1. No category

<Ûäs¡à#·Áø£eTT
01
02 jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·<Û\äsHê‘·
¡à#·Áø£àø£eTTÁ‹eT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
ªªÇ+<ä÷ C≤„qy˚~ø£μμ Á|ü#·Ts¡D\T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
s¡#·sTT‘·
Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷»´ #·Áø£e]Ô, (85) <äX¯ ncÕº~Ûø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô
Ç+<ä÷ C≤„q <Ûäs¡àÁ|ü<ë‘·, dü+#·\Hê‘·àø£ s¡#·sTT‘·, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆ +‘· Ä~ø£s¡Ô
lll Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
|Á #
ü T· ]+∫q yês¡T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
(Estd. in 1978 - Regd.No.: 168/2004)
Å‘Ó’‘· X¯ø£eTT`38 Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : »qe]`2017
Á|ü‘·T\T : 1000 yÓ\ :120 /`
32)
01) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
33)
02) Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
34)
03) <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
35)
04) Ç+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&ÉT<ë+.
36)
05) j·T»„eTT\T (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
06) <äj·÷´\`uÛÑ÷‘ê\j·T<ës¡údü+|òüT≥q\T. 37)
38)
07) dü‘ê´H˚«wæ ø£<∏ä.
08) eT+Á‘·eTT`eTVæ≤eT (ì»e÷`nã<ä›e÷?). 39)
40)
09) lø£èwüßí&ÉT <˚e⁄&Ü! uÛÑ>∑e+‘·T&Ü!!
41)
10) ^‘ê |ü]#·j·TeTT
11) ø£*j·TT>∑eTT (m|üŒ{Ïø° j·TT>±+‘·eTT ø±<äT). 42)
43)
12) »qq eTs¡D dæ<ë∆+‘·eTT.
44)
13) eTs¡D s¡Vü≤dü´eTT.
45)
14) |ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü´eTT.
15) Å‘Ó’‘êø±s¡ s¡Vü≤dü´eTT (Å‘Ó’‘êø±s¡ u…s¡Tà&Ü). 46)
47)
16) ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
48)
17) kÕyÓT‘·\ C≤„qeTT.
49)
18) bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
50)
19) ‘·‘·Ô«eTT\ C≤„qeTT.
51)
20) ‹≥¢ C≤„qeTT`ByÓq\ nC≤„qeTT.
52)
21) ^‘·+`^‘· (bÕ≥\ C≤„qeTT).
53)
22) ‘·‘êÔ«s¡ú u§eTà\ C≤„qeTT.
54)
23) <˚yê\j·T s¡Vü≤dü´eTT\T
55)
24) Ç+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T.
25) eTq |ü+&ÉT>∑\T (m˝≤ #˚j·÷˝À ‘Ó\TkÕ?). 56)
26) CÀ´‹wü´XÊÅdüÔeTT (XÊÅdüÔe÷`nXÊÅdüÔe÷?). 57)
58)
27) ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
59)
28) >∑Ts¡T ÁbÕs¡úHêeT+»].
60)
29) Å‘Ó’‘êsê<Ûäq.
61)
30) düe÷~Û.
62)
31) Á|üuÀ<Ûä
düTuÀ<Ûä.
Á|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
düTÁ|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
dæ\Te <˚e⁄&Ü?
<˚e⁄ì >∑Ts¡TÔ`963.
eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
Ç+<äTe⁄ Ŭø’düÔe⁄&Ü?
Ä‘·à*+>±s¡úeTT.
HêdæÔ≈£î\T`ÄdæÔ≈£î\T.
>∑T‘êÔ.
Á|üuÀ<Ûä ‘·s¡+>±\T.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
s¡÷|üeTT e÷]q ^‘·.
Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD.
rs¡TŒ.
ø£s¡à |üÁ‘·eTT.
Á|üeø£Ô\T mes¡T?
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT @~?
yês¡Ô≈£î&ÉT`es¡Ô≈£î&ÉT.
<˚e⁄ì ∫Vü≤ïeTT.
@~ ì»yÓTÆq C≤„qeTT?
ì>∑÷&ÛÉ ‘·‘êÔ«s¡ú uÀ~Ûì.
Á|üuÀ<Ûëq+<ä+ Hê{Ïø£\T.
eT‘· e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eTT.
eT‘êr‘· <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT.
ùV≤‘·Tyê<äeTT`Á|ü‹yê<äeTT.
˙≈£î Hê ˝ÒK.
JVü‰<é n+fÒ j·TT<ä∆e÷?
Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘· Ä<Ûë´‹àø£ |òTü +≥T.
<˚e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
ˇø£ÿ&˚ Ç<ä›s¡T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
01
02 jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·<Û\äsHê‘·
¡à#·Áø£àø£eTTÁ‹eT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T
ªªÇ+<ä÷ C≤„qy˚~ø£μμ Á|ü#·Ts¡D\T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
s¡#·sTT‘·
Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄
Ä<Ûë´‹àø£ kÕÁe÷»´ #·Áø£e]Ô, (85) <äX¯ ncÕº~Ûø£ Á>∑+<∏äø£s¡Ô
Ç+<ä÷ C≤„q <Ûäs¡àÁ|ü<ë‘·, dü+#·\Hê‘·àø£ s¡#·sTT‘·, Å‘Ó’‘· dæ<ë∆ +‘· Ä~ø£s¡Ô
lll Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
|Á #
ü T· ]+∫q yês¡T
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£
(Estd. in 1978 - Regd.No.: 168/2004)
Å‘Ó’‘· X¯ø£eTT`38 Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : »qe]`2017
Á|ü‘·T\T : 1000 yÓ\ :120 /`
32)
01) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·.
33)
02) Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T`»yêãT\T.
