med minigrabb. Skulle det etter dette bli konkludert med at det er fare for utvasking av til dømes molofundament/molofylling eller andre definerte parti av sjøbotnen, kan det også bli nødvendig å utføre meir omfattande geotekniske FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 9/12 undersøkingar. Det må då brukast tyngre, maskinelt utstyr for å skaffe grunnlag for vurdering av stabilitet, herunder også faren for flyteskred, og fundamenteringsforhold for eventuelle stabiliserande tiltak.» Kommunen har lagt til grunn at denne rapporten oppfyller kravet i TEK10 § 7-1 andre ledd for å kunne gje rammeløyve. Fylkesmannen viser til SAK10 § 6-4; «Rammetillatelse», med nærare krav til kva opplysningar som må vere avklara før rammeløyve blir gjeve. Bokstav e i føresegna føreset at tryggleik mot fare skal vere opplyst, jf. plan- og bygningslova § 28-1. I rettleiinga til SAK10 § 6-4 bokstav e er kravet presisert: «For å tillate det omsøkte tiltaket er det tilstrekkelig at eventuell fare er identifisert, og at det kan gjennomføres sikringstiltak. Mer detaljert prosjektering av sikringstiltak kan i så fall vente til søknaden om igangsettingstillatelse.» Den førebelse rapporten frå Norconsult har avdekt fare for utvasking, primært frå baugpropellar/trhusterar, og at det er behov for tilleggsutgreiingar på dette punktet. Rapporten viser vidare at funn kan gjere det nødvendig med meir omfattande fysiske undersøkningar, og eventuelt også stabiliserande tiltak. På den andre sida er det ikkje indikasjonar på at det ikkje vil vere mogleg å etablere slike sikringstiltak, om tilleggsutgreiingane avdekker behov for dette. Fylkesmannen er einig med kommunen i at dette er tilstrekkeleg kunnskap for å kunne gje rammeløyve. Reell fare, attståande prosjektering og uavhengig kontroll må derimot vere avklara før det blir gitt løyve til grave- og/eller fundamenteringsarbeid.11 Klagarane har også peika på det usikre momentet om at båtar kan ankre opp i strid med fortøyingsprosedyren, for eksempel ved å bakke inn, og at grunnsedimenta då vert utsett for propellstraum frå hovudmaskineri. Fylkesmannen er einig med kommunen i at fortøying i strid med prosedyrane verkar lite sannsynleg, ut frå dei erfaringane som er gjort med tilsvarande anlegg andre stader. Tiltakshavar og ansvarleg søkar har i e-post 28.11.2016 presisert at fortøyingsprosedyren vil bli endra, slik at prosedyren berre tillét fortøying med baug inn mot land. Dette kravet vil då bli absolutt, og eventuelle fartøy som ikkje følgjer prosedyren vil bli avvist av hamneadministrasjonen. Klagarane har kommentert framlegget i brev 02.12.2016. Oppsummert meiner dei at denne endringa bør vurderast på nytt av kommunen som førsteinstans. Klagarane stiller også spørsmål ved om endringa er i tråd med løyvet frå Nordfjord Havn IKS 07.07.2016, jf. løyvevilkår nr. 1. Vilkåret krev at «[d]et ikkje må foretas endringer utan at dette på forhånd er godkjent av Nordfjord Havn IKS». Den endringa som er foreslegen, inneber derimot ikkje endringar utføring eller plassering på teikning og kartutsnitt, som er dei rammeføresetnaden vilkår nr. 1 viser til. Endringa i sjølve prosedyren, til berre å tillate fortøying med baug inn mot land, inneber ikkje endringar i utføringa, og innfører heller ikkje nye fortøyingsarrangement som ikkje har vore vurderte av kommunen og hamnestyresmaktene. Fylkesmannen kan derfor ikkje sjå at endringa i prosedyren føreset ny handsaming i kommunen. Løysinga gjev ein situasjon losoldermann har vurdert som utfordrande, jf. høyringsinnspel 09.08.2016 og innspel frå Kystverket til Fylkesmannen 09.12.2016 per telefon. Konsekvensane av at fartøy som ikkje kan fortøye med baugen inn, enten på grunn av vêr eller andre forhold, vil verte at hamna blir stengt for anløp. Dei byggtekniske og miljømessige tryggleikskrava i plan- og bygningslova vil derimot vere ivaretekne ved ei løysing som nemnt. 