יידיש – תרומה
בס"ד פרשת תרומה מאוצרוﬨ אמוניםם מא פערל ווערטער איבער אמן און תפילה אין די פרשה פע געבן צדקה לשם שמים רוּמה" )כה ב( "וְ יִ ְקחוּ ִלי ְתּ ָ "לי -לשמי" )רש"י( דער אוזורובער רבי שרייבט אין זיין ספר 'באר משה': כדי אז די תרומה זאל באמת זיין נאר לשם ה' ,אן קיין פרעמדע כוונה פון גאוה א.ד.ג ,.דארף דער וואס גיט די נדבה איינערקענען אז אלעס וואס ער פארמאגט געהערט נאר צו השי"ת וואס האט אים געגעבן די געלט ווי א פקדון .צוליב דעם האט דער אר"י הקדוש איינגעפירט מ'זאל געבן צדקה ביי 'ויברך דוד' בשעת ווען מ'זאגט" :ואתה מושל בכל" )מג"א נא ז(, ווייל מיט זאגן די ווערטער ווייזט דער מענטש אז ער טוהט איינערקענען אז ער אליין פארמאגט נישט גארנישט ,און צוליב דעם גיט ער די צדקה לשם שמים. דערמאנען דעם 'שם' היינטיגע צייטן א טיפער פשט אין די ווערטער פון רש"י ווערט געברענגט אין ספר 'ילקוט הגרשוני' )אגדות הש"ס ח"ג עמ' רג(: עס איז באקאנט די גמרא )סוטה לח א( אז אין בית המקדש האט מען ארויסגעזאגט דעם שם הוי"ה אזוי ווי ס'איז געשריבן ,און נישט אזוי ווי מיר זאגן עס היינט 'א-ד-נ-י' .לויט דעם קען מען זאגן אז דאס האט רש"י געמיינט ווען ער האט מפרש געווען: "לי-לשמי"; כדי ענק זאלן קענען דערמאנען מיין נאמען ווי עס דארף צו זיין ,וועלן ענק דארפן בויען דעם משכן ,ווייל נאר דארט וועלן ענק קענען דערמאנען דעם אויבערשטנ'ס נאמען אזוי ווי עס איז געשריבן. דא איז דאס פלאץ צו דערמאנען ,אז אויך אין די היינטיגע צייטן ווען דער בית המקדש איז חרוב געווארן צוליב אונזערע זינד, קענען מיר פאררעכטן דער פראבלעם דורך ענטפערן אמן מיט כוונה ,אזוי ווי דער 'בעל הטורים' שרייבט )דברים כד ב( אז די סיבה פארוואס מיר זאגן 'גדול העונה אמן יותר מהמברך' ,ווייל 'אמן' איז כולל אין זיין גימטריה ) (91דעם שם אזוי ווי מ'שרייבט עס )הוי"ה= (26און אזוי ווי מ'זאגט עס )אדנ-י= ,(65אנדערשט פון דער וואס זאגט די ברכה וואס ער דערמאנט דעם אויבערשטנ'ס נאמען נאר אזוי ווי מ'זאגט עס )אדנ-י(. בויען לשם שמים אוֹתֵ את ַתּ ְבנִ ית ַה ִמּ ְשׁכָּ ן וְ ֵאת ַתּ ְבנִ ית כָּ ל "כְּ כֹל ֲא ֶשׁר ֲאנִ י ַמ ְר ֶאה ְ כֵּ ָליו וְ כֵ ן ַתּ ֲעשׂוּ" )כה ט( האט געזאגט רבי דוד הקשר זצ"ל פון די ראשי ישיבה אין ישיבת קול תורה: פון דעם פסוק קענען מיר זיך לערנען ווי חשוב איז דאס צוגרייטן א פלאץ פאר תורה און תפילה מיט א ספעציעלע קדושה וטהרה ,שוין ביים בויען ,ווייל אויב נישט ,פארוואס האט די תורה געשריבן די וועג פון בויען דעם משכן און זיינע כלים מיט אלע פיטשעווקעס. מיט דעם קען מען פארשטיין וואס מ'זאגט נאך אין נאמען פונעם גר"א )'מעלות התורה' מאמרי ר"א אות יג( אז די וואס בויען א שוהל פון שטיינער ,איז ראוי אז זיי זאלן עס אויסהאקן בקדושה לשם שמים ,און אזוי וועלן זיי זיין פארזיכערט אז אלע תפילות וואס מ'וועט דארטן דאווענען וועט זיין מיט כוונה .