Werkwoorden (8), Oorzakelijke vorm, [hif`il]

Les 28 – Antwoorden
Opdracht 1: Geef de volledige vervoeging van het werkwoord Dienen, ‫} ת‬s‫} ר‬s‫{ ש‬sheret} [pi'el].
Deze is niet te vinden op de website http://www.hebrew-verbs.co.il/; de vervoeging is nagenoeg
identiek met ְ‫} רַך‬s‫{ ב‬berach}, zegenen (to bless) dat er wel voorkomt, en ook in les 25
Persoon Tegenwoordige tijd
Verleden tijd
Toekomende tijd
Persoon
e
a
Ik (m)
‫} ת‬s‫ר‬1‫מְש‬
m sháret
‫ַת יתי‬
ְ ‫שר‬
}s
sherattie
‫} ת‬s‫ר‬1‫ארָׁש‬
sháret
‫רָׁאניי‬
asháret
Ik (v)
‫תת‬:
: ‫שר‬
1 ‫ְמ‬
meshárètèt ‫ַת יתי‬
ְ ‫שר‬
}s
sherattie
‫} ת‬s‫ר‬1‫ארָׁש‬
‫רָׁאניי‬
e
e
Jij (m)
‫} ת‬s‫ר‬1‫מְש‬
m sháret
1‫} רַתְת‬s‫ש‬
sherattá
‫} ת‬s‫ר‬1‫תְש‬
t sháret
‫ה‬1‫את‬
Jij (v)
‫תת‬:
: ‫שר‬
1 ‫ְמ‬
meshárètèt
ְ‫} רַתְת‬s‫ש‬
sherat
‫ְתי‬
‫שר י‬
1 ‫ְת‬
teshártie
‫את‬
ְ
Hij
‫} ת‬s‫ר‬1‫מְש‬
mesháret
‫} ת‬s‫} ר‬s‫ש‬
sheret
‫} ת‬s‫ְשר‬
1‫י‬
yesháret
‫הוא‬
Zij
‫תת‬:
: ‫שר‬
1 ‫ְמ‬
meshárètèt ‫ְתה‬
1 ‫שר‬
}s
shertáh
‫} ת‬s‫ר‬1‫תְש‬
tesháret
‫הייא‬
e
e
Wij (m)
‫ש ְרתי ים‬
1 ‫ ְמ‬m shártiem ‫ַתנו‬
ְ ‫שר‬
}s
sheratnoe ‫} ת‬s‫ְשר‬
1‫נ‬
n sháret
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
e
e
Wij (v)
‫ש ְתתות‬
1 ‫ ְמ‬m shártot
‫ַתנו‬
ְ ‫שר‬
}s
sheratnoe ‫} ת‬s‫ְשר‬
1‫נ‬
n sháret
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
Jullie (m) ‫ש ְרתי ים‬
1 ‫ ְמ‬meshártiem ‫ם‬:‫שרַת‬
}s
sheratèm
‫שרְתו‬
1 ‫ְת‬
teshártoe
‫אתם‬
:
Jullie (v) ‫ש ְתתות‬
1 ‫ ְמ‬meshártot
‫ַתן‬
: ‫שר‬
}s
sheratèn
‫שרְתו‬
1 ‫ * ְת‬teshártoe
‫אתן‬
:
e
e
Zij (m)
‫ש ְרתי ים‬
1 ‫ ְמ‬m shártiem ‫שרְתו‬
}s
shertoe
‫ְשרְתו‬
1‫י‬
y shártoe
‫} ם‬s‫ה‬
Zij (v)
‫ש ְתתות‬
1 ‫ ְמ‬meshártot
‫שרְתו‬
}s
shertoe
‫ְשרְתו‬
1‫* י‬
yeshártoe
‫} הן‬s
Gebiedende wijs: m: ‫} ת‬s‫שר‬
1 sháret,v: ‫ְתי‬
‫שר י‬
1 shártie, meervoud: ‫שרְתו‬
1 * shártoe
Infinitief: ‫} ת‬s‫ְשר‬
1 ‫ ל‬lesháret.
* In plaats van een verouderde langere vrouwelijke vorm wordt nu de mannelijke vorm gebruikt.
