Ein god leiar er ein
god planleggar
Omsorgskonferansen 2015
Molde 23. og 24. september 2015
Roar Amdam
www.hivolda.no
1
Planlegging og leiing handlar om makt
til å omsette kunnskap til handling.
Kan gjerast på to måter:
1. Dersom du har makt, kan du tvinge fram
løysinga ved kommando. Autoritær leiarstil.
Ekspertdriven planlegging og innovasjon.
Instrumentell logikk.
2. Dersom du ikkje har makt, må sjølve plan- og
leiingsprosessen gi deg den nødvendige makta.
Innvolverande, demokratisk leiarstil.
Samarbeidsdriven planlegging og innovasjon.
Kommunikativ logikk.
www.hivolda.no
2
KONTEKSTEN
UTVIKLINGSTREKK OG UTFORDRINGAR
www.hivolda.no
3
www.hivolda.no
Kjelde: Tore Haukvik
4
Frå gamle til nye
folkehelseutfordringar
http://www.afternow.co.uk/videos/3-new-wave-thenext-revolution-in-society
«Gamle» utfordringar, «enkle» løysingar:
• Reinsemd, tuberkulose, svineinfluensa
m.m.
«Nye» utfordringar, «kompliserte»
løysingar:
• Ensomheit, angst, fedme, fysisk
inaktivitet, feilernæring, rusmisbruk,
sosial ulikheit og reproduksjon m.m.
www.hivolda.no
5
Bodskap og litt reklame:
Vi må
samhandle
om å levere
kvalitet eller
risikere å
forsvinne!
www.hivolda.no
6
www.hivolda.no
7
Innovasjon er systematisk hardt arbeid
over tid for å fremme noko som er nytt,
nyttiggjort og nyttig
www.hivolda.no
8
Vellykka offentleg innovasjon
Mulgan og Albury (2003:3)
• Vellykka innovasjonar i offentleg
sektor er å skape og å sette i verk
nye prosessar, varer og tenester, og å
sette i verk nye leveringsmetodar som
fører til vesentleg forbetring i
produktivitet,
effektivitet og
kvalitet.
www.hivolda.no
9
Kva er kvalitet
Evens, J.R. 2011(6): Quality management, organization, and strategies
•Kvalitet blir ofte definert som det å ha
gode brukseigenskapar og det å
tilfredstille kundane/borgarane sine
behov.
•Men konkurransekrafta ligg ofte i å
overskride brukarane sine forventingar.
•Kan vi då seie at kvalitet er å
tilfredstille føremålet og samtidig gi
noko ekstra.
www.hivolda.no
10
Resultat som
fremming av
verdiar
(Impacts)
Sosial-økonomiske
problem
Behov
Resultat som
måloppnåing
I
(Outcomes)
Organisasjonar eller program
Mål
Relevans
Inntak
(Input)
Produksjon
Produkt/
prestasjon
(Output)
Produktivitet
Effektivitet
Kvalitet - fremming av demokrati, berekraft m.m.
www.hivolda.no
11
Modernisering og NPM
NPM vektlegg balanse mellom fridom for
einingar og leiarar med kontroll og
rapportering. Men vi har fått:
• Mål- og aktivitetstyring
• Overmåling og målforskyving
• Einingsegoisme framfor samhandling
• Standardprosdyrar framfor fagleg skjøn
• Lite læring, innovasjon og svekka legitimitet
www.hivolda.no
12
Frå kunnskapsbasert praksis (KBP)…
..... til kompetent praksis, dvs
kunnskap, ferdigheiter pluss verdiar i ein bestemt kontekst
Fagpersonens
kunnskap,
ferdigheiter og
holdningar
Forskingsbasert
kunnskap
Lekfolks
erfaringskunnskap
www.hivolda.no
Konteksten/
omgivanden
Fagfolks
erfaringskunnskap
14
Deltakingsmodellen
Deltaking
Forventning
Forplikting
Innverknad
Usikker
www.hivolda.no
samanheng
Sikker
samanheng
15
Ulike deltakarar i plan- og
utviklingsarbeid
Svakt deltakande Sterkt deltakande
engasjement
engasjement
Låg
Observatøren
forplikting Uvisse
Skjult konflikt?
Motstandaren
Open konflikt
Høg
Medløparen
forplikting Godtar
Pådrivaren
Motivasjon
www.hivolda.no
16
KVA ER DÅ GOD LEIING?
www.hivolda.no
17
Kva er leiing – to ulike definisjonar
• Leiing er å skape resultat gjennom
andre – dvs. programmering og
kommando
• Leiing er å produsere konstruktiv og
handlingsretta meining – dvs.
deltaking, refleksjon og læring
• Men all god leiing må vere legitim!!!
18
Former for legitimitet
Buch, T. mfl 2003: Endringsledelse i det offentlige
1.Pragmatisk legitimitet som
inneber at planlegginga og leiinga
er nyttig.
2. Kognitiv legitimitet som
inneber at planlegginga og leiinga
er tilpassa vårt kognitive
(erkjente) bilete av korleis ting er
og bør vere.
www.hivolda.no
19
3. Normativ legitimitet som
inneber at planlegging og leiinga er i
tråd med aksepterte
normer/verdiar/haldningar
4. Regulativ legitimitet som
inneber at planlegging og leiinga
er innanfor lov- og regelverk
(rammeverket)
www.hivolda.no
20
Verktøy i utviklingsarbeid – planlegging og leiing
Institusjonell planlegging/leiing
Strategisk
planlegging/
leiing
Taktisk
planlegging/
leiing
Operativ
Planlegging/
leiing
Årsmelding/evaluering
www.hivolda.no
21
Legitimitetstrappa
Amdam, R. 2010: Kommuneplanleggingas institusjonelle legitimitet.
Former for
legitimitet
Former for
planlegging/
leiing
Institusjonell
Strategisk
Taktisk
Operativ
www.hivolda.no
Rettsleg
legitimitet,
arbeidet er i
tråd med lov
og regelverk.
Normativ
legitimitet,
arbeidet er
(verdimessig)
akseptert.
Kognitiv
legitimitet,
arbeidet er
(fagleg/politisk)
erkjent.
Pragmatisk
legitimitet,
arbeidet er
nyttig for
meg/oss.
!?
?
?
!?
22
Di utfordring er å ta denne
trappa inn kommuneplanlegginga
www.hivolda.no
23
Oppsummert:
Planlegging og leiing handlar
om utøving av legitim makt!
Takk for meg!
Du finn meir om meg her:
http://www.hivolda.no/index.php?ID=11495
http://www.hivolda.no/index.php?ID=12348
… og om Master i samfunnsplanlegging og leiing her:
http://hivolda.studiehandbok.no/categorysearch/search/25062?SelectedI
www.hivolda.no
24
Ds[]=10&SearchButton=