äëåðçå äìéâî úåëìä äîã÷ä הלכות מגילה וחנוכה 1 ............................................................................................................................................................................. הקדמה 1 ................................................................................................................................................................................................. הלכות חנוכה פרק ג :חנוכה ימי שמחה והלל 1 ................................................................................................................................................ הרקע )א-ב( 1 ..................................................................................................................................................................................... שמחה הלל ונרות )ג-ה( 3 ...................................................................................................................................................................... מצוות ההלל )ו-ט( 5 ............................................................................................................................................................................. אופן קריאת ההלל )י-טו( 7 .................................................................................................................................................................... הלכות חנוכה פרק ד :הדלקת נר חנוכה 10 ..................................................................................................................................................... הנרות )א-ד( 10 .................................................................................................................................................................................. זמן ומקום )ה-ח( 10 ............................................................................................................................................................................. החיוב )ט-יא( 12 ................................................................................................................................................................................. חשיבות המצווה )יב-יד( 13 ................................................................................................................................................................... תודה מיוחדת לרב הראל שפירא ,לרב אליקי צדוק ,לר' איתמר כה ,לר' אליהו יונתי – יצ"ו על תרומת בהגהת הדברי. מקרא: ח"ה = חילופי הגיה )תודה לר' יונת ס– .יצ"ו על עבודתו(. אותיות קטנות עליונות – הפניות להערות בסו.# מספרי קטני עליוני – הפניות להערות שוליי. אותיות קטנות תחתונות – )מ( מארי קאפח זצ"ל) .יד"פ( – ספר יד פשוטה .וכד'. ïëåúå äðáî ב ד חנוכה ג מגילה א חנוכה ימי שמחה והלל הרקע )אב( ,שמחה הלל ונרות )גה( ,מצוות ההלל )וט( ,אופ קריאת ההלל )יטו(. הדלקת נר חנוכה הנרות )אד( ,זמ ומקו )הח( ,החיוב )טיא( ,חשיבות המצווה )יביד(. ,íéøÄ ôÉÀ åñ éøÅ áÀ cÄ îÄ äN Šò úÉååöÀ îÄ ézÅ LÀ ïìÈ ìÈ ëÀ aÄ LÅé elàÅ úÉååöÀ îÄ ézÅ LÀ øeàáe Å .ïÈéðÀ nÄ äÇ ïîÄ ïÈðéàÀ Åå .elàÅ íé÷Ä øÈ ôÀ aÄ – íéøôåñ éøáãî äùò úååöî éúù ïììëá ùéאחת עניינה הלכות קריאת המגילה ופורי והשניה הלכות חנוכה – ïééðîä ïî ïðéàå .אינ ממני תרי"ג מצוות של תורה ,אלא קבעוה חכמי ונתקבלו בכל ישראל)äîã÷ä .(úååöîä ïéðî øçà ,äøåú äðùîìהמסר בקביעת קריאת המגילה ובחנוכה הוא "àåä êåøá ùåã÷ä ìù åéçáù øéëæäì éãë ] åðì äùòù úåòåùúåיחד ע גבורתינו[äî úîàù íéàáä úåøåãì òéãåäì éãëå ,åììäìå åëøáì éãë åðòååùì áåø÷ äéäå , íé÷øôá åìà úååöî éúù øåàéáå .(äøåú äðùîì äîã÷ää óåñ)" "åéìà íéáåø÷ íéäåìà åì øùà ,ìåãâ éåâ éîå" ,äøåúá åðçéèáäù .åìà â ÷øô äëåðç úåëìä (á-à) ò÷øä ììäå äçîù éîé äëåðç : © úééåñéð äøåãäî 067-766551 .î.éכ"ג/כסלו/תשס"ד ìòÇ úÉåøÅæbÀ eøÀæbÈ ,ïÈåéÈ eëìÀ nÈ LÆ kÀ éðÄ LÅ úÄéáÇ aÀ à íúÉ È åà *eçéðÄ äÅ àÉìåÀ ,íúÈ ãÈ eìhÀ áe Ä ,ìàÅ øÈ NÄ Àé íãÈ È é eèLÀ ôe È ;úÉååöÀ nÄ áe Ç äøÉÈ åzaÇ *÷Éñò ìÇ ספר זמני .ביאור הלכות מגילה וחנוכה 2/ 15 ãåàî ìàøùéì íäì øöå .úåøäèä åàîéèå íäéìò íçéøù ãò ,ìåãâ õçì íåöçìå ,íäéðôî éðá åøáâå .íãéî íòéùåäå ,åðéúåáà éäåì-à åòéùåäå íåâøäå ,íéìåãâä íéðäåëä éàpÇ îË ùÀ çÇ íãéî ìàøùéנשי לבב ללשו הכפולה "éäåì-à 'ä ,ìëé È äÅ ìÇ eñðÀ ëÀ ðÀÄ å ;íäé Æ úÉ Å åðáÀ áe Ä ,íÈðÉåîîÈ aÀ éàðåîùç éðá... íãéî ìàøùé úà òéùåä åðéúåáà ."íãéî ìàøùé úà åòéùåäהנצחו הצבאי היה נס וישועה משמי– íéðäåëä ïî êìî åãéîòäå . "äøæçå .4"åéðáå éàðåîùç ìåãâ ïäåë ïðçåé ïá äéúúî – ìàøùéì úåëìîוזו משמעות "ìåãâ íù êì úéùòå "êîìåòáהנאמרת בעל הניסיíééúàî ìò øúé . éÅðaÀ *eøáÈ À âåÀ – äðùא& שבהמש %תקופה זו רבי מ המלכי היו רשעי ,הרי אי שעבוד מלכויות הריהי מעלה לישראלúåîéì äæä íìåòä ïéá ïéà ,íéîëç åøîà" . ãò .(á ,áé íéëìî) "ãáìá úåééëìî ãåáòéù àìà ,çéùîä éðùä ïáøåçäלפי מסורת ישראל בשנת 3828 ליצירה 68 ,למניי הגויי.5 øöÀ Ç å .úÉåøäÈ hÀ äÇ eànÀ èÀ Ä å ,úÉåöøÈ tÀ Éåa eöøÀ ôe È íeöçÈ ìe À ,íäéÅ Æ ðtÀ îÄ ãÉàîÀ ìàÅ øÈ NÄ À éìÀ íäÆ ìÈ éäÉ Å ìàÁ íäé Æ ì Šò *íçÅ øÄ LÆ ãòÇ ,ìÉåãÈb õçÇ ìÇ .íãÈ È iîÄ íòé È LÉ Ä åäÀå ,eðéúÉ Å åáÂà ,íeâøÂ È äåÇ ,íéìÉÄ åãbÀ äÇ íéðÂ Ä äÉkäÇ *éàÇðÉåîLÀ çÇ ïîÄ êÀ ìÆ îÆ *eãéîÁ Ä òäÀ Æ å ;íãÈ È iîÄ ìàÅ øÈ NÄ À é eòéLÉ Ä åäÀå *øúÆ Æ é ìàÅ øÈ NÄ À éìÀ úeëìÀ îÇ äøÀ È æçÀ È å ,íéðÂ Ä äÉkäÇ .éðÄ MÅ äÇ ïaÈ øÀ çË äÇ ãòÇ - äÈðLÈ íÄéúà Ç îÈ ìòÇ ָברַ ,ח ְשמַאי, ח"הִ :ה ְל תִ ,הִ יחַ ,ל ְעסֹקֶ ,ש ִר ַּח ,וְ ְ י תר. וְ ִה ְע ִמידֵ , éðù úéáá àבית המקדש השני .מזמ עליית עזרא ועד לחורב הביתìò úåøéæâ åøæâ ïååé åëìîùë . – íúã åìèéáå ,ìàøùéהשתדלו לסתור את התורה ולמחות זכרה ,בניתוק הקשר בי ע ישראל לקב"ה.1 úååöîáå äøåúá ÷åñòì íúåà åçéðä àìåעל גזירות שבת ,חודש ]=חגי ,הנקבעי עפ"י קביעת ראש החודש [îומילה,íðåîîá íãé åèùôå .2 íäéúåðááåשהיו גוזרי על כל בתולה הנישאת שתבעל להגמו )שר צבא( תחילה ìëéäì åñðëðå .à המבנה העיקרי בבית המקדש,úåöøô åá åöøôå .3 1השקפה .ראה איגרת תימ עמ' כ" :אבל הסוג השני ]המנסי לבטל תורתינו ,והראשו הוא ע"י כוח וחרב[ ה פקחי העמי וחכמיה כגו ..היוני .כי ג אלה זוממי לסתור תורתינו ולבטלה בהוכחות שמטעי בה ובויכוחי שה מחברי ,וזוממי לבטל את התורה ולמחות עקבותיה בחיבורי ,כמו שזוממי האלמי ]באלימות[ בחרב ולא זה יצלח ולא זה יצלח" וש עמ' כד" :וכ %בבית שני כאשר נצחה מלכות יו הרשעה גזרו שמדות חמורי וקשי על ישראל כדי להכחיד את התורה לפי דמיונ ,וחייבו לחלל שבת ודלא ימולו את בניה ,ושיכתוב כל אחד על בגדו אי לו חלק בה' אלוהי ישראל ,ושיחרוט על קר שורו כ %ואח"כ יחרוש בו.". 2מנהג .למקור הדברי ראה מגילת אנטיוכס )כ% הגייתה במסורת תימ ,לא אנטיוכוס( מצורפת לספר דניאל ע תרגו רס"ג למארי .וש בהקדמה כותב מארי" :ובכל סידורי התפילה העתיקי נוסח תימ המקורי כלומר "בלדי" ,הנקרא "תכלאל" ,רבי "תכאליל" ,כתבו מגילה זו כחלק מסדר תפילת חנוכה ומנהגיה .כי לפני היו נוהגי ללמדה לתינוקות בבתי הספר בימי החנוכה ,אלא שבמאתיי וחמישי השנה האחרונות כאשר פשטה פשתה ורבתה השטחיות בכל פינות התורה ולימודה בשל סיבות שהזמ גרמ ,חדלו מלמדי התינוקות ללמדה כי רוב לא ידעו מה היא ...בר זכור לטוב סבי זצ"ל אשר החזיר עטרה ליושנה ולימד אותה לתלמידיו בימי החנוכה....וכ %נהגו אחריו תלמידיו ושומעי דברו שבימי החנוכה שננוה לתלמידי."... 3מושג .ההיכל "ïééðáá ø÷éò ïäù íéøáãä ïä åìàå éðôì äéäéå ,íéùãå÷ä ùãå÷å ,ùãå÷ åá ïéùåò :úéáä ïéàø÷ð ïúùåìùå ;íìåà àø÷ðä àåäå ãçà íå÷î ùãå÷ä (ä,à äøéçáä úéá) "ìëéä ,íeãaÀ àÀ Ä å íäé Æ áÀ Å éÉåà ìòÇ ìàÅ øÈ NÄ À é eøáÈ À bLÆ ëe À á ùãÉÆ çaÀ íéøÄ NÀ òÀ Æ å äMÈ îÂ Ä çaÇ .äÈéäÈ åìÅ ñÀ kÄ øÉåäèÈ ïîÆ LÆ eàöÀ îÈ àÉìåÀ ,ìëé È äÅ ìÇ eñðÀ ëÀ ðÀÄ å ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ Éåa äÈéäÈ àÉìåÀ ;ãçÈ àÆ êÀ tÇ *àlÈ àÆ epnÆ îÄ e÷éìÄ ãÀ äÀ Ä å ,*ãáÇ ìÀ aÄ ãçÈ àÆ íÉåé *àlÈ àÆ ãòÇ - íéîÈ Ä é *äÈðÉåîLÀ äëÈ øÂ È ònÇ äÇ úÉåøÅð .øÉåäèÈ ïîÆ LÆ eàéöÉÄ åäÀå ,íéúéÅ Ä æ eLúÀ kÈ LÆ ח"הֵ :א ָלאְ #ִ ,ל ָבד.וי"גְ :שמ נֶה. ,íåãáéàå íäéáéåà ìò ìàøùé åøáâùëå á äéä åìñë ùãåçá íéøùòå äùéîçáתארי %זה הוא ג ערב ייסוד הבית השניàìå ,ìëéäì åñðëðå .6 åá äéä àìå ;ãçà êô àìà øåäè ïîù åàöî åðîî å÷éìãäå .ãáìá ãçà íåé àìà ÷éìãäìבי 4מושג .מלכות ויעד העמדת המל %מבוארìåëáå" : åúîâîå åúáùçî äéäúå ,íééîù íùì åéùòî åéäé øåáùìå ,÷ãö íìåòä úåàìîìå ,úîàä úã íéøäì ïéëéìîî ïéàù - 'ä úåîçìî íçìéäìå ,íéòùøä òåøæ øîàðù :äîçìîå èôùî úåùòì àìà ,äìéçú êìî ""åðéúåîçìî úà íçìðå ,åðéðôì àöéå åðëìî åðèôùå ).(è,ã íéëìî) "(ë,ç à ìàåîù 5מסורת .יש הבדל לכאורה ,בשנה אחת בי מניית השני שחלפו מאז חורב הבית כפי שמוני יהודי תימ )ראה למשל "שיח ירושלי" ,בסו& ערבית של תשעה באב ,וקטע זה אינו בכל הסידורי התימני העתיקי( שלכאורה לפי תיארו %זה החורב היה בשנת 3829לבי תיארו %של חלק מלוחות הזמני באר ,ישראל של שאר העדות ) .