1. No category

Pi̧yȩ Jesucristo ö̧ji̧nö̧ huȩnȩmä̧ i̧huȩyu̧ ̧nö̧do
SAN MARCOS
Juan pötädäcuähuä i̧sa̧ meje'canä cue'ächö jiähuinö huȩnȩ
1 Pa̧ 'a̧ nö̧
kä̧mä̧di̧na̧ 'a̧ adihuä huȩnȩ, Jesucristo, Dio I̧ ̧
ötö'cömä. 2 Dio i̧huȩnȩ jiäcuähuä isotö ̧huȩyu̧ ̧nö̧ ta'anötä
kä̧mä̧di̧na̧ 'a̧ . Pa̧ 'a̧ nö̧ huȩyu̧ ̧nä̧tö̧:
―Ttö chi̧huȩnȩ jiäcuähuä i̧sa̧ rö̧ cuä'canä hue'ösä. Cui̧'chä̧cuo̧ mȩ
jo̧ mȩnö̧ jȩpö̧ u̧ ju̧ nä̧cua̧ ja̧ u̧mä̧.a 3 “Cu̧ ru̧ hua̧ tu̧ cu̧ i̧chä̧cuo̧ mȩ
jo̧ mȩnö̧ jȩpö̧ ku̧ nä̧tu̧ cui̧. U̧ mä̧ni̧yä̧ jue'epätucui,” pä'ö huoa'a
rä̧mi̧pä̧cua̧ 'a̧ ya̧ tȩ i̧huȩnȩ meje'cara̧ 'a̧ ö.b―
pä'ö huȩyu̧ ̧nä̧tö̧.
4 Juanmä meje'cara̧ 'a̧ ö̧ ichö, meje'ca kä'co ro̧ to ö
ajiyanä pötäde'inö ö̧ja̧ rö̧. Pärocuäcutä amöcuädö ajiyanä
pötächi'äcuähuä huȩnȩ ji'ähuinö, ö̧ja̧ suronä jȩ ö̧ ö̧ jȩpö̧
icuähuotö pä 'a pä'ö. 5 Ja'huanö ja̧ 'a̧ o'ca toi'önä Judea
rȩjȩ ö̧mä̧, Jerusalén ötahuiyä ö'inä rä'opö 'chi̧nä̧tö̧ ja̧ u̧ ö̧jo̧ mȩ.
Jahuätö 'chä̧jä̧tö̧mä̧ o'ca toi'önä suronä jȩ ö̧ ji'äu cuomenä,
Juan ajiyanä pötäde'inö jahuätörö Jordán aje ö.
6 Juan ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ mä̧ cameyu uhuo'che ö adicuä̧ta̧ 'ca̧ tä̧hui̧nö̧.
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ äcä isäya'inä de'a i̧sa̧ i̧jȩta̧ ö̧ adicuäya rö̧nä̧ri̧nö̧.
U̧ cuȩmä̧ cä̧'ö̧rö̧tä̧ cuänö ki̧nö̧. Ahuoyamä̧ maya isoyatä au ki̧nö̧.
7 Pa̧ 'a̧ nö̧ ji'ähuinö: ―Ttö cho'ca'anä ichömä, ö ö'inä abonänö
ju̧ ru̧ hua̧ . Ttömä adihuä iş a̧ mä̧cö̧sä̧ ja̧ u̧ ä'ca jo̧ mȩ ö̧mä̧. Ö̧jä̧pö̧
isäya'inä ko̧ 'ä̧dö̧ chicuarö pä'ö hueö juiyö'anö hua̧ sä̧. 8 Ttömä
1
a1:2 Malaquías 3:1
b1:3 Isaías 40:3
San Marcos 1
2
ajiyanätä pötäde'äjisä ucuturumä. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ja̧ u̧mä̧ Dio
A̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ nä̧tä̧ u̧ 'u̧ tä̧dä̧cua̧ ucuturu,― pä'inö Juanmä.
Juan ajiyanä Jesuru u'utädinö huene
9 Ja̧ u̧nu̧
pä̧nä̧ Galilea rȩjȩ, Nazaret ötahuiyä ö rä'opö 'chi̧nö̧
Jesumä. Ja'huanö ja̧ 'a̧ i̧'chi̧'o̧ mȩnä̧ Juan ajiyanä pötädinö ja̧ u̧ru̧
Jordán aje ö. 10 Jesu jacuoto ö kä̧mi̧'ö̧ ji̧yȩnä̧tä̧ mo̧ ro̧ ji̧yä̧
bahuecuächa'a topinö. Dio A̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ rö̧'i̧nä̧ churutä ö̧jä̧mä̧da̧
pä'ö unucu jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ hua̧ i̧mȩyȩhua̧ 'a̧ topinö. 11 Ja̧ 'hua̧ nö̧
päi'omenä mo̧ ro̧ ji̧yä̧ra̧ 'a̧ ö̧ ya̧ tȩ i̧huȩnȩ rä̧mi̧pi̧na̧ 'a̧ : ―Ucumä ö
Chi̧ ̧ rȩni̧'a̧ jä̧. Ucuru juiyo eseusä― pä'ö rä̧mi̧pi̧na̧ 'a̧ .
Jesu suronä jȩa̧ pä'ö ähue ä ucuocuinödo
12 Ja̧ 'hua̧ nö̧
päi'äji o'ca'a, yotäcu Dio A̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ Jesuru
hue'ö icuinö meje'cara'a. 13 Jesu meje'cara'a ki̧nö̧ ö̧ja̧ ta̧ ju̧
mo̧ ro̧ meje'cara'a ka̧ cuä̧tö̧ äjicuäcuähuocotö ra̧ huȩpi̧ huotöcu.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ö̧jo̧ mȩnä̧ Satanamä huȩ'ä̧ri̧nö̧ Jesuru suronä jȩiy̧ a̧ rö̧
pä'ö. Dio umöhuäyotö isoppa huotötä ppä̧ ä̧dä̧riņ ä̧cu̧ .
Jesu aditähuä adita pä'ö kä̧mä̧di̧nö̧do Galilea rȩjȩ ö̧
14 Juanrö
cärenä ö nö o'ca'a, Jesu Galilea rȩjȩra̧ 'a̧ 'chi̧nö̧
adihuä huȩnȩ ji'äu, Dio u̧ ru̧ hua̧ päi'önä ö̧jö̧ huȩnȩ ötö'cö.
15 Pä'inö: ―Täcö jo̧ mȩ päi'a'a. Dio u̧ ru̧ hua̧ päi'önä ö̧ja̧ pä'ö'inä
tö'cöhuächa'a. Pärocuäcutä amöcuädö adihuä huȩnȩ ä̧ju̧ cu̧
cua̧ 'cua̧ huȩnä̧rä̧tu̧ cui̧.
Jesu pa̧ ja̧ cuä̧nö̧ huotö aje po̧ i ̧ huoähuä isotörö o'ipinödo
16 Jesu Galilea dubora jäyoranä cueächomenä, Simón'inä,
ö̧jä̧hua̧ Andrés'inä öäre ma'ayä duboranä cua'a topinö.
3
San Marcos 1
Jahuätömä aje po̧ iŗ ö̧ huoähuä isotö piņ ä̧tö̧. 17 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧
Jesu pä'inö jahuätörö: ―Ttöcu ichätucui, ö̧ja̧ rö̧ huoähuä isotö
päcuhui'ätucunä chu̧ huo̧ juȩtä̧tu̧ cua̧ cu̧ ,― päinä̧u̧. 18 Yotäcu
öäre ma'ayä jaropi'ö, chutäcu 'chi̧nä̧tö̧.
19 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu ju̧ huȩ nȩ yabonänö 'chä̧nö̧ topinö
Zebedeo i̧ ̧mö̧rö̧, Jacoborö'i̧nä̧, Juanrö'inä. Jahuätö'inä
huoi'canä pȩji̧nä̧tö̧. Jahuätömä öäre ma'ayä ̧'chä̧rö̧ pȩji̧nä̧tö̧.
20 Jahuätörö'inä o'ipächinö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ oipächä̧u̧, jahuätö ä'o
Zebedeorö umöhuäyotöcu huoi'canätä ö̧'ip̧ a̧ 'a̧ nä̧ jaropi'ö, Jesucu
'chi̧nä̧tö̧.
Ya̧ tȩ isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ ö̧jä̧cu̧ ki̧nö̧do
21 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ Capernaum ötahuiyära̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧.
Judíos aditocö mo̧ ro̧ päi'omenä. Judio u̧ huo̧ jui'̧ odenä
do'ächi'ö, huo̧ juȩ ̧nö̧ Jesu. 22 U̧ huo̧ juȩta̧ 'a̧ ä̧ju̧ cu̧ , ö̧ja̧ mä̧
nö̧'ä̧chi̧pö̧ to̧ pä̧rö̧ ka̧ cui̧nä̧tö̧, juiyo huo̧ ju̧ nä̧ u̧ huo̧ juȩ ̧yä̧u̧, ya̧ tȩ
ru̧ hua̧ jiäu'a̧ nö̧ jiähua'a ö, hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩcuä̧ isotö
ji ähuä'ijö'a̧ nö̧mä̧cö̧. 23 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Judio u̧ huo̧ jui'̧ odenä, ya̧ tȩ
isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ ö̧jä̧cu̧ ki̧nö̧. Ja̧ u̧ huopäcuähuipinö: 24 ―Jesu,
Nazaret i̧sa̧ , jȩcu̧ 'ä̧tö̧. Huä̧iņ ä̧ ja̧ 'a̧ tä̧ topi tö̧ja̧ cua̧ 'a̧ nä̧. ¿Ucumä
a̧ 'a̧ nö̧ jȩpö̧ cuichäjä ö ujuturu? ¿Ujuturu be'epäjipö icu ichäjijä
tä̧ji̧? Ttö chu̧ huo̧ juä̧cu̧ jä̧. Ucumä Dio ö Huȩ'ä̧hua̧ , Adihuä iş a̧
cu̧ ja̧ 'a̧ chu̧ huo̧ juä̧cu̧ jä̧.
25 Ja'huanö päcu Jesu ro̧ 'ȩ pö̧ pä'inö ja̧ u̧ru̧ : ―¡'Coruchi'ö,
rä'opächirö!
26 Jesu ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu ja̧ u̧ ö̧ja̧ i̧sa̧ na̧ huä̧chi̧pö̧nä̧ pä̧iç u̧ nä̧
jȩpi̧nö̧ isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ mä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpi'̧ i̧pö̧, pä̧iç u̧ nä̧
huopäcuähuipö, rä'opächinö ja̧ u̧ ö̧ja̧ iş a̧ ö̧mä̧. 27 Ja̧ 'hua̧ nö̧
'cuäopa'a topö ö̧ja̧ o'ca toi'önä esehuächi'ö nö̧'ä̧chip̧ i̧nä̧tö̧,
San Marcos 1
4
―¡Äyo koro jȩpö̧huä̧! pä'inätö eru juäi 'cuäopiyä̧u̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧
ji̧yä̧u̧ ka̧ ra̧ ka̧ ra̧ nö̧ jä'ecu pä'ähuinätö: ―¿Pi̧yȩmä̧, däjejo?
¿Pi̧yȩ jareönä huo̧ juȩcuä̧mä̧ däjejo? Pidemä isoppa huotö
suropätörö'inä hueähuänä ju̧ ru̧ hua̧ . Hueö ta'anö jȩpä̧tö̧―
pä'inätö jahuätö ö̧ja̧ mä̧. 28 Jesu ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩä̧ji̧mä̧ jurunä huȩnȩ
päi'ina'a. Galilea ö̧ja̧ o'ca toi'önä ä̧ju̧ cuiņ ä̧tö̧.
Jesu Pedro imiyajuru aditö icuinö huȩnȩ
29 Jesucu u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧cu̧ , Judio u̧ huo̧ jui'̧ ode ö rä opomenä,
Jacobocu, Juancu dodepinätö, Simóncu, Andréscu ojusodenä.
30 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ na̧ 'ä̧chö̧ pi̧nä̧ju̧ Simón imiyaju märichei ö.
Jahuäju na̧ jä̧cha̧ 'a̧ ji'ähuo'inätö Jesuru. 31 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji ähuo'äcu
'chä̧hui̧'ö̧, ku̧ mö̧nä̧ 'chu'ädö cä'epinö jahuäjuru. Yotäcu pi'̧ i̧nä̧ju̧
märichei na̧ jä̧chä̧ji̧mä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ u̧ cuȩ ucua pä'ö'inä aditö
iyö ppä'ädinäju jahuätörö.
Jesu recuätö na̧ nȩpä̧tö̧rö̧ aditö icuinö huȩnȩ
32 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a kä̧hua̧ ma̧ ä̧chä̧ji̧ o'ca'a, pä'i ni̧pä̧cha̧ 'a̧ , Jesu
o̧ jo̧ mȩcu̧ i'cächinätö o'ca toi'önä na̧ nȩpä̧tö̧rö̧'i̧nä̧, isoppa huotö
suropätö ö̧jä̧u̧ru̧ 'i̧nä̧. 33 O'ca toi'önä ötahuiyä ö̧ja̧ isode äpate
ä'ca ca̧ ca̧ cui̧pi̧nä̧tö̧. 34 Yotucunärö umärichei pö̧nä̧ u̧ ju̧ nä̧rö̧
aditö icuinö recuätö na̧ nȩpä̧tö̧rö̧. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ recuätö isoppa
huotö suropätörö'inä rä'epö, hue'ö icuinö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ jahuätö
isoppa huotö suropätö ucuocu juiyönä hue'inö, churutä
u̧ huo̧ jua̧ 'a̧ ö̧.
Jesu Galilea rȩjȩnä jiähuinö huȩnȩ
35 Mo̧ ro̧ jä'canä porächi'ö, jinä yo̧ ö̧nä̧ jä̧i ̧ ötahuiyä ö rä'opö
'chi̧nö̧ Jesu ö̧ja̧ tomecu Diorö ucuocua pä'ö. 36 Ja'huanö
5
San Marcos 1
ja̧ 'a̧ Simón'inä, ja̧ u̧cu̧ kä̧jä̧tö̧'i̧nä̧ Jesuru usu 'chi̧nä̧tö̧. 37 Ja̧ u̧ru̧
ö̧'o̧ cui̧'o̧ mȩnä̧ pä'inätö: ―O'ca toi'önä ucuru usätö.
38 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ pä'inö jahuätörö: ―Porö kä̧mä̧dö̧ yabocu
'chä̧nö̧ ötahuiyä jö̧ a̧ 'u̧ cuä̧ jidähue'a'anä ̧'chä̧tu̧ cua̧ , ja̧ u̧
ötahuiyä ö'inä adihuä huȩnȩ jidähua pä'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ adihuä
huȩnȩ jidähua pä'ö ichinösä ömä.
39 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ o'ca juiyönä Galilea rȩ jȩ nä̧ ka̧ cu̧ Judio
u̧ huo̧ jui̧'ö̧ odehuiyänä ji'ähuä'chö cue'ächinö Jesumä.
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ isoppa huotö suropätörö'inä rä'epe'ä'chö icuinö.
Lepra märichei na̧ 'ä̧chö̧rö̧ aditö icuinö huȩnȩ
40 Ya̧ tȩ
ö ahuiyä märichei, lepra pä ö juäi na̧ 'ä̧chö̧, Jesu ä'ca
jo̧ mȩ 'chä̧hui̧'ö̧, ihue'quiyunä kä̧mä̧dö̧, ajuähuipönö juruhuächi'ö
jä'epö pä'inö: ―Ucuru pä̧huä̧ rö̧jö̧ ö̧mä̧, ö chadihuächi'önä
aditö cuicu'a̧ nö̧ hua̧ jä̧ ucumä.
41 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu ja̧ u̧ru̧ re ȩ mä̧hui̧pö̧, mȩ 'ö̧ kä̧nö̧ pä'inö:
―Ttömä pä̧huä̧ rö̧jä̧cu̧ sä̧. Cu ahuiyä hua'ächipö adihuächi'i―
päinäcu.
42 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, yotäcu päö ji̧yȩ nä̧tä̧ ö ahuiyä märichei
jä̧ji̧mä̧ hua'ächipö adihuächi'inö. 43,44 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu ja̧ u̧ru̧
hue'ö icu kä̧nö̧, ro̧ 'ȩpö̧ pä'inö: ―Yoröisotä ya̧ tȩrö̧'i̧nä̧ jicuhuähuo.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ päda'anä sacerdote hua̧ rö̧tä̧ cui̧jȩcua̧ täi. Ja̧ 'hua̧ nö̧
cui̧jȩcu̧ o'ca'a Moisés hueinö iyähuä'inä iyi, cuadihuächi'äji iso
päi'önä jä̧ji̧ i̧jȩcuä̧ päi'önä eseta pä'ö.
45 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ro̧ ȩpa̧ 'a̧ nä̧ rä'opächö, ja̧ 'a̧ tä̧ra̧ 'a̧ tä̧ ji'ähuä'chinö
ja̧ u̧mä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jiähuä'chomenä rö̧ȩnä̧ huene päi'ina'a.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ rö̧ȩnä̧ huene päi'iyäcu Jesumä huäjunä do'ächö ko̧ cö̧
pi̧nö̧ ötahuiyänämä. Ötahuiyä u̧ miņ ä̧tä̧, ö̧ja̧ tometä ki̧nö̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ kara'a ö'inä kara'a ö'inä Jesu ö̧jo̧ mȩ 'chi̧nä̧tö̧.
San Marcos 2
6
Jesu 'cuä̧'a̧ rö̧ aditö icuinö huȩnȩ
1 A̧ 'u̧ cu̧ nä̧tä̧
mo̧ ro̧ jä̧ji̧ o'ca'a, Jesu ppa̧ 'ä̧chi̧nö̧ Capernaum
ötahuiyära̧ 'a̧ . Isodenä ö̧ja̧ 'a̧ ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧ ju̧ huȩnȩ ö̧ja̧ mä̧.
2 Ttö̧ja̧ recuätö ca̧ ca̧ cu̧ dodepinätö ö̧jode'inä suhuädi'önä. Äpate
ä'ca'inä 'co̧ ä̧chi̧'ö̧nä̧ ka̧ cui̧nä̧tö̧, korotö'inä 'cuä oi'ö juiyönä.
Jahuätörö ji'ähuinö Dio iḩ uȩnȩ. 3 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ korotö'inä Jesu
ö̧ja̧ 'a̧ cu̧ ichinätö, 'cuä̧'a̧ rö̧ ȩpä̧tö̧ pa̧ ja̧ cuä̧nö̧ huotöcu. 4 Ja̧ 'hua̧ nö̧
cha'anä Jesu ö̧jo̧ mȩ jacuoju do ächi'ö juiyönä jiņ ä̧u̧, ö̧ja̧
tä̧mö̧hua̧ 'a̧ ö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ do ächi'ö juiyönä jä̧u̧, ö̧jo̧ mȩ huäme
päte'ö isode ba'epinätö. Ba'epö 'tä̧'ȩpä̧jä̧tö̧'cotö jui'ädinätö
'cuä'a̧ rö̧ ö̧rä̧sa̧ nä̧ ö̧ra̧ 'a̧ nä̧. 5 Jahuätö a̧ 'cua̧ u̧ huȩnä̧ra̧ 'a̧
topö, Jesu re ȩmä̧hui̧pö̧, pä'inö ja̧ u̧ 'cuä̧'a̧ rö̧: ―Chi̧ ̧, suronä
jȩcu̧ 'i̧nö̧mä̧ jȩpö̧ i̧cuä̧hua̧ päi'öjä.
6 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'a ä̧ju̧ cu̧ hueähuä huȩ nȩ huo̧ juȩ cuä̧ isotö,
ju̧ huȩnȩ pȩjä̧tö̧mä̧, a̧ 'cua̧ nä̧ amöcuädinätö: 7 “Chujuamä, ¿dä̧bö̧
Tö̧ä̧nä̧hua̧ Diorö suronä ucuocua'ajä̧ ö̧ ja̧ 'hua̧ nö̧mä̧? ¿Tö̧ä̧nä̧hua̧
Dio ö'inä ka̧ ra̧ kö̧ tä̧ji̧ suronä jȩ ö̧ jȩpö̧ icuähuä i̧sa̧ mä̧?”
8 Ja̧ 'hua̧ nö̧ amöcuädomenä, Jesumä yotäcu a̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ nä̧
u̧ 'ȩpä̧ri̧'i̧nö̧ amöcuädömä. Jahuätörö pä'inö: ―¿Dä̧bö̧
cua̧ 'cua̧ nä̧ cuamöcuädätucuä ö ja̧ 'hua̧ nö̧mä̧? 9 ¿Ti̧yȩjä̧ ö̧
'cuä̧'a̧ rö̧ hue a pä'ö koro ö'inä abonänö jeruumä? “Ucu
suronä jȩcu̧ 'i̧nö̧mä̧ jȩpö̧ i̧cuä̧hua̧ päi'öjä” ¿jö̧nä̧cö̧? “Ä̧rä̧mi̧'ö̧,
cu̧ rä̧sa̧ ȩmi̧pö̧ täi” ¿hue ö'anöcö̧? 10 “Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inömä
pi̧jä̧nä̧ kä̧nö̧'i̧nä̧ suronä jȩ ö̧ jȩpö̧ icua pä'ö ku̧ nä̧rö̧” pä'ö
cu̧ huo̧ juä̧tu̧ cuä̧cua̧ 'a̧ nö̧, 'cuä̧'a̧ rö̧ huȩdä̧cua̧ sä̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ 'cuä̧'a̧ rö̧ pä'inö: 11 ―Ucuru pä'ösä, ä̧rä̧mi̧'ö̧, cu̧ rä̧sa̧
ȩmi̧pö̧ cuojusodera̧ 'a̧ täi,― pä'inö Jesu.
2
7
San Marcos 2
12 Ja̧ u̧
'cuä'äjimä yotäcu ä̧rä̧mi̧'ö̧, ö̧rä̧sa̧ ȩmi̧pö̧, rä'opächinö o'ca
toi'önä ä'ca jo̧ mȩ ö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ räopächa'a topö esehuächi'ö
nö̧'ä̧chi̧pi̧nä̧tö̧ adihuä juäi 'cuäopiy̧ ä̧u̧. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ eseunu Diorötä
ucuo te'ähuinätö: ―Pa̧ 'a̧ nö̧ jö̧mä̧ yoröiso topocotö pä'ijätöjä―
pä'inätö.
Jesu Levírö oipinö huȩnȩ
13 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jesu pä'äji ta'anö 'chi̧nö̧ dubora jäyoracu. Ttö̧ja̧
ca̧ ca̧ cui̧pä̧jä̧tö̧mä̧ o'ca toi'önä 'chi̧nä̧tö̧ Jesu ö̧ja̧ 'a̧ . Jahuätörö
huo̧ juȩ ̧nö̧. 14 Ju̧ huȩnȩ 'cuä'opö topinö Leví pä'ö miç ua̧ rö̧, Alfeo
i̧ ̧rö̧, ru̧ hua̧ rö̧ mitä'ijo̧ ca̧ nä̧ ö̧'a̧ 'a̧ . Ja̧ u̧ru̧ mä̧ pä'inö: ―Ttöcu ichi.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu, ä̧rä̧mi̧'ö̧ 'chi̧nö̧ Levímä Jesucu.
15 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a Jesu u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧cu̧ ja̧ u̧ Leví ojusode ö u̧ cuȩ
cuinätö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ucuomenä, korotö recuätö ru̧ hua̧ öäre
pärätä ȩmä̧huä̧ isotö'inä, korotö suronä jȩä̧cuä̧huä̧ isotö'inä,
cuä̧nö̧ pȩji̧nä̧tö̧ Jesu ippeyenä. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧na̧ 'a̧ , recuätö ö̧ja̧
Jesucu cue ächa'a ö. 16 Ja̧ 'hua̧ nö̧ suronä jȩä̧cuä̧huä̧ isotöcu'inä,
ru̧ hua̧ öäre pärätä ȩmä̧huä̧ isotöcu'inä cuänö ö̧'a̧ 'a̧ topö, fariseo
huotö'inä, hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩcuä̧ isotö'inä jä'epö ä̧ju̧ cuiņ ä̧tö̧
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ : ―¿Tta̧ 'a̧ nö̧ pä'ö cuänö'inä, au'inä ö̧'a̧ 'a̧ jä̧ ö̧,
ru̧ hua̧ öäre pärätä ȩmä̧huä̧ isotö'inä, suronä jȩä̧cuä̧huä̧ isotö'inä
ö̧'quȩtȩnä̧ pä̧nö̧mä̧?― pä'inätö.
17 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä a'a ä̧ju̧ cu̧ , Jesu pä'inö jahuätörö:
―Na̧ 'ä̧cho̧ co̧ tö̧mä̧ recuä rö̧jo̧ co̧ u̧ jahuapö ru̧ hua̧ rö̧mä̧.
Na̧ 'ä̧chä̧tö̧tä̧ recuä rö̧jä̧u̧mä̧ jahuapö ru̧ hua̧ rö̧. Adihuä isotörömä
huopö ichocö pi̧nö̧sä̧ ömä. Suronä jȩä̧cuä̧huä̧ isotörötä huopö
ichinösä,― pä'inö Jesu.
San Marcos 2
8
Ttu̧ cuȩ a̧ do̧ chä̧cuä̧huä̧ huȩnȩ jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧do Jesuru
18 Juan u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧'i̧nä̧, fariseos huotö u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧'in
̧ ä̧
u̧ cuȩ ucuoca'a a̧ do̧ chö̧ jȩpi̧nä̧tö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ u̧ cuȩ a̧ do̧ chö̧
jȩ ̧yä̧u̧ koronö mo̧ ro̧ korotömä Jesuru jä'epö ä̧ju̧ cu̧ 'chi̧nä̧tö̧:
―Juan u̧ huo̧ juȩtä̧u̧'i̧nä̧, fariseos huotö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧'iņ ä̧ u̧ cuȩ
a̧ do̧ cha̧ 'a̧ nä̧, ¿ a̧ 'a̧ nö̧ pä'ö u̧ cuȩ a̧ do̧ cho̧ ca̧ 'a̧ jä̧ ö̧ ucu
cu̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧?― pä'inätö.
19 Jesu jahuätörö ädä nö: ―Ya̧ tȩ irecuarö ȩ mä̧cua̧ ji̧nä̧ chutä
repeä̧u̧cu̧ ö̧jä̧i,̧ ¿ a̧ 'cua̧ a̧ 'ȩcu̧ u̧ cuȩ a̧ do̧ chö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ tä̧ji̧?
̧ ä̧ u̧ cuȩ a̧ do̧ chö̧
Irecuarö ȩmä̧cua̧ ji̧nä̧ chutä repeä̧u̧cu̧ ö̧jä̧im
20
a̧ 'cua̧ a̧ 'ȩcuo̧ co̧ tö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ koronö mo̧ ro̧ irecuarö
ȩmä̧cua̧ rö̧ kara'a ȩmi̧pä̧cuo̧ tö̧. Ja̧ u̧nu̧ pänätä u̧ cuȩ a̧ do̧ chö̧
a̧ 'cua̧ a̧ ȩcuä̧cuo̧ tö̧,― pä'inö Jesu.
21 ―Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ö̧'ca̧ ta̧ huä̧ta̧ täbo i̧sä̧ta̧ serächi'omenä, jareä̧ta̧
ji̧nä̧ beächi'o̧ co̧ ta̧ mä̧ be'epö 'tö̧ä̧huo̧ cö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ 'tö̧ ö̧ ö̧mä̧
jareä̧ta̧ be'ächi'ö juhua'a yabocutä serächi'a'a täbo i̧sä̧ta̧ mä̧.
22 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ vino isoya'inä ji̧nä̧ a̧ ' ̧po̧ coya jareoyamä täbo
isäbanämä 'carö ku̧ nä̧huo̧ cö̧. Ki'ädi'ö, ppa'ö icu, toe'ö vino
isoya'inä, 'carähuäba'inä toe'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ toe'ö ja̧ 'a̧ ö̧ vino isoya
jareoyamä jareäbanätä 'carö ku̧ nä̧huä̧,― pä'inö Jesu.
U̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧ ya̧ mö̧ se'opinätödo judíos aditocö mo̧ ro̧
23 Judíos
aditocö mo̧ ro̧ , ya̧ mö̧ pä yu kä'conä 'cuä'ope'ö 'chi̧nö̧
Jesu u̧ huo̧ juȩtä̧u̧cu̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ 'cuä ope'omenä, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧
ya̧ mö̧ se'opinätö. 24 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧yä̧u̧ fariseos huotö Jesuru
pä'inätö: ―Topi, ö̧ja̧ jȩ a̧ pä'ö hueähuocö mo̧ ro̧ , judíos
aditocö mo̧ ro̧ ¿dä̧bö̧ jȩ a̧ 'a̧ jä̧ ö̧ jitöjamä?
9
San Marcos 2– 3
25 Ja̧ 'hua̧ nö̧
pä äcu päinä̧u̧: ―¿Ucutumä yoröiso ucuocuocotö
pä'ijätöjä tä̧ji̧? David jȩiņ ö̧ huȩnȩmä̧, umöhuäyotöcu ö̧jo̧ mȩnä̧
ucua ppäi ö recuä rö̧jä̧cu̧ jȩiņ ö̧mä̧. 26 Sacerdotes u̧ ru̧ hua̧
juȩ'i̧pa̧ Abiatar ö̧ji̧nö̧ pä̧nä̧ David Dio ö̧jodenä do'ächinö.
Do'ächi'ö Dio ö̧jo̧ mȩ ku̧ nä̧huä̧si ̧ i̧ri̧si̧ umöhuäyotörö'inä iyö
¿cuocö pinö tä̧ji̧? juhuodenä sacerdotes huotötä u̧ cuä̧si ̧ ja̧ 'a̧ mä̧.
27 Ja̧ u̧ huȩ nȩ pä'opo'ö päinä̧u̧ ―Ttö̧ja̧ rö̧ amöcuädötä aditö
ku̧ nä̧hua̧ 'a̧ judíos aditocö mo̧ ro̧ mä̧, ö̧ja̧ ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ tä̧ ucuota
pä'ömäcö. 28 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inömä judíos
aditocö mo̧ ro̧ 'i̧nä̧ U̧ ru̧ hua̧ päi'önä kö̧,― pä'inö Jesumä.
Ya̧ tȩ u̧ mö̧ joi'inäcuru aditö icuinödo
1 Jesu pä'äji ta'anö do'ächinö judio u̧ huo̧ jui'̧ odenä.
Juhuodenä ya̧ tȩ u̧ mö̧ joi'inäcu ki̧nö̧. 2 Ja'huanö u̧ mö̧ joi'inäcu
ö̧ji̧yä̧u̧ ö̧ja̧ adiunä to̧ pä̧ri̧nä̧tö̧ Jesuru, judíos aditocö mo̧ ro̧
ji̧yä̧u̧ ja̧ u̧ru̧ aditö icuaja pä'ö, Jesuru jäyänä huȩnȩtö̧ ucuocua
pä'ö. 3 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ Jesu pä'inö u̧ mö̧ joi'inäcuru: ―Ä̧rä̧mi̧'ö̧,
huäjunä kä̧hui̧.
4 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päji o'ca'a jahuätörö jä'epö ä̧ju̧ cuin
̧ ö̧: ―Judíos
aditocö mo̧ ro̧ mä̧ ¿ a̧ 'a̧ nö̧ jȩ a̧ pä'ö hueähua'a ö?
¿adiunäcö̧? ¿suronäcö̧? ¿Tocu jȩ ö̧'a̧ nö̧ jä̧ ö̧? ¿ a̧ 'cua̧ ri'̧ ö̧nä̧
ppä ädö'anöcö̧? ¿'corupä 'önä cuä'ö icuähuä mo̧ ro̧ cö̧?
Ja̧ 'hua̧ nö̧ jä'epö ä̧ju̧ cuä̧u̧ 'coru pinätö. 5 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jo̧ mȩnä̧
ra̧ huä̧rö̧nö̧ toinä̧u̧. Adiunä amöcuäda pä oca'a jiy̧ ä̧cu̧
jahuätörö a̧ 'cua̧ a̧ nö̧ topö kä̧nö̧ pä'inö u̧ mö̧ joi'inäcuru: ―Cujo
cä'epö, cu̧ mö̧ te'ädi. U̧ mö̧ te'ädinö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ teädomenä, u̧ mö̧
adiu päi'inäcu, ko̧ ro̧ mö̧ jö̧ ta̧ 'a̧ nö̧. 6 Ja̧ 'hua̧ nö̧ aditocö mo̧ ro̧
jȩiy̧ ä̧u̧ fariseos huotömä isode jacuä ö rä'opächinätö. Jesuru
3
San Marcos 3
10
suronä jȩ a̧ pä'ö amöcuädö, yotäcu ucuocuinätö Herodes
umöhuäyotöcu, a̧ 'a̧ nö̧ jȩpö̧ cuä'ö cuäcua'a jä̧ ö̧ pä'ö.
Jesuru mȩ a̧ pä'ö bore äcuähuinö huȩnȩ
7 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ Jesu u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧cu̧ rä'opächö 'chin
̧ ö̧
dubora jäyoracu. Ja̧ 'hua̧ nö̧ i̧'cho̧ mȩnä̧, Galilea rȩjȩ ö̧ recuätö
ö̧ja̧ ru 'inäcu. 8 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Judea rȩjȩ ö̧'i̧nä̧, Jerusalen
ötahuiyä ö'inä, Idumea rȩjȩ ö̧'i̧nä̧, Jordan aje ji̧jä̧cu̧ u̧ 'i̧nä̧, Tiro
ötahuiyä tö'cö ö'inä, Sidón ötahuiyä tö'cö ö'inä, ö̧ja̧ recuätö
Jesu rö̧ȩnä̧ adihuä juäi jȩä̧ja̧ 'a̧ ä̧ju̧ cuo̧ mȩnä̧ rä'opö 'chiņ ä̧tö̧
ö̧ja̧ 'a̧ cu̧ . 9 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧yä̧cu̧ ö̧ja̧ tä̧mö̧hua̧ 'a̧ ö̧, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧
hue'inö huoi'ca jo̧ mȩnö̧ 'chu'ädö rö̧nö̧ a̧ ä̧ra̧ pä'ö, ö̧ja̧
recuätönä ki'äu, dö'ö cuä ö pä'ö, recuätörö aditö icuäja'a ö.
