1. No category

Ä~‘·´
01
02
´ àø£, Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·Ä~‘·
\Hê‘·
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Á|ü#·Ts¡D\T
Ä~‘·´
s¡#·sTT‘·
Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷»´ #·Áø£e]Ô, (64) #·‘·Twü¸cÕ˜~Ûø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô
Ç+<ä÷ C≤„q <Ûäs¡àÁ|ü<ë‘·, dü+#·\Hê‘·àø£ s¡#·sTT‘·, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä~ø£s¡Ô
lll Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
|Á #
ü T· ]+∫q yês¡T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
(Estd. in 1978 - Regd.No.: 168/2004)
Å‘‘’Ó · X¯øe£ TT`37 Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD : e÷]Ã`2016
Á|ü‘T· \T : 1000 yÓ\ : 45 /`
01)
02)
03)
04)
05)
06)
07)
08)
09)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
16)
17)
18)
19)
20)
21)
22)
23)
24)
25)
26)
27)
28)
29)
30)
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
<Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
Ç+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&ÉT<ë+.
j·T»„eTT\T (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
<äj·÷´\`uÛÑ÷‘ê\ j·T<ës¡údü+|òüT≥q\T.
dü‘ê´H˚«wæ ø£<∏ä.
eT+Á‘·eTT`eTVæ≤eT (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
lø£èwüßí&ÉT <˚e⁄&Ü, uÛÑ>∑e+‘·T&Ü.
^‘ê |ü]#·j·TeTT (‘Ó/Ç).
ø£*j·TT>∑eTT (m|üŒ{Ïø° j·TT>±+‘·eTT ø±<äT).
»qq eTs¡D dæ<ë∆+‘·eTT.
eTs¡D s¡Vü≤dü´eTT.
|ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü´eTT.
Å‘‘’Ó êø±s¡ s¡V≤ü dü´eTT (Å‘‘’Ó êø±s¡ u…sT¡ à&Ü).
ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
kÕyÓT‘·\ C≤„qeTT.
bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
‘·‘·Ô«eTT\ C≤„qeTT.
‹≥¢ C≤„qeTT`ByÓq\ nC≤„qeTT.
^‘·+`^‘· (bÕ≥\ C≤„qeTT).
‘·‘êÔ«s¡ú u§eTà\ C≤„qeTT.
<˚yê\j·T s¡Vü≤dü´eTT\T (‘Ó/Ç/ø£).
Ç+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T.
eTq |ü+&ÉT>∑\T (m˝≤ #˚j÷· ˝À ‘Ó\TkÕ?).
CÀ´‹wü´XÊÅdeÔü TT (XÊÅdeÔü ÷`nXÊÅdeÔü ÷?).
‘·*¢ ‘·+Á&ç.
>∑Ts¡T ÁbÕs¡úHêeT+»].
Å‘Ó’‘êsê<Ûäq.
düe÷~Û.
31)
32)
33)
34)
35)
36)
37)
38)
39)
40)
41)
42)
43)
44)
45)
46)
47)
48)
49)
50)
51)
52)
53)
54)
55)
56)
57)
58)
59)
60)
Á|üuÀ<Ûä.
düTuÀ<Ûä.
Á|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
düTÁ|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
dæ\Te <˚e⁄&Ü?
<˚e⁄ì >∑Ts¡TÔ`963.
eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
Ç+<äTe⁄ Åø¬ d’ eÔü ⁄&Ü?
Ä‘·à*+>±s¡úeTT.
HêdæÔ≈£î\T`ÄdæÔ≈£î\T.
>∑T‘êÔ.
Á|üuÀ<Ûä ‘·s¡+>±\T.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
s¡÷|üeTT e÷]q ^‘·.
Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD.
rs¡TŒ.
ø£s¡à |üÁ‘·eTT.
Á|üeø£Ô\T mes¡T?
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT @~?
yês¡Ô≈£î&ÉT`es¡Ô≈£î&ÉT.
<˚e⁄ì ∫Vü≤ïeTT.
@~ ì»yÓTqÆ C≤„qeTT?
ì>∑÷&ÛÉ ‘·‘êÔ«s¡ú uÀ~Ûì.
Á|üuÀ<Ûëq+<ä+ Hê{Ïø£\T.
eT‘· e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eTT.
eT‘êr‘· <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT.
ùV≤‘·Tyê<äeTT`Á|ü‹yê<äeTT.
˙≈£î Hê ˝ÒK.
JVü‰<é n+fÒ j·TT<äe∆ ÷?
Å‘Ó’‘·X¯ø£ |ü+#ê+>∑eTT.
Ä~‘·´
01
02
´ àø£, Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·Ä~‘·
\Hê‘·
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Á|ü#·Ts¡D\T
Ä~‘·´
s¡#·sTT‘·
Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷»´ #·Áø£e]Ô, (64) #·‘·Twü¸cÕ˜~Ûø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô
Ç+<ä÷ C≤„q <Ûäs¡àÁ|ü<ë‘·, dü+#·\Hê‘·àø£ s¡#·sTT‘·, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä~ø£s¡Ô
lll Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
|Á #
ü T· ]+∫q yês¡T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
(Estd. in 1978 - Regd.No.: 168/2004)
Å‘‘’Ó · X¯øe£ TT`37 Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD : e÷]Ã`2016
Á|ü‘T· \T : 1000 yÓ\ : 45 /`
01)
02)
03)
04)
05)
06)
07)
08)
09)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
16)
17)
18)
19)
20)
21)
22)
23)
24)
25)
26)
27)
28)
29)
30)
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
<Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
Ç+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&ÉT<ë+.
j·T»„eTT\T (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
<äj·÷´\`uÛÑ÷‘ê\ j·T<ës¡údü+|òüT≥q\T.
dü‘ê´H˚«wæ ø£<∏ä.
eT+Á‘·eTT`eTVæ≤eT (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
lø£èwüßí&ÉT <˚e⁄&Ü, uÛÑ>∑e+‘·T&Ü.
^‘ê |ü]#·j·TeTT (‘Ó/Ç).
ø£*j·TT>∑eTT (m|üŒ{Ïø° j·TT>±+‘·eTT ø±<äT).
»qq eTs¡D dæ<ë∆+‘·eTT.
eTs¡D s¡Vü≤dü´eTT.
|ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü´eTT.
Å‘‘’Ó êø±s¡ s¡V≤ü dü´eTT (Å‘‘’Ó êø±s¡ u…sT¡ à&Ü).
ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
kÕyÓT‘·\ C≤„qeTT.
bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
‘·‘·Ô«eTT\ C≤„qeTT.
‹≥¢ C≤„qeTT`ByÓq\ nC≤„qeTT.
^‘·+`^‘· (bÕ≥\ C≤„qeTT).
‘·‘êÔ«s¡ú u§eTà\ C≤„qeTT.
<˚yê\j·T s¡Vü≤dü´eTT\T (‘Ó/Ç/ø£).
Ç+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T.
eTq |ü+&ÉT>∑\T (m˝≤ #˚j÷· ˝À ‘Ó\TkÕ?).
CÀ´‹wü´XÊÅdeÔü TT (XÊÅdeÔü ÷`nXÊÅdeÔü ÷?).
‘·*¢ ‘·+Á&ç.
>∑Ts¡T ÁbÕs¡úHêeT+»].
Å‘Ó’‘êsê<Ûäq.
düe÷~Û.
31)
32)
33)
34)
35)
36)
37)
38)
39)
40)
41)
42)
43)
44)
45)
46)
47)
48)
49)
50)
51)
52)
53)
54)
55)
56)
57)
58)
59)
60)
Á|üuÀ<Ûä.
düTuÀ<Ûä.
Á|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
düTÁ|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
dæ\Te <˚e⁄&Ü?
<˚e⁄ì >∑Ts¡TÔ`963.
eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
Ç+<äTe⁄ Åø¬ d’ eÔü ⁄&Ü?
Ä‘·à*+>±s¡úeTT.
HêdæÔ≈£î\T`ÄdæÔ≈£î\T.
>∑T‘êÔ.
Á|üuÀ<Ûä ‘·s¡+>±\T.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
s¡÷|üeTT e÷]q ^‘·.
Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD.
rs¡TŒ.
ø£s¡à |üÁ‘·eTT.
Á|üeø£Ô\T mes¡T?
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT @~?
yês¡Ô≈£î&ÉT`es¡Ô≈£î&ÉT.
<˚e⁄ì ∫Vü≤ïeTT.
@~ ì»yÓTqÆ C≤„qeTT?
ì>∑÷&ÛÉ ‘·‘êÔ«s¡ú uÀ~Ûì.
Á|üuÀ<Ûëq+<ä+ Hê{Ïø£\T.
eT‘· e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eTT.
eT‘êr‘· <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT.
ùV≤‘·Tyê<äeTT`Á|ü‹yê<äeTT.
˙≈£î Hê ˝ÒK.
JVü‰<é n+fÒ j·TT<äe∆ ÷?
Å‘Ó’‘·X¯ø£ |ü+#ê+>∑eTT.
´ àø£, Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·Ä~‘·
\Hê‘·
03
04 jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Ä~‘·
Hê‘·à´ø£, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ eT]j·TT Ç‘·s¡ dü+|òTü eTT\ Á|ü#T· s¡D\T
61)
62)
63)
64)
65)
66)
67)
68)
69)
70)
71)
72)
73)
74)
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä<Ûë´‹àø£ |òüT+≥T.
<˚e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT.
@ eT‘·eTT˝À m+‘· eT‘·<˚«wüeTT?
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T.
Á|ü‹eT I $Á>∑V≤ü `<Óe’ eTT I <Ój
’ T· ´eTT.
dü«s¡ZeTT Ç+Á<ä˝Àø£e÷!`qs¡ø£eTT j·TeTsê»´e÷!!
ˇø£ e÷≥ eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T.
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘·.
75) \T n+fÒ @$T{Ï? (‘Ó\T>∑T)
eT<Ûä´eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
76) Ä~‘·´.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T (¬s+&Ée uÛ≤>∑eTT)
KT<ë ÇkÕ¢$Tø˘ dæŒ]#·T´e˝Ÿ kıôd’{°
1. n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T. 2. KTsYÄHé˝À ÄDÏeTT‘ê´\T.
3. n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T. 4. »ø±‘Y (Ä]úø£ ùde).
5. n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À C≤„q s¡‘êï\T. 6. wü]j·T‘ê-C≤„qe÷.
7. nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T. 8. KT<ë`n˝≤¢V≤t . 9. s¬ ø£ÿ\ >∑Ti¿eTT.
10. #·+Á<äT&ÉT`qø£åÁ‘·eTT.
düTyês¡Ô Ŭø’düÔe dü+|òüT+
1. düTyês¡Ô u…_’ \T. 2. <˚e⁄ì e÷s¡eZ TT`eTq Á|üj÷· DeTT.
3. eT‘·sÔ TT düTyês¡Ô eTsêà\T. 4. eT‘ê\ìï{ÏøÏ ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„qeTT.
5. eT‘· ~Ûø±ÿs¡eTT ø±<äT`dü‘·´Á>±Væ≤‘·eTT. 6. bÕ|ü ø£åe÷|üD m˝≤ ø£\<äT?
Á<ë$&É ÁX‚wæ˜ dü+|òüT+
sêeD ÁãVü≤à Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD dü+|òüT+
1. dü+K´ ˝À n+K´
1. Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘· |ü]o\q
2. Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·+ dü÷|üsY ôdH’ ‡é
DVD'S
01. dü+‘·ø£eTT.
02. kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.
03. Å‘Ó’‘·X¯ø£eTT.
04. ø√&ç|ü⁄+E`bÕ<äs¡düeTT.
05. j·TT>∑eTT`jÓ÷>∑eTT.
06. HÓ’»+`düVü≤»+.
07. Ä‘·à≈£î yÓ+Á≥Tø£ >∑Ts¡TÔ.
08. ô|’‘·´+`ôd’‘·´+.
09. XË’eeTT`yÓ’wüíeeTT.
10. Ç+<ä÷eTVü‰düeTTÁ<äeTT.
11. düèwæ̃`düèwæ̃ø£s¡Ô.
12. ø±j·T`|ü+&ÉT`ø±j·T.
13. C≤„qeTT`$C≤„qeTT.
14. yês¡`e÷dü`e‘·‡s¡.
15. ùd≈£Le*`≈£L*ùdyê.
16. <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
17. @ø˘ìs¡+»Hé`n\ø˘ìs¡+»Hé.
18. >∑Ts¡Te⁄˝Òì $<ä´ Á>∑T&ç¶$<ä´.
19. ã≥º‘·\.
20. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
21. Á<ë$&ÉT\T`Äs¡T´\T.
22. Á|üuÛÑTe⁄`Á|üuÛÑT‘·«+.
23. uÛÑ÷‘·+`eTVü‰uÛÑ÷‘·+.
24. Á|üuÛÑT`Á|ü».
25. j·÷<äyé.
26. |ü⁄düÔø£eTT`Á>∑+<∏äeTT.
27. yÓ\T>∑Tã+≥T.
28. Á|üø£è‹`$ø£è‹.
29. e÷≥`eT+<äT.
30. @ø£‘·`@ø±Á>∑‘·.
31. Vü≤]ø±\T`Vü≤s¡#˚sTT.
32. |ü⁄≥º>√dæ`yÓTT\Á‘ê&ÉT.
33. 1 2 3 >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
34. #·eT‘êÿs¡ Ä‘·à.
35. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT.
36. e÷j·T≈£î&ÉT`ne÷j·T≈£î&ÉT.
37. eTs¡DeTT`X¯Øs¡eTT.
38. m<äMT<äeTTÁ<ä`‘·*¢ ‘·+Á&ç >∑Ts¡TÔ.
39. ~«rj·TT&ÉT`n~«rj·TT&ÉT.
40. ãj·T{Ï düe÷»+˝À|ü* düe÷»+.
41. ùdyê XÊ‘·eTT.
42. Á|ü|ü+#· ÁX¯<ä∆`|üs¡e÷‘·à ÁX¯<ä∆.
43. lø£ècÕíwüº$T.
44. <˚e⁄ìC≤„qeTT`
e÷j·TeTVü≤‘·´eTT
45. ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
46. ‘·*¢ ‘·+Á&ç->∑Ts¡Te⁄ <Ó’eeTT.
47. düe÷~Û.
48. eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
49. ø£*j·TT>∑eTT.
50. ~e´KTsêHé`Vü≤BdüT.
51. |ü⁄≥Tº≥`–≥Tº≥.
52. ‘·*¢.
53. >√s¡T`>∑Ts¡T.
54. ø£s¡à eTs¡àeTT.
55. Ä‘·à.
´ àø£, Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·Ä~‘·
\Hê‘·
03
04 jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Ä~‘·
Hê‘·à´ø£, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ eT]j·TT Ç‘·s¡ dü+|òTü eTT\ Á|ü#T· s¡D\T
61)
62)
63)
64)
65)
66)
67)
68)
69)
70)
71)
72)
73)
74)
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Ä<Ûë´‹àø£ |òüT+≥T.
<˚e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT.
@ eT‘·eTT˝À m+‘· eT‘·<˚«wüeTT?
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T.
Á|ü‹eT I $Á>∑V≤ü `<Óe’ eTT I <Ój
’ T· ´eTT.
dü«s¡ZeTT Ç+Á<ä˝Àø£e÷!`qs¡ø£eTT j·TeTsê»´e÷!!
ˇø£ e÷≥ eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T.
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘·.
75) \T n+fÒ @$T{Ï? (‘Ó\T>∑T)
eT<Ûä´eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
76) Ä~‘·´.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T (¬s+&Ée uÛ≤>∑eTT)
KT<ë ÇkÕ¢$Tø˘ dæŒ]#·T´e˝Ÿ kıôd’{°
1. n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T. 2. KTsYÄHé˝À ÄDÏeTT‘ê´\T.
3. n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T. 4. »ø±‘Y (Ä]úø£ ùde).
5. n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À C≤„q s¡‘êï\T. 6. wü]j·T‘ê-C≤„qe÷.
7. nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T. 8. KT<ë`n˝≤¢V≤t . 9. s¬ ø£ÿ\ >∑Ti¿eTT.
10. #·+Á<äT&ÉT`qø£åÁ‘·eTT.
düTyês¡Ô Ŭø’düÔe dü+|òüT+
1. düTyês¡Ô u…_’ \T. 2. <˚e⁄ì e÷s¡eZ TT`eTq Á|üj÷· DeTT.
3. eT‘·sÔ TT düTyês¡Ô eTsêà\T. 4. eT‘ê\ìï{ÏøÏ ÁbÕ<∏$ä Tø£ C≤„qeTT.
5. eT‘· ~Ûø±ÿs¡eTT ø±<äT`dü‘·´Á>±Væ≤‘·eTT. 6. bÕ|ü ø£åe÷|üD m˝≤ ø£\<äT?
Á<ë$&É ÁX‚wæ˜ dü+|òüT+
sêeD ÁãVü≤à Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD dü+|òüT+
1. dü+K´ ˝À n+K´
1. Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘· |ü]o\q
2. Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘·+ dü÷|üsY ôdH’ ‡é
DVD'S
01. dü+‘·ø£eTT.
02. kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.
03. Å‘Ó’‘·X¯ø£eTT.
04. ø√&ç|ü⁄+E`bÕ<äs¡düeTT.
05. j·TT>∑eTT`jÓ÷>∑eTT.
06. HÓ’»+`düVü≤»+.
07. Ä‘·à≈£î yÓ+Á≥Tø£ >∑Ts¡TÔ.
08. ô|’‘·´+`ôd’‘·´+.
09. XË’eeTT`yÓ’wüíeeTT.
10. Ç+<ä÷eTVü‰düeTTÁ<äeTT.
11. düèwæ̃`düèwæ̃ø£s¡Ô.
12. ø±j·T`|ü+&ÉT`ø±j·T.
13. C≤„qeTT`$C≤„qeTT.
14. yês¡`e÷dü`e‘·‡s¡.
15. ùd≈£Le*`≈£L*ùdyê.
16. <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
17. @ø˘ìs¡+»Hé`n\ø˘ìs¡+»Hé.
18. >∑Ts¡Te⁄˝Òì $<ä´ Á>∑T&ç¶$<ä´.
19. ã≥º‘·\.
20. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
21. Á<ë$&ÉT\T`Äs¡T´\T.
22. Á|üuÛÑTe⁄`Á|üuÛÑT‘·«+.
23. uÛÑ÷‘·+`eTVü‰uÛÑ÷‘·+.
24. Á|üuÛÑT`Á|ü».
25. j·÷<äyé.
26. |ü⁄düÔø£eTT`Á>∑+<∏äeTT.
27. yÓ\T>∑Tã+≥T.
28. Á|üø£è‹`$ø£è‹.
29. e÷≥`eT+<äT.
30. @ø£‘·`@ø±Á>∑‘·.
31. Vü≤]ø±\T`Vü≤s¡#˚sTT.
32. |ü⁄≥º>√dæ`yÓTT\Á‘ê&ÉT.
33. 1 2 3 >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
34. #·eT‘êÿs¡ Ä‘·à.
35. ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT.
36. e÷j·T≈£î&ÉT`ne÷j·T≈£î&ÉT.
37. eTs¡DeTT`X¯Øs¡eTT.
38. m<äMT<äeTTÁ<ä`‘·*¢ ‘·+Á&ç >∑Ts¡TÔ.
39. ~«rj·TT&ÉT`n~«rj·TT&ÉT.
40. ãj·T{Ï düe÷»+˝À|ü* düe÷»+.
41. ùdyê XÊ‘·eTT.
42. Á|ü|ü+#· ÁX¯<ä∆`|üs¡e÷‘·à ÁX¯<ä∆.
43. lø£ècÕíwüº$T.
44. <˚e⁄ìC≤„qeTT`
e÷j·TeTVü≤‘·´eTT
45. ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
46. ‘·*¢ ‘·+Á&ç->∑Ts¡Te⁄ <Ó’eeTT.
47. düe÷~Û.
48. eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
49. ø£*j·TT>∑eTT.
50. ~e´KTsêHé`Vü≤BdüT.
51. |ü⁄≥Tº≥`–≥Tº≥.
52. ‘·*¢.
53. >√s¡T`>∑Ts¡T.
54. ø£s¡à eTs¡àeTT.
55. Ä‘·à.
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Ä~‘·
Hê‘·à´ø£, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T 05
DVD'S
56. ‘ê‘·.
57. >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
58. Ç+<äTe⁄`Væ≤+<äTe⁄.
59. lø£èwüí»qà eT<ÛäTs¡.
60. Ä‘·à|üì.
61. ø£s¡à ˝Òì ø£èwüßí&ÉT`
ø£s¡à ñqï ø£èwüßí&ÉT.
62. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
63. düVü≤» eTs¡D+`
‘ê‘êÿ*ø£ eTs¡D+.
64. Åd”Ô`|ü⁄ / *+>∑eTT.
65. <˚X¯+ yÓ÷dü+`<˚Vü≤+ yÓ÷Vü≤+.
66. jÓ÷^X¯«s¡T\ »qà~q dü+<˚X¯eTT.
67. Js¡íGÄX¯j·TeTT.
68. y˚T|òüT+ ˇø£uÛÑ÷‘·+`
s√>∑+ ˇø£uÛÑ÷‘·+.
69. <˚e⁄ìøÏ eT‘·eTTqï<ë?
70. Ç#êäBÛq ø±s¡´eTT\T`
nì#êäBÛq ø±s¡´eTT\T.
71. @~ <Ûäs¡àeTT.
72. n<Ûäs¡à Äsê<Ûäq\T.
73. eT÷&ÉT |ü⁄≥Tºø£\T`¬s+&ÉT C≤>±\T.
74. |ü⁄{Ϻqs√E me«]ø° sê<äT.
75. ì<äs¡Ù ` ìs¡÷|ü.
76. q{Ï+#˚ Ä‘·à.
77. dü+∫‘· ø£s¡à.
78. >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
79. lø£èwüßí&ÉT mes¡T?
80. düTKeTT`Äq+<äeTT.
81. ≥≈£îÿ{e÷sê, Ç+Á<äC≤\
eTùV≤+Á<äC≤\, >∑»ø£s¡í, >√ø£s¡í.
82. uÛÑj·T+.
83. <äX¯`~X¯\T.
84. Ä&ç+#˚ Ä‘·à.
85. kÕ«s¡ú sê»ø°j·T+ (dü«Gns¡ú sê»ø°j·T+)
86. eT÷&ÉT ìsêàD≤\T`ˇø£ |ü]X¯óÁuÛÑ‘·.
87. @~ XÊÅdüÔeTT?
88. ‘Ó\T>∑T˝À eT÷&ÉT`Äs¡T`‘=$Tà~.
89. 6-3R6.
90. >∑T]Ô+|üã&Éìyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄.
91. C≤„qeTT <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘·Ô!
92. #·+Á<ëø±s¡eTT (ã≥º‘·\).
93. eT‘·eTT\˝À |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT.
94. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
95. @&ÉT Äø±X¯eTT\T.
96. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
97. C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
98. uÛÑøÏÔ`uÛÑj·TeTT.
99. C≤„qX¯øÏÔ.
100. ø±\C≤„q yêø£´eTT\T.
101. ns¡eú TT`nbÕs¡eú TT.
102. ‘√˝Òyê&ÉT.
103. >∑Ts¡T ∫Vü≤ï+.
104. uÛÑøÏÔ`ÁX¯<ä∆\T.
105. <˚e⁄&ÉT Ç<ä›sê! ˇø£ÿsê!!
106. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT.
107. eT‘·<«˚ wüeTT.
108. ˙ yÓqTø£ yê&ÉT.
109. Á>∑+<∏eä TT ` uÀ<Û.ä
110. Ä≥ ` <√ã÷#·T˝≤≥.
111. Á|ü»\T`e÷qe⁄\T.
112. Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
06
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£Ä~‘·
|Á #ü ´T· s¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
Á|uü À<ÛëÁXe¯ TeTT (lø£èwüeí T+~s¡eTT)
∫qïbı&ÉeT\ (Á>±), ‘ê&ç|Áü ‹ (eT+), nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢) A.P.
Cell : 98665 12667, 99516 75081, 94903 63038.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ (Head Office)
nq+‘·|⁄ü s¡eTT {ÖHé, A.P.
#Ó‘’ q· ´|ü⁄],~˝ŸdTü UŸq>∑s,Y ôV≤’ <äsêu≤<é,
‘Ó\+>±D sêÅw+ºü , Cell:94910 40963,
Cell : 97059 59390, 99855 80099
90329 63963, 98485 90172.
¬ø.\ø°åàHêsêj·TD≤#ê] (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
e÷¬sÿ{ŸÅd{º” Ÿ, <Ûsä à¡ es¡+,
nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢),
Cell : 94405 56968,
92900 12413, 94406 01136.
¬ø.yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
q+~ø=≥÷ÿs¡T, ø£s÷¡ ï\T õ˝≤¢
Cell : 9440047256, 9701956599
¬ø.nXÀø˘u≤ãT ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
_. Ä~X‚wj
ü T· ´ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
>∑T‹Ô, nq+‘·|⁄ü s¡+ õ˝≤¢
sêe÷|ü⁄s¡+ (Á>±), $.ø√≥ (eT+).
∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢. Cell : 9440305700
Cell : 9491362448, 7382986963.
$. sêeTÁøÏwüíHé (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
|æ. Ä~Hêsêj·TD (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
eTT~›s¬ &ç¶ |ü*¢ (Á>±ˆˆ), nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢).
≈£î|üŒ+, ∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢.
Cell : 96527 55110
Cell : 9440745800, 7259851861.
&ç. u≤˝≤J (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
m. Hêπ>+Á<ä (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
ã+>±s¡T bÕfi¯´+ (Á>±), ∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢.
Áø=‘·Ô #ÓsT¡ e⁄ (Á>±,eT+)
nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.Cell:9493622669
Cell : 9985483241, 7396077408.
9959316410, 9949995090.
u≤\+ \ø°åàqs¡dæ+VüQ\T (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eT<äq|ü*,¢ ∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢.
{Ï.$. s¡eTD (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9440825533, 8519938999.
eTT~>∑Tã“ (Á>±) nq+‘·|⁄ü s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9440980036, 07406039453.
|æ. Hê>∑j·T´ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Mø£sY ôdø£Hå é ø±\˙, ø£s÷¡ ï\T {ÖHé
Cell : 9440244598, 9849303902
yÓ’. πsDTø£ <˚$ (Ç.düuÛÑT´\T)
|ü<ëàe‹q>∑s,Y ‹s¡T|ü‹ {ÖHé,
∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢.
Cell : 9491773455, 9032903955.
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Ä~‘·
Hê‘·à´ø£, Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T 05
DVD'S
56. ‘ê‘·.
57. >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
58. Ç+<äTe⁄`Væ≤+<äTe⁄.
59. lø£èwüí»qà eT<ÛäTs¡.
60. Ä‘·à|üì.
61. ø£s¡à ˝Òì ø£èwüßí&ÉT`
ø£s¡à ñqï ø£èwüßí&ÉT.
62. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
63. düVü≤» eTs¡D+`
‘ê‘êÿ*ø£ eTs¡D+.
64. Åd”Ô`|ü⁄ / *+>∑eTT.
65. <˚X¯+ yÓ÷dü+`<˚Vü≤+ yÓ÷Vü≤+.
66. jÓ÷^X¯«s¡T\ »qà~q dü+<˚X¯eTT.
67. Js¡íGÄX¯j·TeTT.
68. y˚T|òüT+ ˇø£uÛÑ÷‘·+`
s√>∑+ ˇø£uÛÑ÷‘·+.
69. <˚e⁄ìøÏ eT‘·eTTqï<ë?
70. Ç#êäBÛq ø±s¡´eTT\T`
nì#êäBÛq ø±s¡´eTT\T.
71. @~ <Ûäs¡àeTT.
72. n<Ûäs¡à Äsê<Ûäq\T.
73. eT÷&ÉT |ü⁄≥Tºø£\T`¬s+&ÉT C≤>±\T.
74. |ü⁄{Ϻqs√E me«]ø° sê<äT.
75. ì<äs¡Ù ` ìs¡÷|ü.
76. q{Ï+#˚ Ä‘·à.
77. dü+∫‘· ø£s¡à.
78. >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
79. lø£èwüßí&ÉT mes¡T?
80. düTKeTT`Äq+<äeTT.
81. ≥≈£îÿ{e÷sê, Ç+Á<äC≤\
eTùV≤+Á<äC≤\, >∑»ø£s¡í, >√ø£s¡í.
82. uÛÑj·T+.
83. <äX¯`~X¯\T.
84. Ä&ç+#˚ Ä‘·à.
85. kÕ«s¡ú sê»ø°j·T+ (dü«Gns¡ú sê»ø°j·T+)
86. eT÷&ÉT ìsêàD≤\T`ˇø£ |ü]X¯óÁuÛÑ‘·.
87. @~ XÊÅdüÔeTT?
88. ‘Ó\T>∑T˝À eT÷&ÉT`Äs¡T`‘=$Tà~.
89. 6-3R6.
90. >∑T]Ô+|üã&Éìyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄.
91. C≤„qeTT <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘·Ô!
92. #·+Á<ëø±s¡eTT (ã≥º‘·\).
93. eT‘·eTT\˝À |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT.
94. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
95. @&ÉT Äø±X¯eTT\T.
96. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
97. C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
98. uÛÑøÏÔ`uÛÑj·TeTT.
99. C≤„qX¯øÏÔ.
100. ø±\C≤„q yêø£´eTT\T.
101. ns¡eú TT`nbÕs¡eú TT.
102. ‘√˝Òyê&ÉT.
103. >∑Ts¡T ∫Vü≤ï+.
104. uÛÑøÏÔ`ÁX¯<ä∆\T.
105. <˚e⁄&ÉT Ç<ä›sê! ˇø£ÿsê!!
106. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT.
107. eT‘·<«˚ wüeTT.
108. ˙ yÓqTø£ yê&ÉT.
109. Á>∑+<∏eä TT ` uÀ<Û.ä
110. Ä≥ ` <√ã÷#·T˝≤≥.
111. Á|ü»\T`e÷qe⁄\T.
112. Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
06
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£Ä~‘·
|Á #ü ´T· s¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
Á|uü À<ÛëÁXe¯ TeTT (lø£èwüeí T+~s¡eTT)
∫qïbı&ÉeT\ (Á>±), ‘ê&ç|Áü ‹ (eT+), nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢) A.P.
Cell : 98665 12667, 99516 75081, 94903 63038.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ (Head Office)
nq+‘·|⁄ü s¡eTT {ÖHé, A.P.
#Ó‘’ q· ´|ü⁄],~˝ŸdTü UŸq>∑s,Y ôV≤’ <äsêu≤<é,
‘Ó\+>±D sêÅw+ºü , Cell:94910 40963,
Cell : 97059 59390, 99855 80099
90329 63963, 98485 90172.
¬ø.\ø°åàHêsêj·TD≤#ê] (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
e÷¬sÿ{ŸÅd{º” Ÿ, <Ûsä à¡ es¡+,
nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢),
Cell : 94405 56968,
92900 12413, 94406 01136.
¬ø.yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
q+~ø=≥÷ÿs¡T, ø£s÷¡ ï\T õ˝≤¢
Cell : 9440047256, 9701956599
¬ø.nXÀø˘u≤ãT ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
_. Ä~X‚wj
ü T· ´ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
>∑T‹Ô, nq+‘·|⁄ü s¡+ õ˝≤¢
sêe÷|ü⁄s¡+ (Á>±), $.ø√≥ (eT+).
∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢. Cell : 9440305700
Cell : 9491362448, 7382986963.
$. sêeTÁøÏwüíHé (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
|æ. Ä~Hêsêj·TD (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
eTT~›s¬ &ç¶ |ü*¢ (Á>±ˆˆ), nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢).
≈£î|üŒ+, ∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢.
Cell : 96527 55110
Cell : 9440745800, 7259851861.
&ç. u≤˝≤J (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
m. Hêπ>+Á<ä (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
ã+>±s¡T bÕfi¯´+ (Á>±), ∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢.
Áø=‘·Ô #ÓsT¡ e⁄ (Á>±,eT+)
nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.Cell:9493622669
Cell : 9985483241, 7396077408.
9959316410, 9949995090.
u≤\+ \ø°åàqs¡dæ+VüQ\T (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eT<äq|ü*,¢ ∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢.
{Ï.$. s¡eTD (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9440825533, 8519938999.
eTT~>∑Tã“ (Á>±) nq+‘·|⁄ü s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9440980036, 07406039453.
|æ. Hê>∑j·T´ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Mø£sY ôdø£Hå é ø±\˙, ø£s÷¡ ï\T {ÖHé
Cell : 9440244598, 9849303902
yÓ’. πsDTø£ <˚$ (Ç.düuÛÑT´\T)
|ü<ëàe‹q>∑s,Y ‹s¡T|ü‹ {ÖHé,
∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢.
Cell : 9491773455, 9032903955.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£Ä~‘·
|Á #ü T· s¡´D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
07
08
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£Ä~‘·
|Á #ü ´T· s¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
&܈ˆj·T+. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
{Ï. ñ<äj·T≈£îe÷sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
j·Tdt. nì˝Ÿ≈£îe÷sY
XÊ+‹q>∑s,Y HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢.
;ÛeTes¡+ eHé{ÖHé, |ü•ÃeT.>√.õ˝≤¢
ø±øÏHê&É {ÖHé, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢
Cell : 9440615064, 9246770277.
Cell : 99482 75984, 73864 33834.
Cell:9866195252,
9640526520, 7396038888
MD (acu)
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
{Ï. Ms¡Hêsêj·TD ¬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT) $XÊK|ü≥Dº eTT, Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ sêÅw+ºü .
ãfÒbº Õ&ÉT Á>±ˆˆ Ä‘·à≈£Ls¡T eT+ˆˆ,
Cell : 76749 79663, 94400 42763,
HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢.
89777 13666, 92478 26253.
Cell : 9494618322, 8374923363
mHé._. Hêj·Tø˘ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
nqeT\ eTùV≤X¯«sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
#·e≥bÕ\´+ (Á>±), HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢.
Cell : 9494631664, 9490809181, 8106065300.
sö‘·T lìyêdüsêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
@≥T≈£Ls¡T s√&é, <äsêZe÷q´+,
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9948014366, 9052870853
|òüT&çj·T+. ô|<䛬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
ô|<äeT&Éø,£ n>∑q+|üP&ç,
$XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢), Cell : 73964 92239,
92483 15309, 73862 12589.
$.dæ.es¡à (>∑Ts¡÷J) Äq+<ëÁX¯eTeTT
eTõ®e\dü (Á>±, b˛düT)º , ;Û$T*
(eT+), $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢).
Cell : 94415 67394, 9502 172711.
$. X¯+ø£s¡ sêe⁄ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
ã+&Üs¡T dü‘·´Hêsêj·TD
e÷$T&ç ≈£î<äTs¡T (eT+),
‘·÷.>√<ëe] õ˝≤¢, Cell:95535 07141,
84669 20419, 94902 95577
mHé.$. sêeTø£èwüí (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
u§<ë›+ (Á>±), sêC≤+ (eT+),
lø±≈£îfi¯+ (õ˝≤¢).
Cell : 9494248963, 9959779187.
eT*¢>±+ (Á>±), ø=‘·ùÔ |{Ÿ (b˛),
sêj·T>∑&É (õ), ˇ&çXÊ (sêÅw+ºü )
Cell : 9989204097, 9849555738
Cell : 9703534224, 9491785963.
Ph:09445554354.
Cell: 08966-275208, 9704911737
#Óqï Ä+»H˚j·TT\T (ø£¬skÕŒ+&Ó+{Ÿ)
C≤„H√<äjT· ôV≤’ dü÷ÿ˝Ÿ, Ç{Ïø±´\,
sêsTTø£˝Ÿ eT+ˆˆ, ø£Ø+q>∑sY (õ˝≤¢)
Cell : 95507 97782, 95538 30871
‘·T\d” sêe⁄
Opp. T.T.D
ø£fi≤´DeT+&É|ü+,
$»j·Tq>∑se¡ TT (õ˝≤¢).
Cell : 9441878096, 9030089206.
www.thraithashakam.org | Email : [email protected]
Cell : 87905 58815,
9440655409, 9701261165.
j·T+. eTTs¡[
Áø=‘·Ô ãkÕº+&ÉT Á|üø£ÿq, »&ÉÃs¡¢,
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
Cell : 97057 16469
b˛≥T yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (>∑Ts¡÷(Áô|J)
dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9848574803, 9866423853.
_. <˚y˚+<äsY
$. <äTsêZes¡Á|ükÕ<é
uÛÑyê˙ q>∑sY, ø√<ë&É {ÖHé, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
&܈ˆ_. <Ûäs¡à*+>±#ê] (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
8187084516.
ø=‘·øÔ √≥ (eT+), eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (õ˝≤¢).
9704885964, 9848741703.
#ÓHï’Ó , ‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÅw+ºü .
Cell : 9849883261, 8142853311,
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
d”‘êq>∑s,Y uÛTÑ eq–] {ÖHé,
q˝§Z+&É õ˝≤¢. Cell : 7680065963
wü|ò” ùwø˘ (Vice President, K.I.S.S)
l ø£qø£ eTVü‰˝øÏàå øÏì¢ ø˘,
(S ø√≥), $»j·Tq>∑se¡ TT (õ˝≤¢).
Cell :70321 74830, 90009 16419
09437527499, 09437527470, 09437975781
nXÀø˘q>∑s,Y $»j·Tq>∑se¡ TT (õ˝≤¢).
ø£+uÛ+Ñ (eT+), Á|üø±X¯+ õ˝≤¢.
|ü<ëàe‹ ø±\˙,
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY {ÖHé.
VüQpsYq>∑s,Y q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
qs¡dsü êe⁄ù|≥, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢
qÁsê lìyêdt ¬s&ç¶
j·T+. C…’sê+Hêj·Tø˘
ùwø˘ ÇÁãV”≤+ (K.I.S.S Member)
Cell:9963287001, 9866357001.
ø£s¡÷ï˝Ÿ {ÖHé, Ä+.Á|ü. Ph:70950 08369
Ç. lHê<∏é ÁX‚wæ̃
j·T+. n©¢|”sY (K.I.S.S Member)
eT&Éø•£ sê, nq+‘·|⁄ü s¡+ õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
Cell : 89780 58081
>∑DwÒ t Åd{º” Ÿ, »q>±+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
Cell : 9573552963, 8096958359.
m. sê|òüTy˚+Á<ä ÁX‚wæ̃
q˝§Z+&É õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
lø£ècÕí bòÕsêà, ø±˝ÒJ s√&é,
Vü≤√ùdŒ{, ãfi≤fl] õ˝≤¢,
ø£sêí≥ø£ sêÅw+ºü .
Cell : 9505768181
Cell : 097318 16452, 096111 33635.
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S)
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£Ä~‘·
|Á #ü T· s¡´D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
07
08
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£Ä~‘·
|Á #ü ´T· s¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
&܈ˆj·T+. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
{Ï. ñ<äj·T≈£îe÷sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
j·Tdt. nì˝Ÿ≈£îe÷sY
XÊ+‹q>∑s,Y HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢.
;ÛeTes¡+ eHé{ÖHé, |ü•ÃeT.>√.õ˝≤¢
ø±øÏHê&É {ÖHé, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢
Cell : 9440615064, 9246770277.
Cell : 99482 75984, 73864 33834.
Cell:9866195252,
9640526520, 7396038888
MD (acu)
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
{Ï. Ms¡Hêsêj·TD ¬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT) $XÊK|ü≥Dº eTT, Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ sêÅw+ºü .
ãfÒbº Õ&ÉT Á>±ˆˆ Ä‘·à≈£Ls¡T eT+ˆˆ,
Cell : 76749 79663, 94400 42763,
HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢.
89777 13666, 92478 26253.
Cell : 9494618322, 8374923363
mHé._. Hêj·Tø˘ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
nqeT\ eTùV≤X¯«sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
#·e≥bÕ\´+ (Á>±), HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢.
Cell : 9494631664, 9490809181, 8106065300.
sö‘·T lìyêdüsêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
@≥T≈£Ls¡T s√&é, <äsêZe÷q´+,
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9948014366, 9052870853
|òüT&çj·T+. ô|<䛬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
ô|<äeT&Éø,£ n>∑q+|üP&ç,
$XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢), Cell : 73964 92239,
92483 15309, 73862 12589.
$.dæ.es¡à (>∑Ts¡÷J) Äq+<ëÁX¯eTeTT
eTõ®e\dü (Á>±, b˛düT)º , ;Û$T*
(eT+), $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢).
Cell : 94415 67394, 9502 172711.
$. X¯+ø£s¡ sêe⁄ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
ã+&Üs¡T dü‘·´Hêsêj·TD
e÷$T&ç ≈£î<äTs¡T (eT+),
‘·÷.>√<ëe] õ˝≤¢, Cell:95535 07141,
84669 20419, 94902 95577
mHé.$. sêeTø£èwüí (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
u§<ë›+ (Á>±), sêC≤+ (eT+),
lø±≈£îfi¯+ (õ˝≤¢).
Cell : 9494248963, 9959779187.
eT*¢>±+ (Á>±), ø=‘·ùÔ |{Ÿ (b˛),
sêj·T>∑&É (õ), ˇ&çXÊ (sêÅw+ºü )
Cell : 9989204097, 9849555738
Cell : 9703534224, 9491785963.
Ph:09445554354.
Cell: 08966-275208, 9704911737
#Óqï Ä+»H˚j·TT\T (ø£¬skÕŒ+&Ó+{Ÿ)
C≤„H√<äjT· ôV≤’ dü÷ÿ˝Ÿ, Ç{Ïø±´\,
sêsTTø£˝Ÿ eT+ˆˆ, ø£Ø+q>∑sY (õ˝≤¢)
Cell : 95507 97782, 95538 30871
‘·T\d” sêe⁄
Opp. T.T.D
ø£fi≤´DeT+&É|ü+,
$»j·Tq>∑se¡ TT (õ˝≤¢).
Cell : 9441878096, 9030089206.
www.thraithashakam.org | Email : [email protected]
Cell : 87905 58815,
9440655409, 9701261165.
j·T+. eTTs¡[
Áø=‘·Ô ãkÕº+&ÉT Á|üø£ÿq, »&ÉÃs¡¢,
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
Cell : 97057 16469
b˛≥T yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (>∑Ts¡÷(Áô|J)
dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9848574803, 9866423853.
_. <˚y˚+<äsY
$. <äTsêZes¡Á|ükÕ<é
uÛÑyê˙ q>∑sY, ø√<ë&É {ÖHé, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
&܈ˆ_. <Ûäs¡à*+>±#ê] (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
8187084516.
ø=‘·øÔ √≥ (eT+), eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (õ˝≤¢).
9704885964, 9848741703.
#ÓHï’Ó , ‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÅw+ºü .
Cell : 9849883261, 8142853311,
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
d”‘êq>∑s,Y uÛTÑ eq–] {ÖHé,
q˝§Z+&É õ˝≤¢. Cell : 7680065963
wü|ò” ùwø˘ (Vice President, K.I.S.S)
l ø£qø£ eTVü‰˝øÏàå øÏì¢ ø˘,
(S ø√≥), $»j·Tq>∑se¡ TT (õ˝≤¢).
Cell :70321 74830, 90009 16419
09437527499, 09437527470, 09437975781
nXÀø˘q>∑s,Y $»j·Tq>∑se¡ TT (õ˝≤¢).
ø£+uÛ+Ñ (eT+), Á|üø±X¯+ õ˝≤¢.
|ü<ëàe‹ ø±\˙,
eTVü≤ã÷uŸq>∑sY {ÖHé.
VüQpsYq>∑s,Y q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
qs¡dsü êe⁄ù|≥, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢
qÁsê lìyêdt ¬s&ç¶
j·T+. C…’sê+Hêj·Tø˘
ùwø˘ ÇÁãV”≤+ (K.I.S.S Member)
Cell:9963287001, 9866357001.
ø£s¡÷ï˝Ÿ {ÖHé, Ä+.Á|ü. Ph:70950 08369
Ç. lHê<∏é ÁX‚wæ̃
j·T+. n©¢|”sY (K.I.S.S Member)
eT&Éø•£ sê, nq+‘·|⁄ü s¡+ õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
Cell : 89780 58081
>∑DwÒ t Åd{º” Ÿ, »q>±+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
Cell : 9573552963, 8096958359.
m. sê|òüTy˚+Á<ä ÁX‚wæ̃
q˝§Z+&É õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
lø£ècÕí bòÕsêà, ø±˝ÒJ s√&é,
Vü≤√ùdŒ{, ãfi≤fl] õ˝≤¢,
ø£sêí≥ø£ sêÅw+ºü .
Cell : 9505768181
Cell : 097318 16452, 096111 33635.
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S)
Ä~‘·´
09
10
Ä~‘·´
Ä~‘·´
á eT<Û´ä ø±\eTT˝À ˇø£ eTTd”y¢ Té k˛<äsT¡ &ÉT e÷ KTsYÄHéqT
eTqTwüß\T Áyêj·T˝Ò<Tä , <˚e⁄&ÉT Çe«>± Äø±X¯eTTqT+&ç ~– e∫Ãq<äì
#Ó|Œü >± $HêïeTT. Ä e÷≥qT n‘·qT dü«j·TeTT>± #Ó|Œü ≈£îHêï eTTd”y¢ Té
ô|<ä\› T mes¡sTTHê #Ó|Œü >± $ì #Ó|ü #·T+&ÉTqì nqTø=HêïeTT. n‘·ì
ñ<˚X› ´¯ eTT˝À Væ≤+<äTe⁄\ uÛ>Ñ e∑ BZ‘>· ±˙, Åø¬ d’ eÔü ⁄\ u…_’ \T>±˙ eTqTwüß\T
Áyêj·T>± ‘·j÷· s¡sTTqe˙, KTsYÄHé e÷Á‘·eTT eTqTwüß\T Áyêj·T≈£î+&Ü
<˚e⁄&˚ ô|q’ T+&ç H˚sT¡ >± eTqTwüß\ e<ä≈› î£ |ü+bÕ&Éì nqTø=qT#·T+&ÉT≥
e\q, n‘·qT Ä $<Ûeä TT>± #ÓbÕŒ&ÉT.
Á|üX¯ï :` <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T eT÷&Éì MTs¡T #Ó|ü#·T+&ÉT≥ y˚TeTT
#ê˝≤e÷s¡T¢ #·÷#êeTT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä Tì MTπs #ÓbÕŒs¡T.
nfÒ¢ Ç+J\T (u…’_\T) ~«rj·T <Ó’eÁ>∑+<∏äeTì, KTsYÄHé n+‹eT
<Óe’ Á>∑+<∏eä Tì MTπs #Ó|Œü >± $HêïeTT. n≥Te+≥|ü&ÉT Á|ü<eä∏ T, ~«rj·T
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT\T s¬ +&É÷ eTqTwüß\ s¡#q· ø±>±, n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT
e÷Á‘·eTT ô|’ qT+&ç H˚sT¡ >± <˚e⁄ìe<ä› qT+&ç ~–e∫Ãq<äì nq&ÉeTT
XÊÅdüÔã<ä∆yÓTÆq yêø£´eT+{≤sê?
»yêãT :` eTTd”y¢ Té k˛<äsT¡ &ÉT #Ó|Œæ q e÷≥˝À ø=+‘· dü‘´· eTTqï~>±˙,
dü‘·´eTT m˝≤>∑Tqï<äì yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT. <˚e⁄ìqT+&ç e∫Ãq <Ó’e
C≤„qeTT‘√ ≈£L&ÉTø=ìj·TTqï$ uÛ÷Ñ $TMT<ä eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT˝Ò >∑\e⁄.
nsTT‘˚ Ä eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T eTqTwüß\ #˚‘· Áyêj·Tã&çqy˚qì #Ó|Œü ø£
‘·|Œü <äT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T <Óe’ C≤„qeTT‘√ ì+&ÉTø=ìj·TT+&ÉT≥ e\q
ªª<˚e⁄ì C≤„qeTTqT <˚e⁄&ÉT ‘·|Œü @ e÷qe⁄&ÉT #Ó|Œü ˝Ò&TÉ μμ nqT dü÷Á‘·eTT
Á|üø±s¡eTT eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝Àì C≤„qeTTqT #Ó|Œæ qyê&ÉT <˚e⁄&˚qì
#Ó|Œü e#·TÃqT. nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝À @ ˇø£ÿ Á>∑+<∏eä TTqT
>±˙ <˚e⁄&˚ dü«j·TeTT>± Áyêj·T&ÉeTT>±˙, ˝Òø£ ô|q’ T+&ç Çe«&ÉeTT >±˙
#˚jT· ˝Ò<Tä . n≥T¢ #˚XÊ&Éq&ÉeTT XÊÅdÔü $s¡T<äe∆ T>∑TqT. <˚e⁄&ÉT ‘·q
C≤„qeTTqT ô|’ qT+&ç Ç∫Ãq~ yêdüÔey˚T, nsTTHê Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À
Çe«˝Ò<Tä . <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT eTqTwüß\≈£î Ç#·Tà $wüjT· eTT˝À
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq KTsYÄHéjT· +<˚ dü÷sê 3, Äj·T‘Y 7 q+<äT
Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. ªª<˚e⁄ì C≤„qeTT <˚e⁄ìøÏ ‘·|Œü @ e÷qe⁄ìø° ‘Ó*j·T<äìμμ
#ÓbÕŒ&ÉT. n+‘˚ø±ø£ dü÷sê 42, Äj·T‘Y 51˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. (42`51)
ªª<˚e⁄&ÉT @ e÷qe⁄ì‘√q÷ H˚sT¡ >± e÷{≤¢&&É TÉ . <˚e⁄ì‘√ e÷{≤¢&&É eÉ TT
eTìwæøÏ kÕ<Û´ä eTj˚T´ |üìø±<äT. <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT yêDÏ <ë«sê
(eV”≤ <ë«sê) ˝Òø£ ‘Ós¡yÓqTø£qT+#√ eTìwæøÏ #˚s¡y˚kÕÔ&ÉT. ˝Ò<ë ‘êqT
ø√]q~ ‘·q ÄC„‘√ dü÷∫+#·{≤ìøÏ ‘·q |Á ‹ü ì~Ûì |ü+|ü⁄‘ê&ÉT.
Äj·Tq eTVü≤√qï‘·T&ÉT, m+‘√ $y˚ø£e+‘·T&ÉTμμ á $<Ûeä TT>± <˚e⁄&ÉT
#Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT, ø£qTø£ <˚e⁄&ÉT C≤„qeTTqT eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· T<äT
qì #ÓbÕŒ&ÉT >±˙, Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝À ‘Ó*j·T#˚kÕÔqì, Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝À
ô|’ qT+&ç ÇkÕÔqì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ‘·q eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\˝À yÓTT<ä{~Ï
X¯ãe› TT (yêDÏ) <ë«sê ‘Ó*j·TCÒkÕÔqì #ÓbÕŒ&ÉT. Ä $<ÛëqeTT düèwæ̃
Ä~˝ÀH˚ »]–b˛sTTq~. Äø±X¯yêDÏ <ë«sê <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT
eTqTwüß\≈£î |ü+|ü&eÉ TT »]–q~. n˝≤ e∫Ãq C≤„qeTT X¯ãs› ÷¡ |üeTT‘√
e∫Ãq~ >±˙, Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝À sê˝Ò<Tä . X¯ãs› ÷¡ |üeTT˝À e∫Ãq <ëìì
uÀ<Ûä n+{≤eTT. yÓTT<ä≥ uÀ<Ûä s¡÷|üeTT˝À X¯ãe› TT>± e∫Ãq C≤„qeTT
eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\ ‘·sê«‘· Á>∑+<∏äeTT\T>± Áyêj·T&ÉeTT »]–q~.
n+‘·es¡≈î£ <˚e⁄ì C≤„qeTT uÀ<Ûsä ÷¡ |üeTT˝ÀH˚ j·TT+&Ó&~ç >±˙ Á>∑+<∏eä TT>±
˝Ò<äT.