ווייל אויך ביי די ווערטער פון דאווענען איז פארהאן א קדושה וואס דארף אפהאלטן מחשבות זרות און היסח הדעת, פון דעסוועגן נאר ביי אזא פלאץ וואס איז געבויעט געווארן בקדושה קען די קדושה פארווירקליכט ווערן מן הכח אל הפועל. 'שירת דוד' מאמרים עמ' קח אינזין האבן דעם קודש הקדשים "וְ נָ ַת ָתּ ֶאל ָה ָארֹן ֵאת ָה ֵע ֻדת ֲא ֶשׁר ֶא ֵתּן ֵא ֶלי) "כה טז( זאגט דער גאון רבי משה שטערנבוך שליט"א: עס איז באקאנט אז אויך נאכן חורבן בית המקדש ,איז נאך אלץ געבליבן דער קודש הקדשים מיט זיין קדושה ,אזוי ווי דער רמב"ם )בית הבחירה ד א( שרייבט" :ווען שלמה המלך האט געבויעט דעם בית המקדש און האט געוואוסט אז אין ענדע וועט עס חרוב ווערן ,האט ער געבויעט אונטן א באהאלטענעם פלאץ מיט געדרייטע וועגן אנצוקומען אהין ,ווי דארט וועט מען באהאלטן דעם ארון ,און דער קעניג יאשיהו האט פארן גיין אין גלות באפוילן מ'זאל עס באהאלטן אין די פלאץ וואס שלמה האט צוגעגרייט" .דאס איז דער יסוד פון די הלכה אין אמן נאכן בענטשן ית לּוֹ ַא ְר ַבּע ַט ְבּעֹת זָ ָהב" )כה כו( "וְ ָע ִשׂ ָ דער רבנו בחיי שרייבט אז דאס ווארט "זָ ָהב" איז ראשי תיבות פון די דריי ערשטע ברכות ביים בענטשן וואס זענען מדאורייתא :הזן ,הארץ און בונה ירושלים. בדרך רמז קען מען צולייגן אויף דעם אז די ווארט ַ'א ְר ַבּע' איז בגימטריה דריי מאל 'אמן' ) ,(273פון דא איז א רמז אויף דעם פסק פונעם 'פרי מגדים' )או"ח רטו בא"א י( אז אזוי ווי די דריי ברכות זענען מן התורה ,אזוי אויך דאס ענטפערן אמן אויף די דריי ברכות איז א מצות עשה מן התורה. 'ציצים ופרחים' פרשת האזינו 'שלחן ערוך' )או"ח צד א( אז אויך אין אונזערע צייטן דארף מען אינזין האבן ביים דאווענען אקעגן ירושלים ,אקעגן דעם בית המקדש און אקעגן דעם קודש הקדשים. אבער לויט דעם איז אינטערסאנט פארוואס כלל ישראל זענען מקפיד אינזין צו האבן ביים דאווענען נאר אקעגן ירושלים און נישט אקעגן קודש הקדשים ,און עס איז נישט קיין ספק אז דאס איז א גרויסע סגולה פאר יעדן וואס וויל אז זיין תפילה זאל אנגענומען ווערן ,ער זאל אכטונג געבן אויך אינזין האבן ביים דאווענען אקעגן דעם קודש הקדשים ,אזוי ווי ס'איז גע'פסק'נט אין שולחן ערוך. 'חכמה ודעת' דאווענען אין די פלאץ וואו מ'לערנט "וְ ָהיוּ ַהכְּ ֻר ִבים פּ ְֹר ֵשׂי כְ נָ ַפיִ ם ְל ַמ ְע ָלה סֹכְ כִ ים ְבּכַ נְ ֵפ ֶיהם ַעל ַהכַּ פּ ֶֹרת" )כה כ( זאגט אויף דעם רבי שלמה פון באבוב: די כרובים וואס האבן אויסגעשפרייט זייערע פליגלען סימבאלעזירט דאס דאווענען א( .מיט דעם וואס די תורה האט באשטימט די פלאץ פון די כרובים העכער דעם ארון ,האט די תורה פאר אונז מרמז געווען אז ס'איז א גרויסע סגולה אז די תפילה זאל ווערן אנגענומען ווען מ'דאוונט אין א פלאץ וואו מ'לערנט דארט תורה ,אזוי ווי ס'ווערט געברענגט אין גמרא )ברכות ח א( אויף רב אמי און רב אסי ,וואס טראץ וואס אין די שטאט טבריה זענען געווען דרייצן שוהלן ,האבן זיי מקפיד געווען צו דאווענען דווקא אין דעם פלאץ וואו זיי האבן געלערנט. 