11 Jf. mellom anna Ot.prp.nr. 39 (1993-1994) pkt. 8.3 om trinnsvis søknadshandsaming. FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 10/12 Etter ei samla vurdering kjem Fylkesmannen derfor til at tilstrekkeleg tryggleik mot erosjon og undersjøiske skred er ivareteke, jf. plan- og bygningslova § 28-1. Vi tek derfor ikkje klaga til følgje, men finn det rett å stille vilkår om at fortøyingsprosedyren vert endra som signalisert. Fylkesmannen føreset vidare at tiltakshavaren vil gjere denne avgrensinga kjent for aktuelle operatørar. Det er i tillegg ein føresetnad at hamnereglementet blir ajourført, slik at hamnestyresmaktene sikrar verkemiddel for å avvise fartøy som ikkje følgjer fortøyingsprosedyren, eventuelt stenging av seawalk-anlegget ved grov sjø. Myndet til å revidere hamnereglementet per dags dato ligg til Nordfjord Havn IKS, som får kopi av denne avgjerda. Gjeldande hamnereglement har også i dag føresegner om forsvarleg fortøying, oppankring og flytting, jf. FOR-2014-06-06-71112 § 4 andre ledd. Dersom det er nødvendig med ei ajourføring for å handheve avgrensinga ovanfor, må slik oppdatering vere rettskraftig før seawalken vert ferdigstilt. Det er elles ansvarleg søkar som har hovudansvaret for sikker prosjektering og utføring. Obligatorisk tredjemannskontroll for geoteknikk skal vidare sikre at den vurderinga som vert gjort, er kvalifisert for å bestemme geoteknisk kategori og pålitelegheitsklasse, jf. SAK10 § 14-2 andre ledd boktav c, ut frå gjeldande standardar for geoteknisk prosjektering13. Kommunen har i klagehandsaminga gjort greie for at den uavhengige kontrollen ikkje var motteken per 27.10.2016. Dette er også eit forhold som høyrer til i fase to av søknadshandsaminga, og som må ivaretakast før kommunen kan gje igangsettingsløyve, jf. plan- og bygningslova § 21-4 andre ledd. Samla sett tiltrer Fylkesmannen kommunen sin konklusjon om at søknaden om rammeløye er forsvarleg opplyst. Klagarane sitt krav om kontroll av konsekvensar for naturmangfald, er eit tema som fell utanfor kravet om obligatorisk kontroll etter SAK10. Kontroll kan likevel påleggast av kommunen etter ei konkret vurdering, jf. plan- og bygningslova § 24-1 bokstav b. Kommunen har i klagehandsaminga gjort ei omfattande vurdering av dette spørsmålet, der dei også tek omsyn til reglane i naturmangfaldslova kapittel II, jf. særleg § 8 om forsvarleg kunnskapsgrunnlag. Fylkesmannen har ikkje merknader konklusjonen om å ikkje krevje ytterlegare utgreiingar eller kontroll av rapporten frå Rådgivende Biologer AS. Dispensasjonane frå gjeldande plan Klagarane viser til at søknaden om dispensasjon er svakt grunngjeven, jf. plan- og bygningslova § 19-1, og at kommunen ved å utfylle denne grunngjevinga har gått utover rolla som bygningsstyresmakt. Dette synspunktet kan ikkje føre fram. Sjølv om dispensasjonssøknader skal vere grunngjevne, fritek ikkje dette kommunen frå den generelle undersøkings- og grunngjevingsplikta som gjeld for enkeltvedtak, jf. forvaltningslova §§ 17, 24 og 25. Desse generelle sakshandsamingskrava er ikkje i konflikt med kommunen si rolle som nøytral bygningsstyresmakt. Det er rett at kommunen ikkje pliktar å handsame ufullstendige søknader, jf. plan- og bygningslova § 21-4. Kommunen kan derfor avvise dispensasjonssøknader som ikkje er grunngjevne, dersom ikkje feilen vert retta innan ein rimeleg frist. Dersom kommunen tek søknaden til handsaming, skal kommunen på vanleg måte sjå til at saka er forsvarleg opplyst før vedtak. Vi kan ikkje sjå at dette er ein sakshandsamingsfeil, så lenge det går klart fram av søknaden at tiltakshavaren søker om dispensasjon. 