10 Ja̧ 'hua̧ nö̧ recuätörö aditö icuäja'a ö o'ca toi'önä na̧ 'ä̧chä̧tö̧mä̧
chutä ö̧ja̧ 'a̧ cu̧ ̧'cha̧ pä'ö borepäcuähuinätö mȩ a̧ rö̧ pä'ö.
11 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ isoppa huotö suropätö 'cuäopönä ja̧ u̧ru̧ to ö
ta̧ 'a̧ nö̧ chutä ä'ca jo̧ mȩ rȩjȩcu̧ mo̧ 'ä̧'chö̧ huopä'chinätö:
―¡Ucumä Dio I̧ ̧jä̧!― pä'ö.
12 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ro̧ ȩpä̧ri̧nä̧u̧, chutä ö̧jö̧ ötö'cö yoröiso ji äu
juiya pä'ö.
Ttö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ huotörö Jesu hue'ö u̧ ju̧ ni̧nö̧ huȩnȩ
13 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jesu möä'cara̧ 'a̧ huämipinö. Chutä huea
pä'ö amöcuädä̧u̧ru̧ huopinö ̧'cha̧ rö̧ pä'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ huoä̧u̧
ö̧jo̧ mȩ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. 14 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧
huotörö eminö chutäcu ö̧ja̧ pä'ö, huȩnȩ'i̧nä̧ ji ähua pä'ö
hue'ö u̧ ju̧ nä̧cuo̧ tö̧ päi'önä. 15 Na̧ 'ä̧chä̧tö̧rö̧ aditö cua pä'ö'inä,
isoppa huotö suropätörö rä'epö cua pä'ö'inä hueähuä isotö
pä 'önä, hue'ö u̧ ju̧ nä̧cuo̧ tö̧ päi'önä. 16 Jahuätö ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧
11
San Marcos 3
ta̧ ju̧ nu̧ hueinä̧u̧mä̧, pitötä jiņ a̧ 'a̧ : Ka̧ ra̧ mä̧ Simón, Jesu koro i̧mi̧
Pedro pä'ö oinäcu. 17 Ka̧ ra̧ mä̧ Jacobo, ö̧jä̧hua̧ Juancu, Zebedeo
i̧ ̧mö̧ pi̧nä̧tö̧. Jahuätörö koro ̧mi̧ Boanerges pä'ö o'inö Jesu.
Boanerges pä'ömä, cu'upä cöröpächö jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ huotö pä'ö
päa'a. 18 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ka̧ ra̧ mä̧ Andrés, ka̧ ra̧ mä̧ Felipe, ka̧ ra̧ mä̧
Bartolomé, ka̧ ra̧ mä̧ Mateo, ka̧ ra̧ mä̧ Tomás, ka̧ ra̧ mä̧ Jacobo, Alfeo
i̧ ̧, ka̧ ra̧ mä̧ Tadeo, ka̧ ra̧ mä̧ Simón. Ja̧ u̧mä̧ cananista i̧sa̧ pinö.
19 Ka̧ ra̧ mä̧ Judas Iscariote, Jesuru iyö i̧cuä̧cua̧ pi̧nö̧. Jahuätötä
ji̧na̧ 'a̧ Jesu ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ huotö eminä̧u̧mä̧. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a
isodera̧ 'a̧ i̧hui̧nä̧tö̧ chutäcu.
Jesuru, “Ähue ä ujurunä jȩpö̧” pä nö huene
20 Pä'äji ta'anö
ö̧ja̧ recuätö ca̧ ca̧ cui̧pi̧nä̧tö̧. Jahuätö recua'a ö
Jesu'inä u̧ huo̧ juȩtä̧u̧'i̧nä̧ u̧ cuȩmä̧ ucu juiyönä jiņ ä̧u̧. 21 Ja̧ u̧
huȩnȩ ä̧ju̧ cuo̧ mȩnä̧ chutä ahuaruhuä emö 'chi̧nä̧tö̧ Jesuru,
“ja̧ u̧mä̧ amöcuädoca'atä suripächö” pä a'a ö.
22 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ hueähuä huȩ nȩ huo̧ juȩ cuä̧ isotö, Jerusalén
ötahuiyä ö ichäjätö'inä ucuocuä'chinätö: ―Jesumä Beelzebútä
ö̧jä̧cu̧ . Isoppa huotö suropätö u̧ ru̧ hua̧ ujurunätä rä'epö icu
isoppa huotö suropätörömä,― pä'ä'chinätö.
23 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Jesu huopinö jahuätörö. Koro juäi jä̧'in
̧ ö̧'a̧ nö̧
jö̧ huȩnȩnä̧ huenetä̧rö̧ ucuocuinö jahuätörö: ―Satanásmä,
¿ a̧ 'a̧ nö̧ jȩpö̧ rä'epäcuäu icu'anö jä̧ ö̧ chutä amönämä? 24 Ya̧ tȩ
umöhuäyotö imicunä amöcuädö 'quȩ'ip̧ ä̧chö̧ örohuäu umä
ruhuo kä̧cuä̧huä̧ ja̧ ji̧mä̧ recuomä 'chu̧ huä̧ro̧ ca̧ 'a̧ . 25 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧
ya̧ tȩ i̧ ̧mö̧, imicunä amöcuädö 'quȩ'i̧pä̧chö̧ örohuäu umä ji̧nä̧
yo̧ mȩtȩ kä̧cuä̧huä̧ ja̧ ji̧mä̧ recuomä 'chu̧ huä̧ro̧ ca̧ 'a̧ . 26 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧
Satanás'inä todärenä amöcuädö 'quȩ'ȩcu̧ örohuäu umä, recuo
San Marcos 3
12
ö̧ja̧ ji̧mä̧ recuomä 'chu̧ huä̧ro̧ co̧ cu̧ , chutä'inä täcö ju̧ huȩnȩtä̧
be'ipächö,― pä'inö Jesu.
27 ―Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ya̧ tȩ ju̧ ru̧ hua̧ ojusode ö öäre ȩ mi̧pa̧
pä ö ömä, ä'canä isode ru̧ hua̧ rö̧ nö'cö ötö juiyö ömä,
ojusodenä yoröiso do'ächocotö öäre ȩmi̧pa̧ pä'ömä. Ju̧ ru̧ hua̧ rö̧
nö'cö rö pötä do'ächö, ȩmi̧pö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ öäremä.
28 Iso päi'önä huȩ nȩ pä'ösä ucuturu, pi̧jä̧ ö̧ja̧ o'ca juiyönä
suronä jȩ ö̧'i̧nä̧, Diorö suronä ucuocu'inä, u̧ niç hi̧'ä̧cua̧ Diomä.
29 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ Dio A̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ rö̧ suronä ucuocuätö suronä
ucuocumä u̧ ni̧chi̧'ö̧ jui̧yä̧cua̧ Diomä yoröiso. Dio ro̧ ȩcuä̧
beipächocö ö 'cuäopönä usurä ȩmä̧u̧'a̧ nö̧ huotö,― pä'inö
Jesu.
30 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'inö, jitötä ―isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ ö̧jä̧cu̧ ―
pä a'a ö.
Jesu ja̧ ju̧ 'i̧nä̧ ö̧jä̧hua̧ tö̧'i̧nä̧ Jesuru o'ö
31 Ja̧ 'hua̧ nö̧
̧'chi̧nö̧ huȩnȩ
ucuocuome Jesu ja̧ ju̧ 'i̧nä̧, ö̧jä̧hua̧ tö̧ u̧ mä̧tö̧'i̧nä̧
rȩbȩhui̧nä̧tö̧. U̧ mi̧nä̧ kä̧nö̧ hue'inätö Jesuru ji ähuiyatö pä'ö.
32 Recuätö ö̧ja̧ soböcuächönä pȩ ji̧nä̧tö̧ Jesu ippeyenä.
Jahuätö pä näcu, ―Topi, cua̧ ju̧ 'iņ ä̧ cu̧ jä̧hua̧ tö̧'i̧nä̧ u̧ mi̧nä̧ kä̧nö̧
huo̧ ä̧rä̧cu̧ jä̧.―
33 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä äcu jahuätörö ädätö pä'inö: ―Cha̧ ju̧ 'in
̧ ä̧
chö̧jä̧hua̧ tö̧'i̧nä̧ huotömä ¿ tö jä̧ ö̧?―
34 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'äji'ca̧ , ö̧jo̧ mȩ soböcuächönä pȩ jä̧tö̧rö̧ topö,
pä'inö: ―Pitötä ja̧ 'a̧ cha̧ ju̧ 'i̧nä̧ chö̧jä̧hua̧ tö̧'i̧nä̧ huotömä. 35 O'ca
toi'önä Diorö pä̧huä̧ rö̧jö̧ jȩpä̧tö̧tä̧ ihueye ö chö̧jä̧hua̧ 'iņ ä̧,
chöjähuaju'inä, cha̧ ju̧ 'i̧nä̧ huotömä.― pä'inö Jesu.
13
San Marcos 4
Ku̧ nä̧huä̧ ru̧ hua̧ u̧ ju̧ ni̧nö̧ huȩnȩ
1 Jesu
pä'äji ta'anö kä̧mä̧di̧nö̧ u̧ huo̧ juȩta̧ pä'ö dubora
jäyora ö. Ju̧ huȩnȩ ö̧jo̧ mȩ ca̧ ca̧ cui̧pä̧jä̧tö̧ recua'a ö huoi'ca
duboranä rä'canä pä̧mä̧di̧nö̧ Jesumä. Ttö̧ja̧ ca̧ ca̧ cui̧pä̧jä̧tö̧mä̧
o'ca toi'önä dubora jäyora mocu ka̧ cui̧nä̧tö̧. 2 Jesu rö̧ȩnä̧
huo̧ juȩ ̧nö̧ jahuätörö, koro juäi jä̧'iņ ö̧'a̧ nö̧ jö̧ huȩnȩnä̧ huȩnȩtä̧rö̧.
U̧ huo̧ juȩto̧ mȩnä̧ pa'anö päinä̧u̧: 3 ―Pi̧yȩ huȩnȩ ä̧ju̧ cuä̧tu̧ cui̧.
Ya̧ tȩ ku̧ nu̧ 'chi̧nö̧ ku̧ nä̧huä̧du rȩjȩ icuäu. 4 Icuomenä korodumä
mä̧nä̧nä̧ mo̧ iņ a̧ 'a̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ppi̧yu̧ mȩjä̧hui̧pö̧ cui'i'inätö
mä̧nä̧nä̧ mo̧ ä̧ji̧mä̧. 5 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ korodu'inä icuomenä jacuä
inähuänä mo̧ iņ a̧ 'a̧ , rȩjȩ re'tönätä po̧ mȩ. Ju̧ huȩnȩ mo̧ iņ ö̧mä̧
jurunätä bahui'ina'a rȩjȩ ji̧'qui̧cha̧ nö̧tä̧ pa̧ 'a̧ ö̧. 6 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧
kä̧hua̧ duhui'omenä, joi'ö, hua'ö icuinö ujucäcämä rö̧ȩnä̧mä̧
juiya'a ö. 7 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ korodu'inä icuomenä so̧ ä̧'cua̧ ko̧ mȩ
mo̧ iņ a̧ 'a̧ . So̧ ä̧'cua̧ bahui'omenä reä̧di̧'i̧na̧ 'a̧ u̧ huä̧ju̧ 'i̧nä̧ huȩjö̧
juiyönätä. 8 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ korodumä icuomenä rȩjȩ adihuome
mo̧ iņ a̧ 'a̧ . Ju̧ huȩnȩmä̧ ba'i'ö, ppöröhui'ö u̧ huä̧ju̧ adiu huȩjiņ a̧ 'a̧ .
Koromä treintanö jo̧ mȩnä̧ huȩji̧na̧ 'a̧ . Koromä sesentanö jo̧ mȩnä̧
huȩji̧na̧ 'a̧ . Koromä ya'ute cien jo̧ mȩnä̧ huȩji̧na̧ 'a̧ . 9 Ä̧ja̧ ku̧ nä̧rö̧
ä̧ju̧ cu̧ 'a̧ nö̧ hua̧ mä̧ ä̧ju̧ cui̧,― pä'inö Jesu.
4
Pa̧ 'a̧ nö̧ pä'ö huȩnȩtä̧rö̧ ucuocusä, Jesu jiähuinö huȩnȩ
10 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a, Jesu katä ö̧ji̧po̧ mȩnä̧, Jesucu ka̧ cui̧pä̧jä̧tö̧mä̧,
ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ hueinä̧u̧cu̧ , koro juäi jä̧'iņ ö̧'a̧ nö̧ jö̧ huȩnȩ
jiähuäji ötö'cö jä'epinätö. 11 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jä epäcu pä'inö
jahuätörö: ―Diomä ucuturumä ppä'ädö, ö̧ja̧ eru huȩnȩ
cu̧ huo̧ juä̧chi̧'ä̧tu̧ cua̧ pä'ö Dio Ttu̧ ru̧ hua̧ päi'önä ö̧jö̧ ötö'cömä.
San Marcos 4
14
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ korotörömä u̧ mi̧nä̧ ka̧ cuä̧tö̧rö̧mä̧ o'ca juiyönä
koro juäi jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ jö̧ huȩnȩnä̧tä̧ huȩnȩtä̧rö̧ pä'ösä,
12 topömä to a'anä u̧ huo̧ juä̧chi̧'ö̧ juiya pä'ö, ä̧ju̧ cu̧ mä̧
ä̧ju̧ cua̧ 'a̧ nä̧ u̧ ȩpä̧rä̧chi̧'ö̧ juiya pä'ö. Ttamöcuädö pärou icu,
suronä jȩ ̧nö̧ jȩpö̧ icuähuotö pä 'a'acuc.
Pä'inö Jesu.
Jesu ku̧ nä̧huä̧nä̧ huȩnȩtö̧ ucuocuäji rä'epö icu jiähuinö huȩnȩ
13 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Jesu jahuätörö pä'inö: ―Koro juäi jä̧'in
̧ ö̧'a̧ nö̧ jö̧
huȩnȩ huȩnȩtö̧ pädäjimä, ¿huo̧ juä̧chi'̧ o̧ co̧ tö̧jä̧ tä̧ji̧? Ja̧ 'hua̧ nö̧
jö̧ ö̧mä̧ o'ca juiyönä huȩnȩtä̧rö̧ ucuocuäcuähuä ¿ a̧ 'a̧ nö̧
cu̧ huo̧ juä̧chi̧'ä̧tu̧ cuä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧? 14 Ya̧ tȩ Dio i̧huȩnȩ jiähuomenä
ku̧ nä̧huä̧ icua'a jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 15 Korotömä ku̧ nä̧huä̧du mä̧nä̧nä̧
mo̧ iņ ö̧ ji̧nö̧'a̧ nö̧ huotö, huȩnȩ jiähuome ka̧ cuä̧tö̧mä̧. Jahuätö
ä̧ju̧ cuo̧ mȩnä̧ yotäcu ichi'ö Satanásmä, amiso'quinä mo̧ ä̧ji ̧
huȩnȩ 'cho'ipö. 16 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧tä̧ korotömä ku̧ nä̧huä̧du jacuä
inähuänä mo̧ iņ ö̧ ji̧nö̧'a̧ nö̧ huotö. Jahuätömä huȩnȩ ä̧ju̧ cuo̧ mȩnä̧
esehuächi'ö ȩmä̧tö̧. 17 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ȩma̧ 'a̧ nä̧ ujucäcä jui a'a ö
recuomä 'chuhuädoco̧ u̧. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a “ja̧ u̧ huȩnȩ ȩmiņ ö̧sä̧
ömä” pä a'anä jahuätörö ¿surojö 'cuäopomenä'inäcö̧?
jahuätörö korotö ¿suronä jȩ o̧ mȩnä̧'i̧nä̧cö̧? jurunätä jaropi'ätö.
18 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ korotö'inä ku̧ nä̧huä̧du so̧ ä̧'cua̧ ko̧ mȩ mo̧ in
̧ ö̧
ji̧nö̧'a̧ nö̧ huotö. Jahuätömä huȩnȩ ä̧ju̧ cuä̧tö̧. 19 Ttä̧ju̧ cua̧ 'a̧ nä̧
pi̧jä̧ jähuätä a̧ 'cua̧ a̧ nö̧ amöcuädätö, järe amonä öadihuä'inä
esehuächi'ätö, koro'inä koro'inä kö'cächi'ätö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ päi'a'a ö
huȩnȩ jä̧ji̧mä̧ reä̧di̧'a̧ 'a̧ , u̧ huä̧ju̧ 'i̧nä̧ huȩjö̧ juiyönä. 20 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ nä̧ korotömä ku̧ nä̧huä̧du adihuä̧jä̧ rȩjȩnä̧ mo̧ iņ ö̧ ji̧nö̧'a̧ nö̧
huotö. Jahuätömä huȩnȩ ä̧ju̧ cu̧ , iso päi'önä ȩmä̧tö̧, huȩnȩ
c4:12 Isaías 6:9-10
15
San Marcos 4
u̧ huä̧ju̧ 'i̧nä̧ huȩjö̧nä̧ päi'önä. Korotömä treintanö jo̧ mȩnä̧ huȩjiņ ö̧
ta'anö huotö. Korotömä sesentanö jo̧ mȩnä̧ huȩji̧nö̧ ta'anö
huotö. Korotömä ya'ute cien jo̧ mȩnä̧ huȩji̧nö̧ ta'anö huotö,―
pä'inö Jesu.
Lámparanä huȩnȩtö̧ ucuocuinö huȩnȩ
21 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧
jahuätörö pä'inö: ―Lámparamä jacuoju i'cächipö
¿koro juäi isäba mö̧'ȩpö̧ ku̧ nä̧huä̧ tä̧ji̧? ¿cama isäcä dea'a'inä
ku̧ nä̧huä̧ tä̧ji̧? Ja̧ 'hua̧ nö̧mä̧ ku̧ nä̧huo̧ cö̧. Lámpara ku̧ nä̧huä̧cä̧nä̧tä̧
cä'epö ku̧ nä̧huä̧, ¿isodi̧? 22 O'ca juiyönä dajö ku̧ nä̧huä̧mä̧
ko̧ ro̧ nö̧ huäjunä u̧ huo̧ juä̧chi'̧ ö̧nä̧ ̧jȩpa̧ pä'ötä dajö ku̧ nä̧huä̧.
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ o'ca juiyönä yä̧huä̧iņ ä̧ amöcuädäcuähuämä koronö
huäjunä u̧ huo̧ juä̧chi'̧ ö̧nä̧ rä'epö icu ji ähua pä'ötä amöcuädö
ku̧ nä̧huä̧. 23 Ä̧ja̧ ku̧ nä̧rö̧ ä̧ju̧ cu̧ 'a̧ nö̧ hua̧ ö̧jö̧ ö̧mä̧, ä̧ju̧ cui̧.
24 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ pä'inö jahuätörö: ―Cuä̧ju̧ cuä̧tu̧ cu̧ mä̧, adiunä
u̧ 'ȩpä̧rö̧nö̧ ä̧ju̧ cuä̧tu̧ cui̧. Cuä̧ju̧ cuä̧tu̧ cu̧ ta̧ 'a̧ nö̧ pärocua'a ö
yoräteunä pa̧ ja̧ cuä̧chö̧nä̧ päi'äcuotöjä. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ucutu
ä̧ju̧ cuä̧tö̧mä̧, juhua'a ö'inä abonänö päi'äcuotöjä. 25 Ihueye
ku̧ nä̧rö̧mä̧, u̧ ju̧ nä̧ro̧ mȩ ö̧'i̧nä̧ abonänö päi'ä̧cua̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧
jui̧'a̧ mä̧, u̧ ju̧ nä̧rö̧'i̧nä̧ toe'ächäcua'a.
Ku̧ nä̧huä̧ ppöröhui'ö huȩnȩtö̧ jiähuinö huȩnȩ
26 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧
Jesu pä'inö: ―Dio Ttu̧ ru̧ hua̧ päi'önä ö̧jö̧mä̧, ya̧ tȩ
ku̧ nä̧huä̧du rȩjȩ icuähua'a jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 27 Yodo ä'a'anä, mo̧ ro̧
ö̧ja̧ 'a̧ nä̧'i̧nä̧ ku̧ nä̧huä̧dumä a̧ 'cua̧ ko̧ mȩnä̧ ba'ö ppöröhui'a'a,
¿ a̧ 'a̧ nö̧cö̧ ppöröhui'a'a? pä'ö ierunätä. 28 Ku̧ nä̧huä̧mä̧ rȩjȩ ö̧tä̧
ihueye a̧ 'cua̧ ko̧ mȩnä̧ ba'ipö huȩja̧ 'a̧ . Äcuomenämä i̧sä̧na̧
bahua'a. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a isäba'inä päi'a'a. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a isäba
jacuä ö isä'tä jo̧ mȩ pä'i'ö ote'inä 'quiyächa'a. 29 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧
San Marcos 4
16
otemä ji̧nä̧ isocu adiunä 'quiyächipomenä yotäcu ona 'cui'ö icu
chö̧, isädu ȩmä̧huo̧ mȩtä̧ päi'a'a ö.
Mostaza jacuä isätenä huȩnȩtö̧ jiähuinö huȩnȩ
30 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧
Jesu pä'inö: ―Dio Ttu̧ ru̧ hua̧ päi'önä ö̧jö̧mä̧, ¿däje
jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ pä'ö huȩnȩtö̧ pätö'anö jä̧ ö̧ ujutumä? ¿Tiy̧ ȩnä̧
huȩnȩtö̧ tucuocu'anö jä̧ ö̧, ja̧ u̧ juäi jä̧'iņ ö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ pä'ömä? 31 Dio
Ttu̧ ru̧ hua̧ päi'önä ö̧jö̧mä̧ mostaza jacuä isäte jä̧'iņ ö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . Ja̧ u̧
juäi isätemä äcuomenä u̧ ju̧ no̧ mȩnä̧, pi̧jä̧nä̧ ka̧ cuä̧'i̧jö̧ ö̧ koro
ku̧ nä̧huä̧te ö'inä abonänö ji'̧ qui̧cha̧ jäte. 32 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧'qui̧cha̧ jäte
u̧ ju̧ nu̧ o'ca'a, ba'ipö koro pä anä ku̧ nä̧huä̧ ö̧'iņ ä̧ abonänö
jo'toju jö̧nä̧ ppöröhui'a'a. A̧ na̧ jui̧yä̧'i̧nä̧ otoönä ppöröhui'a'a
ppi̧yu̧ 'i̧nä̧ ä̧' ̧yu̧ ji̧yä̧u̧ aditönä päi'önä.
Jesu u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ tä̧ huäjunä ji'ähuinödo
33 Ja̧ 'hua̧ nö̧tä̧
koro juäi jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ jö̧ huȩnȩnä̧ huȩnȩtä̧rö̧
jiähue'ä'chinä̧u̧ i̧huȩnȩmä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ö̧ja̧ rö̧ jiähuomenä
ä̧ju̧ cu̧ 'a̧ nö̧ jo̧ mȩ jubötä ji'ähuinö. 34 Jahuätörömä koro juäi
jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ jö̧ huȩnȩ juiyönämä ji'ähuocö pinö. U̧ huo̧ juȩtä̧u̧cu̧ tä̧
ö̧jo̧ mȩnä̧mä̧ huäjunä rä'epä'chö icu ji'ähuinö.
Kä̧ru̧ 'co̧ huo̧ mȩnä̧ huirochi'önä hue'inödo Jesumä
35 Ja̧ u̧nu̧ tä̧
mo̧ ro̧ ni̧pä̧ro̧ mȩ, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ pä'inö: ―Jitämä
dubora ya̧ nä̧ji̧jä̧ ̧'chä̧tu̧ cua̧ . 36 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧, ö̧ja̧
tä̧mö̧huo̧ mȩ ö̧ rä'opö Jesuru käjinätö, chutä ö̧'ä̧mä̧dä̧jä̧'canä
'chä̧nö̧. Korotö'inä uhuoi'quiyunä juhuorötä pä̧jä̧miņ ä̧tö̧.
37 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧
jähuomenä kä̧ru̧ 'coppamä rö̧ȩnä̧
kä̧ru̧ 'co̧ huä̧chi̧'i̧na̧ 'a̧ . Dubora'inä rö̧ȩnä̧ ppahuina'a. Ja̧ 'hua̧ nö̧
ppahuomenä, huoi'ca'inä huäocuächärina'a, ajiya suhuädi'ö'anö
17
San Marcos 4– 5
päi'önä. 38 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ chutämä pä̧cuä̧huä̧ppä̧ u dea'a
ppä'ecuäji'ca̧ huoi'ca ubö'canä ä'ö pinö. U̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧ ja̧ u̧ru̧
porädö icu pä'inätö: ―Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ , ¿huä̧iņ ä̧ tote'a pä'öjä
tä̧ji̧ ucumä? 39 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä äcu ä̧rä̧mi̧'ö̧, kä̧ru̧ 'coppa'inä ro̧ 'ȩpö̧,
dubora'inä hue'ö, pä'inö: ―¡Cä'ädö icu huirochi'i! Päomenä
kä̧ru̧ 'coppamä cä'ädö icu o'ca juiyötä adiunä huirochi'ina'a.
40 Ja̧ 'hua̧ nö̧ huirochi'äji o'ca'a päinä̧u̧: ―¿Dä̧bö̧ juiyo rö̧ȩnä̧
yecuecuätucuä ö? ¿Tta̧ 'a̧ nö̧ pä'ö cua̧ 'cua̧ cu̧ huȩnä̧rä̧tu̧ cuo̧ ca̧ 'a̧
jä̧ ö̧ ucutumä?
41 Jahuätömä juiyo rö̧ȩnä̧ ye'ecuinätö ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩ iy̧ ä̧u̧. Ye'ecui'ö
jä'ecu, ka̧ ra̧ 'i̧nä̧ ka̧ ra̧ 'i̧nä̧ pä'inätö: ―Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧mä̧, ¿ a̧ 'a̧ nö̧
hua̧ jä̧ ö̧? kä̧ru̧ 'coppa'inä, dubora'inä hueö ta'anö päi'iyäcumä,―
pä'inätö.
Gadara ö̧ja̧ ̧rȩjä̧ ö̧ isoppa huotö suropätö
ö̧ja̧ cuä̧'i̧jä̧cu̧ ru̧ aditö icuinö huȩnȩ
1 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ täcö rȩbȩhui̧nä̧tö̧ dubora pä̧tȩcuä̧nö̧,
Gadara ö̧ja̧ ̧rȩjä̧ra̧ 'a̧ . 2 Jesu huoi'ca ö huä̧mi̧'ö̧ ö̧ja̧ 'a̧ ,
yotäcu ya̧ tȩ ö̧ja̧ i̧sa̧ isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ ö̧jä̧cu̧ , idoriyä hua'are
hua ö orära̧ 'a̧ ö rä'opäji, ichi'inäcu. 3 Ja̧ u̧ ö̧ja̧ i̧sa̧ mä̧ idoriyä
hua'are hua ö oränätä ki̧nö̧. Ya̧ tȩ'i̧nä̧ toina'a ju̧ ru̧ hua̧ mä̧ ja̧ u̧ru̧
'chu'ädö önö'ca pä'ömä. Cuoräusanä nö'cö'inä hueyecuä'ijäcu
ji̧na̧ 'a̧ . 4 Ihueye 'cuäopönä ö̧jä̧pö̧nä̧'i̧nä̧, u̧ mö̧nä̧'i̧nä̧ cuoräusanä
ö̧nö̧'cä̧rä̧'i̧jä̧cu̧ ji̧na̧ 'a̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ö̧nö̧'cä̧ra̧ 'a̧ nä̧'i̧nä̧ jua̧ ro̧ cuä̧rö̧
icuinö. Cuoräu isobö yö̧'ȩpö̧ icuähuobö'inä ppo̧ ö̧cu̧ päi'önä jȩpö̧
icuinö. Ya̧ tȩ'i̧nä̧ 'chu'ädö eteyodarö pä'ö toina'a. 5 Mo̧ ro̧ 'i̧nä̧,
yodo'inä 'cuäo'önä, möä'quiyura̧ 'a̧ 'inä, idoriyä hua'are hua ö
orära̧ 'a̧ 'inä huopö cue'ächö ki̧nö̧, inä o̧ bi̧nä̧ saräu. 6 Ja̧ u̧mä̧
oto kä̧nö̧ Jesuru topö, ö̧jo̧ mȩcu̧ jopö, ä'ca jo̧ mȩ ihue'quiyunä
5
San Marcos 5
18
kä̧mä̧dö̧, ucuota pä'ö jȩpi̧nö̧ Jesuru. 7 Pä̧iç u̧ nä̧ huopö pä'inö:
―Jesu, Ttö̧ä̧nä̧hua̧ ji̧nä̧ iso Ju̧ ru̧ hua̧ Dio I̧ ̧, ¿ a̧ 'a̧ nö̧ jȩpö̧
̧ i̧nä̧ hue'ö pädäcujä yoröiso
cuichäjä ö örömä? Dio im
ubara ucuepö juiya ö pä'ö. 8 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'inö ja̧ u̧mä̧, Jesu
pa'anö päiyäcu: ―¡Ucu su̧ ro̧ pa̧ isoppa hua̧ mä̧, ja̧ u̧ ö̧ja̧ iş a̧ ö̧
rä'opächi!― päiyäcu. 9 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a Jesu jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧ ja̧ u̧ru̧ :
―¿Ucumä a̧ 'a̧ nö̧ mi̧cua̧ jä̧ ö̧ cui̧mi̧mä̧? Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu ädä nö:
―Ttö chi̧mi̧mä̧ recuätö su̧ ro̧ dä̧u̧ pä'ö mi̧cua̧ sä̧, recuätö ta'a ö.
10 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ juruhuächi'ö jä'epä̧ri̧nö̧ Jesuru, ju̧ huä̧jä̧ rȩ jȩ ö̧
ya'opö icu juiyatö pä'ö. 11 Ju̧ huȩnȩ möä'quiyu tö'cönänö cuä̧nö̧
ka̧ cui̧nä̧tö̧ recuätö cu̧ chi̧tö̧. 12 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧yä̧u̧ jahuätö isoppa
huotö suropätömä o'ca toi'önä juruhuächi'ö jä'epä̧riņ ä̧tö̧ Jesuru:
―Cu̧ chi̧tö̧cu̧ tä̧ hue'itö, jahuätö cu̧ chi̧tö̧nä̧tä̧ dodetächa.
13 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ jä epömä yotäcu “ye” pä'ö ädä nö Jesumä.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ädätä̧u̧ jahuätö isoppa huotö suropätömä ö̧ja̧ iş a̧ ö̧
rä'opächö, cu̧ chi̧tö̧nä̧tä̧ dodepächinätö. Jahuätö cu̧ chiţ ö̧mä̧ dos
mil jo̧ mȩnä̧ recuinätö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ dode ächä̧u̧ cu̧ chiţ ö̧mä̧ möä'ca
rö̧ȩnä̧ mö̧o̧mȩ ö̧ pä̧iç u̧ nä̧ jopö, duboranä ta'ipö, a̧ 'ä̧u̧ icuinätö.
14 Ja̧ 'hua̧ nö̧ 'cuäopiyä̧u̧ cu̧ chi̧tö̧rö̧ a̧ 'ä̧rä̧tö̧mä̧ tö'ipächinätö.
Tö'ipächö ji'ähuinätö ötahuiyä ö̧ja̧ rö̧'iņ ä̧, ötahuiyä ö oto
ka̧ cuä̧tö̧rö̧'i̧nä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji ähuä̧u̧ ö̧ja̧ mä̧ 'chiņ ä̧tö̧ 'cuäopäji to a
pä'ö. 15 Täcö Jesu ö̧jo̧ mȩ ̧'chi̧'o̧ mȩnä̧, recuätö su̧ ro̧ dä̧u̧ isoppa
huotö suropätö pä'äji ö̧ja̧ cuä̧'ij̧ ä̧cu̧ ru̧ topinätö. Ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ 'i̧nä̧
rä̧cu̧ tä̧, usuri'ä'choca'atä adiunä amöcuädö ö̧'a̧ 'a̧ to omenä
ye'ecuinätö. 16 'Cuäopa'a topäjätö'inä “pa'anö 'cuäopäja'a” pä'ö
jahuätörö ji'ähuinätö, isoppa huotö suropätö ö̧ja̧ cuä̧'ij̧ ä̧cu̧ ru̧
'cuäopäji'inä, cu̧ chi̧tö̧rö̧ 'cuäopäji'inä. 17 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ju̧ huȩnȩ
ö̧ja̧ Jesu ̧rȩjä̧ ö̧ rä'opächö i̧hui̧ya̧ tö̧ pä'ö juruhuächi'ö
jä epä̧ri̧nä̧cu̧ .
19
San Marcos 5
18 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ Jesu huoi'canä ö̧'ä̧mä̧do̧ mȩnä̧, isoppa huotö
suropätörö ku̧ nä̧rä̧ji̧mä̧ Jesuru juruhuächi'ö jä'epä̧ri̧nö̧ Jesucu
i̧'cha̧ pä'ö. 19 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jäepä̧ra̧ 'a̧ nä̧ “ye ichi” pä'ömä ädätococu
pinö: ―Cuojusodera̧ 'a̧ tä̧ täi, cuahuaruhuä ö̧ja̧ cua̧ 'a̧ . Cu̧ ru̧ hua̧
ucuru ja̧ 'hua̧ nö̧ rö̧ȩnä̧ ppädäji'inä, ucuru re toäji'inä o'ca juiyö
ji'ähuäjitö,― pä'inö Jesu.