Opdracht 2: Geef de uitspraak en vertaal:
‫ת‬:‫תֵהׁר‬
1 ‫ְא‬
}s ֵ‫א ַמייםם‬
1 ‫תֵה‬
ַ ‫יםםֵא‬
}s
‫לַה‬
‫אֵא י‬1
ָ ‫בר‬1 ֵ‫} אשיתם‬s
‫בְר י‬. (Genesis/Bereshiet 1:1) bereshiet bárá èlohiem et
hashámayiem we'et há'árètz In een begin schiep God [ ] de hemelen en [ ] de aarde
‫ה‬1‫עד‬1 ‫ַמ ְס‬
‫שירותֵב י‬
}s ‫ַה‬
hasheroet bamisádáh
De bediening in het restaurant
‫ייתֵשירות‬
}s ‫ייֵנוסעֵַבְמונ‬
}s ‫ רָׁאנ‬anie nose'a bemoniet sheroet Ik reis in een gemeenschappelijke taxi
‫ְמי‬
‫} שֵשירותֵ ַעצ י‬s
}s ‫ ַב רָׁחנותֵי‬bachanoet yesh sheroet atsmie In de winkel is zelfbediening; of
De winkel heeft zelfbediening
‫ירותים‬
‫ש י‬
}s ‫תֵהואֵב‬1
ַ
‫שר‬
1 ‫ ַה‬hashárát hoe basheroetiem
De conciërge is in het toilet
‫א‬1‫צב‬1 ‫ַתנוֵ ַב‬
ְ ‫שיר‬
}s
sheratnoe batzáváh
[Wij] dienden in het leger
e
‫ַמלון‬
1 ‫שרַתֵב‬
1 ‫ַה ְמ‬
ham shárat bamálon
De dienaar [is] in het hotel.
Les 29 – Werkwoorden (8), Oorzakelijke vorm, [hif'il]
De binyan (vervoegingspatroon) ‫[ היפְעייל‬hif'il] geeft gewoonlijk aan, dat er iets wordt veroorzaakt.
Andere betekenissen zijn: verklaren (schuldig, onschuldig), iets naar buiten laten blijken, een
handeling met een dubbel lijdend voorwerp, zoals iemand een jas aantrekken.
Vergelijk het met de Nederlandse werkwoorden zuigen en zogen = doen zuigen.
Een paar voorbeelden:
‫תַב‬1‫כ‬
kátav
[pa'al]
‫הי ְכתייב‬
hichtiev [hif'il]
‫דלַק‬1
dálaq
[pa'al]
‫ינ ְדלַק‬
‫הדְלייק‬
‫י‬
‫ק‬:‫דל‬:
nidlaq
hidlieq
dèlèq
[nif'al]
[hif'il]
(m)
‫ב ַטח‬1
‫יהבְטי יח‬
bátach [pa'al]
hivtiech [hif'il]
‫ב ַטח‬:
bètach
(m)
Schrijven
Dicteren
Branden (achtervolgen,
najagen)
Ontstoken worden
Aansteken (vuur, licht)
Brandstof, brandbaar
materiaal
Vertrouwen (hebben)
Beloven, zeker maken,
verzekeren
Veiligheid, (uitroep) Zeker!
‫ ַל ְך‬1‫מ‬
ְ‫המְליך‬
‫י‬
ְ‫ך‬:‫ל‬:‫מ‬
málach
himlich
mèlèch
[pa'al]
[hif'il]
(m)
Regeren, koning zijn
Tot koning uitroepen, koning maken
Koning
Hoe ziet het werkwoord er uit in de binyan [hif'il]?
Tegenwoordige tijd:
Verleden tijd:
Toekomende tijd:
Gebiedende wijs:
Voorvoegsel ַ‫{ מ‬ma}
Voorvoegsel ‫{ הי‬hi},
Normaal,
Voorvoegsel ‫{ ַה‬ha},
klanken a -i
klanken i – i of i – a klanken a – e of a- i
klanken a – e of a – i
Vr. enkelvoud op ‫ ה‬1
Ons 'demonstratiewerkwoord' ‫ קטל‬wordt nu ‫{ היקְטייל‬hiqtiel}, met de betekenis 'doen doden'.