Ä~‘·´
09
10
Ä~‘·´
Ä~‘·´
á eT<Û´ä ø±\eTT˝À ˇø£ eTTd”y¢ Té k˛<äsT¡ &ÉT e÷ KTsYÄHéqT
eTqTwüß\T Áyêj·T˝Ò<Tä , <˚e⁄&ÉT Çe«>± Äø±X¯eTTqT+&ç ~– e∫Ãq<äì
#Ó|Œü >± $HêïeTT. Ä e÷≥qT n‘·qT dü«j·TeTT>± #Ó|Œü ≈£îHêï eTTd”y¢ Té
ô|<ä\› T mes¡sTTHê #Ó|Œü >± $ì #Ó|ü #·T+&ÉTqì nqTø=HêïeTT. n‘·ì
ñ<˚X› ´¯ eTT˝À Væ≤+<äTe⁄\ uÛ>Ñ e∑ BZ‘>· ±˙, Åø¬ d’ eÔü ⁄\ u…_’ \T>±˙ eTqTwüß\T
Áyêj·T>± ‘·j÷· s¡sTTqe˙, KTsYÄHé e÷Á‘·eTT eTqTwüß\T Áyêj·T≈£î+&Ü
<˚e⁄&˚ ô|q’ T+&ç H˚sT¡ >± eTqTwüß\ e<ä≈› î£ |ü+bÕ&Éì nqTø=qT#·T+&ÉT≥
e\q, n‘·qT Ä $<Ûeä TT>± #ÓbÕŒ&ÉT.
Á|üX¯ï :` <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T eT÷&Éì MTs¡T #Ó|ü#·T+&ÉT≥ y˚TeTT
#ê˝≤e÷s¡T¢ #·÷#êeTT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä Tì MTπs #ÓbÕŒs¡T.
nfÒ¢ Ç+J\T (u…’_\T) ~«rj·T <Ó’eÁ>∑+<∏äeTì, KTsYÄHé n+‹eT
<Óe’ Á>∑+<∏eä Tì MTπs #Ó|Œü >± $HêïeTT. n≥Te+≥|ü&ÉT Á|ü<eä∏ T, ~«rj·T
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT\T s¬ +&É÷ eTqTwüß\ s¡#q· ø±>±, n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT
e÷Á‘·eTT ô|’ qT+&ç H˚sT¡ >± <˚e⁄ìe<ä› qT+&ç ~–e∫Ãq<äì nq&ÉeTT
XÊÅdüÔã<ä∆yÓTÆq yêø£´eT+{≤sê?
»yêãT :` eTTd”y¢ Té k˛<äsT¡ &ÉT #Ó|Œæ q e÷≥˝À ø=+‘· dü‘´· eTTqï~>±˙,
dü‘·´eTT m˝≤>∑Tqï<äì yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT. <˚e⁄ìqT+&ç e∫Ãq <Ó’e
C≤„qeTT‘√ ≈£L&ÉTø=ìj·TTqï$ uÛ÷Ñ $TMT<ä eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT˝Ò >∑\e⁄.
nsTT‘˚ Ä eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T eTqTwüß\ #˚‘· Áyêj·Tã&çqy˚qì #Ó|Œü ø£
‘·|Œü <äT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T <Óe’ C≤„qeTT‘√ ì+&ÉTø=ìj·TT+&ÉT≥ e\q
ªª<˚e⁄ì C≤„qeTTqT <˚e⁄&ÉT ‘·|Œü @ e÷qe⁄&ÉT #Ó|Œü ˝Ò&TÉ μμ nqT dü÷Á‘·eTT
Á|üø±s¡eTT eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝Àì C≤„qeTTqT #Ó|Œæ qyê&ÉT <˚e⁄&˚qì
#Ó|Œü e#·TÃqT. nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝À @ ˇø£ÿ Á>∑+<∏eä TTqT
>±˙ <˚e⁄&˚ dü«j·TeTT>± Áyêj·T&ÉeTT>±˙, ˝Òø£ ô|q’ T+&ç Çe«&ÉeTT >±˙
#˚jT· ˝Ò<Tä . n≥T¢ #˚XÊ&Éq&ÉeTT XÊÅdÔü $s¡T<äe∆ T>∑TqT. <˚e⁄&ÉT ‘·q
C≤„qeTTqT ô|’ qT+&ç Ç∫Ãq~ yêdüÔey˚T, nsTTHê Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À
Çe«˝Ò<Tä . <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT eTqTwüß\≈£î Ç#·Tà $wüjT· eTT˝À
n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq KTsYÄHéjT· +<˚ dü÷sê 3, Äj·T‘Y 7 q+<äT
Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. ªª<˚e⁄ì C≤„qeTT <˚e⁄ìøÏ ‘·|Œü @ e÷qe⁄ìø° ‘Ó*j·T<äìμμ
#ÓbÕŒ&ÉT. n+‘˚ø±ø£ dü÷sê 42, Äj·T‘Y 51˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. (42`51)
ªª<˚e⁄&ÉT @ e÷qe⁄ì‘√q÷ H˚sT¡ >± e÷{≤¢&&É TÉ . <˚e⁄ì‘√ e÷{≤¢&&É eÉ TT
eTìwæøÏ kÕ<Û´ä eTj˚T´ |üìø±<äT. <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT yêDÏ <ë«sê
(eV”≤ <ë«sê) ˝Òø£ ‘Ós¡yÓqTø£qT+#√ eTìwæøÏ #˚s¡y˚kÕÔ&ÉT. ˝Ò<ë ‘êqT
ø√]q~ ‘·q ÄC„‘√ dü÷∫+#·{≤ìøÏ ‘·q |Á ‹ü ì~Ûì |ü+|ü⁄‘ê&ÉT.
Äj·Tq eTVü≤√qï‘·T&ÉT, m+‘√ $y˚ø£e+‘·T&ÉTμμ á $<Ûeä TT>± <˚e⁄&ÉT
#Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT, ø£qTø£ <˚e⁄&ÉT C≤„qeTTqT eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· T<äT
qì #ÓbÕŒ&ÉT >±˙, Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝À ‘Ó*j·T#˚kÕÔqì, Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝À
ô|’ qT+&ç ÇkÕÔqì #Ó|Œü ˝Ò<Tä . ‘·q eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\˝À yÓTT<ä{~Ï
X¯ãe› TT (yêDÏ) <ë«sê ‘Ó*j·TCÒkÕÔqì #ÓbÕŒ&ÉT. Ä $<ÛëqeTT düèwæ̃
Ä~˝ÀH˚ »]–b˛sTTq~. Äø±X¯yêDÏ <ë«sê <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT
eTqTwüß\≈£î |ü+|ü&eÉ TT »]–q~. n˝≤ e∫Ãq C≤„qeTT X¯ãs› ÷¡ |üeTT‘√
e∫Ãq~ >±˙, Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT˝À sê˝Ò<Tä . X¯ãs› ÷¡ |üeTT˝À e∫Ãq <ëìì
uÀ<Ûä n+{≤eTT. yÓTT<ä≥ uÀ<Ûä s¡÷|üeTT˝À X¯ãe› TT>± e∫Ãq C≤„qeTT
eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\ ‘·sê«‘· Á>∑+<∏äeTT\T>± Áyêj·T&ÉeTT »]–q~.
n+‘·es¡≈î£ <˚e⁄ì C≤„qeTT uÀ<Ûsä ÷¡ |üeTT˝ÀH˚ j·TT+&Ó&~ç >±˙ Á>∑+<∏eä TT>±
˝Ò<äT.
Ä~‘·´
11
ø£è‘·j·TT>∑eTT, Å‘Ó’‘êj·TT>∑eTT ˝Òø£ Á‘˚‘êj·TT>∑eTT, <ë«|üs¡
j·TT>∑eTT >∑&TÉ e>± <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT ∫e]˝À uÀ<Ûsä ÷¡ |üeTT>± j·TTqï
C≤„qeTT Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT>± e÷]q~. n+‘·es¡≈î£ uÀ<Ûsä ÷¡ |üeTT>±j·TTqï
C≤„qeTTq≈£î ªª»|üsμ¡ μ nqT ù|s¡T+&Ó&~ç . »|üs¡ nqT ù|s¡T ø±\Áø£eTeTTq
e÷s¡TŒ#Ó+~ H˚&TÉ Ä ù|s¡T ªª»ãTs¡μμ >± e÷]j·TTqï~. »|üs¡ nq>±
|ü⁄{Ïqº <ëìø£+fÒ y˚sT¡ >± j·TTqï<äì ns¡eú TT. Á|ü|+ü #·eTT |ü⁄{Ïqº ~.
|ü⁄{Ïqº Á|ü|+ü #·eTTø£+fÒ y˚sT¡ >± j·TT+&ÉT≥ e\q ª»|üsμ¡ nì #Ó|Œü ã&çq~.
ª»μ nq>± |ü⁄{Ïqº <äì ns¡eú TT. ª|üsμ¡ nq>± y˚ss¡ TTq<äì ns¡eú TT. ª»|üsμ¡
nq>± |ü⁄{Ϻq<ëìø£+fÒ y˚s¡sTTq~ <˚e⁄ì C≤„qeTì ‘Ó*j·TTq≥T¢ Ä
ù|s¡T+#·ã&çq~. n~ ø±kÕÔ e÷]b˛sTT ns¡eú TT ˝Òìù|s¡T>± ª»ãTs¡μ
nì |æ\Teã&ÉT#·Tqï~. H˚&TÉ ø=+<äsT¡ eTTd”y¢ Té \T es¡Tdü>± Hê\T>∑T
Á>∑+<∏eä TT\ ù|s¡T¢ #Ó|ü #·T+&É>± $HêïeTT. yês¡T #Ó|Œæ q ù|s¡T¢ es¡Tdü>±
»ãTs¡, ‘Ísê‘Y, Ç+J\T, KTsYÄHé nì #ÓbÕŒs¡T. Ä e÷≥qT $ìq
y˚TeTT ª»ãTs¡μ nqTq~ Á>∑+<∏eä ÷? nì n&ç>±eTT. n|ü&ÉT yês¡T
Á>∑+<∏yä T˚ j·Tì #ÓbÕŒs¡T.
yêdüeÔ eTT>± ª»ãTs¡μ nqTq~ Á>∑+<∏yä T˚ ø±<äT. n~ <˚e⁄&ÉT
Äø±X¯eTTqT+&ç yêDÏ <ë«sê n+~+∫q C≤„qeTT uÀ<Ûsä ÷¡ |üyTÓ j
Æ T· T+&É>±
<ëìH˚ ª»|üsμ¡ nì #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. |ü⁄{Ïqº Á|üøè£ ‹øÏ y˚sT¡ >±j·TTqï C≤„q
yÓTÆq+<äTq »|üs¡ nì ns¡údüVæ≤‘· ù|s¡TqT #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~>±˙, »|üs¡
(»ãTs¡) Á>∑+<∏äeTT ø±<äT. »|üs¡ C≤„qeTT eTT+<äT uÛÑ>∑eBZ‘·>±
Áyêj·Tã&çq~. ‘·sê«‘· ø±\eTT »s¡T>∑Tø=B› Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT>±, KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT>± Áyêj·Tã&çq~. á $<Ûeä TT>± 1400 dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT
KTsYÄHé Á>∑+<∏sä ÷¡ |üyTÓ qÆ ~. KTsYÄHé ns¡;“ uÛ≤wü˝À Áyêj·Tã&É>±, Ç+J\T
12
Ä~‘·´
(u…_’ \T) ôV≤Á; uÛ≤wü˝À, uÛ>Ñ e∑ BZ‘· dü+düÿè‘· uÛ≤wü˝À Áyêj·Tã&çHêsTT.
á $<Ûeä TT>± eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\ ‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT yÓTT<ä≥ #Ó|Œæ q C≤„qeTT
Á>∑+<∏eä TT\T>± e÷]q~. düècÕ˜´~˝À #Ó|Œæ q C≤„qeTT ˇø£ÿfÒ, y˚sT¡ y˚sT¡
ø±\eTT\˝À, y˚sT¡ y˚sT¡ ù|s¡‘¢ √, y˚sT¡ y˚sT¡ Á>∑+<∏eä TT\T>± ‘·j÷· s¡sTTq~.
n+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï uÛ>Ñ e∑ BZ‘,· ∫e]~ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT.
Á|üX¯ï :` eTT+<äT e∫Ãq Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àq÷,
∫e]˝À e∫Ãq n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àq÷,
eT<Û´ä ˝ÀqTqï Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT˝Àq÷ ˇπø C≤„qeTT+fÒ, ˇπø <˚e⁄ì
>∑T]+∫ #Ó|Œæ j·TT+fÒ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À <˚e⁄ìï ªª|üse¡ ÷‘·àμμ nì nHêïs¡T.
∫e] Á>∑+<∏eä TsTTq KTsYÄHé˝À ªªn˝≤¢μμ nHêïs¡T. ˇπø <˚e⁄ìï ˇø£#√≥,
|üs¡e÷‘·àj·T˙, eTs=ø£#√≥ n˝≤¢j·T˙ m+<äT≈£î #ÓbÕŒs¡T? n˝≤
#Ó|Œü &ÉeTT e\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì <˚e⁄&ÉT y˚sT¡ , KTsYÄHé˝Àì <˚e⁄&ÉT y˚sì¡
nqTø=qT≥≈£î neø±X¯eTTqï~ ø£<ë! n˝≤π> Ä s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝Àì
C≤„qeTT ≈£L&Ü y˚s¡Ty˚s¡T>± j·TTqï<äì m+<äT≈£î nqTø√≈£L&É<äT?
Á>∑+<∏eä TT ù|s¡T y˚sT¡ , <˚e⁄ì ù|s¡T y˚sT¡ , C≤„qeTT ≈£L&Ü #·÷#˚<ëìøÏ
y˚sT¡ >±H˚ ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. n≥Te+≥|ü&ÉT s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T y˚sT¡ >±
j·TTqïeì uÛ>Ñ e∑ BZ‘· Væ≤+<äTe⁄\~, KTsYÄHé eTTd”y¢ Té \<äì m+<äT≈£î
#Ó|Œü ≈£L&É<Tä ? <˚e⁄ì ù|s¡T, Á>∑+<∏eä TT ù|s¡T, #Ó|Œæ q ø±\eTT, #Ó|Œæ q
Á|üeø£Ô ù|s¡T nìïj·T÷ y˚sT¡ >±j·TT+&ÉT≥ e\q s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T
y˚sT¡ y˚sT¡ >± j·TTHêïj·Tì, yê{Ï˝Àì <˚e⁄&ÉT, <˚e⁄ì C≤„qeTT y˚sì¡
y˚TeTT m+<äT≈£î #Ó|Œü ≈£L&É<Tä ? Á>∑+<∏eä TT\ ù|s¡T¢ ªÁ|ü<eä∏ Tμ, ªn+‹eTμ
nìj·TT+&ÉT≥ e\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |ü⁄sê‘·qyÓTqÆ m&É㢠+&ç˝≤+{Ï~. ∫e]˝À
Áø=‘·>Ô ± e∫Ãq KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT Áø=‘·Ô ø±s¡T˝≤+{Ï~. bÕ‘· m&É㢠+&çøÏ
Ä~‘·´
11
ø£è‘·j·TT>∑eTT, Å‘Ó’‘êj·TT>∑eTT ˝Òø£ Á‘˚‘êj·TT>∑eTT, <ë«|üs¡
j·TT>∑eTT >∑&TÉ e>± <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT ∫e]˝À uÀ<Ûsä ÷¡ |üeTT>± j·TTqï
C≤„qeTT Á>∑+<∏sä ÷¡ |üeTT>± e÷]q~. n+‘·es¡≈î£ uÀ<Ûsä ÷¡ |üeTT>±j·TTqï
C≤„qeTTq≈£î ªª»|üsμ¡ μ nqT ù|s¡T+&Ó&~ç . »|üs¡ nqT ù|s¡T ø±\Áø£eTeTTq
e÷s¡TŒ#Ó+~ H˚&TÉ Ä ù|s¡T ªª»ãTs¡μμ >± e÷]j·TTqï~. »|üs¡ nq>±
|ü⁄{Ïqº <ëìø£+fÒ y˚sT¡ >± j·TTqï<äì ns¡eú TT. Á|ü|+ü #·eTT |ü⁄{Ïqº ~.
|ü⁄{Ïqº Á|ü|+ü #·eTTø£+fÒ y˚sT¡ >± j·TT+&ÉT≥ e\q ª»|üsμ¡ nì #Ó|Œü ã&çq~.
ª»μ nq>± |ü⁄{Ïqº <äì ns¡eú TT. ª|üsμ¡ nq>± y˚ss¡ TTq<äì ns¡eú TT. ª»|üsμ¡
nq>± |ü⁄{Ϻq<ëìø£+fÒ y˚s¡sTTq~ <˚e⁄ì C≤„qeTì ‘Ó*j·TTq≥T¢ Ä
ù|s¡T+#·ã&çq~. n~ ø±kÕÔ e÷]b˛sTT ns¡eú TT ˝Òìù|s¡T>± ª»ãTs¡μ
nì |æ\Teã&ÉT#·Tqï~. H˚&TÉ ø=+<äsT¡ eTTd”y¢ Té \T es¡Tdü>± Hê\T>∑T
Á>∑+<∏eä TT\ ù|s¡T¢ #Ó|ü #·T+&É>± $HêïeTT. yês¡T #Ó|Œæ q ù|s¡T¢ es¡Tdü>±
»ãTs¡, ‘Ísê‘Y, Ç+J\T, KTsYÄHé nì #ÓbÕŒs¡T. Ä e÷≥qT $ìq
y˚TeTT ª»ãTs¡μ nqTq~ Á>∑+<∏eä ÷? nì n&ç>±eTT. n|ü&ÉT yês¡T
Á>∑+<∏yä T˚ j·Tì #ÓbÕŒs¡T.
yêdüeÔ eTT>± ª»ãTs¡μ nqTq~ Á>∑+<∏yä T˚ ø±<äT. n~ <˚e⁄&ÉT
Äø±X¯eTTqT+&ç yêDÏ <ë«sê n+~+∫q C≤„qeTT uÀ<Ûsä ÷¡ |üyTÓ j
Æ T· T+&É>±
<ëìH˚ ª»|üsμ¡ nì #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. |ü⁄{Ïqº Á|üøè£ ‹øÏ y˚sT¡ >±j·TTqï C≤„q
yÓTÆq+<äTq »|üs¡ nì ns¡údüVæ≤‘· ù|s¡TqT #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~>±˙, »|üs¡
(»ãTs¡) Á>∑+<∏äeTT ø±<äT. »|üs¡ C≤„qeTT eTT+<äT uÛÑ>∑eBZ‘·>±
Áyêj·Tã&çq~. ‘·sê«‘· ø±\eTT »s¡T>∑Tø=B› Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT>±, KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT>± Áyêj·Tã&çq~. á $<Ûeä TT>± 1400 dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT
KTsYÄHé Á>∑+<∏sä ÷¡ |üyTÓ qÆ ~. KTsYÄHé ns¡;“ uÛ≤wü˝À Áyêj·Tã&É>±, Ç+J\T
12
Ä~‘·´
(u…_’ \T) ôV≤Á; uÛ≤wü˝À, uÛ>Ñ e∑ BZ‘· dü+düÿè‘· uÛ≤wü˝À Áyêj·Tã&çHêsTT.
á $<Ûeä TT>± eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\ ‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT yÓTT<ä≥ #Ó|Œæ q C≤„qeTT
Á>∑+<∏eä TT\T>± e÷]q~. düècÕ˜´~˝À #Ó|Œæ q C≤„qeTT ˇø£ÿfÒ, y˚sT¡ y˚sT¡
ø±\eTT\˝À, y˚sT¡ y˚sT¡ ù|s¡‘¢ √, y˚sT¡ y˚sT¡ Á>∑+<∏eä TT\T>± ‘·j÷· s¡sTTq~.
n+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï uÛ>Ñ e∑ BZ‘,· ∫e]~ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT.
Á|üX¯ï :` eTT+<äT e∫Ãq Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àq÷,
∫e]˝À e∫Ãq n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àq÷,
eT<Û´ä ˝ÀqTqï Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT˝Àq÷ ˇπø C≤„qeTT+fÒ, ˇπø <˚e⁄ì
>∑T]+∫ #Ó|Œæ j·TT+fÒ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À <˚e⁄ìï ªª|üse¡ ÷‘·àμμ nì nHêïs¡T.
∫e] Á>∑+<∏eä TsTTq KTsYÄHé˝À ªªn˝≤¢μμ nHêïs¡T. ˇπø <˚e⁄ìï ˇø£#√≥,
|üs¡e÷‘·àj·T˙, eTs=ø£#√≥ n˝≤¢j·T˙ m+<äT≈£î #ÓbÕŒs¡T? n˝≤
#Ó|Œü &ÉeTT e\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì <˚e⁄&ÉT y˚sT¡ , KTsYÄHé˝Àì <˚e⁄&ÉT y˚sì¡
nqTø=qT≥≈£î neø±X¯eTTqï~ ø£<ë! n˝≤π> Ä s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝Àì
C≤„qeTT ≈£L&Ü y˚s¡Ty˚s¡T>± j·TTqï<äì m+<äT≈£î nqTø√≈£L&É<äT?
Á>∑+<∏eä TT ù|s¡T y˚sT¡ , <˚e⁄ì ù|s¡T y˚sT¡ , C≤„qeTT ≈£L&Ü #·÷#˚<ëìøÏ
y˚sT¡ >±H˚ ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. n≥Te+≥|ü&ÉT s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T y˚sT¡ >±
j·TTqïeì uÛ>Ñ e∑ BZ‘· Væ≤+<äTe⁄\~, KTsYÄHé eTTd”y¢ Té \<äì m+<äT≈£î
#Ó|Œü ≈£L&É<Tä ? <˚e⁄ì ù|s¡T, Á>∑+<∏eä TT ù|s¡T, #Ó|Œæ q ø±\eTT, #Ó|Œæ q
Á|üeø£Ô ù|s¡T nìïj·T÷ y˚sT¡ >±j·TT+&ÉT≥ e\q s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T
y˚sT¡ y˚sT¡ >± j·TTHêïj·Tì, yê{Ï˝Àì <˚e⁄&ÉT, <˚e⁄ì C≤„qeTT y˚sì¡
y˚TeTT m+<äT≈£î #Ó|Œü ≈£L&É<Tä ? Á>∑+<∏eä TT\ ù|s¡T¢ ªÁ|ü<eä∏ Tμ, ªn+‹eTμ
nìj·TT+&ÉT≥ e\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |ü⁄sê‘·qyÓTqÆ m&É㢠+&ç˝≤+{Ï~. ∫e]˝À
Áø=‘·>Ô ± e∫Ãq KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT Áø=‘·Ô ø±s¡T˝≤+{Ï~. bÕ‘· m&É㢠+&çøÏ
Ä~‘·´
13
Áø=‘·Ô ø±s¡T≈£î m+‘· ‘˚&Üj·TT+&ÉTH√ n+‘˚ uÛ<Ò eä TT uÛ>Ñ e∑ BZ‘≈· î£ KTsYÄHé≈î£
ñqï<äì y˚TeTT #Ó|ü #·THêïeTT. Áø=‘·>Ô ± e∫Ãq ø±s¡T˝À Á|üj÷· DÏ+#·T≥
düT\uÛeÑ TT, dü+‘√wü<ëj·Tø£eTT. bÕ‘· m&É㢠+&ç˝À ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTTq≈£î
b˛>∑\ <ä÷s¡eTTqT Áø=‘·øÔ ±s¡T˝À ø=ìï >∑+≥\˝À b˛e#·TÃqT. n+<äTe\q
bÕ‘· ø±\eTT˝Àì uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T e<ä* á eT<Û´ä ø±\eTT˝À ∫es¡>±
e∫Ãq KTsYÄHéqT ÄÁX¯sTT+∫ ÇkÕ¢yéT Á|üø±s¡eTT q&ÉTe&ÉeTT e\q
<˚e⁄&ÉT ˇ|üø=qTqT. <˚e⁄ì e÷s¡eZ TT˝À q&É∫q≥¢>T∑ qT nì H˚qT
nqTø=+≥THêïqT. H˚H˚ ø±ø£ #ê˝≤eT+~ ÇkÕ¢yéT ô|<ä›\T, ÇkÕ¢yéT
dü+dü\ú T q&ÉT|ü⁄ yês¡T ªªbÕ‘· uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T e<ä\+&ç, qMqeTT>± e∫Ãq
KTsYÄHéqT qeTTàø√+&ç, n˝≤¢qT Äsê~Û+#·+&çμμ nì #Ó|ü #·THêïs¡T.
MTπsyÓ÷ eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT ˇø£ÿfÒjT· ì n+≥THêïs¡T. MT
e÷≥ ì»e÷? yê] e÷≥ ì»e÷? me] e÷≥qT qe÷à*?
»yêãT :` qqTï n&ç–‘˚ Hê e÷≥qT qeTàeTì n+{≤qT. ˇø£yfi˚ ¯
yê]ì n&ç–‘˚ yê] e÷≥H˚ qeTàeT+{≤s¡T. n˝≤ n&ç–‘˚ Ä düeTdü´
rs¡<Tä . H˚qT #Ó|ü e÷≥ dü]jÓTÆ q<äì me]øÏ yês¡T nq&ÉeTT düV≤ü »eTT.
n≥T¢ ø±≈£î+&Ü XÊÅdüÔã<ä∆‘· <˚ìj·T+<äT ø£\<√ >∑eTDÏ+∫ <ëìH˚
qeTà&ÉeTT eT+∫~. <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q C≤„qeTT n+<ä]ø° düe÷qeTT>±
ñ+≥T+~ >±˙ m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\T>±˙, ñ#·Ã˙¤ #·eTT\T>± >±˙ j·TT+&É<Tä .
Væ≤+<äTe⁄\T ª|üse¡ ÷‘·àμ nìHê, eTTd”y¢ Té \T ªn˝≤¢μ nìHê, |æ\Teã&˚
ù|s¡T¢ y˚ss¡ TTHê <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚jT· ì #Ó|Œü e#·TÃqT. uÛ≤wü y˚ss¡ TTHê
uÛ≤eeTT ˇø£ÿfÒjT· +&ÉTqT. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À ªuÛÀ»qeTTμ nìHê, ‘·$Tfi¯
uÛ≤wü˝À ªkÕbÕ&ÉTμ nìHê, Væ≤+~˝À ªU≤Hêμ nìHê, ø£qï&ÉeTT˝À ª}≥μ
nìHê nìï uÛ≤wü\T ˇø£ ‹H˚ ÄVü‰s¡eTTH˚ n+≥THêïeTT. uÛ≤wü\T
14
Ä~‘·´
y˚ss¡ TTHê uÛ≤eeTT˝À ñ<˚X› ´¯ eTT ˇø£fj
Ò T· T+&ÉT≥ e\q Væ≤+<äTe⁄\T
ª|üse¡ ÷‘·àμ nìHê, eTTd”y¢ Té \T ªn˝≤¢μ nìHê s¬ +&ÉT e÷≥\T <˚e⁄ìï
>∑T]+∫ #Ó|Œæ qy˚ j·T>∑TqT.
<˚e⁄&ÉT ªªeV”≤ <ë«sê C≤„qeTT #Ó|Œü ã&ÉTqTμμ nì #Ó|Œæ q|ü&ÉT
Äø±X¯yêDÏ <ë«sê e∫Ãq X¯ãe› TT˝ÀH˚ C≤„qeTT ‘Ó*dæq<äì ns¡eú T>∑T
#·Tqï~. #Ó|Œæ q C≤„qeTT ˇø£ÿfÒ, #Ó|Œæ qyê&ÉT ˇø£ÿ&˚ n≥Te+≥|ü&ÉT
<ëìH˚ s¬ +&ÉTe÷s¡T¢ #Ó|ü ø=ì, s¬ +&ÉT ù|s¡T¢ ô|≥Tºø=ì ˇø£{Ï bÕ‘·ã+&ç
eTs=ø£{Ï Áø=‘·ãÔ +&ç nì eTqTwüß\T nqT#·THêïs¡T ‘·|Œü C≤„qeTTqT
#Ó|Œæ q <˚e⁄&ÉT bÕ‘·, Áø=‘·j
Ô T· ì mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä ø£<ë! eTqTwüß\
e÷≥\qT qeTàe<äT› <˚e⁄ì e÷≥H˚ qeTàeTì C≤„qeTT ‘Ó*dæq
mes¡sTTHê #Ó|Œü >∑\s¡T. <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT düècÕ˜´~˝ÀH˚ eV”≤
<ë«sê #Ó|Œæ q|ü&ÉT m|üŒ{Ïø° ˇø£fj
Ò T· T+&ÉTqT ø£<ë! <ëìì mìï
Á>∑+<∏eä TT\T>± ÁyêdæHê eTT+<äT #Ó|Œæ q~ bÕ‘·~, yÓqTø£ #Ó|Œæ q~ Áø=‘·~Ô
nqT≥≈£î M˝Ò˝<Ò Tä . ◊<äT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT <˚e⁄&ÉT düècÕ˜´~˝À
#Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ uÛÑ>∑eBZ‘·>± #ÓbÕŒs¡T. ‘·sê«‘· <ëìH˚ KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT>± #ÓbÕŒs¡T. ∫e]˝À #Ó|Œæ q KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À ªªeTT+<äT
#Ó|Œæ q Á>∑+<∏eä TT\qT KTsêHé <Ûèä Mø£]düTqÔ ï~μμ nì #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. n|ü&ÉT
eTT+<äT #Ó|Œæ q Á>∑+<∏eä TT\˝Àì C≤„qeTT, Ç|ü&ÉT e∫Ãq KTsêHé˝Àì
C≤„qeTT s¬ +&É÷ ˇø£fqÒ ì, KTsêHé Á>∑+<∏eä TT˝ÀH˚ ◊<äe dü÷sê˝À nH˚ø£
#√≥¢ >∑\<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘· bÕ‘·~, KTsYÄHé Áø=‘·~Ô nq&ÉeTT
<˚e⁄ì e÷≥ ø±<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
uÛ÷Ñ $TMT<ä yÓTT<ä≥ ‘·j÷· s¡sTTq Á>∑+<∏eä TT ªªuÛ>Ñ e∑ BZ‘μ· μ. uÛ÷Ñ $T
MT<ä yÓTT<ä≥ #Ó|Œü ã&çq C≤„qeTT ªª»|üs¡μμ. »|üs¡ C≤„qy˚T Á>∑+<∏äs¡÷|ü
Ä~‘·´
13
Áø=‘·Ô ø±s¡T≈£î m+‘· ‘˚&Üj·TT+&ÉTH√ n+‘˚ uÛ<Ò eä TT uÛ>Ñ e∑ BZ‘≈· î£ KTsYÄHé≈î£
ñqï<äì y˚TeTT #Ó|ü #·THêïeTT. Áø=‘·>Ô ± e∫Ãq ø±s¡T˝À Á|üj÷· DÏ+#·T≥
düT\uÛeÑ TT, dü+‘√wü<ëj·Tø£eTT. bÕ‘· m&É㢠+&ç˝À ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTTq≈£î
b˛>∑\ <ä÷s¡eTTqT Áø=‘·øÔ ±s¡T˝À ø=ìï >∑+≥\˝À b˛e#·TÃqT. n+<äTe\q
bÕ‘· ø±\eTT˝Àì uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T e<ä* á eT<Û´ä ø±\eTT˝À ∫es¡>±
e∫Ãq KTsYÄHéqT ÄÁX¯sTT+∫ ÇkÕ¢yéT Á|üø±s¡eTT q&ÉTe&ÉeTT e\q
<˚e⁄&ÉT ˇ|üø=qTqT. <˚e⁄ì e÷s¡eZ TT˝À q&É∫q≥¢>T∑ qT nì H˚qT
nqTø=+≥THêïqT. H˚H˚ ø±ø£ #ê˝≤eT+~ ÇkÕ¢yéT ô|<ä›\T, ÇkÕ¢yéT
dü+dü\ú T q&ÉT|ü⁄ yês¡T ªªbÕ‘· uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T e<ä\+&ç, qMqeTT>± e∫Ãq
KTsYÄHéqT qeTTàø√+&ç, n˝≤¢qT Äsê~Û+#·+&çμμ nì #Ó|ü #·THêïs¡T.
MTπsyÓ÷ eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT ˇø£ÿfÒjT· ì n+≥THêïs¡T. MT
e÷≥ ì»e÷? yê] e÷≥ ì»e÷? me] e÷≥qT qe÷à*?
»yêãT :` qqTï n&ç–‘˚ Hê e÷≥qT qeTàeTì n+{≤qT. ˇø£yfi˚ ¯
yê]ì n&ç–‘˚ yê] e÷≥H˚ qeTàeT+{≤s¡T. n˝≤ n&ç–‘˚ Ä düeTdü´
rs¡<Tä . H˚qT #Ó|ü e÷≥ dü]jÓTÆ q<äì me]øÏ yês¡T nq&ÉeTT düV≤ü »eTT.
n≥T¢ ø±≈£î+&Ü XÊÅdüÔã<ä∆‘· <˚ìj·T+<äT ø£\<√ >∑eTDÏ+∫ <ëìH˚
qeTà&ÉeTT eT+∫~. <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q C≤„qeTT n+<ä]ø° düe÷qeTT>±
ñ+≥T+~ >±˙ m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\T>±˙, ñ#·Ã˙¤ #·eTT\T>± >±˙ j·TT+&É<Tä .
Væ≤+<äTe⁄\T ª|üse¡ ÷‘·àμ nìHê, eTTd”y¢ Té \T ªn˝≤¢μ nìHê, |æ\Teã&˚
ù|s¡T¢ y˚ss¡ TTHê <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚jT· ì #Ó|Œü e#·TÃqT. uÛ≤wü y˚ss¡ TTHê
uÛ≤eeTT ˇø£ÿfÒjT· +&ÉTqT. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À ªuÛÀ»qeTTμ nìHê, ‘·$Tfi¯
uÛ≤wü˝À ªkÕbÕ&ÉTμ nìHê, Væ≤+~˝À ªU≤Hêμ nìHê, ø£qï&ÉeTT˝À ª}≥μ
nìHê nìï uÛ≤wü\T ˇø£ ‹H˚ ÄVü‰s¡eTTH˚ n+≥THêïeTT. uÛ≤wü\T
14
Ä~‘·´
y˚ss¡ TTHê uÛ≤eeTT˝À ñ<˚X› ´¯ eTT ˇø£fj
Ò T· T+&ÉT≥ e\q Væ≤+<äTe⁄\T
ª|üse¡ ÷‘·àμ nìHê, eTTd”y¢ Té \T ªn˝≤¢μ nìHê s¬ +&ÉT e÷≥\T <˚e⁄ìï
>∑T]+∫ #Ó|Œæ qy˚ j·T>∑TqT.
<˚e⁄&ÉT ªªeV”≤ <ë«sê C≤„qeTT #Ó|Œü ã&ÉTqTμμ nì #Ó|Œæ q|ü&ÉT
Äø±X¯yêDÏ <ë«sê e∫Ãq X¯ãe› TT˝ÀH˚ C≤„qeTT ‘Ó*dæq<äì ns¡eú T>∑T
#·Tqï~. #Ó|Œæ q C≤„qeTT ˇø£ÿfÒ, #Ó|Œæ qyê&ÉT ˇø£ÿ&˚ n≥Te+≥|ü&ÉT
<ëìH˚ s¬ +&ÉTe÷s¡T¢ #Ó|ü ø=ì, s¬ +&ÉT ù|s¡T¢ ô|≥Tºø=ì ˇø£{Ï bÕ‘·ã+&ç
eTs=ø£{Ï Áø=‘·ãÔ +&ç nì eTqTwüß\T nqT#·THêïs¡T ‘·|Œü C≤„qeTTqT
#Ó|Œæ q <˚e⁄&ÉT bÕ‘·, Áø=‘·j
Ô T· ì mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä ø£<ë! eTqTwüß\
e÷≥\qT qeTàe<äT› <˚e⁄ì e÷≥H˚ qeTàeTì C≤„qeTT ‘Ó*dæq
mes¡sTTHê #Ó|Œü >∑\s¡T. <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT düècÕ˜´~˝ÀH˚ eV”≤
<ë«sê #Ó|Œæ q|ü&ÉT m|üŒ{Ïø° ˇø£fj
Ò T· T+&ÉTqT ø£<ë! <ëìì mìï
Á>∑+<∏eä TT\T>± ÁyêdæHê eTT+<äT #Ó|Œæ q~ bÕ‘·~, yÓqTø£ #Ó|Œæ q~ Áø=‘·~Ô
nqT≥≈£î M˝Ò˝<Ò Tä . ◊<äT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT <˚e⁄&ÉT düècÕ˜´~˝À
#Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ uÛÑ>∑eBZ‘·>± #ÓbÕŒs¡T. ‘·sê«‘· <ëìH˚ KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT>± #ÓbÕŒs¡T. ∫e]˝À #Ó|Œæ q KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À ªªeTT+<äT
#Ó|Œæ q Á>∑+<∏eä TT\qT KTsêHé <Ûèä Mø£]düTqÔ ï~μμ nì #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. n|ü&ÉT
eTT+<äT #Ó|Œæ q Á>∑+<∏eä TT\˝Àì C≤„qeTT, Ç|ü&ÉT e∫Ãq KTsêHé˝Àì
C≤„qeTT s¬ +&É÷ ˇø£fqÒ ì, KTsêHé Á>∑+<∏eä TT˝ÀH˚ ◊<äe dü÷sê˝À nH˚ø£
#√≥¢ >∑\<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘· bÕ‘·~, KTsYÄHé Áø=‘·~Ô nq&ÉeTT
<˚e⁄ì e÷≥ ø±<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
uÛ÷Ñ $TMT<ä yÓTT<ä≥ ‘·j÷· s¡sTTq Á>∑+<∏eä TT ªªuÛ>Ñ e∑ BZ‘μ· μ. uÛ÷Ñ $T
MT<ä yÓTT<ä≥ #Ó|Œü ã&çq C≤„qeTT ªª»|üs¡μμ. »|üs¡ C≤„qy˚T Á>∑+<∏äs¡÷|ü
Ä~‘·´
15
yÓTqÆ |ü&ÉT <ëìì Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä TT nì #Ó|ü #·THêïeTT. ‘·sê«‘·
‘·j÷· s¬ q’ ~ Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT. Ç+J\T Á>∑+<∏eä TTqT u…_’ \T>± #Ó|ü
ø=+≥THêïeTT. Ä ‘·sê«‘· ∫es¡>± ‘·j÷· s¡sTTq Á>∑+<∏eä TT KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT. <ëìH˚ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT nì nqT#·THêïeTT. n+‹eT
<Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq KTsêHé Á>∑+<∏eä TT˝À ‘Ísê‘Y, Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT\˝Àì
C≤„qy˚T KTsêHé˝À j·TTqï<äqï≥T¢ Ä s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT <Ûèä Mø£]düTHÔ êï
qqT yêø£´eTT\T KTsêHé˝À >∑\e⁄. ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏eä TT @<äsTT‘˚ Çø£ÿ&É
#Ó|Œü ã&çq<√, n~j˚T uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· ì me]ø° ‘Ó*j·T<äT. Ç+J\TqT,
KTsêHéqT #·÷∫q eTTd”y¢ Té \T H˚&TÉ >∑\s¡T >±˙, ‘Ísê‘YqT #·÷∫q
eTTd”y¢ Té \T ˝Òsì¡ #Ó|Œü e#·TÃqT. eTqeTT+<äsT¡ qï uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T˚ ‘Ísê‘Y
Á>∑+<∏eä Tì y˚TeTT á s√E #Ó|Œæ ‘˚ <ëìì qeTà˝Òìyês¡T ªª‘Ísê‘Y
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ˇø£ÿ{Ï>±<äT. ‘Ísê‘YqT #Ó|Œæ q Á|üeø£Ô y˚sT¡ , uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #Ó|Œæ q
Á|üeø£Ô y˚sT¡ μμ nì n+≥THêïs¡T. á $wüjT· eTTqT >∑T]+∫ ‘·sê«‘·
Á|ükÕÔ$kÕÔeTT. Ç|ü&ÉT #Ó|Œæ q~ @eTq>±! KTsêHéqT ø±s¡T‘√ b˛*Ã
#Ó|Œæ qyês¡T KTsêHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT mø£ÿ&ç qT+&ç e∫Ãq<√
‘Ó*j·Te˝…qT. KTsêHé≈î£ >±˙, uÛ>Ñ e∑ BZ‘≈· î£ >±˙ Ä<Ûës¡yTÓ qÆ C≤„qeTT
ª»|üs¡ ˝Òø£ »ãTs¡μ nsTTq|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì C≤„qy˚T KTsYÄHé˝Àq÷,
KTsYÄHé˝Àì C≤„qy˚T uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àq÷ ø£\<äì m+<äT≈£î #Ó|Œü ≈£L&É<Tä ?
düècÕ˜´~˝À eV”≤ <ë«sê #Ó|Œü ã&çq C≤„qy˚T uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àq÷, KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝Àq÷ j·TTqï|ü&ÉT n~ y˚s¡T, Ç~ y˚s¡T nì #Ó|üŒ&ÉeTT
‘·|Œü >∑TqT. <˚e⁄ì C≤„qeTTqT nee÷q|üs∫¡ q≥¢>T∑ qT.
Á|üXï¯ :` KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT eTTVü≤eTà<é Á|üeø£>Ô ±] <ë«sê ãj·T{ÏøÏ
e∫Ãq~. <ëìì Á|üeø£>Ô ±]øÏ #Ó|Œæ q~ õÁãj˚T˝Ÿ. n≥Te+≥|ü&ÉT
16
Ä~‘·´
eV”≤ <ë«sê e∫Ãq C≤„qeTì MT¬s˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T? õÁãj˚T˝Ÿ <˚e⁄&ÉT
|ü+|ü>± e∫Ãq <ä÷‘·. <˚e<ä÷‘· nsTTq õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|Œæ q~ KTsêHé
Á>∑+<∏äeT˙, eV”≤ <ë«sê e∫Ãq~ ø±<ä˙ <ä÷‘· <ë«sê e∫Ãq<äì
#Ó|ü #·THêïeTT. BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` nsTT‘˚ |üP]Ô $es¡eTT>± ˙≈£î #Ó|挑˚H˚ ˙≈£î ns¡úeTT
ø±>∑\<äì Hê≈£î ns¡eú TsTTq~. yÓTT<ä{øÏ Ï õÁãj˚T˝Ÿ <˚e⁄ì <ä÷‘· ø±<äT.
Ä $wüjT· eTT KTsêHé˝ÀH˚ ◊<äT, Äs¡T Äj·T‘Y\˝À ø£\<äT. õÁãj˚T˝Ÿ
qeTà<ä–q Ä‘·àj·T˙, <ä÷‘· ø±<äì #Ó|æŒq KTsYÄHé yêø£´eTT\qT
nqTdü]+∫ y˚TeTT Ä e÷≥qT #Ó|ü #·THêïeTT. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À
Áyêdæq yêø£´eTT\qT #·÷ùdÔ õÁãj˚T˝Ÿ <ä÷‘·ø±<ä˙, Äj·Tq ˇø£ Ä‘·àj·T˙
‘Ó*j·T>∑\<äT. n+<äTe\q Ç|ü&ÉT KTsYÄHé˝Àì ø=ìï yêø£´eTT\qT
#·÷kÕÔeTT.
2e dü÷sê, 97e Äj·T‘Y (2`97) ªªz Á|üeø±Ô! yê]øÏ #Ó|ü õÁãj˚T˝Ÿ ≈£î
X¯‘Á T· yÓq’ |Á ‹ü yê&ÉT n˝≤¢V≤t ‘√H˚ X¯‘Á T· yÓH’ ê&Éì >Á V∑ ≤æ +#ê*. m+<äTø£+fÒ
n˝≤¢Vt≤ dü÷#·q\ô|’H˚ Äj·Tq ˙ Vü≤è<äj·TeTTô|’ á dü+<˚XÊìï
ne‘·]+|üCXÒ Ê&ÉT. á KTsYÄHé ‘·q≈£î |üPs¡«eTT e∫Ãq >Á +∑ <∏ë\qT
<ÛäèMø£]düTÔ+~. $X¯«dæ+#˚ yê]øÏ X¯óuÛÑyês¡ÔqT ÇdüTÔ+~.μμ
2e dü÷sê, 98e Äj·T‘Y (2`98) ªªmes¡T <˚e⁄ìøÏ, Äj·Tq <ä÷‘·\≈£î,
Äj·Tq Á|üeø£Ô\≈£î, õÁãj˚T˝Ÿ≈£î eT]j·TT MTø±sT÷˝Ÿ≈£î XÁ̄‘·Te⁄\T>±
j·TT+{≤s√ n≥Te+{Ï n$XÊ«düT\≈£î n˝≤¢V≤t XÁ̄‘T· e⁄>± ñ+{≤&ÉT.μμ
26e dü÷sê, 193e Äj·T‘Y (26`193) ªªá KTsYÄHéqT ªªs¡÷VüQ˝Ÿ
nMTHéμμ (qeTà<ä–q Ä‘·à) ne‘·]+|üCXÒ Ê&ÉTμμ nì ñqï~.
Ä~‘·´
15
yÓTqÆ |ü&ÉT <ëìì Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä TT nì #Ó|ü #·THêïeTT. ‘·sê«‘·
‘·j÷· s¬ q’ ~ Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT. Ç+J\T Á>∑+<∏eä TTqT u…_’ \T>± #Ó|ü
ø=+≥THêïeTT. Ä ‘·sê«‘· ∫es¡>± ‘·j÷· s¡sTTq Á>∑+<∏eä TT KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT. <ëìH˚ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT nì nqT#·THêïeTT. n+‹eT
<Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq KTsêHé Á>∑+<∏eä TT˝À ‘Ísê‘Y, Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT\˝Àì
C≤„qy˚T KTsêHé˝À j·TTqï<äqï≥T¢ Ä s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT <Ûèä Mø£]düTHÔ êï
qqT yêø£´eTT\T KTsêHé˝À >∑\e⁄. ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏eä TT @<äsTT‘˚ Çø£ÿ&É
#Ó|Œü ã&çq<√, n~j˚T uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· ì me]ø° ‘Ó*j·T<äT. Ç+J\TqT,
KTsêHéqT #·÷∫q eTTd”y¢ Té \T H˚&TÉ >∑\s¡T >±˙, ‘Ísê‘YqT #·÷∫q
eTTd”y¢ Té \T ˝Òsì¡ #Ó|Œü e#·TÃqT. eTqeTT+<äsT¡ qï uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T˚ ‘Ísê‘Y
Á>∑+<∏eä Tì y˚TeTT á s√E #Ó|Œæ ‘˚ <ëìì qeTà˝Òìyês¡T ªª‘Ísê‘Y
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ˇø£ÿ{Ï>±<äT. ‘Ísê‘YqT #Ó|Œæ q Á|üeø£Ô y˚sT¡ , uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #Ó|Œæ q
Á|üeø£Ô y˚sT¡ μμ nì n+≥THêïs¡T. á $wüjT· eTTqT >∑T]+∫ ‘·sê«‘·
Á|ükÕÔ$kÕÔeTT. Ç|ü&ÉT #Ó|Œæ q~ @eTq>±! KTsêHéqT ø±s¡T‘√ b˛*Ã
#Ó|Œæ qyês¡T KTsêHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT mø£ÿ&ç qT+&ç e∫Ãq<√
‘Ó*j·Te˝…qT. KTsêHé≈î£ >±˙, uÛ>Ñ e∑ BZ‘≈· î£ >±˙ Ä<Ûës¡yTÓ qÆ C≤„qeTT
ª»|üs¡ ˝Òø£ »ãTs¡μ nsTTq|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì C≤„qy˚T KTsYÄHé˝Àq÷,
KTsYÄHé˝Àì C≤„qy˚T uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àq÷ ø£\<äì m+<äT≈£î #Ó|Œü ≈£L&É<Tä ?
düècÕ˜´~˝À eV”≤ <ë«sê #Ó|Œü ã&çq C≤„qy˚T uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àq÷, KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝Àq÷ j·TTqï|ü&ÉT n~ y˚s¡T, Ç~ y˚s¡T nì #Ó|üŒ&ÉeTT
‘·|Œü >∑TqT. <˚e⁄ì C≤„qeTTqT nee÷q|üs∫¡ q≥¢>T∑ qT.
Á|üXï¯ :` KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT eTTVü≤eTà<é Á|üeø£>Ô ±] <ë«sê ãj·T{ÏøÏ
e∫Ãq~. <ëìì Á|üeø£>Ô ±]øÏ #Ó|Œæ q~ õÁãj˚T˝Ÿ. n≥Te+≥|ü&ÉT
16
Ä~‘·´
eV”≤ <ë«sê e∫Ãq C≤„qeTì MT¬s˝≤ #Ó|Œü >∑\s¡T? õÁãj˚T˝Ÿ <˚e⁄&ÉT
|ü+|ü>± e∫Ãq <ä÷‘·. <˚e<ä÷‘· nsTTq õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|Œæ q~ KTsêHé
Á>∑+<∏äeT˙, eV”≤ <ë«sê e∫Ãq~ ø±<ä˙ <ä÷‘· <ë«sê e∫Ãq<äì
#Ó|ü #·THêïeTT. BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` nsTT‘˚ |üP]Ô $es¡eTT>± ˙≈£î #Ó|挑˚H˚ ˙≈£î ns¡úeTT
ø±>∑\<äì Hê≈£î ns¡eú TsTTq~. yÓTT<ä{øÏ Ï õÁãj˚T˝Ÿ <˚e⁄ì <ä÷‘· ø±<äT.
Ä $wüjT· eTT KTsêHé˝ÀH˚ ◊<äT, Äs¡T Äj·T‘Y\˝À ø£\<äT. õÁãj˚T˝Ÿ
qeTà<ä–q Ä‘·àj·T˙, <ä÷‘· ø±<äì #Ó|æŒq KTsYÄHé yêø£´eTT\qT
nqTdü]+∫ y˚TeTT Ä e÷≥qT #Ó|ü #·THêïeTT. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À
Áyêdæq yêø£´eTT\qT #·÷ùdÔ õÁãj˚T˝Ÿ <ä÷‘·ø±<ä˙, Äj·Tq ˇø£ Ä‘·àj·T˙
‘Ó*j·T>∑\<äT. n+<äTe\q Ç|ü&ÉT KTsYÄHé˝Àì ø=ìï yêø£´eTT\qT
#·÷kÕÔeTT.
2e dü÷sê, 97e Äj·T‘Y (2`97) ªªz Á|üeø±Ô! yê]øÏ #Ó|ü õÁãj˚T˝Ÿ ≈£î
X¯‘Á T· yÓq’ |Á ‹ü yê&ÉT n˝≤¢V≤t ‘√H˚ X¯‘Á T· yÓH’ ê&Éì >Á V∑ ≤æ +#ê*. m+<äTø£+fÒ
n˝≤¢Vt≤ dü÷#·q\ô|’H˚ Äj·Tq ˙ Vü≤è<äj·TeTTô|’ á dü+<˚XÊìï
ne‘·]+|üCXÒ Ê&ÉT. á KTsYÄHé ‘·q≈£î |üPs¡«eTT e∫Ãq >Á +∑ <∏ë\qT
<ÛäèMø£]düTÔ+~. $X¯«dæ+#˚ yê]øÏ X¯óuÛÑyês¡ÔqT ÇdüTÔ+~.μμ
2e dü÷sê, 98e Äj·T‘Y (2`98) ªªmes¡T <˚e⁄ìøÏ, Äj·Tq <ä÷‘·\≈£î,
Äj·Tq Á|üeø£Ô\≈£î, õÁãj˚T˝Ÿ≈£î eT]j·TT MTø±sT÷˝Ÿ≈£î XÁ̄‘·Te⁄\T>±
j·TT+{≤s√ n≥Te+{Ï n$XÊ«düT\≈£î n˝≤¢V≤t XÁ̄‘T· e⁄>± ñ+{≤&ÉT.μμ
26e dü÷sê, 193e Äj·T‘Y (26`193) ªªá KTsYÄHéqT ªªs¡÷VüQ˝Ÿ
nMTHéμμ (qeTà<ä–q Ä‘·à) ne‘·]+|üCXÒ Ê&ÉTμμ nì ñqï~.
