1. No category

‫א‬
‫תוכ העניני‬
‫‪ ‰‬מדור אמרי טבי ‪Š‬‬
‫לקח טוב‪.....................................................................................................‬עמוד ו '‬
‫שבת בשבתו‪..............................................................................................‬עמוד ח '‬
‫דבש תמרי‪...............................................................................................‬עמוד י '‬
‫פרפראות לחכמה‪................ ............................................ ..........................‬עמוד י"ב‬
‫דבר בעתו‪............. ....................................................................................‬עמוד י" ד‬
‫‪ ‰‬מדור כהלכות הפסח ‪Š‬‬
‫דיני חמ בפסח‪........................ .............................. ................. .................‬עמוד י"ח‬
‫חמ במוצאי פסח‪.......... ...... ............................................................. ........‬עמוד י" ט‬
‫חמ לאחר פסח‪........................ .............................. ................................‬עמוד כ"א‬
‫‪ ‰‬מדור למע תדע ‪Š‬‬
‫שלא שינו את שמ ) ב( ‪...... ............................... .......................................‬עמוד כ" ד‬
‫עלילת סלאוויטא‪....................................................... ..............................‬עמוד ל" ז‬
‫הא לחמא עניא‪.......... .. ................................................ .............................‬עמוד נ"ד‬
‫פניני התורה‪.......... .. ......... ....... .............................. ..................................‬עמוד ס" ה‬
‫‪ ‰‬מדור למע תספר ‪Š‬‬
‫אשרי עי ראתה‪.................. .....................................................................‬עמוד ע" ב‬
‫רבותינו שהיו מסובי‪........................................ ......... ...................... .........‬עמוד ע" ח‬
‫משה אב"ד נאמ‪.......... ....................................... .....................................‬עמוד פ" ט‬
‫משולח מלכי‪......... .... ..... .............................. ..................................... ...‬עמוד ק" ג‬
‫ב‬
‫דבר המערכת‬
‫ליל הסדר כשמו כן הוא‬
øùàë äðäå ,íåéä úãåáòî åôéúë ìò åìéîøú íò òâéå óéò úéáä ìòá øæç ,íé÷çù éáòáå ìéì úëùçá
åìæî äáøîìå íúëàìî úà åîééñ øáë úåøðä ìë ,åéðô úà úîã÷î äìéôàå êùåç ,åúéáì òéâä óåñ óåñ øáë
.åúéá úìã úçéúôá ñéðëäù çåøä é"ò äúáë íâ åöé÷ ìòíçìð ãåòù ïåøçàä øð
ãòîå úéáä éöôçá åà àñëá ì÷úð äòéñô ìëá ìáà ,äðéôì äðéôî úëìì ìéçúä äìéôàá ùùîîä øåéòë
ãåò ,åøãñë ãîåò åðéàù ìñôñäå åîå÷î ìò ãîåò åðéàù àñëä ìò ïðåìúäå åéìâø ìò í÷ ñåòëå ùòøð ,ìôðå
úéáá øãñ ïéà äîì :÷åòöì ìéçúäå åùôð ìò èìù àì øáë ïàë ,åéúåòìö øáùå ïçìåùá ì÷úðå ,íéãòö éðù
.åìéú ìò ãîåò øáã íåù ïéà äîìå ,äæ
åéúåðòè ìëù åì øøáúðå ,åéðéò úà ç÷ô ,åéøáò ìëî åúéá åøéàä äîç éøäæå ,øçùä øéàäùë ,íøá
øùà êøãä úà äàø àìå ,ìúåôî êøãá êìä àåä ÷ø ,äàð øãñá øãåñî ìëä éë ,åéä àåùì åéúå÷òöå åéúåðåìú
.äá ïåëìé
äù÷ òøåàîá åà äøöá ì÷úð øùàë ,åééç éîé ìëá íãàä úåëéìä ìò úåááìä úáåç ÷"äôñá àáåî åæ ìùî
,åùàøá ïðëéúù éôë øãúñî íãà íåù ïéà äîìå ,åùôð úååàë âäðúî íìåòä ïéà äîì úåðòè àìî àåäå
øöä åìëùá àåä ÷ø ,åìëéäå åðåëî ìò 'éä ìëäù òøôîì åì äìâúîå äàåø ,åéðéò øéàî ä"á÷ä øùàë íðîà
.ïîæä éòâôå úåøòîå ïéçéù úåøåáì ìôð åúòã úåáéáðå
úåîé ìëáã "øãñä ìéì " íùá âçä ùã÷úä ìéì àø÷ð äîì ì"öæ ïòöèééååî ö "äâä ùøéô äæ äìéñîáå
ãò ,úåéðçåøá ïäå úåéîùâá ïä íã÷úäì êøãá ãòåöù éî èøôáå íéáåøî íééù÷á ì÷úð íãàä äðùä
òåâøî àöåî äéä êë åà êë 'éä íàå ,úåéäì êéøöù åîë øãåñî øáã íåù ïéàù åìëù úåúéçô éôë åì äîãðù
,øéàé íåéë äìéì åá øùà äæä ùåã÷ä ìéì òéâîù ãò ,òâôðå øîøåîî åîìåòá íãàä åì ááåúñî êëå ,åùôðì
íå÷îáå ,"øãñä" ìò ìëä éë àøéå åéðéò úà àùéå äðäå ,íéîùä ïî íãàäì åì ïéòôùð äðåáúå úòã ìù òôùå
äëæé äúòîå ,úåì÷ì÷ò íéëøãá êìäù äæî äàöåúë àåäå ,åá éåìú ìëä òâôð 'éôà åà äù÷úð åà ì÷úðù
.øåà ïåëùé åá øùà êøãä úåàøì
úåîé ìëì çúôîäå øãñä àåä éë ,øãñ àø÷ð ïë ìòù ä"äììæ ïéìøà÷î ÷"äøäã 'éîùî àøîàúîãëå
ïéáéå åéðéò åì ç÷ôé ä"á÷äù åæ ïåöø úòì ãéñç ìë ììôúé úàæ ì òå ,íãàä úåâäðäå úåëéìä ìëìå äðùä
.ì÷ úéá äìåòä íìåñ ìòúåìòì ùãå÷á åéúåëéìä øãñì êéàäå ,÷çøì äîå áø÷ì äî úòãì ìéëùéå
,äðåîàä âç äæä ùåã÷ä âçá øäèäìå ùã÷úäì ìëåðù ,äðî éî ìàøùé úãò ìä÷ íîå÷é ,äðåòî ïëåù êæ
éòèð ìäðé áåø÷áå ,äðåëð äãéîá úåîìåòä ìëî áø òôù åðì òôùåé æ"éòå ,äððøá 'ä ìà áø÷úäìå úåìòì
.ïîà ,äðéøá ïåéöì íééåãô ,äðë
‫ג‬
‫‪‰‬‬
‫‪ici l ry‬‬
‫שיעורי תורה‬
‫שיעורי תורה‬
‫מודעה רבא לאורייתא‬
‫בשמחת התורה אנו מודיעי בזה לציבור אנשי שלומינו‬
‫קהל עדתינו זקני ע נערי הע" י‬
‫‪è"ìòáä çñô î"äåçã 'â 'à íåéá ä"éà éë‬‬
‫‪áéøòîì äçðî ïéá‬‬
‫ידרוש‬
‫מורינו הגהצ ראש ישיבתינו שליטא‬
‫‪êôî−ð êò−ò¼ô þ½îôî íðèê ñîõñõ −þëð‬‬
‫בבית מדרשינו בשיכו‬
‫ביקרא דאורייתא‬
‫הגבאי‬
‫ד‬
‫מדור‬
‫אמרי‬
‫טבי‬
‫לקח טוב‬
‫עמ' ו '‬
‫שבת בשבתו‬
‫עמ' ח '‬
‫דבש תמרי‬
‫עמ' י '‬
‫פרפראות לחכמה‬
‫עמ' י" ב‬
‫דבר בעתו‬
‫עמ' י" ד‬
‫ה‬
‫÷‪øàîèàñ'ã áì áèé ìä‬‬
‫‪à "èéìù ø" åîãà ïøî ÷ "ë úåàéùðá‬‬
‫‪÷øá éðá‬‬
‫בשיר ובשבח להשי "ת‬
‫שהחיינו וקימנו והגיענו לזמ הזה‬
‫הננו מודיעי בזה לציבור אנשי שלומינו קהל עדתינו שיחיו‬
‫כי בבוקרו של יו י"ד ניס ערב פסח הבעל"ט‬
‫=נתאס=‬
‫כל קהלא קדישא בנערינו ובזקינינו להגיד בבוקר חסדו בהתרגשות עילאה‬
‫במעמד הגדול של קיו המצוה הנדירה‬
‫ברכת החמה‬
‫ברוב ע הדרת מל‬
‫שתתקיי אי"ה בקול רינה והמו חוגג כצאת השמש בגבורתו‬
‫בשעה ‪ 7.00‬בדיוק‬
‫על הרחבה הגדולה שעל גג בני בית מדרשינו בשיכו‬
‫ברננה נעלה ונראה ונו דה לש מו הגדול י ת " ש על א שר קרא ל שמ ש ויזרח אור ‪,‬‬
‫וכל ע מ בית ישראל ברינה יודו וי שבחו וי פארו בזמירו ת שירו ת ו ת שבחו ת‬
‫הנהלת הקהילה‬
‫ו‬
‫לקח טוב‬
‫קול התאחדותינו‬
,‫ מפי סופרי וספרי‬,‫ליקוטי יקרי‬
‫על דר מוסר וחסידות נאמרי‬
ìàøùéì ÷ø äîåà íåùì åëìé
.ãáìá
( éåì úùåã÷)
ùãç á
íéàöåé
úåù÷áå úåìéôúä ìë åðééä ,äáøä
ú ìåëéä
ìòáî íéîçø
ù÷áì
úàæä
ä÷åçä úà úøîùå
äæá æîø ,äîéîé íéîéî äãòåîì
äðåîàä é"ò ,íéèøôá í éâùîä
õîçî øîùðäù ì"æ é"øàä ë"ùî
.äöî æîøá åðì àáä
äðùä ìë åùôðì ìéòåé ,çñôá
íúà íåéä
äî úåëæáã ÷"äåæá àúéà ,áéáàä
( øëùùé éðá)
çñôá úåöî íéìëåà ìàøùéù
ò"øä ø "öé 'îéâá ,ø"åøî ä"öî
äåö îäù íåé÷ ïåùì àåäù úøîùå
ùé ,äðùä ùàøá ïéãá ïéìåöéð
úìéëà é"ò åðééä ,äáéøî àåä äöî
íéîéî íãàá úîéé÷úî úàæä
øîàðù åäæå ,àèçî øîùéäì
àø÷ð íåéä äæ ÷åñôá úàæ æîøì
äîç ìî åì ú åéäì íãàä ì ëåé äöî
,íéàöåé íúà íàä ä"ùæå ,ä"ø
(íäøáàì ãñç ) .ø " äöéä ãâð äáéøîå
( úåôé íéðô)
úà äðùá éì âçú íéìâø ùìù
úåöî é"ò ,øåîùú úåöîä âç
âåìã ïåùìî ,çñô àø÷ð âçä
ïéøîåù ìàøùéù äöî úø éîù
ãáåë ìò ìëúñî åðéàå ,åéú åãéî
÷çãä êåú î äæä øîä úåìâá
éðá ìù íéòø íéììòîå íéòùôä
- íéä ú øéù øéùá ïéàöåé øéùä éìòá ìë
é"ò å"ç äòø ìëî ïéàöåéù 'éô ,'åëå
íéé÷ì åðéîéá äøäîá äëæð ,õçìäå
úåàøî åéðéò øéá òîå ,ìàøùé
'ä éðô úåàøìå 'åëå íéìâø ùìù
ïåöøá íäéùòî ìá÷ì éãë ,òøá
. ' åëå äðøá ïåéö úåìòäìå
.íéãñçäå íéîçøä øøåòìå
,øéùá ù"úé åì ïéëùîðå ,äøéù
(íéîùì øåà )
( äîìù úøàôú)
äñðøô àá ïé÷úîð úåøåáâäùëù
'éô 'åëå ,íää íéáøä íéîéá éäéå
,úàæ åøôñúùëå ,øôñú ïòîìå
.íìåòì
ã"éòå ,úåìôùå äãéøé åì äúéäù
íëì í÷ðéå íéîçøä íúåà åøøåòú
åçéðä ù åçðàéå ,åú åìôù äúéä äî
íëì øöéä ìëåé ìáì íëéá éåàî
úåéúåàä êåúéçá àåäù äìéôúä
(êìîéìà íòåð)
,ñåîéãá
äöîä
íéàöåé
úåëæá
íúà
áéáàä
.äðùì äðùî é"ùøéôãë ,äîéîé
ä"øá
ùãåçá
.çñôá ïñéð ç"øá íéìëåàù
( ìà÷æçé éøáã)
ìò
øéáòî
ä"á÷äù
äçéñôå
éôì úåðåæî ïåùìî íäéìò ïéæîå
( úîà éøáã)
,'åëå íéøæâì óåñ íé øæåâì
.ïáäå .ììë
íà åðééä ,åëåúá ìàøùé øéáòäå
å÷òæéå ÷ø äãåáò úàø÷ðù úåáéúå
ïéà ø ùà íãàä ìò äøéæâ å"ç øåæâð
ìòúå êë åùòùë ,ãáì ìå÷ á åðééä
,çáùá íééñîå úåðâá ìéçúî
áåøá ä"á÷ä éæà ,äá ãåîòì ìåëé
,äãåáòä ïî íé÷ìàä ìà íúòåù
àéä øãñä úìéçúáù ô "òàù ì"ø
êåú çéå
åéîçø
äìôúù ,íé÷ìà òãéå øîåà øîâå
êùîá î"î ,úåðâ úðéçáá ïééãò
ú åðè÷ ú åëéúçå íéøæâì úåøéæâä
íéëàìîä íéòãåé ïéà áìä é÷îòî
ìåëé úåöîäå äãâä é"ò øãñä
øåæâé
,åéãñçå
äðùá íúö÷å åæ äðùá íäî úö÷
éðùä
éàöàöå
ì åâìâá úö÷å ,úøçàä
åéàöàö
ìò
.âåøèé÷ íåù äæ ìò ïéàå
.çáù úåðéçáì øãñä óåñá òéâäì
(ùîùå øåàî)
(ìàøùé çîùé)
íúö÷å
ùéàä ìëåé ïòîì ì"çø åéàöàö
øîåìë ,'äì àåä íéøåîéù ìéì
íéøáã åéìò ïéðåòù ,éðåò íçì
ú åéçì åëåúá øåáòì éìàøùé
äéä ú"éùäù åðééä íéøåîéù ìéì
àìëéî äæä íçìä é"ò éë ,äáøä
.æ "äåòá
àìù íéãñçä úà ìåëéáë øîùî
íéøáã
(íéîä úøàá)
‫ז‬
é"ò
ïéðòð àúåðîéäîã
= çñô ìù äãâäì =
øùà ïéçåîä úøàä ïéìâúî æàù
ìëî äæä äìéìä äðúùð äî
àåä óë ,óë øñ úåéúåà .ñôøë
åæáå ,øåøîäå äöîä äæì ïéæîåø
äâéøãîì íåéä åðàáù ,úåìéìä
,ä"á÷ä ìù åôëî äðúéðù äøåúä
úîàäå ìëùä øåà äìâúî äìéìä
ìëáù åðééäå ,úåìéìä ìëî øúåé
äøåúä ïî øñ íãàù íâäã øîåì
êðáì
æàå ,äðåîàäå
,äöîå õîç ïéìëåà åðà úåìéìä
õçé ,çñôä éîéá úàæ ï÷úì ìëåé
øåôéñä ì ë åéðôì ãéâúå åæ äáåùú
äìéìäå ,ø "äöé åðá èìåùù ì"ø
õåç íãàä éë íâä ,õ "éç úåéúåà
áàä éøáã åñðëé éàãååá æà æìä
åðá èìåù ïéàù äöî åìåë äæä
ìëåé ,äöçø ë"éôòà äùåã÷ì
áùúùë
.ë"ë ø "äöé
úàéöéá úîàá ïéîàéå ïáä éðæàá
( ìàøùé áäåà )
.íéøöî
(íäøáàì ãñç )
.äæî åîöò øäèì
( ò"éæ àæìòáî é"øäî ÷"äøä )
àðåæîã àðùéì àåä ÷ "ç 'îéâ ,õçé
åðìå åðéúåáàì äãîòù àéäå
åðéìò ãîò ãáìá ãçà àìù
'éô ãáìá ãçà àìù .åðéúåìëì
úàéöéá øôñì äáøîä ìëå
,çáåùî äæ éøä íéøöî
êéùîú ,íìåò ãò êéðáìå ÷çì
íéáøî î"éöéá øôñì íéáøîùëù
é "ò äæä äìéìäî äñðøô êîöòì
åðéàå úåãçàá åðéà ìàøùé íò íà
.ìàøùé ìò íéîù éîçø äæá
çñôá éë øåøîå äöî ú ìéëà úåöî
ãçà ùéàë ,ãáìá ãçà úðéçáá
êì äéäå ù"æå ,í÷ç íçì ù"îë
.äàåá úä ìò íéðåãéð
( êìîéìà íòåð)
( ùãå÷ òøæ)
úåîéì àéáäì êééç éîé ìë
úàéöéá íéøôñîùë 'éô ,çéùîä
éî ì"ø ,ìåëééå éúéé ïéôëéã ìë
ä"á÷ä ä ùòù íéðéîà îå íéøöî
,äöî úéæëä ì åëééå éú éé ,úåàúá
äéäé éàãååá ïë äéäù ïåéëå ,íéñéð
ù÷áìå
àåä æ "éò ,íéìåãâ íéñð ë"â ãéúòì
ú åéðçåøá
äéäéù êéøö íãàäù ,òøëú êì
àéáäì åäæå ,çéùîä úåáø÷úä
( äîìù úøàôú)
äéä éù åáì á ø÷á ïåîèå ïåôö ãéîú
( íéôåö úô åð)
æà åðéú åìëì åðéìò ãîò ,ãçà áìá
,åðá ììåòúäì øöä ì ëåé å"ç
.úåãçàá úåäéì àåä äæì äöòäå
(óñåé éøîà )
êøá ìëå ïåùìî àåä ,êøá ïåôö
ò÷åùî àåäå ø "äöéä úçú óåôëù
ì åàùì
åëøö
ùøâé
ìë
äæáå
ú"éùäî
.ú åéîùâáå
.ç éùîä úåîéì
ìë .'åëå ìåëééå éúéé ïéôëéã ìë
óåôëì ,ïåòø ëé êì êøá 'éçáá
çúô úà ìåàùì òãåé åðéàùå
ú åðåæî åì øñçù éî 'éô ïéôëéã
÷ éæçîù éîã ,òãåé åðéàù 'éô ,åì
ïîæä äúò ,ìåëééå éúéé ,äñðøôå
úà æà íåì ë åðéà àåäù òãåéå åîöò
ìëå ,éç éåø éðåæî åì åòôùåéù
ïë åúåà øãñì åðéëæ øùàë
ãò 'àî íéîùá íéøòùä åì çúô
,úøçà äòåùéì êéøöù éî êéøöéã
úàéöé úîàá éë ,åúåùòì äëæð
(íééç éøáã)
.'ú
øùà ìò íåâøúä éë ,çñôéå éúéé
.'úé åúìåãâ ãâð åîöò òéðëäìå
(íäøáà ïâî)
ìëáå úò ìëá åðéìöà ùé ,íéøöî
ïîæáù åðééäå ,"ñç éã" àåä çñô
ñåçéå íéîùä ïî 'ä íçøé æìä ïåöø
øù÷úäì íéøöéîä ìëî úàöì
øåáòá ì "ú ùãåç ùàøî ìåëé
ìëã åðì äøåî ÷"äåúäã ,'åëå äæ
.íééçä ééçá
ïáäì øîàé íà óà äðùä úåîé
( ò "éæ àæìòáî ù "øäî ÷"äøä )
íãàä êéøöù òâø ìëáå äòù
( ïøäà úéá)
.åúëøáë ùéà ùéà êøáéå åðéìò
íéøáãä æà åéä é àì î"éöé øåôéñ
éåìú äæ éë åáì á íéáùééúî
àåä ìàåù .ìàåù ïáä ïàëå
êì àåä êìä íâù 'éô ,êì óà êì
ì éáñ àçåî ìë åàìå á ìä úðåîàá
äìéìä åæá ,äù÷áå äìàù ïåùìî
,êì åðúð êãéî ÷åñôá áåúëù åîë
,äæ øåáòá äøåúä åðì ù"äæå ,àã
íéàø÷ðù ìàøùé ùéà ìë ìëåé
ç áùì òãåé íãàù äîù 'éô
éúøîà àì äãâää ìòá ùøãå
ù÷áìå
.êøáúé åúàî àåä ú"éùäì
øåøîå äöî ùéù äòùá àìà
ú åéðçåøá
çñô ìéìá ì"ø ,êéðôì íéç ðåî
(ìàåîù úøàôú)
(úîà úôù )
‫ח‬
ìåàùì
åëøö
íå÷îì
ìë
íéðá
ú"éùäî
.ú åéîùâáå
‫‪øàîèàñ éãéñçã "äùî ìàåéå" ìåãâä ùøãîä úéá‬‬
‫‪à " èéìù ÷ "äâä ø "åîãà ïøî ÷ "ë úåàéùðá - à "éëòåòéæ è" äå÷ä åðéáø ïøî ÷ "ë ù"ò‬‬
‫÷‪÷øá éðá - ìàåé úéø‬‬
‫÷‪ç"ëá 'ä ìå‬‬
‫הננו להודיע בזה לקהל אנשי שלומינו ותלמידי מוסדותינו שיחיו‬
‫כי ביו ערב פסח הבעל" ט‬
‫יו הגדול של מעמד קידוש וברכת החמה‬
‫תתקיי אי" ה‬
‫תפילת שחרית בצוותא‬
‫אנשי שלומינו‪ ,‬בחורי חמד תלמידי ישיבתינו‬
‫יחד ע התשב"ר תלמידי התלמוד תורה‬
‫בשעה ‪ 5.40‬בדיוק‬
‫בהיכל בית מדרשינו הגדול למעלה‬
‫]זמ נ החמה בשעה ‪[6.20‬‬
‫אחרי התפילה נעלה ברננה לקיי בצוותא חדא מצות קידוש החמה‬
‫בהתרוממות הנפש נתאס כל הקהל הקודש לתפילת שחרית בהתלהבות עצומה וחדוה עילאה‬
‫כהכנה דרבה לקראת קיו המצוה הנשגבה והנהדרה לעשות נחת רוח ליוצר המאורות‬
‫בכבוד רב‬
‫הגבאי‬
‫ט‬
‫שבת בשבתו‬
‫קול התאחדותינו‬
‫אמרות קודש בעניני שבת נאמרי‪,‬‬
‫בענינא דיומא ערוכי וסדורי‬
‫המוחי לאט לאט על ידי מעשינו‪ ,‬ולזה יש קיו‬
‫כיו שהוא על ידי מעשינו‪ ,‬וכיו שנגמרי כל המוחי‬
‫על ידי מעשינו אז הוא יו קבלת התורה חג‬
‫השבועות‪ ,‬וזה וספרת לכ לטובתכ ולהנאתכ‬
‫שיהיה קיו לקבלת המוחי אל התורה‪ .‬והנה‬
‫החילוק שבי שבת ליו טוב מבואר בכתבי מר‬
‫האריז" ל שבת נקרא קדש היא לכ משא" כ יו טוב‬
‫מקרא קדש‪ ,‬שבשבת באי המוחי דחכמה )חכמה‬
‫נקרא קדש ]זוה"ק ח"ב קכ"א ע"א[( מעצמ שלא על ידי‬
‫מעשינו‪ ,‬מה שאי כ יו טוב מקרא קדש לשו‬
‫הזמנה לקדש כעני אחרי כ יאכלו הקרואי ]ש "א ט‬
‫יג[‪ ,‬היינו שאנחנו מזמיני את הקדש על ידי‬
‫מעשינו‪ ,‬והנה תבי לפי זה קדושת היו של יו‬
‫טוב הראשו דחג המצות היא ג" כ שלא על ידי‬
‫מעשינו‪ ,‬א כ יש לו בזה מדריגות יו השבת א‬
‫כ התורה כשרצתה לרמוז לנו טע המצוה אמרה‬
‫בלשונה הקדוש וספרת לכ‪ ,‬להנאתכ‬
‫ולטובתכ‪ ,‬ממחרת השבת‪ ,‬רצ" ל להיות היו‬
‫הראשו הוא בבחינת שבת ובאי ההארות שלא על‬
‫ידי מעשיכ ואי לזה קיו עד אשר תספרו יו‬
‫אחר יו ונעשה הדבר על ידי מעשיכ ויהיה הדבר‬
‫לכ לקיו‪ ,‬על כ קראתו התורה שבת בכדי‬
‫להשמיענו טע המצוה‪ ,‬בי והתבונ‪.‬‬
‫בשניה הוי גמר מלאכת השי" ת‬
‫וספרת לכ ממחרת השבת‪ ,‬אשר דרשו חכמינו‬
‫ז" ל )מנחות סה ע" ב( ממחרת הפסח‪ ,‬לאפוקי דעת‬
‫הצדוקי‪ .‬וצריכי אנו להבי למה דייקא בכא נקרא‬
‫יו טוב שבת‪ ,‬כי הנה כשהאומ עושה מלאכה‬
‫כשגומר המלאכה וניכר למה עשאו ותכליתו של‬
‫המלאכה אז כשגומר המלאכה ותכליתו אז שבת וכ‬
‫כביכו" ל אצל הש יתבר אחר ששת ימי המעשה‬
‫שבת ממלאכתו ונקרא שבת בראשית וכשברא‬
‫החיות הוא השכליות לעבדו ולידע שהוא הבורא‬
‫והוא היוצר והוא האל אחר שנגמר וניכר בעול‬
‫החיות הללו‪ ,‬דהיינו השכליות הללו אז שבת ונקרא‬
‫שבת‪ .‬והנה משנברא העול א על פי שעשה‬
‫נפלאות גדולות כגו בימי המבול ומעשה דור‬
‫הפלגה והפיכת סדו עדיי לא נתגלה אלהותו‪ ,‬כי‬
‫לא חזר שו אד בתשובה ממעשי הללו‪ ,‬כי כול‬
‫עמדו במרד ונח צדיק מעיקרו היה וכ אברה‬
‫בימי דור הפלגה צדיק מעיקרו היה ולא מחמת‬
‫הנפלאות שהכירו את הבורא‪ .‬אמנ ביציאת מצרי‬
‫מטובות הבורא ברו הוא לישראל אז הכירו והבינו‬
‫והשכילו את הבורא ברו הוא ונגמר בריאת החיות‬
‫הוא השכליות לעבדו בחג הפסח כי אז נעש ו הנסי‬
‫הללו לכ נקרא ממחרת השבת ממחרת הפסח‪,‬‬
‫כלומר שאז נגמר בריאת החיות והשכליות לעבוד‬
‫הבורא ברו הוא‪.‬‬
‫)קדושת לוי אמור(‬
‫)בני יששכר חודש ניס מאמר יב אות ג(‬
‫בשניה יש בו עני זכור ושמור‬
‫פסח היא בחי' שבת‪ ,‬ולכ ממחרת השבת מקרי‪,‬‬
‫כמו שבשבת יש בו זכור ושמור‪ ,‬כמו" כ בפסח‬
‫כמאה" כ ושמרת את המצות‪ ,‬וכתיב זכור את היו‬
‫הזה כי בו יצאת ממצרי ‪ ,‬פסח יש לו ב ' פירושי‬
‫לשו אשר פסח והוא לשו דלוג‪ ,‬ולכ פה – סח‪,‬‬
‫שע"י שמבטל השואר ומבער החמ המרומז על‬
‫שאור שבעיסה הוא היצה" ר שבקרבו‪ ,‬עי"ז נפתח‬
‫לבו ופיו בתורה ותפלה‪) ,‬עי' תדב"א יג( וש"ק הוא ג"כ‬
‫בחי ' זו השבתת שאור שבעיסה‪ ,‬מלשו ביו‬
‫השביעי תשבות ולכ ע"י שמבטל היצה" ר נפתח פיו‬
‫שניה באי המדריגות שלא ע"י מעשינו‬
‫בפסוק וספרת לכ ממחרת‬
‫השבת וכו' ]ויקרא כג‬
‫טו[‪ .‬ובאת לנו הקבלה בתורה שבע"פ ממחרת יומא‬
‫טבא‪.‬יוב הדבר על פי מש" ל כמה פעמי שכל‬
‫האורות נתהוו בלילה הראשונה בגבהי מרומי‬
‫בדר נס שלא על ידי מעשינו )וכ הוא בכל שנה(‪ ,‬א‬
‫להיות הדבר שלא על ידי מעשינו אי קיו‬
‫להאורות והמוחי הה‪ ,‬על כ צונו הש"י מצות‬
‫ספירת העמר לספור מחדש יו אחר יו ונכנסי‬
‫י‬
‫ולבו לתו" ת בש"ק‪ ,‬וזהו בחי ' שמור וזכור בדבור‬
‫אחד נאמרו כל מה שהוא שמור יותר מדברי‬
‫האסורי זוכה לזכור את יו השבת לקדשו‪,‬‬
‫להרגיש הארת וקדושת ש"ק‪.‬‬
‫)בית אברה(‬
‫היה לקטר ג למעלה והיה הקטרוג דמפקי לכולא‬
‫שתא בשה"י פה"י שאומרי שעל ידי אכילת שבת‬
‫ופסח מבררי לכל השנה שאכילת בקדושה ובאמת‬
‫אינו כ ואת דתי המל אינ עושי ואיתא במדרש‬
‫רבה ישנו ע אחד שניהו רברבי שאוכלי ושותי‬
‫ואומרי עונג שבת כו ' אמר לו הקדוש ברו הוא‬
‫רשע אתה מפיל עי רעה במועדי שלה הרי אני‬
‫מפיל לפניה ומוסיפי לה מוע ד אח ד על‬
‫מפלת וכו '‪ ,‬ולא הועיל כלו בקטרוגו ואמר )מגילה‬
‫טז‪ (.‬אתי מלי קומצא קמחא דידכי ודחי עשרת אלפי‬
‫ככרא דכספא דידי כו '‪ ,‬והיינו שבעומר נתברר‬
‫שאפילו הדומי לבהמה ג כ יש בה קדושה‪ ,‬ואז‬
‫בא התיקו לשורש הפג בליל פסח שהיה אכילה‬
‫בקדושה‪.‬‬
‫)פרי צדיק לפסח אות טו (‬
‫בשניה מבררי ומתקני את כל השנה‬
‫תקנו חכמי בחג זה ד' כוסות והוא שיעור שכרות‬
‫כמו שאמרו )כתובות סה ‪ (.‬ולא מצינו שיהיה מצוה‬
‫בשכרות זולת בפורי דאיתא )מגילה ז ע"ב( מיחייב‬
‫אינש לבסומי בפוריא כו ' וש הטע מפני‬
‫שהישועה היתה למעלה מתפיסת שכל בני אד‪.‬‬
‫אבל במקו אחר לא מצינו מצוה בשכרות‪ .‬א‬
‫סעודת שבת מצינו ראשונה אצל יוס שעשה‬
‫לשבטי סעודת שבת כמו שאמרו )בראשית רבה פ'‬
‫צ"ב( והכ אי הכ אלא שבת כו '‪ ,‬וש כתיב וישתו‬
‫וישכרו עמו‪ ,‬והיינו שרצה לידע א השבטי ג כ‬
‫מבוררי שבג ' דברי אד ניכר בכוסו )עירו בי ס ה‬
‫ע"ב( וכ בסעודת שבת נתבררו ישראל נגד האומות‬
‫כדאיתא )מגילה יב ע" ב( ביו השביעי שבת היה‬
‫שישראל אוכלי ושותי כו ' רצה יוס לידע א‬
‫השבטי ג כ מבוררי בלב‪ .‬והיי ישמח לבב‬
‫אנוש‪ .‬והיינו א מי שפג וקלק ל שכ נדרש )שבת‬
‫קיח ע" ב( אשרי אנוש שאפילו עובד עבודה זרה‬
‫כאנוש מוחלי לו‪ .‬והיינו שעל ידי שבת מתקני‬
‫העבר‪ .‬וישמח‪ ,‬היינו לישרי לב שמחה שזוכי לישרי‬
‫הלב‪ ,‬שיהיו ב ' הלבבות רק טוב‪ ,‬ולהוריק הרע מלב‬
‫כסיל ויהיה הכל טוב מאד‪ .‬ולכ בפרשת העומר‬
‫שבא מ השעורי שהוא לברר שא מי שמעשיו‬
‫מעשה בהמה ‪ .‬בפרשה זו דייקא נקרא חג זה בש‬
‫שבת סת‪ .‬ובא בו ג כ היי בשיעור שכרות לברר‬
‫את ישראל שניכר בכוסו שבישראל היי זכה‬
‫משמחו כמו"ש )יומא עו‪ ( :‬שזוכה לישרות הלב‪.‬‬
‫וכמו שאמרנו שבחג זה בא האכילה בקדושה‬
‫שמברכי עליו אשר קדשנו במצותיו וצונו שבא‬
‫לתק שורש הפג שהיה באכילה ונתקלל ואכלת‬
‫את עשב השדה ועל זה בא השינוי בטיבול ירקות‬
‫שזה היה סיבה לוימררו את חייה בעבודה קשה‬
‫ואחרי זה בא המצוה באכילת מצה שהיא ביטול‬
‫השאור שבעיסה‪ .‬ומברכי על האכילות אשר קדשנו‬
‫במצותיו וצונו שזה גופיה מביא קדושה לישראל‬
‫ועל ידי זה מתקני כל אכילות של כל השנה שיהיה‬
‫בקדושה‪ .‬וזה שאמרו מגילה )יג ע"ב( בקטרוג המ‬
‫שאמר ואת דתי המל אינ עושי דמפק י לכולא‬
‫שתא בשה"י פה"י‪ .‬שבת היו פסח היו‪ .‬ובשלמא‬
‫שבת יתכ שהוא תדיר בכל שבוע‪ .‬א פסח למה‬
‫הזכיר שהוא רק פע אחת בשנה ‪ .‬א המכוו שלו‬
‫בשניה השבית הקב"ה המזיקי בשביל‬
‫חיבת ישראל‬
‫חג הפסח נקרא שבת בפסוק כמ"ש ממחרת‬
‫השבת‪ .‬דאיתא במדרש כשאמר משה לבנ"י בחודש‬
‫הזה את נגאלי אמרו רבינו משה ת ' שני נגזר‬
‫ועדיי לא שלמו השיב לה כיו שחפ הקב"ה‬
‫בגאולתכ מדלג על הקיצי והחשבונות ובחודש‬
‫הזה את נגאלי‪ .‬וקשה א" כ למה נגזר ת ' שני‬
‫והלא גלוי וידוע לפניו ית"ש כי יגאלו מקוד‪.‬‬
‫ובאמת כעני הזה נמצא ג ביו השבת דאיתא‬
‫שהמזיקי נבראו רוחות בלא גופות ועד שנברא‬
‫הגו קידש יו השבת‪ .‬והקשו במדרש והלא הי'‬
‫גלוי לפניו שיקדש היו‪ .‬ותירצו כדי להודיע לבנ"י‬
‫שבעבור השבת ינוחו באמצע עשיות כלי חשוב‬
‫כשקידש היו ע"ש במדרש בראשית‪ .‬ובזוה"ק‬
‫תיר עפ"י דרכו כי סט"א ביקש להתגבר ביותר‬
‫בע"ש ולכ חל קדושת היו ונדחית הסט"א לנוקבא‬
‫דתהו" ר ע"ש‪ .‬ו ככל זה הי ' ג" כ ביצ"מ כי רצה הקב"ה‬
‫להראות חיבת ישראל כי כשזוכי במעשיה‬
‫שנזכרי לטובה לפניו ית"ש‪ .‬חיבה זו דוחה כל‬
‫הקיצי וכל הגזירות‪ .‬ובכוונה הי ' הגזירה ת ' שני‬
‫ושיזכו לדחות הגזירה‪ .‬וכ כ ' על גאולה העתידה‬
‫בעתה אחישנה זכו אחישנה קוד הזמ‪ .‬ובוודאי א‬
‫הי ' מגיע הק דת ' שני היו יוצאי בדר הטבע‪.‬‬
‫אבל כשזכו לצאת עפ"י נס זה עדות לחיבת בנ"י‪.‬‬
‫וג טע הזוה"ק הי ' כא שהמצרי וסט"א נתגברו‬
‫ביותר על בנ"י והי ' קישוי השעבוד יותר מדאי‬
‫וכדאיתא שהיו משוקעי במ"ט שערי טומאה ולכ‬
‫נתגלה הקדושה שלא בהדרגה כמ"ש כחצות הלילה‬
‫אני יוצא כו '‪ .‬ובאמת זה כח השבת וכח של בנ"י‬
‫להשבית המזיקי מ העול‪) .‬שפ "א שבה"ג שנת תרנ"ז (‬
‫יא‬
øàîèàñ'ã áì áèé ìä÷
à "èéìù ø" åîãà ïøî ÷ "ë úåàéùðá
÷øá éðá
‫קדש לי כל בכור‬
‫שמחי אנו לבשר צדק בקהל רב הע"י‬
‫כי בעת המעמד הגדול והנשגב ברכת החמה‬
íò áåøá ä"éà êøòéú
àúëñî íåéñ
íéøåëá úéðòúì
úéðòúä úáåçî íéøåëáä úà øåèôìå àéöåäì
ìàøùé úåöåôúá âåäðë
,úëñî íéìùã ïðáøãî àáøåö àðéæç éëã ,éì éúéú ,ééáà øîà
...ïðáøì àáè àîåé àðãéáò
( :ç"é÷ úáù)
‫הנהלת הקהילה‬
‫יב‬
‫קול התאחדותינו‬
‫דבש תמרי‬
,‫ מבאר חפרוה שרי‬,‫פניני יקרי‬
‫רבותינו הקדושי עצי התמרי‬
,'ÂΠÌÎÏ ˙‡Ê‰ ‰„·ډ ‰Ó ¯Ó‡ ‡Â‰ ‰Ó Ú˘¯
ȉÈ ¯Ó‡˘ ‰ÓÎ ÂÈ˙·‡ Șχ '‰ χ ˜ÚˆÂ
È· ÂÁ‡È ÌȯˆÓ ÍÏÓ ˙ÓÈ ̉‰ ÌÈ·¯‰ ÌÈÓÈ·
Ú¯ ˈ˘ ÍÏÓ ˙ÓÈ ' ÈÙ˘ È"˘¯ ' ÈÚ .‰„·ډ ÔÓ Ï‡¯˘È
‰Ê· ÈÏ ‰‡¯ ‰ . ¯˜ÈÚ· ¯ÙÎ ÏÏΉ ÔÓ ÂÓˆ Ú ‡ÈˆÂ‰˘ ÈÙÏÂ
˙ ‡ ˙¯ Â‰Ï Ï˜˘‰ ˙ȈÁÓ ˙È˙ ÔÈÚ ÍÈ˘Ï ‡‰ ˘" ÓÈÙÚ
‡Â‰˘ Ì‰Ó ˘È‡ ·Ï ÏÚ ‰Ï ÚÈ Ï·˘ ˙„Á‡‰ ÒÂÁÈ È" ·
‡ " ‡ΠÌÚ Â¯·Á˙‰·Â Ȉ Á „Á‡ ÏÎ ‡" Î , ¯ȷÁÓ „ ¯Ù
‰Ê , Î"Ú ˙ ȈÁÓ Ô˙È „ Á‡ Ï Î Î" Ú ,ÌÏ ˘ ‰˘Ú χ¯ ˘ÈÓ
‰„ · Ú‰ ‰Ó Ï‡Â˘˘ Ú˘¯‰ ˙χ˘ „‚ ‰¯ Â˙ ‰¯ ·„˘
Ï Ú ÁÒÙ Ô·¯˜‰ ˙‡ ËÂÁ˘Ï Ì‚ È‚ Ò ‡Ï  ‡˜ ÈÈ„ Ì " ÎÏ ˙ ‡Ê‰
Í ¯Âˆ ‰ ÏÚ Ï ‡Â˘ ‡Â‰ ‡˘˙ Ó ‰‡‚ ˙Ó Ú˘¯ ‰ ÈÎ , „ÈÁȉ
‰ÓÏ Â ÈÒÙ ‡Â ȇ˘ ÂÏ ‰Ó„ È ÈÎ ,ÌȯÁ‡ ÌÈ˘‡ ÌÚ ÏÏΉÏ
Ì˙ ¯Ó‡Â · È˘ÓÎ ‰È‰Â , ÌȯÁ‡ ÌÈ˘‡Ï Ï ÏΠÏÏΠͯ ˈÈ
‰ÂÚ ÏÚ ‰¯ ÂÓ‰ ‰ "· ‰" ȉ Ì˘Ï Ï "¯ ,' ‰Ï ‡Â‰ ÁÒÙ Á·Ê
Ï ÎÓ Ï„ ‚‰ ‡Â‰ ‰ "ȉ Ì˘‰„ ˜" ‰Ù Ò· ¯ ‡Â· Ó„ , ‰¯È˙È
Ï ˘ ˙ÂÈ˙Â‡Ó ËÚÂÓ‰ ̉ ÂÈ˙ÂÈ˙ ‡ ¯ÙÒÓ Ó" Ó ' ˜‰ ˙ÂÓ˘
‰‡‚ ˙Ó‰ ÏÎ Ï "ÊÁ‡ ¯·Î ‰‡‚ ˙Ó‰ ÏÚ , ˙ÂÓ˘‰ ȯ‡˘
‡ÈˆÂ‰˘ ÈÙÏ „ È‚Ó‰ ˘" Ê ,¯˜ÈÚ· ¯ÙÎ ÂÏ È‡Î Â Ê" ÚÚ ÂÏ È‡Î
‰‡‚ ˙Ó Â„ ·Ï Í ‡ ÏÏΉ· ˙ ÂÈ‰Ï ‰ˆ ¯ Âȇ˘ ÏÏΉ ÔÓ ÂÓˆ Ú
Ï "ÊÁ ¯Ӈ˘ ÂÓÎ ¯ ˜ÈÚ· ¯ÙÎ ‡ÏÈÓÓ Î "‡ , Î"Î ÂÈÈÚ·
. Ï "‰
(Ë" ÂÈ ˙˘Â„˜)
‰˘˜ ‰Â ,ÔÓ„ · ıÁÂ¯Â Ï ‡¯ ˘È Ï ˘ ˙ ˜ÂÈ˙ ËÁ¢ ‰È‰Â
Í È‡Â ,·˙ ÎÈÓÏ ‰ÈÏ ' ÈÚ· ÈÓ ‡Ó˙ Ò ÂÁ‡È Π"‡„ ÈÁ¯ ÊÓ‰
¯ Ó‡ ‰"· ˜‰ ‰‰„ ı¯È˙ ‰Â ,‰„ · Ú‰ ÔÓ ÂÁ‡È ¯Ó‡
˜ ¯ ‰È‰ ‡Ï  ‰˘ ˙ Â‡Ó Ú·¯ ‡ Ì˙ ‡ ÂÚ Ì„·Ú ̉¯ ·‡Ï
Âȉ „ ‡Ó · ¯Â ¯ ٠χ¯ ˘È˘ ˙ÓÁÓ„ ÌÈ˘¯ ÙÓ‰ ·˙ Π,Â"„¯
ÌÚ‰ È· ȯ„ , ‰˘ ˙Â‡Ó Ú·¯ ‡· ÂÓÎ ‰˘  " „¯· ÔÈ„· ÂÚ
Î "‡Â ,ÌÈÏ˘‰ „· ÚÈ˘‰ È˘Â˜ „ ÈÓ ‡˙ ȇ ,ÔÓʉ ÌÈÏ˘‰
Ï Ë· ˙ Ï "Πχ¯˘È È„ÏÈ ˙‡ ËÁ˘˘ Ï "¯ ËÚÈÓ ˙ÁÈÙ˘Î
È˘Â˜ ˙ÂÈ‰Ï Í È¯ˆ ‡Ï ÈÓÓ , ÌÈÏ˘‰ ÌÚ‰ È· ȯ„ ı ¯ È˙‰
Ú¯ ˈ˘ Ìȯ ˆÓ ÍÏÓ ˙ ÓÈ ¯ Ó‡˘ ‰Ê ,ÌÈÏ˘È˘ „ ·ÚÈ˘‰
„ · ÚÈ˘‰ È˘Â˜Ï Âί ˆÂ‰Â ,χ¯ ˘È È„ ÏÈ ˙‡ ‚¯‰ Î" ÚÂ
( ‰˘Ó ÁÓ˘È ) . ‰„ ·ډ ÔÓ Ï ‡¯ ˘È È· ÂÁ ‡È ˘" Ê ,ÌÈÏ˘‰Ï
„ "Ú Ï "Ù‡ .˙ÂÏÈω ÏÎÓ ‰Ê‰ ‰ÏÈω ‰˙˘ ‰Ó
ÔÓ ÂÈÁ‡ χ ˘È‡ ¯ ӇȠ‰" ‰Ï ÏÊ · ÂÓÈ¯Ó ˜" ‰¯ ‰ ' ÈÙ˘
Â˙‡ ÔÈÏ· ˙¯ ˘‰ ÈÎ‡Ï Ó˘ ÌÁÏ ‡Â‰ ÔÓ‰ ÈÎ , ‡Â‰
˘„ ˜Ó ¯‰ËÓ Ì٠‚ ˙ ‡ ÍÎ ÊÓ ‰È‰Â , Ìȯȷ‡ ÌÁÏ · È˙΄Î
ÌÂÈ ÌÂÈ ÔÈÎω ÔÈÙÈÒÂÓ Âȉ˘ „Ú ,Ì˙ Ӣ ÌÁ¯ Ì˘Ù ‡Â‰ ÔÓ ÂÈÁ‡ χ ˘È‡ ¯ ӇȠÎ"Ú ,‰Â· ‚ ¯˙ÂÈ ‰‚ ȯ „Ó·
‡Â‰ ‰‚ ȯ„Ó ‰Êȇ· ¯ÓÂÏ Î ,‡Â‰ ‰Ó ÂÚ„È ‡Ï ÈÎ , ÂÈÁ‡ ÂÈȉ
‰‰Â , ˘" Ú ‰Â· ‚ Ï ÚÓ ‰Â·‚ ̇ ÈÎ ÌÂ˘Ï ˘ ÏÂÓ˙ Î Âȇ ÈÎ
˙ ÏÈ·„ ,ÔÓ ÌÚË Ô‰· ÂÓÚË ÌȯˆÓÓ ‡ÈˆÂ‰˘ ˙ ‚ÂÚ Ï "ÊÁ‡
, ‡˙ ÂÓȉӄ ‡Ï ÎÈÓ ‡˙ ÂÂÒ‡„ ‡Ï ÎÈÓ ˜"‰ÂÊ· ‡¯ ˜ ‰ˆ Ó
‡Â‰‰ ‰Ï ÈÏ· ‡· ˘ „Ú ,˙‡˘ ¯˙È· Ô˙‡ ÍÎÊÓ ‰È‰Â
‰Ê ÏÚ ‰Ê ÌÈÏ‡Â˘ Âȉ˘ ÔÓ ˙ÈÁ· ÂÈȉ ,ÔÈÁÂÓ‰ ˙ÂÏ„‚Ï
ȇ¯Î ÌÂȉ ˙ ·ÂÁ ÌÈÈ˜Ó˘ ÈÓ ‰˙ Ú Ì‚ Î "‡Â ,‡Â‰ ‰Ó
‰˙ ˘ ‰Ó ÂÈÏÚ ÌÈÏ‡Â˘˘ ‰Ï Ú˙ ‰Ï ÂÚ ,‰Èˆ ¯ ‰ÂÂη
ÂÏÂÎ ‰Ê‰ ‰Ï Èω ' ÂÎ Â ˙ÂÏ Èω ÏÎÓ ‰Ê‰ ‰ÏÈÏ ‰ , Ì„ ‡‰ ÂÈȉ
. ‰ˆ Ó ˙ÏÈÎ ‡ È"Ú ‡˙ ÂÈÏÚÓÏ ˙ Â˙ ˘‰Ï ÌÈÓ¯ ‚ ˘ ,‰ˆ Ó
‡Â‰ ÁÒÙ Á·Ê Ì˙¯Ó‡Â ÌÎÏ ˙‡Ê‰ ‰„·ډ ‰Ó
„ ÂÁÈ Ì˘Ï ¯ÓÂÏ Ô˜˙ Î"Ú„ ÌÈ˘¯ ÙÓ‰ „"ÈÙÚ Ô·ÂÈ .'‰Ï
‰˘ÂÚ È‡ ¯Ó‡˘ , ˙ˆӉ ‡" Ò‰ ÂÙ ËÁÈ ‡Ï˘ ‰˜˙ ‰Ê˘
˙ ÂÂÂÚ Ì‡ Ï·‡ ,‰" · ˜ „ÂÁÈ Ì˘Ï ˙Ó ÏÚ ˜¯ ÂÊ ‰Âˆ Ó
Ôȇ ‡ÏÈÓÓ ÏÏΠ· ˙‡ˆ Ï ‰ˆ ¯ Âȇ „ÂÁÈ Ì¯‚Ï ÈÏ ·Ï ¯·‚
¯ ·„ È·Ï ˘Á¯ ‰˘ÓÏ ‰Ï Ù˙· ' ÈÙ ‰Ê·Â ,ÛÂËÁÏ ‰Ó ̉Ï
ÂÚÈ‚È È˘ÚÓ˘ ÔÙ‡· ¯ÓÂÏÎ ,Í ÏÓÏ È˘ÚÓ È‡ ¯Ó‡ ·ÂË
˙ ‡Ê‰ ‰„ ·ډ ‰Ó · Â˙Ή ¯‡· ˙ È , Î" Ú ˙ ÏÂÊ ‡Ï  , ‰" ÓÓÏ
‡Ï ˘ ÌÎ Ï ˘ Ì " ÎÏ ‡Â‰ ‰„ ·ډ Í È‡‰ Ï‡Â˘ Ô· ‰„ , ÌÎÏ
, ÌÎ Èί ˆ ÏÎÏ ÌÎ Ï ‡˜ ÈÈ„ ‡Â‰ ‰Ê·Â ,‡" Ò‰ Â˙ ‡ ÂÙ ËÁÈ
¯ Ӈ , ‡Â‰ ÂÎ ¯ÂˆÏ ‡Ï ‡‰„ ÂÏ˘ ȯ˜ÈÓ ‡Ï ¯Á‡ Ô٠‡· Ï ·‡
‡Ï Ó ‰Ù · ¯ Ó‡È˘ ÂÈȉ ,' ‰Ï ‡Â‰ ÁÒÙ Á· Ê Ì˙ ¯Ó‡Â ·Â˙ Ή
˙ ¢¯ Ôȇ ʇ , Â˙ ÏÂÊÏ ‡Ï  ' ‰Ï ˜ ¯ ÁÒÙ Á·Ê‰ ‰˘ÂÚ ‡Â‰˘
( ÌÈÙ ·ËÈÈ)
‫יג‬
‰Â·‚ Ï ‰Ï ÂÎ ‰Ï ÚÓÏ ‰Ï ÂÚ ˙ˆ Ó‰ ÛÂËÁÏ Â Ú‚ Ï ÌȯÁ‡
. ‡‰˙ ÌÎ Ï˘ ÌÎ Ï ‡Â‰ ‰Ê·Â ,‡˜ ÏÒ
(ÌÈÈÁ ÈˆÚ )
, Î"Ú ÌÂÏ˘ ‰˜ „ˆ‰ ‰˘ÚÓ ‰" ȉ „ ÂÒ ‰Ê ,' ‰ ˙ ÂÏ ·˜Ó‰
‰˙ ÚÓ , ÔÈ„ Ï Ú ‰¯ ÂÓ ÍÙ Â‰Ó ‡Â‰˘Î ‰ " ȉ Ì˘ ‰‰Â
Á¯ Ή‰ ÔÓ Ô‡ ˘Â¯ ¢Á‡ È„·Ú È˙·˘ Ï "ÊÁ‡˘ ÌȯÂÙ·