34)
03) <Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
35)
04) Ç+<äT‘·«eTTqT ø±bÕ&ÉT<ë+.
36)
05) j·T»„eTT\T (ì»e÷`nã<ä›e÷?).
06) <äj·÷´\`uÛÑ÷‘ê\j·T<ës¡údü+|òüT≥q\T. 37)
38)
07) dü‘ê´H˚«wæ ø£<∏ä.
08) eT+Á‘·eTT`eTVæ≤eT (ì»e÷`nã<ä›e÷?). 39)
40)
09) lø£èwüßí&ÉT <˚e⁄&Ü! uÛÑ>∑e+‘·T&Ü!!
41)
10) ^‘ê |ü]#·j·TeTT
11) ø£*j·TT>∑eTT (m|üŒ{Ïø° j·TT>±+‘·eTT ø±<äT). 42)
43)
12) »qq eTs¡D dæ<ë∆+‘·eTT.
44)
13) eTs¡D s¡Vü≤dü´eTT.
45)
14) |ü⁄qs¡®qà s¡Vü≤dü´eTT.
15) Å‘Ó’‘êø±s¡ s¡Vü≤dü´eTT (Å‘Ó’‘êø±s¡ u…s¡Tà&Ü). 46)
47)
16) ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
48)
17) kÕyÓT‘·\ C≤„qeTT.
49)
18) bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\ C≤„qeTT.
50)
19) ‘·‘·Ô«eTT\ C≤„qeTT.
51)
20) ‹≥¢ C≤„qeTT`ByÓq\ nC≤„qeTT.
52)
21) ^‘·+`^‘· (bÕ≥\ C≤„qeTT).
53)
22) ‘·‘êÔ«s¡ú u§eTà\ C≤„qeTT.
54)
23) <˚yê\j·T s¡Vü≤dü´eTT\T
55)
24) Ç+<ä÷ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T.
25) eTq |ü+&ÉT>∑\T (m˝≤ #˚j·÷˝À ‘Ó\TkÕ?). 56)
26) CÀ´‹wü´XÊÅdüÔeTT (XÊÅdüÔe÷`nXÊÅdüÔe÷?). 57)
58)
27) ‘·*¢ ‘·+Á&ç.
59)
28) >∑Ts¡T ÁbÕs¡úHêeT+»].
60)
29) Å‘Ó’‘êsê<Ûäq.
61)
30) düe÷~Û.
62)
31) Á|üuÀ<Ûä
düTuÀ<Ûä.
Á|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
düTÁ|üdæ~∆ uÀ<Ûä.
dæ\Te <˚e⁄&Ü?
<˚e⁄ì >∑Ts¡TÔ`963.
eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
Ç+<äTe⁄ Ŭø’düÔe⁄&Ü?
Ä‘·à*+>±s¡úeTT.
HêdæÔ≈£î\T`ÄdæÔ≈£î\T.
>∑T‘êÔ.
Á|üuÀ<Ûä ‘·s¡+>±\T.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
s¡÷|üeTT e÷]q ^‘·.
Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD.
rs¡TŒ.
ø£s¡à |üÁ‘·eTT.
Á|üeø£Ô\T mes¡T?
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT @~?
yês¡Ô≈£î&ÉT`es¡Ô≈£î&ÉT.
<˚e⁄ì ∫Vü≤ïeTT.
@~ ì»yÓTÆq C≤„qeTT?
ì>∑÷&ÛÉ ‘·‘êÔ«s¡ú uÀ~Ûì.
Á|üuÀ<Ûëq+<ä+ Hê{Ïø£\T.
eT‘· e÷]Œ&ç <Ó’eÁ<√Vü≤eTT.
eT‘êr‘· <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT.
ùV≤‘·Tyê<äeTT`Á|ü‹yê<äeTT.
˙≈£î Hê ˝ÒK.
JVü‰<é n+fÒ j·TT<ä∆e÷?
Å‘‘’Ó · dæ<ë∆+‘· Ä<Ûë´‹àø£ |òTü +≥T.
<˚e⁄ì C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~.
ˇø£ÿ&˚ Ç<ä›s¡T.
¡à#·Áø£àø£eTTÁ‹eT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T 03
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·<Û\äsHê‘·
ªªÇ+<ä÷ C≤„qy˚~ø£μμ Á|ü#·Ts¡D\T
63)
64)
65)
66)
67)
68)
69)
70)
71)
72)
73)
74)
75)
76)
77)
78)
79)
80)
81)
82)
83)
84)
85)
86)
87)
88)
89)
90)
91)
92)
93)
94)
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT.
@ eT‘·eTT˝À m+‘· eT‘·<˚«wüeTT?
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T.
Á|ü‹eT I $Á>∑Vü≤`<Ó’eeTT I <Ó’j·T´eTT.
dü«s¡ZeTT Ç+Á<ä˝Àø£e÷!`qs¡ø£eTT j·TeTsê»´e÷!!
ˇø£ e÷≥ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
\T n+fÒ @$T{Ï? (‘Ó\T>∑T)
Ä~‘·´.
#Ó≥TºeTT+<ë! $‘·TÔeTT+<ë?
@düT #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?
<˚e⁄ì sêø£≈£î Ç~ düeTj·TeTT ø±<ë!
kÕsTTu≤u≤ <˚e⁄&Ü! ø±<ë?