Ä~‘·´
17
70e dü÷sê, 4e Äj·T‘Y (70`4) ªªj·÷uÛ’… y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\‘√ düe÷q
|ü]e÷DeTT>∑\ s√Eq <Óe’ <ä÷‘·\T eT]j·TT õÁãj˚T˝Ÿ <˚e⁄ì yÓ|’ ⁄ü q≈£î
n~Ûs√Væ≤kÕÔs¡Tμμ
78e dü÷sê, 38e Äj·T‘Y (78`38) ªª @ s√E Ä‘·à (õÁãj˚T˝Ÿ) eT]j·TT
<˚e<ä÷‘·\T es¡Tdü\T r] ì\ã&ç ñ+{≤s√, Ä s√E ≈£sT¡ D≤eTj·TTì
nqTeT‹ bı+~qyê&ÉT ‘·|Œü mes¡÷ e÷{≤¢&˝É sÒ T¡ . e÷{≤¢&qç yê&ÉT
dü]jÓTÆ q e÷≥H˚ e÷{≤¢&TÉ ‘ê&ÉT.μμ
97e dü÷sê, 4e Äj·T‘Y (97`4) ªªÄ sêÁ‹j·T+<äT <Óe’ <ä÷‘·\T eT]j·TT
Ä‘·à (õÁãj˚T˝Ÿ) ‘·eT |Á uü TÑÛ e⁄ ñ‘·sÔ T¡ e⁄\ô|’ düeTdüÔ $wüj÷· \ ìsê«Vü≤D
ì$T‘·ÔeTT Äø±X¯eTTqT+&ç uÛÑ÷$TøÏ ~–ekÕÔs¡T.μμ
ô|q’ #Ó|Œæ q KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì Äj·T‘Y\˝À õÁãj˚T˝Ÿ <ä÷‘·
ø±<ä˙, Ä‘·àj·T˙, qeTà<ä–q Ä‘·àj·T˙ #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. ˇπø yêø£´eTT˝ÀH˚
<ä÷‘·\qT õÁãj˚T˝ŸqT $&ç$&ç>± #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. õÁãj˚T˝ŸqT <ä÷‘·jT· ì
mø£ÿ&Ü nq˝Ò<Tä . n≥Te+{|ü&ÉT eTqTwüß\T õÁãj˚T˝ŸqT <ä÷‘· nq&ÉeTT
bıs¡bÕ≥>∑TqT. õÁãj˚T˝Ÿ Ä‘·àj˚T>±˙, <ä÷‘·ø±<äì #Ó|Œæ q≥T¢ ‘Ó*j·TT≥
e\q õÁãj˚T˝ŸqT ª<˚e⁄&ÉT |ü+|ü>± e∫Ãq <ä÷‘·μ nì nq≈£L&É<Tä .
Á|üXï¯ :` uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä T˙, Ç+J\T Á>∑+<∏eä TTqT ~«rj·T
<Óe’ Á>∑+<∏eä T˙, KsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä Tì n+<äs÷¡
n+≥THêïs¡T. uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä T˙, KTsYÄHéqT n+‹eT
<Óe’ Á>∑+<∏eä Tì m+<äT≈£î n+≥THêïs¡T? BìøÏ XÊÅdãÔü <äy∆ TÓ qÆ Ä<Ûës¡eTT
@eTsTTHê >∑\<ë! nì n&ÉT>∑T#·THêïqT. dü]jÓTÆ q düe÷<ÛëqeTT+fÒ
$es¡eTT>± #Ó|Œü +&ç.
18
Ä~‘·´
»yêãT :` @ Á|üX¯ïqsTTHê ÁyÓTT≈£îÿã&çøÏ n&ç–q≥T¢ n&ÉT>∑≈£L&É<äT.
$H˚ »yêãTqT ≈£L&Ü ÁX¯<>∆ä ± $Hê*. $qï »yêãT MT≈£î MT ñ<˚X› ´¯ eTT
q≈£î q∫Ãq~>± ñ+&Ée˝…qì nqTø√≈£L&É<Tä . $H˚ yê]øÏ q∫ÃHê,
q#·Ãø£b˛sTTHê #Ó|æŒq »yêãT XÊÅdüÔã<ä∆yÓTÆq<√ ø±<√ #·÷&Ü*.
XÊÅdãÔü <äy∆ TÓ qÆ <äsTT‘˚ <ëìì qeTàe#·TÃqT. XÊÅdãÔü <äe∆ TT ø±ì <ëìì
ndü‘´· eTT>± ‘·\∫ e<ä* y˚jT· e˝…qT. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT >∑T]+∫,
uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T >∑T]+∫ >∑‘e· TT˝À nq>± düècÕ˜´~˝À »]–q $wüjT· eTT\qT
‘Ó*j·T>∑*–‘˚ dü‘´· eTT ‘Ó*j·TTqì yÓTT<ä{qÏ T+&ç #Ó|ü #·THêïqT #·÷&É+&ç.
Á|üX¯ï :` dü÷s¡T´&ÉT <äøÏåD uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTq >∑\ eTqTe⁄ nqT e´øÏÔøÏ
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀH˚ C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&Éì MTs¡T #ÓbÕŒs¡T. uÛ÷Ñ $TMT<äTqï
eTqTe⁄≈£î ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü e∫Ãj·TT+&Ée#·TÃqT. nsTT‘˚ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀH˚
#Ó|ü≥≈£î dü÷s¡T´&ÉT ‘Ó\T>∑Tyê&ÉT ø±<äT ø£<ë! mø£ÿ&√ Äø±X¯eTT˝À
uÛ÷Ñ $TqT+&ç 14 ø√≥¢, 95 \ø£\å , 97 y˚\ 870 øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT˝À
(14,95,97,870 Km) j·TTqï dü÷s¡T´&ÉT ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT m˝≤ e÷{≤¢&É
>∑*>±&ÉT? nqT Á|üXï¯ me]ø£sTTHê sê>∑\<äT. n<˚ Hê≈£î ≈£L&Ü e∫Ãq~.
dü÷s¡´ Á>∑V≤ü eTT ‘Ó\T>∑T e÷{≤¢&>É *∑ –+~ nqT≥≈£î Ç+ø± @<äsTTHê
Ä<Ûës¡eTTqï<ë nì n&ÉT>∑T#·THêïeTT?
»yêãT :` ¬s+&Éee÷s¡T »]–q <ëìøÏ yÓTT<ä{Ïe÷s¡T »]–q~
Ä<Ûës¡eTT>± j·TT+&Ée#·TÃqT. yÓTT<ä{ »]–q <ëìì ñ<ëVü≤s¡D>±
#·÷|æ s¬ +&Ée~ Ç˝≤ ñ+<äì #Ó|Œü e#·TÃqT. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü yÓTT<ä≥
»]–q <ëìøÏ Ä<Ûës¡eTT ø±e˝…q+fÒ <ëìøÏ n<˚ Ä<Ûës¡eT>∑TqT.
n+‘˚>±˙ $T>∑‘ê Ä<Ûës¡eTT˝ÒMT <ëìøÏ ñ+&Ée⁄. n<˚ $<ÛäeTT>±
uÛÑ÷$TMT<ä dü÷s¡T´&ÉT e÷{≤¢&çq<˚ yÓTT<ä{Ï dü+|òüT≥q nsTTq|ü&ÉT
Ä~‘·´
17
70e dü÷sê, 4e Äj·T‘Y (70`4) ªªj·÷uÛ’… y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\‘√ düe÷q
|ü]e÷DeTT>∑\ s√Eq <Óe’ <ä÷‘·\T eT]j·TT õÁãj˚T˝Ÿ <˚e⁄ì yÓ|’ ⁄ü q≈£î
n~Ûs√Væ≤kÕÔs¡Tμμ
78e dü÷sê, 38e Äj·T‘Y (78`38) ªª @ s√E Ä‘·à (õÁãj˚T˝Ÿ) eT]j·TT
<˚e<ä÷‘·\T es¡Tdü\T r] ì\ã&ç ñ+{≤s√, Ä s√E ≈£sT¡ D≤eTj·TTì
nqTeT‹ bı+~qyê&ÉT ‘·|Œü mes¡÷ e÷{≤¢&˝É sÒ T¡ . e÷{≤¢&qç yê&ÉT
dü]jÓTÆ q e÷≥H˚ e÷{≤¢&TÉ ‘ê&ÉT.μμ
97e dü÷sê, 4e Äj·T‘Y (97`4) ªªÄ sêÁ‹j·T+<äT <Óe’ <ä÷‘·\T eT]j·TT
Ä‘·à (õÁãj˚T˝Ÿ) ‘·eT |Á uü TÑÛ e⁄ ñ‘·sÔ T¡ e⁄\ô|’ düeTdüÔ $wüj÷· \ ìsê«Vü≤D
ì$T‘·ÔeTT Äø±X¯eTTqT+&ç uÛÑ÷$TøÏ ~–ekÕÔs¡T.μμ
ô|q’ #Ó|Œæ q KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì Äj·T‘Y\˝À õÁãj˚T˝Ÿ <ä÷‘·
ø±<ä˙, Ä‘·àj·T˙, qeTà<ä–q Ä‘·àj·T˙ #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. ˇπø yêø£´eTT˝ÀH˚
<ä÷‘·\qT õÁãj˚T˝ŸqT $&ç$&ç>± #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. õÁãj˚T˝ŸqT <ä÷‘·jT· ì
mø£ÿ&Ü nq˝Ò<Tä . n≥Te+{|ü&ÉT eTqTwüß\T õÁãj˚T˝ŸqT <ä÷‘· nq&ÉeTT
bıs¡bÕ≥>∑TqT. õÁãj˚T˝Ÿ Ä‘·àj˚T>±˙, <ä÷‘·ø±<äì #Ó|Œæ q≥T¢ ‘Ó*j·TT≥
e\q õÁãj˚T˝ŸqT ª<˚e⁄&ÉT |ü+|ü>± e∫Ãq <ä÷‘·μ nì nq≈£L&É<Tä .
Á|üXï¯ :` uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä T˙, Ç+J\T Á>∑+<∏eä TTqT ~«rj·T
<Óe’ Á>∑+<∏eä T˙, KsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä Tì n+<äs÷¡
n+≥THêïs¡T. uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä T˙, KTsYÄHéqT n+‹eT
<Óe’ Á>∑+<∏eä Tì m+<äT≈£î n+≥THêïs¡T? BìøÏ XÊÅdãÔü <äy∆ TÓ qÆ Ä<Ûës¡eTT
@eTsTTHê >∑\<ë! nì n&ÉT>∑T#·THêïqT. dü]jÓTÆ q düe÷<ÛëqeTT+fÒ
$es¡eTT>± #Ó|Œü +&ç.
18
Ä~‘·´
»yêãT :` @ Á|üX¯ïqsTTHê ÁyÓTT≈£îÿã&çøÏ n&ç–q≥T¢ n&ÉT>∑≈£L&É<äT.
$H˚ »yêãTqT ≈£L&Ü ÁX¯<>∆ä ± $Hê*. $qï »yêãT MT≈£î MT ñ<˚X› ´¯ eTT
q≈£î q∫Ãq~>± ñ+&Ée˝…qì nqTø√≈£L&É<Tä . $H˚ yê]øÏ q∫ÃHê,
q#·Ãø£b˛sTTHê #Ó|æŒq »yêãT XÊÅdüÔã<ä∆yÓTÆq<√ ø±<√ #·÷&Ü*.
XÊÅdãÔü <äy∆ TÓ qÆ <äsTT‘˚ <ëìì qeTàe#·TÃqT. XÊÅdãÔü <äe∆ TT ø±ì <ëìì
ndü‘´· eTT>± ‘·\∫ e<ä* y˚jT· e˝…qT. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT >∑T]+∫,
uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T >∑T]+∫ >∑‘e· TT˝À nq>± düècÕ˜´~˝À »]–q $wüjT· eTT\qT
‘Ó*j·T>∑*–‘˚ dü‘´· eTT ‘Ó*j·TTqì yÓTT<ä{qÏ T+&ç #Ó|ü #·THêïqT #·÷&É+&ç.
Á|üX¯ï :` dü÷s¡T´&ÉT <äøÏåD uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTq >∑\ eTqTe⁄ nqT e´øÏÔøÏ
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀH˚ C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&Éì MTs¡T #ÓbÕŒs¡T. uÛ÷Ñ $TMT<äTqï
eTqTe⁄≈£î ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü e∫Ãj·TT+&Ée#·TÃqT. nsTT‘˚ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀH˚
#Ó|ü≥≈£î dü÷s¡T´&ÉT ‘Ó\T>∑Tyê&ÉT ø±<äT ø£<ë! mø£ÿ&√ Äø±X¯eTT˝À
uÛ÷Ñ $TqT+&ç 14 ø√≥¢, 95 \ø£\å , 97 y˚\ 870 øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT˝À
(14,95,97,870 Km) j·TTqï dü÷s¡T´&ÉT ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT m˝≤ e÷{≤¢&É
>∑*>±&ÉT? nqT Á|üXï¯ me]ø£sTTHê sê>∑\<äT. n<˚ Hê≈£î ≈£L&Ü e∫Ãq~.
dü÷s¡´ Á>∑V≤ü eTT ‘Ó\T>∑T e÷{≤¢&>É *∑ –+~ nqT≥≈£î Ç+ø± @<äsTTHê
Ä<Ûës¡eTTqï<ë nì n&ÉT>∑T#·THêïeTT?
»yêãT :` ¬s+&Éee÷s¡T »]–q <ëìøÏ yÓTT<ä{Ïe÷s¡T »]–q~
Ä<Ûës¡eTT>± j·TT+&Ée#·TÃqT. yÓTT<ä{ »]–q <ëìì ñ<ëVü≤s¡D>±
#·÷|æ s¬ +&Ée~ Ç˝≤ ñ+<äì #Ó|Œü e#·TÃqT. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü yÓTT<ä≥
»]–q <ëìøÏ Ä<Ûës¡eTT ø±e˝…q+fÒ <ëìøÏ n<˚ Ä<Ûës¡eT>∑TqT.
n+‘˚>±˙ $T>∑‘ê Ä<Ûës¡eTT˝ÒMT <ëìøÏ ñ+&Ée⁄. n<˚ $<ÛäeTT>±
uÛÑ÷$TMT<ä dü÷s¡T´&ÉT e÷{≤¢&çq<˚ yÓTT<ä{Ï dü+|òüT≥q nsTTq|ü&ÉT
Ä~‘·´
19
<ëìøÏ n<˚ Ä<Ûës¡eTT>±˙, y˚sπ <˚ì˙ Ä<Ûës¡eTT>± #·÷|ü˝eÒ TT. yÓTT<ä{~Ï
@<äsTTHê ‘·sê«‘· <ëìøÏ Ä<Ûës¡eT>∑TqT. n+<äTe\q dü÷s¡T´&ÉT ‘Ó\T>∑T
uÛ≤wü˝À e÷{≤¢&qç <ëìøÏ s¬ +&Ée Ä<Ûës¡eTT @B ˝Ò<Tä . <ëìøÏ n<˚
Ä<Ûës¡eTT. nsTT‘˚ á $wüj·TyÓTÆ ø=+‘· $es¡DqT Çe«>∑\eTT.
dü÷s¡T´&ÉT Á>∑Vü≤eTT\˝À eTVü‰Á>∑Vü≤eTT. nq>± ô|<ä› Á>∑Vü≤eTT nì
ns¡eú TT. dü÷s¡T´&ÉT ô|<ä› Á>∑V≤ü eTsTTq <ëìe\q @ uÛ≤eeTTqsTTHê
Á>∑V≤æ +#·>\∑ &ÉT. ªªÁ>∑V≤ü eTTμμ nq>± Á>∑V≤æ +#·Tq<äì ns¡eú TT+&ÉT≥ e\q
@ uÛ≤wüqsTTHê Á>∑V≤æ +#·>\∑ &ÉT. n˝≤π> @ uÛ≤wü˝ÀqsTTHê ‘·q uÛ≤eeTTqT
e´ø£Ô |üs¡T#·>∑\&ÉT.
Ä ø±\eTT˝À Á|ü|+ü #·eTT˝À yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥ ‘·j÷· s¡sTTq uÛ≤wü
ª‘Ó\T>∑T uÛ≤wüμ. Á|ü|+ü #·eT+‘ê yÓTT<ä≥ e÷{≤¢&qç uÛ≤wü ª‘Ó\T>∑T uÛ≤wüμ.
yÓTT<ä≥ C≤„qeTT ‘Ó*dæq~ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À nsTTq+<äTq nìï{Ïø+£ fÒ
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü ô|<ä<› ˙ä , yÓTT<ä{<Ï ˙ä #Ó|Œü e#·TÃqT. uÛ÷Ñ $TMT<ä yÓTT<ä{
uÛ≤wü ‘·j÷· s¡sTTq~ ø±˙, n~ ù|s¡T ˝Òì uÛ≤wü>± j·TT+&Ó&~ç . uÛ≤eeTTqT
e´ø£eÔ TT #˚jT· Tq~ uÛ≤wü nì e÷Á‘·eTT n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. dü÷s¡T´&ÉT
‘·q dü÷\ú X¯Øs¡eTTqT Äø±X¯eTT˝ÀH˚ e<ä*y˚dæ <ë<ë|ü⁄ 15 ø√≥¢
øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT˝Àj·TTqï uÛÑ÷$TMT~øÏ e∫Ã, uÛÑ÷$TMT<ä <äøÏåD
uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝Àj·TTqï eTqTe⁄ nqT e´øÏøÔ Ï C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·&eÉ TT
»]–q~. n˝≤ uÀ~Û+∫q|ü&ÉT dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ >∑+≥˝ÀH√, ˇø£
~qeTT˝ÀH√ C≤„qeTTqT #Ó|Œæ b˛˝Ò<Tä . yêdüeÔ eTT #Ó|Œæ ‘˚ eTqTe⁄q≈£î
dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· y˚T ‘Ó*j·T<äT. C≤„qeTT #Ó|Œæ q
dü÷s¡T´&ÉT @ dü+<äs¡“¤eTT˝À>±˙ C≤„qeTT #Óù|Œ ‘êqT dü÷s¡T´&Éqì
#Ó|üŒ˝Ò<äT. @<√ dü÷ø£åàeTT C≤„qeTTqT #Ó|ü#·Tqï<äì eTqTe⁄
20
Ä~‘·´
nqTø√e&ÉeTT »]–q~. <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT ∫e]˝À ø£èwüß&í TÉ uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T
#Ó|Œæ q|ü&ÉT e÷Á‘·yT˚ eTq≈£î dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q≥T¢
‘Ó*dæq~. n+‘·es¡≈î£ eTqTe⁄≈£î >±˙, Äj·Tq ‘·sê«‘· eTqTwüß\≈£î>±˙
dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT~øÏ e∫à C≤„qeTT #Ó|Œæ q≥T¢ ‘Ó*j·T<äT. nsTT‘˚
C≤„qeTT #Ó|æŒq~ dü÷s¡T´&Éì eTqTe⁄≈£î ‘Ó\TdüTqì n+<äs¡÷
nqTø=Hêïs¡T. n+<äs÷¡ nqTø=qï≥T¢ eTqTe⁄≈£î dü«j·TeTT>± dü÷s¡T´&˚
#ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· eTT Äj·Tq #·ìb˛e⁄ es¡≈î£ Äj·Tq≈£î ‘Ó*j·T<äT.
ø£èwüß&í TÉ #Óù|Œ+‘·es¡≈î£ me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
eTqTe⁄ø£+fÒ ej·TdüT‡˝À s¬ +&ÉT ˝Òø£ eT÷&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T
∫qïyê&ÉsTTq kÕ<Ûës¡D e´øÏ˝Ô ÀìøÏ dü÷s¡T´&ÉT Á|üy•˚ +∫ eTqTe⁄≈£î
C≤„qeTT #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. ø£ì|æ+#˚ eTìwæ˝ÀìøÏ C≤„qeTT ‘Ó*dæq
dü÷ø£àå eTT Á|üy•˚ +∫ e÷{≤¢&TÉ #·Tqï<äì eTqTe⁄ nqTø√e&ÉeTT e\q
#Ó|ü yê&ÉT me&ÉT? nqT Á|üXï‚ me]ø° sê˝Ò<Tä . ‘êqT $ìq C≤„qeTT
>=|üŒ<äì ‘Ó*dæq eTqTe⁄ ñ‘·sÔ ¡ <˚Xe¯ TT˝Àì Çø屫≈£î&ÉT nqT sêE≈£î
#Ó|Œü &ÉeTT, n‘·ì <ë«sê Ç‘·sT¡ \≈£î ‘Ó*j·T&ÉyTÓ qÆ ~. ø£è‘·jT· T>∑eTT˝À
eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT dü÷s¡T´&ÉT #Ó|Œü >±, dü÷s¡T´&ÉT #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· eTT
eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&#É T· es¡≈î£ me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
Á|üXï¯ :` m|ü&√ ø£è‘·jT· T>∑eTT˝À dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ ‘˚,
Ä $wüj·TeTT n|üŒ{Ï eTqTe⁄πø ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT, Ç|ü&ÉT Á|üdüTÔ‘·
ø±\eTT˝À es¡Ôe÷q ø±\eTT˝À (e´ø£Ôe÷q ø±\eTT˝À) e÷‘√
bÕ≥Tj·TT+&ÉT ˙e⁄ Ä $wüj·TeTTqT m˝≤ #Ó|üŒ>∑\T>∑T#·THêïe⁄?
eTqTe⁄≈£î dü÷s¡T´ì $wüjT· y˚T ‘Ó*j·T<äqT $wüjT· eTT ˙≈£î m˝≤ ‘Ó\TdüT?
Ä~‘·´
19
<ëìøÏ n<˚ Ä<Ûës¡eTT>±˙, y˚sπ <˚ì˙ Ä<Ûës¡eTT>± #·÷|ü˝eÒ TT. yÓTT<ä{~Ï
@<äsTTHê ‘·sê«‘· <ëìøÏ Ä<Ûës¡eT>∑TqT. n+<äTe\q dü÷s¡T´&ÉT ‘Ó\T>∑T
uÛ≤wü˝À e÷{≤¢&qç <ëìøÏ s¬ +&Ée Ä<Ûës¡eTT @B ˝Ò<Tä . <ëìøÏ n<˚
Ä<Ûës¡eTT. nsTT‘˚ á $wüj·TyÓTÆ ø=+‘· $es¡DqT Çe«>∑\eTT.
dü÷s¡T´&ÉT Á>∑Vü≤eTT\˝À eTVü‰Á>∑Vü≤eTT. nq>± ô|<ä› Á>∑Vü≤eTT nì
ns¡eú TT. dü÷s¡T´&ÉT ô|<ä› Á>∑V≤ü eTsTTq <ëìe\q @ uÛ≤eeTTqsTTHê
Á>∑V≤æ +#·>\∑ &ÉT. ªªÁ>∑V≤ü eTTμμ nq>± Á>∑V≤æ +#·Tq<äì ns¡eú TT+&ÉT≥ e\q
@ uÛ≤wüqsTTHê Á>∑V≤æ +#·>\∑ &ÉT. n˝≤π> @ uÛ≤wü˝ÀqsTTHê ‘·q uÛ≤eeTTqT
e´ø£Ô |üs¡T#·>∑\&ÉT.
Ä ø±\eTT˝À Á|ü|+ü #·eTT˝À yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥ ‘·j÷· s¡sTTq uÛ≤wü
ª‘Ó\T>∑T uÛ≤wüμ. Á|ü|+ü #·eT+‘ê yÓTT<ä≥ e÷{≤¢&qç uÛ≤wü ª‘Ó\T>∑T uÛ≤wüμ.
yÓTT<ä≥ C≤„qeTT ‘Ó*dæq~ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À nsTTq+<äTq nìï{Ïø+£ fÒ
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü ô|<ä<› ˙ä , yÓTT<ä{<Ï ˙ä #Ó|Œü e#·TÃqT. uÛ÷Ñ $TMT<ä yÓTT<ä{
uÛ≤wü ‘·j÷· s¡sTTq~ ø±˙, n~ ù|s¡T ˝Òì uÛ≤wü>± j·TT+&Ó&~ç . uÛ≤eeTTqT
e´ø£eÔ TT #˚jT· Tq~ uÛ≤wü nì e÷Á‘·eTT n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. dü÷s¡T´&ÉT
‘·q dü÷\ú X¯Øs¡eTTqT Äø±X¯eTT˝ÀH˚ e<ä*y˚dæ <ë<ë|ü⁄ 15 ø√≥¢
øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT˝Àj·TTqï uÛÑ÷$TMT~øÏ e∫Ã, uÛÑ÷$TMT<ä <äøÏåD
uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝Àj·TTqï eTqTe⁄ nqT e´øÏøÔ Ï C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·&eÉ TT
»]–q~. n˝≤ uÀ~Û+∫q|ü&ÉT dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ >∑+≥˝ÀH√, ˇø£
~qeTT˝ÀH√ C≤„qeTTqT #Ó|Œæ b˛˝Ò<Tä . yêdüeÔ eTT #Ó|Œæ ‘˚ eTqTe⁄q≈£î
dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· y˚T ‘Ó*j·T<äT. C≤„qeTT #Ó|Œæ q
dü÷s¡T´&ÉT @ dü+<äs¡“¤eTT˝À>±˙ C≤„qeTT #Óù|Œ ‘êqT dü÷s¡T´&Éqì
#Ó|üŒ˝Ò<äT. @<√ dü÷ø£åàeTT C≤„qeTTqT #Ó|ü#·Tqï<äì eTqTe⁄
20
Ä~‘·´
nqTø√e&ÉeTT »]–q~. <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT ∫e]˝À ø£èwüß&í TÉ uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T
#Ó|Œæ q|ü&ÉT e÷Á‘·yT˚ eTq≈£î dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q≥T¢
‘Ó*dæq~. n+‘·es¡≈î£ eTqTe⁄≈£î >±˙, Äj·Tq ‘·sê«‘· eTqTwüß\≈£î>±˙
dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT~øÏ e∫à C≤„qeTT #Ó|Œæ q≥T¢ ‘Ó*j·T<äT. nsTT‘˚
C≤„qeTT #Ó|æŒq~ dü÷s¡T´&Éì eTqTe⁄≈£î ‘Ó\TdüTqì n+<äs¡÷
nqTø=Hêïs¡T. n+<äs÷¡ nqTø=qï≥T¢ eTqTe⁄≈£î dü«j·TeTT>± dü÷s¡T´&˚
#ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· eTT Äj·Tq #·ìb˛e⁄ es¡≈î£ Äj·Tq≈£î ‘Ó*j·T<äT.
ø£èwüß&í TÉ #Óù|Œ+‘·es¡≈î£ me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
eTqTe⁄ø£+fÒ ej·TdüT‡˝À s¬ +&ÉT ˝Òø£ eT÷&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T
∫qïyê&ÉsTTq kÕ<Ûës¡D e´øÏ˝Ô ÀìøÏ dü÷s¡T´&ÉT Á|üy•˚ +∫ eTqTe⁄≈£î
C≤„qeTT #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. ø£ì|æ+#˚ eTìwæ˝ÀìøÏ C≤„qeTT ‘Ó*dæq
dü÷ø£àå eTT Á|üy•˚ +∫ e÷{≤¢&TÉ #·Tqï<äì eTqTe⁄ nqTø√e&ÉeTT e\q
#Ó|ü yê&ÉT me&ÉT? nqT Á|üXï‚ me]ø° sê˝Ò<Tä . ‘êqT $ìq C≤„qeTT
>=|üŒ<äì ‘Ó*dæq eTqTe⁄ ñ‘·sÔ ¡ <˚Xe¯ TT˝Àì Çø屫≈£î&ÉT nqT sêE≈£î
#Ó|Œü &ÉeTT, n‘·ì <ë«sê Ç‘·sT¡ \≈£î ‘Ó*j·T&ÉyTÓ qÆ ~. ø£è‘·jT· T>∑eTT˝À
eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT dü÷s¡T´&ÉT #Ó|Œü >±, dü÷s¡T´&ÉT #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· eTT
eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&#É T· es¡≈î£ me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
Á|üXï¯ :` m|ü&√ ø£è‘·jT· T>∑eTT˝À dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ ‘˚,
Ä $wüj·TeTT n|üŒ{Ï eTqTe⁄πø ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT, Ç|ü&ÉT Á|üdüTÔ‘·
ø±\eTT˝À es¡Ôe÷q ø±\eTT˝À (e´ø£Ôe÷q ø±\eTT˝À) e÷‘√
bÕ≥Tj·TT+&ÉT ˙e⁄ Ä $wüj·TeTTqT m˝≤ #Ó|üŒ>∑\T>∑T#·THêïe⁄?
eTqTe⁄≈£î dü÷s¡T´ì $wüjT· y˚T ‘Ó*j·T<äqT $wüjT· eTT ˙≈£î m˝≤ ‘Ó\TdüT?
Ä~‘·´
21
»yêãT :` H˚qT Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ≈£L&Ü #ê˝≤e÷s¡T¢ ˇø£ $wüjT· eTTqT
#ÓbÕŒqT. n~ @eT+fÒ H˚qT m\¢|ü&É÷ ì»y˚T #Ó|ü<äTqì ˙e⁄
nqTø√e<äT›. H˚qT n|ü&É|ü&ÉT ndü‘·´eTTqT ≈£L&Ü #Ó|ü<äTqì
nqTø√e&ÉeTT eT+∫~. n+<äTe\q Hê e÷≥ m|ü&ÉT ˙≈£î dü‘´· eTì
|æùdÔ n|ü&ÉT e÷Á‘·eTT Hê e÷≥qT qeTTàeTT. m|ü&ÉT Hê e÷≥
ndü‘´· eTì|æùdÔ n|ü&ÉT qeTàe<äT.› H˚qT #Ó|ü Á|ü‹e÷≥ |üP]Ô dü‘´· eTì
H˚qT #Ó|ü #·T+<äTqT. ˙≈£î dü‘´· eTì|æ+∫q|ü&˚ qeTTàeTT. Hê e÷≥qT
qeTàeTì H˚qT me]ø° #Ó|Œü ˝Ò<Tä . #Ó|Œü &ÉeTT Hê e+‘·T, qeTà&ÉeTT
qeTàø£b˛e&ÉeTT ˙ |üìj·Tì Ç|ü&ÉT ≈£L&Ü #Ó|ü#·THêïqT. H˚qT
me]ø° ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTT˝H˚, dü+#·\q $wüjT· eTT\H˚, qeTàX¯ø´£ eTT
ø±ì $wüjT· eTT\H˚ #Ó|ü #·T+<äTqT. Hê e÷≥˝À dü‘´· yÓT+‘·jT· Tqï<√
ˇø£ $<ÛäeTT>± Hêπø ‘Ó*j·T<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT H˚qT #Óù|Œ<ä+‘ê
qeTàe˝…H√ ˝Ò<√ MTπs #·÷#·Tø√+&ç. Hê e÷≥\qT qeTTàyês¡T ãVüQXÊ
q÷{ÏøÏ |ü~eT+~ e÷Á‘·yT˚ j·TT+<äTs¡T. $T>∑‘êyês¡T @e÷Á‘·eTT qeTàs¡T.
KTsêHé Á>∑+<∏eä TT˝À ªªn+<ä]˙ Hê C≤„qeTT˝ÀìøÏ sêìe«qT, ø=+<ä]øÏ
e÷Á‘·yT˚ Hê C≤„qeTT ns¡eú T>∑Tq≥T¢ #˚jT· T<äTqT. $T>∑‘êyê]øÏ ns¡eú TT
ø±q≥T¢ #˚j·TT<äTqTμμ nì <˚e⁄&ÉT #ê˝≤e÷s¡T¢ nHêï&ÉT. n+<äs¡÷
qeTà≈£L&É<Hä ˚ <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü n≥T¢ #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äs÷¡ q$Tà‘˚ n+<ä]ø°
C≤„qeTT ‘Ó*dæ n+<äs÷¡ C≤„qe÷s¡eZ TT˝ÀìøÏ b˛e⁄ neø±X¯eTT >∑\<äT.
n+<ä]ø° C≤„qeTT ‘Ó*j·Te˝…qì H˚qT dü‘´· eTTqT #Ó|Œæ Hê <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q
e÷≥e\q Hê e÷≥ ≈£L&Ü ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT˝˝À ndü‘·´eTT>∑H˚
ø£ì|æ+#·T#·T+&ÉTqT. n≥¢ì H˚qT dü‘´· eTTqT #Ó|ü #·THêïqì #Ó|Œü ≈£î+&Ü
dü‘´· eTTH˚ #Ó|ü #·T+<äTqT. Hê e÷≥ dü‘´· yÓ÷ ø±<√ ‘Ó*j·Te\dæ+~
MTπs!
22
Ä~‘·´
Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À C≤„qjÓ÷>∑eTTq yÓTT<ä{Ï
XÀ¢ø£eTT˝ÀH˚ ªªH˚qT düècÕ˜´~˝À dü÷s¡T´q≈£î #Ó|æŒj·TT+{Ïì, ‘·sê«‘·
dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄q≈£î á C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉTμμ nì ø£èwüß&í TÉ
ns¡Tq® Tq≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT, Ç|ü&ÉT ˙e⁄ n&ç–qfÒ¢ ns¡Tq® T&ÉT
ø£èwüßìí ï Ç<˚ Á|üXï‚ n&ç>±&ÉT. m|ü&√ düècÕ˜´~˝À dü÷s¡T´&ÉT |ü⁄{≤º&TÉ ,
˙e⁄ |ü⁄{Ïqº ~ Á|üdTü ‘Ô · ø±\eTT˝À, Ç|ü&ÉT |ü⁄{Ïqº ˙e⁄ n|üŒ{Ï dü÷s¡T´q≈£î
m˝≤ C≤„qeTTqT #ÓbÕŒe⁄? nì n&É>&∑ eÉ TT »]–q~. n~ ô|<ä› Á|üXï‚
nsTTHê ø£èwüßí&ÉT düT\uÛÑeTT>± »yêãTqT #Ó|üŒ>∑*>±&ÉT. nø£ÿ&É
ø£èwüßí&ÉT @$T #ÓbÕŒ&√ MT≈£î ‘Ó\TdüT. ˇø£y˚fi¯ ‘Ó*j·Tì yês¡T+fÒ
Ç|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #·÷∫Hê @$T #Ó|Œæ q~ ‘Ó*j·T>∑\<äT. ø£èwüß&í TÉ
n|ü&ÉT ≈£L&Ü H˚qT |ü⁄{Ϻj·TT+{Ïì nì #Ó|æŒq »yêãTqT #·÷∫q
ns¡Tq® T&ÉT ªªy˚TeTT m˝≤ qe÷à*?μμ nì Á|ü•ï+#·˝<Ò Tä . Á|ü•ï+#·øb£ ˛sTTHê
ø£èwüß&í TÉ #Ó|Œæ q e÷≥MT<ä ns¡Tq® TìøÏ nqTe÷qeTT ñ+&˚~. ø£èwüß&í TÉ
nã<ä›eTTqT #Ó|ü#·THêï&Éì ns¡T®qT&ÉT ‘·q ãT~∆˝À nqTø√e&ÉeTT
»]–q~. n|ü&ÉT ø£èwüß&í TÉ ns¡Tq® T&ÉT nqTø=qï $wüjT· eTTqT Á>∑V≤æ +#·
>∑*>±&ÉT. nsTTHê Ç≥T ns¡Tq® T&ÉT nqTe÷qeTTqï≥T¢ ãj·T≥|ü&˝É <Ò Tä .
n≥T ø£èwüß&í TÉ ‘Ó*dæ ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tq≥T¢+&çb˛sTT ‘·sê«‘· $wüjT· eTTqT
#ÓbÕŒ&ÉT.
Ç|ü&ÉT ˙e⁄ ≈£L&Ü n˝≤+{Ï Á|üXï¯ H˚ n&ç>±e⁄. nsTT‘˚ ø£èwüßìí
e˝… H˚qT düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . H˚qT ø=ìï ndü‘´· eTT\T ≈£L&Ü
#Ó|ü#·T+<äTq˙, @~ ì»yÓ÷, @~ nã<ä›yÓ÷ ˙y˚ Á>∑Væ≤+#·Tø√eTì
#ÓbÕŒqT. ns¡Tq® Tì˝À ô|]–q nqTe÷qeTT\≈£î, ø£èwüßìí e÷≥\ MT<ä
e∫Ãq n|üqeTàø£eTTq≈£î ∫es¡≈£î ø£èwüßí&ÉT $X¯«s¡÷|üeTT #·÷|æ
Ä~‘·´
21
»yêãT :` H˚qT Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ≈£L&Ü #ê˝≤e÷s¡T¢ ˇø£ $wüjT· eTTqT
#ÓbÕŒqT. n~ @eT+fÒ H˚qT m\¢|ü&É÷ ì»y˚T #Ó|ü<äTqì ˙e⁄
nqTø√e<äT›. H˚qT n|ü&É|ü&ÉT ndü‘·´eTTqT ≈£L&Ü #Ó|ü<äTqì
nqTø√e&ÉeTT eT+∫~. n+<äTe\q Hê e÷≥ m|ü&ÉT ˙≈£î dü‘´· eTì
|æùdÔ n|ü&ÉT e÷Á‘·eTT Hê e÷≥qT qeTTàeTT. m|ü&ÉT Hê e÷≥
ndü‘´· eTì|æùdÔ n|ü&ÉT qeTàe<äT.› H˚qT #Ó|ü Á|ü‹e÷≥ |üP]Ô dü‘´· eTì
H˚qT #Ó|ü #·T+<äTqT. ˙≈£î dü‘´· eTì|æ+∫q|ü&˚ qeTTàeTT. Hê e÷≥qT
qeTàeTì H˚qT me]ø° #Ó|Œü ˝Ò<Tä . #Ó|Œü &ÉeTT Hê e+‘·T, qeTà&ÉeTT
qeTàø£b˛e&ÉeTT ˙ |üìj·Tì Ç|ü&ÉT ≈£L&Ü #Ó|ü#·THêïqT. H˚qT
me]ø° ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTT˝H˚, dü+#·\q $wüjT· eTT\H˚, qeTàX¯ø´£ eTT
ø±ì $wüjT· eTT\H˚ #Ó|ü #·T+<äTqT. Hê e÷≥˝À dü‘´· yÓT+‘·jT· Tqï<√
ˇø£ $<ÛäeTT>± Hêπø ‘Ó*j·T<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT H˚qT #Óù|Œ<ä+‘ê
qeTàe˝…H√ ˝Ò<√ MTπs #·÷#·Tø√+&ç. Hê e÷≥\qT qeTTàyês¡T ãVüQXÊ
q÷{ÏøÏ |ü~eT+~ e÷Á‘·yT˚ j·TT+<äTs¡T. $T>∑‘êyês¡T @e÷Á‘·eTT qeTàs¡T.
KTsêHé Á>∑+<∏eä TT˝À ªªn+<ä]˙ Hê C≤„qeTT˝ÀìøÏ sêìe«qT, ø=+<ä]øÏ
e÷Á‘·yT˚ Hê C≤„qeTT ns¡eú T>∑Tq≥T¢ #˚jT· T<äTqT. $T>∑‘êyê]øÏ ns¡eú TT
ø±q≥T¢ #˚j·TT<äTqTμμ nì <˚e⁄&ÉT #ê˝≤e÷s¡T¢ nHêï&ÉT. n+<äs¡÷
qeTà≈£L&É<Hä ˚ <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü n≥T¢ #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äs÷¡ q$Tà‘˚ n+<ä]ø°
C≤„qeTT ‘Ó*dæ n+<äs÷¡ C≤„qe÷s¡eZ TT˝ÀìøÏ b˛e⁄ neø±X¯eTT >∑\<äT.
n+<ä]ø° C≤„qeTT ‘Ó*j·Te˝…qì H˚qT dü‘´· eTTqT #Ó|Œæ Hê <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q
e÷≥e\q Hê e÷≥ ≈£L&Ü ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT˝˝À ndü‘·´eTT>∑H˚
ø£ì|æ+#·T#·T+&ÉTqT. n≥¢ì H˚qT dü‘´· eTTqT #Ó|ü #·THêïqì #Ó|Œü ≈£î+&Ü
dü‘´· eTTH˚ #Ó|ü #·T+<äTqT. Hê e÷≥ dü‘´· yÓ÷ ø±<√ ‘Ó*j·Te\dæ+~
MTπs!
22
Ä~‘·´
Á|ü<eä∏ T <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À C≤„qjÓ÷>∑eTTq yÓTT<ä{Ï
XÀ¢ø£eTT˝ÀH˚ ªªH˚qT düècÕ˜´~˝À dü÷s¡T´q≈£î #Ó|æŒj·TT+{Ïì, ‘·sê«‘·
dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄q≈£î á C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉTμμ nì ø£èwüß&í TÉ
ns¡Tq® Tq≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT, Ç|ü&ÉT ˙e⁄ n&ç–qfÒ¢ ns¡Tq® T&ÉT
ø£èwüßìí ï Ç<˚ Á|üXï‚ n&ç>±&ÉT. m|ü&√ düècÕ˜´~˝À dü÷s¡T´&ÉT |ü⁄{≤º&TÉ ,
˙e⁄ |ü⁄{Ïqº ~ Á|üdTü ‘Ô · ø±\eTT˝À, Ç|ü&ÉT |ü⁄{Ïqº ˙e⁄ n|üŒ{Ï dü÷s¡T´q≈£î
m˝≤ C≤„qeTTqT #ÓbÕŒe⁄? nì n&É>&∑ eÉ TT »]–q~. n~ ô|<ä› Á|üXï‚
nsTTHê ø£èwüßí&ÉT düT\uÛÑeTT>± »yêãTqT #Ó|üŒ>∑*>±&ÉT. nø£ÿ&É
ø£èwüßí&ÉT @$T #ÓbÕŒ&√ MT≈£î ‘Ó\TdüT. ˇø£y˚fi¯ ‘Ó*j·Tì yês¡T+fÒ
Ç|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #·÷∫Hê @$T #Ó|Œæ q~ ‘Ó*j·T>∑\<äT. ø£èwüß&í TÉ
n|ü&ÉT ≈£L&Ü H˚qT |ü⁄{Ϻj·TT+{Ïì nì #Ó|æŒq »yêãTqT #·÷∫q
ns¡Tq® T&ÉT ªªy˚TeTT m˝≤ qe÷à*?μμ nì Á|ü•ï+#·˝<Ò Tä . Á|ü•ï+#·øb£ ˛sTTHê
ø£èwüß&í TÉ #Ó|Œæ q e÷≥MT<ä ns¡Tq® TìøÏ nqTe÷qeTT ñ+&˚~. ø£èwüß&í TÉ
nã<ä›eTTqT #Ó|ü#·THêï&Éì ns¡T®qT&ÉT ‘·q ãT~∆˝À nqTø√e&ÉeTT
»]–q~. n|ü&ÉT ø£èwüß&í TÉ ns¡Tq® T&ÉT nqTø=qï $wüjT· eTTqT Á>∑V≤æ +#·
>∑*>±&ÉT. nsTTHê Ç≥T ns¡Tq® T&ÉT nqTe÷qeTTqï≥T¢ ãj·T≥|ü&˝É <Ò Tä .
n≥T ø£èwüß&í TÉ ‘Ó*dæ ≈£L&Ü ‘Ó*j·Tq≥T¢+&çb˛sTT ‘·sê«‘· $wüjT· eTTqT
#ÓbÕŒ&ÉT.
Ç|ü&ÉT ˙e⁄ ≈£L&Ü n˝≤+{Ï Á|üXï¯ H˚ n&ç>±e⁄. nsTT‘˚ ø£èwüßìí
e˝… H˚qT düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . H˚qT ø=ìï ndü‘´· eTT\T ≈£L&Ü
#Ó|ü#·T+<äTq˙, @~ ì»yÓ÷, @~ nã<ä›yÓ÷ ˙y˚ Á>∑Væ≤+#·Tø√eTì
#ÓbÕŒqT. ns¡Tq® Tì˝À ô|]–q nqTe÷qeTT\≈£î, ø£èwüßìí e÷≥\ MT<ä
e∫Ãq n|üqeTàø£eTTq≈£î ∫es¡≈£î ø£èwüßí&ÉT $X¯«s¡÷|üeTT #·÷|æ
Ä~‘·´
23
ns¡Tq® TìøÏ Çø£ @ nqTe÷qeTT $T>∑\≈£î+&Ü #˚XÊ&ÉT. $X¯«s¡÷|üeTT
ø£èwüßìí e˝… #·÷|æ ˙ nqTe÷qeTT\qT H˚qT rs¡Ã˝ÒqT >∑qTø£, H˚qT
kÕ<Ûës¡D eTìwæH˚ >∑qTø£ H˚qT eTT+<˚ Hê e÷≥\ìï{Ï˙ qeTàe<äT› nì
#ÓbÕŒqT. ø=ìï e÷Á‘·yT˚ dü‘´· eTT+{≤sTT nì ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. nsTT‘˚
H˚qT #Óù|Œ{Ïe˙ï dü‘´· eTT˝ÒjT· ì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ Ä $wüjT· eTT
Ç‘·sT¡ \≈£î ‘Ó*j·÷\qT ìj·TeTeTT @MT ˝Ò<Tä ø£<ë! n+<äTe\q H˚qT
n˝≤ #ÓbÕŒqT. H˚qT n˝≤ #Ó|Œü &ÉeTT e\q ˙ e÷≥ ndü‘´· eTì
mes¡÷ Hê‘√ yê~+#·sT¡ , Á|ü•ï+#·sT¡ . Hê e÷≥ dü‘´· yÓ÷ ø±<√ MTπs
#·÷#·Tø√+&ç. dü‘´· yÓT‘Æ ˚ qeTà+&ç, dü‘´· eTT ø±ø£b˛‘˚ qeTàe<ä+› &ç nì
≈£L&Ü #ÓbÕŒqT. ªªÄ|ü<\ä ˝À nã<äe› ÷&ç nsTTHê Ä|ü<qä T+&ç ãj·T≥
|ü&eÉ #·TÃqìμμ ô|<ä\› T #Ó|Œæ q e÷≥qT nqTdü]+#êqT.
Á|üXï¯ :` ø£èwüß&í TÉ Ä ø±\eTT˝À #˚‘\· >±s¡&ç #˚XÊ&Éì $HêïeTT. nsTT‘˚
MTs¡T Ç|ü&ÉT e÷≥\>±s¡&ç #˚dTü HÔ êïs¡ì e÷≈£î ns¡eú TsTTq~. MTs¡T
m+‘· ø£|æŒ|ü⁄#·TÃø√yê\qTø=Hêï, ø£|æŒ|ü⁄#·TÃø√˝Òì ˇø£ ndü‘·´eTTqT
MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢ ãTTEe⁄ #˚jT· >∑\qT #·÷&É+&ç. MTs¡T á eT<Û´ä ø±\eTT˝À
á HÓ\˝ÀH˚ ªª\T n+fÒ @$T{Ï?μμ nqT ù|s¡T>∑\ ˇø£ ∫qï Á>∑+<∏eä TTqT
Áyêdæ $&ÉT<ä\ #˚XÊs¡T. Ä Á>∑+<∏eä TT˝À ù|J q+ãs¡T 40˝À yÓTT<ä{˝Ï ÀH˚
Ç˝≤ ÁyêXÊs¡T. ªªÁ|ü|+ü #·eTT˝À Á|ü»\+<ä]ø° yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Te⁄ dü÷s¡T´&˚jT· ì
‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT ªªÄ~‘·T´&ÉTμμ nqT ù|s¡TqT dü÷s¡T´q≈£î eTqTy˚
HêeTø£sD¡ eTT #˚XÊ&ÉT. ‘·sê«‘· #ê˝≤ ù|s¡T¢ dü÷s¡T´q≈£î ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À
‘·j÷· s¡sTTq$μμ á yêø£´eTTqT dü«j·TeTT>± MTπs #ÓbÕŒs¡T. Ç|ü&˚y÷Ó
eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq~ dü÷s¡T´&Éì @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äHêïs¡T.
n|ü&˚yÓ÷ dü÷s¡T´q≈£î Ä~‘·T´&Éì eTqTy˚ ù|s¡T ô|{Ϻq≥T¢ #ÓbÕŒs¡T.
24
Ä~‘·´
n|ü&=ø£ e÷≥, Ç|ü&=ø£ e÷≥ #Ó|Œü &ÉeTTqT ã{Ϻ Ç+<äT˝À @<√
ˇø£{Ï dü‘´· eTTHêï eTs=ø£{Ï ndü‘´· eTì ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~. MT≈£î n˝≤
ndü‘´· eTTqT #Ó|Œü e\dæq nedüsy¡ T˚ eTTqï~? ndü‘´· eTT‘√ eTqTwüß\≈£î
C≤„qeTT ø£\TZHêj·Tì Á|ü•ï+#·T#·THêïeTT. BìøÏ »yêãT #Ó|üŒ+&ç?
y˚TeTT »yêãTqT n&ç>±eTì CyêãT˝À ≈£L&Ü eTeTTà\qT eTuÛÑ´
ô|≥º≈î£ +&Ü dü‘´· eTTH˚ #Ó|Œü eTì ø√s¡T#·THêïeTT.
»yêãT :` Äø±X¯eTT˝À @&ÉTs¡+>∑T\ Ç+Á<ä<qäÛ düT‡ ø£ì|æ+#·TqT. nsTT‘˚
nø£ÿ&É yêdüeÔ eTT>± @&ÉT s¡+>∑T\T ˝Òe⁄. nø£ÿ&ÉTqï~ dü÷s¡´øÏsD
¡ eTT
e÷Á‘·yT˚ . nsTT‘˚ dü÷s¡´øÏsD¡ eTT ø£ì|æ+#·≈î£ +&Ü @&ÉT s¡+>∑T\T ø£ì|æ+#·T
#·THêïsTT. n|ü&ÉT <ëìì @&ÉT s¡+>∑T\Hê˝≤? ˝Òø£ dü÷s¡´øÏsD¡ eTHê˝≤?
‘ê‘êÿ*ø£eTTq≈£î @&ÉT s¡+>∑T\T ø£ì|æ+∫Hê n$ nXÊ•«‘·yT˚ . Ä @&ÉT
s¡+>∑T\ yÓqTø£ <ë–j·TTqï dü÷s¡´øÏs¡Dy˚T dü‘·´eTì #Ó|üŒe#·TÃqT.
nsTTHê dü‘´· eTsTTq dü÷s¡´øÏsD
¡ eTT ø£ì|æ+#·q+‘· e÷Á‘·eTTq dü÷s¡´
øÏsD
¡ eTTqT ndü‘´· eTT nì #Ó|Œü ˝ÒeTT. n˝≤π> Hê e÷≥˝Àì s¡+>∑T˝Ò
˙≈£î ø£ì|æ+#êsTT. nsTT‘˚ Hê e÷≥˝Àì dü‘´· eTT ˙≈£î ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
$TeTTà\qT eTuÛ´Ñ ô|{ÏHº ê n~ $TeTTà\qT <˚e⁄ìyÓ|’ ⁄ü q&ç|+æ #·T≥πøj·Tì
MTs¡T ns¡eú TT #˚dTü ø√e˝…qT. nsTTHê H˚qT ndü‘´· eTTqT #Ó|Œü ≈£î+&Ü
dü‘·´eTTH˚ #Ó|ü#·THêïqT. MTs¡T ns¡úeTT #˚düTø√e&ÉeTT˝À ˝À|üy˚T
>±˙, Hê e÷≥˝À ˝À|üeTT ˝Ò<Tä . #·÷|ü⁄˝Òìyê&ÉT @qT>∑T ø±\TqT
|ü≥Tº≈î£ ì dü+ú uÛeÑ TT nì nqTø=Hêï&É≥. n˝≤π> #Óe⁄qT |ü≥Tºø=ì #˚≥j·Tì
nqTø=Hêï&É≥. nø£ÿ&É @qT>∑T dü‘´· y˚T nsTTHê yê&ÉT nqTø√e&ÉeTT
ndü‘´· eTT. n˝≤π> y˚TeTT dü‘´· eTTH˚ #Ó|Œæ Hê ø=ìï $wüjT· eTT\T MT≈£î
dü]>± ns¡eú TTø±q+<äTq yê{Ï $wüjT· eTT˝À MTs¡T qH˚ï ndü‘´· eTT
Ä~‘·´
23
ns¡Tq® TìøÏ Çø£ @ nqTe÷qeTT $T>∑\≈£î+&Ü #˚XÊ&ÉT. $X¯«s¡÷|üeTT
ø£èwüßìí e˝… #·÷|æ ˙ nqTe÷qeTT\qT H˚qT rs¡Ã˝ÒqT >∑qTø£, H˚qT
kÕ<Ûës¡D eTìwæH˚ >∑qTø£ H˚qT eTT+<˚ Hê e÷≥\ìï{Ï˙ qeTàe<äT› nì
#ÓbÕŒqT. ø=ìï e÷Á‘·yT˚ dü‘´· eTT+{≤sTT nì ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. nsTT‘˚
H˚qT #Óù|Œ{Ïe˙ï dü‘´· eTT˝ÒjT· ì Hê≈£î ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ Ä $wüjT· eTT
Ç‘·sT¡ \≈£î ‘Ó*j·÷\qT ìj·TeTeTT @MT ˝Ò<Tä ø£<ë! n+<äTe\q H˚qT
n˝≤ #ÓbÕŒqT. H˚qT n˝≤ #Ó|Œü &ÉeTT e\q ˙ e÷≥ ndü‘´· eTì
mes¡÷ Hê‘√ yê~+#·sT¡ , Á|ü•ï+#·sT¡ . Hê e÷≥ dü‘´· yÓ÷ ø±<√ MTπs
#·÷#·Tø√+&ç. dü‘´· yÓT‘Æ ˚ qeTà+&ç, dü‘´· eTT ø±ø£b˛‘˚ qeTàe<ä+› &ç nì
≈£L&Ü #ÓbÕŒqT. ªªÄ|ü<\ä ˝À nã<äe› ÷&ç nsTTHê Ä|ü<qä T+&ç ãj·T≥
|ü&eÉ #·TÃqìμμ ô|<ä\› T #Ó|Œæ q e÷≥qT nqTdü]+#êqT.