Ï Î Â¯Ó‡ ÔÎ ÈÙ Ó , ÌÏ ÂÚ‰ ˙ ÂÓ‡ ÏÚ ÌÈÈ„  ˙ ¯ ·‚ ¯ ¯ÂÚÏ
‡ˆ ÂÈ ‰Ï Á˙ Â„È Ë˘ÂÙ ÈÚ‰˘ È "Ú˘ , ÂÏ ÔÈ˙  „ È Ë˘ÂÙ ‰
È‡Â˘ Ï Ú ÚÈÙ˘‰Ï ,ÔÈ„ ‡Â‰˘ ÍÙ Â‰Ó ‡Â‰˘Î ‰ " ȉ Ì˘
, ÌÏ ÂÚ ˙¯ ÁÏ ÌȯˆÓÓ Â‡ˆ È ¯˘‡ ÁÒÙ · Ï·‡ ,χ¯ ˘È
ÌÈÈ„ ¯¯ÂÚÏ ÌÈÎȯˆ Ôȇ ,‰Ú¯ Ù È„ ·Ú ‡Ï  ' ‰ È„·Ú ÂÏ Ï‰Â
ÔÈÙ΄ Ï Î Â¯ Ó‡ ÔÎÏ ,Ï ‡¯˘È ˙ È· ÏÎÏ ÌÈ„ÒÁ ÌÈÓÁ¯ ‡Ï ‡
È„Î ,ÈÚÏ Â„È ˙ ‡ ËÂ˘Ù È ˙È·‰ Ï Ú· ÌÈ„˜È˘ ÏÂÎ ÈÈ È˙ÈÈ
( ‰˘Ó ͯ· ) . ÌÈ„ÒÁ ÌÈÓÁ¯ ¯ ¯ÂÚÏ ¯˘ÂÈ· ‰" ȉ Ì˘ ‡ˆ È˘
¢˜ ‰˘ ‰ Ó ÚÂ„È Ï "Ù‡ .'ÂΠÏωΠ˘„˜ÓÏ ¯ÎÊ
‰ˆ Ó ÌÈÏ· ÁÒÙ ‰ ‚Á ˘„ ˜˙‰ ÏÈÏ·˘ ‰Ó ÏÚ ÌÈ˘¯ ÙÓ‰
‰ˆ Ó ,„ ·ÚÈ˘‰ È˘Â˜ ÏÚ ÊÓ¯ ¯Â¯Ó ‡Ï ‰ ,¯Â¯ÓÏ Ì„ ˜
˘È ‰¯Â‡Î Ï ÔΠ̇  , ˙¯ ÈÁÏ Â‡ˆ È˘ ‰Ó Ï Ú ¯·Î ÊÓ¯
‰ˆ Ó ÍÎ ¯Á‡Â ,„· ÚÈ˘‰ ÏÚ ‰¯ ÂÓ‰ ¯Â¯ Ó Ì„Â˜ ÏÂÎ ‡Ï
¯ ¯Ӊ ÌÈÏ· ‡ÓÚ Ë È‡‰Ó„ ˆ¯ È˙ , ‰Ï ‡‚ ‰ ÏÚ ‰¯ ÂÓ‰
¯ ‡˘ Ï Ú ÊÓ¯Ï ,ÂÈÙ· ¯Â¯Ó‰ ÌÚË ¯‡˘È˘ È„ Î ‰ˆ Ó‰ ¯Á‡
ÂÚ È ·˘‰ ˘¯ „Ó‰ Ï "Ù ‡ ‰Ê·Â ,χ¯ ˘È È· ÂÏ‚È˘ ˙ÂÈÏ‚‰
, ·‡· ‰Ú˘˙ ÈÏÈÏ ‰Ê ‰ÚÏ È¯ ‰ ,ÁÒÙ ÈÏÈÏ ‰Ê Ìȯ¯ Ó·
Ï Ú ˜¯ ÔÂÊÓ‰ ˙Î ¯· ÌÈί·Ó Ôȇ„ ÌȘÒÂÙ ˘È„ ¯ ‡Â·ÈÂ
‰ÚÈ· ˘ ÏÏη Âȇ ˙Á‡ ˙ÈÊΠ,˙Ú·˘Â ·È˙΄ ÔÂÈÎ ‰ˆ È·Î
Ì " ȯ¯ Ó· È"ÚÈ·˘‰ Â‰Ê Â ,˙ÈÊÎÓ ¯˙ÂÈ ÏÂÎ‡Ï ÌÈÎȯˆ ÔÎÏÂ
˙ ÈÊΉ ˙ÏÈ· ¯Á‡ ¯Â¯Ó ˙ÈÊΉ ÌÈÏ·˘ ,ÁÒÙ ÈÏÈÏ ‰Ê
, ‰ÚÈ·˘ ¯„‚· ȉ È˘‰ ˙ÈÊÎ ‰ ‡Â‰˘ ¯ ¯Ӊ˘ ‡ˆ Ó , ‰ˆ Ó
‰Ê ‰ÚÏ È¯ ‰ ·È˘Ó ,‰ˆ Ó‰ ÈÙÏ ¯Â¯Ó‰ ÏÂÎ‡Ï ˘È ȯ‰Â
ÔÈ·Ï Ìˆ ¯‡Ó ˙ ÂÏ‚Ï Ï ‡¯ ˘È È· ÌÈ„È˙Ú˘ , ·‡· ‰Ú˘˙ ÈÏÈÏ
ÌÚË ¯ ‡˘È ˘ ‰Â¯Á‡· ¯Â¯ Ó‰ ÌÈÏ· ÔÎÏ , ˙ÂÓ‡‰
ÂÓÈ„˜ ‰˘ ÌÚˉ Â˙ÓÎÁ· ÔÈ· ‰ Ïω ‰‰Â ,ÂÈÙ· ¯ ¯Ӊ
‰Ó Ú„ È ‡Ï Ï·‡ , ˙ÂÈÏ ‚ „ÂÚ ‰È‰È˘ ÔÎ˙ È˘ ¯Â¯ ÓÏ ‰ˆ Ó‰
‰ˆ ¯ ‡Ï  , ÂÓ˜ Ó· ˜ "Ӊȷ ‰˙ ȉ ÔÈÈ„Ú˘ ÔÂÈΠʇ ˙ ¢ÚÏ
‰ÓÈ„˜‰ ȯ‰ Í „ȇÓ , È"·Ï Ú¯ ÔÓÈÒ ‡Â‰˘ ¯ ·„ ˙ ¢ÚÏ
, ‰ÂÏ Î‡È Ìȯ¯ Ó ˙ÂˆÓ ÏÚ ¯Ó‡˘ ¯Â¯ ÓÏ ‰ˆÓ ‰¯Â˙ ‰
ÌÚ , ‰¯ Â˙· ¯Ó‡˘ ‰Ó ÌÈÈ˜Ï „ ÁÈ· ÌÏÎ‡Ï ‰ˆ Ú ˙ ˘ ÔÎÏ
‰Ó ‰Ê ,χ¯ ˘È È· Ï Ú¯ ÔÓÈÒ Ì¢ ‰ Ê· ‰˘Ú ‡Ï ‰Ê ÏÎ
˘„ ˜Ó‰ ˙ È·˘ ÔÓÊ· Ï Ï‰ ‰˘Ú ÔÎ ‰„ ‚‰‰ Ï Ú· ˜ „˜ „Ó˘
‰È‰ ÔÎ Ï , ˙ÂÚ˘Ï ‰Ó ˙ „Î ‰Î Â·Ó ÂÏ ‰˙ ȉ ʇ˘ , ÌÈȘ ‰È‰
. Ì‰È˘ ÌÈÈ˜Ï ¯ ¯Ó ‰ˆ Ó Í¯ÂÎ
(χÂÈ È¯·„)
˘¯ ÙÏ ˘È .'ÂΠ‡˙‰·‡ ÂÏ· È„ ‡ÈÚ ‡ÓÁÏ ‡‰
¯ ˘Ù ‡˘ Ì˘Î ÈΠχÂÈ È¯·„· ‰"‰Ï ÏÊ Ê"„ Ô¯Ó „" ÈÙÚ
˙ ·¯ ˜‰ ˙˘¯ Ù· ‰¯ Â˙‰ ˜ ÒÚ È"Ú Ô· ¯˜ ˙ ·ÂÁ È„È ˙ ‡ˆÏ
Û ‡ Ì„ ‡‰ ‰Î ÂÊ Ì‡ "‰ , ÂÈ˙Ù˘ Ìȯ٠‰ÓÏ ˘Â · È˙΄Î
È„È ˙ ‡ˆ Ï ‡Â‰ Ï ÂÎÈ ¯Úˆ  ÌȯÂÒÈ ‰Ï ÚÓÏÓ ÂÈÏ Ú ¯ Ê‚ ̇
' ȇ , Î"Ú ÌȯÂÒÈ ÌÈÚ‚ ˙˘¯Ù· ‰¯ Â˙· „ ÓÂÏ ˘ È "Ú Â˙·ÂÁ
ÔÈÚ ˙‡ ˘È‡ ‰Î È ÈΠ‰¯ Â˙ · È˙ ·˙Î ‰ " ·˜‰ ¯ Ó‡ ˘¯ „Ó·
ÔÈ„· Âȇ ̉ÈÈÚ ' · È˙ ÈÓÒ˘ ȇ ,ÂÁÏ ˘È È˘Ù ÁÏ Â„ ·Ú
ÂÈ‰È È"· ÌÈÏ·ÂÒ˘ ÌȯÂÒȉ ¯ ·ڷ „ ¯ ‡Â·Ó , È˘Ù ÁÏ Â‡ˆ È˘
ÂÏ · ˘Á ȯ‰ ÌȯÂÒÈ ' ¯Ù Ì„ ‡‰ „ÓÂÏ ¯˘‡Î Ê "ÈÙÏ ,ÌÈχ‚ Â˙ ‡ ÁÏ ˘È˘ ‰Ï ‡‚ ‰ · ¯˜˙ ‰Ê·  , ÏÚÂÙ · ÂÈÏÚ Â‡· ÂÏ È‡Î
‰Ó ÌȯÙÒÓ ÂÁ‡˘ ‰Ê· Ï "È Î"ÂÓÎ Â ,È˘Ù ÁÏ ‰" · ˜‰
ÌȯÂÒÈ ˙ ÂÈ˘¯Ù „ÂÓÈÏ˘ Ì˘Î , ÌȯˆÓ· ÂÈ˙· ‡ ÂÏ·Ò˘
· ˘Á ÈÓ ÔÎ , ÌȯÂÒȉ Ï ·Ò ÂÓˆ Ú· ‡Â‰ ÂÏȇΠÂÏ ·˘Á
, ˙¯ ˆ‰ Ô˙‡ ÏÎ ÂÓÎ ˘ ÏÚ ÂÈÓˆ Ú· ÂÏ ·Ò ÂÏ È‡Î ÂÊ ‰¯ ÈÓ‡
‡ÓÁÏ ‡‰ ‰ÂÂΉ ‰Ê ,ÂÈ˙„٠‰" ·˜‰ ˘ÈÁÈ˘ ‡Â‰ ÔÈ„·Â
ÂÈÏÚ ÔÈÂÚ˘ ÈÂÚ ÌÁÏ ' ‚· ' È˘¯ „ ÈÚ ÌÁÏ ‡Â‰ , ‡ÈÚ
, ÌÈÒȉ „ · ÚÈ˘‰ È˘Â˜ ¯ ÂÙÈÒ ‰ÂÂÎ ‰ , ‰· ¯‰ Ìȯ·„
ԉΠÂÏ Ôȇ˘ ÂÈÓÊ· ' ÈÙ‡„ , ÁÒÙ È È˙ÈÈ ÔÈÙ΄ ÏÎ ¯ Ó‡˜ Â
Â˙‡ · ¯˜‰ ÂÏȇΠ·Â˘Á ÂÈ˙Â˙Ù˘ ÁÈ˘ Ó " Ó Â˙„· Ú·
Ï Î Î" ‡ ,' ÂΠ‰Ï ÂÚ ˙¯Â˙ · ˜ÒÂÚ‰ Ï Î ÔÈÚÎ ,„ ÚÂÓ·
‰Ê ÂÓÚ ÂÈ˘Î Ú ‰˘Ú ÂÏ È‡Î · ˘Á ÌȯÂÒÈ‰Ó Ìȯ·Ȅ‰
‡Ú¯‡· ‰‡· ‰ ‰˘Ï ‡Î ‰ ‡˙ ˘‰ ‰Ê ,„·ÚÈ˘‰ ÌÈÏ˘Ó
ÂÏ ·Ò ÂÏȇΠ· ˘Á˘ È "„· Ú ‡˙ ˘‰„ ¯ ·„‰ ÌÚË , χ¯ ˘È„
ÔÓÊ ÚÈ‚‰ Ê "ÈÚ„ , ÔȯÂÁ È· ‰‡· ‰ ‰˘Ï ÔÎÏ ,„·ÚÈ˘‰ È˘Â˜
. ‰Ï ‡‚ ‰
(‡ " ËÈÏ˘ ˜" ‰‚‰ ÂÈ·¯ Ô¯Ó ˜" Î)
‰‰ .ÁÒÙÈ È˙ÈÈ Íȯˆ„ ÏÎ ÏÂÎÈÈ È˙ÈÈ ÔÈÙ΄ ÏÎ
ÌÚË ÔÈ·‰Ï ˘È ,ÂÏ ÔÈ˙  „È Ë˘ÂÙ‰ Ï Î ÂȈ Ó ÌȯÂÙ·
, ÌÈÈÚÏ ‡¯ ˜ ‰Ï ÈÁ˙ „ È Ë˘ÂÙ · "‰Ú· ÁÒÙ· „ ÈÂÈ˘‰
Î "‰Ú È"¯ ‡‰ „" ÈÙÚ Ï "ه ,‰Ï Á˙ „È ÈÚ‰ ˢÂÙ Ìȯ ÂÙ·Â
„ ÂÁÈ Ì¯ ‚ ‰˜ „ˆ ‰ ‰˘ÚÓ· ÈÎ ,ÌÂÏ˘ ‰˜ „ˆ‰ ‰˘ÚÓ ‰È‰Â
˙ ÂÚ·ˆ‡ ‰˘ÓÁ ' È ‡Â‰ ‰Ë¯ى ÈÎ ,‰" · ‰" ȉ Ì˘
˙ ÂÚ·ˆ‡ ' ‰Â ,'  ˙ ¯Âˆ ‡Â‰ Ô˙‰ Ì„ ‡ گʠ,' ‰ ˙Â˙ ‰
‫לעילוי נשמת‬
‫לעילוי נשמת‬
‫הרה"ח ר' ישראל טרעגער ז"ל‬
‫האה"ח מרת אסתר פארקאש ע" ה‬
‫ נל ב" ע כ" א חשו תש ס "ט‬- ‫ב" ר יעק ב א רי ' הכה ז" ל‬
‫ב" ר מנ ח יש ראל ז" ל‬
‫וזו' האה"ח מרת צירל צפורה ע" ה‬
‫נלב "ע ה' אדר ת של"ו‬
‫נל ב" ע י "ט ט בת ת ש ס" ח‬- ‫ב" ר מ שה יו דא ז" ל‬
‫יד‬
‫של מייסד כוללינו הק'‬
‫כ"ק מר רבינו בעל בר משה זי"ע‬
‫טו‬
‫פרפראות‬
‫קול התאחדותינו‬
,‫ על דר דרוש מיוסדי‬,‫מאמרי נחמדי‬
‫כפתור ופרח משוקדי‬
àì åìé àå 'å ëå íéøöî á äò øôì åðééä íé ãáò
'ñåúä éøáã ô"ò ì"éå . 'åëå ä " á÷ä àé öåä
ê ãåä äðú ä"á÷ä éðôì úøùä éëàìî åøîà ìàøùéì
éëåðà äøåúá áéúë äùî íäì øîà 'åëå íéîùä ìò
(:ã"é÷ î"á)
íéøöîá íìåë íéøöî õøàî êéúàöåä øùà à"ä
ïäë àìä äðîìàä ìù äðá åäéìà äéçä êéà åù÷äù
úà ä"á÷ä ïúð åæ äðòè çëîå ,'îâä ã"ëò íúééä
úåìéìã ïðéøîà éà ÷ø àçéð äæ ìëå ,ìàøùé ì äøåúä
øúåî äéä êëì åäééçéù åì øåøá äéäù åöøéúå äéä
ä"á÷ä àéöåä àì åìéàù òåãé äðäå ,ùôð çå÷éô íåùî
åéä ë"à ,åîéìùä íéëàìîã ïðéøîà éà ìáà ,åîéìùä
äàîåè éøòù 'ðá íéò÷ùð åéä òâø åúåàá ãéî íúåà
äðú úãîåò äîå÷îá íúðòè áåùå ,íéøöîá íä íâ
,ùôð çå÷ô äéä àìéîî å"ç äð÷ú íäì äéä àìå
íéîëçå ò"áàø úúâåìôã ì"é äðäå .íéîùä ìò êãåä
àåä ïäë íëé÷ìà àðéî éàä ìàù
àéìú úåìéìá íéøöî úàéöé øéëæäì íéáééåçî íà
úåîéìùä úåìéìã øáåñ ò"áàøã ,éîòè éøú éðäá
ãøé êéà äù÷é æ"éôì ,ìéáè éàîá äùîì äéøá÷ éë
àåä ïäë àìä íéìåìâå äàîåè íå÷îì íéøöîì ä"á÷ä
ìáà ,úåìéìá íéøöî úàéöé øéëæäì íéáééç êëìå
äòøôì åðééä íéãáò" ù "æå ,éðàù ùôð çå÷ôã àìà
(.è"ì ïéøãäðñ)
àúéàå
øéëæäì ö"àå åîéìùä íéëàìîã íéøáåñ íéîëç
øîà ë"ò ä"á÷ä åîöò àîéè êéà äù÷å "'ä åðàéöåéå
àéáäì äùøã ïì øúéé àå úåìéìá íéøöî úàéöé
éøä íéøöîî åðéúåáà úà ä "á÷ä àéöåä àì åìéàå"
àéáäì à"ëçå êùîää ù "à àúùäå .çéùîä úåîéì
úåìéìá î "éöé ïéøéëæî ïéàã éøáñã çéùîä úåîéì
åðééäå "íéøöîá äòøôì åðééä íéãáòåùî 'åëå
äéä ïëì ùôð çå÷ô äéäå äàîåè éøòù 'ðá íéò÷åùî
úðòè àìéîîå ,ì"ðëå åîéìùä íéëàìîã íåùî
(ïú ðå é éø áã )
. åîöò àîèì ä"á÷ä ìåëé
úãîåò äîå÷îá íéîùä ìò êãåä äðú íéëàìîä
åðîò ä"á÷ä äùò ë"ôòàå íéøöîá åéä íä íâ éøäã
ï á øæòìà 'ø å òù åäé ' øå øæ òéìà 'øá äù òî
ìù íäéúåáàã ì"éå .ïåôø è ' øå àáé ÷ò 'ø å äé øæò
à"ùæå íéëàìîäì àìå åðì äøåúä úà ïúðå ãñç
åîòì äøåú ïúðù êåøá àåä êåøá íå÷îä êåøá
øæòéìà 'øù íåùî íéøöîá åãáòúùð àì åìà íéàðú
òùåäé 'øå ,åéä íéðäë ïåôøè 'øå äéøæò ïá øæòìà 'øå
.íéëàìîäì àìå ìàøùé
( à" éø äî éø áã )
äéä àáé÷ò 'øå ,åãáòúùð àì éøä éåì èáùå éåì äéä
äî øîåà àå ä äî òù ø 'å ëå øîåà àå ä äî íë ç
íäéúåáàù óà ìòã ïàë ùåãéçä åäæå ,íéøâ úçôù îî
ïéáäì áì éîëç ìë åàìðå .íë ì úàæ ä äã åáò ä
øàáúéå ,òùøä úìàùì íëçä úìàù ïéá ÷åìéçä
úàéöéá øôñì åáøä î "î íéøöîá åãáòúùð àì
úàéöéá øôñì äáøîä "ìëå" äæì æîøå ,íéøöî
÷åñôá íé÷åñôä úåðåùìá éåðéùì áì íéùðùá
íéå'ì íéðä'ë íéøâ'å ú"ø ì"ëå ,çáåùî äæ éøä íéøöî
âé úåîù)
ïáä ,úàæ äî øîàì øçî êðá êìàùé éë äéäå
øçî êðá êìàùé éë (ë å
íéøáã )
äæ éøä øôñì äáøî äæ ìëáå åãáòúùð àìù 'éôà
(ãé
÷åñôá íâ êëå ,ìàåù
.çáåùî
( ìâø ä úçîù )
øîàð àåä óàù ,'åâå íé÷åçäå úåãòä äî øîàì
äî " àåä ïåùìä åáù ÷åñôá ÷øå ,äìàù ïåùìá
åì øåîà äúà óàå íëçä ïáì äáåùúá øîàðù äî
ìë íé îéä ê ééç éîé ' åëå äé øæò ï á øæ òìà 'ø ø îà
é îé ìë æ "äå òä ê ééç éîé à " ëçå úå ìéìä ê ééç éîé
ê åøá íå ÷î ä êåøá , çé ùîä úå îéì àé áäì êééç
ìò íéöåøéú 'á 'éàã î "éôò êùîää ì"ðå .'å ëå àå ä
íéìéîä äøåàëìå 'åëå ïéøéèôî ïéà çñôä úåëìäë
àøîâá àúéà àìà ,êøåö àìì íä çñôä úåëìäë
åîéìùä úåìéìäã 'à ,ïîæä íãå÷ ìàøùé åàöéù äî
'éàå ,åîéìùä íéëàìîäù 'á ,äðù úåàî 'ã íåìùúì
éàî ïðçåé éáø øîà äðç øá øá äáø øîà
äøåúä úà ä"á÷ä ïúðù äòùá
äáåùú ù÷áîå ìàåù åðéà ïáä "íëì úàæä äãåáòä
úà ùøôì ìëåð äæ éôìå ,òùøä ïáä åäæå .øîåà àìà
(.é úåéøåä)
‫טז‬
(:çô úáù)
'îâá
÷åñôä ô"ìé äæáå
íéòùåôå íá åëìé íé÷éãöå 'ä éëøã íéøùé éë áéúëã
äðäã ,êùçä ïî øåàä ïåøúéë úåìëñä ïî äîëçì
ãçà íäéçñô åìöù íãà éðá éðùì ìùî íá åìùëé
øëæð íåéáã äìéìå íåé ìöà íâ ïéàöåî åðà äæ øáãë
(ä à úéùàøá) áåúëë äìéì ìöà àìå ä"á÷ä ìù åîù
äæ ,äñâ äìéëà íåùì åìëà ãçàå äåöî íåùì åìëà
íåùì åìëàù äæ ,íá åëìé íé÷éãö äåöî íåùì åìëàù
à ìå ,äìéì àø÷ êùåçìå íåé øåàì íé÷åìà àø÷éå
êééùù äæ éôì àöîð ,íá åìùëé íéòùåôå äñâ úìéëà
,úåìëñä ïî äîëçì ïåøúé ùéù ù "æå ,àø÷ éî áéúë
úðååë åæå ,òùøë åà íëçë çñôä úåöî úà íéé÷ì
ïåøúé ùéù éðà éúéàøå
(àé á úìä÷)
øåàä ïåøúéë ,òùøä úìàùì íëçä úìàù ïéá åðééä
" çñôä úåëìäë" ,åì øåîà äúà óàå äãâää ìòá
.êùåçä ïî
÷éãö úåéäì êééù çñô ïáø÷ úééùòáù íùë øîåìë
ìåàùì ïúéð úåìàù íéìàåù øùàë íâ êë ,òùøå
( à ðì é ååî à" øâä )
úàå 'åëå õø à êø ã úå ùé øô åæ , åðé ðò úà àøéå
÷éãöë ìàùù øçàî ÷øå ,òùøë ìåàùì åà ÷éãöë
ì"é å .÷çã ä åæ åðö çì úàå 'å ëå íé ðáä åìà , åðìîò
íéé÷ì åúòãá ïéàù ,òùøì ìáà ,ïâåäë åì íéáéùî
øçà íéøöî ìàøùé åàöé êéà 'åôîä åù÷äù äî éôì
àåä íâ äøåàëìù úåøîì åéðéù úà ïéä÷î ,'ä úåöî
,äðù úåàî òáøà ìò äúéä äøéæâä éøä äðù å"ãø
ãáåò åðéà ãáòù (æ"î 'ô) "øæòéìà 'øã é÷øô"á õøéúå
( ò " éæ àæì òá î ã "éø äî )
.äìàù äúåà úà ìàåù
úåìéìäå íéîéá åîë úåìéìá íâ åãáò íäå íåéá ÷ø
ïéá íéöåøéúä éåðéù ì"éå .'åëå øîåà àåä äî òùø
åáøå åøô ìàøùé éðáù íåùî åöøéú ãåòå ,åîéìùä
ùøôì ùéã ì"ðå ,àø÷á ùøåôîù äîì äãâää øãñî
íéëéøö åéäù äî íéðù å"ãøá åùòå òáèä êøãë àìù
åì àìå íëì úàæä äãåáòä äî äô ìàùù êë àø÷ä
ãåáòùä éùå÷ù åöøéú ãåò ,äðù úåàî 'úá úåùòì
"õøà êøã úåùéøô åæ ,åðéðò úà àøéå" ù "æå .íéìùä
'âá úî àìà ìàâð 'éä àì íù 'éä åìéà íé áéùî íäå
ìò íéçñåô ïåùìî çñô 'éô ì"æéùø äðäå ,äìéôà éîé
,íäéúáî íùéøôäì éãëá úåìéìá íâ íúåà åãéáòäù
äðîà éðè÷å æ"ò éãáåò ìò øîàð íúäå íéôéòñä éúù
êøãî øúåé åáøå åøôù "íéðáä åìà ,åðéìîò úàå"
äæåîøä äáåùúä åäæå .íéôéòñ éúù ìò íéçñåôä
äéä äæå ãåáòùä éùå÷ "÷çãä åæ ,åðöçì úàå" ,íìåòä
çáæ ä"á÷äù 'äì àåä ç"ñô ç"áæ íúøîàå ÷åñôá
íãå÷ 'éôà "ä÷æç ãéá íéøöîî 'ä åðàéöåéå" äáéñä
( äø åúä úë åðç )
.ïîæä
,äðîà éðè÷å íéôéòñä éúù ìò íéçñåôä úà èçùå
úà åôâðá ÷ø 'éä äæ ìàøùé éðá éúá ìò çñô øùàå
åøîàé àìù éãë é "ðá ìò çñô äòù åúåàáù íéøöî
éðá åàöéù íòèä åøîà äðäã ì"é .äìé ìä éöçá éäéå
,ìàøùé éòùåô åúî äìôà éîéá ìáà ,åðéúìôîá
íéîé íäá åãáòùù éðôî ïîæä íãå÷ íéøöîî ìàøùé
íéðéîàî åðàù íòô ìëá ìéöä åðéúá úà ìáà
øéëù øëù äðùî éë àéðú (.å"è ïéùåã÷) àúéàå úåìéìå
,úéðòðë äçôù åì øñåî åáøù ïàëî ÷çöé ø"à êãáò
( ø ôåñ íúç)
àì íù 'éä åìéàù äæ ë"â àø÷á æîåøîã ù "àå íéøåîâ
.äìéôà éîé 'âî øáãîã ïåéë ìàâð 'éä
íúåà åøòéöù ïàë ïëå ,äìåôë äãåáòì åì áùçðå
úåìéìä íâ áùçðå à"ã úåùéøôá íåéáî øúåé äìéìá
. ø÷é òá øôë ììë ä ïî åîöò úà àé öåäù éôìå
åéä íéîé ïúåà "íää íéáøä íéîéá éäéå" ù"æå ,íéîéì
íâ àìäå ,òùøì íëçä ïéá ìãáää åäî åù÷ä íéáø
íéîé 'áì áùçð íåé ìëù íéðù íéîé èåòéî íéáø
"íé÷ìà òãéå é "ðá úà íé÷ìà àøéå" øîà æ"ò òåãîå
,ììëä ïî åîöò úà àéöåî íëúà øîåàä íëçä
åîë ä"á÷äì äðååë ä åîöò úà éë øàáì äàøðå
åîë "'äì àåä íéøåîù ìéì ù "æå ,à"ã úåùéøô åæ
úëåøôä úà ãøéâù òùøä ñåèéè ìò øåôéñá åðéöîù
úà íâ ä"á÷ä øîùù åðééä øáãä úà øîù åéáàå
ïåéëå (.å ïéèéâ ) åî öò úà âøä øåáñëå ,íã äðîî õáöéáå
"äìéìä éöçá éäéå" ù"æå íéìùäì éãëá úåìéìä
àì òùøäù åùåøéô ììëä ïî "åîöò" úà àéöåäù
. ãåáòùä éöçì áùçð äìéìä
,íëçì ãåâéðá ä"á÷ä ìù åîù úà åúìàùá øéëæä
(é ðå òîù èå ÷ìé)
‫לעילוי נשמת‬
‫חלק מהוצאת הגליו נתנדב‬
‫ע"י ידידינו החפ בעילו שמו‬
‫הרה"ח ר ' אברה מאיר‬
‫ב"ר צבי אלימל ז" ל‬
‫והאה"ח מרת שרה רבקה‬
‫ב"ר אברה מאיר ע"ה‬
‫לטובת נשמת‬
‫רבינו הגה"ק מר משה‬
‫בהגה " ק רבי חיי צבי זללה "ה‬
‫עלה בסערה השמימה ביו כ " ו ניס תשס" ו לפ "ק‬
‫יז‬
‫קול התאחדותינו‬
‫דבר בעתו‬
‫לקט אמרי קודש מפי צדיקי עליו‬
‫בגודל קדושת ליל התקדש הפסח‬
‫ועכשיו קרבנו המקו לעבודתו‬
˙·È˙ ÔÈ·‰Ï ˘È .Â˙„·ÚÏ Ì˜Ӊ  ·¯˜ ÂÈ˘ÎÚÂ
, ‰¯Â˙‰ ÂÏ·˜˘ ‰˘ ÌÈ٠χ ‰ÓΠȯ‰˘ ,ÂÈ˘ÎÚÂ
, ·¯˜ ÂÈ˘ÎÚ Ôȯ˜Ó Ôȯ˜ ¯Â„ ¯Â„ ˙ ¢ ‰˘ ÏηÂ
ÊÓ¯˘ ,¯˘Ù‡Â .‡¯Â˜ ÏÎÏ ÂÈ˘ÎÚ ˙·È˙ ˜„ˆÈ ‡ÏÂ
̉¯·‡Ï „ÒÁ· ·¯‰ È˜Ê È¯ÂÓ ·˙΢ ‰¯˜È ‰Ó„˜‰
‰˘Ú ‰Ó ÌȯˆÓÓ Ï‡¯˘È  ‡ˆÈ˘ ¯Á‡ :ÂÂ˘Ï ‰ÊÂ
‰ÂˆÂ ,Á„ ÂÓÓ Á„È È˙ Ï·Ï ˙·˘ÁÓ · ˘Á ,‰" ·˜‰
ÁÒÙ ‰ ÈÓÈ Â˘ÚÈ˘ ‰˘Â ‰˘ Ïη χ¯˘È ÏÎÏ
ÈÎ , ‡Â‰ ÔÈÚ‰ „ÂÒ , ‰ˆÓ ˙ÏÈ· ı ÓÁ ˙˙·˘‰·
ÚÈ˘¯‰Ï ‰·¯‰˘ Ù " Ú‡ ,χ¯˘È·˘ Ú˘¯ ¯˙Âȉ
ÚÈ˘¯È˘ „Ú ‰‡ÓÂË È¯Ú˘ '‰· ÒÎÈÏ ‡ " ‡ ,Ú¢ÙÏÂ
ÌÂÈ ' Ï ‰˘Â ‰˘ Ïη , Ê" Á‡Ê ÌÈÙˆ¯ ÌÂÈ '˙ ÚÈ˘ÙÈÂ
·Â¯· ÌÈÙ ‡Â˘Ó Ì‰Ï ‰˘ÂÚ ‰ " ·˜‰ ÁÒÙ‰ ̄˜
‰‡ÓÂˉ ˙ÂÏÎÈ‰Ó Ì˙Â˘Ù ‡ÈˆÂ‰Ï ÏÈÁ˙Ó , ÂÈ„ÒÁ
, ‰ÏÈÏ Ïη ÌÈ˘ÂÏ˘Ó „Á‡ ˜ÏÁ ¯ÂÚÈ˘ ,ËÚÓ ËÚÓ
ÌÈ„ÓÂ Ú Ï‡¯˘È ÈÚ˘ÂÙ ÏÎ ı ÓÁ ¯ÂÚÈ· ÏÈÏ·˘ ÔÙ‡·
' ÏÓ „Á‡ ˜ ÏÁ ¯ÂÚÈ˘ ,'‰Ó ÔˆÈÁ‰ ÏÎȉ Á˙Ù·
„ Á‡Â ÌÈ˘ÂÏ˘ ÏÈÏ ÌÈÒÎ Âȉ˘ ˙ÂÓÎ ‰ ¯ÂÚÈ˘Ó
ÌÏÂΠ,¯˜ÈÚ ÏÏÎ ÔÈÒÎ Ôȇ ÁÒÙ ÏÈÏ·Â ,ÁÒÙ‰ ̄˜
ÔÎÏ .‡ÏÙ ¯˜È ÔÈÚ ‡Â‰Â ,Ï " ÎÚ Ôȯ Á È·Â ÔȯÂËÙ
‰˘ Ïη , ÂÊ ‰˘· Ì‚ ÈÎ , ̘Ӊ ·¯˜ Â È˘ÎÚ ˘
‡¯ËÒ‰Ó Â ‡ÈˆÂ‰Â ̘Ӊ ·¯˜ , ‰„‚‰‰ Ôȯ˜ ‡˘
‡ˆÓ , ‰˘Â„˜· ÌÈ„ÓÂÚ ÔȯÂÁ È·  ‡ ȯ‰Â , ‡¯Á‡
.Â˙„·ÚÏ Ì˜Ӊ ·¯˜ ÂÈ˘ÎÚ ¯ÈÙ˘
ÌÈ˘Ú ‰ˆÓ ˙ÈÊÎ ˙ ÏÈ· È " Ú ,·¯˜ " ÂÈ˘ÎÚ "
(χÂÓ˘ ˙¯‡Ù˙)
.˙ " È˘‰Ï ÌÈ·¯Â˜Ó
, ‚Á‰ ˘„˜˙‰ ÏÈÏ· ¯„Ò‰ ˙ÎÈ¯Ú ˙ Ú· „Á‡ ÌÚÙ
·¯˜ ÂÈ˘ÎÚ ËÂÈÙÏ ÚÈ‚‰˘Î Ú" ÈÊ ˜ " ‰È· ¯ ¯Ó‡
ÔÂ˘Ï‰  ‰Ó Ú" ÈÊ Ô¯Ó ‰˘˜‰Â ,Â˙„·ÚÏ Ì˜Ӊ
˜ ¯ , ÂÈ˘ÎÚ ‡Ï ,·¯˜ Î " Á‡Â Ï " ω ,·¯˜ " ÂÈ˘ÎÚ "
χ¯˘È ˘È‡ ÏÎ ·¯˜˙ Ó" ˆÈ· ÂÓ΄ Ú„ȉ È" ÙÚ 'È˙
· ¯˜˙ ÁÒÙ ÏÈÏ· ‰˘Â ‰˘ Ïη ÔÎ ÂÓÎ , ‰" ·˜‰Ï
: ¯Ó‡˘ ‰Ê ,Â˙‚¯„ Ó ÈÙÏ ‰" ·˜‰Ï χ¯˘È ˘È‡ ÏÎ
̘Ӊ ·¯˜ ÁÒÙ ÏÈÏ· Â È˘ÎÚ ˘ÓÓ ,ÂÈ˘ÎÚÂ
ÏÈÁ˙‰ ,Ï " ˆÊ Ô¯Ó ˙‡Ê ¯Ó‡ ¯Ó‚ ¯˘‡Î .Â˙„·ÚÏ
˙Ú·Â ,'ÂÎÂ Ê " Ú È„·ÂÚ ‰ÏÁ˙Ó ËÂÈÙ‰ ÌÚÙ‰ „ÂÚ
ÏËȘ‰ ˙ ‡ ' ˜‰ „ȷ ÊÁ‡ , " ÂÈ˘ÎÚ " ˙·È˙ ¯Ó‡˘
… ÂÈ˘ÎÚ ˙·‰Ï˙‰Â Ï„‚ Ϙ· ˜ÚˆÂ ,Â·Ï Ïˆ‡
‰ÂˆÓ ÏÎ Ï˘ ÔÓÊ ˙Ú ‡Â·· ÂÂÂˈ˘ ˙ˆӉ ÏÎ ÈÎ
ʇÓÎ ‰ÂˆÓ‰ ÔÓÊ ˙Ú· ‰È‰˘ ¯·„‰ ¯¯ÂÚ˙ ‰ÂˆÓÂ
Ë " Ó· Âȉ˘ ÌȯˆÓÓ Â‡ˆÈ ÁÒÙ ‰ ‚Á· ÈÎ Ì„˜ÓÂ
‡Â·· ˙ÚΠÌȯˆÓÓ Â‡ˆÈ ˙ÂÈÓ˘‚· Ì‚Â ‰‡ÓÂË È¯Ú˘
ı ÓÁ ÔÈ¯Ú·Ó ÔÎÏÂ Â Ï˘ ˙ÂÙÈÏ˜Ó Ì„‡ ÏÎ ‡ˆÂÈ ÔÓʉ
‰· ˙ÎÏÏ ‰¯Â˙‰ ˙Ï·˜ ‡Â‰ ˙ÂÚ·˘·Â ‡ " Ò ‡Â‰˘
„·ΠÈÚ ‡Â‰ ˙ÂÎÂÒ·Â Ì˘‰ ˙‡ „·ÚÏ ‰˘‰ ÏÎ
‰‰Â ··ÂÒÈ „ ÒÁ ÈΠχ „ÒÁ· Â˙‡ ÔÈÙÈ˜Ó˘
ÌÈÚ˘¯‰ ˙ ÏÙÓ ‡Â‰ ÔÓ‰ ˙ÏÙÓ ¯¯ÂÚ˙Ó ‡Â‰ ÌȯÂÙ·
˙ÂÏ‚· ÌÈÓÈȘ ˙ÂÈ‰Ï ÏÎÂÈ˘ Ȅη ÌÏÂÚ‰ ˙ÂÓ‡·˘
È " Ú Ì˘‰ χ Ì„‡‰ ·¯˜Ï ˙Ú ‡Â ‰ ‰ÎÂÁ·Â ¯Ó‰
(ı˜Ó 'Ù ÌÈÈÚ ¯Â‡Ó)
.‰¯Â˙‰
(‡"„ÈÁ‰Ï ÌÏÂÚ ˙χ‚)
‰ˆÓ‰ ÈÎ ,¯·„ ¯˘‡Î ‡Â‰ ˘Â¯ÈÙ‰ ÂÈ˘ÎÚ Ô¢Ï
Ú„ÈÏ ˙Ú„ ‰Ï·‰Ï ˙˙ ‡È‰˘ ,ÈÂÚ ÌÁÏ ‡¯˜
¯˜È ‰Ê ,ÌÈÚ¯˜Ï ¯·˘ ·Ï ,˙Ú„· ÈÚ ‡Â ‰˘ Íȇ
˙·‰‡ ‰Ï‚˙˘ ‰ÊÎ ¯˜ È ÔÓÊ· ˯ٷ ,'„ ÈÈÚ· ·È·ÁÂ
Â È˘ÎÚÓ ‰˘Ú , È·‰Â‡ ̉¯·‡ ˙ÂÎÊ· χ¯˘ÈÏ È" ˘‰
 ‰Ê , ‰· ‰‡ ÈÏÚ Â ‚ÂÏÈ„Â ˙ ÈÁ··Â ˙ " È˘‰Ï „È„È ·Â¯˜
‡Â‰  ÈÚ ,'ÂΠÌÈÓÎÁ ÂÏÂÎ Â ÏÈÙ ‡Â 'ÂΠÂÈȉ ÌÈ„·Ú
‡Â‰ ‰ " ˘ÓÎ ‰Ê‰ ‰ÏÈÏ· ‰Ï‚˙˘ Ï„‚‰ ¯Â‡‰ ÈÎ
Ïη˘ ,Ì˙Â¯Â„Ï È" · ÏÎÏ ÌȯÂÓ˘ ‰Ê‰ ‰ÏÈω
‫יח‬
Ï·˜Ï Ú " ‡ ˘„˜˙‰Â Â˙Ó„ ʉ ÈÙÏ Ì„‡‰ ÏÂÎÈ ˙¯„‰
‡Â‰Â , ÌȯˆÓ· ‰Ï‚˘ ‰ÏÈω Ï˘ ¯Â‡‰ ÔÓ Ï„‚ ¯Â‡
Ïη (Ù"˘‚‰·) ¯Ӈ˘ ‰Ê , ˙ÈÏÎ˙ ÛÂÒ Â Ï Ôȇ˘ ¯Â‡
 Èȉ , ÌȯˆÓÓ ‡ˆÈ ‡Â‰ ÂÏȇΠ˙ ‡¯Ï · ÈÈÁ ¯Â „ ¯Â„
 ÏÈÙ‡ ÛÂÒ Â Ï Ôȇ ‰Ê ¯Â ‡˘ ÔÂÈΠ, Ï΢‰ ÈÈÚ ˙Èȇ¯
‰Ï„‚ ‰‚ȯ„Ó Ï„‚ ¯Â‡Ï ‰ÙˆÈ 'ÂΠÌÈÓÎÁ ÂÏÂÎ
‰Ê ȯ‰ ¯Ù ÒÏ ‰·¯Ó‰ ÏÎ ˘" Ê ,‰˘Â ‰˘ Ïη ¯˙ÂÈ
Á·Â˘Ó ‡Â‰ ÌÚÙ Ïη ÛÂÒ ÂÏ Ôȇ˘ ˘Â¯ÈÙ , Á·Â˘Ó
Â˙·˘ÁÓ ¯˘˜Ï Ì„‡‰ Íȯˆ Î " Ú ,ÛÂÒ ÔÈ‡Ï „Ú ¯˙ÂÈ
Â˙·˘ÁÓ ‰ÙÈ ‡Ï , ‰Ê ‰ÏÈÏ· ψ‡‰ ÔÂÈÏÚ ¯Â‡·
‰Ó ÔÈÚ ‡Â‰Â ,˙ " È˘‰ ˙˜ȷ„· ̇ ÈÎ ¯·„ Ì¢Ï
 Èȉ„ , ÌȘÂÁ‰Â ˙„ډ ‰Ó χ˘˘ ÌÎÁ Ô·Ï ·È˘Ó˘
Â Ï Ôȇ ÈΠ‰·È˘È ‰Ê‰ ‰ÏÈÏ· ψ‡‰ ÔÂÈÏÚ‰ Ï΢
ÏË· È ‡Ï ,ÔÂÈÏÚ‰ ¯Â‡· Â˙·˘ÁÓ ˜·„È˘ ‡Ï‡ ÛÂÒ
,'ÂΠÁÒÙ‰ ¯Á‡ ÔÈ¯È ËÙÓ Ôȇ ÔÈÚ ‡Â ‰Â Â˙·˘ÁÓ
ÁÒÙ ‰ ¯Á‡ ¯·„ Ì¢ ÏÎ‡È ‡Ï˘ (:Ș ÌÈÁÒÙ) Ï" ÊÁ‡˘
‰·˘ÁÓ· ‡Â‰ ÔÎ ÂÊ ˙ÂÎωΠ, ÁÒÙ ‰ ÌÚË ÏË·È ‡Ï˘
¯Â‡· Â˙·˘ÁÓ ˜È·„È ¯·„ ÌÂ˘Ï Â·Ï ‰ÙÈ ‡Ï˘
(‡· ˙ÂÙÈ ÌÈÙ ) .Â˙‚˘‰ ˙ÏÂÎÈ ÈÙÎ ÂÈÏÚ ÚÈÙ ˘È ÔÂÈÏÚ‰
' ‰Ï ‡Â‰ ÌȯÂÓ˘ ÏÈÏ ¯Ó‡˘ ‰Ê , ÔȯÂÁ ˙ · ‡È‰
‰ÏÈω ‡Â‰ . ‰‡ÓÂË È¯Ú˘Ó ÌȯˆÓ ı¯‡Ó ̇Ȉ‰Ï
Ïη˘ , Ì˙Â¯Â„Ï Ï‡¯˘È È· ÏÎ Ï ÌȯÂÓ˘ ' ‰Ï ‰Ê‰
ËÚÓ ËÚÓ Ì‡ÈˆÂ‰Ï ÂÈ„ ÒÁ ‡ÈÏÙÓ Ì˙Â¯Â„Ï ÁÒÙ ÏÈÏ
, ÔȯÂÁ ˙· ˘Ù‰ ‡È‰ ÂÊ ‰ÏÈÏ·Â ,‰Ê‰ ÔÓÊ· ‰˘ Ïη
, ÔȘÈÊÓ‰ ÔÓ ‡·Â ¯Ó¢Ӊ ‰ÏÈÏ Ï" ʯ ¯Ӈ˘ ‰ÊÂ
‡Â‰ ÌȯÂÓ˘ ÏÈÏ ˜ÂÒÙ ‰Ê· ÊÂÓ¯Ï ¯˘Ù‡Â .‡" ËÒ‰
' ‰Ï ‰Ê‰ ‰ÏÈω ‡Â‰ Ìȯˆ Ó ı¯‡Ó Ì‡ÈˆÂ‰Ï '‰Ï
ÌÂ˜Ó ÏÎÓ ,'ÂΠÌ˙Â¯Â„Ï Ï‡¯˘È È· ÏÎÏ ÌȯÂÓ˘
, ÌÈÏ„‚ ÈÏ„‚ ÔÂÈÏÚ ‚ÂÂÈÊ ‰È‰ Âʉ ‰Ï ÈÏ· ÈÎ Ú„Â ¯·Î
 ÓÎ ÌÈÏ„‚ Ìȯ‡ ÌÈ¯È‡Ó ÁÒÙ ÏÈÏ· ‰˘ Ïη ÔÎÂ
‡Â‰ ÌÈ¯Â Ó˘ ÏÈÏ ¯Ó‡˘ ‰Ê .Ï" Ê È" ¯‡‰ ·¯‰ ·˙΢
Ì‡ÈˆÂ‰Ï ‰˙ȉ ˙ ‡Ê ‰ÏÈÏ ˙ ÈÁ· ‰È΢‰ „ ˆÓ„ ,'‰Ï
˙ ‡¯˜ ‡Ï ËÚÓ΄ , ‡˜È„ Ì‡ÈˆÂ‰Ï , ÌȯˆÓ ı ¯‡Ó
‰È‰˘ '‰Ï ‰Ê‰ ‰ÏÈω ‡Â‰ ÌÂ˜Ó ÏÎÓ ÌÓ‡ . ‰Ï‡‚
È· ÏÎÏ ÌȯÂÓ˘ ‰˘ Ïη ÔΠ, ˘Â„˜Â ÔÂÈÏÚ ‚ÂÂÈÊ
(·"Θ ‡"Θ ˙‡ ‡· 'Ù ‡"„ÈÁ‰ ˙¯Â˙) .Ì˙Â¯Â„Ï Ï‡¯˘È
· ¯‰ Â˜Ê ¯Ó ·˙΢ ‰Ó , ÂÈÈÚ „‚ ÌÈ˘Ï È‡¯‰ ÔÓÂ
̄˜ ÌÂÈ ' Ï ‰˘ Ïη ÈÎ . ‰" ‰ÏÊ Ì‰¯·‡Ï „ÒÁ
·Â¯· ÌÈÙ ‡Â˘Ó χ¯˘ÈÏ ‰˘ÂÚ ‰" ·˜‰ ÁÒÙ‰
‰‡ÓÂˉ ˙ ÏÎÈ‰Ó Ì˙Â˘Ù ‡ÈˆÂ‰Ï ÏÈÁ˙Ó , ÂÈ„ÒÁ
ÔÙ‡· , ‰ÏÈÏ Ïη ' ÏÓ ' ‡ ˜ ÏÁ ¯ÂÚÈ˘ , ËÚÓ ËÚÓ
Á˙Ù· ÌÈ„ÓÂÚ Ï‡¯˘È ÈÚ˘ÂÙ ÏÎ ,ıÓÁ ¯ÂÚÈ· ÏÈÏ·˘
¯ÂÚÈ˘Ó ' ÏÓ '‡ ˜ÏÁ ¯ÂÚÈ˘ È‰Ó ÔˆÈÁ‰ ÏÎȉÓ
ÁÒÙ ÏÈÏ , ÁÒÙ‰ ̄˜ ‡" Ï ÏÈÏ ÌÈÒÎ Âȉ˘ ˙ÂÓΉ
. ÔȯÂÁ È·Â , ÔȯÂËÙ ÌÏΠ¯˜ÈÚ ÏÏÎ ÌÈÒÎ Ôȇ
' Ï ÂÈ˘ÚÓ ·ÈËÈÈ Âȉχ ˙‡¯˜Ï ÔÈÂÎÈ ÂÏ ¯˘· ÈÈÚ‰Â
Â·Ï ¯¯ÂÚÈ ,‚Á ˘„˜˙‰ ÏÈÏ· ˯ٷ ÁÒÙÏ Ì„Â˜ ÌÂÈ
ÌÈ·¯‰  ȄÒÁ·  ʉ ‰˘Â„˜‰ ‰ÏÈω ÈÎ ÂÈÂÈÚ¯Â
· ˜·„ÈÏ ‰ÏÈÒÓ ‰˙ ȉ ‡ " ËÒ‰ „Â·Ú˘Ó Â‡ÈˆÂ‰
˙‡¯‰Ï Ì„‡ ·ÈÈÁ Ï " ʇ˘Ó ̈ڷ ‡Â‰Â Â˙¯Â˙·Â '˙È
, ËÂ˘Ù ‰ ÌÚˉ „·ÏÓ„ , ÌȯˆÓÓ ‡ˆÈ ‡Â‰ ÂÏȇΠÚ" ‡
ÔÈÈ„Ú ÌȯˆÓÓ ÂÈ˙·‡ ˙‡ ‰" ·˜‰ ‡ÈˆÂ‰ ‡Ï Âχ ÈÎ
ÌÈ˘È˘ χ¯˘È ˙Ó˘ ¯˜ÈÚ ÈΠ˯ٷ .'ÂΠÂȷ ‡
ÌȯˆÓ· ‡È‰ ‰˙ȉ ÂÈ˙ÂÓ˘ Ì‚ ,·Â¯‰ ÏÚ ,‡Â·¯
˜„˜Â„·Â .Ì˘Ó Âȉχ ' ‰ ‡ȈÂÈ ‰˘˜ „·ڢ·
 ÈÓˆÚ Â Á‡ ˘ÓÓ ÈÎ ,¯Îʉ ‰Ó„˜‰ Ù " Ú ¯˙ÂÈ·
‰˘· ‰˘ È„Ó ‰" ·˜‰Â ‡" ËÒ· ÌÈ„·ÚÂ˘Ó ÂÈȉ
ÈÎ „Ú ,‰˘Â„˜Ï ‡ȷÓ ‡ " ËÒ‰Ó ËÚÓ ËÚÓ Â ‡ÈˆÂÓ
˙ ‡ÈˆÈÓ Í˘Ó ‰Ê ÏΠ.ÔȯÂÁ È· ÂÏÎ ÁÒÙ ÏÈÏ·
˙ ‡ ˙ ‡¯‰Ï , ‰·ÂÁ· ˘ ¯·„ , ¯ÈÙ˘ È˙‡Â , ÌȯˆÓ
('Ï ˜¯Ù ‡"„ÈÁ‰Ï „„ ·Ï).ÌȯˆÓÓ ‡ˆÈ ‡Â‰ ÂχΠÂÓˆÚ
‰Ó ÚÂ„È .‰Ê‰ ÌÂȉ ̈ڷ ÈÎ ˙ˆӉ ˙‡ Ì˙¯Ó˘Â
ÌÈ‰Â˘ χ¯˘È Âȉ ̇  " Á„ Ï" Ê ÌÈ˘¯Ù Ó‰ ¯Ӈ˘
‰ÊÏ , ‰‡ÓÂË È¯Ú˘ ÌÈ˘ÓÁ· ÔÈÒΠ ȉ ¯˙ÂÈ Ú‚¯
ÂÚΠ‰ÏÚÓÏ ÌÈÏ„‚ ˙¯‡  ς˙˘ Âχ‚
˙¯ ‡Ó‰ ÌÈÏ‚˙Ó ÁÒÙ ÏÈÏ· ‰˘ Ïη ÔΠ.˙ÂÙÈϘ‰
˙ˆӉ ˙‡ Ì˙¯Ó˘Â ¯Ó‡˘ ‰Ê .Ú„ÈÎ ÌÈÏ„‚‰
‰˙˘ ‰Ó ‡ÓÈ˙ ÈΠ.‰˘ ÏÎ ÂÏÙ‡ ˆÈÓÁÈ ‡Ï˘
‰ÊÏ , ‰˘Ó· ‡Â ‰˘ ÔȯÂÒȇ ÏÎÓ ıÓÁ Ï˘ ‰Ê ¯ÂÒȇ
 ‰˘Ó ¯ÒÁ ‰È‰˘ ‰Ê‰ ÌÂȉ ̈ڷ ÈÎ ÌÚË Ô˙Â
È˙‡ˆÂ‰ ÌÂȉ ̈ڷ , ‰‡ÓÂ Ë È¯Ú˘ ÌÈ˘ÓÁÏ ÒÎÈÏ
˘¯Ù ‰ ‰È‰ ‡Ï ,‡ " ËÒ‰ ÌȯˆÓ ı ¯‡Ó ÌÎÈ˙‡·ˆ ˙‡
, ‰˘Ó ˘¯Ù ‰ ̇ ÈÎ ‰‡ÓÂË È¯Ú˘ ÌÈ˘ÓÁÏ ÌÎÈÈ·
˙¯ ‡ ÈÂÏ‚ È " Ú ÂψȠ‰˘Ó· ¯ÂÒ‡ ı ÓÁ ÔÎÏÂ
˙˜ÁÏ ÌÎ˙Â¯Â„Ï ‰Ê‰ ÌÂȉ ˙ ‡ Ì˙¯Ó˘Â . ÌÈÂÈÏÚ‰
. ¯·Â„ÓÎ ÌÈÏ„‚ Ìȯ‡ ÌÈÏ‚˙ Ó ‰˘ Ïη ÈÎ , ÌÏÂÚ
(·"Ú ˙‡ ‡· 'Ù ‡"„ÈÁ‰ ˙¯Â˙)
‡Â‰ ÌȯˆÓ ı ¯‡Ó Ì‡ÈˆÂ‰Ï ' ‰Ï ‡Â‰ ÌȯÂÓ˘ ÏÈÏ
. Ì˙Â¯Â„Ï Ï‡¯˘È È· ÏÎÏ ÌȯÂÓ˘ ' ‰Ï ‰Ê‰ ‰ÏÈω
˙ ¯ÎÈ ‰‡ÓÂË È¯Ú˘Ó ˙Â˘Ù ‰ ‡ÈˆÂ‰Ï ÂÊ ‰ÏÂÚÙ
˘È˘Î ,˘Ù ‰ ‰‡ˆÂÈ ‰È˘‰ È„ È ÏÚ ‰ÏÈÏ·˘ ,‰ÏÈÏ·
 ÈÓÁ¯· ' ‰Â ,‰‡ÓÂË È¯Ú˘Ï ‰Î˘ÂÓ ‡" ËÒ‰ ˙ÂÂÚ ‰Ï
ÁÒÙ ÏÈÏ· ÈÎ „ Ú ‰‡ÓÂË È¯Ú˘Ó ‰‡ÈˆÂÓ ËÚÓ ËÚÓ
‫יט‬
‫÷‪øàîèàñ'ã áì áèé ìä‬‬
‫‪à "èéìù ø" åîãà ïøî ÷ "ë úåàéùðá‬‬
‫‪÷øá éðá‬‬
‫הללוהו שמש וירח ‪...‬‬
‫הללוהו בתו
ומחול‬
‫בעת המעמד הגדול והנשגב של‬
‫ברכת החמה‬
‫נשירה ונזמרה לאלוקינו בתופי ובמחולות‬
‫ואחרי קיו
המצוה הנדירה‬
‫נחגוג כל הע
יחדיו‬
‫ריקודי של מצוה‬
‫כי חג ה' לנו‬
‫קבוצת המשוררי בחצרות קדשינו‬
‫ינעימו בזמירות ותשבחות‬
‫למל קל חי וקי עושה מעשה בראשית‬
‫טובים מאורות שברא אלוקינו‬
‫צהלה ורינה לזכר מלכותו‬
‫בשמחה של מצוה‬
‫הנהלת הקהילה‬
‫כ‬
‫מדור‬
‫כהלכות‬
‫הפסח‬
‫דיני חמ בפסח‬
‫עמ' י" ח‬
‫חמ במוצאי פסח‬
‫עמ' י" ט‬
‫חמ לאחר פסח‬
‫עמ' כ" א‬
‫כא‬
øàîèàñ éãéñçã ùøãîä úéá
ê " ¬−ñ¾ š" íèí þ " îôðê öþô š" × ³îê−¾ òë
÷ øá éðá - øé à î ïåøëæ
‫מודעה רבא לאורייתא‬
− " ¼í ³îð−½ìî íþî³ −þìî¾ ¾" òê ñ×ñ íï ë ¼−ðîíñ îòòí
ë−þ¼ô ñ íìòô ö−ë ì½õ ¬ "î−ð ’ê óî−ë í" −ê −×
‫ידרוש‬
³î−ñèþô š−õô íõ ® "íþí
ê" ¬−ñ¾ þêîî¾¼ô¼¬ô þ" îôðê
êôî−ð êò−ò¼ô íðèêî ¾îþð −þëðë
î ò−¾þðô ³−ëë ì½õí èì −ô−ë ³îñ−õ³í −òôï íïë ¼−ðîíñ îòòí ö× î ô×
9.30 drya...........................gqt h"ei zixgy
7.15 drya..............................gqt h"ei dgpn
‫מנחה שביעי של פסח בזמ הדלקת הנרות בשעה‬
‫ולאחמכ נעילת החג ברוב ע‬
ìô¾î þ¾× ì½õ èì ³×þëë
ó−êëèí
‫כב‬
‫חוקי להורות‬
‫קול התאחדותינו‬
‫דיני חמ בפסח ‪ /‬חמ במוצאי פסח‬
‫חמ לאחר פסח‬
‫נער ונסדר ע "י הרב יחיאל מיכל אברה פרידמא שליט "א‬
‫חמ בפסח‬
‫האכלת חמ לבעלי חיי‬
‫ומצוי בז ה שיש חמ
זרוק ברחוב ונהני‬
‫לית מה לעופות וכדו '‪ ,‬וכ ההולכי למקו‬
‫המצוי בעלי חיי ]ג החיות[ לראות נפלאות‬
‫ה'‪ ,‬ומצוי ש שזורקי לה מאכלי ‪ ,‬דאסו ר‬
‫לית לה חמ
א כשיש ש הפקר וכדו' ‪.‬‬
‫אסור להאכיל חמ
לבעלי חיי בפסח ‪,‬‬
‫בי בבעלי חיי השייכי לו ובי בבעלי חיי‬
‫השייכי לאחרי או בעלי חיי של הפקר ‪,‬‬
‫והאיסור הוא בי בחמ
שלו ]כגו שמצא חמ
‬
‫בביתו בתו הפסח[‪ ,‬ובי בחמ
של אחרי או‬
‫של הפקר ) שו"ע סי ' תמ" ח סעי' ו' ‪ ,‬וב' טעמי בדב ר א '‬
‫מצא חמ בפסח בביתו‬
‫המוצא חמ
בביתו א הוא ביו "ט‬
‫יחפה עליו כלי עד הלילה ואז יבערנו‬
‫דיש לאד הנאה בעת שמאכי ל בע"ח דרצונו להשביע‬
‫לבהמה ובזה שהי א מאכיל ה הריהו ממל א רצונ ו ונמצ א‬
‫)דמוקצ ה‬
‫שנהנה מחמ
‪ ,‬וא בחמ
של אחרי אסור ליהנות )לבו ש‬
‫הוא ואסור לטלטלו‪ ,‬ובמשנ"ב הביא מחלוקת ל גבי חמ
‬
‫ומ"א( ב' דאפשר דבשעה שמאכיל הוא עובר‬
‫בבל יראה דמכיו דמגביה את החמ
הריהו‬
‫קונהו‪ ,‬ולא שיי בזה לומר איסורא לא ניחא‬
‫ליה דליקני שהרי רוצה בו ליהנות הבע "ח‬
‫)שע" צ בש מע ה יהודה(‪ .‬ונפק "מ בי הטעמי‬
‫בשאר איסורי הנאה כגו בשר בחלב שמות ר‬
‫דליכא בהו בל יראה ומותר להחזי ק ברשותו‬
‫ואסור ליהנות מה‪ ,‬דלטע א' יהא אסו ר‬
‫ולטע ב' יהא מותר )ועי' פת" ש סי' צ"ד סק" ה‬
‫שלא בטלו אי מותר לשרפ ו ביו"ט‪ ,‬ובזמנינ ו דכול ‬
‫אחרוני דצ רי לב ר‪ ,‬ו דעת הא" ר ועוד דא "צ לב ר‬
‫דמביא מחלוקות אי מותר לית בש ר בחלב לפני כלב‬
‫דהמברכה שמבר בשעת הבדיקה עולה על כל מ ה‬
‫שאינו שלו‪ ,‬וכ בשעה" צ סקע" ה דאפשר דא לטע א '‬
‫שימצא בפסח‪ ,‬ובמשנ" ב מכריע דספ ק ברכות להקל ‪,‬‬
‫מותר( ‪.‬‬
‫ובחמ
שנתחמ
באמצע הפסח משמע ש דלכו" ע‬
‫ולאו דווקא להאכיל ממש אסור‪ ,‬אלא‬
‫הוא הדי לדחו החמ
אליו ברגליו או על ידי‬
‫דבר אחר‪ ,‬או שו פעול ה אחרת שעל ידי ז ה‬
‫הבעל חי יהנה ממנו )לטע א ' לעי ל פשוט דאסו ר‬
‫מבר( ‪.‬‬
‫מבטלי החמ
‪ ,‬ועו ד שמוכרי כ ל מה שנשאר לגוי אי‬
‫מה להארי כ א בזה( ‪.‬‬
‫א מצא בחול המועד יבערנו מיד ‪,‬‬
‫ויוציאנו מרשותו מיד שלא יבוא לידי מכשול‬
‫אכילה קוד הביעור )משנ" ב בש ט"ז ( ‪.‬‬
‫ואי מברכי על ביעור זה )במשנ"ב סי '‬
‫תל"ה סק" ה הבי א מחלוקות בזה דדעת המ" א ועו ד‬
‫ובזמנינו שהמנהג למכור לגוי את החמ
‪,‬‬
‫וכותבי בשט ר המכירה שמוכרי כל החמ
‬
‫בכל מקו שהוא‪ ,‬דנו הפוסקי אי צרי‬
‫לשרפו דהא החמ
שיי לנכרי ואינו כמוצא‬
‫חמ
של ע כו " שצרי להצניע‪ ,‬וג הרי אינו‬
‫יכול לשרפו בפסח ‪ ,‬דהא החמ
שיי לגוי ואינו‬
‫יכול לבער דב ר שאינו שלו ונקטו האחרני‬
‫דהוא נהנה מזה ולא משני ב איזה אופ ‪ ,‬וא לטע ב ' יה א‬
‫אסור כדכתבנו בש האחרוני לקמ במוצ א חמ
‬
‫בפסח(‪ .‬ואיסור זה שיי א בערב פסח משעה‬
‫שישית ולמעלה )משנ" ב בש אחרו ני ( ‪.‬‬
‫כג‬
‫דיכול לשרפו כיו דלפי המציאות אי דעת הגוי‬
‫ליהנות ממש מ החמ
‪ ,‬אלא דעתו לקנותו‬
‫כהלכה‪ ,‬ולהיות מוכ לחזור ולמכרו כהלכה‬
‫לישראל‪ ,‬וג א נת הגוי כס לזה שיקבלו‬
‫בחזרה א לא יקנה‪ ,‬מכל מקו שריפת חתיכת‬
‫חמ
שמצא הישראל בפסח לא יגרע מאומה‪,‬‬
‫ובפרט דהגוי לא ידע כלל מזה ) שו"ת שבה"ל ח"ט‬
‫סי' קט"ז עיי"ש באריכות ( ‪.‬‬
‫וכתב ש דהרוצה י כול ג לעשות עצ ה‬
‫אחרת והוא שיקח החמ
ויכניסו לרשות הגוי‬
‫לידי אכילה‪ .‬ובחומש היכל הברכה מהרה" ק מקאמארנ א‬
‫)ובזה ליכא חשש איסור הגבהת חמ
בפס ח כהריב" ש‬
‫זי"ע כותב שחמ
הוא לת א דעבוד ה זרה‪ ,‬וכתיב בע"ז ול א‬
‫לקמ‪ ,‬דהויחמ
שיש לו בע לי והוא אינו רוצה להפקיע‬
‫ישמע על פי ‪ ,‬וכמו שאסור להזכיר ש אלוהי אח רי‬
‫בזה הבעלות( ‪.‬‬
‫ואסור לחשוב בו כלל כי הוא קיא וצואה וסרחו וטינו ‬
‫וש כתב דא כשאיכ א חשש שמ א יזוקו בו רבי אסור ‪,‬‬
‫ובשו"ת קני תורה ובשו" ת להורות נת כתבו דכמו" כ אי‬
‫לדחפו ברגליו עיי"ש טעמ( ‪.‬‬
‫חומרת הצדיקי שלא להזכיר ש חמ‬
‫הרבה צדיקי וחסידי החמי רו מאוד לא‬
‫להזכיר ש חמ
ולא להוציא מפיה במש‬
‫ימי הפסח‪) ,‬מנה ג זה כב ר מוזכר בספ ר התשבי‪ :‬שאי‬
‫זוכרי לח בפס ח לפ ני התינוקות שלא ישאלו ע"ז ויבוא ו‬
‫אי בו חיות ושמ
טוב כלל‪ ,‬וכ חמ
בפסח ס המוות‬
‫מצא חמ ברחוב‬
‫אלוהי אחרי לא יזכירנו ולא ישמע ע ל פיו ‪.‬‬
‫חתיכות חמ
המושלכי ברחוב א ע ל‬
‫פי שבמש כל השנה רגילי להגביה‬
‫ולהצניע שלא יבאו לידי בזיו‪ ,‬או ל בפסח‬
‫אי להגביה דמשעה שהגביהו קנאו‪ ,‬ועוב ר‬
‫עליו בבל יראה‪ ,‬ואפילו אי בדעתו לזכות בו‬
‫אלא מגביהו בכדי לסלקו ממקו שרבי‬
‫עוברי עליו‪ ,‬כדי שלא יכשלו בו אסור ) שו"ת‬
‫הפסח קראו ר ' פישל ר ' יעקל' ס כי ל א רצ ה להוצי א מפי ו‬
‫ריב" ש סי' ת"א מובא בביאוה"ל סי ' תמ"ו ד" ה בביתו ‪,‬‬
‫הש "ביי געל"( ‪.‬‬
‫בבית צאנ ז וביסודו מהרה" ק מצאנז זי "ע מאו ד‬
‫הקפידו לא להזכיר לח ח מ
בפסח ‪ ,‬כ סיפ ר הרה"ק ר'‬
‫איציק ל משפעווארסק זי"ע ‪ .‬ובקוב
כר שלמ ה )ני ס‬
‫תשמ"ח( מוב א שבבית צדיקי ב אבוב זי" ע הקפידו ע"ז‪ ,‬ע ד‬
‫כדי כ שהרה"ק ר' ב צי ו מב אבוב זי "ע הי' לו גבאי בש‬
‫ר' פיש ל ביי גע ל מעי ר פאדגורזא הי" ד ובמש כ ל י מי‬
‫חמ במוצאי פסח‬
‫הבדלה על שכר‬
‫לקנות שכר אצל העכו" תיכ במוצאי פס ח להבדלה‪ ,‬וכ‬
‫יש שמהדרי במוצאי פסח להבדיל על‬
‫שכר ולא על יי )רמ"א סי' רצ"ו כתב דנהג ו כ והטע‬