Persoon Tegenwoordige tijd
Verleden tijd
Toekomende tijd
Persoon
Ik (m)
‫מַקְטייל‬
maqtiel
‫ היקְטַלְתי י‬hiqtaltie
‫אק יטיל‬
ְ
aqtiel
‫רָׁאניי‬
Ik (v)
‫ה‬1‫ מַקְטייל‬maqtiláh
‫ היקְטַלְתי י‬hiqtaltie
‫אק יטיל‬
ְ
aqtiel
‫רָׁאניי‬
Jij (m)
‫מַקְטייל‬
maqtiel
‫ְת‬
1 ‫יה ְק ַטל‬
hiqtaltá
‫תַקְטייל‬
taqtiel
‫ה‬1‫את‬
Jij (v)
‫ה‬1‫ מַקְטייל‬maqtiláh
‫ְת‬
ְ ‫יה ְק ַטל‬
hiqtalt
‫תַקְטייליי‬
taqtilie
‫את‬
ְ
Hij
‫מַקְטייל‬
maqtiel
‫היקְטייל‬
hiqtiel
‫יַקְטייל‬
yaqtiel
‫הוא‬
Zij
‫ה‬1‫ מַקְטייל‬maqtiláh
‫ה‬1‫קטייל‬
ְ ‫ הי‬hiqtiláh
‫תַקְטייל‬
taqtiel
‫הייא‬
Wij (m)
‫ מַקְטייליים‬maqtiliem
‫יה ְק ַטלְנו‬
hiqtalnoe
‫נַקְטייל‬
naqtiel
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
Wij (v)
‫ ַמ ְק יטילות‬maqtilot
‫יה ְק ַטלְנו‬
hiqtalnoe
‫נַקְטייל‬
naqtiel
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
Jullie (m) ‫ מַקְטייליים‬maqtiliem
‫ ם‬:‫ יה ְק ַט ְלת‬hiqtaltèm
‫תַקְטיילו‬
taqtiloe
‫אתם‬
:
Jullie (v) ‫ ַמ ְק יטילות‬maqtilot
‫ ן‬:‫ היקְטַלְת‬hiqtaltèn
‫ * תַקְטיילו‬taqtiloe
‫אתן‬
:
Zij (m)
‫ מַקְטייליים‬maqtiliem
‫הקְטילו‬
‫י‬
hiqtiloe
‫יַקְטילו‬
yaqtiloe
‫} ם‬s‫ה‬
Zij (v)
‫ ַמ ְק יטילות‬maqtilot
‫הקְטילו‬
‫י‬
hiqtiloe
‫* יַקְטילו‬
yaqtiloe
‫} הן‬s
**Gebiedende wijs: m: ‫} טל‬s ‫ ַה ְק‬haqtel, v: ‫ ַה ְק יטיליי‬haqtilie , meervoud: ‫ * ַה ְק יטילו‬haqtiloe
Infinitief: ‫ְה ְק יטיל‬
ַ ‫ ל‬lehaqtiel
* In plaats van een verouderde langere vrouwelijke vorm wordt nu de mannelijke vorm gebruikt.
** De eerste radicaal, een ‫ה‬, assimileert met voorvoegsels en verschijnt bij de gebiedende wijs.
Opdracht 1: Geef de volledige vervoeging van het werkwoord Beloven (to promise), ‫יה ְב יטיַח‬
{hivtie'ach} [hif'il]. Deze is te vinden op de website http://www.hebrew-verbs.co.il/.
Persoon
Ik (m)
Ik (v)
Jij (m)
Jij (v)
Hij
Zij
Tegenwoordige tijd
Wij (m)
Wij (v)
Jullie (m)
Jullie (v)
Zij (m)
‫ מַ בְטייחיים‬mavtichiem
Zij (v)
Gebiedende wijs: m:
,v:
Verleden tijd
Toekomende tijd
ַ‫אבְטייח‬
‫יה ְב ַט ְח ְת‬
avti'ach
hivtacht
Persoon
‫רָׁאניי‬
‫רָׁאניי‬
‫ה‬1‫את‬
‫את‬
ְ
‫הוא‬
‫הייא‬
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
‫אתם‬
:
‫אתן‬
:
‫} ם‬s‫ה‬
‫} הן‬s
, meervoud:
, infinitief:
Opdracht 2, 'lezen zonder puntjes': Plaats uitspraaktekens, geef de uitspraak en de vertaling:
‫ה אֵמכתיבֵמכתב‬
‫אניֵהדלקתיֵאתֵהאש‬
‫אנחנוֵנבטיחֵאתֵהבית‬
‫ה אֵהגדילֵאתֵהמל ן‬
Bronnen: en.wikipedia.org, Leerboek der Hebreeuwsche Taal, rabbijn S.Ph de Vries; www.hebrewverbs.co.il, milon, illustratie: chiro.be.