$X¯« $<ë´\j·TeTT
ø£èwüí eT÷dü (lø£èwüí eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT)
^≥TsêsTT
eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T`eT÷&ÉT Á|ü<∏äeT yêø£´eTT\T
ùV≤‘·Tyê<ä Á|üX¯ï\T`dü‘·´yê<ä »yêãT\T
uÛ≤eeTT`uÛ≤wü
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À dü‘ê´dü‘·´ $#·ø£åD
Hê~ ˝À#·q`˙~ Ä˝À#·q
<˚e⁄ì eTTÁ<ä
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝ÀH˚ ≈£î\$eø£å
jÓ÷Vü‰qT #Ó|æŒq C≤„qeTT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT.
sê»ø°j·TeTTIsê»ø°j·TeTT
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘·.
eT<Ûä´eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À eÁ»yêø£´eTT\T
04
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ç‘·s¡ dü+|òüTeTT\ Á|ü#·Ts¡D\T
KT<ë ÇkÕ¢$Tø˘ dæŒ]#·T´e˝Ÿ kıôd’{°
1.
3.
5.
7.
10.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T. 2. KTsYÄHé˝À ÄDÏeTT‘ê´\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T. 4. »ø±‘Y (Ä]úø£ ùde).
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„q s¡‘êï\T. 6. wü]j·T‘ê-C≤„qe÷.
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T. 8.KT<ë`n˝≤¢Vt≤. 9. ¬sø£ÿ\ >∑Ti¿eTT.
#·+Á<äT&ÉT`qø£åÁ‘·eTT.
düTyês¡Ô Ŭø’düÔe dü+|òüT+
1. eT‘ê\ìï{ÏøÏ ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT.
2. eT‘· ~Ûø±ÿs¡eTT ø±<äT`dü‘·´Á>±Væ≤‘·eTT.
3. bÕ|ü ø£åe÷|üD m˝≤ ø£\<äT?
4. eTT+<äT #·÷|ü⁄.
sêeD ÁãVü≤à Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD dü+|òüT+
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· |ü]o\q
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·+ dü÷|üsY ôd’Hé‡
ø±\C≤„qeTT˝À Äq+<ä >∑Ts¡Te⁄.
n+‘·sY <Ûäq X¯‘·ø£eTT (C≤„q <Ûäq X¯‘·ø£eTT)
u…s¡Tà&Ü Á≥j·÷+–˝Ÿ`ôd’+{Ïdtº\≈£î düyê˝Ÿ
{Ï«Hé ≥esY‡ (9/11) Á≥÷‘Y
‘Ó\T>∑T`yÓ\T>∑T
Á<ë$&É ÁX‚wæ˜ dü+|òüT+
1. dü+K´ ˝À n+K´
¡à#·Áø£àø£eTTÁ‹eT‘· Ä<Ûë´‹àø£ s¡#·q\T 03
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·<Û\äsHê‘·
ªªÇ+<ä÷ C≤„qy˚~ø£μμ Á|ü#·Ts¡D\T
63)
64)
65)
66)
67)
68)
69)
70)
71)
72)
73)
74)
75)
76)
77)
78)
79)
80)
81)
82)
83)
84)
85)
86)
87)
88)
89)
90)
91)
92)
93)
94)
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T.
eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT.
@ eT‘·eTT˝À m+‘· eT‘·<˚«wüeTT?
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À dæ<ë∆+‘·ø£s¡Ô\T.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T, Ç<ä›s¡T >∑Ts¡Te⁄\T.
Á|ü‹eT I $Á>∑Vü≤`<Ó’eeTT I <Ó’j·T´eTT.
dü«s¡ZeTT Ç+Á<ä˝Àø£e÷!`qs¡ø£eTT j·TeTsê»´e÷!!
ˇø£ e÷≥ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
\T n+fÒ @$T{Ï? (‘Ó\T>∑T)
Ä~‘·´.
#Ó≥TºeTT+<ë! $‘·TÔeTT+<ë?
@düT #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?
<˚e⁄ì sêø£≈£î Ç~ düeTj·TeTT ø±<ë!
kÕsTTu≤u≤ <˚e⁄&Ü! ø±<ë?
$X¯« $<ë´\j·TeTT
ø£èwüí eT÷dü (lø£èwüí eTs¡DeTT ‘·sê«‘· J$‘·eTT)
^≥TsêsTT
eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T`eT÷&ÉT Á|ü<∏äeT yêø£´eTT\T
ùV≤‘·Tyê<ä Á|üX¯ï\T`dü‘·´yê<ä »yêãT\T
uÛ≤eeTT`uÛ≤wü
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À dü‘ê´dü‘·´ $#·ø£åD
Hê~ ˝À#·q`˙~ Ä˝À#·q
<˚e⁄ì eTTÁ<ä
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝ÀH˚ ≈£î\$eø£å
jÓ÷Vü‰qT #Ó|æŒq C≤„qeTT
ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT.
sê»ø°j·TeTTIsê»ø°j·TeTT
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT uÛÑ>∑eBZ‘·.
eT<Ûä´eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À eÁ»yêø£´eTT\T
04
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ç‘·s¡ dü+|òüTeTT\ Á|ü#·Ts¡D\T
KT<ë ÇkÕ¢$Tø˘ dæŒ]#·T´e˝Ÿ kıôd’{°
1.
3.
5.
7.
10.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„qyêø£´eTT\T. 2. KTsYÄHé˝À ÄDÏeTT‘ê´\T.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À nsêú\T`nbÕsêú\T. 4. »ø±‘Y (Ä]úø£ ùde).
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À C≤„q s¡‘êï\T. 6. wü]j·T‘ê-C≤„qe÷.
nC≤„qeTT˝À ñÁ>∑yê<ä ;C≤\T. 8.KT<ë`n˝≤¢Vt≤. 9. ¬sø£ÿ\ >∑Ti¿eTT.
#·+Á<äT&ÉT`qø£åÁ‘·eTT.
düTyês¡Ô Ŭø’düÔe dü+|òüT+
1. eT‘ê\ìï{ÏøÏ ÁbÕ<∏ä$Tø£ C≤„qeTT.