‫במרא דשמעתתא מוב א דהיה נוהג להבדיל על שכ ר‬
‫שנמכר ע" י יר"ש אח ד לנכרי( ‪.‬‬
‫ויש צדיקי שלא הקפידו בזה ‪ ,‬ובמחזו ר‬
‫דברי יואל מובא דרבינו הקוה "ט זי "ע הבדי ל‬
‫על היי )ובס' כ ה חיי סי ' רצ"ו אות כו' כתב דעפ " י‬
‫סוד צרי להב דיל דוקא ע ל יי א במוצאי פסח ( ‪.‬‬
‫כתב משו דא ז השכר חביב עלי ו כיו של א שתהו במש‬
‫כל ימי הפסח ‪ ,‬ולפ"ז כתב הט"ז ד מי שאינו חביב לו כמ ו‬
‫יי יבדיל על היי‪ ,‬ובתורה ת מימה פר' ב א ) קס"ח( הבי א‬
‫דהגר"א היה מבדי ל על השכר ומטע אחר בכדי ל טעו‬
‫חמ
תיכ במוצאי פסח להכיר א שאכילת ה מצה בי מי‬
‫המנהגי באכילת חמ או מצה במוצאי פסח‬
‫הפסח לא הי ה להנאתו אל א מפ ני גזי רת הבורא ‪ ,‬והבי א‬
‫ש דיש ס מ לזה דעל הפסוק " בערב תאכלו מצת עד יו‬
‫בש הגר "א מובא שהיה משתדל במוצאי‬
‫יו טוב לטעו חמ
‪ ,‬והיה נמנע לאחר פסח‬
‫לאכול מצה שיוצאי בה ידי חובתו בפסח ‪,‬‬
‫להכירא שאי אוכלי אותה להנאתו‪ ,‬אלא‬
‫מפני גזירת הבורא )מובא במעשה רב ‪ ,‬ובס' מוע די‬
‫כתב דהרה"ק ר' שמעו מיערוסלב זלה"ה היה נוהג לית‬
‫וזמני )חלק ח' סימ רס"ז( מביא כ בש עו ד גדולי‬
‫בער"פ בבוקר איזה פרוטות לשמש שלו שיהא מוכ‬
‫צדיקי שהקפידו לאכול חמ
במוצ אי פסח( ‪.‬‬
‫האחד ועשרי לחדש בערב " כתב התרגו יונת "ברמש א‬
‫דעשרי ותרי תיכלי חמיע" וב מעשה רב דהגר"א הי ה‬
‫משתדל לטעו חמ
במוצאי פסח ‪ .‬ומובא ד כ נה ג הגה"ק‬
‫מצאנז זי " ע להבדי ל ע ל שכר‪ ,‬ובס ' ברכת הפס ח בהג" ה‬
‫כד‬
‫הנוהגי כשי' ר"ת לקנות חמ במוצאי פסח מחנות‬
‫שבעליו נוהג כשי' הגאוני‬
‫ובמהר "ל מביא שמנהג המהר "ש‬
‫שבמוצאי פסח לא היה בביתו שו חמ
ואכלו‬
‫מצה )מובא ב ליקוטי מה רי"ח ומסיי "וכ ל הלבבות‬
‫דורש ה'"(‪.‬‬
‫ובדרכי חיי ושלו )אות תרל"ג( כתב שיש‬
‫בהמש אכילת המצה לאחר הפסח משו‬
‫חביבות המצוה‪ ,‬והוא מיכלא דמהימנותא ‪,‬‬
‫מיכלא דאסוותא )ובס ' גדלת מרדכי )מוב א במנה ג‬
‫בעלי חנויות ומצוי ביותר במאפיות‬
‫שמתחילי להתעסק ולמכור חמ
מיד אח ר‬
‫צאת הכוכבי לפי שיטת הגאוני‪ ,‬דנו‬
‫הפוסקי הא אות הנוהגי כשיטת ר " ת‬
‫מותרי לקנות מה מאכלי‪ ,‬דשמא יש בזה‬
‫חשש חמ
שעב ר עליו הפסח‪ ,‬כיו דבשע ה‬
‫שבעל החנות או המאפיה קנו את החמ
מהגוי‬
‫ובפרט שהתעס קו ע החמ
כשנעשה לילה‬
‫לשי' הגאוני‪ ,‬אז היה עדיי יו גמור לשיטת‬
‫ר "ת‪ ,‬נמצא דלהנוהג כר "ת אזי לשיטתו כל מה‬
‫שהיה ביד בעל החנות לפני זמ ר " ת‪ ,‬הוא בגדר‬
‫חמ
שהיה ברשות ישראל ביו הפסח ‪,‬‬
‫ולשיטתו )שהוא סובר כר"ת( הרי זה חמ
שעבר‬
‫עליו הפסח ‪.‬‬
‫ולמעשה ! בשו " ת מנחת יצחק )ח" י סי ' מ"ג (‬
‫ד בזה ומסיק דמי שנוהג כל השנה כשי' ר "ת‬
‫אפילו לעני דרבנ כתפילה וספירת העומר יש‬
‫בו מקו להחמיר היכא דאפשר‪) .‬וד ש להקל‬
‫ישראל תורה ( כתב ד העני הו א כמו בחולה בעת עסק ו‬
‫ברפואות אסור ל ו לאכול מאכלי ג סי ‪ .‬ואחר שהל‬
‫החולאת א שמותר לו לאכו ל כבר מאכ לי גסי ‪ ,‬מ" מ‬
‫צרי עו ד ליקח כמ ה י מי מהרפואות בכדי שלא תחזו ר‬
‫עוד לעול‪ ,‬כמו"כ במצה של פס ח שנקרא מיכל א‬
‫דאסוותא והוא לרפאותו מכ ל הפגמי ‪ ,‬ובפס ח בעת‬
‫עסקו ברפואות אסור לולאכול מאכלי גסי ומחמת ז ה‬
‫אי אוכלי חמ
‪ ,‬ואחר פס ח אח ר שכב ר אוכלי חמ
‪,‬‬
‫מ"מ אוכלי ג מצה בכ די לרפאותו ולהחזיק של א‬
‫תחזור עוד לעול ‪.‬‬
‫ובס' אהל מועד מהראשני הבי א ש וז"ל מנה ג‬
‫הוא להצניע מ המצות של פסח לחג השבועות זכ ר‬
‫למצות שהוציאו מ מצרי שאכלי מה עד שיר ד המ ‪,‬‬
‫דבמקו שרוב אנשי ש נוהגי כהגאוני ל א שיי‬
‫וי"א שהמנהג לרמז כי שבועות הוא עצ רת של פסח כמ ו‬
‫לקנוס באונס משו דלשי טת לא הוי זמ איסור א והמה‬
‫ששמיני של ח ג הוא עצרת של סוכות( ‪.‬‬
‫נהגו כ משו דאזדא בת ר שיטת רוב הפוסקי ומ" מ‬
‫מסיק למעשה בצ" ע( ‪.‬‬
‫חמ באמצע הסעודה במוצאי שביעי של פסח‬
‫ולפי "ז הנוהג כר "ת צרי להקפיד במוצאי‬
‫פסח כשקוני במאפיה שיקנו רק ממה‬
‫שהתעסקו לאחר זמ ר " ת ‪.‬‬
‫ומפי הרה " ג הראה "כ שליט "א שמעתי‬
‫סברא דאי מ ה להחמיר כיו דא אות‬
‫הנוהגי כר "ת מודי בזה שהנוהגי כשי '‬
‫הגאוני אינ עוברי איסור בזה דה נוהגי‬
‫כשיטת רבותיה ]דהיינו הגאוני‪ ,‬והפוסקי‬
‫שלאחריה שנהגו כמות [‪ ,‬וא "כ א להנוהגי‬
‫כר "ת אי זה נחשב לשיטת כחמ
שעבר עליו‬
‫הפסח דא הנוהג כר "ת סובר דהיה בהיתר‬
‫ברשות הנוהג כהגאוני‪.‬‬
‫האוכל סעודה בשביעי של פסח ונמשכה‬
‫סעוו דתו לתו הלילה שכבר מוצאי פסח איו לו‬
‫לאכל חמ
כל זמ שלא ביר עדיי ברכת‬
‫המזו‬
‫)נחלקו הפוסקי בזה המ"א א"ר‪ ,‬שוע ה"ר ועו ד‬
‫סוברי דמות ר לאכול ח מ
ב סעודה זו לאח ר שהחשי ‪,‬‬
‫והפמ"ג והכרעת המשנ"ב ד אי ו לאכול ח מ
כיו דה א‬
‫יצטר לומ ר בסעודה יעל ה ויבו א משו דאזלי נ בת ר‬
‫תחילת ה סעודה וא"כ תרתי דסת רי דאומר יעלה ויב א‬
‫וכבר אכל ח מ
‪ ,‬ובאור" ח מוב א בש ס' אמרי דו ד עו ד‬
‫סברא לאסור דכ"ז שלא הבדיל עדיי חל עליו חיוב‬
‫תוספות יו" ט וממילא אסור באכילת חמ
‪ ,‬אמנ סברת‬
‫ב חו לאר הנמצא באר ישראל‬
‫המ"א וביאר כ בשועה" ר מובא ד איסור חמ
אינו תלוי‬
‫ב חו "ל הנמצא בא "י ויש לו חמ
‬
‫בעצמו‪ ,‬ביו "ט אחרו של פסח עדיי החמ
‬
‫אינו שלו עד מוצאי יו "ט שני‪ ,‬דלא קנאו מהגוי‬
‫עד מוצאי יו "ט האחרו ‪ ,‬ויש ליזהר בזה שא‬
‫מתארח אצל ב אר "י שלא יקחו מאותו החמ
‬
‫אפילו שאצל כבר יו חול ‪.‬‬
‫בהבדלה כלל דכיו שחשיכה היא לילה לכל דבר וכב ר‬
‫הלכה ממנו קדושת יו"ט ורק לגבי מלאכות שיי תוס '‬
‫יו"ט ולא לגבי שאר דברי התלויי בקדושת היו וכ" ש‬
‫לא לגבי חמ
שאינו תלוי כלל בקדושת היו שהרי א ‬
‫בחוה"מ אסור באכילת חמ
( ‪.‬‬
‫כה‬
‫ב חו "ל אסור לאכול מצה ביו "ט אחרו‬
‫של חג בשולח אחד ע ב א " י האוכל חמ
‪,‬‬
‫ואפילו על ידי הפסק מפה או היכר אסור‬
‫חמ
שאני שהוא אסור במ שהו ורק הדב ר שלא י תער ב‬
‫פרור אחד מהחמ
ל שאר המאכ לי ‪ ,‬ו מפני טע ז ה‬
‫אסור א פי ' בב ' אנ שי ש אינ מ כירי זה את ז ה ואי‬
‫) שו "ע ת " מ ס עי ' ג ' לעני אכיל ה ע " י שולח ע ‬
‫לחו ש שמא יאכ ל אח ד מה שני ‪ ,‬דפס ק המח ' כת שו '‬
‫עכו " ‪ ,‬ומובא ב ש " יו " ד סי ' פ " ז ‪ ,‬וא פי ' דלג בי ב ש ר‬
‫הר שב " א דחו ש ש לטע הנ " ל ודל א כהאו " ח הסוב ר‬
‫בחלב על שול ח א חד מה ני הפס ק מפה או שאר היכר ‪,‬‬
‫דדומה לבב " ח( ‪.‬‬
‫חמ לאחר הפסח‬
‫חמ שעבר עליו הפסח‬
‫אוכלי מחמ
ש ל ישראל הנמכר לגוי בער ב‬
‫פסח‪ ,‬ורק חמ
שהיה שיי לנכרי ממש היו‬
‫אוכלי )בס ' מעש ה רב מובא שהגר" א נהג כ והזהי ר‬
‫חמ
של ישרא ל שעב ר עליו הפסח אסו ר‬
‫באכילה ובהנאה‪ ,‬בי שהניחו הישראל בפסח‬
‫במזיד ובי בשהניחו בשוגג או באונס ) שו"ע סי '‬
‫תמ"ח סעי' ג'( והאיסור הוא משו קנס דקנסוהו‬
‫רבנ הואיל ועבר עליו בבל יראה ובל ימצא ‪,‬‬
‫ואפי' באונס דלא עב ר בבל יראה ‪ ,‬אפ "ה קנסינ‬
‫התירא אטו איסורא דאי שרינ ליה אתי‬
‫לשהויה לכתחלה‪ ,‬ובמשנ "ב סק "ט הארי אופני‬
‫אונס שיש להקל(‪.‬‬
‫וא מכרו או נתנו לגוי קוד הפסח א ‬
‫על פי שהישראל יו דע שהגוי לא יגע בו אלא‬
‫ישמרנו עד לאחר הפסח ויחזור ויתננו לו‬
‫לאחר הפסח מותר ‪ ,‬וז הו מכירת חמ
הנהוג‬
‫בזמנינו ואכמ "ל בזה ‪.‬‬
‫ע"ז‪ ,‬ובס' איגרות סופרי סי ' מ"ח שכ היה נזהר הגאו‬
‫רעק"א‪ ,‬בתשי ' עט רת חכ מי להבר ו טע )חו"מ סי' ט"ו (‬
‫כתב ותיתי לי שמיו עמדי ע ל דעתי אני כנזיר משתית‬
‫יי בשכ ר של ישראל שמקוד הפסח‪ ,‬והטע לחומרות‬
‫אלו בס' מעשה רב כתב דחשש דכי ו שאי כל אד בקי‬
‫בדיני מקח וממכר שמא לא עשו המכירה כדי‪ ,‬ובעטרת‬
‫חכמי כתב משו דלדעת הבכו ר שור לא מה ני מ כירת‬
‫חמ
אלא בצירו ביטול‪ ,‬ובעו"ה רוב ההמו אומרי כ ל‬
‫חמירא כמ ו ת חינה‪ ,‬וביטול כז ה ל א מהני ‪ ,‬ועו ד טע מי ‬
‫דנו הפוסקי בעצ המכירה ו אי כ מקומ ‪ ,‬ובאמת‬
‫העול נוהגי ש אי מוכרי ח מ
בעי( ‪.‬‬
‫אול הרבה נוהגי שאוכלי מה שנמכר‬
‫לגוי וכ נהגו הרבה צדיקי כדהבאנו לעי ל‬
‫לגבי הבדלה על שכר‪.‬‬
‫מצות מכונה לאחר הפסח‬
‫מצות מכונה א לאלו שאינ אוכלי‬
‫אות בפסח מותרי לאכל אחר הפסח‪ ,‬ואי‬
‫בה משו חמ
שעבר עליו הפסח )ס' מר א‬
‫קמח לאחר הפסח‬
‫דשמעתת א ) קמ"ג ( בש הרה"ק ר ' משה מ שיאנווא זי "ע( ‪,‬‬
‫א אלו המחמירי שלא לאכול מ ה‬
‫שנמכר לגוי‪ ,‬או ל קמח הנמכר נהגו‬
‫להשתמש‪) .‬בתשובות והנהגות שהמקפידי בזה הרי‬
‫אחר הפסח מאח ד שמיקל לאוכל בפסח ‪ ,‬אב ל מי שקיב ל‬
‫זה חומרא יתירה‪ ,‬ומובא שהחזו"א הי ה משתמש בקמ ח‬
‫עליו דעת המחמירי‪ ,‬א עבר ושהה את אצלו בפס ח‬
‫כזה על א שהקפיד שלא להשתמש במה שנמכר לגוי‪,‬‬
‫נראה דיש לאסרו )מר א דשמעתת א ש( ‪.‬‬
‫ובס' מרא דשמעתתא מובא שהגה" ק הגאב"ד הרמ"א‬
‫וזה דוקא א מי שאינו אוכל בפסח קנ ה את המצות‬
‫פריינד זי "ע התיר למכור קמח לגוי א להמחמי רי של א‬
‫מנהג חסידי דאי אוכלי חמ הנמכר לגוי‬
‫למכור חמ
בעי ‪ ,‬ו כ מוב א במחזור דב רי יוא ל שרבינ ו‬
‫ומנהג כמה חסידי ואנשי מעשה שאינ‬
‫הק' מכר קמח לגוי על א של א מכר חמ
בעי(‬
‫לעילוי נשמת‬
‫הרה"ח ר' יצחק מאיר‬
‫ב "ר יעקב משה ז "ל‬
‫לעילוי נשמת‬
‫האה"ח מרת ראסיא יאקאב‬
‫ז "ל‬
‫ב "ר טובי' ז " ל‬
‫מאשקאוויטש‬
‫נלב" ע כ' ניס‬
‫ת‪ .‬נ‪ .‬צ‪ .‬ב‪ .‬ה‪.‬‬
‫נלב" ע י"ח ניס‬
‫כו‬
‫ע "ה‬
‫המשרד‪ :‬רח' קדושת יו" ט ‪ 17‬שיכו קרית יואל בני ברק‪ ,‬טלפקס‪6168833 :‬‬
‫‪úçîùî äòãåä‬‬
‫[[‬
‫[[‬
‫ה ידוע לכל בר בי רב גודל מעלת התפילה בחוה"מ אשר מבואר‬
‫מפי ספרי וסופרי התיקוני הגדולי והשפעות קדושות‬
‫אשר יכולי להשיג בימי אלו‬
‫אשר ע"כ שמחי אנו להודיע כי אנו מארגני‬
‫מני מיוחד בכל יו מימי חוה"מ‬
‫לתפילת שחרית בצוותא‬
‫בשעה ‪9.00‬‬
‫בהיכל בית מדרשינו הגדול בשיכו‬
‫וה' יהא בעזרינו כי ע"י התפילות כראוי וכיאות לכבודה של חג נזכה‬
‫לשפע קודש מנוה אפריו עדי נזכה לביאת גואלינו‪ ,‬רוח אפינו‪,‬‬
‫ומלכינו מר רבינו שליט"א בראשינו‪ ,‬בב"א‬
‫‪ìô¾î þ¾× èì ³×þëë‬‬
‫‪ó−êëèí‬‬
‫נד‬
‫מדור‬
‫למע‬
‫תדע‬
‫לא שינו שמ‬
‫)ב (‬
‫עמ' כ" ד‬
‫עלילת סלאוויטא‬
‫עמ' ל" ז‬
‫הא לחמא עניא‬
‫עמ' נ" ד‬
‫פניני התורה‬
‫עמ' ס" ה‬
‫נה‬
‫סדר היו‬
‫של מעמד קידו! החמה דקהילתינו הק"‬
‫ברוב ע הדרת מל‪#‬‬
‫‪ïåëéùá ìåãâä åðéùøãî úéá ââ úáçø ìò - è"ìòáä çñô áøò‬‬
‫⇐ תפילת שחרית כותיקי בצוותא חדא אנ"ש בחורי חמד וילדי התשב"ר בבית מדרשינו הגדול‬
‫בשיכו בשעה ‪ 5.40‬לפנו"ב בדיוק‪.‬‬
‫⇐ אחרי התפילה נעלה ברננה על גג ביהמ"ד לערו את המעמד הרבתי "ברכת החמה" בהתאס‬
‫ראשי ע זקני וחשובי אנ"ש בעלי בתי נכבדי אברכי חשובי בחורי חמד ותלמידי‬
‫התלמוד תורה‪.‬‬
‫⇐ בימת כבוד מיוחדת יוק לכבוד של הרבני הגאוני שליט"א‪ ,‬כמו"כ יועד מקו מיוחד‬
‫לזקני הקהילה וחשובי העדה שיחיו ‪.‬‬
‫⇐ מפני טירדות היו של ערב פסח יתחילו אי"ה את המעמד בשעה ‪ 7.00‬בדיוק גמור‪.‬‬
‫⇐ סדר המזמורי והפיוטי‪ :‬ויהי נוע‪ ,‬פתח אליהו‪ ,‬ק רבי שמעו‪ ,‬הפסוקי ויאמר אלוקי‬
‫יהי מאורות וגו'‪ ,‬הפסוקי מהלל הגדול‪ ,‬לש יחוד‪ ,‬פסוקי ר"ת ש הוי"ה‪ ,‬הללו את ה' מ‬
‫השמי‪ ,‬ברכת החמה עושה מעשה בראשית‪ ,‬ואח"כ אנא בכח‪ ,‬למנצח בנגינות אלוקי יחננו ‪,‬‬
‫למנצח השמי מספרי‪ ,‬שיר למעלות‪ ,‬תנו רבנ‪ ,‬שמש אומר וכו '‪ ,‬אח"כ מזמרי קל אדו ‪,‬‬
‫עלינו לשבח‪ ,‬רבי חנני' ב עקשיא‪ ,‬וקדיש דרבנ‪ ,‬ומסיימי ע היהי רצו כמו שהחייתנו וכו'‪.‬‬
‫⇐ לאחמ"כ תיער סיו מסכתא להוציא ולפטור את הבכורי כמנהג ישראל תורה‪.‬‬
‫⇐ לסיו המעמד יצאו בריקודי של מצוה בתופי ובמחולות בשיר ושבח ליוצר המאורות אשר‬
‫הכי ופעל זהרי חמה ‪.‬‬
‫יה"ר שיתקדש ש שמי על ידינו ואור חדש על ציו תאיר ונזכה כולנו יחד במהרה לאורו‪,‬‬
‫ועוד השתא נזכה לאכול מ הזבחי ומ הפסחי בביאת גוא"צ ומלכינו מר רבינו שליט"א בראשינו‪ ,‬אמ‪.‬‬
‫בכבוד רב‬
‫המארגני‬
‫נו‬
‫לא שינו שמ‬
‫קול התאחדותינו‬
‫))בב((‬
‫אודות שמות משפחה‪ ,‬מקור התהוות‬
‫ושמות גדולי ישראל‬
‫ויתילדו על משפחות‬
‫בלבבות מלאי שמחה והוד אנו צועדי אנו אל ימי חג המצות הבעל"ט‪ ,‬כאשר בראש‬
‫כל הדברי עומדי אמר ז"ל )במדבר רבה פרק ל"ד( שא ' מ הדברי שבזכות נגאלו אבותינו‬
‫ממצרי הוא משו שלא שינו את שמ ‪ ,‬וכידוע הוא היה מ הדברי שהיתה כמחיצה‬
‫המבדלת בכל דור ודור בארצות הגולה לא להיטמע בי הגוי‪ ,‬ולכ עמדו אית כצור החלמיש‬
‫לא לשנות את השמות של בני ישראל המסורי מדור דור ‪.‬‬
‫בגליונינו לחג הפסח דאשתקד ערכנו במאמר ארו ומקי את עני השמות‪ ,‬בכל פרטיה‬
‫ודקדוקיה‪ ,‬וב"ה נתקבל ע"י הקוראי בשמחה ובטוב לבב‪ ,‬ועתה באנו לערו מאמר על עני‬
‫'שמות ‪ -‬המשפחה בישראל ' ‪.‬‬
‫אמנ בראשית דברינו באנו להבהיר כי משימה קשה ומסועפת לקחנו על עצמינו ‪ ,‬כי‬
‫הוא נושא שלא נכתב הרבה על זה בספרי הדורות‪ ,‬והוצרכנו ללקט נפזרי זעיר ש וזעיר ש ‪,‬‬
‫וכ הרבה מ הדברי ה עפ"י שמועות וקבלות מדורות קדמוניות ‪ ,‬וכמוב מאליו שנשתרבב‬
‫הרבה טעותי ושיבושי ‪ ,‬ומאוד קשה להעמיד הדברי על דיוק‪.‬‬
‫אשר על כ באנו להודיע שהוא רק מעט מ המעט ממה שחקרנו ומצאנו בעני זה‪ ,‬ורק‬
‫עד כמה שידינו יד כהה מגעת ‪ ,‬ובעזהי" ת עוד חזו למועד ‪.‬‬
‫ואכ מחמת גודל קושי המלאכה באנו להתמקד לפענח שמות המשפחה של הצדיקי‬
‫וקדושי תלמידי הבעש" ט הקדוש זי" ע ותלמידי תלמידיו‪ ,‬אשר ברור כשמש שלא נתנו‬
‫לעצמ שמות שלא היה בה איזה כוונה עמוקה וטמירה גנוז בגווייהו‪ ,‬וכפי שיבואר להל‪.‬‬
‫וראיה מוצקה ואיתנה בידינו ממר הקדוש בעל החת סופר זי"ע שער תשובה להרה"ק‬
‫הישמח משה זי" ע בתשובותיו )או"ח סי ' קצ"ז ( וכתב לו רמזי על ש משפחתו 'טייטלבוי' שהוא‬
‫תמ"ר‪ ,‬עיי בהמש דברינו ‪ .‬והרי כל בר דעת מבי שהגאו הקדוש שחבק זרועות עול וכל בית‬
‫ישראל נשע עליו ה בפסקי הלכה וה בהנהגה ‪ ,‬וכל טיפת דיו שנחקק ע"י היד הגדולה שעשה‬
‫מש" ה עלי גליו בוודאי הוא תורה שלימה‪ ,‬וח"ו שלא יגע לריק ולהבל‪ ,‬אשר על כ ההכרח‬
‫לומר שלא נדבק על הצדיקי הטהורי מאומה שלא היה בו איזה סוד ורמז‪.‬‬
‫וכ יש לציי שיש צדיקי שלא השתמשו בש משפחת בחתימת‪ ,‬ומאיד יש הרבה‬
‫צדיקי שהשתמשו בה כגו נכדי הרה"ק מליזענסק ‪ ,‬בית צאנז‪ ,‬בית סיגעט ‪ ,‬ונהרא נהרא‬
‫ופשטיה‪.‬‬
‫אשר על כ הצגנו את מה עלה בידינו לדלות מספרי ומפי סופרי‪ ,‬ונציי את המקורות‪,‬‬
‫וישמע חכ ויוסי לקח ‪.‬‬
‫נז‬
‫דווקא שמות משפילות ומלאי בוז‪ ,‬ומי שרצה‬
‫לעצמו לבחור לעצמו ש מכובד היו מוכרח‬
‫לשחד אות בכס רב‪.‬‬
‫והרבה בחרו ש משפחת ע"ש הראש‬
‫המשפחה‪ ,‬וכגו במדינת רוסיא היה הש‬
‫'אברהאמאוויטש' שמשמעותו בנו של אברה‪,‬‬
‫או 'שלאמאוויטש' הוא בנו של שלמה‪ ,‬כי‬
‫'אוויטש' בלשו רוסיא פירושו ב‪.‬‬
‫ובמדינת פולי נשתרש מאוד שמות כגו‬
‫'אברהמסקי' פירושו בנו של אברה‪.‬‬
‫ובמדינת דייטשלאנד קורי לחבירו‬
‫'אברהמסאה' דהיינו בנו של אברה‪ ,‬וכ‬
‫במדינות גרוזיה ושכינותיה קורי כגו 'אהרונוב '‬
‫'שלומוב' דהיינו ב שלמה וב אהר‪.‬‬
‫‪âàâ‬‬
‫השתלשלות שמות המשפחה‬
‫לכאורה נמצא כבר בתקופות הנביאי‬
‫כינויי שניתנו ע"ש מקו מגור כגו‪ :‬שמואל‬
‫הנביא שנקרא שמואל הרמתי‪ ,‬אליהו הנביא‬
‫שנקרא אליהו התשבי‪ ,‬או על ש מעשיה כגו‪:‬‬
‫דבורה אשת לפידות‪ ,‬שהוא ע"ש שעשתה‬
‫פתילות להביהמ"ק‪ ,‬ועוד‪.‬‬
‫וכ מצאנו הרבה אצל התנאי והאמוראי‬
‫כגו‪ :‬רבי יוחנ הסנדלר‪ ,‬הלל הזק‪ ,‬רבי שמעו‬
‫הצדיק‪ ,‬ועוד‪.‬‬
‫‪â àâ‬‬
‫וזאת מלפני בישראל יותר מלפני חמש‬
‫מאות שנה שמשפחות מכובדות ומיוחסות בעלי‬
‫מעמד היה לה ש משפחה מסויימת‪ ,‬כבר‬
‫בתקופות הראשוני כגו משפחת אשכנזי‬
‫)די יטש( שהוא ע"ש שגרו במדינת דייטשלאנד‬
‫אחר גירוש ספרד‪.‬‬
‫ומשפחת לוריא מצאצאי רש"י הקדוש‬
‫שאי ידוע לנו מקורו‪ ,‬אמנ בס' תולדות‬
‫משפחת לוריא )י" ל בעיר ווי ע בשנת תרס" א( מובא‬
‫שארבעה דורות לפני המהרש"ל )שנסת לק בשנ ת‬
‫של"ד( כבר נקרא זקינו בש רבי אהר לוריא‪,‬‬
‫וממנה ג חטר האר"י הקדוש שג"כ נקרא בש‬
‫לוריא‪.‬‬
‫וכ משפחת האראווי שהוא ש משפחה‬
‫קדומה מאוד מנכד של רבינו זרחי'ה הלוי בעל‬
‫המאור‪ ,‬וכפי שיתואר בפרוטרוט לקמ‬
‫במאמרינו‪.‬‬
‫‪âàâ‬‬
‫ומאיד גיסא יש הרבה שמות משפחה‬
‫שה ראשי תיבות כגו‪:‬‬
‫כ" ‪ -‬שהוא ר"ת כ'ה צ' דק‪ ,‬וכ סג"ל ‪-‬‬
‫שהוא ר"ת ס'ג ל'כה ) דהיינו משפחות הלו וי י( ‪.‬‬
‫‪âàâ‬‬
‫וכ הרבה משפחות מפורסמות נתכנו‬
‫בשמות שה ראשי תיבות כדלהל‪:‬‬
‫באב"ד ‪ -‬שהוא ראשי תיבות ב' א' ב ב'ית‬
‫ד'י‪ ,‬וכ היו נקראי נכדי הגאו רבי העשיל‬
‫מקראקא זצ"ל‪.‬‬
‫ברא"ז ‪ -‬שהוא ראשי תיבות ב' ני ר' בי‬
‫א'לסנדר ז'יסקינד‪ ,‬וכ היו נקראי נכדי בעל‬
‫היסוד ושורש העבודה‪.‬‬
‫חרל"פ ‪ -‬שהוא ראשי תיבות ח'ייא ר'אש‬
‫ל'גולי פ'ולי‪ ,‬שהוא ג משפחת רבני‬
‫מפורסמת‪.‬‬
‫ז"ק ‪ -‬שהוא ראשי תיבות ז'רע ק'ודש‪,‬‬
‫והרבה גאוני בתקופה הקודמת נקראו כ ‪.‬‬
‫במדינות אייראפא בער בשנות ת"ק כבר‬
‫היו שמות משפחה במדינות עסטריי כאשר‬
‫הקיסר יוס השני נת פקודה לכאו"א שיבחר‬
‫לעצמו ש משפחה‪ ,‬ובשנת תקמ" ז נתפרס ג‬
‫החוק במדינת בהעמי )שהוא במדינת טשעכ יי ( ‪,‬‬
‫ובער בשנת תקס"ז ציוה הקיסר נאפאליא לכל‬
‫תושבי מדינת פראנקריי שכל אחד ואחד צרי‬
‫להוסי לעצמו ש משפחה‪.‬‬
‫ואז החלו הפקידי לחלק שמות משפחה‬
‫ככל העולה על רוח‪ ,‬וה היו נותני ליהודי‬
‫ברוד"א ‪ -‬שהוא ראשי תיבות ב' ני ר'בני‬
‫וד'ייני א'מת‪ ,‬וכ נקרא אביו של הגאו האשל‬
‫אברה )שנסתלק בשנת ת" ל(‪ ,‬ויש אומרי‬
‫שנקראו כ מחמת שמוצא מהעיר בראד‬
‫המפורסמת‪.‬‬
‫נח‬
‫הבעל ש טוב הקדוש זי" ע‬
‫הרב הקדוש רבי ישראל זי"ע‬
‫מטלויסט ‪ -‬ממעזיבוז '‬
‫וכ מצינו שהרה"ק רבי לייב שרה'ס זי"ע‬
‫היה נקרא ע"ש אמו הצדיקת מרת שרה ע"ה‪,‬‬
‫ובאמת מצינו כבר בדורות הקודמי כגו‬
‫המהרש"א שהיה נקרא רבי שלמה אליעזר‬
‫איידל' ס זצ"ל שיש גירסא שהוא ע"ש אמו מרת‬
‫איידל ע"ה ויש אומרי שהוא ע"ש חותנתו‬
‫שהחזיקה בו שיוכל לישב על התורה בלי דאגת‬
‫הפרנסה‪.‬‬
‫הנה כידוע הבעש" ט הקדוש זי" ע בעצמו‬
‫חת שמו הק' 'ישראל בעל ש' או 'ישראל בעל‬
‫ש טוב'‪ ,‬וכידוע מתנגדיו טענו שהוא כעי יוהרא‬
‫ח"ו שהוא משתבח בעצמו‪.‬‬
‫ועיי בס' שבחי בעש" ט )עמ' ר"ה( שאלו‬
‫שלא זכו להכיר בגדלו ותפארתו התנגדו קשות‬
‫לדבר זה‪ ,‬וכ תלמידו הרה"ק רבי וואל קיצעס‬
‫זי"ע לפני שנתדבק אליו ועוד צדיקי חשבוהו‬
‫לכעי גאות ח"ו‪.‬‬
‫ועיי בס' דברי תורה ‪-‬מונקאטש )ח"ד אות‬
‫כ"ט( מארי בעני זה ומסמי דברי הגמרא‬
‫בפסחי )פ"ו‪ (.‬רב הונא ברי' דרב נת איקלע לבי‬
‫רב נחמ בר יצחק‪ ,‬אמר לי' מה שמ‪ ,‬אמר לי' רב‬
‫הונא וכו'‪ ,‬אמר ליה מאי טעמא קרית ל 'רב'‬
‫הונא‪ ,‬אמר להו ' בעל הש' אנא‪ ,‬ופירש"י‬
‫מקטנותי כ קורי לי רב הונא עכ"ל‪.‬‬
‫והיינו שהבעש" ט הקדוש חת כ‪ ,‬דהיינו‬
‫שאחרי קורי לו כ‪ ,‬ואי בזה שו שמ של‬
‫התנשאות ח"ו‪.‬‬
‫ומסיי ש ‪ -‬דהא פשיטא שאי חקר‬
‫לתבונות של מר אור שבעת הימי ואיזה כוונות‬
‫וסודות גנוזי בה‪.‬‬
‫הרה"ק מבארדיטשוב זי" ע‬
‫הרב הקדוש רבי לוי יצחק זי"ע‬
‫דערבארעמדיקער‬
‫פע"א סיפר הגה"ק האדמו"ר מפיעסצנא‬
‫זצ"ל הי"ד בעל החובת התלמידי שקיבל‬
‫מרבותיו שפע"א ישבו הרה"ק הקדושת לוי‬
‫מבארדיטשוב זי" ע ע הרה"ק הרבי מלובלי זי" ע‬
‫והרה"ק המגיד הקדוש מקאזני זי"ע בצוותא‬
‫חדא ועסקו בתורת ועבודת‪ ,‬ולפתע פקדו‬
‫פקידי הממשלה את הבית בבוא לרשו שמות‬
‫המשפחה לכל אחד ואחד‪ ,‬והרה"ק מבארדיטשו ב‬
‫נענה ואמר ‪ :‬הלא שנינו בחז"ל הדבק במידותיו מה‬
‫הוא רחו א אתה רחו‪' ,‬רחו איז דא‬
‫דערבארמדיקער ‪ -‬זאל זיי דערבארמדיקער‪.‬‬
‫רבי וואל קיצעס זי" ע‬
‫מגדולי תלמידי הבעשטה " ק‬
‫הרב הקדוש רבי וואל זי"ע שהיה‬
‫מהחבריא קדישא של תלמידי הבעש" ט הקדוש‬
‫זי" ע‪ ,‬ובקוב היכל הבעש" ט )גליו י"ח( מביא שהיה‬
‫נקרא בש 'קיצעס' כי אמו היתה נקראת בש‬
‫קיצע‪ ,‬ומביא שבגניזה החרסונית הידועה מצאו‬
‫קוויטעל מהרה"ק רבי וואל בש וואל ב‬
‫קיצע‪.‬‬
‫אמנ מביא ש גירסא שהיה בא מהכפר‬
‫'קיצע' ועל שמה נקרא כ‪ ,‬ומביא ש פירכא על‬
‫הגירסא הראשונה שבספרי רבי מובא סיפור‬
‫ארו על אמו של הרה"ק רבי וואל זי" ע והיתה‬
‫נקראת 'פייגאלע די בעקערי'‪ ,‬עיי"ש ‪.‬‬
‫כתב יד וחתימת הרה"ק מבארדיטשוב זי"ע‬
‫נט‬
‫ועוד גירסא נפוצה בישראל שהרה"ק‬
‫מבארדיטשוב היה ממלמל לעצמו כל היו 'אוי‬
‫באשעפער'‪,‬‬
‫דערבארמדיקער‬
‫וכשהגיעו‬
‫הפקידי אליו היה דבוק בקונו‪ ,‬וכששאלו לו את‬
‫שמו לא התייחס אליה‪ ,‬וכששמעו ממנו אוי‬
‫דערבארעמדיקער‪ ,‬נתנו לו ש זה‪.‬‬
‫ואכ צאצאיו נקראי משפחת –‬
‫דערבארמדיקער – משפחת חנו ]שהוא בלשו‬
‫הקודש[ – משפחת רחמ ]שהוא ג פירושו‬
‫בלשו הקודש[‪.‬‬
‫בה וכינה את שמו 'איש הורווי'‪.‬‬
‫אמנ ש מביא עוד גירסא שבעיירת‬
‫הורווי נולד הרב ישעי' הלוי‪ ,‬והוא היה נשיא‬
‫לעדת ישראל ומש רועה אב ישראל‪ ,‬ושמו‬
‫וש משפחתו נקראו 'אנשי הורווי'‪.‬‬
‫ואכ השל"ה הקדוש היה נקרא ע"ש זקינו‬
‫רבי ישעי' הלוי איש הורווי זצ"ל‪ ,‬וכ הרבה‬
‫מצאצאיו ]היינו דווקא משפחות הורווי שה‬
‫בני לוי[ נתכבדו בש זה‪ ,‬וכידוע שהבעש" ט‬
‫הקדוש זי" ע העיד על משפחה זו שהיא אחת מג'‬
‫המשפחות המיוחסות בישראל )עיי ' בס ' אגרא דפרקא‬
‫)סי' ס"ט( ‪.‬‬
‫‪âàâ‬‬
‫אמנ מ הפלא לציי שבקוב כר‬
‫החסידות )גליו ב'( מביא גירסא בש הגה"'ק בעל‬
‫החובת התלמידי מפיאסעצנא הי"ד שכפי‬
‫שמובא לעיל פקדו פקידי הממשלה את ביתו‬
‫בעת ישבו ע הרה"ק מבארדיטשוב והמגיד‬
‫מקאזני זי"ע והרבי מלובלי נענה ואמר באותו‬
‫מעמד ‪:‬‬
‫שמי הוא יעקב יצחק‪ ,‬דר כוכב מיעקב‬
‫'כוכב איז א שטער'‪ ,‬ויצא יצחק לשוח בשדה‪,‬‬
‫'שדה איז א פעלד' א"כ יהיה שמי שטרענפעלד‪.‬‬
‫אמנ כפי המוכח מהספרי נקרא בש‬
‫הורוויט בהתייחסו אחר המשפחה מיוחסת‬
‫בישראל‪.‬‬
‫הרה"ק הרבי מלובלי זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי יעקב יצחק זי" ע‬
‫האראוויט‬
‫בס' משפחות עתיקות בישראל‬
‫]וכ מוזכר בהקדמת ספר ישמח משה )על ש" ס‬
‫ומועדי( במגילת היוחסי[ מביא ממקורות‬
‫קדומי שכאשר הוגלו בני ישראל מאר ספרד‬
‫בעת הגירוש‪ ,‬היו בי הגולי הרבה מבני משפחת‬
‫הורוווי מזרע רבינו יצחק הלוי )מוזכר בחי ' הריטב " א‬
‫עמ"ס מגילה ד כ'( נכדו של רבינו זרחי' הלוי בעל‬
‫המאור )על חי' הרי"(‪ ,‬וביניה היה השר רבי ישעי'‬
‫הלוי איש הורווי שברח מאר הדמי‪ ,‬והצליח‬
‫לחל חלק מרכושיו ובא להשתקע במדינת‬
‫בעהמי ]שהוא חלק ממדינת טשעכיי[ וקנה את‬
‫העיירה 'הורווי' הסמוכה להעיר פראג‪ ,‬והתיישב‬
‫)עמ ' קס" ה (‬
‫העתק מהסכמת הרה"ק מלובלי שחות עצמו "הלוי הורווי"‬
‫ס‬
‫הרה"ק רבי קאפיל חסיד זי" ע‬
‫הרב הקדוש רבי יעקב קאפיל זי" ע‬
‫האגער‬
‫כגו האראווי‪ ,‬שפירא‪ ,‬ראפאפארט‪.‬‬
‫ומובא בספרי שהש שפירא הוא על ש‬
‫העיר שפיירא שהוא משלש הקהילות העתיקות‬
‫ביותר במדינת אשכנז‪ ,‬שהיו נקראי בסימ‬
‫שו"‪ ,‬דהיינו ש'פיירא‪ ,‬ו'ורמייזא‪ ,‬מ'גענצא‪.‬‬
‫ובעת המסע הצלב הראשו בשנת תתנ"ו‬
‫נהרג כל העיר באכזריות נוראה על קדושת הש‪,‬‬
‫והיו כול ת"ח וצדיקי ולא נשאר מה רק‬
‫עוללי קטני שנתפזרו בכל ארצות הגולה‪ ,‬ומי‬
‫שמצא מהבני האלו השתדכו עמה כמאמר‬
‫חז"ל אי בודקי מ המזבח ולמעלה‪.‬‬
‫וכ בס' היחס מטשערנאביל ורוזי' )עמ ' פ"א (‬
‫מביא שלזכר קידוש הש של אנשי העיר הזאת‬
‫כינו את ש משפחת לשפירא‪.‬‬
‫בס' צפירת תפארה מביא שכשבאו פקידי‬
‫הממשלה להרה"ק רבי יעקב קאפיל זי" ע שהוא‬
‫נקרא בפי כל רבי יעקב קאפיל חסיד ]שהיה דר‬
‫בעיר קאלאמייא והיה מתלמידי בעשטה"ק[ היה‬
‫תפוס בשערעפיו ולא שת לבו עליה‪ ,‬וחזר על‬
‫הפסוק 'גר אנכי באר' והפקיד הנכרי לא הבי‬
‫מה שאמר ורש לו את הש 'הגר'‪.‬‬
‫ובס' מאורי גאליציא )עמ' ח'( מביא שהפקיד‬
‫דרש ממנו שיקבע ש משפחה לעצמו בקביעות‪,‬‬
‫נאנח הרה"ק ואמר‪ :‬אוי 'גר' אנכי באר‪.‬‬
‫‪âàâ‬‬
‫ובספר קוסוב )עמ' קמ"ה( מביא גירסא‬
‫שבלשו אוקריינא נקרא כחוש בש 'האגער'‪,‬‬
‫וכשהפקידי ראוהו הדביקו לו את ש זה‪ ,‬ומני‬
‫אז נקראו צאצאיו בית קאסאב ‪ -‬ויזני בש‬
‫האגער‪.‬‬
‫‪âàâ‬‬
‫ויש לציי שבס' צפירת תפארה מביא‬
‫שהגה"צ רבי ברו אברה בינ דיגער זצ"ל אב" ד‬
‫האנאשאוויט שהיה מגדולי חסידי הרה"ק‬
‫מצאנז זי"ע נקרא כ כי כששאלוהו הפקידי את‬
‫ש משפחתו השיב לה ‪ :‬אי בי דא א גר‪ ,‬כי‬
‫מוצאו היה ממדינת פולי‪ ,‬וה רשמו לו את הש‬
‫'בינדיגער' ‪.‬‬
‫המגיד הק' מקאזני זי" ע‬
‫הרה "ק רבי ישראל זי" ע‬
‫האפשטיי‬
‫הגה"ק בעל החובת התלמידי הי" ד סיפר‬
‫כדמובא להל‪ ,‬שבעת שפקידי הממשלה פקדו‬
‫את הבית והתחילו ברישו שמות המשפחה‪,‬‬
‫נענה המגיד הק' בעל העבודת ישראל ואמר‪ :‬אב‬
‫מאסו הבוני היתה לראש פינה‪' ,‬ראש פינה איז‬
‫האפשטיי'‪ ,‬וקבע את שמו להאפשטיי‪.‬‬
‫הרה"ק הנוע אלימל זי"ע‬
‫מליזענסק‬
‫הרב הקדוש רבי ר ' אלימל זי" ע‬
‫ווייסבלו‬
‫הרה"ק מקארי זי" ע‬
‫הרב הקדוש רבי פנחס זי "ע‬
‫שפירא‬
‫בעול מקובל גירסא שהרה"ק רבי ר'‬
‫אלימל היה נקרא ווייסבלו‪ ,‬הג שאי מקור‬
‫נאמ לגירסא זו‪ ,‬אמנ צאצאיו בוודאי נקראו כ‪,‬‬
‫וכפי שמופיע בס' י"ג אורות )ח"ב עמ' קכ"א( צילו‬
‫ממכתב קודש מהרה"ק רבי אלעזר מריישא בעל‬
‫המשנה למל‪ ,‬וחות שמו הק' ווייסבלו‪.‬‬
‫וכ נכדו הרה"ק רבי אלימל זי"ע מרודניק‬
‫היה נקרא בש 'ווייסבלו'‪ ,‬והוא היה בנו של‬
‫הרה"ק רבי מענדל בער מפשעווארסק‪ ,‬בנו של‬
‫הרה"ק רבי אלעזר מליזענסק בנו של הרה"ק‬
‫הרבי ר' אלימל זי"ע‪.‬‬
‫הנה משפחת שפירא היא א' מהמשפחות‬
‫העתיקות והמיוחסות שבישראל‪ ,‬וכפי שכתב‬
‫הרה"ק הבני יששכר זי" ע בספרו אגרא דפרקא‬
‫)אות ס "ט( שמובא מקדמוני שמשה רבינו מנה‬
‫ראשי משפחות רק אות המשפחות שהיו ראויי‬
‫להוציא מה ששי רבוא אל בני ישראל‪ ,‬וז"ש‬
‫לגלגלות שהיה בגלגולת שלו ס' רבוא טיפי ‪.‬‬
‫ונראה לי שכ הוא בכל דור מי שזוכה שנתמנה‬
‫לראש המשפחה ע"י ש הכנוי של המשפחה‬
‫סא‬
‫וברור שהש 'אויערבא' הוא על ש עיר‬
‫ויש גירסא בעול שהפקידי הדביקו לו‬
‫במדינת דייטשלאנד שנקרא כ‪.‬‬
‫להרה"ק רבי ר' אלימל ש זו‪ ,‬מחמת שהל ע‬
‫אמנ בנו הרה"ק רבי מאטעלע‬
‫בעקיטשע לבנה ע פרחי מצויירי‪] ,‬כידוע‬
‫מהארנסטייפעל זי" ע )בעל עמק שאלה חתנו של הרה " ק‬
‫שתלמידי בעש"ט הק' המפורסמי הלכו ע‬
‫מצאנז זי" ע( שינה את שמו מ'אויערבא' למשפחת‬
‫בעקיטשע'ס לבני[‪ ,‬אמנ אי לזה מקור‪.‬‬
‫'טווערסקי'‪ ,‬שהוא על ש זקינו‬