20 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu, ja̧ u̧ ö̧ja̧ i̧sa̧ mä̧, juhuorö rä'opächö Jesu
ja̧ u̧ru̧ jȩä̧ji̧ o'ca juiyönä ji'ähuä'chinö Decápolis rȩjȩ ö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧
jiähuä̧u̧ ö̧ja̧ mä̧ o'catoi'önä esehuächi'ö nö̧'ä̧chö̧ to̧ pä̧rö
ka̧ cui̧nä̧tö̧.
Jairo i juru'inä, isaju Jesu ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ nä̧
mȩ'ä̧jä̧ju̧ ru̧ 'i̧nä̧ aditö icuinö huȩnȩ
21 Jesu
dubora ji̧jȩcu̧ u̧ huoi'canä ppa̧ huä̧cho̧ mȩnä̧, recuätö
ö̧ja̧ ichinätö ö̧jo̧ mȩcu̧ , ju̧ huȩnȩ dubora jäyora ö̧jo̧ mȩnä̧.
22 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jairo pä'ö mi̧cua̧ , judíos u̧ huo̧ jui'̧ ode ru̧ hua̧ ,
'chä̧hui̧'i̧nö̧. Jesuru toomenä, Jesu ä'ca jo̧ mȩ ihue'quiyunä
kä̧mä̧dö̧, 23 pä̧iç u̧ nä̧nö̧ jä'epä̧rö̧ pä'inö Jesuru: ―Chi ju
möäyajumä, 'corupäji'ometä ja̧ 'a̧ . Chojusodera̧ 'a̧ ichi. Cu̧ mö̧nä̧
mȩ'ö̧ aditö cuicuiya ö pä'ösä, ka̧ 'cua̧ ri̧'a̧ pä'ö.
24 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu Jesu ja̧ u̧cu̧ 'chi̧nö̧. I̧'cho̧ mȩ nä̧ recuätö ö̧ja̧
'co̧ ä̧chi̧'ö̧nä̧ päi'önä ru 'inäcu.
25 Jahuätö ö̧'quȩ tȩ nä̧ yajute ppö'o ö na̧ 'ä̧chä̧ju̧ 'in
̧ ä̧ 'chi̧nä̧ju̧ .
Ttö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ todäre a̧ 'ȩ jo̧ mȩnä̧ ppö'o ö usurä isaju juo'inäju
jahuäjumä. 26 Recuätö jahuapö ruhuotö'inä adita'anä, rö̧ȩnä̧
ubara u'inäju. Jahuätörö miţ ä̧rö̧ ku̧ ju̧ nä̧rö̧mä̧ o'ca juiyönä
be'ecuäjipö icuinäju. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ pi'̧ o̧ co̧ ju̧ pi̧nä̧ju̧ . Yabocutä
surojuo'ächinäju. 27 Jesu jȩö̧ ucuocua'a ä̧ju̧ cuä̧jä̧ju̧ 'caju,
jahuäju Jesu abo ja̧ 'a̧ nä̧ 'chä̧hui'̧ ö̧, mȩ'i̧nä̧ju̧ ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ nä̧.
San Marcos 5
28 Jahuäju
20
amöcuädinäju: “Ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ nä̧tä̧ mȩdö̧ ö̧'i̧nä̧, adiu
chö̧'i̧pä̧cua̧ ju̧ sä̧”, pä'ö. 29 Mȩjo̧ mȩnä̧, mȩjö̧ ji̧yȩnä̧tä̧ kucuoja
ojuchi'inäcua. Täcö köacuä ömä adiu päi'äcua u̧ 'ȩpä̧rä̧chi'̧ i̧nä̧ju̧ .
30 Ja̧ 'hua̧ nö̧ mȩ jö̧ ji̧yȩ nä̧tä̧, Jesumä chutä jacuä ö ujuru räopa'a,
toyu päi'äcu huo̧ jui̧nö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ö̧ja̧ ö̧ja̧ cua̧ 'a̧ cu̧
kärächi'ö jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧: ―¿Dijä̧ ö̧ chö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ nä̧ mȩ'ä̧ji̧mä̧?
31 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ pä näcu: ―Ttö̧ja̧ ö̧ 'co̧ ä̧chi'̧ ö̧nä̧
'chä̧nö̧ jisähua'a ö ja̧ 'a̧ to. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ mä̧, ¿dijä̧ ö̧ örö
mȩ'ä̧ji̧mä̧? pä'ö ¿jä'epöjä tä̧ji̧?
32 Jesumä ja̧ 'hua̧ nö̧ jä'epö ä̧ju̧ cu̧ kä̧nö̧ ippeyenä topinö, ¿di
ja̧ pä'ö iso päi'önä mȩ'ä̧ji̧mä̧? 33 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ toomenä yaju
isaju ye'ecui'ö ö̧'ä̧hui̧nä̧ju̧ . O'ca juiyönä jahuäjuru 'cuäopäjimä
huo̧ juä̧chi̧'ö̧, Jesu ä'ca jo̧ mȩ 'chä̧hui̧'ö̧ kihue'quiyunä kä̧mä̧di̧nä̧ju̧ .
O'ca juiyönä iso päi'önä jähuä 'cuäopäjimä ji'ähuinäju Jesuru.
34 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu re ȩ mä̧hui̧pö̧ pä'inö jahuäjuru: ―Chi ju,
örö cua̧ 'cua̧ cu̧ huȩnä̧ra̧ 'a̧ ö̧ cumärichei ömä pi̧'ä̧jä̧ju̧ jä̧.
Jitämä cua̧ 'cua̧ adiunätä kä̧hui̧. Na̧ cu̧ huä̧chä̧'i̧jö̧mä̧ pä'äji ta'anö
na̧ cu̧ huä̧cho̧ ca̧ 'a̧ cu̧ jä̧cua̧ ju̧ jä̧.
35 Jesu ji̧nä̧ ucuocua'anä, korotömä judíos u̧ huo̧ jui'̧ ode
ru̧ hua̧ ojusode ö ichi'ö, ji'ähuinätö möäyaju kä'orö: ―¿Dä̧bö̧
yabonö mȩcuo̧ pä̧ra̧ 'a̧ ö̧ Huo̧ juȩcuä̧ i̧sa̧ rö̧mä̧? Cui jumä täcö
'corupä'i'äjäju.
36 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji ähuomenä Jesumä jahuätörö ä̧ju̧ cuo̧ ca̧ 'a̧ , judíos
u̧ huo̧ jui̧'ode ru̧ hua̧ rö̧tä̧ pä'inö: ―Ye'ömä yecuhuä'. Ttörötä
cua̧ 'cua̧ huȩnä̧ri̧.
37 Möäyaju kä'o ojusodera'a ̧'cha̧ pä'ömä korotörömä o'ipocö
pinö. Pedrorötä, Jacoborötä, Jacobo ö̧jä̧hua̧ Juanrötä o'ipinö.
38 Judíos u̧ huo̧ jui'̧ ode ru̧ hua̧ ojusodera̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'ö̧ Jesu topinö
recuätö ö̧ja̧ rö̧. Ajuäu'inä, a̧ 'cua̧ a̧ 'ȩcu̧ 'i̧nä̧ huo a'a topinö.
21
San Marcos 5– 6
39 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ isodenä do'ächi'ö pä'inö jahuätörö: ―¿Dä̧bö̧
ja̧ 'hua̧ nö̧ rö̧ȩnä̧ huopö cuajuäcuähuätucua'ajä̧ ö̧? Jahuäju
möäyajumä 'corupä'i'ocoju. Ä'ötä ä'äju.
40 “Ä'ötä ä'äju” päa'a ä̧ju̧ cu̧ , jahuätö ö̧ja̧ ya̧ 'ä̧huin
̧ ä̧tö̧ Jesuru.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ o'ca toi'önä u̧ mi̧cu̧ ̧'cha̧ pä'ö hue'ö icuinä̧u̧.
Kä'orö'inä, ka̧ ju̧ ru̧ 'i̧nä̧, chutäcu cue'ächätörö'inä o'ipächö,
möäyaju kö̧ro̧ mȩ do'ächinö. 41 Ku̧ mö̧nä̧ 'chu'ädö, jahuäjuru
pä'inö: ―Talita, cumi. ―Juhua'amä, ujutu ̧huȩnȩnä̧mä̧ päa'a:
Möäyaju, ucuru pä'ösä, ä̧rä̧mi̧'i̧.
42 Jahuäju möäyajumä yotäcu ä̧rä̧mi̧'ö̧ cue'ächinäju.
Ttö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ todäre a̧ 'ȩ huinäju jahuäjumä. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩiy̧ ä̧u̧
ju̧ huȩnȩ ka̧ cuä̧tö̧mä̧, nö̧'ä̧chi̧pö̧ to̧ pä̧rö̧ ka̧ cui̧nä̧tö̧ koromenä ja̧ 'a̧
topö. 43 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧, ji̧yȩ to äjimä, Jesu pä̧iç u̧ nä̧nö̧ ro̧ 'ȩpi̧nö̧
ji äu juiya pä'ö. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ möäyaju kucua ya pä'ö'inä hue'inö.
Jesu Nazaret ötahuiyära̧ 'a̧ cueächinö huȩnȩ
1 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jesu juhua'a ö rä'opächö, chutä idepiyu
u'u ächina'a 'chi̧nö̧. U̧ huo̧ juȩtä̧u̧'i̧nä̧ ja̧ u̧tä̧cu̧ 'chi̧nä̧tö̧.
2 Judíos aditocö mo̧ ro̧ päi'omenä, Jesu jahuätö u̧ huo̧ jui'̧ ode ö
huo̧ juȩ ̧nö̧. Recuätö öja̧ u̧ huo̧ juȩta̧ 'a̧ ä̧ju̧ cu̧ , nö̧'ä̧chö̧ topä̧rö̧
pä'inätö: ―¿Torö huo̧ juip̧ i̧nö̧jä̧ ö̧ chujuamä, juiyo rö̧ȩnä̧
huo̧ jua̧ mä̧? Huo̧ juȩcu̧ nä̧ huo̧ juä̧huä̧mä, ö̧ja̧ eru juäi'inä juiyo
ujurunä jȩa̧ pä'ömä ¿di u̧ huo̧ juȩ ̧nä̧cu̧ jä̧ ö̧? 3 Ja̧ u̧mä̧ ¿dauhuiyä
adicuä i̧sa̧ mä̧cö̧ tä̧ji̧?, ¿María ki̧ ̧mä̧cö̧ tä̧ji̧? ¿Jacobonö, Josénö,
Judasnö, Simónnö uböomäcö tä̧ji?̧ Ö̧jä̧hua̧ tö̧ nä̧tö̧'i̧nä̧ pȩnȩ
ujutu tö̧'quȩtȩnä̧tä̧ ka̧ cuä̧tö̧,― pä'inätö.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ hua̧ ji̧yä̧u̧ ä̧ju̧ cua̧ pä'ö öjö'cococu piņ ö̧. 4 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ji̧yä̧cu̧ Jesu pä'inö jahuätörö: ―O'ca toi'önä Dio iḩ uȩnȩ jiäcuähuä
6
San Marcos 6
22
i̧sa̧ rö̧ ucuotätö. Chutä idepiyunä ka̧ cuä̧tö̧tä̧, chutä isotötä, chutä
ahuaruhuätä ucuotocotö ja̧ u̧ru̧ ,― pä'inö Jesu.
5 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ chutä idepiyu umä ö̧ja̧
eru juäi yoröiso
jȩö̧ juiyönä ji̧nä̧cu̧ . A̧ 'u̧ cu̧ nä̧tä̧ ö̧ja̧ na̧ 'ä̧chä̧tö̧rö̧ u̧ mö̧nä̧ mȩ'ö̧,
aditö icuinö. 6 Jahuätö a̧ 'cua̧ u̧ huȩnä̧ro̧ ca̧ 'a̧ ji̧yä̧cu̧ , rö̧ȩnä̧
amöcuädö nö̧'ä̧chö̧ topä̧ri̧nö̧. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a koro ötahuiyära̧ 'a̧ cu̧ ,
ä'ähuariyä pönä korome'inä, korome'inä huo̧ juȩtö̧ 'chi̧nö̧.
U̧ huo̧ juȩtä̧u̧ i̧huȩnȩ ji ähua pä'ö hue'inödo
7 Jesu
ö̧jä̧pö̧ önö̧ ta̧ ju̧ nu̧ u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ huopö hue'inö ta̧ ju̧
pö̧nä̧ ̧'cha̧ pä'ö. Isoppa huotö suropätörö rä'epö cua pä'ö
ujuru iyinä̧u̧. 8 T ̧'cho̧ mȩnä̧, koro juäi ȩpö̧ juiya pä'ö hueinö.
T a'catä ȩpa̧ pä'ö hue'inö. Ttösacuyu'inä, i̧ri̧si̧'i̧nä̧, pärätä'inä
ȩpö̧ juiya pä'ö hueinö. 9 Ttö̧jä̧pö̧ isäya ku̧ nä̧u̧, a̧ mö̧ca̧
i̧sä̧ta̧ mä̧ ji̧ta̧ tȩtä̧ pö̧nä̧ ȩpa̧ pä'ö hue'inö. 10 Jahuätörö pä'inö:
―Äcuomenä cui̧'chi̧'ä̧tu̧ cuodenätä ka̧ cuä̧tu̧ cui̧, cui̧huä̧tu̧ cuo̧ mȩ
jubö päi'önä. 11 Ucuturu ya̧ o̧ cuä̧rö̧ ö̧mä̧, eseunu
ä̧ju̧ cuo̧ ca̧ 'a̧ jö̧ ö̧mä̧, ja̧ u̧ ötahuiyä ömä räcuopächätucuaja.
Räcuopächätucuomenä cu̧ jä̧pö̧ isäyatucunä rȩjȩ i̧sa̧ ppȩ
ri̧'i̧pä̧ji̧mä̧, te'ächö cuicuätucuaja. Juhua'amä “ro̧ ȩcuä̧tä̧
ȩmö̧'a̧ nö̧ huotö jitöjamä” pä'ö ij̧ ȩcuä̧ päi'önä jä̧cua̧ 'a̧ . Iso
päi'önä pä'ösä ucuturu, yodoji Dio ö̧ja̧ rö̧ pojocuä mo̧ ro̧
päi'omenä, Sodoma ötahuiyä ö̧ja̧ ö̧'i̧nä̧, Gomorra ötahuiyä
öja̧ ö̧'i̧nä, abonänö rö̧ȩnä̧ suronä 'cuäopäcua'a ju̧ huȩnȩ
ötahuiyä ö̧ja̧ rö̧,― pä'ö kä̧nö̧ hue'inö Jesu.
12 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ jahuätö rä'opächö 'chin
̧ ä̧tö̧. Ttö̧ja̧ mä̧
pärocuäcutä amöcuädö'anö ja̧ 'a̧ pä'ö ji'äu 'chiņ ä̧tö̧.
13 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ recuätö isoppa huotö suropätörö rä'epe'ö icuinätö
23
San Marcos 6
ö̧ja̧ ö̧. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ recuätö na̧ nȩpä̧tö̧rö̧'i̧nä̧ a̧ dȩ tu'epö, aditö
icuinätö.
Juan pötädäcuähuä i̧sa̧ 'corupäi'inö huȩnȩ
14 Recuätö
ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧ Jesumä ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧do pä a'a. Ru̧ hua̧
Herodes'inä ja̧ u̧ huȩnȩ ä̧ju̧ cui̧nö̧. Ja̧ u̧ Herodesmä pä'inö: ―Ja̧ u̧mä̧
Juan pötädäcuähuä i̧sa̧ hua'are ö o'ächäji ja̧ 'a̧ ö̧ ja̧ u̧ juäi ujuru
ku̧ nä̧rö̧.
15 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ korotö pä'inätö: ―Ja̧ u̧mä̧ Dio i̧huȩ nȩ
jiäcuähuä i̧sa̧ Elías. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ korotö'inä: ―Ja̧ u̧mä̧ Dio iḩ uȩnȩ
jiäcuähuä i̧sa̧ . Täbocö Dio i̧huȩnȩ jiäcuähuä isotö jiņ ö̧ ta'anötä
hua̧ , pä'ö amöcuädinätö ja̧ u̧ru̧ mä̧.
16 Herodes ja̧ 'hua̧ nö̧ pä a'a ä̧ju̧ cuo̧ mȩ nä̧, pä'inö: ―Ja̧ u̧mä̧
Juan, u 'cui'opö cua pä'ö huedinäcu pinö. Jitämä hua'are ö
o'ächäji'ca̧ kö̧.
17 Herodesmä Juanrö cärenä öta pä'ö hueina'a ji̧na̧ 'a̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧
cärenä ö̧'o̧ mȩ ö̧, cuoräusanä nö̧'cä̧rö̧ u̧ ju̧ na̧ rö̧ pä'ö hueina'a
ji̧na̧ 'a̧ , irecua Herodías kesehua pä'ö. Jahuäju Herodíasmä,
Herodes ö̧jä̧hua̧ Felipe irecua ji̧na̧ 'a̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ö̧jä̧hua̧
Feliperö 'quȩ'ȩpö̧ ȩmi̧nö̧ Herodíasrö irecua päi'önä. 18 Juanmä
Herodesrö päina'a ji̧na̧ 'a̧ : ―Hueähuä huȩnȩ jarodö, cu̧ jä̧hua̧
irecuarömä cu̧ ju̧ juiyö'anö ja̧ 'a̧ , päina'a ji̧na̧ 'a̧ .
19 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päiyäcua Herodíasmä Juanrö kö'cocoju pin
̧ ä̧ju̧ .
Cuä'ö kicuarö pä'ötä amöcuädinäju. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ cuä'ö kicu
juiyönä ji̧nä̧cua̧ . 20 “Juanmä surojö jui̧'a̧ , adihuä i̧sa̧ ” pä'ö Herodes
u̧ huo̧ jua̧ 'a̧ ö̧, Juanrö ye'ecuinö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Herodías Juanrö
cuä'ö kicu juiya pä'ö ro̧ 'ȩpä̧rö̧, Juanrö a̧ 'ä̧ri̧nö̧ Herodesmä.
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Herodesmä Juan ucuocua'a 'cucuächi'önä
ä̧ju̧ cuo̧ ca̧ 'a̧ nä̧, eseunu ä̧ju̧ cui̧nö̧ Juan ucucumä. 21 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧
San Marcos 6
24
koronö mo̧ ro̧ päi'omenä, chutä Herodes uhuäpächinö mo̧ ro̧
pätecuächomenä pä'cäri jȩpi̧nö̧. Ippeye ruhuotörö'inä, su̧ ro̧ da̧ u̧
uruhuotörö'inä, Galilea rȩjȩ ö̧ ucuo isotörö'inä ca̧ ca̧ tö̧,
pä'cäri jȩpi̧nö̧. Ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ pätecuächiyäcua Herodíasmä, “täcö
pi̧yȩnä̧tä̧ jä̧cua̧ 'a̧ a̧ 'cua̧ ra̧ 'a̧ ” pä'ö amöcuädinäju. 22 Herodías
ki jumä pä'cäri jȩ o̧ mȩ 'chä̧hui̧'ö̧, baile tö'inäju. Herodes'inä,
chutäcu cuätö'inä baile töja'a to omenä yajurutä kö'cö juiyo
esehuinäcua. Ja̧ hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ru̧ hua̧ pä'inö jahuäju möäyajuru:
―Ucurutä pä̧huä̧ rö̧jö̧mä̧ jä'epi ö. Jäcuepömä chiyäcuajujuä.
23 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ pä'inö jahuäjuru: ―Iso päi'önä yapare pädoca'atä
o'ca juiyönä jäcuepömä chi̧yä̧cua̧ sä̧. Ru̧ hua̧ chö̧jo̧ mȩ ö̧ ju'tome
jö̧ ö̧'i̧nä̧ 'quȩ'ȩpö̧ chi̧yä̧cua̧ sä̧,― pä'inö. 24 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcua
rä'opächö, ka̧ ju̧ ru̧ jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧ju̧ : ―¿Däje jädepäcua'ajä̧ ö̧?
Ja̧ 'hua̧ nö̧ päjäcua ka̧ ju̧ pä'inäju: ―Juan pötädäcuähuä iş a̧ u
jä'epirö.
25 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ jahuäju möäyaju, ru̧ hua̧ ö̧jo̧ mȩ jurunä
'chä̧hui̧'ö̧ pä'inäju: ―Jitätä sä̧rä̧bä̧nä̧ ȩnö̧, Juan pötädäcuähuä iş a̧
u cuiya ö pä'äjusä.
26 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päjomenä, ru̧ hua̧ mä̧ rö̧ȩnä̧ a̧ 'cua̧ a̧ 'ȩ cui̧nö̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ korotö'inä ä'ca ö päji o'ca'a ja̧ 'a̧ ö̧, “iyocösä”
päa pä'ocö pi̧nö̧ jäjepäjimä. 27 Yotäcu ru̧ hua̧ mä̧ ya̧ tȩ su̧ ro̧ da̧ u̧
i̧sa̧ rö̧ hue'inö, Juanrö 'cui'opö icu u ȩmä̧ja̧ pä'ö. 28 Ja̧ u̧ su̧ ro̧ da̧ u̧ i̧sa̧
cärenä päcuähuodera̧ 'a̧ 'chä̧nö̧, Juanrö 'cui'opö icuäji o'ca'a, Juan
u sä̧rä̧bä̧nä̧ ȩnö̧, i'cächö möäyajuru iyinö. Jahuäju möäyajumä
juhua'a yabo ka̧ ju̧ ru̧ iyinäju.
29 Juan u̧ huo̧ juȩ ̧nä̧u̧ Juanrö 'cuäopäji huȩ nȩ ä̧ju̧ cuo̧ mȩ nä̧,
Juan o'co jähuä ȩmö̧ i̧huä̧ji̧, idorära̧ 'a̧ rötäjinätö.
25
San Marcos 6
Jesu cinco mil jo̧ mȩnä̧ u̧ mä̧tö̧rö̧ ucua pä'ö iyinö huȩnȩ
30 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jesu hue'ähuotömä Jesucu ca̧ ca̧ cui̧pi̧nä̧tö̧.
O'ca juiyönä jȩ ̧nö̧'i̧nä̧, u̧ huo̧ juȩ ̧nö̧'i̧nä̧ ji'ähuinätö Jesuru.
31 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu pä'inö jahuätörö: ―Ichätucui ucututä.
Korome ö̧ja̧ tomecu 'cuä'ächi'ö cu̧ 'ö̧jä̧mä̧tu̧ cua̧ ̧'chä̧tu̧ cua̧ .
Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'inö recuätö ö̧ja̧ chipä̧ra̧ 'a̧ ö̧, u̧ cuȩ
cuäcuähuome'inä juiyönätä.
32 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Jesucutä, chutä hue'ähuotöcutä huoi'canä
'chi̧nä̧tö̧ korome ö̧ja̧ tomecu. 33 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ recuätö
topinätö ̧'cha̧ 'a̧ . Jahuätö Jesuru huo̧ juiņ ä̧tö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧
o'ca juiyönä ötahuiyä ö rä'opö, Jesu i̧'cha̧ 'a̧ cu̧ jopinätö. Ä'canä
rȩbȩhui̧pi̧nä̧tö̧. 34 Jesu huoi'ca ö huä̧mi̧'ö̧, recuätö ö̧ja̧ rö̧ topinö.
Jahuätörö a̧ 'cua̧ a̧ jö̧nä̧ topinö, o̧ vȩja̧ stö̧rö̧ a̧ huä̧rä̧cuä̧huä̧
i̧sa̧ to'ätö jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ a'a ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧yä̧cu̧ jahuätörö rö̧ȩnä̧
huo̧ juȩ ̧nö̧. 35 Täcö ni̧pä̧chi̧'o̧ mȩnä̧, Jesu u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ Jesuru ichi'ö
pä'inätö: ―Täcö ni̧pä̧cha̧ 'a̧ . Pȩnȩmä̧ ö̧ja̧ toome. 36 Jitämä täcö
̧hua̧ hue'ö icuitö. Ötahuiyä tö'cönänö jo̧ mȩ ö̧ u̧ cuȩ mitäja,
u̧ cuȩ jui a'a ö.
37 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä äcu Jesu ädä nö: ―Ucututä ucua iyätucuitö.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä̧u̧ jahuätö ädä nätö: ―¿I̧ri̧si̧mä̧ doscientos denarios
micuähuome mitö ̧'chö̧'a̧ nö̧ tä̧ji̧ jahuätö ucua pä'ömä?
38 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä äcu Jesu pä'inö: ―¿I̧ri̧si̧mä̧, a̧ 'a̧ nö̧ rö̧ȩnä̧
cu̧ ju̧ nä̧rä̧tu̧ cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧ ucutumä? Tta̧ 'a̧ nö̧ rö̧ȩnä̧ ka̧ pä'ö
topäjätucui. Topo'ö iḩ uä̧ji̧ ichi'ö Jesuru pä'inätö: ―I̧ri̧si̧ ji̧mö̧tȩ
jähuä o̧ si̧tä̧, po̧ i'̧ i̧nä̧ ta̧ ju̧ ru̧ tä̧ ku̧ nä̧rä̧tö̧jä̧.
39 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä yäcu, mȩ ji̧yä̧'chȩ ja̧ 'tu̧ huä̧'chȩ ju'tä ö̧ja̧
ö̧'ö̧jä̧ma̧ hue a pä'ö hue'inö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ , ahuaruhuäcu
pönä ö̧'ö̧jä̧ma̧ pä'ö, korome'inä korotö, korome'inä korotö
San Marcos 6
26
jö̧nä̧ hue a pä'ö. 40 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ pä̧jä̧mi̧nä̧tö̧ ahuaruhuäcu
pönä, koromemä ya'ute ciennö huotö, koromemä cincuentanö
huotö. 41 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a Jesu i̧ri̧si̧ ji̧mö̧tȩ jähuä o̧ si̧ jä̧ji̧'i̧nä̧, po̧ i ̧
ta̧ ju̧ päjätörö'inä u̧ mö̧nä̧ 'chu̧ 'ä̧rö̧, mo̧ ro̧ jä̧ra̧ 'a̧ topö, ucuocuinö
Diorö, “pi̧yȩmä̧ adihua'a” pä'ö. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a i̧ri̧si̧ tȩ'chä̧rö̧
iyinö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ , juhua'a yabo yä'cha pä'ö ö̧ja̧ rö̧.
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ po̧ i ̧ ta̧ ju̧ päjätörö'inä tȩ'chä̧rö̧ iyinö o'ca toi'önä
ö̧ja̧ rö̧. 42 O'ca toi'önä su ädi'önä cuinätö. 43 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧
uru' yu ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ to'tare suhuädi'önä ȩniņ ä̧tö̧ i̧ri̧si̧ ji̧mö̧tȩ
jähuä jä̧ji̧ ö̧'i̧nä̧, po̧ i ̧ ta̧ ju̧ päjätö ö'inä ucua'anä ka̧ cui̧pä̧ji̧mä̧.
44 Jahuätö i̧ri̧si̧ cuäjätömä, cinco mil jo̧ mȩ nä̧ ji̧na̧ 'a̧ , u̧ mä̧tö̧
tämömä.
Jesu aje huämotonä cue'ächinödo
45 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a Jesu u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ru̧ hue'inö huoi'canä pä̧mä̧dö̧
ya̧ nä̧ji̧jä̧ ̧'cha̧ pä'ö ä'canä, Betsaida ötahuiyära̧ 'a̧ . Chutämä
ki̧'i̧pi̧nö̧ ö̧ja̧ ̧hua̧ hue'ö icua pä'ö. 46 Ttö̧ja̧ rö̧ hue'ö icuäji
o'ca'a, möä'cara̧ 'a̧ huä̧mi̧pi̧nö̧ Diorö ucuocua pä'ö. 47 Huoi'canä
'chä̧jä̧tö̧mä̧ dubora kä'cora ni̧'ȩcuä̧chi̧nä̧tö̧. Jesu katä ki̧nö̧ dubora
jäyora. 48 Kä̧ru̧ 'coppa rö̧ȩnä̧ kä̧ru̧ 'co̧ hua̧ 'a̧ ö̧, juä ähuomenä
yoröiso 'chä̧hui̧'o̧ ca̧ 'a̧ topinö Jesu. Täcö mo̧ ro̧ tö'cöhuächi'a'a, aje
huämotonä cue'ächö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ tö'cönänö 'chä̧hui'̧ i̧nö̧ Jesu.
Jahuätörö 'cuäo'iometä päi'ina'a. 49 Jahuätömä aje huämotonä
cueächa'a to omenä: ―¿isoppa hua̧ cö̧?― pä'ö amöcuädö, ye'ö
huopinätö. 50 O'ca toi'önä ja̧ u̧ru̧ topö ye'ecuinätö. Ja̧ 'hua̧ nö̧
ye ecuiyäcu Jesu jahuätörö ucuocu pä'inö: ―¡Yecuecuätucuä'!
Ttötäsä, cua̧ 'cua̧ a̧ cuȩcuä̧tu̧ cuä̧'.―
51 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'ö kä̧nö̧ huoi'canä 'cha'ächi'ö pä̧mä̧din
̧ ö̧.
Huoi'canä ö̧'ä̧mädo̧ mȩnä̧, kä̧ru̧ 'coppa huirochi'ina'a. Ja̧ 'hua̧ nö̧
27
San Marcos 6– 7
huirochi'i̧yä̧u̧ ye'ecui'ö juiyo nö̧'ä̧chö̧ to̧ pä̧ri̧nä̧tö̧. 52 Jahuätömä,
ö̧ja̧ eru juäi i̧ri̧si̧ ö̧ rö̧ä̧chi̧'ö̧nä̧ jȩä̧ji̧ u̧ huo̧ juä̧chi̧'ö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧,
huo̧ juä̧chi̧'o̧ co̧ tö̧ pinätö adiunä amöcuäda pä oca'a ö.
Genesaret rȩjȩ ö̧ na̧ 'ä̧chä̧tö̧rö̧ aditö icuinödo
53 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a dubora käjähuächö, Genesaret rȩjȩra̧ 'a̧
'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. Dubora jäyora ̧'ä̧dö̧ rö̧ni̧nä̧tö̧ huoi'camä.
54 Huoi'ca ö u̧ huä̧mi̧'a̧ 'a̧ , ö̧ja̧ yotäcu u̧ huo̧ juä̧chi̧'i̧nä̧cu̧ .
55 O'ca juiyönä ötahuiyänä jope'ö kä̧nö̧ ji'ähuinätö Jesu icha'a.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ä̧ju̧ cu̧ na̧ nȩpä̧tö̧rö̧ ö̧rä̧sa̧ nä̧ ö̧ra̧ 'a̧ nä̧ i'cächinätö,
“Jesu ju̧ huȩnȩ kö̧do pä a'a” ä̧ju̧ cu̧ ta̧ 'a̧ nö̧ pönä. 56 Ötahuiyä
bäreu u'inä, ötahuiyä ppo̧ ö̧ ö̧'i̧nä̧ Jesu i̧'chä̧cua̧ 'a̧ cu̧ ä'canä
i'cächö rö nätö na̧ nȩpä̧tö̧rö̧ mä̧nä̧ jäyä. Jahuätö na̧ nȩpä̧tö̧mä̧
ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ ä'catä'i̧nä̧ mȩ a̧ pä'ö jä'epä̧ri̧nä̧tö̧. O'ca toi'önä ja̧ u̧ru̧
mȩ'ä̧tö̧mä̧ pȩji̧pi̧nä̧tö̧ umärichei ömä.
Ji̧yȩtȩtä̧ ö̧ a̧ ö̧ räopö idicuächö huȩnȩ
1 Jerusalén
ötahuiyära̧ 'a̧ ö̧ Jesu ö̧jo̧ mȩ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧
korotömä, fariseos huotö'inä, hueähuä huȩnȩ
huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧. 2 Jesu u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ u̧ yotöte, u̧ mö̧ idicua'anä,
u̧ cuȩ ucua'a topinätö. Jitö ä̧do̧ tö̧ miņ ä̧ jȩ ̧nö̧ jȩ ä̧'i̧jö̧'a̧ nö̧
ötöcähuoca'a ucua'a topö, suronä pä'ä'chö, ucuocuinätö
jahuätörö. 3 Jahuätömä fariseos huotö'inä, o'ca toi'önä judíos
ö̧ja̧ 'i̧nä̧ ä̧do̧ tö̧mi̧nä̧ jȩ ̧nö̧ jȩpä̧tö̧. Ttumö ötöcähuoca'a
cuäcuähuänämä suroja'a pä'ö amöcuädätö. 4 Cuäcuähuä
ȩmä̧huo̧ mȩ ö̧ ppa̧ 'ä̧chö̧'i̧nä̧, ä̧do̧ tö̧mi̧nä̧ jȩ ̧nö̧'a̧ nö̧
ötöcähuoca'a u̧ cuȩ cuocotö. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ koro ä̧do̧ tö̧ miņ ä̧
jȩ ̧nö̧'i̧nä̧ jȩpä̧'i̧jä̧tö̧. Ahuähuä o̧ 'ta̧ 'i̧nä̧, ajiya huä'ö ku̧ nä̧huä̧
juäi'inä, dahuähuä oba'inä, pä̧mä̧dä̧cuä̧huä̧ o̧ ppä̧'iņ ä̧ hueye
7
San Marcos 7
28
töcä'ijätö. 5 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ fariseos huotö'inä, hueähuä huȩnȩ
huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧ Jesuru jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧: ―Ucu cu̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧,
¿dä̧bö̧ jȩ o̧ ca̧ 'a̧ jä̧ ö̧ ujutu tä̧do̧ tö̧miņ ä̧ jȩ ̧nö̧ jȩtä̧'i̧jö̧'a̧ nö̧?
Jahuätömä u̧ mö̧ idicua'anä u̧ cuȩ cuätö.