Á|üXï¯ :` ø£èwüß&í TÉ Ä ø±\eTT˝À #˚‘\· >±s¡&ç #˚XÊ&Éì $HêïeTT. nsTT‘˚
MTs¡T Ç|ü&ÉT e÷≥\>±s¡&ç #˚dTü HÔ êïs¡ì e÷≈£î ns¡eú TsTTq~. MTs¡T
m+‘· ø£|æŒ|ü⁄#·TÃø√yê\qTø=Hêï, ø£|æŒ|ü⁄#·TÃø√˝Òì ˇø£ ndü‘·´eTTqT
MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢ ãTTEe⁄ #˚jT· >∑\qT #·÷&É+&ç. MTs¡T á eT<Û´ä ø±\eTT˝À
á HÓ\˝ÀH˚ ªª\T n+fÒ @$T{Ï?μμ nqT ù|s¡T>∑\ ˇø£ ∫qï Á>∑+<∏eä TTqT
Áyêdæ $&ÉT<ä\ #˚XÊs¡T. Ä Á>∑+<∏eä TT˝À ù|J q+ãs¡T 40˝À yÓTT<ä{˝Ï ÀH˚
Ç˝≤ ÁyêXÊs¡T. ªªÁ|ü|+ü #·eTT˝À Á|ü»\+<ä]ø° yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Te⁄ dü÷s¡T´&˚jT· ì
‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT ªªÄ~‘·T´&ÉTμμ nqT ù|s¡TqT dü÷s¡T´q≈£î eTqTy˚
HêeTø£sD¡ eTT #˚XÊ&ÉT. ‘·sê«‘· #ê˝≤ ù|s¡T¢ dü÷s¡T´q≈£î ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À
‘·j÷· s¡sTTq$μμ á yêø£´eTTqT dü«j·TeTT>± MTπs #ÓbÕŒs¡T. Ç|ü&˚y÷Ó
eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq~ dü÷s¡T´&Éì @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äHêïs¡T.
n|ü&˚yÓ÷ dü÷s¡T´q≈£î Ä~‘·T´&Éì eTqTy˚ ù|s¡T ô|{Ϻq≥T¢ #ÓbÕŒs¡T.
24
Ä~‘·´
n|ü&=ø£ e÷≥, Ç|ü&=ø£ e÷≥ #Ó|Œü &ÉeTTqT ã{Ϻ Ç+<äT˝À @<√
ˇø£{Ï dü‘´· eTTHêï eTs=ø£{Ï ndü‘´· eTì ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~. MT≈£î n˝≤
ndü‘´· eTTqT #Ó|Œü e\dæq nedüsy¡ T˚ eTTqï~? ndü‘´· eTT‘√ eTqTwüß\≈£î
C≤„qeTT ø£\TZHêj·Tì Á|ü•ï+#·T#·THêïeTT. BìøÏ »yêãT #Ó|üŒ+&ç?
y˚TeTT »yêãTqT n&ç>±eTì CyêãT˝À ≈£L&Ü eTeTTà\qT eTuÛÑ´
ô|≥º≈î£ +&Ü dü‘´· eTTH˚ #Ó|Œü eTì ø√s¡T#·THêïeTT.
»yêãT :` Äø±X¯eTT˝À @&ÉTs¡+>∑T\ Ç+Á<ä<qäÛ düT‡ ø£ì|æ+#·TqT. nsTT‘˚
nø£ÿ&É yêdüeÔ eTT>± @&ÉT s¡+>∑T\T ˝Òe⁄. nø£ÿ&ÉTqï~ dü÷s¡´øÏsD
¡ eTT
e÷Á‘·yT˚ . nsTT‘˚ dü÷s¡´øÏsD¡ eTT ø£ì|æ+#·≈î£ +&Ü @&ÉT s¡+>∑T\T ø£ì|æ+#·T
#·THêïsTT. n|ü&ÉT <ëìì @&ÉT s¡+>∑T\Hê˝≤? ˝Òø£ dü÷s¡´øÏsD¡ eTHê˝≤?
‘ê‘êÿ*ø£eTTq≈£î @&ÉT s¡+>∑T\T ø£ì|æ+∫Hê n$ nXÊ•«‘·yT˚ . Ä @&ÉT
s¡+>∑T\ yÓqTø£ <ë–j·TTqï dü÷s¡´øÏs¡Dy˚T dü‘·´eTì #Ó|üŒe#·TÃqT.
nsTTHê dü‘´· eTsTTq dü÷s¡´øÏsD
¡ eTT ø£ì|æ+#·q+‘· e÷Á‘·eTTq dü÷s¡´
øÏsD
¡ eTTqT ndü‘´· eTT nì #Ó|Œü ˝ÒeTT. n˝≤π> Hê e÷≥˝Àì s¡+>∑T˝Ò
˙≈£î ø£ì|æ+#êsTT. nsTT‘˚ Hê e÷≥˝Àì dü‘´· eTT ˙≈£î ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä .
$TeTTà\qT eTuÛ´Ñ ô|{ÏHº ê n~ $TeTTà\qT <˚e⁄ìyÓ|’ ⁄ü q&ç|+æ #·T≥πøj·Tì
MTs¡T ns¡eú TT #˚dTü ø√e˝…qT. nsTTHê H˚qT ndü‘´· eTTqT #Ó|Œü ≈£î+&Ü
dü‘·´eTTH˚ #Ó|ü#·THêïqT. MTs¡T ns¡úeTT #˚düTø√e&ÉeTT˝À ˝À|üy˚T
>±˙, Hê e÷≥˝À ˝À|üeTT ˝Ò<Tä . #·÷|ü⁄˝Òìyê&ÉT @qT>∑T ø±\TqT
|ü≥Tº≈î£ ì dü+ú uÛeÑ TT nì nqTø=Hêï&É≥. n˝≤π> #Óe⁄qT |ü≥Tºø=ì #˚≥j·Tì
nqTø=Hêï&É≥. nø£ÿ&É @qT>∑T dü‘´· y˚T nsTTHê yê&ÉT nqTø√e&ÉeTT
ndü‘´· eTT. n˝≤π> y˚TeTT dü‘´· eTTH˚ #Ó|Œæ Hê ø=ìï $wüjT· eTT\T MT≈£î
dü]>± ns¡eú TTø±q+<äTq yê{Ï $wüjT· eTT˝À MTs¡T qH˚ï ndü‘´· eTT
Ä~‘·´
25
#Ó|Œæ q≥T¢ nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. Ç<ä+‘·jT· ÷ MT ne>±Vü≤q
˝À|üyT˚ >±˙, Hê u≤<Û´ä ‘êsêVæ≤‘·´eTT ø±<äT. H˚qT u≤<Û´ä ‘·qT düÁø£eTeTT
>±H˚ #˚jT· T#·THêïeTT. Ç|ü&ÉT H˚qT eTT+<äT ˇø£e÷≥ ‘·sê«‘· yÓqTø£
eTs=ø£e÷≥ #Ó|Œæ q≥T¢ MTs¡T Äs√|æ+#·T#·THêïs¡T. Çø£ÿ&É ≈£L&Ü MTπs
bıs¡|&ü bç ˛j·÷s¡T>±˙, H˚qT #Ó|Œæ q~ ndü‘´· eTTø±<äT. Çø£ÿ&É ˇø£ ∫qï
ñ<ëVü≤s¡DqT #Óô|Œ<äqT $qTeTT. e+<ä dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘e· TT ˇø£&TÉ
nìï $<ÛäeTT\ ù|<ä]ø£eTTqT nqTuÛÑ$+#·T#·T+&ÓqT. ˇø£ <Ûäì≈£î&ÉT
|ü⁄D´eTTqT dü+bÕ~+#·Tø=qT ì$T‘·eÔ TT @<√ ˇø£ ;<äyêìøÏ düV‰ü j·TeTT
#˚j÷· \qTø=Hêï&ÉT. n‘·qT nìï $<Ûeä TT\ ù|<ä]ø£eTTqT nqTuÛ$Ñ +#·T
yêìì mqTïø=ì yêìøÏ düV‰ü j·TeTT #˚j÷· \qTø=Hêï&ÉT. n˝≤π> ˇø£
~qeTT Ä ù|<äyêì Ç+{Ï e<ä≈› î£ e∫Ã, ‘·q~ @ }s¡T nì #Ó|Œü ø£,
‘êqT |ò˝ü ≤Hê yê&çqì @e÷Á‘·eTT #Ó|Œü ≈£î+&Ü, Ä ù|<äyêìøÏ |ü~\ø£\å
s¡÷bÕj·T\qT <ëqeTT>± Ç#êÃ&ÉT. ˇø£ <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À ªª≈£î&ç#‹˚ ‘√
Ç#·Tà <ëqeTT m&ÉeT #˚‹øÏ ≈£L&Ü ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ÇùdÔ n~ ìkÕ«s¡ú
<ëqeT>∑TqT. n˝≤ <ëqeTT #˚jT· &ÉeTT eT+∫<äìμμ #Ó|Œæ j·TT+&ÉT≥
e\q n‘·qT <ëqeTT #˚dqæ |üŒ{Ïø° ‘êqT mes¡sTTq~ ≈£L&Ü #Ó|Œü ≈£î+&Ü,
me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü |ü~\ø£\å s¡÷bÕj·T\qT <ëqeTT>± Çe«&ÉeTT‘√,
<ëqeTT Ç∫Ãqyê&ÉT me&ÉsTTqB <ëqeTT rdüTø=qï ù|<äyêìøÏ ≈£L&Ü
‘Ó*j·T<äT. nsTT‘˚ <ëqeTT Ç∫Ãq yê&ÉT ‘Ó\TdüT>±˙ n‘·qT
mes¡sTTqB, mø£ÿ&ÉqT+&ç e∫ÃqB ‘Ó*j·Tø£ b˛sTTHê, ‘·q≈£î <ëqeTT
Ç∫Ãq yê&ÉT >=|üŒyê&ÉT nqï≥T¢, n~j·T÷ <ëqeTT Çe«&ÉeTT˝À
ø£sT¡ ìí ‘√ düe÷qyÓTqÆ yê&Éì ‘Ó*j·TTq≥T¢, ªªn|üsø¡ s£ μí¡ μ nqT ù|s¡TqT
<ëqeTT Ç∫ÃqyêìøÏ _s¡T<äT>± ô|≥º&yÉ TÓ qÆ ~. <ëqeTT Ç∫ÃqyêìøÏ
n<˚ |üì>± <ëqeTT rdüTø=qï yê&ÉT ù|s¡T ô|≥º&eÉ TT e\q <ëqeTT
26
Ä~‘·´
Ç∫Ãqyê&ÉT |ò˝ü ≤Hêj·Tì e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT ø£<ë! <ëqeTT Ç∫Ãq
yê&ÉT düTes¡í dü+kÕúqeTTq≈£î n~Û|‹ü j·T˙, n‘·qT ô|<ä› <Ûìä ≈£î&É˙ Ç|ü&ÉT
eTq≈£î ‘Ó\TdüT nqTø=+<ëeTT. <ëìe\q eTqeTT düTes¡í dü+kÕúHê~Û
|ü‹øÏ ù|<äyê&ÉT ªªn|üsø¡ s£ μí¡ μ nì Ç|ü&ÉT ù|s¡T ô|{≤º&TÉ nì Ç|ü&ÉT
Ç‘·sT¡ \‘√ #ÓbÕŒeTT. Ç|ü&ÉT <ëqeTT Ç∫Ãqyê&ÉT düTes¡í dü+kÕúHê~Û|‹ü
j·Tì Ç‘·sT¡ \≈£î eTqeTT #Ó|Œæ q+‘· e÷Á‘·eTTq n|ü&ÉT ù|<äyêìøÏ Ä
ù|s¡T ‘Ó*j·T<äT ø£<ë!
n<˚ $<Ûeä TT>± |üPs¡«eTT dü÷s¡T´&ÉT C≤„Hê]ú nsTTq yêìøÏ
‘·q≈£î ‘Ó*dæq C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ\qTø=Hêï&ÉT. uÛ÷Ñ $TMT<ä>\∑ eTqTe⁄qT
m+#·T≈£îHêï&ÉT. eTqTe⁄ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ kÕ<Ûës¡DeTT>± e∫à ‘·q C≤„qeTTqT
#ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq|ü&ÉT eTqTe⁄ C≤„qeTTqT
‘Ó*j·T>∑*>±&ÉT >±˙ #Ó|Œæ qyê&ÉT me&ÉT? nqï $wüjT· eTT e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·T<äT. #Ó|Œæ qyê&ÉT n+‘·es¡≈î£ uÛ÷Ñ $TMT<ä ˝Òì C≤„qeTTqT #Ó|Œæ q
<ëìe\q, #Ó|Œæ q yêìì ªª>∑Ts¡Te⁄μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. n+‘˚ø±ø£ $X‚weü TT>±
ªªÄ~‘·T´&ÉTμμ nì ù|s¡TqT ô|{≤º&ÉT. Ä $wüj·TeTTqT MT≈£î y˚TeTT
#Ó|ü #·÷ ªªdü÷s¡T´ìøÏ eTqTe⁄ Ä~‘·T´&Éì ù|s¡T ô|{≤º&TÉ μμ nì #ÓbÕŒeTT.
n~ y˚TeTT Ç‘·sT¡ \≈£î Ç|ü&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥j˚T>±˙, uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |ü⁄≥ºø£
eTT+<äT n|ü&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q~ dü÷s¡T´&Éì ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äT.
Ç|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ãj·T{ÏøÏ e∫Ãq~ ‘·sê«‘· eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q~
dü÷s¡T´&Éì eTq≈£î ‘Ó*dæq~. Ä ø±\eTT˝À eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q~
mes¡sTTq~ ‘Ó*j·T≈£îHêï, #Ó|Œæ qyê&ÉT >=|üŒ C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉT ø±e⁄q
#Ó|Œæ q yêìì ªªÄ~‘·´μμ nqT ù|s¡TqT ô|{≤º&TÉ . C≤„qeTT #Ó|Œæ q yê]˝À
yÓTT<ä{Ï yê&ÉT nì #Ó|ü ‘·q uÛ≤eeTTqT ªÄ~‘·´μ nì nHêï&ÉT. ªª~‘·´μμ
Ä~‘·´
25
#Ó|Œæ q≥T¢ nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. Ç<ä+‘·jT· ÷ MT ne>±Vü≤q
˝À|üyT˚ >±˙, Hê u≤<Û´ä ‘êsêVæ≤‘·´eTT ø±<äT. H˚qT u≤<Û´ä ‘·qT düÁø£eTeTT
>±H˚ #˚jT· T#·THêïeTT. Ç|ü&ÉT H˚qT eTT+<äT ˇø£e÷≥ ‘·sê«‘· yÓqTø£
eTs=ø£e÷≥ #Ó|Œæ q≥T¢ MTs¡T Äs√|æ+#·T#·THêïs¡T. Çø£ÿ&É ≈£L&Ü MTπs
bıs¡|&ü bç ˛j·÷s¡T>±˙, H˚qT #Ó|Œæ q~ ndü‘´· eTTø±<äT. Çø£ÿ&É ˇø£ ∫qï
ñ<ëVü≤s¡DqT #Óô|Œ<äqT $qTeTT. e+<ä dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ‘e· TT ˇø£&TÉ
nìï $<ÛäeTT\ ù|<ä]ø£eTTqT nqTuÛÑ$+#·T#·T+&ÓqT. ˇø£ <Ûäì≈£î&ÉT
|ü⁄D´eTTqT dü+bÕ~+#·Tø=qT ì$T‘·eÔ TT @<√ ˇø£ ;<äyêìøÏ düV‰ü j·TeTT
#˚j÷· \qTø=Hêï&ÉT. n‘·qT nìï $<Ûeä TT\ ù|<ä]ø£eTTqT nqTuÛ$Ñ +#·T
yêìì mqTïø=ì yêìøÏ düV‰ü j·TeTT #˚j÷· \qTø=Hêï&ÉT. n˝≤π> ˇø£
~qeTT Ä ù|<äyêì Ç+{Ï e<ä≈› î£ e∫Ã, ‘·q~ @ }s¡T nì #Ó|Œü ø£,
‘êqT |ò˝ü ≤Hê yê&çqì @e÷Á‘·eTT #Ó|Œü ≈£î+&Ü, Ä ù|<äyêìøÏ |ü~\ø£\å
s¡÷bÕj·T\qT <ëqeTT>± Ç#êÃ&ÉT. ˇø£ <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À ªª≈£î&ç#‹˚ ‘√
Ç#·Tà <ëqeTT m&ÉeT #˚‹øÏ ≈£L&Ü ‘Ó*j·T≈£î+&Ü ÇùdÔ n~ ìkÕ«s¡ú
<ëqeT>∑TqT. n˝≤ <ëqeTT #˚jT· &ÉeTT eT+∫<äìμμ #Ó|Œæ j·TT+&ÉT≥
e\q n‘·qT <ëqeTT #˚dqæ |üŒ{Ïø° ‘êqT mes¡sTTq~ ≈£L&Ü #Ó|Œü ≈£î+&Ü,
me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü |ü~\ø£\å s¡÷bÕj·T\qT <ëqeTT>± Çe«&ÉeTT‘√,
<ëqeTT Ç∫Ãqyê&ÉT me&ÉsTTqB <ëqeTT rdüTø=qï ù|<äyêìøÏ ≈£L&Ü
‘Ó*j·T<äT. nsTT‘˚ <ëqeTT Ç∫Ãq yê&ÉT ‘Ó\TdüT>±˙ n‘·qT
mes¡sTTqB, mø£ÿ&ÉqT+&ç e∫ÃqB ‘Ó*j·Tø£ b˛sTTHê, ‘·q≈£î <ëqeTT
Ç∫Ãq yê&ÉT >=|üŒyê&ÉT nqï≥T¢, n~j·T÷ <ëqeTT Çe«&ÉeTT˝À
ø£sT¡ ìí ‘√ düe÷qyÓTqÆ yê&Éì ‘Ó*j·TTq≥T¢, ªªn|üsø¡ s£ μí¡ μ nqT ù|s¡TqT
<ëqeTT Ç∫ÃqyêìøÏ _s¡T<äT>± ô|≥º&yÉ TÓ qÆ ~. <ëqeTT Ç∫ÃqyêìøÏ
n<˚ |üì>± <ëqeTT rdüTø=qï yê&ÉT ù|s¡T ô|≥º&eÉ TT e\q <ëqeTT
26
Ä~‘·´
Ç∫Ãqyê&ÉT |ò˝ü ≤Hêj·Tì e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT ø£<ë! <ëqeTT Ç∫Ãq
yê&ÉT düTes¡í dü+kÕúqeTTq≈£î n~Û|‹ü j·T˙, n‘·qT ô|<ä› <Ûìä ≈£î&É˙ Ç|ü&ÉT
eTq≈£î ‘Ó\TdüT nqTø=+<ëeTT. <ëìe\q eTqeTT düTes¡í dü+kÕúHê~Û
|ü‹øÏ ù|<äyê&ÉT ªªn|üsø¡ s£ μí¡ μ nì Ç|ü&ÉT ù|s¡T ô|{≤º&TÉ nì Ç|ü&ÉT
Ç‘·sT¡ \‘√ #ÓbÕŒeTT. Ç|ü&ÉT <ëqeTT Ç∫Ãqyê&ÉT düTes¡í dü+kÕúHê~Û|‹ü
j·Tì Ç‘·sT¡ \≈£î eTqeTT #Ó|Œæ q+‘· e÷Á‘·eTTq n|ü&ÉT ù|<äyêìøÏ Ä
ù|s¡T ‘Ó*j·T<äT ø£<ë!
n<˚ $<Ûeä TT>± |üPs¡«eTT dü÷s¡T´&ÉT C≤„Hê]ú nsTTq yêìøÏ
‘·q≈£î ‘Ó*dæq C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ\qTø=Hêï&ÉT. uÛ÷Ñ $TMT<ä>\∑ eTqTe⁄qT
m+#·T≈£îHêï&ÉT. eTqTe⁄ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ kÕ<Ûës¡DeTT>± e∫à ‘·q C≤„qeTTqT
#ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq|ü&ÉT eTqTe⁄ C≤„qeTTqT
‘Ó*j·T>∑*>±&ÉT >±˙ #Ó|Œæ qyê&ÉT me&ÉT? nqï $wüjT· eTT e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·T<äT. #Ó|Œæ qyê&ÉT n+‘·es¡≈î£ uÛ÷Ñ $TMT<ä ˝Òì C≤„qeTTqT #Ó|Œæ q
<ëìe\q, #Ó|Œæ q yêìì ªª>∑Ts¡Te⁄μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. n+‘˚ø±ø£ $X‚weü TT>±
ªªÄ~‘·T´&ÉTμμ nì ù|s¡TqT ô|{≤º&ÉT. Ä $wüj·TeTTqT MT≈£î y˚TeTT
#Ó|ü #·÷ ªªdü÷s¡T´ìøÏ eTqTe⁄ Ä~‘·T´&Éì ù|s¡T ô|{≤º&TÉ μμ nì #ÓbÕŒeTT.
n~ y˚TeTT Ç‘·sT¡ \≈£î Ç|ü&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥j˚T>±˙, uÛ>Ñ e∑ BZ‘· |ü⁄≥ºø£
eTT+<äT n|ü&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q~ dü÷s¡T´&Éì ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äT.
Ç|ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ãj·T{ÏøÏ e∫Ãq~ ‘·sê«‘· eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q~
dü÷s¡T´&Éì eTq≈£î ‘Ó*dæq~. Ä ø±\eTT˝À eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q~
mes¡sTTq~ ‘Ó*j·T≈£îHêï, #Ó|Œæ qyê&ÉT >=|üŒ C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉT ø±e⁄q
#Ó|Œæ q yêìì ªªÄ~‘·´μμ nqT ù|s¡TqT ô|{≤º&TÉ . C≤„qeTT #Ó|Œæ q yê]˝À
yÓTT<ä{Ï yê&ÉT nì #Ó|ü ‘·q uÛ≤eeTTqT ªÄ~‘·´μ nì nHêï&ÉT. ªª~‘·´μμ
Ä~‘·´
27
nq>± s¬ +&Éeyê&É˙, ªªÄμμ nq>± ˝Ò&˙É , ªªÄ~‘·´μμ nq>± n‘·ì‘√
düe÷qyÓTqÆ yê&ÉT me&É÷ ˝Ò&ìÉ ns¡eú TT. #Ó|Œü ã&çq C≤„qeTT >=|üŒ<äì
Á>∑Væ≤+∫q eTqTe⁄ C≤„qeTT #Ó|æŒq yê&ÉT dü÷s¡T´&Éì ‘Ó*j·T≈£îHêï
n‘·qT #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT ã{Ϻ ªÄ~‘·´μ nì #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. Ç|ü&ÉT Ä
$wüjT· eTTqT ‘Ó*dæq y˚TeTT eTqTe⁄ dü÷s¡T´q≈£î ªÄ~‘·´μ nì ù|s¡T
ô|{≤º&ìÉ #ÓbÕŒeTT >±˙, n|ü&ÉT eTqTe⁄≈£î Ä~‘·T´&ÉT mes¡sTTq~
‘Ó\TdüTqì #Ó|Œü ˝Ò<Tä , C≤„qeTT #Ó|Œæ q yê]˝À Ç‘·ìì $T+∫q s¬ +&Ée
yê&ÉT ˝Ò&TÉ nì Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· T ì$T‘·eÔ TT Ä~‘·T´&ÉqT ù|s¡TqT
dü÷s¡T´q≈£î eTqTy˚ ô|≥º&eÉ TT »]–q~ nì y˚TeTT ÁyêXÊeTT ‘·|Œü ,
eTqTe⁄≈£î Ä~‘·T´&ÉT dü÷s¡T´&˚jT· ì ‘Ó\TdüTqì #Ó|Œü ˝Ò<Tä ø£<ë!
Ç+‘·es¡≈£î Hê e÷≥qT ˙e⁄ m+‘· ndü‘·´eTHêïy√ n+‘˚
bıs¡bÕ≥TqT ˙e⁄ |ü&Hç êeì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|Œæ +~
ì»y˚T, eTqTe⁄ ‘êqT $ìq C≤„qeTTqTã{Ϻ #Ó|Œæ q yêìì Ä~‘·T´&ÉT
nì #Ó|Œæ q e÷≥ ì»y˚T. m+‘· C≤„qeTTqT #Ó|Œæ Hê dü÷s¡T´&ÉT ‘êqT
|ò˝ü ≤Hêyê&Éq˙, ‘·q ù|s¡T |ò˝ü ≤Hêj·Tì #Ó|Œü ˝Ò<ìä y˚TeTT #Ó|Œæ q e÷≥
ì»y˚T. eTqTe⁄ #·ìb˛e⁄ es¡øπ ø±ø£ eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&∫ç b˛e⁄
es¡≈î£ Á|ü»\≈£î me]ø° dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉqT
$wüjT· y˚T ‘Ó*j·T<äT. ø£èwüß&í TÉ uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #Ó|Œæ q|ü&ÉT düècÕ˜´~˝À
dü÷s¡T´&ÉT Äø±X¯eTTqT+&ç yêDÏ <ë«sê $ìq C≤„qeTTqT uÛ÷Ñ $TMT<ä
eTqTe⁄≈£î #ÓbÕŒ&Éì uÀ~Û+∫q|ü&ÉT Ä $wüjT· eTT ãj·T≥|ü&qç ~.
Ä $wüjT· eTT ‘Ó*j·TT≥ e\q Ä~‘·T´&ÉqT ù|s¡TqT eTqTe⁄ dü÷s¡T´q≈£î
ô|{≤º&ìÉ #ÓbÕŒeTT. #Ó|Œæ qyê&ÉT Ä~‘·T´&ÉqT ù|s¡T≈£î ‘·–qyê&Éì ‘·\∫q
eTqTe⁄ Ä ù|s¡TqT C≤„qeTT #Ó|Œæ q yêìøÏ ô|{≤º&TÉ . Ä ù|s¡Tô|fÒ≥
º |ü&ÉT
#Ó|Œæ qyê&ÉT dü÷s¡T´&Éì eTqTe⁄≈£î>±˙, eT] @ Ç‘·s¡ e÷qe⁄q≈£î >±˙
‘Ó*j·T<äT.
28
Ä~‘·´
Á|üXï¯ :` m+‘√ >=|üŒ C≤„qeTTqT #Ó|Œæ q dü÷s¡T´&ÉT ‘·q ù|s¡TqT m+<äT≈£î
>∑T|üÔeTT>±j·TT+#·T≈£îHêï&ÉT. n˝≤ #Ó|üŒ≈£î+&Ü ñ+&ÉT≥≈£î ø±s¡Dy˚T
eTsTTHê ø£\<ë?
»yêãT :` eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\ ‘·sê«‘· ø£èwüß&í TÉ uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T ns¡Tq® Tq≈£î
uÀ~Û+∫q düeTj·TeTT˝À, dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&Éì
‘Ó*dæ+~ ≈£L&Ü eT+∫~ ø±<˚yÓ÷ nì y˚TeTT nqTø=+≥THêïeTT.
dü÷s¡T´&ÉT nìï $<Ûeä TT\ Ä˝À∫+∫ ‘·q ù|s¡TqT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . dü«j·TeTT>±
dü÷s¡T´&ÉT ‘·q ù|s¡TqT #Ó|Œæ j·TT+fÒ eTqTwüß\T <˚e⁄ìï e<ä* dü÷s¡T´H˚ï
m≈£îÿe>± Äsê~Û+#Ó&yç ês¡T. n≥Te+{Ï |üìì #˚kÕÔsq¡ T ñ<˚X› ´¯ eTT‘√
dü÷s¡T´&ÉT ‘·q ù|s¡TqT ãj·T{ÏøÏ #Ó|Œü ≈£î+&Ü ‘·q≈£î ‘Ó*dæq C≤„qeTTqT
#Ó|Œü &ÉeTT »]–q~.
Á|üXï¯ :` MTs¡T >∑‘e· TT˝À ªªyês¡≈Ô î£ &ÉT`es¡≈Ô î£ &ÉTμμ nqT ∫qï Á>∑+<∏eä TT˝À
dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq≥T¢ ‘Ó\TdüTq˙, dü÷s¡T´ì e\q
C≤„qeTT ‘Ó*dæq <ëìe\q dü÷s¡T´ì >∑Ts¡THÔ ˚ qT<äT{Ï MT<ä >∑Ts¡T>Ô ±
ô|≥Tºø=Hêï&É˙, dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T ã{Ϻ ‘·q~ dü÷s¡´e+X¯eTì #ÓbÕŒ&É˙
ÁyêXÊs¡T. Ç|ü&ÉT bı+‘·q˝Ò≈î£ +&Ü #Ó|ü #·THêïs¡T. MTs¡T m+<äT≈£î
n˝≤ #Ó|ü #·THêïs¡T? C≤„qeTTe<ä› ndü‘´· eTTqT #Ó|Œü ≈£L&É<Tä ø£<ë! Ä
Á>∑+<∏eä TT˝À n˝≤ #Ó|Œæ , á Á>∑+<∏eä TT˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T. n≥T¢ #Ó|Œü e\dæq
nedüse¡ TT MT≈£î @$T e∫Ãq~?
»yêãT :` ne⁄qT nø£ÿ&É MTs¡T #Ó|Œæ qfÒ¢ ÁyêXÊeTT. nsTT‘˚ nø£ÿ&É
eTTK´eTT>± ˇø£e÷≥j·TT+&É&eÉ TTqT mes¡÷ >∑eTì+∫j·TT+&ÉsT¡ . n<˚
eTq>±! m|ü&ÉsTT‘˚ dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&√
Ä~‘·´
27
nq>± s¬ +&Éeyê&É˙, ªªÄμμ nq>± ˝Ò&˙É , ªªÄ~‘·´μμ nq>± n‘·ì‘√
düe÷qyÓTqÆ yê&ÉT me&É÷ ˝Ò&ìÉ ns¡eú TT. #Ó|Œü ã&çq C≤„qeTT >=|üŒ<äì
Á>∑Væ≤+∫q eTqTe⁄ C≤„qeTT #Ó|æŒq yê&ÉT dü÷s¡T´&Éì ‘Ó*j·T≈£îHêï
n‘·qT #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT ã{Ϻ ªÄ~‘·´μ nì #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. Ç|ü&ÉT Ä
$wüjT· eTTqT ‘Ó*dæq y˚TeTT eTqTe⁄ dü÷s¡T´q≈£î ªÄ~‘·´μ nì ù|s¡T
ô|{≤º&ìÉ #ÓbÕŒeTT >±˙, n|ü&ÉT eTqTe⁄≈£î Ä~‘·T´&ÉT mes¡sTTq~
‘Ó\TdüTqì #Ó|Œü ˝Ò<Tä , C≤„qeTT #Ó|Œæ q yê]˝À Ç‘·ìì $T+∫q s¬ +&Ée
yê&ÉT ˝Ò&TÉ nì Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· T ì$T‘·eÔ TT Ä~‘·T´&ÉqT ù|s¡TqT
dü÷s¡T´q≈£î eTqTy˚ ô|≥º&eÉ TT »]–q~ nì y˚TeTT ÁyêXÊeTT ‘·|Œü ,
eTqTe⁄≈£î Ä~‘·T´&ÉT dü÷s¡T´&˚jT· ì ‘Ó\TdüTqì #Ó|Œü ˝Ò<Tä ø£<ë!
Ç+‘·es¡≈£î Hê e÷≥qT ˙e⁄ m+‘· ndü‘·´eTHêïy√ n+‘˚
bıs¡bÕ≥TqT ˙e⁄ |ü&Hç êeì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|Œæ +~
ì»y˚T, eTqTe⁄ ‘êqT $ìq C≤„qeTTqTã{Ϻ #Ó|Œæ q yêìì Ä~‘·T´&ÉT
nì #Ó|Œæ q e÷≥ ì»y˚T. m+‘· C≤„qeTTqT #Ó|Œæ Hê dü÷s¡T´&ÉT ‘êqT
|ò˝ü ≤Hêyê&Éq˙, ‘·q ù|s¡T |ò˝ü ≤Hêj·Tì #Ó|Œü ˝Ò<ìä y˚TeTT #Ó|Œæ q e÷≥
ì»y˚T. eTqTe⁄ #·ìb˛e⁄ es¡øπ ø±ø£ eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&∫ç b˛e⁄
es¡≈î£ Á|ü»\≈£î me]ø° dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉqT
$wüjT· y˚T ‘Ó*j·T<äT. ø£èwüß&í TÉ uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #Ó|Œæ q|ü&ÉT düècÕ˜´~˝À
dü÷s¡T´&ÉT Äø±X¯eTTqT+&ç yêDÏ <ë«sê $ìq C≤„qeTTqT uÛ÷Ñ $TMT<ä
eTqTe⁄≈£î #ÓbÕŒ&Éì uÀ~Û+∫q|ü&ÉT Ä $wüjT· eTT ãj·T≥|ü&qç ~.
Ä $wüjT· eTT ‘Ó*j·TT≥ e\q Ä~‘·T´&ÉqT ù|s¡TqT eTqTe⁄ dü÷s¡T´q≈£î
ô|{≤º&ìÉ #ÓbÕŒeTT. #Ó|Œæ qyê&ÉT Ä~‘·T´&ÉqT ù|s¡T≈£î ‘·–qyê&Éì ‘·\∫q
eTqTe⁄ Ä ù|s¡TqT C≤„qeTT #Ó|Œæ q yêìøÏ ô|{≤º&TÉ . Ä ù|s¡Tô|fÒ≥
º |ü&ÉT
#Ó|Œæ qyê&ÉT dü÷s¡T´&Éì eTqTe⁄≈£î>±˙, eT] @ Ç‘·s¡ e÷qe⁄q≈£î >±˙
‘Ó*j·T<äT.
28
Ä~‘·´
Á|üXï¯ :` m+‘√ >=|üŒ C≤„qeTTqT #Ó|Œæ q dü÷s¡T´&ÉT ‘·q ù|s¡TqT m+<äT≈£î
>∑T|üÔeTT>±j·TT+#·T≈£îHêï&ÉT. n˝≤ #Ó|üŒ≈£î+&Ü ñ+&ÉT≥≈£î ø±s¡Dy˚T
eTsTTHê ø£\<ë?
»yêãT :` eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\ ‘·sê«‘· ø£èwüß&í TÉ uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T ns¡Tq® Tq≈£î
uÀ~Û+∫q düeTj·TeTT˝À, dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&Éì
‘Ó*dæ+~ ≈£L&Ü eT+∫~ ø±<˚yÓ÷ nì y˚TeTT nqTø=+≥THêïeTT.
dü÷s¡T´&ÉT nìï $<Ûeä TT\ Ä˝À∫+∫ ‘·q ù|s¡TqT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . dü«j·TeTT>±
dü÷s¡T´&ÉT ‘·q ù|s¡TqT #Ó|Œæ j·TT+fÒ eTqTwüß\T <˚e⁄ìï e<ä* dü÷s¡T´H˚ï
m≈£îÿe>± Äsê~Û+#Ó&yç ês¡T. n≥Te+{Ï |üìì #˚kÕÔsq¡ T ñ<˚X› ´¯ eTT‘√
dü÷s¡T´&ÉT ‘·q ù|s¡TqT ãj·T{ÏøÏ #Ó|Œü ≈£î+&Ü ‘·q≈£î ‘Ó*dæq C≤„qeTTqT
#Ó|Œü &ÉeTT »]–q~.
Á|üXï¯ :` MTs¡T >∑‘e· TT˝À ªªyês¡≈Ô î£ &ÉT`es¡≈Ô î£ &ÉTμμ nqT ∫qï Á>∑+<∏eä TT˝À
dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq≥T¢ ‘Ó\TdüTq˙, dü÷s¡T´ì e\q
C≤„qeTT ‘Ó*dæq <ëìe\q dü÷s¡T´ì >∑Ts¡THÔ ˚ qT<äT{Ï MT<ä >∑Ts¡T>Ô ±
ô|≥Tºø=Hêï&É˙, dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T ã{Ϻ ‘·q~ dü÷s¡´e+X¯eTì #ÓbÕŒ&É˙
ÁyêXÊs¡T. Ç|ü&ÉT bı+‘·q˝Ò≈î£ +&Ü #Ó|ü #·THêïs¡T. MTs¡T m+<äT≈£î
n˝≤ #Ó|ü #·THêïs¡T? C≤„qeTTe<ä› ndü‘´· eTTqT #Ó|Œü ≈£L&É<Tä ø£<ë! Ä
Á>∑+<∏eä TT˝À n˝≤ #Ó|Œæ , á Á>∑+<∏eä TT˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T. n≥T¢ #Ó|Œü e\dæq
nedüse¡ TT MT≈£î @$T e∫Ãq~?
»yêãT :` ne⁄qT nø£ÿ&É MTs¡T #Ó|Œæ qfÒ¢ ÁyêXÊeTT. nsTT‘˚ nø£ÿ&É
eTTK´eTT>± ˇø£e÷≥j·TT+&É&eÉ TTqT mes¡÷ >∑eTì+∫j·TT+&ÉsT¡ . n<˚
eTq>±! m|ü&ÉsTT‘˚ dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&√
Ä~‘·´
29
n|ü&˚ eTqTe⁄˝À e÷j·T |üì #˚jT· qT yÓTT<ä\T ô|{Ï+º <äì
#ÓbÕŒeTT. ªªyês¡≈Ô î£ &ÉT`es¡≈Ô î£ &ÉTμμ nqT Á>∑+<∏eä TT˝À 8e ù|J˝À eT]j·TT
9e ù|J˝À Ç˝≤ Áyêj·Tã&çjT· Tqï~ #·÷&É+&ç. ªªm|ü&ÉsTT‘˚ eTqTe⁄
C≤„qeTTqT dü÷s¡T´ì <ë«sê ‘Ó*j·T>∑*>±&√, n|ü&˚ eTqTe⁄ nqT
e´øÏ˝Ô À ø=~›>± e÷j·T |üì #˚dqæ ~. n~ e÷j·T nì ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
eTqTe⁄ ‘·\˝Àì >∑TDeTT |üì#˚dæ, dü÷s¡T´&ÉT ‘·q≈£î C≤„qeTT
#Ó|Œæ q+<äT≈£î, ‘·q ‘·\˝À dü÷s¡T´ì C≤„qeTT ì\Tej·TTqï+<äT≈£î ‘·q
eTTKeTTMT<ä qT<äT{Ï uÛ≤>∑eTTq dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TÔqT ô|≥Tºø√e&ÉeTT
»]–q~.μμ
eTìwæ˝À e÷j·T |üì#˚ùdÔ eTìwæ e÷j·T #Ó|Œæ q≥T¢ #˚jT· T#·÷
b˛e⁄#·T+&ÉTqT. eTqTe⁄˝À e÷j·T |üì#˚jT· qT yÓTT<ä\T ô|{Ïqº |ü&ÉT
n‘·ì ‘·\˝Àì >∑TDeTT |üì#˚d,æ dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T ‘·q eTTKeTT MT<ä
qT<äT{Ï uÛ≤>∑eTTq ô|≥Tºø√yê\ì|æ+∫q~. n|üŒ{ÏqT+&ç dü÷s¡T´ì
Äø±s¡eTTqT qT<äT{Ï MT<ä <Û]ä +#·&eÉ TT »]–q~. dü÷s¡T´ì C≤„qeTT
‘·q ‘·\˝À j·TTqï+<äT≈£î dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T <Û]ä +#·T#·THêïqì eTqTe⁄
Ç‘·s¡T\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄qT #·÷∫ eTqTe⁄ #Ó|æŒq C≤„qeTTqT
$qï+<äT≈£î Çø屫≈£î&ÉT nqT sêE ≈£L&Ü dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T qT<äT{Ï
MT<ä <Û]ä +#·&yÉ T˚ ø±ø£, ‘·q~ dü÷s¡´e+X¯eTì #Ó|ü ø√&ÉeTT »]–q~.
yêdüÔeeTT>± dü÷s¡´e+X¯eTT nì #Ó|üø√e&ÉeTT e÷j·T jÓTTø£ÿ
Á|üuÛ≤eeTì me]ø° ‘Ó*j·T<äT. e÷j·T #˚‘·H˚ eTqTe⁄ ãT~∆
e÷]b˛sTTq~. dü÷s¡T´ì C≤„qeTTq≈£î >∑Ts¡T>Ô ± eTTKeTT MT<ä dü÷s¡T´ì
>∑Ts¡TqÔ T ô|≥Tºø=Hêïqì #Ó|ü ø√e&ÉeTT e÷j·T |üìj·Tì me]ø° ‘Ó*j·Tø£
b˛sTTq~. eTqTe⁄ dü÷s¡T´&ÉT ‘·q≈£î C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&Éì ãj·T{ÏøÏ
30
Ä~‘·´
#Ó|Œæ Hê, ‘·q ˝À|ü\ e÷Á‘·eTT C≤„qeTT #Ó|Œæ q~ dü÷s¡T´&ÉT ø±<ä˙,
C≤„qeTT ‘Ó*dæq me] dü÷ø£åàyÓ÷ ‘·q≈£î #Ó|æŒq<äì nqTø√e&ÉeTT
»]–q~. ‘·q n+‘·s+¡ >∑eTTq dü÷s¡T´ì >∑T]+∫q uÛ≤eeTT @e÷Á‘·eTT
˝Ò≈î£ Hêï ô|ø’ Ï dü÷s¡T´ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&TÉ q≥T¢ e÷j·T #˚dqæ ~. eTqTe⁄
#Ó|Œæ q <ëììã{Ϻ Çø屫≈£î&ÉT yÓTT<ä\>∑T yês¡+‘ê ‘·eT~ dü÷s¡´e+X¯eTT
nì #Ó|ü ø√e&ÉeTT »]–q~. yê] n+‘·s+¡ >∑eTT˝À ≈£L&Ü dü÷s¡T´&ÉT
eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éqï $wüjT· eTT ‘Ó*j·T<äT. ã\e+‘·eTT>±
e÷j·T yê]#˚‘· e+X¯eTTqT |ü*øÏ+|üCdÒ qæ ~. e+X¯eTT, ≈£î\eTT,
>√Á‘·eTT (>∑TDÁ‘·jT· eTT) n˙ï e÷j·T j·T>∑T≥ e\q eTqTwüß\qT
e÷j·T˝À ñ+#·T≥≈£î, e÷j·T dü÷s¡T´ì ù|s¡TqT yê&ÉTø=ì yê]øÏ
#Ó|æŒ+∫+~ >±˙, yê]øÏ dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT qeTàø£eTT
@e÷Á‘·eTT ˝Ò<äT.
eTqTe⁄ e÷Á‘·eTT e÷j·T#˚‘· ‘·q≈£î ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTTqT
Ä ø±\eTT˝À #Ó|Œæ Hê, n~ |üP]Ô>± eTqTe⁄πø qeTàø£eTT ˝Ò<Tä . ‘·sê«‘·
Çø屫≈£î&ÉT eTqTe⁄qT nqTdü]+∫Hê, Çø屫≈£îìøÏ ≈£L&Ü ˝À|ü\ dü÷s¡T´&ÉT
eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT qeTàø£eTT ˝Ò<äT. eTqTe⁄ ‘·sê«‘·
mes¡T>±˙, eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T »s¡T>∑Tes¡≈î£ >±˙ dü÷s¡T´ì Á|ükÕÔeD
sê˝Ò<Tä . dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· y˚T mes¡÷ nqTø√˝Ò<Tä
>±˙, e÷j·÷ Á|üuÛ≤eeTT e\q dü÷s¡´e+X¯eTT ù|s¡T uÛÑ÷$TMT<ä
ì*∫b˛sTTq~. ø=ìï j·TT>∑eTT\ ‘·sê«‘· ≈£î\eTT\ Á|üuÛ≤eeTT
m≈£îÿesTTb˛sTT ªe+X¯eTTμ nqTe÷≥ ‘·–bZ ˛sTTq~. Ç<ä+‘ê e÷j·T
Hê≥ø£yT˚ >±˙, dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT e÷≥ eTqTe⁄≈£î
‘Ó*j·T<äT. Ç‘·sT¡ \≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äT. nsTT‘˚ eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT
Ä~‘·´
29
n|ü&˚ eTqTe⁄˝À e÷j·T |üì #˚jT· qT yÓTT<ä\T ô|{Ï+º <äì
#ÓbÕŒeTT. ªªyês¡≈Ô î£ &ÉT`es¡≈Ô î£ &ÉTμμ nqT Á>∑+<∏eä TT˝À 8e ù|J˝À eT]j·TT
9e ù|J˝À Ç˝≤ Áyêj·Tã&çjT· Tqï~ #·÷&É+&ç. ªªm|ü&ÉsTT‘˚ eTqTe⁄
C≤„qeTTqT dü÷s¡T´ì <ë«sê ‘Ó*j·T>∑*>±&√, n|ü&˚ eTqTe⁄ nqT
e´øÏ˝Ô À ø=~›>± e÷j·T |üì #˚dqæ ~. n~ e÷j·T nì ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
eTqTe⁄ ‘·\˝Àì >∑TDeTT |üì#˚dæ, dü÷s¡T´&ÉT ‘·q≈£î C≤„qeTT
#Ó|Œæ q+<äT≈£î, ‘·q ‘·\˝À dü÷s¡T´ì C≤„qeTT ì\Tej·TTqï+<äT≈£î ‘·q
eTTKeTTMT<ä qT<äT{Ï uÛ≤>∑eTTq dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TÔqT ô|≥Tºø√e&ÉeTT
»]–q~.μμ
eTìwæ˝À e÷j·T |üì#˚ùdÔ eTìwæ e÷j·T #Ó|Œæ q≥T¢ #˚jT· T#·÷
b˛e⁄#·T+&ÉTqT. eTqTe⁄˝À e÷j·T |üì#˚jT· qT yÓTT<ä\T ô|{Ïqº |ü&ÉT
n‘·ì ‘·\˝Àì >∑TDeTT |üì#˚d,æ dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T ‘·q eTTKeTT MT<ä
qT<äT{Ï uÛ≤>∑eTTq ô|≥Tºø√yê\ì|æ+∫q~. n|üŒ{ÏqT+&ç dü÷s¡T´ì
Äø±s¡eTTqT qT<äT{Ï MT<ä <Û]ä +#·&eÉ TT »]–q~. dü÷s¡T´ì C≤„qeTT
‘·q ‘·\˝À j·TTqï+<äT≈£î dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T <Û]ä +#·T#·THêïqì eTqTe⁄
Ç‘·s¡T\≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄qT #·÷∫ eTqTe⁄ #Ó|æŒq C≤„qeTTqT
$qï+<äT≈£î Çø屫≈£î&ÉT nqT sêE ≈£L&Ü dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T qT<äT{Ï
MT<ä <Û]ä +#·&yÉ T˚ ø±ø£, ‘·q~ dü÷s¡´e+X¯eTì #Ó|ü ø√&ÉeTT »]–q~.
yêdüÔeeTT>± dü÷s¡´e+X¯eTT nì #Ó|üø√e&ÉeTT e÷j·T jÓTTø£ÿ
Á|üuÛ≤eeTì me]ø° ‘Ó*j·T<äT. e÷j·T #˚‘·H˚ eTqTe⁄ ãT~∆
e÷]b˛sTTq~. dü÷s¡T´ì C≤„qeTTq≈£î >∑Ts¡T>Ô ± eTTKeTT MT<ä dü÷s¡T´ì
>∑Ts¡TqÔ T ô|≥Tºø=Hêïqì #Ó|ü ø√e&ÉeTT e÷j·T |üìj·Tì me]ø° ‘Ó*j·Tø£
b˛sTTq~. eTqTe⁄ dü÷s¡T´&ÉT ‘·q≈£î C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&Éì ãj·T{ÏøÏ
30
Ä~‘·´
#Ó|Œæ Hê, ‘·q ˝À|ü\ e÷Á‘·eTT C≤„qeTT #Ó|Œæ q~ dü÷s¡T´&ÉT ø±<ä˙,
C≤„qeTT ‘Ó*dæq me] dü÷ø£åàyÓ÷ ‘·q≈£î #Ó|æŒq<äì nqTø√e&ÉeTT
»]–q~. ‘·q n+‘·s+¡ >∑eTTq dü÷s¡T´ì >∑T]+∫q uÛ≤eeTT @e÷Á‘·eTT
˝Ò≈î£ Hêï ô|ø’ Ï dü÷s¡T´ìï >∑T]+∫ e÷{≤¢&TÉ q≥T¢ e÷j·T #˚dqæ ~. eTqTe⁄
#Ó|Œæ q <ëììã{Ϻ Çø屫≈£î&ÉT yÓTT<ä\>∑T yês¡+‘ê ‘·eT~ dü÷s¡´e+X¯eTT
nì #Ó|ü ø√e&ÉeTT »]–q~. yê] n+‘·s+¡ >∑eTT˝À ≈£L&Ü dü÷s¡T´&ÉT
eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éqï $wüjT· eTT ‘Ó*j·T<äT. ã\e+‘·eTT>±
e÷j·T yê]#˚‘· e+X¯eTTqT |ü*øÏ+|üCdÒ qæ ~. e+X¯eTT, ≈£î\eTT,
>√Á‘·eTT (>∑TDÁ‘·jT· eTT) n˙ï e÷j·T j·T>∑T≥ e\q eTqTwüß\qT
e÷j·T˝À ñ+#·T≥≈£î, e÷j·T dü÷s¡T´ì ù|s¡TqT yê&ÉTø=ì yê]øÏ
#Ó|æŒ+∫+~ >±˙, yê]øÏ dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT qeTàø£eTT
@e÷Á‘·eTT ˝Ò<äT.
eTqTe⁄ e÷Á‘·eTT e÷j·T#˚‘· ‘·q≈£î ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTTqT
Ä ø±\eTT˝À #Ó|Œæ Hê, n~ |üP]Ô>± eTqTe⁄πø qeTàø£eTT ˝Ò<Tä . ‘·sê«‘·
Çø屫≈£î&ÉT eTqTe⁄qT nqTdü]+∫Hê, Çø屫≈£îìøÏ ≈£L&Ü ˝À|ü\ dü÷s¡T´&ÉT
eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT qeTàø£eTT ˝Ò<äT. eTqTe⁄ ‘·sê«‘·
mes¡T>±˙, eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T »s¡T>∑Tes¡≈î£ >±˙ dü÷s¡T´ì Á|ükÕÔeD
sê˝Ò<Tä . dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· y˚T mes¡÷ nqTø√˝Ò<Tä
>±˙, e÷j·÷ Á|üuÛ≤eeTT e\q dü÷s¡´e+X¯eTT ù|s¡T uÛÑ÷$TMT<ä
ì*∫b˛sTTq~. ø=ìï j·TT>∑eTT\ ‘·sê«‘· ≈£î\eTT\ Á|üuÛ≤eeTT
m≈£îÿesTTb˛sTT ªe+X¯eTTμ nqTe÷≥ ‘·–bZ ˛sTTq~. Ç<ä+‘ê e÷j·T
Hê≥ø£yT˚ >±˙, dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉqT e÷≥ eTqTe⁄≈£î
‘Ó*j·T<äT. Ç‘·sT¡ \≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äT. nsTT‘˚ eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT
Ä~‘·´
31
dü÷s¡T´ì <ë«sêH˚ ‘Ó*dæq~. dü÷s¡T´&˚ eTqTe⁄qT mqTïø=ì C≤„qeTT
#Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. Ä $wüjT· eTT yêdüeÔ eTT>± eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·T<äT.
eTqTe⁄≈£î dü÷s¡T´&ÉT ‘·qqT >∑T]+∫ @e÷Á‘·eTT #Ó|üŒ˝Ò<äT. Ä
$wüjT· eTTqT eTT+<˚ #ÓbÕŒqT.