‫מצד אמו ה"ה הרה"ק רבי יעקב‬
‫ישראל מטשערקאס ב הרה"ק ר'‬
‫מאטעלע מטעשרנאביל‪.‬‬
‫ועיי' בס' י"ג אורות )ח"ב עמ'‬
‫ע"ט בהגה "ה( שרבי מאטעלע שינה‬
‫את שמו מחמת אימת המלכות‪,‬‬
‫משו שזקינו הרה"ק רבי מיכל‬
‫מקורימא פסק פע"א על מסור א'‬
‫יהודי שהיה דר בגלילותיו במדינת‬
‫רוסיא שמותר להרגו‪ ,‬ואכ‬
‫תפסוהו ושרפו אותו בתו קדירת‬
‫החמי בהמקוה‪ ,‬והיה נשמר בסוד‬
‫גדול‪ ,‬אמנ אשתו עשתה תחבולה‬
‫ובאה להבתי דיני שבאותו הגליל‬
‫שברצונה להינשא עוד הפע והיא‬
‫נשארה עגונה‪ ,‬ויהודי רחמני בני‬
‫רחמני באו להעיד שראו אי‬
‫ששרפו אותו‪ ,‬והיא מסרה ידיעה‬
‫זאת להממשלה‪ ,‬ואסרו את הרה"ק‬
‫רבי מיכל בבית האסורי‪ ,‬וכדי‬
‫שלא יוכלו להבריחו קשרו את‬
‫רגלו ע רגלו של איזה כומר‬
‫כת"י מהרה"ק רבי אלער ריישער זי"ע שחות עצמו "ווייסבלו"‬
‫שנאסר ש‪.‬‬
‫אמנ חסידיו של רבי מיכל‬
‫לא שקטו ושכרו שודדי נכרי שפרצו את בית‬
‫הרה"ק הרבי ר' זושא זי"ע‬
‫האסורי והרגו את השוטרי השומרי‪ ,‬ורצו ג‬
‫מהאניפאלי‬
‫להרוג את הכומר כדי שיוכלו להפריד את רבי‬
‫הרב הקדוש רבי משול זוסיא זי" ע‬
‫מיכל ממנו‪ ,‬והוא התחנ על נפשו שיחתכו את‬
‫אויערבא‬
‫רגלו ובלבד שיניחוהו בחיי‪ ,‬וכ עשו‪ ,‬וכ‬
‫אצל נכדיו מקובל שהרבי ר' זושא זי" ע היה‬
‫הבריחוהו למדינת גאליציא ואח"כ היה מגוריו‬
‫נקרא בש אויערבא‪ ,‬אמנ הראשו שמצאנו‬
‫בעיירת קורימא שהיא ליד העיר בארדיוב‪.‬‬
‫מנכדיו של הרה"ק רבי ר' זושא היה הרה"ק רבי‬
‫ולכ מחמת אימת המלכות של רוסיא‬
‫מיכל מקורימא זי" ע שהיה נקרא בש משפחת‬
‫שינה נכדו רבי מאטעלע את שמו‪.‬‬
‫אויערבא‪) ,‬שהוא היה בנו של הרה"ק רבי הירש מענדל בנו‬
‫של הרבי ר' זושא( וכ נקרא בנו הגה"ק רבי משול‬
‫זוסיא אויערבא זצ"ל מטאלמיטש‪.‬‬
‫סב‬
‫החתימה של הרה''ק הרבי ר' זושא זי"ע‬
‫ויש גירסא שאומרת עפ"י פשטות שהיות‬
‫שזכה לאריכות ימי מופלגת כי נסתלק בהיותו‬
‫כב פ" ז שנה והיה זק צדיקי דורו‪ ,‬ובסו ימיו היה‬
‫מהיחידי שזכו להכיר את הבעש" ט הק'‪ ,‬ע"כ‬
‫כינוהו 'זיידע'‪.‬‬
‫הרה"ק האור לשמי זי"ע‬
‫מאפטא‬
‫הרב הקדוש רבי מאיר זי" ע‬
‫ראטענבערג‬
‫מתולדותיו הקדושי משתמע שהיה נצר‬
‫למשפחה שקבעה משכנה בעיר 'ראטענבערג'‬
‫וע"ש מגור קבעו את ש משפחת‪.‬‬
‫] וכ השמות רא זנבער ג ‪ -‬זאלצבערג ‪-‬‬
‫שטיינבערג וכד ומה ה שמות של עיירות‪ ,‬וכ יש‬
‫לציי שהש ' האלפערי ' 'היילברוי ' ה ש עי ר‬
‫אחת שיש ש מי שש ואבי מ בארות לרפוא ה‬
‫ולכ נקרא ת 'הי יל ‪-‬בר י ' ורק נש תנה לפי מבט א‬
‫המדינות‪ .‬וכ ' לאנדא' הוא ש של עיירה במדינ ת‬
‫דייטשלאנד ליד העיר 'הי ילברו י' ולפני הרב ה‬
‫דורות כבר קבעו אנש י את שמ ע "ש עיירות אל ו‬
‫כגו הנודע ביהודה שהיה נקרא בש 'לאנדא '[‪.‬‬
‫הרה"ק הבעל התניא זי"ע‬
‫הרה "ק רבי שניאור זלמ זי" ע‬
‫בורוכובי‬
‫באגרות בעל התניא )סי' ס"ט ‪-‬צ"א( מביא‬
‫האגרות של הבעל התניא מעת שנאסר בבית‬
‫האסורי וש נקרא 'זלמ בורוכובי' שהוא‬
‫פירוש בנו של ברו שהוא ש אביו‪.‬‬
‫אמנ צאצאיו כינו את שמ שניאורסאה‪,‬‬
‫דהיי נו בנו של שניאור והוא ע"ש האדמו"ר הזק‬
‫בעל התניא זי"ע‪.‬‬
‫הסבא קדישא משפאלי זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי ארי' לייב זי" ע‬
‫הנקרא דער שפאלער זיידע‬
‫הרה"ק רבי אהר הגדול מקארלי‬
‫זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי אהר זי" ע‬
‫פערלאוו‬
‫בס' תפארת מהרא"ל מביא שבבריתו של‬
‫הסבא קדישא השתת הבעש" ט הק' טר‬
‫התגלותו‪ ,‬וכאשר עברו לבר את הר הנימול‪,‬‬
‫הניח ג הבעש"ט הק' את ידיו ואמר‪:‬‬
‫הנה אנכי ע האר ואיני יודע ל בר בלשו ‬
‫הקודש ‪ ,‬רק אני זוכר מה שאב י לימ ד אותי בחומ ש‬
‫' ואברה זק ' אב פירושו ' פאטער' ‪ ,‬זק פירוש ו‬
‫'זיידע'‪ ,‬והיינו שאברה אבינו נעשה הס בא שלנו ‪,‬‬
‫וע" כ אני מבר את הילד שיהיה 'זי ידע' לכ ל‬
‫ישראל ‪ ,‬כש שאברה אבינ ו היה זיידע לכ ל‬
‫ישראל ‪ ,‬ומני אז נ תחב ב הש בפ י כל האנשי ‬
‫וקראוהו 'זיידא' ולא היה נזכר כלל בש 'לי יב ' ‪.‬‬
‫‪âàâ‬‬
‫ובס' בני שלמה )בער תשלי( מביא‬
‫שהרה"ק מרוזי זי" ע אמר פע תו א' השיחי‬
‫שהיה נקרא 'זיידע' כי באורות נשמתו יש עני‬
‫המתקת הדיני‪.‬‬
‫‪âàâ‬‬
‫ובכתבי ר"י שו" ב ז"ל מבריסק מביא בש‬
‫רבו הק' מסלאני שהרה"ק היה בבחינת הסבתי‬
‫המוזכר בזוהר הקדוש‪.‬‬
‫אצל נכדי בית קארלי מקובל שהש‬
‫'פערלאוו' נוצר מחמת שאמו של הרה"ק רבי‬
‫אהר הגדול היתה נקראת מרת פערל ע"ה ]וכ‬
‫לפלא לציי שחקוק על מציבת הרה"ק רבי אהר‬
‫הגדול פה נטמ מ' אהר הנולד מאשה פעריל‪...‬‬
‫וכפי המקובל אצל חסידי קארלי היא היתה‬
‫הסיבה שביתה נמשכה אחר דר החסידות‪,‬‬
‫ואכמ"ל[ ופערלאוו ‪ -‬פירושו בנו של פערל‪.‬‬
‫ויש לציי שג צדיקי בית קוידינוב נקראו‬
‫בש משפחת 'פערלאוו' ויש אומרי שהיא‬
‫מחמת שאמו של הרה"ק רבי שלמה חיי‬
‫מקודינוב זי" ע היתה הצדקנית מרת פערל בתו‬
‫של הרה"ק רבי אשר מסטאלי זי" ע‪ ,‬ויש אומרי‬
‫שכיו שנתגדל בבית זקינו בסטאלי נת לעצמו‬
‫ש זה‪.‬‬
‫החתימה של הרה''ק רבי אהר הגדול זי"ע‬
‫סג‬
‫הרה"ק מראפשי זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי נפתלי צבי זי" ע‬
‫האראווי‬
‫הרה"ק מהר" מרימאנוב זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי מנח מענדל זי " ע‬
‫טארי‬
‫זקינו של הרה"ק מראפשי ה"ה הרה"ק‬
‫אצל נכדי הרה"ק מרימאנוב מקובל‬
‫רבי יעקב מלינסק היה נקרא ע"ש 'רובי' וכ אביו‬
‫שהרה"ק היה נקרא בש ' טארי'‪ ,‬ופע"א מצאו‬
‫הרה"ק רבי מנח מענדל מלינסק זי"ע היה נקרא‬
‫בחיבור היסטארי מאותו התקופה שב פריצי‬
‫'רובי'‪.‬‬
‫היה חולה מאוד‪ ,‬ואמו הפריצה הביאה אותה‬
‫ומשמעות ש זה הוא כמו 'ראבי' או‬
‫להרה"ק רבי מענדל מרימאנוב שיברכו ברפואה‬
‫'ראבינער' שהוא כינוי לרב בלשו לועז‪.‬‬
‫שלימה‪ ,‬והרה"ק בירכו והפטיר‪ :‬מה איכפת ל א‬
‫ובס' אוהל נפתלי מובא שהרה"ק‬
‫יחיה עוד גוי בעול‪ ,‬אמנ ביקשה שתגלה לו‬
‫מראפשי זי"ע שינה את שמו למשפחת‬
‫שהוא חי בזכות ברכתו של יהודי‪ ,‬וכשיגדל ירח‬
‫' האראוויט' על ש זקינו )חות הרה"ק רבי יעק ב‬
‫עליה‪.‬‬
‫מלינסק( ה"ה הגאו רבי‬
‫איציקל הלוי אב"ד האמבורג‪,‬‬
‫שהיה נצר משפחת הורווי‬
‫המיוחסת‪ ,‬וע"ש יחוס שינה‬
‫הרה"ק מראפשי את שמו‬
‫כדי להתייחס אחריה‪.‬‬
‫ומ הראוי לציי מה‬
‫שמרגלא בפומי' של מר‬
‫רבינו שליט"א )מהר"א ט"ב‬
‫אמור תש"ס‪ ,‬ועוד(‪ ,‬ד מתאמרא‬
‫משמי' דהרה"ק מראפשי‬
‫זי" ע‪ ,‬בטע ששינה ש‬
‫משפחתו לש משפחת‬
‫אמו‪ ,‬שהי תה בתו של הגאו‬
‫ר' איציקל האמבורגער זצ"ל‬
‫וש משפחתו הי' "הורווי"‪,‬‬
‫והרה"ק מראפשי קרא‬
‫לעצמו בש זה‪ ,‬ומה ג‬
‫מכתב מהרה"ק ר' הערש מרימאנוב אל הרה "ק מצאנז זי" ע‬
‫וחות עצמו "צבי כה" מרימנוב‬
‫ע"ש משפחת רבו הרה"ק‬
‫החוזה מלובלי זי" ע‪ ,‬ואמר‬
‫שש זה הורווי" מצא ח בעיניו‪ ,‬כי מורה על‬
‫והפרי הנ"ל עשה טובות להיהודי שדרו‬
‫בקרבתו‪ ,‬ורש בתו רשימת כתביו שהוא חי‬
‫עני זה מע דאר צו הארעווע"‪ ,‬דהיינו צו זיי א‬
‫בזכות הראבינער ' מענדל טארי'‪ ,‬וא שאי‬
‫איד‪ ,‬צו זיי א צדיק דאר מע צו הארעווע‪,‬‬
‫ראיה נכוחה מזה‪ ,‬אמנ זכר לדבר יש‪.‬‬
‫עכדה"ק‪.‬‬
‫אבל נכדו הגה"ק רבי אלימל בנו של‬
‫ואכ בניו ונכדיו הק' לבית דזיקוב‪ ,‬מעלי‪,‬‬
‫הרה"ק רבי נת לייב מרימאנוב זי" ע היה נקרא‬
‫לינסק‪ ,‬מכוני בש משפחות האראוויט‪.‬‬
‫'רבי אלימל טארי'‪ ,‬והוא חותנו של הרה"ק‬
‫אמנ יש לציי שחתנו הרה"ק רבי אשר‬
‫מצאנז זי" ע בזיווג שלישי‪ ,‬וכ מובא שמו בספר‬
‫ישעי' מראפשי זי" ע היה ג"כ נקרא ע"ש‬
‫חמדה גנוזה ועוד ספרי‪.‬‬
‫משפחת 'רובי' וכ נשאר שמו‪.‬‬
‫סד‬
‫הרה"ק היהודי הקדוש זי"ע‬
‫מפרשיסחא‬
‫הרב הקדוש רבי יעקב יצחק זי" ע‬
‫ראבינאוויט ש‬
‫בבוקר כשק ותתפע רוחו ונסע לאותו‬
‫בית החולי ואכ מצא בה נערה חול נית שכבר‬
‫נתייאשה מרוב חלייה רח"ל‪ ,‬ניגש הרב להנערה‬
‫ושאלה א היא מסכימה להינשא לבנו‪ ,‬והיא‬
‫הסכימה תיכ ומיד ואכ כבו תנאי כדת וכדי‬
‫וילכו בשלו בבית‪.‬‬
‫ואכ כשחזרו לבית הגיע השר והצעה‬
‫בפיו שהוא רוצה להשיא בתו ע בנו של הרב‪,‬‬
‫ורבי אלעזר הוציא שטר התנאי ואמר לה‬
‫שזה עתה שב מאירוסי בנו‪ ,‬והשר חזר לביתו‬
‫ואמר לבתו שהוא כבר מאורס וכל העני‬
‫נתבטל‪.‬‬
‫כאשר חלפו חודשי אחדי באה הנערה‬
‫שכבר נתרפאה לקבוע זמ החתונה‪ ,‬כששמע‬
‫רבי אלעזר דבריה חלשה דעתו ולא ידע עצה‬
‫לשית בנפשו‪ ,‬הרי אינו מכיר לא אותה ולא‬
‫המשפחה והאי ישיא לה את בנו התלמיד‬
‫חכ וג היותו יחס גדול‪ ,‬התחיל רבי אלעזר‬
‫לדבר על לבה שתוותר ותמחול על השידו‪,‬‬
‫והוא ית לה סכו גדול‪ ,‬והיא ענתה שהיה‬
‫מסכמת רק בתנאי שית לה את כל הנדוניא‪,‬‬
‫הסכי רבי אלעזר לדבר‪ ,‬אמנ ביקש ממנה‬
‫זמ כדי שיוכל למכור את כל רכושו לשל לה‬
‫את כל הנדוניא‪.‬‬
‫הש ראבינאוויט משמעו ב או נכד‬
‫רבני‪ ,‬כי הש ראבי פירושו רב‪ ,‬וכ נקראו‬
‫אחריו צאצאיו‪.‬‬
‫וכ הרה"ק התפארת שלמה מראדאמסק‬
‫זי" ע‪ ,‬והרה"ק רבי גדלי' מליני בעל התשואות ח‬
‫זי"' ע שהיה תלמידו של הרה"ק ממעזריטש זי" ע‪.‬‬
‫הרה"ק השר שלו' מבעלזא זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי שלו זי" ע‬
‫רוקח‬
‫בס' אדמור"י בעלזא )ח"א עמ' מ" א( מפרט‬
‫באריכות שהשר שלו' היה נכד להגאו רבי‬
‫אלעזר רוקח זצ"ל אב"ד אמסטערדא בעל‬
‫מחבר ספר 'מעשה רוקח'‪ ,‬ועל שמו נמשכו כל‬
‫צאצאיו הנקראי 'רוקח'‪.‬‬
‫אמנ מציי ש שש משפחתו של רבי‬
‫אלעזר היה מתחילה ' מרגליות' שהוא ג‬
‫משפחה עתיקה מאוד בישראל כידוע‪ ,‬אמנ‬
‫הוא שינה את שמו משו מעשה שהיה‪:‬‬
‫הגאו רבי שמעלקא מרגליות זצ"ל אביו‬
‫של רבי אלעזר רוקח היה ילד יפה תואר‪ ,‬ואביו‬
‫רבי אלעזר מרגליות שהיה אב" ד בלובלא היה‬
‫חשוב ונכבד אצל שר העיר‪ ,‬ופע"א הגיע השר‬
‫לבקר בביתו של רבי אלעזר ובתו היחידה‬
‫נתלווה אליו‪ ,‬וכשראתה את היניק שמעלקא‬
‫אמרה לאביה שהיא רוצה להינשא אליו‪ ,‬וא על‬
‫הפצרת אביה לא נתנה לו מנוח עד שהוא‬
‫הבטיח לה שיל לדבר ע הרב בעני זה‪.‬‬
‫ויהי בחצי הלילה חל לו הגאו רבי‬
‫אלעזר מרגליות שהשר זומ להגיע אליו‬
‫ולהציע לו את בתו שתינשא ע בנו להבדיל‪,‬‬
‫וכדי להפר מזימת השר יעצו לו בחלו שיסע‬
‫לבית החולי הסמוכה וש נמצאת נערה‬
‫חולנית ל"ע‪ ,‬ויארס את בנו העל שמעלקא‬
‫עמה‪ ,‬ויכתוב שטר תנאי וא"כ יראהו להשר ואז‬
‫יניחנו לנפשו‪.‬‬
‫ויהי בראות הנערה שהרב מסכי לית לה‬
‫כל הסכו‪ ,‬נענתה וסיפרה שהיא בת קדושי‬
‫עתירי יחס‪ ,‬וכי אביה מתייחס דור אחר דור עד‬
‫דוד המל‪ ,‬וכששמע רבי אלעזר גודל יחוסה‬
‫המפוארה וכ הבחי בה שהיא יראת שמי‬
‫וטהורת לב‪ ,‬הסכי להשידו‪ ,‬ואכ רבי‬
‫שמעלקא ע הנערה נישאו בשעה טובה ומה‬
‫נולד הגאו רבי אלעזר‪ ,‬ועל ש שאמו היתה‬
‫בבית החולי ונתרפאה קראו לו 'רוקח' וכ‬
‫נשאר ש משפחתו‪.‬‬
‫וש בספר מסופר שהרה"ק השר שלו‬
‫זי"ע שלח פע שליח להרה"ק מרוזי זי"ע‬
‫שיאמר לו שהוא מתייחס עד דוד המל ב אחר‬
‫ב‪ ' ,‬נאר א שפיטעלער'קע איז מפסיק‬
‫אינדערמיט‪ ,‬וכוונתו היתה על אשת הגאו רבי‬
‫שמעלקא מרגליות ‪.‬‬
‫סה‬
‫הרה"ק מפשעדבורז' זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי ישעי ' זי" ע‬
‫וועלטפרייד‬
‫וכ בניו הק' ונכדיו לבית רוז'י נקראי‬
‫בש פרידמא‪.‬‬
‫הרה"ק רבי מרדכי מנעשכיז זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי מרדכי זי" ע‬
‫שפירא‬
‫בקוב הבאר )ח"ב עמ' שכ" ח( מביא שכשבאו‬
‫הפקידי מטע הממשלה לרשו את הרה"ק‬
‫רבי ישעי' זי"ע בש משפחה ודרשו ממנו את‬
‫כינויו‪ ,‬עמד באותו פרק זמ בהתחלת תפיל ת‬
‫שחרית בעת אמירת ידיד נפש‪ ,‬ואמר והיתה לה‬
‫שמחת עול‪ ,‬ולשו שמחת עול היינו 'וועלט ‪-‬‬
‫פרייד'‪.‬‬
‫הרה"ק היה נקרא בש 'שפירא' ע"ש‬
‫שהיה נצר משפחת שפירא המיוחסת שבישראל‪,‬‬
‫וכ בנו הרה"ק רבי יעקב ארי' מקאוואלי זי" ע היה‬
‫נקרא בש משפחת שפירא‪.‬‬
‫אמנ בנו הרה"ק רבי יוס מאוסטילא זי"ע‬
‫קרא לעצמו בש 'קאצנעלנבויג' כפי שמופיע‬
‫הסכמתו על הספר עי יעקב )עמ"ס ברכות(‪ ,‬והוא‬
‫ע"ש זקינו הגאו הקדוש רבי מאיר קאצנעלנבויג‬
‫זצ"ל המפורס בש 'המהר" פאדוואה' כי היה‬
‫רב וראש מתיבתא בעיר פאדובה‪ ,‬אבל מוצאו‬
‫היה מעיר קאצנעלנבויג ‪.‬‬
‫ואכ בנו של הרה"ק מנעשכיז הרה"ק רבי‬
‫שמעו מזאוואכווסט זי" ע )חתנו של הרה" ק רבי של מה‬
‫חיי מקוידינוב זי"ע( קרא לעצמו משפחת 'פאדאווה'‬
‫ע"ש זקינו מהר" פאדאווא ‪.‬‬
‫הרה"ק המגיד מטשערנאביל זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי מרדכי זי" ע‬
‫טווערסקי‬
‫אצל צאצאי בית טשערנאביל מקובל‬
‫שהרה"ק רבי מאטעלע זי"ע קבע לעצמו ש זה‬
‫מתו געגועי ותשוקה לאר הקודש וה עיר‬
‫טבריא‪ ,‬והוא נקראת טבריא ע"ש שהיא טבורה‬
‫של אר ישראל‪ ,‬וכמאמר הגמרא )ר"ה לא‪(:‬‬
‫שמשיח צדקינו יתגלה בתחילה בהעיר טבריא‪.‬‬
‫ובס' מטה אהר )עמ' ל"ח( מביא מסורת‬
‫אחרת שהרה"ק רבי מאטעלע בחר לעצמו ש זו‪,‬‬
‫באמרו ‪ :‬זה לעומת זה ברא ה'‪ ,‬יש אומרי שבעיר‬
‫אחת במדינת רוסיא ששמה טעבער נמצאות‬
‫ארבע מאות בתי תיפלות וש מקור הטומאה‪,‬‬
‫ואצלינו יש לעומת זה העיר טבריא בארה"ק‬
‫שהיא מקור הקדושה‪ ,‬אשר היא היתה כידוע‬
‫בזמנו היתה ש המקו שדרו והשתקעו בה‬
‫חסידי עליו תלמידי הבעשטה"ק זי" ע‪.‬‬
‫הרה"ק רבי שמעו מיעראסלאוו‬
‫זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי שמעו זי" ע‬
‫מארילוס‬
‫בס' אוהל שמעו )עמ' ז' הערה א'( מביא‬
‫שכשהממשלה חייבה את כל אחד לבחור לעצמו‬
‫ש משפחה‪ ,‬בחר הרה"ק רבי שמעו את הש‬
‫' מרילס' שהוא קיצור וראשי תיבות ' מרבי‬
‫ישראל לייב' ס' דהיינו על ש אביו רבי ישראל‬
‫לייב שהיה בנו של הרה"ק רבי יעקב קאפיל‬
‫ליקאווער זי" ע‪.‬‬
‫הרה"ק מרוזי זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי ישראל זי" ע‬
‫פריעדמא‬
‫בהמכתבי של ממשלת רוסיא נקרא‬
‫הרה"ק מרוזי זי" ע בש 'שלאמאוויטש' דהיינו‬
‫בנו של שלו‪ ,‬ע"ש אביו הקדוש רבי שלו‬
‫מפרוהביטש זי" ע‪.‬‬
‫אמנ כשברח למדינת עסטריי והשתקע‬
‫בעיר סאדיגורא היהנקרא בש 'פריעדמא'‬
‫דהיינו איש ‪ -‬שלו‪ ,‬והוא ג"כ ע"ש אביו הק'‪.‬‬
‫הרה"ק הבאר מי חיי זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי חיי זי" ע‬
‫טירער‬
‫שבת(‬
‫סו‬
‫בתיאור תולדותיו הקדושי )בסו"ס סידורו ש ל‬
‫מובא שהרה"ק הבאר מי חיי היה אומר‬
‫נמצא בשפתיו‪ ,‬וע"כ היה נקרא איש אמת שהוא‬
‫'וואהר ‪-‬מא'‪.‬‬
‫תמיד על תפילותיו שהיו באש שלהבת קודש‪,‬‬
‫והיה אומר על עצמו 'אי בי א טירער' דהיינו‬
‫שהוא שובר דלתות ובוקע חלוני רקיע‪.‬‬
‫וכ יש גירסא שמוצאו היה מהעיר טירא‪,‬‬
‫ע"כ נקרא טירער‪ ,‬כמו הרבה משפחות בישראל‬
‫שנקראי ע"ש מגור ‪.‬‬
‫הרה"ק בעל הבני יששכר זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי צבי אלימל זי" ע‬
‫שפירא‬
‫בס' רבי צבי אלימל‬
‫מדינוב )בסדר תולדותיו( מביא בש‬
‫נכדי שהרה"ק הבני יששכר היה‬
‫נקרא בש משפחת 'לאנגזא' ‪,‬‬
‫ורק שינה את שמו למשפחת‬
‫'שפירא' משו מעשה שהיה‪:‬‬
‫שבהיותו ילד יצא חוק‬
‫מטע הממשלה שכל משפחה‬
‫היתה צריכה למסור ב אחד‬
‫לעבודת הצבא‪ ,‬והדבר היתה כרו‬
‫בחילול התורה והמצות‪ ,‬ובכל בית‬
‫היו מטילי גורלות על מי‬
‫להתייצב‪ ,‬ובבית הרה"ק נפל‬
‫הגורל עליו‪ ,‬ונלקח בעגלה ביחד‬
‫ע הרבה מילדי ישראל מלווה‬
‫בשוטרי להמחנה המרכזי בעיר‬
‫סאניק כדי לעבוד עבודת הצבא‪,‬‬
‫אמנ ברכ להמחנה עברו דר‬
‫הנהר סא‪ ,‬וכשעברו על הגשר‬
‫נתהפכה העגלה וכל נוסעיה‬
‫נטבעו ש רח"ל‪ ,‬ורק הרה"ק‬
‫נאחז בקרש א' מדופני העגלה‬
‫וניצל מ המי ליבשה‪ ,‬ואז החלי‬
‫תשובה בעני עגונה מהרה"ק הבאר מי חיי זי"ע‬
‫את שמו למשפחת 'שפירא' כדי‬
‫אל הגאו רבי משול איגרא וחות עצמו בש "טיראר"‬
‫שהממשלה לא תחפש אחריו‬
‫ואגב עי ' בטור השני יש מכתב מהרה"ק מקאליב וחות עצמו " טויב"‬
‫ויחשבו שג הוא נטבע ח"ו בתו‬
‫המי ובכ ישתחרר מהצבא‪.‬‬
‫הרה"ק בעל הדעת קדושי זי"ע‬
‫אמנ יש לציי שמשמע שבאמת היה‬
‫מבוטשאטש‬
‫חוטר מגזע משפחת שפירא המיוחסת‪ ,‬אשר‬
‫הרב הקדוש רבי אברה דוד זי" ע‬
‫הרה"ק בעצמו משבח את יחוס בספרו אגרא‬
‫וואהרמא‬
‫דפרקא )מובא לעיל( כי בתקנות 'תמכי דאורייתא'‬
‫בס' מאורי גאליציא )ח"ב עמ' תתקמ"ח( מובא‬
‫שהרה"ק הוציא בהיותו אב"ד מונקאטש חת‬
‫שאביו הרב אשר אנשיל היה נקרא בש‬
‫שמו 'צבי אלימל ממשפחת שפירא'‪.‬‬
‫'וואהרמא' כי הוא נודע בכל הסביבה וג‬
‫ואכ נכדי הבני יששכר לבית דינוב‪,‬‬
‫להבדיל אצל הגוי כמי שדובר אמת ושקר לא‬
‫מונקאטש‪ ,‬נקראי כ‪.‬‬
‫סז‬
‫מכתב מהישמח משה זי"ע שחות עצמו בש "טייטלבוי"‬
‫מכתב מהבני יששכר זי"ע שחות עצמו בש "שפירא"‬
‫ואגב יש לציי מליצה נאה שחרוט על‬
‫מצבתו של הרה"ק ר' אליעזר לאנצוט' ער זי"ע בנו‬
‫של הבני יששכר‪" ,‬ווי לארעא דבלי האי‬
‫"שפירא"‪ ,‬במקו האי שופרא‪ ,‬בהיותו נצר‬
‫למשפחת שפירא‪.‬‬
‫אמנ מ הפלא לציי שהגה"ק בעל החת‬
‫סופר זי" ע כתב תשובה )או"ח סי' קצ "ז( ובראש‬
‫מכתבו הוא מכנהו מו"ה משה "תמר" ע"ש‬
‫טייטלבוי‪.‬‬
‫ואח"כ ער לו רמזי על פי סוד ועפ"י‬
‫קבלה בעני הש 'תמר'‪ ,‬עיי ש בדבריו‪.‬‬
‫הרה"ק מקאמארנא זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי יצחק אייזיק זי" ע‬
‫סאפרי‬
‫הרה"'ק הדברי חיי מצאנז זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי חיי זי" ע‬
‫הלברשטא‬
‫הרה"ק רבי יצחק אייזיק יהודא יחיאל זי"ע‬
‫מקאמארנא אביו של הרה"ק רבי סענדער‬
‫מקאמארנא היה דר בכפר ' סאפרי'‪ ,‬וע"כ נקרא‬
‫ע"ש מקו מגוריו‪.‬‬
‫ויש לציי שהרה"ק רבי אייזק מקאמארנא‬
‫בספרו עשירית האיפה חות עצמו 'דברי העבד‬
‫שפל ונבזה יצחק אייזיק סאפרי מקאמארנא'‪.‬‬
‫בס' מקור חיי )אות תרי"ח( מובא ששמו‬
‫המקורי של הרה"ק מצאנז היה 'האלבערשטאט'‪,‬‬
‫כי זקינו היה נקרא ע"ש העיר האלבערשטאט‬
‫שהיה דר ש‪ ,‬והרה"ק מצאנז אמר להגאו ר"א‬
‫האלבערשטאט ז"ל מלובלי שהוא שינה שמו‬
‫ל'הלברשטא' כיו שלא רצה להיות נקרא ע"ש‬
‫העיר הנ"ל‪.‬‬
‫]וכא המקו לציי שכידוע הרה"ק מצאנז‬
‫זי"ע לא נקב את העיירות בשמ מחמת חשש‬
‫שניתנו ע"ש עבודה זרה ויעבור על הלאו של 'ש‬
‫אלוהי אחרי לא תזכירו'‪ ,‬ורק ב' שמות היה‬
‫אומר העיר דוקלא מחמת שמוזכר בתורה‬
‫)בראשית י‪.‬כז( וכ את העיירה יערעסלאוו‪ ,‬כי הוא‬
‫רומז על יראת ‪-‬לב‪ ,‬וכגו העיר סיגעט היה מזכיר‬
‫'דארט ווי מיי מחות וואינט' בכוונתו על‬
‫הרה"ק הייטב לב זי" ע‪ ,‬וכ את העיר הבירה וויע‬
‫היה קורא 'דער קעניג שטאט'‪ ,‬ועיי בס' נפלאי‬
‫מעשי )עמ' ע"ב( אריכות בזה[‪.‬‬
‫הרה"ק הישמח משה זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי משה זי" ע‬
‫טייטעלבוי‬
‫בס' הגאה"ק בעל יש" מ )פרק מגילת יוחסי עמ '‬
‫י"ג( מביא שאביו של הישמח משה הגאו רבי צבי‬
‫הירש היה נקרא ע"ש משפחת 'שי'‪ ,‬ואכ‬
‫להישמח משה היה אח שהי' דר בזבארוב והיה‬
‫נקרא רבי יצחק שי‪ ,‬והישמח משה שינה שמו‬
‫לטייטלבוי‪ ,‬א אי ידוע טעמו‪.‬‬
‫ועיי"ש שמעלה השערה שהוא שינה שמו‬
‫כש גיסו הגאו רבי יעקב טייטלבוי זצ"ל‪.‬‬
‫סח‬
‫אמנ מ העני לציי שהרה"ק היה מקפיד‬
‫לבסו נתפס בבית האסורי ושוחרר לביתו עפ"י‬
‫רוב פעמי בעת חתימתו להפריד באמצע התיבה‬
‫ברכתו ופעולותיו של רבו הרה"ק מקאצק זי" ע‪.‬‬
‫'הלבר ‪-‬שטא'‪.‬‬
‫]ואגב יש לציי שהרבה משפחות נוצרו או‬
‫נשתנו אחר שברחו‬
‫מאימת הממשלה או‬
‫גזירות שונות ומשונות‬
‫בכל דור ודור‪ ,‬כגו ש‬
‫משפחת 'ברא' נוצר‬
‫ע"י רבי מנח מענדל‬
‫ראב"ד נייטרא בזמנו‬
‫חתימת יד קדשו של הרה"ק מצאנז זי"ע‬
‫של הגאו רבי יחזקאל‬
‫בו נראה שהפריד באמצע התיבה "הלבר ‪-‬שטא"‬
‫בנעט זצ"ל‪ ,‬והיה זקינו‬
‫של הגה"ק מקאשוי זצ"ל‪ ,‬כי ש משפחת היה‬
‫הגאו החת סופר זי"ע‬
‫'פרערא' והוא ע"ש עיר במדינת מעהרי )טשעכיי ( ‪,‬‬
‫הגאו הקדוש רבי משה זי" ע‬
‫א כשיצא הגזירה מאת המלכה מאריא‪-‬טרעזיא‬
‫סופר‬
‫בער ]בשנת תק"פ[ שאי אפשר לבוא בברית‬
‫בספר תולדו ת משה ) עמ ' ג' ( מביא ששמ ו‬
‫הנישואי רק אחר ששירתו בצבא‪ ,‬חו מבכור‬
‫המק ורי של הח ת" ס היתה משפח ת ' צערב'‪ ,‬והיו ת‬
‫המשפחה שמותר להנשא ג מבלי לעבוד עבודת‬
‫שראש ה משפחה רבי משה ובנו רבי שמעו ז " ל‬
‫הצבא‪ ,‬ואז הגאו רבי מענדל הנ"ל ברח מארצו‪,‬‬
‫היו משמש י כסופר י הקה ילה בעיר פראנקפור ט ‪-‬‬
‫ולכ נקרא 'ברח' ע"ש בריחתו‪ ,‬ואח"כ נשתרבב‬
‫דמיי‪ ,‬ע" כ כינוה ו בש משפחת 'ס ופר' ‪.‬‬
‫מזה 'ברא'‪.‬‬
‫הרה"ק החידושי הרי" זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי יצחק מאיר זי" ע‬
‫אלטער‬
‫הרה"ק מהר" מנאדווערנא זי"ע‬
‫הרב הקדוש רבי מרדכי זי" ע‬
‫לייפער‬
‫בס' מאיר עיני הגולה )פ"ד( מביא‬
‫שהחידושי הרי" היה נקרא בש 'ראטנבערג'‪,‬‬
‫ורק כשנגזרה גזירת המלבושי ברחבי מדינת‬
‫פולי משנת תר"ה עד שנת תרי"ג ]אשר הרחבנו‬
‫עליה בגליו חג הפסח דאשתקד[‪ ,‬והרה"ק נכנס בעובי‬
‫הקורה להסיר חרפת הגזירה מעל שארית‬
‫הפליטה‪ ,‬ופירס ברבי פסק להלכה ששינויי‬
‫המלבושי הוא 'יהרג ואל יעבור' וצרי למסור‬
‫נפשו עליה‪.‬‬
‫הדבר הזה היה לצניני בעיני המשכילי‪,‬‬
‫וה אכלו קורצא ביה מלכא והסיתו את שרי‬
‫הממשלה שיש לתופסו ולגלח את זקנו ופאות‬
‫ראשו רח"ל‪ ,‬ובכ יוקל בעיני החסידי בראות‬
‫רב הנער בגילוח זקנו‪ ,‬והחי' הרי" נתוודע‬
‫מזה‪ ,‬וברח מהעיר ווארשא ושינה את שמו‬
‫מ'ראטענבערג' ל'אלטער' לבל יכירוהו‪ ,‬אמנ‬
‫בס' רזא דעובדא מביא שהרה"ק רבי‬
‫מרדכי'לע היה נקרא בש לויפער‪ ,‬כי כל אנשי‬
‫סביבתו היו אומרי עליו 'ער איז א לויפער אי‬
‫הימל'‪ ,‬ע"כ קראוהו 'לויפער' ומינה נשתבש‬
‫ונשתנה ל'לייפער'‪.‬‬
‫אמנ בנו הרה"ק רבי מאיר מקרעטשעני‬
‫זי" ע היה צרי לברוח מחמת חמת אנשי הצבא‪,‬‬
‫אז הסתתר אצל יהודי א' בש 'ראזענבוי'‪ ,‬וכדי‬
‫להשיג שריפט חדשי קרא לעצמו ש‬
‫משפחתו 'ראזענבוי' כשמו של בעל אכסנייתו‪,‬‬
‫ואכ כל צדיקי בית נאדווערנא החוטרי מגזע‬
‫הרה"ק רבי מרדכי'לע נקראי ע"ש משפחת‬
‫לייפער‪ ,‬ואלו שה ג נכדי הרה"ק רבי מאיר'ל‬
‫מקרעטשעני נקראי בש ראזענבוי ‪.‬‬
‫‪-‬ת ולא נשל ועוד חזו למועד אי"ה ‪-‬‬
‫סט‬
‫קול התאחדותינו‬
‫עלילת סלאוויטא‬
‫בו יתואר הפרשה הנוראה‬
‫עלילת האחי הקדושי מסלאוויטא‬
‫מבוא‬
íéùåã÷ä íéçàä úìéìò" äàøåðä äùøôä úà úåãéñçä íìåòá íñøåôîå òåãéë äðä
úòãåúáå íáìá åáøöð øùà úåáàåëäå úåøéòñîä úåéùøôä ïî úçà àéäå " àèéååàìñî
íéùåã÷ä íéçàä åøñàð úò ,äðù íééúàîë éðôì äùòâå äùâø øùà ,íéãéñçä
äùî éáø ÷" äøä éðá ò" éæ ñçðô éáø ÷" äøäå àáà ìàåîù éáø ÷" äøä ä" ä àèéååàìñî
íñåôã úéáá åéä íéòåãé øùà ,à" òéæ õéøà÷î ñçðô éáø ÷" äøä ìù åéãëð àèéååàìñî
÷" äøä áúëù éôëå ,íúàöåäáù ùãå÷ä éøôñá ãåîìì åôéãòä úåãéñçä é÷éãöù øãåäîä
. íéñåôãä ìëî äìåòî åìù çáåùîä ñåôã :ò" éæ àéðúä ìòáä
íéîòô ùìù íâ ò" éæ äùî éáø ÷" äøä ñéôãä íéáøä íéøôñä ïéáù ïééöì ùé ïàëå
äðåùàø àøåãäîäá ,íúîëñä åðúð äîåàä éøåàîå éìåãâ øùà ,äâåîå øãåäî ñ" ùä ìë úà
÷" äøä íùàøáå '÷ä è " ùòá éãéîìú úåîëñä åìáé÷ [ã " ñ÷ú úðùå ç" ð÷ú úðù ïéá]
úîëñä åìáé÷ [â " ò÷ú úðùå ç" ñ÷ú úðù ïéá] äéðùä àøåãäîäå ,ò" éæ áåùèéãøàáî
åëæ [á" ô÷ú úðùå æ " ò÷ú úðù ïéá] úéùéìùä àøåãäîäáå ,ò" éæ àéðúä ìòáä ÷" äøä
äñôãäá åìéçúä àèéååàìñî íéùåã÷ä íéçàä åéðáå ,ò" éæ àèôàî ÷" äøä úîëñäì
.úéòéáøä àøåãäîä
àøåãäî íéçñô úëñî úñôãäá í÷ñò úòá] ñåôãä úéá ìù åúçéøô àéù òöîàá êà
,ãáë øñàîì åëìùåäå äàøåðä äìéìòä íäéìò äìôðå äòùä íäéìò äôøèð [äàòéáø
úò íôàî íúîéùð ä÷úòðå íáì úîéòô úà ìàøùé ììë äøöò ç" ö÷ú úðù øãà ùãåçáå
úå÷ìéäì 'äà÷ìää ãîòî' íñøåôîä ùðåòäì íéøåäèäå íéùåã÷ä íéçàä åìáåä øùà
.ïî÷ì øàåúéù éôë çöø úîçå úåéøæëàá íéøåøà íéãæ ãéá
ìéìî íéîùä ïî íøâð äìéìòä øåôéñ ìë , íéðîàðä åðéàøå÷ éðôá âéöðù éôë ,íðîà
ìéçúð êëáå ,åðéìò ïâé åúåëæ õéøà÷î ñçðô éáø ùåã÷ä áøä ùåã÷ä íðé÷æ ìöà âç ùã÷úä
.åðéøîàî
÷" äøäìù øôéñ ò" éæ ï'éæåøî ÷" äøäù àøåð øåôéñ àéáî (:àë÷ óã) ïøäà úéá úãâäá
ìåãâ øéùò äéäù 'à ãéñç äéä [òãééæ øòìàôù øòã àø÷ðä] ò" éæ òìàôùî áééì éáø
ã ò ,ìéòåä àìì íðîà ,÷" ùæ åì çéèáéù åáøá ÷çåãå øéöôî äéä ãéñçäå ,ò" ì íéðá êåùçå
,íéîéé÷å íééç íéðáá êøáúéù íéîùá ìåòôéù åì çéèáéù åì ïðçúäå åáøì òéâä à" òôù
ìàøùé ììëì òâåðä ãçà ïéðòá éúáù çîá ã åàî ÷åñò é ðà éë é ì äçéðä äúò :åáø åì áéùäå
ìåãâ ïåöø úò àåä äúò éàãååá éë åùôðá äîéã åìà íéøåáéã ãéñçä òåîùá éäéå ,åìåë
‫ע‬
äìäå ,åúå÷éáãî åì òéøôé àìù åøéäæä åáøå ,åëøáéù éãë åáø úà øòöì ìéçúäå ,íéîùá
úééäù ïòé åì øîà ÷" äøä æà ,åúå÷éáãî ùåã÷ä åáø úà ÷éñôäù ãò ,åá ÷çãå òðëð àì
úà æçà äìçìçå ãòøå ,ò" ì íìåòì ÷" ùæ êì äéäé àìù êì òáùð éðéøä äòùä úà ÷çåã
.ùãå÷ä ìëéäá ø÷áì ãåò òéâä àì áàë áåøîå åá åùôð ãåò ìë íùî çøáå ãéñçä
åé÷ñòî äðôðùëå ,ïñéð ùãåçá åøçñî ìâøì õéøà÷ øéòäì ãéñç åúåà òñð íéîéì
ïééãò äìâúð àì ïééãò øùà ò" éæ õéøà÷î ñçðô éáø ÷" äøä áùé íùå ã " îäéáì ñðëð
øå÷çì ìéçúäå ,åéðôì øáåò ùåã÷ ùéàù åðéò úåãçá ïéçáä æìä ãéñçä íðîà ,íìåòá
äòéâä åéùëòù åçåîá äöò äöðöð æà ,äîåàî åúéáá ïéàù òãååúðå åúñðøô áöî úåãåà
ùé íàä åúùà úà ìàùå ñçðô éáø ÷" äøä ìù òåòøä åúéáì êìäå ,òùååäì ìëåéù äòùä
éëøö ìë ìåãâ íåëñ ãéñçä åúåà äì ïúð , äîåàî äéãéá ïéàù äúðòùëå ,âçä éëøö íëì
ïëå íéø÷éå íéàð íéìë úåð÷ì ìåãâ íåëñ äì ïúð ïëå ,íéîòèî éðéî ìëå íéâãå ïéé øùá âçä
ìéì ãò ùåã÷ä äìòáî ãåñá äæ úà øåîùúù äðîî ù÷éáå ,úéáä éðáì íéãáåëî íéùåáìî
åúùà ïéà äîì úòãì ùéøçî äàúùî àåäå ,äîåàî òãé àì ñçðô éáø ÷" äøäå ,øãñä
úâàã ïéàùë ä÷é÷ùá ãîìå áùé íðîà ,ïééå úåöî úåð÷ì éãë úåòî úö÷ âéùéù åá ú÷çåã
.åéðéò ãâðì úãîåò âçä
íéìëä íò êåøòä øãñä úà äàøå åúéáì òéôåä ÷" äøäùë çñôä âç ùã÷úä ìéìá
äçîùá åáì àìîúð ãéî ,úéáä úåðéô ìë úà äøéàäù äø÷úä ìò äìåãâä äøåðîå íéø÷éä
àáä äæìä ùéàäù ãéñçä ìò åì äàøä àéäå ,úàæ ìë úà êì ïúð éî äì ìàùå ,äååãçå
ãéîå óëéúå ,úåôé íéðô øáñá åîåìùá ùøô ÷" äøäå ,ø÷éäå ãåáëä ìë úà àéáä åðéúàø÷ì
äèäéì åéáéáñ ìëù ãò äîåöò úåáäìúäáå äàøåð úå÷éáãá øãñä úà êåøòì ìéçúä
,òùååé íåéäù åì øîà åáìå ùãå÷ä úãåáòá ïðåáúäå ïîæä ìë áùé ãéñçäå ,ùãå÷ úáäìù
