ל - מרכז אור שלום

‫סיון‪-‬תמוז תשע"א ‪ /‬יוני‪-‬יולי ‪2011‬‬
‫"אור שלום"‬
‫מרכז לשימור והנחלת מורשת יהודי לוב‬
‫ע"ש ר' שלום טייאר זצ"ל‬
‫ור' שלום בנעטיה ז"ל‬
‫בת‪-‬ים‬
‫מה בעאדא הפעם‪...‬‬
‫כי מלאכיו יצווה לך‬
‫כמו גלי הים השבים אל החוף‪,‬‬
‫מגיעים המסרים מאנג'ולינו אל‬
‫אחייניו ג'ק וולטר ארביב‪.‬‬
‫ג‘אדו פינת אמא‬
‫האמנית‪ ,‬נאווה ברזני‪ ,‬בת לאם‬
‫לובית ניצולת שואה מעלה תערוכת‬
‫ציורים חדשה‪-‬ראיון‪.‬‬
‫בשבחי במטבח הלובי‬
‫סקירה אודות חשיבותו של המטבח‬
‫הלובי כגורם מגבש ומלכד‬
‫בקהילה‪.‬‬
‫ויקחו לי תרומה‬
‫הצצה אל מערכת ההתרמות של‬
‫המפעל הציוני בלוב‪.‬‬
‫ָח ְס ָרה‬
‫העיר העתיקה והרובע היהודי‬
‫בטריפולי ממעוף הציפור‪.‬‬
‫‪:íéôñåð íéøåãîå úåáúë‬‬
‫‪24-25 äøñç | 6-7 éðéñ ãîòî íåé | 4 úëøòîì íéáúëî | 3 êøåòä øáã‬‬
‫| ‪ùãåçä õçùú | 28 óééàùåá éøåôéñî | 26-27 "íåìù øåà"á äùòðäî‬‬
‫‪30 íøëæì | 29‬‬
‫עאדא‬
‫‪áåì éãåäé úìéä÷ì ïåçøé-åã‬‬
‫שנה ‪ ,15‬גיליון מס‘ ‪130‬‬
‫עורך‬
‫בנעטיה פדהצור‬
‫‪2‬‬
‫הוצאה לאור‬
‫אור שלום‬
‫מרכז לשימור והנחלת מורשת יהודי לוב‪,‬‬
‫ע“ש ר‘ שלום טייאר זצ“ל‬
‫ור‘ שלום בנעטיה ז“ל‬
‫עיצוב גרפי‬
‫מרכז ”אור שלום“‬
‫כתובת המערכת‬
‫שדרות העצמאות ‪ 51‬א‘‪ ,‬בת‪-‬ים‬
‫טל‘ ‪03-6588111‬‬
‫פקס ‪03-6579090‬‬
‫כותבים‬
‫פדהצור בנעטיה‪ ,‬הרב אלון ארביב‪,‬‬
‫לידיה בנעטיה‪ ,‬ניצה נסרין טוכמן‪,‬‬
‫רוזמרי אשל‪ ,‬מרדכי ארבל‪ ,‬שמעון‬
‫דאבוש‪.‬‬
‫אתר אינטרנט ‪www.or-shalom.org.il‬‬
‫דוא“ל ‪[email protected]‬‬
‫מען למכתבים ת‪.‬ד‪ ,297 .‬בת‪-‬ים‬
‫ימים ושעות פתיחה‪:‬‬
‫ימי א‘‪-‬ה‘ בבוקר וימים א‪,‬ג‪,‬ה אחה"צ‬
‫כל הזכויות שמורות למערכת העיתון‬
‫ולמרכז ”אור שלום“‪.‬‬
‫אין לעשות שימוש בחומרים ובתצלומים‬
‫המופיעים בעיתון‪ ,‬ללא רשות מהמערכת‬
‫בכתב‪ .‬לתלמידים ולסטודנטים‪ ,‬הרשות‬
‫לשימוש בחומר‪ ,‬לצורך הכנת עבודות‬
‫שרשים ומחקר‪ ,‬נתונה מראש‪.‬‬
‫יוצא לאור בסיוע ובתמיכת‬
‫מדינת ישראל‬
‫משרד המדע‪ ,‬התרבות והספורט‬
‫מנהל תרבות‬
‫דבר העורך‬
21 ‘‫המשך בעמ‬
... äâìåà úòáâá úåãìé úåðåøëæ
3
äãåã , äéååì , äâìåà úòáâá 36 úîéé÷ ïø÷ ' çø , òåáùá éðù íåé
.úåéîåàúôá äîìåòì äëìä äéìøåà
- íéðôä ìò éãéîú êåéç íò äôé äùéà ,úåìåçë íééðéò ,áåäæ øòéù
.äçååøì çåúô ãéîú íúéáù äìàî ,òâøì äçð àì
.øâåáî ìù óåâá äãìé ìù úåîéîúå øäåè ,åáäà íìåëù úé÷ðò äùéà
, äâìåà úòáâì íéìéâøä íéãòåîá àìù åðúåà ïîæîù øúåéî úååî
éáñ åøâù ïëéä ,åæä äðåëùá íéôé íéîé ìà ,ååà'â-äã ìù âåñ íéååç
.éðùäî ãçàä íéøèî äîë ÷çøî ,ééúåãåãå ééãåã ,éúáñå
íâå ,ìàîùå ïéîé èéáî éðà ,òéâéù ïåøàì íéëçî äãåãä úéáá íéáùåé
àìî äéäù ïè÷ä úéáä ìà ,ì"æ äèéè àúáñå óñåé àáñ úéá ìà ,øùé
.åá åéçù úåáåäà úåéåîãå ,øùåà ,äçîù
ïàëì òéâî ,ãìé éúééäù íéîéä ìà ïîæá øæåçå ,çéøî ,òîåù ,ïðåáúî
.úåùôåçá äðù éãéî
.êùîúî úåãìé ïåøëéæ äæ ,äâìåà úòáâ
.äâìåà ìù íéä äæ
ùéáëá íéãøåé ,âæåîî àìä ñåáåèåàá íéòñåð íìåëù õé÷á úåùôåç
ìù úìåëîä úåðç ãò ìâøá íéëìåäå ÷ìãä úðçú ãéì øùâá ,óåçä
íôù åì äéä ) úéðø÷åã ä÷éùð íò éúåà ìá÷î äéäù óñåé àáñ
.(ë"ë ìåæ äéä àì äæù íää íéîéá íâ) óåñ éìá íé÷éèøà íò ,(éðöå÷
àì óéë ,íé÷çùî ,ìëåà ,äçîùå íééç ïåîä íò ø"î 40 ìù úéá äæ
.éìàîøåð
,äîéäãî äæéøá ,àúáñå àáñ ìù úéáä ìù úñôøîäî íéàåøù íé
.(íù ïééãò àéä) ïéãñî úåðôãå õòî äðè÷ äëåñ
.äðèðè÷ úñôøî äúåàî íéä úà çéøî éðà
ìåçëä ìåçëä ìà êøãá íéöåç åðééäù , áéáñîù úåðåéãä çéø úàå
.àåää ÷åîòä
(2 ) éñåé ,ãåã ,ñåîò ,éáà ,ïðåø ,éñåé ,íééç ìù úåìå÷ä úà òîåù
åøâù ïéîéðá ãåãå äéìøåà äãåã ìù íéãìéä ,äçåøå äðøåà ,éîú ,äæéìò
.àáñ ìù úéáì êåîñ
øöç åì äúééäù íéäãîä íéãìéä ïâ úàå úéáì áåø÷ä ñ "ðúîä úà
äðè÷ ñåáåèåà úðçú ììåë íé÷çùîá äàìî ,ìâøåãë ùøâî ìãåâá
.ãâà ìù ìîñäå ãåîòä íò (áèéä äúåà øëåæ)
- íéèðè÷ íéôãöá äôöîå äðåá éúééäù ïåèø÷î íéúáä úà øëåæ
úàå ìôééàä ìãâî úàå éðùä éøçà ãçà ,éèñìô ÷áã íò ,úåéëðå÷
åôìë ãåã äðáù øéååàä ìéç éðåàèéáá íéáìåùî åéäù øééðî íéñåèîä
.õ÷ ïéà úåðìáñá
óåèò ,êåøà êåøàä øòéùäå äôéä êåéçä íò ,äôéä äèéè àúáñ úàå
íò , áåì úåùð ìù ïëøãë ÷åæéçì äëåæ äúééä ïîæä ìëù úçôèîá
.íééðæåàá íéðè÷ä áäæä éìéâò
ïè÷ä úéáá ,åðìåë ,ïë ,íéòéâî åðééäùë éúåà ú÷áçî äúééä êéàå
.äæä
ãçà øãçá àúáñå àáñ ,"ïåìñ" íùì äëæù äîá äôöøä ìò íéðùé
.øùôàù ïëéä øàùä ìëå ,ïèðè÷
.íù åðãåòù ïè÷ä ïåçáèîäå
.ïåôöôä ìåäì åðîî íéàöåé åéäù íéðãòîäå
.úåâìåæ úåòîãäå
‫מכתבים למערכת‬
äæ ,ïåéìéâá óééàùåá ìù äðåîúä úà úåàøì ììëáå
çéìöî éúééä òâø ãåò äøåçà éúåà øéæçä ììëá
.úñðëä úéá áéáñ íéìãâù áåøçä éöò úà çéøäì
ãåàî ãåàî éúåà íúçîéù , åòãúù ÷ø øåöé÷á
.éúéðäð ùîîå ïåéìéâá äìéî ìë éúàø÷
15 øáë íúà ) 129 ïåéìéâ äæù úåàøì éúòúôåä
.(ãåáëä ìë äðù
éðà ìáà ìéçúä äæ ïåúéòù éðôì ì " åçá éç éðà
.øåàì àöéù ïåéìéâ ìë àø÷à íåéäîù çåèá
- øåà " á ø÷áì àåáðå õøàì øåæçð ä " òá áåø÷á
."íåìù
åðåîë íéùðà ãåò òéúôäì åëéùîú , çåë øùéé
íéîîçîù íéøåôéñå úåðåîú ãåò íò ,ììëáå íìåòá
.áìä úà
íéôåìà àé øééã ìá÷àò
.íìåòä óåñî éàèéìåôéøè
øñç äëù ïåâøô
õéøëåá éñåé :úàî
.íéãáëðä àãàò ïåçøéä úëøòî éøáçì
íëúîåøú ìò áì áø÷î íëì úåãåäì ù÷áî éðà
.äîéîé íéîéî åðéúåáà úùøåî úàìòäì äãáëðä
äãòäå äçôùîä éøåôéñ ìò ìãâ øùà õøàä ãéìéë
.çåë øùéé íëì øîåì äáåç ùéâøî éðà íùî
,åðéúåøå÷î úà åðçëù àì êà õøàá åðìãâ íðîà
.åðéúåãìéì úåúåáòá íéøåù÷ øùà
åëðçúäå åìãâ øùà éøåã éðá íùá øáãî éðà
.íäéúåøå÷î íäî åòãé ãéîú êà ìàøùéá
åúåãìé ìò øôéñ ãéîú ì"öæ õéøëåá ñåîò éáø éáà
.áåìá íù íéãåäéä ééç ìòå äáø äâøòá åúåøòðå
éìåì éîéàå ì " öæ éáà åøéáòäù äðåîúä úà
ïåàèéáä úåòöîàá øúåé úéùçåîì íúëôä à"ìãáú
.åðìù/íëìù
ìåî äàøî úãîòä ïåøçàä ïåéìéâá éúàø÷ù øîàîá
éðàù éúùåáá äãåî éðàå íéîîåãå íéðäð íúåà ìë
ùãåç éãî àåø÷ì úéðäðä äöåá÷ äúåà íò êééúùî
ìù úéáéè÷à äìåòôá è÷åð àì íìåà ïåàèéáä úà
.äëøòäå äãåú úøéîà
ìë àì íà áåø éãé ìò íéëøòåî íúàù áùåç éðà
.ãçé íâ íéøâåáîäå íéøéòöä äéøâåáå äìéä÷ä éðá
.íëéùòî úà çéìöé 'äå åæ íëëøãá åëéùîä
‫הבהרה והתנצלות‬
‫עקב סיבות משמחות ועצובות גם יחד‬
-‫התעכבה ההוצאה לאור של גיליון סיון‬
‫תמוז‬
‫עמכם הסליחה‬
ïè÷ íìåò äæéà
ãâ ïá ÷çöé ø"ã :úàî
íëìù äáúëä úà àåø÷ì äéä ùâøî
, àãàò ïåúéò ) " íåáìàáù úåðåîúä "
íåáìà úåîãá ÷úøî êîñî åáå .(129 ïåéìéâ
"ñðàéìà" êåðéçä úéáá íééçä úà ãòúîù úåðåîú
' áâä ìù äðåáæòî ,1948-1950 íéðùá éìåôéøèá
.ì"æ íéòð-ìàðáøáà äðéáåø
,ìàðáøáà 'áâä ìù äðá ,íéòð å'æå'æ úà éúøëä éðà
éúøéù øùàë åðùâôð . éîàéîá íåéä øøåâúîù
íâ éðà .éîàéîá ìàøùé ìù éììëä ìåñðå÷ ãé÷ôúá
àåäù æà éúòãé àì .åðá úðåúç úçîùá éúôúúùä
úåðåîúä úà íëì äçìùù äðéáåø ' áâä ìù äðá
" ñðàéìà " øôñä úéá úìäðî úéðâñ äúéäå
úåùéâãî "éøçà" - å "éðôì" úåðåîúä .éìåôéøèá
ïåâøà ãöì ,ñðàéìà ïåâøàù äáåùçä äãáåòä úà
åùò ,(íãå÷ä íëðåéìéâá åéìà éúñçééúäù) èðéå'âä
.áåìá íéãåäéä åðéçà ïòîì úåáø
ãéòî åãé áúëá ,éçöðä ,éðáãáåã êåøá ìù åáúëî
äùò ñðàéìàù äëåøáä äãåáòä ìò íéãò óìàë
ìàðáøáà 'áâä úà åáúëîá çáùî éðáãáåã .áåìá
.áåìá ñðàéìà ìù ãñåîä í÷åä íúîæåéáù äìòáå
äëøòð ,éîàéîá éãé÷ôú úà éúîééñù éðôì ,ïåøçàå
øåæàá áåì éàöåé úøäè ìò äãéøô úáéñî åðì
úøäè ìò äéä ìëåàä .íù åéä ùéà äàîë .éîàéî
.éáåì ïåðâñá ïë íâ äúéä ä÷éæåîäå éáåìä çáèîä
øéòá éáéáñ íéáåì äáøä íò éáåì éãåäé éúùâøä
.ïè÷ íìåò äæéà .éîàéî ,ä÷åçøä
äðéîéå äìàîù íìåòä óåñ
ãðìéàú ,íù íåìéòá õôç :úàî
íéáúëä ìëìå éôøâ áåöéòä úååöå êøåòä ãåáëì
.íéôåìà íúà ìë úéùàø
ïåéìéâ éúåà äùò èåñáî äîë âùåî íëì ïéà
ïåúéòá éúì÷úðù äðåùàø íòô åæå íëìù "àãàò"
.äæ
úà éúìáé÷ êéàå àöîð éðà äôéà âùåî íëì ïéàå
íìåòä óåñ âùåîä úà øéëî äúà íà .äæä ïåéìéâä
äìàîù äðéîé î"÷ íé ãåò ç÷ íùî æà ,äìàîù
.éúåà àöîú éìåà äðéîéå
ìò úéàøù åîë (ãðìéàú) ÷åçøä çøæîá àöîð éðà
íéìàøùéîå äçôùîäî , íìåòäî ÷åçø äôèòîä
,åòãúù ÷øå äæ ïåéìéâ ìá÷î éðà çñô áøò ,ììëá
.çñôä úà éì äùò äæ
ùîî úéáäî íéøáã äáøä êë ìë éì øéëæä
êééìò íéëôåù êéà" " ä' æò " "äñéñá " .úøåîøîö
÷øù íéøáã ïåîä ãåòå äæ "äòéñð ìë úàø÷ì íéî
.øéëî éàèéìåôéøè úéá
4
‫עאדא מס‘ ‪ 130‬סיון‪-‬תמוז תשע“א‬
‫ב“ה‬
‫”אור שלום“‬
‫מרכז לשימור והנחלת מורשת יהודי לוב‬
‫ע“ש ר‘ שלום טייאר זצ“ל ור‘ שלום בנעטיה ז“ל‬
‫בת‪-‬ים‬
‫תחרות עבודות שרשים‬
‫מרכז ”אור שלום“ שמח להודיע על‬
‫תחרות עבודות שרשים ארצית לתלמידים‪.‬‬
‫בתחרות רשאיות להשתתף עבודות שרשים שנמסרו למשרד החינוך‬