'ילקוט כרם שלמה' ח"ג עמ' עא )זוהר -רעיא מהימנא ,פנחס רלד פיר יסודות אין עבודת התפילה "וְ ָהיוּ ַהכְּ ֻר ִבים פּ ְֹר ֵשׂי כְ נָ ַפיִ ם ְל ַמ ְע ָלה סֹכְ כִ ים ְבּכַ נְ ֵפ ֶיהם ַעל ַהכַּ פּ ֶֹרת יהם ִאישׁ ֶאל ָא ִחיו" )שם( ְוּפנֵ ֶ פיר חשובע יסודות אין עבודת התפילה האט רבי אליהו מוויסקיט פון די תלמידים פונעם שרף פון קאצק ארויסגעלערנט פון דעם פסוק: א" .וְ ָהיוּ ַהכְּ ֻר ִבים פּ ְֹר ֵשׂי כְ נָ ַפיִ ם"' ,כרובים' מיינט א 'נער' )'אונקלוס'( ,דער מענטש דארף זיך האלטן ווי א יונג קינד וואס האט נישט קיין אייגענע פארשטאנד אויב דער אויבעשטער וועט אים נישט באלייכטן זיין וועג ,און נאר אויב ער וועט אזוי האלטן ,קען ער אויסשפרייטן זיינע הענט ביים דאווענען צו השי"ת. ב" .סֹכְ כִ ים ְבּכַ נְ ֵפ ֶיהם ַעל ַהכַּ פּ ֶֹרת" ' -כפרת' איז פון די לשון אפווישן און רייניגן די שמוץ )רש"י בראשית לב כא( ,אונז צו לערנען אז דער עיקר פון די תפילה דארף זיין אויף א ריינע הארץ ,אזוי ווי די תפילה פון דוד המלך עליו השלום וואס האט רוּח נָ כוֹן ַח ֵדּשׁ ְבּ ִק ְר ִבּי" הים וְ ַ "לב ָטהוֹר ְבּ ָרא ִלי ֱא ִ געבעהטןֵ : )תהלים נא יב(. "וּפנֵ ֶיהם ִאישׁ ֶאל ָא ִחיו" – יעדעס מאל ווען א מענטש טוהט גְ . זיך ווענדן צום באשעפער און דאוונט אויף זיינע באדערפענישן, דארף ער געדענקען צו בעהטן אויך אויף זיין חבר ,און חז"ל האבן שוין צוגעזאגט" :כל המבקש רחמים על חבירו והוא צריך לאותו דבר ,הוא נענה תחילה". ד .די פלאץ פון די כרובים ,איז געווען העכער דעם ארון ,צו לערנען פון דעם אז די הצלחה אין תורה איז אנגעהאנגען אין תפילה .און ווי מער דער מענטש וועט בעהטן פון זיין באשעפער" :והאר עינינו בתורתך" ,וועט ער אזוי זוכה זיין אז זיינע אויגן וועלן אים ליכטיג ווערן און זיין הארץ וועט פארשטיין די הייליגע תורה. 'אזור אליהו' לויבן בשמחה אויך אויף די שלעכט'ס "מ ְק ִבּית ַה ֻלּ ָלאֹת ִא ָשּׁה ֶאל ֲאח ָֹתהּ" )כו ה( ַ פון דער פסוק קענען מיר האבן א רמז אויף די מימרא וואס ווערט דערמאנט אין די משנה )ברכות נד א(" :חייב אדם לברך על הרעה כשם שמברך על הטובה"" ,זאגט אויף דעם רבא :די משנה מיינט צוזאגן אז מ'דארף עס אננעמען בשמחה" )שם ס ב(. "מ ְק ִבּית ַה ֻלּ ָלאֹת" – די צוויי און דאס איז מרומז דא אין פסוקַ : הלל'ס ,סיי ווען מ'לויבט אויף גוט'ס און סיי ווען מ'לויבט אויף שלעכט'ס ,דארף עס זיין אייניג ,אויפן זעלבן וועג -בשמחה. זונטאג ז' אדר )תקפ"א( בעל היסורים ,הרב ה וועט אויסקומען דער יומא דה ילו לא פון ד ער ו וא ונד ערליכער צדיק, קדוש רבי יצחק א ייזיק פון קאלוב זי"ע ,א אין די ויף אים ווערט דערציילט: ערשטע תקופה פון זיין רבנ ות אין די שטאט קאל ת למוד תורה פאר די תינוקות של בית רבן .