äô êì äî ãéñçäì úåøö÷ íéìéîá ñçðô éáø ÷" äøä ìàù 'êøåò ïçìåù 'á äãåòñä úòáå
,òãééæ øòìàôùä íò åì äéäù øåôéñä ìë úà åéðôì ììåâì ãéñçä ìéçúä ,êúìàù äîå
ä " á÷äù íéîùá ìåòôìå äøéúç éì øåúçéù åãåáëî ù÷áî éððä - ãéñçä íééñ åéùëòå
úàæä äðùáù òáùð éððä :øîàå ñçðô éáø éáø ÷" äøä áäìúð ,àîéé÷ ìù òø æá éðëøáé
.ïá ú÷áåç êúùà
éîå ,íå÷é íé÷éãöäî éî øáã íéîùá ìåãâ ùòø äåäúð åùã÷ äôî äàöé åæ äòåáùùë
åîéëñäå , êë òáùð õéøà÷î ÷" äøäå ,êë òáùð òìàôùî ÷" äøä éøä ,éî éðôî äçãð
åéøáã , úîà øáã ìò 'éôà åééç éîé ìë åéôî äòåáù àéöåä àì ïééãòù éî å÷ãáéù íéîåøîá
ã ìåð äéç úòë ãòåîì ïáå ,òáùð àì íìåòî ñçðô éáø ÷" äøäù åàöîå å÷ãá , äéäé ïëå íå÷é
.äøåàå äçîù àìîúð åúéáå ãéñç åúåàì äáåè äòùá ïá
éë ,íäéúåøéæâå íé÷éãö ãâð ù÷òúäì ïéàù çéëåäì ùé ïàëî - ï'éæåøî ÷" äøä íééñ
äéä àåä ,õéøà÷î ñçðô éáø ÷" äøä ìù åúëøáå åúòåáù úåëæá ãìåðù ãéñç åúåà ìù åãëð
äîä àìä ñçðô éáø ÷" äøä ìù íéùåã÷ä åéãëð ìò ïéùìäù ìàøùé øëåòäå ìòéìá ùéàä
.àèéååàìñî íéçàä
äîî èøôáå íéøôñ äîëå äîëá øàåúîù éôë øåôéñä úåìùìúùä úö÷ øàúð äúòå
.ñçðô éøîà èå÷ìé øôñá è÷ìúðù
‫עא‬
ñåôãä úåìùìúùä úìçúä
ììë øøåâúî åðéà øùä éøä ,úéùàø ,ãàî åàìôúä
úðùá ãñééúð àèéååàìñ ñåôã ìù åúéùàø
åîùå ãîìî íðåøëæ ìò äìò àìù ,úéðùå ,àðìéååá
ùøãîä úéáá åàöî äùéøãå äøé÷ç øçàì .ìàøùé
åðá ò "éæ àøéôù äùî éáø ÷"äøä éãé ìò à"ð÷ú
÷åçø äéä äæ ãîìî êà ,'ìàøùé' åîùù ãîìî
ï äéë äùî éáø ,ò "éæ õéøà÷î ñçðô éáø ÷"äøä ìù
÷ø øáãì òãå é åðéàå íìåòä úéååäî áøòîì çøæîë
íéàøåð íéøåôéñ øôñáå .'àèéååàìñ' ã "áàå áøë
íé÷éãöä úðåîà ìãåâ úîçî íìåà ,ùãå÷ä ïåùì
äìòùëù àìô äùòî àáåî
æåò øéòä éùðà åáéäøä ,íäá úùøùåî äúéäù
ìòá ÷" äøäì òñðå í÷ ñåôã úéá ïðåëì åúòãá
úååç úà òåîùìå åîò õòééúäì ò" éæ àéðúä
.úåçéìùä øáã úà åì åøôéñå ãîìîì åùâðå
('÷ä è" ùòá éãéî ìúî )
åì øîàå åîò íéëñä àéðúä ìòáå ,äæ ìò åúòã
íäî ÷çù íäéøáã úà ãîìîä òîùùë
. "çìöäå äùò "
åðîî úåùòì øçà íãà íëì íúàöî àì éëå :øîàå
éúåà íéøéëî íúà éøä ?éðîî ÷ø ,àìåìèå àëåç
ìò åéúåùùç úà èøô äùî éáø íðîà
íò øáãì êìà êéàå ,äôù íåù òã åé éðà ïéàù
úîçî ñåôãä úéá ïåðéëá åéðôì åãîòéù íéáåëéòä
åì íøîàá åúîåòì íéùðàä åðòð !?íéìåãâ íéøù
ïåéùøä èøôáå ,áø ïåä åìòéù úåáåøîä úåàöåää
íä
åìà
ø ùî
íéøáãù
äæì
êéøöä
,íä íäéðéòá íâ àìô
í é÷äì éãëá äðéãîä
êë úàæ ìë ìò êà
äæ ïåéùøå ,ñåôã úéá
åðéðåöøå éáøä øîà
íåëñ äìåò àåä óà
ìåôé ãöéë úåàøì
÷"äøäå ,ãåàî ìåãâ
íéëñä óåñáìå ,øáã
âàãé ìàù åì äðò
ìà òåñðì ãîìîä
úåàöåäî
åòñéå ,àðìéåå øéòä
åì
,åéãçé
øéòì
íäéðù
ììë
õòéå
,ïåéùøä
òñéù
" áàìäàî"
àèéååìàñî áøäùëå
íù
åòéâä ãîìîä íò
ãîìî
åúéáì åðô àðìéååì
íùá ãçà úå÷åðéú
øéàî éáø øéáâä ìù
åîéòå
ãåàî
úà
ãò
àìôúä
òîù
øùàë
éáø
'ø '
òñú
â éùú íùå 'àðìéåå'
óà
úåì÷á ïåéùøä úà
äçøè
éøáãù
éôî
ãò àåä ÷åçø äæ øáã
ïë éô ìò óà íìåà
àìì
óàå
åéä íé÷åçø ÷"äøä
éë øîàå àèáúäå
,éùåðà ìëùî ãåàî
íåù
.ïåîî úåàöåäå
à éðúä ìòá éøáã
äùî
'ìàøùé
øéòì åéãçé
.ñ'ìàôø
øéáâä
àöîú
‫הסכמת הרה"ק הבעל התניא על מהדורא שניה של‬
‫ ובתו" ד כותב " דפוס המשובח שלו‬,‫ש" ס סלאוויטא‬
"‫מעולה מכל הדפוסי‬
úåàéöîäî
ãåàî
é ë ,éùåðà ìëùäî
øùä ìù åîå÷î éøä
,áåè øúåéä ãö ìò éàãåá øîâé øáãä éë éðà ïéîàî
êà ,àðìéåå øéòá ììë åððéà úåðåéùøä ìò äðåîîä
íùì íàåá íåé - éòéáø íåéî àðìéåå øéòá åáùé êëå
ø äøä à ì ÷"äøä éøáãá ä÷æçä åúðåîà úîçî
ììë æîø óà äàøð ïéàùë ùãå÷ úáù íåé ãò
.'áàìäàî' øéòì òñðå í÷ ãéîå óëéúå ììë
ã îìîä áùé úáùä ìëå ,íúòåùé çîöú ïëéäî
áàìäàî øéòì äùî éáø ÷"äøä àá øùàë
éì äî åøîàá åáéì ìò áöòð àåäùë çåø çøåîá
,íå÷îä éùðàì àéðúä ìòá éøáã úà øôéñå
‫עב‬
úéùòù äìåãâä äáåèä úà øåëæú íâ éàãååá éðîî
èòî êìðù åì òéöä åúåàøá øéáâäå ,!?åæ äøöìå
ïååòá éúìùëð íòôå íëøéò éáùåúî éúééä éðà ,éì
ìù åøòö úà êëá âéôäì éãëá øéòä úðéâá ìééèì
úúù éîãù ãò íéèåùá ìä÷ä éúåà åëäå ,ãçà
. äðéâä ìà íúùìù åëìäå åî÷ ïëàå ,ãîìîä
"ïåì÷ä ãåîò "á éúåà åãéîòä êë øçàå ,õøàì
ìåãâ øù íìåîì øáò ïâá íéëìäúî íãåòá
ìëå ,ìåòðîá éúåà åìòðå ìåãâä ùøãîä úéá ãéìù
ãåàî ïðåáúä íéðô ìåî íéðô íìåîì àá øùàëå
éúåà åììé÷å éðôá å÷÷ø ììôúäì åëìäù øéòä éðá
øùä ,ãåàî íúåà àéìôä äæ øáãå ,ãîìîä éðôá
,íééçî úåîì áåø÷ éúééä úåðåéæáä áåøîù ãò
åùâôðù
éìò íéîçøá úøøåòúð êáì áåèå êéîçøá äúàå
äðô òúôìå ,ïðã ãîìîá åèáî äôøä à ì íúëéìäá
íòô
ìëáå
ïâá
ááåúñäå
êéùîä
ìåòðîä úà úøáùå
:åì øîàå ãîìîä ìà
éùôçì éúåà úàöåäå
äðò ?éúåà øéëî äúà
êë øçàå ,íééçì úåîî
: äàéìôá
éúçøá ïåéæáä ìãåâî
ì ã ùéà øéëé ïëéäî
é úàáù ãò ,éùôðì
í éøùä
äëåìî
éúøîäå
øéòì
åì
âøåáøòèòô
ãîìîä
úà
øîà
äúà
äæáðå
?íéìåãâä
íàä
:øùä
ì "çø éúã úà íù
øéò
íù
å ì äðò ,?"ååàì÷ù"
ãò
éúìãâúðå
éáùåúî
,éúîîåøúðå
éðà
,ìåãâ øù éðà úòëù
øéò
êúà ìåîâì éðà õôçå
ø ùäå
ï ëì .äáåè úçú äáåè
äúà ïòèå ù÷òúð
ó ìà å éùëò êì ïúà
éáùåúî
äæî äùòúå íéîåãà
òúôì
ì ëáå
úåðç
:øîàå ãîìîä øëæð
áåù ìá÷ì ìëåú äðù
äðù íéøùò éðôì ïëà
åì ïúðå íéîåãà óìà
é áùåúî
êúéáá
.íéîåãà óìà
åì ìàù ãåò
?ïàë ê÷ñò äîå :øùä
éðà
‫ספר זוהר חדש שנדפס בסלאוויטא בשנת תקס"ג‬
‫כשנתיי ימי אחר שנתייסד הדפוס‬
? ïàë ãîìî äúà íàä
,àì
ãîìîä
éáùåúî
,"áàìäàî"
øåøéáá
,!ååàìà÷ù
úòëå
, áàìäàî
éúééä
ååàì÷ù
éáùåúî
øáë ïëà :øùä øîà
åøáò
,äðù íéøùò
úéá ìù ïåéùøä øåáòá ïàëì àá éë åì øôéñ
éðåöøå éáäåàî äúàù êì òã ,êúéà éúåøëéä æàî
äæ éøä øùä åì äðò ,àèéååàìñî áøä ìù ñåôãä
øùò äòùá øçî ,úåìåãâ úåáåè êîò úåùòì
ïåéùøä úà åì íúçå áúë óëéúå ,èåòôå ïè÷ øáã
.àìôì éäéå ,øáãð íùå éìù àéðñëàì àåáú
âøåáøòèòôì òåñðì áøä êéøö ïéà úòë :åì øîàå
äòùá øùä úéáì ãîìîä òéâä úøçîî éäéå
âøåáøòèòôá úòë äéä íàå ,åãé úçú ïåéùøä éë
:åì øîàå úåáéáçá øùä åìáé÷ óëéúå ,äãåòéä
.éãòìá ïåéùøä íù âéùäì åúìëéá äéä àì
ì ëì éúåà úàáäå éðúééçä äúà ,éòøå éãéãé äúà
ãîìîä ìëé àì ,øéáâä ìà ãîìîä øæçùë
:øùä åì øîà ,íîåúùî ãîåò ãîìîäå !äæä ãåáëä
åçåø åéìà äáùù ãò ,äçîù áåøî åéô úà úåöôì
úà äúà øëåæ éàãååá àìôúî êðéä òåãî éãéãé
úà íäì äàøäå ,àøåðä àìôä ìë úà íäì øôéñå
åîù êëå êëå ååàì÷ù øéòä éáùåúî éãåäé åúåà
ñåôãä úéáì ïåéùøä úà óàå ,íéîåãàä óìà
,éàãåáá ãîìîä åì äðò ,åúçôùî íùå åéáà íùå
é áøî ç÷ì àìå ,äùî éáø øåáò øùä åì ÷éðòäù
úøëæð íàå ,øùä åì øîà – éãåäé åúåà àåä éëðà
‫עג‬
å éìà úùâì äìëé àìå ,à÷úô åì úúìå ùåã÷ä áøä
ãàî íìåë åçîù ,ïåéùøä øåáò äèåøô óà äùî
úúøùîä äèéìçä æà ,íòä áåøå ÷çåãä éðôî
áøä òñð íùî ,íäéðéò åàø øùà ú"éùä úåàìôðî
é áø ÷"äøäå íúéáì åëìé íòä ìëùë äìéìáù
÷ñòá ãàî çéìöäå åëøãì àèéååàìñî äùî éáø
,åëøãá åúåà áëòú äöåçä úàöì ïðåëúé éëãøî
,ááì áåèå äçîùá åúéáì òñð ãîìîäå ñåôãä
é áøì äøôéñ àéä ,äúùò ïëå åì ïðçúúå êáúå
. àéðúä ìòá ÷"äøäì áøå÷î äùòðå
úà äðîî ìá÷éù åù÷éáå ,åøåáòá úìùáî àéäù
äìéçú äáùçîá äùòî óåñ
éáøä äì äðò åéúåëøáî äéìò òéôùéå ,à÷úôä
: äáéùä "ùôð ïåéãôì úåòî êì ùé íàä" ùåã÷ä
ò" éæ ìéáàðøòùèî éëãøî éáø ÷" äøä
äîà "íéáåäæ éðù ìù ãçà òáèî ÷ø àìà éì ïéà"
÷"äøä íéçàä åøâ íù àèéååàìñ øéòá íòô äéä
ïåîè òáèîä éë äùà äøîà "éì éúåà éðú" äì
, ò "éæ àøéôù àáà ìàåîù éáø ÷"äøäå ñçðô éáø
úåìòì äì äù÷å ,úéáä úø÷ú úçú äìòîì
ìò ,éëãøî éáø ìù ùãå÷ä êøãì íéãâðúî åéä íä
,ìñôñ åîöòá ùåã÷ä áøä ç÷ì ,åéøçà èèçìå
[ïèòáñéåà àø÷ð äéäù] óñë ç÷åì òåãéë äéäù
òáèîä àöîð íùù íå÷îì úçúî åãéîòäå
åîë åëøã äéä ïë òåãéë øùà ] ,ä÷æçá íéùðàî
úà äàöîå äèèéç ,ìñôñä ìò äúìò äùàäå
äãåáò åì äéäù ò "éæ áåðàîéøî ä"öøäî ÷"äøä
éáøä ç÷ì éëãøî éáø ùåã÷ä áøì äðúðå ,òáèîä
. åéðô úà ìá÷ì åëìä àì êë ì [äæá äáâùð
. äúù÷áë äúåà êøéáå ,à÷úôä úà
,úîééåñî àéðñëàá ïñëàúä éëãøî éáø
íéçàä éðæàì äæ äùòî òéâä øùàë
úëøá úà ìá÷ì íéøãò íéøãò åéìà åôñàð íù
åàìôúä ,àáà ìàåîù éáøå ñçðô éáø íé÷éãöä
úéááå ,áøò ãò ø÷åáî åéìò áöéð íòä ìëå ,åùã÷
øáã àåäù äæë øáã ìò øîåì ìëåð àì :åøîàå ãåàî
í éìéùáúä úìùáî úúøùî äúéä ïñëàúä åáù
àåä ùåã÷ íé÷åìà ùéà íà éë äæ ïéà ,èåùô
ìà ñðëäì ãåàî ä÷ùçå ,åøåáò
,úåùåã÷ úåðååëá íä åéùòî ìë éàãååáù
‫עד‬
åéðá åìãç ,íéðå÷ íäì åàöîð àìù ãò íééçä
åøîà íàåáá ,ùãå÷ úãøçå ãåáëá åéìà åëìä ãéîå
úà ñéôãäì å÷éñôäù äðù äúåàáå ,íñéôãäì
äìéìòä úà íäéìò åìéìòä íééçä øåàä éøôñ
÷éãöì úòë íéáùçð íúà äðä :éëãøî éáøì
ìãåâ ìò ú"éùä ìà ÷åòöìî åòðîú òåãîå ,øåãä
(çñø 'îò æåò ìãâî ) .øñàîá åøñàðå
.÷çåãáå øòöá íééåøùä ìàøùé úåøö
ùîåç ìù úåáø úåøåãäî íåéë úåòåãé ïëàå
úòë íéáùçð íúà :øîàå ùåã÷ä áøä äðòð
äñôãð äðåùàøä ,àèéååàìñ ñåôã íééçä øåà íò
åãåä" íéøåãéñá íéñéôãî íúàå ,øåãä éñéôãîì
ñåôãä
úðùá
éë ìàøùé àð øîàé ,åãñç íìåòì éë áåè éë 'äì
ïåùàøä øôñä àåä éë íéøòùî ,àèéååàìñá
åãñç íìåòì éë ïøäà úéá àð åøîàé åãñç íìåòì
.àèéååàìñá åñéôãäù
úìéçúá àìä äù÷å ,íìåòì éë 'ä éàøé àð åøîàé
ãåñéé
úðù
à éäù
, à"ð÷ú
úà äùî éáø ÷"äø ä øñî â "ô÷ú úðùáå
,åìåë íìåòä ìò øîàð ,áåè éë 'äì åãåä :àø÷îä
éáøå àáà ìàå îù éáø íéùåã÷ä åéðáì ñåôãä úéá
úéá àð åøîàéå ,ãáì ìàøùé àð øîàé ãåò éì äîìå
ìù ùãå÷ä úãåáòä åëéùîä íäå ò "éæ ñçðô
.ãáì ïøäà
äòáøà ùéù àéä äðååëä - ÷ "äøä êéùîä
.íäéáà
,ìàøùé úðéçá ,íòä éèåùô ,ìàøùéá úåâéøãî
äàøåðä äìéìòä
à éäù ,ïøäà úéá úðéçá ,øúåé ääåáâ äâøã àéäù
ïåéñá ç"é íåéá øòö ïåùì àìà éäéå ïéà ,éäéå
äâøãä åæù ,'ä éàøé úðéçáå ,øúåé ãåò ääåáâ äâøã
øòðâàö áééì éáø éìâø úåôë åëøã ø ùàë ,ä"ö÷ú
íéãñç äùåò ú" éùäùë äðäå ,øúåéá ääåáâä
àèéååàìñ øéòá íéèééçä ì ù úñ ðëä úéá ùîù
éë 'äì åãåä íìåë åøîàé æà ,íìåò éàá ìëì íéìâð
òúôåä ,äçðîä úìôú úòì úñðëä úéá ïúôî ìò
íéøúñð íéãñçä íà êà ,åãñç íìåòì éë áåè
äéåìú ,ïéàâàèàøô øæééì ùéàä úééåâ úà úåàøì
,ìàøùé úðéçáá íäù åìà ÷ø åøîàé æà ,úö÷îá
âéöð úà ,øéòä àôåø úà ÷éòæä ùîùä ,äøå÷ä ìò
íä íéãñçä íàå ,íéãñçä úà íéàåøä íä éë
íä ,úéãåäéä äìéä÷ä ãòå øáç úàå äøèùîä
íäù åìà ÷ø 'äì åãåä åøîàé æà ,øúåé ãåò íéøúñð
,úåîéìà éðîéñ ìë äá åàöî àìå äéåâä úà å÷ãá
íéøúñ ð íéãñçäùë ì áà ïøäà úé á úðéçáá
äéä øåøá ,íã éîúë ìë àöîð àì åéãâá ìò íâå
éë 'äì åãåä åøîàé æà ,íäá ïéçáäì éìáî ,éøîâì
äôåâäå ,úòãì åîöò ãáéà ùé àä åúåà éë ,ìëì
úðéçáá íäù íé÷éãöä ÷ø ,åãñç íìåò ì éë áåè
úìãî ìë ì äéä øëåî äæ øæééì , äøåá÷ì äìáåä
øùà ,'ä éãñç úà íéàåø íãáì íä éë 'ä éàøé
äéä ïëå ,úåøéøîå úåðåàëãî ìáñå äéä íòä
úà äàåø ÷éãöä éë ,úåéðòøåôë äàøð íòä éðéòá
êúî úòãì åîöò ãáéà äàøðëå ,äáøä øëúùî
.íéãñç ìëä äìòîì éë ,åëåúá ñðåëä ãñçä
äøáâå íéøåñàä úéáá åøñàðùë ë"çàå
.åäåô÷úù ïåàëãå ùåàé úùâøä
àèéååìàñì äëåîñä áàìñàæ øéòá íìåà
íéîù éøòùù ì"çø äàøð äéäå ,íéðô øúñää
øö ùéàë òãåðù ,é"øù é÷ñååàøòãðòá øîåëä øâ
åéøáã úà íéùåã÷ä íéçàä åðéáä æà ,åìòðð
é ðôì íéðù øôñî øáë äñéð äæ øîåë ,ìàøùé áéåàå
.ò "éæ ìéáàðøòèî ãéâîä ÷"äøä ìù íé÷åîòä
,íéãåäé ãâð úåìéôù íã úåìéìò éúùá åçå ë úà ïë
ïäî àöéå àåä íéæáë øáåã éë çëåä ïäéúùáå
ñçðô éáø ÷"äøä ÷"äôñá àáåîä éôë
úéáì íâ ì ëðúä úåãçà íéîòô ,íéðô úùåáá
øåà øôñá ãåîéì éë øîàå íòô àèáúä õéøà÷î
áúë ùéâä ïëì íãå÷ äðùë ,àèéååàìñá ñåôãä
,ùåã÷ä øåäæä ãåîéì åîë äîùì àåä ìâåñî íééçä
íéôã éðù åéìò óøéöå ñåôãä úéá ãâð àéøåèìã
íééçä øåàä ïëå åøåãá çéùî úîùð äéä é"áùø éë
íéøñåîä ìù íðéã ÷ñôð åáù "äòã äøåé"ä êåúî
é áø ÷"äøä ã÷ô êëì éà ,åøåãá çéùî úîùð äéä
åúòùá íðîà ,ïéìòî ïéàå ïéãéøåîù íéðéùìîäå
ùåã÷ä øôñä úà äðù ìëá åñéôãéù åéðá ìò ñçðô
øîåëä ìöéð äúò íìåà ,åéúåðùìäá åçéâùä àì
åîéé÷ íä ïëàå ,òø òâô ìëî åìöðé æàå íééçä øåà
øæééì éãåäéä åúåà éë ïòèå úåðîãæää úà
øåà éøôñ êë ìë åáøúðù øçà êà ,åúãå÷ô úà
‫עה‬
åîèà ,úåøåøá úåéàøá åéøáã êîúù ,ø÷áîä
ìòå ,òéùøîä øîåçä úà åéãéì øñî ,ïéàâàèàøô
å éä ïäù ïåéë ,òåîùî íäéðæåà úà íéø÷åçä
.åäåâøäå åðéã úà àøéôù íéçàä åá åîéé÷ ïë
äøé÷çä úìéçúî åùâéðå ,øàöä éãé ìò íéãçåùî
,íéøîåî íéãåäé éðùá øæò àöî øîåëä
íéîé íééúðù ,íéîùàðä úà ìéìôäì äøèîá
íä ,åæ äìéìòá íä íâ å÷éæçäù ,é÷ñéôìå âøáðéøâ
èåçñì õîàî ìë åùò íéø÷åçä ,äøé÷çä äëùîð
ïåéùø éìá íäéøôñ úà åñéôãä íéñéôãîä éë åðòè
ñåôãä éãáåòå íå÷îä éáùåú éôî úåòùøä
éðæàá íäéìò ïéùìäì ù÷éá äìäù ïåéëå ,øåæðòöä
,ø÷ù úåéåãò åèçñð íééåðéòå íéîåéà úåòöîàá
õ÷î åòöåä íäéáúëî ,å÷ìñì åøäéî ,ïåèìùä
,ø÷ùä úåãòî íäá øåæçì íéãòä åù÷éá øùàëå
óøâä ,øàãò÷ðòá óàøâä éðôì ä"ö÷ú úðù
úîéùøì ,íéîùàðì åôøåöå ïéãì íä íâ åòáúð
ï éðòä úà øåñîì èéìçäå íåùéàä áúëî íùøúä
á÷òé ,ñåôãä éãáåòî äùìù åôñåð íéîùàðä
á÷ò ïåùàøä éàìå÷éð øàöä ,øàöä ìù åìåôéèì
á÷òé
,ïéøôéö
áø
ïîæ
øáë
òèðå
,ùòáøòá
áì
úîåùúá
äùî éáø ,ñééãðøá
øçà
úãçåéî
àèéåå àìñ
ãöî
úåðùìää
'øå ,íéñéôãîä éáà
ãâð
íéìéëùîä
,èéìáëàä ïåùøâ
ñåôãä
úñðëä úéá ùîù
ãåçéáå ,íééøáòä
,éåìúä àöîð åáù
ñåôãä úéá ãâð
éãé÷ôî äòáøà ïëå
ìåãâä
éîå÷îä
ã "áà
,àèéååàìñá
ïåèìùä
èéìçä
åîùàåäù
ñåôãä éúá ìë
êùîá
úàæä
äúòå
úà øåâñì øàöä
.ïéò úîìòäá
ìë
éúá
äôå÷úä
íééøáòä
åáùé
,àèéìå ïéìäàååá
íéçàä
éðá åéäù íéùåã÷ä
úà àåìëì äåéöå
íéùéù- íéùéîç
úéáì '÷ä íéçàä
à ìëäá
úéáá
,äðù
àøéôù
áåé÷ ìù àìëä
äéäù
,áåé÷á
,íéçöåøì
ãòåéî
øåøáì
ãò
àúá åàìëð íä
éèå÷ì)
íèôùî
÷ø ,÷éðçîå êåùç
äéä
ãéçé
(ñçðô éøîà
øåç
èòî ñðëð åëøãù ,ñéøúá äñåëî àåä óà ,äø÷úá
íäéôë ïåé÷ðá åöçø íãöî '÷ä íéçàä
ï éãä úì á÷á äæ úà äæ å÷æéç íä ,äîéðô øéåàå øåà
úáåùú íâ ,úåîùàää ìëî íúåôç úà åçéëåäå
ì ù åúøæò úà åìáé÷ '÷ä íéçàä ,äáäàá
ùéàä ,ãìàäãðòâåè ìéëùîä àðìéååî ø÷áîä
ì òá äéäù ,ä" ò ïàîøòáåä éëãøî 'ø ïìãúùä
äúéä ,úåãéñçä éøôñ úñôãä ìò âøèé÷ øáòáù
çéëåä äìä ,úåðåèìùä íò úåðìãúùá áø ïåéñð
íäéøôñá ùé íà éë ,ïòè àåä ,íéçàä úáåèì
úçëåä ãåñé ìò äìéìòä ìù áæëä úà áø ïåøùëá
úîùà àìà ,íúîùà äæ ïéà íéîòä ãâð íéøáã
'ø ,íéìéìòîä éãé ìò åçãð åìà ìë êà ,úåéèôùî
úà åðéáä àì íúåøåá êåúîù ,øåæðòöä éù÷áî
àåäå – åìà íé÷éãöì åúøæò ìò ùðòð åîöò éëãøî
úòã úååç úåøîì ,íéøôñá íéáåúëä íéøáãä ïëåú
‫עו‬
÷ø àéä äðùìää ìëå ììë íéîùà íðéàù øåøá
éîé ìë äðîî úàöì åéìò øñàðå áåé÷ øéòì ùøåâ
äù÷ íâ äéä íäéìò ãéòäì íðîà ,úéðåãæ äìéìò
.åééç
øáã ãéâäìå ,úîàä úãéîá åøãð ìò øåáòì ãåàî åì
í éëñä äìéçúá ,àãéøâ äøòùäî ÷ø òãåé åðéàù
áø÷ì íéãåäé äáøä åìãúùä øñàîä øçàì
é ðôì ãçà íåé êà ,íäéìò ãéòäì ìàôø éáø ÷"äøä
à éä úà æä äìéìòä ìëù íøåáò åöéìîäå ,íøåøçù
,ãéòäì úëìì åéìò äéä åáù ãòåéîä íåéä òéâäù
úåéåìãúùä øçàì ,äãåñé ø÷ùîå àååù úìéìò ÷ø
àì íìåòî ,ò "ùáø :øîàå ú"éùäì ììôúä
íàù äëåìîä éøù ìöà íéðìãúùä åìòô úåáø
úîà àåä éë òãåé éððéàù øáã éôî éúàöåä
íéçàä ìò åãéòé íéòåãéä ìàøùé éìåãâî äùåìù
ò "ùáø ïë ìòå ,éàãå ÷ôñ ìò éúøîà àìå ,úåàãååá
æà ,òùôî íä íéôçå íé÷éãö ïäù íéùåã÷ä
.íúåà åøøçùé
úëøá úà éðîî ç÷úù êéìà ììôúîå ù÷áî éððä
éôî àéöåäì êøèöà àìù éãëá íéîéä úåëéøà
íúåà úà åøçá íîöòá äëåìîä éøù
ìò ïáúå ù÷ òéöäå ,ùîî éðéòá åéúéàø àìù øáã
å úù÷á äìá÷úð ïëàå ,äéìò áëùðå ò÷ø÷ä
é áø ÷"äøä äéä íäî ãçàå ìàøùé éìåãâ úùìù
éáø ' íéàøå÷ åéä åúåà ò" éæ ãéùøòáî ìàôø
.÷ìúñð íåéä åúåàáå íéîåøîá
ãò ãéô÷î äéäù úîçî 'øò'úîà øòã ìàôø
äìèá øáë ìàôø éáø ÷ìúñðù øçàì
÷ "äø ä äé ä äôå÷ú äúåàá ,úîàä úãîá ãåàîì
íéçàä ìù íèôùî õøçðå úåãòä ìë àìéîî
å úåà êøéáù éôë ,íéîé òáùå ï÷æ øáë ìàôø éáø
.íúå÷ìäìå íéøåñàä úéáá íøñàì
.úâìôåî íéîé úåëéøàì äëæéù íé÷éãöä ïî ãçà
ò "éæ ïéæåøî ÷ "äøä - äøöì çà
ìëî íä íéôçù íéùåã÷ä íéçàä øåáò ãéòéå
êìéù åðîî åù÷éáå íéçåìùä åéðôì åàáùë
úò áù ìáå÷î ò "éæ ïéæåø é"øåîãà úéáá
,ãéòé àì íà ,åùôðá úåöò úéùì òãé àì ,òùô
é áø ÷"äøä íäéáà òñð íéùåã÷ä íéçàä åøñàðù
òãé éøä éë ,ùîî úåùôð çå÷ô ìò ïéðò äæ éøä
‫ ובו חקוק "תורת אמת היתה בפיו‬,‫מצבת הרה"ק רבי רפאל מבערשיד זי"ע‬
‫עז‬
ò"éæ àèéååàìñî íéùåã÷ä íéçàä ìù íøöòî
ìù ïåéöä ìò çèúùäì à÷ååéèôéùì ò "éæ äùî
ïéæåøî ìàøùé éáø ÷"äøä ìù åøãçì êåîñ äéä
éáø àåä ,ò "éæ õéøà÷î ñçðô éáø ùåã÷ä åéáà
úåá÷òá - øöòîì ïåúð àåä óà äé äù ,ò "éæ
ñðëðå ,áå÷ìéãàñ øéò êøã åëøã äùò äùî
úåøùôàä íäì äúé äå ,äôå÷ú äúåàá – äìéìòä
íéðåîîäù ãò ,íéìúëä éøåçàî íäéðéá ççåùì
áééì äéøà éáø ÷" äøä ä "ä àøúàã àøîäì
ä "ò éì'äåç úøî ú÷éãöä úéðáøä ìù äéçà] ò" éæ
÷çøîá íäéðéá åãéøôäå øáãä ìò åãîò íäéìò
ù÷éáå [ò "éæ ïéæåøî ìàøùé éáø ÷"äøä ìù åîà
.øëéð
ììôúäì åéáà ïåéöì åúòéñðá åéìà úååìéäì åðîî
åùøä àì äð ùä ùàø ìù è "åé òéâäùë
áééì äéøà éáø ÷"äøä ïëàå ,íéðåòîä åéðá ìò
,ò÷åú ìòá íìöà ñéðëäì øäåñä úéá úåðåèìù
åðåéöì à÷ååèéôùì åòéâä øùàë ,åîò òñðå óøèöä
íäì åøéáòä ÷ø
ìù
ùåã÷ä
íäù
é áø
÷"äøä
øôåù
,å ò÷úé íîöòá
òöîàáå ,ñçðô
'֊
í éøä íúìéôú
íéçàä
àèéååàìñî
åò÷ú
÷ "äøä
ò "éæ
êà
,íîöòá
é áø
åéðô
÷"äøä
ïéæåøî
àì
úà
ùçìå íéùåã÷ä
ìàøùé
äéä
òúôì
ò "éæ äùî éáø
÷ "äøä
éðæàì
ò "éæ
:áééì äéøà éáø
,òå÷úì
ìåëé
íëì
ç÷ì
ïëáå
ãéá
åòã
ãéâîä
,áå÷éìãàñî
ìù åúðååë éë
øôåùä
øåãéñäå
úçà
úéðùä
ãéá
úåðååëä
ïååéëå
éàìå÷éð øàöä
åúìùîî éøùå
ìò ÷ø àì àéä
àìà ,ãáì ééðá
íâ àéä íúðååë
.. ãçà ãåò ìò
äòé÷ú àéø÷äå
äòåøú íéøáù
.'åëå
÷"äøä
àøåâéãàñî
å ììôúä
àðà
éë
åòéãåäå
áèéä
-
óéñåä
åøåáéãá
é áø éáàì úàæ
ìù
äæ äéä .ñçðô
åéúåðååëáå
øåøá
ìòô '÷ä åéáà
æîø
äéä ò "éæ éáà ïëàå ,å ò÷úé íéîùá äìòîìù
ìò ,áééì äéøà éáøì æåîøì äùî éáø ù÷éáù
äáåè äìåòôä äúéä äæáå ,åò÷ú äìòîìå àéø÷îä
ä "ä ,åúåçà ïá úà íâ øåñàì úåðåèìùä úðååë
íéìéãáîä íéëñîî ùùç íåù ïéà äìòîì éë
. ò" éæ ïéæåøî ìàøùé éáø ÷" äøä
(äùî úëøá) .áåè
ìëä éàãååáå íéò÷åú íäùë
÷" äøä ìàøùé ùåã÷ øñàð ë"çà ïëàå
éáø ÷" äøä åðáå ,íéøåñàä úéáá ò" éæ ïéæåøî
øãçù øôéñ ò" éæ àøåâéãàñî á÷òé íäøáà
÷ "äøäì åàéáä àì úçà úáù éë øôåñî ãåò
àåäå ,øäåñä úéááù åøãç ìà ïéîç ò "éæ ïéæåøî
‫עח‬
å á áúåë äéäå ,òéî÷ è "ùòáä åì áúëå ,å÷éæäì
ïéîçä ïî åì åàéáäå åéùîùî åëìä ,êë ìò øòèöä
úåáéú ìù äðååëä åòãé àìå . 'á 'ù á 'ù'é úåéúåà
÷ "äøä äéä êë øçà íéðù ,àèéååàìñî íéçàä ìù
úåáéú éùàø íäù ,íéçàä ãçà øîà ïëúéå ,åìà
åîë ïéîç íòè éúîòè àì éîéî ,øîåà ïéæåøî
êéúåðîøà'á äåì'ù êéìéç'á íåì'ù éä'é ìù
. úáù äúåàá
.(æ áë÷ íéìäú)
úåîåçä ïéá
àåìë äéä íàìë úé ááù ÷"äôñá àáåî ãåò
øôéñ ì" öæ øòîéðàìñ ìéèàî éáø ÷" äâä
úåëìäå íéðéã òãåé äéäù ãçà øîåî óà íúéà ãçé
ãçé íøöòî àúì åëìùåä íéùåã÷ä íéçàäùëù
øòöì åúåöøá ,ãàî ìåãâ ìàøùé àðåù äìä äéäå
íå÷îä éë íù ììôúäì åìëé àìå ,íéåâ íéøéñà íò
íù äùò ,íúãåáòî íòéøôäìå ,'÷ä íéçàä úà
ìéçúð ,åéçàì íéçàä ïî ãçà øîà ,é÷ð äéä àì
åéëøö
úà
,ïåâéð øîæì àåôà
éãëá
íäéðôá
åìéçúä íä ïëàå
åìëåé
àìù
ïåâéðä ,ãçé ïâðì
øáã íåù àéöåäì
ìë
äùåã÷áù
åã÷øå íéøéñàä
úåàøá
,íäéôî
íéøéñàä
í éçàä
úàæ
åìôð
úà
øøåò
ìë
àìëä ã÷ôî ,ãçé
íéùåã÷ä
äàøîì
÷òæð
éøä éë ,íäéðô
êåúá íéãå÷éøä
óà
åéùëò
úéá ìù åëåú
í ðéà
ììôúäì
,íéøåñàä
íìåà
,íéìåëé
éî
òîùùëå
ïëî øçàì ãéî
äåéö øáãá íùà
ãçàä
øúà
åøîà
éðôî íàä åéçàì
åðúìåëéá
íéìäú
ìåôéð
ìò
øàùî íãéøôäì
ïéàù
íéøåñàä
øîàì
øãçá
íàìëìå
äîåãëå
åìëé äúò ,ãçåéî
ùé éøä ,?åðçåøá
'÷ä íéçàä øáë
çåîùì
äæ
,íéãåäé
ã áì
àì
åðì
äçååøì
íöòî
úà
åðçðàù
ïéàá
äæáå
íåùðì
ììôúäìå
íúìôú
.òéøôî
åðçðàù
ãçà äðòð
éøä íå÷îä ïåé÷ð úîçî íåìë íéãîåìå íéììôúî
å úåà ìù åùåøéô éì øøáúð äúò :øîàå íéçàä
åðà íéëéøö éøä ë"àå ,àøåáä ïåöø íéîéé÷î åðà
øéùòì ò" éæ ùåã÷ä è " ùòáä áúëù òéî÷
úéáá íù ãå÷øì åìéçúäå , äçîùá úåéäì
,åìöà úáùå ,åìöà úåáùì íòô åðéîæäù ãçà
.íéãåäé íäù ãáì äæ ìò íéøåñàä
úáù éàöåîá ,äîåàî øáéã àì úáùä ìë êùîáå
åòùååéù ììôúéù øéáâä úùà äù÷éá ùãå÷
úéá øù íúåà äàø øùàë íéîéä ãçàá
àø÷å ,ñåëä ìò ìéãáä ò "éæ è "ùòáä ,íéðáá
,åéìà úåòéâî ùîùä éðø÷ù øãçá íéáùåé øäåñä
äöåøä ÷éæî íù äàøå ,ñåëä êåúì õéöéù øéùòì
‫עט‬
åúòã äçðå ,øäåñä úéá øù ìù åøåáéãî ïéçåîä
íèôùîå íðååò éôì éë úåéøæëàá øîàå äðòð
.åéìò
àìå êåùçå ìôà øãçá úáùì íéëéøö íä øåîçä
íéçàä
åáùéù
ïîæá
ìáå÷îù
ãåàî äùìç äòù äúåàá ,øåàä åá èìåùù øã çá
éôëå
øòèöäå ò "éæ àáà ìàåîù éáø ÷"äøä ìù åúòã
äðùå äðù ìëá åøîâ íéøåñàä úéáá íéùåã÷ä
(ä úåà æë ÷øô ïéæ 'åøå ìéáàðøùèî ñçé) .ñ" ùä ìë
êåùç øãçá úáùì äæ øåîç ïéã ÷ñô ìò ãåàî
.ìôàå
úà ò "éæ ñçðô éáø ÷"äøä åéçà äàø øùàë
àèéååàìñî ñçðô éáø ÷"äøä ìù úéðáøä
øöéä àø÷ð äîì ,åì øîàå äðòð åéçà ìù åøòö
ø ñàîá åúáù úòá íéîéä ãçàá åéìà äòéâä
à ìä (é" ùøáå
âé 'ã úìä÷ )
ìéñëå ï÷æ êìî íùá òøä
÷"ùøò 'å íåéá åéìà äàá àéä ,åúåàøì éãëá
àéä åúëàìîù ÷ø ,íëç àåä åîöòá òøä øöéä
í ðá íåìù åäî ÷"äøä ãéî äúåà ìàù ,ø÷åáá
åúòîùîì
äáéùä ì"æ ìéùòä òùåäé éáø ÷"äøä àåä ,íãéçé
êìî àåä ø "äöéä éë àéä úîàä íðîà ,íéìéñëì
äìòá äì øîàå äð òð ,íééçá àåä ì ÷ì äãåú éë ,åì
åðçðà éøä éë àåä äèåùù äàéøäå ,ìéñëå ï÷æ
éë ,êìù àéðñëàä úéáì éëìú :ãéîå óëéú '÷ä
úøéæâå ,êøáúé åúîëç äøæâ êë éë øñàîá íéáùåé
ãåò ïä" åì äøîàå ,ùãå÷ úáù áøò àåä íåéä àìä
äùåò àåä äî òøä øöéä íìåà ,åðéìò àéä êìî
é úòñð éëðàå ,ø÷åá úò úòë àìä ,ìåãâ íåéä
?øñàîá áùéì åàéáä éîå ,øñàîä øãçá åðîò ïàë
éðéåöî äúàå ,êúà øáãìå êúåàøì äæë áø ÷çøî
çøåá åðéà íàå ,ïàëî çåøáìå íå÷ì ìåëé àåä éøä
ïîæ úòë ïéà ,áåù äì øîàå äðò ?óëéú êîî êìéì
ï ÷æ êìî àìà åðéàù äéàø åæ éøä ,ïàë åðîò øàùðå
.àéðñëàäì ãéî éëìú ÷"ùøò àåä íåéä ,øáãì
.ìéñëå
íéøñä
íéøçà
íéùðà
úåùòì
ãéî äëìäå åéøáãì äúééö ïáåîë úéðáøä
åéìà éë ò "é æ àáà ìàåîù é áø ïéáä æà
ùéâøäì äìéçúä äîù àáùë ãéîå ,àéðñëàäì
éë åì æîøì äúéä åéçà úåðååëå ,íéøáãî íéøáãä
àìù øîàå àáå ,àôåøì åàø÷å ùàø ãáåëå áàë
úìéôð åì äéäéù ,àåä òøä øöéä úöòî äæ øáã
‫מצבת הרה"ק רבי פנחס מקארי זי"ע‬
‫פ‬
ïéãä øæâ
íééç ä÷áù àéäå áø ïîæ øáò àìå ,íåìë ìéòåé
ùãåçá ,ïéãä éåðéò éîé åëøà íéðù ùìùë
úàæ ìë ,äøåá÷ì äàá íåéá åá ãåòå ,ì"çø éç ìëì
áå÷ùèìñàå ìàøòðòâä íééñ ç"ö÷ú úðù øãà
ùãå÷ä çåøá ñçðô éáø ÷"äøä äìòá ïëà äàø
ìàøðâì åéúåð÷ñî úà øéáòäå åúøé÷ç úà
äøäî äçìéù ïëìå ,ì"çø øãòú äæ íåéáù òãéù
àéìåãåô áåé÷ æåçî ìù éììëä ìùåîä ,áå÷éáàá
.(è ñçðô úéá) .äøåá÷ì àåää íåéá ãåò àåáúù éãë
úéáøî úà ïåãì äöìîä úôñåúá ,ïéìäàåå
ìàøðâä ,øéáéñì ùåøéâìå ïéãä øîåçá íéîùàðä
åúåòùøá åéøáç ì ò úåìòì ìãúùä áå÷éáàá
äùî éáø ÷ìúñð ç" ö÷ú åìñëá 'è íåéá
åéøçà øéúåî àåäùë ,íåø éîùì àèéå åàìñ ã "áà
ïéãä ÷ñôù ïòèå
å éðá
àåä
úéáá íéøñåéî
,éãî
úà
ì÷
øéáòä
éðù
ìò
úà
àìëä
äøé÷çä úåð÷ñî
,àåù
úìéìò
àáöä
÷øô
åúåàá
ãøùîì
âøåáøòèòôá
äãå÷ô
äàöé
óéñåäì õéìîäå
,øàöä
úàî
ïéãä ÷ñô
ì ë úà ø÷áì
úå÷ìî
ìò
éôìà
íéãåäéä
íäî ãçà ìëì
äéñåø éãåäé ìëå
âøåáøòèòôá
íéùðåò
éøôñ
åáééçúð
ãåòå
êùîá àéöîäì
.íéøîå íéù÷
é ãéì äðù äúåà
íéçàä
íøñééì
óìà
úåãé÷ôä
åðåãéð
úà
,íéèåùá
íîå÷îáù
íéøôñä
ìë
úåàî
ùîçå
íúåùøáù
ìëì
úå÷ìî
íéîåúç íðéàù
åøàùé íàå ,ãçà
øåæðòöä íúåçá
åùøåâé
íééçá
åàöîðù íúåà
ãò äøéæâ õøàì
åîúçåä íéøùë
úéøçà
åøæçåäå
òöåáé ïéãä ÷ñô
,íäéîé
,íäéìòáì
:äæ
ïôåàá
åøáòåé íéðåãéðä
íéøôñäå
‫ספה"ק אמרי פנחס בכתב יד משנת תרט"ז‬
àì
ïééãòù
íééúàî ìù úåøåù éúù ïéá ,íéðéö÷ éðù é"ò
äøèùîä é"ò
ìëá åãéáù èáùá äëé ìééç ìë ,íéìééç íéùéîçå
éãéáå íéîéä åëøà àì ,íù ÷ãáäìå âøåáøòèòôì
úåìåáë íäéãéùë ,íéîòô ùìù åøáòåé êë ,åçåë
ìãåâìù ,íéøôñ ìù íéìéú éìéú åîøòð úåãé÷ôä
ãò øéáéñì åìâåé ,íééçá åøàùé íàå ,íéáåø éðùì
,âøåáøèôì íçìùì úåøùôà äúéä àì úåîëä
çìùäì íéøåîà
åéä ,å÷ãáð
íéçàä éðù ìù úåàéøáä áöîù ïòéå ,íäéîé óåñ
óåøùì øñé÷ä úàî äùãç äãå÷ô àåôéà äàöé
úòãä ìò úåìòäì äéä äù÷ ,ãåàî óôåø äéä '÷ä
éøò ìëáå ,íäéúåîå÷îá åììä íéøôñä ìë úà
äéä àìéîîå ,äæë øî ùðåò éøçà íééçá åøàùéé éë
úåôéøùì úåãçåéî
.íúåîë íéùðàì çåèá úåî ïéã øæâ ïéãä ÷ñô
úåøåãî åð÷úåä íéãåäéä
.úåáäìá åìò ùãå÷ éøôñ éôìà úåàîå ,íäéøôñ
‫פא‬
íéð÷ñò åéä ,áåé÷á àìëá íúáéùé êùîá
úåãéñçä ìîñ - àèéååàìñ
øãà ùãåç) ú åãéñç ä í ìåò
éãéî íìöà íéø÷áî íéîñøåôî äùòî éùðàå
ïåéùø úìá÷á êåøë äéä øáãä ,ïáåîë ,íòô
ï åéìâáù ïééöì ù é
íçðîá è "ë éùéù íåéì òá÷ð ïéãä øæâ ,ãçåéî
êøá ì òá å ðéáø ï øîì ä éäù äçéù ä àáå î (æ"ðùú 'á
éðù åñðëð ïéãä øæâ íåé÷ éðôì íåé ,è "ö÷ú áà
ì " öæ øåâî íç ðî éðô ìò á ø " åîãàä íò ò " éæ äù î
éáøå áå÷ìéñàååî ãåã éáø íéîñøåôî íéãéñç
ä ááåú ñðå , ÷ " äøàá åúåäù úòá ã " ðù ú úðù á
úéáá íéçàä úà ø÷áì ùèéååòìòñàçî òèð
êåúá å , ìéìâä éøòá íéãéñçä á åù é úåãåà äçéù ä
úà íä íéòãåé íà òãååäì äéä íúðååëá ,øñàîä
: ïìäìãë øåâî ø " åîãàä øôéñ íéøáãä
íòéãåäì ,åàì íàå ,øçî íåéá íäì ãéúòä
à úì åñðëðùë ,úàæ äòùá ååöé äî òåîùìå
äöî âéù äì äù ÷ äéä úôöá ù òøä øçàì
çéìù ú ôöáù íéãéñç ì ä÷ åçìù ç ñôì äøåîù
ä éä íéìù åøéá íâù à ìà , çî÷ åð÷éù íéìù åøéì
, íéããåù äî äð ëñ ú ÷æçá åéä íéëøãä , øåñçî
ì ä÷ä ù àøå íéãâðú îä æà åè ìù íéìù åøéá
, úôö øéòäì çî÷ ïúé àì àåäù øîà íäìù
, çñôá (äéåøù) ñ ÷àøáéâ íéìëåà àìù äìàì è øôáå