‫בשלוש השנים האחרונות‪ ,‬שלפחות צד אחד מבני המשפחה‬
‫מיוצאי לוב‪.‬‬
‫את העבודות‪ ,‬שתוחזרנה לבעליהן בגמר התחרות‪ ,‬יש לשלוח ל‪:‬‬
‫“אור שלום“‪ ,‬ת‪.‬ד‪ ,297 .‬בת‪-‬ים‬
‫העבודה המצטיינת תזכה את כותבה‬
‫במחשב אישי כולל צג ‪“22 LCD‬‬
‫את העבודות יש לשלוח לא יאוחר מתאריך ‪30.8.11‬‬
‫תוצאות התחרות יפורסמו בגיליון ראש השנה‬
‫ובמגזין הטלוויזיה של ”אור שלום“ ‪ -‬עאדא ‪TV‬‬
‫פרטים נוספים בטל‘ ‪ 03-6588111‬או ‪050-5307752‬‬
‫‪5‬‬
‫ ֵעת ּבֹא ְ ּב ַר ְעיוֹ נַי‬/ ‫יוֹ ם ַמעֲ ַמד ִסינַי‬
‫ ִצ ִירים וְ חַ ְלחָ לָ ה‬/ ‫י ּ ִָמ ְלא ּו ָמ ְתנַי‬
‫ יָם ַמעֲ ָרב זָחַ ל‬/ ‫צָ פוֹ ן וְ י ִָמין חָ ל‬
‫ הוֹ ְד ָך ְ ּב ֵעת נִ גְ לָ ה‬/ ‫כּ ֹל ִמ ְּמ ָך ָ ּדחַ ל‬
‫ ְ ּב ִפ ְתחַ ְך ְ ּבאָ נ ִֹכי‬/ ‫ח ֲִסין י ָּה ִׁש ְמ ָך ַמ ְל ִ ּכי‬
‫ לֹא י ְָכל ּו ִמ ָּלה‬/ ‫הַ ּס ּו יְצו ִּרים ִ ּכי‬
‫ ׁ ָשח ּו וְ נִ ְכנָע ּו‬/ ‫קוֹ ְל ָך ְ ּכמוֹ ׁ ָש ְמע ּו‬
‫ ַמ ּ ָטה וְ גַם ַמ ְעלָ ה‬/ ‫זָע ּו וְ גַם נָע ּו‬
‫ ִמי יַעֲ ר ְֹך מוּלָ ְך‬/ ‫חַ י אֵ ל ְקצוֹ ת ּג ְָדלָ ְך‬
‫ ּגַם אֵ ין ְל ָך ִּת ְכלָ ה‬/ ‫ִ ּכי אֵ ין ְּת ִח ָּלה ָּל ְך‬
‫ י ִָחיל ְ ּבמוֹ ִק ְר ִ ּבי‬/ ‫זֹאת ַּבחֲזוֹ ת ִל ִ ּבי‬
‫ ַר ַעד וּבֶ הָ לָ ה‬/ ‫אֶ ְפחַ ד וְ ָיבֹא ִ ּבי‬
‫חו ֵקר עֲ לו ָּמ ִתי‬
ֹ / ‫קו ׁ ֵשר ְמזִ ּ ָמ ִתי‬
ֹ
‫ ּתוֹ ֶדה ְל ָך סֶ לָ ה‬/ ‫רו ִּחי וְ נִ ְׁש ָמ ִתי‬
íòô ,äðùá íéîòô ùìù "‫ "יוֹם ַמ ֲע ַמד ִסינַי‬èåéôä úà àåø÷ì åðúãò âäðî
úìá÷ì ÷éåãîä êéøàúä åäæù úåòåáùä âçá úéðùáå ,åøúé úùøôá úçà
øùåîù äæ èåéô ìò øîåì ïúéð .ïðçúàå úùøôá úéùéìù íòôå ,äøåúä
,äøåúä úìá÷ úàø÷ì ãçåéî äðëä ñ÷è ,úãçåéîå äîéòð äøåöá åðúãòá
èåéô ìò øîåì øùôà .äæ èåéôáù úãçåéîä äîéòðäî íéùâøúî íòô ìëå
ùìåùîä èåçäå ,íéîòô ùìù øùåî àåäù !!äøåúä ú÷æç ,"ä÷æç" äæ
åðéúåáø åðòá÷ äîìå äî ìò àøå÷ä ìàùé éàãåáå ,÷úðé äøäîá àì
íòô ë"äñá éøäå ,äæ èåéô úàéø÷ì íéúéò äùìù ,ïãò íçåð ,íéùåã÷ä
ïéà òåãî úåù÷äì ùé íðîà ,éèðååìø èåéôäù íåéä àåä äðùá úçà
äøåúä èùôî úòãì ïúéð àì êéøàúä úàå ,úåòåáùä âçì ÷éåãî êéøàú
,úáùä úøçîî íëì íúøôñå" ,áåúëù åîë øîåòä úøéôñ éô ìò àìà
"íëì äéäé ùãå÷ àø÷î ..äùãç äçðî íúáø÷äå ..úåîéîú úåúáù òáù
äñðð ?äæ ãòåîá äéäù éæëøîä òåøéàä ììë øëæð àì òåãî äù÷é ãåòå
ïéàå êéøàú ïéà äøåúä úìá÷ ïîæì òåãéë ,åìà úåéùå÷ ìò ã"ñá áéùäì
éðéà øîåì íãàä ìåëé ,êë àìåìéàù .äúåà ìá÷ì íéëéøö éúî òåá÷ íå÷î
úãçåéî "äìåâñ" äðùé ïåéñá 'å êéøàúáå øçàî ,äøåú úòë ãåîìì õôç
äáéùéáå ,äøåú ãåîìì ïúéð íéøéòöùë ÷ø åà ,ìéçúà íùîå ,äøåú ãåîìì
,äøåú éðá äéäð àì åàì íàå äøåúá íéâùéäì òéâäì ïúéð ,úøçà åà åæë
åáø åéìò ãéòäå 22 ìéâá äøåú ãîìù ñåð÷øåä ïá øæòéìà éáøë åðì éîå
àáé÷ò éáø ìò ïëå ,"äôéè ãáàî åðéàù ãéñ øåá" éàëæ ïá ïðçåé éáø
íå÷îä ïéðòìå .åá àð÷úä ä"ò åðáø äùî óàù 40 ìéâá ÷ø äøåú ãîìù
íå÷îá ÷ø äøåú ãåîìì ïúéðù øîàéå íãàä àåáé íà ,äøåúä úìá÷ì
éë ,õøúð êëì ,ãåîìì äéäé ïúéð ,íù ÷øå ,ììåë åà äáéùé åîë øãåñî
àöîú ãéî ãåîìì õåôçúù íå÷î ìëáå íå÷î ïéà äøåúä úìá÷ íå÷îì
ïîæå êéøàú ïéà äøåúì éë ,éðéñ øäî ãîìé íãàä êëáå ,èòî ùã÷îä úà
úåéäì êôäéé õåôçúù íå÷î ìë àìà ãîìð åáù òåá÷ íå÷î ïéàå ãîìð äá
éîé ìëì ñåøôù êåøàå òåá÷ ãîòî àåä ,éðéñ ãîòî íåé ,"éðéñ øä"
.äðùä
äéäù ò"éæ úàéâ ïáà ÷çöé åðáø àåä "éðéñ ãîòî íåé" èåéôä áúåë
1038) ç"öùú'ã úðù áéáñ ãìåð øøåùîä ,ãøôñ éøøåùî éìåãâî
(íðééðîì 1089) è"îúú'ã úðùá øèôðå ,ãøôñáù äðéñåìá (íðééðîì
.äáåãøå÷ øéòá
íâ ÷ñò ,"íéøòù äàî" íäéðéá íéáåùçä åéøôñå äøåúá åúåðåàâ ãáìî
íééåöî íåéë ."áäæä äøåú" ïîæá ãøôñ éðåàâ âäðîë èåéôáå äøéùá úåáø
åñðëåä åðúìéä÷ ìù øåæçîá !!!áúëù íéøéù úåàî ùìùî úåçô àì
‫מסורת מסורת‬
‫ הרב אלון ארביב ס“ט‬:‫מאת‬
ÌÈÓÚÙ ˘ÂÏ˘
‚‰ ‰˘·
¯È˘Ï Â˙Ïȉ˜·
ÌÂÈ" ËÂÈÙ‰ ˙‡
„Á‡ ,"ÈÈÒ „ÓÚÓ
‚Á· ‡Â‰ ̉Ó
.˙ÂÚ·˘‰
‫לכל עדה ולכל‬
‫קהילה בעם‬
‫ יש‬,‫היהודי‬
‫מנהגים עתיקי‬
‫ שירשו‬,‫יומין‬
‫אותם‬
‫מאבותיהם‬
.‫בדורות עברו‬
,‫מנהגים אלה‬
‫שימשו להם‬
‫ניכסי צאן ברזל‬
‫ושמרו על‬
‫ייחודם ועל‬
.‫איחודם‬
6
‫תמוז תשע“א‬-‫ סיון‬130 ‘‫עאדא מס‬
åøîà àì (íéëàìî) íéôøù ,åôò àì (íéëàìî)
,åøáéã àì úåéøáä ,òæòãæð àì íéä ,ùåã÷ ùåã÷
'ä éëðà ìå÷ä àöéå ,ùéøçîå ÷úåù íìåòä àìà
äîäãú áåøî - ‫ כִּי לֹא יָכְלוּ ִמלָּה‬óàå ."êé÷åìà
åéä øáë éë ,úåãâðúä òéáäì åìëé àì ãçôå
ìåëéáë äðéùå êøáúé 'ä àá ïëì ,íéúî úðéçáî
äðååëä ,åîë 'ä ìå÷ - ‫ קוֹ ְל ָך כְּמוֹ ָשׁ ְמעו‬,åìå÷ úà
åððòé íé÷ìàäå øáãé äùî" ïåùìë ,åðáø äùîì
úåëøá àøîâá àáåîä äàø (èé úåîù) "ìå÷á
ìù åìå÷á - ìå÷á øîåì ãåîìú äîå" (.äî óã)
íòù ïîæá éë äùî ìù åìå÷ à÷ååã ."äùî
úåøáãä éúùá êìå÷ úà åòîùù ìàøùé
øàù úà åìáé÷ ìàøùé ïë ìòå .åúî úåðåùàøä
íé úòéø÷á øîàðù åîë ,åîéëñä äùîî úåøáãä
,ïëìå (àì ,ãé) åãáò äùîáå 'äá åðéîàéå ,óåñ
úðéçáî 'ä úåëìî íäéìò åìáé÷ù – ‫ָשׁחוּ וְִנ ְכנָעוּ‬
‫ זָעוּ וְגַם נָעוּ ַמ ָטּה‬,(çé ,åè) ãòå íìåòì êåìîé 'ä
ï÷úì" ,"çáùì åðéìò"á øîàðù åîë ‫וְגַם ַמ ְעלָה‬
,"åìåôéå åòøëé øùá éðá ìëå ,éãù úåëìîá íìåò
åòîùù äòùá åòæòãæðå åùòø õøàå íéîù óà
(øæòéìà éáøã é÷øô) ùøãîá àáåîë ,'ä ìå÷ úà
úåøäðäå íéîéäå åùòø íéîùäå ïåùàø ìå÷ àöé"
úåðìéàä ìëå åèèåîúä úåòáâäå íéøääå åçøá
‫ ַחי ֵאל ְקצוֹת‬.êøáúé 'äì éåðéë àåä éçÇ ,"åòøë
ãåîòì ìåëé øùà àåä éî - ‫ַערֹ ְך מוּ ָל ְך‬
ֲ ‫ָד ָל ְך ִמי י‬
ְ‫גּ‬
êøòé ÷çùá éî (æ ,èô) íéìäú úðéçáî ,'ä ìåî
øåòéù 'äì ïéàù ."íéìà éðáá 'äì äîãé 'äì
‫ כִּי ֵאין‬äáéñäî ,äàååùä íåù åì ïéàå ,ìãåâå
‫ גַּם ֵאין ְל ָך‬.äìçúä åì ïéàù ìà - ‫תּ ִחלָּה ָלּ ְך‬
ְ
äìëú ìëì" íéìäúá êìîä ãåã øîàîë - ‫ִתּ ְכלָה‬
ìåáâå õ÷ ïéà êøáúé 'ä äúà êà ,"õ÷ éúéàø
,"íìåò ïåãà" èåéôá àáåîë .(é"ùø) íúéìëúì
ãçà àåäå äøàôúá äéäé äåä àåäå äéä àåäå"
éðà øùàëå ."äøéáçäìå åìéùîäì éðù ïéàå
.åìà íéøáã éðà ïéáî - ‫ִבּי‬
ִ ‫ זֹאת ַבּ ֲחזוֹת ל‬äôåö
- ‫וּב ָהלָה‬
ֶ ‫ַעד‬
ַ ‫ְבּי ֶא ְפ ַחד וְיָבֹא ִבּי ר‬
ִ ‫ָחיל ְבּמוֹ ִקר‬
ִ‫י‬
êøáúé 'ä ìù åìãåâî äìçìçå ãçô àìîúà
.åúéìëúì ø÷ç ïéàù åúîöåòå
àåä ‫ִמּ ִתי‬
ָ ‫קוֹשׁר ְמז‬
ֵ
÷øô) áåéà øîà øîàëå éúåáùçî úà øùå÷ä 'ä
ìôåë é"ùøô ,"äîæî êîî øöáé àìå" (á ,áî
êîî úøúñðå úøöáð äáùçîå äîæî ïéàù åúìî
éë úåàìîìå øåîâì ìëåú êéúåáùçî ìë øùà
êéðéòá áåèä ìë úåùòì êãéáå äøåáâå çë êãéá
øùà ìë íäî øöáé àì äúòå úîâåã äæ àø÷îå
- ‫לוּמ ִתי‬
ָ ‫חוֹקר ֲע‬
ֵ
:(àé úéùàøá) úåùòì åîæé
.éëåúá úøúúñîäå äéåáçä äîåìòú ìë òãåéä
,áåéàá àáåîë ,‫תּוֹדה ְל ָך ֶסלָה‬
ֶ
‫תי‬
ִ ‫ִשׁ ָמ‬
ְ ‫רוּחי וְנ‬
ִ
,éôàá äåìà çåøå éá éúîùð ãåò ìë éë (â ,æë)
ééç åðééäã éá éúîùð ãåò ìëù í"éáìîä ùøéôå
çåøù ãåò ìëå ,äìåò øáãà àì éôà úîùðå óåâä
øùà éäìàä áâùðä çåøä ïééöî äæù éôàá äåìà
äâäà àì ,áùçîäå ìéëùîä àåäù íãàá
.äìñ êì äãåú éúîùð êëìå ,äéîø áùçàå
7
åñðëð åéèåéô óà .íéàìôðä åéèåéôî äáøä
ãçåéîáå ä÷éøôà ïåôö úåìéä÷ ìù íéøåæçîì
éúôù" àáø'âå áåì ,ìåãâä úåçéìñä øôñì
."úåððø
øù :àøæò ïáà äùî éáø åãéîìú åéìò áúë
àùð éäðå äðé÷å åøåã éìåãâ ìò úåìéäú éøéù
åðúøåúá íéøôñ äáøä øáçì ìéçúä íäéìò
÷éôñä èòî ÷øå ,ïåùìä éðééðòáå äùåã÷ä
.ë"ò .øåîâì
úà éøòæî èòîá øàáì äñðð åæ äîã÷ä øçàì
ïúî àåä ‫ יוֹם ַמ ֲע ַמד ִסינַי‬øåîàë ,àìôðä èåéôä
åá åãîòù ãîòîå ,éðéñ øäá äùåã÷ä åðúøåú
åãîòéå" ÷åñôá øîàðù éôë ,òéæáå úúøá ìàøùé
ïèééôä àá ïë ìò ,(åè ,ë úåîù) "÷åçøî
,äøåúä úìá÷ ïéðòî ‫ עֵת בֹּא ְבּרַעְיוֹנַי‬äáùçîá
úìá÷ úà ùçùë åì äøå÷ äî åðì äìâî ïàëîå
àéáðä éøáãë ‫ְחלָה‬
ָ ‫ְחל‬
ַ ‫תנַי צִירִים ו‬
ְ ‫ִמּלְאוּ ָמ‬
ָ ‫ י‬äøåúä
,äìçìç éðúî åàìî ïë ìò" ,(â ,àë) åäéòùé
òåîùî éúéåòð ,äãìåé éøéöë éðåæçà íéøéö
äòù äúåàá ìàøùéì äéäù éô "úåàøî éúìäáð
÷ø àìå ,(æè ,èé) "äðçîá øùà íòä ìë ãøçéå"
‫ָמין ָחל יָם‬
ִ ‫ צָפוֹן וְי‬,íìåòä úåîåàì óà àìà ìàøùé
øîàéå (å ,áì) áåéàá åðéöîù åîë ‫ָחל‬
ַ ‫ַמ ֲערָב ז‬
úååçî àøéàå éúìçæ ïë ìò ,'åëå íéîéì éðà øéòö
ïåùì àéä ìçã úáéú ‫ כֹּל ִמ ְמּ ָך ָדּ ַחל‬,"íëúà éòã
‫הוֹד ָך ְבּעֵת‬
ְ ‫? כי‬òåãîå .(úéîøàá) ,ãçôì úôñåð
åìâúä êãåáëå êãåäùë ,äøåú ïúî ïîæá - ‫ִנ ְגלָה‬
éôë íìåòä ìë àìà ìàøùéì ÷ø àìå éðéñ øäá
øæòéìà éáø" (.æè÷) íéçáæá àøîâá àáåîù
,[àáå] òîù äøåú ïúî :øîåà éòãåîä
óåñî êìåä åìå÷ äéä ìàøùéì äøåú äðúéðùëù
íéáëåë éãáåò [éëìî] ìëå ,åôåñ ãòå íìåòä
.ë"ò ."ïäéìëéäá äãòø ïúæçà
àáåîë 'äì éåðéë àåä ïéñç - ‫ֲח ִסין יָהּ ִשׁ ְמ ָך ַמ ְלכִּי‬