Á|üXï¯ :` <äøDåÏ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝À m+<äs√ õC≤„dTü \T ñ+&É>±, eTqTe⁄qT
ˇø£ÿìì Á|ü‘´˚ øÏ+∫ dü÷s¡T´&ÉT m+<äT≈£î mqTï≈£îHêï&ÉT?
»yêãT :` ÄHê&ÉT dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä C≤„qeTTqT #Ó|ü ≥≈£î eTqTe⁄H˚
Á|ü‘´˚ øÏ+∫ mqTïø√e&ÉeTT »]–q~. ÄHê&ÉT <äøD
åÏ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TTq
eTqTe⁄‘√bÕ≥T m+<äs√ C≤„qeTTqT ‘Ó\TdüTø=qT≥≈£î ns¡TΩ˝…’q
yês¡THêïs¡T. yês¡+<ä]˙ ø±<äì dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄H˚ ìs¡sí TT+#·Tø√e&ÉeTT
q≈£î ã\yÓTÆq ø±s¡DeTT ø£\<äT. dü÷s√´<äj·TeTT‘√H˚ Á|ü‹ ~qeTT
ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ ≥T¢, dü÷s√´<äjT· eTT‘√H˚ düèwæ̃ ≈£L&Ü yÓTT<ä\sTTq<äì, düèwæ̃
yÓTT<ä{Ï ~qeTT Ä~yês¡eTT‘√H˚ yÓTT<ä\sTTq<äì, Ä~yês¡eTT dü÷s¡T´ì
~qeTì ‘Ó*dæ dü÷s¡T´ì >ös¡$+#·Tq≥T¢ dü÷s¡T´ì u§eTàqT ‘·q qT<äT{Ï
MT<ä eTqTe⁄ ô|≥Tºø=HÓ&yç ê&ÉT. dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T n|üŒ{Ï ø±\eTT˝À
eTqTe⁄ ˇø£ÿ&˚ <Û]ä +#·T≥ e\q dü÷s¡T´ì <äèwæ˜ eTqTe⁄ MT~øÏ ÁbÕøÏq~.
‘·q >∑Ts¡TqÔ T qT<äT{Ï MT<ä ô|≥Tºø=qïyê&ÉT eTqTe⁄ ˇø£ÿ&˚ nsTTq+<äTq
m+‘√eT+~ C≤„qõC≤„düT\˝À eTqTe⁄qT e÷Á‘·eTT dü÷s¡T´&ÉT
mqTïø√e&ÉeTT »]–q~.
Á|üXï¯ :` dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|Œæ q ‘·sê«‘· Äj·Tq C≤„qeTT Hê ‘·\˝À
j·TTqï<äqT >∑Ts¡TÔ>± dü÷s¡T´ì u§eTàqT qT<äT{ÏMT<ä ô|≥Tºø=Hêï&Éì
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #ÓbÕŒs¡T. Ç|ü&˚y÷Ó dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|Œü ø£eTT+<˚
32
Ä~‘·´
qT<äT{Ï MT<ä dü÷s¡´ >∑Ts¡TqÔ T ñ+#·T≈£îHêï&Éì #Ó|ü #·THêïs¡T. Ç+<äT˝À
@~ ì»eTT?
»yêãT :` dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTTqT #Ó|Œü ø£ |üPs¡«y˚T eTqTe⁄ dü÷s¡T´ì
Äø±s¡eTTqT qT<äT{ÏMT<ä ô|≥Tºø=Hêï&ÉqT≥j˚T yêdüeÔ eTì #Ó|ü #·THêïqT.
dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTTqT eTqTe⁄qπø #Ó|üŒ&ÉeTTq≈£î ø±s¡DeTT eTqTe⁄
eTTKeTT MT<ä dü÷s¡T´ì Äø±s¡eTTqT ô|≥Tºø√e&ÉeTT e\q dü÷s¡T´ì
<äèwæ̃ì eTqTe⁄ Äø£]¸+#·>*∑ >±&ÉT. dü÷s¡T´ì <äèwæ̃ dü÷s¡T´ì u§eTàqT
<Û]ä +∫q eTqTe⁄ MT<ä |ü&&É eÉ TT e\q eTqTe⁄qπø dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTTqT
#ÓbÕŒ&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|æŒq ‘·sê«‘· eTqTe⁄˝À >∑TDeTT\
e÷j·T |üì #˚jT· &ÉeTT e\q, eTqTe⁄ ‘·q≈£î ‘Ó*j·T≈£îHêï, dü÷s¡T´&ÉT
C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. dü÷s¡T´ì $wüjT· eTT ‘·q≈£î ‘Ó*j·T≈£îHêï
‘Ó\TdüTqì #ÓbÕŒ&ÉT. <ëì‘√ dü÷s¡´e+X¯eTT ‘·j·÷¬s’ nø£ÿ&çqT+&ç
≈£î\eTT\ es¡≈î£ nC≤„qeTT ÁbÕøÏq~. dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|Œæ q ‘·sê«‘·
eTqTe⁄˝À e÷j·T |üì #˚dqæ $<ÛëqeTT <ë«sê »]–q #·]Á‘· ˇø£
$<Ûeä TT>± j·TT+&É>±, n+<äT˝À dü‘´· eTT @eTTqï<äì #·÷∫q Ç+ø=ø£
$<ÛëqeTT ns¡eú TT ø±>∑\<äT. e÷j·T |üì #˚jT· &ÉeTT e\q eTqTe⁄
‘·q≈£î dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì #Ó|Œæ q~ ˇø£ $<Ûeä TT>± yêdüeÔ y˚T
nsTTHê, dü‘´· eTT Á|üø±s¡eTT eTqTe⁄q≈£î dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì
‘Ó*j·T<äT.
eTqe⁄≈£î ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTTqT, »]–q dü‘´· eTTH˚ eTqTe⁄
#˚‘· #Ó|æŒ+∫ eTqTe⁄ dü‘·´y˚T #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë!j·Tì|æ+∫, dü÷s¡T´ì
>∑Ts¡Te⁄>± eTqTe⁄ #Ó|Œæ q≥T¢ e÷j·T #˚jT· &ÉeTT e\q n+<ä]ø° eTqTe⁄
dü‘·´e#·qT&ÉT>± j·TTqï≥T¢ ø£ì|æ+#ê&ÉT. eTqTe⁄≈£î yêdüÔeeTT>±
Ä~‘·´
31
dü÷s¡T´ì <ë«sêH˚ ‘Ó*dæq~. dü÷s¡T´&˚ eTqTe⁄qT mqTïø=ì C≤„qeTT
#Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. Ä $wüjT· eTT yêdüeÔ eTT>± eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·T<äT.
eTqTe⁄≈£î dü÷s¡T´&ÉT ‘·qqT >∑T]+∫ @e÷Á‘·eTT #Ó|üŒ˝Ò<äT. Ä
$wüjT· eTTqT eTT+<˚ #ÓbÕŒqT.
Á|üXï¯ :` <äøDåÏ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝À m+<äs√ õC≤„dTü \T ñ+&É>±, eTqTe⁄qT
ˇø£ÿìì Á|ü‘´˚ øÏ+∫ dü÷s¡T´&ÉT m+<äT≈£î mqTï≈£îHêï&ÉT?
»yêãT :` ÄHê&ÉT dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä C≤„qeTTqT #Ó|ü ≥≈£î eTqTe⁄H˚
Á|ü‘´˚ øÏ+∫ mqTïø√e&ÉeTT »]–q~. ÄHê&ÉT <äøD
åÏ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TTq
eTqTe⁄‘√bÕ≥T m+<äs√ C≤„qeTTqT ‘Ó\TdüTø=qT≥≈£î ns¡TΩ˝…’q
yês¡THêïs¡T. yês¡+<ä]˙ ø±<äì dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄H˚ ìs¡sí TT+#·Tø√e&ÉeTT
q≈£î ã\yÓTÆq ø±s¡DeTT ø£\<äT. dü÷s√´<äj·TeTT‘√H˚ Á|ü‹ ~qeTT
ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ qÆ ≥T¢, dü÷s√´<äjT· eTT‘√H˚ düèwæ̃ ≈£L&Ü yÓTT<ä\sTTq<äì, düèwæ̃
yÓTT<ä{Ï ~qeTT Ä~yês¡eTT‘√H˚ yÓTT<ä\sTTq<äì, Ä~yês¡eTT dü÷s¡T´ì
~qeTì ‘Ó*dæ dü÷s¡T´ì >ös¡$+#·Tq≥T¢ dü÷s¡T´ì u§eTàqT ‘·q qT<äT{Ï
MT<ä eTqTe⁄ ô|≥Tºø=HÓ&yç ê&ÉT. dü÷s¡T´ì >∑Ts¡TqÔ T n|üŒ{Ï ø±\eTT˝À
eTqTe⁄ ˇø£ÿ&˚ <Û]ä +#·T≥ e\q dü÷s¡T´ì <äèwæ˜ eTqTe⁄ MT~øÏ ÁbÕøÏq~.
‘·q >∑Ts¡TqÔ T qT<äT{Ï MT<ä ô|≥Tºø=qïyê&ÉT eTqTe⁄ ˇø£ÿ&˚ nsTTq+<äTq
m+‘√eT+~ C≤„qõC≤„düT\˝À eTqTe⁄qT e÷Á‘·eTT dü÷s¡T´&ÉT
mqTïø√e&ÉeTT »]–q~.
Á|üXï¯ :` dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|Œæ q ‘·sê«‘· Äj·Tq C≤„qeTT Hê ‘·\˝À
j·TTqï<äqT >∑Ts¡TÔ>± dü÷s¡T´ì u§eTàqT qT<äT{ÏMT<ä ô|≥Tºø=Hêï&Éì
Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #ÓbÕŒs¡T. Ç|ü&˚y÷Ó dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|Œü ø£eTT+<˚
32
Ä~‘·´
qT<äT{Ï MT<ä dü÷s¡´ >∑Ts¡TqÔ T ñ+#·T≈£îHêï&Éì #Ó|ü #·THêïs¡T. Ç+<äT˝À
@~ ì»eTT?
»yêãT :` dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTTqT #Ó|Œü ø£ |üPs¡«y˚T eTqTe⁄ dü÷s¡T´ì
Äø±s¡eTTqT qT<äT{ÏMT<ä ô|≥Tºø=Hêï&ÉqT≥j˚T yêdüeÔ eTì #Ó|ü #·THêïqT.
dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTTqT eTqTe⁄qπø #Ó|üŒ&ÉeTTq≈£î ø±s¡DeTT eTqTe⁄
eTTKeTT MT<ä dü÷s¡T´ì Äø±s¡eTTqT ô|≥Tºø√e&ÉeTT e\q dü÷s¡T´ì
<äèwæ̃ì eTqTe⁄ Äø£]¸+#·>*∑ >±&ÉT. dü÷s¡T´ì <äèwæ̃ dü÷s¡T´ì u§eTàqT
<Û]ä +∫q eTqTe⁄ MT<ä |ü&&É eÉ TT e\q eTqTe⁄qπø dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTTqT
#ÓbÕŒ&ÉT. dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|æŒq ‘·sê«‘· eTqTe⁄˝À >∑TDeTT\
e÷j·T |üì #˚jT· &ÉeTT e\q, eTqTe⁄ ‘·q≈£î ‘Ó*j·T≈£îHêï, dü÷s¡T´&ÉT
C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. dü÷s¡T´ì $wüjT· eTT ‘·q≈£î ‘Ó*j·T≈£îHêï
‘Ó\TdüTqì #ÓbÕŒ&ÉT. <ëì‘√ dü÷s¡´e+X¯eTT ‘·j·÷¬s’ nø£ÿ&çqT+&ç
≈£î\eTT\ es¡≈î£ nC≤„qeTT ÁbÕøÏq~. dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|Œæ q ‘·sê«‘·
eTqTe⁄˝À e÷j·T |üì #˚dqæ $<ÛëqeTT <ë«sê »]–q #·]Á‘· ˇø£
$<Ûeä TT>± j·TT+&É>±, n+<äT˝À dü‘´· eTT @eTTqï<äì #·÷∫q Ç+ø=ø£
$<ÛëqeTT ns¡eú TT ø±>∑\<äT. e÷j·T |üì #˚jT· &ÉeTT e\q eTqTe⁄
‘·q≈£î dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì #Ó|Œæ q~ ˇø£ $<Ûeä TT>± yêdüeÔ y˚T
nsTTHê, dü‘´· eTT Á|üø±s¡eTT eTqTe⁄q≈£î dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì
‘Ó*j·T<äT.
eTqe⁄≈£î ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTTqT, »]–q dü‘´· eTTH˚ eTqTe⁄
#˚‘· #Ó|æŒ+∫ eTqTe⁄ dü‘·´y˚T #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë!j·Tì|æ+∫, dü÷s¡T´ì
>∑Ts¡Te⁄>± eTqTe⁄ #Ó|Œæ q≥T¢ e÷j·T #˚jT· &ÉeTT e\q n+<ä]ø° eTqTe⁄
dü‘·´e#·qT&ÉT>± j·TTqï≥T¢ ø£ì|æ+#ê&ÉT. eTqTe⁄≈£î yêdüÔeeTT>±
Ä~‘·´
33
dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|æŒq $wüj·TeTT ‘Ó*j·T<äT. nsTTHê e÷j·T
eTqTe⁄ #˚‘· eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘´· eTTqT ‘Ó*dæq≥T¢ #Ó|Œæ +∫, eTqTe⁄
<ë«sê ˇø£ e+X¯eTT ù|s¡TqT ãj·T{ÏøÏ ‘Ó∫Ãq~. e+X¯eTT qT+&ç
∫es¡≈î£ ≈£î\eTT es¡≈î£ eTqTwüß\T N*b˛e⁄q≥T¢ #˚dqæ ~. e÷j·T
eTqTwüß\qT <˚e⁄ì e÷s¡ZeTTqT+&ç ‘·|æŒ+∫ nC≤„qe÷s¡ZeTT˝À
|üjT· ì+#·T≥≈£î eTqTe⁄ #˚‘· eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘´· eTTqT #Ó|Œæ +∫
‘·q Á|üuÛ≤eeTTqT eTqTwüß\ MT<ä #·÷|æ eTqTwüß\T ≈£î\eTT\T>±
N*b˛e⁄q≥T¢ #˚dqæ ~. y˚TeTT e÷j·T Ç˝≤ #˚d+æ ~j·Tì #Ó|Œü ≈£î+&Ü
n|ü&ÉT »]–q #·]Á‘·qT #ÓbÕŒqT. n|ü&ÉT n˝≤ #Ó|Œü &ÉyT˚ nedüse¡ TT.
n|ü&ÉT dü‘´· eTTqT #Ó|Œæ ‘˚ n~ ndü+<äs“¡ Á¤ |ü˝≤|üeT>∑TqT. n+<äTe\q
eTT+<äT dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|æŒq $wüj·TeTT eTqTe⁄≈£î ‘Ó\TdüTqT
nì #ÓbÕŒeTT. n|ü&ÉT #Ó|Œæ q|ü&ÉT yÓqTø£\ <ë–j·TTqï $wüjT· eTTqT
#Ó|üŒ˝Ò<äT. dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq~ dü‘·´y˚Tj·T>∑T≥
e\q y˚TeTT ≈£L&Ü e÷j·T $<ÛëqeTTH˚ #Ó|ü #·÷b˛j·÷eTT. eTqTe⁄≈£î
dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTTqT #Ó|Œæ q~ dü‘´· y˚T. nsTT‘˚ Ä $wüjT· eTT eTqTe⁄≈£î
‘Ó*j·TTqT nqT $wüjT· eTT e÷Á‘·eTT ndü‘´· eTT. dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î
C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Ü! ˝Ò<ë! nqT $wüj·TeTT n|ü&ÉT eTTK´eTT ø±<äT
ø£qTø£ n|üŒ{ÏøÏ ns¡eú T>∑Tq≥T¢ e÷j·T #˚dqæ $<ÛëqeTTH˚ y˚TeTT #ÓbÕŒeTT.
Ç|ü&ÉT dü‘ê´dü‘´· $es¡eTT nedüse¡ TT nsTTq+<äTq ‘·|Œü ø£ dü‘´· eTTqT
#Ó|Œü e\dæ e∫Ãq~.
eTqTe⁄ #˚‘· eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘´· eTTqT, ‘Ó*dæq dü‘´· eTT>±
#Ó|Œæ +∫ eTqTe⁄qT eTTK´yÓTqÆ eTìwæ>± #·÷|æ+∫q e÷j·T, eTqTe⁄
#˚‘H· ˚ e+X¯eTTqT e#·TÃq≥T¢ #˚dæ ∫es¡≈î£ ≈£î\eTT\ es¡≈î£ N*b˛e⁄
34
Ä~‘·´
q≥T¢ #˚dqæ ~. ‘·sê«‘· n+‘·{‘Ï √ Ä>∑ø£ eTqTwüß\qT <Óe’ e÷s¡eZ TT yÓ|’ ⁄ü
b˛≈£î+&Ü #˚jT· T≥≈£î eTqTe⁄ #˚‘· ø=ìï <Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ +∫q~.
neìïj·T÷ <Ó’eC≤„qeTT>± ø£ì|æ+#·Tq≥T¢ #˚dæ yê{ÏH˚ eTqTwüß\T
Ä#·]+#·Tq≥T¢ #˚dqæ ~. <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT\T ø±≈£î+&Ü, eTqTe⁄
dü«j·TeTT>± <Ûsä à¡ eTT\T #Ó|ü ≥ e\q eTqTe⁄ #Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT\qT
ªeTqT<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TTμ nì n+≥THêïs¡T. eTqT<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT e\q eTqTwüß\T
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\ yÓ|’ ⁄ü b˛≈£î+&ÉT≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. n+<äTe\q
Ä ø±\eTT˝À eTqTwüß\T eTqT <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTTqT nqTdü]+#Ó&çyês¡T.
eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT n|üŒ{Ï ø±\eTT˝À Á|ü#ês¡eTsTTHê, Ç|ü&ÉT ≈£L&Ü
eTqT <Ûäs¡àeTT\T eTqTwüß\˝Àj·TTHêï Ç$ eTqT <Ûäs¡àeTT\T nì
eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T<äT. eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü eTqT <Ûsä à¡ eTT\T
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T>± Ä#·]+#·ã&ÉT#·THêï, n$ eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·Tø£
b˛e&ÉeTT e\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT eTìwæ >∑T]Ô+#·
˝Òøb£ ˛e⁄#·THêï&ÉT. eTìwæ e÷j·T Á|üu≤Û eeTT e\q <˚e⁄ìyÓ|’ ⁄ü ø±≈£î+&Ü
Á|üø£è‹yÓ’|ü⁄ b˛e⁄#·THêï&ÉT.
Á|üXï¯ :` eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT nqT ù|s¡TqT $HêïeTT>±˙, eTqT <Ûsä à¡
XÊÅdüÔeTTqT mø£ÿ&Ü #·÷&É˝Ò<˚. n+‘·≈£L eTqT <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTqTq~
Á|ü‘˚´ø£eTT>± j·TTqï<ë?
»yêãT :` eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TqTq~ ù|s¡T e÷Á‘·eTT >∑\<äT. yêdüyÔ êìøÏ
n~ XÊÅdyÔü T˚ ø±<äT. m+<äTø£q>±! n+<äT˝À XÊÅdj
Ô” T· ‘· ˝Ò<Tä . nsTTHê
yÓTT<ä{qÏ T+&ç n+<äs÷¡ <ëìì XÊÅdeÔü Tì n+≥THêïs¡T. eTqT <Ûsä à¡ eTT
nqT <ëìì eTqTe⁄ dü«j·TeTT>± #Ó|ü ≥ e\q <ëìøÏ Ä ù|s¡T sêe&ÉeTT
»]–q~. eTqTe⁄ X¯Øs¡eTT˝Àì e÷j·T, eTqTe⁄#˚‘· dü÷s¡T´&ÉT #Ó|Œæ q
Ä~‘·´
33
dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|æŒq $wüj·TeTT ‘Ó*j·T<äT. nsTTHê e÷j·T
eTqTe⁄ #˚‘· eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘´· eTTqT ‘Ó*dæq≥T¢ #Ó|Œæ +∫, eTqTe⁄
<ë«sê ˇø£ e+X¯eTT ù|s¡TqT ãj·T{ÏøÏ ‘Ó∫Ãq~. e+X¯eTT qT+&ç
∫es¡≈î£ ≈£î\eTT es¡≈î£ eTqTwüß\T N*b˛e⁄q≥T¢ #˚dqæ ~. e÷j·T
eTqTwüß\qT <˚e⁄ì e÷s¡ZeTTqT+&ç ‘·|æŒ+∫ nC≤„qe÷s¡ZeTT˝À
|üjT· ì+#·T≥≈£î eTqTe⁄ #˚‘· eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘´· eTTqT #Ó|Œæ +∫
‘·q Á|üuÛ≤eeTTqT eTqTwüß\ MT<ä #·÷|æ eTqTwüß\T ≈£î\eTT\T>±
N*b˛e⁄q≥T¢ #˚dqæ ~. y˚TeTT e÷j·T Ç˝≤ #˚d+æ ~j·Tì #Ó|Œü ≈£î+&Ü
n|ü&ÉT »]–q #·]Á‘·qT #ÓbÕŒqT. n|ü&ÉT n˝≤ #Ó|Œü &ÉyT˚ nedüse¡ TT.
n|ü&ÉT dü‘´· eTTqT #Ó|Œæ ‘˚ n~ ndü+<äs“¡ Á¤ |ü˝≤|üeT>∑TqT. n+<äTe\q
eTT+<äT dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #Ó|æŒq $wüj·TeTT eTqTe⁄≈£î ‘Ó\TdüTqT
nì #ÓbÕŒeTT. n|ü&ÉT #Ó|Œæ q|ü&ÉT yÓqTø£\ <ë–j·TTqï $wüjT· eTTqT
#Ó|üŒ˝Ò<äT. dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq~ dü‘·´y˚Tj·T>∑T≥
e\q y˚TeTT ≈£L&Ü e÷j·T $<ÛëqeTTH˚ #Ó|ü #·÷b˛j·÷eTT. eTqTe⁄≈£î
dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTTqT #Ó|Œæ q~ dü‘´· y˚T. nsTT‘˚ Ä $wüjT· eTT eTqTe⁄≈£î
‘Ó*j·TTqT nqT $wüjT· eTT e÷Á‘·eTT ndü‘´· eTT. dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î
C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Ü! ˝Ò<ë! nqT $wüj·TeTT n|ü&ÉT eTTK´eTT ø±<äT
ø£qTø£ n|üŒ{ÏøÏ ns¡eú T>∑Tq≥T¢ e÷j·T #˚dqæ $<ÛëqeTTH˚ y˚TeTT #ÓbÕŒeTT.
Ç|ü&ÉT dü‘ê´dü‘´· $es¡eTT nedüse¡ TT nsTTq+<äTq ‘·|Œü ø£ dü‘´· eTTqT
#Ó|Œü e\dæ e∫Ãq~.
eTqTe⁄ #˚‘· eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘´· eTTqT, ‘Ó*dæq dü‘´· eTT>±
#Ó|Œæ +∫ eTqTe⁄qT eTTK´yÓTqÆ eTìwæ>± #·÷|æ+∫q e÷j·T, eTqTe⁄
#˚‘H· ˚ e+X¯eTTqT e#·TÃq≥T¢ #˚dæ ∫es¡≈î£ ≈£î\eTT\ es¡≈î£ N*b˛e⁄
34
Ä~‘·´
q≥T¢ #˚dqæ ~. ‘·sê«‘· n+‘·{‘Ï √ Ä>∑ø£ eTqTwüß\qT <Óe’ e÷s¡eZ TT yÓ|’ ⁄ü
b˛≈£î+&Ü #˚jT· T≥≈£î eTqTe⁄ #˚‘· ø=ìï <Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ +∫q~.
neìïj·T÷ <Ó’eC≤„qeTT>± ø£ì|æ+#·Tq≥T¢ #˚dæ yê{ÏH˚ eTqTwüß\T
Ä#·]+#·Tq≥T¢ #˚dqæ ~. <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT\T ø±≈£î+&Ü, eTqTe⁄
dü«j·TeTT>± <Ûsä à¡ eTT\T #Ó|ü ≥ e\q eTqTe⁄ #Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT\qT
ªeTqT<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TTμ nì n+≥THêïs¡T. eTqT<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT e\q eTqTwüß\T
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\ yÓ|’ ⁄ü b˛≈£î+&ÉT≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. n+<äTe\q
Ä ø±\eTT˝À eTqTwüß\T eTqT <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTTqT nqTdü]+#Ó&çyês¡T.
eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT n|üŒ{Ï ø±\eTT˝À Á|ü#ês¡eTsTTHê, Ç|ü&ÉT ≈£L&Ü
eTqT <Ûäs¡àeTT\T eTqTwüß\˝Àj·TTHêï Ç$ eTqT <Ûäs¡àeTT\T nì
eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T<äT. eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü eTqT <Ûsä à¡ eTT\T
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T>± Ä#·]+#·ã&ÉT#·THêï, n$ eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·Tø£
b˛e&ÉeTT e\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT eTìwæ >∑T]Ô+#·
˝Òøb£ ˛e⁄#·THêï&ÉT. eTìwæ e÷j·T Á|üu≤Û eeTT e\q <˚e⁄ìyÓ|’ ⁄ü ø±≈£î+&Ü
Á|üø£è‹yÓ’|ü⁄ b˛e⁄#·THêï&ÉT.
Á|üXï¯ :` eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT nqT ù|s¡TqT $HêïeTT>±˙, eTqT <Ûsä à¡
XÊÅdüÔeTTqT mø£ÿ&Ü #·÷&É˝Ò<˚. n+‘·≈£L eTqT <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTqTq~
Á|ü‘˚´ø£eTT>± j·TTqï<ë?
»yêãT :` eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TqTq~ ù|s¡T e÷Á‘·eTT >∑\<äT. yêdüyÔ êìøÏ
n~ XÊÅdyÔü T˚ ø±<äT. m+<äTø£q>±! n+<äT˝À XÊÅdj
Ô” T· ‘· ˝Ò<Tä . nsTTHê
yÓTT<ä{qÏ T+&ç n+<äs÷¡ <ëìì XÊÅdeÔü Tì n+≥THêïs¡T. eTqT <Ûsä à¡ eTT
nqT <ëìì eTqTe⁄ dü«j·TeTT>± #Ó|ü ≥ e\q <ëìøÏ Ä ù|s¡T sêe&ÉeTT
»]–q~. eTqTe⁄ X¯Øs¡eTT˝Àì e÷j·T, eTqTe⁄#˚‘· dü÷s¡T´&ÉT #Ó|Œæ q
Ä~‘·´
35
36
Ä~‘·´
C≤„qeTT ø±≈£î+&Ü ‘·q dü«+‘· C≤„qeTTqT #Ó|æŒ+∫q~. yÓTT<ä≥
eTqTe⁄ dü÷s¡T´&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ Çø屫≈£î&ÉT yÓTT<ä\>∑T yê]øÏ
#Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. ‘·sê«‘· #ê˝≤eT+~øÏ ‘·q MT<ä eT+∫ n_ÛÁbÕj·TeTT
sêe&ÉeTT #˚‘· ‘·q˝À e÷j·T |üì#˚dæ ‘·qø£+≥÷ Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ ù|s¡T
uÛ÷Ñ $TMT<ä ñ+&Ée˝…qì nqTø=Hêï&ÉT. n+<äTe\q dü÷s¡T´&ÉT #Ó|Œæ q
C≤„qeTT ø±≈£î+&Ü ‘·q ù|s¡T‘√ Áø=‘·Ô <Ûsä à¡ eTT\qT uÀ~Û+#ÓqT. n|ü&ÉT
eTqTe⁄ #Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT˝Ò H˚{eÏ s¡≈î£ ªeTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TTμ nì Á|ü‘´˚ ø£eTsTTq
ù|s¡T‘√ #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï~. eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TqTq~ #Ó|Œü ã&çq<˚>±˙,
Áyêj·Tã&çq~ ø±<äT. ª»|üs¡μ nqT ù|s¡T>∑\ uÀ<Ûä #Ó|üŒã&çq<˚,
Áyêj·Tã&çq~ ø±<äì m≥T¢ #Ó|ü ø=HêïyÓ÷, n˝≤π> eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TqTq~
Á>∑+<∏eä TT ø±˝Ò<Tä . eTqTe⁄ #Ó|Œæ q$ <Ûsä à¡ eTT\T ø±e⁄, nsTTHê e÷j·T
Á|üu≤Û eeTT #˚‘· <Ûsä à¡ eTT\T>± #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï$. n˝≤π> eTqTe⁄ #Ó|Œæ q~
XÊÅdyÔü T˚ ø±<äT, nsTTHê e÷j·T ã\eTT #˚‘· XÊÅdeÔü TT>± #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï~.
q&ÉTe<äT. e÷j·T e÷qe⁄\qT e÷Á‘·yT˚ ‘·|ü <ë] |ü{+ºÏ #·T#·Tqï~.
n+‘˚>±˙ Á|ü»\qT @e÷Á‘·eTT ‘·|ü<ë] |ü{Ϻ+#·˝Ò<äT. Á|ü»\qT
<Ó’ee÷s¡ZeTT˝À q&ÉT#·Tq≥T¢ #˚j·TT#·Tqï~. nsTT‘˚ e÷qe⁄\qT
e÷Á‘·eTT |üìø£≥Tºø=ì ‘·|ü <ë] |ü{+ºÏ ∫ <Óe’ e÷s¡eZ TTqT+&ç Á‘·|Œæ
b˛e⁄q≥T¢ #˚jT· T#·Tqï~. Á|ü»\+fÒ <˚e⁄ìøÏ Çwüeº TT. e÷qe⁄\+fÒ
<˚e⁄ìøÏ ÇwüºeTT ˝Ò<äT. <˚e⁄ìøÏ ÇwüºeTT˝Òì yê]ì Äj·Tqe<ä›≈£î
b˛≈£î+&ÉTq≥T¢, yê]ì ‘·|ü <ë] |ü{+ºÏ #·T≥≈£î e÷j·T n<˚|ìü >± yê]øÏ
nC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T#·Tqï~. e÷j·T ‘·q uÛsÑ sÔ¡ TTq <˚e⁄ì e÷≥qT
nqTdü]+∫j˚T n˝≤ #˚jT· T#·Tqï~. e÷j·T $wüjT· eTT ‘Ó*j·Tì yês¡T
n+<äs÷¡ e÷j·T <˚e⁄ìøÏ e´‹πsK eTsTTq<äì nqT≈£î+{≤s¡T. e÷j·TqT
>∑T]+∫ |üP]Ô ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· mes¡÷ e÷j·T #Ó&TÉ <äì, <˚e⁄ìøÏ e´‹πsKeTì
@e÷Á‘·eTT nqTø√s¡T. e÷j·T e÷‘· <˚e⁄ì ùde≈£îsê\ì mes¡÷
eTs¡Te≈£L&É<äT.
Á|üX¯ï :` <˚e⁄&ÉT m+‘√ ÁX¯eT‘√ ‘·q C≤„qeTTqT eT÷&ÉT $<ÛäeTT\,
eT÷&ÉT e÷s¡ZeTT\ <ë«sê eTqTwüß\≈£î #Ó|æŒ+#·>±, e÷j·T <˚e⁄ì
C≤„qeTTq≈£î e´‹πsKeTT>± n<Ûäs¡àeTT\qT m+<äT≈£î uÀ~Û+|üCÒj·TT
#·Tqï~? <˚e⁄ìøÏ e´‹πsKeTT #˚jT· ≈£L&É<ìä e÷j·T≈£î ‘Ó*j·T<ë?
Á|üXï¯ :` e÷j·T $wüjT· eT≥T+∫ eTT+<äT MTπs e÷ bÕ*≥ e÷j·T
ø±≈£L&É<äì ø√s¡T#·THêïeTT. m+<äT≈£î n˝≤ n&ÉT>∑T#·THêïeT+fÒ
uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ eTqTwüß\qT e÷qe⁄\ì, Á|ü»\ì n+<äs¡÷ nq>±
$HêïeTT. Ç|ü&ÉT yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï>± MTπs e÷qe⁄\qT, Á|ü»\qT
y˚s¡Ty˚s¡T>± $uÛÑõ+∫ n+<äT˝À e÷qe⁄\T <˚e⁄ìøÏ ÇwüºeTT ˝Ò<ä˙,
Á|ü»\T e÷Á‘·yT˚ Çwüeº Tì #ÓbÕŒs¡T. <˚e⁄ìøÏ eTqTwüß\+<äs÷¡ düe÷qy˚T
nq>± $HêïeTT. nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT MTs¡T e÷Á‘·yT˚ eTqTwüß\qT s¬ +&ÉT
s¡øe£ TT\T>± e÷qe⁄\T, Á|ü»\ì $uÛõÑ +#ês¡T. Á|ü»\ìHê, e÷qe⁄\ìHê
eTqTwüß˝Ò ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT e÷qe⁄\T <˚e⁄ìøÏ dü]b˛≈£î+&Ü
ñ+&É&eÉ TT @$T{Ï? e÷qe⁄\T dü]b˛q|ü&ÉT, e÷qe⁄\ MT<ä <˚e⁄ìøÏ
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT uÛÑs¡Ôø±>±, Á|üø£è‹ uÛ≤s¡´>±j·TTqï~. Á|üø£è‹ jÓTTø£ÿ
s¬ +&Ée Äø±s¡yT˚ e÷j·T. Á|üøè£ ‹ e÷j·T s¡÷|üeTT>± j·TTHêï e÷j·T
<˚e⁄ì uÛ≤s¡´j·T>∑T≥ e\q e÷j·T <˚e⁄ìøÏ @e÷Á‘·eTT e´‹πsKeTT
ø±<äì #Ó|Œü e#·TÃqT. <˚e⁄ìøÏ nìï $<Ûeä TT\ düV≤ü ø£]+#·T#·÷, m+‘√
$<Û˚j·T‘·>±j·TTqï yê]˝À yÓTT<ä{Ï~ e÷j·Tj˚Tj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT.
m+‘√ $qj·TeTT>± j·TTqï e÷j·T <˚e⁄ìøÏ e´‹πsKeTT>± m|üŒ{Ïø°
Ä~‘·´
35
36
Ä~‘·´
C≤„qeTT ø±≈£î+&Ü ‘·q dü«+‘· C≤„qeTTqT #Ó|æŒ+∫q~. yÓTT<ä≥
eTqTe⁄ dü÷s¡T´&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ Çø屫≈£î&ÉT yÓTT<ä\>∑T yê]øÏ
#Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. ‘·sê«‘· #ê˝≤eT+~øÏ ‘·q MT<ä eT+∫ n_ÛÁbÕj·TeTT
sêe&ÉeTT #˚‘· ‘·q˝À e÷j·T |üì#˚dæ ‘·qø£+≥÷ Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ ù|s¡T
uÛ÷Ñ $TMT<ä ñ+&Ée˝…qì nqTø=Hêï&ÉT. n+<äTe\q dü÷s¡T´&ÉT #Ó|Œæ q
C≤„qeTT ø±≈£î+&Ü ‘·q ù|s¡T‘√ Áø=‘·Ô <Ûsä à¡ eTT\qT uÀ~Û+#ÓqT. n|ü&ÉT
eTqTe⁄ #Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT˝Ò H˚{eÏ s¡≈î£ ªeTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TTμ nì Á|ü‘´˚ ø£eTsTTq
ù|s¡T‘√ #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï~. eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TqTq~ #Ó|Œü ã&çq<˚>±˙,
Áyêj·Tã&çq~ ø±<äT. ª»|üs¡μ nqT ù|s¡T>∑\ uÀ<Ûä #Ó|üŒã&çq<˚,
Áyêj·Tã&çq~ ø±<äì m≥T¢ #Ó|ü ø=HêïyÓ÷, n˝≤π> eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TqTq~
Á>∑+<∏eä TT ø±˝Ò<Tä . eTqTe⁄ #Ó|Œæ q$ <Ûsä à¡ eTT\T ø±e⁄, nsTTHê e÷j·T
Á|üu≤Û eeTT #˚‘· <Ûsä à¡ eTT\T>± #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï$. n˝≤π> eTqTe⁄ #Ó|Œæ q~
XÊÅdyÔü T˚ ø±<äT, nsTTHê e÷j·T ã\eTT #˚‘· XÊÅdeÔü TT>± #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï~.
q&ÉTe<äT. e÷j·T e÷qe⁄\qT e÷Á‘·yT˚ ‘·|ü <ë] |ü{+ºÏ #·T#·Tqï~.
n+‘˚>±˙ Á|ü»\qT @e÷Á‘·eTT ‘·|ü<ë] |ü{Ϻ+#·˝Ò<äT. Á|ü»\qT
<Ó’ee÷s¡ZeTT˝À q&ÉT#·Tq≥T¢ #˚j·TT#·Tqï~. nsTT‘˚ e÷qe⁄\qT
e÷Á‘·eTT |üìø£≥Tºø=ì ‘·|ü <ë] |ü{+ºÏ ∫ <Óe’ e÷s¡eZ TTqT+&ç Á‘·|Œæ
b˛e⁄q≥T¢ #˚jT· T#·Tqï~. Á|ü»\+fÒ <˚e⁄ìøÏ Çwüeº TT. e÷qe⁄\+fÒ
<˚e⁄ìøÏ ÇwüºeTT ˝Ò<äT. <˚e⁄ìøÏ ÇwüºeTT˝Òì yê]ì Äj·Tqe<ä›≈£î
b˛≈£î+&ÉTq≥T¢, yê]ì ‘·|ü <ë] |ü{+ºÏ #·T≥≈£î e÷j·T n<˚|ìü >± yê]øÏ
nC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T#·Tqï~. e÷j·T ‘·q uÛsÑ sÔ¡ TTq <˚e⁄ì e÷≥qT
nqTdü]+∫j˚T n˝≤ #˚jT· T#·Tqï~. e÷j·T $wüjT· eTT ‘Ó*j·Tì yês¡T
n+<äs÷¡ e÷j·T <˚e⁄ìøÏ e´‹πsK eTsTTq<äì nqT≈£î+{≤s¡T. e÷j·TqT
>∑T]+∫ |üP]Ô ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· mes¡÷ e÷j·T #Ó&TÉ <äì, <˚e⁄ìøÏ e´‹πsKeTì
@e÷Á‘·eTT nqTø√s¡T. e÷j·T e÷‘· <˚e⁄ì ùde≈£îsê\ì mes¡÷
eTs¡Te≈£L&É<äT.
Á|üX¯ï :` <˚e⁄&ÉT m+‘√ ÁX¯eT‘√ ‘·q C≤„qeTTqT eT÷&ÉT $<ÛäeTT\,
eT÷&ÉT e÷s¡ZeTT\ <ë«sê eTqTwüß\≈£î #Ó|æŒ+#·>±, e÷j·T <˚e⁄ì
C≤„qeTTq≈£î e´‹πsKeTT>± n<Ûäs¡àeTT\qT m+<äT≈£î uÀ~Û+|üCÒj·TT
#·Tqï~? <˚e⁄ìøÏ e´‹πsKeTT #˚jT· ≈£L&É<ìä e÷j·T≈£î ‘Ó*j·T<ë?
Á|üXï¯ :` e÷j·T $wüjT· eT≥T+∫ eTT+<äT MTπs e÷ bÕ*≥ e÷j·T
ø±≈£L&É<äì ø√s¡T#·THêïeTT. m+<äT≈£î n˝≤ n&ÉT>∑T#·THêïeT+fÒ
uÛÑ÷$TMT<ä >∑\ eTqTwüß\qT e÷qe⁄\ì, Á|ü»\ì n+<äs¡÷ nq>±
$HêïeTT. Ç|ü&ÉT yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï>± MTπs e÷qe⁄\qT, Á|ü»\qT
y˚s¡Ty˚s¡T>± $uÛÑõ+∫ n+<äT˝À e÷qe⁄\T <˚e⁄ìøÏ ÇwüºeTT ˝Ò<ä˙,
Á|ü»\T e÷Á‘·yT˚ Çwüeº Tì #ÓbÕŒs¡T. <˚e⁄ìøÏ eTqTwüß\+<äs÷¡ düe÷qy˚T
nq>± $HêïeTT. nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT MTs¡T e÷Á‘·yT˚ eTqTwüß\qT s¬ +&ÉT
s¡øe£ TT\T>± e÷qe⁄\T, Á|ü»\ì $uÛõÑ +#ês¡T. Á|ü»\ìHê, e÷qe⁄\ìHê
eTqTwüß˝Ò ø£<ë! n≥Te+≥|ü&ÉT e÷qe⁄\T <˚e⁄ìøÏ dü]b˛≈£î+&Ü
ñ+&É&eÉ TT @$T{Ï? e÷qe⁄\T dü]b˛q|ü&ÉT, e÷qe⁄\ MT<ä <˚e⁄ìøÏ
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT uÛÑs¡Ôø±>±, Á|üø£è‹ uÛ≤s¡´>±j·TTqï~. Á|üø£è‹ jÓTTø£ÿ
s¬ +&Ée Äø±s¡yT˚ e÷j·T. Á|üøè£ ‹ e÷j·T s¡÷|üeTT>± j·TTHêï e÷j·T
<˚e⁄ì uÛ≤s¡´j·T>∑T≥ e\q e÷j·T <˚e⁄ìøÏ @e÷Á‘·eTT e´‹πsKeTT
ø±<äì #Ó|Œü e#·TÃqT. <˚e⁄ìøÏ nìï $<Ûeä TT\ düV≤ü ø£]+#·T#·÷, m+‘√
$<Û˚j·T‘·>±j·TTqï yê]˝À yÓTT<ä{Ï~ e÷j·Tj˚Tj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT.
m+‘√ $qj·TeTT>± j·TTqï e÷j·T <˚e⁄ìøÏ e´‹πsKeTT>± m|üŒ{Ïø°
Ä~‘·´
37
Çwüeº TT˝Òq|ü&ÉT Á|ü»\ MT<ä Çwüeº TT m˝≤ ø£*–+~. MT e÷≥
qeTà<ä–q<˚Hê? MTs¡T dü+#·\Hê‘·àø£ uÀ<Û≈ä î£ \T MT e÷≥qT ø±<äq˝ÒeTT,
ne⁄qì nq˝ÒeTT. m≥÷ #Ó|üŒ˝ÒeTT. MTs¡T <˚ìø£sTTHê »yêãT
#Ó|Œü >∑\s¡T. á $wüjT· eTT˝À e÷≈£îqï dü+X¯jT· eTTqT rs¡ÃeTì $qj·T
$<Û˚j·T‘·>± n&ÉT>∑T#·THêïeTT.
»yêãT :` $qj·TeTT ˝Ò≈£î+&Ü n&ç–q yê]øÏ ≈£L&Ü »yêãTqT
#ÓbÕŒeTT. Ç|ü&ÉT ˙e⁄ $qj·TeTT>± n&ÉT>∑>± H˚qT #Ó|Œü ≈£î+<äTHê?
˙e⁄ n&ç–q dü+X¯jT· eTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï Á|üXï¯ ≈£î ‘·|Œü ìdü]>± »yêãTqT
#Óô|Œ<äqT C≤Á>∑‘>Ô· ± $qTeTT. eTqTwüß\˝À ˇø£ s¡øe£ TT Á|ü»\T, eTs=ø£
s¡øe£ TT e÷qe⁄\T ñ+&É&eÉ TT yêdüeÔ y˚T. nsTT‘˚ Ä $wüjT· eTT H˚&TÉ
me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. n≥Te+{Ï $wüjT· eTTqT Ç|ü&ÉT
H˚qT #Ó|Œü &ÉeTT MT≈£î ˇø£ $+‘·>±H˚jT· T+≥T+~. Ç|ü&ÉT H˚qT #Ó|Œü ø£b˛‘˚
Hê ‘·sê«‘· mes¡÷ #Ó|ü yês¡T ˝ÒsT¡ . ø£qTø£ Ç|ü&˚ Ä $wüjT· eTTqT
$es¡eTT>± #Ó|Œü <ä\#·Tø=HêïqT. Hê e÷≥\ e\q ˙≈£îqï dü+X¯jT· eTT
dü+|üPs¡eí TT>± r]b˛>∑\<äT. uÛ÷Ñ $TMT<ä |ü⁄{Ïqº »qT\˝À eTqTwüß\T,
e÷qe⁄\T, Á|ü»\T nqT eT÷&ÉT s¡øe£ TT\ yês¡THêïs¡T. X¯Øs¡eTT˝À
eTqdüT‡j·TT+&ÉT≥ e\q n+<ä]ì @ø£eTT>± eTqTwüß\T nì nqe#·TÃqT.
eTqdüT‡>∑\ yê&ÉT ªeTìwæμ nì #Ó|Œü ã&ÉT#·THêï&ÉT. n+<ä]ø° eTqdüT‡
j·TT+&ÉT≥ e\q n+<ä]˙ ø£*|æ ªeTqTwüß\Tμ nì n+≥THêïeTT. nsTT‘˚
eTqTwüß\˝À e÷qe⁄\T ñHêïs¡T. n˝≤π> Á|ü»\Tj·TTHêïs¡T. e÷qe⁄\T,
Á|ü»\T Ç<äs› T¡ Äø±s¡eTT˝À ˇπø s¡øe£ TT>± j·TT+&ÉT≥ e\q mes¡T
Á|ü»˝À! mes¡T e÷qe⁄˝À! ãj·T{ÏøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~.
mes¡sTTHê ‘·|ü |üì#˚ùdÔ yêìì <ä÷wæ+#·Tq|ü&ÉT ˙e⁄
eTìwæy˚Hê? nì <ä÷wæ+#·&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. n+‘˚ø±ø£ ˙≈£î
38
Ä~‘·´
e÷qe‘·«eTTqï<ë? nì ≈£L&Ü nqT#·T+<äTs¡T. n+‘˚>±˙ ˙e⁄
Á|ü»˝y˚Hê? nì mes¡÷ nqs¡T. m+<äTø£q>±! ªÁ|ü»μ |ü<eä TT Á|ü‘´˚ ø£eTsTT
q~. ˇø£ ~qeTT <ë<ë|ü⁄ |ü~ dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ ‘Ó\+>±D≤
ÁbÕ+‘·eTT˝À ˇø£ e´øÏÔ yê´bÕs¡eTTqT #˚j·TT#·THêï&ÉT. Ä e´øÏÔ
‘·qe<äj
› T· Tqï ˇø£ Ä{ÀyÓTTu…˝’ Ÿ kÕe÷qTqT m<äT{Ï yêì nedüse¡ TTqT
ã{Ϻ m≈£îÿe sπ ≥T≈£î neTà&ÉeTT »]–q~. Ä edüTeÔ ⁄ m≈£ÿ&Ü ˝Ò<ìä
‘·qe<äH› ˚ j·TT+&ÉT≥ e\q e+<äs÷¡ bÕj·T\ edüTeÔ ⁄qT |ü~+‘·\T m≈£îÿe
sπ ≥T‘√ y˚sTT s¡÷bÕj·T\≈£î neTà&ÉeTT »]–q~. ˇø£ >∑+≥ ø±\eTT
>∑&∫É q ‘·sê«‘· ˇø£ ô|<ä› eTìwæ nø£ÿ&É≈î£ sêe&ÉeTT »]–q~. cÕ|ü⁄
j·T»e÷ì ‘·q yê´bÕs¡eTT˝À e+<äs¡÷bÕj·T\ edüTÔe⁄qT y˚sTT
s¡÷bÕj·T\≈£î neTà&ÉeTT ‘Ó\TdüTø=ì, Ä e´øÏÔ n+‘· nHê´j·TeTTq≈£î
bÕ\Œ&çq $wüjT· eTT ‘Ó\TdüTø=ìq ô|<ä› eTìwæ Ä yê´bÕs¡dTü ìÔ ï <ä÷wæd÷ü Ô
ª˙≈£î e÷qe‘·«eTTqï<ë?μ nì nq&ÉeTT »]–q~. n+<äT≈£î Ä
yê´bÕs¡dTü &Ô TÉ ã<äT\T>± e÷{≤¢&TÉ #·÷ Ç˝≤ nHêï&ÉT ªªHê≈£î e÷qe‘·«eTTqï
<äì mes¡T #ÓbÕŒs¡T? Hê≈£î e÷qe‘·«eTT ˝Ò<Tä , MTπø e÷qe‘·«eTTqï~,
MTπs e÷qe⁄\T. H˚qT e÷qe⁄ìï ø±<äT, Hê≈£î e÷qe‘·«eTT ˝Ò<Tä .
H˚qT ˇø£ eTìwæH˚ nsTTq+‘·e÷Á‘·eTTq e÷qe⁄ìï e÷Á‘·eTT ø±<äTμμ
nì #Ó|Œü &ÉeTT y˚TeTT $ì #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷eTT.
s¬ +&ÉT s√E\ nq+‘·se¡ TT H˚qT Ä yê´bÕs¡TdüTìú ï ø£\TdüTø=ì
Hê≈£î ø£*qZ nqTe÷qeTTqT H˚qT n&ç>±qT. n|ü&ÉT H˚qT e÷{≤¢&TÉ #·÷
ªªˇø£ ô|<ä› eTìwæ $TeTTà\qT ˙≈£î e÷qe‘·«eTTqï<ë!j·Tì <ä+&ç+∫
q|ü&ÉT H˚qT eTìwæH˚ nsTTq+‘·e÷Á‘·eTTq e÷qe⁄ìï e÷Á‘·eTT
ø±<äT nHêïe⁄. ˙e⁄ eTìwæe>∑T≥ ì»y˚T, nfÒ¢ e÷qe⁄&Ée>∑T≥ ≈£L&Ü
Ä~‘·´
37
Çwüeº TT˝Òq|ü&ÉT Á|ü»\ MT<ä Çwüeº TT m˝≤ ø£*–+~. MT e÷≥
qeTà<ä–q<˚Hê? MTs¡T dü+#·\Hê‘·àø£ uÀ<Û≈ä î£ \T MT e÷≥qT ø±<äq˝ÒeTT,
ne⁄qì nq˝ÒeTT. m≥÷ #Ó|üŒ˝ÒeTT. MTs¡T <˚ìø£sTTHê »yêãT
#Ó|Œü >∑\s¡T. á $wüjT· eTT˝À e÷≈£îqï dü+X¯jT· eTTqT rs¡ÃeTì $qj·T
$<Û˚j·T‘·>± n&ÉT>∑T#·THêïeTT.
»yêãT :` $qj·TeTT ˝Ò≈£î+&Ü n&ç–q yê]øÏ ≈£L&Ü »yêãTqT
#ÓbÕŒeTT. Ç|ü&ÉT ˙e⁄ $qj·TeTT>± n&ÉT>∑>± H˚qT #Ó|Œü ≈£î+<äTHê?