2. eT‘· ~Ûø±ÿs¡eTT ø±<äT`dü‘·´Á>±Væ≤‘·eTT.
3. bÕ|ü ø£åe÷|üD m˝≤ ø£\<äT?
4. eTT+<äT #·÷|ü⁄.
sêeD ÁãVü≤à Á<ë$&É Áu≤Vü≤àD dü+|òüT+
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· |ü]o\q
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·+ dü÷|üsY ôd’Hé‡
ø±\C≤„qeTT˝À Äq+<ä >∑Ts¡Te⁄.
n+‘·sY <Ûäq X¯‘·ø£eTT (C≤„q <Ûäq X¯‘·ø£eTT)
u…s¡Tà&Ü Á≥j·÷+–˝Ÿ`ôd’+{Ïdtº\≈£î düyê˝Ÿ
{Ï«Hé ≥esY‡ (9/11) Á≥÷‘Y
‘Ó\T>∑T`yÓ\T>∑T
Á<ë$&É ÁX‚wæ˜ dü+|òüT+
1. dü+K´ ˝À n+K´
<Ûäs¡à#·àø£Áø£Á‹eeT‘·
TT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T 05
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·
DVD'S
01.dü+‘·ø£eTT.
02.kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.
03.Å‘Ó’‘·X¯ø£eTT.
04.ø√&ç|ü⁄+E`bÕ<äs¡düeTT.
05.j·TT>∑eTT`jÓ÷>∑eTT.
06.HÓ’»+`düVü≤»+.
07.Ä‘·à≈£î yÓ+Á≥Tø£ >∑Ts¡TÔ.
08.ô|’‘·´+`ôd’‘·´+.
09.XË’eeTT`yÓ’wüíeeTT.
10.Ç+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<äeTT.
11.düèwæ̃`düèwæ̃ø£s¡Ô.
12.ø±j·T`|ü+&ÉT`ø±j·T.
13.C≤„qeTT`$C≤„qeTT.
14.yês¡`e÷dü`e‘·‡s¡.
15.ùd≈£Le*`≈£L*ùdyê.
16.<Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
17.@ø˘ìs¡+»Hé`n\ø˘ìs¡+»Hé.
18.>∑Ts¡Te⁄˝Òì $<ä´ Á>∑T&ç¶$<ä´.
19.ã≥º‘·\.
20.uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
21.Á<ë$&ÉT\T`Äs¡T´\T.
22.Á|üuÛÑTe⁄`Á|üuÛÑT‘·«+.
23.uÛÑ÷‘·+`eTVü‰uÛÑ÷‘·+.
24.Á|üuÛÑT`Á|ü».
25.j·÷<äyé.
26.|ü⁄düÔø£eTT`Á>∑+<∏äeTT.
27.yÓ\T>∑Tã+≥T.
28.Á|üø£è‹`$ø£è‹.
29.e÷≥`eT+<äT.
30.@ø£‘·`@ø±Á>∑‘·.
31.Vü≤]ø±\T`Vü≤s¡#˚sTT.
32.|ü⁄≥º>√dæ`yÓTT\Á‘ê&ÉT.
33.1 2 3 >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
34.#·eT‘êÿs¡ Ä‘·à.
35.ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT.
36.e÷j·T≈£î&ÉT`ne÷j·T≈£î&ÉT.
37.eTs¡DeTT`X¯Øs¡eTT.
38.m<äMT<äeTTÁ<ä`‘·*¢ ‘·+Á&ç >∑Ts¡T.Ô
39.~«rj·TT&ÉT`n~«rj·TT&ÉT.
40.ãj·T{Ï düe÷»+-˝À|ü* düe÷»+.
41.ùdyê XÊ‘·eTT.
42.Á|ü|ü+#· ÁX¯<ä∆`|üs¡e÷‘·à ÁX¯<ä∆.
43.lø£ècÕíwüº$T.
44.<˚e⁄ì C≤„qeTT`e÷j·T eTVü≤‘·´eTT
45.‘·*¢ ‘·+Á&ç.
46.‘·*¢ ‘·+Á&ç->∑Ts¡Te⁄ <Ó’eeTT.
47.düe÷~Û.
48.eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
49.ø£*j·TT>∑eTT.
50.~e´KTsêHé`Vü≤BdüT.
51.|ü⁄≥Tº≥`–≥Tº≥.
52.‘·*¢.
53.>√s¡T`>∑Ts¡T.
54.ø£s¡à eTs¡àeTT.
55.Ä‘·à.
56.‘ê‘·.
57.>∑Ts¡TbÂs¡í$T.
58.Ç+<äTe⁄`Væ≤+<äTe⁄.
59.lø£èwüí»qà eT<ÛäTs¡.
60.Ä‘·à|üì.
61. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
<Ûäs¡àà#·ø£Áø£Á‹eeT‘·
TT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
06 jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·
DVD'S
62. ø£s¡à ˝Òì ø£èwüßí&ÉT`
ø£s¡à ñqï ø£èwüßí&ÉT.
63. düVü≤» eTs¡D+` ‘ê‘êÿ*ø£ eTs¡D+.
64. Åd”Ô`|ü⁄ / *+>∑eTT.
65. <˚X¯+ yÓ÷dü+`<˚Vü≤+ yÓ÷Vü≤+.
66. jÓ÷^X¯«s¡T\ »qà~q dü+<˚X¯eTT.
67. Js¡íGÄX¯j·TeTT.
68. y˚T|òüT+ ˇø£uÛÑ÷‘·+`
s√>∑+ ˇø£uÛÑ÷‘·+.
