1. No category

What
W
hat is
is
child abuse?
child
abuse?
Beth yw
Beth
yw
cam-drin plant?
cam-drin
plant?
A guide
guide to
to how
how
you can
you
can help.
he l p .
AArweiniad
rweiniad i sut
sut
gallech chi
gallech
chi helpu.
h e l p u.
Sa fe g u a rd i n g i s a l l ou r re spon si bi l i ty.
Cyfri fol d e b pa wb yn d i og e l u pl a n t.
Wh o i s t h i s l e a f l e t f o r ?
This leaflet is for everyone because we are all responsible for
keeping children and young people safe from harm. This leaflet is
for you, whether you are:
• a child or young person
• a parent or carer
• a relative
• an employer
• a friend or neighbour
• a concerned member of the public
• anyone who comes into contact with children or young people
• anyone interested in the welfare of children
Ar g yfe r pwy m a e ' r d a fl e n h on ?
Mae'r daflen hon ar gyfer pawb - rydym oll yn gyfrifol am gadw plant
a phobl ifanc yn ddiogel rhag niwed. Mae'r daflen hon ar eich cyfer
chi, os ydych:
• yn blentyn neu berson ifanc
• yn rhiant neu ofalydd
• yn berthynas
• yn gyflogwr
• yn ffrind neu gymydog
• yn aelod o'r cyhoedd â phryderon
• yn unrhyw un sy'n dod i gysylltiad â phlant neu bobl ifanc bobl
• yn unrhyw un sydd â diddordeb mewn lles plant
3
Wh a t i s c h i l d a b u s e ?
Children and young
people can suffer
from harm in a
number of
ways:
P H YS I C AL
AB U S E
Where someone injures
or physically hurts a child or
a young person. This includes:
• hitting
• throwing
• drowning
• burning
• shaking
• poisoning
• suffocating
• scalding
• or otherwise causing
physical harm to a child
S E XU A L A B U S E
Where a child or young person is forced or
enticed to take part in sexual activities whether or not the
child is aware of what is happening. This includes:
• physical contact, including penetrative or non-penetrative acts
• non-contact activities such as involving children looking
at, or involved in the production of pornographic
material or watching sexual activities
• encouraging children to behave in sexually
inappropriate ways
E M O T I O N AL AB U S E
Where adults treat a child in a way that can damage their
emotional development. It may involve conveying to children that they are
worthless or unloved, inadequate, or valued only in so far as they meet the
needs of the person. They may make the child or young person feel:
• afraid
• worthless
34
• insecure
• unloved
Some level of emotional abuse is involved in all ill treatment of a child,
though this may occur alone.
Be th yw ca m -d ri n pl a n t?
Mae plant a phobl
ifanc yn dioddef
niwed mewn
nifer o ffyrdd:
C AM - D RI N
C O RF F O RO L
Dyma pan fod rhywun yn
anafu neu'n brifo plentyn yn
gorfforol. Mae hyn yn cynnwys:
• taro
• taflu
• boddi
• llosgi
C AM -D RI N RH YWI OL
• ysgwyd
• gwenwyno
• mygu
• sgaldio
• neu fel arall yn achosi
niwed corfforol i blentyn
Dyma lle mae plentyn neu berson
ifanc yn cael ei orfodi neu ddenu i gymryd rhan mewn
gweithgareddau rhywiol, os yw'r plentyn yn ymwybodol o'r
hyn sy'n digwydd ai peidio. Mae hyn yn cynnwys:
• cyswllt corfforol, gan gynnwys gweithredoedd treiddiol neu anhreiddiol
• gweithgareddau cyswllt megis cael plant i edrych ar, neu gynhyrchu
deunydd pornograffig neu wylio gweithgareddau rhywiol
• annog plant i ymddwyn mewn ffyrdd
rhywiol amhriodol
C AM -D RI N E M OS I YN OL
Dyma lle mae oedolion yn trin plentyn mewn ffordd sy'n niweidio
eu datblygiad emosiynol. Gall olygu cyfleu i blant eu bod yn ddiwerth
neu ddigariad, yn annigonol, neu â gwerth ond i'r graddau ei fod yn
bodloni anghenion y person. Efallai y byddant yn gwneud i'r plentyn neu'r
person ifanc i deimlo:
• yn ofnus
• yn ddiwerth
• yn ansicr
• bod neb yn ei garu
Mae rhyw lefel o gam-drin emosiynol yn digwydd yn holl gam-drin plentyn,
er y gall hyn ddigwydd ei ben ei hun.