˙e⁄ n&ç–q dü+X¯jT· eTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï Á|üXï¯ ≈£î ‘·|Œü ìdü]>± »yêãTqT
#Óô|Œ<äqT C≤Á>∑‘>Ô· ± $qTeTT. eTqTwüß\˝À ˇø£ s¡øe£ TT Á|ü»\T, eTs=ø£
s¡øe£ TT e÷qe⁄\T ñ+&É&eÉ TT yêdüeÔ y˚T. nsTT‘˚ Ä $wüjT· eTT H˚&TÉ
me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. n≥Te+{Ï $wüjT· eTTqT Ç|ü&ÉT
H˚qT #Ó|Œü &ÉeTT MT≈£î ˇø£ $+‘·>±H˚jT· T+≥T+~. Ç|ü&ÉT H˚qT #Ó|Œü ø£b˛‘˚
Hê ‘·sê«‘· mes¡÷ #Ó|ü yês¡T ˝ÒsT¡ . ø£qTø£ Ç|ü&˚ Ä $wüjT· eTTqT
$es¡eTT>± #Ó|Œü <ä\#·Tø=HêïqT. Hê e÷≥\ e\q ˙≈£îqï dü+X¯jT· eTT
dü+|üPs¡eí TT>± r]b˛>∑\<äT. uÛ÷Ñ $TMT<ä |ü⁄{Ïqº »qT\˝À eTqTwüß\T,
e÷qe⁄\T, Á|ü»\T nqT eT÷&ÉT s¡øe£ TT\ yês¡THêïs¡T. X¯Øs¡eTT˝À
eTqdüT‡j·TT+&ÉT≥ e\q n+<ä]ì @ø£eTT>± eTqTwüß\T nì nqe#·TÃqT.
eTqdüT‡>∑\ yê&ÉT ªeTìwæμ nì #Ó|Œü ã&ÉT#·THêï&ÉT. n+<ä]ø° eTqdüT‡
j·TT+&ÉT≥ e\q n+<ä]˙ ø£*|æ ªeTqTwüß\Tμ nì n+≥THêïeTT. nsTT‘˚
eTqTwüß\˝À e÷qe⁄\T ñHêïs¡T. n˝≤π> Á|ü»\Tj·TTHêïs¡T. e÷qe⁄\T,
Á|ü»\T Ç<äs› T¡ Äø±s¡eTT˝À ˇπø s¡øe£ TT>± j·TT+&ÉT≥ e\q mes¡T
Á|ü»˝À! mes¡T e÷qe⁄˝À! ãj·T{ÏøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~.
mes¡sTTHê ‘·|ü |üì#˚ùdÔ yêìì <ä÷wæ+#·Tq|ü&ÉT ˙e⁄
eTìwæy˚Hê? nì <ä÷wæ+#·&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. n+‘˚ø±ø£ ˙≈£î
38
Ä~‘·´
e÷qe‘·«eTTqï<ë? nì ≈£L&Ü nqT#·T+<äTs¡T. n+‘˚>±˙ ˙e⁄
Á|ü»˝y˚Hê? nì mes¡÷ nqs¡T. m+<äTø£q>±! ªÁ|ü»μ |ü<eä TT Á|ü‘´˚ ø£eTsTT
q~. ˇø£ ~qeTT <ë<ë|ü⁄ |ü~ dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ ‘Ó\+>±D≤
ÁbÕ+‘·eTT˝À ˇø£ e´øÏÔ yê´bÕs¡eTTqT #˚j·TT#·THêï&ÉT. Ä e´øÏÔ
‘·qe<äj
› T· Tqï ˇø£ Ä{ÀyÓTTu…˝’ Ÿ kÕe÷qTqT m<äT{Ï yêì nedüse¡ TTqT
ã{Ϻ m≈£îÿe sπ ≥T≈£î neTà&ÉeTT »]–q~. Ä edüTeÔ ⁄ m≈£ÿ&Ü ˝Ò<ìä
‘·qe<äH› ˚ j·TT+&ÉT≥ e\q e+<äs÷¡ bÕj·T\ edüTeÔ ⁄qT |ü~+‘·\T m≈£îÿe
sπ ≥T‘√ y˚sTT s¡÷bÕj·T\≈£î neTà&ÉeTT »]–q~. ˇø£ >∑+≥ ø±\eTT
>∑&∫É q ‘·sê«‘· ˇø£ ô|<ä› eTìwæ nø£ÿ&É≈î£ sêe&ÉeTT »]–q~. cÕ|ü⁄
j·T»e÷ì ‘·q yê´bÕs¡eTT˝À e+<äs¡÷bÕj·T\ edüTÔe⁄qT y˚sTT
s¡÷bÕj·T\≈£î neTà&ÉeTT ‘Ó\TdüTø=ì, Ä e´øÏÔ n+‘· nHê´j·TeTTq≈£î
bÕ\Œ&çq $wüjT· eTT ‘Ó\TdüTø=ìq ô|<ä› eTìwæ Ä yê´bÕs¡dTü ìÔ ï <ä÷wæd÷ü Ô
ª˙≈£î e÷qe‘·«eTTqï<ë?μ nì nq&ÉeTT »]–q~. n+<äT≈£î Ä
yê´bÕs¡dTü &Ô TÉ ã<äT\T>± e÷{≤¢&TÉ #·÷ Ç˝≤ nHêï&ÉT ªªHê≈£î e÷qe‘·«eTTqï
<äì mes¡T #ÓbÕŒs¡T? Hê≈£î e÷qe‘·«eTT ˝Ò<Tä , MTπø e÷qe‘·«eTTqï~,
MTπs e÷qe⁄\T. H˚qT e÷qe⁄ìï ø±<äT, Hê≈£î e÷qe‘·«eTT ˝Ò<Tä .
H˚qT ˇø£ eTìwæH˚ nsTTq+‘·e÷Á‘·eTTq e÷qe⁄ìï e÷Á‘·eTT ø±<äTμμ
nì #Ó|Œü &ÉeTT y˚TeTT $ì #ê˝≤ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷eTT.
s¬ +&ÉT s√E\ nq+‘·se¡ TT H˚qT Ä yê´bÕs¡TdüTìú ï ø£\TdüTø=ì
Hê≈£î ø£*qZ nqTe÷qeTTqT H˚qT n&ç>±qT. n|ü&ÉT H˚qT e÷{≤¢&TÉ #·÷
ªªˇø£ ô|<ä› eTìwæ $TeTTà\qT ˙≈£î e÷qe‘·«eTTqï<ë!j·Tì <ä+&ç+∫
q|ü&ÉT H˚qT eTìwæH˚ nsTTq+‘·e÷Á‘·eTTq e÷qe⁄ìï e÷Á‘·eTT
ø±<äT nHêïe⁄. ˙e⁄ eTìwæe>∑T≥ ì»y˚T, nfÒ¢ e÷qe⁄&Ée>∑T≥ ≈£L&Ü
Ä~‘·´
39
ì»y˚T ø£<ë!μμj·Tì n&ç>±qT. <ëìøÏ Ä e´øÏÔ düe÷<ÛëqeTTqT #Ó|ü #·÷
ªªHê≈£î eTqdüT‡qï~ ø±e⁄q eTìwæqì #ÓbÕŒqT. eTqdüT‡qïyê&ÉT
eTìwæjT· qT ìs¡«#·qeTT Á|üø±s¡eTT H˚qT eTìwæì nì #Ó|Œü &ÉeTT˝À
‘·|ü˝Ò<äT. nsTT‘˚ |üX¯óe⁄\˝À m<äT›≈£î, <äTqïb˛‘·T≈£î m+‘√‘˚&Ü
ñqï≥T¢ nfÒ¢ eTqTwüß\˝À Á|ü»\≈£î, e÷qe⁄\≈£î m+‘√ ‘˚&Ü >∑\<äT.
q\¢ m<äT\› T, q\¢>H∑ j
˚ T· T+&ÉT <äTqïb˛‘·T\T ø£*dæb˛sTTq≥T¢ Á|ü»\T,
e÷qe⁄\T ø£*dæb˛sTT >∑T]Ô+#·T≥≈£î M\T˝Ò≈î£ Hêïs¡T. m<äT\› qT, <äTqï\qT
s¬ +&ç{˙Ï ø£*|æ |üXó¯ e⁄\T nì ù|s¡Tô|{Ïqº ≥T¢, Á|ü»\qT e÷qe⁄\qT
Çs¡Te⁄s¡Tq÷ ø£*|æ eTqTwüß\T nì n+≥THêïs¡T. ˇπø ù|s¡Tqï |üXó¯
e⁄\˝À m<äT\› T, <äTqïb˛‘·T\T @ $<Ûeä TT>± y˚sT¡ y˚sT¡ C≤‹jÓTÆ ñqïy√,
n˝≤π> ˇπø ù|s¡Tqï eTqTwüß\˝À Á|ü»\T, e÷qe⁄\T y˚sT¡ y˚sT¡ uÛ≤eeTT\T
ø£\yê¬sj
’ T· THêïs¡T. m<äT\› T ãTs¡<qä T #·÷ùdÔ <ä÷s¡eTT>± ñ+{≤sTT.
<äTqïb˛‘·T\T ãTs¡<qä T #·÷ùdÔ Äq+<ä|&ü ç X¯Øs¡eT+‘ê |üPdüTø=+{≤sTT.
n<˚ $<ÛäeTT>± Á|ü»\T e÷qe⁄\T y˚s¡Ty˚s¡T ãT<äT∆\T ø£*Zj·TTHêïs¡ì
#Ó|üŒe#·TÃqT.
|üPs¡«eTT dü÷s¡T´&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä C≤„qeTTqT eTqTe⁄ <ë«sê
n+~+#ê&ÉT. eTqTe⁄ ‘·q≈£î dü÷s¡T´ì <ë«sê ‘Ó*dæq C≤„qeTTqT
Ç‘·sT¡ \≈£î n+~+#·>± <˚e⁄ì C≤„qeTT uÛ÷Ñ $TMT<ä |üP]Ô ÁbÕøÏb˛sTTq~.
n˝≤ ‘Ó*j·Tã&çq C≤„qeTTqT ø=+<äs¡T #Íø£>± #·÷dü÷Ô, ùV≤fi¯q>±
e÷{≤¢&TÉ #·T+&ç]. n˝≤ ùV≤fi¯q>± e÷{≤¢&TÉ yê]ì #·÷∫q e÷j·T
yês¡T <˚e⁄ìyÓ’|ü⁄ b˛≈£î+&Üj·TT+&ÉT≥≈£î nC≤„qeTTqT C≤„qeTTe˝…
‘Ó*j·TC…|Œæ , nC≤„qeTT MT<ä yê]øÏ Çwüeº TT |ü⁄≥Tºq≥T¢ #˚dæ yê]ì
nC≤„qeTTyÓ’|ü⁄ b˛e⁄q≥T¢, C≤„qeTT yÓ’|ü⁄ sêq≥T¢ #˚j·÷\qT≈£îqï~.
40
Ä~‘·´
e÷j·T n˝≤ nqTø=qï yÓ+≥H˚ eTqTe⁄˝Àì uÛ≤eeTTqT e÷]Ãy˚dqæ ~.
‘êqT #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT n+<äs÷¡ $q>∑\s¡˙, ‘·q ù|s¡T XÊ•«‘·eTT>±
uÛÑ÷$TMT<äj·TTqï≥T¢ #˚düTø√yê\qTø=Hêï&ÉT. n|ü&ÉT eTqTe⁄
dü«j·TeTT>± C≤„qeTT uÀ~Û+∫, dü«j·TeTT>± <Ûsä à¡ eTT\qT #·÷|æ+∫,
‘·q uÀ<Û≈ä î£ XÊÅdeÔü TqT ù|s¡TqT ‘·–*+∫ eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü Tì ù|s¡T
ô|{≤º&ÉT.
e÷j·T Áù|sπ |æ‘e· TT e\q eTqTe⁄ ‘·q ù|s¡TMT<ä eTqT<Ûsä à¡
XÊÅdüÔeTqT uÀ<ÛäqT #Ó|æŒb˛j·÷&ÉT. ÄHê&ÉT eTqT<Ûäs¡à XÊÅdüÔeTT
Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT ø±˝Ò<äT. uÀ<Ûäs¡÷|üeTT˝Àj·TTqï eTqT<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT
uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê ÁbÕøÏb˛sTTq~. e÷j·T #˚dqæ |üì e\q XÊÅdeÔü TT
ø±ì nXÊÅdeÔü TT XÊÅdeÔü TT>±, <Ûsä à¡ eTT ø±ì n<Ûsä à¡ eTT <Ûsä à¡ eTT>± uÛ÷Ñ $T
MT<ä ÁbÕøÏb˛sTTq~. eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT˝Àì$ |ò˝ü ≤Hê <Ûsä à¡ eTT\ì
mes¡÷ #Ó|Œü ≈£îHêï n$ e÷Á‘·eTT eTqTwüß\ eT<Û´ä ˝À ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
ñ+&çb˛sTTq$. H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä Ä#·sD¡ s¡÷|üeTT˝Àj·TTqï j·T»„eTT\T,
y˚<eä TT\ |üsq¡ƒ eTT\T, <ëqeTT\T, ‘·|dü Tü ‡\T (<Ûë´qeTT\T) yÓTT<ä\>∑Tq$
eTqT <Ûsä à¡ eTT\˝Àìeì me]ø° ‘Ó*j·T<äT. H˚&TÉ eTqT <Ûsä à¡ eTT\ì
‘Ó*j·T≈£îHêï, Hê\T>∑T $<Ûeä TT\T>±j·TTqï j·T»„, <ëq, y˚<,ä ‘·|dü Tü ‡\qT
#ê˝≤eT+~ Ä#·]+#·T#·THêïs¡T. <˚e⁄&ÉT Äø±X¯yêDÏ <ë«sê dü÷s¡T´ìøÏ
#Ó|Œæ q C≤„qeTT˝À eTqTe⁄ dü«j·TeTT>± #Ó|Œæ Hê Hê\T>∑T $<ÛëqeTT\T
˝Òe⁄. <˚e⁄&ÉT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT Äø±X¯eTT <ë«sê #Ó|Œæ +#ê&ÉT. eTqTe⁄
Á|üøè£ ‹ <Ûsä à¡ eTT\qT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\≈£î e´‹πsKeTT>± j·TTqï n<Ûsä à¡ eTT\qT
<Ûsä à¡ eTT\T>± uÀ~Û+#·&eÉ TT »]–q~. á $<Ûeä TT>± <˚e⁄&ÉT Äø±X¯eTT
<ë«sê uÀ~Û+∫q <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T, Á|üøè£ ‹ eTqTe⁄ <ë«sê uÀ~Û+∫q
Ä~‘·´
39
ì»y˚T ø£<ë!μμj·Tì n&ç>±qT. <ëìøÏ Ä e´øÏÔ düe÷<ÛëqeTTqT #Ó|ü #·÷
ªªHê≈£î eTqdüT‡qï~ ø±e⁄q eTìwæqì #ÓbÕŒqT. eTqdüT‡qïyê&ÉT
eTìwæjT· qT ìs¡«#·qeTT Á|üø±s¡eTT H˚qT eTìwæì nì #Ó|Œü &ÉeTT˝À
‘·|ü˝Ò<äT. nsTT‘˚ |üX¯óe⁄\˝À m<äT›≈£î, <äTqïb˛‘·T≈£î m+‘√‘˚&Ü
ñqï≥T¢ nfÒ¢ eTqTwüß\˝À Á|ü»\≈£î, e÷qe⁄\≈£î m+‘√ ‘˚&Ü >∑\<äT.
q\¢ m<äT\› T, q\¢>H∑ j
˚ T· T+&ÉT <äTqïb˛‘·T\T ø£*dæb˛sTTq≥T¢ Á|ü»\T,
e÷qe⁄\T ø£*dæb˛sTT >∑T]Ô+#·T≥≈£î M\T˝Ò≈î£ Hêïs¡T. m<äT\› qT, <äTqï\qT
s¬ +&ç{˙Ï ø£*|æ |üXó¯ e⁄\T nì ù|s¡Tô|{Ïqº ≥T¢, Á|ü»\qT e÷qe⁄\qT
Çs¡Te⁄s¡Tq÷ ø£*|æ eTqTwüß\T nì n+≥THêïs¡T. ˇπø ù|s¡Tqï |üXó¯
e⁄\˝À m<äT\› T, <äTqïb˛‘·T\T @ $<Ûeä TT>± y˚sT¡ y˚sT¡ C≤‹jÓTÆ ñqïy√,
n˝≤π> ˇπø ù|s¡Tqï eTqTwüß\˝À Á|ü»\T, e÷qe⁄\T y˚sT¡ y˚sT¡ uÛ≤eeTT\T
ø£\yê¬sj
’ T· THêïs¡T. m<äT\› T ãTs¡<qä T #·÷ùdÔ <ä÷s¡eTT>± ñ+{≤sTT.
<äTqïb˛‘·T\T ãTs¡<qä T #·÷ùdÔ Äq+<ä|&ü ç X¯Øs¡eT+‘ê |üPdüTø=+{≤sTT.
n<˚ $<ÛäeTT>± Á|ü»\T e÷qe⁄\T y˚s¡Ty˚s¡T ãT<äT∆\T ø£*Zj·TTHêïs¡ì
#Ó|üŒe#·TÃqT.
|üPs¡«eTT dü÷s¡T´&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä C≤„qeTTqT eTqTe⁄ <ë«sê
n+~+#ê&ÉT. eTqTe⁄ ‘·q≈£î dü÷s¡T´ì <ë«sê ‘Ó*dæq C≤„qeTTqT
Ç‘·sT¡ \≈£î n+~+#·>± <˚e⁄ì C≤„qeTT uÛ÷Ñ $TMT<ä |üP]Ô ÁbÕøÏb˛sTTq~.
n˝≤ ‘Ó*j·Tã&çq C≤„qeTTqT ø=+<äs¡T #Íø£>± #·÷dü÷Ô, ùV≤fi¯q>±
e÷{≤¢&TÉ #·T+&ç]. n˝≤ ùV≤fi¯q>± e÷{≤¢&TÉ yê]ì #·÷∫q e÷j·T
yês¡T <˚e⁄ìyÓ’|ü⁄ b˛≈£î+&Üj·TT+&ÉT≥≈£î nC≤„qeTTqT C≤„qeTTe˝…
‘Ó*j·TC…|Œæ , nC≤„qeTT MT<ä yê]øÏ Çwüeº TT |ü⁄≥Tºq≥T¢ #˚dæ yê]ì
nC≤„qeTTyÓ’|ü⁄ b˛e⁄q≥T¢, C≤„qeTT yÓ’|ü⁄ sêq≥T¢ #˚j·÷\qT≈£îqï~.
40
Ä~‘·´
e÷j·T n˝≤ nqTø=qï yÓ+≥H˚ eTqTe⁄˝Àì uÛ≤eeTTqT e÷]Ãy˚dqæ ~.
‘êqT #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT n+<äs÷¡ $q>∑\s¡˙, ‘·q ù|s¡T XÊ•«‘·eTT>±
uÛÑ÷$TMT<äj·TTqï≥T¢ #˚düTø√yê\qTø=Hêï&ÉT. n|ü&ÉT eTqTe⁄
dü«j·TeTT>± C≤„qeTT uÀ~Û+∫, dü«j·TeTT>± <Ûsä à¡ eTT\qT #·÷|æ+∫,
‘·q uÀ<Û≈ä î£ XÊÅdeÔü TqT ù|s¡TqT ‘·–*+∫ eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü Tì ù|s¡T
ô|{≤º&ÉT.
e÷j·T Áù|sπ |æ‘e· TT e\q eTqTe⁄ ‘·q ù|s¡TMT<ä eTqT<Ûsä à¡
XÊÅdüÔeTqT uÀ<ÛäqT #Ó|æŒb˛j·÷&ÉT. ÄHê&ÉT eTqT<Ûäs¡à XÊÅdüÔeTT
Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT ø±˝Ò<äT. uÀ<Ûäs¡÷|üeTT˝Àj·TTqï eTqT<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT
uÛ÷Ñ eT+&É\eT+‘ê ÁbÕøÏb˛sTTq~. e÷j·T #˚dqæ |üì e\q XÊÅdeÔü TT
ø±ì nXÊÅdeÔü TT XÊÅdeÔü TT>±, <Ûsä à¡ eTT ø±ì n<Ûsä à¡ eTT <Ûsä à¡ eTT>± uÛ÷Ñ $T
MT<ä ÁbÕøÏb˛sTTq~. eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT˝Àì$ |ò˝ü ≤Hê <Ûsä à¡ eTT\ì
mes¡÷ #Ó|Œü ≈£îHêï n$ e÷Á‘·eTT eTqTwüß\ eT<Û´ä ˝À ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
ñ+&çb˛sTTq$. H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä Ä#·sD¡ s¡÷|üeTT˝Àj·TTqï j·T»„eTT\T,
y˚<eä TT\ |üsq¡ƒ eTT\T, <ëqeTT\T, ‘·|dü Tü ‡\T (<Ûë´qeTT\T) yÓTT<ä\>∑Tq$
eTqT <Ûsä à¡ eTT\˝Àìeì me]ø° ‘Ó*j·T<äT. H˚&TÉ eTqT <Ûsä à¡ eTT\ì
‘Ó*j·T≈£îHêï, Hê\T>∑T $<Ûeä TT\T>±j·TTqï j·T»„, <ëq, y˚<,ä ‘·|dü Tü ‡\qT
#ê˝≤eT+~ Ä#·]+#·T#·THêïs¡T. <˚e⁄&ÉT Äø±X¯yêDÏ <ë«sê dü÷s¡T´ìøÏ
#Ó|Œæ q C≤„qeTT˝À eTqTe⁄ dü«j·TeTT>± #Ó|Œæ Hê Hê\T>∑T $<ÛëqeTT\T
˝Òe⁄. <˚e⁄&ÉT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT Äø±X¯eTT <ë«sê #Ó|Œæ +#ê&ÉT. eTqTe⁄
Á|üøè£ ‹ <Ûsä à¡ eTT\qT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\≈£î e´‹πsKeTT>± j·TTqï n<Ûsä à¡ eTT\qT
<Ûsä à¡ eTT\T>± uÀ~Û+#·&eÉ TT »]–q~. á $<Ûeä TT>± <˚e⁄&ÉT Äø±X¯eTT
<ë«sê uÀ~Û+∫q <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T, Á|üøè£ ‹ eTqTe⁄ <ë«sê uÀ~Û+∫q
Ä~‘·´
41
n<Ûsä à¡ eTT\T s¬ +&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä s¬ +&ÉT ‘Ó>\∑ T>± N*b˛sTTq$. eTqTwüß\T
m≈£îÿe XÊ‘·eTT eT+~ eTqT <Ûsä à¡ eTT\sTTq <Ûsä à¡ eTT\T ø±ì n<Ûsä à¡ eTT\≈£î
n\yê≥T |ü&bç ˛j·÷s¡T. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\≈£î n\yê≥T |ü&qç yês¡T #ê˝≤
‘·≈î£ ÿe XÊ‘·eTT >∑\s¡T. uÛ÷Ñ $TMT<ä <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï
uÀ<Û≈ä î£ &ÉT eTqTy˚. n˝≤π> uÛ÷Ñ $TMT<ä n<Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï
uÀ<Û≈ä î£ &ÉT eTqTy˚. ˇπø X¯Øs¡eTT>∑\ ˇπø eTqTy˚ s¬ +&ÉT s¡øe£ TT\ C≤„q,
nC≤„q uÀ<Û\ä qT #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. eTT+<äT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ q
eTqTe⁄ ‘·sê«‘· e÷j·T Áù|sπ |æ+∫q n<Ûsä à¡ eTT\qT uÀ~Û+∫q uÀ<Û≈ä î£ &ÉT>±
ñ+&çb˛j·÷&ÉT.
eTqTe⁄ dü÷s¡T´&ÉT #Ó|Œæ q C≤„qeTTH˚ Ç‘·s¡ Á|ü»\≈£î #ÓbÕŒ&Éì
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· Ä<Ûës¡eTT>± n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ eTqTe⁄ n<Ûsä à¡ eTT\qT
≈£L&Ü #ÓbÕŒ&Éì e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT. eTqTe⁄ yÓTT<ä≥ <Ûsä à¡ eTT\qT
uÀ~Û+∫ ‘·sê«‘· n<˚ eTqTe⁄ n<Ûsä à¡ eTT\qT uÀ~Û+#ê&ÉT n+fÒ mes¡÷
$H˚ |ü]dæ‹ú ˝À ˝ÒsT¡ . nsTTHê eTqTe⁄ <Ûsä à¡ eTT\qT, n<Ûsä à¡ eTT\qT
uÀ~Û+#ê&Éì ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT e\q ‘·eT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ n<Ûsä à¡ eTT\
yÓ’|ü⁄ eTqTwüß\T b˛e&ÉeTT »]–q~. <Ûäs¡àeTT\T <˚e⁄ì$ø±>±,
n<Ûsä à¡ eTT\T e÷j·T e\q e∫Ãq$. eTìwæ≈î£ qï ÁX¯<q∆ä T ã{Ϻ yêìøÏ
<Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T>±˙, e÷j·T n<Ûsä à¡ eTT\T>±˙ \_Û+#·T#·Tqï$. <Ó$’ ø£yTÓ qÆ
ÁX¯<∆ä eTìwæ˝À j·TTqï|ü&ÉT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T \_Û+#·T#·Tqï$. nfÒ¢ Á|üøè£ ‹
ÁX¯<ä∆j·TTqï|ü&ÉT yêìøÏ n<Ûäs¡àeTT˝Ò <=s¡T≈£îqT. n<Ûäs¡àeTT\qT
ÄÁX¯sTT+∫q yê&ÉT eTqTe⁄ jÓTTø£ÿ n<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+∫q yê&É>T∑ qT.
nfÒ¢ <Ûsä à¡ eTT\qT ÄÁX¯sTT+∫qyê&ÉT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+∫qyê&É>T∑ qT.
Çø£ÿ&É ndü\T $wüj÷· ìøÏ e∫à #·÷ùdÔ eTqTe⁄ <Ûsä à¡ eTT\qT
Ä#·]+∫qyê&ÉT me&ÉsTTHê yêìì ªe÷qe⁄&ÉTμ nq&ÉeTT |üPs¡«eTT
42
Ä~‘·´
»]¬>&ç~. n˝≤π> <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+∫q yêìì ªÁ|ü»μ nì
nq&ÉeTT »]¬>&ç~. |üPs¡«eTT <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T Ä#·]+#Ó&çyês¡T
n~Ûøe£ TT>± j·TT+&Ó&yç ês¡T. n+<äTe\q yê]q+<ä]˙ ªªÁ|ü»\Tμμ nqT
ù|s¡T‘√ |æ*#Ó&yç ês¡T. eTqTe⁄ jÓTTø£ÿ <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#Ó&yç ês¡T
#ê˝≤ ‘·≈î£ ÿeeT+~ j·TT+&Ó&yç ês¡T. n+<äTe\q yê]ì ªªe÷qe⁄\Tμμ
nì |æ*#Ó&yç ês¡T. |üPs¡«eTT uÛ÷Ñ $TMT<äjT· Tqï eTqTwüß\˝À Á|ü»\T
m≈£îÿe>± j·TT+&Ó&çyês¡T. e÷qe⁄\T ‘·≈£îÿe>± j·TT+&Ó&çyês¡T.
j·TT>∑eTT\T e÷s¡>±, ø±\eTT »s¡T>∑>± Á|ü»\T ‘·–bZ ˛j·÷s¡T. e÷qe⁄\T
m≈£îÿesTT b˛j·÷s¡T. |üPs¡«eTTø£+fÒ Ç|ü&˚ eTqTwüß\ dü+K´ m≈£îÿe>±
j·TTqï|üŒ{Ïø° n+<äT˝À Á|ü»\T ns¡T<äT>± j·TTHêïs¡T. mø£ÿ&É #·÷∫Hê
e÷qe⁄˝Ò ø£ì|æ+#·T#·THêïs¡T. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T H˚&TÉ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTT
mø£ÿ&É #·÷∫Hê eTqTe⁄ <Ûsä à¡ eTT˝Ò ø£ì|æ+#·T#·Tqï$. eTqT <Ûsä à¡ eTT˝Ò
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T>± #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï$. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T @e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq$. mø£ÿ&ÉsTTHê <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ns¡T<äT>±
ø£ì|æ+∫Hê yê{Ïì |üse¡ T‘· <Ûsä à¡ eTT\ì Væ≤+<äTe⁄˝Ò ùV≤fi¯q #˚jT· T#·THêïs¡T.
n+‘√ Ç+‘√ Hêe<ä› <Óe’ C≤„qeTT+&ÉT≥ e\q qqTï ªe÷qe⁄&ÉTμ nì
nq≈£L&É<Hä êïqT. eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#·T yês¡T e÷qe⁄\e⁄
‘ês¡T. H˚qT eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#·&eÉ TT ˝Ò<Tä . n+<äTe\q
H˚qT e÷qe⁄ìï m˝≤ ne⁄‘êqT. H˚qT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\H˚ nqTdü]+#·T
#·THêïqT ø±e⁄q ªªÁ|ü»μμ nqT ù|s¡T Hê≈£î ‘·–q~. e÷qe nqTù|s¡T
Hê≈£î ‘·>∑<äT. n+<äTe\q qqTï <ä+&ç+∫q ô|<ä› eTìwæ‘√ Hê≈£î
e÷qe‘·«eTT ˝Ò<Tä , H˚qT e÷qe⁄ìï ø±qT nì >∑{>ºÏ ± #ÓbÕŒqT. Ç|üŒ{Ï
ø±\eTT˝À e÷qe⁄ìøÏ, Á|ü»\≈£î ns¡úeTT ‘Ó*j·Tì <ëìe\q H˚qT
#Ó|Œæ qe÷≥ MT≈£î ns¡eú TT ø±˝Ò<Tä . MTπø ø±<äT H˚&TÉ ô|<ä› C≤„qT\eTqTø=qï
Ä~‘·´
41
n<Ûsä à¡ eTT\T s¬ +&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä s¬ +&ÉT ‘Ó>\∑ T>± N*b˛sTTq$. eTqTwüß\T
m≈£îÿe XÊ‘·eTT eT+~ eTqT <Ûsä à¡ eTT\sTTq <Ûsä à¡ eTT\T ø±ì n<Ûsä à¡ eTT\≈£î
n\yê≥T |ü&bç ˛j·÷s¡T. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\≈£î n\yê≥T |ü&qç yês¡T #ê˝≤
‘·≈î£ ÿe XÊ‘·eTT >∑\s¡T. uÛ÷Ñ $TMT<ä <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï
uÀ<Û≈ä î£ &ÉT eTqTy˚. n˝≤π> uÛ÷Ñ $TMT<ä n<Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï
uÀ<Û≈ä î£ &ÉT eTqTy˚. ˇπø X¯Øs¡eTT>∑\ ˇπø eTqTy˚ s¬ +&ÉT s¡øe£ TT\ C≤„q,
nC≤„q uÀ<Û\ä qT #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. eTT+<äT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ q
eTqTe⁄ ‘·sê«‘· e÷j·T Áù|sπ |æ+∫q n<Ûsä à¡ eTT\qT uÀ~Û+∫q uÀ<Û≈ä î£ &ÉT>±
ñ+&çb˛j·÷&ÉT.
eTqTe⁄ dü÷s¡T´&ÉT #Ó|Œæ q C≤„qeTTH˚ Ç‘·s¡ Á|ü»\≈£î #ÓbÕŒ&Éì
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· Ä<Ûës¡eTT>± n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ eTqTe⁄ n<Ûsä à¡ eTT\qT
≈£L&Ü #ÓbÕŒ&Éì e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT. eTqTe⁄ yÓTT<ä≥ <Ûsä à¡ eTT\qT
uÀ~Û+∫ ‘·sê«‘· n<˚ eTqTe⁄ n<Ûsä à¡ eTT\qT uÀ~Û+#ê&ÉT n+fÒ mes¡÷
$H˚ |ü]dæ‹ú ˝À ˝ÒsT¡ . nsTTHê eTqTe⁄ <Ûsä à¡ eTT\qT, n<Ûsä à¡ eTT\qT
uÀ~Û+#ê&Éì ‘Ó*j·Tø£b˛e&ÉeTT e\q ‘·eT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ n<Ûsä à¡ eTT\
yÓ’|ü⁄ eTqTwüß\T b˛e&ÉeTT »]–q~. <Ûäs¡àeTT\T <˚e⁄ì$ø±>±,
n<Ûsä à¡ eTT\T e÷j·T e\q e∫Ãq$. eTìwæ≈î£ qï ÁX¯<q∆ä T ã{Ϻ yêìøÏ
<Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T>±˙, e÷j·T n<Ûsä à¡ eTT\T>±˙ \_Û+#·T#·Tqï$. <Ó$’ ø£yTÓ qÆ
ÁX¯<∆ä eTìwæ˝À j·TTqï|ü&ÉT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T \_Û+#·T#·Tqï$. nfÒ¢ Á|üøè£ ‹
ÁX¯<ä∆j·TTqï|ü&ÉT yêìøÏ n<Ûäs¡àeTT˝Ò <=s¡T≈£îqT. n<Ûäs¡àeTT\qT
ÄÁX¯sTT+∫q yê&ÉT eTqTe⁄ jÓTTø£ÿ n<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+∫q yê&É>T∑ qT.
nfÒ¢ <Ûsä à¡ eTT\qT ÄÁX¯sTT+∫qyê&ÉT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+∫qyê&É>T∑ qT.
Çø£ÿ&É ndü\T $wüj÷· ìøÏ e∫à #·÷ùdÔ eTqTe⁄ <Ûsä à¡ eTT\qT
Ä#·]+∫qyê&ÉT me&ÉsTTHê yêìì ªe÷qe⁄&ÉTμ nq&ÉeTT |üPs¡«eTT
42
Ä~‘·´
»]¬>&ç~. n˝≤π> <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+∫q yêìì ªÁ|ü»μ nì
nq&ÉeTT »]¬>&ç~. |üPs¡«eTT <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T Ä#·]+#Ó&çyês¡T
n~Ûøe£ TT>± j·TT+&Ó&yç ês¡T. n+<äTe\q yê]q+<ä]˙ ªªÁ|ü»\Tμμ nqT
ù|s¡T‘√ |æ*#Ó&yç ês¡T. eTqTe⁄ jÓTTø£ÿ <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#Ó&yç ês¡T
#ê˝≤ ‘·≈î£ ÿeeT+~ j·TT+&Ó&yç ês¡T. n+<äTe\q yê]ì ªªe÷qe⁄\Tμμ
nì |æ*#Ó&yç ês¡T. |üPs¡«eTT uÛ÷Ñ $TMT<äjT· Tqï eTqTwüß\˝À Á|ü»\T
m≈£îÿe>± j·TT+&Ó&çyês¡T. e÷qe⁄\T ‘·≈£îÿe>± j·TT+&Ó&çyês¡T.
j·TT>∑eTT\T e÷s¡>±, ø±\eTT »s¡T>∑>± Á|ü»\T ‘·–bZ ˛j·÷s¡T. e÷qe⁄\T
m≈£îÿesTT b˛j·÷s¡T. |üPs¡«eTTø£+fÒ Ç|ü&˚ eTqTwüß\ dü+K´ m≈£îÿe>±
j·TTqï|üŒ{Ïø° n+<äT˝À Á|ü»\T ns¡T<äT>± j·TTHêïs¡T. mø£ÿ&É #·÷∫Hê
e÷qe⁄˝Ò ø£ì|æ+#·T#·THêïs¡T. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T H˚&TÉ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛sTT
mø£ÿ&É #·÷∫Hê eTqTe⁄ <Ûsä à¡ eTT˝Ò ø£ì|æ+#·T#·Tqï$. eTqT <Ûsä à¡ eTT˝Ò
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T>± #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï$. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T @e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq$. mø£ÿ&ÉsTTHê <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ns¡T<äT>±
ø£ì|æ+∫Hê yê{Ïì |üse¡ T‘· <Ûsä à¡ eTT\ì Væ≤+<äTe⁄˝Ò ùV≤fi¯q #˚jT· T#·THêïs¡T.
n+‘√ Ç+‘√ Hêe<ä› <Óe’ C≤„qeTT+&ÉT≥ e\q qqTï ªe÷qe⁄&ÉTμ nì
nq≈£L&É<Hä êïqT. eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#·T yês¡T e÷qe⁄\e⁄
‘ês¡T. H˚qT eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#·&eÉ TT ˝Ò<Tä . n+<äTe\q
H˚qT e÷qe⁄ìï m˝≤ ne⁄‘êqT. H˚qT <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\H˚ nqTdü]+#·T
#·THêïqT ø±e⁄q ªªÁ|ü»μμ nqT ù|s¡T Hê≈£î ‘·–q~. e÷qe nqTù|s¡T
Hê≈£î ‘·>∑<äT. n+<äTe\q qqTï <ä+&ç+∫q ô|<ä› eTìwæ‘√ Hê≈£î
e÷qe‘·«eTT ˝Ò<Tä , H˚qT e÷qe⁄ìï ø±qT nì >∑{>ºÏ ± #ÓbÕŒqT. Ç|üŒ{Ï
ø±\eTT˝À e÷qe⁄ìøÏ, Á|ü»\≈£î ns¡úeTT ‘Ó*j·Tì <ëìe\q H˚qT
#Ó|Œæ qe÷≥ MT≈£î ns¡eú TT ø±˝Ò<Tä . MTπø ø±<äT H˚&TÉ ô|<ä› C≤„qT\eTqTø=qï
Ä~‘·´
43
yê]øÏ ≈£L&Ü e÷qe⁄\≈£î Á|ü»\≈£î e´‘ê´düeTT ‘Ó*j·T<äT.μμ nì Äj·Tq
#Ó|Œü >± H˚qT $HêïqT. H˚qT Äj·TqqT n&ç–q <ëìe\q Ç|ü&ÉT
MT≈£î ≈£L&Ü ø=+‘· ns¡eú TsTTq<äqTø=+{≤qT.
Á|üXï¯ :` Äj·Tq mes√ e÷≈£î ‘Ó*j·T<äT>±˙, Ç|ü&ÉT MTs¡T #Ó|Œü >±
y˚TeTT $HêïeTT. Äj·TqqT e<ä* $TeTTà\qT ˇø£ Á|üXï¯ n&ÉT>∑T#·THêïeTT.
n~ @eTq>±! eTqT <Ûäs¡àeTT\qT Ä#·]+∫q yês¡T e÷qe⁄\sTT‘˚
H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä m+‘√ >=|üŒ C≤„qT\T>± #Ó|Œü ã&ÉT yês¡+<äs÷¡ m|ü&√
ˇø£|ü &ÉT, mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ j·T»„eTT\qT #˚jT· T#·THêïs¡T. j·T»„eTT\H˚
ø±<äT eTqTe⁄ #Ó|Œæ q $T>∑‘ê eT÷&ÉT <Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&Ü Ä#·]+#·T
#·THêïs¡T. yê]ì @eTHê* nC≤„qT\Hê˝≤, C≤„qT\Hê˝≤?
»yêãT :` H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä eTqT<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·Tyêπs C≤„qT\T>±
#Ó|Œü ã&ÉT#·THêïs¡T. C≤„qT\T>± >ös¡$+#·ã&ÉT#·THêïs¡T. mes¡T m˝≤
j·TTHêï dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT yês¡T eTqT<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·T#·THêïs¡T,
ø±e⁄q yê]ì e÷qe⁄\ì #Ó|Œü e#·TÃqT. eTqTe⁄ uÛ÷Ñ $TMT<ä yÓTT<ä≥
<Ûsä à¡ eTT\qT #ÓbÕŒ&ÉT ‘·sê«‘· n<Ûsä à¡ eTT\qT #ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄ yÓTT<ä≥
#Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#·Tyês¡T C≤„qT\T n>∑T<äTs¡T. eTqTe⁄
ø=+‘·ø±\eTT ‘·sê«‘· s¬ +&Ée e÷s¡T #Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#·T
yê]ì nC≤„qT\ì nHê*. ˇø£]<ä]› qsTT‘˚ n˝≤ nC≤„qT\ì #Ó|Œæ ,
yê]ì eT+∫<ë]øÏ ‘˚e#·TÃqT. n≥T¢ ø±ø£ uÛ÷Ñ $TMT<ä 90 XÊ‘·eTT
eTqTwüß\T yê]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·T#·THêïs¡T.
n≥Te+≥|ü&ÉT n+‘·eT+~ì nC≤„qT\+fÒ, nìq yê]ì }s¡ø£
e<ä\s¡T. ‘·eTqT nC≤„qT\ì nqï+<äT≈£î nìq yêìì @<√ ˇø£ s¡øe£ TT>±
u≤~Û+#·T<äTs¡T. ì»eTT #Ó|Œæ ø£weºü TT\qT ø=ì ‘Ó#T· Ãø√e&ÉeTT ø£+fÒ,
44
Ä~‘·´
ndü‘´· eTTqT dü‘´· y˚Tj·Tì ˇ|üø=ì yê]qT+&ç <ä÷s¡eTT>± ñ+&É&eÉ TT
eT+∫~.
ãT~∆ ≈£îX¯\‘·>\∑ yês¡T ‘êeTT n~Û≈î£ \sTTHê, Ç‘·sT¡ \T ‘·≈î£ ÿe
yês¡sTTHê yê]H˚ n~Û≈î£ \T>± #Ó|Œæ , ‘·eTqT ‘êy˚T ‘·≈î£ ÿe #˚dTü ø=qT
#·T+<äTs¡T. düeTj·T dü+<äs“¡ e¤ TTqTã{Ϻ ãT~∆>\∑ yês¡T n˝≤ #˚jT· T#·T+<äT
s¡ì y˚eTq jÓ÷– ‘·q |ü<´ä eT+<äT Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT.
nqTe⁄>±ì #√≥ n~Û≈£î\eTqsê<äT
ø=+#ÓeTT+&ÉTf…\¢ ø=<äTe ø±<äT
ø=+&É j·T<ä›eT+<äT ø=+#ÓyÓTÆ j·TT+&É<ë
$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡ y˚eT.
uÛ≤eeTT :` ãT~∆jT· T‘·T\T düeTj·T dü+<äs“¡ e¤ TTqTã{Ϻ ‘·–q≥T¢ Á|üe]Ô+#·T
#·T+<äTs¡T. yês¡T ‘·>∑ì#√≥ kÕe÷DT´\T>±H˚ j·TT+<äTs¡T. ø=+&É
m+‘· ô|<ä<› sä TTHê n<äe› TT˝À ∫qï~>± ø£ì|æ+#·Tq≥T¢, C≤„qT\T m+‘·
ô|<ä› yês¡sTTHê nC≤„qT\ eTT+<äT ‘·eTqT ‘êeTT ‘·–+Z #·Tø=ì ∫qï>∑H˚
ø£ì|æ+#·T#·T+<äTs¡T.
Á|üXï¯ :` eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT˝Àì Ä#·sD¡ \qT ‘Ó*dæ Ä#·]+∫Hê, ‘Ó*j·Tø£
Ä#·]+∫Hê yês¡T e÷qe⁄˝Ò j·T>∑T<äTs¡T. nsTT‘˚ <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT
≈£L&Ü eTqTy˚ #ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄ #Ó|Œæ q yê{Ïì Ä#·]+#·&eÉ TT e\q
e÷qe⁄\sTT‘˚, eTqTy˚ <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&Ü #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë! eTqTe⁄
#˚‘· #Ó|Œü ã&çq <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·Tyê]ì Á|ü‘´˚ ø£eTT>± ªªÁ|ü»\Tμμ
nq&ÉeTT˝À ns¡yú T˚ eTsTTq >∑˝<ë?
Ä~‘·´
43
yê]øÏ ≈£L&Ü e÷qe⁄\≈£î Á|ü»\≈£î e´‘ê´düeTT ‘Ó*j·T<äT.μμ nì Äj·Tq
#Ó|Œü >± H˚qT $HêïqT. H˚qT Äj·TqqT n&ç–q <ëìe\q Ç|ü&ÉT
MT≈£î ≈£L&Ü ø=+‘· ns¡eú TsTTq<äqTø=+{≤qT.
Á|üXï¯ :` Äj·Tq mes√ e÷≈£î ‘Ó*j·T<äT>±˙, Ç|ü&ÉT MTs¡T #Ó|Œü >±
y˚TeTT $HêïeTT. Äj·TqqT e<ä* $TeTTà\qT ˇø£ Á|üXï¯ n&ÉT>∑T#·THêïeTT.
n~ @eTq>±! eTqT <Ûäs¡àeTT\qT Ä#·]+∫q yês¡T e÷qe⁄\sTT‘˚
H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä m+‘√ >=|üŒ C≤„qT\T>± #Ó|Œü ã&ÉT yês¡+<äs÷¡ m|ü&√
ˇø£|ü &ÉT, mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ j·T»„eTT\qT #˚jT· T#·THêïs¡T. j·T»„eTT\H˚
ø±<äT eTqTe⁄ #Ó|Œæ q $T>∑‘ê eT÷&ÉT <Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&Ü Ä#·]+#·T
#·THêïs¡T. yê]ì @eTHê* nC≤„qT\Hê˝≤, C≤„qT\Hê˝≤?
»yêãT :` H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä eTqT<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·Tyêπs C≤„qT\T>±
#Ó|Œü ã&ÉT#·THêïs¡T. C≤„qT\T>± >ös¡$+#·ã&ÉT#·THêïs¡T. mes¡T m˝≤
j·TTHêï dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT yês¡T eTqT<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·T#·THêïs¡T,
ø±e⁄q yê]ì e÷qe⁄\ì #Ó|Œü e#·TÃqT. eTqTe⁄ uÛ÷Ñ $TMT<ä yÓTT<ä≥
<Ûsä à¡ eTT\qT #ÓbÕŒ&ÉT ‘·sê«‘· n<Ûsä à¡ eTT\qT #ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄ yÓTT<ä≥
#Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#·Tyês¡T C≤„qT\T n>∑T<äTs¡T. eTqTe⁄
ø=+‘·ø±\eTT ‘·sê«‘· s¬ +&Ée e÷s¡T #Ó|Œæ q <Ûsä à¡ eTT\qT nqTdü]+#·T
yê]ì nC≤„qT\ì nHê*. ˇø£]<ä]› qsTT‘˚ n˝≤ nC≤„qT\ì #Ó|Œæ ,
yê]ì eT+∫<ë]øÏ ‘˚e#·TÃqT. n≥T¢ ø±ø£ uÛ÷Ñ $TMT<ä 90 XÊ‘·eTT
eTqTwüß\T yê]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·T#·THêïs¡T.
n≥Te+≥|ü&ÉT n+‘·eT+~ì nC≤„qT\+fÒ, nìq yê]ì }s¡ø£
e<ä\s¡T. ‘·eTqT nC≤„qT\ì nqï+<äT≈£î nìq yêìì @<√ ˇø£ s¡øe£ TT>±
u≤~Û+#·T<äTs¡T. ì»eTT #Ó|Œæ ø£weºü TT\qT ø=ì ‘Ó#T· Ãø√e&ÉeTT ø£+fÒ,
44
Ä~‘·´
ndü‘´· eTTqT dü‘´· y˚Tj·Tì ˇ|üø=ì yê]qT+&ç <ä÷s¡eTT>± ñ+&É&eÉ TT
eT+∫~.
ãT~∆ ≈£îX¯\‘·>\∑ yês¡T ‘êeTT n~Û≈î£ \sTTHê, Ç‘·sT¡ \T ‘·≈î£ ÿe
yês¡sTTHê yê]H˚ n~Û≈î£ \T>± #Ó|Œæ , ‘·eTqT ‘êy˚T ‘·≈î£ ÿe #˚dTü ø=qT
#·T+<äTs¡T. düeTj·T dü+<äs“¡ e¤ TTqTã{Ϻ ãT~∆>\∑ yês¡T n˝≤ #˚jT· T#·T+<äT
s¡ì y˚eTq jÓ÷– ‘·q |ü<´ä eT+<äT Ç˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT.
nqTe⁄>±ì #√≥ n~Û≈£î\eTqsê<äT
ø=+#ÓeTT+&ÉTf…\¢ ø=<äTe ø±<äT
ø=+&É j·T<ä›eT+<äT ø=+#ÓyÓTÆ j·TT+&É<ë
$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡ y˚eT.
uÛ≤eeTT :` ãT~∆jT· T‘·T\T düeTj·T dü+<äs“¡ e¤ TTqTã{Ϻ ‘·–q≥T¢ Á|üe]Ô+#·T
#·T+<äTs¡T. yês¡T ‘·>∑ì#√≥ kÕe÷DT´\T>±H˚ j·TT+<äTs¡T. ø=+&É
m+‘· ô|<ä<› sä TTHê n<äe› TT˝À ∫qï~>± ø£ì|æ+#·Tq≥T¢, C≤„qT\T m+‘·
ô|<ä› yês¡sTTHê nC≤„qT\ eTT+<äT ‘·eTqT ‘êeTT ‘·–+Z #·Tø=ì ∫qï>∑H˚
ø£ì|æ+#·T#·T+<äTs¡T.
Á|üXï¯ :` eTqT <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT˝Àì Ä#·sD¡ \qT ‘Ó*dæ Ä#·]+∫Hê, ‘Ó*j·Tø£
Ä#·]+∫Hê yês¡T e÷qe⁄˝Ò j·T>∑T<äTs¡T. nsTT‘˚ <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT
≈£L&Ü eTqTy˚ #ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄ #Ó|Œæ q yê{Ïì Ä#·]+#·&eÉ TT e\q
e÷qe⁄\sTT‘˚, eTqTy˚ <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&Ü #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë! eTqTe⁄
#˚‘· #Ó|Œü ã&çq <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·Tyê]ì Á|ü‘´˚ ø£eTT>± ªªÁ|ü»\Tμμ
nq&ÉeTT˝À ns¡yú T˚ eTsTTq >∑˝<ë?