.. í ëì ïúà íë áøî äø åú øáã é ì åøîàú íà íìåàå
î " ø ÷ " äøä éãéñçî äéä íéçéìù ä ãçà
á åúëù : '÷ä åáø íù á øîàå ò " éæ ïàìù éîòøôî
úâäð äá äðúùä àì äîåàî éë åàø ,øöòîä
äçéùá íîò ñðëð àáà ìàåîù éáø ,íé÷éãöä
ççåùì ìéâø äéäù éôë ,úåãéñç éðéðòá äëåøà
íéãéñçä éðù ,íúåîë äùòî éùðà íéã éñç íò
äî ììë íéòãåé '÷ä íéçàä ïéà äàøðë éë åðéáä
øáãìå çåúôì åæòä àì êà ,øçîì íäì éåôö
íéëéùîî íé÷éãöäå ,äòùë äøáò ïë ïéðò åúåàá
. äçéùá
ìàåîù éáø íäéðéá ìåãâä çúô òúôì
,åðúåà å÷ìé øçî éë íúòãé àìä" øîàå ì"æ àáà
úå ëøáá ' îâáå ,'åâå 'ä ìò ììôúú å ä ðç ìöà
úòùá íéãåäé ïéðî äéäéù âåàãì ùé ïëáå
éôìë íéøáã äçéè äù ãîìî - ' ä ìò - àúéà (á"ò
ïéëäì íâ íéëéøö ,çëåð àôåø 'éäéùå ,äùòî
ä ðç ìò øîåì êééù êéàä äù ÷ äøåà ëìå , äìòî
úà óåñàì âåàãì ùé ïë ,ïåîéì íò íéîå çø÷
àúéà àøîâá éøäù ù øéôå , íå÷îä ãâð äñéøúäù
, "äà÷ìää ïî óåâä ïî íéðúéðä íéñéñøäå íãä
å ðééäã 'éìòá éðôá øúúñà å êìà ' äðç äøîàù
äìéìç íà - úåéåøùôàä éðùì äàååö åæ äúéä
à"ì)
íéëéøöù äè åñ äù à ìù ïéã ìá÷ú æ " éòù
é " ò äøåäè àöîéúù ëå , íéøøàî ä íéîá ä÷ãåáì
å ìàù ì " æçá àúéàãë íéðáá äëæú íéîä ú÷éãá
, íéîä éãé ì ò íéðáì åëæ úåøåäè åàöîðå å÷ãáðù
äçîéù ä úà äöåø éëå : ä " á÷äì äøîàù äî äæå
à ì ï òîì " 'ä ì ò " äì ìôúä ï ëì å í éîä ìò êîù
. åîù ÷çîé
'ìà ' áåúë éøäå , ìä÷ä ù àø å úåà äù ÷äå
åì åàøäå ìàåîù øôñ åçúô ãéîå . 'ä 'ìò ' àìå ,'ä
øòëéæ æéà ñàã : øîàå âòì àåäå " 'ä ìò " áåúëù
åéô ç úôå . íéãéñç éã ïå ô ÷åøã øò 'àè éååàìñ éã
(á"ò à"ì) úåëøá é " ù øá å ì
åàøäù ãò , æåáå ÷åçù á
.. ì " ëò àø÷îá áåúë êë ,'ä ìò ììôúúå áúëù
éø÷äù úîà ïäå)
, äøåá÷ì íãä úèéì÷áå ïéðîá êøåö ùé ,åìôé
éîå çø÷ úåëéúç ,àôåøá êøåö ùé ,íééçì íàå
íúùâøä úà åøàéú ì"ðä íéãéñçäå ,ïåîéì
,íéòæòåæîå íéîäãð åðãîò " :òâø åúåàá
, äô úåöôì åðìåëé àìå åðúôôà ù ãå÷ úøãç
ìë åððåøëæî äçîé àìå øéáë äë äéä íù åøä
úà ìåëéáë åðéðéò éðôì åðéàø , åðééç éîé
å ìåë øåñ î , äã÷òä éðôì å ðéáà íäøáà
éðôì àáé ÷ò éáø úàå , åðå÷ åðåöø úåù òì
éìáîå øáã øáã éìáî , åøù á úà å÷øñù
, çåø é÷ðò , àîéð àìîë ù ôðä ïåéååù î úàöì
(ñçðô éøîà éèå÷ì) ! åðéàø íéù ðà úåîãá íéëàìî
øúé ìëå ïéðîä íéðëåî åéä ,úøçîì
íù ÷åáî íä ì ïúðå åäåçöéðù äàøå
åñðëðùë ,àáà ìàåîù éáø äåöù íéøáãä
.(ó"ìàá 'ä 'ìà' àåä
äìéôúá ñçðô éáø ãîò ïééãò íéèåéãøñä
‫פב‬
åéä íøáò úòáå íäéðéá øåáòì íéëéøö íé÷ìðäå
àåä êà ,úàöì åá åöéàä íä ,íú åðéáøã ïéìéôúá
äùîç íåàúô äðäå ,íúåà íé÷ìî ìéç éùðàä
,åúìéôú úà íééñéù ãò èòî ïéúîäì íäî ù÷á
äãå÷ô äàá íúå÷ìäì ãòåéîä ïîæ íãå÷ íéòâø
éðù åàöé êëå ,çëá ïéìéôúä úà åðîî åöìç íä
éùðàá íéðëåî åéä øáëù ìéç éùðàä úà óéìçäì
.äãé÷òä ìà íéçàä
íéùãçäù éãëá ,äúò äæ íåàéáäù íéøçà ìéç
'÷ä íéçàä úà åëéìåäùë äòù äúåàá
éùðàäì ãçåù åðúð éìåàù åáùç éë ,íúåà å÷ìé
ïéá ,úåòåöø úå÷ìî úàëä ùðåòì úåëìîä úøéæâá
êë ïëàù éôë ,÷æåçá êë ìë íúåà å÷ìé àìù ìéç
ïåâéð íéçàä åðâð íéðééåæî íéìééç úåøåù éúù
ïî åúéçôéù åãçåù íéðåùàøä ìéç éùðàä éë äéä
ïåçèáå á÷òé ïåàâ ó÷åú ,ùôðä úåîîåøúä òéáîù
íéøéëî íðéàù íéøçàá íåôéìçä ïëì ,úå÷ìîä
ã "áç éãéñç ìöà ïåøëæì øàùð ïåâéðäå .ú" éùäá
.(àî ïåâéð ã " áç íéðåâéðä øôñ 'ééò)
(íéùåã÷ä åðéúåáøî íéøåôéñå úåòåîù ) .íúåà
áøò ,íéùåã÷ä íéçàä åá å÷ìåäù íåé åúåà
úáù áøòá ìçù è " ö÷ú úðù ìåìà ù ãåç ù àø
íéùåã÷ä
íéçàä
åçëååúä
íúëéìäá
ïëìå øåëáä àåä éë ïòè àáà ìàåîù éáø ,íäéðéá
åúåàá ,äéä ùãå÷
,ïåùàø ä÷ìé àåä
ìù åúá äàá íåé
äëá
ìàìöá
éáø
øåæàé àì éë ,åøîàá
åéãéîìúî
åéçà úà úåàøì çë
ìù
ñçðô
éáøå
ñ çðô éáø ÷"äøä
ìù
ìù íðé÷æ õéøà÷î
ñ çðô éáø êìä ,øáã
'֊
òåöéá éðôì ïåùàø
íéçàä
åôåñá
,äëåî
åðåéö ìò çèúùäì
àø÷
íééçä úéáá àöîðä
ï éãä ïéá áà íäéðôì
,÷éìôòè øéòá øùà
,ïéãä
ì ù åúá äçèúùä
òéâäùë
øá÷ ìò ìàìöá éáø
,úîééåñî
,ïéãä
øæâ
÷ñô
úà
òúôìå
à÷ñéôì
úàôîå âåäðë äéáà
ìàåîùéáø å÷éñôä
úáùä
úùåã÷
åðîî ù÷éáå àáà
úåáùì
äøàùð
ìò
.÷éìôòèá
úéðù
øåæçì
à åä ,à÷ñéô äúåà
ùãå÷ úáùá
åãé ìò íéãîåòì äðô
äñðëð
åòáöàá
ø÷åáá
æîøå
úñðëä úéáì äùàä
, áèéä
åáéù÷éù
ìä÷ä
à÷ñéô
äúåàá
ìà
äúðôå
åòã íéãåäé :äøîàå
ìåîúàù
íëì
äçéèáî éðà ìáà íéù åã÷ä íéçàä úà å÷ìä
íéùðàäå ,íäéùðå íä øéáéñì åçìåùé íééçá
, äøôñå äùàä äôéñåäå ,íééçá åøàùð íäù íëì
úà øéúñäì åøäéîå øéäæäì äöøù äî ãéî åðéáä
, éðåðçú úà éúøãéñå é áà éøá÷ ìò éúééä ìåîúà
õåçî íøéáòäìå íéùåã÷ä íéçàä ìù íäéúåùð
íéøáãë éì øîàå íåìçá éáà éìà àá äìéìá
.ìåáâì
íà
åøàùé
éë
,øîàð
íéðå ãéðä
äéä ééðáî ãçàù éì åòéãåä éìù íéðëùä :äìàä
øãñä äéä íúå÷ìäì íéëéøö åéäù úòá
éë ,äòù äúåàá íù çëåð éúééä àì éðà ,éøá÷ ìò
,äøåùá íéããöä éðùá ìéç éùðà íéãéîòî åéäù
‫פג‬
ìáé÷ àåä " úáù ìá÷ì êéøö " :åéä åéôî àéöåäù
çéâùäì íé÷åñò åðééä ,ñçðô éáø éøåî ìöà éúééä
çñåðî äìéî øéñçäì éìá åáëùî ìò úáù
ïåùàø íåéá éìà úéðù éøæéç ïëì ,åéðá úà÷ìäá
ìåëé àì êà ïééä ìò ùã÷ì íâ ù÷éáå ,äìéôúä
ìéàåä :äùàä äîééñå ,êééúåù÷á úà áåè éøãñå
êøéáå íéãé úìéèðì íéî åì åùéâä ,úôä ìò ùãé÷å
åàöé íäù éðà äçåèá ùðåòä úòá íéçëåð åéä íäå
ñ éðëäì ïôåà íåùá äéä ìåëé àì àåä êà "àéöåîä"
(ñçðô éøîà éèå÷ì) .íåìùá
úà åìáèéù åéáøå÷îì æîø àåä ,åéôì úéæë ä úà
øòîéðàìñ ìéè àî éáø ÷ " äâä øôéñ ïëå
äìò àì äæ íâ êà ,åéôì åäåñéðëéå áìçá äñåøôä
,íäéìò íé÷ìîä úåøåù ïéá åøáò íéçàä ò " éæ
äéäùë ,êë øçà íéðù ,ãàî åéáàë åìãâ éë íãéá
úà åèì÷å ìòîî åãøé íåøî éëàìî íìåà
øòèöî éðà ïééãò " øîåà äéä ,òøåàî åúåàá øëæð
ìòô õéøà÷î ñçðô éáø ÷"äøä íðé÷æ ,úå÷ìîä
ñ çðô éáø ,äìèáì éúë øáù äë øáä ìò – êë ìò
íéçàä úà ìéöäì åìà íéëàìî åãøéù ìòî éîùá
å éä åéøáã úéùàøå ,äçðî úòùá úáùá øøåòúä
ïøî éøåôéñ )
.åììä úåàøåðä úå÷ìîäî íéùåã÷ä
àáà
ìàåîù "
" úáù ìá÷ì êéøö
(ñçðô éøîà éèå÷ì)
,øéòöä çàä
(ç " îøä
øáò
ñçðô
éáø
íéîéä úå áøá
,ïåùàøä
éáø
,åîãá ññåáúî ìôðå
÷"äøä øôéñ
íäøáà
ìàåîù
íééç
,øåîàë
çåø
ïééãò
úå÷ìîä ìëî ,àáà
,åéôàá
äúéä
é úùâøä éúé÷ìåäù
éðéãñá
åäìåâìéâ
, ãáì á úçà ä÷ìî
ìà åäåìéáåäå çø÷
úà
åéøçà ,íéìåçä úéá
äùéòøäù
é ì äøéàùäå éøáà
ìàåîù éáø
ãò
òöîàáå
éôåâá íéðîéñ
éë éúùùç
øáò
,àáà
,íåéä
åøéèîäùë ,åëåìéä
è åùî äàá åæ ä÷ìî
,íéèáùä úà åéìò
, éãåäé
ò÷ìåîøàéä
ìéç
ìù
äìôð
,íéåâä ïéáì äáùðù
åéä åéãé ,åùàø ìòî
øçà éì òãåð ïëàå
ìåëé àìå úåøåù÷
úøåùáù
,êë
óôåëúäì
äéä
íéôéìöîä
äáéùäìå
äîéøäì
íìåëù
íâ
äéä
,íéøëð
øöò àåäå ,åùàø ìò
" è ñéðòè à÷ "
êà ,ææ àìå úëììî
øñîðå ,íéãåäéä åéøåä éãéî åúåãìéá óèçðù ,ãçà
äòùá ,íçø àìì åúåëäì åëéùîä íéòùøä
. àåä éãåäé éë ç ëù ïîæä êùîáå ,àáöì ñðåàá
åôà úà åììä åööåø ,úéðøåçà åùàø úà äðôäù
é ðôì äë áå àìëä úéáì êë øçà àá äæ ìéç ïëàå
úà åéøîåù åøéæçäù øçàì ÷øå ,åéúôù úàå
:åéìò ÷òöå ãçà ï÷æ åéìà àá åîåìçá éë ,øîàå
àåä íâ ,åëøãá êéùîä ,åùàø ìòî ò÷ìåîøàéä
íéðîéñä éôì ? éãåäéä êéçà äëú äîì , òù ø
åáø÷á íééç çåø ïéà èòîë íéðåà ïéà ìôð
ìàåîù 'ø øéëä ,ï÷æä úà åì øàéú àáöä ùéàù
.íéìåçä úéá ìà åäåìéäáä íéàôåøäå
é áø ÷"äøä åðé÷æ ìù åúåîã úà àáà íäøáà
ìéìá åðåôìòî øøåòúä àáà ìàåîù éáø
.ò "éæ õéøà÷î ñçðô
íéðåùàøä íéìéîä
‫פד‬
,úéøéùòä äòùá
úáù
íéçàä úà å÷ìäù øçàì
àèéååàìñ éøôñ úùåã÷
íéøåñàä úéáì íåøéæçäå íéùåã÷ä
÷ "äøä ,øéòöä çàä ìéçúä òúôì
ìàåîù éáø åéçà ãå÷øì ,ñçðô éáø
úéá úà äðá ò " éæ àè éååàìñî äù î éáø ÷ " äøä
úåéúåà úà ÷öé àåä éë øôåñî ,ùãå÷ä úøäè ìò ñåôãä
áøòá åúåà äéâî äéä ñ"ùä úà ñéôãä øùàëå ,óñëî ñåôãä
äìåãâ úåáéùç äúéä úàæ úîçî ,äì éáèä ø çà ùãå÷ úáù
úåà áúë óìà )
.íé÷éãöä éðéòá àèéååàìñ ñåôãî ñ"ùì ãåàî
(áöø
äìéìç
àåä óà äéäù ,ìà÷æçé éáø àø÷ðä äùî éáø ÷"äøä ìù åéçà
àåä óàå ,äìá÷ éøôñ ñéôãäå " õéøà÷ " øéòá ñåôã úéá ìòá
íéàøé åéäé åìöà ñåôãä úëàìîá íé÷ñåòä ìëù ãéô÷ä
.ùãå÷ä çåø ìòá "ñøòöòæ"äî ãçà äéäå ,íéîìùå
.(á" åù
åñôãðù íéøôñ úåøåãä éìåãâ ìöà äéä ø÷é äîë ãò
øôéñù éôë äéäù äùòîä ïî ãåîìì ìëåä àèéååàìñ ñåôãá
ùùçä
áâðúä
ãéî åéìà äðô äæ êà ,øéòöä åéçà
áåøá
(èé ãö íéìäú)
áéúë :øîàå
åòùòùé êéîåçðú éáø÷á éôòøù
å ðúåà
é èå÷ì)
,úåçéìñ åì åðúðå ,ãçà íå÷îì íé÷éãöä ïî ãçà àá
,ïàë úåéúåà ììë äàåø åðéàù øîàå äðòð úåçéìñá ïðåáúäùëå
åðúðù ãò ,ïåöø òáù äéä à ì äî íâå úåçéìñ äîë ãåò åì åðúð
ìù äçéìñ äéäù äîåãîë ,íéàøé éãé ìò ñôãðù úåçéìñ åì
úåéúåà éë ,úåéúåà äàåø éðà åéùëò øîà æàå ,àèéååàìñ ñåôã
,äùåã÷ úøåö íäéìò ñôúð ïéà úòã éì÷ íéùðà íéñéôãîù
íéøôñ åì ù åëøì 'ä àøé ù éà ìë ìãúù é ïëì " áúåëå íééñîå
èøôá 'ä éàøéî áåø éô ìò åñôãðù íéðù é íéñåôã ìù
,õéøà÷î ù åã÷ä áøä éãëð øéîàè éæå àè éååàìñ ñåôãî
(å" ô íéðéòä úùåã÷ øîàî ùãå÷ä úøäè) ".. ïåéìò éù åã÷ åéäù
ãéô÷î äéä ò " éæ áåðéù îàî ãåã á÷òé éáø ÷"äøä
çåèá äéä øùàá ,àèéååàìñ ñåôãá íéøôñá ÷ø ùîúùäì
ãåîìì êøöåä úçà íòôå , úáù ìåìéç úåòöîàá åñôãåä àìù
úîçîå àèéååàìñ ñåôãá ÷úåò åðîî åì äéä àìù øôñ äæéàî
åéðôì àø÷éù øçà íãàì äåö ïëì äæ øôñá ìëúñäì äöø àìù
.(íìåò úåîé) ,åéðæàì òéîùéå øôñä åúåàá
êøéá ò " éæ áåáàáî äîìù éáø ÷ " äøä éë øôåñî
.àèéååàìñ ñåôã àøîâ ìò åðééçäù úëøá úà äð ùä ùàøá
äç ðé
ä"á÷äù
êøã
.åðéùôð úà åðà íéùòòùî
(ñçðô éøîà
íééðùä åáëù äðùì áåø÷
åàôøðù
ãò
íéìåçä
úéáá
éãë àìëì åøáòåä æàå ,íäéòöôá
ïë éðôì êà øéáéñì íúåìâäì
íð÷æ éöç åçìéâå íìéôùäì åôéñåä
.íéøéñàä èôùîë íùàø úàôå
úåçéìñä éîéá úçà íòôù ò " éæ íéðåîà éøîåù ìòá ÷ " äøä
‫פה‬
àîù
ì ù åúòã ìò úå÷ìîä åòéôùä
ì ëá äéçðä ïåùìî ,êéîåçðú "éùôð
,øçà ïá äéä õéøå÷î ñçðô éáø ÷"äøäì éë øôåñî ãåò
é"ø éáúë)
åáìáå åæ úåâäðúä ìò äîú àáà
éùðà åù÷éá øùàë íòô
úåøá÷ úéá ùã÷ì ÷éìôòè øéòä
éáø ÷ " äøäì åàø÷
ò" éæ ìéáàðøòù èî
,íå÷îá
éëãøî
úéáì áéáñî úåô÷ää úà êåøòéù
éáø ÷"äøä òéâä ,âåäðë úåøá÷ä
, úåô÷ää úà êøåò ìçäå éëãøî
íå÷îá øöò äô÷äå äô÷ä ìëáå
,íå÷î
åúåàá
ãéîú
,íééåñî
ïëî øçàì ,èòî íù áëòúäå
äöåø éúééä :åîöòì øîåà åäåòîù
äàåø éððä êà ,äæ íå÷îá áëùì
ìáé÷ù éãåäéì ïëåî
íå÷îäù
.íééåâä ïî úåëî
úà
åøîù
íéòîåùä
,íáìá åììä íéàìôðä íéøáãä
íéðù øçàì ÷ø åøøáúäù íéøáã
éáø ÷"äøä øèôð øùàë úåáø
åúåéäá àèéååàìñî àáà ìàåîù
íå÷î åúåàá åäåøá÷å ÷éìôòèá
ãçà ìë ,íéùåã÷ä íäéðô úà ìá÷ì éãëá
éãåäé øá÷é ïàëù ò "éæ éëãøî éáø ãéòä åéìòù
øàù íâå íäéáåø÷ íâ íäîò øáãì ãàî ÷÷åúùä
(ñçðô éøîà éèå÷ì) ,íééåâäî
úåëî ìáé÷ù
åñðëðùë ãéî íéùåã÷ä íéçàä íìåà ,íéùðà
íåù íò åøáã àì ,úåàñëä ìò åáùééúäå íúéáì
íéùåã÷ä íéçàä úà åçìåù ïëî øçàì
éáø ÷ "äøä äðô ÷ø ,íúéá éðá íò àì åìéôà ùéà
íìåà ,àååà÷ñàî øéòä êøã øéáéñá äøéæâ õøàì
øîàå ì"öæ ñçðô éáø '÷ä åéçàì ì"öæ àáà ìàåîù
úåáø íéðù àååà÷ñàîá åáëòúð íä óåñáì
åðééä àìù íéðù íéúùå íéøùò åðì øáë äæ äðä ,åì
øùôéà àìù ùìçä íúåàéøá áöî úîçî
åðéúøåú åðúàî äçëùð å "ç éìåàå ïô ,åðéúéáá
ãò åæë äëåøà äòéñð íäì øùàì íéàôåøì
éôøåç éîéá äðä øîàå íéòâø äæéà áùçå ?äùåã÷ä
æà åøøåâúä àååà÷ñàîá íù ,ä÷åçøä øéáéñì
éðîåãîëå ,äô ìòá " ÷áé øáòî " øôñá é÷á éúééä
à áöá åãáòù íéãåäé ì ù ú åçôùî úåàî äîë
íìåò êéøùà äæä ïåùìá àåä äæä øôñä úîéúçù
àáöä úãåáòî íøåøçù øçàìå ,øñé÷ä ìéçáå
íéøôñä æâøàî úç÷ì äåöå ,êá êìî ä" á÷äù
íéãåäé ,àååà÷ñàîá øåâì ú åùøä íãáì íäì ïúéð
í àä úåàøì éãëá ÷áé øáòî øôñä ú à åúéááù
åãáëå íéùåã÷ä íéçàä úàø÷ì ãåàî åçîù åìà
å á áåúë ïëù äàøå åá ïééòå ,åðåùìá ÷ééãå ÷ãö ïëà
íéøçàì åãñé íä ,íäì éåàøä ãåáëá íúåà
'äì äãåú øîàå ãåàî äðäðå çîùå ,èèéöù éôë
à ø÷ðä øéòä ÷ìçá äìôúì úñðë ä úéá íéùåã÷ä
.å "ç éúç ëù àìù êøáúé
." òéãàøàæ "
óàù íúùåã÷å íú÷ãö äúéä äìåãâ äë
úà åøøåò íä óà íãéöî íéùåã÷ä íéçàä
åàø àìù íéðù íéøùòå íéðù ,äæë áø ïîæ øçà
úîçîù øéòä éáùåú íéãåäéä áìá úåãäéä ÷éæ
ììë øáãì åìéçúä àì íäéáåø÷å íúéá éùðà íò
å úøùù äðù ùîçå íéøùò ìù äëåøàä äôå÷úä
äøåú éøáãá äéä íäéøáã úìéçú ÷ø ,íäîò
íúãåäé ÷éæå ãàî åîùâúð ,íúåãìé éîéî àáöá
äæ äé äå ,äøåú øáã äæéà í äî çëùð å "ç ïô ,äàøéå
á éáùä úà åøøåò íéùåã÷ä íéçàä ,äáëð èòîë
í äéðéòá äéä äæä íìåòä ìëù ãöéë ìéìòá äàøð
,íúãåäéì åáù åìà íéãåäé ïëàå íúåáìá ÷éæäå
íìåòî øãñë áåùçì ÷ø àåä ø÷éòäå ìôèì
.íéåâä ïéá åòîèð àìå
(ç ñçðô úéá) .éçöðä
øãðñëìà øñé÷ä äìò øùàë æ " éøú úðù á
ú à øøçùì øñé÷ä äðòð äëåìîä àñë ìò éðù ä
íøéòì íé÷éãöä íéçàä ìù íàåá øçàì
àèéååàìñ øéòáù íúéáì åøøçåù íäå íéçàä
éôìàå äìåãâ úéãéñç øöç àèéååàìñá äçúôúä
,íú÷ãöå íúùåã÷áå íúøåúá ,íôåâá íéîìù
.'÷ä íéçàä ìù íùã÷ ìöá úåñçì åàá íéãéñç
íéôìàå äàåìîå õøàä äùòø íøéòì íáåùá
àèáúä à "òô éë
(ìàøùé ùåã÷ ñá
' )
òéìàãàô ,áåé÷ éëìôî ìàøùé éðáî úåááøå
øôåñî
(úåáà úøåú) .ãåáëáå
ò " éæ àöéðæéååî ìàøù é úáäà ä ì òá ÷ "äâ ä
äáäàá íäéðô åîã÷ ïéìäàåå
øçàìå úå÷ìî åìáé÷ àèéååàìñî íéçàä ,øîàå
' ÷ä íéçàä åáùù øçàìù øôåñî ïë
úàå ,íééáø íéùòð åðà åìéàå ,íééáø åùòð ïëî
äá éáñä ìëî íéáø íéùðà åöá÷úðå åàá ,íúéáì
.ïëî øçàì âåôñð úå÷ìîä
, íéøôñî úåáöî ìò ÷å÷çì øúåî éà ïãù (à"÷ 'éñ ã"åé) ìàåé éøáã ú " åù á 'éòå
äéàøäå , íéîåàì ïåù ì åà áúë ì ììë äîåã åðéàù ï åéë , øúéäì äéàø àéáäå
, íøåàì íéëìåä íéáø øù à ìàøù éá íéù åã÷ä ïî åéäù íéîãå÷ä íéñéôãîäù
. úåëéøàá ù " ééò , åìà ïøòîå ðá íéôãä í éðîåñî
‫פו‬
‫הא לחמא עניא‬
‫קול התאחדותינו‬
‫בעני אמירת הא לחמא עניא בליל פסח‬
‫ מנהגיו‬,‫ פשטיו‬,‫ רמזיו‬,‫טעמו‬
ְ ‫ ּ ָכל ִ ּד ְצ ִר‬.‫יֵיתי ְויֵיכוֹ ל‬
‫יֵיתי ְו ִי ְפ ַסח‬
ֵ ‫יך‬
ֵ ‫ ּ ָכל ִ ּד ְכ ִפין‬.‫לו ַא ְב ָה ָתנָא ְּב ַא ְרעָא ְד ִמ ְצ ָר ִי ם‬
ְ ‫ָהא‬
ּ ‫לַח ָמא עַ ְניָא ִ ּדי אֲ ָכ‬
: ‫חו ִרין‬
ֹ ‫שנָ ה ַה ּ ָב ָאה ְּבנֵי‬
ָ ׁ ‫ ְל‬,‫ש ּ ָת א עַ ְב ֵּדי‬
ַ ׁ ‫ ָה‬.‫שנָ ה ַה ּ ָב ָאה ְּב ַא ְרעָא ְד ִי ְׂש ָר ֵאל‬
ָ ׁ ‫ ְל‬,‫ש ּ ָתא ָה ָכא‬
ַ ׁ ‫ָה‬
( ‫ הא לחמא עניא‬,‫) נוסח ההגדה‬
àåáî
ìòá ÷ "äøä áúë øáë øùà øãñä ìéì ,ïéãä äù åã÷ äìéìá åðà íéãîåò øù àë
ú åìä÷î øôåñé é ë ïîåàé à ì äæ ù åã÷ä çñôä âçá , äæä ä ìéì úåöî ì ò äîìù úøàôúä
ìéì ø ù á ìàøù é é " ò íéðåéìòä úåîìåòá íéù òð øù à , íéãåçéäå úåãåñä úåááø
.÷ " ìëò , úàæ äìéìá äãâäá î " éöé øåôéñå øåøîå äöî úìéëàå íéøåîéù
ï ë ì ò , àéðò àîçì à ä åðà íéøîåà î " éöé øåôéñå äãâää úøéîà úìéçúá äðäå
÷ " äôñå íéðåøçàå íéðåù àøä ïî ãçà ÷ãðåôì õá÷ìå úåøåæô è òîä ïî è òî è ÷ìì åðøîà
éàãååáå , åðéìëù è ÷ éôì èù ôä êøãá åúøéîà ïéðò è òîä ïî ïéáäì åæ à ÷ñéô øåàéá
.íâéù äì åðéãéá ïéàù íéðåéìò úåãåñ äæá ù éù
àéðò àîçì àä çñåð
í çì ä ä æ ïé à é øä å ' å ëå é ú ì ë àä øù à íçì ä ú à
ä á ùé ù ä øò ÷ä ä é á â éå
à ì à , åä å ì ë à øá ë å ì ë àù å ú å à é øä ù å ì ë àù
æ àå , ä ðú ùð ä î ãò àé ðò àî ç ì à ä øîà é å ú å ö îä
ò " å ùá
ä é àø ä æ ïé à å ä é îå , íçì ä ú îâ åã ð " ä , íçì ä ú îâ å ã
ï çì ùä óå ñá íç é ðä ì å ïçì ùä ì ò î íøé ñä ì ä å ö é
ú àæ øîå ì øé ôù êé é ù ë " à ïî ú ðö ð ö ç÷ì íú ä ã
. å ì àù é å ú å ÷å ðé ú ä å àø é ù é ãë å ì ë à øá ë å ì é àë
(' å 'éò ñ â " ò ú )
ì á à àå ä ä ïîæ î øé é ú ù ð àä ã é ú ì ë àä øùà íç ì ä
ù é å . àé ðò àî çì àä àå ä ò " å ùá çñå ðä
à ä øîå ì êé é ù ïé àå ú å ùã ç ú å ö î ïé ôå à å ðà àë ä
ê øá ã á å è ú ãâ ä á àå ä ïë å . àî çì àä ë íé øîå à
à î çì àä ë å à à îç ì ë àä øî å àä ïë ì ' å ë å àî çì
à ä íé øîå à ù é å
. ì " ë ò , ãé ñôä àì
( ò " éæ éå ù à ÷ î ê à ø á ìå à ù 'ø ÷ " ä â ä ì )
. àî çì ë
: íé øö îî åðàö é åìé äá á
ä ãâ ä ä çñ å ð , á ú ë
( î " å ç ú å ëì ä óå ñ )
óë á å , õ î÷ á àé ðò àî ç ì à äÈ íé øîå à ùé
í " á îøá
(' ì ú å à )
ä ë øá ÷é æç îî àé á î
( è " ë÷
úå à)
íé é çä
ì ò ì é çú î , àå ä êë ú å ì â ä ïîæ á ì àø ù é ä á å â ä ðù
ï å ë ð ãå ñä êø ã ì ò ã íé ì á å ÷îä î é ú ò îù á ú ë ù
à î çì àä íé øö îî å ðàö é åì é ä á á øîå àå é ðù ñå ë
ï ëå , å ö ú ù ø ô éç ùé à ïá á ïëå )
ï å à â ä ø î å à ä éä í " á î ø ä ú ç ñ å ðëù á ú ë ä ã å ä é ïå ø ë æ ø ô ñ á å )
é øé ö á àé ðò àî ç ì à äÅ øî å ì
. ( à ÷ ðéôñ
ç ñ å ð àá å ä àì íé ðå ùà ø á å íø îò á ø øã ñá å , àé ðò
à ä øî å ì ïé ö å ø ïé àù ùé ã
, äæ
éá à éã ò å î ú ã â ä á à å ä
( ã " ë÷ ñ )
à " â îá å
å ì ë àù ù î î íç ì ä å ú å à ä æ ïé àã í å ùî àî çì
. (ì" æ ù" à í " ø ä î
å àø é ï ò îì àø ÷á á é ú ë ã ä é àø à é á î ïë ì å ì àø ùé
‫נד‬
à é ðò àî çì àä ë
ú à ø å ë îì õ ì àð , å ùå ë ø ú à ãá à ãç à íå é
, ä ë ãðå á ö ò å ú é á á á ùé , ìë øñ ç á øú å ðå å ú å ðç
ø îà é ù é å àø
å îù é ä é , ç÷ì ' ä å ïú ð ' ä øö î êì ä î å ú ù à å ì ä øî à
ë " àù î , åðì øå øá ù ä æ ì ù íç ì ë àé ðò àîç ì àä ë
( ã " ë ÷ " éò ñ à " à â " ò ú ' éñ )
â " îø ôá
. ë " ò , åðì ò å ãé ïé à íç ì ä å ú å à àî çì ë àä
ì ò ê ì é îøú ú à ç ÷ ä ú ò , ò ôù ä ú ôå ÷ú ì ò ê øå á î
ä ú ö ò ì ò î ù , äðå ùà ø á ë íé çú ôä ì ò ø å æç å êîë ù
- ä " é å ä ' îé â á , àä ë ïë ù ä " á ÷ ä ì æî ø àå ä ïë å
å éú å ðá å å éðá å á ö ÷ ú ä ãé î , ì é îøú ä ú à ì è ðå
' ä ù ä " é åä ïë å , ' ä íùá çå ú ôì é å àø ä øå ú é øá ãå
. å ì â øå ä ïä ì ú å ðú îä ú à ì á ÷ì íä é ãé å è é ùä å
, â ñ ' éò ù é )
øî à ðù å îë íé øö îá ì àø ù é í ò øò è ö ä
å îë å , øö å ì íú øö ì ë á
í é ðé é ò á íä á è é á ä
ä ø å ú ä éøå òé ù éôì åäå ðàå éì ÷ äæ
, é ðá àì øî àå , ú å ò îå ã
í å é ä æ íå é ä é ä ä ð ù ì ë á
ú å ì ë å øä é îé ì øë æ , âç
åøî à ù åî ë , ïøåãé äå ïé åð ì ò åðé åè ö ð úååö î ä ì ëá
, éú ééä
é ì÷ äæ
øé ùò
, íé ãå øîä
( á åè ú å î ù )
÷ åñôá
(: â ì ÷ ú áù , ç ì ù á à ú ì é ëî )
å îò
( å è , à ö í é ìä ú )
( ÷ ç ö é ç é ù)
(' è
øî àð ù
. ä ø ö á é ë ðà
ú " øã , íò è ùé ãå òå
é ú àù ð , é ðò ì é ú æçú ä êàå
íé øåã é ä íâ ìáà , úåö î á åé ðôì äà ðúà åäåðà å
, àé ð ' ò àî ç ' ì àä ' ë ì ù
é ú ÷ì ç êà ì é îøú ä ú à
úã ì ò âåðä øáã áå , äëì ää é øã âá úåé äì êé øö
æ îø , à é á ðä å ä é ì à ' îé âá
é ú øæ ç ä ú ò ì á à , ú å ðú î
ì ëë åç åø ìò äì åò äå åúò ã ë úåùò ì åì ïé à ïé ãå
å ðé ì àâ é ù ' ä á å ðé ú ðå îàì
é ðà
úé é ù ò á øã äì äö øé ù é îå , åé ðé ò á øù é äå áåè ä
ú à å ðì çì ùé å ä øä îá
õ ì àð å
é ðò
ú å éä ì
ú àù ì
ä ù åò å , íé ðé ìáúå íé î ù á á äî é ò è äì äö î ä
ìò
ï îæ á ì ùî ðä å , é ú ñð øôì
êé øö ù , åúáå ç é ã é à ö é à ì äøé ù ò äö î äúåà
' ä å ðì àâ ù íù ë , åðé ú ì å àâ
, íé é ÷ ä é ä ù ã ÷î ä ú é á ù
ú ëñ î )
, áå è ì ë á íé ò ôù å î åðé éä å
( ú åæ åæ î å , ïé ì é ô ú , ú " ñ )
ì é îøú ä
úà
å ðé ðù ïëå –
(ä ì í é ç ñ ô )
å ðøù á é ù
à ÷ ååã é ðò íç ì úåé äì
ïé áúåë ïé à
( êåøò ä øãñ ä )
. íé øö î î
( è " ä à " ô í é ø ô åñ
àì à
ú å ö îä
àì
ì ë åé äù , ñåøã ðñë ìà ìù åúøåúá äù ò î , áä æá
á éè éî ' éôä á )
éðå òä
íç ì
ïå øë æì
íé î ëç é ðôì äù ò î à á å , áäæ á ú åáåúë äé úåøëæà
å æä
, íé øö îá
åé ä
åäéì à
õ "á ò é ä å
àñø é â á ã øà á î
( ïâ ð
å ðì ë àù
á ù ç ñåøã ðñë ìà ã äæî à ö åé ä ,æðâú åøî à å
à î çì àä ë øî à ì íé ë é øö
, àé ðò àî ç ì àä ë å ðøî à
åäæ äá øã à å , áä æ á úå øëæà ä áåúë ì ø÷ é ú åù ò ì
à ì å àðú ä á à å ì ë à àé ðò
, ú øë æîå àî â å ãë ä é ä ä æ ù
é øáã á æåî ø ä æå åæðâìå äø åú øôñä ì åñôì íøâù
é ôì í é ðô å ì ïé àù , å ì ë à é ã
, úå ì â ä ú ò á ä ú ò ì á à
ä øù é êøã åäæé à øî åà é áø
äðù î ä
ø ô å ñ íú çä ì á à , å æ ä ò ã
å ðé ú ãå á ò ì å ðá ù
øùà ë
äé ù å ò ì úøà ôú à é äù ìë íã à ä åì øáé ù
à ä ë øîà å , ä æì ùç àì
í é øî å à , å ðé ãîò îî å ðãøé å
ä ì÷ äåö î á øé äæ é åäå , íã à ä ïî åì úøà ôúå
ä ñ å øôë å ùå øé ôå ÷é ñô îå
å ðá ù , àé ðò àîç ì àä å ðà
é ã à ì äøù é ä êøã äù åðé áø åðã î ì , à øåî ç áë
å ú å à ä é ä êë é ãé á øùà å æ
ù î î é ðò íç ì ì å ë àì
í â ä áåè à äé ù êé øö à ìà , åé ðé ò á äà ð ä é äúù
åìëà
( ä á ÷ò é ì úî à)
åî ë , äø åúä ô " ò úåé äì êé øö íâå íøî à é ðé ò á
æ àå
( à " î á " ô ú åáà )
éã
àé ðò
àî çì
( à " ç ø ôå ñ á ú ë î )
àð ú ä á à
ì ëù , äøåî ç áë äì ÷ ä åö î á øé äæ é åä øî à ù
: àé ð ò àî çì à äÅ
ä îë
ä æá
é ë é ù åðà ìë ù éô ìò íúà äðéã å äøåúä úåö î
. íé ðåé ìò úåã åñ ïéìé ú é ìú åá ù é è øô ìëá
ù éå
æ îå ø àä ú å àä ã
íé æî ø
é ðå ò
íç ì
åì ë àå
íúà
( é í é ìä ú è " ç å ù )
íé ñøå â ä
ùé
í é ñø å â ä ùé å àé ðò àî çì
å ä îå , àé ðò àî ç ì àä ë
( í é î ç ø à ñ ëá à " ãé ç ä )
å ì ó ñ å ðù ÷é ãö ä óñ å éì
å é çà å ú å à å øë îù ìì â á å
àä
, ú å àçñ å ðä ' á ïé á ì ãá ä ä
(á é ä è å ñ )
å îù ì ' ä ú å à
å ðé ú å á à å ãá ò ú ùð
, éðò ì ë å øá ä ùò î , ì " ö æ àðá å ãî ãé â îä ì é ùî ä
íé øö îì
ø é ò ì ò é â ä , åîë ù ì ò å ì é îøú å ú å øé é ò á øæ çî ä é ä ù
ùø ã îá å øîà ù å îë , íé øö îá
ú å ðç çú ôå óñë êñç , ãà î ä á çé ì ö ä å ú ç à
í é ãá ò å øîà ú ù íë é é ç ãá ò ì óñå é ú à íú øë î
ò é â ä åá íå éá , ä ðù ì ë á ù åâ ä ðî ä é ä å , øù ò ú ä å
íé øö îá ä ò ø ôì å ðé é ä
é ðá ì ä ú ùî ä ù å ò ä é ä , å ì é îøú å å ì ÷îá ä øé ò ä
( ÷ ç ö é ç éù )
å ë å ú î àé ö å îå å îë ù ì ò ì é îø ú ä ú à ä ì å ú , åú é á
í é øå øî é ðé î ä ù î çì æîå ø àä ú å àä ã ïë å
ú å îù)
í é ðá ì
øîà ð ù å îë å ðé ú å á à é é ç ú à í é é øö î ä å øø îù
óñ ë
ú å øå øö
, åé ãì é ì
ú å ø÷é
ú å ðú î
. ú å ðá ì íé è é ùë ú å
‫נה‬
í é øö îî ' ä å ðì àâ ù íù ë , íé øö îî å ð àö é åì é ä á á
ø îå çá ä ù ÷ ä ãå á ò á íä é é ç ú à å øø îé å
å îë å íé îì å ò ú å ò å ùú ä ø ä î á ò ùå å éð ïë ïå æôç á
ø ù à íú ãå á ò ì ë ú à ä ãù á ä ãå á ò ì ë á å íé ðá ì á å
å ðàø à íé øö î õ ø à î êú àö é îé ë
øî àð ù
ä ãå á ò á ( à íé øå øé î ä ù î ç é øä , êøô á íä á å ãá ò
á ú ë ù í " á îøä ïå ùì î ò îù î ïë å , ú å àì ô ð
, ä ãù á ä ãå á ò ì ë á å ( ã , íé ðá ì á ( â øî å çá ( á ä ù÷
ç ñ å ðá )
( à ë æ ä ëé î )
å ðà ö é å ìé ä á á ú å ì â ä ïîæá ì àø ù é é ðá åâ ä ð ù
( êå øò ä øãñ ä )
(ä ãâ ä ä
ø ãñ ä )
( ã é 'à
. êøô á íä á å ãá ò øùà íú ãå á ò ì ë ú à ( ä
. ' å ëå íé øö î î
( êåøò ä
í é æôç ð ù ä àå ø ïá ä ù é ôì ùé íò è ãå òå
é å àø íé øö î ú àé ö é á øô ñì íé àá ù íãå ÷
à å ä æ àå å ðùé àì ù ú å ÷å ðé ú ä ì é á ùá øã ñä ú å ùò ì
ø "à
, ïå æô çá íé ì ë å àù ë ú å øé ç êøã å æ ïé à é øä , ä ù ÷ î
ä " á ÷ ä ïé àù íé á å ú ë á å íé àé á ðá ä øå ú á å ðé ö î é å ì
( ã æ è ø" ø÷ é å)
ì " æç å øî àù å îë ä á å ùú á øå æçì
ø îå ì ë å ì é ä á á å ðé ú ì å àâ ä ú é ä êë , ïá ì í é á é ùîå
à ä íé øî å à ïëì å , ò ùø íã à ì ù å ñå ì é ÷á õ ô ç
ä æ ïå æô çå íé ì àâ ð å ðé é ä àì å ðîä îú ä å ì àå ïå æôç á
å æ ú å à ù é â ãä ì é ãë , àä ú å àä ú çú é øé ö á àî çì
à ì å , êøã ì ä ã é ö å ùò àì ù ì àøù é ì çá ù àå ä
ä î é ðôî å
( ä î ø á ìù à )
(: è ë ú å ç ð î )
å øî àù å îë ä á å ùú ì ú æîå øä
ä øã ñë àì ä î å ãù é ðôî , 'ä ú å àá ä æä íì å ò ä àøá ð
å ì ë àé ä îå å ë ìé ïë é ä ì å ì àù
é àã , ä é ò øë àé ì ú è " îå , àö é ú àö ì ä ö å øä ì ë ù
: àé ðò àî çì àä á úå à÷ ñ é ôä øã ñ
( á éá à ä ùã ç ú ã â ä )
. ä é ì é ì é é ò î ä á å ùú á øãä
à îç ì àä ú å à÷ ñ é ôä ùì ùù íé øî å à ùé
: íé øö îî åðàö é åìé äá á
ê å ôä øã ñá ú ø ã å ñî , àë ä àú ù ä å , ïé ôë ã ì ë , àé ðò
à î çì àä ä ðå øçà á å àë ä àú ùä ä ðå ùà øá å ðé é ä ã
ïå æôç á ä àé ö é á ùé íé ë å øà ä ú å ì â ä é îé á
ù ì ù ú à íé ÷ì çî å é ä ù í é øî å à ù é å , àé ðò
ì à ø ùé ïë ù , ì àø ùé ì ä îç ðå ãå ãé ò íå ùî íé øö î î
ú ò á àé ðò àî çì àä íé øî å à åé ä å ú å à÷ ñé ôä
ú ò ä ò é â ä ù ïå éë å , ä ð ù å " ãø íé øö î á å ãá ò ú ùð
, ä ãå ò ñ ä é ðôì íé øîå à å é ä ïé ôë ã ìë , ä ö î ä ú ò é ö á
å àö é àì à ú ç à ä ò ù å ì é ôà íù å ä ú ùð àì íú ì å àâ
ä ôå ÷ú á ÷øå , àë ä àú ùä íé øî å à å é ä øã ñ ä íå é ñá å
íâ ïë å , õ é îçä ì í÷ ö á ÷ é ôñ ä àì ù ãò ïå æô é çá
. å é ãçé å øá ç ú øçå àî
ä øä îá å ò ù å é ä ì å àâ ä ú ò àå á á àá ì ãé ú ò ì
( ä î ìù ú ã â ä )
ä ú ò á ' ä é ðà
( á ë åñ ä é ò ùé )
øî àð ù å îë , ïå æôçá å
í é øö î ú àé ö é øå ôé ñ ú å ö î í é é ÷ì å ðàå á á å , ä ð ùé çà
í â ä ðîù ç " å àá í ùá á ú ë íé é çä óë á å
í é øî å àå ä îçðå ãå ã é ò é øá ãá íé çú å ô úå ì â ä é î é á
. íé îò ô ' â å æ à÷ ñ ôì ì å ôë ì
éðåò íçì àø÷ð äöîù íòèä
å ú ùà å ÷é ñî àå ä é ðò ì ù å ë øã ä î . â . ä ñå øô á ïàë óà ä ñå øôá å ë øã é ðò ä î , á . ä á øä íé øá ã å éì ò ïé ðå ò ù , à
ú ñé ò é ë , å . íé é ðò ì ë àî àå ä ù , ä . íé øö îá å ðò ú ðù é ð å ò ä ú à ø é ë æîù , ã . ä ôå à å ú ùà å ÷ é ñî à å ä ïàë óà ä ôå à