69. <˚e⁄ìøÏ eT‘·eTTqï<ë?
70. Ç#êäBÛq ø±s¡´eTT\T`
nì#êäBÛq ø±s¡´eTT\T.
71. @~ <Ûäs¡àeTT?
72. n<Ûäs¡à Äsê<Ûäq\T.
73. eT÷&ÉT |ü⁄≥Tºø£\T`¬s+&ÉT C≤>±\T.
74. |ü⁄{Ϻqs√E me«]ø° sê<äT.
75. ì<äs¡Ù ` ìs¡÷|ü.
76. q{Ï+#˚ Ä‘·à.
77. dü+∫‘· ø£s¡à.
78. >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
79. lø£èwüßí&ÉT mes¡T?
80. düTKeTT`Äq+<äeTT.
81. ≥≈£îÿ{e÷sê, Ç+Á<äC≤\
eTùV≤+Á<äC≤\, >∑»ø£s¡í, >√ø£s¡í.
82. uÛÑj·T+.
83. <äX¯`~X¯\T.
84. Ä&ç+#˚ Ä‘·à.
85. kÕ«s¡ú sê»ø°jT· + (dü«Gns¡ú sê»ø°jT· +)
86. eT÷&ÉT ìsêàD≤\T`ˇø£ |ü]X¯óÁuÛ‘Ñ .·
87. @~ XÊÅdüÔeTT?
88. ‘Ó\T>∑T˝À eT÷&ÉT`Äs¡T`‘=$Tà~.
89. 6-3R6.
90. >∑T]Ô+|üã&Éìyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄.
91. C≤„qeTT <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘·Ô!
92. #·+Á<ëø±s¡eTT (ã≥º‘·\).
93. eT‘·eTT\˝À |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT.
94. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
95. @&ÉT Äø±X¯eTT\T.
96. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
97. C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~!
98. uÛÑøÏÔ`uÛÑj·TeTT.
99. C≤„qX¯øÏÔ.
100. ø±\C≤„q yêø£´eTT\T.
101. ns¡úeTT`nbÕs¡úeTT.
102. ‘√˝Òyê&ÉT.
103. >∑Ts¡T ∫Vü≤ï+.
104. uÛÑøÏÔ`ÁX¯<ä∆\T.
105. <˚e⁄&ÉT Ç<ä›sê! ˇø£ÿsê!!
106. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT.
107. eT‘·<˚«wüeTT.
108. ˙ yÓqTø£ yê&ÉT.
109. Á>∑+<∏äeTT ` uÀ<Ûä.
110. Ä≥ ` <√ã÷#·T˝≤≥.
111. Á|ü»\T ` e÷qe⁄\T.
112. ÄdæÔ ` <√dæÔ.
113. <ä+‘·eTT`n+‘·eTT.
114. e÷j·T eTs¡àeTT` Ä‘·à <Ûäs¡àeTT
115. lø£èwüß&í TÉ #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?
116. n+‹eT Á>∑+<∏äeTT˝À
Á|ü<∏äeT yêø£´eTT\T.
117. n<äTs¡T`u…<äTs¡T.
118. X¯eeTT`•eeTT
119. <Ûäs¡à#·Áø£eTT
120. Á>±Væ≤‘· X¯øÏÔ
121. Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T ` »yêãT\T.
<Ûäs¡à#·àø£Áø£Á‹eeT‘·
TT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T 05
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·
DVD'S
01.dü+‘·ø£eTT.
02.kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.
03.Å‘Ó’‘·X¯ø£eTT.
04.ø√&ç|ü⁄+E`bÕ<äs¡düeTT.
05.j·TT>∑eTT`jÓ÷>∑eTT.
06.HÓ’»+`düVü≤»+.
07.Ä‘·à≈£î yÓ+Á≥Tø£ >∑Ts¡TÔ.
08.ô|’‘·´+`ôd’‘·´+.
09.XË’eeTT`yÓ’wüíeeTT.
10.Ç+<ä÷ eTVü‰düeTTÁ<äeTT.
11.düèwæ̃`düèwæ̃ø£s¡Ô.
12.ø±j·T`|ü+&ÉT`ø±j·T.
13.C≤„qeTT`$C≤„qeTT.
14.yês¡`e÷dü`e‘·‡s¡.
15.ùd≈£Le*`≈£L*ùdyê.
16.<Ûäs¡àeTT`n<Ûäs¡àeTT.
17.@ø˘ìs¡+»Hé`n\ø˘ìs¡+»Hé.
18.>∑Ts¡Te⁄˝Òì $<ä´ Á>∑T&ç¶$<ä´.
19.ã≥º‘·\.
20.uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT.
21.Á<ë$&ÉT\T`Äs¡T´\T.
22.Á|üuÛÑTe⁄`Á|üuÛÑT‘·«+.
23.uÛÑ÷‘·+`eTVü‰uÛÑ÷‘·+.
24.Á|üuÛÑT`Á|ü».
25.j·÷<äyé.
26.|ü⁄düÔø£eTT`Á>∑+<∏äeTT.
27.yÓ\T>∑Tã+≥T.
28.Á|üø£è‹`$ø£è‹.
29.e÷≥`eT+<äT.
30.@ø£‘·`@ø±Á>∑‘·.
31.Vü≤]ø±\T`Vü≤s¡#˚sTT.
32.|ü⁄≥º>√dæ`yÓTT\Á‘ê&ÉT.
33.1 2 3 >∑Ts¡TbÂs¡í$T.
34.#·eT‘êÿs¡ Ä‘·à.
35.ø£å$T+#·sêì bÕ|üeTT.
36.e÷j·T≈£î&ÉT`ne÷j·T≈£î&ÉT.
37.eTs¡DeTT`X¯Øs¡eTT.