(3828א %כבר עמדו על כ %שההבדל נובע הא המניי לשנת בריאה או לשנת יצירה ,שהייתה שנה לאחר מכ ]הארה שהאיר לי ד"ר אורי מלמד ,שהפנה לספר "הלוח ושמושו בכרונולוגיא" של א.א .עקביא [ .וההיסטוריוני נוקטי ב ) 3830שנת 70למני הגויי(. 6זמ .ערב יסוד הבית הראשו כמתואר בנביא: íéøÄ NÀ òÆ íÉåiîÄ ;äìÈ òÀ îÈ " È å äÆfäÇ íÉåiäÇ ïîÄ ,íëÆ áÀ áÇ ìÀ àÈð eîéNÄ eîéNÄ ,'ä ìëé Ç äÅ ãqË Ç é øLÆ à  íÉåiäÇ ïîÄ ìÀ ,éòé Ä LÄ zÀ ìÇ äòÈ aÈ øÀ àÀ Çå ) "íëÆ áÀ áÇ ìÀחגי ב,יח( .וזמ חנוכה הוא ג סיו עונה חקלאית לעניי ביכורי ) (å,á íéøåëéáושביעית .([é]è,æ ;[ä]å,ã )ìáåéå äèéîù 3/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é úééåñéð äøåãäî © אמירתììäå äçîù éîé ,åìñëá íéøùòå äùéîç פרקי תהילי )פרקי קיגקיח( כפי שיתואר בהלכה ( שבו נאמר "זה היוî)ה והלאה; והשמחה היא בהלל . ולא בסעודות כביו טוב,"נגילה ונשמחה בו – íéúáä éçúô ìò áøòá úåøðä ïäá ïé÷éìãîå äìéìå äìéì ìëá .ז, ראה ד.כדי להודיע את הנס äëåðç ïéàø÷ðä ïä ,åìà íéîéå .úåìéìä úðåîùî – שהרי חנכו – התחילו את העבודה במקדש מחדש ïéøåñà ïäå .10,(é,æ øáãîá) "מלשו "חנוכת המזבח : אמירת דברי כבוד על הנפטר, – הספדãôñá – זהוúéðòúå 11.(à,áé ìáà) "àåä úîä ãåáë ,ãôñää" וא& נפילת פני ותחנו לאחר תפילת.12איסור צו ìëá [ ]מנהג שהתפשטèåùô âäðî..." :העמידה .7 של מנורת המקדשäëøòîä úåøð הערביי ïîù åàéöåäå ,íéúéæ åùúëù ãò - íéîé äðåîù שמקו שהביאו ממנו שמ טהור היהøåäè נמצא שעצמו של.במרחק שמונה ימי הליכה וחזרהג החג שמונה ימי% ומש,חנוכה הוא מפני נס הנצחו השמ לא נזכר ב"על% ולכ פ.מפני ההדלקה ד8 ."הניסי (י, חנוכה – ראה "חנוכת המזבח" )במדבר ז. לשו10 והתבונ.ואלו הפסוקי שקוראי בתורה בחנוכה את... "אי מחנכי:ד,בפירוש המשנה על מנחות ד המנורה אלא בשבעה נרותיה בי הערביי" ודברי "ועניי: ש מפליאי ומעמיקי," הרמב,רבנו בדברי אלה%והושאלה מלת חינו... ההרגל%החינו כאילו מרגילי כלי זה לעבודה זו,להתחלת העשייה הדמיו לאד בתחילת לימודו מדע מסוי או%על דר מידות מסוימות שיתרגל בה עד שיקלטו בו ראוי לציי כי המילה "חנוכה" משותפת.כתכונה והיו נתייחדה המילה. ולמנורת הנרות,לש החג ]ומילה זו אינה נמצאת במילו."המחודשת "חנוכיה . והומצאה ע"י האקדמיה ללשו העברית,אב"י .[ ראה הערה יד,הארת הר' אהרו קאפח הספד בחנוכה ורבנו מבאר עניי זה.הלכה11 äëåðçá úîä úà ïéãéôñî ïéà ïëå" :בהלכות אבל äìÀ È éìÇ ìëÈ aÀ ,íézÄ aÈ äÇ éçÅ úÀ tÄ ìòÇ áøÆ òÆ aÈ éøáã ìë ,ïäá ïéâäåð ìáà ;íéùãåç éùàøá àìå ,íéøåôå .ïäéøçàìå ,íéøåôå äëåðç éðôì ãåôñì øúåîå .úåìéáà úåðòî ,íéøåôå äëåðçå íéùãåç éùàøá... íéùðä àì ,úåððå÷î ïéà ìáà .[& ]מכות כ& אל כúåçôèîå .úåçôèî àìå úåðòî àì ,úîä øá÷ð .äæá àìå äæá úçàù - äðé÷ .úçàë úåðåò ïìåëù ,éåðÂò àåä äæéà ,íéøåîà íéøáã äîá ...äéøçà úåðåò ïìåëå ,úøîåà ïéãôåñ - úîù íéîëç ãéîìú ìáà .åúîù íòä øàùá éùàøå íéøåôå äëåðçá øîåì êéøö ïéàå ,ãòåîá åúåà åéðôá àìà ,åìà íéîéá åúåà ïéãôåñ ïéàå ...íéùãåç ]כשמיטת המת מונחת טר הקבורה ובשעת ]שרקåúòåîù íåéå .ãôñá ïéøåñà ,øá÷ð [ההלוויה & א, הרי הוא כיו קבורתו,עתה שמע שמת לו מת óà ,åúåà ïéãôåñå ;àåä åéðôë ,[á-à,æ ìáà äàø שכבר נקבר "[ ]מעל שלושי יו מיו מיתתוä÷åçø àéäù éô ìò [ ; וג יו ליקוטãë-áë] âë-àë,å áåè íåé úúéáù íâ äàøå å-ã ,àé ìáà) .([è] âé,å çñô ïáø÷ ;é,á ùã÷îä úàéá äàø .עצמות : תענית בחנוכה בי תחילת תענית ציבור.הלכה12 ]אי מתחילי אתäìéçúá úéðòú ïéøæåâ ïéà ïëå" ,íéùãåç éùàøá [התענית הראשונה בסדרת תעניות åìéçúä íàå ;ãòåî ìù åìåçá åà ,íéøåôå äëåðçá åà åìàî íåé ïäá òâôå ,ãçà íåé åìéôà äøöä ìò úåðòúäì ובחוצה.(æ,à úéðòú) "úéðòúá íåéä ïéîéìùîå ,ïéðòúî .([é]àé,â íù äàø) תעניות% מפסיקי א& על המש,לאר êë ,ïúøö ìò íéðòúî øåáéöù íùë" :ובי תענית יחיד åà ,äìåç åì äéäù éøä :ãöéë .åúøö ìò äðòúî ãéçéä åì ùé - ïéøåñàä úéáá øåñà åà ,øáãîá äòåú ,åððò øîåàå ;åúìéôúá íéîçø ù÷áìå ,åéìò úåðòúäì äëåðçá ...á äðòúé àìå .ììôúîù äìéôú ìëá ואיסור הצו מחוזק א& מול.(è,à úéðòú) "íéøåôå éøáãî ïäá íåöä øåñéàå ìéàåä" נדר של צו תקופתי úøéæâ éðôî ,åøãð äçãééå ;÷åæéç ïéëéøö ïä éøä ,íéøôåñ .(è,â íéøãð äàø) "íéîëç (ä-â) úåøðå ììä äçîù ÉåúÉåàaÀ LÆ íéîÄ ëÂ È ç eðé÷Ä úÀ äÄ äÆæ éÅðtÀ îe Ä â elàÅ äÈ íéîÈ Ä iäÇ -úÇðÉåîùÀ eéäÄ À iLÆ ,øÉåcäÇ ,åìÅ ñÀ ëÄ aÀ íéøÄ NÀ òÀ Æ å äMÈ îÂ Ä ç éìé Å lÅ îÄ ïúÈ lÈ çÄ zÀ LÆ úÉåøÅpäÇ ïäÆ aÈ ïé÷é Ä ìÄ ãÀ îe Ç ;ìlÅ äÀ Ç å äçÈ îÀ NÄ éîÀ Åé ,elàÅ íéîÈ Ä éåÀ .úÉåìélÅ äÇ -úÇðÉåîyÀ îÄ äìÀ È éìÀ Çå *ãôÆ ñÆ aÀ ïéøeñÂ Ä à ïäÀ Å å .äkË È ðç ïéàÄ øÈ ÷À pÄ äÇ *ïäÅ úÉåøÅpäÇ ú÷Ç ìÈ ãÀ äÀ Ç å ;íéøet Ä äÇ éîé Å kÄ ,*úéðÂ Ä òúÀ Çå úàÇ éøÄ ÷À kÄ íéøÄ ôÉÀ åñ éøÅ áÀ cÄ îÄ äÈåöÀ îÄ ,ïäÆ aÈ .älÈ âÄ nÀ äÇ . ְ ֵס ֶפד:וי"ג. וְ ַת ְענִ ית, ֶה:ח"ה – øåãä åúåàáù íéîëç åðé÷úä äæ éðôîå â .(ã,à íéøîî) "íìåòä ï÷úìå úãä ÷æçì" הוא9שתפקיד éìéìî ïúìéçúù åìàä íéîéä úðåîù åéäéù , א הטומאה היתה משו טומאת מת. הלכה7 הדורשת שבעה ימי טהרה ההדלקה בשמ טהור לא "היתה מחויבת ולעניי זה "טומאה דחויה בציבור úáùä úà äçåã úåøðä ú÷ìãä" ( שהריã ùã÷îä úàéá) øîàðù - ïîæ ïäì òåá÷ù úåðáø÷ë ,äàîåèä úàå ([àé]é,â ïéôñåîå ïéãéîú) "(á,ãë àø÷éå ;ë,æë úåîù) "ãéîú ,øð úåìòäì" אלא נס, השמ – עיקר בחנוכה% אי פ, על כל פני. ("íéèòî ãéá íéáøå ,íéùìç ãéá íéøåáéâ") הנצחו ועל כמות.("êîìåòá ìåãâ íù êì úéùòå") ומשמעותו ]לוגâåì éöç :øð ìëì ïúåð àåä ïîù äîëå" :השמ - [ ראה נספח מידות ושיעורי.=ארבע רביעיות åì ïú ,(â,ãë àø÷éå ;àë,æë úåîù) "ø÷åá ãò áøòî" øîàðù ]ועניïéëðçî ïéàå .ø÷åá ãò áøòî ÷ìåã äéäéù äãéîë ú÷ìãäá àìà ,äøåðîä [ התחלת עשיה. ההרגל%החינו .(íù) "íééáøòä ïéá äéúåøð äòáù המבקש לעמוד על סיפור המעשה.הלכה והשקפה8 ,ועל עיקרי משמעותו כפי שבקשו חכמי למסור לנו יעיי בנוסח "על הניסי" הנקרא בחג החנוכה .(äë ,äáäà øôñ óåñá äìéôúä øãñ) בתפילה ובברכת המזו הביטוי ולתק העול נזכר בשני:הלכה והשקפה9 øîåà àåä éøä" : בתפקיד הסנהדרי,מקומות בלבד úåð÷úäå úåøéæâä åìà ,"êåøåé øùà äøåúä éô ìò" ï÷úìå úãä ÷æçì éãë íéáøì íäá åøåéù úåâäðîäå בתפקידי,&( ובמקו אחד נוסã,à íéøîî) "íìåòä åà ,äøåøá äéàøá àìù úåùôð ïéâøåää ìë" :המלוכה äââùá âøäù àðåù åà ,ãçà ãòá åìéôà ,äàøúä àìá êìîì ùé []שאינ יכולי להיהרג בדי ובמשפט äòùäù äî éôë íìåòä ï÷úìå ,íúåà âåøäì úåùø íééåìú ïçéðîå äìåúå ,ãçà íåéá íéáø âøåäå .äëéøö "íìåòä éòùø ãé øåáùìå ,äîéà ìéèäì ,íéáø íéîé , מתקני יחד החומר והרוח% ובכ.([é]àé,â íéëìî) . את העול,המלוכה והסנהדרי את המציאות 4/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני כיוו,êøá àì וא שכח ו, – טר ההדלקהêøáî "êøáî åðéà -(è,ã) äåöîä àéä ä÷ìãääù" êìî åðéäåìà 'ä äúà êåøá :úåëøá ùåìù .([ä]æ,àé úåëøá äàø) øð ÷éìãäì åðååéöå åéúååöîá åðùãé÷ øùà ,íìåòä וא כבר יצא. –ברכה על עצ ההדלקהäëåðç ìù " "על הדלקת הנר%ידי חובתו ומדליק לאחרי מבר 'ä äúà êåøá : והברכה השניה.([ãé] æè,[àé]âé ,íù) åðéúåáàì íéñéð äùòù ,íìåòä êìî åðéäåìà – זו ברכה על ראיית הנרותäæä ïîæá íää íéîéá ìò åì äéãåäå ìàä çáùá" והוספה,בהודעת הנס íäîéò úéùòù íùë" : משמעותו.(áé,ã) "äùòù íéñéðä úòá úåøåáâå íéñéð åðîéò äùò êë ,úåøåáâå íéñéð êåøá : והברכה השלישית.(íéñéðä ìò) "úàæä äðåòáå – כדיåðééçäù íìåòä êìî åðéäåìà 'ä äúà שהחיינו% ואי אד מבר,מצוה הבאה מזמ לזמ åðòéâäå åðîéé÷å .15 בעצמו%אלא א הוא יוצא בכ ïúåà ïéëøáîù úåëøá" . –ומייד מדליקäæä ïîæì úàéø÷ éðôì ïéëøáîù úåëøá ïåâë ,øáãì äìéçú ïéá ïîàá ÷éñôé àì - äëåðç øð ú÷ìãäå ,äìéâîä äàåøä ìëå .(æé,à úåëøá) "åéìò êøéáù øáãä ïéáå ,äëøáä ה( ואפילו א, ראה ד, זמ ההדלקה% – רק בתוäúåà .ø אלא שלא התכוו על מה שיזדמ לו,%כבר ביר ,åðéúåáàì íéñéð äùòù - íééúù êøáî êøáî ÷éìãîä ,úåìéìä øàùáå .åðééçäùå ïéëøáî ïéàù - úçà êøáî äàåøäå ,íééúù , חנוכה% – ובמהלïåùàøä äìéìá àìà ,åðééçäù .רק פע אחת מברכי שהחיינו על הדלקת הנרות תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é äìôú) úééåñéð äøåãäî © "...íéøåôå äëåðç...á íéðô úìéôð ïéàù ,ìàøùé äåöî ,ïäá úåøðä ú÷ìãäå ;íéøåôä éîéë .([åè]æé,ä – ותוקפו שלäìéâîä úàéø÷ë íéøôåñ éøáãî .13תקנת חכמי – גדול הוא מאוד áÈiçÇ ,älÈ âÄ nÀ äÇ úàé Ç øÄ ÷À aÄ áÈiçÇ LÆ ìkÈ ã dúÉ È åà ÷éìÄ ãÀ nÇ äÀ Ç å ;äkË È ðç øÅð ú÷Ç ìÈ ãÀ äÇ aÀ :úÉåëøÈ aÀ LÉìLÈ êÀ øÅ áÈ îÀ ,ïÉåLàøÄ äÈ äìÀ È élÇ aÇ ,íìÉÈ åòäÈ êÀ ìÆ îÆ eðéäÉ Å ìàÁ 'ä äzÈ àÇ êeø À aÈ " øÅð ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ eðÈeöÀ Ä å åéúÉ È ååöÀ îÄ aÀ eðLÈ cÀ ÷Ä øLÆ à êÀ ìÆ îÆ eðéäÉ Å ìàÁ 'ä äzÈ àÇ êeø À aÈ " ;"äkË È ðç *ìLÆ íéîÈ Ä iaÇ eðéúÉ Å åáÂàìÇ íéqÄ ðÄ äNÈ òÈ LÆ ,íìÉ È åòäÈ eðéäÉ Å ìàÁ 'ä äzÈ àÇ êeø À aÈ " ;"äÆfäÇ *ïîÀ Ç faÇ íäÅ äÈ eðòé È bÄ äÀ Ä å eðîÀ È i÷À Ä å eðÈéçÁ äÆ LÆ ,íìÉ È åòäÈ êÀ ìÆ îÆ êÀ øÅ áÈ îÀ ,dúÉ È åà äàÉ Æ åøäÈ ìëÀ È å ."äÆfäÇ *ïîÀ Ç fìÇ ,eðéúÉ Å åáÂàìÇ ÷éìÄ ãÀ nÇ äÇ íéqÄ ðÄ ,úÉåìélÅ äÇ äNÈ òÈ LÆ øàÈ LÀ áe Ä - íÄézÇ LÀ .eðÈéçÁ äÆ LÀ Æå - úçÇ àÇ êÀ øÅ áÈ îÀ äàÉ Æ åøäÀ È å ,íÄézÇ LÀ êÀ øÅ áÈ îÀ äìÀ È élÇ aÇ *àlÈ àÆ ,eðÈéçÁ äÆ LÆ ïéëÄ øÀ áÈ îÀ *ïéàÅ LÆ .ïÉåLàøÄ äÈ . ֵא ָלא, ְש ֵאי, ַ ְז ָּמ! ַל ְז ָּמ,ה ָ ֶש ֶל ֲּחנ:ח"ה øð ú÷ìãäá áééç äìéâîä úàéø÷á áééçù ìë ã קטני% ועל חינו.14 –כל איש ואשה מישראלäëåðç ,ïåùàøä äìéìá äúåà ÷éìãîäå .