6 Jesu ädä nä̧u̧: ―Dio i̧huȩ nȩ jiäcuähuä i̧sa̧ Isaías ucutu yapare
ö̧ja̧ rö̧, jueö pätetö ucuocuinö. Ja̧ u̧ pa̧ 'a̧ nö̧ huȩyu̧ ̧nö̧:
Pitö ö̧ja̧ ä ömä örö ucuota'a jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧tä̧ jȩpä̧tö̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ami iso'quinämä yoröiso ototä huotö
ö chä'ca ömä. 7 Ttörö ucuo te ähua'amä, yoröiso
micuähuoca'atä ja̧ 'a̧ . Jahuätömä pi̧jä̧ ö̧ja̧ hueähuätä
huo̧ juȩtä̧tö̧ Ttö̧ä̧nä̧hua̧ i̧huȩnȩ jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ päi'önä.d
8 Ucutumä Dio hueähuä jaropi'ö, pi̧jä̧ ö̧ja̧ jȩ ä̧'i̧jö̧tä jȩ pä̧tö̧jä̧.
Ucutumä ajiya huä'ö ku̧ nä̧huä̧'i̧nä̧, ahuähuä o̧ 'ta̧ 'i̧nä̧ töcätöjä.
Koro juäi'inä ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ jȩpä̧tö̧jä̧― pä̧iņ ä̧u̧.
9 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ pä'inö jahuätörö: ―Ucututä cuä̧do̧ tö̧min
̧ ä̧tu̧ cu̧
jȩ ̧nö̧tä̧ jȩcu̧ 'ä̧tu̧ cua̧ pä'ö, Dio hueinömä jaropi'ätöjä.
10 Moisésmä pä'inö: “Cuä'orö'inä, cua̧ ju̧ ru̧ 'i̧nä̧ ucuotätucui.”e
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ pä'inö: “Jä'orö'inä, ja̧ ju̧ ru̧ 'i̧nä̧ suronä pä'ömä, yoröiso
cuä'ö cu'anö hua̧ .”f 11 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ucutumä pa̧ 'a̧ nö̧
pä'ätöjä, ―Ya̧ tȩ jä'orö'inä, ja̧ ju̧ ru̧ 'i̧nä̧ päö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ : “Ucuturu
ppädädö juiyö'anö ja̧ 'a̧ . O'ca juiyönä ucuturu ppädädaji juäimä
täcö Corbán ja̧ 'a̧ .” Juhua'a Corbán pä'ömä: “Diorötä iyäjisä”
pä'ö päa'a. 12 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcuhuätucuomenämä: “jä'orö'inä,
ja̧ ju̧ ru̧ 'i̧nä̧ ppädö juiyö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ”, pä'ätöjä ucutumä. 13 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ ö̧ cuä̧do̧ tö̧ mi̧nä̧tu̧ cu̧ jȩ ̧nö̧tä̧ jȩpö̧, cui̧ ̧mö̧tu̧ cu̧ ru̧ 'i̧nä̧
cu̧ huo̧ juȩtä̧tu̧ cuo̧ mȩnä̧mä̧, Dio i̧huȩnȩ micuäu juiya pä'ötä
jȩpä̧tö̧jä̧. Koro'inä ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ jö̧'iņ ä̧ jȩpä̧tö̧jä̧,― pä'inö Jesu.
d7:7 Isaías 29:13
f7:11 Éxodo 21:17
e7:10 Éxodo 20:12; Deuteronomio 5:16
29
14 Pä'äji
San Marcos 7
ta'anö ö̧ja̧ rö̧ huopo'ö, Jesu pä'inö jahuätörö: ―O'ca
toi'önä äju̧ cuä̧tu̧ cui̧ ö̧, ä̧ju̧ cu̧ huo̧ juä̧chi̧'ä̧tu̧ cui̧. 15 O'ca juiyönä
ra ädi'ömä, dicuächönä surojuoepoca'a. Ttö̧ja̧ iş a̧ ami
iso'qui ö u̧ mi̧cu̧ räopötä, ja̧ u̧tä̧ dicuächönä surojuoepömä.
16 Ä̧ja̧ ku̧ nä̧rö̧ ä̧ju̧ cu̧ 'a̧ nö̧ hua̧ ö̧jö̧ ö̧mä̧, ä̧ju̧ cui.̧
17 Jesu ö̧ja̧ rö̧ jaropi'ö, isodenä do'ächäji'ca̧ ö̧'o̧ mȩ ö̧,
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ ja̧ u̧ru̧ jä'epö ä̧ju̧ cuiņ ä̧tö̧ koro juäi jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ jö̧
huȩnȩtö̧ ucuocuäji ötö'cö. 18 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jä epäcu jahuätörö
pä'inö: ―¿Ucutu'inä ji̧nä̧ huo̧ juä̧chi̧'o̧ co̧ tö̧jä̧ tä̧ji̧? O'ca
juiyönä ra ädi'ömä, dicuächönä surojuoepoca'amä
¿ u̧ 'ȩpä̧rä̧chi̧'o̧ co̧ tö̧jä̧ tä̧ji̧? 19 Ra ädi'ömä ami iso'quinä
ȩqui̧po̧ cö̧. Ttö'cäbiyunätä ȩqui̧pö̧. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a kara'anätä rä'epö
icuähuä.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, o'ca juiyönä cuäcuähuämä adihua'a pä'ö
pä'inö. 20 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Jesu pä'inö: ―Ttö̧ja̧ i̧sa̧ ö̧ räopötä, ja̧ u̧tä̧
ö̧ja̧ rö̧ surojuoepömä. 21 Ttö̧ja̧ amiso'qui jacuä ö, räopa'a
suronä amöcuädäcuähuä'inä. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ recua pocojucu'inä
recuo pocöcu'inä i̧ ̧cuä̧cuä̧huä̧ huȩnȩ'i̧nä̧ räopa'a. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧
ö'cähuoca'ara̧ 'a̧ i̧ ̧cuä̧cuä̧huä̧'i̧nä̧, ö̧ja̧ rö̧ cuä'ö icuähuä'inä
räopa'a. 22 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ nä̧u̧cuä̧cuä̧huä̧'i̧nä̧, korotö u̧ ju̧ nä̧rö̧
pä̧huä̧ rö̧jö̧nä̧ amöcuädäcuähuä'inä, suronä jȩä̧cuä̧huä̧'iņ ä̧,
yapareu ucuocuäcuähuä'inä, suronä amöcuädö kä̧nö̧ yabocutä
'chä̧nö̧ icuähuä'inä, “korotö ö̧jö̧ ta̧ 'a̧ nö̧ chö̧ja̧ hue” pä'ö
amöcuädäcuähuä'inä, korotörö suronä ucuocuäcuähuä'inä,
amönä ucuo teäcuähuä'inä, a̧ 'cua̧ jui'ätö a̧ 'cua̧ rö̧nä̧
kä̧cuä̧huä̧'i̧nä̧, räopa'a ö̧ja̧ i̧sa̧ ö̧mä̧. 23 Ja̧ u̧ juäi o'ca juiyönä ö̧ja̧
i̧sa̧ ö̧ rä'opö, ö̧ja̧ i̧sa̧ rö̧ surojuoepömä,― pä'inö Jesu.
San Marcos 7
30
Yajute kara'a ö ichinäju Jesuru ese näju
24 Jesu
juhua'a ö rä'opö Tiro ötahuiyä'inä, Sidón ötahuiyä'inä
tö'cönänö jo̧ mȩ 'chä̧hui̧'i̧nö̧. Ju̧ huȩnȩ 'chä̧hui̧'ö̧ isode yodetenä
do'ächi'inö. Juhuodenä ö̧ja̧ 'a̧ ä̧ju̧ cua̧ rö̧ pä'ocö piņ ö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ nä̧ dajahuächäcuähuome juiyinäcu. 25 Yajute möäyaju,
isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ ö̧jä̧cua̧ ka̧ ju̧ Jesu ö̧ja̧ 'a̧ ä̧ju̧ cuiņ ä̧ju̧ . Jesu ö̧jo̧ mȩ
ichi'ö, Jesu ä'ca jo̧ mȩ kihue'quiyunä kä̧mä̧di̧nä̧ju̧ . 26 Jahuäjumä
kara'a ö ichäcuähuaju, griego ö̧ja̧ i̧sa̧ ju̧ pi̧nä̧ju̧ , sirofenicia
rȩjȩ ö̧ uhuäpächinäju ji̧na̧ 'a̧ . Jesuru ichi'ö pä'inäju: ―Isoppa hua̧
su̧ ro̧ pa̧ chi juru kö̧rö̧ rä'epö icuiyi ö. 27 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ Jesu
pä'inö jahuäjuru: ―Mäcuä ̧ ̧mö̧ ö̧ ucu'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ä'canäjimä.
T ̧ ̧mö̧ u̧ cuȩ ö̧ 'cho'ipo'ö ä̧hui̧ri̧tö̧rö̧ iyähuänämä adihuoca'a.
28 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, jahuäju pä'inäju: ―A̧ 'a̧ Chu̧ ru̧ hua̧ ,
huo̧ jua̧ ju̧ sä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ̧ ̧mö̧ ucuome ö, teä'cua
ma̧ ä̧cha̧ 'a̧ tä̧'i̧nä̧ cuätö ä̧hui̧ri̧tö̧mä̧.
29 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Jesu päinäcua: ―Ye ja̧ 'hua̧ nö̧ jö̧ ö̧mä̧
adiunä pä'äjujä. Jitä cui̧'chö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . Cui juru kä̧ji̧ isoppa
hua̧ su̧ ro̧ pa̧ mä̧ täcö rä'opächäji cui ju umä. 30 Kojusodenä
ki̧rȩbȩhuo̧ mȩnä̧, isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ päjimä täcö räopächäja'atä,
ki ju'inä kö̧rä̧sa̧ nä̧ kö̧ra̧ 'a̧ tä̧ topinäju.
Jesu ya̧ tȩ i̧huȩnȩ jui̧'a̧ rö̧ adi nö
31 Jesu
pä'äji ta'anö Tiro ötahuiyä'inä, Sidón ötahuiyä'inä
tö'cönänö jo̧ mȩ ö̧ rä'opö, Decápolis rȩjȩ'i̧nä̧ 'cuä'opö, Galilea
duborara̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nö̧. 32 Ju̧ huȩnȩ ö̧jo̧ mȩnä̧ ya̧ tȩ yoröiso
ä̧ju̧ cuo̧ cö̧rö̧, i̧huȩnȩ'i̧nä̧ a̧ ä̧u̧ru̧ , i'cächinätö. Jesuru pä̧iç u̧ nä̧nö̧
jä'epä̧ri̧nä̧tö̧ u̧ mö̧nä̧ mȩiy̧ a̧ tö̧ pä'ö. 33 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu ja̧ u̧
'cächäjäcuru, ö̧ja̧ ö̧ja̧ cuo̧ mȩ ö̧ otomenänö ȩpö̧, ä̧ja̧ isäjunä
31
San Marcos 7– 8
ödo'che rä'ädo'ö, su'u'inä su'opo'ö i̧nȩnä̧'i̧nä̧ mȩ'i̧nö̧. 34 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a mo̧ ro̧ jä̧ra̧ 'a̧ cu̧ topö, re ȩmä̧hui̧pö̧ pä'inö ja̧ u̧ uborö:
―¡Efata!― Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'ömä, ¡Ba'ecuächirö! pä'ö pä'inö.
35 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, päö ji̧yȩ nä̧tä̧ ä̧ja̧ bahuecuächinäcu.
I̧nȩ'i̧nä̧ adiu päi'inäcu. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ iḩ uȩnȩ adiu ucuocuinö. 36 Jesu
pä̧iç u̧ nä̧nö̧ ro̧ 'ȩpö̧ pä'inö jahuätörö, korotörö ji äu juiya pä'ö.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'anä'inä ro̧ ȩpo̧ mȩ ö̧'i̧nä̧ yabocutä rö̧ȩnä̧ ji'ähuinätö
'cuäopäjimä. 37 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩiy̧ ä̧u̧ eseu juiyo nö̧'ä̧chö̧ to̧ pä̧ri̧nä̧tö̧.
Pä'inätö: ―O'ca juiyönä jȩö̧mä̧, adiu jȩpö̧. Ä̧ju̧ cuo̧ co̧ tö̧'iņ ä̧,
ä̧ju̧ cu̧ nä̧ jȩpö̧. Ucuocuocotö'inä, ucuocunä jȩpö̧,― pä'inätö.
Cuatro mil jo̧ mȩnä̧ ö̧ja̧ rö̧ u̧ cuȩ iyinödo
1 Ja̧ u̧nu̧
pä̧nä̧ recuätö ö̧ja̧ ca̧ ca̧ cui̧pi̧nä̧tö̧. Ttu̧ cuȩ'i̧nä̧
jui'inätö. Ttu̧ cuȩ juiyiyäcu Jesu u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ huopö
pä'inö: 2 ―Pitörö re rö̧jä̧chi̧'ö̧nä̧ topösä. Täcö huäbodäcuä
mo̧ ro̧ ja̧ 'a̧ öcu cue ächäja'amä u̧ cuȩmä̧ täcö beipächäja'a.
3 Ttojusodera̧ 'a̧ u̧ cuȩ ucuoca'a hue'ö chicu umä, mä̧nä̧
̧huo̧ mȩ ö̧ na̧ ä̧chi̧pö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . Korotömä oto ö ichäjätö.
4 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ pä'inätö: ―Pȩ nȩ tö'cönämä,
ö̧ja̧ yoröiso toa'a, ¿to ö tȩmä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧ cuäcuähuämä,
ja̧ 'hua̧ nö̧ recuätö ucua pä'ömä?
5 Jesu jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧: ―I̧ri̧si̧mä̧, ¿ a̧ 'a̧ nö̧ rö̧ȩnä̧ o̧ si̧
cu̧ ju̧ nä̧rä̧tu̧ cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧? Jahuätö pä'inätö: ―Ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧ to̧ siŗ ȩtä̧.
6 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ja̧ rö̧ hue'inö rȩ jȩ ö̧'ä̧mä̧da̧ pä'ö. I̧ri̧si̧
ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧ to̧ si̧rȩ u̧ mö̧nä̧ 'chu̧ 'ä̧rö̧ Diorö ucuocuinö, “täcö
adihua'a” pä'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ 'tȩ'chä̧rö̧ iyinö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ ,
juhua'a yabo yä'cha pä'ö ö̧ja̧ rö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ iyä̧u̧ ö̧ja̧ rö̧
iyä'chinätö. 7 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ po̧ iŗ ö̧'i̧nä̧ ji̧'qui̧cha̧ nö̧tä̧ ku̧ nä̧ri̧nä̧tö̧.
Jahuätörö'inä Diorö ucuocu, “täcö adihua'a” pä'ö ucuocu,
8
San Marcos 8
32
hue'inö ö̧ja̧ rö̧ yä'cha pä'ö. 8 O'ca toi'önä su ädi'önä
cuinätö. Ttucuäji o'ca'a, ka̧ cui̧pä̧ji̧mä̧ uru' yu ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧
to'tare suhuädi'önä ȩni̧nä̧tö̧. 9 Ja̧ u̧nu̧ cuinätömä cuatro mil
tö'cöhuächi'önä ö̧ja̧ jiņ a̧ 'a̧ . Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a Jesumä ̧hua̧ pä'ö
hue'ö icuinö. 10 Ja̧ 'hua̧ nö̧ hue'ö icuäji'ca̧ , u̧ huo̧ juȩtä̧u̧cu̧ huoi'canä
pä̧mä̧dö̧, Dalmanuta rȩjȩra̧ 'a̧ 'chi̧nö̧.
Fariseos huotö ö̧ja̧
eru juäi to a pä'inätödo
11 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ fariseos huotö ichi'ö, pä'ä'chäcuähuinätö
Jesucu. Jesuru ka̧ cuä̧mö̧ topö, iso päi'önä jȩpö̧ ja̧ pä'ö, koro
juäi mo̧ ro̧ jä̧ jähuä ö̧ja̧ eru juäi jȩiy̧ a̧ tö̧ pä'inätö. 12 Ja̧ 'hua̧ nö̧
pä äcu Jesu a̧ 'cua̧ a̧ 'ȩcu̧ pä̧iç u̧ nä̧ ju'ädö pä'inö: ―¡Ja pitömä!
¿Dä̧bö̧ to a pä a'ajä̧ ö̧ ö̧ja̧ eru juäimä? Iso päi'önä pä'ösä
ucuturu, ö̧ja̧ eru juäi topocotö äcuotö jitöjamä.
13 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu jahuätörö jaropi'ö, pä'äji ta'anö huoi'canä
pä̧mä̧dö̧, dubora ji̧jȩcu̧ 'chi̧nö̧.
Fariseos huotö u̧ cuȩ pan ppö̧ä̧mö̧ huȩnȩ ji'ähuinödo
14 Dubora
ji̧jȩcu̧ ̧'cho̧ mȩnä̧, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ u̧ cuȩ ȩpa̧
pä äji unichi'äjätö piņ ä̧tö̧. I̧ri̧si̧ ji̧si̧tȩtä̧ ku̧ nä̧ri̧nä̧tö̧, huoi'canä
̧'cho̧ mȩnä̧. 15 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu ro̧ 'ȩpö̧ pä'inö jahuätörö:
―Ttu̧ ȩcuä̧nä̧ ka̧ cuä̧tu̧ cui̧. Fariseos huotö'inä, Herodes'inä u̧ cuȩ
pan ppö̧ä̧mö̧ juäi ö u̧ 'ȩpä̧rö̧nö̧ ka̧ cuä̧tu̧ cui.̧
16 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ amönä jä'ecu pä'inätö:
―¿Pan juita'a ö, ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'öcö̧?
17 Jesu ja̧ 'hua̧ nö̧ amöcuädö u̧ huo̧ jua̧ 'a̧ ö̧ pä'inö: ―¿Dä̧bö̧
päcuhuä'chäcuähuätucuä ö “pan jui'ätöjä” pä'ö? ¿Jiņ ä̧
u̧ 'ȩpä̧rä̧chi̧'o̧ co̧ tö̧jä̧ tä̧ji̧? ¿Ji̧nä̧ huo̧ juä̧chi̧'o̧ co̧ tö̧jä̧ tä̧ji̧? ¿Ji̧nä̧
adiunä cuamöcuädätucua pä'ocotöjä tä̧ji?̧ 18 ¿Cu'äretucumä
33
San Marcos 8
ka̧ 'a̧ nä̧ topocotöjä tä̧ji̧? ¿Cuä̧ja̧ tu̧ cu̧ mä̧ ka̧ 'a̧ nä̧ ä̧ju̧ cuo̧ co̧ tö̧jä̧ tä̧ji̧?
¿Unichi'äjätöjä tä̧ji̧? 19 Cinco mil jo̧ mȩnä̧ u̧ mä̧tö̧rö̧ i̧ri̧si̧ ji̧mö̧tȩ
jähuä o̧ si̧ 'tȩ'chä̧rö̧ chiyäji o'ca'a, ka̧ cui̧pä̧ji̧ ö̧mä̧ ¿ a̧ 'a̧ nö̧ rö̧ȩnä̧
uru' yunä cu̧ ca̧ ca̧ ̧nä̧tu̧ cuä̧ ö̧?― jä'epinö Jesu.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ jäepä̧u̧ jahuätö pä'inätö: ―Ttö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ to'tare
ca̧ ca̧ ̧nä̧tö̧jä̧.
20 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a Jesu pä'inö: ―Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ cuatro mil jo̧ mȩ nä̧
ö̧ja̧ rö̧ i̧ri̧si̧ ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧ to̧ si̧rȩ 'tȩ'chä̧rö̧ chiyäji o'ca'a,
ka̧ cui̧pä̧ji̧ ö̧mä̧, ¿ a̧ 'a̧ nö̧ rö̧ȩnä̧ uru' yu cu̧ ca̧ ca̧ tä̧jä̧tu̧ cuä̧ ö̧?
Jahuätö pä'inätö: ―Ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧ to'tare ca̧ ca̧ tä̧jä̧tö̧jä̧.
21 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Jesu päinä̧u̧: ―¿Ji̧nä̧ huo̧ juä̧chi̧'o̧ co̧ tö̧jä̧ tä̧ji̧?
Ya̧ tȩ ä̧to̧ ca̧ rö̧ Betsaida ötahuiyä ö aditö icuinödo Jesu
22 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Betsaida ötahuiyära̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. Juhua'a ö
Jesu ö̧jo̧ mȩ ya̧ tȩ ä̧to̧ ca̧ rö̧ i'cächinätö. Jesu ja̧ u̧ru̧ mȩ'ö̧ aditö
icuiyatö pä'ö jä'epä̧ri̧nä̧tö̧. 23 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Jesu ja̧ u̧ ä̧to̧ ca̧
u̧ mö̧nä̧ 'chu'ädö, ötahuiyä abocu oipinäcu. Jesu ä isoya ä̧to̧ ca̧
ö'ärenä tu'epo'ö, mȩ'ö̧ jäepinäcu: ―¿Ji̧'qui̧cha̧ nö̧tä̧ topöjä
tä̧ji̧? 24 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ä̧to̧ ca̧ mä̧ topö pä'inö: ―Ttö̧ja̧ rö̧ topösä.
Dauhuiyä cueächa'a jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ topösä.
25 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, pä'äji ta'anö ä̧to̧ ca̧ ö'ärenä mȩ 'ö̧ u cä'epö
toa pä'ö hue'inö Jesumä. Toomenä adiu päi'inäcu. O'ca juiyönä
adiu uhuähua'a huäjunä topinö. 26 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ojusodera̧ 'a̧
i̧'cha̧ pä'ö hue'ö icuinäcu Jesu. Päinäcu: ―Ötahuiyänämä
docuhuächo. Ötahuiyänä do'ächö ö̧ja̧ rö̧ yoröiso jicuhuähuo
pi̧yȩ ucuru 'cuäopäjimä,― päinäcu.
San Marcos 8
34
Pedromä Jesuru Cristojä päinö huȩnȩ
27 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jesu, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧cu̧ Cesarea de Filipo ötahuiyä
tö'cö ka̧ cu̧ ötahuiyä 'cuä'opö 'chi̧nö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ̧'cho̧ mȩnä̧
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ jä'epö ä̧ju̧ cuiņ ö̧ mä̧nä̧ ö̧: ―¿Ttö̧ja̧ mä̧ de ju̧ 'a̧
pä ä ö örömä?
28 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jäepä̧u̧ ädä nätö: ―Korotömä pä'ätö: “Juan
pötädäcuähuä i̧sa̧ .” Korotömä: “Elías.” Korotömä: “Ka̧ ra̧ Dio
i̧huȩnȩ jiäcuähuä i̧sa̧ ,” pä äcujä.
29 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ : ―¿Ucutumä̧di̧ ö̧?, ¿Tide ju̧ 'a̧ päcuhuätucuä ö
örömä?― päinä̧u̧. Pedro ädä nö: ―Ucutä ja̧ 'a̧ Cristomä.
30 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ pä̧iç u̧ nä̧nö̧ ro̧ ȩpi̧nä̧u̧, korotörö ja̧ 'hua̧ nö̧ ji äu
juiya pä'ö.
Jesu 'corupäi'ä̧cuȩ huȩnȩ ji'ähuinödo
31 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a huo̧ juȩ ̧nö̧ Jesu: ―Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inömä rö̧ȩnä̧
usurä ȩmä̧huä̧cua̧ . Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ judíos ö̧ja̧ tämö ucuo isotö'inä,
sacerdotes uruhuotö'inä, hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧
ya̧ o̧ cuä̧rä̧cua̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ya̧ 'o̧ cuä̧rö̧ cuä'ö ̧cuä̧cua̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ nä̧ huäbodäcuä mo̧ ro̧ päi'omenä o̧ ä̧chä̧cua̧ . 32 Ja̧ 'hua̧ nö̧
päomenä, huäjunätä huo̧ juȩtö̧ pä'inö jahuätörö. Ja̧ 'hua̧ nö̧
päa'a ö, Pedro Jesuru jäyäcu o'ipächö ro̧ 'ȩpö̧ pä'inö:
“ja̧ 'hua̧ nö̧mä̧ päcuhuä'” pä'ö. 33 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu kärächi'ö,
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ topö, pärocua'a ö Pedrorö ro̧ 'ȩpö̧ pä'inö:
―Ttö ö 'quȩ'i̧pä̧chi̧, Satanás. Dio amöcuädö ta'anö, yoröiso
amöcuädocöjä. Pi̧jä̧ ö̧ja̧ amöcuädö ta'anötä, amöcuädöjä,―
pä'inö Jesu.
34 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ru̧ 'i̧nä̧ ö̧ja̧ rö̧'i̧nä̧ huopo'ö,
pä'inö: ―Ya̧ tȩ ö cho'ca'anä icha pä̧huä̧ rö̧jä̧cu̧ mä̧, chutä ö̧jö̧
35
San Marcos 8– 9
ya'ocu icu, öäre dau isodä 'corupäi'äcuodä cä'ecu huȩnä̧u̧,
cho'ca'anä ichö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 35 Ya̧ tȩ chutä a̧ 'cua̧ rö̧ repe'äcuäu
recuo ö̧ja̧ pä'ömä, a̧ 'cua̧ rö̧ to̧ ȩ'ä̧chä̧cua̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ örö
amöcuädö toe'a pä'ö kö̧mä̧, adihuä huȩnȩ'i̧nä̧ amöcuädö toe'a
pä'ö kö̧mä̧, adiunä ö̧ji̧pä̧cua̧ . 36 Ya̧ tȩ pi̧jä̧nä̧ ka̧ cu̧ o'ca juiyönä
ȩmö̧ ö̧mä̧ chutä a̧ 'cua̧ rö̧ toe'omenä, ¿däje ppädäcujä̧ ö̧? 37 Ya̧ tȩ
a̧ 'cua̧ rö̧ ȩma̧ pä'ömä ¿ a̧ 'a̧ nö̧ rö̧ȩnä̧ imitö'a̧ nö̧jä̧ ö̧? 38 Pitö
ö̧ja̧ mä̧ juiyo suronä jȩpä̧'i̧jä̧tö̧. Diorömä jarodä'chä'ijätö. Ya̧ tȩ
jahuätö ä'ca jo̧ mȩ ö̧ örö amöcuäda pä'ö ödäpecu umä,
chi̧huȩnȩ'i̧nä̧ ödäpecu umä, Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inö'inä Jä'o Dio
öadihuänä ichomenä, adihuätö isoppa huotöcu ichomenämä,
ö̧dä̧pȩcuä̧cua̧ ja̧ u̧ru̧ pärocua'a ö,― pä'inö Jesu.
1 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ koro'inä päinä̧u̧: ―Iso päi'önä pä'ösä ucuturu,
jitä mo̧ ro̧ pȩnȩ ka̧ cuä̧tö̧ ö̧mä̧, yotöte ö̧ja̧ cuä̧cuo̧ tö̧ Dio
Ttu̧ ru̧ hua̧ päi'önä huea pä'ö ujurucu iŗ ȩbȩhua̧ 'a̧ to ome jubö
päi'önä,― pä'inö Jesu.
9
Jesu ö'ärohuächinö huȩnȩ
2 Ko̧ ro̧ mö̧
ö̧nö̧ ya'ute mo̧ ro̧ jä̧ji̧ o'ca'a, Jesu o'ipinö Pedrorö'inä,
Jacoborö'inä, Juanrö'inä. Jahuätöcu inähuä, ju'toju isähuära̧ 'a̧
'chi̧nö̧. Juhua'a ö Jesu koromenänö pärohuächinö jahuätö ä'ca
jo̧ mȩ ö̧. 3 Ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ mä̧ nieve pä ö ta'anö, koro juäi pi̧jä̧ ö̧
töcähuä ö'inä abonänö teönä pärohuächina'a. 4 Ja̧ u̧nu̧ mä̧ Elías
mi̧nä̧rö̧'i̧nä̧, Moisés mi̧nä̧rö̧'i̧nä̧ topinätö Jesucu ucuocua'a.
5 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Pedro pä'inö Jesuru: ―Huo̧ juȩ cuä̧ I̧sa̧ , pȩ nȩ mä̧
eseunu ka̧ cuä̧tö̧jä̧. Odehuiyä huäbodecuä taditö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ , korode
ucutä cuojusode'inä, korode Moisés ojusode'inä, korode Elías
ojusode'inä.
San Marcos 9
6 Ja̧ 'hua̧ nö̧
36
päinömä jerupu pä'inö, jahuätö rö̧ȩnä̧ ye a'a ö.
7 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ajiya isoppa mȩ yȩ hui̧'i̧na̧ 'a̧ jahuätö ö̧ja̧ cuo̧ mȩ cu̧ .
Ajiya isoppa ö ya̧ tȩ i̧huȩnȩ ucuocua'a ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧: ―Pidemä ö
Chi̧ ̧ rȩni̧'a̧ . Ja̧ u̧ru̧ tä̧ ä̧ju̧ cuä̧tu̧ cui̧,― pä'ö ucuocua'a ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧.
8 Yotäcu to omenä, korotö päjätörö topocotö pin
̧ ä̧tö̧. Jesurutä
katä ö̧ja̧ 'a̧ topinätö.
9 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a inähuä ö ̧mȩ jä̧huo̧ mȩ nä̧, Jesu jahuätörö ro̧ 'ȩ pö̧
pä'inö: ―Korotörömä jicuhuähuätucuo jitä tocu'äjätucumä
Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inö 'corupäi'ö o'ca'a oächome jubö päi'önä.―
10 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ja̧ u̧ huȩ nȩ yoröiso ji'ähuocotö pin
̧ ä̧tö̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ jä'epä'chäcuäu ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧: ―¿däjejo hua'are ö
oächäcuähuämä?― pä'ö jä'ecuä'chinätö.
11 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesuru jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧: ―Hueähuä huȩ nȩ
huo̧ juȩtä̧tö̧mä̧ ¿Tta̧ 'a̧ nö̧ pä'ö pä ä ö, Elías ä'canä iç hä̧cua̧
pä'ömä?―
12 Jesu jahuätörö ädä nö: ―Iso pai'önä ja̧ 'a̧ , “Elías ä'canä
i̧chä̧cua̧ ” pä ömä. Ja̧ u̧mä̧ o'ca juiyönä jo̧ mȩ päi'önä aditö
i̧cuä̧cua̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ Huȩyu̧ cuä̧ Huȩnȩmä̧, ¿ a̧ 'a̧ nö̧ pä'ö
päa'a ö Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inö ötö'cömä? Rö̧ȩnä̧ usurä ȩmä̧huä̧cua̧
päa'amä, ya̧ 'o̧ cuä̧rö̧'i̧nä̧ ya̧ o̧ cuä̧rä̧cua̧ , päa'amä, ¿dä̧bö̧ pä'ö
päa'ajä̧ ö̧? 13 Ttömä ucuturu pä'ösä, Elíasmä täcö ichinö.
Jitörötä pä̧huä̧ rö̧jo̧ mȩnä̧ jȩpi̧nä̧tö̧ ja̧ u̧ru̧ , Huȩyu̧ cuä̧ Huȩnȩ ja̧ u̧ru̧
'cuäopäcua'a päö ta'anö,― pä'inö Jesu.
Jesu ya̧ tȩ mö̧ä̧ya̧ rö̧, isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧
ö̧jä̧cu̧ ru̧ , aditö icuinö huȩnȩ
14 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a korotö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ ö̧ja̧ cua̧ 'a̧ cu̧ Jesucu
ppa̧ 'ä̧chi̧nä̧tö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ppa̧ 'ä̧chö̧ to omenä u̧ huo̧ juȩtä̧u̧
ppeyenä recuätö ö̧ja̧ cua̧ 'a̧ topinätö. Hueähuä huȩnȩ
37
San Marcos 9
huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧ jahuätöcu pä ä'chäcuähua'a topinätö.
15 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ja̧ mä̧ Jesuru to omenä, esehuächi'ö nö̧'ä̧chö̧
to̧ pä̧ri̧nä̧tö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧ kä̧nö̧ jopächinätö te ähuarö pä'ö.
16 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ hueähuä huȩ nȩ huo̧ juȩ tä̧tö̧rö̧ jä'epö ä̧ju̧ cuin
̧ ö̧:
―¿Däje ötö'cö päcuhuä'chäcuähuätucuä ö jitöjacumä?
17 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ju̧ huȩ nȩ ö̧ja̧ ö̧'quȩ tȩ ö̧ ädä nö ya̧ tȩ :
―Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ , pȩnȩ i'cächäjisä chi̧ ̧rö̧, isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧
ö̧jä̧cu̧ ru̧ , i̧huȩnȩ ucuocu juiyönä jȩiņ ä̧cu̧ ru̧ . 18 Isoppa hua̧ chi̧ ̧rö̧
'chuhuädomenä rȩjȩ'i̧nä̧ kiähui'önä, änä'inä eyuhuoppa
räopönä suronä jȩä̧'i̧jä̧cu̧ . Acu'inä 'cö̧rö̧ 'cö̧'cö̧ jȩö̧nä̧ jȩä̧'i̧jä̧cu̧ .
Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩo̧mȩnä̧ idepä'inä 'qui'ädä'ijö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jiy̧ ä̧cu̧
jä'epäjisä cu̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ rö̧ rä'epö cuiya ö
pä'ö. 19 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ hueyecuäjätö.
Jesu ädä nö: ―¡Ja ! Ucutu ö̧ja̧ yoröiso cua̧ 'cua̧
huȩnä̧ro̧ co̧ tö̧jä̧. ¿Tta̧ 'a̧ nö̧ recuo chö̧jä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧ ucutucumä?
¿Tta̧ 'a̧ nö̧ recuotä chami 'quidächi'äcua'ajä̧ ö̧ ucutucu chö̧ja̧
pä'ömä? Ja̧ u̧ mö̧ä̧ya̧ rö̧ i'cächätucui pocu.
20 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, ja̧ u̧ mö̧ä̧ya̧ rö̧ i'cächinätö. Isoppa hua̧
su̧ ro̧ pa̧ Jesuru toomenä, mö̧ä̧ya̧ na̧ huä̧chi̧pö̧nä̧ jȩiņ ä̧cu̧ . Ja̧ u̧
mö̧ä̧ya̧ rȩjȩ mo̧ 'ä̧mö̧ borepinö. Änä eyuhuoppa räopinäcu.
