Nynorsk litteratur i vaksenopplæringa Biletbøker
Nynorsk litteratur i vaksenopplæringa Målgruppa for denne bokpresentasjonen er dei tilsette i vaksenopplæringa. Ein del kommunar med nynorsk som hovudmål ønskjer at også dei vaksne innvandrarane skal lære nynorsk, og skal ein lære eit språk må ein verte eksponert for det. Vi ønskjer å løfte fram aktuell nynorsk litteratur og gje ei kort omtale av kvar bok. Det finst sjølvsagt mange fleire bøker som eignar seg for målgruppa, men denne lista er eit utgangspunkt for vidare arbeid. Vi har ikkje merkt bøkene etter nivå og spor i utdanningsløpet, men håpar at omtalane og inndelinga likevel er eit godt utgangspunkt for deg når du skal tilrå bøker. Kva skal ein så ta omsyn til når ein skal velje bøker for vaksenopplæringa? Det er som kjent stor variasjon i kor mykje skulegang kursdeltakarane har frå før og kva ferdigheiter dei har i å lese. Det vil også vere stor variasjon i kva type bøker og kva tema som vil interessere kursdeltakarane. Vi kan godt bruke desse tre hovudmomenta når vi skal velje bøker: tekst, innhald og illustrasjonar. Ulike behov krev ulik vekting av desse tre momenta. Derfor presenterer vi no eit breitt utval av bøker, alt frå biletbøker til bøker med mykje tekst, med både kvardagslege og meir filosofiske tema. Vi har valt å ikkje gå inn på læreverk. Biblioteka kan vere til hjelp med å leite fram bøker og setje saman kasser med aktuell litteratur. Elles kan bøkene oftast kjøpast direkte frå forlaga, samt i fleire nettbokhandlar. Ivar Aasen-tunet sin nettbutikk www.handlenett.no har mange av bøkene på lista. Fleire bøker og omtalar finn du på www.nynorskbok.no. Leser søker bok er ein organisasjon som arbeider for at alle skal ha tilgang til gode bøker. I listene deira finn du bøker på bokmål og nynorsk, og for å kome med på 100-lista, må bøkene ha eit enkelt språk som ikkje står i vegen for innhaldet. I lista under står det dersom bøkene er produsert med støtte frå Leser søker bok, eller er på 100-lista. Nynorske nettaviser som kan passe til bruk i vaksenopplæringa er Klart og kort: http://www.klartale.no/klartogkort Framtida: www.framtida.no Biletbøker Illustrasjonar som støttar teksten legg til rette for språklæring. Vaksne innvandrarar som les barnebiletbøker ønskjer gjerne at teksten handlar om kvardagslege ting som dei kan kjenne seg att i. I neste steg opnar biletbøkene opp for samtale kring meir filosofiske spørsmål. For å lære eit nytt språk må ein starte frå botnen av, og då er det mindre viktig om boka har barn som hovudmålgruppe. Men spør gjerne kursdeltakarane om dei helst vil lese biletbøker med «ekte» menneske, eller om dei like gjerne vel bøker med menneskeleggjorde dyr og fantasifigurar i hovudrollene. Det finst svært mange nynorske biletbøker, og dette er berre nokre av dei. På www.nynorskbok.no finn du omtalar av fleire. Boka om Benny Barbro Lindgren og Olof Landdström Frå svensk ved Stein Versto Samlaget 2015 Barbro Lindgrens veslegris Benny er ein av dei tøffaste og mest elska grisane i barnebokverda. Boka om Benny inneheld to bøker. I Neimen, Benny må Benny rømme heimanfrå når mor hans vil putte Veslenøff i vaskemaskina. Men kvar skal han bu då? Når det røyner på, kan det vere godt å finne ei grop å rulle seg i. I Jamen, Benny får Benny ein veslebror. Han ønskte seg det, men så går han fort lei. Heile dagen syg