א,ראה ביאור ד תוק& חנוכה ראה למשל בהערה הקודמת ובמקור13 עוד בטלו חכמי.על נדר צו תקופתי שנופל בחנוכה את המעמד בבית המקדש כדי לחזק את תוק& ימי äëåðç éîé úðåîù" ø , לפי שה מדברי סופרי,חנוכה ùã÷îä éìë) "úéøçùá ,ãîòî ïéùåò ãîòî éùðà åéä àì êëéôì..." : וראה הגדרת המעמד ותוק& תקנתו.(î [ç]è,å éàøéå íéøùë ìàøùéî åøøáéù íéðåùàøä íéàéáð åð÷éú íäå ;úåðáø÷ä ìò ãåîòì ìàøùé ìë éçåìù åéäé ,àèç .(à,íù) "ãîòî éùðà íéàø÷ðä íéáééç ìåëäå" : על החייבי בקריאת המגילה14 ;íéøøçåùî íéãáòå ,íéøâå ,íéùðå ,íéùðà - äúàéø÷á ונשי חייבות.(à ,à) "äúåø÷ì íéðè÷ä úà ïéëðçîå "משו שא& ה היו באותו הנס )ראה "בבנותיה ]חובתïîæì ïîæî àéäù äùò úåöî ìëå" :(בהלכה א úåøåèô íéùð - äøéãú äðéàå ,[עשייתה בזמ מסוי ,íåéä ùåãé÷î [: ]במצוות התורהõåç :[ כלל%]בדר ,ïîæì ïîæî àéäù äåöî ìë" : השל. ברכת שהחיינו15 ...ïëå ,äëåðç øðå äìéâî àø÷îå áìåìå äëåñå øôåù ïåâë êøéá àì íàå .åðééçäù ,äééùò úòùá äéìò êøáî ,äééùò úòùá åðééçäù ïäá àöåéëå áìåìå äëåñ ìò ]בנרïäá åúáåç éãé àöééù äòùá åðééçäù ïäéìò êøáî ìë ïëå [ כשדולקי ובזמ המוקצב להדלקת:חנוכה äåöî ìò àìà ,åðééçäù êøáî åðéà ìáà ...ïäá àöåéë ([é-è]áé-àé,àé úåëøá) "åîöòì äùòù ,åúèéçùå çñôä úìéëàå ,çñôä éìéìá äöî úìéëàå íéùðäù - [î [á] à,à äìéôú äàø , ]ותפילהäçîùå ,ìä÷äå יתומי% וא& לעניי חינו.(î [â]ã,áé äøæ äãåáò) "úåáééç ïéôåøèéôàä" :נחשבת זו מצוה שיש בה הוצאה קצובה ]נקראי כיו אפוטרופוסי אלו האחראי על ,øôåùå ,úéöéöå ,áìåìå äëåñ íéðè÷ì ïéùåò [היתומי ìë :øáã ìù åììë .äìéâîå ,äæåæîå ïéìéôú äøåú øôñå ïéá äøåú éøáãî àéäù ïéá ,äáö÷ äì ùéù äùò úååöî ïðéàù éô ìò óà ,íäì ïéùåò - íéøôåñ éøáãî àéäù úåìçð) " ...ïëðçì éãë àìà úååöîä ìëî äåöîá ïéáééç .([é]åè,àé 5/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני כד(; עירובי תבשילי, ו: וברכתו,העירוב )עירובי וח תקנה ליו טוב המקדי שבת והמאפשרת להכי השבת )ראה שביתת יו טוב%אוכל ביו טוב לצור ,íäéøáã ìù éàãå ìëù .(ח, ו:איד וברכתו,ו ø÷éòå íäéøáãî àåäù øáã ìáà .äåéìò ïéëøáî éîéá" - éàîã øùòî ïåâë ,÷ôñä éðôî åì ïúééùò ïéã úéá åçìù ,÷éãöä ïåòîù øçà äéäù ìåãâ ïäåë ïðçåé íéøéäæ ìåëäù åàöîå ,ìàøùé ìåáâ ìëá å÷ãáå ìåãâä ,ïåùàø øùòî ìáà ;äúåà ïéùéøôîå ,äìåãâ äîåøúá ìàøùéî õøàä éîò åéä - éðò øùòî åà ,éðù øùòîå åøæâ êëéôì .ïúåà ïéùéøôî åéä àìå ,ïîöò ìò ïéìé÷î íéðîàð íéùðà àìà ,úåøùòîä ìò ïîàð äéäé àìù ïéðîàð ïðéàå ,÷ôñ ïäéúåøéô - õøàä éîò ìáà ;íéøùë - .(à,è øùòî) "éàîã àø÷ðä àåä äæå .ïä ïéøùåòî øîåì éðù áåè íåé ìò ïéëøáî äîìå ;åéìò ïéëøáî ïéà áåè íåé ìë ,õøàì äöåçá ïéùåò åðàù äæ" :ראה ביאורו éðù áåè íåéå ;àåä [ ]ותקנהâäðî - íéîé éðù ,åìàî ïéàå .úåìâá åùãçúðù íéøáãîå ,àåä íéøôåñ éøáãî äðùä ùàøá àìà ,íéîé éðù ìàøùé õøà éðá ïéùåò ולמשל מקדשי בברכה בליל.([àë]áë,à áåè íåé) "...ãáìá åäåð÷éú àì íäå . כמו בליל ט"ו בניס,ט"ז בניס ÷ – תקנת יו טוב שני נבעהôñä éðôî àìà ùãåçä ùåãé÷ ממציאות של תקשורת שליחי )ראה , הדבר נשמר בשל תקנת חכמי, וכיו.(ã,ä [ ]= שאי במציאותíù ïéàù äæä ïîæá" :כמבואר ìù ïéã úéáå ,[ ]שקידוש החודש מסור רק להïéøãäðñ ]קובעי את הלוחäæ ïåáùç ìò ïéòáå÷ ìàøùé õøà ìëá åéäéù ïéãä ïî äéä [עפ"י חישוב אסטרונומי úå÷åçøä úåîå÷îä åìéôà ,ãçà áåè íåé ïéùåò úåîå÷îä ìò ìåëäù - ìàøùé õøà éðá åîë õøàì äöåçáù ,àéä íéîëç úð÷ú ìáà ;ïéòáå÷å ïéëîåñ ãçà ïåáùç àìù éãë .(ä ,íù) "íäéãéáù íäéúåáà âäðîá åøäæééù .åá åìæìæé (è-å) ììää úååöî éøÅ áÀ cÄ nÄ LÆ àeä ,*ãáÇ ìÀ aÄ äkË È ðç ìlÅ äÇ àÉìåÀ å íìÉåò È ìÀ ìlÅ äÇ äÇ úàé Ç øÄ ÷À *àlÈ àÆ ,íéøÄ ôÉÀ åñ ïäÆ aÈ ïéøÄ îÉÀ åbLÆ íéîÈ Ä iäÇ ìëÈ aÀ ,íéøÄ ôÉÀ åñ éøÅ áÀ cÄ îÄ ,äÈðMÈ aÇ íÉåé øNÈ òÈ *äÈðÉåîLe À .ìlÅ äÇ äÇ úàÆ תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é úééåñéð äøåãäî © ,elàÅ äÈ íéîÈ Ä iäÇ -úÇðÉåîyÀ îÄ íÉåéÈå íÉåé ìëÈ aÀ ä êeø À aÈ " ,åéÈðôÈ ìÀ êÀ øÅ áÈ îe À ;ìlÅ äÇ äÇ úàÆ ïéøÄ îÉÀ åb øLÆ à ,íìÉÈ åòäÈ êÀ ìÆ îÆ eðéäÉ Å ìàÁ 'ä äzÈ àÇ "ìlÅ äÇ äÇ úàÆ øÉîâÀ ìÄ eðÈeöÀ Ä å åéúÉ È ååöÀ îÄ aÀ eðLÈ cÀ ÷Ä *étÄ ìòÇ óàÇ :øeaöÄ ïéaÅ ,ãéçÈ Ä é ïéaÅ - ,íéøÄ ôÉÀ åñ éøÅ áÀ cÄ îÄ äÈåöÀ îÄ ìlÅ äÇ äÇ úàé Ç øÄ wÀ LÆ ,eðÈeöÀ Ä å åéúÉ È ååöÀ îÄ aÀ eðLÈ cÀ ÷Ä øLÆ à äé È ìÆ òÈ êÀ øÅ áÈ îÀ - áeøòÅ äÈ ìòÀ Ç å älÈ âÄ nÀ äÇ ìòÇ êÀ øÅ áÈ nÀ LÆ êÀ øÆ ãÆ kÀ .åéìÈ òÈ ïéëÄ øÀ áÈ îÀ ,íäé Æ øÅ áÀ cÄ *ìLÆ éàcÇ Ç å ìkÈ LÆ ïúÈ È iNÂ Ä ò *øwÇ òÀ Ä å íäé Æ øÅ áÀ cÄ îÄ *àeäLÆ øáÈ cÈ ìá Èà Å òîÇ ïÉåâkÀ ,÷ôÅ qÈ äÇ éÅðtÀ îÄ Éåì - *éàîÇ cÀ *øN íÉåé ìòÇ ïéëÄ øÀ áÈ îÀ änÈ ìÀ È å ;åéìÈ òÈ ïéëÄ øÀ áÈ îÀ ïéàÅ éÅðtÀ îÄ *àlÈ àÆ eäeðwÀ zÄ àÉì *íäÀ Å å ,éðÄ LÅ áÉåè .Éåa eìÀæìÇ À æéÀ àÉlLÆ éãÅ kÀ - ÷ôÅ qÈ äÇ ,ֳמאי ַ - , ַמ ְע ַשֹר, וְ ִע ַקר, ְשה)א,%יה ֶ ֶש ְ( ִד ְב ֵר, ַעל ִפי#$:ח"ה . ֵא ָלא,%וְ ֶה úà ïéøîåâ ,åìàä íéîéä úðåîùî íåéå íåé ìëá ä êøáîå . – קוראי את פרקי ההלל ללא דילוגììää øùà ,íìåòä êìî åðéäåìà 'ä äúà êåøá åéðôì ïéá - ììää úà øåîâì åðååéöå åéúååöîá åðùãé÷ äåöî ììää úàéø÷ù éô ìò óà :øåáéö ïéá ,ãéçé åðùãé÷ øùà äéìò êøáî ,íéøôåñ éøáãî – כלומר למרות שהמצווה היאåðååéöå åéúååöîá עניינה שהקב"ה ציונו לשמוע,מחכמי ולא מהקב"ה ìò êøáîù êøãë .16לחכמי בכל אשר יורונו שáåøéòä ìòå .ג, ראה אäìéâîä קריאת :משות& למספר ענייני שחובת מדברי סופרי עירוב חצרות הוא שיתו& במאכל בי דיירי על מנת שמקו הדיור יחשב כרשות היחיד לעניי טלטול טז(; עירוב, א: וברכתו,בשבת )ראה ערובי אה תחומי – הנחת מאכל במקו מסוי המסמנת שביתת מקו על מנת לאפשר לאד המערב ללכת מרחק אלפיי אמה לכל כוו בשבת ממקו הנחת - *ïäÅ elàÀ Å å ;ìlÅ äÇ äÇ úàÆ ïäÆ aÈ øÉîâÀ ìÄ äÈåöÀ îÄ ,äkË È ðç éîÀ Å é *úÈðÉåîLe À ,âçÈ äÆ éîÀ Å é *úÈðÉåîLÀ ìáÈ à .úøÆ öÂ Æ ò íÉåéÀå ,çñÇ tÆ *ìLÆ ïÉåLàøÀ Äå ,ìlÅ äÇ ïäÆ aÈ ïéàÅ ,íéøet Ä kÄ äÇ íÉåéÀå äÈðMÈ äÇ LàÉø àÉì ,*ãçÇ ôÈ Ç å äàÈ øÄ À éåÀ äáeL È zÀ éîÀ Å é *ïäÅ LÆ éôÄ ìÀ ìlÅ äÇ eðwÀ zÄ àÉìåÀ ;äøÈ úÀ Å é äçÈ îÀ NÄ éîÀ Åé .ìlÅ äÇ äÇ àéäÄ älÈ âÄ nÀ äÇ úàé Ç øÄ wÀ LÆ ,íéøet Ä aÇ .)פ ַחד ַ , ַסח/ֶ (ַ ֶש,נַת.)שמ ְ !נַת. ְשמ, ֶה! ְש ֶה, ֵא ָלא,ל ָבד ְ :ח"ה .נֶה.)שמ ְ :וי"ג – íéøôåñ éøáãîù àåä ,ãáìá äëåðç ììä àìå å :הביטוי "מדברי סופרי" בכל משנה תורה משמעו éøáãî íìåòì ììää úàéø÷ àìà .î מחכמי úà ïäá ïéøîåâù íéîéä ìëá ,íéøôåñ ïäá øåîâì äåöî ,äðùá íåé øùò äðåîùå .ììää ìë ïëå" : השל והשווה.ברכה על מצות חכמי16 äáåç ïäù úååöî ïéá - íéøôåñ éøáãî ïäù úååöîä ú÷ìãäå úáù øð ú÷ìãäå äìéâî àø÷î ïåâë íäéøáãî úìéèðå áåøéò ïåâë äáåç ïðéàù úååöî ïéá ,äëåðç øð åðùãé÷ øùà ,ïúééùòì íãå÷ ìåëä ìò êøáî - íééãé áåúëù äøåúá ,åðååéö ïëéäå .úåùòì åðååéöå åéúååöîá ]וזהו צווי. (àé,æé íéøáã) "äùòú - êì åøîàé øùà" äá משל האב צווה,באופ כללי לשמוע לדברי חכמי והאח. הגדול% אחי%לבנו צעיר עשה כל אשר יאמר ל אי אפשר לצעיר לומר.הגדול צוה לעלות לירושלי ואינו ציווי,îבשו אופ אבי צווני לעלות לירושלי שהעובר על פרטי המצווה אינו% כ,על פרטי המצוה ïééðò àöîð [ אלא על די חכמי,עובר על די התורה ,åéúååöîá åðùãé÷ øùà - àåä êë ,ïòöéäå íéøáãä ìù øð ÷éìãäì åðååéöù åìàî òåîùì ïäá äååéöù úååöîä ìë øàù ïëå ;äìéâîä úà úåø÷ì åà ,äëåðç .([â]ä,àé úåëøá) "íéøôåñ éøáãîù ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני 6/ 15 תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é úééåñéð äøåãäî © àì ,ãéçéå .17 æâäðîä ìò ïéëøáî ïéàù ,åéìò íéìùé ,ìéçúä íàå . את ההלל המדולגììë àø÷é éîé øàùá ïëå .øåáéöä ïéàøå÷ù êøãë âåìéãá – משוíéùãåç éùàøë âåìéãá ïéàøå÷ çñôä שימי חול המועד של פסח אינ חלוקי בקרבנותיה -è,è íù) ( שלא כמו במועד של חג הסוכותâ,æ ïéôñåîå ïéãéîú) .18([áé]æé חג סוכותâçä éîé úðåîù - ïä åìàå ;ììää úà ישראל חל בו ג יו,ושמיני עצרת )היו באר שבו מסיימי מחזור של קריאת כל,שמחת תורה íåéå,çñô ìù ïåùàøå ,äëåðç éîé úðåîùå .(התורה שהואäðùä ùàø ìáà . חג השבועותúøöò ,ììä ïäá ïéà ,íéøåôéëä íåéå (à,à áåè íåé) יו טוב – ראש השנהãçôå äàøéå äáåùú éîé ïäù éôì ,åéúåééëæå íãà úåðååò ïéì÷åùù íùë" :הוא יו הדי úlÇ çÄ zÀ îÄ ìë úåðååò ïéì÷åù ,äðùå äðù ìëá êë - åúúéî úòùá ùàø ìù áåè íåéá åéúåééëæ íò íìåòä éàáî ãçàå ãçà àöîðù éîå ;íééçì íúçð ,÷éãö àöîðù éî :äðùä íåé ãò åì ïéìåú ,éðåðéáäå .äúéîì íúçð ,òùø ,åàì íàå ;íééçì íúçð ,äáåùú äùò íà :íéøåôéëä ïîæ àåä - íéøåôéëä íåé" .(å,â äáåùú) "äúéîì íúçð äçéìñå äìéçî õ÷ àåäå ,íéáøìå ãéçéì ,ìåëì äáåùú – אומנäøúé äçîù éîé àì .([æ]è,á äáåùú) "ìàøùéì "íÄéîÈ ïéìé Ä çÄ úÀ îÇ ÉåðÀéòÀ îÇ ìÀ :ïéâÄ lÀ ãÇ îÀ ,LéîÄ lÈ çÇ " ãòÇ ãöé Ç kÅ ç ,ìlÅ äÇ äÇ eðøÈ ëÀ È æ ,'ä" øîÉ Å åàÀå âìÉÅ åãÀå ;('ç ,ãé÷ íéìäú) ãòÇ (áé ,åè÷ íéìäú ) ". . . êÀ øÅ áÀ Èé âlÅ ãÇ îe À ;(çé ,åè÷ íéìäú) "dÈéeììÀ äÇ " ,æè÷ íéìäú)" 'äìÇ ,áéLÄ àÈ äîÈ " øîÉ Å åàÀå (èé ,æè÷ íéìäú) "dÈéeììÀ äÇ " ãòÇ ,(áé dÈi éúà Ä øÈ ÷È ,*øöÇ nÅ äÇ ïîÄ " øîÉ Å åàÀå âlÅ ãÇ îe À äÆæåÀ .ìlÅ äÇ äÇ óÉåñ ãòÇ ,(ä ,çé÷ íéìäú) âelcÄ ïéâÄ lÀ ãÇ îÀ LÅéåÀ ;èeLtÈ äÇ âäÈ ðÀ nÄ äÇ àeä .øçÅ àÇ . – שהתפשטחèåùôä âäðîä ç יש חובת שמחה בראש השנה%לא שמחה יתרה א àìå .