Les 29 – Werkwoorden (8), Oorzakelijke vorm, [hif`il]

Les 28 – Antwoorden
Opdracht 1: Geef de volledige vervoeging van het werkwoord Dienen, ‫{ שרת‬sheret} [pi'el].
Deze is niet te vinden op de website http://www.hebrew-verbs.co.il/; de vervoeging is nagenoeg
identiek met ְ‫{ ברַך‬berach}, zegenen (to bless) dat er wel voorkomt, en ook in les 25
Persoon Tegenwoordige tijd
Verleden tijd
Toekomende tijd
Persoon
e
a
Ik (m)
‫מְשתֵררת‬
m sháret
‫ַת יתי‬
ְ ‫ שר‬sherattie
‫ארָׁשתֵררת‬
sháret
‫רָׁאניי‬
asháret
Ik (v)
‫תתת‬
‫שר ת‬
‫ְמ תֵר‬
meshárètèt ‫ַת יתי‬
ְ ‫ שר‬sherattie
‫ארָׁשתֵררת‬
‫רָׁאניי‬
e
e
Jij (m)
‫מְשתֵררת‬
m sháret
‫שרַתְתתֵר‬
sherattá
‫תְשתֵררת‬
t sháret
‫אתתֵרה‬
Jij (v)
‫תתת‬
‫שר ת‬
‫ְמ תֵר‬
meshárètèt
ְ‫שרַתְת‬
sherat
‫ְתי‬
‫שר י‬
‫ְת תֵר‬
teshártie
‫את‬
ְ
Hij
‫מְשתֵררת‬
mesháret
‫שרת‬
sheret
‫ְשרת‬
‫י תֵר‬
yesháret
‫הוא‬
Zij
‫תתת‬
‫שר ת‬
‫ְמ תֵר‬
meshárètèt ‫ְתה‬
‫שר תֵר‬
shertáh
‫תְשתֵררת‬
tesháret
‫הייא‬
e
e
Wij (m)
‫ש ְרתי ים‬
‫ ְמ תֵר‬m shártiem ‫ַתנו‬
ְ ‫שר‬
sheratnoe ‫ְשרת‬
‫נ תֵר‬
n sháret
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
e
e
Wij (v)
‫ש ְתתות‬
‫ ְמ תֵר‬m shártot
‫ַתנו‬
ְ ‫שר‬
sheratnoe ‫ְשרת‬
‫נ תֵר‬
n sháret
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
Jullie (m) ‫ש ְרתי ים‬
‫ ְמ תֵר‬meshártiem ‫שרַתתם‬
sheratèm
‫שרְתו‬
‫ְת תֵר‬
teshártoe
‫אתם‬
‫ת‬
Jullie (v) ‫ש ְתתות‬
‫ ְמ תֵר‬meshártot
‫ַתן‬
‫שר ת‬
sheratèn
‫שרְתו‬
‫ * ְת תֵר‬teshártoe
‫אתן‬
‫ת‬
e
e
Zij (m)
‫ש ְרתי ים‬
‫ ְמ תֵר‬m shártiem ‫שרְתו‬
shertoe
‫ְשרְתו‬
‫י תֵר‬
y shártoe
‫הם‬
Zij (v)
‫ש ְתתות‬
‫ ְמ תֵר‬meshártot
‫שרְתו‬
shertoe
‫ְשרְתו‬
‫* י תֵר‬
yeshártoe
‫הן‬
Gebiedende wijs: m: ‫שרת‬
‫ תֵר‬sháret,v: ‫ְתי‬
‫שר י‬
‫ תֵר‬shártie, meervoud: ‫שרְתו‬
‫ * תֵר‬shártoe
Infinitief: ‫ְשרת‬
‫ ל תֵר‬lesháret.
* In plaats van een verouderde langere vrouwelijke vorm wordt nu de mannelijke vorm gebruikt.