,äð÷ä ïá àéðåçð éáø àðúì úñçåéîä äìôúá
åúåòîùî ïéñç ãåòå ,"êáåè áåøá ùåã÷ ïéñç"
'ä :(è ,èô) íéìäúá àáåîä é"ôò ,äøåáâå ççë
."êéúåáéáñ êúðåîàå äé ïéñç êåîë éî 'åëå é÷ìà
úøùò úà çúô 'äù äòùá – ‫ְבּ ִפ ְת ַח ְך ְבּאָנֹכִי‬
'ä
éëðà"
:ïåùàøä
øáéãá
,úåøáãä
ãçô åìáé÷ ìàøùé íò ,(á ,ë úåîù) "...êé÷åìà
,'ä ìå÷ úà íìåòá äðåùàøì åòîùùë äãòøå
òùåäé éáø øîàå" (:çô óã) úáù àøîâá àáåîë
êåøá ùåã÷ä éôî àöéù øåáéãå øåáéã ìë :éåì ïá
øéù) øîàðù ,ìàøùé ìù ïúîùð äúöé àåä
øçàîå ."åøáãá äàöé éùôð" (ä íéøéùä
, ‫ ַהסּוּ יְצוּרִים כִּי‬ïúîùð äúöé ïåùàø øåáéãîù
,åîîãå å÷úúùð íìåòä úåîåà øàù íâ óàå
åäáà 'ø øîà" :(è ,èë ø"åîù) ùøãîá øàåúîë
øåôö - äøåúä úà ä"á÷ä ïúðùë .ïðçåé 'ø íùá
íéðôåà ,äòâ àì øåù ,çøô àì óåò ,çååö àì
‫כי‬
‫מלאכיו‬
‫יצווה‬
..‫לך‬
‫כמו גלי הים השבים‬
‫ מגיעים‬,‫אל החוף‬
‫המסרים מאנג'ולינו‬
‫אל אחייניו ג'ק וולטר‬
.‫ארביב‬
‫ ג'ק ארביב‬,‫מתוך דברים שסיפר האחיין‬
úñéðë øáãá úåàãåå øñåç ,øéååàá áèéä úùâøåî
úåðùì åá ùéù øáã - íéðîøâä íò úéøáá äéìèéà
.áåìá áöîä úðåîú úà
10 íåéá éðéìåñåî øîà "÷ùðì õåø é÷ìèéà íò"
.àîåøá äéöðå øëéë úñôøîî 1940 éðåéá
, ÷ ' â øôñî " ïëì íãå÷ íéîé äîë , úáù ìéì "
øùà , äùàô äðåñç äøàùá áåçøáù åðúéáá "
äòáù ïéá ÷åðéú åáéëùäù øçàì , éìåôéøèá
øáãì ù÷éá ùéàå úìãá íéìåöìéö åòîùð ,íéùãåç
.éáà íò éèøôå óåçã ïôåàá
ãéî òéâäì éãåã àø÷ð , ãîòîä úåáéùç ìùá
åøéëä øáë ãåãäå àáà .íå÷î úáø÷á øùà åúéáî
àì äùøôá úåáøåòî ìùá , úìãáù ùéàä úà
.íãå÷ íéðù øôñî äîéòð
ïåìñá ,éúãåãå éãåã éîéà éáà åáéù÷ä àåää áøòá
øåñîì åìò øñàðù úåøîì øùà íãà åúåàì åðúéá
éãéúò òåøéà éðôî íúåà øéäæäì ïåëðì àöî íéèøô
, áåì úà áåæòì íäì õéìîäå , ùçøúäì ãîåòä
.ãééî
øåæòé àåä äìéì åúåàá éë åðì øñîå óéñåä ãåò
éãë ,éìåôéøè ìîðá úðâåòä äééðà ìò úåìòì åðì
á"äøàì òåñðì éìåà íùîå øé'âðàèì òéâäì ìëåðù
.ìåãâä íäéçà øáë øøåâúä äá
åéä ,äìéä÷ä ìù äéðá éøéçáî ,áéáøà øèìåå ÷'âì
, éâåìåéáä áàä , åèøáîåà - úåáà éðù íúåãìéá
ìãéâù , áàä ìù çàä , ãåãä ( åðéìå ' âðà ) åì ' âðàå
øååòúä íäéáàå úåéä íäì âàãå ìòåôá íúåà
.åúåøéòöá
øöð ,áéáøà úçôùî äúééä ãåàî äãéîà äçôùî
"éáéá øà'ö" úñðëä úéá ãñééî ,ì"æ áéáøà éáéáì
éìåôéøè ìù ïéîìòä úéá çèù úà íøúù éîå
.äìéä÷ä úáåèì
ä÷éøôàá úåðéãî íò øçñî ,íìåò é÷áåç íé÷ñò
ñåáåìâä éðô ìò íéøæåôî äçôùî éðá ,äôåøéàáå
äìéä÷á àåäù éîù éðôì äáøä ,á"äøàá ø÷éòáå
.áåì úåìåáâ úà úàöì íìç úéãåäéä
øåàî úà åéøåòðá ãáéà ,äçôùîä éáà ,åèøáîåà
,åðåøååéò úåøîìå úéâàøè äðåàúî äàöåúë åéðéò
øãñá åé÷ñò úà ìäéðå äçôùîä é÷ñòá áìúùä
.éúôåî
äëæ àìù , åèøáîåà ìù ïè÷ä åéçà , åì ' âðà
ìåëéù úåøîìå ,åééç ìë åì øåñî äéä ,åìùî íéãìéì
, åéçàì áåø÷ áåìá øúåð , ä÷éøîàì øâäì äéä
, åéðééçàì áàë ùîùîå åé÷ñòá åì òééñî àåäùë
ìù åðåøååéò á÷ò íäî êñçðù úà íøåáò àìîî
.åèøáîåà áàä
úåçéúîä , äééðùä íìåòä úîçìî éîé íéîéä
8
íéöôçä øôñî éáâì úåèìçääå úåðëää åùòð ïåæôéçá
è÷ùá . øåçàî íéøàùð øùà äìàå åðúéà íéç÷åì åðàù
åðã÷ôä äéãéá øùà ,äðîàðä äéìéîàî åðãøôð ìåãâ áöòáå
åðéøçà äãøé àéäå ,úéáä úåçúôîå íéøàùðä åðéöôç úà
íéî åðéøçà äëôù , åðúéáá äãîìù âäðîëå úåâøãîá
."äøéäî äáéùå äçåèá äòéñðì ìåáîéñë
' ñî ìù èééù øçàìå çåúôä íéä ìà úàöåé äééðåàä
áéáøà úåçôùî ìù íéòñåðä àú úìã ìò ÷ôåã , úåòù
íúà ççåùì ù÷éá èéðøá÷ä ìà íéøáâä úà ïîæîù ,ïéö÷
.åãøùîá
úà ÷éæçä ãçà ãéáå åãøùîá áùé èéðøá÷ä" ,÷'â óéñåî
àø÷ åá ÷øáî äééðùä åãéáå íéçåúô íéèéøáä åðéðåëøã
éðà , éúåáø : øîàå íéøáâä éðùá èéáä øçà , úåð÷ã÷ãá
, äéðîøâ ãöì äîçìîì äôøèöä äéìèéàù íëì òéãåî
éðà äéìèéà úëìîî ìù ïéö÷ë . ùîà úàæ òéãåä ä' öåãä
åøàùéúå íéøåöò íëðéä ,áééåà úðéãî éçøæà íëì òéãåî
àåä .äøèùîì åøñîú íùå äæå÷øéñì òéâðù ãò íëìù àúá
åìåî íéáùåé åì'âðà ãåãå àáàù ïîæáå äéðåàä ïîåé úà çúô
øçàì . ïîåéá íéðåëøãä éèøô úà íùåø ìçä , íéîäãð
éö ãåã ìù åðåëøã úà çúô àåä éáà ìù íéèøôä íåùéø
: ìîìî æàå åðåëøãá áåùå éãåãá èéáä ,õô÷ òúôìå é' âðà
éìåà , éì øåîà - éðåîë ,1896 äãéì úðù ,åì ' âðà áéáøà
úééä íàä . äáåùúä äúééä , ïë ? åðéìå ' âðà êì åàø÷
? éúåà øëåæ êðéà , åðéìå ' âðà . ïë ? äöðøéôá äééîéðôá
"...áåè ï÷çù ùîî úééä àì äúà ,øòåùä é'âéàåì
èéðøá÷ä ,øãçá äîîã äúééä äìà íéèôùî øôñî øçàì
èéáä , áåù ÷øáîä úà àø÷ , åéãé ïéá åùàø úà ÷éæçä
éðù ùìú íåàúôå , åðçìåù ìò úøâñåîî äðåîú êåúì
.úåðáöòá íúåà òø÷å ïîåéá íéãåîò
ìòå åæ äéðåà ìò íúéìò àì íìåòî íúà " øîà "éúåáø"
úåòù øôñî ãåòá ,äæå÷øéñ ìîðá óåçä ìà åãøú àì ïë
úà áåæòì ïðåëúäì íéù÷áúî íúà . ñ÷àôñì áø÷úð
éàñéðåè ìîðì ñðëéäì øåñà åæ äéðåàìå øçàî . äéðåàä
íëúà åèéùé éìù úååö éùðàå äìöä úøéñ ìà íëúà ãéøåð
."ìåãâ øúåé úö÷ éìù ïáä ?÷åðéúä äîë ïá .óåçä ìà
óåç ïååéëì úååö íò äìöä úåøéñ úøæòá åãøåä ïëà íäå
íé÷çøúî úååöä éùðàå úåøéñäùë íéáæòð íä íù ñ÷àôñ
.íàä úééðà ïååéëì
úåëæá äçôùîä ééç åìöéð äáù äðåùàøä íòôä åæ
.åðéìå'âðà
‫ "נשמעו‬,‫”יום אחד" מספר ג'ק‬
‫צעדים במדרגות ודפיקות‬
... ‫ תדהמה‬,‫מרעישות על הדלת‬
,‫נשלחתי בדחיפה אל החדר השני‬
...‫אבל התעקשותי להסתכל‬
<<
9
éôåçá äúéçðä ,àåää äìéìá íéèéìôë åðøåôéñ ìéçúî êë"
äîçìîä úôå÷ú ,èì÷î ùåôéç ,ñéðåèì äòéñðä ...ñ÷àôñ
úøéëî ,éçà ìù åúãéì ,ãçà ÷åðéúå úåâåæ éðù úåæâôää
úåðåøëéæ óåñ óåñå , øåçùä ÷åùä , íéùðä ìù áäæ
íéøåôéñî åáöåò éìåà øùà éìù íéðåùàø íééìàåæéå
úéôåñ ïéàä äøééùä , ñéðåèì íéðîøâä úñéðë .éúòîùù
è÷ùá íäá íéððåáúîù åðçðàå ,éøô ìå' â úåøãù êøåàì
‫” רבותי " אמר " אתם מעולם לא עליתם על‬
‫ בעוד מספר שעות נתקרב לספא‬, ‫סירקוזה‬
‫ מאחר ולאוניה זו אסור להיכנס ל‬. ‫האוניה‬
“..‫ואנשי צוות שלי ישיטו אתכם אל החוף‬
úéúééôëä äéäùä ,ãçôä ,íéñéøúä éëøçì ãòáî èìçåî
úàöì øåñéàä , øúåé ïè÷ äàøð íåé ìëá øùà , øãçá
"....áòøä ,åðéìå'âðà ãåã äùòù úåçéâ øôñîî õåç ,äöåçä
ìåî äìôîä á÷ò áåìî íéâåñð íéðîøâäùë ,1943 úðùá
,äøéáä ñéðåèì íéñðëð íä ,éèéøáä éøîåâèðåî ìù åéúåçåë
.äëåøà äôå÷ú íå÷îá úåäùì äðååëá íéî÷îúî
ãåàî êåîñá äéä íéðîøâä úåçåëä åæëåø åáù äðçîä
.áéáøà úåçôùî åøúúñä äá äøéãì
úå÷éôãå úåâøãîá íéãòö åòîùð" ,÷'â øôñî "ãçà íåé"
øãçä ìà äôéçãá éúçìùð ... äîäãú ,úìãä ìò úåùéòøî
úà úçúåô úéáä úìòá .ìëúñäì éúåù÷òúä ìáà ,éðùä
ìò èéáî éðàå ,íéãîá íéãù ìù èì÷ð éúìá øôñîì úìãä
àìù íàèáîå íúôù ìù éøáà÷îä ìéìöäå íé÷éøáî íééôâî
íéëåá íéãìéå íéøâåáî , íåéà øãñ éà . ïë éðôì éúòîù
.ïè÷ä åðéìå'âðà òúôì àöåé ,åæä äîåäîä ìë êåúáå ãçàë
,äàøîì úåîéòð ãéîú øùà åéðéòìå úøöòð åéçúôù úãéòø
ãåàî áåø÷ ãîòð ïè÷ä åðéìå' âðà ..ãéçôî ,øëåî àì ÷éæ
ìà ìëúñî àåä åúîå÷ êîåð úåøîìå ,íéãîá íéãùä ãçàì
ïè÷ä óåâä ìù åçåëá íéùç áéáñ íìåëå ãùä éðéò êåú
úåøîì . íåéàä áéåàä éðéòá õîåàá èéáäì êéùîî øùà
,åéúåëî úà íéãîá ÷ðòá àéìôäì ãîåò éãåãù äîãð òâøìù
ìééç ìù åôà éðôì åá óôåðî åðåëøã úà åñéëî óìåù àåä
äðéàù äôùá , åìå÷ åðéàù ìå÷á øáãì ìéçúîå ñà. ñàä
úà àåä àöî êéà ? øîåà àåä äî .øëåî àì ïåèáå åúôù
éîì úåøåøá êë ìëä úåìì÷ä , åììä íéìéîä , äæä çåëä
, åéãé ìù úåéðçåëä úåòåðúä ïééàî . ïúåà ïååëî àåäù
– ïéö÷ä éðéòá äîäãúä ? ñåàø ñåàø ä÷òöá úååìîä
áåù íéàø÷ðä úåøééðä ,åéùðàì åðéá äøéäîä úåöòééúää
íéãøåéä íéá÷òä ìéìöå íäî åøæçéù íåéàä , áåùå
".úåâøãîá
åáæò 1943 éàîá 15 , òøåàîä øçàì íéîé äùåìù
.ñéðåè úà íéðîøâä
úåëæá äçôùîä ééç åìöéð äá äééðùä íòôä
.åðéìå'âðà
íùî íâ åâåñð íä íéîé ' ñî êåúù íåùî ,åáù àì íä
úéøáä úåðáå íéèéøáäù ìëë äôåøéàì äøæç íéçøåá íäùë
.íäá íéáðæî
éìåôéøèì äøæçá åáù úåçôùîä , äîééúñä äîçìîä
åéçàì òééñî åðéìå 'âðàùë ,íéùãç íééç ìéçúäì úåñðî
.åìù íé÷ñòä íå÷éùá
ìëá ,åéçà éãìéì éðçåø áàë íâ ùîùî ,øåîàë ,åì' âðà
.éðù àáà ìù âåñ ,ìáâåî äéä åèøáîåà åá íå÷î
íéøæåò àì .áì úìçî úéìâúî åðéìå'âðà ìöà ,1949 úðù
ìò øèôð àåäå , ìôåè íäéãéá øúåéá íéáåèä íéàôåøä
.äéìèéàá íéçåúéðä ïçìåù
ãñåðù ïéîìòä úéáá ,ãìåð äá ,áåìá äøåá÷ì àáåî àåä
.äçôùîä ìù úåøåã åøá÷ð åáå åáñ é"ò
, äìåãâä äééìòä øçàì áåìá úøúåð áéáøà úçôùî
10
‫תמוז תשע“א‬-‫ סיון‬130 ‘‫עאדא מס‬
‫ל אוניה זו ועל כן לא תרדו אל החוף בנמל‬
‫ אתם מתבקשים להתכונן לעזוב את‬. ‫אקס‬
‫נמל טוניסאי נוריד אתכם אל סירת הצלה‬
.á"äøàáå äéìèéàá ãåîìì íéòñåð áéáøà øèìåå ÷'â íéçàä
1958 úðùá àåä íâ øèôð , åèøáîåà , äçôùîä éáà
