Nr. 3 I oktober 2015 I 43. årgang God haust! LEIAR: Utgjeve av Sogndal og Leikanger Kyrkjelege fellesråd Redaktør: Magny Ugulsvik Bukholm Bankgiro: 3720 30 15063 Postadresse: Sogndal kyrkjelydsblad, Kyrkjevegen 6, 6856 Sogndal Besøksadresse: Kyrkjekontoret Stedjetunet, 2. etasje Kyrkjevegen 6, 6856 Sogndal Telefon kyrkjekontoret: 57 67 99 85, e-post: [email protected] Heimeside: www.sogndal.kyrkja.no Grafisk: skrivargarden.no Kyrkjelydsbladet blir sendt til alle heimane i Sogndal kommune. Det er også mogleg å tinga bladet for dei som bur utanfor kommunen. Neste blad kjem ut om lag 10. desember. Stoff kan sendast til [email protected] innan 10. november. Beredskapsteneste i Sogn: Ved akutte behov kveld/natt og helg kan prest nåast på telefon 95 48 33 74. Bladpengar: kr. 300,- pr. år, kr. 400,– for abonnentar. Godt val Kyrkjevalet er over og me har fått mange nye medlemar inn i sokneråda våre. I bladet kan du sjå kven som er valt inn der du bur. Desse trer i kraft 1.november. Då vel sokneråda sine representantar inn i fellesrådet, nytt fellesråd trer i kraft 1. desember. Soknerådet sine oppgåver Mange stiller seg kanskje spørsmålet: Kva er soknerådet sine viktigaste oppgåver? Dette er lovfesta gjennom kyrkjelova som er vedteken av Stortinget. Du finn den om du søker på lovdata.no eller om du har Noregs lover tilgjengeleg. Soknet er den grunnleggjande eininga i Den norske kyrkja. I kvart sokn skal det vere eit sokneråd, og i kommunar med fleire sokn skal det vere eit kyrkjeleg fellesråd. Soknerådet opptrer på soknet sine vegne når det ikkje er fastsatt i eller i medhald av lov at myndigheita er lagt til kyrkjeleg fellesråd eller anna organ. §9 i Kyrkjelova er soknerådet sin formålsparagraf. Og først og fremst skal soknerådet ha fokus på alt som kan gjerast for å vekkje og nære det kristelige livet i soknet. Soknerådet har ansvar for at kyrkjeleg Foto på framsida: Sommaravslutning for Notsete søndagsskule i Jordal. Foto: Lise Elvagjeng Dåp på Anestølen 9. august. Foto: Gunn Hole Konfirmantleir på Lyngmo. Foto: MU Ordinasjons- og vigslingsgudsteneste 20. juni. Foto: Per Hilleren 2 nr. 3-15 Sogndalkyrkjelydsblad undervisning, kyrkemusikk og diakoni blir innarbeida og utvikla i soknet. Og minst ein gong i året skal soknerådet invitere dei tilsette til drøfting av arbeidet. Og kvart år kallar soknerådet inn til soknemøte med orientering om arbeidet i soknet. Det er soknerådet som vedtek offerformål og føretek innsamling i kyrkja og forvaltar dei midlane som blir samla inn. Regler om budsjettordning, rekneskapsføring og revisjon er gitt av departementet. Soknerådet medverkar ved utnemning og tilsetjing i kyrkjelege embete og stillingar. Andre oppgåver er å vere høyringsinstans for departementet eller annan kyrkjeleg myndigheit ved innføring av nye lover, reglement og retningslinjer. Fellesrådet Fellesrådet er eit strategisk samhandlingsorgan, både for sokna seg imellom og for kontakten mellom sokna og kommunen. I fellesrådet set representantar for sokneråda, ein prest og ein representant oppnemnd av kommunen. Sogndal og Leikanger kyrkjelege fellesråd er felles for kommunane Sogndal og Leikanger og har ein representant frå kvar kommune. Dei viktigaste oppgåvene til fellesrådet er: Forvalting av kyrkjene, kyrkjeinventaret og kyrkjegardane. Arbeidsgjevaransvar for dei som er lønna over fellesrådet sitt budsjett og å forvalte driftstilskotet frå kommunane og tilskot frå bispedømerådet til trusopplæring og diakoni. Dagleg leiar for Sogndal og Leikanger kyrkjelege fellesråd si verksemd er kyrkjeverje Jorunn Merete Haukås-Eide. Diakonihjørna v/Gitte Th. Torstad Presentasjon av diakonstola, og kva symbol som er brodert på desse. Kyrkjemøtet 2013 fatta vedtak om at vigsla diakonar kan bruka skråstilt stola over den kvite albaen. Før diakonen sin vigslingsdag 20.juni i år, vart det utført mykje forarbeid når det gjaldt å ferdigstilla stolaene. Kyrkjeverje Jorunn Merete Haukås-Eide vart spurt om å både sy og brodera stolaene i dei 4 ulike fargane, som utgjer kyrkjeåret. Det er Biskopen som etter søknad godkjenner utforminga av stolaene. Som diakon valde eg ut symbol som både er tillate å ha etter fargen på stolaen, og etter kva tyding dei har for meg som diakon. Her føl ein kort presentasjon av samanhengen mellom fargane i kyrkjeåret på stolaene og bruken av symbola: På alle stolaene er det øverst på venstre skulder brodert eit Malteserkors, eit gamalt symbol som ikkje nokon har patent på. Diakonen si teneste er forankra i alteret og korset. I ein kristen diakonal samanheng betyr det kvite i korset sanning og hjartas reinheit. Dei 4 korsarmane er symbol på klokskap, måtehald, rettferd og sjelsstyrke (Kjelde: Diakonos 4). Den raude stolaen vert nytta i Pinsa og på martyrdagane. Raud farge står for Anden, kyrkja, blod, eld og martyrium. Symbola som er valde er; Anden forma som ei due og blodsdråpar som teikn på offer. Kristi openberringsdag, i påsketida, treeningssøndag, allehelgensdag og på spesielle dagar i kyrkjeåret. Som symbol er det valt ein sjuarma Menorah (lysestake) med tende lys, henta frå den Messiansk jødiske tradisjonen. Dei tende lysa er eit vitnemål om ein levande Jesus Messias. Det andre symbolet er Jerusalemskorset, eit misjonskors som peikar på utgangspunktet for evangeliet som når ut til alle verdas fire hjørne (Luk. 24.47). Den fiolette stolaen Den grøne stolaen vert nytta i det alminnelege kyrkjeåret, dvs i openberringstida og i treeiningstida, og fargen står for vekst og livskraft. Symbola som viser dette er kornakset og symbolet for tru, håp og kjærleik. vert nytta i adventstida, fastetida, påsketida fram til påskeaftan, Bots- og bededag, ved gravferd, skriftemål og sørgjegudstenester. Fiolett symboliserer førebuing, bot og sorg. Symbola som er vald er eit Kristuslys og eit keltisk kors med sirkel, som teikn på kven vi kan vende oss til og kor vi finn vårt håp for livet og i møte med døden. (Kjelde:Kyrkja.no). Den kvite stolaen vert nytta for Kristus-høgtidene, for fest og glede, dvs.frå julafta til Tilsette, rådsmedlemar og frivillige er gjensidig avhengig av kvarandre for å få til eit godt lokalt arbeid i kyrkjelydane våre. Lukke til med vervet til dei nyvalde rådsmedlemane! Magny Ugulsvik Bukholm Redaktør Meir enn 200 personar var tilstades i Stedje kyrkje 20. juni. Foto: Per Hilleren Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 3 Områdefreding av deler av Kaupanger Kyrkjegard Deler av kyrkjegarden rundt stavkyrkja på Kaupanger er å rekne som middelalderkyrkjegard og dermed å rekne som automatisk freda kulturminne. Dette gjeld også Kaupanger stavkyrkje. Freda kulturminner har strenge reglar for bruk og forvaltning, og det er kun Riksantikvaren som har mynde til å gi løyve til inngrep. Fylgjer for forvaltning og bruk av Kaupanger Kyrkjegard: 1. Storleik på kyrkjegarden Riksantikvaren ynskjer at det skal vere samsvar mellom storleiken på stavkyrkja og kyrkjegarden rundt. Det er difor ikkje ynskjeleg med utviding av eksisterande kyrkjegard. Ut frå dette er det difor gitt dispensasjon til å etablere ein ny gravlund i Kyrakvina, som blir skilt frå eksisterande kyrkjegard, og slik vil framstå som ei eiga eining. I samband med etablering av denne nye gravlunden vil ein også hogge ein del skog i området, slik at landskapet blir opnare og vil framstå meir slik som det såg ut i tidlegare tider. 