veslebroren på smokken sin, og Benny får ikkje smake. Men storebrør kan vel òg bruke smokk? Bøkene om Benny har enkle, men svært treffande og humoristiske illustrasjonar som støttar teksten godt. Det er god flyt i historiene. Ikkje minst er der ein liten dose spenning og alltid ein lykkeleg slutt for Benny. Mari og Magnus-serien Ruth Lillegraven og Inger Landsem Samlaget Mari og Magnus flyttar inn Mari og Magnus hos bestemor (2014) Mari og Magnus og smokketjuven Mari og Magnus får katt Dette er enkle historier om søskenparet Mari og Magnus. Serien er eit sjarmerande nynorsk alternativ til seriar som Karsten og Petra. Illustrasjonane og teksten utfyller kvarandre. Særleg for kursdeltakarar med eigne barn vil bøkene vere nyttige for å lære om kvardagshendingar for barn i Noreg. Henrik And Anna R. Folkestad Samlaget 2011 – Dette er Henrik And. Ei heilt vanleg and med ein heilt vanleg draum. Han vil vera noko anna. Slik opnar Anna R. Folkestad biletboka om Henrik And. Så byrjar Henrik å tenkje: – Kva skulle han vera? Og han kjem med mange framlegg – kanskje ein katt, ein hund, ein sjiraff eller ein mark? Folkestad lagar nokre fantastiske krysningar mellom anda og dei andre dyra. Teksten er enkel og forma som ei regle, og den same formelen gjentek seg frå side til side. Men Henrik And kjem til slutt til at det kanskje ikkje er så verst å vere seg sjølv. Illustrasjonane er enkle og fargesterke i collageteknikk. Det er lett å kjenne seg igjen i tankeleiken om korleis det ville ha vore å vere ein annan, men det er nok humoren i boka som gjer han mest aktuell for den vaksne lesaren. Jakob og Neikob-bøkene Kari Stai Samlaget Jakob og Neikob (2008) Jakob og Neikob. Tjuven slår tilbake (2012) Jakob og Neikob og det tomme rommet (2014) Forteljingane om Jakob og Neikob inviterer små og store lesarar til å reflektere kring våre kanskje mest sentrale omgrep, ja og nei. Begge orda er like viktige og vi treng begge like mykje. Det er lett å bli lurt om ein berre seier ja, og kanskje går ein glipp av mykje moro om ein berre seier nei? Kari Stai har svært stram struktur både i språket og illustrasjonane sine, humor er likevel eit viktig og gjennomgåande verkemiddel i begge historiene. Med utgangspunkt i boka kan ein til dømes øve på bruk av dobbel nekting: «Du seier vel ikkje nei takk til ein bolle?» Bøkene er å få tak i i papirform, som app og som animasjonsfilm på TV og internett. Kakerlakken med den stygge frakken Martine Grande Samlaget 2013 Dette er ei bok med eit klart tema om einsemd, venskap og tunge tankar. Boka er laga i samarbeid men Rådet for psykisk helse. Ho handlar om kakerlakkjenta som om sommaren, når sola står høgt på himmelen, er så glad at gleda brusar i magen, men som om hausten kjenner på dei tunge vintertankane. Boka fungerer som ei sjølvstendig historie utan at ein treng å kjenne seg heilt igjen i kakerlakken. Historia har understrekande illustrasjonar, og boka fungerer godt både for barn og vaksne. Leselyst – på ditt og mitt språk Familieforlaget 2009 Dette er ein serie tospråklege bøker med Asbjørnsen og Moe sine eventyr på norsk og morsmålet til elevane. Eventyr gjev ein positiv fleirkulturell identitet fordi det er mange likskapstrekk og felles verdiar. Leselyst – på ditt og mitt språk, med tospråklege eventyrbøker, lydbøker og ressurspermar, er dei mest selde tospråklege produkta i