(é,ç äéîçð äàøå ,[æé] æè,å íù) ככל שאר ימי טובי ììää àéä äìéâîä úàéø÷ù ,íéøåôá ììä åð÷éú äìéâîä úåø÷ì ååéöå åð÷éú ïéã úéá íò íéàéáðäù" – àåä êåøá ùåã÷ä ìù åéçáù øéëæäì éãë äúðåòá áåø÷ äéäå ,[ ]יחד ע גבורתינוåðì äùòù úåòåùúå úåøåãì òéãåäì éãëå ,åììäìå åëøáì éãë åðòååùì ,ìåãâ éåâ éîå" ,äøåúá åðçéèáäù äî úîàù íéàáä äàøå ,äøåú äðùîì äîã÷ää óåñ) "åéìà íéáåø÷ íéäåìà åì øùà ובקריאת המגילה – נתאחדו.å(åìà úåëìäì äçéúôá èåèéöä השבח בהלל והפרסו, בחנוכה.השבח והפרסו .(ô"ãé) בהדלקה éÅðLÀ íéáÉÄ åè íéîÈ Ä é ïéNÉ Ä åòLÆ úÉåîÉå÷îÀ æ íéøÄ NÀ òÀ Æ å ãçÈ àÆ aÀ ìlÅ äÇ äÇ úàÆ ïéøÄ îÉÀ åb ,íéîÈ Äé éîÀ Å é úÇðÉåîùe À ,âçÈ äÆ éîÀ Å é úòÇ ùÀ úÄ aÀ - íÉåé íéîÈ Ä é éÅðLe À ,çñÇ tÆ *ìLÆ íéîÈ Ä é éÅðLe À ,äkË È ðç ,íéLÄ ãà Èç éLà Å øÈ aÀ ìá Èà .úøÆ ö Æò *ìLÆ âäÈ ðÀ îe Ä ;äÈåöÀ îÄ dÈðéàÀ Å å ,âäÈ ðÀ îÄ ìlÅ äÇ äÇ úàé Ç øÄ ÷À âäðîù éô ìò óà - âäðî àåäù øáã ìë" : השל-17 âç ìù éòéáùá äáøò úìéèð ïåâë ,àåä íéàéáð âäðî øîåì êéøö ïéàå ,(î [כא]כב, ראה לולב ז,]הסוכות ìù åìåçáå íéùãåç éùàøá ììää úàéø÷ ïåâë ,íéîëç øáã ìë ïëå .åéìò ïéëøáî ïéà - çñô ìù ãòåî àìá åúåà ïéùåò ,åàì íà äëøá ïåòè íà êì ÷ôúñéù ]ראהäëéøö äðéàù äëøáî íãà øäæéé íìåòìå .äëøá äæ éøä ,äëéøö äðéàù äëøá êøáîä ìë" טו,ברכות א øåñàå ,àåùì òáùðë àåä éøäå ;àåùì íééîù íù àùåð úåëéøöä úåëøáá äáøéå ,["ïîà åéøçà úåðòì % ומבר, על פרי זה%]ולכתחילה יכול להתכוי לבר על אותו המי תחילה% וחוזר ומבר,&עליו תחילה וסו 17 "(á,äî÷ íéìéäú) "êëøáà ,íåé ìëá" øîåà ãéåã ïëå ;[ &וסו .([æè] çé,àé,úåëøá) והביטוי.א, הטע מוזכר בתלמוד ערכי י. מחשבה18 "!? ואת אומרי שירה,"מעשה ידי טובעי בי . – אינו עניי לכא.( וראה ש.ב,)סנהדרי לט "טובעי" – עומדי.ו"מעשה ידי" – ה בני ישראל – " "אומרי שירה. "ואת" – מלאכי השרת.לטבוע וראה מאמרו של מו"ר הרב ד"ר אליהו.כבכל יו בחוברת "ענייני פסח בהלכה, ירבו שנותיו,זייני .(ובהגות" )תשנ"א ïéàÀ Å å ;âelãÄ aÀ ïéàÄ øÉÀ å÷ *êÀ ëé È ôÄ ìÀ .øeavÄ aÇ ,äÆæ .âäÈ ðÀ nÄ äÇ ìòÇ ïéëÄ øÀ áÈ îÀ *ïéàÅ LÆ ,åéìÈ òÈ ïéëÄ øÀ áÈ îÀ ,ìéçÄ úÀ äÄ íàÀ Ä å ;ììÈ kÀ àøÈ ÷Ä À é àÉì ,ãéçÈ Ä éåÀ ïëÀ Å å .øeavÄ äÇ ïéàÄ øÉÀ å÷LÆ êÀ øÆ ãÆ kÀ âelãÄ aÀ íéìÄ LÇ Àé éLà Å øÈ kÀ âelãÄ aÀ ïéàÄ øÉÀ å÷ ,çñÇ tÆ äÇ éîÀ Å é øàÈ LÀ aÄ .íéLÄ ãà Èç . ְש ֵאי,י ָ ְל ִפ,ֲצ ֶרת ֶ ֶש ַע, ֶש ַ ֶ ַסח:ח"ה , בחוíéîé éðù íéáåè íéîé ïéùåòù úåîå÷î æ - íåé íéøùòå ãçàá ììää úà ïéøîåâ.,לאר íéîé éðùå ,äëåðç éîé úðåîùå ,âçä éîé úòùúá éùàøá ìáà .úøöò ìù íéîé éðùå ,çñô ìù âäðîå ;äåöî äðéàå ,âäðî ììää úàéø÷ ,íéùãåç ïéëøáî ïéàå ;âåìéãá ïéàøå÷ êëéôì .øåáéöá ,äæ © úééåñéð äøåãäî ìkÈ è íÉåiäÇ øLÅ kÈ 067-766551 .î.éכ"ג/כסלו/תשס"ד úàé Ç øÄ ÷À ìÄ .ìlÅ äÇ äÇ ;àöÈ È é àÉì ,*òÇ øÅ ôÀ îÇ ìÀ ìlÅ äÇ äÇ úàÆ *àøÉÅ åwäÀ Çå *étÄ ìòÇ óàÇ - àøÈ ÷À È å øÇæçÀ È å ,ääÈ LÀ È å àøÈ ÷È íéîÈ Ä é .àöÈ È é ,ÉålkË úàÆ øÉîâÀ ìÄ éãÅ kÀ ääÈ MÈ LÆ ÷éñÄ ôÀ äÇ ìÀ Éåì *LÅé ,ìlÅ äÇ äÇ úàÆ ïäÆ aÈ ïéøÄ îÉÀ åbLÆ ,*÷øÆ tÆ äÇ òöÇ îÀ àÆ aÀ ìáÂ È à ;*÷øÆ ôÆ ìÀ *÷øÆ tÆ ïéaÅ ,âelãÄ aÀ ïäÆ aÈ ïéàÄ øÉÀ å÷LÆ íéîÈ Ä éåÀ .÷éñÄ ôÇ À é àÉì .÷ñÉ Å åt ,*÷øÆ tÆ äÇ òöÇ îÀ àÆ aÀ *elô Äà 12ראְ ,ל ַמ ְפ ֵרעַ *3 ,על ִפי ,יֶשֶ ֵ ,רק ְל ֵפ ֶרק ַה ֵ ֶרק, ח"ה:וְ ַה ֶ 3פ.4 ִ – íåéä ìë èהיו הוא מעלות השחר עד לצאת הכוכבי )וראה נספח שעות היממה(úàéø÷ì øùë . ) òøôîì ììää úà àøå÷äå .ììääלאחור( שלא כסדר ,מהפסוקי המאוחרי למוקדמי;àöé àì . ÷éãë ääùù éô ìò óà - àø÷å øæçå ,ääùå àø úà ïäá ïéøîåâù íéîé .àöé ,åìåë úà øåîâì åì ùé ,ììääיכול – ÷øôì ÷øô ïéá ÷éñôäì להשיב שלו ולתת שלו ÷øôì ÷øô ïéá .19בי 19הפסקה בהלל ולא יותר חמור מקרית שמע שבה הדי] àøå÷ äéä" :קרית שמע וברכותיה[ ] òâôåפגש[ ] ÷øôì ÷øô ïéá äéä íà - åá åòâô åà ,íéøçàáראה ש הגדרת[ àåäù éî íåìùá ìàåùå ìéçúîå ÷ñåô- àåäù éî åà ,åáø åà åéáàá òâôù ïåâë ,åãåáëá áééç åì ïúðù íãà ìëì ,íåìù áéùîå ;äîëçá åðîî ìåãâ ìéçúîå ÷ñåô åðéà - ÷øôä òöîàá àøå÷ äéä .íåìù êìî ïåâë ,åðîî àøééúî àåäù éî íåìùá àìà ìåàùì ïåâë ,åãåáëá áééç àåäù éî ìáà ;ïäá àöåéëå ñðà åà åì áéùîå ÷ñåô ,äìéçú íåìù åì ïúð íà - åáø åà åéáà áéùäìå ,äàøéä éðôî ìåàùì àìà ÷éñôé àìå .íåìù .(î æè-åè,á òîù úéø÷) "ãåáëä éðôîא %לעניי לענות לקדיש ולקדושה ולענות אמ לברכה ,נראה בדעת רבנו לא רק שאינו חייב לענות משו "ïî øåèô äåöîá ÷ñåòä ,(á,åè úåùéà) "äåöîäאלא א& אינו רשאי לענות ואסור לענות ,וא& להפסיק ולשתוק ולשמוע אינו רשאי ,î משו "אי מעבירי על המצוות" ,øכלומר "åì øåñà àìà - úøçà äåöîì äðîî øåáòìå ,äåöî çéðäì íãàì "÷ñòúî àåä äá ,äìéçúá íãà ìù åãéì àåáúù äåöî ) .(î ç,ã ïéìéôúמארי " :וברור נראה כי לדעת רבנו העוסק במצוה פטור מ המצוה בשעה שהוא עוסק במצוה שבידו. אבל א' יש לפניו מצוה שא' יתחיל בה תגרו' לו ביטול מצוה שעדיי לא חל ולא הגיע זמנה ,אי זה בגדר העוסק במצוה פטור מ המצוה ,כיו שטר' הגיע זמ חלותה א* שהיא צפויה .ודלא כפירוש רש"י...ומתשובת רבנו נראה ברור שא' שכח להניח תפילי ,או להתעט* בציצית ונזכר בתו קרית שמע ,אינו רשאי להניח בי הפרקי' א* בלי לבר שהרי הוא מעביר על המצוות ,ובוודאי שאינו רשאי לבר....עוד כתב רבנו תפילה י,טז בדי הנכנס לבית הכנסת ומצא ציבור מתפללי ,והתחיל להתפלל מתו הנחה שיספיק לסיי' עד שלא יגיע שליח ציבור לקדושה ,ולא הספיק ,דבר שנחלקו בו ראשוני' א' יענה ,או רק ישתוק וישמע .ש' פסק רבנו " :וא' התחיל להתפלל קוד' שליח ציבור ,והגיע שליח ציבור לקדושה לא יפסיק ,ולא יענה קדושה עימה; וכ לא יענה אמ יהא שמיה רבה מבר, והוא באמצע התפילה ,ואי צרי לומר ,בשאר ברכות" .הרי ברור שכוונתו באומרו לא יפסיק – לא יפסיק וישתוק וישמע ,וא* שאינו אומר כלו' .ואי צרי לומר שלא יענה קדושה ולא אמ יהא שמיה רבא .וטעמו ברור – א* שהמפרשי' התעלמו ממנו – משו' שהעוסק במצוה פטור מ המצוה ,לא שנה א' עוסק במצוה קלה או חמורה... ושונה שאילת שלו' והשבת שלו' בתו קרית שמע ,ובי ספר זמני .ביאור הלכות מגילה וחנוכה 7/ 15 פרק קיג לקיד ,קיד לקטז ,20קטז לקיז וקיז לקיח. וראה בביאור הלכה יגàì ,÷øôä òöîàá ìáà . – ÷éñôéהשווה בקרית שמעïäá ïéàøå÷ù íéîéå . . ÷ñåô ,÷øôä òöîàá åìéôà ,âåìéãá (åè-é) ììää úàéø÷ ïôåà êÀ øÅ áÈ îÀ ,ìlÅ äÇ äÇ úàÆ Éåa ïéøÄ îÉÀ åbLÆ íÉåé ìkÈ é ,åéøÈ ç àÇ *êÀ øÅ áÈ ìÀ eâÂäpÈ LÆ *íÉå÷îe È ;åéÈðôÈ ìÀ eðéäÉìÁ Å à 'ä êeì È ìÀ äÀ Ç é :êÀ øÅ áÈ îÀ ãöé Ç kÅ .êÀ øÅ áÈ îÀ éNÉåò Å íé÷é Ä cÄ öÀ Ç å êé È ãé Æ ñÂ Ä çåÇ ,êé È NÂ Æ òîÇ ìkÈ eãÉåé äÈpøÄ aÀ ,ìàÅ øÈ NÄ À é úéaÅ êÈ nÀ òÇ ìëÀ È å ,êÈ ðÆ ÉåöøÀ úÉåãÉåäìÀ áÉåè êÈ ìÀ ,'ä äzÈ àÇ ékÄ - êÈ îÆ LÀ ìÄ ,íìÉåò È ãòÀ Ç å íìÉÈ åòîe Å ,ønÇ Å æìÀ íéòÈ Ä ð êÈ îÀ LÄ ìe À .ìàÅ äÈ äzÈ àÇ êÀ ìÆ nÆ äÇ ,'ä äzÈ àÇ êeø À aÈ êÉì À îÄ À é ãéîÄ zÈ ,íÈi÷À Ç å éçÇ ,øàÉ È ônÀ äÇ çaÈ LË nÀ äÇ .ãòÈ Æ å íìÉÈ åòìÀ ח"הְ 4:מקְ ,'1ל ָב ַר ְ. éפשוט .ראה הערות 21 è פרקיה ,כל דבר כדינו ,שמותר ,משו' שגדול כבוד הבריות שדוחה לא תעשה שבתורה )ברכות יט,ב( ]ראה כלאי' י,כה כו ]כט[("... 20מסורת .מארי על חלוקת ספר תהילי ל 147 מזמורי ,וכ %הוא ג בכתר אר צובא ועליו אומר רבנו "וספר שסמכנו עליו בדברי אלו ,הוא הספר הידוע במצריי ,שהוא כולל ארבעה ועשרי ספרי, שהיה בירושלי מכמה שני להגיה ממנו הספרי; ועליו ,היו הכול סומכי ,לפי שהגיהו ב אשר ודיקדק בו שני הרבה ,והגיהו פעמי רבות כמו שהעתיקו. ועליו ,סמכתי בספר תורה שכתבתי כהלכתו" )ספר תורה ח,ה( וראה ג ביד"פ מסורות נוספות .מארי: "מניי מזמורי תהילי קמ"ז ,כ %הוא בכל כתבי היד העתיקי שלנו ,וכ %הוא בנוסחת רס"ג כי "אשרי" ]פרק א[ ו"למה רגשו" ]פרק ב[ ה מזמור אחד. "למנצח לדוד להזכיר" ]פרק ע[ "ב %ה' חסיתי" ]פרק עא[ ה מזמור אחד .מזמור קטו "לא לנו" אינו ראש פרק אלא מ "בצאת ישראל" עד "אהבתי" – מזמור אחד ,וכ %כתב רבנו בהלכה יג ש"בצאת ישראל" ראש פרק וראש פרק הבא אחריו הוא "אהבתי" .וכ מנהגינו שאי כופלי לא לנו .ובכ %נשארו מזמורות תהילי קמ"ז ולא ק"נ כבדפוסי ...וכבר העירותי חמ ,ומצה ח,ה שעניי "לא לנו" א הוא ראש פרק או לא תלוי במסורות עתיקות ובשיטות בית שמאי ובית הלל ,שלבית הלל הוא ראש פרק שהרי אנו קוראי את ההלל בליל הפסח לפני הסעודה עד "חלמיש למעיינו מי" ומתחילי אחר הסעודה "לא לנו" ולא יתכ שיפסיקו בית הלל באמצע פרק...ואנו בהגדה עושי כבית הלל ,אבל במסורת חלוקת התהילי מקובלי כבית שמאי". 21הגדרת צדיק וחסיד .על הגדרת חסיד ,וההבדל בינו לחכúåééðåðéá úåòã íìåë åéúåòãù íãà ìë" : åîöò ìò ÷ã÷ãî àåäù éîå .íëç àø÷ð ,úåòöåîî ,äæ ãöì åà äæ ãöì èòî úéðåðéá äòãî ÷çøúéå øúåéá – íé÷éãöå .([ä-ã] ç,à úåòã) "ãéñç àø÷ðעל הגדרת צדיק: "úååöî äùåòù äîëç ìòá àìà øåîâ ÷éãö íù ïéàùå .([â] ã,ãé äàéá éøåñéà) "ïòãåéå åìà 8/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é úééåñéð äøåãäî © *÷øÆ tÆ ìkÈ LàÉøìÀ *òé Ç bÄ îÇ *àøÉÅ åwäÇ LÆ kÀ ïëÀ Å å âé ékÄ ,êÈ ãÉÀ åà"îÅ ìÉtëÀ ìÄ eâÂäpÈ LÆ úÉåîÉå÷îÀ LéÅ àé .øîÇ àÈ ùÉ Æ äîÇ ïéøÄ îÉÀ åàÀå ïéøÀ Ä æÉåç *ïäÅ ,*÷øÆ ôÆ e óÉåñ ãòÇ (àë ,çé÷ íéìäú) "éðÄ úé È ð Äò ìàÅ øÈ NÄ À é úàöÅ aÀ " øîÉ Å åà *àeäLÆ kÀ :ãöé Ç kÅ ézÅ LÀ øáÈ ãÀ È å øáÈ cÈ ìkÈ ïéìÄ ôÉÀ åk ,ìlÅ äÇ äÇ ïéøÄ îÉåàÀ À å ïéøÀ Ä æÉåç íòÈ äÈ ìkÈ ,"íÄéøÈ öÀ nÄ îÄ ;*ìÉtëÄ À é ,*ìÉtëÀ ìÄ eâÂäÈpLÆ *íÉå÷îe È .íéîÄ òÈ ôÀ *àøÉåw Å äÀ Çå ;"íÄéøÈ öÀ nÄ îÄ ìàÅ øÈ NÄ Àé úàöÅ aÀ " .