ê å îð å ì å ôù ä ö î íçì ù é ôì , æ . ú å ì ã é ì ãá àé á îù é ðò ú çð î àé ä å , ä ôé àä ú é øé ùò ä ú ãî , ä ì ç øå ò é ùì ä ö î
( í " éá ìî )
: åðé ãé âé ù ú øù à é ôë íé î ò è ä øåà é áì à åáð äúò å
. õ å ë ú îå
ä á ø ä íé øá ã åé ìò ïé ðåòù
, ä ãâ ä ä ú ì é çú é ðôì ä øò ÷ ä øé æçä ì êé øö ïé àã
å é ì ò ïé ðå ò ù é ðò í çì
.[ åé øá ãì ú å é àø àé á îù ä î ãå ò ù " é éò å
(: å è ÷ , . å ì í é ç ñ ô )
ú à ä ö îä ì ò íé øîå â ù ' é ô (. å ì
í é øá ã å é ì ò ïé ðå ò øî å ì ùé øá ã ä íò è á å
í ù é " ùø )
' îâ á
ä á øä íé øá ã
å çé ù êå ôù ì å ä ì é ôú á ú å á øä ì íã à ä êé øö ã , ä á øä
ù é ä æä íò è î ä ã â ä ä ú à ä é ì ò íé øî å àå ì ì ä ä
ä ö îá õ îç ùù ç á å " ç ì ùë é àì ù åðå ÷ é ðôì
ú å ì åâ î ä ðé é ä ú ù êé øö ú å ö îä ù ì ùã ä ë ì ä ãå îì ì
. çñ ô á ì ë å àù
. ä ãâ ä ä ú øé îà ú ò ùá ïçì ùä ì ò ú å çðå î íä ùë
(á " è é" øä î ú ã â ä )
é ðá á ÷é ñî ä æîå ] ä á øä íé øá ã ïä é ì ò å ðò é ù é ãë
: íé øî å à àì å ïé ðåò à åä ï åùì ä
÷ " ä â ä íù á
ä øò ÷ä øé æçä ì íé ë é øö ã
àá å î ùã å ÷ é øîà ú ãâ ä á
( ' à ùå ø ã 'ã ø î à î )
øë ùù é
ø á å ñã í " á îø ä ì ò ä îú îå ä ãâ ä ä ú ì é çú é ðôì
‫נו‬
' å ëå é é ç êé îã á êì øîå àå ' åë å êé ì ò øå á ò àå ùø ç
, íé øî å à àì å ïé ðå ò ïå ùì ä î ì å ò " é æ àæ ì ò á î ù " ø ä î
ä é ä àì ù íé øö îá å ðé ú å á à å ì àâ ð íé øá ã ' á ú å ë æá
ïå ùì àå ä ù å øî àå å ðò å ïå ùì î àå ä ïé ðå ò ïå ùì ä ã
í ãå çñ ô í ã ä " á ÷ä íä ì ïú ðå ì àâ ä ì ú å ë æ íãé á
. ë " ò íø ì å ÷á ú å é ä ì ä ë é øö ä ã â ä ä ù , ì å ÷ ú î øä
í å øò å é ä ù ' é ô , ä æä ä ì é ì á ì àø ùé å ì îù ä ì é î
í ò è á øàá î
è ò î íã é á àä é ù ú å ö î ' á ä " á ÷ä íä ì ïú ðå ä é øò å
øë ùù é éðá á å
( à " ã 'ã ø î à î )
ú å ö î å çé øô é ù ãò ãå ò ä îä îú ä ì å ìë é àì å úå ë æ
à ì ë é î ä æ ä íçì ä é ãé ì ò éë ïé ðò ð ïå ùì ïé ðå ò øá ãä
ï ú ð ïàë óà ä ñå øô á å ë øã é ðò ä î å ä æå , è " ùò îå
ì ë åðé é ä ä á øä íé øá ã å ãé ì ò ïé ðå ò àú å ðîé ä îã
ä é ä é ù ä øå ú ä ïî ä ðè ÷ ä ñå øô æà ú " é ùä íä ì
. ù÷ á ì ú å ù÷ á å ú å ì é ôú ä
í é ø ö î ú à é ö é øå ôé ñ ú å ö î ã øîå ì ùé ãå òå
ä ñå øô æîø á å , íú ì å àâ øä îì é ãë á ú å ë æ è ò î íãé á
. ë " ò , ä ì é îä é îã çñ ô ä é îã ' îé â
à å ä ïëå )
á à ä õ øé ú å ïá ä ú ì àù êøã àå ä çñ ô ìé ì á
ì ò ä ðå ò ïå ùì î ïé ðå ò íé øî å à ë " ò
ï àë óà äô å à åúù à å ÷é ñî àå ä é ðò ìù åëø ã
ä ô åà åú ù à å ÷é ñî àå ä
å ú ùà å ÷é ñî àå ä é ðò ä î à " ã
(. à ì í éç ñ ô )
' îâ á
ä ö îä ù ' é ô
. ä ôå à å ú ù à å ÷é ñî àå ä ïàë óà ä ôå à
ï éùà î )
( à ë ä å ö î ç " ðî á
( êåøò ä øã ñ ä )
. ú å ì àù ä
øôå ñ íú ç ú ùø ãá å
(á " ò øãò á " ç )
ú ððçú îå ú ù÷ á î ä á øä íé øá ã ú øá ãî ä î ö ò
ä ð å ë î ú ö î ïé ðò á í é ðå øçà ä å ÷ì çð
à è ðàì àâ î íé å á ñ÷ å á ò ùå ä é 'ø ïå àâ ä å ] ä å ì ë àé ù
ù ã ç íò è å á ú ë ù ùé å , çñ ô á øú å î íà
à ö îð àì ù ä æ ùå øé ô å ðé á ø ç÷ ì ïë é ä î ä ù÷ ä ì " ö æ
(ú åö î
ú øå ö å æ ä ö î á ù é ôì , à÷å å ã ãé ú å ö îá øé îç ä ì
à ì à , ì " æ é øàä
å ú ù à å ÷é ñî àå ä ù é ðò ì ù å ë øã ë à å ä ä ú é é ôà
, åé ì à ä ðå ô ä ö î ä ãö é ë å îö ò á ò îù é àã å å á ù
ä ðå ë îú å ö îá ë " àù î , ä ôå à
àñ
'î ò
í éðî æ å
í éã ò å î
: éðòå éðåò íçì
úãâ ä )
á ú ë å ë ñ " å ñ á " ô í éç ñ ô ù " à ø á å
ä à øð
í éî éî ú ä å í éã éñ ç å ä ù ò î
ä öî
éìò á å
( ' á ú åà äã â ä øáã øî à î )
úìé ëà é î ò è
íé ðô áè é é á áúë
ò ã åé ä é ë
ù øôì
ï éø é î ç î ä í é ðå à â ë ïî ö ò ìò ïéø é î ç î
åðéé ä ä áø ä íé øáã
ï ðé ø î à ã à å ä ä ë ïî ö ò á ïéô å à å ïé ùì å
í ç ì à ø÷ ð åäæù , åáù íé øúñðä íé î ò è
å ú ù à å ÷ éñ î à å ä éðò ìù å ëø ã ä î
. ( ä ôå à
( ì " ðä )
øë ùù é é ðá á å
ä îå ã å ðé à ïé ãä é ôì ïàë á
ì òá
êé øö
ïé àã
ä îå ãá
ã î ì ì àá ÷ø , à÷ å åã å ú ù àå
å ì í é é çøë ä ä íé ÷ñ å ò ä íâ ù
äðåò, åé æî øå
ú ò ã é ìáî äö î ìëåà ù é î ù é ìáà , éðåò
à ìà é ðò ïé à é ë , é ðåò íç ì à ø÷ ð äæ åé æî øå
êé øö ï ë ô " ò à å
ú îà á ÷ã ÷ã ðù ø çà ã á ú ë
åé ìò
(. à î í é ø ã ð – . ç ñ ú åáå ú ë )
úò ã î
ø äåæä áú ëã ëå , åà øåá úåö î íé é ÷ ì åìë à ì
éáú ë á
àìå
[ ( ò ùå ä é éðô
øåà )
ó à äñ åøô á åëø ã é ðò äî
ä ñ å øôá ïàë
à " ãç
(. å ì í é ç ñ ô )
' îâ á
å ë øã é ðò ä î á é ú ë é ðò íçì
. ä ñå øôá ïàë óà ä ñå øôá
ê é øö ã
å ÷ñ ô
ë "ò
ú ö î ú ì é ë àì à÷ å å ã ä ñå øô
( í ù ø ë ù ù é éðá )
ä ëæð äæ é ã é ìò é ë úåà é à ÷ ã ë ïé åëî à ìã
. á " á åðé ö øà ì åðà é áé å åðé ìò åúåëì î äà øúå
ñ"ù á
å ä å ì ë àé ù å é ðôì ú ððú çú îå
ó à äé øà î ã à ã å÷ ô ã é áò ã ïî äà ëæ (: â ö åø ú é )
ä ìâ úú úò å÷åî é ðå åî ò è ïé áä ì ã é úò ì
íé ùø ã îå
(íù)
ø ë ùù é
ê é øö ã
å é ùò îá
ãîì ì
äåöî
é ðá á å
àá ã
øà á î
êùî ú ä ì
íãà ä
à ø á ð åì é á ù á ù ú é ì ë ú é øç à
ä ì é ë à å ðé é ä ã íì å ò ä é ÷ñ ò á
ä é ú ùå
÷ ø ä æ ä íì å ò ä é ë øö î øá ã í å ùá ÷å ñò ì àì å
÷ ø å àø å á ú ãå á ò î ì è á ú é àì ù é ãë á å ú ë àì îá
ä ñå øô á ä å ö îä ä àá ä æì , åé ãò ì á å ì à " àù çø ë ä ä
æ å çîì ò ñé ì å ë øè ö ä á å ú ì é ë à øä îî ù íã àä å îë
ä ñå øô á å ë øã ÷ø å éâ å ðò ú í é ì ùî å ðé àù é ðò ä å îë
é ãë ä ôå à å ú ùà å ÷é ñî àå ä ù é ðò ä å îë å å ö ô ç
å é ë øö ä ùò é íãà ä ïë å ùô ð ú à ú å é çä ì çø ë ä á
à ì íã àä ïë , ä á øä ì è á ú é àì å å ú ì é ë à øä îì
ó à ' îâ á å øîà æ " é ôì å , çø ë ä ä ãö ì ò ÷ø íé é îùâ ä
ï îæä ú ãé á à ë ä ãé á à ïé à é ë , ïîæä î ò â ø ãá àé
, ä ñå øôá " å ë øã " ï àë óà å øîà àì å ä ñå øôá ïàë
ø á â úä ì å á å ùì å ú å øé ä îá é çøë ä ä øá ã ä ä ùò é å
. ä ñå øôá â ä ðú é ïàë óà ã ú å øå ä ì
ê é øà é
àì
, åú å é çì
çø ë å î ä
àö å é ë å
. ÷ " ì ë ò , åú øå ú å íù ä ú ãå á ò á å ú ë àì îá
ïá àé ú î ø " à ùø ãî á
‫נז‬
(í ù )
ä æì íò è ãå òå
: íé øö î á åðòú ð ù é ðåòä ú à øé ëæ î
á úë
( è ú å à ïéìá å ìî ä " ö ø ä ì )
õ å øç ú å á ùç îá å
ä îì ïå ò îù ' ø øîà
å ú å ì ôù á øé ë îù ë å ä å ðò ì íã à ä ë å æ ä ö îä ú å ë æá
é øôñ á
( ì " ÷ à ÷ ñ éô ä à ø ' ô )
å ðò ú ðù é å ðå ò í ù ì ò é ðå ò íçì ä ö îä àø ÷ð
í çì ä ö î ä ú àø÷ ð ù å ä æå , ' ä ú å ì ãâ á ú å àøì ä ë å æ
. ë " ò íé øö îá
. ' ä ú å ì ãâ á å å ú å ì ôù á øé ë îä é ðò ë , éðå ò
å ðé ú å á à å ì ë àù øö íç ì ì øë æ àé ä ä ö î ä ïë å
í é ãá ò ùî ä
, éðå ò í çì á ú ë
( æ î ú å à ç ñ ô éø î à î )
÷ é ãö é øôá å
ìù
íë øã
äú éä
êë ù , íé øö îá
ä ì é ë àì ä ù ÷ àé ä ù ä ö î íé ãá ò å ùî ä ì é ë àä ì
è " î á íé øö î á íé ò å ÷ù ì àø ùé å é ä ù æîø ì àá
í ä é ì ò ' ä ú ì îç á å ú å ö îá íé éðò å é ä å , ä àî å è é øò ù
: íé é ðò ì ëà î
, ä á å è íú å é îð ôù ä àø ù é ôì , 'ðä øò ù á å ò ÷ ù àì
. ú å é ðò ì ä ö î øù ÷ ì íé îò è ä îë ùé å
ì " æç å ùø ã ù åîë å ,' ä á íá ì é ùø ù á íé ÷é á ã íä å
ò ùå ä é é ì å é ú å ì ã ( å
æ è ÷ í éì ä ú )
áåúëä ìò
ä â øã î ì å ì ò ú ðå å ðé ú å á à åì àâ ð çñ ô ìé ì á
(: ç é÷ í éç ñ ô )
é ðà ä ì ãù é " ôò à , ä " á ÷ä é ðôì ì àø ùé ú ñ ðë ä øî à
ä àð é ìå é ðà êì ú å ö îá
í à ð" îî
øçàì
å ðé ú å á à
÷ø
ú å ö îä
å îë
, íé øö îî
å àö é ù
( èì
áé
øî àð ù
úåî ù )
(. æ ì í é ç ñ ô )
å ðà ù äö î äù ÷ ø , ( ç ì
ï åæôç á
( õ " áò é ä
à ö ðå íé øö î
é ãâ á á å ú ãå á ò ä ùå ò
í é øå ôé ë ä íå éá å , á ä æ
,áé ú åî ù ïú ðåé í åâ ø ú ë )
ä â øã î ì
äî ç á
'é ú ù
åî ë )
å òé â ä á
é ðôì ñðë ðùë ä ðå é ì ò ä
ùîùî
ç ñô ä íò íé øö î
. íé è å ùô
éøåëá åëåé úå ö ç áù åðò é ãé á
äéä
å ì ë àù
ä ö î äú åà úìé ëà úåëæáå , øáã î á äã éö ì å÷ é ôñé
à å ä ïîä å
. åðé úåáà åìëà , øåðúá äú ôà ðù à é ðò
í ì å ò ì å ì å ðú ð àì å ä ö î
ì àø ùé
í ò è ä á ä é ä íé øö î î
à î ç ì à äë íé øî åà ù åäæå , äî ç á à ìå , øåðúá
ïé ì é ë àî
äöî
å àö é ùë
ä ú ôà ð äö î äú åà å äìåà âì åðé ëæ äî é ìù äðåî à á
å é ä å å ãå ä á é å á ù ä é ä ù
é ãâ á á
(' ä ú åøåá â )
åðé úåøà ù î ù åðé î à ä éë , åðì åðé ù ò à ì äã é ö
à ø æ ò ïá íùá é á å æàä
, íé ðôì å
ïá ì
í â å ìà øù é õ øà á äé äð äà á ä äðù ìå , úåøé ç ì
ó ñ å é ø " ä ùø é ôå
íò è ä å
ä é ä ä ð ùä ì ë ù ì åãâ
ú à é ö é ìé ìá åðìëà ù äö î ä ã âðë à é ä íé ìëåà
. ä æá õ øú ì ùé å , ú å ö î
é ðôî
ïä ë á å ðé ö î ä æì ä îå ãå
äî ç á úé ôà ðù äñé ò á äö î
ä ú ôà ð à é ä íâ , íî ëù ìò ù íúåøà ù î ì øëæ à åä
ú å â ò íé øö îî å àé ö å ä
åú å à
, ú å è ùô ä ú à ú ì îñ î
í à å äî ç á úåôà ðäî íâ åðìé ëà ä é à ã åå íé øö î ä
ø ù à ÷ö á ä ú à å ôà é å
íçì
ú å é ðò ä ïë ù , éðå ò í çì
å ðìé ëà ä äúåî ë ù ïåé ëî é ðåò íç ì à é ä äö î ä
é øä å æ " ò ä ù ÷å
åìëà
à å ä ù ä ö îä ì ò å å è ö ð
ú áåç é ã é íé à ö åé ïé à ò åã î äù ÷ ä øôåñ íúç ä
à ð úä á à åìë à é ã
: íé øö î ã àò ø àá
úà
ïë ì , ú å è ù ô ä á ùé ä ðé ì ò ä â øã ì ë ù é ôì å , äðå é ì ò
‫זכר למצות שאכלו בליל פסח‬
. ë " ò ò é ùå ä ì
. é ðå ò ì ú îø å âå
( é ç ùé à ïá )
(. ç ì ïé ùå ã é ÷ )
ïî
ú øù ä é ë àì îù íçì
ø ö é ä á ïé àù íé ì ë å à
, õî ç
÷ é ôñ é å õ î çë ä øä î á ì ë ò ú î å ðé àå ä ù÷ àå ä ù
é ãë ä á é ã ä é ä å , ú è ò å î ä ú é ä ä ú ì é ë àå , ò øä
ì àø ùé ì íé øö îä
ú ì é ë àë , ñø ë ä é å ì é îì à ì å ãá ì á ùô ðä ú å é çä ì
ïé ùå ò å é ä ïë å , è ò î å ðîî
é ë æ " ò ä ù ÷ ä ì " é øä î á å
( õ " á ò éä éç ù é à ïá , í ä ø ã å á à )
í éø á ã )
øîà ð ù å îë , ä ò é á ù é ãë ì å ë àì å ì ïé àù é ðò ä
à ì å ä ðùî á àì å á å ú ë á àì íå ÷î íå ùá àö î ð àì
à ì ïë ì å , 'å ëå ïîä ú à êì é ë àé å êá é ò øé å êðò é å
, ä ö î ì àø ùé ú à íé ì é ë àî å é ä íé øö îä ù ãå îì ú á
ï ëù
ø ñç àì íé øö îá é øä ä ù÷ ä øî àù êå øá ú ãâ äá å
ä øå ú ä
à ì ù ïë ù ì ë å
( ã à é øá ãî á )
( æ é ç ìù á à ú ì é ëî )
ú ì á ÷ì
ïîä éì ë å àì àì à ä øå ú ä ðú é ð
ä ðë ä
íå ùî
äú éä
å îë , äå àú ä å ú å øú å î ä øç à ä ôé ãøä
íé â ãå øù á ì àø ùé ì íä ì
ä øå ú ì ù ä ë øã àé ä êë
. íç ì íä ì øñç
(â 'ç
(ã" î å" ô ú å á à )
å ú ì é ë àá
ú ò é ðîá
ì " æç å øî àù
à ðú ä á à å ì ë à é ã õ ø é ú õ " á ò é ä øå ãé ñá å
, éðå ò íçì ä ö îä ú àø ÷ ð ïë ìå , 'å ë å ì ë àú çì îá ú ô
å è ì é ì á çñ ô ä íò ä ö î ä åðé éä , íé øö î ã àò ø àá
ì ù ä ìî ò á ïé ìá å ìî ä " ö ø ä )
í é øå øî ì ò ú å ö îå
' î â ä éø á ã ô " ò í éç ñ ô ú ë ñ î ä " ìù ä á ú ë ïëå , 'â ú å à ä ø å ú
(ç á é ú å î ù )
øîà ð ù å îë , ïñé ðá
.(í ä ì ã ç à
é ë æ " ò ä ù÷ ä ù à ì à çñ ô ç á æá àå ä ïë å å ä å ì ë àé
‫נח‬
, å ò á ù ì ìë å à å ðé àù é ðò ë
í å ÷ î ä ö î ä à ö å î å ïî ä à éö å î éë ( ì " ðä ) ïéù å ã é÷ á
í é øö î ã àò ø àá ã õ ø é ú øî à ù ê å øá ú ãâ äá å
í é øö îî íú àé ö é á àð ú ä á à å ì ë à é ã øî å ì é å àø ä é ä
å ðé é ä å , íé øö îì êå îñ àì à ùî î íé øö î á ä ðå åë ä ïé à
ä ãî ú ä ä å ìâ øä ä ì ò ä øå îù íé øö î ã àò øà á àì
. íé øö îî íú àö á å ôà ù ä ö îä
. íù íú á é ùé ïîæ ì ë
àéðò àîçì àä úøéîà íòè
: ïé ôë é ã ìë ì äî ã ÷ä
: äñ å øôá é ðò ìù åëø ã
ïé á é ù é ãë , ä ÷ ãö ú ðé ú ðá å øîà ì å ãâ ìì ë
é ãë , àé ðò àîç ì àä íé øî å à ä ãâ ä ä ú ì é çú á
å îö ò ì øé é ö ì å é ì ò , é ðò ä ì ù ÷å çã ä å á ö îì íãà ä
é ôì , ä ú å à íé ðé îè îå ä ö îä íé ñø å ô ä îì íò è ïú é ì
í é øé æà , é ðò å îö ò àå ä ä é ä å ì é àë ä å ö î ä í é é ÷îù ë
, ä ñå øô á é ðò ì ù å ë øãë , é ðå ò íçì å ì ë à å ðé ú å á àù
ú ðîæ ä ì íãå ÷ ïë ì å , ä ôé ïé ò á å ä á é ãð ãé á å ú îå øú
( å á ìë )
. ë " ç à ä ì ë å àì é ãë , ä é ö ç ïîå è å ä é ö ç ì ë å àù
à î çì àä øîå ìå íé ã÷ä ì ùé , øãñ ä ïçì ùì é ðò ä
: úå ÷å ðé úä åìà ù é ù é ã ë
ø ë æä ì å , íé ø ö î ã àò øà á àðú ä á à å ì ë à é ã àé ðò
å ðé ú å á à ì ù í÷ ì ç ú ðî å é ä ù õ çì íé îå øö íçì á
é ãë , ä ðú ùð ä î íãå ÷ íé øî å à àé ðò àî ç ì àä
í ù ä é ä å îö ò à å ä å ì é àë å îö ò ì øé é ö ì å , íé øö îá
å ðé ú å á à å ì ë àù ä ö î ÷ø ì ë àðù ä æ ä ì é ì á ò é ãå ä ì
á ì á å ä ðå å ë á ïé ôë é ã ì ë ø îà é æ àå , íé øö î á ãá ò
ä î ì å àù ì ïá ä øøå ò ú é æ " é ò å , õ îç àì å íé øö îá
( øô å ñ á ú ë)
. íì ù
( â , è î ä ò å î ù ïéá éá õ " á ùø , éø è é å ø å æ ç î )
: é ðåò íç ì àì à é ìò íë ì ïé àù úð î ìò
ïá ïðçå é ' øá ä ù ò î
(. â " ô î " á )
. ä ðú ùð
: äá ø ä íé øáã åé ìò ïé ðåòù íç ì
å ðé ðú ã î " é ôò
à é ðò àî ç ì àä ú øé îà ã á ú ë ' ä ú å øå á â áå
÷ ñô å êì ä , ïé ì ò å ô å ðì øå ë ùå àö åðá ì øî àù àé ú î
ì ò ä ãâ ä ä øîå ì êé øö ù æîø ð ä ãâ ä ä ú ì é çú á
å ì é ôà é ðá å ì øî à , åé á à ì ö à àá ùë å , úå ðå æî íä ì
í çì é ðå ò íç ì
(: å è ÷ í éç ñ ô )
ì " æ ç å ùø ãù å îë , ä ö îä
. ä á ø ä íé øá ã å é ì ò ïé ðå ò ù
à ì å ú ò ùá ä î ì ù ú ãå ò ñ ë íä ì ä ùå ò ä ú à íà
÷ çö é íä øá à é ðá ïä ù , ïä îò êú á å ç é ãé ú àö é
: íé é ðòä åùå áé àì ù
ø å îà å àö , ä ë àì îá å ì é çú é àì ù ãò àì à , á ÷ò é å
ú é ðè ÷å ú ô àì à é ì ò íë ì ïé àù ú ð î ì ò íä ì
, àé ðò àî ç ì àä íé øîå àã á ú ë ä îø á ì ùàá å
à ä ú øé îà á íò è ä øî å ì ùé øàå á îä é " ôò , ãá ì á
ì ù íðçì å ù ãé ì íé á å ñî ä íé é ðò ä å ùå á é àì ù é ãë
ì ë ä æ ä ì é ì á íé ðé îæ îù é ôì çñ ô ì é ì á àé ðò àî çì
í é øö îá å ðé ú å á à í â ù íú å à í é ãã å ò îå , íé øç à
í é øî å àå ïé îé ã÷ î ïë ì å , øã ñ ä
ïé ôë é ã
í ú å é ðò î å ðé ú å á à å àö é ù íù ë å , å é ä íé ãá ò å íé é ðò
í çì ì àì à í é ë ì î ú ã å ò ñì å ôö é àì ù íé çøå àì
í é é ðò ä íé ÷å ÷æ å éä é àì å ' ä øå æò é êë íú ãå á ò îå
. íé øö î ú à é ö é ì øë æ àå ä ù , éðå ò
. íé øç à ì ù íð çì å ùì
( ì â ø ä ú ç î ù)
ïçì ùì
úéîøàá åúøéîàì íéîòè
: åú ð ÷ú í å÷î
ïëå , íé ì ùå øé á ï÷ú ðã íé øá å ñù íé ùø ô î ù é å
é ôì í é ùø ô î ùé íù á è ÷ ì ä é ì á ùá ù ø å ôî
á ú ë ïîå ÷é ôà ä ãâ ä ì å ùå øé ôá
ïë å , ä çî ù ïå ùì ú é îø àá ïé øôñ î å é ä íé îì ùå øé á ù
ú é îøà ïå ùì àå ä å , åá å ì â øå ä ù ï å ùì á å ì íé øá ãîå
õ " á ùø ä
ïë ì , ú é îøà ïé øô ñ îù é îì ùå øé á ã " é ø ' ñå ú ä á ú ë
, àø æò å ì àé ðã ø ôñ ì é á ù á ì á á á å á íé øá ãî å é ä ù
. ì ë ä å ðé á é ù , ä ç îù íå ùî ä æ ïå ùì ïé øô ñ î
ïå ùì á ä ãâ ä á ù ä ðå ùà ø ä å æ à÷ñ é ô ä àá ë " ò
ïé àå , ÷å ðé ú ä ïé á é ù é ãë , ä ãâ ä ä ì ë î ø ú å é ú é îø à
: úé áä ïáø çì øë æ
ä àá ä ä ð ùì íà é ë ùã å ÷ä ïå ùì à÷ñ é ôä ú àæ ì ë á
à ä ú øé îà á , á ú ë ä ãâ ä ì å ùå øé ôá ' ä é ùò îá
ä àá ä ä ð ùì íì å ò ì ú å ÷å ðé ú ä ïå ùì ïë é ë , ïé øå ç é ðá
, åðé ùã ÷ î ú é á ïá ø ç ì ò íé ððå ÷î àé ðò àî çì
ï ÷ ú ðã å é øá ãî ò î ùî , ë " ò , ïé øå ç é ð á å íé ì ùå øé á
å ðé é ä ù å îë çñ ô ì é ì á å ðé ú ãå ò ñ ïé àù íé øîå àå
ø å æ ç î á à å ä ïëå )
, íé é ÷ ùã ÷ îä ú é á ä é ä ù ï îæá ä ú å ùò ì íé ìé â ø
, ú é îø à ïå ùì á ï÷ú ð ä æ íò è îå ì á á á
. ( í " éá ìî , è ÷ ìä éì á ù ä " ë÷ ú ' éñ ä " éá à ø , éø è éå
‫נט‬
å àå á é å ì åë é é å éú é é ïé ôë é ã ì ë íé øî å àù íé ÷é æîä
ïë ì å , ä ç ðàá å ïå âé á , éðò ì ù ä ú ã å ò ñ ë àé ä à ì à
í ðé àù ïé ðî ç ñô çá æá ä ù÷ ä å , ä ãå ò ñ ä êì ë ì ì
ì ò å øò è ö é ù é ãë , ú é îø àá àé ðò àî çì àä íé øîå à
, íé ÷é æîä ïî øî å ùî ì é ì àå ä ù ãå ò å é îø à íé ðé á î
í é ðé á î ïé àù óè ä å íé ùð ä íâ å ðé ùã ÷î ú é á ïá øç
à ë ä é ðàù ú å ôñ å ú ä é ì ò á ú ãâ ä á å ç÷ø ä á õ øú îå
. ùã å ÷ä ïå ùì á
. íðé îæ îå íú å à àø å ÷ù
: íé ëà ì îä åðé áé àì ù
: íé øö î ú ã é øé ì íø â úé îøà ù
ä ì â ù íò è ä
( ú å î ù 'ø ô ùé ø )
é ãë ú é îø à ïå ùì á íé øî å à àé ðò àî ç ì àä
ä é øà á ì á ïé é ò
ù ã å ÷ä
é ú ù ä ø å ú á á ú ë é ù íø â ù ïå é ë íé øö îì á ÷ò é
ïå ùì
íú ôù ù
íé ë àì îä
( í ä øãå á à à " á èé ø)
ïé ì é çú î ú àæì " àú å ãä ù øâ é " é îøà ïå ùì á ú å ì é î
ä æ ïå ùì ù ú å ì â äì å ò é ãå ä ì é îøà ïå ùì á ä ãâ ä ä
í é ë é ùî î ãé î àä íä øá à ú ë øá á ä ù÷ ä å
ì ë ä øî å ì êø å ö ä é ä ä æ íò è é ôì å , ùã å ÷ä ïå ùì á
: çñ ô á õî ç íå ùî åìâ ù
ì ë î ä ðé â î ä å ö îä ì é çú ä ù ãé î ì á à , ä ì çú ä á
( ç " éø ' éñ )
â å øè ÷ ä
è÷ ì ä éì áù ä
ú ðë ñ
ø ÷é ò ã
ä æî
, ú é îø àá
ú àö á ã , ò " é æ àæ ì ò á î ã " é øä î ÷ " ä øä ùø é ôå
ä ãå ä é ä ú ì â àë é à ùø ã îá ì " æ å ðé ú å á ø å ùø ãù
ú å â åò ä å , íé ë àì îä ú â øã ì å ì ò ú ð íé øö î î ì àø ùé
ç ñ ôá õ î ç å ì ë àù ãò ì àøù é å ìâ àì é ðå ò î
í é øé á à í çì àø ÷ ðä ï î í ò è ïä á ä é ä æà å ì ë àù
ú å ö î øî à ú àã ä îë , éðå ò î ä ãå äé ä ú ì â øî àð ù
ì é ì ì ë á ïë å
é ãë ú é îø à ïå ùì á å øîà ì å â ä ð êë ì , éðå ò í çì
í çì
å ùå øé ô å ä æå , å á íé øä æð å é ä é ù í ä é ðá ì àè ç ä ú å ì â ì
(. ç ì ïéùå ã é ÷ )
å ú å à íé ì ë å à íé ë àì îä ù
ú ì é ë àë àé ä ù ä ö îä ú ì é ë à é " ò
çñô
ïë ì å , íé ë àì îä ú â øã ì íã àä ä ì ò ú î , íé øé á à
å ì ë àù ä ì å àâ å ú å øé çì ïîé ñ å á ùé ù íç ì ä å ä æ
å ðàù ì ò íé ë àì îä ú àð ÷ ú øøå ò ú î ä æ ä ì é ì á
å ðé ú å á à å á å àè ç íà å íé øö îî å àö é ùë å ðé ú å á à
í ò è îå , íé ë àì îä ì ù íì ë àî àå ä ù ä ö î íé ì ë å à
ë " ò å å á íé øîù ð å íé øä æð å ðçð à é øä ú å ì â í ä ì í øâ å
ïå ùì , ú é îø à ïå ùì á àé ðò àîç ì àä íé øî å à ä æ
í é îé é ñî êë ì å ' å ëå ì å ëé é å é ú é é ïé ôë é ã ì ë íé øîå à
å ðàù å ðé á é àì ù é ãë ä ú å à íé ðé á î íé ë àì îä ïé àù
ú å ì â å ðì ä îø â å ðé ú å ðå ò ù ô " ò à øî å ì ë àë ä à ú ù ä
. íîç ì á íé øà ôú î
å ðé ãé á ïé à é øä ù å ðé ú å ì àâ àé á ä ì êé ðôì î ïå ö ø é ä é
. á ë ò ì ä æ ïå ò
àì å íé ë àì îä å ðé á é àì ù á ú ë çñ ô çá æá å
á ø÷ àì å øîà ð ù ä æ ä ì é ì á ä " á ÷ä ì øø å ùì å ì é çú é
: ñð ä íå ñø ô
( á ò ' éñ )
ä à øðå
. íé â é øè ÷ä
ú é îøà ïå ùì á å ú å à íé øîå à í ò è ä î ' é ô å " øð
æå ò ì ì åâ ä ð ù ä æå , á ú ë
. å ðé ì ò å â øè ÷é å
. íé øö îì å ãø é ù íøâ
( à " ã éç ä ì ìâ ø ä ú ç î ù )
ïé îé ðá ' ø å é çàî àé á î
åðé á é àì ù
.ä ì é ì ä ì ë ä æ ì à ä æ
â é ä ðîä øôñ á
í ñø ô ì å øë é ä íå ùî , íé ðå ùà ø ä ú å àø ÷î ä é ðù
: íé ÷é æîä åðé áé àì ù
. ñðä
å ðé á é àì ù
íò è ä
áúë
é øè é å
øå æç îá
äãâääî àéðò àîçì àä íà
ò " å ùá ÷ñ ô ïë å , à " á è é øä øá å ñ ïë å àé ðò àî çì
ú ì é çú ä ðé à àé ðò àî ç ì à ä ã íé øá å ñä ùé
ê é øö ù óà å , ä ðùî ä ïå ùì î ò î ù î ïë å ' æ ' é ò ñ â " ò ú
ú ì çú î ä ãâ ä ä ã à " á è é øä ø á å ñ ïë å , ä ãâ ä ä
à î çì àä íú ò ãì ù àì à , ñå ë ä ì ò ä ãâ ä ä øî å ì
. å ðé é ä íé ãá ò á
. ä ãâ ä ä ú ì é çú ä ðé à àé ðò
à ä íé øî å à ä æ íå ùî ã ø àé á ' ä é ùò îá å
. ä ãâ ä ä ú ì é çú î ä ðé àã íå ùî ú é îø àá àé ðò àî çì
: çñ ô á åú å à í é øî åà ù íò è ä
é ãë çñ ô ì é ì á ä ú å à íé øîå à å æ ä è é ù é ôì å
.(é ø è é å
øåæ ç î )
ê é øö ù íé øá å ñ ä íé ðå ùà ø ù é ã ò îù î ïë å
ä ðú ù ð ä î å ì àù é å ú å ÷å ðé ú ä å ðé á é ù
à ä íã å ÷ àì å ä ðú ùð ä î íã å ÷ ä é ðù ñå ë â å æîì
‫ס‬
à ä íãå ÷ ñå ë ä â å æîì êé øö ù é øè é å øå æçî ä ú ò ãù
ä îì ú å ÷å ðé ú ì ä ò ãå ä àå ä ù á ú ë å á ìë á å
à î çì àä íé øî å àù á ú ë íå ÷î ì ë î , àé ðò àî çì
à å ä ïë å , é ðò ì ù å ë øãë , íé ú ùì ú å ö îä íé ÷ì çî
ò îù î , å ðøà é á ù å îë ú å ÷å ðé ú ä å ì àù é ù é ãë àé ðò
. íé é ç ú å çø å àá
.[ ä ã â ä ä ú ì é çú î å ðé àã
ä é ä ùã ÷ îä ú é á ù ïîæá ã ø àé á ' ä é ùò îá å
à ä , åðå ùì ä æ å á ú ë
( à ð÷ ø ô ù é ø )
ø çà ì ÷øå àé ðò àî ç ì àä íé øîå à å é ä àì íé é ÷
' ä ú øå á â ' ñá å
é ãë íé øî å àù ì " æ íé îë ç å øãñ ä æ øî à î àî çì
å á é ø÷ ä àì ùë é ðù ú é á ïá øå ç øçà ì àø ù é å ì â ù
å ì ë àù é ðå ò íç ì àå ä ùå ä æ ä íç ì ä ïé ðò íñ ø ôì
à î çì àä íé øîå àå ïå é ö ì ò íé ððå ÷î å é ä çñ ô ä
ì ò ä ã â ä øã ñì å ò á ÷ù é ðôî ù íé øö îá å ðé ú å á à
ú ãå ò ñ àå ä é øä ú å ì â á å æ å ðé ú ãå ò ñ øîå ìë , àé ðò
í é øá ã å éì ò ïé ðå ò ù é ðå ò íç ì å ùø ã ù å îë íç ì ä
í é ùå ò å ðé é ä ù å îë ä çî ù ì ù ä ãå ò ñ ä ðé àå , éðå ò
é ãë íç ì ä ì à å é àå ø÷ àø å ÷å íç ì á ì é çú î êë é ôì
. ì àø ùé õ ø àá
í çì ä ì ò àå ä ë " ç à øîà ð ù ä î ì ë ù ä àø ð ä é ä é ù
ä àø ð àì ä ð ú ùð ä î ì é çú î ä é ä íàå , åá ì é çú ä ù
áúë
à ä øî å àù ë å íç ì ä ì ò å ì à íé øá ã øîå à àå ä ù
ï çì ùä
ì é çú î êë øç à å íç ì ä ì à å é àå ø÷ ú à àø å ÷å àî çì
, àø å ú ô å ú é ä é á â îã ïðé ì ë à é î , ïé øîå à ú å ÷å ðé ú ä å
í é øá ãä íç ì ä ì ò ä ðå ò àå ä ù ä à øð æà ä ðú ùð ä î
å ðà , úå ì é ì ä ì ë î ä æ ä ì é ì ä ä ðú ùð ä î å ì àù é å
ú à àø å ÷ù ú é á ä ì ò á øá ã ÷ø ä æ ïé àù é ôì å , å ì à ä
. ë " ò , íé øö î ú àé ö é ì øë æ ä æù ä îã÷ ä å ì ïé îé ã÷ î
( ô " ùâ ä ìò )
ïîå ÷é ôà å ùå øé ôá õ " á ù øä å
ïé ø÷å ò , é ðù ñå ë å ì å â æî ä ú ò ù é ôì
ïå ùì á àå ä , ä ãâ ä åé ì ò øô ñ ì é ãë íçì ä ì à ì ë ä
: äã âä ä ø÷é òî àå äã íé øá å ñä
. ì " ë ò , é îø à ïå ùì á å ú é á é ðá ì à øá ãì êø ãù
à á å î àé ðò àî ç ì àä à÷ ñé ôã ä æî ì á à
: äú å à ïé ñø åâ ïé àù ùé
ø ë æå î å ðé à à " á ùø ä
ì ù çñô ä
ïë å , ä ã â ä ä î ÷ì ç àå ä ã ò îù î , ãé â î øç à ä ãâ ä á
øã ñá å
à î çì àä íã å ÷ù ä ãâ ä ä çñ å ðá í " á îø ä î ò î ùî
í é ðå àâ ä î ùé ïëå , àé ðò àîç ì àä ì ù å æ à÷ ñ é ô
. ì àø ùé ä á åâ ä ð ù " ä ãâ ä ä çñå ð " á ú ë àé ðò
ïå àâ é àä é á ø ì ù å øå ãé ñá å , å æ à÷ ñ é ô íé øé ë æî ï é àù
à ð ùé ì à ë ä àú ù àä : ä ðå ù çñ å ðá å æ à÷ ñé ô àá å î
ê é øö ã í é øá å ñä í é ðå ùà ø ú ò ãî ò îù î ïë å
, é øàç é ðá àðùé ì é ãá ò àú ù àä , ì àøù é ã àò ø àá
ó å ñá í " á îøä àé ðò àîç ì àä íã å ÷ ñå ë ä âå æîì
ë " ò , çñ ô é å é ú é é êé øö ã ì ë ì å ëé é å é ú é é ïé ôë é ã ì ë
ø é æçî , ñã ø ôä ø ôñ , ä ø å àä øô ñ , î " å ç ú å ë ì ä
. ' å ëå å ì ë à é ã àé ðò àî ç ì àä ì ì ë øë æå î àì å
ó à ì á à ] çé ø ' é ñ è ÷ ì ä é ì á ù , è " ñå ä " ñ ' é ñ é øè é å
äøò÷ä úäáâä
, ä ö î ä î øá ãù ä îá å ú ì é çú á ÷ø ä ø ò ÷ ä ÷é æç î
ïé ôè å ç øî å à ø æò é ì à ' ø
ä æå , ä ì ôú ïé ò ë àå ä ù ' å ëå àë ä àú ùä å øî àá àì å
é " ùø ùø é ôå ú å ÷å ðé ú ì é á ù á íé çñ ô é ì é ì á ä ö î
. ì " ðä ò " å ùä ú ò ãë àì ã
ïë å , å ì àùé ù ú å ÷å ðé ú ì é á ùá ä øò ÷ä ú à ïé ä é á â î
: ää á â ä ä íò è
ïë å ä ðú ùð ä î ãò àé ðò àî çì àä øî àé å ú å ö îä
(. è ÷
í éç ñ ô )
àé ðú
ä á ù é ù ä øò ÷ä ä é á â é ' å ' é ò ñ â " ò ú ' é ñ ò " å ùá ÷ ñô
ä ä á â ä ä íò è ù øùå é è ÷ì ä é øá ãî øàå á îå
ì ì ë ùà ø ä ú å á å ùú íùá óñ å é ú é á á å øå è á àå ä
. ïä é ðé ò á ä å å ö î ä á á çé å ïé á å ñî ä å àø é ù é ãë àå ä
í ðç ä ú ä á â ä ã á ú ë ù : å è ÷ í é ç ñ ô í " á ù ø ä ë à ì ã )
. ( ú éå æ
åæ í òè áú ë
( ' â ø å è ' á ïô )
'ä ú å à ã"é
ïø ÷ á ä ð ú é ìå éø î â ì ä ø ò ÷ ä ø å ÷ ò ì ê é ø ö ÷ ø
÷ç ö é çé ù øô ñá ïë å
ú å ö îá ä øò ÷ä è å ùé ÷ ä ùà ì å ú å ÷å ðé ú ì ú å àø ä ì
à îç ì àä å çú å ôá á ú ë
ã å ò å àøé ù íâ óé ñå äå , ú å ö îä ïä é ðé ò á á á çì å
à ä íé é ñù íãå ÷ ãé î çé ðîå ä øò ÷ ä ä é á â î ä é ä àé ðò
ä ðú ùð ä î ì å àù ì å øøå ò ú é å ä øò ÷á ú ñå øç ìå á é è
å àø é ù é ãë ä øò ÷ä ì ë ä ñ å ë î ä é ä àì å , àî çì
ã å ò ù ä àø ð íâ ä ðå ùà ø í ò ô å ðì á è ä îì øî å ìë
ä é ä ã ä àø ð , ì " ë ò ïä é ì ò ä å ö îä á á çì ïé á å ñî ä
‫סא‬
( ã " ô óã )
øùå é è ÷ì á å
ì ù å ðçì å ù íé é ÷ ùã ÷ îä ú é á ïé àù å é ùë ò å , ò ôù ä
í ä ì á é ùðå , ä ì é ë àä ø çà ð ä îì å ä é ðù íò ô ì é á è ð
í å ÷î á ä î ä å é ì ò ù ú å ö îä å , çá æî íå ÷î á àå ä íã à
å øë æ êøá ú é íùì ä ãå ðù ãò ì å ë àì ú å ùø å ðì ïé àã
é " ò å , õ îç ä ïî ïé àé á î å é ä àì é øä ù , øî å ò ä ú ç ðî
í é ñé ðä íä ä î ÷å ðé ú ä ì àå ù æàå íé ñð å ðì ä ù ò ù