Noreg. Kvar bok inneheld fleire norske folkeeventyr, på morsmålet og norsk. Eventyra på desse språka har nynorsk omsetjing: albansk, arabisk, polsk, russisk, somali, tamil, tyrkisk, urdu og vietnamesisk. Månen som ville lyse som ei sol Elin Grimstad Samlaget 2012 I denne vakre biletboka er det sola og månen som er hovudpersonane. Månen er sjalu på sola, og han bestemmer seg for å ta opp kampen om å vere den som lyser opp jorda. Han snik seg framfor sola og forsøker å overstråle henne, men resultatet er mørke midt på dagen. Denne biletboka har eit heilt spesielt visuelt uttrykk, noko som har si forklaring i at Elin Grimstad har nytta ein heller uvanleg teknikk. Ho har laga eit papirteater som ho i neste omgang har fotografert. Teksten er relativt kortfatta, men han har preg av poesi og ordspel, som når månen mot slutten av boka set ord på si oppgåve: «Ja, tenkjer månen nøgd. Når natta kjem, er det eg som skin. Og draumane vaknar i måneglans.» Snøkvit Jacob Grimm og Wilhelm Grimm, illustrert av Benjamin Lacombe Fortellerforlaget 2013 Snøkvit er eit kjent eventyr i mange kulturar. Illustrasjonane i denne utgåva er dystre og fantasifulle og vel så godt eigna for vaksne som for barn. Her er mykje symbolikk og sterke visuelle verkemiddel. Eventyr er til alle tider brukte for å forklare vondskapen og kva han gjer med oss. Ei viktig påminning for vaksne og ei viktig forteljing for barn. Mine små leksikon Samlaget 2003–2007 I denne serien finn vi tjue små leksikon om alt mogleg. Ein kan kjøpe bøkene ei og ei, og dei er rimelege. Dei små fagbøkene høver godt som utgangspunkt for temaarbeid. Tekstane er korte og informative, og bøkene er rikt illustrerte. Desse titlane er mest aktuelle i vaksenopplæringa: Skogen, Ved sjøen, På fjellet, Babyen, Dyra på savannen, Fotball. På liv og død Lars Westman og Erna Osland GAN Aschehoug 2008 Ei bok om sensasjonar – sanne sensasjonar i naturen og historia. På liv og død inneheld spennande, korte tekstar som i utgangspunktet er retta mot barn i 9-års alderen og oppover, men som godt kan lesast av vaksne. Ein kan byrje bak eller framme eller på midten, lese alt eller berre litt. Her er 29 spennande tekstar om alt mellom himmel og jord! Oppdagingar og oppfinningar Emeline Lebouteiller, Vincent Jullien, Axel Renaux. Til norsk ved Margunn Vikingstad Samlaget 2008 Dette er ei historie- og faktabok med mange illustrasjonar. Hovudmålgruppa er 8-16 år, men innhaldet er relevant også for vaksne. Boka er rik på lettfatteleg informasjon om dei viktigaste oppdagingane og oppfinningane i menneskelivet. Ein kan lære om alt frå oppdaginga av bakteriar til oppfinningar som bedøving under operasjon, korleis genane våra vart oppdaga og kven som først skjønte at jorda ikkje var den einaste planeten i verdsrommet. Faktabøker av Erna Osland Venner med venger Samlaget 2012. Illustrert av Inger Lise Belsvik Under ein stein Samlaget 2014. Illustrert av Inger Lise Belsvik Sov søtt, herr Spiss Mangschou 2010. Illustrert av Inger Lise Belsvik Når det regnar i Afrika Samlaget 2015. Illustrert av Per Ragnar Møkleby Dette er nokre av dei mange faktabøkene Erna Osland har skrive for barn, men som også kan lesast av vaksne. Språket er godt, og det er ein fin variasjon mellom korte og lengre tekstar. Ein kan til dømes velje eit utdrag av boka og bruke det som ei kortforteljing i undervisingssamanheng. I