ïéìÄ ôÉÀ åk ïéàÅ ,*ìÉtëÀ ìÄ àÉlLÆ eâÂäÈpLÆ íÉå÷îe È íòÈ äÈ ìëÀ È å ,"æòÉÅ åì íòÇ îÅ áÉ÷ò éÇ úéaÅ " øîÉ Å åà . ִל ְכפֹל יִ ְכפֹל,'1 ְמק4 :ח"ה ékÄ ézÄ áÀ äÇ àÈ " øîàÉ Ç iLÆ ãòÇ ;"dÈéeììÀ äÇ " ïéðÄ Éåò íòÈ äÈ ìëÀ È å ,"éðÈ eðÂçzÇ éìÉÄ å÷ úàÆ 'ä òîÇ LÄ Àé úàÆ 'ä òîÇ LÄ À é ékÄ ézÄ áÀ äÇ àÈ " ïéøÄ îÉÀ åàÀå ïéøÀ Ä æÉåç *àøÉåw Å äÇ øîàÉ Ç iLÆ kÀ ïëÀ Åå ."éðÈ eðÂçzÇ éìÉÄ å÷ ïéøÀ Ä æÉåç íòÈ äÈ ìkÈ ,"íÄéÉåb ìkÈ 'ä úàÆ eììÀ äÇ " ."íÄéÉåb ìkÈ 'ä úàÆ eììÀ äÇ " ïéøÄ îÉÀ åàÀå , ֶה, ֵפ ֶרק4 ֵפ ֶרק,יַע8ִ ַמ,רא12 ֶ רא ַה12 ֶ רא וְ ַה12 ֶ ְ ֶֹש ַה:ח"ה .א4ִ ְשה ,íééåâ ìë 'ä úà åììä àøå÷ä øîàéùë ïëå âé íééåâ ìë 'ä úà åììä ïéøîåàå ïéøæåç íòä ìë ואומר ראש פרק הנשאר "הודו לה' כי טוב כי לעול ."חסדו "éðúéðò éë ,êãåà"î ìåôëì åâäðù úåîå÷î ùé àé øáã ìë ïéìôåë ,ììää óåñ ãò (àë,çé÷ íéìéäú) ;ìåôëé ,ìåôëì åâäðù íå÷îå .íéîòô éúù øáãå ומנהג רבנו היה שאיìåôëì àìù åâäðù íå÷îå שא לא כ לא היה זקוק, ומטה%כופלי מאוד 'ä àðà øîåà àøå÷ä" : בהלכה יד%לכתוב בהמש %" וכàð äòéùåä 'ä àðà åéøçà íéðåò ïäå ,àð äòéùåä % כי כבר החלו לכפול כל דבר מאוד,בהצליחה נא יחיד הקורא את ההלל בימיïéìôåë ïéà .é ולמטה שגומרי בה את ההלל אינו כופל כלל בשו מקו .î ולא נרמז זה בדברי רבנו,בכל ההלל íéîÄ ëÂ È ç éîé Å aÄ ìlÅ äÇ äÇ úàé Ç øÄ ÷À âäÇ ðÀ îÄ áé êÀ øÅ áÈ nÀ LÆ øçÇ àÇ :äÈéäÈ êÀ kÈ ,íéðÉÄ åLàøÄ äÈ ìéçÄ úÀ îÇ ,ìlÅ äÇ äÇ úàÆ *àøÅ ÷À nÇ LÆ ìÉåãÈbäÇ ,"àÈp äòé È LÉ Ä åä 'ä àÈpàÈ " øîÉ Å åà *àøÉÅ åwäÇ ãé ;dÈéeììÀ äÇ ïéðÄ Éåò íòÈ äÈ ìëÀ È å ,dÈéeììÀ äÇ øîÉ Å åàÀå - "àÈp äòé È LÉ Ä åä 'ä àÈpàÈ " åéøÂ È çàÇ ïéðÄ Éåò *ïäÀ Åå íòÈ äÈ ìëÀ È å ,'ä éãÅ áÀ òÇ eììÀ äÇ øîÉ Å åàÀå øÅæÉåçÀå àeä .*÷øÆ tÆ LàÉø *ÉåðéàÅ LÆ *étÄ ìòÇ óàÇ íLÅ úàÆ eììÀ äÇ øîÉ Å åàÀå øÅæÉåçÀå ;dÈéeììÀ äÇ ïéðÄ Éåò ïéðÄ Éåò *ïäÀ Å å ,"àÈð äçé È ìÄ öÀ äÇ 'ä àÈpàÈ " øîÉ Å åà øîÉ Å åàÀå øÅæÉåçÀå ;dÈéeììÀ äÇ ïéðÄ Éåò íòÈ äÈ ìëÀ È å ,'ä êeø À aÈ " øîÉ Å åà àeä ;"*àÈð äçé È ìÄ öÀ äÇ 'ä àÈpàÈ " ìëÀ È å ,íìÉÈ åò ãòÀ Ç å äzÈ òÇ îÅ êÀ øÉÈ áîÀ 'ä íLÅ éäÀ Äé íàÀ Ä å ."'ä íLÅ aÀ " íéøÄ îÉÀ åà íòÈ äÈ ìëÀ È å ,"àaÈ äÇ ãòÇ ,øáÈ cÈ ìkÈ ìòÇ ïëÀ Å å .dÈéeììÀ äÇ ïéðÄ Éåò íòÈ äÈ ,ãáÆ òÆ Éåà ,ïèÈ ÷È ìlÅ äÇ äÇ úàÆ *àøÅ ÷À nÇ äÇ äÈéäÈ äàÈ îÅ dÈéeììÀ äÇ ,ìlÅ äÇ äÇ ìëÈ aÀ ïéðÄ Éåò eàöÀ îÀ pÄ LÆ *ïäÅ MÆ äîÇ íäé Æ ø ŠçàÇ äÆðÉåò - äMÈ àÄ Éåà ,íäÆ ìÈ ïîé È ñÄ - íéîÄ òÈ tÀ íéøÄ NÀ òÀ Æ å LÉìLÀ Èå .ìlÅ äÇ äÇ ìëÈ aÀ älÈ îÄ älÈ îÄ ,ïéøÄ îÉÀ åà .ïÉøä àÇ *ìLÆ åéúÉ È åðLÀ . א9ָ ,א7ֶ ַק6ְ ַה, ֵפ ֶרק,4 ְש ֵאינ,* ַעל ִפי3 , וְ ֶה ְש ֶה,רא12 ֶ ַה:ח"ה .ֹהר3 ֲ ְ ֶש,א7ֶ ַק6ְ ֶש:ח"ה ïéðåò ïäå ,àð äòéùåä 'ä àðà øîåà àøå÷ä ãé åðéàù éô ìò óà - àð äòéùåä 'ä àðà åéøçà ïäå ,àð äçéìöä 'ä àðà øîåà àåä .÷øô ùàø ,àáä êåøá øîåà àåä ;àð äçéìöä 'ä àðà ïéðåò úà àø÷îä äéä íàå .'ä íùá íéøîåà íòä ìëå – אשה ועבד פטוריäùéà åà ,ãáò åà ,ïè÷ ììää ולכ אינ.לגמרי ואי בה חיוב אפילו מדרבנ ואומנ קט חייב מחכמי.יכולי להוציא מי שחייב בהלל אי עוני אמ אלא הללויה ולא% א,%מדי חינו äæ éøä ,êøáîä øçà ïîà äðåòä ìë" חל כא די ,íéðåùàøä íéîëç éîéá ììää úàéø÷ âäðî áé בסו& הלכה ידìåãâä êøáîù øçà :äéä êë úà àø÷îù ."äùà åà ãáò åà ïè÷" מובא לגבי ïéðåò íòä ìëå ,äé åììä øîåàå ìéçúî ,ììää íòä ìëå ,'ä éãáò åììä øîåàå øæåçå ;äé åììä ìëå ,'ä íù úà åììä øîåàå øæåçå ;äé åììä ïéðåò 'ä íù éäé øîåàå øæåçå ;äé åììä ïéðåò íòä åììä ïéðåò íòä ìëå ,íìåò ãòå äúòî êøåáî ìëá ïéðåò åàöîðù ãò ,øáã ìë ìò ïëå .äé - íéîòô íéøùòå ùåìùå äàî äé åììä ,ììää ùåìù ïá ïåøäàå" – ïåøäà ìù åéúåðù,íäì ïîéñ "äëøá äúåàá áééç êøáîä äéäéù ,àåäå - êøáîë ïäù äî íäéøçà äðåò - .(î æè,ä äàøå àé,à úåëøá) .ììää ìëá äìéî äìéî ,ïéøîåà .(èì,âì øáãîá) "øää øäá åúåîá ,äðù úàîå íéøùòå 9/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é éåàø åáå . – הקדוïåùàøä âäðîä àåä äæ åè ìëá éúéàø ,åìà íéðîæá ìáà .êìéì .àé מנהגי שוניúåðåùî úåâäðî,úåîå÷îä äîåã íäî ãçà ïéàå ,íòä úééðòáå åúàéø÷á .øçàì úééåñéð äøåãäî © éeàøÈ Éåáe ,ïÉåLàøÄ äÈ âäÈ ðÀ nÄ äÇ àeä äÆæ åè ìëÈ aÀ éúé Ä àÄ øÈ ,elàÅ íépÄ îÀ Ç æaÄ ìáÂ È à ;*êÀ ìé Å ìÅ Éåúàé È øÄ ÷À aÄ úÉåpLË îÀ úÉåâäÈ ðÀ îÄ ,úÉåîÉå÷nÀ äÇ äîÉ Æ åc íäÆ îÅ ãçÈ àÆ ïéàÀ Å å ,íòÈ äÈ úÇiðÂ Ä òáe Ç .וראיתי להביא כא דיני תפילה המיוחדי לחנוכה ïéôéñåî ,íéøåôå äëåðçá" :מוסיפי על הניסי בתפילה .*øçÅ àÇ ìÀ .חר3 ֵ ָל,יל ַ ֵל:ח"ה øéëæî ,íéøåôå äëåðçá úåéäì äìçù úáù ;íéñéðä ìò äéãåäá øæåç åðéà ...íéøåôáå äëåðçá íéñéðä ìò øéëæä àìù éî" .([âé]åè,á äìôú) "úåìéôú øàùá øéëæîù åîë ,óñåîá íéñéðä ìò úëøá òöîàá óéñåî ,íéøåôå äëåðçá" : ומוסיפי על הניסי בברכת המזו.(ãé,é äìôú) "øåáéö ãçàå ãéçé ãçà :ììôúîå ,úáùá úåéäì ìçù úáè ùãåç ùàø ïëå ...äìéôúá óéñåîù êøãë ,íéñéðä ìò [ ]הברכה השניה בברכת המזוõøàä ïééðòä øéëæä àìå çëù ,íéøåôáå äëåðçá" .(å,á úåëøá) "äîçðá àåáéå äìòéå åðöéìçäå äöøå ,õøàä úëøáá íéñéðä ìò øéëæî ,úéøçùá úáùá - ïéàøå÷ä ïä äîë" :(á,áé äìôú) ובכל יו בחנוכה קוראי בתורה.(âé,íù) "øæåç åðéà - ïåæîä úëøáá éðùáå ,äçðîá ...úáùá ;äòáøà ïéàøå÷ ...íéùãåç éùàøá .ïäéìò ïéôéñåî ìáà ,äæ ïééðîî ïéúçåô ïéà ...äòáù ïéàøå÷ ,äæ ïééðîî ïéúçåô ïéà :äùåìù ïéàøå÷ ,äçðîáå úéøçùá úåééðòúä éîéáå ,úéøçùá íéøåôå äëåðçáå òåáù ìëáù éùéîçáå ]במדברïåùàøä íåéá áéø÷îä ïáø÷ óåñ ãò íéðäåë úëøáî ïéøå÷ ,ïåùàø íåéá - äëåðçá" .(æè,áé äìôú) "åéìò ïéôéñåî ïéàå ìë óåñ ãò éðéîùä íåéî ïéøå÷ ,éðéîùä íåé ãò ïëå ;[יחכג, ]שéðùá áéø÷äù àéùð ïáø÷ ïéøå÷ ,éðù íåéáå ;[יז,כב ז,ו ;( אכג, )זכריה בäéøëæ úåøðá ,äëåðç ìù úáùá ïéøéèôîå .(î )סו& פרשת נשאøãñä óåñ ãò ,[נדפט, ]ש זúåðáø÷ä ïééðòá àøå÷äå . [ איא, ]מלכי א זäîìù úåøðá äééðùáå ,äéøëæ úåøðá äðåùàø úáùá ïéøéèôî ,úåúáù éúù åéä íàå ,ïåùàøä - íéøôñ äùåìù ïéàéöåî ,úáùá úåéäì ìçù úáè ùãåç ùàø" .(æé,âé äìôú) "àéáðá øéèôîù àåä ,äëåðç ,úáùä òöîàá úåéäì ìç .äëåðç ïééðò åá ïéàøå÷ ,éùéìùäå ;ùãåç ùàø ïééðò åá ïéàøå÷ ,éðùäå ;íåéä øãñ åá ïéàøå÷ .(ãë,âé äìôú) "äëåðç ïééðò àøå÷ éòéáøäå ,ùãåç ùàø ïééðòá ïéøå÷ äùåìù 10/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é äëåðç øð ú÷ìãä : ìéìá ÷éìãî àöîðù ãò ,äìéìå äìéì ìëá øð úéáä éùðà åéäù ïéá .úåøð äðåîù éðéîù ואומנ אי זה. ãçà íãà äéäù ïéá ,íéáåøî אינו מנהג טעות כיו% א,באופ ההידור כבהלכה א שמהדי מספיק נר אחד לכל הבית בכל יו מימי .החנוכה úééåñéð äøåãäî © ã ÷øô äëåðç úåëìä (ã-à) úåøðä - äkË È ðç aÇ ÷éìÄ ãÀ îÇ àeä úÉåøÅð änÈ kÇ à øÅð ÷éìÄ ãÀ îÇ úÄéáe Ç úÄéaÇ ìkÈ äÆéäÄ À iLÆ dúÈ È åöÀ îÄ ïéaÅ ,ïéaÄ øË îÀ úÄéaÇ äÇ éLÅ ðÀ àÇ eéäÈ LÆ ïéaÅ ,ãçÈ àÆ øcÅ äÇ nÀ äÀ Ç å .ãçÈ àÆ íãÈ àÈ *àlÈ àÆ Éåa äÈéäÈ àÉlLÆ éÅðaÀ éÅðLÀ ìÄ äìÉÆ åò ,*úÉåiôÄ éÅðLÀ Éåì LÅiLÆ øÅð ã úÉåìéúÄ tÀ dôé È wÄ äÀ Ä å ïîÆ LÆ äøÈ òÈ ÷À *àlÅ îÄ .íãÈ àÈ äìé È úÄ ôe À äìé È úÄ tÀ ìkÈ ,éìÄ kÀ äé È ìÆ òÈ äôÈ kÈ íàÄ - éìÄ kÀ äé È ìÆ òÈ äôÈ kÈ àÉì ;ãçÈ àÆ øÅðkÀ úáÆ LÆ çÆ Àð dÈðéàÅ ãçÈ àÆ øÅðkÀ *elôÂ Ä àÇå ,*äøeã È îÀ kÄ úéN ŠòðÇ éLÅ ðÀ àÇ *ïÈéðÀ îÄ kÀ úÉåøÅð ÷éìÄ ãÀ îÇ ,äÈåöÀ nÄ äÇ úàÆ ïéaÅ íéLÈ Ä ðà ïéaÅ ,ãçÈ àÀ Æ å ãçÈ àÆ ìëÈ ìÀ øÅð ,úÄéaÇ äÇ äÈåöÀ îÄ äNÉ Æ åòÀå äÆæ ìòÇ øúÉ Å åé øcÅ äÇ nÀ äÀ Ç å .íéLÈ Äð ãçÈ àÀ Æ å ãçÈ àÆ ìëÈ ìÀ øÅð ÷éìÄ ãÀ îÇ ,øçÈ áÀ nË äÇ ïîÄ ìëÈ aÀ êÀ ìÉ Å åäÀå óéñÉÄ åîe ,ïÉåLàøÄ äÈ äìÀ È élÇ aÇ .úáÆ LÆ çÆ Àð .ãçÈ àÆ ,äìÀ È éìÀ Ç å äìÀ È éìÇ .4פ3 ִ ְ ו,רה4ד ָ 6ַ ַ , ִמ ָא,ת1 ֵפי:ח"ה . נר הוא הכלי בו שמי שמ ופתילות, בלשו משנהã לנר היה ג מיפתח או נקב קט שנקרא פייה שבה היו נקבעה המילה החדשה.הכניסו פתילות ,ש5ָ "חנוכיה" שבה שמונה קני )הקנה התשיעי ַל ַש ,( ראה הלכה ח,ולפי רבנו אי שמש חלק מהחנוכייה או שבכל,בכל קנה )מקביל לפייה( שמי נר שעווה åì ùéù øð .קנה יש כוסית בה שמי שמ ופתילה מצות חנוכה%כול לשמש לצורé äìåò ,úÉåéôÅ éðù כגו. כעיקר הדי, לכל משפחה נרíãà éðá éðùì שתי משפחות הגרי בחדרי נפרדי בדירה אחת או אלא שהכניסה לכול,בדירות נפרדות בבניי אחד להדליק בפתח% והרי צרי,מרשות הרבי אחת אפשרויות.î (החיצוני הפונה לרשות הרבי )הלכה ז או לשני. כמהדרי,אחרות למשל ה לכל אד נר שאינ מתפרנסי ביחד וכל, דיירי באותה דירה äôé÷äå ïîù äøò÷ àìéî . להדליק%אחד צרי כיסה אותהéìë äéìò äôë íà - úåìéúô . שכל פתיל נראה בנפרד% כ,במכסה לפני ההדלקה מעיקר הדיãçà øðë úáùçð äìéúôå äìéúô ìë ,אפשר להדליק בכוסיות שמ מופרדות אחת מרעותה המנהג כידוע להדליק% א.מבלי חיבור ביניה . וכמעשי בכל יויד,בחנוכיה העשויה כמקשה אחת àì .וחנוכיה עגולה שיש בה היכר לכל נר –כשרה כבר לפניäøåãîë úéùòð - éìë äéìò äôë ,î ההדלקה נחשבת כמדורה שעציה ערוכי להצתה ולא יצא ידי,שהאש תבער ותלהט את כל הפתילות .úáùçð äðéà ãçà øðë åìéôàå .חובתו (ç-ä) íå÷îå ïîæ . ְ ִמנַי, ֵא ָלא,ת1 ִה ְל:ח"ה äúåöî - äëåðçá ÷éìãî àåä úåøð äîë à – בכל יוãçà øð ÷éìãî úéáå úéá ìë äéäéù éùðà åéäù ïéá . וזהו עיקר המצוה,מימות חנוכה .ãçà íãà àìà åá äéä àìù ïéá ,ïéáåøî úéáä ÷éìãî .äåöîä úà המקיי בהידורøãäîäå ïéá ,ãçàå ãçà ìëì øð ,úéáä éùðà ïééðîë úåøð äùåòå äæ ìò øúåé øãäîäå .íéùð ïéá íéùðà ãçàå ãçà ìëì øð ÷éìãî ,øçáåîä ïî äåöî ,äìéìå äìéì ìëá êìåäå óéñåîå ,ïåùàøä äìéìá ה בהידור )"מהדר את המצוה"( וה בהידור.