Levande stein : kortare prosa og ei hymne
© Det Norske Samlaget 2015 www.samlaget.no Omslag: Stian Hole Tilrettelagd for eBok av BookPartnerMedia, København 2015 ISBN 978-82-521-8843-1 Om denne boka Det siste tiåret har Jon Fosse skrive nokre få kortare prosatekstar, prenta ulike stader. I Levande stein vert desse tekstane samla i ei bok, saman med hymna «Heilt utan ord». Den nyaste teksten, «Drøymt i stein», har også vorte publisert i det verdskjende engelskspråklege litterære magasinet Granta. Jon Fosse LEVANDE STEIN Kortare prosa og ei hymne Oslo 2015 INNHALD Aasen, Welhaven, Hauge Drøymt i stein Heimkome Eit noko Bølgjer av stein Heilt utan ord Kortare prosa AASEN, WELHAVEN, HAUGE Eg tenkjer på Ivar Aasen, av ein eller annan grunn, kanskje fordi han for ikkje altfor mange år sidan budde slik til at han kunne sjå bort til huset der eg sjølv no lever som holebuar, og eg har Aasen mistenkt for å ha vore litt av ein einstøing og holebuar sjølv, endå om andre påstår anna, og det eg kjem til å tenkja på, er eit sitat av Aasen frå diktet «Vit og Tru», på kor mykje vit og visdom det er i dei orda som nok mange av oss går og hugsar kvar enn vi går: Vesle Vitet det rekk ikkje til. Ei Tru må stydja uppunder. Vitet strekkjer seg så langt det rekk, men ein stad når det si grense. Og som Ludvig Wittgenstein sa, så kjem vi oss aldri ut or språket. Eller språket er grensa for vår verd, som Martin Heidegger skreiv. Ivar Aasen hadde forstand og vit på språk, og difor òg på kvar språket, og vitet, måtte gje opp. Språk, og dimed tenking, er uløyseleg bunde til dualitetar, motsetnader, og samstundes er det der den dualistiske tenkinga ikkje lenger gjev meining at tru må koma i hennar stad. Og tru kan strekkja seg frå den mest vaklande øygning og til den sikraste innsikt, til gnosis. Og nettopp difor trengst diktinga: Hvad ei med Ord kan nævnes i det rigeste Sprog, det uudsigelige skal Digtet røbe dog. Dette verset frå «Digtets Aand» av Welhaven kalla Olav H. Hauge for den beste poetikk skriven på norsk. Eg kan ikkje anna enn å seia meg samd med Hauge. For språket, som dikting, skal seia det språket ikkje kan seia, men som trua øygnar eller veit. Også difor var og er språket, vårt språk, det språk vi kan i hjarta, staden der vi kan nå både vit og tru. Og eg kjem i hug noko anna Hauge sa: kunsten «skal tena religionen». Eg skjønar godt kva Hauge meinte, og eg er samd. Og så dukkar eit anna sitat frå Ivar Aasen opp i tanken, denne gongen frå «Dei gamle Fjelli»: Dei gamle Fjell i Syningom er alltid eins aa sjaa, med same gamle Bryningom og same Toppom paa. Og eg tenkjer som alltid at ein gong var ikkje dei kjende og kjære fjella mine der, anten dei eg såg og såg på då eg voks opp i Strandebarm, eller dei eg no ser og ser på når eg er i hytta mi ved Sognesjøen. Ein gong var ikkje dei fjella der. Og ein gong skal også dei bli borte. Og eg tenkjer med Meister Eckhart at alt det skapte har noko av Gud i seg, og samstundes er det eit ingenting. Slik Gud òg, tenkjer eg, samstundes er alt som er òg eit ingenting. [2013]
© Copyright 2024