fugleboka Venner med venger handlar det om ein trekkfugl som heiter steindulp, som er Afrika-farar, ein trekkfugl. Sola kryp høgare på himmelen og snart kjem trekkfuglane tilbake. Andre fuglar har vore her gjennom heile vinteren. I Under ein stein handlar det om virvellause småkryp i nærmiljøet vårt. Mange dyr likar seg der det er mørkt og vått, og derfor gøymer dei seg under steinar. Sov søtt, herr Spiss er ei bok om korleis ulike dyr og menneske søv. Ein leiken tekst på vers og prosa. Det nyaste tilskotet i faktabokhylla er Når det regnar i Afrika. Det er ei bok om vêr og klimaendringar. Korleis blir vêret til? Kvar kjem vindane frå, og kvifor regnar det? Boka handlar om vêr, men også om Styrk, som bur i Noreg, men tenkjer på Afrika. Når kjem regnet til dei tørre åkrane hos mormor, tenkjer han. Lettlesne bøker Bøkene om Teo Solveig Blindheim Bendixsen, illustrasjonar av Trond Bredesen Mangschou forlag Teo i trøbbel (2011) Teo tar sjansen (2012) Tenk at det var Teo (2014) Teo tøffar seg (2015) Teo har akkurat starta på skulen, og der skjer det mykje spennande. Vi får eit innblikk i kvardagen på skulen og på SFO og utfordringar Teo møter der. I tillegg er bøkene fine som ein del av språklæringa, sidan det er nokre ord og uttrykk dei vaksne brukar som Teo ikkje forstår. Dette fører til nokre forviklingar. Forteljingane om Teo er humoristiske og nervepirrande. Sjølv om bøkene er skrivne for barn i småskulealder, er dei nyttige for foreldre og andre som vil lære om den norske skulekvardagen. Politihunden Falk Tone Nørvåg, illustrasjonar av Odd Henning Skyllingstad Samlaget Politihunden Falk til teneste (2011) Politihunden Falk på nattevakt (2012) Politihunden Falk på farleg oppdrag (2014) Tone Nørvåg har tidlegare arbeidd som politibetjent på Sunnmøre. Vi vert kjende med politihunden Falk og etterforskaren Hanne på oppdrag. Bøkene er lettlesne, og dei spennande historiene fengjer. Vi vil ha hund! Ragnfrid Trohaug Cappelen Damm 2012 Denne boka handlar om Jenny og Ole som er tvillingar og bestevener. Dei vil så veldig gjerne ha ein hund, men mamma og pappa er vanskelege å overtale. Kva må ein eigentleg gjere for å vise at ein kan ta ansvar for ein hund? Jenny og Ole tenkjer å tjuvlåne ein hund og legg ein «vasstett» plan. Dette må gå bra … men kva skjer når dei skjønar at dei har tjuvlånt ein premiehund? Vi vil ha hund er ei bok i Leseløve-serien. Desse bøkene har korte linjer og stor skrift, og er lette å lese. Språket er rytmisk og rikt på dialog. Amanda sin medisin Atle Hansen Cappelen Damm 2012 Amanda sin medisin er ei bok i Leseløve-serien, med korte linjer og stor skrift. Boka er ei sår og humoristisk forteljing om venskap, erting og hemn. Dessutan handlar det om det å ikkje skulle tole urett men å stå opp for seg sjølv. For den vaksne lesaren er det interessant å lese korleis dei vaksne handterer konfliktane mellom barna. Boka er god å bruke som utgangspunkt for diskusjon og refleksjon kring vaksenrolla. Birk og Barcelonagjengen og Knoterud FK Birk og Barcelonagjengen ein serie på fire bøker av Atle Berge, Samlaget 2010–2015 Knoterud FK ein serie på ni bøker av Lars Mæhle, Cappelen Damm 2008–2013 Bøkene om Birk og Barcelonagjengen er ein lettlesen fotballserie som tek fotball på alvor og set spelet i sentrum. Det handlar om gutar som satsar, om sleivspark, magiske pasningar og trenarar