און פון יענ וב ,האט ער אויפגעעפענט א עם מ ט טר אג יח ג און ווייטער ,האט ער זיך די ב עווען יעדן אינדערפריה און איז ג עג אנג ען צו די ת למ רכות השחר וואס די וד תורה און צוגעהערט צו יונגע קינדער האבן געזאגט און ה אט ג עע נט פע רט או יף זיי אמן. 'ימי זכרון' ז' אדר ברכות השחר בחברותא – צו גלייבן יעדן אינדערפריה פון ניי. 'גאולת ישראל' עמ' כו ﬦ תענה אמוניﬦ תע א בבליק לויטן סדר פון דאווענען ען ברכות קריאת שמע – זיבן ברכות יעדן טאג מן התורה איז פארהאן א מצות עשה צו ליינען קריאת שמע יעדן טאג ,ביינאכט און אינדערפריה ,אזוי ווי עס שטייט )דברים ו ו-ז(" :וְ ָהיוּ ַה ְדּ ָב ִרים ָה ֵא ֶלּה ...וְ ִד ַבּ ְר ָתּ קוּמ" - "אין די צייט וואס מענטשן לייגן זיך און אין די צייט וואס ָבּםְ ...וּב ָשׁכְ ְבְּ וּב ֶ מענטשן שטייען אויף" )ברכות י ב(. צו די מצוה פון ליינען קריאת שמע האבן די חכמים מתקן געווען אויף דעם זיבן ברכות ,דאס זענען די ברכות וואס מיר זאגן ביים דאווענען ,בעפאר קריאת-שמע און נאכדעם ,אזוי ווי עס ווערט ערקלערט אין דער לשון פון די משנה )ברכות יא א(" :בשחר מברך שתים לפניה ואחת לאחריה ,ובערב מברך שתים לפניה ושתים לאחריה". אויף די זיבן ברכות )דריי ברכות פון אינדערפריה און פיר ברכות פון ביינאכט( האבן חז"ל "שׁ ַבע ַבּיּוֹם )ירושלמי ברכות א ה( צוגעשטעלט דעם פסוק אין תהלים )קיט קסד(ֶ : ִה ַלּ ְל ִתּיַ על ִמ ְשׁ ְפּ ֵטי ִצ ְד ֶק ,"ד.מ .אז זיבן מאל אין טאג לויבט מען דעם אויבערשטן, 'משפטי צדקך' איז קריאת שמע וואס איז א טייל פון די תורה )רש"י תהלים שם(. ס'איז פארהאן וואס האבן צוגעלייגט און מפרש געווען אז ביי די דריי פרשיות פון קריאת שמע זענען געשריבן זיבן מצוות ' -משפטי צדקך' :תפילין של יד ,תפילין של ראש ,מזוזה און די פיר ציציות ,דעריבער האט מען מתקן צו זאגן זיבן ברכות צו לויבן אויף די זיבן מצוות )ב"ח או"ח רלו א(. דער 'שפת אמת' )מטות תרל"ח( שרייבט אז 'שבע' איז פון לשון שבועה ,ווייל מיטן זאגן די זיבן ברכות איז דער מענטש מקבל אויף זיך מיט א שבועה צו מקיים זיין די מצוות פון באשעפער און מיט דעם באנייט ער די שבועה וואס ער איז שוין באשוואוירן געווארן זייענדיג ביים בארג סיני ,און דאס קען צוברענגען אז זיין זעהל זאל דערנענטערט ווערן צום באשעפער. דריי בייטאג און פיר ביינאכט דער טעם פארוואס מ'האט צוטיילט די זיבן ברכות דריי אויף בייטאג און פיר אויף ביינאכט זאגן חז"ל )ירושלמי שם ע"פ מאירי ברכות שם( אז ס'איז געבויעט אויפן פסוק יוֹמם וָ ַליְ ָלה" ,פון דעם לערנען מיר אז "דאס זאגן אין ספר יהושע )א ח(" :וְ ָהגִ ָית בּוֹ ָ פון בייטאג און ביינאכט דארפן זיין גלייך" ,דעריבער בייטאג וואס מיר זאגן דריי פרשיות ביי קריאת שמע )שמע' ,והיה' און די פרשה פון ציצית( לייגן מיר צו דריי ברכות כדי אז אינאיינעם זאלן זיי זיין זעקס פרשיות ,און ביינאכט וואס אין זייערע צייטן האט מען נישט געזאגט