ãçà "של הידור )"המהדר יותר על זה"( כתב רבנו "מדליק משמע,ולא "מדליקי" כמו במקור ההלכה בתלמוד שלא נקרא הידור והידור של הידור אלא כעיקר א& הידור על,המצוה – מה עיקר המצוה על ידי גדול .ידי גדוליב - äøÈ NÂ È ò úÄéaÇ äÇ éLÅ ðÀ àÇ eéäÈ LÆ éø Šä :ãöé Ç kÅ á ;úÉåøÅð äøÈ NÂ È ò ÷éìÄ ãÀ îÇ ,ïÉåLàøÄ äÈ äìÀ È élÇ aÇ ,éLé Ä ìÄ LÀ ìéìÅ áe À ;íéøÄ NÀ òÆ ,éðÄ LÅ ìéìÅ áe À ,éðé Ä îÄ LÀ ìéìÅ aÀ ÷éìÄ ãÀ îÇ àöÈ îÀ pÄ LÆ ãòÇ ;íéLÉ Ä ìLÀ .íéðÉÄ åîLÀ eéäÄ À iùÉ Æ ,ãøÇ ôÈ ñÀ aÄ eðéøÅ òÈ ìëÈ aÀ èeùÉtÈ âäÈ ðÀ îÄ â äìÀ È élÇ aÇ ãçÈ àÆ øÅð ïé÷é Ä ìÄ ãÀ îÇ úÄéaÇ äÇ éùÉ Å ðÀ àÇ ìkÈ äìÀ È éìÇ ìëÈ aÀ øÅð ïéëÄ ìÉÀ åäÀå ïéôé Ä ñÉÄ åîe ,ïÉåùÉàøÄ äÈ éðé Ä îÄ ùÉ À ìéìÅ aÀ ÷éìÄ ãÀ îÇ àöÈ îÀ pÄ ùÉ Æ ãòÇ ,äìÀ È éìÀ Çå úÄéaÇ äÇ éùÉ Å ðÀ àÇ eéäÈ ùÉ Æ ïéaÅ - úÉåøÅð *äÈðÉåîùÉ À .ãçÈ àÆ íãÈ àÈ äÈéäÈ ùÉ Æ ïéaÅ ,íéaÄ øË îÀ .נֶה1 ְֹשמ:וי"ג:ח"ה בארצות המזרח, נפו% שהתפשט והפèåùô âäðî â éùðà ìë åéäéù .âéãøôñá åðéøò ìëá .ובתימ כא "מדליקי" אי משמעותו כלïé÷éìãî úéáä ïéëìåäå ïéôéñåîå ,ïåùàøä äìéìá ãçà øð .אחד © úééåñéð äøåãäî 067-766551 .î.éכ"ג/כסלו/תשס"ד ò÷Ç LÀ zÄ LÆ íãÉÆ ÷ äkË È ðç úÉåøÅð ïé÷é Ä ìÄ ãÀ îÇ ïéàÅ ä àÉì - dúÈ òé È ÷Ä LÀ íòÄ *àlÈ àÆ ,änÈ çÇ äÇ ãéÄæäÅ Éåà çëÇ LÈ .ïéîé Ä cÄ ÷À îÇ àÉìåÀ ,ïéøÂ Ä çàÇ îÀ ÷éìÄ ãÀ îÇ ,änÈ çÇ äÇ úòé Ç ÷Ä LÀ íòÄ ÷éìÄ ãÀ äÄ àÉìåÀ änÈ ëÀ Ç å ;÷eMäÇ ïîÄ ìÆâøÆ äìÆ ëÀ zÄ LÆ ãòÇ êÀ ìÉÅ åäÀå .øúÉ Å åé Éåà äòÈ LÈ éöÂ Ä ç ÉåîkÀ ,äÆæ *ïîÀ Ç æ àeä *ïzÅ ìÄ êé À øÄ öÀ È å .÷éìÄ ãÀ îÇ *ÉåðéàÅ ,äÆæ *ïîÀ Ç æ øáÇ òÈ ,úëÆ ìÉÆ åäÀå ú÷Æ ìÉ Æ åc äÆéäÀ zÄ LÆ éãÅ kÀ ,øÅpaÇ ïîÆ LÆ d÷é È ìÄ ãÀ äÄ ;÷eMäÇ ïîÄ ìÆâøÆ äìÆ ëÀ zÄ LÆ ãòÇ ,äúÈ áÀ ëÀ Èå *ÉåðéàÅ ÷e÷Èæ d÷é È ìÄ ãÀ äÇ ìÀ íòÇ tÇ äúÈ ìÀ kÈ LÆ øçÇ àÇ ú÷Æ ìÉÆ åc äøÂ È àLÀ ðÄ .úøÆ çÆ àÇ Éåà dúÉ È åaëÇ ìÀ äöÈ øÈ íàÄ - ÷eMäÇ ïîÄ ìÆâøÆ ספר זמני .ביאור הלכות מגילה וחנוכה 11/ 15 ÷éìãî åðéà ,äæ ïîæ øáò .øúéאפילו בלא ברכה אינו רשאי .שאולי ימש %להדליק כ ,%או הרואי אותו א היה מ הראויי ללמוד ממעשיה .וא יבר %תהיה זו ברכה לבטלה ועובר על "לא תשא" ואי עוני אחריו אמ .îובערב שבת – מקדימי מעט ומשתדלי להדליק בסו& הזמ )זמ כניסת שבת הוא טר הסתרות השמש מעינינו( והוא שלא יגעו באיסור שבת .ואפשר להדליק א& לאחר נר שבת ),( ã,ä úáù î äàø שאי הדלקת הנרות עושה קבלת שבת ),(àé,èë úáù î äàø שנר שבת אי מניעה להקדימו .וצרי %לשי בו שמ לכ 40דקות .וכ %במוצאי שבת מעיקר התקנה לאחרה מעט ,ומדליק מיד לאחר צאת הכוכבי )או מיד לאחר ההבדלה(טזéãë ,øðá ïîù ïúéì êéøöå . ïî ìâø äìëúù ãò ,úëìåäå ú÷ìåã äéäúù íòô ä÷éìãäì ÷å÷æ åðéà ,äúáëå ä÷éìãä ;÷åùä ïî ìâø äúìëù øçà ú÷ìåã äøàùð .úøçà – äùåò ,ä÷ìñì åà äúåáëì äöø íà - ÷åùä ויתרת השמ מותרת לכל צרכי חול ,א& א כבה תו% זמנו .í .äNÉ Æ åò ,d÷È lÀ ñÇ ìÀ י.: ח"הֵ :א ָלאְ ,ז ָמֵ ,אינִ ,4ל ֶ úÉåøLÅ kÀ ,úÉåìéúÄ tÀ äÇ ìëÀ È å íéðÄ îÈ MÀ äÇ ìkÈ å äîçä ò÷ùúù íãå÷ äëåðç úåøð ïé÷éìãî ïéà ä - äúòé÷ù íò àìàכלומר בזמ הסתרות השמש מעי רואי – ïéîéã÷î àìå ïéøçàî àì .הטע ברור ופשוט כיו שחובה להדליקו בחו ,,הרי לפני השקיעה אינו ניכר ואינו נראה שהרי "נר בצהרי אינו מועיל" .וא ידליקנה לאחר צאת הכוכבי אינו היכר שמשו חנוכה מדליקו ,כי באותה שעה כל אד מדליק ג בחו ,בכל ימות השנה ,ויאמרו שג היו לצורכו מדליק .ולפיכ %קבעו חכמי זמ הדלקתו ע לאחר ַ שקיעת החמה )בער %בשעה ,(16:40ולא שקיעתה ,שבאותה שעה אי צור %לנר בחו ,כיו שעדיי אור בהיר ,ומצד שני כבר רואי את הנר כי כבר נסתרה השמש לגמרי ,ובכ %הוא הפרסו .ולפיכ% נפסקה הלכה ש"äëìä) "äçðää àì ,äåöîä àéä ä÷ìãä ,(èכי בעת זו בתו %הבית פנימה כבר שלטה החשיכה, ודר %בני אד להדליק לצרכיה ,ויאמר לצרכו הדליק בתו %ביתו וכשיצא לצרכו הוציאו עימו והניחו כא .וכאשר חשכה ויצאו כוכבי הלילה נשל נגמר ונחסל זמ ההדלקה àìå ãéæä åà çëù .î êìåäå ÷éìãî ,äîçä úòé÷ù íò ÷éìãäכלומר יכול בדיעבד להדליק במש %הזמ ìâø äìëúù ãò ÷åùä ïîזמ בו נסתיי המסחר בשוק .22וזהו סו& זמ הדלקהåà äòù éöç åîë ,äæ ïîæ àåä äîëå .åè íéðÄ îÈ MÀ äÇ *ïéàÅ LÆ *étÄ ìòÇ óàÀ Ç å ,äkË È ðç øÅðìÀ 22מציאות .מארי" :כ %אמרו ]במסכת שבת[ כא,ב בפירוש "עד שתכלה רגל מ השוק – עד דכליא רגלא דתרמודאי" .ומונח זה אינו מושג של פרסומי ניסא כפי שחשבו בו רבי לדעת רבנו ,אלא מושג של זמ וכ %אמרו במנחות...ועוד היתכ שר' יוחנ יתלה פרסומי ניסא באות פלחי התרמודיי .אלא פשוט שזה מושג של זמ .ואנו הכרנו מצב כזה ,היו הפלחי והבדווי העניי מביאי חבילי עצי למכירה ,וע תחילת השקיעה כלומר כשרק נסתרה החמה ממהרי למכור בכל מחיר שיוצע לה ומסתלקי. כ %שע צאת הכוכבי כבר כלתה רגל מ השוק. ולפיכ %הגדיר רבנו מושג זה היטב"...עבר זמ זה אינו מדליק" ,והוי כההיא דלא מצא אתרוג ] לארבעת המיני בסוכות[ – לא יביא לא פריש ]חבוש[ ולא רימו."... úéìÅ úÀ ðÄ øeàäÈ ïéàÀ Å å ,äìé È úÄ tÀ äÇ øçÇ àÇ íéëÄ LÈ îÀ ðÄ éìé Å ìÅ aÀ *elôÂ Ä àåÇ .úÉåìéúÄ tÀ äÇ ïúÉ È åàaÀ äôÈ Æé ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ øzÈ îË ,äkË È ðç éîÀ Å é êÉÀ åúaÀ LÆ úaÈ LÇ ïäÆ aÈ ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ øeñàÈ LÆ úÉåìéúÄ ôe À íéðÄ îÈ LÀ aÄ øÅðìÀ LnÅ zÇ LÀ äÄ ìÀ øeñàÈ LÆ éôÄ ìÀ ,úaÈ LÇ øÅð *elôÄ àÇ Â å ;ìÉåçaÇ ïéaÅ úaÈ yÇ aÇ ïéaÅ ,äkË È ðç - døÉåà È ìÀ ïúÉ È åðîÀ ìÄ Éåà ,úÉåòîÈ *÷ÉcáÀ ìÄ .øeñàÈ 3פִ ,4ל ְבד1ק. ח"ה:וְ ַ *3על ִפיְ ,ש ֵאי ,וְ ִ øðì úåøùë ,úåìéúôä ìëå 23íéðîùä ìë å øçà íéëùîð íéðîùä ïéàù éô ìò óàå ,äëåðç äìéúôäשאי השמני עולי ונספגי בפתילהïéàå . úåìéúôä ïúåàá äôé úéìúð øåàäאלא מסכסכת בו ,קופצת מצד לצדêåúáù úáù éìéìá åìéôàå . úåìéúôå íéðîùá ÷éìãäì øúåî ,äëåðç éîé ïéà äî éðôîå" úáù øð ïäá ÷éìãäì øåñàù íéðîùá àìå ,ïäá úéìúð øåàä ïéàù úåìéúôá ïé÷éìãî øåà äéäé àîù ,äøéæâ - äìéúôä øçà íéëùîð ïéàù äøåàì ùîúùéù äòùá ,äúåà äèéå ,ìôà øðä ]ויתחייב במלאכת הבערה[" ) (ç,ä úáùויש עוד טעמי "éôì .(é ,íù äàø) "..åðîî ç÷é àîù" ,"..àöéå åðçéðé àîù ïéá úáùá ïéá ,äëåðç øðì ùîúùäì øåñàù ìåçáולכ מותר להדליק משאר שמני ,שאי מצוותה למאור אלא להודיע הנס÷åãáì åìéôàå . 23הלכה .השלøð ÷éìãäì ïéìåç ïîù åì ïéàù éîå" : =] äôéøù ïîù ÷éìãî--äëåðçשמ תרומה שנטמא[, .([çé] æé,àé,úåîåøú) "ïäåë úåùøá àìùומותר להדליק א& בשמ שביעית. îמארי בתשובה בע"פ ,הובאה בספר "משנת השמיטה" ,סימ ד ,הערה ח. 12/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני êÉåú À aÀ äkË È ðç øÅð *çé Ç pÄ îÇ ,äÈðkÈ qÇ äÇ éîé Å aÄ ç תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é úééåñéð äøåãäî © אפילו שזהוøåñà—äøåàì ïúåðîì åà ,úåòî .24 הריהו ביזוי המצוה,תשמיש קל שאינו דורש עיו ,ÉåðçÈ ìÀ LË ìòÇ ÉåçépÄ äÄ *elôÂ Ä àÇå ;íéðÄ ôÀ aÄ îÄ ÉåúéaÅ ,øçÅ àÇ øÅð úÄéaÇ äÇ êÉÀ åúaÀ úÉåéäÀ ìÄ êé À øÄ öÀ È å .ÉåicÇ íLÈ äúÀ È éäÈ íàÀ Äå .ÉåøÉåàìÀ LnÅ zÇ LÀ äÄ ìÀ íãÈ àÈ íàÀ Ä å ;øçÅ àÇ øÅð êé À øÄ öÈ *ÉåðéàÅ ,äøeã È îÀ LnÅ zÇ LÀ äÄ ìÀ ÉåkøÀ cÇ *ïéàÅ LÆ àeä áeLçÈ .øçÅ àÇ øÅð êé À øÄ öÈ ,äøeã È nÀ ìÇ ÉåúéaÅ çúÇ tÆ ìòÇ ÉåçépÄ äÇ ìÀ äÈåöÀ îÄ ,äkË È ðç øÅð æ ìàÉîNÀ ìòÇ ,çúÇ tÆ ìÇ êeî À qÈ äÇ çôÇ èÆ aÀ ,õeçaÇ îÄ ,ïéîÈ Ä iîÄ äÈæeæîÀ äÆéäÀ zÄ LÆ éãÅ kÀ - úÄéaÇ ìÇ ñÈðëÀ pÄ äÇ ,äÈiìÂ Ä òaÈ øcÈ äéÈäÈ íàÀ Ä å ;ìàÉîOÀ îÄ äkË È ðç øÅðåÀ .íéaÄ øÇ äÈ úeLøÀ ìÄ äëeî È qÀ äÇ ïÉålçÇ aÀ ÉåçépÄ îÇ . ְש ֵאי,4 ֵאינ,4פל3 ִ ְ ו,ִ יַח9 ַמ:ח"ה änÈ àÇ íéøÄ NÀ òÆ îÅ äìÈ òÀ îÇ ìÀ ÉåçépÄ äÄ ùÆ äkË È ðç øÅðåÀ שהחנוכייה, בימי רדיפת יהודיäðëñä éîéá ç øð çéðî .מסגירה את יושבי הבית שה יהודי ìò åçéðä åìéôàå ;íéðôáî åúéá êåúá äëåðç øçà øð úéáä êåúá úåéäì êéøöå .åééã ,åðçìåù éôì" åøåàì ùîúùäì .– או מקור אור אחר הלכה ו( ונר," )למעלהäëåðç øåàì ùîúùäì øåñàù ואינו חייב להיות חלק."ש5ָ זה נקרא היו " ַש % כשהחנוכיה בתו, ומודלק בשעת הסכנה,מהחנוכייה – וא בבית ישäøåãî íù äúééä íàå .הביתיח àåä áåùç íãà íàå ;øçà øð êéøö åðéà ,אור גדול .øçà øð êéøö ,äøåãîì ùîúùäì åëøã ïéàù .*økÇ ðÄ *ÉåðéàÅ LÆ éôÄ ìÀ ,íeìkÀ äNÈ òÈ àÉì - (àé-è) áåéçä ,ïèÈ ÷À È å ,äèÉ Æ åL ,LøÅ çÅ Éå÷éìÄ ãÀ äÄ LÆ äkË È ðç øÅð è éîÄ Éå÷éìÄ ãÇ À iLÆ ãòÇ :íeìkÀ äNÈ òÈ àÉì - éÉåb Éåà ,íéðÄ ôÀ aÄ îÄ Éå÷éìÄ ãÀ äÄ .ä÷È ìÈ ãÀ äÇ aÇ áÈiçÇ *àeäLÆ - ÉåúéaÅ çúÇ tÆ ìòÇ ÉåçépÄ äÀ Ä å ÷eìcÈ ÉåàéöÉÄ åäÀå .ÉåîÉå÷îÀ aÄ ep÷Æ éìÄ ãÇ À iLÆ ãòÇ :íeìkÀ äNÈ òÈ àÉì . נִ ָר,4 ְש ֵאינ:ח"ה õåçáî åúéá çúô ìò åçéðäì äåöî ,äëåðç øð æ ואי לדעת רבנו היתר,25 לוודא שלא תזיק% וצרי ,להדליק נרות חנוכה בבית הכנסת וכיוצא בו בברכה äøåú äðùî) שלא התקינו חכמי אלא בפתחי הבתי כשמונה ס"מ )ראה נספח מידותçôèá .(øàåáîä úéáì ñðëðä ìàîù ìò ,çúôì êåîñä .(ושיעורי – ìàîùî äëåðç øðå ,ïéîéî äæåæî äéäúù éãë , ומצוה זו היא רק לכתחילה.כדי שיהא מוק& במצוות (וא אי אפשר אינה הכרחית )ראה דוגמא הלכה ג ולא. לא בקומת קרקעäééìòá øã äéä íàå ;æé.í %חלקו חכמי בי א העליה למעלה מעשרי או בתו נראה ברור שאפילו היה דר למעלה מעשרי,î עשרי בי יהא היכרíéáøä úåùøì äëåîñä ïåìçá åçéðî , – שלא בדירהåçéðäù äëåðç øðå .בי לא יהיה . אמה היא כחמישי ס"מäîà íéøùòî äìòîì åðéàù éôì . לא קיי את המצוהíåìë äùò àì .