21 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧ mö̧ä̧ya̧ jä'orö: ―¿Tta̧ 'a̧ nö̧
recuo 'cuäopa'a ö ja̧ 'hua̧ nö̧mä̧ cui̧ ̧rö̧? Mö̧ä̧ya̧ jä'o pä'inö:
―A̧ 'u̧ cuä̧i ̧ ö̧ kä̧mä̧dö̧ na̧ 'ä̧chä̧ri̧nö̧. 22 Ko̧ ro̧ nö̧mä̧ isoppa hua̧
su̧ ro̧ pa̧ cuä'ö icuarö pä'ö ocuränä'inä, ajiyanä'inä 'cuäopönä
mo̧ ä̧mö̧nä̧ jȩä̧'i̧jä̧cu̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ucu aditö cuicu'a̧ nö̧ jö̧ ö̧mä̧
ujuturu re rö̧jö̧nä̧ topö ppä'äditö,― pä'inö mö̧ä̧ya̧ jä'omä.
23 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu Jesu pä'inö: ―Cua̧ 'cua̧ cu̧ huȩ nä̧rö̧ ö̧mä̧
päi'ö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . O'ca juiyönä jȩä̧cuä̧huä̧ a̧ 'cua̧ huȩnä̧rä̧tö̧rö̧mä̧.
San Marcos 9
38
24 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ mö̧ä̧ya̧ jä'o ajuähuipönö huopö pä'inö:
―Cha̧ 'cua̧ huȩnä̧rö̧sä̧ Chu̧ ru̧ hua̧ . Juhua'a yabonö cha̧ 'cua̧
chu̧ huȩnä̧ra̧ ppä'ädi ö.
25 Recuätö ö̧ja̧ ö̧ca̧ ca̧ cui̧'a̧ 'a̧ toomenä, Jesu ro̧ 'ȩ pö̧ pä'inö
isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ rö̧: ―Isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ , ucuocu juiya
pä'ö'inä, ä̧ju̧ cu̧ juiya pä'ö'inä jȩpö̧rö̧, ucuru hue'ösä mö̧ä̧ya̧ ö̧
rä'opächi. Pä'äji ta'anömä docuhuächärö.
26 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ mä̧ huopi'ö, pä'äji
ta'anö mö̧ä̧ya̧ juruhuächi'ö na̧ huä̧chip̧ ö̧nä̧ jȩpö̧, rä'opächinö,
mö̧ä̧ya̧ 'corupä'i'ätö jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ päi'önä. Korotömä pä'inätö:
―'Corupä'i'ö,― pä'ö. 27 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ Jesumä mö̧ä̧ya̧ u̧ mö̧ ö̧
'chu'ädö ärädinö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ärädomenä mö̧ä̧ya̧ jueönä ä̧rä̧mi̧'i̧nö̧.
28 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu isodenä do'ächinö. Katä pä 'ome ö
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧ jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧ Jesuru: ―¿Ujutumä dä̧bö̧
rä'epö cu juiyönä ja̧ 'a̧ ö̧ isoppa hua̧ su̧ ro̧ pa̧ rö̧mä̧?
29 Jahuätörö pä'inö: ―Ja̧ u̧ ju'otö isoppa huotö suropätömä,
Diorö amöcuädö u̧ cuȩ a̧ do̧ chö̧ ucuocuäcuähuänätä
rä'opächätö,― pä'inö Jesu.
Jesu 'corupäi'ä̧cuȩ pä'äji ta'anö jiähuinö huȩnȩ
30 Juhua'a
ö rä'opö, Galilea rȩjȩnä̧ 'cuä'opinätö. Ju̧ huȩnȩ
'cuä opa'a korotö u̧ huo̧ jua̧ pä'ocö piņ ö̧ Jesu, 31 u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧
pa̧ 'a̧ nö̧ u̧ huo̧ juȩta̧ 'a̧ ö̧: ―Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inömä pi̧jä̧ ö̧ja̧ rö̧ iyö
̧cuä̧cua̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ iyö cu o'ca'a yäjä̧u̧mä̧ cuä'ö cuä̧cua̧ .
Ja̧ 'hua̧ nö̧ cuä'ö cuäcu 'corupäi'a'anä'inä, huäbodäcuä mo̧ ro̧
päi'omenä o̧ ä̧chä̧cua̧ .
32 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ jahuätö huo̧ juä̧chi'̧ o̧ co̧ tö̧ pi̧nä̧tö̧ ja̧ 'hua̧ nö̧
jiäumä. Jä'epö'inä jä epa pä a'anä ye'ecuinätö.
39
San Marcos 9
Korotö ö'inä abonänö adihuä i̧sa̧ ¿di
jä̧cua̧ ja̧ pä'ö? pä'ä'chäcuähuinätödo
33 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ Capernaum ötahuiyära̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. Isodenä
ö̧ja̧ cuo̧ mȩnä̧, Jesu jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧u̧: ―¿Däje juäi pä'ä'chäcuäu
cucuocuäjätucuä ö, mä̧nä̧nä̧ ichömä?
34 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jäepä̧u̧ 'coruchi'ötä 'coruchi'inätö, mä̧nä̧nä̧ ichö
”¿di ja̧ pä'ö korotö ö'inä abonänö adihuä iş a̧ päi'önä ö̧jä̧cua̧ mä̧
ujutu u?” pä'ö pä ä'chäcuähuäja'a ö. 35 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧
pä̧mä̧dö̧, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ ru̧ huopo'ö pä'inö:
―Ya̧ tȩ ä'canä päi'a pä'ömä, röjinä päi'ö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . Ttu̧ mö̧huä̧ya̧
päi'önä ppä'ädötä ppädö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ o'ca toi'önärö,― pä'inö.
36 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'ö kä̧nö̧ Jesu ya̧ tȩ ji̧'qui̧cha̧ hua̧ rö̧ cä'epö rö nö
ä'ca jo̧ mȩ. Ji̧'qui̧cha̧ hua̧ rö̧ öjonä jappahui'ö päinä̧u̧: 37 ―Ya̧ tȩ
örö amöcuädö pa'anö huotörö eseumä, örötä eseu.
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ örö eseumä, örömä esehuocö. Ttörö hue'inörötä
eseu,― pä'inö Jesu.
Ujutu taboiyotöcö̧mä̧, jahuätömä
ujututäcu ji̧nä̧ ji̧yȩtȩ huotö päinö huȩnȩ
38 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ Juan pä'inö: ―Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ , ujutu topäjätöjä
ya̧ tȩrö̧ ucu cui̧mi̧nä̧ isoppa huotö suropätörö rä'epö icua'a.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩa̧'a̧ nä̧ ujutucu cue'ächocö ji̧yä̧u̧ “Jȩcu̧ 'ä̧'” pä'ö
ro̧ tȩpä̧jä̧cu̧ ,― pä'inö Juanmä.
39 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jiähuäcu Jesu pä'inö: ―Ro̧ cuȩ pä̧tu̧ cuä̧rö̧. Ya̧ tȩ
ö chi̧mi̧nä̧ ö̧ja̧ eru juäi jȩö̧ ö̧mä̧, koronö'inä suronämä
ucuocui̧yä̧cua̧ ö chötö'cömä.
40 Ujutu taboiyotöcömä, ujututäcu ji̧nä̧ ji̧yȩ tȩ huotö ja̧ 'a̧ .
41 Ya̧ tȩ mä̧ ucutu Cristo umöhuäyotö cu'ätucua'a jiy̧ ä̧cu̧ , ö
San Marcos 9
40
chi̧mi̧nä̧ ajiya ji̧'qui̧cha̧ nö̧tä̧ cuahuätucua pä'ö eseunu iyö ömä,
ja̧ u̧mä̧ iso päi'önä micuä ȩmä̧cua̧ .
Korotörö suronä jȩä̧cuä̧huä̧ huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
42 Ya̧ tȩ
pide ji̧'qui̧cha̧ hua̧ ta'anö huotörö örö a̧ 'cua̧
huȩnä̧rä̧tö̧rö̧ suronä jȩ a̧ pä'ö huȩ'ä̧rö̧rö̧mä̧, u̧ ru̧ pä̧'quȩnä̧
ido'qui rö̧o'qui ̧'ä̧dö̧ rö̧nip̧ ö̧ aje rö̧otonä täcuome päte'ö kä'ö
cu'a̧ nö̧ hua̧ . 43 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ cu̧ mö̧ suronä jȩcu̧ 'a̧ pä'ö hueö ömä,
'cui'ocu icui. Iso päi'önä cu̧ mö̧ to̧ mö̧rȩ ka̧ 'a̧ nä̧ ocurära̧ 'a̧ , yoröiso
beipocarära̧ 'a̧ cui̧'cha̧ 'a̧ ö̧'i̧nä̧ abonänö adihua'a kä̧cuä̧huä̧ i'co
cuȩma̧ pä'ö cu̧ mö̧ ji̧mö̧tȩtä̧ ka̧ 'a̧ nä̧'i̧nä̧. 44 Ju̧ huȩnȩmä̧,
̧mi̧yö̧ depänä cuätö'inä yoröiso 'corupä 'ocome. Ocurä'inä
yoröiso na̧ hui̧po̧ co̧ mȩ.g
45 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ cu̧ jä̧pö̧ suronä jȩ cu̧ 'a̧ pä'ö hueö ömä,
'cui'ocu icui. Iso päi'önä cu̧ jä̧pö̧ to̧ 'u̧ rȩ ka̧ 'a̧ nä̧ ocurära̧ 'a̧ ,
yoröiso beipocarära̧ 'a̧ ucuru kä'ö cua'a ö'inä abonänö
adihua'a kä̧cuä̧huä̧ i'co cuȩma̧ pä'ö cu̧ jä̧pö̧ ji'̧ u̧ tȩtä̧ ka̧ 'a̧ nä̧'i̧nä̧.
46 Ju̧ huȩ nȩ mä̧,
̧mi̧yö̧ depänä cuätö'inä yoröiso 'corupä 'ocome. Ocurä'inä
yoröiso na̧ hui̧po̧ co̧ mȩ.
47 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ cu'äre suronä jȩ cu̧ 'a̧ pä'ö hueö ömä, barocu
icui. Iso päi'önä cu'äre torere ka̧ 'a̧ nä̧, ucuru ocurära̧ 'a̧ kä'ö
cua'a ö'inä abonänö adihua'a Dio Ttu̧ ru̧ hua̧ päi'önä ö̧jo̧ mȩ
doächäcuähuänä cu'äre jiretetä ka̧ 'a̧ nä̧'i̧nä̧. 48 Ju̧ huȩnȩmä̧,
̧mi̧yö̧ depänä cuätö'inä yoröiso 'corupä 'ocome. Ocurä'inä
yoröiso na̧ hui̧po̧ co̧ mȩ.
49 'Cäruäböcu jȩ pö̧ nö̧ ȩ pa̧ 'a̧ jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ ocuränätä jä̧cua̧ 'a̧
o'ca toi'önä ö̧ja̧ rö. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Diorö iyähuämä o'ca juiyönä
g9:44 Isaías 66:24
41
San Marcos 9–10
'cäruäböcutä jȩpö̧ adicuäcua'a. 50 'Cäruäbömä adihua'a.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ 'cäruäbö ö̧nö̧ä̧ beipächö ömä, ¿ a̧ 'a̧ nö̧
nö̧ ȩpä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧ pä'äji ta'anömä? 'Cäruäbö u̧ ju̧ nä̧ra̧ 'a̧
jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ cua̧ mö̧nä̧tu̧ cu̧ nä̧ ku̧ nä̧rä̧tu̧ cui.̧ Roäcuähuä juiyönä ji̧nä̧
ji̧yȩtȩ eseu ka̧ cuä̧tu̧ cui̧ ucutumä,― pä'inö Jesu.
T recuarö jaroi'äcuähuä huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
1 Jesu
Capernaum ötahuiyä ö rä'opö, Judea rȩjȩra̧ 'a̧
Jordán aje ji̧jȩcu̧ nä̧ 'chi̧nö̧. Pä'äji ta'anö recuätö ö̧ja̧
ca̧ ca̧ cui̧pi̧nä̧tö̧ Jesu ö̧jo̧ mȩ. Ihueye jȩä̧'i̧jö̧'a̧ nö̧ huo̧ juȩ ̧nö̧
jahuätörö. 2 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ korotö fariseos huotö Jesuru tö'cönänö
ichi'ö, Jesu jäyä päö ömä suronä ucuocuarö pä'ö jä'epö
ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧: ―Ya̧ tȩ irecuarö jaroi'äcuähuänämä, hueähuä
huȩnȩ ö̧mä̧ ¿adihua'a tä̧ji̧? 3 Jahuätörö ädä nö: ―¿Moisésmä
a̧ 'a̧ nö̧ hueina'ajä̧ ö ucuturu?
4 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, jahuätö pä'inätö: ―Moisésmä pä'inö:
“Cuyäru isojä, recuarö jaro 'a pä'ö hueähuojä iyipö, recuarö
jaroi'äcuähuänämä adihua'a.”
5 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu päinä̧u̧: ―Ucutu cuami iso'quitucunä
cuhuarodätucua'a ö, ja̧ 'hua̧ nö̧ huȩyu̧ tu̧ iyinö Moisésmä ucuturu.
6 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ äcuomenä Dio o'ca juiyönä aditomenä, “ubocu,
isajucu adi nö.”h 7 “Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ya̧ tȩ jä'o ö'inä, ja̧ ju̧ u̧ 'iņ ä̧
'quȩip̧ ä̧chö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ , irecuacutä ji̧nä̧ yo̧ mȩtȩ ö̧ja̧ pä'ö. 8 Jahuätö
ta̧ ju̧ mä̧ ya̧ tȩtä̧ pä'i'ätö.”i Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ mä̧ jahuätö ta̧ ju̧ huotömä,
ta̧ ju̧ huocotö täcö. Ya̧ tȩtä̧ pä'i'ätö. 9 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Dio ji̧nä̧
ya̧ tȩtä̧ pä 'önä jȩiņ ä̧u̧ru̧ mä̧, pi̧jä̧ ö̧ja̧ i̧sa̧ 'quȩ'ȩpö̧ icu juiyö'a̧ nö̧
ja̧ 'a̧ ,― pä'inö Jesu.
10
h10:6 Génesis 1:27; 5:2
i10:8 Génesis 2:24
San Marcos 10
42
10 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a isodenä ö̧jo̧ mȩnä̧, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧ pä'äji
ta'anö jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧ ucuocuäji ötö'cö. 11 Jesu pä'inö
jahuätörö: ―Ya̧ tȩ irecuarö jaroi'ö ömä, karajuru ȩmö̧, suronä
jȩpö̧ äcuomenä irecuarö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩo̧mȩnä̧ Ö̧ä̧nä̧hua̧ Dio
hueinö jarodäcuähuä jȩpö̧ täcö. 12 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ yajute kirecuorö
järoji'ö ömä ka̧ ra̧ rö̧ ȩmö̧, jahuäju'inä Kö̧ä̧nä̧hua̧ Dio hueinö
jarodö, suronä jȩpä̧ju̧ ,― pä'inö Jesu.
Jesu ppo̧ 'ä̧tö̧rö̧ mȩ'i̧nö̧do
13 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ Jesu ö̧jo̧ mȩ i'cächinätö ppo̧ 'ä̧tö̧rö̧, Jesu
jahuätörö mȩa̧ pä'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ 'cächomenä, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧,
'cächö juiya pä'ö ro̧ 'ȩpi̧nä̧tö̧. 14 Jesu ja̧ 'hua̧ nö̧ ro̧ ȩpa̧ 'a̧
toomenä, ra̧ huä̧rö̧nä̧nö̧ pä'inö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ : ―Ppo̧ 'ä̧tö̧mä̧
huäinä ichätö örö. Ro̧ cuȩpä̧rä̧tu̧ cuä̧'. Dio Tu̧ ru̧ hua̧ päi'önä
kö̧ pä'ätömä, ppo̧ 'ä̧tö̧ jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ huotö. 15 Iso päi'önä pä'ösä
ucuturu, ji̧'qui̧cha̧ hua̧ “Chö̧ä̧nä̧hua̧ Diomä Chu̧ ru̧ hua̧ päi'önä kö̧”
eseunu päö'a̧ nö̧ pä'ocotömä, Dio umöhuäyotö päi'önä ko̧ co̧ tö̧
äcuotö yoröiso.
16 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'ö cä'ädö ppo̧ 'ä̧tö̧rö̧ öjonä jappahui'ö, u̧ mö̧nä̧
mȩ'ö̧, Diorö ucuocuinö Dio jahuätörö ppäda pä'ö.
Järe ru̧ hua̧ mä̧ Jesuru ucuocuinödo
17 Jesu
juhua'a ö rä'opö i̧'cho̧ mȩnä̧, ya̧ tȩ jopö ichi'ö, Jesu
ä'ca jo̧ mȩ ihue'quiyunä kä̧mä̧dö̧, jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧: ―Adihuä
Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ , kä̧cuä̧huä̧ i'co chu̧ ju̧ nä̧ra̧ pä'ö, ¿ a̧ 'a̧ nö̧
jȩchä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧?
18 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu Jesu ja̧ u̧ru̧ ädä nö: ―¿Dä̧bö̧ örö
päcuhuäjä ö adihuä iş a̧ pä'ö? Ka̧ ra̧ adihuä i̧sa̧ mä̧ yoröiso toa'a.
Ya̧ tȩtä̧ Diotä adihuä i̧sa̧ mä̧. 19 Ucumä hueähuä huȩnȩ huo̧ jua̧ jä̧.
43
San Marcos 10
“Cuirecua pocojucu'inä, cuirecuo pocöcu'inä suripächö suronä
jȩcu̧ 'ä̧tu̧ cuä̧'. Ka̧ ra̧ rö̧'i̧nä̧ cuä'ö cuicuätucuä'. Cu̧ nä̧u̧cuä̧tu̧ cuä̧'.
Ka̧ ra̧ rö̧ yapareu huȩnȩtö̧ päcuhuätucuä' korotörö. Yapareu
jȩpö̧ 'chocuhuipätucuä' korotörö. Cuä'orö'inä, cua̧ ju̧ ru̧ 'i̧nä̧
ucuotätucui.”j päa'amä huo̧ jua̧ jä̧.
20 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ mö̧ä̧ya̧ mä̧ pä'inö: ―Huo̧ juȩ cuä̧ I̧sa̧ , pi̧yȩ mä̧
cha̧ 'u̧ cuä̧i ̧ päi'önä o'ca juiyönä jȩpä̧'i̧jö̧sä̧.
21 Jesu ja̧ u̧ru̧ toomenä “ucuru rö̧ȩnä̧ repe'ösä” pä'ö amöcuädö
kä̧nö̧, päinäcu: ―Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ jiy̧ ȩtȩmä̧ jȩpo̧ cö̧jä̧. Cuiäre
o'ca juiyönä cu̧ ju̧ nä̧rö̧mä̧ iyö icuäji. Ja̧ u̧ iyö icu cuȩmö̧mä̧,
usurä isotörö cuiyaja. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧, mo̧ ro̧ jä̧ra̧ 'a̧ ö̧ adihuä
juäi cu̧ ju̧ nä̧rä̧cua̧ jä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ usurä isotörö iyipö, dau isodä
'corupäcui'äcuodä cä'ecu cu̧ huȩnä̧hua̧ öcu cuichaja.
22 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ä̧ju̧ cuo̧ mȩ nä̧, esehuoca'a a̧ 'cua̧ a̧ 'ȩ cuä̧ya̧ i̧hui̧nö̧,
järe rö̧ȩnä̧ u̧ ju̧ nä̧ra̧ 'a̧ ö̧.
23 Jesu kärächi'ö topö, u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ru̧ pä'inö: ―Yoröisotä
'quiya'a järe ruhuotö Dio hueome doächäcuähuänä.
24 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ ye'önänö to̧ pä̧rö̧ ka̧ cuin
̧ ä̧tö̧
i̧huȩnȩ ä̧ju̧ cu̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ Jesu pä'äji ta'anö pä'inö
jahuätörö: ―Chi̧ ̧mö̧, järe a̧ 'cua̧ huȩnä̧rä̧tö̧mä̧ Dio hueome
doächäcuähuänä juiyo 'quiya'a. 25 Iso päi'önä järe ruhuotö Dio
hueome do ächa pä'ömä, camello pä̧rä̧ta̧ ri̧ kada'ca isäjunä
'cuäo'a pä'ö jȩo̧mȩ ö̧'i̧nä̧ abonänö 'quiya'a.
26 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ä̧ju̧ cu̧ , u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧mä̧ juiyo ye'ö nö̧'ä̧chö̧ to̧ pä̧rin
̧ ä̧tö̧.
Ttamönä jä'ecuinätö: ―Ja̧ u̧ u̧ mä̧, ¿dijä̧ ö̧ ö̧jip̧ ö̧'a̧ nö̧ hua̧ mä̧?
27 Jesu jahuätörö topö pä'inö: ―Pi̧jä̧ ö̧ja̧ mä̧ jitötä a̧ mö̧nä̧
jȩpä̧cuä̧u̧ icu yoröiso ö̧ji̧pö̧ juiyö'anö huotö. Ya̧ tȩtä̧ Diotä
j10:19 Éxodo 20:12-16; Deuteronomio 5:16-20
San Marcos 10
44
ja̧ 'hua̧ nö̧ ö̧ji̧pö̧nä̧ jȩö̧'a̧ nö̧ hua̧ mä̧. Diomä ihueye o'ca juiyönä
jȩö̧'a̧ nö̧ hua̧ .
28 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Pedro pä'inö: ―Chu̧ ru̧ hua̧ , topi ujutumä o'ca
juiyönä tu̧ ju̧ nä̧rö̧mä̧ täcö jaropi'inätöjä. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jaropi'ö ucucu
ichinätöjä.
29,30 Jesu ädä nö: ―Iso päi'önä pä'ösä ucuturu, ya̧ tȩ
ojusode'inä, ö̧jä̧hua̧ tö̧rö̧'i̧nä̧, jä'orö'inä, ja̧ ju̧ ru̧ 'i̧nä̧, irecuarö'inä,
i̧ ̧mö̧rö̧'i̧nä̧, idepiyu'inä jaroi'ö ömä, örö amöcuädö, adihuä
huȩnȩ'i̧nä̧ amöcuädö jaroi'ö ömä, o'ca juiyönä ojusode'inä,
ö̧jä̧hua̧ tö̧rö̧'i̧nä̧, ja̧ ju̧ tu̧ ru̧ 'i̧nä̧, i̧ ̧mö̧rö̧'i̧nä̧, idepiyu'inä, ciennö
jo̧ mȩnä̧ ȩmä̧cua̧ ja̧ u̧ juäi ji̧yȩtȩ jaroinö juäimä. Ja̧ u̧mä̧ pi̧jä̧nä̧tä̧
ö̧jo̧ mȩnä̧ ȩmä̧cuȩ. Churutä suronä ubara u epome kä̧nö̧tä̧
ȩmä̧cuȩ ja̧ u̧ juäimä. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ko̧ ro̧ jä̧ ö̧mä̧, jitä i̧chä̧cuä̧jä̧ ö̧mä̧
kä̧cuä̧huä̧ i'co'inä ȩmä̧cua̧ . 31 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ recuätömä jitä ä'canä
pä'i'ätömä, yodojimä röjinä pä 'äcuotö. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ recuätömä
jitä röjinä pä'i'ätömä, yodoji ä'canä pä 'äcuotö,― pä'ö
huo̧ juȩ ̧nö̧ Jesumä.
Jesu 'corupäi'ä̧cuȩ huȩnȩ pä'äji ta'anö huo̧ juȩ ̧nö̧do
32 Jesu
Jerusalén ötahuiyära̧ 'a̧ mä̧nä̧nä̧ i̧'cho̧ mȩnä̧, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧
ä'canä 'chi̧nö̧. U̧ huo̧ juȩtä̧u̧mä̧ ye'ecu nö̧'ä̧chö̧ to̧ pä̧ri̧nä̧tö̧. Jesu
o'ca'anä 'chä̧nö̧, ye'ecuä'chinätö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ ,
̧ i̧cu̧ nä̧ ̧'cha̧ pä'ö o'ipinö Jesu.
ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ ru̧ , im
Churutä 'cuäopä̧cuȩ huȩnȩ ji'ähuinö jahuätörö. 33 Päinä̧u̧:
―Ä̧ju̧ cuä̧tu̧ cui̧ ö̧. Jerusalén ötahuiyära̧ 'a̧ 'chä̧tö̧jä̧ jitämä.
Juhua'a ömä Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inörö iyö cuäcuotö sacerdotes
uruhuotö'inä, hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧ umönä päi'önä.
Jahuätömä “cuä'ö cu'anö hua̧ pidemä” pä'ö ucuocuäcuotö.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ucuocu juhua'a yabo korotörö, judíos huocotörö, iyö
45
San Marcos 10
ç uä̧cua̧ . 34 Jahuätömä ya̧ 'ä̧huä̧'chö̧, cuäcuäpö, sure äcuotö
ja̧ u̧ru̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧ cä'ädö cuä'ö ̧cuä̧cua̧ . Ja̧ hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧
huäbodäcuä mo̧ ro̧ päi'omenä, pä'äji ta̧ 'a̧ nö̧ o̧ ä̧chä̧cua̧ ,― pä'inö.
Jacobonö, Juannö jä epinö huȩnȩ
35 Ja̧ 'hua̧ nö̧
päji o'ca'a Jacobonö, Juannö, Zebedeo i̧ ̧mö̧,
Jesu ö̧jo̧ mȩ tö'cönänö ichi'ö pä'inätö: ―Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ , ujutu
jätepömä cuiyatö pä'ätöjä.
36 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä omenä, chutä jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧u̧: ―¿Däje jȩ cha̧
päcuhuätucuä ö?
37 Jahuätö pä'inätö: ―Ucu cuhuadihuänä huecuhuome ya̧ tȩ
cu̧ huo̧ jua̧ 'a̧ nä̧, ka̧ ra̧ mä̧ cu'ohuenä tö̧'ä̧mä̧da̧ pä'ö huecuhuatö
pä'ätöjä.
38 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu pä'inö jahuätörö: ―Jäcuepätucumä
yoröiso jerupätöjä. ¿Ucutu'inä reoya 'cudädi'ö ta̧ 'a̧ nö̧
'cucuhuädi'ätucu'a̧ nö̧ huotöjä tä̧ji̧? ¿Ttö chu'utächi'ö ta̧ 'a̧ nö̧
cu'utächi'ätucu'a̧ nö̧ huotöjä tä̧ji̧ ucutumä?
39 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, ädä nätö: ―A̧ 'a̧ , jȩ tö̧'a̧ nö̧ huotöjä.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä äcu jahuätörö pä'inö: ―Ucutumä iso päi'önä
ö 'cudädi'ö ta̧ 'a̧ nö̧ 'cucuhuädi'äcuotöjä. Chu'utächi'ö ta̧ 'a̧ nö̧
cu'utächi'äcuotöjä. 40 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ka̧ ra̧ chu̧ huo̧ jua̧ 'a̧ nä̧,
ka̧ ra̧ chö'ohuenä ö̧'ä̧mä̧da̧ pä'ömä, ö hueda pä'ömäcö.
Juhua'amä täcö jo̧ mȩnö̧ jȩpö̧ ku̧ nä̧hua̧ 'a̧ . Dio huea päinä̧u̧tä̧
ö̧'ä̧mä̧dä̧cuo̧ tö̧.
41 Korotö u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧mä̧ to̧ mö̧rȩ ruhuä ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'a
ä̧ju̧ cuo̧ mȩnä̧, Jacobonörö, Juannörö ra̧ huä̧ri̧nä̧tö̧. 42 Jesu
jahuätörö huopo'ö pä'inö: ―Ucutu huo̧ juä̧tö̧jä̧, korotö ö̧ja̧
ji̧nä̧ isocu uruhuotömä pä̧iç u̧ nä̧ hue'ä̧rä̧tö̧ umöhuäyotörö.
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ umöhuäyotö ppeye ruhuotö'inä, juhua'a yabo
San Marcos 10
46
pä̧iç u̧ nä̧ hue'ä̧rä̧tö̧ ö̧ja̧ rö̧. 43 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jo̧ ca̧ 'a̧ jä̧cua̧ 'a̧ ucutu umä.
Ucutu u ya̧ tȩ ucuo i̧sa̧ ö̧ja̧ päö ömä, cu̧ mu̧ huä̧ya̧ tu̧ cu̧ tä̧ pä'i'ö
ucuturu ppädö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 44 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ya̧ tȩ ucutu u ä'canä
ru̧ hua̧ päi'önä huea pä'ömä, u̧ mö̧huä̧ya̧ jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧tä̧ ö̧jö̧'a̧ nö̧
hua̧ ucuturumä. 45 Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inö'inä korotö ppä ädarö
pä'ö ichocö pi̧nö̧. Ja̧ u̧mä̧ ö̧ja̧ rö̧tä̧ ppäda pä'ö ichinö. Ja̧ u̧mä̧
chutä a̧ 'cua̧ rö̧ iyäu, 'corupäi'a pä'ö ichinö, recuätö suronä jȩ ö̧
'chu̧ huä̧ro̧ mȩ ö̧ ejächi'ö micuä päi'önä,― pä'inö Jesu.
Jesu Bar meorö aditö icuinö huȩnȩ
46 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jericó ötahuiyära̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. Jesu juhua'a ö
räopächomenä, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧'i̧nä̧, korotö'inä recuätö 'chi̧nä̧tö̧
ja̧ u̧cu̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ̧'cho̧ mȩnä̧ ya̧ tȩ ä̧to̧ ca̧ , Bar meo pä'ö mi̧cua̧ ,
Timeo i̧ ̧, micuä juiyönä yarö pä'ö mä̧nä̧ jäyä jä'epä̧rö̧ pi̧nö̧.
47 Jesu Nazaret i̧sa̧ tö'cönä 'cuäopa'a ä̧ju̧ cu̧ , huopinö: ―¡Jesu,
David I̧ ̧, re rö̧jö̧nä̧ topi ö!
48 Ja̧ 'hua̧ nö̧ huoi̧yä̧u̧ recuätö ö'coruchi'a pä'ö ro̧ 'ȩ pi̧nä̧tö̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ro̧ ȩpa̧ 'a̧ nä̧ ji̧nä̧ isocu pä̧iç u̧ nä̧ huopinö: ―David I̧ ̧, re
rö̧jö̧nä̧ topi ö.
49 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Jesu kä̧mä̧dö̧, pä'inö: ―Ji'ähuätucuirö ichi'a.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ä̧to̧ ca̧ rö̧ huopinätö icha pä'ö. Pä'inätö: ―Esehui.
Ä̧rä̧mi̧'i̧. Ucuru huopö.
50 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ huäme i̧sä̧ta̧ ko̧ 'ä̧dä̧cuä̧u̧ icu,
tö'önö ä̧rä̧mi̧'ö̧, Jesu ö̧jo̧ mȩ 'chä̧hui̧'i̧nö̧. 51 Jesu jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧cu̧ :
―¿Däje jȩcha̧ cu̧ päcuhuä ö? Ä̧to̧ ca̧ mä̧ ädä nö: ―Huo̧ juȩcuä̧
I̧sa̧ , chö'äre tochönä jȩcu̧ 'a̧ ö̧ pä'ösä.
52 Jesu pä'inö ja̧ u̧ru̧ : ―Cui̧'chö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ täcö. Cua̧ 'cua̧
cu̧ huȩnä̧ra̧ 'a̧ ö̧, pi̧'ä̧ji̧jä̧. Yotäcu ja̧ u̧ ätocäjimä adiu topinö. Jesucu
mä̧nä̧nä̧ 'chi̧nö̧.
47
San Marcos 11
Jesu Jerusalénra̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nö̧do
1 Jerusalén
ötahuiyä tö'cö jo̧ mȩ ̧'chi̧'o̧ mȩnä̧, Be agé
ötahuiyä'inä, Betania ötahuiyä'inä tö'cö kähuä,
Olivos inähuä kada'ca jo̧ mȩ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. Juhua'a ö Jesu
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ u̧ ta̧ ju̧ ru̧ hue'inö. 2 Pä'inö: ―Pätecuänö ötahuiyära̧ 'a̧
tätucui. Pä'ötä cui̧'chi̧'ä̧tu̧ cuo̧ mȩnä̧, ya̧ tȩ mörörö, ö̧ja̧
ji̧nä̧ ö̧huä̧mä̧do̧ co̧ cu̧ ru̧ , ̧ä̧dä̧cuä̧hua̧ ö̧ja̧ 'a̧ tocu'äcuotöjä.
Ejädi'ö pocu cui'cächätucuaröja. 3 Korotö ucuturu ”¿dä̧bö̧
jȩcu̧ 'ä̧tu̧ cuä̧ ö̧?” jä epö ömä, jicuhuähuätucuaja: “Tu̧ ru̧ hua̧ rö̧
recuä rö̧ji̧yä̧u̧ tȩpä̧cu̧ , pä'ö. Pä'äji ta'anö pocutä huȩä̧cua̧ .”
päcuhuätucuaja,― päinä̧u̧.
4 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ , 'chä̧nö̧ to omenä, ya̧ tȩ mörörö äpate tö'cönänö
jo̧ mȩ, mä̧nä̧ jäyä ̧ä̧dä̧cuä̧hua̧ ö̧ja̧ 'a̧ topinätö. 'Chä̧hui'̧ ö̧ ejädinätö.
5 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ejäda'a topö, ju̧ huȩ nȩ ka̧ cuä̧tö̧ ö̧ korotömä
pä'inätö: ―¿Däje jȩcu̧ 'ä̧tu̧ cuä̧? ¿Dä̧bö̧ cuejädätucuä mörörö?
6 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jä epä̧u̧ Jesu hueäji ta'anö ädä nätö. Ttädätomenä,
mörörö ȩpa̧ 'a̧ nä̧ ja̧ 'a̧ tä̧ topinätö. 7 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ mörörö
ȩpö̧ iyinätö Jesuru. Ttö̧'ca̧ tä̧huä̧ ̧yu̧ cä'epö hueninätö burro
abonä. Ja̧ 'hua̧ nö̧ u̧ huȩnä̧ji ̧ o'ca'a Jesu 'cha'ächi'ö huä̧mä̧di̧nö̧.