som vil vinne for kvar pris. Knoterud FK er verdas verste fotballag, og i serien om Knoterud FK vert fotball og humor kombinert på ein ypparleg måte. Hanna og Emma Fem bøker, ti forteljingar, av Bente Bratlund Mangschou 2008–2014 Bøkene handlar om veninnene Hanna og Emma. Alle bøkene er lettlesne to-i-ei-bøker, og dei smittar med sitt positive vesen og allmenne relasjonstematikk. Historiene er passeleg korte og skrifta høveleg stor til at ein får flyt i historia. Bøkene handlar om venskap, forelsking, om nye familiemedlemmer, mysterium som må oppklarast og forhold som vert sette på prøve. Leseland Samlaget 2014–2015 Leseland er ein serie sjølvstendige, illustrerte bøker, i papirform og som app, for dei ferske lesarane. Bøkene er nivådelte, og i appen kan ein velje «les for meg»-funksjonen om ein ønskjer det. Til no er det 12 bøker i serien, men dei neste fem åra skal Leseland utvidast med 10-15 bøker i året. Det er mogleg å ta kontakt direkte med Samlaget for å kjøpe spesialtilpassa pakkar til undervisingsgruppa, til ein god pris. Frida F (Leseland for eldre barn og ungdom) Otto Dickmeiss og Dorte Karrebæk Samlaget 2014 Den dagen i sommarferien då Frida F fylte ti år, fekk ho ei gåve av mor si. Det var slett ikkje ei gåve ho hadde ønskt seg, slett ikkje. Ho var ikkje det minste interessert i henne. Gåva var ei fin, gammal porselensdokke. Og ho hadde vore svært dyr. Mor til Frida F hadde kjøpt dokka fordi ho likna det snille barnet ho så inderleg ønskte seg. Men Frida F var ikkje snill … Frida F er ei illustrert spenningsforteljing som godt kan lesast av vaksne. Boka er den første, og fleire kjem, i serien Leseland for eldre barn og ungdom. Desse bøkene kombinerer gode og engasjerande historier med lettlesen og innhaldsrik tekst. Klassikarar Desse bøkene er omsette til mange språk og er også å finne i nyare nynorsk utgåve. Ein måte å jobbe med bøkene på er at kursdeltakarane samanliknar deler av teksten med utgåva på morsmålet sitt, dersom boka også er utgjeven på det språket. Huck Finn og eventyra hans Mark Twain Omsett av Johannes Farestveit, revidert av Øystein Vidnes Samlaget 2012 Heidi Johanna Spyri Omsett av Tonje Strøm Samlaget 2011 Charlie og sjokoladefabrikken Roald Dahl Omsett av Ragnar Hovland Gyldendal 2007 Mio min Mio Astrid Lindgren Omsett av Tove Bakke Damm 2007 Vaffelhjarte Maria Parr Samlaget 2005 (Ny utgåve 2011) Trille er sikker på at nabo Lena er bestevenen hans. Men han er ikkje like sikker på om han er bestevenen til Lena Lid. Med Pippi sitt dumdristige initiativ, og «hyss» som ikkje står noko tilbake for dei kreative skøyarstrekane til Emil, dreg ho Trille med på dei viltraste påfunn. Ofte går det litt over styr i den vesle vika deira. Og innimellom leven og latter fortel Trille lågmælt om alvor og sorg i eit ni år gammalt liv, og om redsla for å miste dei han er glad i. Vaffelhjarte finst i bokform, som lydbok, TV-serie og teater og er til no utgjeven i over 40 land. Tonje Glimmerdal Maria Parr Samlaget 2012 Tonje Glimmerdal er einaste ungen i Glimmerdalen, og den tøffaste jentungen dalen har sett sidan dei vaksne tantene hennar herja på ski mellom fjella. Tonje sin besteven er gamle Gunnvald, ein bisk felespelar på over sytti år, og dei to venene kjenner kvarandre ut og inn. Eller gjer dei det? Ein dag då Gunnvald er på sjukehuset med broten lårhals, forstår Tonje