5
Wh a t i s c h i l d a b u s e ?
N E G LE C T
Is the persistent failure to meet a child’s basic physical and / or
psychological needs, likely to result in the serious impairment of the
child’s health and development. It may involve a parent or carer failing
to provide:
• adequate food, shelter, clothing
• access to appropriate medical care or treatment
• protection of the child from danger
D O M E S T I C AB U S E
Any incident or pattern of incidents of controlling, coercive, threatening
behaviour, violence or abuse between one partner and another in an
intimate relationship.
Domestic abuse affects children directly and indirectly and comes in
many forms that can include one or more of the following:
• physical
6
• financial
• emotional
• sexual
• pyshological
It is very important not to underestimate the impact on children when
they witness domestic abuse (whether overheard, seen or aware of the
impact on the abused carer).
Be th yw ca m -d ri n pl a n t?
E S C E U L U S TO D
Hyn yw'r methiant parhaus i ddiwallu anghenion corfforol a / neu
seicolegol sylfaenol plentyn, sy'n debygol o arwain at nam difrifol i iechyd
a datblygiad y plentyn. Gall gynnwys achosion lle mae rhiant neu ofalydd
yn methu â darparu:
• digon o fwyd, cysgod, dillad
• mynediad i ofal neu driniaeth feddygol briodol
• diogelwch i’r plentyn rhag perygl
CAM-DRIN YN Y CARTREF
Dyma unrhyw ddigwyddiad neu batrwm o achosion o reoli, gorfodi,
ymddygiad bygythiol, trais neu gam-drin rhwng un partner ac un arall
mewn perthynas agos.
Mae cam-drin domestig yn effeithio ar blant, yn uniongyrchol ac yn
anuniongyrchol. Mae'n dod mewn sawl ffurf a gall gynnwys un neu fwy
o'r canlynol:
• corfforol
• ariannol
• emosiynol
• rhywiol
• seicolegol
Mae'n bwysig iawn peidio â diystyru effaith ar blant pan fyddant yn gweld
cam-drin domestig yn digwydd (boed yn clywed, gweld neu’n ymwybodol
o effaith cam-drin ar y gofalydd).
7
H ow d oe s th i s a bu se a ffe ct ch i l d re n a n d you n g peopl e ?
Abuse can have a lasting effect on children and young people’s
health, development and self-esteem. This can last throughout
their lives and can affect the way they look after their children
should they become parents.
That is why it is important that we take action when we have
concerns about a child or young person so we can help make
thingsbetter for them.
So please... do something and tell someone.
Su t m a e ca m -d ri n yn e ffe i th i o a r bl a n t n e u bobl i fa n c?
Gall cam-drin gael effaith barhaol ar iechyd, datblygiad a hunanbarch plant a phobl ifanc. Gall hyn bara drwy gydol eu bywydau a
gall effeithio ar y ffordd y maent yn edrych ar ôl eu plant eu
hunain pan fyddant yn dod yn rhieni.
Dyna pam ei bod yn bwysig ein bod yn cymryd camau pan fydd
gennym bryderon am blentyn neu berson ifanc er mwyn i ni
helpu i wneud pethau yn well ar eu cyfer.
Felly... gwnewch rywbeth a dwedwch wrth rywun.
8
I a m c o n c e r n e d a b o u t a c h i l d – wh a t d o I d o ?