די פרשה פון ציצית ,האט מען צוגעלייגט פיר ברכות כדי אז דעמאלטס זאלן מען אויך זאגן זעקס פרשיות. נאך א ערקלערונג אויף דעם שרייבט דער 'לבוש' )סי' נח( :לויט די תורה איז די נאכט פריער פון דער טאג ,אזוי ווי עס שטייט ביי בריאת העולם" :וַ יְ ִהי ֶע ֶרב וַ יְ ִהי ב ֶֹקר" ,איז צוליב דער דין פון 'זריזין מקדימין למצוות' )פסחים ד א( האבן די חכמים קובע געווען צו זאגן ביינאכט רוב )פיר( פון די זיבן ,און די איבעריגע האט מען איבערגעלאזט אויף אינדערפריה. דא איז דאס פלאץ צו אנצייכענען אז כאטש וואס די ברכות האבן מען מתקן געווען ווי א חלק פון די מצוה פון קריאת שמע ,פון דעסוועגן זענען זיי נישט ווי די אנדערע ברכות המצוות וואס זענען א לויב אויף די עצם מצוה ,נאר יעדע ברכה האט א עקסטערע באדייט פאר זיך; די ברכה 'יוצר אור' אויף דער בריאה פון 'טאג', די ברכה 'אהבה רבה' אויף לערנען תורה ,און אזוי אויך די אנדערע ברכות אזוי ווי מיר וועלן זיי ערקלערן בס"ד אין די קומענדיגע ארטיקלען ,נאר ווי אויבנדערמאנט, האבן די חכמים עס אוועק געשטעלט בעפאר און נאך די מצוה פון קריאת שמע. 'ברכות קריאת שמע' ברוך שעשה לי נס במקום 'פון ענטפערן אמן' דער רירנדע בריוו וואס איז פאר ענק איז לעצטנס אנגעקומען צו די אפיס פון די ארגאניזאציע געשריבן דורך א טייערער איד וואס אין לויף פון א לאנגע תקופה האט ער זוכה געווען צו דינען אלץ א 'גבאי אמן' אין די שוהל וואו ער האט געדאוונט ,דא האבן ענק די בריוו ,מיט קליינע ענדערונגען. לכבוד די ארגאניזאציע 'בני אמונים' צו מחזק זיין דאס ענטפערן אמן נאכן אייך באגריסן ווי עס פאסט זיך פאר ארום צוויי יאר זענען ענק ארויס מיט א רוף צום ציבור זיך אנשליסן אין דעם איבערקערעניש פון 'בני אמונים' אין דער וועלט ,צו זיין א 'גבאי אמן' אין די שוהלן. וויבאלד די נושא פון ענטפערן 'אמן' איז געווען זייער נאנט צו מיין הארץ שוין פון יארן צוריק ,האט מיין אויג אויפגעכאפט די מעלדונג וואס ענק האבן צושפרייט און האט געצויגן מיין אויפמערקזאמקייט ,איך האב זיך פארבינדן צו די אפיס פון די ארגאניזאציע און פון די אנדערע זייט האט מיר געענטפערט א ליבליכער איד וואס אויף מיין פראגע האט ער מיר ערקלערט מיין אויפגאבע; דו דארפסט זיך אוועק שטעלן אין די שוהל וואו דו דאוונסט און איידעלערהייט פראבירן אנטראגן פאר די מתפללים דארטן זיי זאלן צוהערן צו די ברכות און ענטפערן אמן. די שמועס האט זיך געענדיגט מיט מיין ענטפער אז איך וועל אריינטראכטן אין דעם .