2. Gravminner På dei fleste kyrkjegardar i dag har ein ynskje om at gravminna vert plassert i ei rett linje, slik at kyrkjegarden får eit ryddig og fint uttrykk. Inne på den delen av kyrkjegarden på Kaupanger som vert rekna som middelalderkyrkjegard, vil ein ikkje kunne endre på plasseringa av eksisterande gravminner. Riksantikvaren ynskjer å behalde dagens plassering der gravminna i terrenget blir bevart. Overflateregulering av området med rekkemerker og fastmerker vil ein 4 nr. 3-15 difor ikkje ha høve til. Riksantikvaren ynskjer også at dei gravminna som blir sett opp skal høve med gravminna som allereie er brukt på området, og ikkje skilje seg særleg ut frå desse. 3. Soneinndeling (sjå kartskisse) Sone 1: Heile gravfelt B bortsett frå rekke 1-3, gravene 3-6 + rekke 4 på gravfelt C, gravene 3-11. Sone 1 har den sterkaste fredinga. I gravfelt B kan kun noverande festa graver nyttast, og kun attlevande ektefeller og ugifte born som soknar til kyrkja kan bli gravlagde her. Her har ein kun høve til å nytte graver ein har fått løyve frå Riksantikvaren på førehand til å bruke. Då soneinndelinga av kyrkjegarden vart bestemt av Riksantikvaren i 2001, søkte me difor om bruk av spesifikke graver for attlevande ektefeller av dei som allereie var gravlagde i området. Me fekk då løyve til dette for ein periode på 10 år, fram til 01.09.2011. Då perioden var omme vart det så søkt om vidare løyve for dei gravene som då ikkje var nytta. Det stod då att 2 graver på gravfelt B og 1 grav på gravfelt D som ikkje var nytta. Me fekk då løyve til vidare å kunne nytte desse. Det har seinare vist seg å vere ynskje om å få nytte enkelte andre graver også innanfor det freda Sogndalkyrkjelydsblad området. I slike høve må ein søkje Riksantikvaren særskilt om løyve. I dei høva dette har vore gjort til no, har ein fått løyve på visse vilkår. Sone 2: Rekke 1-3 på gravfelt B, gravene 3-6 og heile gravfelt C bortsett frå rekke 4, gravene 3-11, og heile gravfelt D. Sone 2 heng fysisk saman med sone 1, og det er difor ikkje gitt løyve til at dette området blir overflateregulert med rekkemerker og fastmerker, og der gravminna blir plassert på rett rekke. Innanfor sone 2 er det gitt løyve til å gravleggje personar som soknar til kyrkja i eksisterande graver, men ikkje lov å opprette nye graver. Sone 3: Sona består av heile gravfelt A. Dette er etter forholda ein ny del av kyrkjegarden, og området vert ikkje rekna som ein del av middelalderkyrkjegarden. Ein får difor bruke dette området på «vanleg måte» som ein kyrkjegard, men dei lover og reglar som gjeld generelt for ein kyrkjegard. Kaupanger kyrkjegard, med inndeling av soner for freding og bruk: Kaupanger Gravlund. Kaupanger Gravlund vert namnet på den nye gravplassen i Kyrakvina. Denne ligg også innanfor eit område som er freda, men der me har fått løyve til etablering av gravplass frå Riksantikvaren. Endelege planar er ikkje klare enno, men vil bli sendt til godkjenning så snart alt er klart. Det er likevel ein del ting ein må ta omsyn til, og som vil bli gjeldande for Kaupanger Gravlund. Dette er pålegg frå Riksantikvaren som me må ta til fylgje. Grunnen til dette er at ein ny gravplass ikkje skal koma i konflikt med vernehensynet for området. Noko av det ein må rette seg etter er: • Gravplassen skal liggje åtskilt frå den kyrkjegarden som allereie finns. • Gravplassen lyt leggjast slik i landskapet at den i minst mogleg grad sjenerer opplevinga og synsinntrykka av stavkyrkja og området rundt denne. • Gravplassen må få eit tilforlateleg og til staden tilpassa gjerde eller avgrensing. Dette kan ikkje vera for høgt eller dominerande, og heller ikkje hekk eller samanhengande vegetasjon. • Gravplassen kan ikkje ha mykje eller høg vegetasjon. • Gravminna bør anten liggje eller vera svært låge. • Det kan ikkje gjevast løyve til at gravene vert pynta med tre eller buskar som kan vekse seg så store at dei kjem i konflikt med ideal landskapet. • Dersom gravminna ikkje ligg plant med marka må dei arrangerast og/ eller plasserast slik at dei ikkje vert visuelt dominerande. • Det må lagast ein presis og streng skjøtselplan for gravplassen. Planen må ha reglar for planting, både dei plantene som inngår i gravplassplanen og dei som kan nyttast på gravene. Målsetjinga er at opparbeiding av området i Kyrakvina til ny gravplass vil ta til i 2016. Ein har også då ei målsetjing om at ein samstundes får på plass eit nytt servicebygg som skal innehalde toalettanlegg, møterom og lager. Vonar dette gav svar på ein del ting mange lurar på kring kyrkjegard og gravplass på Kaupanger. De er elles velkomne til å ta kontakt med oss på kyrkjekontoret om noko skulle vere uklårt. Jorunn Merete Haukås-Eide kyrkjeverje i Sogndal og Leikanger Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 5 Sokneråda: Kyrkjevalet 2015 gjekk av stabelen samtidig med kommunestyre- og fylkestingsvalet 14. september. Det var god oppslutnad om valet, og resultatet vart gode sokneråd i alle sokn. Sokneråd og valfunksjonærar gjorde ein god jobb, og la ned mykje arbeid og tid for at det skulle bli eit godt val. Ein stor takk til dykk alle saman for innsatsen! Dei nye sokneråda trer i kraft frå 1. november 2015, og skal i sitt første møte konstituere seg sjølv. I sokneråda sit også soknepresten i soknet som fast medlem. I samband med konstitueringa skal dei også velje kvar sine representantar til fellesrådet (ein medlem og ein varamedlem kvar). Det nye fellesrådet trer så i kraft frå 1. desember 2015. I fellesrådet sit også ein prest og ein kommunal representant frå kvar kommune – Sogndal og Leikanger. Kyrkjeverje er sekretær for fellesrådet. Ynskjer du å finne resultat frå valet frå andre kantar av landet finn du meir informasjon på www.kyrkjevalet.no. Valdeltaking: Valdeltakinga var god, og med ein generell auke frå kyrkjevalet i 2011. Som de ser var oppslutnaden nær 60% i Fjærland – og det er jo berre fantastisk!! Likeså er ein auke på 4% i Stedje og Kaupanger kjekt å ta med seg! Sokn: Valdeltaking 2011: 2015: Fjærland Stedje Norum Leikanger Kaupanger 52% 12% 30% 23% 27% 59% 16% 28% 25% 31% Bispedømerådsvalet: Resultatet frå bispedømerådsvalet og val til kyrkjemøtet er ikkje klart enno. Dette er fordi bispedømerådsvalet går i to valomgangar. Den første valomgangen går samstundes med soknerådsvalet, og det er den du som kyrkjemedlem deltek i. Dei tilsette har eige val på dei tilsette sine representantar i bispedømerådet, og kan difor ikkje røyste på det ordinere bispedømerådsvalet på valdagen. Andre valomgang (indirekte val) finn stad etter at dei nyvalde sokneråda har konstituert seg, og innan 1. desember. Soknerådsmedlemane samla i eit soknerådsmøte røystar då enkelt- vis mellom dei personane som står att på bispedømerådslista, og som ikkje vart mellom dei dei direkte valde på valdagen. Til saman er det 10 medlemar i bispedømerådet. 7 av desse er leke medlemar som ikkje er tilsett i nokon stilling i Den norske kyrkja. 