If you are an adult who has concerns about a child, please phone
one of the numbers on the back page. You do not have to give them
your name or details. The information you give can be confidential if
you wish. You can also talk, in confidence, to:
• staff at the child’s school
• a health visitor
• your doctor
• a social worker
Yr wyf yn pryderu am blentyn - beth ddylwn i'w wneud?
Os ydych yn oedolyn sy'n pryderu am blentyn, ffoniwch un o'r rhifau
ar y dudalen gefn. Nid oes rhaid i chi roi eich enw iddynt neu
fanylion. Gall y wybodaeth a roddwch yn gyfrinachol os ydych yn
dymuno. Gallwch hefyd siarad, yn gyfrinachol i’r canlynol:
• staff yn ysgol y plentyn
• ymwelydd iechyd
• eich meddyg
• gweithiwr cymdeithasol
9
I a m ch i l d or you n g pe rson Wh a t c a n I d o ? Wh o c a n I t a l k t o ?
If you are a child or young person who is:
• unhappy about life or
• worried about a friend or someone else at school
you should tell someone that you trust. You could tell:
• a friend
• someone in your family
• your teacher or school nurse
If you don’t want to speak to any of these, you could phone one of
the numbers on the back page and someone will talk to you about
how to get help or advice.
R wy' n bl e n tyn n e u be rson i fa n c B e t h a l l a f e i wn e u d ? A p h wy a l l a ' i s i a r a d ?
Os ydych yn blentyn neu berson ifanc sy'n:
• anhapus yn eich bywyd neu’n
• poeni am ffrind neu rywun arall yn yr ysgol
dylech ddweud wrth rywun yr ydych yn ymddiried ynddo.
Gallech ddweud wrth:
• ffrind
• rhywun yn eich teulu
• eich athro neu nyrs yr ysgol
Os nad ydych am i siarad ag unrhyw un o'r rhain, fe allech chi ffonio
un o’r rhifau ar y dudalen gefn a rhywun yn siarad â chi am sut i gael
help neu gyngor.
10
Working Together For Children
Gweithio'n Gytûn Ar Gyfer Plant
Everyone has a duty to be alert to
concerns about the abuse and neglect of
children and young people and know to
whom they should report their concerns.
If you are worried that a child or young
person is being abused, neglected or is
living with domestic abuse you must
report your concerns to your local
Children and Family Service:
Mae gan bawb ddyletswydd i fod yn
effro i ofid ion ynghylch camd riniaeth
ac esgeulustod plant a phobl ifanc ac i
wybod at bwy i nodi eu gofidion iddynt.
Os ydych yn poeni bod plentyn neu
berson ifanc yn cael ei gam-drin, ei
esgeuluso neu'n byw gyda cham-drin
domestig, rhaid i chi nodi eich gofidion i’r
adran Gwasanaethau i Blant a
Theuluoedd yn eich ardal :
Newport / Casnewydd • 01 633 656656
Torfaen • 01 495 762200
Caerphilly / Caerffili • 0808 1 00 1 727
Blaenau Gwent • 01 495 31 5700
Monmouthshire / Sir Fynwy • 01 291 635669
For all areas after 5pm and on weekends
and bank holidays please contact:
Ar gyfer pob ardal, ar ôl 5pm ac ar
benwythnosau a gwyliau’r banc ffoniwch:
The South East Wales Emergency Duty Team
Tîm Dyletswydd Brys De Ddwyrain Cymru
on / ar
0800 328 4432
If you think a child or young person is in
immediate danger then you should
contact the Police on 999 .
Os ydych yn meddwl bod plentyn neu
berson ifanc mewn perygl dybryd
cysylltwch â’r Heddlu ar 999.
Other helpful telephone numbers / Rhifau ffôn defnyddiol eraill:
Childline • 0800 11 11
NSPCC • 0808 1 00 2524
For further information about what you can do to protect children,
visit the South East Wales Safeguarding Children Board website:
Am fwy o wybodaeth am beth gallech wneud er mwyn diogelu plant
ymwelwch â gwefan Bwrdd Diogelu Plant De Ddwyrain Cymru:
www.sewsc.org.uk