8 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ recuätö ö̧ja̧ ö̧'ca̧ tä̧huä̧ ̧yu̧ mä̧nä̧nä̧ ppä'ö
rö nätö. Korotömä ojiyä 'cui'ö i̧huä̧ji̧ i'cächö mä̧nä̧nä̧ rö nätö.
9 Korotömä ä'canä 'chä̧tö̧'i̧nä̧, o'ca'anä 'chä̧tö̧'i̧nä̧ huopinätö:
―¡Eseäcuähuätucui! Tu̧ ru̧ hua̧ Dio i̧mi̧nä̧ ichömä Dio
ppädäcuähuänä adiunä ö̧jä̧cua̧ .k 10 Tä'o Davidminä ruhuo
̧ i̧nä̧ hueomenä, täcö
hueinö o'comenä pä̧ro̧ cua̧ Tu̧ ru̧ hua̧ Dio im
adihuäcua'a. ¡Diorö eseäcuähuätucui!― pä'ö huopinätö.
11
k11:9 Salmo 118:26
San Marcos 11
48
11 Ja̧ 'hua̧ nö̧
huo a'anä Jesu 'chä̧hui̧'i̧nö̧ Jerusalén ötahuiyära̧ 'a̧ .
Dio ö̧jode 'quiyodenä'inä do'ächinö. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ o'ca juiyönä
toäji o'ca'a, täcö ni̧pä̧cha̧ 'a̧ ö̧, Betania ötahuiyära̧ 'a̧ 'chi̧nö̧
ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ u̧ huo̧ juȩtä̧u̧cu̧ .
Higuera huȩjo̧ co̧ i ̧ ucuocuinödo
12 Ja̧ u̧nu̧
o'comenä mo̧ ro̧ , Betania ötahuiyä ö rä'opätö'cotö,
̧'cho̧ mȩnä̧, Jesu ucua ppäi rö̧jä̧chi̧'i̧nä̧cu̧ . 13 Mä̧nä̧ ö̧
otomenänö ka̧ 'a̧ topinö dau, higuera pä'ö micuäi, ojiyä
ppöröhuäi. U̧ huä̧ju̧ huȩja̧ pä'ö topö 'chiņ ö̧. 'Chä̧hui̧'ö̧ toomenä,
ojiyätä ji̧na̧ 'a̧ , u̧ huä̧ju̧ huȩjo̧ cö̧ pä̧nä̧ ja̧ 'a̧ ö̧. 14 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧yä̧cu̧
Jesu päinäi: ―Jitämä ya̧ tȩ'i̧nä̧ ucuocoi jä̧cuä̧ij̧ ä̧ cu̧ huä̧ju̧ mä̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'amä, u̧ huo̧ juȩtä̧u̧'i̧nä̧ ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧.
Dio ö̧jode 'quiyode ö ya'opö icuinödo suronä jȩpä̧tö̧rö̧
15 Jerusalén
ötahuiyära̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. Jesu Dio ö̧jode
'quiyodenä do'ächi'ö, juhuode jacuä pȩjä̧tö̧rö̧ ya'opö icuinö.
O'ca toi'önä ȩmä̧'i̧jä̧tö̧rö̧'i̧nä̧, iyä'ijätörö'inä ya'opö icuinö. Pärätä
päroäcuähuä isotö öäre mesa odiyä'inä ä̧ppä̧tȩ'ö̧ icuinö.
U̧ nu̧ cu̧ tu̧ ru̧ iyä'ijätö öäre päcuähuä odiyä'inä ä̧ppä̧tȩ'ö̧ icuinö.
16 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Dio ö̧jode 'quiyodenä rä̧'ȩ pä̧rö̧ icu, do'ädä̧rö̧
jȩ a̧ pä'ocö pinö koro juäimä. 17 Jahuätörö huo̧ juȩtö̧ pä'inö:
―¿Huȩyu̧ cuä̧ Huȩnȩ pa̧ 'a̧ nö̧ päoca'a tä̧ji̧?: “Ttö chojusodemä
o'ca toi'önä ö̧ja̧ Ttö̧ä̧nä̧hua̧ rö̧ ucuocuode, pä äcuode.”l
¿päoca'a tä̧ji̧? Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'anä ucutumä nä̧u̧cuä̧rä̧cuä̧huä̧ isotö
ödajahuächorä idoräm jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧tä̧ juo'epinätöjä.
18 Sacerdotes uruhuotö'inä, hueähuä huȩ nȩ huo̧ juȩ tä̧tö̧'i̧nä̧
ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧ ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'amä. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ä̧ju̧ cu̧ ra̧ huä̧rip̧ ö̧ usinätö
l11:17 Isaías 56:7
m11:17 Jeremías 7:11
49
San Marcos 11
“tȩnȩnä̧ pä'ö cuä'ö cuäcua'a ja̧ pä'ö”. Jahuätömä Jesuru
ye'ecuinätö, o'ca toi'önä ö̧ja̧ Jesu u̧ huo̧ juȩta̧ 'a̧ ä̧ju̧ cu̧ eseunu
nö̧'ä̧chö̧ to̧ ä̧ra̧ 'a̧ ö̧. 19 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩä̧ji̧ o'ca'a ni̧pä̧ro̧ mȩ, Jesu
ötahuiyä ö rä'opächö 'chi̧nö̧.
Higuera huȩjo̧ co̧ i ̧ huȩnȩ
20 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ mo̧ ro̧ juhuomenä, mä̧nä̧nä̧ ppa̧ ä̧cho̧ mȩnä̧,
Jesu ucuocuäjäi, higuera dau, kada'cai ö kä̧mä̧dö̧ jo'ö icuäja'a
topinätö. 21 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧yä̧cu̧ Pedro amöcuädi'ö, Jesuru pä'inö:
―Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ topi. Dau cu̧ ra̧ huä̧rä̧jäimä täcö hua'ö icuäja'a.
22 Jesu ädätö pä'inö jahuätörö: ―Diorötä cua̧ 'cua̧ huȩ nä̧rä̧tu̧ cui.̧
23 Iso päi'önä pä'ösä ucuturu. Ya̧ tȩ “ji'caja möä'ca pporächi'ö
aje rö̧oto jacuä ma̧ 'ä̧chi”̧ , päö ömä, jarodäcuähuä juiyönä,
ami iso'quinä “iso päi'önä 'cuäopäcua'a” pä'ö esetö päö ömä,
päji ta̧ 'a̧ nö̧tä̧ 'cuäopö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 24 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ pä'ösä
ucuturu, o'ca juiyönä Diorö jäcuepätucumä, “jätepömä iso
päi'önä tȩmä̧cua̧ 'a̧ tä̧ ja̧ 'a̧ ” pä'ö amöcuädö cuesetätucu umä,
cuȩmä̧cuo̧ tö̧jä̧. 25 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Diorö cucuocuätucuomenä,
cua̧ hua̧ ru̧ hua̧ rö̧ suronä cuamöcuädätucuä'ijö kö̧ ö̧mä̧,
unichi'ätucuirö, Cuä'otucu mo̧ ro̧ jä̧nä̧ kö̧'i̧nä̧ ucutu suronä
jȩcu̧ 'ä̧tu̧ cu̧ unichi'äcua'a̧ nö̧. 26 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ cua̧ hua̧ ru̧ hua̧ rö̧
suronä cuamöcuädätucuä'ijö cunichi'ätucuoca'a jö̧ ö̧mä̧,
Cuä'otucu mo̧ ro̧ jä̧nä̧ kö̧'i̧nä̧ unichi'ocö jä̧cua̧ ucutu suronä
jȩcu̧ 'ä̧tu̧ cu̧ mä̧,― pä'inö Jesu.
Jesuru hueinö huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
27 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jerusalén ötahuiyära̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. Ju̧ huȩnȩ
'chä̧hui̧'ö̧, Jesu Dio ö̧jode 'quiyode jacuä cueächomenä,
sacerdotes uruhuotö'inä, hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩtä̧tö̧'iņ ä̧,
San Marcos 11 –12
50
judíos ö̧ja̧ ö̧ tä̧mö̧ ucuo isotö'inä Jesu ö̧jo̧ mȩ ichi'ö, 28 jä'epö
ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧: ―¿Pa̧ 'a̧ nö̧ jȩcu̧ 'u̧ mä̧ di hueinäcu jȩcu̧ 'ä̧ ö̧?
29 Jesu ädä nä̧u̧: ―Ttö'inä ji̧yȩ tȩ jä'epö ä̧ju̧ cu̧ sä̧ ucuturu.
Cuädätätucu umä, ö'inä ji̧dä̧huä̧cua̧ sä̧ örö hue'inörö. 30 ¿Di
hueinä ö Juanrö ajiyanä u'utäde'a pä'ömä? ¿Pij̧ ä̧ ö̧ja̧ cö̧?
¿Diocö̧? Ädätätucui ö.
31 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jäepomenä, jitötä amönä pä'ä'chäcuähuinätö:
―Diotä hueinäcu pätö ömä, ujuturutä pä̧cua̧ a̧ 'cua̧ ra̧ 'a̧ :
”¿Ja̧ 'hua̧ nö̧ jö̧ ö̧mä̧ dä̧bö̧ iso päi'önä ja̧ 'a̧ pä'ö cuesetätucuoca'a
ji̧na̧ 'a̧ jä̧ ö̧ ja̧ u̧ jiäumä?” päö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 32 Pi̧jä̧ ö̧ja̧ tä̧ huȩ'ä̧hua̧
pi̧nö̧, pätö ö'inä ö̧ja̧ ca̧ ca̧ cui̧pä̧jä̧tö̧mä̧ ö̧ra̧ huä̧rö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧
ujuturu― pä'inätö.
Ttö̧ja̧ rö̧mä̧ ye'ecuinätö, o'ca toi'önä ju̧ huȩnȩ ka̧ cuä̧tö̧, “Juanmä
Dio huȩ'ä̧hua̧ pi̧nö̧” pä'ö amöcuäda'a ö. 33 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧
Jesuru pä'inätö: ―Ujutumä jerupätöjä.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä yäcu, Jesu ädä nä̧u̧: ―Ja̧ 'hua̧ nö̧ jö̧ ö̧mä̧ ö'inä
ji'ähuocösä pa̧ 'a̧ nö̧ jȩcha̧ pä'ö hue'inörömä.
Pä a adicuä ö̧ja̧ suronä jȩ ̧nö̧ huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
1 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jesu koro juäi jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ jö̧ huȩnȩ ucuocu
pä'inö: ―Ya̧ tȩ uva pä a ku̧ ni̧nö̧. U̧ ju̧ nä̧ji̧ o'ca'a, jäyänä
o'epö adi nö i̧so̧ ca̧ . Inähuä reju'inä ppa'inö uva ya̧ ä̧cuo̧ mȩ
isoya päi'önä. Ttö̧nä̧u̧cua̧ 'a̧ cu̧ pä'ö to̧ pä̧rö̧ pä̧cuä̧huo̧ mȩ, adita
pä'ö'inä ju'toju i̧sä̧cä̧ ärädinö, ya̧ tȩ ju̧ huä̧cä̧ ju'tä huä̧nö̧ to̧ ä̧ra̧
pä'ö ö'ä a. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a pä a adicuä ö̧ja̧ rö̧ hue'ipinö, kara'atä
'chä̧nö̧ pä a micuä ö ju'tome yarö pä'ö. 2 Uvamä täcö
'qui'ächö jo̧ mȩ päi'omenä, pä a ru̧ hua̧ u̧ mö̧huä̧ya̧ ya̧ tȩrö̧
hue'inö, u̧ cuȩ uva ȩmä̧ji̧ya̧ rö̧ pä'ö, pä a adicuä ö̧ja̧ rö̧ jä'epö.
3 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ yotä i̧'chi̧'o̧ mȩ nä̧, adicuä ö̧ja̧ ja̧ u̧ru̧ 'chu'ädö
12
51
San Marcos 12
cuäcuäpinätö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ yoröiso jui'̧ a̧ tä̧ ppa̧ huä̧cha̧ pä'ö
hue näcu. 4 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a pä a ru̧ hua̧ ka̧ ra̧ u̧ mö̧huä̧ya̧ rö̧ hue'inö.
Ja̧ u̧ru̧ mä̧ ido'quinä icuäu, unä'inä toe'önä icuäu, ucuotäcuähuä
juiyönä pä'ä'chö ppa̧ 'ä̧dö̧ cuinäcu. 5 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧'i̧nä̧
ji̧nä̧ pä a ru̧ hua̧ ka̧ ra̧ u̧ mö̧huä̧ya̧ rö̧ hue'inö. Ja̧ u̧mä̧ cuä'ö
cuinäcu. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a korotörö'inä recuätörö hue'inö. Ja̧ 'hua̧ nö̧
hueä̧u̧ru̧ mä̧ korotörömä cuäcuäpötä cuäcuäpinätö. Korotörömä
cuä'äu icuinätö.
6 Röjinämä täcö pä a ru̧ hua̧ i̧ ̧tä̧ ki̧'i̧nö̧. Ja̧ u̧ru̧ rö̧ȩnä̧ repe'inö.
Ja̧ u̧tä̧ ö̧ji̧pi̧yä̧cu̧ ja̧ u̧ru̧ 'i̧nä̧ hue'inö. Amöcuädinö: Ttötä chi ̧ ̧
ja̧ 'a̧ ö̧ ucuotäcuotö a̧ 'cua̧ ra̧ 'a̧ pä'ö. 7 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ pä a
adicuä ö̧ja̧ ru̧ hua̧ i̧ ̧rö̧ topö amönä pä'ähuinätö: “Pidetä
o'ca juiyönä pä a ru̧ hua̧ pä̧i'̧ ä̧cua̧ mä̧. Cuä'ö cuarö, ujututä
pä a ruhuotö pä 'äcua'a̧ nö̧.” 8 Ja̧ 'hua̧ nö̧ amöcuädö, ja̧ u̧ru̧
'chu'ädö cuä'ö icuinätö. Cuä'ö icuäjätö'cotö, pä a jäyäcu do'opö
cuinäcu,― pä'ö huo̧ juȩ ̧nö̧ Jesu.
9 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧: ―¿Tta̧ 'a̧ nö̧ jȩ ö̧'a̧ nö̧ jä̧ ö̧
pä a u̧ ru̧ hua̧ mä̧? Pä a u̧ ru̧ hua̧ mä̧ ichi'ö, jahuätö adicuä ö̧ja̧ rö̧
cuä'äu icu, korotörötä iyö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ .
10 ¿Huȩ yu̧ cuä̧ Huȩ nȩ ucuocuocotö pä'ijätöjä tä̧ji?̧ Pa̧ 'a̧ nö̧ päa'a:
Isode adicuä ö̧ja̧ öjö'coco'qui jiņ o̧ 'qui̧mä̧, isode ö̧yö̧'ca̧ ri̧, ji̧nä̧
isocu 'quiyönä 'chu̧ huä̧ro̧ 'qui̧, jueipo'qui päi'ino'qui jitämä.
11 Pi̧yȩmä̧ Tu̧ ru̧ hua̧ Diotä jȩin
̧ ö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩiņ ö̧mä̧ ujutu yoröiso
eseunu topätöjä.―n
12 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päiyä̧u̧ Jesuru cärenä öta pä'inätö. Ja̧ u̧ koro juäi
jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ jö̧ huȩnȩ ucuocuäjimä, huo̧ juä̧chi'̧ i̧nä̧tö̧ ―ujuturutä
ucuocua'a― pä'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ö̧ja̧ rö̧ ye ecua'a ö, jȩpo̧ co̧ tö̧
n12:11 Salmo 118:22-23
San Marcos 12
52
pi̧nä̧tö̧ Jesuru. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ye'ecu Jesuru jaropi'ö rä'opächö
'chi̧nä̧tö̧.
Ru̧ hua̧ öäre pärätä iyähuä huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
13 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ mä̧ yotöte fariseos huotö ö'inä, Herodes
umöhyäyotö ö'inä hue'inätö Jesu ucuocu huȩnȩ ä̧ju̧ cuä̧ra̧ pä'ö
jäyä päö ömä ―täcö suronä pä'ö―, pä'ö Jesuru ucuocua pä'ö.
14 Jahuätö ichi'ö jä epinäcu: ―Huo̧ juȩ cuä̧ I̧sa̧ , ujutu huo̧ juä̧tö̧jä̧
ucumä iso päi'önä jö̧tä̧ cucuocuä'ija'amä. Pij̧ ä̧ ö̧ja̧ rö̧mä̧
ä'cuoyäcuähuocöjä. “Pa̧ 'a̧ nö̧ chu̧ huo̧ juȩto̧ mȩnä̧ ö̧ja̧ ja̧ 'hua̧ nö̧
i̧mi̧cu̧ nä̧ pä ä'chäcua̧ sä̧” pä'ö ä'cuoyäcuähuä juiyönä huo̧ juȩtö̧jä̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ cu̧ huo̧ juȩto̧ mȩnä̧ Diorö amöcuädö kä̧cuä̧huä̧ jueönä
huo̧ juȩtö̧jä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ mä̧ ucumä ¿ a̧ 'a̧ nö̧ päcuhuä ö?
Romanos ö̧ja̧ u̧ ru̧ hua̧ rö̧ pärätä mitähuänä, ¿adihua'a tä̧ji?̧
¿Timitö'a̧ nö̧cö̧? ¿Timitö juiyö'a̧ nö̧cö̧?―
15 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä a'a ä̧ju̧ cu̧ , Jesu huo̧ jui̧nö̧ yapareu jȩ a̧ 'a̧ mä̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ pä'inö: ―¿Dä̧bö̧ örö ka̧ cuä̧mö̧ topö
jäcuepätucuä ö? Ji̧bi̧tȩ pärätä̧bi̧ i'cächätucui tocha.―
16 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, ji̧bi̧tȩ pärätäbi̧ yinäcu. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧
pärätä̧bi̧ topö, Jesu jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧: ―¿Di a̧ 'cua̧ juä̧ pa̧ 'a̧ ö̧
pi̧bi̧nä̧mä̧? ¿Di i̧mi̧ huȩyu̧ cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧ pi̧bi̧ pärätä̧bi̧nä̧?― Jahuätö
ädä nätö: ―Romanos ö̧ja̧ u̧ ru̧ hua̧ a̧ 'cua̧ juä̧'iņ ä̧, i̧mi̧'i̧nä̧ pa̧ 'a̧ .―
17 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Jesu päinä̧u̧: ―Ja̧ u̧ u̧ mä̧, romanos ö̧ja̧
u̧ ru̧ hua̧ jähuämä, romanos ö̧ja̧ u̧ ru̧ hua̧ rö̧tä̧ iyätucui. Dio
jähuämä, Diorötä iyätucui,― pä'inö Jesu. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ädätä̧u̧
―¡huo̧ juȩcu̧ nä̧ ucuocuhuä!― pä'ö amöcuädö nö̧'ä̧chö̧
to̧ pä̧ri̧nä̧tö̧.
53
San Marcos 12
Ttö̧ja̧ oächäcuähuä huȩnȩ si'epö cua
pä'ö Jesuru jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧do
18 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a korotö saduceos huotö Jesuru topö 'chiņ ä̧tö̧.
Jahuätö saduceos huotömä pä'ätö: ―Yoröiso oächäcuähuocö
'corupä 'ome ömä.― Pa̧ 'a̧ nö̧ jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧ Jesuru:
19 ―Huo̧ juȩ cuä̧ I̧sa̧ , Moisés huȩ yu̧ tu̧ hue'inödo, ya̧ tȩ irecuarö
ku̧ nä̧rö̧mä̧, i̧ ̧mö̧ toa'anä hua'ö icuomenä, ö̧jä̧hua̧ o'ca'a ru̧ hua̧
uböo mi̧nä̧ recuarö ȩmö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ uböo mi̧nä̧ i̧ ̧mö̧ pajatörö
u̧ ju̧ nä̧ra̧ pä'ö. 20 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ya̧ tȩ ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧ ya̧ tȩnö̧
ö̧jä̧hua̧ tö̧rö̧ ku̧ nä̧rö̧ ki̧nö̧do. Äcuomenä ru̧ hua̧ irecuarö ȩmi̧nö̧
o'ca'a, hua'ö icuinödo i̧ ̧mö̧ to̧ 'a̧ . 21 Ja̧ u̧ o'comenä ru̧ hua̧
ȩmi̧nä̧cua̧ do. Ja̧ u̧'i̧nä̧ i̧ ̧mö̧ to̧ 'a̧ hua'ö icuinödo. Jahuätörö
'cuäopäji ta'anö 'cuäopina'ado ju̧ huȩnȩ o'comenä ru̧ hua̧ rö̧'iņ ä̧.
22 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ o'ca toi'önä ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ jo̧ mȩ nä̧
jahuäjuru kä̧nö̧, ̧ ̧mö̧ to'ätötä hua'ö icuinätödo. Jahuätö
o'ca'anä yajutä isaju'inä hua'ö icuinäjudo. 23 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ mä̧
ö̧ja̧ o ächö mo̧ ro̧ päi'omenä, pä'äji ta'anö o'ächi'ipö
ö̧ja̧ cuo̧ mȩnä̧, ¿ de jä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧ jinä iso päi'önä kirecuomä?
¿Jahuätö u̧ mä̧tö̧ ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ jo̧ mȩnä̧ o'ca toi'önä
jahuäjuru ö'cähuina'amä?― pä'inätö saduceos huotömä.
24 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä omenä Jesu jahuätörö ädä nö: ―Ucutumä
Huȩyu̧ cuä̧ Huȩnȩ'i̧nä̧, Dio ujuru'inä cuieruhuätucua'a ö, jäyä
pä'ätöjä. 25 Ttö̧ja̧ 'corupä 'ome ö o ächomenä, recuorö
ö'cäu jȩä̧cuä̧huä̧ juiya'a. T ̧ ̧mö̧ nä̧tö̧ recuorö hue'ö ö'cätö
jȩä̧cuä̧huä̧'i̧nä̧ juiya'a. Dio umöhuäyotö isoppa huotö mo̧ ro̧ jä̧nä̧
ö̧ja̧ cu̧ ta'anö ö̧ja̧ cuä̧cuo̧ tö̧, recuo to'ötä. 26 Juhuorö'inä
'corupä'i'inätö oächäcuähuä huȩnȩ ötö'cömä, Moisés
i̧huȩyu̧ ̧nö̧mä̧ ¿ucuocuocotö pä'ijätöjä tä̧ji?̧ ¿Dio dau u'cua jäi
San Marcos 12
54
cuoäi ö Moisésrö ucuocuinö huȩnȩmä̧? Pa̧ 'a̧ nö̧ pä'inö: “Ttömä
Abraham'inä, Isaac'inä, Jacob'inä Ttö̧ä̧nä̧hua̧ Diosä.”o 27 Diomä
'corupä'i'ätö Ttö̧ä̧nä̧hua̧ mä̧cö̧. A'cua̧ rä̧tö̧tä̧ Ttö̧ä̧nä̧hua̧ päi'önä kö̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ucutumä yoröiso jäyä pä'ätöjä,― pä'inö Jesu.
Ji̧nä̧ isocu adihuä hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
28 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a ya̧ tȩ hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩtä̧tö̧ i̧sa̧ , Jesu
saduceos huotöcu pä'chäcuähua'a ä̧ju̧ cuä̧ji'̧ ca̧ ichi'inö. Ja̧ u̧mä̧
Jesu jueönä ädätä'chäjiyäcu Jesuru jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧: ―¿Hueähuä
huȩnȩ ö̧mä̧ ̧yȩ ö̧ jȩ a̧ pä'ö koro ö'inä abonänö micuäumä?―
29 Jesu ädä näcu: ―Jȩ a̧ pä'ö koro ö'inä abonänö micuäumä
pi̧yȩ ja̧ 'a̧ : “Ä̧ju̧ cuä̧tu̧ cui̧ Israel ö̧ja̧ , ya̧ tȩtä̧ ja̧ 'a̧ Tö̧ä̧nä̧hua̧
Diomä. Tu̧ ru̧ hua̧ Diomä ya̧ tȩtä̧ ja̧ 'a̧ . 30 Cu̧ ru̧ hua̧ Diorömä
cuami iso'quinä'inä, cua̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ nä̧'i̧nä̧, cuamöcuädönä'inä,
cujurunä'inä o'ca juiyönä repe'i.”p Pi̧yȩtä̧ ja̧ 'a̧ hueähuä huȩnȩ ö̧
koro ö'inä abonänö micuäumä. 31 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ja̧ u̧nu̧ o'comenä
adihuä hueähuämä yoräteunänö päa'a: “Cua̧ hua̧ ru̧ hua̧ rö̧ repe'i,
ucutä cuamönä repecuhuäu ta'anö.”q Koro hueähuä huȩnȩmä̧
pi̧yȩ ö̧'i̧nä̧ abonänö adiumä juiya'a täcö.―
32 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ja̧ u̧ hueähuä huȩ nȩ huo̧ juȩ tä̧tö̧ iş a̧ pä'inö:
―Adiu pä'öjä, Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ . Jueö pä'öjä. 33 Iso päi'önä ya̧ tȩtä̧
ja̧ 'a̧ Tö̧ä̧nä̧hua̧ Diomä. Ka̧ ra̧ mä̧ yoröiso toa'a. Iso päi'önä ja̧ u̧tä̧ ja̧ 'a̧
o'ca juiyönä ami iso'quinä'inä, o'ca juiyönä amöcuädönä'inä,
o'ca juiyönä a̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ nä̧'i̧nä̧, o'ca juiyönä ujurunä'inä
repe ö'a̧ nö̧ hua̧ mä̧. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ a̧ hua̧ ru̧ hua̧ rö̧ amönä
repe äu ta'anö repe ö'inä, ja̧ u̧tä̧ ja̧ 'a̧ koro juäi sacrificios
cuä'ö icu iyähuä ö'inä, ofrendas ku icu iyähuä ö'inä abonänö
adihua'amä.―
o12:26 Éxodo 3:6; 3:15
p12:30 Deuteronomio 6:4-5
q12:31 Leví co 19:18
55
San Marcos 12
34 Ja̧ 'hua̧ nö̧
päomenä, huo̧ ju̧ nä̧nö̧ ädäta'a ä̧ju̧ cu̧ , Jesu päinäcu:
―Ja̧ 'hua̧ nö̧ cuamöcuädomenä Dio hueome otohuocöjä.―
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ädätä'chiyä̧u̧ ye'ecuinätö juhua'a yabo jä'epö
ä̧ju̧ cua̧ rö̧ pä'ömä.
Cristo, ¿di i̧ ̧jä̧ ö̧? pä'ö jäecuä huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
35 Jesumä
Dio ö̧jode 'quiyode ö u̧ huo̧ juȩto̧ mȩnä̧ pä'inö:
―Hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩtä̧tö̧ pä a'amä, Cristomä David I̧ ̧
pä a'amä ¿ a̧ 'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ pä a'ajä̧ ö̧? 36 Chutä Davidmä Dio
A̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ huo̧ juȩcuä̧nä̧ pä'inö:
Chu̧ ru̧ hua̧ Diomä pä'inö ö Chu̧ ru̧ hua̧ rö̧, “Chu̧ huo̧ jua̧ 'a̧ nä̧
pä̧mä̧di̧, cuaboiyotörö cu̧ jä̧pö̧ dȩa̧'a̧ chötome jubö päi'önä”r
pä'inö.
37 Davidmä chutä pä'inö Cristorö “Chu̧ ru̧ hua̧ ” pä'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ mä̧ ¿Cristomä a̧ 'a̧ nö̧ pä'ö David i̧ ̧ jö̧nä̧ ö̧jö̧'a̧ nö̧jä̧ ö̧,
“Chu̧ ru̧ hua̧ ” päina'amä?― jä'epö ä̧ju̧ cuiņ ö̧ Jesu. Ttö̧ja̧ recuätö
a̧ 'cua̧ eseunu ä̧ju̧ cui̧nä̧cu̧ , ja̧ 'hua̧ nö̧ päiyä̧u̧.
Jesu ra̧ huä̧ri̧pi̧nö̧do hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩtä̧tö̧rö̧
38 Jesu
u̧ huo̧ juȩto̧ mȩ ö̧ pa̧ 'a̧ nö̧'i̧nä̧ pä'inö: ―Hueähuä huȩnȩ
huo̧ juȩtä̧tö̧rö̧ u̧ ȩcuä̧nä̧ ka̧ cuä̧tu̧ cui̧. Jahuätö ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧
o̧ to̧ ä̧ta̧ ra̧ 'a̧ nä̧ cue ächa pä̧huä̧ rö̧jä̧u̧. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ötahuiyänä
cue ächomenä, o'ca toi'önä ucuotönö te ähuatö pä'ätö.
39 Jahuätömä judíos u̧ huo̧ jui'̧ ö̧ odehuiyä ö'inä, u̧ cuȩ
ucuome ö'inä, korome ö'inä abonänö adihuometä ö̧'ä̧mä̧da̧
pä'ätö. 40 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ rȩcua̧ mö̧rö̧'i̧nä̧ 'cho'ipä̧rä̧tö̧, ojusodenä
ö̧ja̧ pä ö cui'ipä̧rö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧ kä̧nö̧, korotö eruhua
pä'ö, ”¿adihuä isotöcö̧?” pä'ö korotö amöcuädatö pä'ö recuo
r12:36 Salmo 110:1
San Marcos 12 –13
56
ucuocuätö Diorö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ucuocua'anä amönätä ucuocuätö.
Jahuätörömä, ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpä̧'i̧jä̧tö̧rö̧mä̧ u̧ ȩcuä̧nä̧ ka̧ cuä̧tu̧ cui̧.
Jahuätömä ji̧nä̧ isocu rö̧ȩnä̧ tä̧bo̧ cuä̧ ȩmä̧cuo̧ tö̧― pä'inö Jesu.
Usurä isaju kiyinö huȩnȩ
41 Jesumä
Dio ö̧jode jacuä, Diorö ya pä'ö pärätä ȩnä̧huo̧ ca̧
pätecuänö pä̧nö̧ topä̧ri̧nö̧ pi̧nö̧. Korotö pärätä o̧ bi̧ ȩna̧ 'a̧ topinö.
42 Korotö järe ruhuotö pärätä rö̧ȩnä̧ ȩ na̧ 'a̧ topinö. Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ yajute recua, usurä isaju, 'chä̧hui̧'ö̧ ja̧ huä̧ca̧ nä̧ cobre ö
a̧ di̧cuä̧bi̧ pärätä̧bi̧ to̧ bi̧rȩ kȩna̧ 'a̧ topinö. Ja̧ u̧ o̧ bi̧ ji̧'qui̧cha̧ nö̧tä̧
micuähuina'a. 43 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ huopo'ö
pä'inö: ―Iso päi'önä pä'ösä ucuturu, yajujua recuamä, usurä
isaju ka'anä o'ca toi'önä pärätä ȩno̧ mȩ ö̧'i̧nä̧ abonänö
rö̧ȩnä̧ ȩnö̧ iyäjäju. 44 Jahuätömä o'ca toi'önä ka̧ cui̧pö̧tä̧ iyäjätö.
̧ ä̧
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ jahuäju usurä isajumä, o'ca juiyönä ku̧ ju̧ nä̧rä̧jim
iyö icuäjäju. Ku̧ cuȩ kȩma̧ päjäjimä o'ca juiyönä juijächi'önätä iyö
icuäjäju,― pä'inö Jesu.
Dio ö̧jode 'quiyode toei'ä̧cuȩ huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
1 Jesu
Dio ö̧jode 'quiyode ö räopächomenä,
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ u̧ ya̧ tȩ pä'inö: ―¡Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ ! ¡Ä̧so̧ topicu!
¡Ji̧yȩ i̧nä̧ o'quimä koro adiuhuä! Odehuiyä'inä juiyo adihua'a.―
2 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, Jesu ädä näcu: ―Ucumä ¿pi̧yȩ odehuiyä
a̧ 'cua̧ cua̧ 'a̧ topöjä tä̧ji̧? Yodojimä, inä o'qui ö̧'ca̧ ̧nö̧ o'qui ömä
yoröiso yo'quite'inä ki̧'o̧ ca̧ 'a̧ jä̧cua̧ 'a̧ . Kä'ö cuomenä, o'ca
juiyönätä kä'ö cuäcuotö, yo'quite'inä ki̧ö̧ juiyönätä,― pä'inö
Jesu.
13
57
San Marcos 13
Röji mo̧ ro̧ 'cuäopäcuȩ huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
3 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Olivos inähuära̧ 'a̧ , Dio ö̧jode 'quiyode pätecuänö
kähuära̧ 'a̧ , 'chi̧nä̧tö̧. Jesu juhuähuära̧ 'a̧ rȩbȩu̧ ö̧'ä̧mä̧do̧ mȩ ö̧,
Pedronö, Jacobonö, Juannö, Andrésnö korotö toome ö
jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧cu̧ : 4 ―Mo̧ ro̧ ji̧ päcuhuäji 'cuäopä̧cuȩ huȩnȩ
jicuhuähuatö pä'ätöjä. ¿Tiy̧ ȩnö̧ jä̧cua̧ 'a̧ ö̧ juhua'amä?
¿Tta̧ 'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ topö tu̧ huo̧ juä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧, pätecuächa pä'ö
tö'cöhuächi'a'amä?―
5 Jesu ädä nö jahuätörö: ―Ttu̧ ȩcuä̧nä̧ ka̧ cuä̧tu̧ cui̧, ya̧ tȩ 'i̧nä̧
yapareu jiähuätucuäcu. 6 Recuätö ö chi̧mi̧nä̧ ucuocu
chäcuotö. Pä äcuotö: “Ttötäsä Cristo.” Jahuätö yapareu
ji ähuäcuotö recuätörö.
7 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ curä örohuähua'a'inä, “curä jä̧cua̧ 'a̧ do”
pä ä'cha'a'inä cuä̧ju̧ cuä̧tu̧ cuo̧ mȩnä̧, yecuecuätucuä'. Ja̧ u̧
juäitä 'cuäopö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ä'canäjimä. Ja̧ 'hua̧ nö̧ 'cuäopa'anä'inä,
ji̧nä̧ röji mo̧ ro̧ päi'oca'a jä̧cua̧ 'a̧ . 8 Korotö ö̧ja̧ korotö ö̧ja̧ cu̧
örohuähuäcuotö. Ko̧ ro̧ jä̧ ö̧ja̧ ko̧ ro̧ jä̧ ö̧ja̧ cu̧ örohuähuäcuotö.