38.m<äMT<äeTTÁ<ä`‘·*¢ ‘·+Á&ç >∑Ts¡T.Ô
39.~«rj·TT&ÉT`n~«rj·TT&ÉT.
40.ãj·T{Ï düe÷»+-˝À|ü* düe÷»+.
41.ùdyê XÊ‘·eTT.
42.Á|ü|ü+#· ÁX¯<ä∆`|üs¡e÷‘·à ÁX¯<ä∆.
43.lø£ècÕíwüº$T.
44.<˚e⁄ì C≤„qeTT`e÷j·T eTVü≤‘·´eTT
45.‘·*¢ ‘·+Á&ç.
46.‘·*¢ ‘·+Á&ç->∑Ts¡Te⁄ <Ó’eeTT.
47.düe÷~Û.
48.eT‘·eTT`|ü<∏äeTT.
49.ø£*j·TT>∑eTT.
50.~e´KTsêHé`Vü≤BdüT.
51.|ü⁄≥Tº≥`–≥Tº≥.
52.‘·*¢.
53.>√s¡T`>∑Ts¡T.
54.ø£s¡à eTs¡àeTT.
55.Ä‘·à.
56.‘ê‘·.
57.>∑Ts¡TbÂs¡í$T.
58.Ç+<äTe⁄`Væ≤+<äTe⁄.
59.lø£èwüí»qà eT<ÛäTs¡.
60.Ä‘·à|üì.
61. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT.
<Ûäs¡àà#·ø£Áø£Á‹eeT‘·
TT Ä<Ûë´‹àø£ Á|üdü+>∑eTT\T
06 jÓ÷^X¯«s¡T\ yê] dü+#·\Hê‘·
DVD'S
62. ø£s¡à ˝Òì ø£èwüßí&ÉT`
ø£s¡à ñqï ø£èwüßí&ÉT.
63. düVü≤» eTs¡D+` ‘ê‘êÿ*ø£ eTs¡D+.
64. Åd”Ô`|ü⁄ / *+>∑eTT.
65. <˚X¯+ yÓ÷dü+`<˚Vü≤+ yÓ÷Vü≤+.
66. jÓ÷^X¯«s¡T\ »qà~q dü+<˚X¯eTT.
67. Js¡íGÄX¯j·TeTT.
68. y˚T|òüT+ ˇø£uÛÑ÷‘·+`
s√>∑+ ˇø£uÛÑ÷‘·+.
69. <˚e⁄ìøÏ eT‘·eTTqï<ë?
70. Ç#êäBÛq ø±s¡´eTT\T`
nì#êäBÛq ø±s¡´eTT\T.
71. @~ <Ûäs¡àeTT?
72. n<Ûäs¡à Äsê<Ûäq\T.
73. eT÷&ÉT |ü⁄≥Tºø£\T`¬s+&ÉT C≤>±\T.
74. |ü⁄{Ϻqs√E me«]ø° sê<äT.
75. ì<äs¡Ù ` ìs¡÷|ü.
76. q{Ï+#˚ Ä‘·à.
77. dü+∫‘· ø£s¡à.
78. >∑Ts¡Te⁄ mes¡T?
79. lø£èwüßí&ÉT mes¡T?
80. düTKeTT`Äq+<äeTT.
81. ≥≈£îÿ{e÷sê, Ç+Á<äC≤\
eTùV≤+Á<äC≤\, >∑»ø£s¡í, >√ø£s¡í.
82. uÛÑj·T+.
83. <äX¯`~X¯\T.
84. Ä&ç+#˚ Ä‘·à.
85. kÕ«s¡ú sê»ø°jT· + (dü«Gns¡ú sê»ø°jT· +)
86. eT÷&ÉT ìsêàD≤\T`ˇø£ |ü]X¯óÁuÛ‘Ñ .·
87. @~ XÊÅdüÔeTT?
88. ‘Ó\T>∑T˝À eT÷&ÉT`Äs¡T`‘=$Tà~.
89. 6-3R6.
90. >∑T]Ô+|üã&Éìyê&ÉT >∑Ts¡Te⁄.
91. C≤„qeTT <ä>∑Zs¡ C≤Á>∑‘·Ô!
92. #·+Á<ëø±s¡eTT (ã≥º‘·\).
93. eT‘·eTT\˝À |ü$Á‘·j·TT<ä∆eTT.
94. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T.
95. @&ÉT Äø±X¯eTT\T.
96. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
97. C≤„qeTT ø£u≤® nsTT´+~!
98. uÛÑøÏÔ`uÛÑj·TeTT.
99. C≤„qX¯øÏÔ.
100. ø±\C≤„q yêø£´eTT\T.
101. ns¡úeTT`nbÕs¡úeTT.
102. ‘√˝Òyê&ÉT.
103. >∑Ts¡T ∫Vü≤ï+.
104. uÛÑøÏÔ`ÁX¯<ä∆\T.
105. <˚e⁄&ÉT Ç<ä›sê! ˇø£ÿsê!!
106. |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT.
107. eT‘·<˚«wüeTT.
108. ˙ yÓqTø£ yê&ÉT.
109. Á>∑+<∏äeTT ` uÀ<Ûä.
110. Ä≥ ` <√ã÷#·T˝≤≥.
111. Á|ü»\T ` e÷qe⁄\T.
112. ÄdæÔ ` <√dæÔ.
113. <ä+‘·eTT`n+‘·eTT.
114. e÷j·T eTs¡àeTT` Ä‘·à <Ûäs¡àeTT
115. lø£èwüß&í TÉ #·ìb˛j·÷&Ü? #·+|üã&ܶ&Ü?