at Gunnvald har ein stor løyndom han ikkje har røpt for bestevenen sin. Brått får Tonje mangt å rydde opp i, for her står det om lykka og felespel! Tonje Glimmerdal finst i bokform og som lydbok. Biletbøker for vaksne Raudt, blått og litt gult Bjørn Sortland og Lars Elling Samlaget 1993 I 1993 kom gjennombrotet til Bjørn Sortland med Raudt, blått og litt gult, ei biletbok om kunstformidling, saman med biletkunstnaren Lars Elling. Boka fekk fleire prisar i inn- og utland. Vi får vere med Oda på ei vandring i kunsthistoria, ja faktisk heilt inn i måleria. Ho snakkar med kunstnarane og får vite kva som er bakgrunnen til dei ulike kunstverka. Boka er ei lettfatteleg innføring i mange av dei mest kjende kunstverka i historia, og er fin både for barn og vaksne. Alt det som er Bjørn Sortland og Paul Dikker Samlaget 2010 Ein ung ubåtkaptein er på tokt. Det er han som har ansvaret og som har kontrollen i den vesle, lukka verda under vatn. Men no skal han bli far for første gong, og då er han slett ikkje sikker på om han greier å ha kontrollen. Til mannskapet sitt kan han ikkje seie kva han tenkjer på, men han kan fortelje det til sonen som er på veg. Bjørn Sortlands poetiske og stemningsfulle tekst og den nederlandske kunstnaren Paul Dikkers storslåtte måleri gjer Alt det som er til ei unik biletbok for ungdomar og vaksne. Boka er støtta av Leser søker bok. Brevet frå havet Erna Osland og Akin Düzakin Mangschou 2010 Ei bok først og fremst for vaksne om det underet det er å begynne å forstå eit nytt språk. Boka fortel om einsemda ein kan kjenne på, men om at ein nøkkel til forståing kan vere gjennom mellom anna kjærleik. Teksten er poetisk og drøymande og skildrar godt den framande kjensla uvande ord kan gje: «Inne i hovudet sette det seg brennande bokstavar. Dei var der når han la seg. Dei var der når han stod opp. Klårast skein dei når han han sleit med dei tunge garna.» Utvikla med støtte frå Leser søker bok. Rosas buss Fabrizio Silei og Maurizio A. C. Quarello Frå italiensk ved Guri Vesaas. Samlaget 2011 Ei bok om rasisme, om mot til å kjempe for rettane sine, og om redsel og svik. Midt i den store hallen på Henry Ford-museet står ein gammal buss, og i bussen er det eit sete som minner bestefar om ei historie langt tilbake i tid. Det er setet til Rosa Parks. Dette er historia om den modige Rosa Parks som ein desemberdag i 1955 nekta å reise seg frå buss-setet for å gje plass til ein lyshuda amerikanar, endå raselovene kravde det. Med tårer i auga fortel bestefar historia han veit alt om, for han var på bussen sjølv. Rosas buss er mykje brukt i skulen for elevar på 6.–9. trinn. Vi løfter boka fram som ei god bok til bruk i vaksenopplæringa fordi historia er tidlaus, språket er enkelt og med god flyt, samt at viktige ord er utheva. Illustrasjonane appellerer til vaksne så vel som til ungdomar. Anna og Solmann Erna Osland og Oddleiv Apneset (foto) Skald 2013 Solmann og Anna Einebærholm bur i Gulen i Sogn og Fjordane. Dei er begge 80 år og har kjent kvarandre sidan dei var skulebarn. For seks år sidan fekk Anna eit slag som gav dei nye utfordringar. Men kvar vanske har Solmann løyst på sin eigen måte. I ord og bilete har Osland og Apneseth dokumentert Anna og Solmanns strev for å få vere saman, gleda dei har av kvarandre og styrken dei får frå kvarandre, trass i den vanskelege livssituasjonen. Boka