4 av desse 7 vart valde under direkte val på valdagen, medan dei resterande 3 vert valde ved den indirekte valomgangen. Prestane og dei lek kyrkjeleg tilsette har så 1 representant kvar i bispedømerådet. Kunngjering av resultat av bispedømerådsvalet vil bli gjort når dette er klart. Kyrkjemøtet er samansett av alle bispedømeråda i landet, samt leiar av samisk kyrkjeråd. Sokneråda vert valde for ein periode på 4 år. Soknerådet er samansett av 6 faste og 5 varamedlemar for sokna Kaupanger, Norum, Fjærland og Leikanger, medan det for Stedje sokn er 8 faste og 5 varamedlemar. Valet vert gjennomført som fleirtalsval, og dei personane med flest røyster vil utgjere soknerådet. Dei nye sokneråda våre blir då samansett slik – namna står ut frå stemmetal då dei ikkje har konstituert seg enno: Norum sokneråd: Rønnaug Dahl Agnar Nornes Edith Flatland Anne Marit Venes Per Henrik Hjelmeseter Heidi Fondenes 1. vara: Gunnborg Irene Ylvisåker Lyngset 2. vara: Ellen Kristin Njøs Slinde 3. vara: Per Magne Fimreite 4. vara: Sollaug Boge Ølmheim 5. vara: Gunn Kjersti Bårdgard Fjærland sokneråd: Leikanger sokneråd: Nils Skeide Berit Carlsen Orheim Marianne Supphellen Marita Kvitberg Hilde Supphellen Hans Haugen 1. vara: Gerd Turid Juklestad 2. vara: Siv Jane Rauboti 3. vara: Sverre Tufte Mundal 4. vara: Andre Øygard 5. vara: Klara Heimlid Bøyum Bjørg Anda Bjørn Sandvik Sølsnæs Tom Sølve Myklebust Kolbjørn Reidar Nord Sindre Børsheim Ramung Åse Kongsvik 1. vara: Tove Steinsås 2. vara: Svein Helge Frækaland 3. vara: Anna Helen Hamre 4. vara: Jorunn Fosse Fidjestøl 5. vara: Tone Britt Myklebust Stedje sokneråd: Kaupanger sokneråd: Astrid Hove Per Hilleren Ove Bukholm Sissel Aina Vatnamot Åberge Lise Elvagjeng Målfrid Myrkaskog Husnes Gro Lerum Bondevik Ottar Husum 1. vara: Jan Gunnar Bøthun 2. vara: Odd Solberg 3. vara: Omar Eggum 4. vara: Ingrid Monsen 5. vara: Jofrid Rogne Einar Skeie Kari Alme Kenneth Bjørk Christoffer Knagenhjelm Vegard Hovland Anne-Helene Lille-Homb 1. vara: Kirsten Anny Amledal 2. vara: Geir Bøyum 3. vara: Karen Helena Dalaker 4. vara: Britt Elin Yttri 5. vara: Svanhild Karin Beisnes Mange valfunksjonærar var i sving på valdagen. Me vil ynskje dei nyvalde sokneråda lykke til med arbeidet, og takk til dykk alle som deltok i årets kyrkjeval! Gjesthaug på valdagen Ill.foto: morguefile.com 6 nr. 3-15 Sogndalkyrkjelydsblad Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 7 Trimbingo og gudsteneste ved Skriksvatnet Jamnaflaten august 2015 Norane Idrettslag har i 20 år arrangert trimbingo frå Raunehaug til Skriksvatnet siste sundag før skulestart. Opplegget har fylgt stort sett same mal, med den endring at no er trimposten ein del av Stølstrimmen og ein har lagt inn i ei kort gudsteneste. Systrendingar kom frå vest, nørene frå der det høvde best. På Jamnaflaten vart sessen stubbe eller stein, paraplyen var oppe; det var som himmelen grein. Sundag 16 august var det tid for årets arrangement. Dette er tredje gongen me har gudsteneste ved den store steinen over Skriksvatnet og prest Egon Askvik har vore med alle gongene og fekk panneband for tre år ved Skriksvatnet. Brått kom solauga fram, og strålen var varm. Me var i skogen fjernt var biltrafikk og larm. Sverre Volle drog belgen og tonane fløymde. Det var helg og me kvardagen gløymde. Foto: Gunn Fondenes Me starta ved Raunehaug og la i veg. Det var god temperatur, litt sleipt og glatt etter regnet om natta, men 26 små og store kom greitt på plass. Me sette oss godt til rette og Egon sa han hadde lova å halde ei kort gudsteneste. Den lovnaden heldt han. Friluftsgudsteneste på Fimreite 26. juli Gudstenesta vart på Jensola i år og! Vi hadde planlagd gudstenesta i grendahuset sidan det hadde meldt regn, men der stakk soli fram ein halv time før vi skulle byrja! Då vart det full fart å henta benker, stolar og bord, og alt var klart til kl.12. Folki kom gåande og køyrande og ikkje berre frå Sogndal kommune. Her var det frå Ukraina, England og Danmark! Me song to songar og Egon snakka om at Gud har skapt jorda og at mennesket er sett til å forvalte den. Ei fin stund der vi vart minna om kor mykje fint vi har rundt oss og at vi må ta vare på både naturen og kvarandre. Egon prest kom med dagens ord. Salmesongen lydde, og folket var kor. Tenk - sol og regn, gudsord og song alt på ein gong! Sanneleg har me det bra, med fridom og fred og nett den trua me vil ha! Ingunn-Marie Myren Den første salme vi song var: Stor er din trofasthet, Herre og Fader, skiftende skygge når aldri sin sti. Du er den samme, din miskunn er evig, slik som du var, skal du alltid forbli. Stor er din trofasthet, stor er din trofasthet, dag etter dag ga du nåde på ny. Himmelske hender gir alt jeg behøver. Trofaste Herre, hos deg har jeg ly. Tekst og foto: Gunn Fondenes Det er herleg å syngja ute i Guds frie natur! Studentpresten Marie Dale Ljosland talte over teksten Joh8,2-11, kvinna som var grepen i hor. Det er ikkje nokon lett tekst å tala over, men presten fekk fram bodskapen at det er tilgjeving for syndene våre hjå Jesus Kristus. Han tek imot oss. Organisten Lars Einar Bakketeig fekk fart på songen og til avslutning spelte han ein gospelsang. Etter gudstenesta var det kaffi og kaker som Fimreite konene hadde laga med stor glede. Aldri nei i deira munn når dei vert spurde om å baka og stella i stand. Hjartans takk! Magni Haug Sims Frå friluftsgudsteneste på Fimreite 8 nr. 3-15 Sogndalkyrkjelydsblad Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 9 Barnedåp på stølsgudsteneste – ei flott oppleving! Saksa frå kyrkjelydsbladet i Gloppen. Tekst og foto: Gunn Hole På Anestølen kryr det av geiter heile sommaren, og mange besøkjande kjem innom og får erfare kva ei levande seter har å by på. Denne nydelege staden som ligg ved eit vatn omkransa av bratte fjell, var også ein høveleg arena for stølsmesse med dåp av to gutar andre søndag i august. Ramma kring dåpen vert sjølvsagt heilt annleis enn i ei kyrkje, men opplevinga minst like meiningsfylt. Ute i naturen er vi endå nærmare Guds vakre skaparverk, som også små og store menneskebarn er ein del av. område, som f.eks. Anestølen. Foreldre som melder barna sine opp til dåp på slike datoar, får tidleg vite om at det er utegudsteneste, så kan dei sjølve bestemme om dei vil dåpen der, eller velje ein annan stad eller tid. Dei to foreldrepara denne gongen tykte det var ekstra stas at dåpen fann stad på Anestølen, som dei hadde god kjennskap til frå før. Soknediakon Gitte Th. Torstad legg til at det har vore gudsteneste på Anestølen i mange år, og at det er ein del av Stedje sokn sin gudste- Stardalen Frå Klakegg fekk me med oss kjentmann Kjetil Flatjord, inn i den 14 km lange Stardalen. Han fortalde om livet i dalen, om bøndene som har oppretta fleire samdrifter, om store ras, vegar til fjells, stølar og kraftverk. Ein flott dal, med flate jorder, høge fjell og stor aktivitet. Det vart og ein svipptur bortom Befring, før me fekk ein god pause på Stardalen sommar kafé med snittar, kaffi og kake, og deretter song og musikk av Ester og Leif Arne. Kjentmann vart takka med ekte geitost frå Anestølen. Kyrkjekaffi Den unge prestevikaren heldt ei fyldig preike over teksten i Mark. 2, 23-28 om læresveinane som var svoltne og åt aks frå ein åker på sjølve sabbaten. Maria la stor vekt på orda om at «Sabbaten er til for mennesket, og ikkje mennesket for sabbaten». Jesus si kjærlege haldning var at dei djupe menneskelege behova står over og går føre lover og paragrafar. Etter eit lystig postludium på el-orgel, var det kyrkjekaffi og kaker slik vi brukar det her i Gloppen. Ein godt innarbeidd tradisjon Maria Dale Ljosland (25) er teologistudent, og har arbeidd som prestevikar for Leikanger og Sogndal i sommar. Ho fortel at mange gudstenester vert lagt til flotte ute10 nr. 3-15 Laurdag 15. august var me ein stor flokk på 54, klar til kyrkjelydstur til Stardalen, Skei, Vassenden og Fjærland. På Sogndal skyss-stasjon vart me ønska velkommen til tur av reisesjefen Karstein Bergheim og diakonen vår Gitte. Vidar Lægreid var sjåfør og Ester og Leif Arne Nordheim var reiseguider. Etter song og bøn, var turen i gang. Første stopp var utsiktspunktet Berge i Fjærland. Ester fortalde om alle