1. No category

Sigbjørn Hals
Undervisningsopplegg for ungdomstrinnet
om brøk, desimaltal og prosent
Kjelde: www.clipart.com
1
Sigbjørn Hals
Brøk, desimaltal og prosent. Læraren sitt ark
Kva seier læreplanen?
Tal og algebra
Mål for opplæringa er at eleven skal kunne


samanlikne og rekne om heile tal, desimaltal, brøkar, prosent, promille og tal på standardform, og
uttrykkje slike tal på varierte måtar
rekne med brøk, utføre divisjon av brøkar og forenkle brøkuttrykk
Statistikk, sannsyn og kombinatorikk
Mål for opplæringa er at eleven skal kunne

beskrive utfallsrom og uttrykkje sannsyn som brøk, prosent og desimaltal
Eksempel på eksamensoppgåver om brøk, desimaltal og prosent
Våren 09. Del 1. Nr. 17 (1 p) og 19 (1 p)
Våren 09. Del 2. Nr. 1b og 1e (3 p)
Våren 10. Del 1. Nr. 4a og 4b (1 p), 4c og 4d og 13 (0,5 p)
Våren 10. Del 2. Nr. 1b
Eksempeloppgåve 1. Del 1. Nr. 3 (0,5 p), 8 (1,5 p), 9 (1 p), 15 (0,5 p) og 19
Eksempeloppgåve 1. Del 2. Nr. 3a (2 p)
Eksempeloppgåve 2. Del 1. Nr. 1a (0,5 p), 2 (0,5 p), 11, 25 (1 p)
Opplegg for at elevane skal kunne nå desse kompetansemåla, og kunne svare
på aktuelle eksamensoppgåver
Utstyr:




Ein “gul” kortstokk frå getSmart per elevpar
http://www.getsmart.no/no/products/3
Ei fyrstikkøskje eller ein annen gjenstand som elevane kan gripe etter i
opplegget på Elevark.
Dei ferdige reknearka Desimaltal, brøk og prosent frå
http://www.inter-ped.no/kursfiler
Elevarka for dette opplegget
Etter opplegget skal elevane kunne:


Ha automatisert samanhengen mellom brøk, desimaltal og prosent for
1 1 1 3 1 2 1 2 7 3 4 9
, , ,
, , , , ,
, , ,
og 1.
desse brøkane:
10 5 4 10 3 5 2 3 10 4 5 10
Løyse eksamensoppgåver av typen som er understreka i eksempla ovanfor.
2
Sigbjørn Hals
Gjennomføringa:
1. Elevane gjennomfører opplegget på “Elevark”.
I staden for eller i tillegg til “Nervøs” / “Grabb” / “Krig”, kan elevane spele “Vri
åttar” med korta.
Sjå presentasjon av framgangsmåten for “Vri åttar” med desse korta på
http://www.getsmart.no/no/products/3. Klikk på Klikk for ein gjennomgang.
2. Elevane øver på oppgåver om brøk på nettstaden
http://sinus1p.cappelendamm.no
Klikk på 2. Tallregning
Klikk på 2.3 Forkorting og utviding av brøker og deretter på FLASH Forkorting
og utviding av brøker – oppgaver til høgre på sida. Lenka ovanfor kan vere
motiverande for elevene fordi det er oppgåver som er laga for den
vidaregåande skulen (kurset 1P på studiespesialisering). Det finst òg andre
gratis nettstadarr som kan brukast
3. Elevane øver på funksjonsoppgåvene på nettstaden
http://sinus1p.cappelendamm.no
Klikk på 2. Tallregning
Klikk på 2.5 Brøkdelen av et tall, og deretter på FLASH Brøkdelen av et tall oppgaver.
4. Elevene øver på desse oppgåvene i Kikora:
Ungdomsskulen, Tal og algebra, Brøkrekning, oppgåve 1 – 3e.
Ungdomsskulen, Tal og algebra, Prosentrekning, oppgåve 1 – 11.
5. Elevane løyser eksamensoppgåvene som er understreka i oversikta
Eksempel på eksamensoppgåver om brøkar, desimaltal og prosent.
Eksamensoppgåvene kan hentast frå nettsidene til Utdanningsdirektoratet.
6. Læraren oppsummerer og viser korleis elevane kan bruke reknearket
Desimaltal, brøk og prosent frå http://www.inter-ped.no/kursfiler.
Elevane kan eventuelt òg bruke dette reknearket når dei skal øve til testen.
7. Læraren lar elevane ta den vedlagde testen utan hjelpemiddel.
Tid på testen: 5 minutt.
3
Sigbjørn Hals
Brøk, desimaltal og prosent. Elevark

To og to elevar spelar i lag. Dersom det er eit oddetall elevar i klassa, kan ei
gruppe ha tre elevar. Det går like bra som med to.

Kvar gruppe har ein kortstokk frå getSmart som inneheld kort med brøk,
desimaltal, prosent og teikningar (brøk som del av pizza).

Sorter korta i fire rader, slik at kort med same verdi er i same kolonne. Korta
med lavast verdi skal ligge lengst til venstre. Alle korta skal vende opp, slik at
vi ser verdien av kortet.
Bilde
Brøk
Desimaltal
Prosent

Studer korta, og prøv å huske kva for kort som er i same kolonne.

Stokk korta godt og del dei i to like store bunkar (tre bunkar dersom det er tre
elevar i gruppa). Legg bunken med biletsida ned rett framfor kvar deltakar, og
plasser fyrstikkøskja midt på bordet mellom spelarane.

De skal no spele “nervøs” (“grabb” / “krig”)... Snu korta samtidig og vendt bort
frå deg, slik at dei blir liggande med biletsida opp. Dersom to kort viser same
verdi, gjeld det å gripe fyrstikkøskja i midten først. Den som får tak i øskja kan
gje frå seg alle korta som han/ho har snudd til den andre spelaren. (Dersom
det er tre spelarane, skal den som set til høgre (i retning mot klokka) for den
som tok fyrstikkøskja ha dei snudde korta.)

Den som først er kvitt alle korta sine har vunne.
4
Sigbjørn Hals
Hurtigtest om brøk, desimaltal og prosent
Hjelpemiddel: Papir og blyant
Oppgåve 1
Fyll inn opplysningane som manglar:
Brøk
Desimaltal
Prosent
_______
______
b) ______
0,7
______
c) ______
_______
25 %
a)
4
5
Oppgåve 2
a) Kor mykje er 20 % av 800 kroner?
Svar: ________ kr.
b) I ei skuleklasse er det 25 elevar. Ein dag er 3 elevar borte.
Kor mange % av elevane er borte denne dagen? ______ %.
Namn: ______________________________
5