.éìåôéøè ìù ïéîìòä úéáá øá÷ðå
úéøàù íò ãçé áåìî úùøåâî äçôùîä 1967 úðù
.úéãåäéä äìéä÷ä
,íé÷çîð íéøá÷ä ,éãåäéä ïéîìòä úéá ñøäð 1973 úðù
.íéúîä íò ãçééúäì íå÷î øúåé ïéà ,úåøæåôî úåîöòä
éáø ' â ãåã ' øã úà éúùâô " , ÷ ' â øôñî , "2004 úðùá "
àåä .úåðåèìùä ìù çøåàë ,áåìá ïôåã àöåé øå÷éáî áùù
àøéáëì àøàçá ïè÷ ïåàéæåî ,"ãåòéú æëøî"á ø÷éáù øôéñ
úéãåäéä äìéä÷ä ééçî íéðåù íéèéøô íéáåìä åøîù åá
.åñøäðù úñðë éúáî í÷ìç ,íðéàå åéäù íéøéùòä
òéôåî åéìò ùéùî çåì éúéìéâ ,íéîåìéöä ãçàá ,éúîäãúì
øçàì áöåäù ïåøëéæ çåì , úéøáòá åì' âðà ãåãä ìù åîù
äçôùîì êééù äéäù " éáéá øà ' ö " úñðëä úéáá åúåî
."ïåàéæåî åúåàî ÷çøä àì ,ñøäðå
àìì úåáàì íéðá , åðçðà æàî - øåøá äéä øñîä
".íéðá àìì úåáà ìù íéøá÷ ìéöäì íéìãúùî ,íéøá÷
éðá åáæò æàî åðéìå' âðà ãåãäî ïåùàøä úåúéàä äéä äæ
.äöøà åìòå áåì úà äçôùîä
úáù ,ïééçàä úðåúç ìâøì àîåøá ÷'â ø÷áî ,2007 úðùá
.äðàéðàôøâ äéåá "ïîòð éìàìîù" úñðë úéáá ïúç
øùà íéúîä ìò ùéã÷ àåø÷ìå ,äøåúì úåìòì éúàø÷ð"
éáà ìò áùåç éðàå ãòåø éìå÷ .äáöî íäì ïéàå áåìá åøàùð
,äøåú éøôñ äùåìù íéçðåî äáéúä ìò .åðéìå'âðà ãåã ìòå
."øúåéá ïè÷ä ìò éãé úà çéðî éðà éàø÷à ïôåàá
ïè÷ä äøåúä øôñù øøáúä ïëî øçàì äëøòðù ä÷éãáá
úéáî áåì úà íéãåäéä úáéæò íò àöåä ( äðåîú äàø )
."éáéá øà'ö" úñðëä
åðìçúä øùàë" øôñîå ÷' â óéñåî "íéùãåç ' ñî éðôì"
, øèìåå éçà ìù 70 úãìåää íåé ãåáëì òåøéà ìò áåùçì
øåöäãô ,"íåìù øåà" æëøî ø"åé ,áåè ãéãéî ïåôìè éúìáé÷
úåøéëîä éøúàî ãçàá àöî éë éì øùáî àåäå , äéèòðá
.éúåà ïééðòé åúòãìù õôç èðøèðéàá úåéáîåôä
- èéøôä ìù íåìöúä úà éðåøè÷ìàä øàåãá éì çìù àåä
... éôåâá àô÷ éîã
úçåðîì - áåúéëä òéôåä åéìò óñëî " ìéãð÷ " äæ äéä
øàö " úñðëä úéáá éåìú äéäù áéáøà á÷òé ïá åì ' âðà
åúåàá íåéä ãò éåöîä ùéùî ïåøëéæä çåìì êåîñá "éáéá
.éìåôéøèá ïè÷ ïåàéæåî
úà ùåëøéù éúù÷éá ïë ìòå ì" åçá éúéäù ïîæä åúåàá
.øéçî ìëá õôçä
."éãéì õôçä úà éúìáé÷ äöøà éáåù íò
êøòðù ãáåëî ñ÷èá øèìåå åéçàì ÷' â ÷éðòä õôçä úà
.íéìùåøéá äéìèéà úåãäé ïåàéæåîá åãåáëì
"úåéø÷î ïéà" ,÷'â øîåà êë "åðééçá ãåò ìâòî úøéâñ"
11
‫ג‘אדו פינת‬
‫רשמים וזכרונות של ילדה בת חמש במחנה ג‘אדו באים לידי‬
‫ דור שני‬,‫ האמנית נאווה ברזאני‬,‫ביטוי בתערוכת ציורים של הבת‬
.‫לניצולי שואה מקרב יהודי לוב‬
‫נסרין טוכמן‬- ‫ ניצה‬: ‫מאת‬
úåðåéàø ìò ïòùð äø÷çî ."äàåùá áåì úåãìé
úôå÷úá íéãìé åéäù íéìåöéð íò äîéé÷ íúåà
åøöòðå áåìá åãìåð øùà ,íéùðå íéøáâ ,äàåùä
.øöòîå æåëéø úåðçîá
äîéùøîå úùâøî äëåøòú äãìåð ø÷çîä êåúî
"éúåçà -úéá" úééøìâá äâöåäù "àîà úðéô åãà'â"
øåáò ïëùî úùîùî äéøìâä .áéáà ìú íåøãá
éçøæî øåôéñ úåâéöîä úåø÷åç íéùðå úåéðîà
ìù äøåôéñ íâ åîë äéìåé ìù äøåôéñ .÷úùåî
äééìòä ïî ,÷ôñ êëá ïéà ,÷úùåä ,úéáåìä äãòä
óàå äàøð òôåù àåä åéùëò ìáà ,äæä øåãì ãòå
.ìåìöå øåøá êìåä åìå÷ ,òîùð
ìù äúá ,éðæøá äåàð äâéöä äúåà äëåøòúä
ïééðòì ,úåçáùî úåáø úåøå÷éáì äúëæ ,äéìåé
éîåçúá íéáåùç úåãñåî ãöî ùå÷éáìå éøåáéö
.úåðîàäå éøåèñéää ãåòéúä
,äìù åéãåèñá åðëøò úéðîàä úáä íò ïåéàøä úà
úâöä áøò ,íéìùåøéá úåàìçð úðåëùá ãîç úðéô
äååàð íò úåäùäå çéùä .áéáà ìúá äëåøòúä
"àãàò"ä éôã ìòî íéìçàî åðàå ãåàî åðì åîòð
êùîä ,äçôùîä éðá øàùìå äîà äéìåéì ,äååàðì
.äçìöäå úåàéøá ,äøéöé
,åãà'â ìù òåãéä íåìöúäî äòáð íöòá äëåøòúä
áìá íééúééáå÷ íéðáî øôñî íéàøð åá íåìöú åúåà
íùå äô ìáà äéç ùôð ïéà .éøáãî ,ïåçù øåæéà
íåìöúá .ïè÷ ìö äæéà ìéèäå çîö áåìò çéù äæéà
ìåãâ øáù äîãàá ùé ìáà ,øãâ ùéù íéàåø àì
éôøâåàéâ øåæéà .ò÷øáù íéøäì äðçîä ïéá ãéøôîä
.÷ôñ íåù ïéà êëá ,äù÷
?äæä íåìöúä úà úéàø äôéà
áåì úåãäé ìò ø÷çî êøåöì íéùåôéç éúéùò"
äæ àåöîì éúçìöäù ãéçéä íåìöúäå äàåùá
øçàå èðøèðéàä úùøá åúåà éúàöî .äæä íåìöúä
úùøåîä éæëøîù ãéçéä øáãä íâ äæù éúéàø êë
úôå÷úì íéòâåðù íéîåìöú íâ éúùôéç .íéîñøôî
ïîå ùåáéëä éðôìî íéîåìöú éúàöîå úåãìéä
äîöò äôå÷úä ïî ìáà äîçìîä éøçàù äôå÷úä
".äæä íåìöúä úà ÷ø
,äåàð ìù àîà "äéðîøâ úîçìî" äöøôù éðôì
.÷åøáåèá äøâù äðè÷ äãìé äúééä ,ä÷éñî äéìåé
ìîð øéòå øáãî äåð ,÷åøáåè ìò òîù àì éî
ìò ùìåçä íéëøã úîåö ,ä÷ééàðéø÷ áìá ú÷÷åù
åàá íé÷åúî éëä úåøéôä .øáãî éëøãå óåçä éáéúð
äé÷ååùá åøëîð íééçì éãåøå ùáã é÷ñøôà ,íùî
àì .êøå ïáì '‫ 'סוּף‬øîöå úåðùã úåøô ,íéçéèáàå
øåëîì åà úåð÷ì øáò àìù åîùì éåàøä øçåñ äéä
.äî øáã äá
.äøöå úååî úøåùá äúéà äàéáä úéðåôö çåø ,æàå
ìù úéîåøãä úéæçì åëôä ä÷éàðéø÷ æåçîå áåì
äøáç áåìá äèìùù äéìèéà .äî íåùî äîçìîä
"òæâä é÷åç" ïåðéë åéä úåëìùääå úéöàðä äéðîøâì
íéãåäé 2600 .øâñä úåðçîì íéãåäé éåðéô êùîäáå
äö÷á í÷åäù äðçî ,åãà'âì åùøåâ ä÷éàðéø÷î
äîçä äãå÷ðá ,äéðèéìåôéøè íåøã ,õøàä ìù éðùä
ìàá'âä ìåáâ ìòå õøàä øåãë éðô ìò øúåéá
.úåîäá úáëøá äòéñð òåáù ìù ÷çøî .äøäñäå
.áåìî íéãåäé åçìùð íäéìà íéôñåð úåðçî åéä
úåðçî ,ãåòé éôì ,úåðéúð éôì åâååñ íéçåìùîä
,äôåøéàá úåðçî ,íéøáâå íéùðì úåðçî ,íéøáâì
úåðçî ,øé'âìà ãòå ñéðåè ,íééøöî ìåáâî
åñìëåà åá úåçôùî äðçî äéä åãà'â .úåçôùîì
úåáàå úåäîà ,íéð÷æ ãöì íéëø íéãìé úåôéôöá
èòî .äçôùîì äçôùî ïéá åööç úåëéîùå íéãáùë
íéàðú ,òéìúîå ùáò ïåæî ,äéúùì íééî ãåàî
íùàøáå úåìçî ãåàî øäî åàéáä íéãåøé íéøèéðñ
.íéãåäé ùéà 562 ìè÷ù ñåôéèä
.ãåøùì éãë ,äøâéù åæéà ìò øåîùì åñéð ïéáì ïéá
.éúîçìîä øãñ éàä êåúá øãñ úúì
ú÷åðéúäå øåëáä äéçà åîéî ,ùîçä úá äéìåé
äæéìå èìåéå ,åìåì :úåéçà ùìù .åãøù ,äîåàúä
ø÷éòá ,äçôùîä éãìé ìù øåôéñä úà .íù åôñð
äòãåúä ìà ,úáä ,äåàð äàéáî åîéîå äéìåé ìù
.éìàøùéä øåôéñä úà ïééãò äáéëøîä úéøåáéöä
.úéáåìä äãòä úáùåé åëåúá øùà íò ìù åøåôéñ
øééð úñéô ,øîåì øúåé íéàúî éìåà ,çéèùá èåç
.'æàìå÷ úðåîúá úéðåòáö
ø÷çî úøâñîáù íé'æàìå÷ úéðîà àéä äåàð
úãåáò äáúë ,úåðîåàì äùøãîá ,éðù øàåúì
éãéøù íéøøåòî íééúåæç íééåîéã" äàùåðù ø÷çî
ìù àáçðä äøáò" úà äðçá àéä êë êåúá "ïåøëéæ
12
‫ת אמא‬
‫יצירה‬
‫מיצירותיה‬
‫של נאווה‬
‫המורכבת מ‬
‫‪ 3‬ציורים‬‫בהן מתואר‬
‫המחזה‬
‫שנגלה לעיני‬
‫אמה‪ ,‬בו‬
‫נרצחה‬
‫יהודיה‬
‫משוכני‬
‫מחנה‬
‫הריכוז ג‘דו‬
‫כשילדה‬
‫בידיה‬
‫עאדא מס‘ ‪ 130‬סיון‪-‬תמוז תשע"א‬
‫<<‬
‫‪13‬‬
:‫משמאל‬
‫חלק ממחנה‬
‫ שנות‬,‫ג‘אדו‬
‫ של‬50-‫ה‬
-‫המאה ה‬
.20
,ìåãâä çàä ø÷éòá ,úåøåöä úà íéùåò åéä íä
äçùî åæéàå íçôá ,íù äéäù äîá ïúåà íéòáåöå
å÷éáãä äîá éúìàù ."èìàîæ" äì úàøå÷ àéäù
,íééîå çî÷å íéãåìç íéøîñîá äøîà äøåöä úà
íù äéä éë äðåùî éì äàøð íééîå çî÷á ùåîéùä
àéäå ä÷áãä åøùôàù íéøáãì äàøðë äðååëä .áòø
".øæçùì ùîî äìåëé àì
åùò ãöéë íàä äîéâãî åá ïåèøñ ùé äëåøòúá
úåéîéèðéàáå åúåèùôá ãåàî ùâøî ïåèøñä .úàæ
,êñîä úð÷úäá çúôð àåä .äôåöä ìà úøáòåîä
êë øçà .ïáì ïéãñ ìò äøéàî øååðñî äøåàù äøåðî
,íåéä àéäù åîë ,àîà ìù úéììöä úà íéàåø
íä ãöéë äîéâãî àéä øçà .úøäáúîå úëìåäù
úçùîá ïåèø÷î øåæâ ñåñ úòáåö .úàæ åùò
èøñá äùéàä òâøì ,ì÷î åéìà úøáçî ,íééìòð
.ùâøî èøñá íù åäùî .äãìé åîë úéàøð
äöåôðä úéîîò úåðîà àåä ,úåéììöä ïåøèàéú
àéä .çøæîä úåöøàá ø÷éòá ,íìåòá íéáø úåîå÷îá
ø÷éòá íä äá íéâöåîä íéàùåðäù äðéîæ úåðîà
.íåé íåéä ééçî íéøæâðä íò íéøåôéñ ,øåì÷ìåô
úà åùøé ä÷ééàðéø÷á åãìåðù íéãìéäù ïëúé
úåðîàä äé÷øåèá .é÷øåèä ïåèìùä ïî åæä úåðîåàä
.íåéä ãò úîùåðå äéç úàæä
úåéååçä áéáñ ÷ø åéä àîà ìù øáòä éøåôéñ
?äðçîá
,äìù àáñäù ,øéùò ãåàî øáò ìò íâ äøôéñ"
äéäù äîî éöçùå ãéîà íãà äéä ,ä÷éñî úçôùî
".åì êééù äéä åøâ íä åá íå÷îá
.ãåàî úçëåðå úîééàî íù äãîò äàåùä ìáà
äúöø àìù íàä ãçà ãöî .ñðåàî úéð÷úù
àìù äôéãòäù úáä êãéàîå øôñìå óéñåäì
àùð úåìéìá ,úåîöòá øòá øåôéñ åúåà .òåîùì
åæ , úáä úà åçìùù úåîåìçå íéúåòéá åúéà
øúúñäì ,ìàøùé õøàá äçåèá äáéáñá äãìåðù
.äèéîì úçúî äîéà úæåçà
?íéðù äáøä êééúåîöòá øòá äæ
øåôéñ ,êø ìéâá äðåùàøì äòîù àéä åãà'â ìò
øôñì ïåöøä ïéáì úåðåøëæä ïéá õöç àøåð ãçà
,íéòåñù íéøåôéñ åìòå åôö íòô éãî ìáà .íäéìò
òãéîä .òîùäì éãë å÷çãðù úåðåîú ,ïåøëéæ éøáù
.éåìéîì óàåùä êñç øöé é÷ìçä
ìëå íéèøñ ,íéîåìöú úðçåá ãéîú éîöò éúàöî"
éúåà å÷úéø äôå÷ú äúåàì íéøåù÷ù íéàùåð éðéî
"ééìà äæ úà éúñçéé àì íòô óà ìáà
.÷úùî øåôéñ åúåà ò÷øá íù ãîò ãéîú úàæ íò
åúåà úà úøôñîå ä÷åîò äîéùð úç÷åì äååàð
.øåôéñ
,ìëä êñá ùîç úá äúééä ,äéìåé ,äåàð ìù àîà
ïéçáé àì ùéàù äáùç àéä åá íå÷îá äãîòùë
ïø÷éñ ãåàî äúàøù åäùî .øåàì êùåç ïéá ,äá