(áé äëìä) "ñðä òéãåäì éãë" ונר חנוכה הרי הואøëéð ,íeìkÀ äNÈ òÈ àÉì ,ãîÇ òÀ È å ÉåãÈéaÀ øÅpäÇ æçÇ àÈ .ãîÉåò Å àeä ÉåkøÀ öÈ ìÀ ,øîÉ Å åà äàÉ Æ åøäÈ LÆ ,ÉålkË íÉåiäÇ ìkÈ ú÷Æ ìÉÆ åc äúÀ È éäÈ LÆ úéLÄ L Èò - d÷é È ìÄ ãÀ îe Ç ,êÀ øÅ áÈ îe À ,äaÈ ëÇ îÀ úaÈ LÇ éàÅ öÉÈ åîìÀ .äçÈ È päÇ äÇ àÉì ,äÈåöÀ nÄ äÇ àéäÄ ä÷È ìÈ ãÀ äÇ LÆ .øçÅ àÇ äkË È ðç øÅpîÄ ,äkË È ðç øÅð ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ øzÈ îe Ë .א4 ְשה:ח"ה úùøéçå ùøéç" ùøéç å÷éìãäù äëåðç øð è ïéàå ,ïéòîåù ïéàù íéîìéàä ïä - íå÷î ìëá íéøåîàä åðéàå òîåù åà ,òîåù åðéàå øáãîù éî ìáà ;íéøáãî שאינוäèåù .(åë,á úåùéà) "íãà ìëë àåä éøä - øáãî : והגדרת גדול, – הפכו של גדולïè÷å .של בדעתו או נקבה בת,זכר ב שלוש עשרה ויו אחד ומעלה שתי עשרה שני ויו אחד ומעלה; ושהביאו שתי á úåùéà äàø) שערות למטה במקומות הראויי לשיער חרש וקט פטורי, שוטה, – גויéåâ åà .(äøãâää éèøôá å÷éìãéù ãò :íåìë äùò àì .מהתורה כל המצוות ,íéðôáî å÷éìãä .ä÷ìãäá áééç àåäù éî äùò àì - åúéá çúô ìò åçéðäå ÷åìã åàéöåäå – ראה הטע בביאורåîå÷îá åð÷éìãéù ãò :íåìë ,íåìë äùò àì ,ãîòå åãéá øðä æçà .הלכה ה פנסúéùùò .ãîåò àåä åëøåöì ,øîåà äàåøäù כבוד המצוות וכבוד התורה וכמו במצוות כיסוי24 äñëé àì ,äñëîùëå" :&בעפר ד שחיטת חיה ועו âåäðé àìù éãë - éìëá åà ïéëñá åà ,åãéá àìà ,åìâøá ãåáëä ïéàù :åéìò úåéåæá åéäéå ,úååöîá ïåéæéá âäðî ,àåä êåøá ïäá äååéöù éîì àìà - úååöî ìù ïîöòì øùééì øð íúåà êøòå ,êùåçá ùùîìî åðìéöäå øîåà àåä ïëå ;øùåéä úåáéúð úåøåäì øåàå ,íéùòîä äèéçù) "(ä÷,èé÷ íéìéäú) "éúáéúðì ,øåàå ;êøáã ,éìâøì øð" ìò ãáåëî åôåâ ,äøåúä úà ãáëîä..." : ועוד.([æè]àé,ãé äé÷åç éô ìò úåùòì àìà ,äøåúä ãåáë ïéàå .úåééøáä .([é] æé,ãë ïéøãäðñ) " äéèôùîå øáåòå ,ïúùô ïåòè àåäù ìîâ" נזק נר חנוכה25 åøðá ä÷ìãå ,úåðçä êåúì åðúùô ñðëðå ,íéáøä úåùøá äøéáä ìë úà ÷éìãäå ,[ ]=בעל החנותéðååðç ìù :éåàùîá äáøäù éðôî ,áééç ìîâä ìòá - []=הבניי åøð éðååðçä çéðä .äãîò àìù ïéá ,äîäáä äãîòù ïéá åøð çéðäù éðôî ,ïúùô éîãá óà áééç éðååðçä - õåçáî é÷æð) "øåîùìå áùéì åì äéä ,äëåðç øð åìéôàå :õåçáî .([âé]ãé,ãé ïåîî 13/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני (ãé-áé) äååöîä úåáéùç àéäÄ *äáé È áÄ ç äÈåöÀ îÄ ,äkË È ðç øÅð úÇåöÀ îÄ áé éãÅ kÀ ,daÈ øäÈ Å fäÄ ìÀ íãÈ àÈ êé À øÄ öÀ È å ;ãÉàîÀ ãòÇ ìàÅ äÈ *çáÇ LÆ aÀ óéñÉÄ åäìe À ,ñÅpäÇ *òé Ç ãÉÄ åäìÀ ïéàÅ *elôÂ Ä à :äNÈ òÈ LÆ íéqÄ pÄ äÇ ìòÇ ,Éåì äÈéãÉÈ åäÀå ,ìàÉåL Å - ä÷È ãÈ vÀ äÇ ïîÄ *àlÈ àÆ ìëàÉ Ç i äîÇ Éåì תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é úééåñéð äøåãäî © éàöåîì ,åìåë íåéä ìë ú÷ìåã äúééäù .למאור àéä ä÷ìãääù - ä÷éìãîå ,êøáîå ,äáëî úáù להיות% ולכ בהדלקה הכל צריäçðää àì ,äåöîä זמ הדלקה והמדליק, כמות שמ, מקו:כנדרש äëåðç øðî ,äëåðç øð ÷éìãäì øúåîå .החייב כיוו שנר של מצווה הוא אי כא בזיו מצווהøçà ,)ראה ביאור הלכה ו( וכיוו שהדלקה היא המצוהיט .וללא הרחקתו לבית אחר ,úÉåøÅðåÀ ïîÆ LÆ çÇ ÷É Å åìÀå ;ÉåúeñkÀ øëÉÅ åî Éåà ézÅ LÀ aÄ íéçÄ úÈ ôÀ éÅðLÀ dìÈ *LÅiLÆ øöÅ çÈ é .÷éìÄ ãÀ îe Ç eøîàÉ À é àÉlLÆ ,úÉåøÅð éÅðLÀ äëé È øÄ öÀ ,úÉåçeø . ֵא ָלא,4פ3 ִ , ִ= ְש ָבח,דיַע1ה ִ ְל,יבה ָ =ִ ַח:ח"ה ;ãåàî ãò àéä äáéáç äåöî ,äëåðç øð úåöî áé ìàä çáùá óéñåäìå , ,äá øäæéäì íãà êéøöå äî åì ïéà åìéôà .äùòù íéñéðä ìò ,åì äéãåäå øëåî åà .& כסìàåù—ä÷ãöä ïî àìà ìëàé כולל נרúåøðå ïîù . – וקונהç÷åìå . – בגדוåúåñë ÷ כלומר הואיל והואéìãîå , (ô"ãé) (ש5ָ למאור ) ַש ישאל ג עבור שמ לנר,נזקק לצדקה בכל מקרה וכ מוכר את כסותו שהרי כיוו שהגיע לגבאי,חנוכה "åéøçà íé÷ãåá ïéàå ãéî åãåáë éôì åúåà ïéñëî" צדקה .(ô"ãé) (å,æ íééðò úåðúî) ;äkË È ðç øÅð *çé Ç pÄ äÄ àÉì ,Éåæ çeø Ç aÀ íéøÄ áÉÀ åòäÈ ãçÈ àÆ aÀ ÷éìÄ ãÀ îÇ ,úçÇ àÇ çeø Ç aÀ eéäÈ íàÄ ìá Èà .ïäÆ îÅ .ִ יַח9 ִה, ֶש ֶ;ש:ח"ה בשניúåçåø éúùá íéçúô éðù äì ùéù øöç é åøîàé àìù ,úåøð éðù äëéøö .כווני שוני íà ìáà ;äëåðç øð çéðä àì ,åæ çåøá íéøáåòä .ïäî ãçàá ÷éìãî ,úçà çåøá åéä ,ÉåúéaÅ êÉÀ åúaÀ åéìÈ òÈ ïé÷é Ä ìÄ ãÀ nÇ LÆ çÇ øÉÅ åà àé ,úçÇ àÇ äèeø È ôÀ *àlÈ àÆ Éåì *ïéàÅ LÆ éø Šä âé íÉå÷îÀ aÄ - äkË È ðç øÅð ú÷Ç ìÈ ãÀ äÀ Ç å íÉåiäÇ Lec÷Ä åéÈðôÈ ìe À åéìÈ òÈ ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ úÄéaÇ Éåì ïéàÅ ;Éåa çÇ øÅ àÈ úÀ pÄ LÆ ïÄéiÇäÇ ìòÇ ,äkË È ðç øÅð ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ ïîÆ LÆ íécÄ ÷À îÇ *çÇ øÅ àÈ úÀ pÄ LÆ íÉå÷nÈ aÇ ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ êé À øÄ öÈ - Éåa éøÅ áÀ cÄ îÄ íäéÅ Æ ðLe À ìéàÉÄ åä :íÉåiäÇ Lec÷Ä ìÀ Éåì äÈéäÈ íàÀ Ä å .ïîÆ MÆ aÇ ïäÆ nÈ òÄ ózÅ zÇ LÀ îe Ä ,Éåa Éåa LÅiLÆ äkË È ðç øÅð íécÄ ÷À äÇ ìÀ áèeî È ,íéøÄ ôÉÀ åñ ïé÷é Ä ìÄ ãÀ nÇ LÆ *étÄ ìòÇ óàÇ - ÉåîöÀ òÇ éÅðôÀ aÄ úÄéaÇ .ñÅpäÇ ïÉåøëÄ Àæ úÄéaÇ aÇ ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ êé À øÄ öÈ - ÉåúéaÅ êÉÀ åúaÀ åéìÈ òÈ . ֵא ָלא, ְש ֵאי:ח"ה יש רקåéðôìå ,úçà äèåøô àìà åì ïéàù éøä âé או לקנות נרíåéä ùåãé÷ לקנות יי ל,אפשרות אחת קידוש שבת הינה מצוה. äëåðç øð ú÷ìãäל ( הקידוש על היי )או על הפת בליל שבת% א,מהתורה ïîù íéã÷î - .(ו,– מצוותו מחכמי )ראה שבת כט ìéàåä :íåéä ùåãé÷ì ïééä ìò ,äëåðç øð ÷éìãäì äëåðç øð íéã÷äì áèåî ,íéøôåñ éøáãî íäéðùå .ñðä ïåøëæ åá ùéù ÷éìÄ ãÀ äÇ ìÀ êé À øÄ öÈ *ÉåðéàÅ .ïéøÄ áÉÀ åòäÈ éÅðtÀ îÄ ,Éåa *àeäLÆ .א4 ְשה,* ַעל ִפי3 ,<רח ַ ִ ְת9 ֶש,49 ֵאי:ח"ה מי ששוהה בבית שאיננו ביתו בזמçøåà àé êéøö åðéà ,åúéá êåúá åéìò ïé÷éìãîù .ההדלקה ג א% – וכåá çøàúðù íå÷îá åéìò ÷éìãäì אשתו או בנו,בעל הבית אינו בביתו בזמ ההדלקה úéá åì ïéà .הגדול ידליקו ובלבד שידליקו בזמכ íå÷îá ÷éìãäì êéøö - åá åéìò ÷éìãäì åì äéä íàå .ïîùá ïäîéò óúúùîå ,åá çøàúðù . א מארחיו נתנו לו דירת לאירוחåîöò éðôá úéá êéøö - åúéá êåúá åéìò ïé÷éìãîù éô ìò óà àìù" ïéøáåòä éðôî ,åá àåäù úéáá ÷éìãäì äëìä) המדליקי מפני החשד )הלכות ייא( דיי בנר אחד ואינ זקוקי לנרות נוספי,î כל יו כעיקר הדי .(להידור )כבהלכות אג åéìÈ òÈ "äëåðç øð çéðä àì åæ çåøá íéøáåòä åøîàé 26 .(úîãå÷ והחייבי בהדלקה מכא לבחורי הדרי בישיבה26 עדיי סמוכי על שולח הוריה וכל% א,ובחדריה וא,מחסור עליה – נראה שפטורי מנר חנוכה וזה כשה דרי ע אחרי,ירצו ידליקו בלי ברכה אבל כשה בפני עצמ נראה,החייבי להדליק וחיילי שיש.îשחייבי להדליק מפני מראית העי )הועתקî לה חדר מיוחד בבסיס חייבי להדליק ותופיע בשו"ת שעתיד,משו"ת מארי לרועי ב זריה וכל אלו.(לראות אור ע"י הרב אברה חמאמי 14/ 15 ביאור הלכות מגילה וחנוכה. ספר זמני . ימי חנוכה ה ימי שמחה והלל:סיכו ותוספת השלמה לשמחה ולהודאה היא בתוספת הודאת על ( הנאמרת בתפילהäë óéòñ ,äáäà óåñá äìéôúä øãñ äàø) הניסי יד( ובברכת המזו )ראה,טו ו י, ב,)ראה הלכות תפילה בכל יו קוראי.(ו והלכה יג, ב,הלכות ברכות פרק.ב והלכה טז, פרק יב,בתורה )ראה הלכות תפלה .(יז והלכה כד,יג תשס"ד/כסלו/ כ"ג067-766551 .î.é úééåñéð äøåãäî © øÅð Éåà ,äkË È ðç øÅðåÀ ÉåúéaÅ øÅð åéÈðôÈ ìÀ äÈéäÈ ãé ,*íãÉÆ ÷ ÉåúéaÅ øÅð - íÉåiäÇ Lec÷À Ä å ÉåúéaÅ ,÷çÈ îÀ ðÄ íMÅ äÇ éø ŠäLÆ :ÉåúéaÅ íÉåìLÀ *íeMîÄ ìÉåãÈb .ÉåzLÀ àÄ ìÀ LéàÄ ïéaÅ íÉåìLÈ úÉåNÂòìÇ úÉåNÂòìÇ äÈðzÀ ðÄ äøÉÈ åzäÇ ìkÈ LÆ ,íÉåìMÈ äÇ ,éLé Ä ìÄ LÀ øôÆ ñÅ øîÇ âÀ ðÄ .ïòÀ È éñÇ cÀ àÈðîÈ ç øÇ êé À øÄ aÀ -éëÅ øÀ ãÇ äé È ëÆ øÈ cÀ " øîÁ Ç àpÆ LÆ ,íìÉÈ åòaÈ íÉåìLÈ ,äÆæ øôÆ ñÅ ìLÆ íé÷Ä øÈ tÀ ïÇéðÀ îe Ä .écÇ LÇ úøÀ Ç æòÆ aÀ .(æé ,â éìùî) "íÉåìLÈ äé È úÉ Æ åáéúÄ ðÀ -ìëÀ È å íòÉÇ ð íéLÉì Ä LÀ ,úaÈ LÇ úÉåëìÀ äÄ :íéòÄ LÀ úÀ Ä å äòÈ áÀ LÄ .'1? ִמ,'ק ֵֹד:ח"ה ;íé÷Ä øÈ tÀ äÈðÉåîLÀ ,ïéáeøé Ä òÅ úÉåëìÀ äÄ ;íé÷Ä øÈ tÀ øð åà ,äëåðç øðå . נר לשבתåúéá øð åéðôì äéä ãé יוצא שסדרíãå÷ åúéá øð - íåéä ùåãé÷å åúéá ,החשיבות הוא נר ביתו שיש בו עונג שבת ושלו בית סיכו. יי לקידוש,נר חנוכה שיש בו פרסו הנס – וחלק מדוגמאות )א( א אי לו כס& אלא לאוכל לא פת ולא% א, )ב( יש לו אוכל.(יקנה אוכל )פשוט א& א יקר מנר חנוכה ויי ביחד,יי– יקנה נר שבת – )ג( יש לו פת.(î å,èë ;î à,ä úáù) ויאכל ללא קידוש,í יקדש על הפת בליל שבת ובבוקר שבת,יקנה נר שבת שאינו יכול לקדש בבוקר אלא על,– יאכל ללא קידוש . î )ד( נשאר לו עוד – יקנה נר חנוכה.(î æé,èë úáù) היי åúéá íåìù íåùî .)ה( נשאר עוד – יקנה יי לקידוש ומשו.(à,ä úáù) "úáù âðåò ììëá äæù" ומשו ;íé÷Ä øÈ tÀ äLÉ È ìLÀ ,øÉåNòÈ úúÇ éáÄ LÀ úÉåëìÀ äÄ ;íé÷Ä øÈ tÀ äÈðÉåîLÀ ,áÉåè íÉåé úúé Ç áÄ LÀ úÉåëìÀ äÄ ;íé÷Ä øÈ tÀ äÈðÉåîLÀ ,ävÈ îe Ç õîÅ çÈ úÉåëìÀ äÄ äÈðÉåîLÀ ,áìeìÀ È å äkÈ ñÀ Ë å øôÉÈ åL úÉåëìÀ äÄ ;íé÷Ä øÈ tÀ äòÈ aÈ øÀ àÇ ,íéìÄ ÷È LÀ úÉåëìÀ äÄ ;íé÷Ä øÈ tÀ øNÈ òÈ äòÈ LÀ zÄ ,LãÉÆ çäÇ Lec÷Ä úÉåëìÀ äÄ ;íé÷Ä øÈ tÀ äMÈ îÄ ç ,úÉåiðÂ Ä òzÇ úÉåëìÀ äÄ ;íé÷Ä øÈ tÀ .íé÷Ä øÈ tÀ äòÈ aÈ øÀ àÇ ,äkË È ðçÇ Â å älÈ âÄ îÀ úÉåëìÀ äÄ .ת1; ִ ְענ:ַ ,לב1ל ָ ְ ו,ת1 ִה ְל, ְ> ַס;ְ ַע, ַר ְח ָמנָא:ח"ה ìëù - úòöåî äèéîå ,êåøò ïçìåùå ,÷åìã øð äéäéå" ÷çîð íùä éøäù .(ä,ì íù) "ïä úáù ãåáëì åìà הש המפורש כמו כל השמות הקדושי שנקרא בה íåìù úåùòì מלבד כדי,27הקב"ה שאסור למוחקו הנכתב יוד הא, ש ה' המפורשåúùàì ùéà ïéá האשה,28 בדיקת הסוטה% נמחה בתהלי,ואו הא ìëù ,íåìùä ìåãâ .