Ä~‘·´
45
»yêãT :` eTqTe⁄ nqT eTìwæ #˚‘· C≤„qeTTqT uÛ÷Ñ $TMT<ä eTqTwüß\≈£î
#Ó|Œæ +∫Hê, C≤„qeTT <˚e⁄ìe<äq› T+&ç Äø±X¯eTT <ë«sê, dü÷s¡T´ì <ë«sê
eTqTe⁄≈£î #˚s&¡ yÉ TÓ qÆ ~. C≤„qeTT jÓTTø£ÿ yÓTT<ä{Ï kÕúqeTT <˚e⁄&˚ nsTTHê
‘·sê«‘· Äø±X¯eTT, dü÷s¡T´&ÉT nqT s¬ +&ÉT kÕúqeTT\T e÷] Hê\Ze
kÕúqyÓTqÆ eTqTe⁄ e<ä≈› î£ #˚s&¡ yÉ TÓ qÆ ~. eTqTe⁄ qT+&ç ◊<äe kÕúqeTsTTq
eTqTwüß\≈£î #˚s&¡ yÉ TÓ qÆ ~. nsTT‘˚ Hê\Ze kÕúqyÓTqÆ eTqTe⁄e<ä› e÷j·T
|üì#˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~. <˚e⁄ì C≤„qeTTqT eTqTe⁄ eTqTwüß\≈£î uÀ~Û+∫q
‘·sê«‘· e÷j·T eTqTe⁄˝À |üì#˚d,æ <˚e⁄ì C≤„qeTTq≈£î e´‹]ø£yÔ TÓ qÆ
n<Ûsä à¡ eTT\qT #Ó\sπ >∑Tq≥T¢ #˚dqæ ~. yÓTT<ä{ <˚e⁄ì C≤„qeTTqT uÀ~Û+∫q
eTqTe⁄ ‘·sê«‘· n<Ûsä à¡ eTT\qT uÀ~Û+#ê&ÉT. yÓTT<ä≥ uÀ~Û+∫q <Ûsä à¡ eTT\T
<˚e⁄ìe<äq› T+&ç e∫Ãq$ ø±>±, ‘·sê«‘· uÀ~Û+∫q n<Ûsä à¡ eTT\ yÓTT<ä{Ï
kÕúqeTT e÷j·Tø±>±, ¬s+&Ée kÕúqeTT eTqTy˚j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT.
eTqTe⁄ ◊<äe kÕúqeTTq j·TT+&ç uÀ~Û+∫q <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT
$ìqyês¡T ø=+<äsT¡ +&É>±, eTqTe⁄ s¬ +&Ée kÕúqeTTqj·TT+&ç uÀ~Û+∫q
e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\qT $ìq yês¡T ≈£L&Ü ø=+<äsT¡ >∑\s¡T. á $<Ûeä TT>±
eTqTwüß\˝À eTqTe⁄ <ë«sê <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT $ìqyês¡T ˇø£ >∑T+|ü⁄ø±>±,
n<˚ eTqTe⁄ <ë«sê e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\qT $ìqyês¡T eT]jÓTTø£ >∑T+|ü⁄>±
ì*∫b˛j·÷s¡T.
eTqTe⁄ #Ó|Œæ q <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT, e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\qT s¬ +&ç{˙Ï
$ìqyês¡T eTqTwüß˝Ò nsTTHê, eTqTwüß\T $ìq uÀ<Ûqä Tã{Ϻ s¬ +&ÉT
s¡øe£ TT\T>± N*b˛e&ÉeTT »]–q~. e÷j·T eTqTe⁄ <ë«sê <Ûsä à¡ eTT\qT
#Ó|Œæ +∫Hê, e÷j·T H˚qT #ÓbÕŒqì mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ø£b˛e&ÉeTT e\q, <ëìì
eTqTy˚ dü«j·TeTT>± #Ó|Œæ q≥¢sTTq~. n+<äTe\q e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\qT
46
Ä~‘·´
eTqT <Ûäs¡àeTT˝Òj·Tì #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~. eTqTe⁄ #Ó|æŒq eTqT
<Ûsä à¡ eTT\qT $ì nqTdü]+∫q yê]ì, eTqTe⁄ ù|s¡T‘√ |ü⁄{Ïqº ªe÷qeμ
nqT ù|s¡T>∑\ yê]>± e÷qe⁄\T>± #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. eTqTwüß\˝À ˇø£
>∑T+|ü⁄ e÷qe⁄\T>± N*b˛>±, s¬ +&Ée >∑T+|ü⁄>± <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT
$ì Ä#·]+#·Tyês¡ì #Ó|Œü e\dæ e∫Ãq~. eTqTwüß\≈£î ˇø£ >∑T+|ü⁄
e÷qe⁄\T ø±>±, eT]jÓTTø£ >∑T+|ü⁄ ù|s¡T Á|ü»\ì #Ó|ü#·THêïeTT.
e÷qe⁄\ yÓqTø£ eTqTe⁄j·TT+&ÉT≥ e\q e÷qe⁄\ì ns¡úeTT
#Ó|ü #·THêïeTT. n˝≤π> Á|ü»\ yÓqTø£ ≈£L&Ü @<√ ˇø£ ns¡eú TT ‘·|Œü ø£
Ç$T&çjT· T+&ÉTqT. <ëìì $&ÉBdæ #·÷∫q á $<Ûeä TT>± ‘Ó*j·TT
#·Tqï~. ªªÁ|ü»μμ nqT s¬ +&ÉT nø£så e¡ TT\˝À ª»μ nq>± |ü⁄≥Tº≥j·Tì
ns¡úeTT >∑\<äT. ªÁ|üμ nq>± eTTK´yÓTÆq kÕsê+X¯yÓTÆq nì ns¡úeTT
>∑\<äT.
me&ÉsTT‘˚ <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·T>∑*>±&√ yêì »qà
kÕsê+X¯yTÓ qÆ »qà>± e÷]b˛e⁄#·Tqï~. n+<äTe\q <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT
‘Ó*dæq yê]ì ªÁ|ü»\Tμ nì nqe\dæ e∫Ãq~. <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*dæq
yêì »qà kÕs¡øú e£ T>∑T≥ e\q n{Ïyº ê]ì eTTK´yÓTqÆ »qà\T >∑\ yês¡ì,
˝Òø£ kÕsê+X¯yTÓ qÆ »qà\T >∑\yês¡ì ns¡yú TÓ T#·TÃq≥T¢ #Ó|ü ≥≈£î Á|ü‘´˚ øÏ+∫
yê]ì ªªÁ|ü»\Tμμ nì #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä>\∑ eTqTwüß\˝À
e÷qe⁄\T mø£ÿ&É #·÷∫Hê >∑\s¡T. nsTT‘˚ Á|ü»\T ns¡T<äT>± >∑\s¡ì
#Ó|Œü e#·TÃqT. eTqTe⁄ #Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï uÀ<Ûøä H£ êï, s¬ +&Ée uÀ<Ûä nsTTq
eTqT <Ûäs¡àXÊÅdüÔy˚T H˚&ÉT Á|ü»\˝À |üP]Ô>± ÁbÕøÏb˛sTTq~. yÓTT<ä{
#Ó|Œæ q <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T H˚&TÉ eTqTwüß\˝À ø£ì|æ+#·&eÉ TT ˝Ò<Tä . n+<äTe\q
Á|ü»\T ns¡T<äT>± ø£ì|ædTü Hêïs¡ì #Ó|ü #·THêïeTT.
Ä~‘·´
45
»yêãT :` eTqTe⁄ nqT eTìwæ #˚‘· C≤„qeTTqT uÛ÷Ñ $TMT<ä eTqTwüß\≈£î
#Ó|Œæ +∫Hê, C≤„qeTT <˚e⁄ìe<äq› T+&ç Äø±X¯eTT <ë«sê, dü÷s¡T´ì <ë«sê
eTqTe⁄≈£î #˚s&¡ yÉ TÓ qÆ ~. C≤„qeTT jÓTTø£ÿ yÓTT<ä{Ï kÕúqeTT <˚e⁄&˚ nsTTHê
‘·sê«‘· Äø±X¯eTT, dü÷s¡T´&ÉT nqT s¬ +&ÉT kÕúqeTT\T e÷] Hê\Ze
kÕúqyÓTqÆ eTqTe⁄ e<ä≈› î£ #˚s&¡ yÉ TÓ qÆ ~. eTqTe⁄ qT+&ç ◊<äe kÕúqeTsTTq
eTqTwüß\≈£î #˚s&¡ yÉ TÓ qÆ ~. nsTT‘˚ Hê\Ze kÕúqyÓTqÆ eTqTe⁄e<ä› e÷j·T
|üì#˚jT· &ÉyTÓ qÆ ~. <˚e⁄ì C≤„qeTTqT eTqTe⁄ eTqTwüß\≈£î uÀ~Û+∫q
‘·sê«‘· e÷j·T eTqTe⁄˝À |üì#˚d,æ <˚e⁄ì C≤„qeTTq≈£î e´‹]ø£yÔ TÓ qÆ
n<Ûsä à¡ eTT\qT #Ó\sπ >∑Tq≥T¢ #˚dqæ ~. yÓTT<ä{ <˚e⁄ì C≤„qeTTqT uÀ~Û+∫q
eTqTe⁄ ‘·sê«‘· n<Ûsä à¡ eTT\qT uÀ~Û+#ê&ÉT. yÓTT<ä≥ uÀ~Û+∫q <Ûsä à¡ eTT\T
<˚e⁄ìe<äq› T+&ç e∫Ãq$ ø±>±, ‘·sê«‘· uÀ~Û+∫q n<Ûsä à¡ eTT\ yÓTT<ä{Ï
kÕúqeTT e÷j·Tø±>±, ¬s+&Ée kÕúqeTT eTqTy˚j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT.
eTqTe⁄ ◊<äe kÕúqeTTq j·TT+&ç uÀ~Û+∫q <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT
$ìqyês¡T ø=+<äsT¡ +&É>±, eTqTe⁄ s¬ +&Ée kÕúqeTTqj·TT+&ç uÀ~Û+∫q
e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\qT $ìq yês¡T ≈£L&Ü ø=+<äsT¡ >∑\s¡T. á $<Ûeä TT>±
eTqTwüß\˝À eTqTe⁄ <ë«sê <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT $ìqyês¡T ˇø£ >∑T+|ü⁄ø±>±,
n<˚ eTqTe⁄ <ë«sê e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\qT $ìqyês¡T eT]jÓTTø£ >∑T+|ü⁄>±
ì*∫b˛j·÷s¡T.
eTqTe⁄ #Ó|Œæ q <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT, e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\qT s¬ +&ç{˙Ï
$ìqyês¡T eTqTwüß˝Ò nsTTHê, eTqTwüß\T $ìq uÀ<Ûqä Tã{Ϻ s¬ +&ÉT
s¡øe£ TT\T>± N*b˛e&ÉeTT »]–q~. e÷j·T eTqTe⁄ <ë«sê <Ûsä à¡ eTT\qT
#Ó|Œæ +∫Hê, e÷j·T H˚qT #ÓbÕŒqì mø£ÿ&Ü #Ó|Œü ø£b˛e&ÉeTT e\q, <ëìì
eTqTy˚ dü«j·TeTT>± #Ó|Œæ q≥¢sTTq~. n+<äTe\q e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\qT
46
Ä~‘·´
eTqT <Ûäs¡àeTT˝Òj·Tì #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~. eTqTe⁄ #Ó|æŒq eTqT
<Ûsä à¡ eTT\qT $ì nqTdü]+∫q yê]ì, eTqTe⁄ ù|s¡T‘√ |ü⁄{Ïqº ªe÷qeμ
nqT ù|s¡T>∑\ yê]>± e÷qe⁄\T>± #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. eTqTwüß\˝À ˇø£
>∑T+|ü⁄ e÷qe⁄\T>± N*b˛>±, s¬ +&Ée >∑T+|ü⁄>± <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT
$ì Ä#·]+#·Tyês¡ì #Ó|Œü e\dæ e∫Ãq~. eTqTwüß\≈£î ˇø£ >∑T+|ü⁄
e÷qe⁄\T ø±>±, eT]jÓTTø£ >∑T+|ü⁄ ù|s¡T Á|ü»\ì #Ó|ü#·THêïeTT.
e÷qe⁄\ yÓqTø£ eTqTe⁄j·TT+&ÉT≥ e\q e÷qe⁄\ì ns¡úeTT
#Ó|ü #·THêïeTT. n˝≤π> Á|ü»\ yÓqTø£ ≈£L&Ü @<√ ˇø£ ns¡eú TT ‘·|Œü ø£
Ç$T&çjT· T+&ÉTqT. <ëìì $&ÉBdæ #·÷∫q á $<Ûeä TT>± ‘Ó*j·TT
#·Tqï~. ªªÁ|ü»μμ nqT s¬ +&ÉT nø£så e¡ TT\˝À ª»μ nq>± |ü⁄≥Tº≥j·Tì
ns¡úeTT >∑\<äT. ªÁ|üμ nq>± eTTK´yÓTÆq kÕsê+X¯yÓTÆq nì ns¡úeTT
>∑\<äT.
me&ÉsTT‘˚ <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·T>∑*>±&√ yêì »qà
kÕsê+X¯yTÓ qÆ »qà>± e÷]b˛e⁄#·Tqï~. n+<äTe\q <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT
‘Ó*dæq yê]ì ªÁ|ü»\Tμ nì nqe\dæ e∫Ãq~. <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*dæq
yêì »qà kÕs¡øú e£ T>∑T≥ e\q n{Ïyº ê]ì eTTK´yÓTqÆ »qà\T >∑\ yês¡ì,
˝Òø£ kÕsê+X¯yTÓ qÆ »qà\T >∑\yês¡ì ns¡yú TÓ T#·TÃq≥T¢ #Ó|ü ≥≈£î Á|ü‘´˚ øÏ+∫
yê]ì ªªÁ|ü»\Tμμ nì #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä>\∑ eTqTwüß\˝À
e÷qe⁄\T mø£ÿ&É #·÷∫Hê >∑\s¡T. nsTT‘˚ Á|ü»\T ns¡T<äT>± >∑\s¡ì
#Ó|Œü e#·TÃqT. eTqTe⁄ #Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï uÀ<Ûøä H£ êï, s¬ +&Ée uÀ<Ûä nsTTq
eTqT <Ûäs¡àXÊÅdüÔy˚T H˚&ÉT Á|ü»\˝À |üP]Ô>± ÁbÕøÏb˛sTTq~. yÓTT<ä{
#Ó|Œæ q <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T H˚&TÉ eTqTwüß\˝À ø£ì|æ+#·&eÉ TT ˝Ò<Tä . n+<äTe\q
Á|ü»\T ns¡T<äT>± ø£ì|ædTü Hêïs¡ì #Ó|ü #·THêïeTT.
Ä~‘·´
47
48
Ä~‘·´
Á|üXï¯ :` MT˝≤+{Ï yês¡T <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT, eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT $&ÉBdæ
#·÷|ü&eÉ TT e\q e÷qe⁄\T ø=+<äss¡ TTHê Á|ü»\T>± e÷s¡e#·TÃqT
ø£<ë!
qeTkÕÿs¡eTTqT #˚j·T˝Ò<äT. eTqT <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*dæq e÷qe⁄\T
<Óe’ C≤„qeTTqT ‘Ó*Œq dü÷s¡T´ìøÏ m+<äT≈£î qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T? yê]øÏ
dü+ã+<Ûeä TT ˝Òì|üìì m+<äT≈£î #˚jT· T#·THêïs¡T?
»yêãT :` $&ÉBdæ #Ó|挑˚ $wüj·TeTT e÷Á‘·eTT ns¡úeTT ø±>∑\<äT.
‘Ó*j·Tì $wüjT· eTT ‘Ó*j·T>∑\<äT. Ç~ Á|ü|+ü #· $wüjT· eTT\˝À nsTT‘˚
dü]b˛e⁄qT. Çø£ÿ&É H˚qT #Ó|ü q~ <Óe’ dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ C≤„qeTT ø£qTø£
C≤„qeT+‘·jT· ÷ eTìwæ˝À ÁX¯<j
∆ä T· Tqï|ü&˚ yêìøÏ ‘Ó*j·T>∑\<äT. ˇø£
eTìwæ e÷qe⁄ì qT+&ç ªÁ|ü»μ es¡≈î£ e÷s¡e˝…q+fÒ yêìøÏ <Óe’ C≤„qeTT
\_Û+#ê*. <Óe’ C≤„qeTT \_Û+#ê\+fÒ yêìøÏ <˚e⁄ìMT<ä, <˚e⁄ì C≤„qeTT
MT<ä m≈£îÿe ÁX¯<ä∆j·TT+&Ü*. ÁX¯<ä∆˝Òø£b˛‘˚ C≤„qeTT \_Û+#·<äT.
n+<äTe\q eTT+<äT e÷qe⁄ìøÏ <˚e⁄ì C≤„qeTT MT<ä ÁX¯<∆ä ø£\>±*.
uÀ<Û≈ä î£ &ÉT>±˙, >∑Ts¡Te⁄>±˙ m+‘· $es¡eTTqT #Ó|Œæ Hê, m+‘· eT+∫>±
uÀ~Û+∫Hê ÁX¯<˝∆ä øÒ b£ ˛‘˚ e÷qe⁄&ÉT Á|ü»>± e÷s¡˝&Ò TÉ .
»yêãT :` dü÷s¡´ qeTkÕÿs¡eTT\T #˚j·TTq~ eTqT <Ûäs¡àeTTqT
nqTdü]+#·T e÷qe⁄˝Ò. Á|ü»\T mes¡÷ dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· ˝Ò<Tä
ø£<ë! Á|ü»\T <Óe’ C≤„qeTTqT ‘Ó*dæjT· T+&ÉT≥ #˚‘· yês¡T <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\
Á|üø±s¡eTT <˚e⁄ìï ‘·|Œü me]ø° qeTdüÿ]+#·sT¡ . n+<äTe\q Á|ü»\sTTq
yês¡T mes¡T ≈£L&Ü dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\T #˚jT· ˝Ò<Tä . uÛ>Ñ e∑ BZ‘· düècÕ˜´~
˝ÀH˚ dü÷s¡T´ìøÏ Äø±X¯yêDÏ <ë«sê ‘Ó*dæHê, n~ n|ü&ÉT Á>∑+<∏ä
s¡÷|üeTT ø±˝Ò<Tä . ‘·sê«‘· <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT ∫e]˝À uÛ>Ñ e∑ BZ‘· Á>∑+<∏sä ÷¡ |ü
yÓTÆq~. uÛÑ>∑eBZ‘ê Á>∑+<∏äeTT Á|ü<∏äeT <Ó’e Á>∑+<∏äeTsTTq~. Á|ü<∏äeT <Ó’e
Á>∑+<∏yä TÓ qÆ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· +<ä* sê» $<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTq 22e
XÀ¢øe£ T+<äT á $<Ûeä TT>± #Ó|Œü ã&çq~.
Á|üXï¯ :` dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î <Óe’ C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄ Á|ü»\≈£î
<Ó’eC≤„qeTTqT, e÷qe⁄\≈£î ‘·q C≤„qeTTqT uÀ~Û+#ê&ÉT. nsTT‘˚
<Óe’ C≤„qeTT ‘Ó*dæq Á|ü»\T dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·&eÉ TT˝Ò<Tä . eTqTe⁄
C≤„qeTTqT ‘Ó*dæq e÷qe⁄\T e÷Á‘·eTT dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T.
dü÷s¡´ qeTkÕÿs¡eTTqT Á|ü»\T #˚jT· &ÉeTT ˝Ò<Tä >±˙, e÷qe⁄˝Ò #˚jT· T
#·THêïs¡T. e÷qe⁄\T eTqTe⁄ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥ e\q eTqTe⁄≈£î
qeTkÕÿs¡eTT #˚j·Te˝…qT>±˙, dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT m+<äT≈£î #˚j·TT
#·THêïs¡T? dü÷s¡T´&ÉT <Óe’ C≤„qeTTqT uÛ÷Ñ $TMT~øÏ ‘Ó#êÃ&ÉqT >ös¡eeTT‘√
Á|ü»\T dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·e#·TÃqT. nsTT‘˚ Á|ü»\T mes¡÷ dü÷s¡´
XÀ¢ˆˆ
nqHê´ •Ã+‘·jT· +‘√ e÷+ j˚T»Hê' |üsT¡ ´bÕdü‘˚ ˆ
‘˚cÕ+ ì‘ê´_Û j·TTø±ÔHê+ jÓ÷>∑πøeå T+ eVü‰eT´Vü≤yTé ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªnq´<˚e‘·\ ∫+‘·q ˝Ò≈£î+&Ü @ »qT&ÉsTT‘˚ qH˚ï >=|üŒ>±
‘·\∫ ì‘·´eTT Hê <Ûë´dü ø£*Zj·TTHêï&√, yêì jÓ÷>∑eTT jÓTTø£ÿ πøåeTeTTqT
H˚H˚ #·÷#·Tø=+<äTqTμμ nì X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>± #Ó|Œü &É
yÓTqÆ ~. á XÀ¢ø£ uÛ≤eeTTqTã{Ϻ Ç‘·s¡ <˚e‘·\ uÛøÑ >ÔÏ ±˙, Ç‘·s¡ <˚e‘·\≈£î
qeTdüÿ]+#·&ÉeTT>±˙ #˚j·Tìyê&ÉT Hê uÛÑ≈£îÔ&É˙, n‘·ì jÓ÷>∑eTT
#Ó&bç ˛≈£î+&Ü uÛ+Ñ >∑eTT ø£\T>∑≈î£ +&Ü H˚H˚ #·÷#·Tø=+{≤q˙ dü«j·TeTT>±
X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚ #Ó|Œæ q≥Tºø\£ <äT. Çø£ÿ&É nq´ <˚e‘·\qT nì
Ä~‘·´
47
48
Ä~‘·´
Á|üXï¯ :` MT˝≤+{Ï yês¡T <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT, eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT $&ÉBdæ
#·÷|ü&eÉ TT e\q e÷qe⁄\T ø=+<äss¡ TTHê Á|ü»\T>± e÷s¡e#·TÃqT
ø£<ë!
qeTkÕÿs¡eTTqT #˚j·T˝Ò<äT. eTqT <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*dæq e÷qe⁄\T
<Óe’ C≤„qeTTqT ‘Ó*Œq dü÷s¡T´ìøÏ m+<äT≈£î qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T? yê]øÏ
dü+ã+<Ûeä TT ˝Òì|üìì m+<äT≈£î #˚jT· T#·THêïs¡T?
»yêãT :` $&ÉBdæ #Ó|挑˚ $wüj·TeTT e÷Á‘·eTT ns¡úeTT ø±>∑\<äT.
‘Ó*j·Tì $wüjT· eTT ‘Ó*j·T>∑\<äT. Ç~ Á|ü|+ü #· $wüjT· eTT\˝À nsTT‘˚
dü]b˛e⁄qT. Çø£ÿ&É H˚qT #Ó|ü q~ <Óe’ dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ C≤„qeTT ø£qTø£
C≤„qeT+‘·jT· ÷ eTìwæ˝À ÁX¯<j
∆ä T· Tqï|ü&˚ yêìøÏ ‘Ó*j·T>∑\<äT. ˇø£
eTìwæ e÷qe⁄ì qT+&ç ªÁ|ü»μ es¡≈î£ e÷s¡e˝…q+fÒ yêìøÏ <Óe’ C≤„qeTT
\_Û+#ê*. <Óe’ C≤„qeTT \_Û+#ê\+fÒ yêìøÏ <˚e⁄ìMT<ä, <˚e⁄ì C≤„qeTT
MT<ä m≈£îÿe ÁX¯<ä∆j·TT+&Ü*. ÁX¯<ä∆˝Òø£b˛‘˚ C≤„qeTT \_Û+#·<äT.
n+<äTe\q eTT+<äT e÷qe⁄ìøÏ <˚e⁄ì C≤„qeTT MT<ä ÁX¯<∆ä ø£\>±*.
uÀ<Û≈ä î£ &ÉT>±˙, >∑Ts¡Te⁄>±˙ m+‘· $es¡eTTqT #Ó|Œæ Hê, m+‘· eT+∫>±
uÀ~Û+∫Hê ÁX¯<˝∆ä øÒ b£ ˛‘˚ e÷qe⁄&ÉT Á|ü»>± e÷s¡˝&Ò TÉ .
»yêãT :` dü÷s¡´ qeTkÕÿs¡eTT\T #˚j·TTq~ eTqT <Ûäs¡àeTTqT
nqTdü]+#·T e÷qe⁄˝Ò. Á|ü»\T mes¡÷ dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· ˝Ò<Tä
ø£<ë! Á|ü»\T <Óe’ C≤„qeTTqT ‘Ó*dæjT· T+&ÉT≥ #˚‘· yês¡T <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\
Á|üø±s¡eTT <˚e⁄ìï ‘·|Œü me]ø° qeTdüÿ]+#·sT¡ . n+<äTe\q Á|ü»\sTTq
yês¡T mes¡T ≈£L&Ü dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\T #˚jT· ˝Ò<Tä . uÛ>Ñ e∑ BZ‘· düècÕ˜´~
˝ÀH˚ dü÷s¡T´ìøÏ Äø±X¯yêDÏ <ë«sê ‘Ó*dæHê, n~ n|ü&ÉT Á>∑+<∏ä
s¡÷|üeTT ø±˝Ò<Tä . ‘·sê«‘· <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT ∫e]˝À uÛ>Ñ e∑ BZ‘· Á>∑+<∏sä ÷¡ |ü
yÓTÆq~. uÛÑ>∑eBZ‘ê Á>∑+<∏äeTT Á|ü<∏äeT <Ó’e Á>∑+<∏äeTsTTq~. Á|ü<∏äeT <Ó’e
Á>∑+<∏yä TÓ qÆ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· +<ä* sê» $<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTq 22e
XÀ¢øe£ T+<äT á $<Ûeä TT>± #Ó|Œü ã&çq~.
Á|üXï¯ :` dü÷s¡T´&ÉT eTqTe⁄≈£î <Óe’ C≤„qeTTqT #ÓbÕŒ&ÉT. eTqTe⁄ Á|ü»\≈£î
<Ó’eC≤„qeTTqT, e÷qe⁄\≈£î ‘·q C≤„qeTTqT uÀ~Û+#ê&ÉT. nsTT‘˚
<Óe’ C≤„qeTT ‘Ó*dæq Á|ü»\T dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·&eÉ TT˝Ò<Tä . eTqTe⁄
C≤„qeTTqT ‘Ó*dæq e÷qe⁄\T e÷Á‘·eTT dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T.
dü÷s¡´ qeTkÕÿs¡eTTqT Á|ü»\T #˚jT· &ÉeTT ˝Ò<Tä >±˙, e÷qe⁄˝Ò #˚jT· T
#·THêïs¡T. e÷qe⁄\T eTqTe⁄ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT≥ e\q eTqTe⁄≈£î
qeTkÕÿs¡eTT #˚j·Te˝…qT>±˙, dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT m+<äT≈£î #˚j·TT
#·THêïs¡T? dü÷s¡T´&ÉT <Óe’ C≤„qeTTqT uÛ÷Ñ $TMT~øÏ ‘Ó#êÃ&ÉqT >ös¡eeTT‘√
Á|ü»\T dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·e#·TÃqT. nsTT‘˚ Á|ü»\T mes¡÷ dü÷s¡´
XÀ¢ˆˆ
nqHê´ •Ã+‘·jT· +‘√ e÷+ j˚T»Hê' |üsT¡ ´bÕdü‘˚ ˆ
‘˚cÕ+ ì‘ê´_Û j·TTø±ÔHê+ jÓ÷>∑πøeå T+ eVü‰eT´Vü≤yTé ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªnq´<˚e‘·\ ∫+‘·q ˝Ò≈£î+&Ü @ »qT&ÉsTT‘˚ qH˚ï >=|üŒ>±
‘·\∫ ì‘·´eTT Hê <Ûë´dü ø£*Zj·TTHêï&√, yêì jÓ÷>∑eTT jÓTTø£ÿ πøåeTeTTqT
H˚H˚ #·÷#·Tø=+<äTqTμμ nì X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>± #Ó|Œü &É
yÓTqÆ ~. á XÀ¢ø£ uÛ≤eeTTqTã{Ϻ Ç‘·s¡ <˚e‘·\ uÛøÑ >ÔÏ ±˙, Ç‘·s¡ <˚e‘·\≈£î
qeTdüÿ]+#·&ÉeTT>±˙ #˚j·Tìyê&ÉT Hê uÛÑ≈£îÔ&É˙, n‘·ì jÓ÷>∑eTT
#Ó&bç ˛≈£î+&Ü uÛ+Ñ >∑eTT ø£\T>∑≈î£ +&Ü H˚H˚ #·÷#·Tø=+{≤q˙ dü«j·TeTT>±
X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚ #Ó|Œæ q≥Tºø\£ <äT. Çø£ÿ&É nq´ <˚e‘·\qT nì
Ä~‘·´
49
#Ó|üŒ&ÉeTT e\q dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·&ÉeTT ≈£L&Ü nq´<˚e‘·qT
qeTdüÿ]+∫qfÒ¢j·T>∑TqT. <˚e⁄ì C≤„qeTT˝À nq´<˚e‘·\≈£î
qeTdüÿ]+#·&eÉ TT, |üPõ+#·&eÉ TT ñ+&É<Tä . <˚e⁄ì C≤„qeTT ø±q≥Te+{Ï
eTqTe⁄ jÓTTø£ÿ C≤„qeTT˝À Ç‘·s¡T\qT nq>± Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT
Äsê~Û+#·&eÉ TT ñ+&ÉT≥ e\q, eTqT <Ûsä à¡ eTTqT nqTdü]+#·T e÷qe⁄\T
e÷Á‘·y˚T dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T. n≥Te+{Ïyês¡T ˇø£ÿ
dü÷s¡T´H˚ïø±ø£ me]qsTTHê Äsê~Û+#·T#·T+<äTs¡T. n+<äTe\q yê]ì
nq´<˚e‘ê Äsê<Û≈ä î£ \ì #Ó|Œü e#·TÃqT. nq´ <˚e‘êsê<Ûqä <Óe’ C≤„qT
\sTTq Á|ü»\T #˚jT· s¡T. Á|ü»\T ø±ìyês¡T, e÷qe⁄\sTTq yês¡T nq´
<˚e‘·\qT Äsê~Û+‘·Ts¡T. ø±e⁄q dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT ≈£L&Ü nq´
<˚e‘êsê<Ûqä ÁøÏ+~πø »eT#˚jT· ã&çq~. ø±e⁄q yê]ì e÷qe⁄\ìj˚T
#Ó|Œü e#·TÃqT. eTqT <Ûsä à¡ eTTqT ‘Ó*dæqyês¡T yê] C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT
<˚e‘·\qT |üPõ+#·&eÉ TT ‘·|Œü ø£ #˚jT· T<äTs¡T. me&ÉsTT‘˚ <Óe’ C≤„qeTT
‘Ó*dæ Á|ü»\T>±j·TT+&ç Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT Äsê~Û+#·ø£ <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·T
yê]ì #·÷∫q e÷qe⁄\T Á|ü»\qT HêøÏ≈Ô î£ \T>±, Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]>±
#Ó|ü #·T+<äTs¡T. H˚&TÉ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À uÛ>Ñ e∑ BZ‘ê C≤„qeTTqT Á|üøÿ£ q
ô|{Ïqº Væ≤+<äTe⁄\T, Væ≤+<ä÷ Hêj·T≈£î\T, Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ s¡ø≈å£ î£ \ì ù|s¡T
>±+∫qyês¡T |üP]Ô>± e÷qe‘·«eTT ø£*Z dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\ qT+&ç
q<äT\ |üP»\ es¡≈î£ Äsê<Ûqä \T #˚jT· T#·÷, ‘·eT<˚ ì»yÓTqÆ uÛøÑ >ÔÏ ±,
‘êy˚T ì»yÓTqÆ Væ≤+<äTe⁄\T>± #Ó|ü ø=qT#·÷, Ç‘·s¡ <˚e‘·\ |üP»\T
#˚jT· ìyê]ì, Hêdæ≈Ô î£ \T>±, |üse¡ T‘·dTü \ú T>± #Ó|ü #·T+<äTs¡T. ì»yÓTqÆ
Á|ü»\T>± j·TTqïyês¡T, @$T #Ó|Œæ Hê Á|ü»\T <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\ Á|üø±s¡yT˚
q&ÉT#·Tø=+<äTs¡T. me]˙ ÁyÓTTø£ÿs¡T. Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT ÁyÓTT≈£îÿyês¡T
eTqT <Ûsä à¡ j·TT‘·T\T e÷qe⁄\ì ‘Ó*j·Te˝…qT.
50
Ä~‘·´
<˚e⁄ìøÏ Çwüeº TT˝Òì yê]ì e÷j·T <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTyÓ|’ ⁄ü sê≈£î+&Ü
#˚jT· TqT. nsTT‘˚ e÷j·T @$T #˚jT· T#·Tqï~ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
#˚jT· >∑\<äT. n+<äTe\q eTìwæì <Óe’ e÷s¡eZ TT˝À j·TTqï≥T¢ q$Tà+∫,
‘êqTqï~ <Óe’ e÷s¡yZ T˚ j·Tì q$Tà+∫ <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTqT+&ç Á|üøÿ£ ≈£î
‘·|Œæ +#·TqT. eTìwæì ‘êqT n+<ä]ø£+fÒ eT+∫ e÷s¡eZ TT˝À j·TTHêïqì
q$Tà+#·T≥≈£î <˚e‘·\ MT<ä uÛøÑ ìÔÏ ø£*Œ+∫, uÛøÑ ÔÏ dü+|òTü eTT\˝À eTTK´yÓTqÆ
yêì>± j·TTqï≥T¢ #˚d,æ uÛøÑ ÔÏ ø±s¡´Áø£eTeTT\qT u≤<Û´ä ‘·>± #˚jT· Tdü÷,Ô
uÛÑøÏÔ dü+|òüTeTTq≈£î ø±s¡´ø£s¡Ô>∑H√, ˝Òø£ dü+|òüTeTTqπø ô|<ä›>∑H√ #˚dæ uÛÑøÏÔ
e÷s¡ZeTT˝À m+‘√ ÁX¯<ä∆>± ÁX¯$T+∫, |üì#˚j·TTq≥T¢ #˚dæ Hêø£+fÒ
uÛøÑ >ÔÏ \∑ yê&ÉT ˝Ò&TÉ nì|æ+#·TqT. <ëì‘√ H˚qT <Óe’ e÷s¡eZ TT˝À ˝ÒqqT
uÛ≤eeTT yêì˝À @e÷Á‘·eTT sê<äT. n≥Te+{Ï yês¡T ì» <Óe’ e÷s¡eZ TT˝À
j·TTqïyê]ì #·÷∫ yê] e÷s¡eZ TT dü]jÓTÆ q~ ø±<äì ‘·\#·T#·T+<äTs¡T.
H˚&TÉ Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝À Væ≤+<ä÷ eT‘·sø¡ Då£ dü+|òTü eTT\˝À j·TTqïyês¡T
#ê˝≤ es¡≈î£ @<√ ˇø£ uÛøÑ ÔÏ e÷s¡eZ TT˝À j·TT+&ç, <˚e‘êsê<Ûqä \qT
u≤<Ûä´‘·>± #˚dü÷Ô Ç‘·s¡T\ #˚‘· #˚sTTdü÷Ô ‘êeTT >=|üŒ C≤„qT\eTH√,
>=|üŒ uÛ≈Ñ î£ \Ô eTH√ nqTø=qT#·÷ ‘êeTTqï |ü]dæ‹ú eT+∫<ë! #Ó&TÉ <ë!j·Tì
Ä˝À∫+#·T dæ‹ú ˝Àj·TT+&ÉsT¡ . yê]˝Àì e÷j·Tj˚T yê]ì Ä $<Ûeä TT>±
‘·j÷· s¡T #˚dqæ <äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
ø£\T¢Á‘ê–q ø±*<ëdüT, eT‘·TÔÁ‘ê–q <˚e<ëdüT, uÛÑ+–Á‘ê–q
sêeT<ëdüT ˇø£#√≥ #˚] ª»>∑yT˚ e÷j·T Áã‘·Tøπ e÷j·Tμj·Tì e÷j·TqT
>∑T]+∫ ‘Ó*dæqyês¡T bÕ&çq≥T¢ bÕ≥ bÕ&ÉT#·T+<äTs¡T. e÷j·Tj˚T yê]ì
Ä dæ‹ú øÏ ‘Ó∫Ãq<ä˙ Á>∑V≤æ +#·˝sÒ T¡ . n<˚ $<Ûeä TT>± <˚V≤ü eTT˝Àì Ä‘·àqT,
|üse¡ ÷‘·àqT ‘Ó*j·T˝Òì yês¡T ‘êeTT <˚Xe¯ TT˝Àì <˚Xu¯ øÑÛ ìÔÏ ø£*j
Z T· THêïeT˙
Ä~‘·´
49
#Ó|üŒ&ÉeTT e\q dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·&ÉeTT ≈£L&Ü nq´<˚e‘·qT
qeTdüÿ]+∫qfÒ¢j·T>∑TqT. <˚e⁄ì C≤„qeTT˝À nq´<˚e‘·\≈£î
qeTdüÿ]+#·&eÉ TT, |üPõ+#·&eÉ TT ñ+&É<Tä . <˚e⁄ì C≤„qeTT ø±q≥Te+{Ï
eTqTe⁄ jÓTTø£ÿ C≤„qeTT˝À Ç‘·s¡T\qT nq>± Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT
Äsê~Û+#·&eÉ TT ñ+&ÉT≥ e\q, eTqT <Ûsä à¡ eTTqT nqTdü]+#·T e÷qe⁄\T
e÷Á‘·y˚T dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T. n≥Te+{Ïyês¡T ˇø£ÿ
dü÷s¡T´H˚ïø±ø£ me]qsTTHê Äsê~Û+#·T#·T+<äTs¡T. n+<äTe\q yê]ì
nq´<˚e‘ê Äsê<Û≈ä î£ \ì #Ó|Œü e#·TÃqT. nq´ <˚e‘êsê<Ûqä <Óe’ C≤„qT
\sTTq Á|ü»\T #˚jT· s¡T. Á|ü»\T ø±ìyês¡T, e÷qe⁄\sTTq yês¡T nq´
<˚e‘·\qT Äsê~Û+‘·Ts¡T. ø±e⁄q dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT ≈£L&Ü nq´
<˚e‘êsê<Ûqä ÁøÏ+~πø »eT#˚jT· ã&çq~. ø±e⁄q yê]ì e÷qe⁄\ìj˚T
#Ó|Œü e#·TÃqT. eTqT <Ûsä à¡ eTTqT ‘Ó*dæqyês¡T yê] C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT
<˚e‘·\qT |üPõ+#·&eÉ TT ‘·|Œü ø£ #˚jT· T<äTs¡T. me&ÉsTT‘˚ <Óe’ C≤„qeTT
‘Ó*dæ Á|ü»\T>±j·TT+&ç Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT Äsê~Û+#·ø£ <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·T
yê]ì #·÷∫q e÷qe⁄\T Á|ü»\qT HêøÏ≈Ô î£ \T>±, Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]>±
#Ó|ü #·T+<äTs¡T. H˚&TÉ Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À uÛ>Ñ e∑ BZ‘ê C≤„qeTTqT Á|üøÿ£ q
ô|{Ïqº Væ≤+<äTe⁄\T, Væ≤+<ä÷ Hêj·T≈£î\T, Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ s¡ø≈å£ î£ \ì ù|s¡T
>±+∫qyês¡T |üP]Ô>± e÷qe‘·«eTT ø£*Z dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\ qT+&ç
q<äT\ |üP»\ es¡≈î£ Äsê<Ûqä \T #˚jT· T#·÷, ‘·eT<˚ ì»yÓTqÆ uÛøÑ >ÔÏ ±,
‘êy˚T ì»yÓTqÆ Væ≤+<äTe⁄\T>± #Ó|ü ø=qT#·÷, Ç‘·s¡ <˚e‘·\ |üP»\T
#˚jT· ìyê]ì, Hêdæ≈Ô î£ \T>±, |üse¡ T‘·dTü \ú T>± #Ó|ü #·T+<äTs¡T. ì»yÓTqÆ
Á|ü»\T>± j·TTqïyês¡T, @$T #Ó|Œæ Hê Á|ü»\T <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\ Á|üø±s¡yT˚
q&ÉT#·Tø=+<äTs¡T. me]˙ ÁyÓTTø£ÿs¡T. Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT ÁyÓTT≈£îÿyês¡T
eTqT <Ûsä à¡ j·TT‘·T\T e÷qe⁄\ì ‘Ó*j·Te˝…qT.
50
Ä~‘·´
<˚e⁄ìøÏ Çwüeº TT˝Òì yê]ì e÷j·T <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTyÓ|’ ⁄ü sê≈£î+&Ü
#˚jT· TqT. nsTT‘˚ e÷j·T @$T #˚jT· T#·Tqï~ me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
#˚jT· >∑\<äT. n+<äTe\q eTìwæì <Óe’ e÷s¡eZ TT˝À j·TTqï≥T¢ q$Tà+∫,
‘êqTqï~ <Óe’ e÷s¡yZ T˚ j·Tì q$Tà+∫ <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTqT+&ç Á|üøÿ£ ≈£î
‘·|Œæ +#·TqT. eTìwæì ‘êqT n+<ä]ø£+fÒ eT+∫ e÷s¡eZ TT˝À j·TTHêïqì
q$Tà+#·T≥≈£î <˚e‘·\ MT<ä uÛøÑ ìÔÏ ø£*Œ+∫, uÛøÑ ÔÏ dü+|òTü eTT\˝À eTTK´yÓTqÆ
yêì>± j·TTqï≥T¢ #˚d,æ uÛøÑ ÔÏ ø±s¡´Áø£eTeTT\qT u≤<Û´ä ‘·>± #˚jT· Tdü÷,Ô
uÛÑøÏÔ dü+|òüTeTTq≈£î ø±s¡´ø£s¡Ô>∑H√, ˝Òø£ dü+|òüTeTTqπø ô|<ä›>∑H√ #˚dæ uÛÑøÏÔ
e÷s¡ZeTT˝À m+‘√ ÁX¯<ä∆>± ÁX¯$T+∫, |üì#˚j·TTq≥T¢ #˚dæ Hêø£+fÒ
uÛøÑ >ÔÏ \∑ yê&ÉT ˝Ò&TÉ nì|æ+#·TqT. <ëì‘√ H˚qT <Óe’ e÷s¡eZ TT˝À ˝ÒqqT
uÛ≤eeTT yêì˝À @e÷Á‘·eTT sê<äT. n≥Te+{Ï yês¡T ì» <Óe’ e÷s¡eZ TT˝À
j·TTqïyê]ì #·÷∫ yê] e÷s¡eZ TT dü]jÓTÆ q~ ø±<äì ‘·\#·T#·T+<äTs¡T.
H˚&TÉ Væ≤+<ä÷ düe÷»eTT˝À Væ≤+<ä÷ eT‘·sø¡ Då£ dü+|òTü eTT\˝À j·TTqïyês¡T
#ê˝≤ es¡≈î£ @<√ ˇø£ uÛøÑ ÔÏ e÷s¡eZ TT˝À j·TT+&ç, <˚e‘êsê<Ûqä \qT
u≤<Ûä´‘·>± #˚dü÷Ô Ç‘·s¡T\ #˚‘· #˚sTTdü÷Ô ‘êeTT >=|üŒ C≤„qT\eTH√,
>=|üŒ uÛ≈Ñ î£ \Ô eTH√ nqTø=qT#·÷ ‘êeTTqï |ü]dæ‹ú eT+∫<ë! #Ó&TÉ <ë!j·Tì
Ä˝À∫+#·T dæ‹ú ˝Àj·TT+&ÉsT¡ . yê]˝Àì e÷j·Tj˚T yê]ì Ä $<Ûeä TT>±
‘·j÷· s¡T #˚dqæ <äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
ø£\T¢Á‘ê–q ø±*<ëdüT, eT‘·TÔÁ‘ê–q <˚e<ëdüT, uÛÑ+–Á‘ê–q
sêeT<ëdüT ˇø£#√≥ #˚] ª»>∑yT˚ e÷j·T Áã‘·Tøπ e÷j·Tμj·Tì e÷j·TqT
>∑T]+∫ ‘Ó*dæqyês¡T bÕ&çq≥T¢ bÕ≥ bÕ&ÉT#·T+<äTs¡T. e÷j·Tj˚T yê]ì
Ä dæ‹ú øÏ ‘Ó∫Ãq<ä˙ Á>∑V≤æ +#·˝sÒ T¡ . n<˚ $<Ûeä TT>± <˚V≤ü eTT˝Àì Ä‘·àqT,
|üse¡ ÷‘·àqT ‘Ó*j·T˝Òì yês¡T ‘êeTT <˚Xe¯ TT˝Àì <˚Xu¯ øÑÛ ìÔÏ ø£*j
Z T· THêïeT˙
Ä~‘·´
51
‘êy˚T eT‘·eTTqT s¡ø+åÏ #·T#·THêïeT˙, Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\qT ø±bÕ&ÉT#·THêï
eTì #Ó|ü ø=qT#·T+<äTs¡T. yêdüeÔ eTT>± yê]ì e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\≈£î
#ê˝≤ <ä÷s¡eTT>± ô|{Ïqº <äì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. Væ≤+<äTe⁄\˝À
>=|üŒyêì>± #Ó|ü ø=qT#·T+&çHê, nH˚ø£ uÛøÑ ÔÏ ø±s¡´Áø£e÷\˝À bÕ˝§ZqT
#·T+&çHê n‘·ìøÏ Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\+fÒ @y√ yêdüeÔ eTT>± ‘Ó*j·Te⁄.
nq´<˚e‘êsê<Ûqä #˚jT· &ÉyT˚ Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+∫q≥¢qTø=qT
#·T+&ÉTqT. yêdüeÔ eTT>± <Óe’ e÷s¡eZ TTqT+&ç ‘·|Œæ b˛sTTq yês¡T e÷Á‘·yT˚
n˝≤ #˚j·TT#·T+<äTs¡ì yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT. Ç‘·s¡T\T #Ó|æŒHê yês¡T
Á>∑V≤æ +#·Tø=qT dæ‹ú ˝Àj·TT+&ÉsT¡ . e÷j·T n+‘· uÛÁÑ <äeTT>± ‘·j÷· s¡T
#˚dæq~.
dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì ÄHê&ÉT ‘Ó*j·T≈£îHêï
5000 dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT ‘Ó*dæb˛sTTq~. dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<äøÏ
C≤„qeTTqT ‘Ó∫Ãq yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. n+<äTe\q
Äj·Tqj˚T yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì ‘Ó*j·TTq≥T¢ dü÷s¡T´ìøÏ ªªÄ~‘·´μμ nì
ù|s¡T ô|≥º&ÉeTT ≈£L&Ü »]–q~. eTìwæ yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡TesTTq
dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·&eÉ TT Væ≤+<äTe⁄\ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\˝À yÓTT<ä{Ï
kÕ+Á|ü<ëj·TeTT>± ø=+<äsT¡ #Ó|ü #·T+&ÉT≥ ‘Ó*dæq $wüjT· y˚T. ñ<äjT· eTT
yÓTT<ä≥H˚ dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT‘√ Væ≤+<äTe⁄\T |üqT\T ÁbÕs¡+_Û+#·e˝…qì
ø=+<äsT¡ kÕ«MTJ\T, Væ≤+<ä÷ eT‘· ô|<ä\› T #Ó|Œü >± $HêïeTT. dü÷s¡´&ÉT
yÓTT<ä≥ C≤„qeTTqT #Ó|æŒqyê&ÉT >∑qTø£ Äj·TqqT qeTkÕÿs¡eTT
#˚jT· &ÉeTT˝À ‘·|ü ˝Ò<ìä n+<äs÷¡ nqTø=+<äTs¡T. dü÷s¡´ qeTkÕÿs¡eTT
\qT #˚j·TeTì ô|<ä›ô|<ä› kÕ«MTJ\T #Ó|üŒ&Éy˚Tø±ø£, yês¡T #˚dæ
#·÷|ædüTÔHêïs¡T. yê]ì #·÷∫ eT+∫|üH˚ ø£<ë!j·Tì Ç‘·s¡T\T
52
Ä~‘·´
#˚jT· T#·THêïs¡T. á eT<Û´ä ø±\eTT˝À dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\T ns¡T<äT>±
mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ ø£ì|æ+#·T#·T+&ÉTqT. |üPs¡«eTT Á|ü‹ eTìwæ ñ<äjT· y˚T
dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT #˚ôd&çyê&ÉT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qØ‘ê´, <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\≈£î
dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· &ÉeTT e´‹πsKeTì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT.
ªªnq´∫+‘· ˝Ò≈£î+&Üμμ nì uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq|ü&ÉT, dü÷s¡T´ìMT<ä
uÛøÑ ìÔÏ ø£qãs¡#&· eÉ TT <˚e⁄ìø£+fÒ nq´eTsTTq dü÷s¡T´ìï Äsê~Û+#·&eÉ TT
n<Ûäs¡ày˚Tj·T>∑TqT. nsTTHê Ä $wüj·TeTTqT e÷j·T eTqTwüß\≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dqæ ~.
e÷j·T @$T #˚dHæ ê #ê˝≤ >∑{>ºÏ ± #˚jT· TqT. e÷j·T #˚dqæ
|üìì @ eTìwæ >∑T]Ô+#·˝&Ò TÉ . n+<äT\q e÷j·T Á|üu≤Û eeTT˝À |ü&qç
yê&ÉT me&ÉsTTHê ‘êqT #˚jT· T#·Tqï<˚ dü]jÓTÆ q<äì ‘·\#·T#·T+&ÉTqT.
e÷j·T ñ<äj·Ty˚T dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\˝À eTqTwüß\qT Ç]øÏ+∫
eTqTwüß\qT e÷qe⁄\T>± ‘·j÷· s¡T #˚dqæ ~. ø=+<äsT¡ dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT
\qT e÷Á‘·eTT #˚dæ Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT me]˙ qeTdüÿ]+#·ø,£ Äsê~Û+#·ø£
j·TT+<äTs¡T. n≥Te+{Ïyês¡T e÷≈£î C≤„qeTTqT #Ó|æŒq >∑Ts¡Te⁄≈£î
qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· T#·THêïqT ‘·|Œü Ç‘·s¡ <˚e‘·\≈£î y˚TeTT ÁyÓTTø£ÿ&ÉeTT
˝Ò<äTø£<ë!j·Tì nqT#·T+<äTs¡T. nsTT‘˚ dü÷s¡T´&ÉT >∑Ts¡Te⁄ ø±<ä˙,
dü÷s¡T´&ÉT øπ e\eTT yÓTT<ä{Ï uÀ<Û≈ä î£ &˚jT· ì yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT. ‘êqT
‘Ó\TdüTø=qï <ëìì Ç‘·sT¡ \≈£î #Ó|ü yês¡T uÀ<Û≈ä î£ &˚ ne⁄‘ê&ÉT. Ç‘·sT¡ \T
mes¡÷ #Ó|üŒì C≤„qeTTqT yÓTT<ä{ uÀ~Û+∫qyê&ÉT >∑Ts¡Te>∑Tqì
#ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. >∑Ts¡Te⁄≈£î, uÀ<Û≈ä î£ ìøÏ e´‘ê´düeTT ‘Ó*j·Tì
yês¡T+&ÉT≥ e\q dü÷s¡T´ìï >∑Ts¡Teì #Ó|ü #·THêïs¡T. yêdüeÔ eTT>±
dü÷s¡T´&ÉT >∑Ts¡Te⁄ ø±<äT, øπ e\eTT uÀ<Û≈ä î£ &ÉT e÷Á‘·yT˚ j·Tì ‘Ó*j·Te˝…qT.
Ä~‘·´
51
‘êy˚T eT‘·eTTqT s¡ø+åÏ #·T#·THêïeT˙, Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\qT ø±bÕ&ÉT#·THêï
eTì #Ó|ü ø=qT#·T+<äTs¡T. yêdüeÔ eTT>± yê]ì e÷j·T <Ûsä à¡ eTT\≈£î
#ê˝≤ <ä÷s¡eTT>± ô|{Ïqº <äì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. Væ≤+<äTe⁄\˝À
>=|üŒyêì>± #Ó|ü ø=qT#·T+&çHê, nH˚ø£ uÛøÑ ÔÏ ø±s¡´Áø£e÷\˝À bÕ˝§ZqT
#·T+&çHê n‘·ìøÏ Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\+fÒ @y√ yêdüeÔ eTT>± ‘Ó*j·Te⁄.
nq´<˚e‘êsê<Ûqä #˚jT· &ÉyT˚ Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+∫q≥¢qTø=qT
#·T+&ÉTqT. yêdüeÔ eTT>± <Óe’ e÷s¡eZ TTqT+&ç ‘·|Œæ b˛sTTq yês¡T e÷Á‘·yT˚
n˝≤ #˚j·TT#·T+<äTs¡ì yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT. Ç‘·s¡T\T #Ó|æŒHê yês¡T
Á>∑V≤æ +#·Tø=qT dæ‹ú ˝Àj·TT+&ÉsT¡ . e÷j·T n+‘· uÛÁÑ <äeTT>± ‘·j÷· s¡T
#˚dæq~.
dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì ÄHê&ÉT ‘Ó*j·T≈£îHêï
5000 dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT ‘Ó*dæb˛sTTq~. dü÷s¡T´&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<äøÏ
C≤„qeTTqT ‘Ó∫Ãq yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. n+<äTe\q
Äj·Tqj˚T yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì ‘Ó*j·TTq≥T¢ dü÷s¡T´ìøÏ ªªÄ~‘·´μμ nì
ù|s¡T ô|≥º&ÉeTT ≈£L&Ü »]–q~. eTìwæ yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡TesTTq
dü÷s¡T´ìï qeTdüÿ]+#·&eÉ TT Væ≤+<äTe⁄\ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\˝À yÓTT<ä{Ï
kÕ+Á|ü<ëj·TeTT>± ø=+<äsT¡ #Ó|ü #·T+&ÉT≥ ‘Ó*dæq $wüjT· y˚T. ñ<äjT· eTT
yÓTT<ä≥H˚ dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT‘√ Væ≤+<äTe⁄\T |üqT\T ÁbÕs¡+_Û+#·e˝…qì
ø=+<äsT¡ kÕ«MTJ\T, Væ≤+<ä÷ eT‘· ô|<ä\› T #Ó|Œü >± $HêïeTT. dü÷s¡´&ÉT
yÓTT<ä≥ C≤„qeTTqT #Ó|æŒqyê&ÉT >∑qTø£ Äj·TqqT qeTkÕÿs¡eTT
#˚jT· &ÉeTT˝À ‘·|ü ˝Ò<ìä n+<äs÷¡ nqTø=+<äTs¡T. dü÷s¡´ qeTkÕÿs¡eTT
\qT #˚j·TeTì ô|<ä›ô|<ä› kÕ«MTJ\T #Ó|üŒ&Éy˚Tø±ø£, yês¡T #˚dæ
#·÷|ædüTÔHêïs¡T. yê]ì #·÷∫ eT+∫|üH˚ ø£<ë!j·Tì Ç‘·s¡T\T
52
Ä~‘·´
#˚jT· T#·THêïs¡T. á eT<Û´ä ø±\eTT˝À dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\T ns¡T<äT>±
mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ ø£ì|æ+#·T#·T+&ÉTqT. |üPs¡«eTT Á|ü‹ eTìwæ ñ<äjT· y˚T
dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT #˚ôd&çyê&ÉT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qØ‘ê´, <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\≈£î
dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· &ÉeTT e´‹πsKeTì #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT.