116. n+‹eT Á>∑+<∏äeTT˝À
Á|ü<∏äeT yêø£´eTT\T.
117. n<äTs¡T`u…<äTs¡T.
118. X¯eeTT`•eeTT
119. <Ûäs¡à#·Áø£eTT
120. Á>±Væ≤‘· X¯øÏÔ
121. Ä<Ûë´‹àø£ Á|üX¯ï\T ` »yêãT\T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü#·Ts¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷ 07
Á|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTT (lø£èwüíeT+~s¡eTT)
∫qïbı&ÉeT\ (Á>±), ‘ê&ç|üÁ‹ (eT+), nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢) A.P.
Cell : 98665 12667, 99516 75081, 94903 63038.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
nq+‘·|ü⁄s¡eTT {ÖHé, A.P.
Cell : 97059 59390, 99855 80099
¬ø.\ø°åàHêsêj·TD≤#ê] (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
<Ûäs¡àes¡+, nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢),
Cell : 94405 56968, 92900 12413, 94406 01136
{Ï. dü÷s¡´Hêsêj·TD (dü÷s¡´ MT ùdyê)
bÕ$T&ç, >∑T‹Ôs√&é, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9885250967
Ç+<ä÷ <Ûäs¡DÏ »qs¡˝Ÿ k˛ºsY‡
(|æ.•esêyéT Á|ükÕ<é)
bÕ$T&ç, >∑T‹Ôs√&é, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ (Head Office)
Cell : 9440745800, 7259851861.
m. Hêπ>+Á<ä (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Áø=‘·Ô #Ós¡Te⁄ (Á>±,eT+)
nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.Cell:9493622669
9959316410, 9949995090.
|æ. Hê>∑j·T´ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Mø£sY ôdø£åHé ø±\˙, ø£s¡÷ï\T {ÖHé
Cell : 9440244598, 9849303902
ø=*$T>∑T+&É¢ , ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
>∑T&çbÕ{Ï >∑&ɶ, q+<ë´\ {ÖHé
Cell : 9440490963
Cell: 9491846282, 7671963963
P.
sêeTø£ècÕí¬s&ç¶
Y.
l Á|üuÀ<Ûä ø°¢ìø˘
U. »Hês¡∆Hé (R.M.P)
&ç. >√|æø£èwüí
VüQEsêu≤<é, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.T.S
Cell : 9989202003, 9542061601
¬ø.yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
q+~ø=≥÷ÿs¡T, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢
Cell : 9440047256, 9701956599
¬ø.nXÀø˘u≤ãT ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
$. sêeTÁøÏwüíHé (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eTT~›s¬ &ç¶ |ü*¢ (Á>±ˆˆ), nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢).
‘·˝≤] >∑+>±<ÛäsY
Cell:94910 40963, 90329 63963, 98485 90172.
>∑T‹Ô, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
|æ. Ä~Hêsêj·TD (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Hêj·TT&ÉT
ø=*$T>∑T+&É¢ , ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
_. Ä~X‚wüj·T´ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9491362448, 7382986963.
P.M.H
#Ó’‘·q´|ü⁄], ~˝ŸdüTUŸq>∑sY,
ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+,
sêe÷|ü⁄s¡+ (Á>±), $.ø√≥ (eT+).
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢. Cell : 9440305700
Cell : 9030057963, 9063504963
<Ûäs¡à#·Á|Áø£ü#e·Ts¡TTD\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
08 Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£
≈£î|üŒ+, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.Cell : 96527 55110
Cell : 9666202963
s¡$X‚KsY ¬s&ç¶
ô|<ä›ø={≤º\ (Á>±), q+<ë´\ (eT+)
ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
Cell : 9440420240, 9885385215
{Ï. ñ<äj·T≈£îe÷sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Ä{Àq>∑sY, ãdtkÕº+&ÉT s√&é
ø√sTT\≈£î+≥¢ (eT+), ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
Cell : 9491851911
;ÛeTes¡+ eHé{ÖHé, |ü•ÃeT.>√.õ˝≤¢
Cell : 99482 75984, 73864 33834.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
&܈ˆj·T+. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ) $XÊK|ü≥ºDeTT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÅwüº+.
MD (acu)
XÊ+‹q>∑sY, HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9440615064, 9246770277.
nqeT\ eTùV≤X¯«sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 76749 79663, 94400 42763,
89777 13666, 92478 26253.
mHé._. Hêj·Tø˘ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
ô|<äeT&Éø£, n>∑q+|üP&ç,
#·e≥bÕ\´+ (Á>±), >∑÷&É÷s¡T, HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢. $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢), Cell : 73964 92239,
Cell : 9494631664, 9490809181, 8106065300.
sö‘·T lìyêdüsêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
@≥T≈£Ls¡T s√&é, <äsêZe÷q´+,
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.
92483 15309, 73862 12589.
$.dæ.es¡à (>∑Ts¡÷J) Äq+<ëÁX¯eTeTT
eTõ®e\dü (Á>±, b˛düTº),
;Û$T* (eT+), $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢).
&ç. u≤˝≤J (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9948014366, 9052870853
Cell : 94415 67394, 9502 172711.
ã+>±s¡T bÕfi¯´+ (Á>±), ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
|òüT&çj·T+. ô|<䛬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
$. X¯+ø£s¡ sêe⁄ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
u≤\+ \ø°åàqs¡dæ+VüQ\T (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9989204097, 9849555738
Cell : 9703534224, 9491785963.
Cell : 9440825533, 8519938999.
qÁsê lìyêdt ¬s&ç¶
Cell : 9985483241, 7396077408.
eT<äq|ü*¢, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
{Ï.$. s¡eTD (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eTT~>∑Tã“ (Á>±) nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9440980036, 07406039453.
qs¡düsêe⁄ù|≥, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ nXÀø˘q>∑sY, $»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
ø£+uÛÑ+ (eT+), Á|üø±X¯+ õ˝≤¢.