smågrendene og busetnaden langs Fjærlandsfjorden. Ho er sjølv fødd og oppvaksen i Jordalen. Leif Arne fortalde om opplevingar frå Jølster, Søgnesand, om ferdsla på Jølstravatnet i gamledagar og historia til Skei hotell. Frå gamalt av heitte Jølster, Jolster, som betyr - bråk. Den vesle utekafeen med delvis overbygt tak vart raskt full av folk, og mange sat like gjerne under open himmel. Frammøtet var svært godt, og endå fleire vart det då dåpsfølget kom. Bra at veret var lagleg, særleg med tanke på dei to dåpsbarna! Alt var lagt fint til rette. To dåpslys sto klare til å bli kveikte, og dåpsfat og dåpskanne i messing frakta frå Stedje kyrkje, var plassert på eit sommarleg pynta bord. Det har vore mogeleg å skipa til kyrkjelydstur både i 2013 og i 2015 fordi Stedje sokneråd har motteke støtte frå Jensen fondet og frå Christine Leighs legat. Vi takkar mykje for dette! Berge i Fjærland Dåp i det fri Prestevikar Maria Dale Ljosland leia gudstenesta med mild og stødig hand. Dåpshandlinga var lagt til starten, og dåpsbarna, ja dei heiter Kevin Slinde og Sjur Skrede Nes, sistnemnde med røter i Breim. Kyrkjelydstur 2015 Sogndalkyrkjelydsblad nesteplan for sommaren. Prost og biskop har gitt høve til å ha dåp på denne stølen, også på grunn av at det elles blir lenge mellom gudstenester med dåp i soknet sommarstid. Tilbakemeldingane har berre vore positive, seier ho. Folk tykkjer det er stort å vere med på gudsteneste i verdens største katedral, og at det er spesielt fint å feire dåpen der. Anestølen (450 moh.) ligg øvst i Sogndalsdalen og er skilta frå riksvegen. Området rundt stølen byr på eit fantastisk turterreng med høve for både lange og korte turar. På stølen går 600 geiter, samt sauer og kyr, og er ein av få attverande stølar i daglig drift i sommarhalvåret. Vertskapet serverer ekte norsk stølsmat, og sel geitost. Det var her Margrethe Munthe skreiv den kjende visa «Å, jeg vet en seter». Kafeen vert drive med både lønna drift og dugnad av fleire bønder. Medan me var i kafeen, vart ein kalv fødd i fellesfjøsen, fanga opp på kamera i kafeen. Kanskje fekk kalven namnet Sognhild? Skei og Vassenden kyrkjesenter På Skei vart det besøk i Audhild Viken. Der er mykje å sjå og mangt å kjøpa. Hendene bak på ryggen! var oppfordringa frå Gitte. Men – var det alle som klarte det?? Etter oppteljing fortsette turen etter Jølstravatnet/Kjøsnesfjorden mot Vassenden. Leif Arne fortalde om fisket i Jølstravatnet, gammal friarhistorie, og om Helgheim kyrkje. Vi stoppa langs vegen der Karstein og Gitte overtok med utdeling av gratis lodd, loddtrekning og mange heldige vinnarar! Leif Arne fortalde mykje spennande på turen mot Vassenden kyrkjesenter! Der fekk me servert nydeleg betasuppe, kaffi og bløtkake. I kyrkjerommet song me og Gitte heldt ein andakt. Harald Aarseth frå Vassenden fortalde om kyrkjesenteret som vart vigsla i 2001- om planane, bygginga, måling, vedlikehald og vasking. Og det er ganske imponerande når me får vita at alt er gjort, og blir gjort, på dugnad av bygdefolket! Gitte takka for samværet og Harald Aarseth fekk ei lita gåve som takk for historia. Astruptunet Heimturen gjekk på sørsida av vatnet, der Leif Arne slo til med ein liten NSB vits. Lattermusklane må trimmast! Vi fekk vita meir om Anders Olsen Viken frå Skei, folkemusikaren som er opphavet til Jølstrabrura og Huldre- sølvet. Ved Astruptunet, på Sandalsstrand, fortalde Ester om Nikolai Astrup sitt liv som kunstmålar og rabarbradyrkar, saman med kona Engel og alle borna. Og så då – Gitte med dei logiske vitsane, der hjernecellene må takast i bruk. Fjærland I Fjærland var vi innom Bøyabreen der Ester fortalde om turismen i bygda og til breen då ho var barn. Turen vart avslutta i Fjærland kyrkje, der Nils Skeide fortalde kyrkja si historie, som vart vigsla i 1861. Ester fortalde korleis det var å komma seg til kyrkje då ho var liten, før Gitte avslutta med ein enkel tekst frå Bibelen og Fader Vår. Med litt allsong i bussen, takk for laget til alle og ekstra takk til sjåfør Vidar, vart turen avslutta. Reiseværet har vore perfekt heile turen. Regnet kom, men då var me vel heime. Og ikkje minst, på vegne av heile reisegjengen: Tusen takk for ein minne- og innhaldsrike tur til dykk som har laga turen til oss. Tekst: Kirsten Anny Amledal Foto: Oddgeir Uglum Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 11 Konfirmantleir på Lyngmo i september Foto: Gesine Beiküfner - OG EG ER MED! Konfirmantåret er i gang! I skrivande stund er konfirmanttida allereie i gang for konfirmantane i Sogndal og Leikanger. I løpet av dei to fyste helgane i september har dei 124 konfirmantane vore med på konfirmantleir på Lyngmo. Her har me fyst og fremst blitt kjent med kvarandre, men me har og lært om dåpen, gudstenesta, bøn, noko om kven Gud er, og ikkje minst hatt mykje moro. Vi ledarane gledde oss og var litt spent på korleis detta skulle gå, men med så mange flotte konfirmantar vart konfirmantleirane eit stort høgdepunkt vi seint vil gløyme. Etter konfirmantleir køyrde mange av oss rett på presentasjonsgudsteneste. Nokre av kyrkjene hadde presentasjonsgudsteneste utanom leiren, men for dei fleste vart det avslutninga på helga. Det var gledeleg å sjå at mange møtte opp i kyrkja for å ta imot konfirmantane desse dagane. Gjennom året skal konfirmantar bidra på mange av gudstenestene. Kom på gudste- 12 nr. 3-15 neste og sjå dei att. Det er også ein god ting å helse på dei når dei sit i kyrkjebenken. Nesten før konfirmantane hadde fått sove av seg leiren tok vi dei med på eit etter kvart tradisjonsrikt opplegg i Sogndalsdalen. Ved Hodlekvedbrui delte vi dei opp i grupper på om lag 5, og sendte dei ut i ei løype. Undervegs møtte dei på ulike Sogndalkyrkjelydsblad postar kor målet var at dei skulle få bruke sansane til å lære meir om Gud som skapar, og det skaparverket vi høyrer til i. Turen enda på kyrkjelydshytta kor vi fekk pølser og oppsummerte dagen. Her skreiv og konfirmantane namna sine på små steinar som skal ligge i kyrkjene gjennom året. Takk til alle frivillige og foreldre som har på ulikt vis har bidrege på leir, gudstenester og frammi dalen. Hugs på konfirmantane dette året, og ta dei med i bøn og inkluder dei i kyrkjelivet. Til sist vil eg rette ein stor takk til alle konfirmantane for ein fantastisk start på konfirmantåret, vi gleder oss til fortsetjinga! Tekst: Andreas Danbolt Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 13 Konfirmantar i fleng Sundag 6. september var det gudsteneste i kyrkja med presentasjon av dei 4 som skal konfirmerast til våren. I tillegg til desse var det og markering av dei som var konfirmantar for 50 år sidan. Namni er frå venstre: Eirik Reed Mundal, Brita Supphellen, Kristin Eineteig og Gunn Margit Rauboti. Tekst og foto: Nils Skeide Dei frivillige kristne organisasjonane er ein viktig ressurs i kyrkjelydane våre. Mykje godt arbeid vert drive, med sikte på å gi barn og unge ein stad der dei kan høyre Guds ord forkynt og vekse i trua på Han. Samarbeidet mellom organisasjonane og kyrkja er difor svært viktig for at ei systematisk trusopplæring kan skje i kyrkjelydane våre. Kyrkjelydsbladet ynskjer å gje eit innblikk i dette arbeidet. INNBLIKK I: Kaupanger søndagsskule Vi hadde den gleda å starte opp att søndagskulen i Kaupanger januar i år! Vi er ein fin gjeng med flotte ungar som møtes i Kaupanger bedehus der vi syng og deler kjente historier frå Bibelen. Ungane følgjer godt med i forteljinga anten det er flanellograf, dokketeater, film eller at dei får vere med