אין יענע צייט זענען מיינע פארמיטאגס שעה'ן געווען גאנץ ליידיג ,און די געדאנק זיי צו אנפילן מיט אזעלעכע טייערע טויזנטער מצוות איז מיר זייער געפעהלן. אויפצומארגנ'ס האב איך זיך נאכאמאל פארבינדן כדי צו באשטעטיגן מיין ווילן ,אין א קורצע צייט דערויף איז אנגעקומען צו מיר א שליח מיט פול מאטעריאל איבער די נושא ,קארטל'ך און נאך ,און דעם קומענדיגן אינדערפריה בין איך אויפגעשטאנען פריה צו דאווענען ותיקין ,און באלד נאכדעם האב איך זיך אוועק געשטעלט אויף מיין נייע אמט. אזוי ווי יעדע נייע זאך ,אין אנהויב האבן די מתפללים זיך אביסל צוריק געצויגן פון דעם ,איך האב זיך משתדל געווען צו ערקלערן פאר יעדן איינעם שיינערהייט דעם גאנצן ענין ,און דאס וואס איך בין געווען ארויפגעקוקט אין מיין קהילה האט צוגעגעבן אז ביז עטליכע טעג ביז איך שוין געווען אנגעפיהלט מיט ארבעט. אזוי ,אין לויף פון א לאנגע תקופה ,האב איך יעדן אינדערפריה אוועק געגעבן עטליכע שעה'ן פאר די מצוה ,ווען איך שפיר א געוואלדיגע צופרידנהייט פון די גרויסע זיכוי הרבים וואס איז צוגעפאלן צו מיר .אויך דער ציבור האט מיר ארום גענומען מיט א שעצונג און א דאנק ,אסאך פון זיי האבן מיר פארציילט אז שוין פון לאנג האבן זיי געוואלט מקפיד זיין צו זאגן די ברכות השחר ווי עס דארף צו זיין ,נאר די בושה האט זיי אפגעהאלטן ,און יעצט פילן זיי א געפיהל פון צופרידנהייט. איך וואלט געקענט ווייטער פארזעצן אויף דעם וועג נאך אסאך צייט ,אבער צוליב געוויסע סיבות ,נאך ארום א יאר האב איך געמוזט פארלאזן דאס פלאץ און זיך אריבערציעהן צו א אנדערע שטאט וואס פאר מיר איז עס געווען אינגאנצן פרעמד .כאטש וואס פאר מיר אליין האב איך ווייטער פארגעזעצט צו זאגן די ברכות השחר מיט א חברותא אויך ביי די נייע פלאץ וואו איך האב געוואוינט ,האט מיר אין הארץ וויי געטוהן אויף דעם גרויסן שאדן פון מזכה זיין דעם רבים. אין די נייע שטאט וואו איך האב זיך באזעצט האב איך געעפענט א געוויסע געשעפט וואס לויט אלע אויסזוכטן וואס עס געדארפט זיין מיט א געוואלדיגע הצלחה ,דאס איז געווען א אייגנגארטיגן גאטונג וואס עטליכע פון מיין משפחה האבן שוין געהאנדלט מיט דעם ,און איך האב געהאט גענוג גוטע חשבונות אז איך וועל אויך מצליח זיין אין דעם געביט. אבער אזוי ווי עס שטייט 'רבות מחשבות בלב איש ועצת ה' היא תקום' ,ווי מער צייט ס'איז אריבער האב איך אנגעהויבן צו זעהן קלאר אז נישט אייביג גייט עס אזוי ווי מ'טראכט .דער געשעפט האט זיך אנגעשטויסן אין אומגעראכטענע שוועריקייטן כמעט פון דעם טאג וואס מ'האט עס געעפענט ,זייער ווייניג קליענטן זענען אריין געקומען און די פארדינסטן וואס איך האב געטראכט צו פארדינען זענען געבליבן ווי א חלום. איך האב נישט געוואוסט ווי זיך אהין צו טוהן ,איך האב געהאפט אז עס איז נאר צייטווייליגע שוועריקייטן וואס גייען אדורך ,און זייער שנעל וועט מיר אנהויבן צו שיינען די הצלחה ,אבער פון טאג צו טאג האב איך אנגעהויבן צו ווערן מער און מער צובראכן. דאס איז געווען אין איינע פון די נעכט .מיין ברודער זאל זיין געזונט האט חתונה געמאכט אין ירושלים זיין זוהן און צוליב דעם האב איך זיך געטראפן אין א שפעטע נאכמיטאג שעה שטיין ביים טיר פון די שוהל וואו איך האב געדאוונט אין לויף פון יארן ,און איך פראביר צו טרעפן א 'צענטער' צו מנחה. איך האב זיך געפריידט אז מיינע שכנים האבן נישט פארגעסן פון מיר ,אלע האבן געשאקלט זיינע הענט מיך צו באגריסן און זיך אינטערעסירט אין מיין פרידן און אין מיין נייע ביזנעס ...