LAURDAG 20. SEPTEMBER 2014 • Nr 106 • 131. årgang • Grunnlagt 1883 • Laussal kr 20,– Eg skulle ynskja « eg kunne koma hit oftare. VOSSAKLARE AMY LAVERE Side 7 Munnbind for legane Side 2 og 3 Dette kan best karakteriserast « ved å nytta ungdomens favorittord – sinnsjukt LARS MOSSEFINN OM OL-KOSTNADANE Side 9 Bykser i Vossabadet i 2016 ordførar Hans-Erik Ringkjøb måtte be dei folke-valde dempa seg. Enno er ikkje finansieringa på plass, noko som Lars Mossefinn (Ap) meiner kunne vore løyst med eigedomsskatt. Rådmann Einar Hauge har likevel tru på at vert jolebad i Side 14, 15, 16 og nyanlegget i 2016. leiar Frisørrevolusjonen Med saks og kam går Irene Stana til kamp mot giftstoffa i frisørfaget. – Det er ein frisørrevolusjon på gang! Portrett side 10 og 11 FOTO: INGREID JORDAL Det er jubel i symjeleiren. Det vart det òg i kommunestyret då dei fatta einstemmig vedtak om å byggja Vossabadet. Jubelen sto så høgt at 10 LAURDAG PORTRETT HORDALAND 20. SEPTEMBER 2014 Jålegeit utanpå, og blomsterbarn inni. Irene Stana (43) vil ta frisørane med attende til det grøne, reine og sunne. Klipper grønt – Det er ein frisørrevolusjon på gong, det er heilt rett! Irene Stana sit i ein gigantisk sofa overausa med puter, oppglødd i blikket. Det rette, blonde håret heng over ei fargesprakande bluse med lange frynser. Stova i huset i Finnesvegen er som teken ut av eit interiørmagasin, med store og reine flater. Ikkje noko tilfeldig rusk eller rask ligg fremme. – Eg brukar å sjå på meg sjølv som ein leiar for ei eller anna undergrunnsrørsle som går i gatene med plakatar og roper! Det er absolutt noko på gong her, men det kjem til å ta litt tid. Og det skjer iallefall ikkje noko om ikkje nokon tek tak i det. REVOLUSJONEN SOM IRENE siktar til er grøn, miljøbevisst og bærekraftig. Og han handlar om klipping. Som gründer for Floke-frisørsalongane har ho sjølv vore på den grøne sti lenge. Men det held ikkje med berre Floke-salongane når ein har som mål å forandra tankegongen til heile frisørbransjen. I 2011 vart Irene headhunta til eit prosjekt kalla «Sustainable Development in Hairdressing», med 15 andre frisørar og frisør- lærarar frå heile Norden, og prosjektet fekk støtte frå eit EU-fond. I løpet av to år har damene utvikla eitt læreprogram som kan brukast til vidareutdanning for frisørlærerar og frisørar. Utdanningsprogrammet omhandlar nettopp det Irene brenn for, korleis ein kan vera frisør på ein meir helse- og miljøbevisst måte. Tek du utdanninga, kan du kalla deg sjølv ein «miljøfrisør». – Frisørutdanninga slik ho er i dag fokuserer veldig lite på helse, miljø og sikkerheit. Dei lærer lite om kva for nokre stoff dei eigentleg arbeider med i yrket sitt, og korleis desse kan vera skadelege for kroppen på lang sikt. Det fins produkt der ute som er vesentlig betre og forebyggjande, men kunnskapen er ikkje tilstades. Målet er å få spreidd denne bodskapen mest mogleg, både blant elevar og lærarar. Ei slik utdanning finst det ikkje noko anna plass i verda! seier ho entusiastisk. DÅ IRENE TOK meisterutdanning i frisørfaget i 2006, byrja ho å undersøkja dei stoffa frisørane arbeider med i kvardagen. Og ho likte ikkje det ho fann ut. – Hovudproblemet er kjemikaliar som er i hårfargene som frisørar brukar på jobb. Før trudde ein det var lufta i frisørsalongane som var det mest skadelege, og det vart krav til strengare ventilasjon. Men nyare forsking viser at fargestoffa som er i hårfargen kan trengja inn i huda, sjølv om ein har hanskar på seg. Dette fører til at fleire utviklar ulike formar for allergi og handeksem, noko som gjer at mange frisørar må slutta i jobben. Allergier er dessverre meir og meir utbreidd blant kundene òg, seier ho. Med ein sunn og grøn livsstil elles i livet, fann Irene ut at ho ikkje kunne arbeide på ein salong som brukte tradisjonelle produkt lenger. Ho slutta i frisørsalongen på Voss som der ho hadde arbeidd i tolv år, og byrja å utvikla Flokekonseptet. – Det verka litt idiotisk å vera supersunn i kvardagen, for så å besudla kroppen på jobb. Då tenkte eg: «Dette skal eg gjera noko med. Eg skal laga den ultimate frisørsalongen!» OG SLIK KOM FLOKE-SALONGANE til. Fyrst på Voss i 2008, før ho vart overtalt til å byggja ein kjede og utvikla ein franchisemodell av konseptet. Bergen fekk Floke- berre ««Egelskar frisøryrket! salong i 2012, Åsane i 2013 og seinast Jølster i Sogn no i år. Grunnfilosofien er at salongen skal vera ein miljøvenleg, trendy og urban. Salongane har såkalla «Grøn sertifisering», og er miljøfyrtårn. Floke tilbyr produkt og prosesser uten fargestoff og andre stoff som kan vere allergiframkallande eller skadelege. I tillegg får kundane ein roleg atmosfære utan det klassiske «frisørsalong-jaget», ifylgje Irene. – For ikkje lenge sidan fortalde ho som driv salongen på Jølster at det kom ein kunde