på sjølve bibelhistoria. Konfirmantane på Kaupanger 2015/2016 vart presentert i Kaup anger Stavkyrkje søndag 30. august. Ein flott gjeng! Kirsten Anny Amledal I tillegg har vi hatt skattejakt og nokre ulike aktivitetar og leik. Vi har 6 samlingar pr. halv år, og siste samling før sommarferien hadde vi ein flott tur til Kaupangerholten i strålande ver!! Då var der natursti på veg opp og kos og dokketeater på "toppen". Skattekista vår er alltid med! I den skjuler det seg forskjellige skatter. Vi ser fram til søndag 11. oktober då vi får delta på gudsteneste i Kaupanger kyrkje. Då er det haust-takkefest og utdeling av 4 årsbok og søndagskulen syng. Siste søndagskule-samling før jul blir 6.desember kl. 10.30 og då er det adventsfrukost for heile familien! Vi gler oss til fortsetjinga og alle born er hjarteleg velkommen!! Helsing søndagskulen i Kaupanger, Tone, Elin og Sonja Frå presentasjonsgudsteneste i Norum 6. september. Foto: MUB Søndagsskulen på Kaupangerholten 14 nr. 3-15 Sogndalkyrkjelydsblad Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 15 Sundagsskuleavslutning S ID E Fargelegg Forventningane byrja å byggja seg opp allereie i vinter. Det var nemlig snakk om ein Jordals tur for å avslutta Notsete søndagskulen dette året. Notsete søndagskule er det Ester og Leif Arne Nordheim som står for. Ester byrja å lodda stemninga tidleg om det var nokon som hadde lysst å vera med til Jordal i Ytre Fjærland for søndagsskuleavslutning. Og det var det berre ei meining om: sjølvsagt ville me det! Opp til tre generasjonar i kvar familie møtte opp, og fekk ein flott søndag ilag. Den minste eit par månadar, den eldste godt over 80. I Jordal tok Ester og Leif Arne i mot oss i det gamle skulehuset. Eit koselig lite hus som romma både undervisningssal og buplass for læraren då Ester gjekk sine fyrste skuleår her. Ester fortalte med stor iver og bilete frå dei fyrste leveåra hennar i Jordal. Om plassen var veglaus, og fjorden verhard, fekk me absolutt Jesus blir døpt av Johannes. Teikn ei krokodille forståing av at minna var gode og barndommen hadde vore god. Etter ei god innføring i korleis det var å veksa opp i Jordal hadde me ein vanleg søndagskule time før Leif Arne varta opp med pølser og brød, bollar og kaker, til alle saman. Og seinare gjekk det berre kast i kast! Det var ordna med eit lotteri der absolutt alle vann, og det sler like godt an hjå store som små det! To godt innpakka forundringspakkar fekk me og vera med å opna, alle saman. Pakkane vart sendt rundt medan Leif Arne spela orgel, og den som var så heldig å ha pakken i fanget når musikken stoppa fekk opna eit lag. Men laga var mange og stjernene i augene til borna steig i 1. Bruk blyant. 2. Fleire detaljar, framleis blyant. 3. Fleire detaljar og mønstra i krokodilleskinnet. Etterpå teiknar du strekane på nytt med ein tynn, svart, vassfast tusj. Ta gjerne ein kopi av strekteikninga før du fargelegg ho. 4. Fargelegg krokodilla! Teikning: Kari Sortland 1 3 2 4 takt med tal lag innpakningspapir som forsvann. Etter ei koselig tid inne fekk me utforska uteområdet og, både med skattejakt og leikar og moro. Tida gjekk utruleg fort og plutselig var det tid for 16 vaksne og 15 born å venda nasen heimover att. Etter ein veldig innhaldsrik og trivelig dag i lag, i alle aldrar. Tekst og foto: Lise Elvagjeng Abonnér på barnebladet nr.9 nr.7 David og Goliat nr.3 nr.12 nr.11 nr.13 nr.10 Gulliver: side 2 Det nye Jerusalem Tårnagente side 7–10 ne: De første disiplene Tårnagentene: side 7–10 Gulliver: side 2 Himmelrik og de sm et å Gulliver: side 2 David og Batseba : side Gulliver ne: ente Tårnag 0 7–1 side 16 blader + DVD eller bok (privatabonnement = berre 365,heim i posten) 31 små og store samla. Foto: Erik Asbjørn Thue 16 nr. 3-15 Sogndalkyrkjelydsblad Gruppeabonnement berre 199,per barn 2 Gulliver: side 2 Tårnagentene: side 7–10 Gulliver: side 2 pt r døt er seg ved s bliis ustevis jøen Jesu gJes o fr Tiberiass Tårnagentene: side 7–10 Supersetning Tårnagentene: side 7–10 Gulliver: side 2 Salme 37,5 Legg din vei i Herrens hånd! Stol på ham, så griper han inn. Bibelteikneseriar og gøyale aktivitetar! setnin Super Salme 37,5 g i Herrens hånd! inn. Legg din vei så griper han Stol på ham, ditt 7 av hele kraft og s 10,2 Gud Luka all din selv. en din Herr sjel og av som deg elske din neste Du skal og av hele og din e and, hjert din forst av all Supe rsetni ng 31. august • 2014 Supersetning Tårnagentene: side 7–10 Johannes 3,16 11. 4 mai s • 201 • 2014 2. mar Supersetning For så høyt har Gud elsket verden at han Sønn, den enbårne, gav sin for at ham, ikke skal gå fortapt, hver den som tror på men ha evig liv. Johannes 14,6 Jesus sier: «Jeg er veien, sannheten og livet. Supersetning Ingen kommer til Far uten ved meg.» g r Christoffe mfortellinger 20 tegnefil liv. fra Jesu Fortelle r: rg Harald Stoltenbe Tegnere Produsent Merete tning 2. november e god De n e r e n et s 10,14 gj innlesin ber • 2014 Tegnese : Den god e g j e ter e n ykking: Dicentia riemanu s/produ sent: eforbund Søndagsskol og © Norsk 0606 OSLO Etterstad, PB 6552 2011 Perfekt som faddergåve! av DVD: Bestilling ole.no ondagssk butikk@s En -DVD fra ent på Bli abonn lad s barneb hjem i posten. sskolen rett o Søndag DVD + bok sskole.n + sondag 14 blader på barnas@ Bestill Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 Ting på [email protected] eller på telefon 22 08 71 00 16. novem g: Føyen Arnevåg DVD-tr Runar Bang , Tønnesen Asbjørn Chris Murphy, Vera Tataro, Jansen, es, Rikke Fjeld Gaustadn Raymond Erik Ødegaard Marku Film Animasjon: Alve, CirkA -DVD En Superse La de små • 2014 ikke! For barna komm e til meg, Guds rike og tilhører slike som hindre dem dem. 19. oktober • 2014 gode De n e r e n jet 14. september • 2014 Lukas 10,27 Du skal elske Herren din Gud av hele ditt hjerte og av hele din sjel og av all din kraft og av all din forstand, og din neste som deg selv. En -DVD fra NSSF 17 S0211 © 2011 Sommaren i Fjærland Sumaren har vore våt og kald her i Sogn, og då er det så utruleg godt når det skjer ting som varmar til dei grader, særskilt når det skjer i kyrkja. Grete Tubbene Grete Tubbene er lærar ved Trudvang skule, og ho har i seks år vore Stedje sokneråd sin representant i Diakoniutvalet, som er felles for sokna i Sogndal og Leikanger. I tillegg er Grete aktiv i Stedje kyrkjelyd, som frivillig medarbeidar, der ho mellom anna er tekstlesar. Synda er sona, gjelda betalt. Jesus på korset ordna opp alt. Vegen er fri, ingen bompengar her. Herre, Du har oss så inderleg kjær. Mitt skuldbrev er sletta, om rett eg forstod. Jesus betalte for alt med sitt blod. Evig forløysing det har vi i Han som stridde mot Satan – og Livet vann. Så takk, kjære Frelsar, villig var Du å bygge for oss ei himmelbru. Stø kurs må vi ha, for vegen er smal. Målet er himmelens katedral. Sundag etter boknatti i Fjærland er det alltid Blomstergudsteneste. Då stiller born opp med blomsterbukettar dei har plukka. Borni, ilag med trusopplærar Monica og kyrkjevert Hanne stod for prosesjonen inn i kyrkja. Bukettane vart hengde på ein kross i koret . Ein fin dekorasjon vart det. Borni var samla ei tid før gudstenesta. Der lærde dei eit par songar. Me var og so heldige at Åge Mundal var i bygdi. Han spela gitar til barnesongane. Borni var utruleg flinke i sine framføringar. Ser fram til at me får sjå og høyra dei vidare framover. I preiki fortalde Monica om den blinde Bartimeus og trui hans i møte med Jesus. Ho hadde laga plansjar med teikningar som ho fortalde