äãù úà äöìç äùéàä .ä÷åðéúå àîà ,äúåà
ïåúð íéîçøäå ãñçä àéù ,ä÷åðéú úà ä÷éðäå
ìù ùâôîì íéàøå÷ éøöåðä íìåòá .úàæä äðåîúá
.äìîç -øîåìë "äèééô" :äðá úà ú÷áåçä íà
úåãìéä øåôéñá úëôäúî úéäîéàä äìîçä ìáà
ãùä úà íàì úøåë ,éî øåøá àì ,òø åäùéî .äæä
ïéà .úéðèù úåîéìàá äéöàåèéñä úà õçåîù äî
êôåä éùéàä øåôéñä .äæä íå÷îá ãñçì íå÷î
úåëåøà íéðù øòáéù íìâ øîåç .ìùî ,ìîñì
äìòé åá íåéì ïéúîé ,úáä ìù ïîàä úòãåúá
.óãä ìò äøéöé úøåöá
ìù úåãìéä ééç éøåàéúá åâæîúä úååîä éøåàéú
æëøîì äðçîá úåäùä úôå÷ú úà êôäù äî íàä
.úåãìéä ìù ãáåëä
,øåëá çàå íù åúîù úåéçà ùìù åéä àîàì"
.'úåéììöä ïåøèàéú' úà äîé÷ä àéä åúéà ,åîéî
úåéçàä úçà ìù äîåàú ,ú÷åðéú úåçà íâ äúééä
".äãøù àéä íâ ,äøèôðù
? úåéììö ïåøèàéú
øùôà äéä åúéàù åäùî äæ úåéììö ïåøèàéú"
úà åøéëä äàøðë íä ,äîéàäå íåîòéùä úà âéôäì
úéáá áãðúä àîà ìù àáà .äîçìîä éðôìî äæ
,íéðåèø÷ íäì àéáä àåä íùîå äðçîä ìù íéìåçä
14
‫תמוז תשע“א‬-‫ סיון‬130 ‘‫עאדא מס‬
‫תיאטרון צלליות זה משהו‬
‫שאיתו היה אפשר להפיג את‬
‫ הם כנראה‬,‫השיעמום והאימה‬
.‫הכירו את זה מלפני המלחמה‬
íåéä ÷øù øîåì ìáà øùôà ìáà ,ïîæä ìë ,ïë"
äæ íãå÷ .éìù àåäù íå÷îì äæ úà úç÷åì éðà
úåàéöîá ,úåîåìçá øòá ø÷éòá äéä ø÷éòá
àì íìåòî ? "éðù øåã" éî çéðð äúéëá åìàùùë
óà æà çøæîä úåãòî éðà .äìåòô äæ íò éúôúéù
äæå úëééù éðà íâù åúòãá äìòä àì ãçà
" .éú÷úù .çåð ãåàî äéä éúðéçáî
êøåö øöåð ,äøáùð ä÷éúùä ãçà íåé ìáà
?äø÷ äî ,úåðåøëéæ íúåà úà òåîùìå ùôçì
?äðúùð äî
:‫למעלה‬
‫האמנית‬
‫נאווה‬
‫ברזאני‬
.‫בסטודיו‬
:‫צילום‬
‫דניאל‬
,‫צ‘יצ‘יק‬
© “‫”הארץ‬
ìù íåìöúä úà éúàöåä æàå áìäî äéäéù ìáà
úà äðåîúá ääéæ àåäå äøåú ãåîìúî íéãìéä
åîöò úà ääéæ àåä .çúôð ìëä òâø åúåàî .åîöò
íâ ïàëîå äðåîúá íéøçà íéãìé íâ ääéæ ,÷çöå
.äðçîá åìù íééçä ìò øôñì òéâä
òãé åì ùéù ,úùøåî æëøîá áãðúî ,ùéà ãåò äéä
ìë àöîð àåä éë åúåà æéæäì äù÷ äéäùå íåöò
.íéîåìöú ó÷åî ùéàä .åìàëù íéîåìöú ìåî ïîæä
òâøá "úéìèðî äôî" àø÷ðù äî ìò éúãáò åúéà
àúáñä ìù úéáä äéä åá áåçøä úà íùø àåäù
".øåôéñä àöé ,úåââ ìò ñôéè àåä íù ,åìù
ìà úøçåàî úåòãååúä äòéôùî êéà
íòôî íéèåéñ íúåà íàä 'íù'î úåðåøëéæä
?òãéîá øçà ìåôéè øùôàî ÷çøî íàä ?åøæç
ããåîúäì "çåë úðúåð" úéø÷çî úøâñî íàä
ïôåàá åúéà ããåîúäì åðìåëé àìù äî íò
? "éòáè"
15
<<
êåúî ÷ø åøöåð éìù íéèåéñäù úáùåç àì éðà"
éîöò éðàù çéðäì øéáñ .éìù àîà ìù øåôéñä
íâ åéä äáù ,úéùéà ãçô úðéô ïî éì éúéðá
åãà'âá íù ùçøúäù äî ìò àîà ìù íéøåôéñä
,éúéàø íúåàù ,äàåù ìù íéîåìéö íò åâæîúäù
.äôåøéàî
øå÷çì éúððëú åúåà àùåðä äéä àì äæä àùåðä
øåù÷ù ø÷çî úåùòì éúéöø .íéãåîéìì éúîùøðùë
øù÷äá êåðéçä ø÷çá ÷éîòäì .úéáéèøåâéô úåðîàì
íù .úãîåì éðà åáù ìåìñîä íöòá äæ ,úåðîà ìù
ìéçúäù ø÷çîî äìéçúä äëåøòúä íöòá"
áåì éãåäé úåãìé :àùåðä ìà òéâäå øçà íå÷îá
íåéä ùéù úåøîì äëåùç éã äðéô .äàåùá
æà .áåì éãåäé ìù íäéúåøå÷ ø÷çîá úåøøåòúä
áåùå áåù éúì÷úð äôå÷úä ìò íéùðà éúø÷çùë
øùôàù øåôéñ åúåà úà åøôéñ íìåë ,éììë åäùîá
éùéàä øåôéñä éúùôéç éðà åìéàå ,íéøôñá àåø÷ì
éúøëäù äîì ãåâéðá .äðçîá íéãìéë ,íäìù
,ìùîì äáåäà äáåá ìò åøôéñù íéøçà úåîå÷îî
íåùá éúàöî àì íâ ,ä÷çîð úåãìéäù åìéàë ïàë
éúéöø .íù úåãìéä úôå÷úì úåñçééúä íå÷î
...íéèåèøîñ úáåá ,íéòåöòö ,íé÷çùî ìò òåîùì
úåäî äæéàì àìå éìà åøáãé íéùðàäù éúéöø
".úéììë
ø÷éòá äæ íéùðàä ìà òéâäì éì òééñù äî"
äéäù éîì .íéøçà íééúåæç íéøåàéúå íéîåìöú
.äðçîä ìù òåãéä íåìöúä úà éúéàøä åãà'âî
ìù, äîçìîä øçàì ãéî íìåöù íåìöú íâ éúéàøä
".éæàâðáá äøåú ãåîìúá íéãéîìú
øëæéäì íúåà êéìåéù äî äæù úáùç äîì
?íúåãìéá
éúòãéå úéúåæç úåðîàá àéä éìù úåçîúää"
.çåë ùé ,éúðçá íöòá åúåà ,éúåæçä éåîéãìù
íà ,åìù ìåìñîä ïî úàöì íãàì íøåâù åäùî
åéìà ìéâø àåäù íéåñî äáùçî å÷ íò àá àåä
àåäù åäùî íò åúåà äòéúôî ïåéàøä òöîàá éðàå
ãáò ãéîú àì äæ .äøå÷ åäùî æà äéäéù áùç àì
ìáà úåãâðúä øøåò äæ íéîòôì ,äîëñä ìù äîøá
åæéà éì úôëà äéä àì úøîåà úàæ .äáåâú íâ åæ
íäù äîî äðåù äáåâú äéäúù ÷ø äéäú äáåâú
.áåè ãáò äæ íéø÷îä áåøá .åéìò øáãì íéðëåî åéä
áå÷ðà àì ,äéøåèñéäì äøåî äéäù åãà'âî ìåöéð
ïúð ùîî ïåéàøä ìù úåðåùàøä úå÷ãá ,åîùá
íò éðéöø .íù äéäù äî ìù äéøåèñéä øåòéù
øôñéù äöåø éúééä éðàù åì éúøîà 'åëå íéëéøàú
éúéîà äéäé àìù åìéôà éãéöî ,úåãìéäî åäùî éì
‫ בניגוד למה‬.‫ כילדים במחנה‬,‫”אני חיפשתי הסיפור האישי שלהם‬
‫ כאן‬,‫שהכרתי ממקומות אחרים שסיפרו על בובה אהובה למשל‬
‫ גם לא מצאתי בשום מקום התייחסות‬,‫כאילו שהילדות נמחקה‬
,‫ צעצועים‬,‫ רציתי לשמוע על משחקים‬.‫לתקופת הילדות שם‬
“...‫בובת סמרטוטים‬
ùé úàæä ä÷éðëèá .ïàëì íâ éì äîéàúä àéä ìáà
,ùãçî äúåà áéëøäìå äðåîú ÷øôì úåøùôà
úðåîú .äòåø÷ úö÷ äúåà øéàùäì íâ øùôà
äæ ,÷ìç àì íâå íìùåî äàøî úðúåð àì 'æàìå÷
úàæä ä÷éðëèä .ïåúéòî øééð éòø÷ åìà ,òáö àì
íò äãåáòá ùéù éùôðä êéìäúä úà íâ éì äøùôà
âåñá äùåò äúàù äî .äîéðô úåñðëúä ,íé'æàìå÷
àìà íéìåçëî ìù ãé óðéä åðéà àåä äæä äãåáòä
ìà øáçúäì áééç äúà .äæåðôéäì äîåãù åäùî
äæä àùåðá ìåôéèá éì íéàúä ãåàîù äî ,êîöò
".ïàë
?äìéôú ,úåùã÷úä ñ÷è éìåà ,äéöèéãî åîë
.úéùôð äðéçáî ãåàî ÷æç åäùî åá ùé 'æàìå÷"
úàæä äëåøòúáå íéìôåèî íò íâ åúéà úãáåò éðà
ìò úå÷áãåîä úåãåáòì óñåð .íéàúä ãåàî äæ
êøòá éðôì .úåøçà úö÷ úåôñåð úåãåáò ùé ïåèø÷
äæéà ,íéìùåøéá ,áåçøá éúàöî íéùãåç äòáøà
øôñä íéôã .'ìîåø' àø÷ðù íéùéîçä úåðùî øôñ
ïàë ùéù éúàöîå íéðùé åéäù áåøî åøøåôúä øáë
äéäù ìîåøá ÷ñò øôñä ,øù÷ää ììâá øåáéç
íéðùä ïéá áåìì øìèéä é"ò çìùðù éðîøâ àéáöî
éìù àîà íäá íéðùá íù äéä àåä .1943 -1941
,äåç ïééèù-ãìôðåøá ø"ã ,éìù äçðîì éúôùçð
æàå "?êá øòåáù åäùî äæ" éúåà äìàù èåùôù
"?éá øòåá äî ,éîöò úà éúìàù éðà íâ íöòá
åôåñ íéðù êøåàì úéîéðô äøéòáá øòåáù äîå
äøöåðå åøáèöä úåãåáòä èàì èàì .äöåçä úàöì
óñåð ,äëåøòúá ."àîà úðéô åãà'â" äëåøòúä
äøéâîë äàøðù éìåñéô âöåî ,øëæåäù ïåèøñì
úåâöåî úìãâî úéëåëæ úìùìúùî äðîî äøåçù
øåôéñ úà úåøôñîä úåìåãâ 'æàìå÷ úåðåîú ùìù
úåðè÷ 'æàìå÷ úåðåîú øôñî íãéöì .÷åðéúäå íàä
äéìåé ìù äééç øåôéñ úà úåøôñîä òáö úåæò
úøãñå ,úéðîàä éðæøá äåàð ìù àîà ,ä÷éñî
ãçåéî ä÷éðëèá íééåùò ,èñ÷è ìò íé'æàìå÷
.êîåú éúåðîåà ìðåéöøá íéååìîå
êøã úðúåð éðàù úåðùøôì øáòî ,äëåøòúá"
èñ÷è çðåé äãåáò ìëì úçúî 'æàìå÷ä úåðåîú
õø äæ .äãåáò äúåà äòáð åðîîå äøôñ éìù àîàù
éúôñåä íðîà .äéøìâá ,øãçá úåøé÷ä ìë êøåàì
àåä èñ÷èä áåø ìáà éìù øåùé÷ úåìéî äîë íâ
.äìù íéìéîá
ä÷éðëè ,ïåèø÷ øééð ìò 'æàìå÷ ïä úåãåáòî ÷ìç
åæä äëåøòúì øù÷ éìá äá äãåáòì úâäåð éðàù
16
‫תמוז תשע“א‬-‫ סיון‬130 ‘‫עאדא מס‬
éúù úåâöåî äá øôñäî äðåîúä úà ñéðëäì
ïåìéå úå÷éæçî úåðáä
ïîæá úá-àîà éñçé ìò äååàð úà úìàåù éðà
ïåðéëå úåðåøëéæ úàìòä ìù úôúåùîä äãåáòä
í÷øðù óñåð øù÷ ìò úøôñî àéä ,äëåøòúä
úåøöåé éúù ïéáù ñçé ïî ,ìéâøä øù÷ì óñåðá
áçø çååøî ìù úååäúä .óúåùî àùåð ìò úåãáåòä
.äáù÷ä ìù øúåé
øù÷ì ñéðëî ïëéðéá äìåòô óåúéùäù úùâøä
úà ... äðúî êì äðúð àéä ?úçð åæéà ïëìù
...äðúî äì úúð
éìù àîà .éúøôéñ àìù åäùî ãåò äéä ...ïë"
ìë .úéáéññáåà øîåà íà íéæâà àìù úîìö àéä
ñéòëîù äî .íìåöî øáã ìëå äîìöîä íò ïîæä
äöåø àì äúàù úåéöàåèéñ íâ .ììë êøãá éúåà
.äîìöîä íò êéøçà úôãåø ùîî àéä úåàøäì
,åîìòé àì íéøáãù ïåöøäî òáåð äæù äðéîàî éðà
úøéâñ åîë éðéòá äàøð äæ åäùëéà .øîùì êøåöäî
íåìéöä éìåà ïëì .íåìöúä íò äéìà éúàáùë ìâòî
úà äì éúéàøäùë ãéî ,êë ìë ÷æç äéìò ìòô
éèøôá äééç øåôéñá äìçä àéä äðçîä úðåîú
.íåìöúá äðéô ìëì ùîî äñðëð àéä .íéèøô
àîà äáù äøåçù äãååæî åæéà úøëåæ éðà äãìéë
äì éúéöø àì íìåòîå íéîåìöúä úà äàéáçä éìù
íéîåìöúä ìò úìëúñî éðàù âðåòä úà äì úúì
úéáäî úàöåé äúééä àéäù êéà ìáà .ììëá äìù
".äá úèèçîå äöø éúééä
ìù ãåòéúä ïååëî àá äåàð íò ïåéàøäù ïååéë
íñøôúäì ãéúò àåä ìëä éøçà , úéáåìä äìéä÷ä
äúåà úìàåù éðà ,äãòä ìù úòä áúë 'àãàò'á
èáéää åäî .äëåøòúá ùéù éáåìä èáéää ìò
íéøåôéñ ïéáî äëåøòúá éúãòä øåôéñä úà ãçééîä
.úøçà äãò ìë ìù íéøçà
úåðåîúä
,áåìì
ïàë
éúñçééúä
àì
éðà"
øôñá ùîúùäì éúèìçä .1942 ,åãà'âá äúééä
íé÷å÷æ åéä øôñä ìù íéøøåôúîä åéôã ìáà äæä
äìåëé 'æàìå÷ä ú÷éðëèù äî ÷åéãá äæ ,éåçéàì
úà éúéñéë .úåñëì äìåëé íâ àéä óñåðá úåùòì
ìù äøåôéñ ,éìù àîà ìù éùéàä øåôéñá íéôãä
.áåì úåãäé
øåôéñì ,äéøåèñéäì äðòî ïéòî ïàë øöåð
".øåøáå çåèá êë ìë âöåî àåäù éøåèñéää