fortel om det vedunderlege dei får til i lag og kva som er viktig for dei og oss alle. Språket i boka er tilrettelagt for personar med lesevanskar og spesielt tiltenkt dei som har hatt slag og har nedsett lese- og talefunksjon. Det fleirspråklege Noreg Skald 2013 Boka, som er eit dokumentarprosjekt, viser eit samtidsbilete av språkbruken i den norske kvardagen. Gjennom 30 portrett gjev boka eit innblikk i det fleirkulturelle Noreg og viser at fleirspråklegheit i dag heller er regel enn unnatak. Nokre av artiklane er på bokmål og andre er på nynorsk. Der ingen skulle tru at nokon kunne bu (Fleire bøker, ulike forlag) Oddgeir Bruaset har gjeve ut mange praktbøker knytt til TVsuksessen Der ingen skulle tru at nokon kunne bu. Bøkene har mykje tekst men også mange bilete frå ulike stadar i Noreg. Det er gode bøker som utgangspunkt for samtale om kvardag i Noreg før og no. Teikneseriebøker Det som karakteriserer desse bøkene, er at den kortfatta teksten og teikningane spelar på lag og utfyller kvarandre. Ein kan bruke delar av bøkene eller lese dei frå perm til perm. Goliat Tom Gauld, oversett av Margunn Vikingstad Minuskel 2013 Her får vi lese historia om David og Goliat fortald frå perspektivet til kjempa. I denne teikneserien er Goliat ingen stor krigar. Han føretrekker å arbeide med papyrus og han hatar å slåst. Men han ser flott ut i rustning. Saman med skjoldberaren på ni år vert han beordra ut. Teikneserien har lite tekst, bileta er enkle og samstundes rike på nyansar og uttrykk. Goliat er nominert til Eisner-prisen for beste teikneserieroman utgjeven i 2012. Rekrutten (Grafisk roman) Robert Muchamore, John Aggs, Ian Edginton Samlaget 2012 Den tidlegare privatetterforskaren Robert Muchamore står bak serien om barneagentane i CHERUB. Tolv år gamle James kom på barneheim då mor hans døydde. Der vart han rekruttert til den hemmelege spionorganisasjonen CHERUB. I «Rekrutten» følgjer me han gjennom den harde grunntreninga og det første, farlege oppdraget. Boka finst som roman og grafisk roman. Teikningane er actionfylte og appellerer til ungdomar og unge vaksne. Bøker utan illustrasjonar – med vakse innhald og lettlese språk Det skulle vere sol, vi skulle reise til Łódź Marit Kaldhol Samlaget 2014 To søstrer, Jenny og Solrun, veks opp saman med mamma og bestefar Olvar. Dei leikar på stranda og i skogen, byggjer hytte i det store tuntreet. Mamma les eventyret om Raudhette og ulven. Storesøster Solrun skulle alltid passe på Jenny. Ingen skulle gå seg vill. Mamma skulle vere der. Det skulle vere sol. Det som hender skulle ikkje hende. Jenny må vere sterk, ta ansvar, vise omsorg. Men kven skal ha omsorg for Jenny? Det skulle vere sol, vi skulle reise til Łódź er ein roman om eit nært og sårt søsterforhold, og om det å vere pårørande. Boka har korte kapittel og ganske enkel tekst og er på 100-lista til Leser søker bok. Kva tåler så lite at det knuser om du seier namnet på det? Bjørn Sortland Aschehoug 2007 Dette er ein sterk, vakker og gripande ungdomsroman. Boka handlar om 18-årige Markus som møter den fem år eldre Ingrid. Markus blir bergteken av henne frå første stund. Han gjer alt som står i hans makt for å bli kjærasten hennar. Det fantastiske er at han lykkast. Det grusomme er at ho skal døy. Boka er delt inn i fire delar. Kvar del har korte kapittel, av og til berre eit avsnitt. Skrifta er til