איך האב זיך משתדל געווען צו ווייזן א פריינדלעך פנים פאר יעדן ,כאטש אין הארץ האב איך געפיהלט ווי די ווייטאג רייסט מיר ביים הארץ. באמת ...וויאזוי גייט די געשעפט?! איך האב געהאלטן ביים ארויס גיין פון דארטן צו די ריכטונג פון דעם זאל וואו דארט האט געדארפט פארקומען די חופה נאך א קורצע צייט ,אבער דעמאלטס האב איך באגעגענט איינעם פון מיינע גוטע פריינד ,וואס נאך עטליכע ווערטער פון זיך אינטערעסירן אין מיין פרידן האט ער מיר געזאגט: "דו זאלסט וויסן אז ביי מיר אין הארץ האב איך א ווארעמע ווינקל פאר דיר אויף דעם וואס דו האסט יעדן טאג אינדערפריה צוגעהערט מיינע ברכות און האסט געענטפערט אמן נאך מיר ,פון ווען דו האסט פארלאזט אונזער שטאט האב איך באשלאסן צו פארזעצן דער מנהג מיט א חברותא ,אבער דער קרעדיט קומט פאר דיר" איך האב זיך געפריידט צו הערן די קאמפלימענט ,איך האב זיך דערמאנט אין גוטע געפיהל וואס איך האב געהאט אין יענע אומפארגעסענע תקופה ווען אין אזא קליינע מיה האב איך זוכה געווען צו זאמלען אזויפיל מצוות ,און דעמאלטס איז פלוצלינג אדורך אין מיין הארץ א מחשבה ,איך דארף דאך אזוי שטארק צוקומען צו א ישועה ,פארוואס זאל זיך נישט אויסנוצן די געלעגנהייט און דאווענען אויף דעם?! פאר די מתפללים וואס זענען אנגעקומען אין די קומענדיגע מינוטן האט אפגעווארט א אינטערסאנטן בילד ,ביי די אריינגאנג פון שוהל ,אויף די פלאץ וואו איך בין געשטאנען יעדן אינדערפריה אין לויף פון יענע תקופה וואס איך בין געווען א 'גבאי אמן' ,בין איך געשטאנען אין די זייט ווען א תהלים'ל איז אין מיינע הענט ,איך בעהט א קאכעדיגע תפילה צום דערבארעמדיגער טאטע אין הימל אז ער זאל עפענען פאר מיר די שערי הצלחה ,ער זאל מיך באלייכטן מיין וועג און מיך ארויסנעמען מאפילה לאורה .ווען די טרערן רינען פון מיינע אויגן האב איך זיך געבעהטן אז אין זכות פון די אסאך 'אמנים' וואס איך האב זוכה געווען צו ענטפערן דא אויף דעם פלאץ זאל מיר דער אויבעשטער צושיקן א גוטע און ברייטע פרנסה ,און נושא חן זיין אין די אויגן פון מענטשן און צו סייעתא דשמיא. די פארזעצונג ,וואס זאל איך ענק זאגן ,איז געווען העכער אלע ערווארטונגען ,אין די צוויי וואכן וואס זענען אדורך פון דעמאלטס האט זיך איבערגעדרייט דאס רעדל אויף מיר לטובה .