?åìù íåìéö ?øôñä úà êì ùé íàä
éúð÷éúù úåøîì åéìà úéáéñøâà ãåàî éúééä .àì
äååàð) .éøîâì ñøäéù éúéöø àìù úåîå÷îá åúåà
‫”אני לא חושבת שהסיוטים שלי נוצרו רק מתוך הסיפור של אמא‬
‫ שבה‬,‫ סביר להניח שאני עצמי בניתי לי מן פינת פחד אישית‬.‫שלי‬
‫היו גם הסיפורים של אמא על מה שהתרחש שם בג'אדו שהתמזגו‬
“....‫ מאירופה‬,‫ שאותם ראיתי‬,‫עם צילומים של שואה‬
äàåùä øåôéñì êééùù øåôéñ úåøôñî äëåøòúäå
àì íâ éðà .÷øôë áåìì úñçééúî àì éðà .ììëá
÷ø äø÷ù åäùî àì äæ "áåì éãåäé úàåù" úøîåà
äúééä àéäå éãåäéä íòì äàåù äúééä .áåì éãåäéì
".úåîå÷î éðéî ìëá
17
øôñä éôã ìò úåöçåìä úéëåëæä úåçåì úà äâéöî
ùé íùå 'ïééîìò-ìà' áåúë äô äðä (íééøéøáùä
åìà ,úåðá éúù óãì éúôñåä .áø÷ä ìù äôî
äéçàù éãë úåéììöä ïåøèàéúá ïåìéåä úà å÷éæçäù
éìù ïåéîãäî ïáåîë äæ .âéöäì ìëåé àîà ìù
.íùî íéîåìöú ïéà .àîà ìù øåôéñä úåá÷òá
18
‫בשבחי‬
‫המטבח‬
‫הלובי‬
‫ מרדכי ארבל‬:‫מאת‬
úåø÷ò úà ùé çáåùîä çáèîä éøåçàîù øîàðå íéã÷ð
úéããää äéøôääå øåúìàä øùåë íúåöéøçáù úåéáåìä úéáä
äæ úåéáåì úéá úåø÷ò éúù ïá äçéùäî øëéð æåçà) ïäéðáù
àéä äîå íåéä ìùáì úëìåä àéä äîå ìåîúà äìùéá äî ìò
äôéùçäå íéùãç úåðåéòøì íúåçéúô (øçî ìùáì úðååëúî
.é÷ìèéàä çáèîì
íéøéàùî íä äî éáåì íéìàåùù äçéãáä úà øéëî àì éî
ìëì ïåëúî åàöî åðééäã , ìáçä àéä äáåùúäùë ùáëäî
úåðáñòä : íéàìåîîä àéä úøúåëä úìåâùë ùáëäî ÷ìç
íé÷ìçä ìë úà íéììåëù ( íéàìåîî íééòî ) ïøñîäå
íéëôåä íéðéìáúäå äéìéæåøèôä æøåàä úôñåúáù íééîéðôä
úåçô íéáùçðä íéøáãî íâ úåéäì ìåëé äæå ùîî íéðãòîì
äàéöî ùîî åæ úåéåìòä úðéçáîù ìùîì äì÷å÷ä åîë
äëåúá òéîèäì úåðîãæää íâ åæå úìåñî äéåùò àéäå øçàî
.äðéæîå ìå÷éòì äì÷ äúåà äùåòù äî íéðîåùä éôãåò úà
íéáöî ïåîäì äðòî ïúåð àåäù éáåìä çáèîá éôåéä ììëá
ä÷åöîìå ïîæá ÷çåã , úåçîù , íéâç , äðùä úåðåò åîë
úøéöéáå úåëåîð ùîî úåéåìòá íéðåëúî úðëäá úéìëìë
åéäù éùéù íåé ìù ä'âòì òâòâúî éðà äîë åà .éàååì éøöåî
íéøäöä úçåøàì äîã÷îë íåøôîä ìù úåéøàùäî úåðéëî
.úáçîäî øùé úùâåî àéäùë
19
<<
‫דבר יפה נוסף שהיה במטבח הלובי זה היה שילוב הסבתות מה שתרם לא‬
‫מעט בהכנת כל המטעמים ומצד שני הסבתא לא הרגישה עצמה כנטל‬
... ‫אלא כחלק אינטגראלי מהמשפחה‬
äáøùäå äô÷ä íò (íé÷åîéö íò úåéâåò ) åìåáä
ìù ("ä÷åèðô " äáéç íù äì åðúð éìù íéãìéä)
úåðîãæä åéä íéâçä ììëá , íéøåôéëä íåé éàöåî
íò åîë úåðîãæä ìë åìöéðå úéøàðéìå÷ äâéâçì
èáùá å " è øãñå ïñéð ùãåç ùàøá äñéñáä
äô ììëä úìçðì êôä äæù éðôì äáøä ãåò åðââçù
.õøàá
åéäùë äéååçä úà ãìéë çëùà àì éðà úåçîùá
øäåæä úëéøò éðôì ììäì íéãìéä úà íéôñåà
íéçåúø ñåîåç éøâøâ íäì íéðúåðå (÷çöé úéøá)
äáøä äéä äæ æà ) úåøåâà 10 - å ñôøë íò íéîá
úåéâåò ìù òôù äæ íéòåøéàä æëøîáùë ( óñë
äøôñä (íéã÷ù úåéâåò) øáîáòä íäéðéîì çî÷ä
úåéøëåñ íäéðåâ ìë ìò íéçåöéôä ( úìåñä úâåò )
( íéã÷ù éî ) äèàæåøä ( íéôåöî íéã÷ù ) ãéðô
( ì÷ãä õò éôðòá åøå÷îù ïáì ä÷ùî ) éáâàìä
íâ íéùéâî åéäù (äëåðç ìù úåéðâôåñä) æðôñäå
äéä èòîë ìëäùë úåìåìëä ìéì úøçîì øéòöä âåæì
äæ ìò åìîòå øçàî äæá ùàø ì÷ð ìàå úéá úøöåú
êéøö äéä éî äéäù òôùä øåàìå éðôì íéáø íéîé
.äçåøà
ìéçúäì ìåëéù ïååâîå øéùò äéä íåé íåéä íâ
äöéá ïåîìç ) éðåéìáæ åà ø÷ ø÷åáì íç áìçñá
ìù çãå÷ä äùàø , ììëá .( øëåñ íò íéùçåáù
: øçà èéøôú íåé ìë àéöîî úéáåìä äùéàä
äçáè , ñãé÷åð , ä ' úùø , äñìñá äðåø÷î
( äãéèùô ) ãå÷òîä åéðååâ ìò æøåàä , äùøëìá
äæ âåðòú äæéà ( øùá íò úåöéö÷ ) íéìéèñáä
. èáçîäî øùé äìéèñá ìåëàìå äúéáä àåáì
,íéìöá ,ïôâ éìò (úéáåøë éìò) ÷øáé : íéàìåîîä
äîë .øååéçä ùùâä øîàîë éùçî äñå÷å ,íéìôìô
úøò÷ äìåë äúééäù íééøäöä úçåøàì òâòâúî éðà
íåéä) äáéáñ úðëåø äúééä äçôùîä ìëù éç èìñ
óë äæéàáå ( ìãáää éçé êà úåôñåúä úçà ÷ø åæ
ìù áèåøá íçäå øåçùä íçìä úà íéìáåè åðééä
úåòáèáå úåéðáâòä ìù õéîá ìáåèî äéäù èìñä
.íéôéøçä íéìôìôä úòôùä íò êæ úéæ ïîù
çåðé÷äùë úåàéøá äìåëù äçåøà ,íëì øîåà äî
øùàë éì àá éáåìä çáèîä çáùá áåúëì ïåéòøä
àåä äâøò åæéàá àåäùî òîåù éðà íéîéä ãçàá
ä÷åù÷ù ìåëàì äãòñîì ñðëð íãå÷ åúáì øîåà
ä÷åù÷ù åðìöàù áåùçìå úåéð÷ì êìð êë øçàå
ïðëåúî àì çøåà øáåòì åà/å ïîæá ÷çåã ììâá åùò
äéä àì äæù íéçøàîä ãöî úåìöðúä äàá ãéîúå
íò ìñéçå úçìöä úà áâéð çøåàä íà íâ åãåáëî
ìëåàì áùçðù ùùãî ìåôä äæ ,íçì øëéë éöç äæ
ìò åìéáùá øúååì ïëåî éðà íåéäù íééðò ìù
íåéä éì ùéù øùá ììåë úåðî òáøà úá äçåøà
äôéøç ìáà ( úìåñ úñééã ) ãéîñä äæ , äãåáòá
äæå øéø÷ íåéá óéøçå íç åäùîî øúåé êéøö äîå
øôù íàå ñéë ìëì äååùù ( çî÷ ÷öá ) äãéñòä
÷ìç äæù ãéã÷ä úà óéñåî äúà êìæî êéìò
.íéøîùî åéäù ùáëä øùáî
éùø ' úä äëéáèä íò éùéù íåé ìù ñå÷ñå÷ä
ììá âãä íò éîééøçäå äîåøôîä , øééñîäå
úéáá úåðçåèå úåìå÷ åéäù ) äô÷ ñåëä , úáù
úáù íåéá ä÷ò÷ä íò ( íéãøåå ééî úôñåúá
, ïåî÷ä íò äîåãàä ( ïéîç ) äðéôãä , ø÷åáá
íìåëáùë äèéçî äñéøää , ÷ìñä íò ä÷åøéä
ìë äæ úøúåëä úìåâå äøôä ìù äùåø÷ ìâø úáëëî
åéäù ( ïé 'âèä øò÷ äæì åàø÷) ì "ðäî úåéøàùä
ïåùàø íåéá äðè÷ ùà ìò íåîéç éøçà íéùéâî
.äñéáë ìù ùåãâ íåéì úéáä íà äðôúî êë áâàå
,âç ìëì äúééäù úãçåéîä äøéååàì øáòî íéâçá
åúåà àì äæ íäéãòìáù íééðù åà ìëàî âç ìëì ùé
úåéâåò ) èåø÷îä ( ïîä éðæåà ) äìáãä ïåâë âç
íåãàä æøåàä , íéøåô ìù (íéøîúá úåàìåîî úìåñ
úà , çñôä âç áøò ééøäö ìù ' åëå ìåôä íò
úøöåú íé÷åîéö / íéáðò õéî ) ÷ìääå úñåøçä
äøèôä ïøñîäå úåðáñòä çñô ìéìá ( úéá
âç ìù ïéæàáä úà ,ãçåéî øåðúá íéôåàù (äöî)
íéãìéìå úåòåáùä âç àì äæ åéãòìáù úåòåáùä
÷ò÷ì ÷ùá íéöåôî íäéìò ãáë úö÷ ïéæàáäù
,íééøôñî ,íìåñ ,ùîù :úøåöá úåéâåò ìù èñ äæù
( ÷éú ) äô÷å ( äñîç ) , ãé , øåôéö , íééô÷ùî
íéðå ' âòîä , çñôî åøîùù úñåøçá úàìåîîù
( ÷ìñ éìò ) ä÷ìñ : úåúéáç ( ùáã ) íäéðéîì
íéðåîéøä úôñåúá (úòìã) äòø÷ (äñøô) äúø÷
, äðùä ùàø ìù (çìá) íéáåäöä ãçåéîáå íéøîúä
‫מלכי חי"ל‬
₪ 10
‫הגדה של פסח‬
250 ‫תולדות כ‬
‫מרבני הקהילה‬
‫ השנים‬400 ‫ה‬
‫האחרונות‬
₪ 50
‫ שירי‬,‫כולל תרגום מלא לערבית‬
.‫ עיצוב חדש‬,‫החג ותמונות רבות‬
20
‫תמוז תשע“א‬-‫ סיון‬130 ‘‫עאדא מס‬
.íéøáãî
,çåîùìå øáãì íéëéùîîå úéáäî òéâî åôìë ãåã
.úëìì ïîæä òéâîù ãò
åðçðàå åèåàä ìù íééøåçàä úà úå÷ðî íéî úåñåë
.äàáä íòôì ãò íéãøôð
.çñôá äúééä äðåøçàä íòôä
ìà úøáåòå úåàéöîäî úòøâð úåîã ãåò ,åéùëòå
.ïåøëéæä
.úøçà åàøé íéøáã ìáà ,ä"òá òéâäì êéùîð
.ìáç äîë
øåöäãô äéèòðá
øçà ìë úà àìîîù éáøòä äúä äæ ììë êøãá
äðåùàøä ñåëäùë íéááñ äùåìù íò íééøäöä
øúåé úéùéìùäå úåçô úö÷ äééðùä äøîå ä÷æç
íééåì÷ íéã÷ù åà íéðèåá úôñåúá ä÷åúîå äùìç
àáñä äæ ìò çöðî ììë êøãáùë íé÷åøé íãåòá åà
. äìéìå äìéì óìà éøåôñî øåôéñ éååìá
áåìéù äéä äæ éáåìä çáèîá äéäù óñåð äôé øáã
íéîòèîä ìë úðëäá èòî àì íøúù äî úåúáñä
àìà ìèðë äîöò äùéâøä àì àúáñä éðù ãöîå
ïä äàìî äôúåùå äçôùîäî éìàøâèðéà ÷ìçë
äì íøâù øáã éúøáçä ãöá ïäå úéáä ú÷åæçúá
. ãåáëá ï÷ãæäì
íééúçôùîä íéùâôîäå íéìéùáúä úåçéøì øáòî
çáèîä úåáéùç úà åùéçîé íéàáä íéøåôéñä éðù
: éúéáä
ïìåâä úîøá úéàáö íã÷ äðéëîá äéä éðá øùàë
äùò êøãäî ÷ìç úà éë) äâàã êåúî åì éúòöäå
éì äðò , øåôéë íåéá äðéëîá øàùééù ( íéôîøèá
( ÷øî ) åãåøáä ìò øúååì ïëåî àì àåäù ãéî
éàöåî ìù äáøùäå åìåáä ìòå íåöä éðôì ñå÷ñå÷äå
. âçä
íò òñð ,íéðçúåúá ïéö÷ ,éñéâùë éðùä äø÷îáå
íé úáá éîà úéáì åñðëð äîåøã ïåôöäî ïéö÷ ãåò
äàéë ïçìåù íäì äçúô ìéâøë .äô÷ ñåë úåúùì
äàøú éñéâì øîà ïéö÷ä åàöé íäùëå ìäö éìééçì
ìáà äøéã ,úéðåëî ,ì"åç ,íéãåîéì éøåäî éúìá÷
. íìåòî éúéëæ àì àîà éãéî äééâåòå äô÷ ñåëì
‫הראשונה בחינה‬
‫יהודית אנושי‬
ìáà àîà ìéáùá íâ , íéðù øáë , ãéîú åðãô÷ä
íééîòô úåçôì íå÷îä úà ãå÷ôì , ÷ø àì ùîî
.çñôáå úåëåñá ,äðùá
äãåã ìù íéîòèîäî íéìëåà ,ãçé íéáùåé ,íéòéâî
æøåà åìéôà , íéîòèî äæéà ,íééãé äæéà , äéìøåà
.íéîåìäé åîë äì àöåé äéä èåùô
.íòè äæéà çà ,óåòäå
:‫להזמנות‬
050-5803393
09-8333906
3 ‘‫המשך מעמ‬
äåå÷úáå éúðééö àìù íéìëàîä éðôá ìöðúî éðà
éáåìä çáèîä ìò øåîùì êéùîé øéòöä øåãäù
äéäéù åðééäã ,íëáì÷ àìò äçñå åãéöáù úåøåñîäå
.úåàéøáìå ïåáàúá íëì
‫טקס חינה‬
,‫טריפוליטאי‬
‫עם תלבושות‬
‫מסורתיות‬
.‫מרהיבות‬
,‫חתן וכלה‬
.‫בת מצווה‬/‫בר‬
‫בחזרה ללוב‬
₪ 40
21
₪ 30
‫ערב מספרי סיפורים‬
‫באשמורת הבוקר‬
.‫כולל מערכונים וקטעי שירה‬
!! ‫ כפול‬DVD
.‫המופע המרהיב לימי הסליחות‬
‫ לשמיעה‬CD ‫ ו‬DVD ‫מארז כפול‬
‫ביקור שליח אור‬