Rȩjȩ'i̧nä̧ korome pö̧nä̧ ö̧ȩpä̧cua̧ 'a̧ . Korome ömä ppäi
u äcuotö. Huȩnȩ'i̧nä̧ rö̧ȩnä̧ jä̧cua̧ 'a̧ . Pi̧yȩmä̧ ä'canäji
'cuäopä̧cuȩ, jinä iso päi'önä usurä ȩmä̧huä̧cua̧ 'a̧ ä'canä.
9 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ucutumä u̧ ȩcuä̧nä̧ a̧ 'ä̧rä̧cuä̧u̧
ka̧ cuä̧tu̧ cui̧. Korotömä ucuturu yäcuotö ro̧ ȩcuä̧ ruhuotörö
suronä jȩ ä̧tu̧ cua̧ cu̧ pä'ö. Judíos u̧ huo̧ jui'̧ ö̧ odehuiyä ö
cuäcuä äcuotö ucuturu. Ttörö cuamöcuädätucua'a ö jiņ ä̧ isocu
ruhuotö ä'ca'inä, ppeye ruhuotö ä'ca'inä ȩpä̧cuotöjä.
Juhua'a ö'inä ö chötö'cö jicuhuähuäcuotöjä. 10 Röji mo̧ ro̧
päi'äcua'a ä'canä, ja̧ u̧ adihuä huȩnȩ ruhuäcuiyä pa̧ ja̧ cu̧ nä̧
ji äu'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 11 Ucuturu ruhuotörö ya pä'ö ȩpo̧ mȩnä̧,
San Marcos 13
58
jicuhuähuätucuä̧cuȩmä̧ cua̧ 'cua̧ a̧ cuȩcuä̧tu̧ cuä̧', ”¿ a̧ 'a̧ nö̧
pädäcua'ajo?” pä'ömä. Ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ mä̧ Cu̧ huä̧nä̧hua̧ tu̧ cu̧ Dio ji'äu
iyö huȩnȩtä̧ jicuhuähuätucuaja. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jicuhuähuätucuomenä,
Dio A̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ huo̧ juȩcuä̧nä̧tä̧ jicuhuähuäcuotöjä. 12 Pi̧jä̧ ö̧ja̧
amönä ö̧jä̧hua̧ tö̧rö̧ yäcuotö korotö cuä'ö cuiyatö pä'ö.
Ttamönä ä'o'inä ̧ ̧mö̧rö̧ yäcuotö. Ttamönä ̧ ̧mö̧'i̧nä̧
ä'orö yäcuotö korotö cuä'ö cuiyatö pä'ö. 13 Ttörö
cuamöcuädätucua'a ö, o'ca toi'önä ö̧ja̧ a̧ 'u̧ tä̧cuo̧ tö̧ ucuturu.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ suronä jȩ a̧ 'a̧ nä̧'i̧nä̧ röji mo̧ ro̧ päi'önä ami 'qui'ächi'ö
kö̧tä̧ ö̧ji̧pä̧cua̧ mä̧.
14 Pi̧yȩ huȩ nȩ ucuocumä, huo̧ juä̧chi̧'i̧. Dio i̧huȩ nȩ jiäcuähuä
i̧sa̧ Daniel päinömä, “Ihueye juiyo rö̧ȩnä̧ kö'cähuocö jähuä,
ö̧ja̧ rö̧ ya̧ huo̧ pä̧rö̧ jähuä”,s kö̧ juiyö'a̧ nö̧ jo̧ mȩ kä̧mä̧da̧ 'a̧
tocu'ätucuomenä, Judea rȩjȩnä̧ ka̧ cuä̧tö̧mä̧ möä'quiyura̧ 'a̧ tä̧
jo e'ö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 15 Ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ päi'omenämä, ojusode
huäme kö̧mä̧, ojusodenä doächa pä'ö i̧mȩyȩu̧ juiyö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ .
Umö jähuä'inä jacuoju u ȩma̧ pä'ö i̧mȩyȩu̧ juiyö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ .
16 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ya̧ tȩ pä ara̧ 'a̧ kö̧'i̧nä̧, ppa̧ 'ä̧chö̧ ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧
ȩmö̧ i̧'chö̧ juiyö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . 17 ¡Ä̧yo̧ , ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ möchotö
ö̧jä̧cuo̧ tö̧hue! ¡Ppo̧ 'ä̧tö̧rö̧ atate ajö ö̧a̧ppa̧ huä̧rä̧cuo̧ tö̧hue!
18 Cu̧ huä̧nä̧hua̧ Diorö jä'epätucui ja̧ u̧ juäi diyau pä̧nä̧ 'cuäopö
juiyäcua'a̧ nö̧. 19 Äcuomenä Dio pi̧jä̧ adi nö o'ca'a pabocu ubara
u nome ö'inä abonänö ubara u u mo̧ ro̧ jä̧cua̧ 'a̧ ja̧ u̧nu̧
mo̧ ro̧ mä̧. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ yodoji'inä piy̧ ȩ o'comenä yodoji ka̧ cuä̧tö̧
ubara u äcuome ö'inä abonänö ubara u u mo̧ ro̧ jä̧cua̧ 'a̧ .
20 Ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ Tu̧ ru̧ hua̧ beädö juiyö ömä, yoröiso ya̧ tȩ 'in
̧ ä̧ ö̧ji̧pö̧
juiyö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ chutä huoinä̧u̧ru̧ amöcuädö,
ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ jurunänö 'cuäopäcua'anö pä'ö amöcuädö, be'ädinö.
s13:14 Daníel 11:31; 12:11
59
San Marcos 13
21 Ja̧ u̧nu̧
mo̧ ro̧ korotö ucuturu pä ö ömä: “Topätucui, pidesä
Cristo”, cuesetätucuä'. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ pä ö ömä: “Topätucui,
chujuasä Cristo”, cuesetätucuä'. 22 Recuätö chäcuotö, “Ttötäsä
Cristo” pä'ätömä, “ ö'inä Dio iḩ uȩnȩ jiäcuähuä i̧sa̧ sä̧” pä'ätömä,
yapareu ji'äu chäcuotö. Jahuätömä ö̧ja̧ eru juäi jȩpä̧'chö̧,
i̧mi̧cu̧ nä̧ jö̧ i̧jȩcuä̧'i̧nä̧ jȩpä̧'chö̧ chäcuotö, ö̧ja̧ yapareu huȩnȩ
eseta pä'ö. Dio huoinä̧u̧'i̧nä̧ esetö'a̧ nö̧ ja̧ pä'ö yapareu
jȩ ä̧cuo̧ tö̧ jahuätömä. 23 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ u̧ 'ȩpä̧rä̧cuä̧u̧nu̧
ka̧ cuä̧tu̧ cui̧. Ttömä o'ca juiyönä jä̧cuȩmä̧, ä'canätä ji'äusä
ucuturu,― pä'inö Jesu.
Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inö ichä̧cuȩ huȩnȩ huo̧ juȩ ̧nö̧do
24 Juhua'a
yabonö huo̧ juȩ ̧nö̧ Jesu: ―Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ja̧ u̧nu̧
mo̧ ro̧ , ubara u u mo̧ ro̧ o'ca'a, mo̧ ro̧ kä̧hua̧ mä̧ yo̧ i'̧ ä̧cua̧ .
Yodo kä̧hua̧ 'i̧nä̧ tejädocö jä̧cua̧ . 25 Si̧ri̧'cö̧'i̧nä̧ mo̧ ro̧ jä̧ra̧ 'a̧ ö̧
atähuächäcuotö. Mo̧ ro̧ jä̧ ujuru o'ca juiyönä ö̧ȩpä̧cua̧ 'a̧ .
26 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päi'omenä, Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inö ajiya isoppanä
öadihuänä icha'a, rö̧ȩnä̧ ujurunä'inä icha'a to äcuotö.
27 Ja̧ u̧nu̧ mä̧ umöhuäyotö isoppa huotörö huȩ ä̧cua̧ chutä
huoinä̧u̧ru̧ , pi̧jä̧ pa̧ ja̧ cu̧ nä̧ ka̧ cuä̧tö̧rö̧ ö̧ca̧ ca̧ ta̧ pä'ö. Pi̧jä̧
beipome ö'inä, mo̧ ro̧ jä̧ beipome ö'inä ö̧ca̧ ca̧ ta̧ pä'ö huȩä̧cua̧ .
28 Pi̧yȩ huȩ nȩ tö̧ pähuämä huo̧ jui̧pä̧tu̧ cui̧, higuera dau u
topö. Ame 'cärächa'a topö, huo̧ juä̧tö̧jä̧ täcö du'huo
tö'cöhuächa'a pä'ö. 29 Ja̧ u̧ juäi jö̧ ta̧ 'a̧ nö̧, pi̧yȩ o'ca juiyönä
'cuäopa'a tocu'ätucuomenä, cu̧ huo̧ juä̧cuo̧ tö̧jä̧ täcö röji mo̧ ro̧
tö'cöhuächi'a'a pä'ömä. 30 Iso päi'önä pä'ösä ucuturu, ja̧ u̧
jidähuäjimä o'ca juiyönätä 'cuäopäcua'a jitä ka̧ cuä̧tö̧ hua'ö
cuäcua'a ä'canä. 31 Mo̧ ro̧ jä̧'i̧nä̧, pi̧jä̧'i̧nä̧ beipächäcua'a.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ö chi̧huȩnȩmä̧ yoröiso beipächoca'a jä̧cua̧ 'a̧ .
San Marcos 13 –14
60
32 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ nä̧ jeruhua'a ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ jä̧cua̧ 'a̧ pä'ömä,
¿kä̧hua̧ tȩnȩ ö̧ja̧ 'a̧ cö̧ jä̧cua̧ 'a̧ ? pä'ömä yoröiso jeruhua'a. Dio
umöhuäyotö isoppa huotö, mo̧ ro̧ jä̧nä̧ ka̧ cuä̧tö̧'iņ ä̧, I̧ ̧ Dio'inä
jerupätö. Chutätä, Jä'o Diotä huo̧ jua̧ mä̧.
33 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ucutumä to̧ pä̧rö̧, a̧ 'ä̧rö̧ Diorö ucuocu
ka̧ cuä̧tu̧ cui̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ 'cuäopä̧cuȩ mo̧ ro̧ mä̧ yoröiso jerupätöjä
ucutumä. 34 Ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ jä̧cuȩmä̧ ya̧ tȩ ojusode umöhuäyotörö
hue'ipö, kara'a oto i̧'cha̧ 'a̧ jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ . Ya̧ cu̧ nä̧ aditähuä
hue'ipö, äpate a̧ huä̧rä̧cuä̧huä̧ i̧sa̧ rö̧'i̧nä̧ hueipa'a jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ .
35 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ ucutumä to̧ pä̧rö̧ a̧ 'ä̧rä̧tu̧ cui,̧ isode ru̧ hua̧
i̧rȩbȩhuä̧cuo̧ mȩ cuieruhuätucua'a ö. ¿Ni̧pä̧ro̧ mȩ jä̧iç ö̧? ¿yodo
kä'co päi'a'acö̧? ¿äcärä huoa'acö̧? ¿mo̧ ro̧ juoa'acö̧? ichäcuome
jerupätöjä. 36 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ to̧ pä̧rä̧tu̧ cui̧ jeruhua'ara̧ 'a̧ ichö,
toomenä, ä'ecu cu̧ rö̧jä̧tu̧ cua̧ 'a̧ toätucuäcu. 37 Ucuturu jidäumä,
o'ca toi'önärötä ji'äusä: Adiu to̧ pä̧rö̧ ka̧ cuä̧tu̧ cui,̧ ― pä'inö Jesu.
Jesuru cuä'ö
cua pä'inätödo
1 Ttuhuämenä
'cuäopinö pä'cäri'inä, pan ppö̧ä̧mö̧ juiyönä
cuäcuähuä pä'cäri'inä jȩ a̧ pä'ö todäre mo̧ ro̧ juiyina'a.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ sacerdotes uruhuotö'inä, hueähuä huȩnȩ
huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧ yapareu jȩ ä̧cuȩ ucuocuinätö Jesuru 'chu äda
pä'ö, “ a̧ 'a̧ nö̧ jȩpö̧ 'chu'ädö cuä'ö cuäcua'a ja̧ ” pä'ö. 2 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ucuocuomenä pä'inätö: ―Pä'cäri pänämä jȩtö̧ juiyö'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧
ö̧ja̧ ra̧ huä̧ri̧pö̧ ujuturu örohuähua'acu,― pä'inätö.
14
Yajute isaju Jesuru amehuoya da'epinäjudo
3 Jesumä
Betania ötahuiyänä ki̧nö̧, Simón, lepra ö ahuiyä
märichei na̧ 'ä̧chö̧ pä äcu ojusodenä. Juhuodenä mesa isodänä
ö̧'o̧ mȩ ö̧ yajute isaju koro juäi alabastro ido'qui ö a̧ diç uä̧yu̧ ,
61
San Marcos 14
a̧ dȩ isoya amehuoya nardo pä oya rö̧ȩnä̧ micuähuoya a̧ cuä̧yu̧ ,
'chu̧ huä̧rä̧nö̧, Jesu ö̧'o̧ mȩcu̧ ichi'inäju. I̧sä̧yu̧ ä'ca di'opo'ö icu
Jesu unä da'epinäju juhuoya amehuoya. 4 Ja̧ 'hua̧ nö̧ dajepa'a
topö korotömä, ju̧ huȩnȩ ippeyenä pȩjä̧tö̧mä̧, ra̧ huä̧ri̧pi̧nä̧tö̧.
Pä'inätö: ―¿Dä̧bö̧cö̧ to'ö kicua'a adiu amehuoya toe'ächönämä?
5 Juhuoya iyö icumä trescientos denarios jo̧ mȩ nä̧ ȩ mö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ,
usurä isotörö ppä äda pä'ö,― pä'inätö.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'ö kä̧nö̧ jahuäjuru ra̧ huä̧rö̧ ucuocuinätö.
6 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ Jesu pä'inö: ―Ja̧ 'a̧ tä̧ topätucuiju. ¿Dä̧bö̧
mȩcuo̧ pä̧rä̧tu̧ cuä̧ju̧ u̧ ? Jahuäjumä adihuä juäi jȩpä̧jä̧ju̧ örö.
7 Usurä isotömä cu̧ 'quȩ tȩ tu̧ cu̧ nä̧ 'cuäopönä ö̧ja̧ cuä̧cuo̧ tö̧.
Ucuturu pä̧huä̧ rö̧jo̧ mȩnä̧ jahuätörö adiu ppäcuhuädätucu'a̧ nö̧
ja̧ 'a̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ömä täcö cu̧ 'quȩtȩtu̧ cu̧ nä̧ 'cuäopönä
chö̧jö̧ jui̧yä̧cua̧ sä̧. 8 Jȩja̧ pä'ö ku̧ ju̧ nä̧rä̧ji̧mä̧ täcö jȩpä̧jä̧ju̧ . Ttörö
amehuoya dajepomenä, idorära̧ 'a̧ örö ötäjäcua'a ä'canä
jo̧ mȩnö̧ jȩpä̧jä̧ju̧ . 9 Iso päi'önä pä'ösä ucuturu, piy̧ ȩ adihuä
huȩnȩmä̧ korome ö'inä, korome ö'inä pi̧jä̧ pa̧ ja̧ cu̧ nä̧ ji äu
o̧ du̧ nä̧mä̧, piju jȩji̧nö̧'i̧nä̧ ji ähuäcuotö jahuäjuru amöcuäda
pä'ö,― pä'inö Jesu.
Judas Iscariote Jesuru iyö icua pä'ö ucuocuinö huȩnȩ
10 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ Judas Iscariote, ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ u̧ i̧sa̧ , sacerdotes uruhuotörö ucuocu 'chi̧nö̧,
Jesuru jahuätörö iya pä'ö. 11 Ja̧ u̧ huȩnȩ ä̧ju̧ cuo̧ mȩnä̧,
esehuächi'inätö. Pärätä'inä yarö pä'inätö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧
juhuorötä kä̧mä̧dö̧ Judasmä a̧ 'ä̧ri̧nö̧, jo̧ mȩ päi'önä Jesuru iya
pä'ö jahuätörö.
San Marcos 14
Ttu̧ ru̧ hua̧ cu̧
12 Pan
62
u̧ cuȩ ucuinö huȩnȩ
ppö̧ä̧mö̧ juiyönä ucuinö pä'cäri, äcuomenä kä̧mä̧dö̧
mo̧ ro̧ päi'omenä, uhuämenä 'cuäopinö pä'cäri jȩpö̧ ohuejarö
cuä'ö cu pänä päi'i̧yä̧u̧, Jesu u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ Jesuru jä'epö
ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧: ―¿Tȩnȩ aditö tu̧ ju̧ nä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧ uhuämenä
'cuäopinö pä'cäri cucua pä'ömä?
13 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jä epäcu u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ u̧ ta̧ ju̧ ru̧ hue'inö:
―Ötahuiyära̧ 'a̧ tätucui. Juhua'a ö ya̧ tȩ 'cä̧nä̧ri̧yu̧ ajiya a̧ cuä̧yu̧
ȩpö̧ ucuturu ö̧'o̧ cui̧'ä̧cua̧ . Ja̧ u̧ru̧ rucuhui'ätucuaja. 14 Ja̧ u̧
doächode ru̧ hua̧ rö̧ pa̧ 'a̧ nö̧ päcuhuätucuaja: “Huo̧ juȩcuä̧
I̧sa̧ mä̧ pa̧ 'a̧ nö̧ pä'äji: Ttö chöäro̧ ca̧ mä̧, uhuämenä 'cuäopinö
pä'cäri chucua pä'ö ko̧ ca̧ , ¿to̧ ca̧ ö̧ chucuäcua'ajä̧ ö̧
chu̧ huo̧ juȩtä̧u̧cu̧ mä̧?” 15 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcuhuätucuomenä i̧so̧ ca̧
rö̧o̧ca̧ , ju'toju i̧so̧ ca̧ , täcö jo̧ mȩ päi'önä jȩpö̧ ku̧ nä̧huo̧ ca̧ , jacuä
jähuä'inä ka̧ cua̧ 'a̧ , i̧jȩpä̧cua̧ ucuturu. Ju̧ huo̧ ca̧ nä̧tä̧ jo̧ mȩ päi'önä
cuaditätucuaja, tu̧ cuȩ tucuäcuomemä,― pä'inö Jesu.
16 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ juhuorö ö rä'opächö, ötahuiyära̧ 'a̧
'chä̧hui̧'ö̧, o'ca juiyönä Jesu päji ta'anötä topinätö. O'ca
juiyönä jo̧ mȩ päi'önä jȩpi̧nä̧tö̧ uhuämenä 'cuäopinö pä'cäri
u̧ cuä̧cuȩmä̧.
17 Täcö yo̧ ä̧sa̧ päi'a'a, Jesu ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧cu̧
'chä̧hui̧'i̧nö̧. 18 Mesa isodänä u̧ cuȩ cuä̧nö̧ ö̧'o̧ mȩ ö̧ Jesu pä'inö
jahuätörö: ―Iso päi'önä pä'ösä ucuturu, ucutu u ya̧ tȩ, jitä öcu
cumä örö i̧yä̧cua̧ suronä jȩpä̧tö̧rö̧.
19 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'a ä̧ju̧ cu̧ a̧ 'cua̧ a̧ 'ȩ cui̧pi̧nä̧tö̧. Yotucunä Jesuru
jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧: ―¿Dicö̧ jä̧cua̧ 'a̧ ? ¿Ttö jä̧cua̧ 'a̧ tä̧ji̧? Ka̧ ra̧ 'i̧nä̧:
―¿Ttö jä̧cua̧ 'a̧ tä̧ji̧?― pä'ö jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧.
63
San Marcos 14
20 Jesu
jahuätörö ädä nö: ―Ucutu ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ u̧
ya̧ tȩ öcu ji̧nä̧ yo̧ mȩtȩnä̧ pötädö cu, ja̧ u̧tä̧ jä̧cua̧ 'a̧ örö
i̧yä̧cua̧ mä̧. 21 Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inömä Huȩyu̧ cuä̧ Huȩnȩ päö'a̧ nö̧
'co̧ ru̧ juo̧ ä̧chä̧cua̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ¡Chuhue! ¡Ttö̧ja̧ I̧sa̧ pä'i'inörö
iyö i̧cuä̧cua̧ hue! Ja̧ u̧ uhuäpächoca'a ji̧nö̧ ö̧mä̧, adihuaja'a.
Tu̧ ru̧ hua̧ rö̧ amöcuädö cuäcuähuä u̧ huo̧ juȩ ̧nö̧ huȩnȩ
22 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ucuome ö, Jesu i̧ri̧si̧ u̧ mö̧nä̧ 'chu'ädopo'ö, Jä'o
Diorö ucuocuinö “piy̧ ȩmä̧ täcö adihua'a” pä'ö. Ucuocuäji'ca̧ ,
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ 'tȩ'chä̧rö̧ iyö, pä'inö: ―Ja̧ ja̧ , cuätucui. Piy̧ ȩmä̧ ötä
chidepä ja̧ 'a̧ .
23 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a i̧so̧ 'ta̧ 'chu'ädopo'ö, Jä'o Diorö ucuocuinö, “ye
täcö adihua'a” pä'ö. Ucuocuäji'ca̧ , iyä'chinö jahuätörö. Ja̧ 'hua̧ nö̧
iyä̧u̧ o'ca toi'önä ahuinätö. 24 Jahuätörö pä'inö: ―Poyamä
ö chucuoja ja̧ 'a̧ . Poyamä jareönä ucuocu ku̧ nä̧huä̧ huȩnȩ
i̧jȩpoya. Poya chucuojamä recuätörö ppäda pä'ö eräcuoya. 25 Iso
päi'önä pä'ösä ucuturu, uva isoyamä pä'äji ta'anö ahuocösä, Dio
hueome ö jareönä chahuome jubö päi'önä,― pä'inö Jesu.
Pedro Jesuru ä̧ppö̧tä̧rä̧cuȩ jiähuinäcudo
26 Ji̧yȩ tȩ ra̧ huä̧huä̧ ra̧ ä̧ji̧ o'ca'a, rä'opächö Olivos inähuära̧ 'a̧
'chi̧nä̧tö̧. 27 Juhua'a ö Jesu pä'inö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ : ―Jitä yodo
ucutumä o'ca toi'önä örö jarocu'ipäcuotöjä. Huȩyu̧ cuä̧
Huȩnȩ pa̧ 'a̧ nö̧ päa'a ö: “O̧ huȩja̧ tö̧rö̧ a̧ huä̧rä̧cuä̧huä̧ i̧sa̧ rö̧
cuä'ö chi̧cuä̧cua̧ sä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ cuä'ö chicuomenä, o̧ huȩja̧ tö̧mä̧
pperecuächäcuotö.”t 28 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ 'corupädi'ö o'ca'a
odächomenä, Galilea rȩjȩra̧ 'a̧ cui̧'chä̧tu̧ cuä̧cua̧ 'a̧ ä'canä ötä
ä'canäji chi̧'chä̧cua̧ sä̧,― pä'inö Jesu.
t14:27 Zacarías 13:7
San Marcos 14
64
29 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ nä̧ Pedro pä'inö: ―O'ca toi'önä jaro 'ö ö'inä,
ömä jaropi'ocösä.
30 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu Jesu päinäcu: ―Iso päi'önä pä'ösä ucuru, jitä
yodo äcärä todärenä huoäcua'a ä'canä, ucumä huäbodäcuänä
päi'önä cuä̧ppö̧tä̧rä̧cua̧ jä̧ örö.
31 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päcu Pedro juhua'a yabonö juruhuächi'ö
pä'inö: ―Isocö. Ucucu 'corupädi'ö'a̧ nö̧ jö̧ ö̧'iņ ä̧ yoröisotä
chä̧ppö̧tä̧ro̧ co̧ cu̧ jä̧.
Korotö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧'i̧nä̧ o'ca toi'önä ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧tä̧ pä'inätö.
Jesu Getsemaníra̧ 'a̧ ö̧ Diorö ucuocuinödo
32 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Getsemaní pä ome 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. Juhuorö ö
Jesu pä'inö u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ : ―Pȩnȩtä̧ pȩjä̧mä̧tu̧ cui̧ Chä'o Diorö
chucuocuäja'anä.
33 Ja̧ u̧cu̧
̧'cha̧ pä'ö o'ipinö Pedrorö'inä, Jacoborö'inä,
Juanrö'inä. I̧'cho̧ mȩnä̧, ye'ö, a̧ 'cua̧ juiyächi'äcu, rö̧ȩnä̧ a̧ 'cua̧
a̧ 'ȩcui̧nö̧. 34 Jahuätörö pä'inö: ―Cha̧ 'cua̧ nä̧mä̧ rö̧ȩnä̧
ajuäcuäusä, 'corupädi'ö'a̧ nö̧tä̧ päi'önä. Ucutumä pȩnȩtä̧ kä̧nö̧,
to̧ pä̧rä̧tu̧ cui̧.
35,36 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a yabonänö 'chä̧nö̧, rȩ jȩ mo̧ 'ä̧mö̧ Diorö
ucuocuinö: ―Jitä örö 'cuäopä̧cuȩmä̧, 'cuäopö juiyö'anö
jo̧ ö̧mä̧ 'cuäopö juiya pä'i ö. Chamönä Chä'o, ucumä o'ca
juiyönä jȩcu̧ 'u̧ 'a̧ nö̧ hua̧ jä̧. Ucuru pä̧huä̧ rö̧jö̧ ö̧mä̧, piy̧ ȩ reoya
jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ jö̧, ö ubara udä̧cuȩmä̧, ubara udu juiya pä'i ö.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ ucuru pä̧huä̧ rö̧jö̧tä̧ jȩpi̧, örö pä̧huä̧ rö̧jö̧mä̧cö̧.
37 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ucuocu cä'ädi'ö, u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ ö̧'ö̧jo̧ mȩ ppa̧ 'ä̧chi'̧ i̧nö̧.
Jahuätö ä'ö cua'atä topö, Pedrorö pä'inö: ―Simón, ¿ä'öjä tä̧ji̧?
¿A̧ 'u̧ cua̧ 'a̧ tä̧'i̧nä̧ to̧ cu̧ 'ä̧rö̧ juiyönä hua̧ jä̧ tä̧ji̧? 38 To̧ pä̧rö̧ ka̧ cuä̧tu̧ cui̧.
Diorö ucuocuätucui, ähue ä surojö i'cächomenä kö'cächi'ö
65
San Marcos 14
suronä jȩcu̧ 'ä̧tu̧ cua̧ 'a̧ cu̧ . Iso päi'önä cua̧ 'cua̧ ru̧ hua̧ tu̧ cu̧ mä̧ adihuä
juäi pä̧huä̧ rö̧ja̧ 'a̧ nä̧, cuidepätucumä juiyuhua'a.
39 Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a pä'äji ta'anö Diorö ucuocu 'chin
̧ ö̧. Äcuomenä
ucuocuäji ta'anö ucuocuinö. 40 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ pä'äji ta'anö
u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ ö̧'ö̧jo̧ mȩ ppa̧ 'ä̧chi'̧ ö̧ toomenä, ji̧nä̧ pä'äji ta'anö
ä'ecu ö̧'a̧ 'a̧ tä̧ topinö. Jahuätömä beome'inä to̧ ä̧rö̧ juiyönä
ö'äre mö̧ȩcuä̧chä̧ri̧nä̧u̧ pödi ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Jesuru
ädätäcuähuänä jerupinätö. 41 Ji̧nä̧ pä'äji ta'anö huäbodäcuänä
päi'önä ppa̧ 'ä̧chi̧'ö̧, topö pä'inö jahuätörö: ―¿Ji̧nä̧ ä'ecu,
'cuä'ächi'ö pȩjä̧tö̧jä̧ tä̧ji̧? ¡Täcö rö̧ȩnä̧ ä'ecuäjätöjä! Ttö̧ja̧
I̧sa̧ pä'i'inörö suronä jȩpä̧tö̧rö̧ iyö icuometä päi'a'a täcö.
42 Ä̧rä̧mi̧'ä̧tu̧ cui̧ ̧'chä̧tu̧ cua̧ . Ttörö suronä jȩ pä̧tö̧rö̧ i̧yä̧cua̧ mä̧
täcö ichö,― pä'inö Jesu.
Jesuru 'chu'ädö ȩmi̧pi̧nä̧tö̧do
43 Jesu
ji̧nä̧ ju̧ huȩnȩtä̧ ucuocu ö̧ja̧ 'a̧ nä̧, Judas, ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧
ta̧ ju̧ nu̧ u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ u̧ iş a̧ pi̧nö̧mä̧, täcö ichi'inö. Ja̧ u̧cu̧ mä̧
recuätö ö̧ja̧ curodiyä'inä, dauhuiyä'inä 'chu̧ huä̧rä̧nö̧ ichi'inätö.
Jahuätömä, sacerdotes uruhuotö'inä, hueähuä huȩnȩ
huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧, judíos ö̧ja̧ tämö ucuo isotö'inä hue ä̧jä̧u̧ jiņ a̧ 'a̧ .
44 Judas, Jesuru i̧yä̧cua̧ mä̧, ä'canäji jahuätörö ji'äu ku̧ nä̧ji̧ pi̧nö̧:
―Ttö 'chu̧ do̧ pä̧cu̧ ru̧ mä̧ 'chucuhuädätucuaja. Ja̧ u̧tä̧ jä̧cua̧ 'a̧
Jesumä. 'Chu'ädi'ö u̧ ȩcuä̧nä̧ cuȩmi̧pä̧tu̧ cua̧ rö̧ja̧ .
45 Judasmä, yotäcu Jesu ö̧jo̧ mȩ 'chä̧hui̧'ö̧ Jesuru pä'inö:
―Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ . Huo̧ juȩcuä̧ I̧sa̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'ö kä̧nö̧, Jesuru
'chu̧ 'o̧ pi̧nö̧. 46 Ja̧ 'hua̧ nö̧ 'chu̧ huo̧ pi̧yä̧u̧ Jesuru 'chu'ädi'ö, cärenä
öta pä'ö ȩmi̧pi̧nä̧tö̧.
47 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ȩ mi̧po̧ mȩ nä̧ ju̧ huȩ nȩ ka̧ cuä̧tö̧ ö̧ ya̧ tȩ ucurodä
ȩmä̧huo̧ po̧ 'ö̧ sacerdotes u̧ ru̧ hua̧ juȩ'i̧pa̧ u̧ mö̧huä̧ya̧ ä̧ja̧
San Marcos 14
66
'cui'opö icuinö. 48 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu pä'inö: ―¿Ucutumä
ya̧ tȩ nä̧u̧cuä̧rä̧cuä̧huä̧ i̧sa̧ rö̧ cärenä öta pä'ö ȩmö̧ chö'a̧ nö̧,
curodiyä'inä, dauhuiyä'inä 'chu̧ huä̧rä̧nö̧ ichäjätöjä tä̧ji ̧ örö
ȩmö̧mä̧? 49 'Cuäopönä mo̧ ro̧ ji̧nö̧ a̧ 'u̧ cuä̧ ucutu cu̧ 'quȩtȩtu̧ cu̧ nä̧
Dio ö̧jode 'quiyodera̧ 'a̧ ö̧ huo̧ juȩtö̧ kä̧'i̧jö̧sä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧
huo̧ juȩtö̧ chö̧ja̧ 'a̧ nä̧'i̧nä̧, örö 'chu'ädocotö pä'ijätöjä. Ja̧ u̧nu̧ mä̧
'chu'ädocotö pä'ijätöjä, Huȩyu̧ cuä̧ Huȩnȩ päö'a̧ nö̧ 'cuäopa pä'ö.
50 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ o'ca toi'önä Jesuru jaropi'ö
tö'ipächinätö.
Ya̧ tȩ mö̧ä̧ya̧ töipächinö huȩnȩ
51 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ nä̧ ya̧ tȩ mö̧ä̧ya̧ Jesuru ru'i'inö, ä̧ta̧ juiyönä,
öäre sábana'cuatä juäocuänö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ rui'iyä̧u̧ 'chu ädinäcu.
52 Ja̧ 'hua̧ nö̧ 'chu ädäcu, öäre sábana'cua 'cä'ädö icuipö, ä̧ta̧
jui̧'a̧ tä̧ jopö tö'ipächinö.
Jesu ruhuotö ä'ca jo̧ mȩ ö̧ji̧nö̧ huȩnȩ
53 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ sacerdotes u̧ ru̧ hua̧ juȩ'i̧pa̧ ä'ca jo̧ mȩ ȩpi̧nä̧tö̧
Jesuru. Sacerdotes uruhuotö'inä, judíos ö̧ja̧ tämö ucuo
isotö'inä, hueähuä huȩnȩ huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧ ju̧ huȩnȩ ca̧ ca̧ cui̧pi̧nä̧tö̧.
54 Ju̧ huȩ nȩ ȩ po̧ mȩ nä̧, Pedromä otomenänö 'chä̧nö̧ Jesu
o'ca'anä ru'i'inö, sacerdotes u̧ ru̧ hua̧ juȩ'i̧pa̧ ojusode jacuoju
isarä jubö päi'önä. Ju̧ huȩnȩ pä̧mä̧dö̧ su̧ ro̧ da̧ u̧ umöhuäyotöcu
ocurä nö.
55 Sacerdotes uruhuotö'inä, judíos ö̧ja̧ jin
̧ ä̧ isocu ruhuotö'inä
ö̧ja̧ rö̧ jä'epö ä̧ju̧ cu̧ usinätö Jesu suronä jȩiņ ö̧ ji ähua pä'ö,
“A̧ 'a̧ suronä jȩpi̧nö̧” pä ö ömä, Jesuru cuä'ö cua pä'ö.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ usomenä, suronä jȩiņ ö̧mä̧ po̧ cui̧po̧ co̧ tö̧ pi̧nä̧tö̧.