פלוצלינג האבן מענטשן זיך אנגעהויבן צו אינטערעסירן אין מיין נייע ביזנעס, און אזוי האב איך מצליח געווען מיטן אויבערשטנ'ס הילף צו פארדינען א שיינע סומע וואס מיט דעם האב איך אויך געקענט אפווישן רוב פון די חובות וואס האבן זיך אנגעזאמלט אין די לעצטע חדשים. איך האב געזעהן אין דעם א אפענעם נס ,ווי כאילו מ'ווייזט מיר פון הימל; האסט געטוהן פאר כבוד שמים, האסטו יעצט זוכה געווען צו סייעתא דשמיא. און אויב אנכי הקטן האב זוכה געווען צו אזא גרויסע ישועה אין זכות וואס איך האב מזכה געווען דעם רבים צו ענטפערן אמן ,איז דאך אוודאי און אוודאי ענק, 'בני אמונים' ,וואס ענק זענען פאראנטווארטליך אויף די געוואלדיגע איבערקערעניש וואס איז געווארן אין די לעצטע יארן אין די מצוה ,איז זיכער אז ענק וועלן זוכה זיין צו נסים ונפלאות ,ואך טוב וחסד ירדפוכם כל הימים .אמן. בברכה און מיט גרויסע הערע ד .מ .ב. א אמאליגער 'גבאי אמן' "בני אמונים" ת.ד 102 .בני ברק | פקס | 08-9746102 .מייל | [email protected] .ניתן לקבל עלון זה במייל מידי שבוע shayעיצובים כאטש וואס ווי אויבנדערמאנט זענען די ברכות נישט קיין ברכת המצוות ,אבער ווייל די ברכות זענען ווי א 'הכנה' צו די מצוה פון קריאת שמע ווערן זיי אנגערופן 'ברכות קריאת שמע' .און אזוי ערקלערט דאס דער בעל התניא )ליקו"א מט( ווען ער רעדט איבער די ברכות וואס זענען בעפאר קריאת שמע של שחרית: ווייל די עיקר פון די מצוה פון קריאת שמע איז דער פסוק" :ואהבת את ה' אלוקיך בכל לבבך" ,צוליב דעם זאגט מען פריער די ברכה 'יוצר אור' וואס אין איר ברענגען מיר ארויס דעם אויבערשטנ'ס גרויסקייט ,ווען מיר שילדערן די סדר וויאזוי די מלאכים וואס זענען אזוי דערהויבן זאגן קדוש און זיי לויבן זייער באשעפער. נאכדעם זאגן מיר די ברכה 'אהבה רבה אהבתנו'; טראץ די גרויסקייט פון די מלאכים וויאזוי זיי טוהן דעם אויבערשטנ'ס ווילן באימה וביראה אויף א הויכע מדריגה ,פון דעסוועגן האט ער אונז אויסדערוועלט כדי צו מאכן רועהן זיין שכינה צווישן אונז ,און דורך דעם טוהן מיר אמת'דיג דערגרייכן די מצוה פון 'ואהבת את ה' אלוקיך'. נאך א טעם אויף דעם האט געזאגט 'דער אלטער פון סלאבאדקא' :כדי מיר זאלן קענען ליינען קריאת שמע ווי עס דארף צו זיין " -בכוונה ,באימה ,ביראה ,ברתת וזיע" )שו"ע או"ח סא א( ,דארפן מיר פון פריער זיך מתבונן זיין אין גדלות הבורא" ,יוצר אור ובורא חושך ...פועל גבורות ,עושה חדשות בעל מלחמות" וכו' ,די התבוננות וועט ערוועקן אין אונזער הארץ אהבת ה' ,און אזוי וועלן מיר נאכדעם קענען ליינען קריאת שמע כהלכתה. א ראיה צו דעם האט דער אלטער זצ"ל ארויסגעלערנט פון די דרשה פון חז"ל )ילקוט שמעוני תהלים תשח( אויפן פסוק אין תהלים )כח ה(" :כִּ י א יָ ִבינוּ ֶאל ְפּ ֻעֹּלת ה' וְ ֶאל ַמ ֲע ֵשׂה יָ ָדיו" " -זו קריאת שמע ,שהן קוראין יוצר אור" ,און די הסבר איז אזוי, כדי צו קענען ליינען קריאת שמע דארף מען פריער מקדים זיין די ברכה 'יוצר אור' וואס שילדערט דעם גדלות הבורא און די סיסטעם פון די הנהגה פון אונזער וועלט, און נאך וואס מיר טוהן פארשטיין דעם אויבערשטנ'ס פעולות קענען מיר מקבל זיין דעם עול מלכות שמים מיטן ליינען קריאת שמע )'טללי אורות'(. אמוניﬦ ﬦ מעשה ני מע א וועכנטליכע ערציילונג אאויף אמן און תפילה
© Copyright 2024