‫שלום בלוב בשנת‬
,‫ בטריפולי‬2004
,‫ כומס‬,‫בנגאזי‬
‫גריאן ויפרן‬
₪ 30
‫דבר אל בני ישראל‬
‫וייקחו לי תרומה‬
:‫משמאל‬
‫דוכן גביית‬
‫כספים‬
‫בחזית‬
‫מועדון ”בן‬
“‫יהודה‬
‫בטריפולי‬
‫הצצה אל מערכת ההתרמות של המפעל הציוני בלוב‬
‫ בנעטיה פדהצור‬: ‫מאת‬
.ïåîîáå ùôð ,áìá ,ïåéòøä
ìò , áåìá úåðåéöä ìò , úéøåèñéä , áúëð úåáø
.äöøà äééìòä íò äúéøçàå äëùîä ,äúéùàø
1897-) íéðù ìáåéë ìù úàæä äôå÷úä ìë êùîá
íéëåëéç åòìâúä ïäá úåèòåî íéðù èòîì ,(1948
øçà éáù äìéä÷ä äëìä , úåðåùä úåöåá÷ä ïéá
2
úéùàøå 19 ä äàîä éäìùá úéðåéöä äëéôäîä
äìéä÷ äîöòì ù÷áì äìëé àì 20 ä äàîä
úìéä÷ åîë ë " ë éìàèåè ïôåàá äìåòô úôúùî
.áåì éãåäé
äá íéáøù ,áøä äøùåòá äòåãé äúééä àìù äìéä÷
( êëá åøéëä àìù úåøîì) íééðòä ãîòî íò åðîð
ïòîì äúééä äìåëéù ìë úà äðúð , úàæ ìëáå
1
22
íéôåâä øåáòå åøåáò éðåéöä ïåéòøä
"øåáéöä éñçé òñî" ìòôåä åá íéìòåôä
úîéé÷ä ïø÷ä ,úéðåéöä úåøãúñää åîë
ìàøùé õøà ìù çéø óéãäù äî ìëå
.ìàøùé úðéãî ,øúåé øçåàîå
úà àåöîì äéä øùôà ,ïðòø õò ìë úçú
, øôñä éúáá , úîéé÷ä ïø÷ä úåôå÷
.íééèøôä íéúáá óàå úåéåðçá
íåéá ãçåéîáå âç éáøòá äîøúä éðëåã
" øåâñì " íìåë åâäð åáù øåôéë ìòî
.øúåéá çéëù äæçî åéä íéøãðå úåáåç
ìòôîì íäìù úåîåøúä úà åøù÷ íéáø
íåéäå úñðëä úéá úùåã÷ íò éðåéöä
é " ò ìàøùé úìåàâáù íéðéîàî , ìåãâä
íðéäâ ìù äðéãî íä íâ åìàâé ,úåîåøú
.íéáåè íééçì åëæé íäå
‫תמוז תשע“א‬-‫ סיון‬130 ‘‫עאדא מס‬
‫בתמונה‬
:‫למעלה‬
‫חלק מרשימת‬
‫התורמים לקרן‬
‫הקיימת ביום‬
‫מעל כיפור‬
22.11.21
ìù , äðåøçàì åðéãéì åðìáé÷ù íéëîñî úöåá÷á
éìéáåîî äéäù éî , ì " æ áéáøà éøáâ ' ø , çåðîä
ïëå êðçîå äøåî ,áø ,éìåôéøèá úéðåéöä äëéôäîä
úåìá÷ éñåôéè 'ñî åðéìéâ åðìù ïåéëøàá åéäù äîëá
:íéîé íúåàá äàøðë úåöåôð åéäù
éáéèå÷ñëàä ìù ,(â"öøú) 1933 úðùî äìá÷ - 1
- úåôù ùåìùá , ïåãðåì úéðåéöä úåøãúñää ìù
.ùéãéé ... å úéìâðà ,úéøáò
" ìáåéä ì÷ù " ( ç " ùú ) 1948 úðùî äìá÷ - 2
.úéîìåòä úéðåéöä úåøãúñää øåáò
úîéé÷ä ïø÷ä ìù (à"éùú) 1951 úðùî äìá÷ - 3
.éìåôéøè éîå÷îä ãòåä ,ìàøùéì
ú÷øä øåùéà , úøôñåîî úéðãé äìá÷ / ÷úô - 4
.äøåú ãåîìú øôñä úéáá ì"÷÷ä úåàñôå÷
íéãåäéä åîøú íäì úåãñåî ãåò åéäù çéðî éðà
.íéôñë áåìá
.ïëãòúäì çîùà ,òãåé åà øéëî íëî éî íà
4
23
øåà äúàøù úéãåäéä úåðåúéòá
ä äàîä ìù 20 ä úåðù úéùàøá øáë ,éìåôéøèá
úåøùò ìù íäéúåîù íò úåîéùø åññåðúä ,20
éúá éàáâ ïëå äìéä÷ä éðáî íéùðå íéøáâ ,úåàîå
.éðåéöä ìòôîì íéôñë åôñàå åîøúù íéáø úñðë
úåîùä íåñøôá éøä ,ïååëî úðååë äúééä àì íà íâ
êìä úåîåøúä íøæå ,íéîãøðä úà õéøîäì éãë äéä
.ïîæä íò ìãâå
êéøàúî " ïåéö ìâã " ïåúéòä ìù ïåéìéâá : àîâåãì
íéîøåúä ìù äëåøà äîéùø äòéôåî 22.11.21
- "øåôéë ìòî íåé"á íäìù úåîåøúäå
' ø ïá åäéìà - úåé÷ìèéà úåøéì 3 , ïåæåì íäøáà
íéîçø ' ø - 2 , ùåãòã øåëá - 11 , çàìô ñåîë
úåøùò äàìä ïëå ... 5 ,ïäë éëãøî 'ø - 2 ,áéâò
.ãåîò éöç ìò íéñøôúîä úåîù
.úôñåð äìåãâ äîéùø äòéôåî 29.3.11 ìù ïåéìéâá
íéøëåî í÷ìçá úåîù , ÷ôñ àìì ùâøî ãåòéú
.íéîøåú ãçé íìåëå úåçôù äìàëå ãåàî
éî ìëùë , ÷éåãîå øãåñî ïôåàá äãáò úëøòîä
.íøú åì íøåâì íàúäá äìá÷ ìáé÷ ,íøúù
3
1
24
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪3‬‬
‫‪6‬‬
‫‪2‬‬
‫ָח ְס ָרה‬
‫מראה העיר העתיקה והרובעים‬
‫היהודיים מחלון בית המלון‬
‫החדיש שנבנה על שטח תחנת‬
‫הכח ובית החרושת לטבק‬
‫בטריפולי‪2010 ,‬‬
‫‪ -5‬מסגד ”ג‘אמאע מחמוד“‬
‫‪ - 1‬בית כנסת ”דאר בישי“‬
‫‪ -2‬בית הכנסת ”צלא לכבירה“ ‪ -6‬בית ספר ”דאר א‪-‬סרוסי“‬
‫‪ -7‬שאראע חארה לכבירה‬
‫‪ -3‬בית הספר ”פייטרו וורי“‬
‫‪-8‬דרוג‘ דאר נג‘לו‬
‫‪ -4‬כנסיית ”סנטה מריה“‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪25‬‬
‫מהנעשה ב‬
"íéáåäà åçîù" - ùãç øåèéì÷ú
ïåéç ÷çöé éôî äøåú ìù äãåáëì íéøéù
àì ,åðúìéä÷á íéîéé÷úîù äøåú øôñ úñðëä éñëè úéáøîá ,åðøòöì
,íéøçà íéøéù àìà ,äøåú úîùì åðìù íéôéä íéøéùä èòîë íéòîùåî
.ìáç äîëå
åðèìçä , " íåìù øåà " á äâåäðä , åðìù äôéä úøåñîá êéùîäì éãë
íéøëåîä äøåú úçîù éøéù ìù áéäìîå ùãç øåèéì÷ú øåàì àéöåäì
.íìåëì
ãåáéòì íéëåæå ,ïåéç ÷çöé ,úåøéîæä íéòð ìù åéôî íéøùåî íìåë íéøéùä
íéèåéôä úà êôä èåùôù ,éøåôéö ïã ,"úéáä ãáòî" ìù áéäìîå ùãç
.òåîùì ñàîð àìù äñøéâì
éúù ) äéåììä , íéáåäà åçîù , àð åçîù : øåèì÷úáù íéøéùä øúé ïéá
ìà àé ,åãåáë øéãà ,ìàøùéì äçîù íåé ,àù ìà àé ,àðàå àðà ,(úåàñøéâ
.êìî 'ä å êìî äæ àåä éî ,ìàøùé òîù ïáåîëå øéãà
050-5307752 åà 03-6588111 ,"íåìù øåà" éãøùîá øåèéì÷úä úà ïéîæäì ïúéð ,çåìùî ììåë ₪ 30 'çé øéçî
!! áåø÷á - "ììäî êåøòà" - ùãç øåèéì÷ú
ìù íäéúåìå÷á äìéîä úéøáì íéøéùå íéèåéô åáå - "ììäî êåøòà" ùãç øåèéì÷ú øåàì àöé áåø÷á-úçîùî äøåùá
.ïåéç ÷çöéå õøàåæ ïìéà íéðèééôä
.øäåæä ìéììå äìéîä úéøáì ãåòå "øîæ êåøòà" ,"ììäî êåøòà" ,"íúà íéëåøá" íéèåéôä øåèéì÷úá
- "äøîéæ åàù"
.æåà éáå÷ øîæä úåôúúùäá ,áåì éãåäé úøåñîá ÷ðò íéèåéô òôåî
(30.8.11) , à"òùú ìåìà ùãåç ùàø áøò , áà 'ì ,â íåéá ,ä"éà
.íé-úáá "úåáøúä ìëéä"á ùãå÷ úøéùå íéèåéô òôåî "íåìù øåà" æëøî íéé÷é
.íéàøåðä íéîéäå úåçéìñä éîé éèåéôî ,ïáåîëå äðùä øåæçîá ùãå÷ éøéùå íéèåéô åòöåáé òôåîá
.äìéä÷ä ìù äðåùàøä äøåùäî íéðèééôå íéðâðä éáåèî 6 ïá ìáîñðà úåôúúùäá
.òåãéä "íéëåáð éøåîæî" øåèéì÷úäî åéøéùî øéùéù ,çøåà ïîàë æåà éáå÷ øîæä íâ óúúùé òôåîá
03-6588111 "íåìù øåà" æëøîá åéùëò øáë ïéîæäì ïúéð ₪ 70 å 60 ,50 øéçîá íéñéèøë
TV ‫עאדא‬
T V ‫כולם מוזמנים לצפות בשידורי "אור שלום" בטלוויזיה הקהילתית במגזין עאדא‬
22:30 ‫ ובמוצ"ש בשעה‬13:30 ‫מידי יום שלישי בשעה‬
98 ‫השידורים נקלטים בכבלים ובלוויין בערוץ‬
‫סדר‬
‫שפתי רננות‬
₪ 25
‫ערכת לימוד‬
‫ללחני ספר‬
‫הסליחות של‬
-‫יהודי לוב‬
‫שפתי רננות‬
‫הכולל חוברת‬
‫ותקליטור בקולו‬
.‫של רפאל חיון‬
‫היהודים‬
‫בלוב בין‬
‫אדריס‬
‫לקדאפי‬
₪ 30
‫ספרו של‬
‫אליהו ארביב‬
‫ז“ל במהדורה‬
.‫העברית‬
26
"‫"אור שלום‬
:úåòãåä øåøö
:ïìäìãë íä (íéòôåî 6) äðùì úñðë éúáì "àãàò" ïåúéòì éåðîä éøéçî
äðùì ₪ 400 ,íåîéðéî éåðî -úåðåéìéâ 30
äðùì ₪ 500 -úåðåéìéâ 40
äðùì ₪ 600 -úåðåéìéâ 50
äàìä ïëå
.éàáâä úéáì ãò çéìù íò úåòéâî úåìéáçä íéø÷îä úéáøîá
•
ïééðòî éøåèñéä øîåç íåâøúì úé÷ìèéàå (úåéøáò úåéúåàá) úéáøòä äôùá òãé éìòá íéáãðúî íéù÷åáî
úãéîá úåòéñð øæçä .òåáùì úçà úåçôì éåöø ,úìåëéì íàúäá úåáãðúää ó÷éä ."íåìù øåà" éãøùîá
.êøåöä
éãøùîá ïééðòî è÷éåøôì ïåéëøà úåðëåúå áåùçî ãåéö íò úåøéëéäå úéðëè úìåëé ìòá ú/áãðúî ú/ù÷åáî
."íåìù øåà"
,úåáúë ,íåìéö ) äéæéååìèä úåòåö÷îá òãé éìòá íéøéòö íéùåøã ,"TV àãàò" ú÷ìçîá úåìéòôä úáçøäì
.ïéæâîä ú÷ôäì (åàãéåå úëéøò
,äéøåèñéää éîåçúá íéøùëåî íéáúåë íéùåøã "àãàò" ïåúéòä ìù øåàì äàöåää ú÷ìçîá úåìéòôä úáçøäì
.åëå äéìàåè÷à
•
•
•
•
.ïëî øçàì 050-5307752 åà (úåìéòôä úåòùá) 03-6588111 "íåìù øåà" æëøîì úåðôì àð
"‫מבצע חברים חדשים במרכז "אור שלום‬
:é/ìá÷å äðùì úåøáç ìò íåúç
øååéãá ïëåúå ïééðò éàìî ,"àãàò" äìéä÷ä ìù ïåúéòä ìù ñåðåá 1 + úåðåéìéâ 6 •
øéùé
á"òùú äðùä ùàøá áéäøîå éãåçéé äðù çåì •
! úôìåçä äðùä ìù "àãàò" úåðåéìéâ 6 •
æëøîä ìù íéòåøéàå íéîåñøô ìò úåçðä •
äáøä úåéåìéòôå íéòåøéà ìò (êëá åöôçéù äìàì) éðåøè÷ìàä øàåãì íéðåëãò •
!! íìåë éðôì
!!! ãáìá ₪ 100 øéçîá ìëäå
-íéðééðåòîì
íé-úá .297 .ã.ú ,"íåìù øåà" :úáåúëì "íåìù øåà" úãå÷ôì ÷'ö çåìùì àð
‫שבת‬
‫מלכתא‬
₪ 30
27
‫תקליטור עם‬
‫זמירות שבת עם‬
‫פיוטי וניגוני‬
‫שולחן שבת‬
‫בקולו של אילן‬
. ‫זוארץ‬
₪ 50
‫אלון בכות‬
‫יום נלחמו בי‬+
‫ספר התפילות‬
‫והקינות המלא לט‬
‫באב בצרוף‬
‫תקליטור עם לחני‬
‫הקינות בקולו של‬
‫החזן משה‬
.‫מכלוף‬
‫סיפורי בושאייף ע“ה‬
* ‫ זיתן‬,‫ מרומה כחלון‬:‫מאת‬
‫ שמעון דאבוש‬:‫רשם‬
‫ָפ ִלי כו דודו‬
‫כליפה וטבעת הזהב שאבדה‬
áùåîá åéåðéëáå éìô) ì"æ ïåìãô ìàôø äìù ïëùä
ãåìá ãáåò äéä ( åãåã ìù çà – "åãåã åë éìô"
.äøæçáå äãåáòì ãâà ñåáåèåàá òåá÷ òñåð äéäå
ïúéæ áùåîì íéñðëð åéäù íéèòî íéå÷ ÷ø åéä
.ãåìì ïúéæ êøã äøæç íéàöåéå øæòéçà å ìâé ë"çà
úðåàúî òâôð äðáù òáù øàáî äùéà ìò øôåñî
.ãåàî äù÷ äéä åáöîå íéëøã
àì øáã íåùå íé÷éãö éøá÷å íéðáøì äëìä äùéàä
.øæò
íåìçá äì äàáù úøâåáî äùéàá äîìç ãçà äìéì
.äìöà íâ ø÷áì äòéâî àì àéä äîì äúåà äìàùå
àéäù äúðò àéäå úà éî äúåà äìàù äùéàä
úñðëä úéáá ø÷áì àåáù äì äøîàå óééàùåá
. íùì òéâà êéà äìàù äùéàä . ïúéæ áùåîá
ãåìáù äì äøîàå êøãä úà äì äøéáñä óééàùåá