החשודה שבגדה בבעלה øîàðù ,íìåòá íåìù úåùòì äðúéð äøåúä éìùî) "íåìù ,äéúåáéúð ìëå ;íòåð éëøã ,äéëøã" .29 (æé,â äàøéé" :" היא הכנה לימות המשיחíìåòá íåìù ... çéùîä úåîé úìéçúáù ,íéàéáðä éøáã ìù ïèåùôî ...íáéì ïéëäìå ìàøùé øùééì ìàøùéì àéáð ãåîòé ]ומבאר מהוíìåòá íåìù íåùì àìà ...àá åðéàå [ ]=עìò úåáà áì [ ]לקב"הáéùäå" øîàðù ,[השלו ובימי אלו של ימות.(â,á íéëìî) "(ãë,â éëàìî) "íéðá åøîà" : כמבואר, תחזור מלכות לישראל,המשיח àìà ,çéùîä úåîéì äæä íìåòä ïéá ïéà ,íéîëç ומטרתה של.(á-à,áé íéëìî) "ãáìá úåééëìî ãåáòéù ,÷ãö íìåòä úåàìîìå ,úîàä úã íéøäì" :מלכות íéëìî) " 'ä úåîçìî íçìéäìå ,íéòùøä òåøæ øåáùìå ìàøùé ìë ååàúä äæ éðôîå" : וחזו ימי אלו.(è,ã åçåðéù éãë ,çéùîä êìîä úåîé íäéîëçå íäéàéáð ÷åñòì ìàøùéì ïäì úçðî äðéàù äòùøä úåëìîî åáøéå òåâøî íäì åàöîéå ,ïâåäë úååöîáå äøåúá א.,([á]ç,è äáåùú) "àáä íìåòä ééçì åëæéù éãë ,äîëçá ,"ìàøùéì úåëìî äøæçå" בדברי שפתח רבנו,כ % ונזכה למל.מסיי ומבהיר יעדו של מלכות המשיח .(áé,â äîåãà äøôá åðáø ïåùì) "äìâéé äøäî" המשיח íéøåäèä íéùåã÷ä úåîùä ïî íù ãáàîä ìë" 27 ...äøåúä ïî ä÷åì ,àåä êåøá ùåã÷ä íäá àø÷ðù àåäå àä åàå àä ãåé áúëðä íùä - íä úåîù äòáùå -àå ,ì-àå ,ãåé ïåð úìã óìà áúëðä åà ,ùøåôîä íùä ÷çåîä ìë .úåàá-öå ,éã-ùå ,äéä-àå ,íéäåì-àå ,äåì äøåúä éãåñé) "ä÷åì ,åìà úåîù äòáùî úçà úåà åìéôà .(á-à,å סוטה נכתב בכתבי יד רבנו "שוטה" בשי. לשו28 ' מחיקת ש ה.(יב, כלשו התורה )במדבר ה,שמאלית ,øåäè øåò ìù äìéâî àéáî êë øçàå" :%מתוארת כ áúåë ...åéãá ùãå÷ä ïåùìá äéìò áúåëå ,äøåú øôñ åîë äìéîå úåàá úåà ,íäá äúåà òéáùäù íéøáãä ìë éìë àéáî êë øçàå ...åáúëë íùä úà áúåëå ,äìéîá ò÷ø÷î øôò ç÷åìå ...íéî âåì éöç åëåúì ïúåðå ...ñøç ,äìéâîä ïëåúì ÷çåîå ...íéîä éðô ìò åðúåðå ,ïëùîä íùåø äìéâîá øàùéé àìù ãò ,äôé äôé ÷åçîéå ;äîùì .([é-ç] ç-æ,â äèåù) "øëéðä לאד היחיד,ודבר זה הזכיר ג בהלכות שבת29 àìå ,(ä,çé àø÷éå) "íäá éçå íãàä íúåà äùòé øùà" äî÷ð äøåúä éèôùî ïéàù ,úãîì àä .íäá úåîéù א.(â,á úáù) "íìåòá íåìùå ãñçå íéîçø àìà ,íìåòá úåùòì" שהרי, נראה שכא משמעו רחבה יותר,כי הבהרות )מקורות ומנהגי( א תלמוד כתובות ג,ב ,ושבת כג,א ורש"י. ב מו"ר הרב ד"ר אליהו זייני ,ירבו שנותיו ,בספרו "ע@ ארז "2העתיד לראות אור בקרוב. גאוצר הגאוני' שבת )התשובות סי' סז ,עמ' . ( 23הובא ביד"פ. ד השקפה .להארות מעטות על שינוי ממנהגו של עול': א* שהוא אפשרי ראה מו"נ ב,כה" :דע ,כי ע' חידוש העול' יהיו כל הניסי' אפשריי'" .וראה פיהמ"ש אבות ה,ה .מו"נ ב,ל בהערה 73על שינוי ממנהגו של עול' לאחר ששת ימי בראשית .וא* שיש ניסי כפשוט" ,אי אנו מאמיני' למופתי' כמו שהאמננו ]במעמד הר סיני בכל הדורות[ למשה רבנו ,ואי אמיתת' שווה בעיננו" )אגרת תימ,עמ' לח( ולא נועדו הניסי' להשתתת האמונה, "שהמאמי על פי האותות יש בליבו דופי ,שאפשר שייעשה האות בלט וכישו* .אלא כל האותות ]הניסי'[ שעשה ]משה רבנו[ במדבר – לפי הצור עשא .לא להביא ראיה על הנבואה" )יסודי התורה ח,א( .ואי שינוי ממנהגו של עול' דרישת אימות לנביא שיבוא )ראה ש' י,א( ואי להאמי לנביא מתו ניסי' שייעשה )ראה ש' י,א( .ואי שינוי מטבע העול' א* לא בימות המשיח" :אל יעלה על הלב שבימות המשיח ,ייבטל דבר ממנהגו של עול' ,או יהיה ש' חידוש במעשה בראשית; אלא עול' כמנהגו הול"... )מלכי' יב,א( .וא בית הבחירה – לא בנס ומ השמי ירד הבניי ,אלא רק השכינה תרד מ השמי' בבני שיוק' )הארת מו"ר אליהו רחמי' זייני ,ירבו שנותיו ( .ראה בניי בית המקדש :בית הבחירה א,ח יב. ה הלכה .על טבילת כלי' כותב מארי שאי מברכי' )במאכלות אסורות יז,ו ,אות ז( אע"פ שמצווה זו הריהי ודאי של דבריה' ,וטעמו "שחיובה קל וקלוש מאוד...שהרי אפשר להפקיעה בכל מיני דרכי' ...לפי שאינה מטומאה ולא מגיעול אלא להפקיע מרשות גוי ,ולא נזכרה לה ברכה בדברי הרמב"' ,לא על הטבילה ולא על טבילת כלי' .וכ מסורת מסורה לנו מאבותינו נוחי נפש מדור דור ,שאי לבר על טבילה זו כלל" )כתבי' ב.(556 , והלכה .מארי" :כלומר שהיה בידי החכמי' והנביאי' שתקנו את המגילה אמות מידה ידועי' וקבועי' אמתי לומר אותו ההלל ,וכיוו שחז"ל הקפידו והחמירו שלא לומר אותו ההלל שלא במקומו ושלא בזמנו כדלקמ ,לפיכ לא מלא' ליב' לתק אמירת אותו ההלל .אלא ניסחו וחיברו הלל משלה' לאומרו היו' ,וזוהי המגילה...וכ לדורות א' מי שהוא יראה לו שנגאל ממוות לחיי' ומשעבוד לגאולה וכיוצא – אי שו' מניעה שיתחבר נוסח כעי מגילת אסתר וייאמר כשירה ,וא' תרצה אמור כהלל, כי חז"ל החמירו מאוד באמירת ההלל הידוע בכל עת מצוא וכמו שאמרו בשבת קיח,ב "הקורא הלל בכל יו' הרי זה מחר* ומגד*" ואי אנו יודעי' טעמי חז"ל בחומר זה ...בכל אופ מה שאי אנו יודעי' טעמי חז"ל אינו מגרע מאומה מחומר דבריה' ...מעתה כל דור ציבור וקהל הקובעי' זמ חג ומועד רשאי' לתק לחבר שיר חדש על הגאולה ועל התמורה ,וצריכי' לנהוג זהירות בחומרי חז"ל קדושי עליו" .וא* שאיני כדאי ,ואחרי הס"ר ,אי דבריו ברורי' לי שהרי ש' מדובר על היחיד ולא על הציבור ,ועוד ההדגשה היא "בכל יו'" ) ויתכ שרק משו' בכל יו', הביא רבנו בסו* הלכות ברכות די" :ולעול' ייזהר אד' מברכה שאינה צריכה ,וירבה בברכות הצריכות; וכ דויד אומר' :בכל יו' ,אברכ' )תהילי' קמה,ב(" ולא סיי' רבנו את סו* הפסוק "אהללה שמ"( .ובדבריו במגילה א,א אות ב..." :ומכל מקו' למדנו מדברי הידי אליהו שאי בי"ד או חכמי' רשאי' להתקי מועדי' חגי' וזמני' אלא ע"פ נביאי'" ג' דבר זה אינו מוב לי ,שהרי חנוכה אינו עפ"י נביאי' .ודברי מארי מכווני' כלפי הלל ביו' העצמאות וביו' ירושלי' .ובתשובה בע"פ אמר מארי כי הנמצא במקו' בו אומרי' הלל – יש לומר אית' ,א אי עוני' אמ .ונראה למו"ר הרב אליהו זייני כי הלל ביו' העצמאות וביו' ירושלי' ,אינה מדי מנהג )שאי מברכי' עליו( אלא מדי תקנה והודאה על מציאות חדשה )וטובה גדולה מא לוהי אבותינו ,א* א' עדיי חלקינו לא מתוק בכל הודו(, שאי למסורת הפסיקה עפ"י רבנו ולמנהגי עדות בגולה התייחסות אל מאורע כדוגמתו ,משו שהמציאות לא היתה קיימת מזמ חורב הבית וחיבור תלמוד )בשונה מדי שמתחדש על מציאות קיימת( ,והרי א* ברכת הדלקת הנר – נתקנה לאחר התלמוד בזמ הגאוני' )ראה שבת ה,א אות ז( .ועל דברי גאוני' כותב רבנו" :וכ א' למד אחד מ הגאוני' שדר המשפט כ הוא ,ונתבאר לבית די אחר שעמד אחריו שאי זה דר המשפט הכתוב בתלמוד אי שומעי לראשו ,אלא למי שהדעת נוטה לדבריו ,בי ראשו ,בי אחרו .ודברי' הללו ,בדיני' וגזירות ותקנות ומנהגות שנתחדשו אחר חיבור התלמוד .אבל כל הדברי' שבתלמוד הבבלי ,חייבי כל ישראל ללכת בה'" )הקדמה למשנה תורה ,לב לג(. ז מנהג תימ .מארי" :ומנהגינו בראש חודש ושאר ימי הפסח חו@ מיו' ראשו לקרוא בדילוג בלא ברכה לא בתחילה ולא בסו* ,ויחיד אינו קורא כלל". ח מנהג תימ .מארי ":וכ הוא ג' מנהגנו .וקורי אותו כל הקהל ביחד בקול אחד ובנעימה אחת ,ואי כופלי' ראשי פרקי' .עד 'אוד כי עניתני' ומש' עד סו* ההלל שליח הציבור אומר כל משפט ,והציבור כופלי אותו ,חו@ מ 'ברו הבא' ,שהציבור עוני 'בש' ה' ". ט מנהג תימ .וכ הוא מנהג תימ לבר אחרי ההלל בימי' שגומרי בה את ההלל. י מנהג תימ .מארי " :ואנחנו מנהגינו ...שכופלי מאוד %ומטה ...וברור א כ כי חלוקת ההלל במנהג רבנו שונה מחלוקתו אצלנו" .ועפ"י מנהג רבנו ממשיכי לענות הללויה עד הסו&. יאמנהג .מארי" :איזה מנהג שנוהגי' הע' ]בקריאת ההלל[ אי לפקפק בו ולא למחות ,הג' שדרכי להקפיד מאוד על אלו אשר חדשי' מקרוב באו לשנות שו' נוסח בתפלה ]לשו הנודע ביהודה בתשובותיו ,או"ח קמז ,יז[". יבמנהג .מארי" :ומה שנוהגי' מקצת עדות שמכיני' מה שנקרא "חנוכיה" לכל ילד וילד ,נער ונערה שמדליקי בה' הקטני' ,אי זה הדור כלל ,א מנהג נאה הוא מדי חנו" . נראה שהכוונה "נאה" לאות' עדות ,כיו שילדיו שלמארי לא הדליקו בביתו. יגמנהג תימ .מארי על המנהג הפשוט" :וכ הוא ג' מנהגינו" .והגדול מדליק לכול' .ובהליכות תימ ]עמ' ,63 מהדורת תשס"ב[ כתב" :נוהגי' להדליק בלילה הראשו את הנר השמאלי האחרו ,ובלילה השני מתחילי' ההדלקה מ הנר החדש ,וכ בכל לילה עד האחרו ונמצא שההדלקה היא דר ימי". ידראה מאמרו של הר' אהר קאפח בגליו "לקראת השבת" ,תשנ"ח גליו – (267) 7חקר הלכה ומנהג" :מבנה סדר נרות החנוכה" .המאמר בהרחבתו עתיד לראות אור בקרוב. טומנהג תימ והלכה .מארי" :מנהגינו היה בתימ להתפלל מנחה בציבור ,ויוצאי ומדליקי וחוזרי לתפילת ערבית וללמוד תורה כנהוג ,קצרו של דבר צרי להזהר בהדלקתה כתקנת חכמי' ובלבד שלא יקדי' ולא יאחר" .ועל שאלה ]משו"ת רועי ב זריה' .השאלה משוחזרת[ :בבית הכנסת שלנו יש זקני' שקשה לה' לצאת להדליק נרות חנוכה לאחר מנחה ושוב לחזור לתפילת ערבית ,הדבר גור' לטורח ציבור .הא' נית להדליק את הנרות לאחר תפילת ערבית? תשובת מארי" :טורח ציבור אינו יכול לגרו' הדלקת חנוכה לאחר זמנה .א אחרי מנחה או אחרי ערבית א' דלקה בזמנה כמש' הרמב"' אי בכ כלו'". טז מנהג תימ .מארי" :וכ במוצאי שבת מעיקר התקנה לאחרה מעט .ומנהגינו להבדיל מיד ע' צאת השבת ואחר כ מיד להדליק נר חנוכה"] .ונראה שכדאי להדליקה נר חנוכה לפני ,שהרי היא מצוה עוברת .הארת הרב אליקי' צדוק[. יזמנהג תימ .מארי" :ובתימ נהגו להניח את החנוכה מימי ,לפי שהדליקו בכניסה לבית מבפני' ,אבל היו ש' חלונות לרחוב ,כ שכל העובר ברחוב רואה את אור החנוכה ,והסבה שלא הניחו בחו@ כי הגויי' היו גונבי' את החנוכה .וא' יניחו החנוכה משמאל תכבה בפתיחת הדלת וסגירתה מחמת הרוח ומשב הדלת ובשאר ימות השנה אי בכניסה אור". יח הארת הרב אליקי' צדוק שליט"א. יטר"ח בשבת כב,ב" .וללא הרחקתו " – המאירי הובא ביד"פ. כמתו סידור "שיח ירושלי'".
© Copyright 2024