gjengjeld ikkje så stor. Det er nokre framandord og nokre samansette ord. Nær nok Erna Osland Samlaget 2004 Dette er ei samling noveller for ungdom. Alle novellene i boka dreiar seg om korleis unge menneske er bundne til foreldre og vener, samtidig som dei er aleine med seg sjølve og prøver å leve eit sjølvstendig liv emosjonelt. I undervisingssamanheng kan det vere nyttig å velje ut ei novelle ein vil jobbe meir med. Svart fugl Bente Bratlund Lettlest forlag 2010 Denne vesle romanen har litt større skrift enn vanleg, og ingen illustrasjonar. Det er ei krimbok om ei kvinne som blir borte. Ho høyrer til i eit lukka religiøst samfunn der lojalitet og tausheit er viktigare enn å finne svar. Eli Holm greier ikkje tru at søstera berre har gått frivillig. Noko må ha skjedd. Nokon må vite. Det er ei urovekkjande historie med ein enkel tekst. Produsert med støtte frå Leser søker bok. Flukt Atle Hansen Samlaget 2013 Hovudpersonen i boka og bestevenen Karl er på bølgjelengd om det meste, sjølv om dei er litt ulike. Karl sin far smittar nemleg sonen med framandfrykt og negative haldningar, ein konflikt hovudpersonen kjenner på kroppen når to asylbarn i lokalmiljøet med eitt rømmer til fots frå mottaket like før dei skulle returnerast. Kvar kan dei vere? Kva bør gjerast i slike saker? Og kan det vere rett å ikkje ringe politiet og varsle om at ein veit kvar desse asylbarna har teke vegen? Dei to venene ser fotspor i snøen. Dei finn snart ut at dei to asylbarna må skjule seg i eit forlate hus i nabolaget og det vert svært spennande når dei undersøkjer huset nærare. Flukt er både ein kort og spennande «pageturner» om nært venskap, etikk og spionering, og ho tek opp brennheite samfunnsspørsmål. Slikt trengst i lettleslitteraturen! Her er det stort potensial for diskusjon. Boka har korte linjer og direkte språk, eit fint driv og er lett å lese. Boka er produsert med støtte frå Leser søker bok og er ein del av topp 100-lista. Triks Bjørn Sortland Lettlest forlag 2006 Triks er ein ungdommeleg roman med lett språk, litt stor skrift og luft mellom avsnitta. Forteljinga handlar om ein 16-årig gut sin taktikk for å få seg dame. Han får god hjelp av klasseveninna Ruth til å kapra den vakre utvekslingsstudenten Janice. Men gode råd i kjærleik kan føre til dei mest uventa ting. Boka er produsert med støtte frå Leser søker bok og kan anbefalast for ungdommar og alle som ein gong har vore 16. Ein vert rett og slett i godt humør av å lese denne boka! Tunnelkjøraren Erna Osland Samlaget 1993 Samlaget gav ut serien Sirius rundt byrjinga av 90- talet. Sirius inneheld rundt 30 nynorske bøker for barn og ungdom. Språket har endra seg ein del sidan serien kom ut, og det kan vere greitt å vere obs på det, dersom ein vil bruke bøkene i undervisingssamanheng. Ei bok der både språket og innhaldet har halde seg, er Tunnelkjøraren. Vi møter ein ny anleggsarbeidar, 19 år og yngstemann i arbeidsgjengen. Han køyrer dumpar i ein tunnel. Vil han greie arbeidet han har teke på seg? Han skal være med og rydde opp etter eit ras som er gått i tunnelen. Det er ingen ufarleg jobb. Han må køyre 4000 meter innover i mørkret, konsentrere seg, ikkje tenkje for mykje på kjærasten – som er redd for han. Dette er ei forteljing om hardtarbeidande folk, om tunnelar og om kjenslene til guten. Boka er illustrert med svart-kvitt-foto.
© Copyright 2024