ªªnq´∫+‘· ˝Ò≈£î+&Üμμ nì uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq|ü&ÉT, dü÷s¡T´ìMT<ä
uÛøÑ ìÔÏ ø£qãs¡#&· eÉ TT <˚e⁄ìø£+fÒ nq´eTsTTq dü÷s¡T´ìï Äsê~Û+#·&eÉ TT
n<Ûäs¡ày˚Tj·T>∑TqT. nsTTHê Ä $wüj·TeTTqT e÷j·T eTqTwüß\≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&Ü #˚dqæ ~.
e÷j·T @$T #˚dHæ ê #ê˝≤ >∑{>ºÏ ± #˚jT· TqT. e÷j·T #˚dqæ
|üìì @ eTìwæ >∑T]Ô+#·˝&Ò TÉ . n+<äT\q e÷j·T Á|üu≤Û eeTT˝À |ü&qç
yê&ÉT me&ÉsTTHê ‘êqT #˚jT· T#·Tqï<˚ dü]jÓTÆ q<äì ‘·\#·T#·T+&ÉTqT.
e÷j·T ñ<äj·Ty˚T dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\˝À eTqTwüß\qT Ç]øÏ+∫
eTqTwüß\qT e÷qe⁄\T>± ‘·j÷· s¡T #˚dqæ ~. ø=+<äsT¡ dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT
\qT e÷Á‘·eTT #˚dæ Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT me]˙ qeTdüÿ]+#·ø,£ Äsê~Û+#·ø£
j·TT+<äTs¡T. n≥Te+{Ïyês¡T e÷≈£î C≤„qeTTqT #Ó|æŒq >∑Ts¡Te⁄≈£î
qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· T#·THêïqT ‘·|Œü Ç‘·s¡ <˚e‘·\≈£î y˚TeTT ÁyÓTTø£ÿ&ÉeTT
˝Ò<äTø£<ë!j·Tì nqT#·T+<äTs¡T. nsTT‘˚ dü÷s¡T´&ÉT >∑Ts¡Te⁄ ø±<ä˙,
dü÷s¡T´&ÉT øπ e\eTT yÓTT<ä{Ï uÀ<Û≈ä î£ &˚jT· ì yê]øÏ ‘Ó*j·T<äT. ‘êqT
‘Ó\TdüTø=qï <ëìì Ç‘·sT¡ \≈£î #Ó|ü yês¡T uÀ<Û≈ä î£ &˚ ne⁄‘ê&ÉT. Ç‘·sT¡ \T
mes¡÷ #Ó|üŒì C≤„qeTTqT yÓTT<ä{ uÀ~Û+∫qyê&ÉT >∑Ts¡Te>∑Tqì
#ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. >∑Ts¡Te⁄≈£î, uÀ<Û≈ä î£ ìøÏ e´‘ê´düeTT ‘Ó*j·Tì
yês¡T+&ÉT≥ e\q dü÷s¡T´ìï >∑Ts¡Teì #Ó|ü #·THêïs¡T. yêdüeÔ eTT>±
dü÷s¡T´&ÉT >∑Ts¡Te⁄ ø±<äT, øπ e\eTT uÀ<Û≈ä î£ &ÉT e÷Á‘·yT˚ j·Tì ‘Ó*j·Te˝…qT.
Ä~‘·´
53
nsTT‘˚ e÷j·T dü÷s¡T´ìï >∑Ts¡Te⁄>± #·÷|æ, dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT #˚sTT+∫
eTìwæì Á|üøÿ£ <ë] |ü{+ºÏ ∫ ∫es¡≈î£ eTìwæì e÷qe⁄ì>± e÷s¡TÃ#·Tqï~.
e÷qe⁄&Éqì #Ó|ü ø=qT eTìwæ e÷j·T Á|üu≤Û eeTT #˚‘· ‘êqT #˚jT· T#·Tqï<˚
<Óe’ Äsê<Ûqä j·T˙, ‘êqT e÷{≤¢&TÉ q<˚ <Óe’ C≤„qeT˙ nqTø=qT#·T+&ÉTqT.
Ç‘·s¡T\T <Ó’eC≤„qeTTqT #Ó|æŒHê yê]øÏ n~ |üs¡eT‘·eTT\ uÀ<Ûä>±
ø£ì|æ+#·TqT. n≥Te+≥|ü&ÉT ndü\sTTq C≤„ìH˚ |üs¡eT‘· uÀ<Ûä
#Ó|ü #·THêï&Éì Äs√|üD\T #˚d,æ yê]ì u≤~Û+#·T≥≈£î yÓTT<ä\T ô|≥Tº<Tä s¡T.
Á|üXï¯ :` Væ≤+<ä÷ dü+düÿè‹˝À dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT eTTK´yÓTqÆ kÕ+Á|ü<ëj·T
eTì n+<äs÷¡ nqT#·THêïs¡T ø£<ë! dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\‘√H˚ Væ≤+<äTe⁄\
Wqï‘·´eTT Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]øÏ ‘Ó*j·TTqì Væ≤+<äTe⁄\T n+<äs÷¡
n+≥THêïs¡T ø£<ë!
»yêãT :` e÷j·T ªeT‘·eTTμ nqT e\qT y˚dæ ˇø£ÿ Væ≤+<äTe⁄\H˚
ø±≈£î+&Ü nìïeT‘·eTT\ yê]ì <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTqT+&ç <ä÷s¡eTT #˚dqæ ~.
Væ≤+<äTe⁄\qT ªdü+düÿè‹, kÕ+Á|ü<ëj·TeTTμ\qT ù|s¡T‘√ <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q
uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qeTTq≈£î e÷j·T <ä÷s¡eTT #˚dæq~. eTqTwüß\qT
e÷qe⁄\T>± #˚dæ <˚e⁄ì C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡eTT #˚jT· &ÉeTT e÷j·T
jÓTTø£ÿ |üìjÓÆTHê, n<ä+‘·j·T÷ <˚e⁄ì Ä<˚X¯eTT‘√H˚ e÷j·T n˝≤
#˚dqæ <äì ‘Ó*j·Te˝…qT. kÕsêÁ‘ê–q yêìì >∑T&ç˝ÀìøÏ sê≈£î+&Ü |üPC≤]
n&ÉT¶ø=qï≥T¢ ÁX¯<ä∆˝Òì yêìì <˚e⁄ì e<ä›≈£î sê≈£î+&Ü e÷j·T
n&ÉTø¶ =+≥Tqï~. Væ≤+<äTe⁄\ >=|üŒ‘·qeTT dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\ e\q
Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]øÏ ‘Ó*j·TTqì eTqTwüß\qT nqTø=qTq≥T¢ #˚d,æ
eTìwæì e÷j·T e÷qe⁄ì>± ‘·j÷· s¡T #˚d,æ eTqT<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·T
q≥T¢ #˚j·TT#·Tqï~. eTìwæ H˚qT <Ûäs¡àeTT\qT Ä#·]düTÔHêïqT nì
54
Ä~‘·´
nqTø=+≥THêï&ÉT. nsTT‘˚ @ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]düTHÔ êïqì Á|ü•ï+#·T
ø√˝Ò<Tä . eTìwæ <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]ùdÔ Á|ü»\˝À #˚]b˛‘ê&ÉT,
eTìwæ eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]ùdÔ e÷qe⁄\˝À #˚]b˛‘ê&ÉT. n+<äTe\q
˙e⁄ dü+düÿè‹ nqT ù|s¡T‘√ e÷j·T˝À ∫≈£îÿø√e<äT.› eT‘·eTT nqT
ù|s¡T‘√ <˚e⁄ì <ë]‘·|Œæ q&ÉTee<äT.› ˙e⁄ eTs¡D+Ï ∫q ‘·sê«‘· ˙yÓ+≥
˙ eT‘·eTT ñ+&É<Tä , ˙ dü+düÿè‹j·TT+&É<Tä . ˙ yÓ+≥ ˇø£ÿ <˚e⁄ì
C≤„qeTT e÷Á‘·eTT sê>∑\<äT. $T>∑‘êe˙ï e<ä*b˛e\dæj·TTqï~.
eT<Û´ä ˝À e<ä*b˛e⁄ yê{Ï‘√ ˙≈£î |üì ˝Ò<Tä . ˙ yÓ+≥ e#˚Ã<ëìH˚
#·÷#·Tø√!
Á|üXï¯ :` dü÷s¡T´ìøÏ Ä~‘·T´&Éì eTqTy˚ ù|s¡T ô|{≤º&TÉ ø£<ë! Ä~‘·´
nqT ù|s¡TH˚ eTqTe⁄ m+<äT≈£î m+#·Tø=Hêï&ÉT.
»yêãT :` ªÄ~‘·´μ nqT ù|s¡TqT dü÷s¡T´ìøÏ eTqTe⁄ ô|{Ïqº ~ yêdüeÔ y˚T
nsTTHê, eTqTe⁄ ‘Ó*dæ dü÷s¡T´ìøÏ Ä ù|s¡TqT ô|≥º˝Ò<äT. ‘·q≈£î
C≤„qeTT #Ó|Œæ q e´øÏøÔ Ï Ä~‘·´ nqT ù|s¡TqT ô|{≤º\qTø=ì ô|{≤º&TÉ >±˙,
‘·q≈£î dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì>±˙, dü÷s¡T´ìπø Ä~‘·´ nqT ù|s¡T
ô|≥Tº#T· Hêïqì>±˙ eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·T<äT. eTqTe⁄≈£î ‘Ó*dæ ô|{ÏHº ê,
‘Ó*j·Tø£ ô|{ϺHê ù|s¡T ô|{Ϻq~ e÷Á‘·eTT dü÷s¡T´ìπøq˙ ø£èwüßí&ÉT
ns¡Tq® Tq≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q|ü&ÉT ‘Ó*dæq~. nsTT‘˚ Ä ~qeTT eTqTe⁄
Ä~‘·´ nqT ù|s¡TqT mqTïø=qT≥≈£î ø=+‘· ø±s¡DeTT ø£\<äì #Ó|ü
#·THêïeTT. Ä~‘·´ nqT ù|s¡T˝À ô|ø’ Ï ø£ì|æ+#·T ns¡eú TT Á|üø±s¡eTT
yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì #Ó|Œü e#·TÃqT. nsTT‘˚ n<˚ ns¡eú TTH˚ $es¡eTT>±
#Ó|ü ø=+fÒ Ç˝≤ ø£\<äT.
Ä~‘·´
53
nsTT‘˚ e÷j·T dü÷s¡T´ìï >∑Ts¡Te⁄>± #·÷|æ, dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT #˚sTT+∫
eTìwæì Á|üøÿ£ <ë] |ü{+ºÏ ∫ ∫es¡≈î£ eTìwæì e÷qe⁄ì>± e÷s¡TÃ#·Tqï~.
e÷qe⁄&Éqì #Ó|ü ø=qT eTìwæ e÷j·T Á|üu≤Û eeTT #˚‘· ‘êqT #˚jT· T#·Tqï<˚
<Óe’ Äsê<Ûqä j·T˙, ‘êqT e÷{≤¢&TÉ q<˚ <Óe’ C≤„qeT˙ nqTø=qT#·T+&ÉTqT.
Ç‘·s¡T\T <Ó’eC≤„qeTTqT #Ó|æŒHê yê]øÏ n~ |üs¡eT‘·eTT\ uÀ<Ûä>±
ø£ì|æ+#·TqT. n≥Te+≥|ü&ÉT ndü\sTTq C≤„ìH˚ |üs¡eT‘· uÀ<Ûä
#Ó|ü #·THêï&Éì Äs√|üD\T #˚d,æ yê]ì u≤~Û+#·T≥≈£î yÓTT<ä\T ô|≥Tº<Tä s¡T.
Á|üXï¯ :` Væ≤+<ä÷ dü+düÿè‹˝À dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT eTTK´yÓTqÆ kÕ+Á|ü<ëj·T
eTì n+<äs÷¡ nqT#·THêïs¡T ø£<ë! dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\‘√H˚ Væ≤+<äTe⁄\
Wqï‘·´eTT Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]øÏ ‘Ó*j·TTqì Væ≤+<äTe⁄\T n+<äs÷¡
n+≥THêïs¡T ø£<ë!
»yêãT :` e÷j·T ªeT‘·eTTμ nqT e\qT y˚dæ ˇø£ÿ Væ≤+<äTe⁄\H˚
ø±≈£î+&Ü nìïeT‘·eTT\ yê]ì <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTqT+&ç <ä÷s¡eTT #˚dqæ ~.
Væ≤+<äTe⁄\qT ªdü+düÿè‹, kÕ+Á|ü<ëj·TeTTμ\qT ù|s¡T‘√ <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q
uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qeTTq≈£î e÷j·T <ä÷s¡eTT #˚dæq~. eTqTwüß\qT
e÷qe⁄\T>± #˚dæ <˚e⁄ì C≤„qeTTq≈£î <ä÷s¡eTT #˚jT· &ÉeTT e÷j·T
jÓTTø£ÿ |üìjÓÆTHê, n<ä+‘·j·T÷ <˚e⁄ì Ä<˚X¯eTT‘√H˚ e÷j·T n˝≤
#˚dqæ <äì ‘Ó*j·Te˝…qT. kÕsêÁ‘ê–q yêìì >∑T&ç˝ÀìøÏ sê≈£î+&Ü |üPC≤]
n&ÉT¶ø=qï≥T¢ ÁX¯<ä∆˝Òì yêìì <˚e⁄ì e<ä›≈£î sê≈£î+&Ü e÷j·T
n&ÉTø¶ =+≥Tqï~. Væ≤+<äTe⁄\ >=|üŒ‘·qeTT dü÷s¡´qeTkÕÿs¡eTT\ e\q
Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]øÏ ‘Ó*j·TTqì eTqTwüß\qT nqTø=qTq≥T¢ #˚d,æ
eTìwæì e÷j·T e÷qe⁄ì>± ‘·j÷· s¡T #˚d,æ eTqT<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·T
q≥T¢ #˚j·TT#·Tqï~. eTìwæ H˚qT <Ûäs¡àeTT\qT Ä#·]düTÔHêïqT nì
54
Ä~‘·´
nqTø=+≥THêï&ÉT. nsTT‘˚ @ <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]düTHÔ êïqì Á|ü•ï+#·T
ø√˝Ò<Tä . eTìwæ <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]ùdÔ Á|ü»\˝À #˚]b˛‘ê&ÉT,
eTìwæ eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]ùdÔ e÷qe⁄\˝À #˚]b˛‘ê&ÉT. n+<äTe\q
˙e⁄ dü+düÿè‹ nqT ù|s¡T‘√ e÷j·T˝À ∫≈£îÿø√e<äT.› eT‘·eTT nqT
ù|s¡T‘√ <˚e⁄ì <ë]‘·|Œæ q&ÉTee<äT.› ˙e⁄ eTs¡D+Ï ∫q ‘·sê«‘· ˙yÓ+≥
˙ eT‘·eTT ñ+&É<Tä , ˙ dü+düÿè‹j·TT+&É<Tä . ˙ yÓ+≥ ˇø£ÿ <˚e⁄ì
C≤„qeTT e÷Á‘·eTT sê>∑\<äT. $T>∑‘êe˙ï e<ä*b˛e\dæj·TTqï~.
eT<Û´ä ˝À e<ä*b˛e⁄ yê{Ï‘√ ˙≈£î |üì ˝Ò<Tä . ˙ yÓ+≥ e#˚Ã<ëìH˚
#·÷#·Tø√!
Á|üXï¯ :` dü÷s¡T´ìøÏ Ä~‘·T´&Éì eTqTy˚ ù|s¡T ô|{≤º&TÉ ø£<ë! Ä~‘·´
nqT ù|s¡TH˚ eTqTe⁄ m+<äT≈£î m+#·Tø=Hêï&ÉT.
»yêãT :` ªÄ~‘·´μ nqT ù|s¡TqT dü÷s¡T´ìøÏ eTqTe⁄ ô|{Ïqº ~ yêdüeÔ y˚T
nsTTHê, eTqTe⁄ ‘Ó*dæ dü÷s¡T´ìøÏ Ä ù|s¡TqT ô|≥º˝Ò<äT. ‘·q≈£î
C≤„qeTT #Ó|Œæ q e´øÏøÔ Ï Ä~‘·´ nqT ù|s¡TqT ô|{≤º\qTø=ì ô|{≤º&TÉ >±˙,
‘·q≈£î dü÷s¡T´&ÉT C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì>±˙, dü÷s¡T´ìπø Ä~‘·´ nqT ù|s¡T
ô|≥Tº#T· Hêïqì>±˙ eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·T<äT. eTqTe⁄≈£î ‘Ó*dæ ô|{ÏHº ê,
‘Ó*j·Tø£ ô|{ϺHê ù|s¡T ô|{Ϻq~ e÷Á‘·eTT dü÷s¡T´ìπøq˙ ø£èwüßí&ÉT
ns¡Tq® Tq≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q|ü&ÉT ‘Ó*dæq~. nsTT‘˚ Ä ~qeTT eTqTe⁄
Ä~‘·´ nqT ù|s¡TqT mqTïø=qT≥≈£î ø=+‘· ø±s¡DeTT ø£\<äì #Ó|ü
#·THêïeTT. Ä~‘·´ nqT ù|s¡T˝À ô|ø’ Ï ø£ì|æ+#·T ns¡eú TT Á|üø±s¡eTT
yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì #Ó|Œü e#·TÃqT. nsTT‘˚ n<˚ ns¡eú TTH˚ $es¡eTT>±
#Ó|ü ø=+fÒ Ç˝≤ ø£\<äT.
Ä~‘·´
55
Ä~‘·´ nqT |ü<eä TTqT s¬ +&ÉT>± $&ÉBdæ #·÷ùdÔ ÄG~‘·´RÄ~‘·´
nì ø£\<äT. eTT+<äT ª~‘·´μ nqT |ü<eä TTqT >∑T]+∫ #·÷ùdÔ ‘Ó\T>∑T
uÛ≤wü ns¡úeTT Á|üø±s¡eTT <ä, ~, <ä«, <Í, <√, <ë« nqT yÓTT<ä\>∑T
nø£så e¡ TT\ìïj·T÷ s¬ +&ÉT dü+K´qT dü÷∫+#·T#·Tqï$.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
<√ã÷#·T˝≤≥
<ä«+<äeTT\T
~‘·«eTT
<Í uÛ÷Ñ ‘·eTT\T
~«rj·T uÛ≤>∑eTT
~‘·´eTT
<ä+&ç>±
:
:
:
:
:
:
:
s¬ +&ÉT ã÷#·T\ Ä≥.
¬s+&ÉT>±j·TTqï$.
¬s+&ÉT.
s¬ +&ÉT Je⁄\T.
s¬ +&Ée uÛ≤>∑eTT.
¬s+&ÉT>± j·TTqï~.
s¬ +&ÉTø£+fÒ m≈£îÿe.
á $<Ûeä TT>± <ä, ~, <ä«, <Í, <√, ~« nqT nø£så e¡ TT\T s¬ +&ÉT
dü+K´qT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï$. Çø£ÿ&É ª~‘·´μ nq>± ª¬s+&ÉTμ nqT ns¡yú T˚
e#·Tà #·Tqï~. yÓTT<ä≥ nø£så e¡ TT ªÄμ ñ+&ÉT≥ e\q ˝Ò<Tä , ø±<äT nqT
dü÷#·qqT ‘Ó*j·TCÒjT· T#·Tqï~. <ëìÁ|üø±s¡eTT Ä~‘·´ nqT |ü<eä TTq≈£î
ns¡úeTT ¬s+&ÉT ø±ì<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. Çø£ÿ&É dü+<äsꓤqTkÕs¡eTT
#·÷ùdÔ s¬ +&Ée yê&ÉT ˝Ò&TÉ nì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. C≤„qeTTqT uÀ~Û+∫q
yê]˝À ìqTï $T+∫q s¬ +&Ée yê&ÉT ˝Ò&TÉ nqT ns¡eú TT‘√ eTqTe⁄
‘·q≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q e´øÏøÔ Ï Ä~‘·´ nì ù|s¡T ô|≥º&eÉ TT »]–q~.
eTqTe⁄≈£î ‘Ó*dæq+‘· es¡≈î£ n+‘·ô|<ä› C≤„qeTT m|ü&É÷ me] <ë«sê
eTqTe⁄ $q˝Ò<Tä . n+<äTe\q n+‘·es¡≈î£ C≤„qeTT #Ó|Œæ q yê]˝À
¬s+&Éeyê&ÉT ˝Ò&ÉT nqï≥T¢ ‘·q≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq e´øÏÔøÏ eTqTe⁄
ªªÄ~‘·´μμ nqT ù|s¡TqT ô|≥º&eÉ TT »]–q~. nsTT‘˚ Ä ù|s¡T dü÷s¡T´q≈£î
56
Ä~‘·´
HêeTø£sD¡ eTT #˚jT· T#·Tqï≥T¢ n|ü&ÉT eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ä~‘·T´&ÉT
mes¡sTTq~ <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT ∫e]es¡≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äìj˚T
#Ó|üŒe#·TÃqT. uÛÑ>∑eBZ‘·qT ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq|ü&ÉT eTqTe⁄ Ä~‘·T´&Éì,
ù|s¡T ô|{Ïqº ~ dü÷s¡T´qø£ì ‘Ó*dæq~. n|üŒ{ÏqT+&ç n+<äs÷¡ dü÷s¡T´ìï
Ä~‘·T´&Éì #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. dü÷s¡´ düT‹ú ˝À ªÄ~‘ê´j·TqeT'μ nì
nq&ÉeTT »]–q~.
Á|üXï¯ :` Ç+‘·≈î£ eTT+<äT MTs¡T Ä~‘·´ n+fÒ yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì ns¡eú TTqT
#ÓbÕŒs¡T. Ç|ü&˚y÷Ó Äj·Tq C≤„qeTT #Ó|Œæ qyê]˝À >=|üŒyê&ÉT. n‘·ìì
$T+∫q ¬s+&Ée yê&ÉT ˝Ò&Éì ns¡úeTTqT #ÓbÕŒs¡T. m≥T ø±≈£î+&Ü
eT<Û´ä ˝À ì*|æ y˚XÊs¡T. dü÷s¡T´&ÉT nìï $<Ûeä TT\ uÛ÷Ñ $TMT<ä C≤„qeTTqT
#Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Ty˚ ø£<ë!
»yêãT :` Çø£ÿ&É ø=+‘· Ä˝À∫+∫ #·÷&Ée\dæjT· Tqï~. m+<äTø£q>±!
Ç~ Ä<Ûë´‹àø£ $wüjT· yÓTqÆ +<äTq Á|ü‹ <ëìì C≤Á>∑‘>Ô· ± #·÷&Ée\dæq
nedüse¡ TTqï~. n+<ä]ø° düT\uÛeÑ TT>± ns¡eú T>∑T≥≈£î Hêø£fifl¯ eTT+<˚
»]–q H˚qT #·÷∫q ˇø£ dü+|òTü ≥q ñ<äV≤ü ]+∫ #Óô|Œ<äqT #·÷&É+&ç.
n|ü&ÉT Hê ej·TdüT‡ ãVüQXÊ mì$T~ ˝Òø£ ‘=$Tà~ dü+e‘·‡s¡eTT\T+&É
e#·TÃqT. H˚qTqï Ç+{ÏÁ|üø£ÿ˝À ∫qï øÏsêD≤ <äTø±DeTT (düs¡T≈£î\
n+>∑&)ç ñ+&˚~. eTs=ø£ Á|üøÿ£ Ç+{Ï˝À ˇø£ eTTdü˝≤$&É ñ+&˚~. Ä
eTTdü˝≤yÓT Ä≈£î eø£ÿ <ä+∫ ‘ê+ã÷\eTT y˚dTü ø=H˚~. ÄyÓT Ç+{Ï˝ÀqTqï
ÄyÓT eTqTe&çøÏ s¬ +&ÉT u§≥T¢ Ç∫à (n|üŒ{Ï ø±\eTT˝À HêD…eTT\T)
Ä≈£î\T eø£ÿ\T ‘ÓeTàì #Ó|Œæ +~. ÄyÓT eTqTe&ç ej·TdüT‡ ãVüQXÊ
@&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T. nsTTHê n‘·ìøÏ e÷≥\T düŒwüeº TT>± |ü\T≈£î≥≈£î
e#ÓÃ&ç~ ø±<äT. H˚qT #·÷düTqÔ ïfÒ¢ Á|üøÿ£ H˚jT· Tqï n+>∑&øç Ï e∫à s¬ +&ÉTu§≥T¢
Ä~‘·´
55
Ä~‘·´ nqT |ü<eä TTqT s¬ +&ÉT>± $&ÉBdæ #·÷ùdÔ ÄG~‘·´RÄ~‘·´
nì ø£\<äT. eTT+<äT ª~‘·´μ nqT |ü<eä TTqT >∑T]+∫ #·÷ùdÔ ‘Ó\T>∑T
uÛ≤wü ns¡úeTT Á|üø±s¡eTT <ä, ~, <ä«, <Í, <√, <ë« nqT yÓTT<ä\>∑T
nø£så e¡ TT\ìïj·T÷ s¬ +&ÉT dü+K´qT dü÷∫+#·T#·Tqï$.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
<√ã÷#·T˝≤≥
<ä«+<äeTT\T
~‘·«eTT
<Í uÛ÷Ñ ‘·eTT\T
~«rj·T uÛ≤>∑eTT
~‘·´eTT
<ä+&ç>±
:
:
:
:
:
:
:
s¬ +&ÉT ã÷#·T\ Ä≥.
¬s+&ÉT>±j·TTqï$.
¬s+&ÉT.
s¬ +&ÉT Je⁄\T.
s¬ +&Ée uÛ≤>∑eTT.
¬s+&ÉT>± j·TTqï~.
s¬ +&ÉTø£+fÒ m≈£îÿe.
á $<Ûeä TT>± <ä, ~, <ä«, <Í, <√, ~« nqT nø£så e¡ TT\T s¬ +&ÉT
dü+K´qT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï$. Çø£ÿ&É ª~‘·´μ nq>± ª¬s+&ÉTμ nqT ns¡yú T˚
e#·Tà #·Tqï~. yÓTT<ä≥ nø£så e¡ TT ªÄμ ñ+&ÉT≥ e\q ˝Ò<Tä , ø±<äT nqT
dü÷#·qqT ‘Ó*j·TCÒjT· T#·Tqï~. <ëìÁ|üø±s¡eTT Ä~‘·´ nqT |ü<eä TTq≈£î
ns¡úeTT ¬s+&ÉT ø±ì<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. Çø£ÿ&É dü+<äsꓤqTkÕs¡eTT
#·÷ùdÔ s¬ +&Ée yê&ÉT ˝Ò&TÉ nì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. C≤„qeTTqT uÀ~Û+∫q
yê]˝À ìqTï $T+∫q s¬ +&Ée yê&ÉT ˝Ò&TÉ nqT ns¡eú TT‘√ eTqTe⁄
‘·q≈£î C≤„qeTT #Ó|Œæ q e´øÏøÔ Ï Ä~‘·´ nì ù|s¡T ô|≥º&eÉ TT »]–q~.
eTqTe⁄≈£î ‘Ó*dæq+‘· es¡≈î£ n+‘·ô|<ä› C≤„qeTT m|ü&É÷ me] <ë«sê
eTqTe⁄ $q˝Ò<Tä . n+<äTe\q n+‘·es¡≈î£ C≤„qeTT #Ó|Œæ q yê]˝À
¬s+&Éeyê&ÉT ˝Ò&ÉT nqï≥T¢ ‘·q≈£î C≤„qeTT #Ó|æŒq e´øÏÔøÏ eTqTe⁄
ªªÄ~‘·´μμ nqT ù|s¡TqT ô|≥º&eÉ TT »]–q~. nsTT‘˚ Ä ù|s¡T dü÷s¡T´q≈£î
56
Ä~‘·´
HêeTø£sD¡ eTT #˚jT· T#·Tqï≥T¢ n|ü&ÉT eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ä~‘·T´&ÉT
mes¡sTTq~ <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT ∫e]es¡≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äìj˚T
#Ó|üŒe#·TÃqT. uÛÑ>∑eBZ‘·qT ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq|ü&ÉT eTqTe⁄ Ä~‘·T´&Éì,
ù|s¡T ô|{Ïqº ~ dü÷s¡T´qø£ì ‘Ó*dæq~. n|üŒ{ÏqT+&ç n+<äs÷¡ dü÷s¡T´ìï
Ä~‘·T´&Éì #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. dü÷s¡´ düT‹ú ˝À ªÄ~‘ê´j·TqeT'μ nì
nq&ÉeTT »]–q~.
Á|üXï¯ :` Ç+‘·≈î£ eTT+<äT MTs¡T Ä~‘·´ n+fÒ yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì ns¡eú TTqT
#ÓbÕŒs¡T. Ç|ü&˚y÷Ó Äj·Tq C≤„qeTT #Ó|Œæ qyê]˝À >=|üŒyê&ÉT. n‘·ìì
$T+∫q ¬s+&Ée yê&ÉT ˝Ò&Éì ns¡úeTTqT #ÓbÕŒs¡T. m≥T ø±≈£î+&Ü
eT<Û´ä ˝À ì*|æ y˚XÊs¡T. dü÷s¡T´&ÉT nìï $<Ûeä TT\ uÛ÷Ñ $TMT<ä C≤„qeTTqT
#Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Ty˚ ø£<ë!
»yêãT :` Çø£ÿ&É ø=+‘· Ä˝À∫+∫ #·÷&Ée\dæjT· Tqï~. m+<äTø£q>±!
Ç~ Ä<Ûë´‹àø£ $wüjT· yÓTqÆ +<äTq Á|ü‹ <ëìì C≤Á>∑‘>Ô· ± #·÷&Ée\dæq
nedüse¡ TTqï~. n+<ä]ø° düT\uÛeÑ TT>± ns¡eú T>∑T≥≈£î Hêø£fifl¯ eTT+<˚
»]–q H˚qT #·÷∫q ˇø£ dü+|òTü ≥q ñ<äV≤ü ]+∫ #Óô|Œ<äqT #·÷&É+&ç.
n|ü&ÉT Hê ej·TdüT‡ ãVüQXÊ mì$T~ ˝Òø£ ‘=$Tà~ dü+e‘·‡s¡eTT\T+&É
e#·TÃqT. H˚qTqï Ç+{ÏÁ|üø£ÿ˝À ∫qï øÏsêD≤ <äTø±DeTT (düs¡T≈£î\
n+>∑&)ç ñ+&˚~. eTs=ø£ Á|üøÿ£ Ç+{Ï˝À ˇø£ eTTdü˝≤$&É ñ+&˚~. Ä
eTTdü˝≤yÓT Ä≈£î eø£ÿ <ä+∫ ‘ê+ã÷\eTT y˚dTü ø=H˚~. ÄyÓT Ç+{Ï˝ÀqTqï
ÄyÓT eTqTe&çøÏ s¬ +&ÉT u§≥T¢ Ç∫à (n|üŒ{Ï ø±\eTT˝À HêD…eTT\T)
Ä≈£î\T eø£ÿ\T ‘ÓeTàì #Ó|Œæ +~. ÄyÓT eTqTe&ç ej·TdüT‡ ãVüQXÊ
@&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T. nsTTHê n‘·ìøÏ e÷≥\T düŒwüeº TT>± |ü\T≈£î≥≈£î
e#ÓÃ&ç~ ø±<äT. H˚qT #·÷düTqÔ ïfÒ¢ Á|üøÿ£ H˚jT· Tqï n+>∑&øç Ï e∫à s¬ +&ÉTu§≥T¢
Ä~‘·´
57
Ç∫à Ä≈£î\T, eø£ÿ\T ÇeTàHêï&ÉT. $wüj·TeTT n+‘˚>±˙ n‘·qT
#Ó|üŒ&ÉeTT˝À ø=+‘· ‘˚&Ü nsTTq~. Ä≈£î\T #Ó|üŒ&ÉeTT˝À eT<Ûä´
nø£så e¡ TsTTq ªø£μ ≈£î ø=eTTà #Ó|Œü ≈£î+&Ü eNÃsêì e÷≥\‘√ ª‘·μ ≈£î
ø=eTTà Ç∫à #ÓbÕŒ&ÉT. nfÒ¢ eø£ÿ\T nì #Ó|Œü &ÉeTT˝À eT<Û´ä nø£så e¡ TsTTq
ªø£μ ≈£î ªø£μ e‘·TÔ #Ó|üŒ≈£î+&Ü ª≥μ ≈£î ª≥μ e‘·TÔ #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. Ä e÷≥\T
$qï n+>∑&ç Äj·Tq qyê«&ÉT, H˚q÷ qyê«qT. n+>∑&ç Äj·Tq ns¡eú TT
#˚dTü ø=ì Ä≈£î\T, eø£ÿ\T Ç∫à |ü+bÕ&ÉT. n|ü&ÉT Ä |æ\y¢ ê&ÉT ‘êqT
#Ó|Œæ +<˚ dü]jÓTÆ q e÷≥ nqTø=Hêï&ÉT ‘·|Œü ‘êqT |ü\T≈£î |ü<eä TT˝À
ã÷‘·T |ü<eä TT\THêïj·Tì n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
Ä |æ\¢yêì uÛ≤eeTT˝À Ä≈£î\T, eø£ÿ˝Ò ñHêïsTT. nsTTHê
|ü\Tø£&eÉ TT˝À X¯ãe› TT y˚ss¡ TTq≥T¢, Ä u≤\TìøÏ ‘Ó*j·T<äT. n+‘·e÷Á‘êq
‘Ó*dæqyês¡T, e÷≥\qT düŒwüeº TT>± e÷{≤¢&TÉ yês¡T u≤\T&ÉT #Ó|Œæ qfÒ¢
#Ó|üŒs¡T ø£<ë! n<˚ $<ÛäeTT>± n|ü&ÉT eTqTe⁄≈£î ‘Ó*dæq uÛ≤ey˚T
dü]jÓTÆ q<äì Äj·Tq nqTø=ì yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Te⁄ nqT uÛ≤eeTT‘√ ‘·q≈£î
C≤„qeTT #Ó|Œæ q e´øÏìÔ ªªÄ~‘·´μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ˇø£ $<Ûeä TT>± Ä~‘·´
nqT |ü<eä TT yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Te⁄≈£î #Ó|ü ns¡eú TT‘√ dü]b˛e⁄qT. eTq≈£î
|üP]Ô C≤„qeTT ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT n˝≤π> nqTø=HÓ&yç ês¡eTT. nsTT‘˚
C≤„qeTT ‘Ó*j·TT≥ #˚‘,· ‘Ó*dæq C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT dü÷s¡T´&ÉT ‘êqT
$qï <ëìì ‹]– #ÓbÕŒ&ÉT >∑qTø£ dü÷s¡T´ìï uÀ<Û≈ä î£ &Éìj˚T #ÓbÕŒ*,
>∑Ts¡Teì #Ó|Œü ≈£L&É<Tä . ‘êqT $qì C≤„qeTTqT dü«j·TeTT>± mes¡T
#Ó|Œü >∑\s√, mø£ÿ&Ü mes¡÷ #Ó|Œü ì C≤„qeTTqT mes¡T #Ó|Œü >∑\s√, n‘·ìH˚
>∑Ts¡Teì #Ó|Œü e˝…qT. nsTT‘˚ dü÷s¡T´&ÉT Äø±X¯yêDÏ #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT
#ÓbÕŒ&ÉT, >±e⁄q Äj·Tq uÀ<Û≈ä î£ &˚ ne⁄‘ê&ÉT>±˙, >∑Ts¡Te⁄ ø±˝Ò&TÉ . á
58
Ä~‘·´
$es¡eTT n+‘·jT· ÷ eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·T<äT ø±e⁄q Äj·Tq uÛ≤eeTT˝À
dü÷s¡T´&ÉT yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teìj˚T #ÓbÕŒ&ÉT. n‘·ì es¡≈î£ Ä uÛ≤eeTT
dü]jÓÆTq<˚. n+<äTe\q eTqeTT ≈£L&Ü n<˚ ns¡úeTTH˚ #ÓbÕŒeTT.
nsTT‘˚ ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT ª>∑Ts¡Te⁄ >∑Ts¡Ty˚, uÀ<Ûä≈£î&ÉT
uÀ<Û≈ä î£ &˚μ. n+<äTe\q >∑Ts¡Te⁄qT uÀ<Û≈ä î£ &ÉTj·Tì nq≈£L&É<Tä . uÀ<Û≈ä î£ ìï
>∑Ts¡Te⁄ nì nq≈£L&É<Tä . n+fÒ @MT ø±<äT, XÊÅdÔü $s¡T<äe∆ T>∑TqT.
Ä≈£î\T eø£ÿ\qT e÷ Ç+{ÏÁ|üø£ÿ |æ\¢yê&ÉT ‘·q≈£î e∫Ãq $<ÛäeTT>±
|ü*ø±&ÉT. n‘·ì uÛ≤eeTT˝À n‘·ìøÏ ø±e\dæq$ Ä≈£î\T, eø£ÿ˝Ò. nsTT‘˚
‘êqT #Ó|ü #·Tqï~ ‘·|Œü ì ‘Ó*j·Tì dæ‹ú ˝À #ÓbÕŒ&ÉT. n≥¢ì Ä |æ\y¢ ê&ÉT
#Ó|æŒq≥T¢ eTqeTT #Ó|üŒeTT ø£<ë! n<˚ $<ÛäeTT>∑H˚ eTqTe⁄ ‘·q≈£î
C≤„qeTT #Ó|æŒq e´øÏÔì yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì nHêï&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ n+fÒ
mes¡T? uÀ<Û≈ä î£ &ÉT n+fÒ mes¡T? nH˚ $es¡eTT ‘Ó*j·Tì dæ‹ú ˝À eTqTe⁄
#ÓbÕŒ&ÉT. n‘·ì es¡≈î£ n~ düÁø£eTy˚T. n‘·&TÉ nHêï&Éì eTqeTT
Ç|ü&ÉT n<˚e÷≥qT #Ó|Œü ˝ÒeTT. ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdeÔü TTqT n‹Áø£$T+∫
e÷{≤¢&É˝ÒeTT.
Á|üXï¯ :` nsTT‘˚ <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ q >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT e÷{≤¢&&É TÉ n+<äTe\q <˚e⁄&ÉT #Ó|Œü ˝Ò&TÉ . ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdeÔü TTqT nqTdü]+∫ <˚e⁄ìï >∑Ts¡Te⁄ nì #Ó|Œü ˝ÒeTT. Á|ü|+ü #·eTT˝À
me] MT~øÏ <˚e⁄ì C≤„qeTT Á|üd]ü +|üã&É˝<Ò Tä . nq>± @ eTìwæøÏ
C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT. Ç|ü&ÉT eTìwæøÏ C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT. <˚e⁄&ÉT
C≤„qeTTqT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n+<äTe\q Je⁄ìï, <˚e⁄ìï Ç<ä]› ˙ >∑Ts¡Te⁄
nqT≥≈£î M\T˝Ò<Tä . Çø£b˛‘˚ eT<Û´ä ˝Àj·TTqï Ä‘·à e÷Á‘·yT˚ Ç≥T
Je⁄ì s¡V≤ü dü´eTTqT, n≥T <˚e⁄ì s¡V≤ü dü´eTTqT ‘Ó*dæqyê&ÉT>± j·TT+&ç
Ä~‘·´
57
Ç∫à Ä≈£î\T, eø£ÿ\T ÇeTàHêï&ÉT. $wüj·TeTT n+‘˚>±˙ n‘·qT
#Ó|üŒ&ÉeTT˝À ø=+‘· ‘˚&Ü nsTTq~. Ä≈£î\T #Ó|üŒ&ÉeTT˝À eT<Ûä´
nø£så e¡ TsTTq ªø£μ ≈£î ø=eTTà #Ó|Œü ≈£î+&Ü eNÃsêì e÷≥\‘√ ª‘·μ ≈£î
ø=eTTà Ç∫à #ÓbÕŒ&ÉT. nfÒ¢ eø£ÿ\T nì #Ó|Œü &ÉeTT˝À eT<Û´ä nø£så e¡ TsTTq
ªø£μ ≈£î ªø£μ e‘·TÔ #Ó|üŒ≈£î+&Ü ª≥μ ≈£î ª≥μ e‘·TÔ #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. Ä e÷≥\T
$qï n+>∑&ç Äj·Tq qyê«&ÉT, H˚q÷ qyê«qT. n+>∑&ç Äj·Tq ns¡eú TT
#˚dTü ø=ì Ä≈£î\T, eø£ÿ\T Ç∫à |ü+bÕ&ÉT. n|ü&ÉT Ä |æ\y¢ ê&ÉT ‘êqT
#Ó|Œæ +<˚ dü]jÓTÆ q e÷≥ nqTø=Hêï&ÉT ‘·|Œü ‘êqT |ü\T≈£î |ü<eä TT˝À
ã÷‘·T |ü<eä TT\THêïj·Tì n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
Ä |æ\¢yêì uÛ≤eeTT˝À Ä≈£î\T, eø£ÿ˝Ò ñHêïsTT. nsTTHê
|ü\Tø£&eÉ TT˝À X¯ãe› TT y˚ss¡ TTq≥T¢, Ä u≤\TìøÏ ‘Ó*j·T<äT. n+‘·e÷Á‘êq
‘Ó*dæqyês¡T, e÷≥\qT düŒwüeº TT>± e÷{≤¢&TÉ yês¡T u≤\T&ÉT #Ó|Œæ qfÒ¢
#Ó|üŒs¡T ø£<ë! n<˚ $<ÛäeTT>± n|ü&ÉT eTqTe⁄≈£î ‘Ó*dæq uÛ≤ey˚T
dü]jÓTÆ q<äì Äj·Tq nqTø=ì yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Te⁄ nqT uÛ≤eeTT‘√ ‘·q≈£î
C≤„qeTT #Ó|Œæ q e´øÏìÔ ªªÄ~‘·´μμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ˇø£ $<Ûeä TT>± Ä~‘·´
nqT |ü<eä TT yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Te⁄≈£î #Ó|ü ns¡eú TT‘√ dü]b˛e⁄qT. eTq≈£î
|üP]Ô C≤„qeTT ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT n˝≤π> nqTø=HÓ&yç ês¡eTT. nsTT‘˚
C≤„qeTT ‘Ó*j·TT≥ #˚‘,· ‘Ó*dæq C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT dü÷s¡T´&ÉT ‘êqT
$qï <ëìì ‹]– #ÓbÕŒ&ÉT >∑qTø£ dü÷s¡T´ìï uÀ<Û≈ä î£ &Éìj˚T #ÓbÕŒ*,
>∑Ts¡Teì #Ó|Œü ≈£L&É<Tä . ‘êqT $qì C≤„qeTTqT dü«j·TeTT>± mes¡T
#Ó|Œü >∑\s√, mø£ÿ&Ü mes¡÷ #Ó|Œü ì C≤„qeTTqT mes¡T #Ó|Œü >∑\s√, n‘·ìH˚
>∑Ts¡Teì #Ó|Œü e˝…qT. nsTT‘˚ dü÷s¡T´&ÉT Äø±X¯yêDÏ #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT
#ÓbÕŒ&ÉT, >±e⁄q Äj·Tq uÀ<Û≈ä î£ &˚ ne⁄‘ê&ÉT>±˙, >∑Ts¡Te⁄ ø±˝Ò&TÉ . á
58
Ä~‘·´
$es¡eTT n+‘·jT· ÷ eTqTe⁄≈£î ‘Ó*j·T<äT ø±e⁄q Äj·Tq uÛ≤eeTT˝À
dü÷s¡T´&ÉT yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teìj˚T #ÓbÕŒ&ÉT. n‘·ì es¡≈î£ Ä uÛ≤eeTT
dü]jÓÆTq<˚. n+<äTe\q eTqeTT ≈£L&Ü n<˚ ns¡úeTTH˚ #ÓbÕŒeTT.
nsTT‘˚ ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT Á|üø±s¡eTT ª>∑Ts¡Te⁄ >∑Ts¡Ty˚, uÀ<Ûä≈£î&ÉT
uÀ<Û≈ä î£ &˚μ. n+<äTe\q >∑Ts¡Te⁄qT uÀ<Û≈ä î£ &ÉTj·Tì nq≈£L&É<Tä . uÀ<Û≈ä î£ ìï
>∑Ts¡Te⁄ nì nq≈£L&É<Tä . n+fÒ @MT ø±<äT, XÊÅdÔü $s¡T<äe∆ T>∑TqT.
Ä≈£î\T eø£ÿ\qT e÷ Ç+{ÏÁ|üø£ÿ |æ\¢yê&ÉT ‘·q≈£î e∫Ãq $<ÛäeTT>±
|ü*ø±&ÉT. n‘·ì uÛ≤eeTT˝À n‘·ìøÏ ø±e\dæq$ Ä≈£î\T, eø£ÿ˝Ò. nsTT‘˚
‘êqT #Ó|ü #·Tqï~ ‘·|Œü ì ‘Ó*j·Tì dæ‹ú ˝À #ÓbÕŒ&ÉT. n≥¢ì Ä |æ\y¢ ê&ÉT
#Ó|æŒq≥T¢ eTqeTT #Ó|üŒeTT ø£<ë! n<˚ $<ÛäeTT>∑H˚ eTqTe⁄ ‘·q≈£î
C≤„qeTT #Ó|æŒq e´øÏÔì yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Teì nHêï&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ n+fÒ
mes¡T? uÀ<Û≈ä î£ &ÉT n+fÒ mes¡T? nH˚ $es¡eTT ‘Ó*j·Tì dæ‹ú ˝À eTqTe⁄
#ÓbÕŒ&ÉT. n‘·ì es¡≈î£ n~ düÁø£eTy˚T. n‘·&TÉ nHêï&Éì eTqeTT
Ç|ü&ÉT n<˚e÷≥qT #Ó|Œü ˝ÒeTT. ÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdeÔü TTqT n‹Áø£$T+∫
e÷{≤¢&É˝ÒeTT.
Á|üXï¯ :` nsTT‘˚ <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\qT #Ó|Œæ q >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT e÷{≤¢&&É TÉ n+<äTe\q <˚e⁄&ÉT #Ó|Œü ˝Ò&TÉ . ÁãVü≤à$<ë´
XÊÅdeÔü TTqT nqTdü]+∫ <˚e⁄ìï >∑Ts¡Te⁄ nì #Ó|Œü ˝ÒeTT. Á|ü|+ü #·eTT˝À
me] MT~øÏ <˚e⁄ì C≤„qeTT Á|üd]ü +|üã&É˝<Ò Tä . nq>± @ eTìwæøÏ
C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT. Ç|ü&ÉT eTìwæøÏ C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT. <˚e⁄&ÉT
C≤„qeTTqT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n+<äTe\q Je⁄ìï, <˚e⁄ìï Ç<ä]› ˙ >∑Ts¡Te⁄
nqT≥≈£î M\T˝Ò<Tä . Çø£b˛‘˚ eT<Û´ä ˝Àj·TTqï Ä‘·à e÷Á‘·yT˚ Ç≥T
Je⁄ì s¡V≤ü dü´eTTqT, n≥T <˚e⁄ì s¡V≤ü dü´eTTqT ‘Ó*dæqyê&ÉT>± j·TT+&ç
Ä~‘·´
59
<˚e⁄ì C≤„qeTTqT me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü uÀ~Û+#·T#·THêï&ÉT. Ä‘·à
dü«j·TeTT>± C≤„qeTTqT #Ó|ü #·THêï&ÉT. Äj·Tq me]e<ä› C≤„qeTTqT
$q˝Ò<Tä . Äj·TH˚ dü«j·TeTT>± <˚e⁄ì C≤„qeTTqT #Ó|ü #·THêï&ÉT. nDÏ–
‘Ó*j·T≈£î+&Ü j·TTqïyê&ÉT Ä‘·à ø£qTø£, Äj·TH˚ ì»yÓTÆq >∑Ts¡Teì
Á|ü|ü+#·eTT˝À mes¡÷ Ç+‘·es¡≈£î >∑T]Ô+#·˝Òø£b˛j·÷s¡T. Ç|ü&ÉT
‘Ó*dæ+<ë >∑Ts¡Te⁄ jÓTTø£ÿ >∑T≥Tº. >∑T≥Tº #·|ü &ÉT ø±≈£î+&Ü uÀ~Û+#·T
eT<Ûë´‘·àH˚ >∑Ts¡Teì &ÛÉ+ø±|ü<∏äeTT>± #Ó|üŒe#·TÃqT.
Á|üXï¯ :` <Óe’ C≤„qeTTq≈£î Ä‘·à >∑Ts¡Te⁄ nsTT‘˚, eTqTe⁄ #Ó|Œæ q eTqT
<Ûsä à¡ eTT\qT eTqTy˚ yÓTT<ä≥ #ÓbÕŒ&ÉT, ø±e⁄q eTqTe⁄qT n<Ûsä à¡ eTT\qT
#Ó|Œæ q yÓTT<ä{Ï >∑Ts¡Te⁄>± #Ó|Œü e#·TÃHê?
»yêãT : ` eTqTe⁄ X¯Øs¡eTTqT <Û]ä +∫q ˇø£ Je⁄&ÉT e÷Á‘·yT˚ . Je⁄&ÉT
dü«j·TeTT>± <Ûäs¡àeTT\qT uÀ~Û+#·˝Ò&ÉT, n<Ûäs¡àeTT\qT uÀ~Û+#·˝Ò&ÉT.
Je⁄&ÉT @B #˚j·T˝Òìyê&ÉT, #˚‘·ø±ìyê&ÉT. n˙ï #˚j·TTyê&ÉT Ä‘˚à
nsTTq+<äTq eTqTe⁄ X¯Øs¡eTT˝Àì eT<Ûë´‘·àj˚T me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
ô|ø’ Ï eTqTe⁄qT #·÷|ü⁄#·÷, ‘êH˚ n<Ûsä à¡ eTT\qT eTqT <Ûsä à¡ eTT\qT ù|s¡T‘√
’ uÀ<Û≈ä î£ dü+ø£\ŒeTT <˚e⁄ì~, ø±s¡´eTT Ä‘·à~.
uÀ~Û+∫q~. <Óe
n˝≤π> n<Ûsä à¡ eTT\ uÀ<Û≈ä î£ dü+ø£\ŒeTT e÷j·T~, |üì Ä‘·à~.
n+<äTe\q Ç≥T C≤„qeTTq≈£î, n≥T nC≤„qeTTq≈£î, Ç≥T <Ûsä à¡ eTT\≈£î,
n≥T n<Ûäs¡àeTT\≈£î >∑Ts¡Te⁄ ˇø£ÿ eT<Ûë´‘·à nìj˚T #Ó|üŒe#·TÃqT.
Ç|ü&ÉT me]ø° ‘Ó*j·Tì á $wüjT· eTT\ìïj·T÷ #Ó|Œæ q~ eT<Ûë´‘·àj˚T.
ªªeT<Ûë´‘·àμμj˚T $X¯«eT+‘·{Ïø° >∑Ts¡Te⁄.
Ç+‘˚ dü+>∑‘·T\T.... n+‘˚ düe÷#ês¡eTT\T...
60
Ä~‘·´