MS-sjuke får ikkje gratis behandlingsreiser:
– Det er urettferdig
I Noreg finst det for
nokon tilbod om gratis behandlingsreiser
til utlandet for utvalde
diagnoser. MS-er ikkje
blant desse.
HELSE
ØRJAN RYLAND
– Dei første signala fekk eg i 1983, med litt
sånn nummenheit. Då var eg i fullt arbeid.
Etter ei lang periode med utgreiing, fekk
Hans Omberg (66) fra Fredrikstad i 2001
påvist multippel sklerose (MS). Han blir
stadig sjukare, og hamna i rullestol i 2003.
Saman med kona bur han i eit sjølvteikna
hus på eitt plan.
NORDEN I VERDSTOPPEN
Om lag 11 000 personer har MS i Noreg i
dag. Det registrerast kring 350 nye tilfeller
i året. Norden er i verdstoppen i forekomst
av den kroniske betennelsessjukdommen.
Omberg er nyleg heimkomen frå behan
dlingsreise på Costa Blanca Fysioterapi på
Albir i Spania. Der har han fått fysiotera
pibehandling.
– Den første behandlingsturen var eg
på i 2003, på Casas Heddy. Der har eg vore
fleire gonger i ettertid, fortel han.
BETALT AV EIGA LOMME
Slik dagens system er, må han, når han
er på behandling i utlandet, dekke reise,
opphald og mat av eiga lomme. Sjølve
fysioterapien får han dekka av HELFO
GIR IKKjE OPP: Hans Omberg likar ikkje systemet, men vil ikkje gi opp kampen for likeverd for MS-sjuke. (Helseøkonomiforvaltinga). Oslo Univer
sitetssykehus har eit eige opplegg for ut
valde diagnoser. Dette opplegget er kost
nadsfritt, med unntak av eigenandelen.
– For å få tildelt behandlingsreise må
du ha riktig diagnose i forhold til våre ut
takskriterier, vere sjølvhjulpen og kunne
delta i behandlingsopplegget i det diagno
sespesifikke programmet. Eit behandling
sopphald er ikkje ei ordinær feriereise,
seier Hilde Mogan, leiar for seksjon for
behandlingsreiser ved Oslo universitets
sjukehus.
DOKUMENTERT GOD EFFEKT
MS går ikkje inn under denne ordnin
ga. Mona Enstad, generalsekretær i
MS-forbundet, meiner dagens ordning er
urettferdig, og tilbakeviser argument om
at behandlingane ikkje har stor nok effekt.
Tori Smedal, leiar for MS forløpspros
jektet, var med på eit doktorgradsarbeid
der dei samanlikna effekten av eit firev
ekers behandlingsopplegg for MS-pasien
tar i Hakadal, Noreg, med eit tilsvarande
opplegg i Tenerife. I resultatet kom det
fram at det var større positive effekter tre
månader etter behandling i Spania, sa
FOTO: ØR JAN RYL AND
manlikna med i Noreg.
– Utfrå resultata i studien meinar eg be
handlingsreiser burde vore dekka for ak
tuelle MS-pasienta.
Omberg har vore aktiv i debatten, og
møtt politikarane personleg.
– Dei lova å fremme saka, men lite
har skjedd sidan. Det er politisk uans
varlegheit. Mennesker er viktigare enn
tog og vegar.
Helse- og omsorgsdepartementet ar
beider med å utforme ei ny forskrift for
behandlingsreiser, som er planlagt å bli
sendt på høyring i 2016.
Der solen helbreder
– Jeg føler meg så sprek
her nede! Denne turen
opp og ned til kirken
hadde jeg ikke klart for
en uke siden.
HELSE
SOLVEI SUNDBØ
Det forteller Leif Harald Tesdal (87), som
sammen med Liv Berit Rønning (80) ikke
er i tvil om at denne ferien vil hjelpe på
deres fremtidige helse.
På spanske Costa Blanca ligger Sol
gården, et feriested for folk med behov for
ekstra tilrettelegging.
På Solgården finnes en rekke tilbud for
gjestene som bor der. Leger og sykeplei
ere som er tilgjengelige 24 timer i døgnet;
fysioterapeut; massør og frisør – og alle
snakker norsk. Helsesenteret åpnet dørene
allerede i 1972.
– Oppholdet på Solgården er et ferieop
phold, og du kan ikke søke om refusjon
fra HELFO for det du betaler. Det eneste
unntaket er for fysikalsk behandling. Har
gjesten med legerekvisisjon fra Norge kan
de få dekket behandling etter de samme
regler som i Norge, avhengig av diagnose,
forteller Pablo Sbertoli, direktør ved Sol
gården.
– Vi mener det er mye helse i et ferieop
phold på Solgården, men har fått veldig
lite støtte fra myndighetene på det, mener
Sbertoli.
MERKER EFFEKTEN: Liv Berit Rønning og Leif Harald Tesdal sier de kjenner at reisene til
Solgården har merkbar effekt på helsen. F O T O : S O LV E I S U N D B Ø
— Journalen / april 2016—
—3—