à å ä ä ì ò îì ú å ö îä í ò ä øò ÷ä ïé ä é á â î å ðàù
. ì " ë ò ' å ë å ä ò øô ì å ðé é ä íé ãá ò øî å à æàå
ë " çà å , ä ë øá ì ù ì è ãé øå ä ì øî å ò ä ú ôð ä ú îâ åãë
í å ÷î ì ë î á ú ë
ø îå ò ä ãé øå î ä é ä ù ä î ú îâ å ã àå äå , ä ú å à ïãé øå î
.(ï å ö ø
(åö ú å à )
íé â ä ðî ú å ä â äá å
à î çì ë àä øî å àù ä ò ùá ä é á â ä ì êé øö ã é ì ä à øð
. íé ò ø íé ì ì è øå ö ò ì é ãë
ò á ù éìú ô ð )
í é øá ã íä é ì ò ú å ðò ì é ãë ä ö îä å à ä øò ÷ ä å à
: äö îä ú ä á â ä
ú å ùø ã á ù àé á î
ä æî ä àøð , ì " ë ò íé çñô é á øò ÷ø ô á àú é àãë
íé é çä ó ë á ä ðä å
( å " ë÷ ú å à )
é øá ã ä ðå ò ù ç ë å î à ä é ù é ãë àå ä ä ä á â ä ä íò è ã
ä é á â ä ì øùé ä å á å è ä ã , ù " ø ä î íù á á ú ë ì " é øä î
å ðá ú ë ù 'ä ú å øå á â á á ú ë æ " é ò ë å , ä ö î ä ì ò ä ãâ ä ä
ì ò å á ú ë ù ú å ðå å ë ä øò ù é øá ã îå , åä é é ãå çì ú å ö îä
.ì é ò ì
à é ðò àî ç ì àä íé øîå à å ðà ' á ä ä ñ å øô ä åæ
ò îù î 'å ëå ä ñ å øôá é ðò ì ù å ë øã ä î ì " æ íø î àî ë å
à åä äú ääáäù
à ä ä é ì ò ø îå ì å ä ñå øôä ÷ ø ä é á â ä ì êé øö ïé àù
, ( ä " ë÷ ú
áúë
ïë å , ù " å ò é , àé ðò
ä öî ä
äéáâ äì
â " å ùä
÷ é æç î
ò îù î
äéäù
( à ä ë à ì)
ê ë é ôì
à ä øî à åðé áø
íò
äø ò ÷ ä
ìù
ú å ñå ë ä
ê é éù à ìã ø é ò ä ì ùé å )
à ìå , áù åé î à é ðò à î ç ì
åö ú ù ø ô)
ïë å
ì éòì
å îë àîì ò á ä çî ù ì àì à åðé à
ò " é æ ÷ " ä é á ø âäð î
é ç ù é à ïá ' ñá á ú ë ïë å , ä ñå øôá
ñ " ú çä î
, àî ì ò á ä ç îù ì
à î ç ì àä ë øî å àù ë åæ ä ä á â ä
é ðò ì ù å ë øã ä î íù ì ò ä ñå øô ä
. (â ì ú å à
ì " ùø ä î ú å á å ùú á å
ïî éñ ä " éá à ø ä ø ô ñ á á å ú ë ïëå )
àî çì
íâ ä ðîã
( ç ô ïî éñ )
úåäáâ äá
ì " ë ò 'å ë å å ðçðà
í å ùî ñ å ëä ú ä á â ä á ø î à ð ù í ò è ä ä ø ò ÷ á
äé áâä
. ( ï ééä
ìò à ì à ä ø éù í é ø î å à ïéà ù
ì ò åã é ç é ðä ÷ ø , úåö î ä
å ðàá ä ù
, ò âøì
. ä ö îä
úå ö î äå
äøò ÷ ä
à ÷ ñ éô )
í ã å÷ ú ö ÷ úåö î ä äìé âå
: äö î ä å äø ò ÷ä ú ä á â ä
( ì à åé é ø áã ô " ùâ ä)
ùà ø ì íé é ç ä ãâ äá å
ä " ì ùä øå ö é ÷î àé á î
. äøé î à
ú å ÷å ðé ú ä íò è
ø çà íù ì " é øä îá íð îà
à åäå
, äáø
( ' é ú å à ã éâ î
ãá ì îã
àîò è
áúëù
ãå ò
àë é à
ù é íâ ã ì â ñ é " øä î øîå àå á ú ë ù " øä î ú ò ã àé á ä ù
ä é á â ä å ãå àî ãò íé øö îá íé ì ôù å ðé é ä ù ú å øå ä ì
ä àøð , ì " ë ò ä øò ÷ä ú ä á â ä íò å ãé á ä ö î æå çàì
. ì " ë ò , ä ì ò îì ãò å ðú å à ä " á ÷ä
í â ùç ã àì à ä øò ÷ ä ä é á â ä ì â ä ð ä é ôå â ì " é øä îã
. å ãé á ä ö î ä íâ ÷é æçä å ù " øä îä å á ø ú ò ãì
í é àá ä ú å é ú å àä ã ä ú ä á â ä á ùé æîø ãå ò
ïé ä é á â î ïë ì å ø " ôå ù " ïä ä " øò ÷ ú å éú å àä øç àì
÷ ç á à á åä ,ä î ø úåà )
ïé á å ò î ç ñô øô ñá á ú ë ïë å
ù é å ú å ö îä ä á ù ä ø ò ÷ ä ä é á â é
í ùë ù
, øô å ùì
æî ø , ú å ö î ä
äéì òù
ä øò ÷ä
á÷òé
êë , ïé ãá ú å ë æì é ãë ä ðùä ùà ø á øôå ùá ïé ò ÷ å ú ù
ä øò ÷ä ä é á â ä ì ïåë ðä å , ãå çì ä ö îä ä é á â é ù íé øîå à
ì é ì á ä ö î ú ì é ë à ú å ë æá ä ð ù ä ùà øá ïé ãá ïé ëå æ
à î çì àä øîà é å ú øçà ä å ãé á ä ö îä å ú çà å ãé á
÷ ãö ç î ö )
(à " ì ÷ " ñ
â " ô÷ ä å ö ú ú ùø ô ÷ " ä å æá øà å á îë , çñô
. (ç ñ ô ì
.ì "ë ò
óå ö é
( ' â ø å è 'á ïô )
à é ä ú å ö îä íò ä øò ÷ä ã á ú ë é ðò ú çðîá å
÷ç ö é çé ù øô ñ á áú ë ïë å
é ãé æå çà ì êé øö å ú å ö îä íò ä øò ÷ä ä é á â ä ì ãå ö é å
. é á à ãá å à é îøà í ä é ì ò ä ã å ú îù íé øå ë á ú å îãá
. ' å ë å å ãé á ú å ö îä
ç ñô ì é ì á é ë àú é à øæò é ì à ' øã é ÷ø ôá
ú å à ø ç à ç ñ ô ê ø ò ' á ÷ ìç )
íä ø á àì øå ë æ á ú ë ïë å
ì àø ùé õ ø à é ðá øî ï è ÷ ãç à øô ñ í ùá
ä é ä ùã ÷ îä ú é á ù ïîæá å , íé çú ôð íé ì ì è ú å øö å à
( ä " ë÷
ä àå á ú ä æàù íå ùî çñ ô á øîå ò ïé àé á î ä é ä íé é ÷
. íë é ì ò óñ å é ø ô ñå ç " îãð
ê ùå î ä é ä ä è îå ä ì ò î øî å ò ä ú ôðä é " ò å , úé ðå ãé ð
‫סב‬
å ðå ùì ä æå ä ì é çú á á ú ë
( â " ôø ïî éñ )
á úëù
ç÷å øá å
ç " é øä î éè å ÷é ì á ïé éò å
( à î ç ì àä ä " ã )
á ú ë êë øçà å , ãé çé ïå ùì á àå äå ' åë å ä ö î ä ç÷ é å
÷ ø ïé ä é á â îå å ðé ú å ðé ãîá ïë â ä ðîä ïé àù ä æ ì ò
å é ì ò ø îå àå ø å øîä å ú å ö î ä å á ù é ì ë ä ïé ä é áâ îå
. ä øò ÷ä
ïé âä å ð å ðàù å îë ò îù î í é á ø ïå ùì á àå ä å ò " ì ä
ä ø ò÷ ä úä á â ä øåòé ù
. ì " ë ò [ ä ø ò ÷ ä íì å ë ä é á â äì å ðé éä ã ]
é ãë çô è øå ò é ùá ä øò ÷ä ä é á â ä ì é ãù à " é
à ú éà
( à " ö ÷ ' éñ )
à " øâ ä î á ø ä ùò î øô ñá å
é " ôò ä ëì ä á í éð ééå ö î ä í éø ò ù )
. íé á å ñî ì øë é ð àä é ù
. ( æ " éä
é á ö ú øà ôú ú å ä â ä á íù å , å îö ò á ä é á â î ä é ä ù
à " ô ïé á å ø éò í " á î ø ä
ä æå , àå ä ú å è ù â ä ðî ú é á ä é ðá ì ë íé ä é á â îù ä îù
ú é á ä é ðá ì ë ù å ðé ðé á é å ö î ú å è ù â ä ðî å ðå ùì
ä é á â äì á ú ë
í é ö î àú î íé ùð á ú ø á â ä ú é á ä ú ì ò á øú å é áå
ú å øå øö
ò â é ì óà å ö î àú é å îå ÷î ÷å çø íàå , ä ä á â ä á ò é é ñì
ú å à)
(á " ä
ç"ô
íú å øà ù î ì
çå ðî å ðé á øå
î " åç )
øë æ
óú ë ä
ãò
ä øò ÷ä
. íé é ç ú å çø å àá àå ä ïë å íî ë ù ì ò íú å ì îù á
.(ç " é
ä ùò ú å ö î ä øò ÷ä ú ä á â ä ä ú é ä å ì àë å ä ö ÷ ñôà á
ä é á â ä ù ì " æ à " øâ ä â ä ðî ä é ä ïë ì ò å , óå â ä ú á å çù
å âä ð î
. ì " ë ò , åì øæ å ò ïé àå ä øò ÷ä å ãá ì
í â àé á î
( ' ä ú å à â " ò ú ' éñ )
( ' é ú å à ã éâ î à ÷ ñ éô )
ù à øì íé é ç ú ãâ äá å
ø ù à ä øò ÷ä ä é á â î ä é ä ä ðú ùð ä îì ò é â ä ùë ä é ä
é ðå ùø â ä è å ÷ì é á ' éò å
ï ë øîå ì å " çù ä ì ò á ú ë å , ì " ðä é á ö ú øà ôú é øá ã ïë
ì ò á á å ñå , íé øá ãä ì ë å ú å ö î ä ä ë å ú á ä øå ãñ àå ä
à ì ì " æ à " øâ ä ù óà , íã à é é çä øé ë æä ù â ä ðî ì ò
ø îâ ã ò å ãé á àå ä å å ú é á é ðá î ãç àå ã çà ì ë ù à ø
. ïë â ä ð
ä ø ò ÷ä ïò é , 'å ë å ä îå ÷î ì ä øé æçîå ä ì å ë à÷ ñé ôä
é ãë ïë ì ú å øé ôñ øù ò ì íé æå îø í ä à ú å ìì ë á
( å " è ÷ í éç ñ ô )
í " á ù ø á å ì " é øä îá ú îà á ä ðä å
ä ë øá å , ä ùå ã÷ ò ôù î íù à ø ì ò ú å ë øá å ì å çé ù
. à " øâ ä ë ò îù î é ãé çé ïå ùì á á å ú ë ù
. ë " ò , ä æä øã ñë ïé ùå ò å ðà ú å øé ôñ øù ò î
ï é ìé ùá ú é ðùä
: äé áâ î é î
ä øò ÷ ä î ïé ì é ùá ú ä é ðù ïé ÷ì ñî å é ä ù ùé
â ä ðî , á ú ë
ù é ã÷î ë ä à øð àä é àì ù é ãë , ä ú ä á â ä íãå ÷
í é ùð ä å íé ùð àä ì ë ä øò ÷ä ú à íé ä é á â îù íì å ò ä
ïé â ä å ð ïé àù
õ îå à óñ å é øô ñ á á ú ë ïë å , ïçì ùä ì ò íé á ùå é ä
(: å è ÷ )
í " á ù ø å ú å ôñå ú á å , õ å çá íé ùã ÷
ä ò ù á à÷å å ãù , ( â " ë÷ ù
íù)
( á " ðú ú ú ú å à )
í é é çä ãé øö å à øôñ á
í ãà é é çá ïë å , ïé á å ñîä í ò ä ú å à ä é á â é å
à " â îä á ú ë ïë å ïë
é ðá ì ë ù ïé â ä å ðù ë " â àé á î
å ãé á ù ì é ùá ú ä ä é á â î ä é ä í à ä æ ç ñ ô øî å àù
( ' æ ÷ " å à è " é ' éò ñ ì " ÷ ìì ë )
. ä øò ÷ä
ø é ë é ù é ãë ä ø ò ÷ ä ä é á â îù ë ì á à , ùé ã÷î ë ä à øð
ïéâ ä å ðù íå ÷î á ù á ú ë
. õ å çá íé ùã ÷ ù é ã÷ îë å ðé à , ì àùé å ÷å ðé ú ä
( à " ðù ú ú å à )
( å " ë÷ ú å à )
ïé ä é á â î ú é á
íé é çä óë á å
í é ùð àä íò ä é á â ú àì ä ùà ä ä ñå øô ä ÷ø äé á â ä ì
: íé ôå çî äö é áå òå øæ
ì " æ à " øâ ä ù á ú ë
( à " ö ÷ 'é ñ )
ø î à ú å ú å ö îä øà ù ä á ø ùà ä øò ÷ á ñå ôú ú ÷ ø
á ø ä ùò î øô ñá å
. ì " ë ò , àé ðò àî çì à ä
ä ö îä å ä îé ì ùä ú çú ä ö é á ä å ò å øæä çé ðî ä é ä
, ú å ö îä ì ò ä ì ò îì î ú ñå øçå øå øî å íú å à ä ôç î
áúë
ø ãñ ñøè ðå ÷á å , àî ç ì àä øîå àå ä ø ò ÷ ä ä é áâ îå
à é ðò àîç ì àä á ä øò ÷ä ä é á â ä ì å îò å ò é é ñù ïë íâ
à éáäù
óã)
(: å è ÷ íé ç ñ ô )
í " á ùø ïé é ò ä æ ì ò á ú ë åú ë ì ä ë
(' á ú å à )
çñ ô é â ä ð îá ùã ç ä çî ù á ì á å
÷ç ö é ì ÷ç ä ãâ ä á ïë å , íé øë æä åé ãë ðå åé ðá ìë
. íé á å ñî ä ì ë å åé ãë ðå å é ðá ä ú ä á â ä á å ì å ò é é ñù
ú ò ùá ä øò ÷ä ïî ò å øæä ÷ì ñì ïé â ä å ð ùé ù ä î
(à " ñ
ø á ã øù ô àö î ì " æ å ðé á øå , ù " é é ò êø å ö ïé àå ä ä á â ä ä
ïé ôë ã ì ë å øî à á é ë ïå ë ð íâ , ä ñå ë î ä øò ÷ á íçé ðä ì
ì é çú é ù íãå ÷å á ú ë
é ì ö øù á ì ò íâ å ò îù î á àä é àì ì å ë é éå é ú é é
í ú å øà ù î ì øë æ å é ôú ë ì ò ì ñä ä é á â î ä ãâ ä ä
ì é ì á é ì ö ïé ì ë å à ïé à é øä ù ä ì å â î àå ä ùë ä øò ÷á ù
í é øî å àù ïú å à ì ë å íî ë ù ì ò í ú å ì îù á ú å øå øö
. íú å à ä ôç î ïë ì çñô
. ïä é á â ä ì å ú å à ïé ò é é ñî ä ãâ ä
‫סג‬
(ç é ú å à )
íé é ç ú å çøå àá å
åúøéîà ïôåà
: íø ìå ÷á
ú å á å ùú í ùá
( á ì ÷"ñ)
, íø ì å ÷á àé ðò àîç ì àä øîà ì
ã ò ò " ì ä øîà é ( ' â
ú å à)
ø å è 'á ïô )
: äã é îòá åà äá é ùé á
á ÷ò é ÷ç á á ú ë å
à îç ì àä øîå ì êé à øà å á î àì íé ÷ñ å ôá
ì "ù ø ä î
ù é ã ä à øð å îñ ú ãîå , ä ãé îò á å à ä á é ùé á àé ðò
÷ç ö é çé ù øô ñ á á ú ë ïë å
ø àù á ù íé øá ãä î ïë ù ì ë àå ä å ä á é ùé á å øî àì
( ç " ô ïî é ñ )
íé é çä óë á å ] , ä ä á â ä á å íø ì å ÷á ä ðú ùð ä î
å ì é ôà å ä ãâ ä ä ì ë å ðé é ä ã á ú ë á á ì ä ôé íù á
ïé ùå ò çñ ô ì é ì á ë " ôò àå ãîå ò î ïé ùå ò ä ðùä úå îé
ì ì ä ïë å , íé ÷ñ å ô ä á øä ì ùå ãé ÷ ïå â ë á ùå é î ïú å à
( æ " ë÷
.[ éãé çé àå ä íà
à ú é à ã ë)
ä ãé îò á å øîà ì ä ð ùä ú å îé ìë á å ú å ö î
å ú å à ïé øå ÷ çñô ì éì á é ë ä å ì é ôàå
í éç ñ ô )
( ä " ëú óå ñ ò " å ùá
ì é ì ì ÷ ø ú ð ÷å ú îä ò " ì ä ú ø é îà á ï ë ù ì ë å , á ùå é î
' îâ á å øîà ù ä î é " ôò øî å ì ùé íò è ä å
ïå ùì ä å , ä á øä íé øá ã å éì ò ïé ðå ò ù é ðå ò íç ì
(å è ÷
( ä ùî ã â éå )
. íé â ä ðîá é å ì ú àå ä å , çñô
ú ùø ô á é " ùø ùø é ôù å îë íø ì å ÷á å ðé é ä é ðå ò
ø ãñ ä )
. ì å ÷ ú î øä ïå ùì ú é é ðò å
(ä åë í é øá ã)
: øé ùå ìì ä á
íé øå ëé á
ä ô íé øî å à
( êåøò ä
( ç " éø ïî éñ )
è ÷ ì ä é ì á ù ïå ùì ä æ
å ðé ö î ïë ù ' å ë å ò " çì àå ä øé ùá å ì ì ä á ãç à
ù " øä î íù á àá å î ùã å ÷ é øî à ú ãâ äá å
ú ì é ë à ì ò ì ì ä å ä øé ù å øî àù í é øö î á å ðé ú å á àá
í é øá ã åé ì ò ïé ðå ò ïå ùì ä íé øî å à ïë ì ã ò " é æ àæ ì ò á î
ì é ì ë íë ì ä é ä é øé ùä
å ðò å ïå ùì î àå ä ïé ðå ò ïå ùì ä ã , íé øî å à àì å ä á øä
ø å æ ç î ä ïå ù ì äæ ïéò ëå )
( ' ì ä éò ùé )
øîà ð ù ä ö î
, 'å ë å á á ì ú çîù å â ç ùã ÷ ú ä
ä ë é øö ä ãâ ä ä ù , ìå ÷ ú îø ä ïå ùì àå ä ù å øîàå
( è " ñ ïî éñ óå ñ éø è éå
. ë " ò íø ì å ÷á ú å éä ì
ì" æø åù øéô àéðò àîçì àä , ò " éæ àæìòáî é " øäî ÷ " äøä éøáã ÷éúòð àúìéîã àîåéñìå
äæä äìéìá éë ,'ä êðòé åîë àåä ïéðåòù ù åøéô , äáøä íéøáã åéìò ïéðåòù (.åè÷ íéçñô)
,äæ äìéìá åðîî íéù ÷áîù úåù ÷áä àìîîå äðåò ä " á÷äå ,æà äúéäù äòåù éä úøøåòúî
ï ë ìòå , î " éöéá å éäù úåòåù éä ï úåà úåøøåòúîù , íéøöîã àòøàá àðú äáà åìëà éã
åðéìò íçøéù , çñôéå éúéé êéøöã ìë , äñðøô åðì ïúé 'äù ìåëééå éúéé ïéôëã ìë , íéù ÷áî
ï åéëå , 'åëå ñç éã ìàøù é éðá éúá ì ò çñô øù à ÷åñôä ìò íåâøúä ù øéôù åîë , ú " éù ä
ä ðù ì àëä àúù ä , àéä åðéúù ÷á ø÷éò ë " ò , åðéìò íçøîå ä " á÷ä äðåò äæä äìéìáù
,ø " äöéì íéãáòåù î åðàù øîåì äöø , ïðà éãáò ïééãòã â " òà , ìàøù éã àòøàá äàáä
. ïåöø éäé ïë ïîà , ïéøåç éðá äàáä äðù ìù ÷æç åðéðåçè á ïëà
‫לעילוי נשמת‬
‫לעילוי נשמת‬
‫האשה החשובה‬
‫ע"ה‬
‫האשה החשובה‬
‫מרת רחל בת ר' זאב‬
‫ע"ה‬
‫נלב"ע ט"ו ניס‬
‫ב"ר חיי ז"ל‬
‫נלב"ע י" ז ניס‬
‫הונצח על ידי בנה ידידינו הרבני הנכבד והנעל ה‬
‫הי " ו‬
‫מרת ליפשא טאבאק‬
‫מוה"ראלי' זאב לעווי‬
.‫ ה‬.‫ ב‬.‫ צ‬.‫ נ‬.‫ת‬
‫אב " י בעיר הבירה ווינא יע "א‬
‫סד‬
‫פניני התורה‬
‫קול התאחדותינו‬
‫פניני וחידושי בגמרא מסכת שבועות‬
‫הנלמד במסגרת חברת "יסודי התורה "‬
‫נער ונסדר ע"י א' המגי"ש שליט"א‬
‫לימוד מסכת שבועות‬
‫בין פסח לשבועות‬
‫יש הנוהגי ללמוד בי פסח לשבועות מס'‬
‫שבועות‪ ,‬ולומדי ד ליו‪ ,‬וגומרי המסכת‬
‫עד שבועות‪ ,‬שבמסכת זו יש מ"ט דפי‪.‬‬
‫והיות שאנשי שלומינו בכל אתר ואתר זכו‬
‫ללמוד במסגרת חבורתינו מסכתא נפלאה‬
‫זו‪ ,‬שהוא מפתח לכל הש" ס )אל כתב אות רי"ג‬
‫בש מהר" שי"ק(‪ ,‬וזוכי בימי אלו לסיי‬
‫המסכת‪ ,‬ובקל יוכל כל אחד לקיי המנהג‬
‫הנ"ל לחזור בימי אלו על כל המסכת עד‬
‫יו"ט שבועות הבעל"ט‪ ,‬ע"כ אמרנו דבר‬
‫בעתו מה טוב ללקט בעני מנהג זו‪.‬‬
‫הד הראשו של מסכת שבועות ‪ ,‬דפוס וואנעציע‬
‫החת"ס נהג כ ללמוד ע תלמידיו‬
‫‪ë³× ö× , ¾" ê ó"þíô öîêèí èíò ö×î‬‬
‫‪íðîí− öîþ×î þõ½ë‬‬
‫‪íò¾ −ð−ô èíîò í−í þõ î½ ó³ìí öþô‬‬
‫) ‪−ëþ −èíòô‬‬
‫‪¾"ê þ−êô‬‬
‫‪³ îê‬‬
‫‪" (ë"ôš‬למד בימי העומר מסכת שבועות‬
‫בכל יו ד אחד" ‪( ½ "š ³ îê ó¾) ë³×î‬‬
‫‪³î¼îë¾ ³× ½ô î−ð− ôñ³ ó¼ ðîôññ íò¾ë‬‬
‫‪.³î¼îë¾ñ ì½õ ö−ë‬‬
‫×"× ‪" ½"³ì −èíòôë‬בי פסח לעצרת‬
‫למד עמה ע התלמידי מסכת שבועות‬
‫כולה"‪ñ¼ îô®¼ë þõî½ ó³ìí ð−¼í ö×î ,‬‬
‫‪" (’š ö ô−½ ê " ì ï" ¼íê ½ "³ì ³"î ¾) ñ"ïî îèíòô‬כי ז ה‬
‫שלושי שנה נתקשתי על הרמ"א שהעתיק‬
‫די זה כפשוטו ולכאורה צע"ג‪ ,‬ובכל שנה‬
‫בלמדי שבועות ע התלמידי אמרתי‬
‫קושיא זו"‪.‬‬
‫" ‪ñ¾ öèíòô× èíò ¬"î− ³ðî¼½ë‬‬
‫‪ñê þ¾−‬‬
‫‪³×½ô ó−−½ μ× þìêî , ëñì −ñ× êô ñî×êñ‬‬
‫¾‪. "³î¼îë‬‬
‫טעמי המנהג‬
‫א( מ"ט דפי כמני ימי הספירה ‪-‬‬
‫‪³î¬¾õë‬‬
‫¬¼‪¾− îï ³×½ôëð óî¾ô êîí èíòôí ó‬‬
‫סה‬
- ‫ג( ז ' נקיי‬
þ¾õê μ× , íþ−õ½í −ô− ö−òô× ó−õð ¬"ô
ñ¾ þð½ í¾ þôîñ þ¾õ ê ðî¼î :ñ "ïî ó¼¬
ë þ¼ ð¼ ³× ½ôí ó−−½ñ óî−ñ ¹ð ðîô−ñë
− ô− ó¼ ðìê öî−ôðë êîí ³î¼îë¾ ³×½ô
³×½ô ðîôññ ó− èíîòí ¾− ö×ñî , ³î¼îë¾
ðî¼ êëîí þôî¼ ³ìòô þõ½ë
ö−¼×
óí
íþ−õ½í
−ô−
îò−−íð
, íþ−õ½í
.ó− õð ¬"ô ×"è íë ¾−¾ í¬î½
í ³êôî¬ô ³þõî½ í¾ê í¾ ó−−šò ’ ï ³þ−õ½
−òë þõ½ ó¾ë ó−èíòôí −ô¼¬ë íêþî
ó−þõî½ îòìòê ö× îô× , íñ¼ëñ íô®¼ þí¬ñ
: íïë
, ó−þ® ô ³êôî¬ , íêôî¬ô îò−ô®¼ þí¬ñ
½ "³ì ñ¼ë š" íèí ó¾ë öî×ò þëð −³¼ô¾"
îòê¾
þí¬ñ
íþ−õ½í −ô−ë ðîôññ ñêþ¾− èíòô¾ ¼ "−ï
³¼ð ñ¼î í "ë óîšôí ³¼ð ñ¼ ö−¼ë¾ò
ó− õð ¬"ô ¾− îï ³×½ôëî , ³î¼îë ¾ ³×½ô
íþî³í
³¼îë¾ñ
îò−ô®¼
ðôìò
öî−¼þ ë³×¾
ó−¾ñ¾
(öê½êš )
ê®ôòî , þôî¼í −ô−
ä øåúä úåììë ìò æîøî àúëñîä úìéçú
ö−òô×
è "ñ óî−ñ μ− −¾ ð"ñ ¹ð¾
³ñì³ô
³×½ôí¾
, þôî¼ë
úåììë ø÷éòã ,'åë òáøà ïäù íéúù äðùîä ùåøéô åäæå ...
− ë þ" þôêò ó¾î ’ ë ¹ðô
úå÷éáãä àåä íäéðùî úåììëäå ,ú "ìå ò "î ,íéðù íä äøå úä
í ñ¼
, äìéëà íùá àø÷ ð úå÷éáãäå ,åéúåöî é"ò ù" úé àøåáá
’ î×î ê×îì −êô , êëþ¼ôë
éëå äù÷å ,åìëàéå íäá øîàð íäøáà ìöà íéëàìîá åðéöîã
î×ìôð
ê×îìí
íïî , ¾"¼
å ðééäã ,úå÷éáãä ìò éà÷ äæù àìà ,íéëàìîä ìöà äì éëà êééù
ê ñîñ−í
í−í¾
êëþ¼ôë
ïçìåùä íäéðôì øãñî 'éä 'ìåãâä åúùåã÷ á ä "ò åðéáà íäøáà
× "¼ þôî¼ñ è"ñë −"ë¾þð
å ðäðå íéëàìîä å÷áãå ,ìåãâ úå÷éáãáå äáø äùåã÷á øå äèä
."−³¼ô¾
' éä äæå , éðçåø øáã àåäù ,ä" ò åðéáà íäøáà ì ù äæ ú å÷éáãî
äæ ú îåòì äæå . úå÷éáã àø÷ ð äìéëà æ" ôì àöîðå ,íúìéëà
å ùôð ÷áãúå øîàðù åîë ,úå÷éáã êééù äøéáò ìöà íâù
äìëà ù "îë 'ìéë à íùá ë"â àø÷ ð úàæä úå÷éáãäå ,'åë äðéãá
. äéô äúçîå
þôîê
öî¼ô¾
‫ אשר‬...' ‫ב( מי יעלה בהר ה‬
- ‫לא נשא לשוא נפשי‬
ê−ëí
þôî¼
í ï èíòôñ
³ìòô þõ½ë
ó−ô¼¬î ó− ïôþ
ë ³× þ− ¾ −þëð þõ½ë :ñ"ïî
ðîô−ññ
− ô−ë
"úåòåáù" 'éô , "ìëåà àìùå ìëåàù 'åë ïäù í éúù úåòåáù" åäæå
î×ìô
ó¼ ¬
ö³−ñ
³î¼îë¾
þ¾õê
³×½ô
îò³îê ³îšòñ −ð× íþ−õ½í
óðîšô þš¾î êî¾ í¼îë¾ô
,−ò−½ô íò³ò¾ íþî³í ³ñëš
ó −ñí³)
àåä "ìëåàù " åðééäã ,íéúù íä éðéñ øäî ãîåòå òáùå î íãàù
êþší ñ¼ íò×ô½êî
’îèî ’ ð þíë íñ¼− −ô"
−šò -
íþî³í
(ð "×
³ñëšñ -
ê ñ þ¾ê ëëñ þëî ó−−õ×
ê ñî
äðîî ÷çøéù ú å÷éáãä àåä , "ìëåà àìùå" ,í ãàä äá ÷áãéù áåèä
‫סו‬
−¾õò
êî¾ñ
ê¾ò
"íôþôñ ¼ë¾ò
ê î¾ ³¼îë¾ îê ³ôê ³¼îë¾ ó−¼ë¾òí
í þî³ í îò−ñ¼ ñëšñ óîñ¾ í î− ñ¼ îò−ë þ í ¾ô
êšîð ñëê , ðî¼î
³î¼îë¾ ³×½ô ó−ðôîñ îòê ×"¼ , ³îî®ôíî
×" ×
í−îê þ ê−í ¾ −òê
þîë½
−ô− ö−òô× ö× óè óí¾ ó−õð ¬"ô íë ¾−¾
ö×ñ
³î¼îë¾í èì ïêô −þí¾ , î−¾×¼ ðîô−ññ
óðîšô¾ íïí þð½í ñ¼ þð½òî , íþ−õ½í
ó−¼ë¾îô îòñî× , íþî³ ö³ô öôï , öî¾êþí
þ−³ôî "íêôî¬í
êò³í
¾þõô
− ò³ þðí î , íñì³ öíô þ¬ õòî öíô îô®¼
.−ò−½ þíô
³×½ô ðôñò¾× î , íþî³í
³î¼−ð−"
.¾"−−¼ , îí−−ñ−ô ö−¾− õòð "³î¼îë¾"
³ê ó−−šñ
(þôî ¼í − ô− − èíòô )
, í¼îë¾í ê−í íþîôì íô× ¼ðò ³î¼îë¾
ì" −þíô −¬îš−ñë óòôê
¾ − :ñ "ïî î−ñ¼ íô³¾ êñê í ï èíòô ê−ëí
.íôî− š ñ¼ šðšðñ μ− þ® íô× ð¼î
þôî¼í −ô−ë ³î¼îë¾ ³×½ô ðîôññ ö−èíîò
í¼¾³î ó−¼ëþê :þôêî þ¼òí ¹−½îí
ó−ô−
, þôî¼í −ô− ö−òô× ó− õð ¬"ô îë ¾−¾ μô½î
ö× óê ñ× îò , ó−õð ¬"ô íñ−×ô ³î¼îë¾
−³ê®ô μê , í ï ñê í ï ëþš êñ íþîê×ñî
³ê ’ í ³þï¼ë ó−−½ñî , óî− ñ× ë ¹ð ðîôññ
öîêè èíòô óè ’ −í ö×¾ íðîí− öîþ×ï ’ ½ë
.³î¼îë¾ ëþ¼ë ³×½ôí
í "íññ® ï ¾ê −þôê ñ¼ë î¾îðšî ñêþ¾−
³×½ôî
, ³î¼îë¾ñ
ì½õ
ö−ë
¾−
.¾"−−¼
³ê ¾þ−í −ë® −ëþ ñê¾ ³þìê íò¾ñ
: ¾¾í öë ½ìò−õ ¬î¼õí îòë
ñ−ì³ò ³×½ô íï−ê −ðñ− −ñ êò þîôê
ðîôññ
‫ד( לומדי מסכת שבועות כדי לדעת חומר‬
‫ כי אנו מושבעי ועומדי‬,‫שבועת שקר‬
þìê ì½õ ñ¾ −ò¾ ñ−ñë ó¼õ - ‫מהר סיני‬
."ö−¾îðšî
¾þ−í −ë® −ëþ öîêèí íòõ þôî¼í ³þ−õ½
íô
ó−ìê í ñ¾ óí−ëê , ñ" ®ï ± ¬−îîêþê í −îñí
³î¼îë¾í èì ³êþšñ íò¾í ðîôññ
îòñ −îêþ¾ - ðñ−í íò¼ - þîë½ −òê
³îëî³ë "
èìñ
³î³×½ ô
îññí
−³¾
³î³×½ôí
î−¾× ¼
ñ¾ ö−ò¼
? ëêí ñê ¾ ³î¼îë¾í
−ëþî èþîë¾ñš−òô ê šñ¼ô¾ −ëþ ó−¾îðší
ðñ−í ë−¾í - îò ³ðôñ êëê í³ê −þí
ïê î−í¾ î−òë ñê ,"íêñõí " ñ¼ë ½ìò−õ
− ð− ñ¼ ñê þ¾− îô¼ ³ê ¾ð−š í "ëší¾ -
ó−×−þ® ³×½ô í ï−ê :óñê ¾î , ó−×þ ó−ðñ−
( ê" ×
’ë
¼¾îí)
þí
îò−ñ¼
ëî³×¾ îô× , ö−¾îðšî íõîì
íõ×
, "óñî¼ñ
−ñ
î−¾×¼
μ−³¾þêî"
:ñîðèí
íò¼
?
èì
ëþ¼ë
í³îê
ó− −½ñ
ö× óê , î−³îî® ôë îò³îê ¾ð− šî íþî³í ê−í
êîí¾
³î³× ½ô
³î¼îë¾í
ðôñò
, ó¼ñ
èì
−òõñ¾
îñ
’í
ðîôññ îòê
³î¼îë¾ ³×½ ô ðîôññ ñ−ì³íñ îòê ó−×−þ®
ê ñí îòñ ö³ò íëî³× î íõîì ³ôèîð , ³−è−è×
óî−
³¼×
ñ×îò¾
−ð×
.³î¼îë¾í
−îêþ
−× −þ−š− −ðñ− í³ê ë¾îì óòôîêí
îò¾ðš¾
³î¼îë¾ñî èì −ò−ò¼ë ³š½î¼ ³î ¼îë¾ ³×½ô
ö−¾îðší −× ¼ðò¾ −ð× "ö−¾îðšî ³îëî³×"
? ëêí ñê¾ -
ó−−šñ ó−×−þ® ó− ðð®í −ò¾î ó−ô−−šî ö−þ− þ¾
( íþî³ ñ¾ íò−−)
−× - ðñ−í íò¼ - ¼ðî− óè −òê ¼ðî−
.íëî³×í −êò³ ³ê
ñ¾
‫סז‬
ó−ò−ò¼ë
³š½î¼
³î¼îë¾
³×½ô
‫גודל החשיבות של לימוד מסכת שבועות‬
‫בעני לימוד מסכת שבועות בי פסחא לעצרתא‪ ,‬סיפר הרב החסיד המפו ' רבי חנני ' יו"ט‬
‫ליפא שוואר ז"ל )בספרו המאזרינו חיל‪ ,‬חלק הסיפורי(‪ ,‬כדלהל‪:‬‬
‫"דבר פלא היה לאאמו"ר ר ' עזריאל זצ"ל ע הרה"ק רבי ר ' מרדכי 'לע זי"ע‪ ,‬היה זה בעת‬
‫שלמד בישיבתו של הגאו בעל ערוגת הבו ש זצ"ל בקליינווארדיי‪ ,‬שש למדו תלמידי‬
‫מופלגי למופת בתורה ויראה‪ ,‬והיה נהוג אז בישיבה להכתיר להבחור המופלג ביותר‬
‫בישיבה בתואר " ראש הבחורי"‪.‬‬
‫פע באחת השבתות שבי פסח לעצרת נסע הערוגת הבוש על שבת קודש לאיזה עיר‬
‫להיות מוהל אצל ב שנולד לאחד מתלמידיו‪ ,‬ו החליטו אז חמשה בחורי חשובי מהישיבה‬
‫ובתוכ אאמו" ר ז"ל וג ראש הבחורי לשבות בצל הרה"ק מנדבורנא זצ"ל שהיה אז בעיר‬
‫קאסא‪ ,‬ושכרו עגלה ורוב הדר נסעו ע העגלה ובסו הדר נשבר העגלה‪ ,‬ואז המשיכו‬
‫ללכת ברגליה עד למקו משכנו של הרה"ק מנדבורנא‪ ,‬ועל א הדר שוחחו ביניה‬
‫בדברי תורה‪ ,‬וראש הבחורי ביקש מכל אחד ואחד שיחזור על אות העניני שלמד‬
‫לאחרונה ויציע לפניה החידושי שחידש בעת לימודו‪.‬‬
‫וכאשר ביקש מאבי שיאמר לו מה שחידש לאחרונה בלימודו‪ ,‬אמר שלמד מס' שבועות‬
‫לקראת חג השבועות שמקובל בעול ללמוד בימי הספירה המ"ט דפי שבמס ' שבועות ד‬
‫ליו‪ ,‬ורצה להתחיל לומר מה שחידש בלימודו על מסכתא זו‪ ,‬ולא מצא הדבר ח בעיני ראש‬
‫הבחורי שבחור בעל כשרו כמוהו יעסוק במס ' שבועות‪ ,‬ואמר לו בלשו בתמיה בחור‬
‫כמות ילמוד מס' שבועות ד ליו‪ ,‬הלא לפי כשרונותי הנ צרי להתעסק בלימוד סוגיות‬
‫עמוקות בש"ס‪ ,‬בכדי להתגדל לאילנא רברבי‪ ,‬אבל לעסוק במס' שבועות זהו "באביטשקע‬
‫מעשיות"‪.‬‬
‫ו הגיעו לעיר קאסא סמו לכניסת השבת ופגשו באחד מבני אשכנז שיצא מביתו לבית‬
‫הכנסת‪ ,‬ונת לה שלו ושאל אות מהיכ באו‪ ,‬וה אמרו לו שבאו לחסות בצל הרה"ק‬
‫מנדבורנא‪ ,‬אז ביקש מה שיתאכסנו אצלו‪ ,‬והציע לפניה לבוא להתפלל איתו בבית‬
‫הכנסת ולמחרת ילכו להתפלל אצל הרבי‪ ,‬ואכ ה עשו כדבריו‪ ,‬ולמחרת ביקש שוב מה‬
‫שיבואו להתפלל איתו ויסעדו את לבב אצלו סעודת היו ואחר כ ילכו לראות את עבודת‬
‫הצדיק שהיה דרכו להתפלל מאוחר מאוד‪ ,‬אול ה אמרו לו שברצונ להתפלל אצל‬
‫הרה"ק מנדבורנא‪ ,‬והלכו לבית המדרש‪ ,‬ורגיל היה על לשונו של אאמו" ר ז"ל לספר‬
‫התנהגותו הנפלאה של ה ר ה"ק מנדבורנא שהיה מאחר לבא לבית המד רש להתפלל עד‬
‫כמה שעות אחר הצהרי‪ ,‬וכמה מהבחורי נענו ואמרו שטוב היו עושי א היו שומעי‬
‫סח‬
‫לקול בעל האכסניא‪ ,‬ובאותו עת נכנס ה רה"ק מנדבורנא לבית המדרש ואמר "מע קומע‬
‫שוי דאווענע"‪ ,‬וג אמר "א דרעש מאשי וואס מ'דרעשט וויי אז מע לייגט אסא וויי‬
‫פלאצט עס‪ ,‬או א בא אז מע לייגט אסא דאמפ פלאצט עס"‪ ,‬והיה נראה לעי כל שמאד‬
‫עמקו מחשבותיו הק' ומי חכ וישכיל להבי זאת‪.‬‬
‫וכאשר נכנס להתפלל נעמדו ארבע בחורי סביב לכסאו ל הסתכל מקרוב בעבודתו הק'‬
‫בעת תפילתו‪ ,‬וראש הבחורי עמד מרחוק‪ ,‬ואאמו" ר ז"ל היה מרבה לספר בהתפעלות האי‬
‫שאמר פיוט האדרת והאמונה בהתלהבות בשלהבת אש קודש‪.‬‬
‫אחרי שגמר קדיש תתקבל מש את טליתו וכיסה את פניו‪ ,‬ואמר "א אינגל וואס קע לערנע‬
‫גמרא פארוואס זאל ער נישט לערנע מסכת שבועות‪ ,‬מסכת שבועות איז דע באביטשקע‬
‫מעשיות‪ ,‬וואס מיינסטו די די זיידע רבי ארו לייב האט געהייס לערנע מסכת שבועות"‪,‬‬
‫ראש הבחורי בשמעו הדברי יוצאי מפורש מפה קדשו ברוח הקודש נפל תיכ בחלשות‬
‫והי ה מ הצור לעוררו מעלפונו‪ .‬ואחר שבת טר שחזרו לדרכ נכנסו כל הבחורי לקבל‬
‫ברכת קדשו‪ ,‬וכאשר נכנס ראש הבחורי לא אמר לו הרה"ק מנדבורנא מאומה מעני זה‪ ,‬רק‬
‫לאאמו"ר ז"ל אמר "זאלסט ווייטער לערנע מס ' שבועות"‪.‬‬
‫÷‪øàîèàñ'ã áì áèé ìä‬‬
‫‪à"èéìù ø"åîãà ïøî ÷"ë úåàéùðá‬‬
‫‪÷øá éðá‬‬
‫בא ברו ה '‬
‫‪,íþî³ ±−ëþô ,êþ−š−î êëþ êþëè −êí ,íþî¾í ³êïë óðšò ,íþî³í ðîë×ë‬‬
‫¼‪,ó−þìêñ î−³îëþ ³þî³ô íš¾ôî íñîð ,íþîí¬ íêþ−ë ’ í ðëî‬‬
‫‪š" ¾òë ,¼" −ï š" í−ëþ öþô š" × −õô í¼îô¾í −š−³¼ôôî‬‬
‫‪à"èéìù êàøá ìàåîù éáø ö"äøä‬‬
‫‪ùàðàð ÷"÷ãáà‬‬
‫לרגל הופעתו בשערי עירינו‬
‫‪,ê¾−õò êþîíòî êõîè ³î−þë ,í×¾ôíë îñ μ¾ô³− ì½õí èìôî ,í×þëñ îêîë êí−‬‬
‫‪.½"¬×î ,í¾îðšð ³¼ðí ³ëìþí μî³ô ó−ô− ³î×−þê‬‬
‫‪ð îë × ³ þ ðí ë î−ò õ ó −ñë š ô í‬‬
‫‪í ñ−íš í ³ ñíòí‬‬
‫סט‬
‫מרכז המוסדות דרבינו יואל מסאטמאר‬
‫ב‬
‫ בנש יאות כ" ק מר רבינו הגה" ק של יט " א‬- ‫נתי יסד ע" י כ" ק מר רבינו הקוה " ט ז יעו עכי " א‬
‫ בני ברק‬- ‫קרית יואל‬
äãåúá åéðô äîã÷ð
ñéøâ , àáäãã øúðö éàä áåùçä åðéãéãé éðô úà , àáä êåøá úëøáá åðà íéîã÷î , äáåè úøëäå äàãåä éùâøá
,äáø úåøéñîá ' ÷ä åðéúåãñåî ú÷æçä ïòîì ãâðî åîöò êéìùîù ï "øäà ìù åçáù ãéâäì , àáøå ééáàã úåéååäá
,åúîâî ìë úìåæì ãñç úåùòå , åúìéäú ïë åîùë , åùåëø àéä ä "ùî úøåú , åùøãîëå åòîùîë ê"øáàä
å"éä ìà÷ñàã
ïøäà äùî ø"øä
à " òé ïàãðàì óéðñ ÷"äøàá áì áèé úåãñåî ìù ñéôàä ìäðî
çñôä âçì åðéøéò éøòùá åàåá ìâøì
,ìòî éîùî úåëøá àìî ìñ , òéôùé åéìò ä÷ãöä éùòî úåëæ ø"äé ,òéøð åì úåøéîæá äãåúá åéðô äîã÷ð
ñ"èëå ,åðéáø ìù åçèáä åá íééå÷é äæ øëùáå , åðéúåãñåî úøæòá àåáì êéùîéå , ìòùå ãòö ìë ìò äçåøä å äçìöä
‫המקבלי פניו בתודה‬
‫הנהלת המוסדות‬
ó−ëîíêí ó−¼þ ìô¾³ ìô¾
íþîþë
í õ ¾ë
, í ôì î
³− ë ë ñ
ëî¬
ñï ô
³× þ ë
μþ ëò
, í ôî í í
î ò− ¾õ ò
− ¾è þ ô
, í ë í ê ë î ò− ë ë ñ ³î þ − š ë ð î ô® í , ê ë í ð ð þ ³ò ® î ò −þ ë ì î î ò− ð− ð − óð š , í ô − ¼ò ëî
êþ−ð³
½− þ è
, ê ³ì ë ¾î ³
ñ ×ô
ê ñ − ¼ñ
ññ î í ôî
þš−
, ê ³î ë − ¬ ñ î
ó¾ ñ
ó ½þ î õ ô
, ê ³þ − ¾î ì ë ¾ ë μ þ î ë − ë î ¬ í î ô ¾ ë , ê ³î þ ð í ë î ñ ö − šõ ò ³î ë î ¬ ³î ð − ô , ê ³− − þî ê ë
å"éð øòãéåå ÷çöé ìàåé øîë ïúçä
ô"¾ëî ¬"ïôñ ’−ì³¾ è"ë¼ î−½îþ−êë ³îõ− îñ î¾¼ò¾ ö"î³−ìí −þ¾š ñèþñ
±−®− ,³þêõ³ëî ðîíë ñ−ñ× íõ− íñ¼− èîî−ïí¾ ,ê−ôñ¼î óñ¼ öîëþ ,ê−ô¾ëð öîíîëê óðš öô êî¼þ êí−î
îñ ¼õ¾î−î ,³þ×ïôñ êë½ ñêþ¾ − ð"¼ ,³þô¾ôñ ñêþ¾−ë öôêò ³−ë ³îòëñ í×ï−î ,³þðê öõè× ìþõ−î
.þ"í−×ê ,íþêõ³ñî ó¾ñ ,íþîêî íìô¾ μî³ô ,ê−ñ³ êñïôëð ,ê−ñ¼ô −ñ−ô ³ñ³ −òí ,íêñ−¼ êôîþô −ô¾ô
,êúçîùá íéçîùä ,êéøéáçå êéãéãé ã"ë
,ïàãðàì æéåäñééåå ìàåé ,øòâøòáãìàâ øéàî íééç ,ïàãðàì áà÷àé ÷çöé ìàåé ,ñééåå 'éøà àãåé ,ãìòä êìîéìà ,àãðàì á÷òé òùåäé ãåã
,ïåøáìééä øæòéìà ÷çöé ,àùéù éåìä ìàåé ,ïàãðàì ïàîìéôù ìàåé ,íéìùåøé íéåáøòáìòô éáö íééç ìàéøáâ ,âéñéåè 'éòùé ìàìöá ãåã
,íéìùåøé ùèéååà÷öéà óñåé ìàåé ,äèàø ïáåàø ìãðòî íçðî ,èàðøòá éáö ìàøùé ,ãìàååðéøâ óñåé á÷òé ,ñàøâ ïîìæ äîìù ïðçìà
. øòâøòáðééåå ïøäà äîìù ,ìàùâàåå ìùéô íéøôà ,éååòì ìàåé ,ïéì÷åøá íéåáìèééè éáö íééç
‫ע‬