frå. Kjell, prest var stativ og heldt plansjane. Takk, kjære Frelsar Jesus, eg takkar deg enda ein gong. Du fyller hjarta med jubel og song. Ingen slik kjærleis til syndaren har enn Frelsaren Jesus og Gud, vår Far. Ingeborg Eggen Mundal Grete, her saman med ektefellen Johannes Grete svarar slik på nokre spørsmål om diakoni: For meg er diakoni kyrkja sin omsorg for våre medmenneske, det er nestekjærleik i praksis. Eg er oppteken av at vi skal møte menneske i ulike vanskelege situasjonar i livet, for eksempel når menneske er i sorg. Å setje saman sorggrupper er viktig, der menneske kan hjelpe og støtte kvarandre. Eg trur besøkstenesta til eldre og andre som treng kontakt òg er viktig, slik at folk ikkje blir sittande aleine. Eg har vore med i diakoniutvalet ei tid no, og eg har lært mykje av dei samtalene vi har hatt rundt bordet på møta våre. Vi har snakka om korleis diakoni kan fungere i praksis, og eg har skjønt at diakoni er ein viktig del av kyrkjelydens arbeid. Det har vore fint å høyre frå dei andre sokna om kaffitreff og middagar som er skipa til. To gutar fekk 6-årsbok. Det var Erlend Mundal Skjelten og Eskil Tufte. Dei var og med og tende lys under forbøni. Ei fin stund i kyrkja, og kjekt når borni deltek. 18 nr. 3-15 Fredag kveld 19. juni stod Fjærland Kammerkor for flott konsert i kyrkja. Dette var ei oppleving av dei sjeldne. Dei song det meste, frå salmar til folkeviser. To soloframføringar var det og. Vonar på fleire konsertar. Sogndalkyrkjelydsblad Kyrkja i Sogndal har nye utfordringar. Det kjem stadig nye menneske frå andre land som vi vil inkludere i kyrkjelyden viss dei sjølve ynskjer det. Slik kan vi hjelpe folk til å finna seg til rette i Sogndal. Å finna seg til rette i Sogndal kan og gjelde for andre grupper som har behov for å bli sett. Til dømes tykkjer eg det er flott at det finns turgrupper i Sogndal med frivillige leiarar! Det er veldig viktig for kyrkjelyden at frivillige vil gjere ein jobb i kyrkja! Krusifiks i Stedje kyrkje frå 1867 Takk til Grete som delte nokre av sine tankar med oss- her ligg det fleire gode oppmodingar om å vere med i ulikt frivillig arbeid i kyrkjelyden Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 19 CRISTINA HAR BYRJA SOM KYRKJETENAR – Det må vera den beste jobben ein kan ha Saksa frå kyrkjelydsbladet for Leikanger Tekst og foto: Egon Askvik OKTOBER 16.–18. Internatmøte for kvinner 22. Knøttekor og torsdagsklubb 29. Småbarnstreff 30. Haustbasar NOVEMBER 5. Knøttekor og torsdagsklubb 6.–8. Leir 16:30 år 12. Småbarnstreff 18. Damekveld 19. Knøttekor og torsdagsklubb 20.–22. Barnas Songleir 2 - 7 klasse 26. Småbarnstreff (siste i år) 28. Juleverkstad 4år-11år 50-års konfirmantane er frå venstre: Ivar Halland, Olaug Supphellen Glesnes, Oddbjørg Solberg Eineteig, Marit Johanne Bjåstad Duesund og Johannes H. Bøyum. 3 var ikkje tilstades: Ingebjørg Raunehaug, Lars Ramsfjell og Olav Distad. Ein av dette årskullet er død: Harald Øygard DESEMBER 3. 4. 19. 31–1. Knøttekor og torsdagsklubb (avslutning med julegraut) Julemiddag for alle Julemiddag for Ungdom Åpen Nyttårsfest Selskap Lyngmo har flotte lokale til konfirmasjonar, minnestunder og andre selskap. Ta gjerne kontakt for informasjon og tilbod Mail: [email protected] eller tlf: 57 68 43 66 Presang – gåvekort på leir Av og til har fadrar, foreldre, besteforeldre, onklar, tanter og andre lyst til å gje ei gåve som betyr «litt meir». På Lyngmo er det leirar for born og ungdom heile året. Kanskje årets bursdags- eller julegåve kan væra eit gåvekort på leir!! Ta kontakt med oss på Lyngmo for å kjøpe gåvekort! Mail: [email protected] eller tlf: 57 68 43 66 20 nr. 3-15 Sogndalkyrkjelydsblad Soknemøte i Norum sokn søndag 6. september Sak: Namnet på kyrkja. To alternativ: 1. Norum kyrkje 2. Ølmheim kyrkje Ordet vart gitt fritt til dei som ville ha innlegg til saka. Tre personar tok ordet. 1. På Ølmheim har det vore kyrkje svært lenge, denne kyrkja er den 3. som heiter Ølmheim kyrkje. Det vart vist til to dokument som ho hadde med: «Protocol ført i Statsraad for Hans Majestet Kongen» frå 1861 og «Kopi av kongelig resolusjon frå 1861 om Ølmeim kirke». 2. Meinte at det var ikkje noko å diskutera om det gamle navnet var Ølmheim kyrkje. Men eit kyrkjenamn kan ha tre tydingar: Ei bygning, eit trussamfunn eller medlemmane i kyrkja(kyrkjelyden). Dei siste 40 åra har det vore Norum kyrkje, og på både den nye og den gamle salmeboka står det Norum kyrkje. Det er difor greitt om kyrkja held fram å ha same namnet som kyrkjelyden og soknet. 3. Navnet er identiteten til kyrkja, og den skal me halda på. Denne identiteten har kyrkja hatt i fleire hundre år. Avstemming: Soknerådet hadde vedteke skriftleg avstemming. Det var 50 røysteføre som stemte. Det var 41 stemmer for Ølmheim, 8 stemmer for Norum og 1 blank stemme. -----------------------------Soknerådet har i møte 8.september 2015 gjort samrøystes vedtak om at namnet på kyrkja skal vere Ølmheim kyrkje. Vedtaket er sendt til Bjørgvin bispedømeråd til godkjenning. – Eg skal arbeida som kyrkjetenar og reinhaldar i Leikanger og Norum kyrkjer. Eg elskar Gud og trur på Jesus Kristus. Og no kan eg ha det som jobb å gå på gudstenester. Den må vera den beste jobben ein kan ha. – Kva tenkjer du om å byrja som kyrkjetenar og reinhaldar i Leikanger? – Eg gler meg veldig og så glad for at eg har funne denne jobben og ser fram til å møta menneska som bur her. Det seier Cristina Sandor (33). Ho byrja som kyrkjetenar/reinhaldar 4.august. Ho og mannen hennar, Daniel, kom til Norge frå Romania i september 2011. Han har ein stor familie – dei er femten (!) i syskenflokken. Nokre bur i Norge. Han hadde fått eit års arbeidskontrakt då dei flytte hit. – Eg har eit bibelvers eg er glad i. Vil du høyra det? – Ja, gjerne – Det er frå Jesaja 43,2 og 4 – Me hadde tenkt å vera her berre eitt år. I starten var det tungt. Eg tykte det var kaldt og mykje regn. Eg kunne ikkje norsk og var heime med eldstemann som no er fem år. Me vart verande og det har gått betre etterkvart. Går du gjennom vatn, er eg med deg, gjennom elvar, skal dei ikkje fløyma over deg. Går du gjennom eld, skal elden ikkje svi deg. Fordi du er dyrebar i mine auge, høgt akta og eg elskar deg. I dag er det mykje lettare. Emanuel har fått ei veslesyster, Catalina, som er no er tre år. Cristina har fått ein del yrkeserfering på kafe Krydder i Sogndal. – Det er eit problem at som utledning får du ikkje jobb fordi du ikkje kan norsk. Og du kan ikkje norsk fordi du ikkje har jobb der du møter folk og får praktisere språket. – Korleis har møtet med Norge og nordmenn vore? – Du veit me er latino, utadvende og sosiale. Nordmenn kan vera litt reserverte, særleg i møte med utlendingar. Men gjennom jobben på kafé Krydder har eg møtt utruleg mange hyggelge folk. Det er så kjekt når folk opnar seg og me vert litt kjende. Då forsvinn fordommane. – Kva er dei største ulikskapane mellom Norge og Romania? – Viss du tenkjer på det kyrkjelege, så høyrer dei fleste til den ortodokse kyrkja, ein del til den romersk–katolske og nokre fåe til protestantiske kyrkjesamfunn. Sjølv er eg protestant. Gudstenestene våre kan vara i fleire timar, preikene er lange og det er lite liturgi. Alle har med seg sin eigen Bibel til gudsteneste. Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 21 Egon Askvik om KYRKJEFOLK Korleis kom idéen? I januar 2014 las eg eit gatemagasin i Oslo med portrett av ulike folk og tenkte: Kvifor ikkje portrettere sokalla ”vanelege” folk om deira forhold til kyrkja og gudstrua? DEN NYE ORGANISTEN – Det var kjærleiken som drog meg til Sogn – Nokon stussar sikkert på kvifor ein ung kantor søkjer ei halv stilling som organist i Indre Sogn. Eg legg ikkje skjul på at det var kjærleiken som drog meg hit. Hallgeir Øgaard heiter han, den 30–årige, nytilsette kantoren i Leikanger. Han smiler når han fortel om kjærasten og no sambuaren, Hanne. Han legg til at det nyrestaurert orgelet i Stedje kyrkje også medverkar til flyttinga frå heil stilling som kantor i Arna. – Det vert fint å kunna ha det som øvingsinstrument, kanskje gi konsertar og vikariera på orgelkrakken. Hallgeir er oppvaksen i Alversund, nord for Bergen, med tre eldre og ei yngre. – Eg er oppvaksen med musikk på alle kantar. To av onklane mine var organistar og mamma og pappa syng i Alversund kammerkor. Eit syskenbarn som var organist i USA vart nok eit forbilde. Eg såg opp til han. yrket er det same. Eigentleg betyr kantor forsongar. Kantoren skal leia songen. – Kva er dine musikalske favorittar? – Eg er glad i anglikansk kyrkjemusikk og klassisk musikk, men har også sans for god jazz. Ein song som har betydd mykje for oss i familien er ”I dine hender, Fader blid”. Den har me sunge fleirstemt i ulike samankomstar. I februar døydde onkelen min i ei ulukke. Det var ei sterk oppleving for den fullsette kyrkja då tanta mi bad alle reisa seg til slutt og me song denne salmen. Eit slikt kor har eg aldri høyrt maken til. Me var fleire som ikkje greidde frå fram ein tone. Tårene berre pressa på. – Kva tenkjer du om å verta kyrkjemusikar i Leikanger? – Det vert veldig spennande og eg gler meg! Eg forstår her er mykje å spela på, både mannskor, damekor og eit sktivt musikklag. Musikkutdanninga si har Hallgeir frå Griegakademiet i Bergen. Han har jobba som kyrkjemusikar i tre år i Vardenes i Stavanger, eit halvt år i Sallhus og dei siste tre åra i Arna. – Har du noko du brenn for? – Eg har alltid ivra for det kulturelle og har veldig lyst at det skal vera konsertar i kyrkja. Eg meiner konsertane er like viktiger som gudstenestene. Folk flest veit for eksmel ikkje om all den flotte orgelmusikken som finst. Kanskje orgelkonsertar kan vera noko å prøva? – Kva er forskjellen på organist og kantor? – Ein kantor har meir utdanning. Men utøvinga av Me ynskjer Hallgeir og Cristina hjarteleg velkomen i staben ved Sogndal og Leikanger kyrkjekontor! 22 nr. 3-15 Sogndalkyrkjelydsblad Korleis valde du ut kven som skulle vera med? Eg hadde med meg ei breitt samansett nemnd frå bygda. Dei var med og tenkte ut kandidatar som kunne inviterast med. Når nokon svara nei gjekk ein ut på neste runde. Det einaste absolutte kriteriet var at dei var medlemer av Den norske kyrkja og at dei hadde ”rett alder” – me skulle ha ein/ei på kvart alderssteg. Mange av dei kjende eg ikkje frå før. Korleis reagerte dei som vart spurde? Anna Hamre (30) har i ettertid sagt i eit intervju at ho hadde sine tankar om å skulla eksponera seg på denne måten, om ho hadde nok å fortelja, og om det var interessant nok. I ettertid ser ho at det eigentleg var fint å få prata om slike tema, men ”det er klart at ein kjenner seg litt ukomfortabel når ein skal stå fram offentleg med personlege ting ein elles berre har sagt til nokre fåe”. Ho meiner at det beste med ei slik bok er at vanlege folk kjem med sine kvardagstankar om kyrkja, om Gud og dei store tinga. Og at dei som les kan kjenna seg att i ein eller fleire kyrkjefolk. Anna trekkjer også fram det fine med å verta definert innafor, som kyrkjefolk og meiner bokprosjektet kanskje senkar terskelen for å gå til kyrkje. Var det lett å rekruttera folk? Det var litt ulikt: Nokon sette pris på førespurnaden, andre val litt nølande, medan andre gav klart uttrykk for at dette var ikkje noko for dei. Tanken var at alle alderssteg skulle vera representert. Greidde de det? Nesten. Det er nokre årgangar mellom 90 og 100 som manglar. Her var det heller ikkje så mange å velja mellom. Det var ingen hundreåringar i 2014, men ein 101–åring er med i boka. ningar i ein del spørsmål provoserer. Men mange seier at mykje har endra seg til det betre. Kva kom fram i samtalane? Mange fortel om skjelsetjande opplevingar i livet, ofte knytt til dødsfall i familien. Andre om sitt tilhøve til kyrkja, gudstenesta, kyrkjelege handlingar og prestane sine preiker. Var det noko som overraska? Eg har vore prest i 27 år og det var ingen ting som var sjokkerande nytt. Eg fekk bekrefta kor sterkt kyrkja står hjå folk flest, sjølv om dei fleste legg til at dei ikkje går til kyrkje til vanleg. Då vågar dei vel ikkje anna enn skryta – når dei snakkar med presten sjølv? Her vert både gode og vonde opplevingar skildra og folk er ikkje redde for å seia rett ut om preikene treff dårleg og at kyrkja sine hald- Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 23 Støttespelerane våre: Støttespelarane våre: Fossetunet 4, 6856 Sogndal Tlf. 57 68 144,776856 Sogndal Fossetunet Tlf. 57 68 Lærdal 14 77 Avdeling Hagalandet, 6851 Sogndal • tlf 57 67 16 22 6801 Førde • tlf 57 83 70 90 maskinsenteret.as • [email protected] Telefon heile døgnet: Telefon 57 68 14heile 77 døgnet: 57 68 14 77 Kjell Grønli Kjell AnneGrønli Kristin Gunvordal Tønjum, Lærdal Avdeling6887 Lærdal Anne Kristin Gunvordal [email protected] Tlf. 57 86 60 Tønjum, 6887 Lærdal Fossetunet 4,666856 Sogndal Telefon heile døgnet: Kjell Grønli | Hans Magne Kvåle | Ingar Husum | Hege Urnes [email protected] 66Post86 60og besøksadresse: Tlf. 57 Tlf. 68 57 14 77 57 Parkvegen 68 14 77 3, 6856 Sogndal www.lerum.no www.lerum.no Avdeling Lærdal Tønjum, 6887 Lærdal Tlf. 57 66 86 60 RØYRLEGGJAR RØYRLEGGJAR Telefon heile døgnet: 57 68 14 77 Telefon: 57 67 18 85 Kjell Grønli Anne Kristin Gunvordal [email protected] Opplæring klasse A1-A-B-BE-T-M146 Arild Johannes Sandvik Trafikalt grunnkurs Telefon 03 08 08 67 67 Telefon 97 97 03 E-post: [email protected] 6848 6848 FJÆRLAND FJÆRLAND www.sognekraft.no - P.b. 3, 6891 Vik i Sogn - [email protected] Tømrar Melbys skrifthugging AS Jostein Øygard Ditt TRYKKERI i Sogn og Fjordane www.skrivargarden.no Navnetilføyelser og oppussing av gravmonumenter. nybygg • tilbygg- EKSPRESSTRYKK • rehab • flis • våtrom WEBSHOP - Liftutleige - Parkveien 5, 6856 Sogndal • Tlf. 57 62 88 50 • e-post: post@advokat-tollefsen Telefon 97 09 79 82 [email protected] // Tel. 57 66 23 60 Vi tar oppdrag med •Navnetilføyelser •Oppussingavgravsteiner •Bolting/sikringavgravsteiner Altarbeidblirutførtpåstedet. Ingentilleggavfraktellerandre omkostninger. Optiker Kjell M. Talleraas Telefon 90 11 67 83 6856 Sogndal • tlf. 920 94 145 • nettbriller.com Hagalandet, 6851 Sogndal • tlf 57 67 16 22 6801 Førde • tlf 57 83 70 90 maskinsenteret.as • [email protected] Ta gjerne kontakt med Kyrkjekontoret i Sogndal, tel. 57 67 99 85 eller til firma Melbys skrifthugging AS tel. 482 40 612. SLINDESENTERET • MARINA • TRANSPORTØR Slinde, 6856 SOGNDAL - Tel. 57 67 65 00 www.slindetransport.no www.lerum.no RØYRLEGGJAR Arild Johannes Sandvik Byggmester Ingmar Stenehjem mob. 90 58 10 21 • tlf. 57 67 29 52 www.stenehjembygg.no 6848 FJÆRLAND AMFI Sogningen, Hovevegen 6, 6856 Sogndal www.amfi.no/sogningen E-post: [email protected] Sogn Synssenter Synsprøve • Briller • Kontaktlinser Man: 18.00 – 20.00 Tys og ons: 08.00 – 11.00 Tor og fre: 09.00 – 12.00 Telefon 97 03 08 67 Tlf: 57 67 55 55 / 976 75 555 Tlf: 57 67 50 50 Me ME SJÅaST SJÅAST Aut. rekneskapsførar Med topp moderne synsprøveutstyr og fokus på augehelse, tek me C5:C5 26.06.13 10.40 Side 1 synsprøve, trykkmåling og