køyrande frå ei bygd to timar unna for å klippa seg på Floke-salongen. Ho hadde utmattelsessyndrom, og sa at ho rett og slett ikkje orka å gå på ein vanleg frisørsalong, seier Irene. LAURDAG PORTRETT HORDALAND 20. SEPTEMBER 2014 11 TIDLEG KRØKAST: Irene var stornøgd når ho fekk låna hårturkaren til mor.PRIVAT FOTO FØREBILETET: Håret til mamma Johanne Stana fekk Irene rulla opp frå ung alder. Det lærde ho seg før ho kunne lesa. PRIVAT FOTO IRENE STANA ALDER: 43 YRKE: Frisørmester og gründer av Floke Grønn Frisør SIVIL STATUS: Singel, mor til Daniel (26) og tvillingane Gard og Frida (11) AKTUELL: Har vore med på utviklinga av ein «grønnare» vidareutdanning for frisørar Men det er ikkje berre sunne og grøne produkt som skapar ein god frisørsalong i Irene sine auge. Like viktig er det med det psykososiale arbeidsmiljøet, rett og slett korleis ein har det på jobb. – For mange som driv ei bedrift så går det å tena pengar framføre korleis ein behandlar sine tilsette. Eg arbeider etter ein ledelesfilosofi der eg forsøker å vera tydeleg samstundes som eg viser omsorg og omtanke. Om du får einkvar tilsett til å gløda, gleda seg over arbeidsoppgåvene sine, og ikkje minst kjenna at dei vert høyrde og at dei har noko å seia, det er då du skapar ei god bedrift. Og det er det som vil lønna seg på lang sikt, seier ho. SJØLV OM IRENE kan sjå ut som ein «jålegeit» som ho sjølv kallar det, er ho eit barn av naturen. Det har ho alltid vore. Det med å oppsøkja det reine, naturlege og grøne, trur ho kjem frå barndommen. – Besteforeldra mine hadde turisthytte på Hardangervidda, og eg var der kvar sommar og hjalp til. Der kokte me sengekleda, og skòla dei i store badekar, liksom! Og bestemor mi laga brunost og rjome frå botnen, som turistane kjøpte. Alt var alltid laga frå botnen heime og, sidan mor mi var kokk. Eg såg aldri ein Toro-pose i heile mi oppvekst! Hårinteressa var òg tidleg på plass. Irene rulla håret til mor si før ho kunne lesa, og klypte dokkene sine så mange gonger at det tilslutt berre var stubbar att. Og kynisk var ho òg. Dei som hadde kort hår, kunne berre gløyma å vera venninne med Irene. – Då kunne eg jo ikkje fletta dei eller gjere noko som helst med håret deira. Det var jo totalt bortkasta! Skulen var aldri noko særleg for Irene. Det var frisør ho skulle verta, og slik vart det. Som 15-åring byrja ho i yrket på helgebasis, og sidan har jo ikkje kjent nokon anna jobb. Det har jo ho heller ikkje hatt noko behov for. – Eg berre elskar frisøryrket! Det er noko med at du får tilbakemelding på arbeidet ditt mange gonger for dagen. Men det er nok kundekontakten som er det kjekkaste. Du er ein skikkeleg hobbypsykolog som frisør, det kan eg lova deg! NO ER DET «MILJØFRISØR»-utdanninga som står i fokus i Irene sitt liv. Neste år byrjar ho og ein frisørlærar som og var med på programmet med eit kurs på Høgskolen i Oslo, der ferdigutdanna frisørar og frisørlærarar kan verta miljøfrisørar. Det langsiktige målet er å få myndigheitene med på laget, og få deler av læreprogrammet inn i pensum på frisørlinjane på vidaregåande skolar. For ifylgje Irene, er dette det som er det store nye innen frisørbransjen. Dei andre nordiske landa ligg langt framføre i løpet, og no er det på tide å fylgja på. – I løpet av utviklinga av vidareutdanninga reiste me masse rundt i Norden for å sjå på praksisen til frisørar som driv grønt og miljøvenleg. Det raraste me såg var ei dame som hadde ein frisørsalong i Helsinki, og ho kalla seg ein «økofrisør». Med dreads langt ned på ryggen kokte ho farge på ein bjørkerot som ho hadde svidd i peisen sin. Akkurat det trur eg ikkje Noreg er heilt klar for endå, seier ho og ler høgt. Og det var ikkje det einaste i prosjektet som var litt utanom det vanlege. – Å herregud, me har prøvd så mykje rart. Indisk hovudmassasje, terapiklypp... Noko av det er jo på grensa til healing. I byrjinga tenkte eg: «Hallo, det her er jo heilt ko-ko! Men det er rart kva ein venner seg til. TALA I FRISØRBRANSJEN er mørke. Gjennomsnittsfrisøren i Noreg i dag vert i yrket til han eller ho berre er 29 år. Ein frisør er i gjennomsnitt i yrket i mellom fem til sju år, og det er inklusive læretida. 50 prosent av dei som går på frisørlinjene er borte før det har gått fem år. Det er disse tala Irene vil endra, med den grøne «revolusjonen». Men det er ikkje berre berre, når ein skal gå i mot ein heil bransje. – Det er jo dei store leverandørane som styrer bransjen, og det er klart at det ikkje er heilt populært når me kjem med informasjon som er stikk i strid med deira produkt. Men om me byrjar å snu no, så kjem frisørbransjen til å sjå heilt annleis ut om 20 år. Det vert litt dårleg stemning, men sånn er det når ein vil bryta gjennom med noko. Ein må tora! SARA FINNE | tekst INGERID JORDAL | foto [email protected]
© Copyright 2024