Opdracht 2: Geef de uitspraak en vertaal:
‫תֵהׁרתת‬
‫א ַמייםםְֵא תֵר‬
‫תֵה תֵר‬
ַ ‫לַהיםםֵא‬
‫תֵראֵא י‬
ָ ‫אשיתםֵבתֵרר‬
‫בְר י‬. (Genesis/Bereshiet 1:1) bereshiet bárá èlohiem et
hashámayiem we'et há'árètz In een begin schiep God [ ] de hemelen en [ ] de aarde
‫ַמ ְסעתֵרדתֵרה‬
‫ַהשירותֵב י‬
hasheroet bamisádáh
De bediening in het restaurant
‫ רָׁאנייֵנוסעֵַבְמונייתֵשירות‬anie nose'a bemoniet sheroet Ik reis in een gemeenschappelijke taxi
‫ְמי‬
‫ ַב רָׁחנותֵישֵשירותֵ ַעצ י‬bachanoet yesh sheroet atsmie In de winkel is zelfbediening; of
De winkel heeft zelfbediening
‫ירותים‬
‫תֵרתֵהואֵבש י‬
ַ
‫שר‬
‫ ַה תֵר‬hashárát hoe basheroetiem
De conciërge is in het toilet
‫ַתנוֵ ַבצתֵרבתֵרא‬
ְ ‫שיר‬
sheratnoe batzáváh
[Wij] dienden in het leger
e
‫ַמלון‬
‫שר תֵב תֵר‬
‫ַה ְמ תֵר‬
ham sháret bamálon
De dienaar [is] in het hotel.
Les 29 – Werkwoorden (8), Oorzakelijke vorm, [hif'il]
De binyan (vervoegingspatroon) ‫[ היפְעייל‬hif'il] geeft gewoonlijk aan, dat er iets wordt veroorzaakt.
Andere betekenissen zijn: verklaren (schuldig, onschuldig), iets naar buiten laten blijken, een
handeling met een dubbel lijdend voorwerp, zoals iemand een jas aantrekken.
Vergelijk het met de Nederlandse werkwoorden zuigen en zogen = doen zuigen.
Een paar voorbeelden:
‫כתֵרתַב‬
kátav
[pa'al]
‫הי ְכתייב‬
hichtiev [hif'il]
‫תֵרדלַק‬
dálaq
[pa'al]
‫ינ ְדלַק‬
‫הדְלייק‬
‫י‬
‫תדלתק‬
nidlaq
hidlieq
dèlèq
[nif'al]
[hif'il]
(m)
‫תֵרב ַטח‬
ַ‫יהבְטי יח‬
‫תב ַטח‬
ְ‫מתֵרלַך‬
bátach
hivti'ach
bètach
málach
[pa'al]
[hif'il]
(m)
[pa'al]
Schrijven
Dicteren
Branden (achtervolgen,
najagen)
Ontstoken worden
Aansteken (vuur, licht)
Brandstof, brandbaar
materiaal
Vertrouwen (hebben)
Beloven, zeker maken
Veiligheid, (uitroep) Zeker!
Regeren, koning zijn
ְ ‫המְלי‬
‫ך‬
‫י‬
ְ‫מתלתך‬
himlich
mèlèch
[hif'il]
(m)
Tot koning uitroepen, koning maken
Koning
Hoe ziet het werkwoord er uit in de binyan [hif'il]?
Tegenwoordige tijd:
Voorvoegsel ַ‫{ מ‬ma}
klanken a -i
Vr. enkelvoud op ‫תֵר ה‬
Verleden tijd:
Voorvoegsel ‫{ הי‬hi},
klanken i – i of i – a
Toekomende tijd:
Normaal,
klanken a – e of a- i
Gebiedende wijs:
Voorvoegsel ‫{ ַה‬ha},
klanken a – e of a – i
Ons 'demonstratiewerkwoord' ‫ קטל‬wordt nu ‫{ היקְטייל‬hiqtiel}, met de betekenis 'doen doden'.