bilete av auga. Ved behov for briller på dagen, har me lager på einstyrkeglas (+/- 4, cyl. 2) N-6848 Fjærland Telefon: 913 63 327 E-post: [email protected] Parkveien 5, 6856 SOGNDAL • Tlf. 57 62 88 50 • e-post: post@advokat-tollefsen Optiker Kjell M. Talleraas Telefon 90 11 67 83 6856 Sogndal • tlf. 920 94 145 • nettbriller.com Du kan skrive meldinger eller chatte fra www.kirkens-sos.no 20 24 3-13 nr. 3-15 4-14 nr. Sogndalkyrkjelydsblad Sogndalkyrkjelydsblad SogNdalkyrkjelydsblad Sogndalkyrkjelydsblad Sogndalkyrkjelydsblad Postboks 25, 6851 Sogndal Byggmester nr. 4-14 nr. 3-15 21 25 Velkomen til gudsteneste Ætti i glede og sorg DØYPTE OKTOBER VIGDE KAUPANGER STEDJE 05.06.2015 Loke Svardal 13.06.2015 Kari Oddrun Lidal og Ørjan Høgi 07.06.2015 Isak Losnegard Torheim 04.07.2015 Sølvi Svidal Skartun og Roger Tuftene 07.06.2015 Kaja Røysi 01.08.2015 Hilde Cecilie Fardal Haukereid og Rune Loven 28.06.2015 Nikolai Takle Aardal 16.08.2015 Kristoffer Skeistrand 30.08.2015 Tor Emil Bjørløw-Nygard 08.08.2015 Andrea Brude og Ivan Daniloff 15.08.2015 Gunn Kristin Barsnes og Roger Almaas 30.08.2015 Wilma Tjøstolvsen KAUPANGER 30.08.2015 Oline Tjøstolvsen 20.06.2015 Bente Sønsthagen og Henning Nornes 13.09.2015 Kim Åmot Alme 13.09.2015 Elida Buene Nedrehagen 13.09.2015 Jarand Nes Dalaker 13.09.2015 Ulrik Fivesdal Berget FJÆRLAND 11.07.2015 Sigrid Bøyum og Yngve Hàllen 12.09.2015 Karine Selseng og Ruben Høiland 13.09.2015 Johannes Grønlien Hundershagen STEDJE 07.06.2015 Johan Dingsøyr Eide 07.06.2015 Maria Kusslid 07.06.2015 Espen Fugelsøy Bystøl 07.06.2015 Nikolai Selseng Bøyum DØDE NORUM Arnor Mannsverk 06.02.1941 – 15.07.2015 Pernille Berkvam 12-10.1926 – 25.07.2015 21.06.2015 Marcus Kleiva Ravnestad FJÆRLAND Døypt i Farnes kyrkje Øivind Ole Kulberg 09.08.2015 Kevin Slinde 09.08.2015 Sjur Skrede Nes 22.09.1918 – 06.03.2015 KAUPANGER Ann Elisabeth Ligtvor 25.01.1967 – 28.05.2015 Jenny Marie Olstad 19.07.1926 – 08.06.2015 Jens Liljedal Loven 08.09.1918 – 16.08.2015 06.09.2015 Kaia Øvstetun Stadheim Agnar Johan Hjelleflat 26.10.1927 – 07.08.2015 06.09.2015 Tiril Lereim STEDJE NORUM Oddrun Husabø 12.01.1935 – 11.06.2015 06.09.2015 Maja Slinde Solberg Aasta Kvaale 13.12.1908 – 27.06.2015 Asbjørg Lingjerde 16.10.1931 – 28.06.2015 Inge Peder Solberg 26.08.1945 – 08.07.2015 Johannes J. Bakken 23.08.1920 – 26.07.2015 Synneva Offerdal 25.04.1916 – 25.08.2015 16.08.2015 Ida Eide Abrahamsen 16.08.2015 Ola Bøe Flugeim 16.08.2015 Noah Knudsen Bøyum 26 nr. 3-15 Sogndalkyrkjelydsblad Med atterhald om endringar. Sjå Gudstenesteliste i Sogn Avis eller på www.sogndal.kyrkja.no 18.10. 25.10. NOVEMBER Fjærland kl.11.00: Fam.gudsteneste med utdeling av bok til 4-åringane Leikanger kl.11.00: Gudsteneste Stedje kl. 19.30: Kveldsgudsteneste Stedje kl. 11.00: Gudsteneste med utdeling av bok til 4-åringane 01.11. 08.11. 15.11. 22.11. 29.11. DESEMBER Kaupanger kl. 11.00: Helgemesse Norum kl. 11.00: Helgemesse Stedje kl. 18.00: Helgemesse Leikanger kl. 19.00: Helgemesse Stedje kl. 11.00: Gudsteneste Fjærland kl.11.00: Gudsteneste Stedje kl. 11.00: Sprell levande Leikanger kl. 11.00: Gudsteneste Kaupanger kl. 19.30: Kveldsgudsteneste Stedje kl. 11.00: Gudsteneste Leikanger kl. 19.00: Salmar og kaffi. Kveldsgudsteneste Fjærland kl.11.00: Gudsteneste Leikanger kl. 11.00: Adventsgudsteneste Stedje kl. 19.30: Lysmesse 06.12. 13.12. Stedje kl. 11.00: Adventsgudsteneste Norum kl. 16.00: Lysmesse Leikanger kl. 16.00: Lysmesse A Kaupanger kl. 17.00: Lysmesse Leikanger kl. 20.00: Lysmesse B Fjærland kl.15.00: Julekonsert Kaupanger kl. 16.00: Julekonsert Norum kl. 16.00: Julekonsert Leikanger kl.18.00: Julekonsert Stedje kl. 19.00: Julekonsert 15. november er det Sprell levande gudsteneste, og du som er 5 år og du som var med på Tårnagenthelg er spesielt invitert. Sjå sogndal.kyrkja.no for påmelding til dåp eller ta kontakt med kyrkjekontoret om moglege datoar for dåp og vigsel. Telefon 57 67 99 85 Sogndalkyrkjelydsblad nr. 3-15 27 INFORMASJON Høgt og lågt Ved Kjell Olav Høstaker Nordheim Då Jesus fortalde likninga om farisearen og tollaren den første gongen, så var den ikkje retta mot alle som høyrde på. Nei, han fortalde den til nokon "som stolte på at dei sjølve var rettferdige, og såg ned på alle andre", skriv Lukas. Dei fleste vil vera samde om at det er bra å ha sjølvtillit. Likeeins det å kunna vita med seg sjølv kva ein står for, det er også eit gode. Så kva var problemet? Det kjem til syne i andre delen av setninga: "…såg ned på alle andre." Eg trur me alle veit korleis sjølvtillit kan bikka over i overlegenheit. Vi veit korleis det er å vera i lag med nokon som gjer seg for store tankar om seg sjølv. No er det vel ikkje slik at det å ha for store tankar om seg sjølv er det store problemet for mange av oss. Nettopp derfor får me vita at Jesus ikkje fortel denne fortellinga til alle, men til nokon som trudde at dei var gode nok til å ha med Gud å gjera, og samstundes såg ned på alle andre. Til dei fortel Jesus: "To menn gjekk opp til tempelet for å be. Den eine var farisear og den andre tollar. Farisearen stilte seg opp for seg sjølv og bad slik: ‘Eg takkar deg, Gud, fordi eg ikkje er som andre menneske, dei som svindlar, gjer urett og bryt ekteskapet, eller som den tollaren der. Eg fastar to gonger i veka og gjev tiend av alt eg tener.’ Tollaren stod langt unna; han ville ikkje eingong lyfta auga mot himmelen, men slo seg for bringa og sa: ‘Gud, ver meg syndar nådig!’ Eg seier dykk: Tollaren gjekk heim rettferdig for Gud, den andre ikkje. For kvar den som set seg sjølv høgt, skal setjast lågt, og den som set seg sjølv lågt, skal setjast høgt." (Luk 18, 9-14). Dette handlar ikkje om at Gud vil me skal forakta oss sjølve, eller sjå ned på oss sjølve. Nei, for meg vert denne likninga forklara av ei anna likning som Jesus fortel, den om "Sonen som kom heim". Du finn likninga i kapittel 15 i Lukasevangeliet. Tollaren si bøn – "Gud, ver meg syndar nådig!" - den minner meg om det som sonen ville seie, han som på det lågaste punktet i livet sitt gjekk i seg sjølv og på den måten kom til seg sjølv. Det vart starten på vegen heimatt til faren som han hadde svikta så djupt: "Eg har synda mot himmelen og mot deg. Eg er ikkje verd å kallast son din lengre. Men lat meg få vera som ein av leigekarane dine." er vendepunktet i forteljinga, og føresetnaden for framhaldet: Han innser sin situasjon, skjønar kor han høyrer til, og at hans einaste moglegheit er å ta sjansen på å bli møtt med tilgjeving, nåde, fred og kjærleik. Og akkurat det får han oppleva når faren tek imot han! Jesus fortel at det same skjedde for tollaren sin del, han som bad "Gud, ver meg syndar nådig". Han gjekk heim, rettferdig for Gud. Det vil seie – han kunne vera trygg på at ikkje noko kunna skilja han frå å høyra saman med Gud. Me tenker vel ofte at høgt og lågt er motsetnader. Men Jesus teiknar ein samanheng mellom høgt og lågt, og snur opp-ned på det me trudde me visste. Samanhengane er ikkje slik me lett trur dei er. Heller ikkje mellom det å ha noko å visa til i livet sitt, og det å ikkje ha det. Jesu likning viser oss at den som ikkje har noko å skryta av overfor Gud, er nettopp den som har plass i livet sitt til å ta imot gåva frå Gud – å få høyra til hjå han, og å verta møtt med tilgjeving, nåde, fred og kjærleik. Lat oss derfor be Heilaganden om hjelp til å koma til oss sjølve. Kanskje er dette det viktigaste i forteljinga om den sonen som kom heim: Han kom til seg sjølv. Der “… han gjekk i seg sjølv"
© Copyright 2024