12 13 Forskrift om bruk av og orden i havner og farvann, Nordfjord Havn IKS. NS-EN 1997-1:2004+A1:2013-NA:2016. FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 11/12 Kommunen har gjort greie for at det i dispensasjonssøknaden berre er vist til reguleringsplanen, sjølv om den eine bøyen m/forankringsanlegg ligg utanfor planområdet for reguleringsplanen. Ein rett utfylt søknad skulle derfor ha vist til både kommuneplanen og reguleringsplanen. Vi kan ikkje sjå at dette ein feil som kan ha hatt verknad for utfallet av søknaden, eller for dei vurderingstemaa som kommunen har avgjort dispensasjonssøknaden etter. Kommunen har i dispensasjonshandsaminga gjort greie for at dei trafikale omsyna i sjø ikkje blir tilsidesett, og vist til at styresmaktene etter hamne- og farvasslova ikkje har avgjerande merknader til tiltaket. Vidare legg kommunen til grunn at bøyane i liten grad avgrensar den allmenne bruken av Eidsfjorden elles. Kommunen har såleis vurdert dei relevante omsyna som ligg til grunn for arealdisponeringa i kommuneplanen, i tillegg til reguleringsplanen, og dei moglege konsekvensane tiltaket kan ha for desse omsyna. Vurderinga dekker krava i plan- og bygningslova § 19-2 fullt ut. Fordelen ved å dispensere er høvet til å gjennomføre den vedtekne arealbruken i reguleringsplanen, utan behov for etablering av omfattande kai/molo, slik planen opprinneleg syner. Ulempene ved å dispensere, samanlikna med gjennomføring av eit kaianlegg utan seawalk, er eventuelle geotekniske meirulemper på grunn av forankringsarrangementa. Slik Fylkesmannen ser det, vil desse ulempene verte avbøtte gjennom dispensasjonsvilkåra om årleg, fagkyndig kontroll av sjøbotnen. Fylkesmannen viser i tillegg til dei føresetnadane som er lagt til grunn for rammeløyvet, og til nødvendige avklaringar før igangsettingsløyve vert gjeve. I denne påfølgjande prosessen er det ansvarleg søkar sitt ansvar å identifisere, dokumentere og kvalitetssikre at relevante krav i mehald av plan- og bygningslova, er ivaretekne.14 Vedtak Fylkesmannen tek ikkje klaga frå Rita Karin Nyland m.fl. 08.10.2016 til følgje. Med heimel forvaltningslova § 34, jf. plan- og bygningslova § 1-9, stadfestar vi vedtaket frå Eid kommune 22.09.2016, sak 84/16, jf. også tilleggsvilkår fastsett 27.10.2016 om årleg fagkyndig kontroll. Fylkesmannen set i tillegg følgjande vilkår for igangsettingsløyve: Fortøyingsprosedyre, jf. pkt. 7.11 til søknad om rammeløye; Ship to shore access, skal oppdaterast slik at prosedyren utelukkande tillét fortøying med baug inn mot land. Skip som ikkje følgjer fortøyingsprosedyren, skal kunne avvisast med heimel i hamnereglement. Det er ein føresetnad at hamnereglement, jf. FOR-2014-06-06-711 § 4, vert ajourført i nødvendig grad før ferdigattest blir gitt. Vedtaket er endeleg og kan ikkje klagast vidare, jf. forvaltningslova § 28 tredje ledd. Med helsing Gunnar O. Hæreid assisterande fylkesmann 14 Jf. SAK10 kapittel 10, Anne Kristin Eitungjerde juridisk sjef FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 12/12 Brevet er godkjent elektronisk og har derfor ikkje underskrift. Mottakarar: Rita Karin Nyland Karin Olsen Husevåg Rune Husevåg Wenche Os Noste Barbro Os Noste Anne-Kirsti Noste Kaivegen 2 Hola 3 Kaivegen 8 Almenningen 4 Almenningen 4 Almenningen 4 Kopi: Nordplan AS (ref. IBN) Postboks 224 SeaWalk Nordfjord AS v/Ole Heggheim Osvegen 10 Nordfjord Havn IKS (ref. 03/2016) Postboks 104 Elektronisk kopi: Eid kommune (ref. 16/20161) 6770 6770 6770 6770 6770 6770 Nordfjordeid Nordfjordeid Nordfjordeid Nordfjordeid Nordfjordeid Nordfjordeid 6771 6770 6701 Nordfjordeid Nordfjordeid Måløy
© Copyright 2024