56 Recuätö yapare huȩ nȩ rä'epe'ö suronä ucuocuinäcu.
67
San Marcos 14
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ucuocua'anä, jeruhua'ara̧ 'a̧ koro koronö ucuocuinätö.
57 Korotömä ä̧rä̧mi̧'ö̧ huȩ nȩ tä̧rö̧ yapareu ucuocu pä'inätö:
58 ―Ujutumä ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧jä̧ pa̧ 'a̧ nö̧ päa'a: “Pode Dio ö̧jode
'quiyode, ö̧ja̧ adicuodemä jȩpö̧ chiç uä̧cua̧ sä̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧
chicu o'ca'a korode, ö̧ja̧ adicuocode, huäbodäcuä mo̧ ro̧ jo̧ mȩtä̧
cha̧ di̧tä̧cua̧ sä̧ pä'inö,”― pä'inätö.
59 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä omenä'inä, jeruhua'ara̧ 'a̧ koro koronö pä'inätö.
60 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ sacerdotes u̧ ru̧ hua̧ juȩ 'i̧pa̧ mä̧ o'ca toi'önä
ä'ca jo̧ mȩ ö̧ ä̧rä̧mi̧'ö̧ jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧ Jesuru: ―¿Ucumä
yoröiso ädätocöjä tä̧ji̧? Pi̧yȩ ucuru huȩnȩtä̧rö̧ ucuocumä ¿Däje
ucuocua'ajä̧ ö̧?
61 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'anä'inä, Jesumä yoröiso ädätoca'atä, 'corunätä
ki̧nö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ sacerdotes u̧ ru̧ hua̧ juȩ'i̧pa̧ mä̧ pä'äji ta'anö
jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧cu̧ : ―¿Ucutä tä̧ji̧ Cristomä? ¿Ucumä Dio adihuä
ru̧ hua̧ I̧ ̧jä̧ tä̧ji̧?
62 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu pä'inö: ―A̧ 'a̧ , ötäsä. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Ttö̧ja̧
I̧sa̧ pä'i'inörö Dio, o'ca juiyönä ju̧ ru̧ hua̧ u̧ huo̧ jua̧ 'a̧ nä̧ ö̧'a̧ 'a̧
tocu'äcuotöjä ucutumä. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ mo̧ ro̧ jä̧ra̧ 'a̧ ö̧ ajiya isoppanä
i̧mȩyȩhua̧ 'a̧ 'i̧nä̧ tocu'äcuotöjä ucutumä.
63 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'a ä̧ju̧ cu̧ , sacerdotes u̧ ru̧ hua̧ juȩ 'i̧pa̧ mä̧
ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ serocu icu, ra̧ huä̧rö̧ pä'inö: ―Täcö ya̧ tȩ'i̧nä̧
jiähuatö pä'ömä recuä rö̧jo̧ co̧ u̧jä̧ juhua'a yabocumä. 64 Ucutu
täcö ä̧ju̧ cuä̧jä̧tö̧jä̧ Diorö suronä ucuocua'amä. ¿Tta̧ 'a̧ nö̧
cuamöcuädätucuä ö?
Jahuätö o'ca toi'önä pä'inätö: “Täcö cuä'ötä cu'a̧ nö̧ hua̧ ”.
65 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ juhuorötä kä̧mä̧dö̧ korotö pönä Jesuru
surepinätö. Ö'änä'inä mö̧'ȩpö̧, 'ta'tapö pä näcu: ―¡Ucuru
'ta'äjimä di ja̧ pä'ö jueö pä'i!
Su̧ ro̧ da̧ u̧'i̧nä̧ ö'änä cuäcuäpinätö.
San Marcos 14
68
Pedro Jesuru ä̧ppö̧tä̧ri̧nö̧do
66 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ju'toju i̧so̧ ca̧ ö̧ jȩ a̧ 'a̧ nä̧ Pedromä isode jacuoju
isaränä rȩjȩ a̧ 'ä̧rö̧ pi̧nö̧. Ju̧ huȩnȩ ö̧'o̧ mȩnä̧ yajute sacerdotes
u̧ ru̧ hua̧ juȩ'i̧pa̧ umöhuäyaju 'chä̧hui̧'i̧nä̧ju̧ . 67 Pedro ocurä
tä̧nö̧ ö̧'a̧ 'a̧ topö, nö̧'ä̧chö̧ recuonänö to̧ pä̧riņ ä̧ju̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧ topö
pä'inäju: ―Ucu'inä Jesu Nazaret i̧sa̧ cu̧ cue'ächinöjä.
68 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päjäcu Pedro ä̧ppö̧tä̧rö̧ pä'inö: ―Ja̧ u̧mä̧
chieruhuäcu. ¿Däjecö̧? cucuocuäcusä jȩru̧ pa̧ sä̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ päjäcu Pedromä isode äcuomenä doächi'äcuähuome
iso̧ ca̧ ra̧ 'a̧ rä'opächinö. Räopächomenä, äcärä huopinö. 69 Pedro
äpate ä'ca ö̧jo̧ mȩnä̧, ru̧ hua̧ umöhuäyaju päjäjumä, pä'äji ta'anö
ja̧ u̧ru̧ topö, pä'inäju ju̧ huȩnȩ ka̧ cuä̧tö̧rö̧: ―Chujuamä, jahuätötä
i̧sa̧ .
70 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päjäcu Pedro pä'äji ta'anö ä̧ppö̧tä̧ri̧nö̧. A̧ 'u̧ cua̧ 'a̧
jä̧ji̧ o'ca'a ju̧ huȩnȩ pȩjä̧tö̧'i̧nä̧ jä'epö ä̧ju̧ cui̧nä̧tö̧ Pedrorö:
―¿Iso päi'önä ucumä jahuätötä iş a̧ jä̧di̧? Ucumä Galilea i̧sa̧ jä̧.
Cucuocu'inä jahuätö ucuocu ta'anö ucuocujä.
71 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä äcu Pedro pä'inö, ―Cuä'catucu jo̧ mȩ ö̧'i̧nä̧
pädömä, Dio'inä ä'ca jo̧ mȩ ö̧ iso päi'önä huȩnȩtä̧ pä̧dä̧u̧jä̧.
Yapare pädö ömä huä̧iņ ä̧ ro̧ ȩpä̧cua̧ sä̧. Ja̧ u̧ cucuocuätucuäcumä,
yoröiso chieruhuäcu.
72 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päomenä, päö ji̧yȩ nȩ tä̧ äcärä todärenä päi'önä
huopinö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ päi'omenä, Pedro amöcuädi'inö Jesu
ucuocuäjimä: “Äcärä todärenä huoäcua'a ä'canä, huäbodäcuä
jo̧ mȩnä̧ örö cuä̧ppö̧tä̧rä̧cua̧ jä̧,” päjimä. Pedro ja̧ 'hua̧ nö̧
amöcuädi'ö, a̧ 'cua̧ a̧ pä'i'ö ajuähuinö.
69
San Marcos 15
Pilato ä'ca jo̧ mȩ ȩpi̧nä̧tö̧do Jesuru
1 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a mo̧ ro̧ juomenä, sacerdotes uruhuotö'inä,
judíos ö̧ja̧ tämö ucuo isotö'inä, hueähuä huȩnȩ
huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧, jahuätö o'ca toi'önä judíos ö̧ja̧ jiņ ä̧ isocu
ruhuotömä ca̧ ca̧ cui̧pi̧nä̧tö̧. Cuoräusanä nö'cätö'cotö, Jesuru ȩpö̧
iyinätö Pilatorö. 2 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Pilato Jesuru jä'epö ä̧ju̧ cui̧nö̧:
―¿Ucumä judíos ö̧ja̧ u̧ ru̧ hua̧ jä̧ tä̧ji?̧ Jesu ädä nö: ―A̧ 'a̧ , ucu
päcu ta'anö ötäsä.
3 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ sacerdotes uruhuotömä rö̧ȩnä̧ huȩ nȩ tä̧rö̧
pä'ä'chinätö Jesuru. Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä ä'chäcumä Jesu ji̧yȩtȩ'i̧nä̧
ädätocö pi̧nö̧. 4 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧yä̧cu̧ Pilato pä'äji ta'anö jä'epö ä̧ju̧ cu̧ ,
päinäcu: ―¿Yoröiso ädätocöjä tä̧ji̧? Ä̧ju̧ cui̧. Rö̧ȩnä̧ huȩnȩtä̧rö̧
pä ä'chäcujä.
5 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'anä'inä Jesumä yoröiso ädätoca'atä ki̧nö̧.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ädätoca'a jä̧cu̧ mä̧, Pilatomä ¡Äyo, koro ädätocöhuä!
pä'ö nö̧'ä̧chö̧ to̧ pä̧ri̧nö̧.
15
Jesuru cuä'ö
6 Ja̧ u̧nu̧
cua pä'ö ucuocuinätödo
pä̧nä̧ Pilatomä ihueye jȩä̧'i̧jö̧ ta̧ 'a̧ nö̧ jȩa̧ pä'ö ki̧na̧ 'a̧ .
Ttuhuämenä 'cuäopinö pä'cäri pä̧nä̧mä̧, ya̧ tȩ cärenä pö̧rö̧, ö̧ja̧
pä̧huä̧ rö̧jö̧ to äcuru, rä'epö icu jȩpi̧nö̧ ihueye ja̧ 'a̧ ö̧. 7 Ja̧ u̧nu̧ mä̧
ya̧ tȩ Barrabás pä'ö mi̧cua̧ , korotö ru̧ hua̧ rö̧ ucuotocotö pä'ijätöcu
cärenä pi̧nö̧. Jahuätöcu kä̧nö̧ Barrabásmä ö̧ja̧ rö̧ rohuäu cuä'ö
icuinö pi̧nö̧. 8 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ji̧yä̧u̧ ö̧ja̧ ichi'ö jä'epä̧ri̧nä̧tö̧ Pilatorö,
ihueye jȩä̧'i̧jö̧ ta̧ 'a̧ nö̧ rä'epö icuiyatö pä'ö ya̧ tȩ cärenä pö̧rö̧.
9 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jä̧ ȩ pä̧rä̧cu̧ Pilato jahuätörö ädä nö: ―¿Judíos ö̧ja̧
u̧ ru̧ hua̧ rö̧ rä'epö chicua pä'ätöjä?
San Marcos 15
10 Ja̧ 'hua̧ nö̧
70
päina'amä pa̧ 'a̧ nö̧ huo̧ juä̧chi'̧ ö̧ pä'inö. Ttö̧ja̧ recuätö
Jesurutä esehuiyä̧u̧, jitörötä esehuatö pä omenä sacerdotes
uruhuotö a̧ 'u̧ tu̧ yina'a huo̧ juä̧chi'̧ ö̧, ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'inö.
11 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧ sacerdotes uruhuotömä ö̧ja̧ ä̧dä̧tä̧cuȩ mä̧
ji'ähuo'ä̧ri̧nä̧tö̧: ―Barrabásrötä rä'epö icui, päcuhuätucuaja,―
pä'ö.
12 Ja̧ 'hua̧ nö̧tä̧ pä äcu Pilato jä'epö ä̧ju̧ cuin
̧ ä̧u̧: ―¿Judíos ö̧ja̧
u̧ ru̧ hua̧ päcuhuätucuäcumä̧di̧ ö̧? ¿Tta̧ 'a̧ nö̧ jȩchä̧cua̧ 'a̧ jä̧ ö̧
ja̧ u̧ru̧ mä̧?
13 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä̧u̧ jahuätö huopönö ädä nätö: ―¡Daunä pȩ 'o̧ pö̧
ku̧ ni̧rö̧!
14 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä omenä, Pilato pä'inö jahuätörö: ―¿Dä̧bö̧
ja̧ 'hua̧ nö̧ päcuhuätucuä ö? Ja̧ u̧mä̧ ¿däje suronä jȩiņ ä̧ ö̧?
Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'anä'inä jahuätö juhua'a yabocu juruhuächi'ö
huopinätö: ―¡Daunä pȩ'o̧ pö̧ ku̧ niŗ ö̧! pä'ö.
15 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ Pilato, ö̧ja̧ esehuarö pä'ö, Barrabásrötä
rä'epö icuinö. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Jesuru cuäcuä a pä'ö hueäji o'ca'a,
daunä pȩ'o̧ pö̧ u̧ ju̧ na̧ rö̧ pä'ö iyö icuinö.
16 Pilato ja̧ 'hua̧ nö̧ hueomenä, su̧ ro̧ da̧ u̧ Jesuru ȩ mi̧pö̧, ru̧ hua̧
ojusode u̧ mi̧ i̧so̧ ca̧ ra̧ 'a̧ cu̧ do'ädächinätö. Korotö su̧ ro̧ da̧ u̧ru̧ 'iņ ä̧
recuätörö huopinätö, ju̧ huo̧ ca̧ nä̧ jiņ ä̧ yomete pä 'a pä'ö.
17 Juhua'a ömä Jesu ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ adiu tu̧ huä̧ta̧ 'ca̧ ̧nä̧tö̧.
Unämä so̧ ö̧ ö̧ pö ähuä u̧ huȩniņ ä̧cu̧ . 18 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧ cä'ädö,
ucuotönö te ähua'a jä̧'i̧nö̧'a̧ nö̧ pä'ä'chö huopinätö: ―¡Adihua'a,
judíos ö̧ja̧ u̧ ru̧ hua̧ ! ¡Huäinä recuo cu̧ jä̧cua̧ jä̧!― pä'ä'chinätö.
19 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ Jesu unä i̧so̧ 'quȩ nä̧ cuäcuäpö, surepö cä'ädö,
ja̧ rȩyu̧ nu̧ pä'i'ö hue'quiyunä kä̧mä̧dö̧, ucuotö jȩ a̧ 'a̧ jä̧'iņ ö̧'a̧ nö̧
järehuä'chinätö. 20 Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧ ya̧ ä̧huä̧ji̧ o'ca'a, ö̧'ca̧ tä̧jä̧ta̧
71
San Marcos 15
adiu tu̧ huä̧ta̧ ko̧ 'ä̧dö̧ icu, chutä ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ 'ca̧ ̧nä̧tö̧. Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a daunä pȩ'o̧ pö̧ u̧ ju̧ na̧ rö̧ pä'ö ȩpi̧nä̧cu̧ .
Jesuru daunä pȩ'o̧ pö̧ u̧ ju̧ ni̧nö̧ huȩnȩ
21 Juhua'a
ȩpo̧ mȩnä̧, ya̧ tȩ Cirene ö̧ja̧ i̧sa̧ , Simón pä'ö
mi̧cua̧ mä̧, Alejandro'inä, Rufo'inä ä'omä, ötahuiyä abo ö
ichinö. Ja̧ u̧ru̧ hue'inätö Jesuru pȩ'o̧ pö̧ u̧ ju̧ nä̧cuodä ȩpa̧ pä'ö.
―¿Podä cuȩpö̧'a̧ nö̧ ja̧ 'a̧ di̧?― pä'ö jäecuä juiyönätä hue näcu.
22 Jesurumä ȩ pi̧nä̧tö̧ korome Gólgota pä'ö micuome. Ju̧ huȩ nȩ
i̧mi̧mä̧, U Isose Po̧ mȩ pä'ö pä nome. 23 Juhuorömä vino
isoyacu, koro juäi mirra pä ö juäi huihuacua'a yinäcu ahua
pä'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ya'anä ahuocö piņ ö̧ Jesumä. 24 Ja̧ 'hua̧ nö̧ Jesuru
daunä pȩ'o̧ pö̧ ku̧ nä̧tö̧'co̧ tö̧ koro juäi iso'quinä järehuinätö
su̧ ro̧ da̧ u̧mä̧, Jesu ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ ȩma̧ pä'ö, di ö jueö päi'a pä'ö,
jueö pätecuächäcumä Jesu ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧ ȩmi̧pa̧ pä'ö.
25 Täcö kä̧hua̧ dauhuiyä huämenä cäecuächa'a, a las nueve
päi'a'a, Jesuru daunä pȩ'o̧ pö̧ ku̧ ni̧nä̧tö̧. 26 U huäme jo̧ mȩ koro
huȩyu̧ cuodä, ja̧ u̧ru̧ cuä'ö cu huȩnȩ huȩyu̧ cuodä'inä rö̧ni̧nä̧tö̧.
Juhuodänämä pa̧ 'a̧ nö̧ huȩyu̧ cui̧na̧ 'a̧ : “Pidemä, judíos ö̧ja̧
u̧ ru̧ hua̧ ,” pä'ö. 27 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ja̧ u̧cu̧ mä̧ korotö nä̧u̧cuä̧rä̧cuä̧huä̧
ö̧ja̧ rö̧ ta̧ ju̧ ru̧ pȩ'o̧ pö̧ ku̧ ni̧nä̧tö̧ ippeyenä. Ka̧ ra̧ rö̧mä̧ Jesu
u̧ huo̧ jua̧ 'a̧ nä̧, ka̧ ra̧ rö̧mä̧ ö'ohuenä pȩ'o̧ pö̧ ku̧ ni̧nä̧tö̧. 28 Ja̧ 'hua̧ nö̧
jö̧mä̧ Huȩyu̧ cuä̧ Huȩnȩ päö'a̧ nö̧ pätecuächina'a. Ja̧ u̧ Huȩyu̧ cuä̧
Huȩnȩ pa̧ 'a̧ nö̧ päomemä: “Ja̧ u̧mä̧ suronä jȩpä̧tö̧cu̧ kö̧, pä'ö
amöcuädinäcu.”u
29,30 Korotömä ju̧ huȩ nȩ nä̧ 'cuä'opätömä ya̧ 'ä̧huä̧'chö̧,
u pori porinö jȩpö̧, suronä huȩnȩtö̧ pä'ä'chinätö: ―¡Jö̧!
Ucudo päcuhuä'ijä, “Tö̧ä̧nä̧hua̧ Dio ö̧jode 'quiyode jȩpö̧
u15:28 Isaías 53:12
San Marcos 15
72
icuipö, huäbodäcuä mo̧ ro̧ jo̧ mȩnä̧ korode cua̧ diţ ä̧cua̧ mä̧”.
Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'inömä, ucutä cuamönätä ppä'ädäcuähui. Dau u
mȩyȩhuä̧chi̧'ö̧ ki̧'i̧pi̧,― pä'inätö.
31 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ sacerdotes uruhuotö'inä, hueähuä huȩ nȩ
huo̧ juȩtä̧tö̧'i̧nä̧ ja̧ u̧ru̧ ya̧ 'ä̧huä̧'chö̧ suronä huȩnȩtö̧ amönä
pä'ähuinätö: ―Korotörömä adiunä ö̧ji̧pö̧nä̧ ppä'ädinö.
¿Chutä amönämädi̧? ppä'ädäcuähuocö. 32 Iso päi'önä Cristo,
Israel ö̧ja̧ u̧ ru̧ hua̧ , dau u i̧mȩyȩhua̧ 'a̧ totö ömä, ja̧ u̧nu̧ tä̧
tesetäcuotöjä.― pä'ä'chinätö.
Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ ja̧ u̧tä̧cu̧ ippeyenä pȩ'o̧ pö̧ u̧ ju̧ nä̧jä̧u̧'iņ ä̧ suronätä
pä'ä'chö ucuocuinätö Jesuru.
Jesu 'corupäi'inö huȩnȩ
33 Ja̧ 'hua̧ nö̧
ja̧ 'a̧ kä̧hua̧ täcö jueö kö̧rö̧ päi'omenä, pi̧jä̧ o'ca juiyö
yo̧ i'̧ i̧na̧ 'a̧ recuonänö, kä̧hua̧ huerächi'örö, a las tres päi'ome jubö
cä'ädö. 34 Ja̧ u̧nu̧ tä̧ Jesu pä̧iç u̧ nä̧ huopinö: ―Eloi, Eloi, ¿lama
sabactani?― Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä'ömä pa̧ 'a̧ nö̧ pä'ö pä'inö: Chö̧ä̧nä̧hua̧
Dio, Chö̧ä̧nä̧hua̧ Dio, ¿dä̧bö̧ örö jarocu'ipäjä ö?v― pä'inö.
35 Ja̧ 'hua̧ nö̧ päa'a ä̧ju̧ cu̧ korotömä ju̧ huȩ nȩ ka̧ cuä̧tö̧mä̧, pä'inätö:
―Ä̧ju̧ cuä̧tu̧ cui̧. Dio i̧huȩnȩ jiäcuähuä i̧sa̧ , Elíasrö huopö,―
pä'inätö.
36 Ja̧ 'hua̧ nö̧ huoiyäcu ya̧ tȩ jopächö 'chä̧hui'̧ ö̧, i̧sä̧ppä̧ 'cuä̧ppä̧
ȩmo̧ po̧ 'ö̧ vino a'toya ö 'cucueto'ö, i̧so̧ 'quȩnä̧ 'co̧ 'ä̧dö̧ ku̧ nu̧ ,
be'epinö Jesuru ahua pä'ö. Ja̧ 'hua̧ nö̧ jȩpö̧ kä̧nö̧ pä'inö: ―Ja̧ 'a̧ tä̧
topätucuirö. Elías ichi'ö, mȩyȩdö̧ icuarö ja̧ pä'ö totärä̧tu̧ cua̧ .
37 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Jesu pä̧iç u̧ nä̧ huopö rö̧ni̧pö̧, 'corupä'i'inö.
38 Jesu ja̧ 'hua̧ nö̧ 'corupäi'omenä, Dio ö̧jode 'quiyodenä Jin
̧ ä̧ Isocu
Adihuo̧ ca̧ äpate ä'ca o̧ ȩcuä̧ta̧ huäme ö kä̧mä̧dö̧ rȩjȩcu̧ päi'önä
v15:34 Salmo 22:1
73
San Marcos 15
sȩrä̧chi̧'i̧na̧ 'a̧ , to̧ ta̧ rȩnä̧ päi'önä. 39 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ romanos ö̧ja̧
su̧ ro̧ da̧ u̧ u̧ ru̧ hua̧ mä̧ Jesu ä'ca jo̧ mȩ kä̧nö̧, Jesu huoi'a'a ä̧ju̧ cu̧ ,
'corupäi'a'a'inä topö pä'inö: ―Pidemä iso päi'önä Dio I̧ ̧ pä'ijö
ja̧ 'a̧ .
40 Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ korotö nä̧tö̧'i̧nä̧ otonänö kä̧nö̧ to̧ pä̧rö̧ ka̧ cui̧nä̧tö̧.
Jahuätö ö̧'quȩtȩnä̧ ka̧ cui̧nä̧tö̧ María Magdalena'inä, karaju
María, mö̧ä̧ya̧ Jacobonö, Josénö a̧ ju̧ 'i̧nä̧, Salomé'inä. 41 Jahuätö
nä̧tö̧mä̧ Jesucu cue'ächö Jesuru ppä'ädä'ijätö pi̧nä̧tö̧ Galilea
rȩjȩnä̧ o̧ jo̧ mȩnä̧. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ korotö nä̧tö̧'i̧nä̧ recuätö ka̧ cui̧nä̧tö̧,
Jesucu Jerusalén ötahuiyära̧ 'a̧ 'chi̧nä̧tö̧mä̧.
Jesuru idoränä ö nö huȩnȩ
42,43 Ja̧ u̧nu̧
mo̧ ro̧ mä̧ judíos aditocö mo̧ ro̧ päi'äcua'a ä'canä
mo̧ ro̧ ji̧na̧ 'a̧ . Ttaditocö mo̧ ro̧ jä̧cuȩ jo̧ mȩnö̧ jȩpö̧ ku̧ nä̧huä̧ mo̧ ro̧
ji̧na̧ 'a̧ . Ja̧ u̧nu̧ mo̧ ro̧ ni̧pä̧ro̧ mȩ ya̧ tȩ José pä'ö mi̧cua̧ , Arimatea
ötahuiyä ö̧ja̧ i̧sa̧ , ichi'inö. Judíos ö jiņ ä̧ isocu ruhuotö i̧sa̧
pi̧nö̧ ja̧ u̧mä̧. Ja̧ u̧'i̧nä̧ a̧ 'ä̧ri̧nö̧ Dio ruhuo hueome päi'iyarö pä'ö.
Ja̧ u̧mä̧ yoröiso yecuoca'atä Pilato ö̧'o̧ mȩ do'ächi'ö, jä'epinö
Jesu o'co jähuä. 44 Jesu täcö 'corupäi'äja'a ä̧ju̧ cuo̧ mȩnä̧, Pilato
nö̧'ä̧chö̧ to̧ pä̧ri̧nö̧, jurunä 'corupäi'iyäcu. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ ö̧ su̧ ro̧ da̧ u̧
u̧ ru̧ hua̧ rö̧ huopo'ö, Jesu 'corupäi'äja'a iso päi'önä ja̧ pä'ö jä'epö
ä̧ju̧ cui̧nö̧. 45 Su̧ ro̧ da̧ u̧ u̧ ru̧ hua̧ “A̧ 'a̧ , iso päi'önä 'corupä'i'äji”,
pä'ö jiähuäji o'ca'a, Pilatomä Jesu o'co jähuä Josérö hue'inö.
46 Ja̧ 'hua̧ nö̧ hueäcu Josémä pö̧jä̧ta̧ adihuä̧ta̧ mitopo'ö ih
̧ uä̧ji̧,
dau u mȩyȩdö̧, Jesuru juä'opinö. Ja̧ u̧nu̧ o'ca'a idoränä, inähuä
jacuä 'ta'tapö icu adi noränä rö nö. Hua'are ötäji o'ca'a idorä
ä'ca mö̧ȩcuo̧ 'qui̧ ki'opo'ö, mö̧ȩpi̧nö̧. 47 María Magdalena'inä,
karaju María José ja̧ ju̧ 'i̧nä̧ Jesuru ja̧ 'hua̧ nö̧ ötäjome topinätö.
San Marcos 16
74
Jesu oächinö huȩnȩ
1 Judíos
aditocö mo̧ ro̧ o'come mo̧ ro̧ , María
Magdalena'inä, karaju María, Jacobo ja̧ ju̧ 'i̧nä̧,
Salomé'inä amehuoya mi nätö, Jesu o'co jähuä tu epäcuoya.
2 Semana äcuomenä mo̧ ro̧ päi'omenä, kä̧hua̧ räoi'a'a,
idorära̧ 'a̧ 'chä̧hui̧'i̧nä̧tö̧. 3 Ttamönä pä'ähuinätö: ―Idorä ä'ca
mö̧ȩcuo'quimä, ¿ditäcö̧ pporädö icuiyäcuotöjä?
4 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ucuocuäyotö 'chä̧hui'̧ ö̧ to omenä, ido'qui rö̧o'qui,
idorä ä'ca mö̧ȩcuo'qui täcö pporädö icuähua'atä topinätö.
5 Idorä jacuä do'ächi'ö to omenä, ya̧ tȩ mö̧ä̧ya̧ , ö̧'ca̧ tä̧huä̧ta̧
o̧ to̧ pa̧ , adiu tȩä̧ta̧ 'ca̧ tä̧u̧ru̧ , u̧ huo̧ jua̧ 'a̧ cu̧ nä̧ ö̧'a̧ 'a̧ topinätö.
Ja̧ u̧ru̧ topö, ye'ecui'inätö. 6 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ye ecui'iyäcu ja̧ u̧ mö̧ä̧ya̧
pä'inö jahuätörö: ―Yecuecui'ätucuä'. Jesu, Nazaret i̧sa̧ rö̧,
daunä pȩ'o̧ pö̧ u̧ ju̧ nä̧jä̧cu̧ ru̧ , topö ichäjätöjä. Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧
ja̧ u̧mä̧ täcö o'ächäji. Pȩnȩmä̧ täcö toa'a. Topächätucui
ötäjomemä. 7 U̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ 'i̧nä̧, Pedrorö'inä ji'ähuäjätucui
pa̧ 'a̧ nö̧ pä'ö: “Cuä'catucunä 'chö̧ Galilea rȩjȩra̧ 'a̧ . Juhua'atä ja̧ u̧ru̧
tocu'äcuotöjä, chutä päinö ta'anö,”― pä'inö ja̧ u̧ mö̧ä̧ya̧ mä̧.
8 Ja̧ 'hua̧ nö̧ pä̧u̧ yotäcu jurunä rä'opächö, jopö, tö'ipächinätö.
Ye'ecu ö̧'ä̧hui̧nä̧tö̧ eru juäi 'cuäopiyä̧u̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧
tö'ipächätö'cotö, yoröiso ji'ähuocotö piņ ä̧tö̧ korotörömä,
ye ecua'a ö.
16
Jesu María Magdalenarö i̧jȩcui̧nö̧ huȩnȩ
9 Semana
äcuomenä mo̧ ro̧ juomenä, Jesu oächäji o'ca'a,
ä'canäji i̧jȩcui̧nö̧ María Magdalenarö, ko̧ ro̧ mö̧ ö̧nö̧ ta̧ ju̧ nu̧ isoppa
huotö suropätörö rä'epö icuinäcuarö. 10 Ja̧ 'hua̧ nö̧ i̧jȩcuä̧cua̧
jahuäjumä 'chä̧hui̧'ö̧, ji'ähuinäju chutäcu cue'ächinätörö.
75
San Marcos 16
Jahuätömä a̧ 'cua̧ a̧ 'ȩcu̧ tä̧ ajuäcuähuinätö. 11 “Jesumä kö̧. Täcö
topäjäjusä”, pä'ö jijähuomenä, esetocotö piņ ä̧tö̧.
U̧ huo̧ juȩtä̧u̧ ta̧ ju̧ nu̧ ru̧ i̧jȩcui̧nö̧do Jesu
12 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a Jesu i̧jȩcui̧nö̧ u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ u̧ ta̧ ju̧ ru̧ ötahuiyä
abocu, meje'canä ̧'cho̧ mȩnä̧. Koromenänö jö̧nä̧ i̧jȩcui̧nö̧.
13 Jahuätö'inä 'chä̧nö̧ ji'ähuinätö u̧ huo̧ juȩ tä̧u̧ru̧ . Ja̧ 'hua̧ nö̧
ji ähua'anä jahuätörö'inä esetocotö piņ ä̧tö̧.
Jesu u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ hueinö huȩnȩ
14 Ja̧ u̧nu̧
o'ca'a recuonänö jä̧ji̧ o'ca'a u̧ huo̧ juȩtä̧u̧ru̧ i̧jȩcui̧nö̧,
ö̧jä̧pö̧ ö̧nö̧ ya̧ tȩnö̧rö̧, mesa isodänä ö̧'a̧ 'a̧ . Korotömä Jesu
o'ächäji'ca̧ ö̧ja̧ 'a̧ topäjätö ji ähua'a, ä̧ju̧ cua̧ 'a̧ nä̧ ami
iso'quinä jarodö esetoca'a ji̧yä̧cu̧ , ra̧ huä̧rö̧nä̧nö̧ ucuocuinä̧u̧:
“a̧ 'u̧ cuo̧ nä̧tä̧'i̧nä̧ esetocotöjä tä̧ji̧ ucutumä” pä'ö. 15 Ja̧ u̧nu̧
o'comenä päinä̧u̧: ―Pi̧jä̧ pa̧ ja̧ cu̧ nä̧ 'chä̧nö̧, adihuä huȩnȩ
ji'ähuäjätucui o'ca toi'önärö. 16 “A̧ 'a̧ , iso päi'önä ja̧ 'a̧ ” pä'ö
esetö, a̧ 'cua̧ huȩnä̧rö̧mä̧, ajiyanä'inä pötächi'ömä, ö̧ji̧pä̧cua̧ .
Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ nä̧, “iso päi'önä ja̧ 'a̧ ”, pä'ocömä, ro̧ ȩcuä̧tä̧ ȩmä̧cua̧ .
17 Esetätömä pi̧yȩ i̧jȩ cuä̧, ö̧ja̧
eru juäi jȩ ä̧cuo̧ tö̧. Ttö
chi̧mi̧nä̧ isoppa huotö suropätörö rä'epö cuäcuotö. Korotö
̧huȩnȩnä̧'i̧nä̧ jareö huȩnȩnä̧ ucuocuäcuotö. 18 Ttu̧ mö̧nä̧'i̧nä̧
ä̧ca̧ tö̧rö̧ 'chu ädäcuotö. Ni̧yȩcuä̧ au u'inä, na̧ ä̧cho̧ ca̧ 'a̧ tä̧
ni̧yȩcuä̧cho̧ co̧ tö̧ äcuotö. Ja̧ 'hua̧ ta̧ nö̧ na̧ nȩpä̧tö̧rö̧ u̧ mö̧nä̧ mȩ'ö̧
jȩ o̧ mȩnä̧ ö̧'i̧pä̧cuo̧ tö̧,― pä'inö Jesu.
Jesu mo̧ ro̧ jä̧ra̧ 'a̧ cäecuächinö huȩnȩ
19 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ Tu̧ ru̧ hua̧ Jesu jahuätörö ucuocu cä'ädö,
mo̧ ro̧ jä̧ra̧ 'a̧ cä'ecuächinö. Cä'ecuächäji'ca̧ Tö̧ä̧nä̧hua̧ Dio
San Marcos 16
76
u̧ huo̧ jua̧ 'a̧ nä̧ pä̧mä̧di̧nö̧. 20 Ja̧ 'hua̧ nö̧ ja̧ 'a̧ umöhuäyotömä, o'ca
juiyönä pa̧ ja̧ cu̧ nä̧ 'chä̧nö̧, adihuä huȩnȩ ji'ähuinätö. Ja̧ 'hua̧ nö̧
ji'ähuäyotö ̧'cho̧ mȩnä̧ Chutä Tu̧ ru̧ hua̧ tä̧ ppädinä̧u̧. I̧huȩnȩ
ji'äu kä̧nö̧, chutä ujurunä ö̧ja̧ eru juäi'inä jȩpiņ ä̧tö̧. Ja̧ 'hua̧ nö̧
jȩ o̧ mȩ ö̧, “iso päi'önä ja̧ 'a̧ ” pä'ö ö̧ja̧ esetönä päi'önä,
i̧jȩpi̧nö̧. “Amén” pä'ömä, ye adihua'a pä'ösä.