.(íåìëî òãé àìù) ïåìãô éìô íùá íãà äì äëçé
äòéâäùë . ïúéæ áùåîì ø÷åáá äàöé ïëà äùàä
àåø÷ì äìéçúä ãåìá úéæëøîä äðçúì ö " äçà
? ïåìãô éìô ïàë ùé íàä , ïåìãô éìô íø ìå÷á
äéìà õø òáøà äòù ìù ñåáåèåàì äëéçù éìô
.äø÷ äî ìàùå àåä äæù äì øîàå äìäáá
äúðôä óééàùåáùå íåìçä ìò åì äøôéñ äùàä
.åéìà äúåà
äàöî àì , äî " äéðåøèá äðò àåä äìäáä áåøî
."?éðà ÷ø øçà åäùî
, úñðëä úéáì äùéàä úà äååéì àåä òâøðù øçàì
"ìééãð÷"á ïîù íéùìå úåøð ÷éìãäì ïëéä äì äàøä
ñåáåèåà åúåàá úåìòì ä÷éôñäå ä÷ãö äîù äùàä
.áåáéñä úà íééñù
íò äééãåä úãåòñì äùéàä äòéâä ùãåçë øçàì
.ïéèåìçì àéøáäù äðá
äîåøî äúð÷ (60 - ä úåðù ) úåáø íéðù éðôì
àåä .äø÷éå äìåãâ áäæî úòáè ì"æ äôéìë äìòáì
äúééä åðîæá . ÷åçøîì äèìáù úòáèä úà ãðò
.úåîäáì ìëàî ùîéùù ñøéú äãù ïëå úôø íäì
éãé ìò úéúåëàìî äé÷ùäá íé÷ùî åéä ñøéúä úà
éðù ìãåâá øáéù) éùàøä æøáä ãéì íìåà .úåøèîî
ìò úçà ãé çéðä äôéìë .äé÷ùää äòéâä àì (ìåö
àåä êë íéîä úà çúô äééðùä ãéáå æøáä äö÷
.ùáéä øåæàä úà ä÷ùäù íéî õçì øöé
.úòáèä úà åì ìéôä íéîä õçìù áì íù àì àåä
úòáèäù äúàø äîåøî æàå äúéáä òéâä áøòá
êà úòáèä ïëéä äôéìë úà äìàù àéä . äððéà
.äàøðë äúåà ãáéàù øîàå òãé àì àåä
ãöéë çåëéååì ìéáåä äæå áø øòö äøòèöä äîåøî
.áì íù àìå äø÷é åæë úòáè ãáàî àåä
äúëá äìéìä ìë , íãøéäì äìëé àì äìéìá
' äî òåéñì äððçúä . äáëùî ìò äëôäúäå
.äì øåæòú óééàùåáù äððçúäå
äàá à"òéæ óééàùåá íåàúôå äîãøð ø÷åá úàø÷ì
úøâåáî ãåàî äùéà äéä äøåàú . íåìçá äéìà
äùåáì íéùîð úìòá éðåîãà øòéù íéðô úøåãä
éîå÷ ,éîå÷ :äì äøîà . (äáø'âá åîë) "ãàã'æ"á
úòáèä ùôçì åàöúå êìòá úà éøéòú . øäî
íàå íù úòáèä ,íéîä úà åçúôéù éðôì øáéùá
.íìòú àéä íéîä úà åçúôé
úà åì äøôéñå äôéìë úà øéòäì äúñéð äîåøî
øôñì ÷éñôúù äì øîà äðéù êåúî àåä ,íåìçä
çúôî åì äðúðå äù÷òúä äîåøî . íéøåôéñ åì
äì øîàå í÷ àåä æàå ( æøáä úà ÷øôì) úåøåðéö
úà äéìò óéòé àåä æà úòáèä úà àöîé àì íàù
.úåøåðéöä çúôî
úà àöîé àåä íàù äøîàå åá äúøâúä äîåøî æàå
.åìù ùàøì óåòé çúôîä úòáèä
äãìåð 80 úá ('âéøô úéáì) ïåìçë äîåøî ,úøôñîä *
ìàøùéì äúìò úîãå÷ä äàîä ìù 30 ä úåðùá ïúéìæá
äéäù ì " æ ïåìçë äôéìë ìù åúðîìà . ïúéæ áùåîì
íéðù áùåîä ãòå ùàøå ïúéæ áùåîá ë " äéá éîé÷îî
.úåáø
úòáèä úà åàø çøéä øåàìå øáéùì åòéâä íä
úà úåøéäîá çúô àåä . øáéùä êåúá úøäåæ
.äìåãâ äçîù åçîùå úòáèä úà íéøäå øáéùä
çúôî ìò äìò áì äøú éååù úøôñî äîåøî
...ùàøá úåøåðéöä
‫מסעי‬
‫בארץ לוב‬
₪ 40
‫ספר המסעות‬
‘‫של הפרופ‬
‫סלושץ שביקר‬
‫בלוב בשנת‬
‫ שני‬.1906
‫ספרים בכריכה‬
‫אחת‬
‫שירו לנו‬
‫משיר ציון‬
₪ 10
‫שירה עברית‬
‫פרי עטם של‬
,‫תלמידים‬
,‫נערים ונערות‬
‫בלוב בשנים‬
.1920-1950
28
‫תשחץ החודש‬
‫מאת‪ :‬דודו זוארץ‬
‫פתרון‬
‫התשבץ‬
‫מהגיליון‬
‫הקודם‬
‫בעמוד ‪30‬‬
‫לוב‬
‫הספר המקיף‬
‫והמלא אודות‬
‫יהודי לוב שיצא‬
‫לאחרונה‬
‫בהוצאת מכון‬
‫בן‪-‬צבי‪.‬‬
‫‪₪ 70‬‬
‫תהילים‬
‫טוב‬
‫להודות‬
‫קולו של‬
‫יעקב‬
‫פירושים‬
‫וחידושים על‬
‫חמשת חומשי‬
‫התורה פרי‬
‫עטו של ר‘‬
‫יעקב רקח‬
‫זצ“ל‪.‬‬
‫‪₪ 20‬‬
‫ספר תהילים‬
‫עם פירוש של‬
‫ר‘ יעקב רקח‬
‫זצ“ל באותיות‬
‫גדולות‬
‫וברורות‪.‬‬
‫‪₪ 30‬‬
‫‪29‬‬
ì"æ åé÷éå (åììéì) åäéìà
.úç àìì éåùò ,ãçô òãé àìù õéîà ,ìàøùé øåáéâ
äìòôù ìåñéçä úééìåç éøáç íò äðîð ,éìåôéøè ãéìé
.1948 úåòøåàî øçàì áåìá
úàìòäá òééñ , úéìàâéì éúìáä äìôòää úôå÷úá
. úåçùì òãé àìù úåøîì úåéðåàì úåøòðå íéøòð
äøèùîä úòã çéñäì éãë øéòä éáçøá úåööô êéìùä ãéçé úåìåòôá
.äééìòä úåìåòôî
úçúî ìîùç úåëî ììåë ,àìëá úåù÷ äðåòå àìëð ,ñôúð ,êë á÷ò
.úåìéòôì åéøáç úåîù äìéâ àìå øáùð àì íìåà ,íééðøåôéöì
úà íäì øåñîé éë åéàìåë úà òðëùì çéìöäù øçàì ,ïðëåúî êìäîá
ìáì íúåà êøãú ,íéøçà íéøåöò íò ùâôéäì ù÷éá ,åöøù òãéîä
.åîöò ìò äîùàä ìë úà ç÷åì àåä éëå åøôñé ìáìå åòðëéé
úéá ïåìçî õô÷å äòéâø ìù òâø ìöéð , äùòîá ìåëéáë äãåä àåä
.øöçä ìà øöòîä
.úî àì ìáà äù÷ òöôð ,çéù ìò ìôð åìæîì
.íéðù 4 êùîá áåìá àìëá áùéù øçàì 1953 úðùá äöøà äìò
.ìàøùé úðéãî é"ò ïåéö øéñàë øëåä íéðùä íò .äôéðò äçôùî íé÷ä
êåøá åøëæ éäé
˙ÁÂÓÏ
Ìȯ˜È‰ ÂÈÁ‡Â ÂÈ·Ò ,Âȯ‰
Ì˙¯ÈËÙÏ ÌÈ˘ Ú·¯‡ ˙‡ÏÓ·
‫ברוך ארביב ז"ל‬
‫בן‬
‫בן חואת'ו ארביב‬
‫ תשס"ז‬,‫נפטר ח' סיוון‬
‫סוניה ארביב ז"ל‬
‫בת‬
‫מרג'אנה ואליהו מכלוף‬
‫ תשס"ז‬,‫נפטרה ו' סיוון‬
”‫”אור שלום‬
‫מביעים צער רב ומשתתפים בצער המשפחה במות‬
‫אבי המשפחה‬
‫ז“ל‬
‫אליהו )ליללו( פדלון‬
‫ בעל לב רחב שנתן‬,‫ איש חסד ומתן בסתר ענק‬,‫יהודי יקר‬
.‫מממונו לנזקקים ולכל מי שצריך היה‬
“‫מהתורמים הנדיבים למרכז ”אור שלום‬
‫מן השמים תנוחמו‬
‫ שנים לפטירת‬32 ‫במלאת‬
‫ אחינו וסבינו היקר‬,‫אבינו‬
‫עטיה זצ"ל‬-‫ר' יעקב גובה בן‬
‫בן רחל וכלופה ז"ל‬
,'‫נקיים אזכרה ביום א‬
(17.7.11 ) ‫ט"ו תמוז תשע"א‬
.‫ים‬-‫ בת‬, 53 ‫בביתו ברח' רוטשילד‬
‫במלאת שלוש שנים לפטירת‬
‫ אחינו וסבנו היקר‬,‫ אבינו‬,‫בעלי‬
‫ז"ל‬
‫בן לולי ויעקב ז"ל‬
,'‫נקיים קריאת משניות לזכרו ביום ה‬
(16.6.11 ) ‫י"ד סיון תשע"א‬
‫ים‬-‫ בת‬,‫ א‬3 ‫ רח‘ הגליל‬,‫בביתו‬
‫עטיה‬-‫אהרן בן‬
‫ שנים לפטירת‬13 ‫במלאת‬
‫ אבינו וסבנו היקר‬,‫בעלי‬
‫בכור סופר ז"ל‬
‫זאלה ז"ל‬,‫בן ג‬
,'‫תתקיים אזכרה לזכרו ביום ה‬
(14.7.11 ) ‫י"ב תמוז תשע"א‬
‫ים‬-‫ בת‬,3 ‫ בר אילן‬,‫בביתו‬
,‫ אבינו‬,‫במלאת שנתיים לפטירת בעלי‬
‫סבנו אחינו ודודנו היקר‬
‫ניסים סעדה ז"ל‬
‫ תשס"ט‬,‫נפטר י"ז תמוז‬
.‫ צנוע ועניו‬,‫איש נעים הליכות‬
‫ משפחות‬:‫מבכים ומתגעגעים‬
.‫ בוחניק ארביב ומכלוף‬,‫סעדה‬
‫רבות בנות עשו חיל ואת עלית על כלנה‬
,‫אמנו וסבתנו היקרה בנשים‬
‫הכבודה והצנועה‬
‫מרת מרים ארביב ז"ל‬
‫בת ר' אברהם ועזיזה ז"ל‬
‫נלב"ע בשבת קודש‬
‫י"ז בשבט התשע"א‬
'‫ת' נ' צ' ב' ה‬
‫ָשׁים‬
ִ ‫ְקרָה ַבּנּ‬
ָ ‫ִבּנוּ ָס ַפדְנוּ ַליּ‬
ֵ ‫עֹמק ל‬
ֶ ‫ֵמ‬
‫ְבים‬
ִ ‫ַלּוֹתיִ ְך ְמ ַחיּ‬
ַ ‫רוֹם ִמידוֹתיִ ְך וְרֹב ָמע‬
ַ ‫יוֹמ ְך לְאוֹר‬
ֵ
‫שׁ ַחר ִה ְפצִי ַע בְּאוֹר ַה ַחיִּים‬
‫ָמים רִאשוֹנִים‬
ִ ‫אַחרִית בְּעֹז ִמיּ‬
ֲ ‫ָמרָה‬
‫ומוֹקי ַריִ ְך‬
ִ ‫שׁ ֵא ַריִ ְך‬
ְ ‫ָת ְך ְלכָל‬
ֵ ‫ְח ְמל‬
ְ ‫אַה ָב ֵת ְך ו‬
ֲ
‫ָלוּמיִ ְך‬
ַ ‫ְמי ע‬
ֵ ‫ְשׁישׁ עָבְרוּ י‬
ִ ‫ֵאשׁית ְבּ ַתר‬
ִ ‫ר‬
‫כּוֹחוֹתיִ ְך‬
ַ
‫ִשׁ ֵארִית‬
ְ ‫ְחנָּה בּ‬
ַ ‫ִת ִפלַּת ַפּ ְרדֵּס ל‬
ְ‫בּ‬
‫ְשיִ ְך‬
ַ ‫ְרוּשׁ ַליִם עִיר ָקד‬
ָ ‫ְרוּשׁה ְטמוֹנָּה ִבּי‬
ָ ‫י‬
‫ְמירוֹת ַמלְאָ ַכיִ ְך‬
ִ ‫שׁ ַבת ִבּז‬
ָ ‫שׁ ַחר‬
ַ ‫ְבּעַמּוּד‬
129 ‘‫פתרון התשבץ מגיליון מס‬
ì"æ áéáøà óñåé
ïéáåø óñåé 'ø ìù åãëð ,1923 úðùá éìåôéøèá ãìåð
.àø÷ð àåä åîù ìòù (äìáà÷ìà)
íéé÷ìèéàä øôñä éúáá êðçúäå ãîì åúåãìéá
íò å÷ñôåäù íéãåîéì ,øãçå äøåú ãåîìú ,íééøáòäå
.äééðùä íìåòä úîçìî õåøô
úà íééñå êéùîä áåì äøøçåù úò 1943 úðùá
.úéìâðàå úéøáò ãîìì êîñåäå íéøåîì øðéîñå ïåëéúä éãåîéì
åúåìò ãò åúåà ìäéðå íéøâåáî êåðéçì "ãåçéàä" øôñä úéá úà ãñéé
.1949 úðùá äöøà
úåðøôñ ãîì . íéðù 31 êùîá úøéùå ìàøùé úøèùîì ñééâúä
,ïééøåà øá ,íëç ,äìòîå åîëùî ,÷äáåî øôñ ùéà .úéàåôøå úãçåéî
.úåëéìä íéòð ,ãçåéîá äéøåá ìò úéøáòå úåôù øáåã
.àø÷îä úåðùøôì àøæò ïáà âåçå àø÷îä ø÷çì äøáçá øáç
úåðåøëæ - íéìåáä íåáìà" ïééåöîä øôñä úà 1996 úðùá øåàì àéöåä
éãåäé ìù äéøåèñéäá øåæù àåäùë åééç øåôéñ ììåâî åá "áåì õøàî
.áäìð éðåéö ìéòô ÷ìç åì äéä äá ,äùãçä úòá áåì
.88 ïá àåäå (13.5.11) øééà 'è ,éùéù íåéá åîìåòì êìä
êåøá åøëæ éäé
30
‫אור שלום‬
‫מסורת שירת הקודש של יהודי לוב נחשפת במופע מיוחד המשלב פייטנים מהדור‬
‫החדש של קהילת יהודי לוב ואנסמבל נגנים מובילים במוסיקה האתנית בישראל‪.‬‬
‫‪ 2,500‬שנה של חיים יהודים בלוב ‪ ,‬על צומת תרבויות ערביות ‪ ,‬אפריקאיות ומדבריות‬
‫ובצל השפעות תורכיות ואיטלקיות ‪ ,‬הניבו את אחת ממסורות הפיוט ושירת הקודש‬
‫העתיקות והרבגוניות בעולם היהודי ‪ .‬גרוב אפריקאי ‪ ,‬מקצבים וסולמות מזרחיים הם‬
‫הבסיס למסורת שירת הקודש והפיוט הלובית‪-‬טריפוליטאית‪.‬‬
‫בהשתתפות‪:‬‬
‫רפאל ויצחק חיון ‪ -‬פייטנים‬
‫יניב רבה ‪ -‬עריכה‪ ,‬עיבודים‪ ,‬ניהול מוסיקאלי ועוד‬
‫יענקל'ה סגל ‪ -‬עיבודים‪ ,‬גיטרה אקוסטית וגיטרה בס‬
‫אלעד גבאי ‪ -‬קנון‬
‫יצחק ונטורה ‪ -‬חליל נאי‬
‫ינון מועלם ‪ -‬כלי הקשה‬
‫משה נורי ‪ -‬כלי הקשה‬
‫זמר אורח —‬
‫קובי אוז‬
‫בשירים מהמופע ” מזמורי נבוכים“‬
‫כרטיסים במחיר‬
‫‪ 60 ,50‬ו ‪ ₪ 70‬ניתן‬
‫להשיג ב”אור‬
‫שלום“‬
‫יום ג‘‪ ,‬ל‘ אב‪30.8.11 ,‬‬
‫בשעה ‪20:00‬‬
‫היכל התרבות‪ ,‬בת ‪-‬ים‬
‫‪31‬‬
‫מעטפות דואר של‬
‫חברות בבעלות יהודית‬