Persoon Tegenwoordige tijd
Verleden tijd
Toekomende tijd
Persoon
Ik (m)
‫מַקְטייל‬
maqtiel
‫ְתי‬
‫ יה ְק ַטל י‬hiqtaltie
‫אק יטיל‬
ְ
aqtiel
‫רָׁאניי‬
Ik (v)
‫ מַקְטיילתֵרה‬maqtiláh
‫ְתי‬
‫ יה ְק ַטל י‬hiqtaltie
‫אק יטיל‬
ְ
aqtiel
‫רָׁאניי‬
Jij (m)
‫מַקְטייל‬
maqtiel
‫ְת‬
‫יה ְק ַטל תֵר‬
hiqtaltá
‫תַקְטייל‬
taqtiel
‫אתתֵרה‬
Jij (v)
‫ מַקְטיילתֵרה‬maqtiláh
‫ְת‬
ְ ‫יה ְק ַטל‬
hiqtalt
‫תַקְטייליי‬
taqtilie
‫את‬
ְ
Hij
‫מַקְטייל‬
maqtiel
‫היקְטייל‬
hiqtiel
‫יַקְטייל‬
yaqtiel
‫הוא‬
Zij
‫ מַקְטיילתֵרה‬maqtiláh
‫קטיילתֵרה‬
ְ ‫ הי‬hiqtiláh
‫תַקְטייל‬
taqtiel
‫הייא‬
Wij (m)
‫ מַקְטייליים‬maqtiliem
‫יה ְק ַטלְנו‬
hiqtalnoe
‫נַקְטייל‬
naqtiel
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
Wij (v)
‫ ַמ ְק יטילות‬maqtilot
‫יה ְק ַטלְנו‬
hiqtalnoe
‫נַקְטייל‬
naqtiel
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
Jullie (m) ‫ מַקְטייליים‬maqtiliem
‫ְתם‬
‫ יה ְק ַטל ת‬hiqtaltèm
‫תַקְטיילו‬
taqtiloe
‫אתם‬
‫ת‬
Jullie (v) ‫ ַמ ְק יטילות‬maqtilot
‫ְתן‬
‫ יה ְק ַטל ת‬hiqtaltèn
‫ * תַקְטיילו‬taqtiloe
‫אתן‬
‫ת‬
Zij (m)
‫ מַקְטייליים‬maqtiliem
‫הקְטילו‬
‫י‬
hiqtiloe
‫יַקְטילו‬
yaqtiloe
‫הם‬
Zij (v)
‫ ַמ ְק יטילות‬maqtilot
‫הקְטילו‬
‫י‬
hiqtiloe
‫* יַקְטילו‬
yaqtiloe
‫הן‬
**Gebiedende wijs: m: ‫ ַה ְקטל‬haqtel, v: ‫ ַה ְק יטיליי‬haqtilie , meervoud: ‫ * ַה ְק יטילו‬haqtiloe
Infinitief: ‫ְה ְק יטיל‬
ַ ‫ ל‬lehaqtiel
* In plaats van een verouderde langere vrouwelijke vorm wordt nu de mannelijke vorm gebruikt.
** De eerste radicaal, een ‫ה‬, assimileert met voorvoegsels en verschijnt bij de gebiedende wijs.
Opdracht 1: Geef de volledige vervoeging van het werkwoord Beloven (to promise), ‫יה ְב יטיַח‬
{hivtie'ach} [hif'il]. Deze is te vinden op de website http://www.hebrew-verbs.co.il/.
Persoon
Ik (m)
Ik (v)
Jij (m)
Jij (v)
Hij
Zij
Tegenwoordige tijd
Wij (m)
Wij (v)
Jullie (m)
Jullie (v)
Zij (m)
‫ מַ בְטייחיים‬mavtichiem
Zij (v)
Gebiedende wijs: m:
,v:
Verleden tijd
Toekomende tijd
ַ‫אבְטייח‬
‫יה ְב ַט ְח ְת‬
avti'ach
hivtacht
Persoon
‫רָׁאניי‬
‫רָׁאניי‬
‫אתתֵרה‬
‫את‬
ְ
‫הוא‬
‫הייא‬
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
‫ַחנו‬
ְ ‫רָׁאנ‬
‫אתם‬
‫ת‬
‫אתן‬
‫ת‬
‫הם‬
‫הן‬
, meervoud:
, infinitief:
Opdracht 2, 'lezen zonder puntjes': Plaats uitspraaktekens, geef de uitspraak en de vertaling:
‫ה אֵמכתיבֵמכתב‬
‫אניֵהדלקתיֵאתֵהאש‬
‫אנ ֵמבטיחיםֵלכםֵאתֵהבית‬
‫ה אֵהגדילֵאתֵהמל ן‬
Bronnen: en.wikipedia.org, Leerboek der Hebreeuwsche Taal, rabbijn S.Ph de Vries; www.hebrewverbs.co.il, milon, illustratie: chiro.be.