Cell :9849883261, 8142853311, 8187084516
‘·T\d” sêe⁄
ø£fi≤´DeT+&É|ü+,
$»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Opp. T.T.D
Cell : 9441878096, 9030089206.
www.thraithashakam.org | Email : [email protected]
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü#·Ts¡D\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷ 07
Á|üuÀ<ÛëÁX¯eTeTT (lø£èwüíeT+~s¡eTT)
∫qïbı&ÉeT\ (Á>±), ‘ê&ç|üÁ‹ (eT+), nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢) A.P.
Cell : 98665 12667, 99516 75081, 94903 63038.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
nq+‘·|ü⁄s¡eTT {ÖHé, A.P.
Cell : 97059 59390, 99855 80099
¬ø.\ø°åàHêsêj·TD≤#ê] (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
<Ûäs¡àes¡+, nq+‘·|ü⁄s¡+ (õ˝≤¢),
Cell : 94405 56968, 92900 12413, 94406 01136
{Ï. dü÷s¡´Hêsêj·TD (dü÷s¡´ MT ùdyê)
bÕ$T&ç, >∑T‹Ôs√&é, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9885250967
Ç+<ä÷ <Ûäs¡DÏ »qs¡˝Ÿ k˛ºsY‡
(|æ.•esêyéT Á|ükÕ<é)
bÕ$T&ç, >∑T‹Ôs√&é, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ (Head Office)
Cell : 9440745800, 7259851861.
m. Hêπ>+Á<ä (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Áø=‘·Ô #Ós¡Te⁄ (Á>±,eT+)
nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.Cell:9493622669
9959316410, 9949995090.
|æ. Hê>∑j·T´ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Mø£sY ôdø£åHé ø±\˙, ø£s¡÷ï\T {ÖHé
Cell : 9440244598, 9849303902
ø=*$T>∑T+&É¢ , ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
>∑T&çbÕ{Ï >∑&ɶ, q+<ë´\ {ÖHé
Cell : 9440490963
Cell: 9491846282, 7671963963
P.
sêeTø£ècÕí¬s&ç¶
Y.
l Á|üuÀ<Ûä ø°¢ìø˘
U. »Hês¡∆Hé (R.M.P)
&ç. >√|æø£èwüí
VüQEsêu≤<é, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢.T.S
Cell : 9989202003, 9542061601
¬ø.yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
q+~ø=≥÷ÿs¡T, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢
Cell : 9440047256, 9701956599
¬ø.nXÀø˘u≤ãT ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
$. sêeTÁøÏwüíHé (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eTT~›s¬ &ç¶ |ü*¢ (Á>±ˆˆ), nq+‘·|⁄ü s¡+ (õ˝≤¢).
‘·˝≤] >∑+>±<ÛäsY
Cell:94910 40963, 90329 63963, 98485 90172.
>∑T‹Ô, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
|æ. Ä~Hêsêj·TD (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
Hêj·TT&ÉT
ø=*$T>∑T+&É¢ , ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
_. Ä~X‚wüj·T´ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9491362448, 7382986963.
P.M.H
#Ó’‘·q´|ü⁄], ~˝ŸdüTUŸq>∑sY,
ôV’≤<äsêu≤<é, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+,
sêe÷|ü⁄s¡+ (Á>±), $.ø√≥ (eT+).
∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢. Cell : 9440305700
Cell : 9030057963, 9063504963
<Ûäs¡à#·Á|Áø£ü#e·Ts¡TTD\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
08 Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£
≈£î|üŒ+, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.Cell : 96527 55110
Cell : 9666202963
s¡$X‚KsY ¬s&ç¶
ô|<ä›ø={≤º\ (Á>±), q+<ë´\ (eT+)
ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
Cell : 9440420240, 9885385215
{Ï. ñ<äj·T≈£îe÷sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Ä{Àq>∑sY, ãdtkÕº+&ÉT s√&é
ø√sTT\≈£î+≥¢ (eT+), ø£s¡÷ï\T (õ˝≤¢)
Cell : 9491851911
;ÛeTes¡+ eHé{ÖHé, |ü•ÃeT.>√.õ˝≤¢
Cell : 99482 75984, 73864 33834.
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
&܈ˆj·T+. yÓ+ø£fÒX¯«s¡ sêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ) $XÊK|ü≥ºDeTT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÅwüº+.
MD (acu)
XÊ+‹q>∑sY, HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.
Cell : 9440615064, 9246770277.
nqeT\ eTùV≤X¯«sY (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 76749 79663, 94400 42763,
89777 13666, 92478 26253.
mHé._. Hêj·Tø˘ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
ô|<äeT&Éø£, n>∑q+|üP&ç,
#·e≥bÕ\´+ (Á>±), >∑÷&É÷s¡T, HÓ\÷¢sT¡ õ˝≤¢. $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢), Cell : 73964 92239,
Cell : 9494631664, 9490809181, 8106065300.
sö‘·T lìyêdüsêe⁄ (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
@≥T≈£Ls¡T s√&é, <äsêZe÷q´+,
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.
92483 15309, 73862 12589.
$.dæ.es¡à (>∑Ts¡÷J) Äq+<ëÁX¯eTeTT
eTõ®e\dü (Á>±, b˛düTº),
;Û$T* (eT+), $XÊK|ü≥ï+ (õ˝≤¢).
&ç. u≤˝≤J (yÓ’dt Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9948014366, 9052870853
Cell : 94415 67394, 9502 172711.
ã+>±s¡T bÕfi¯´+ (Á>±), ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
|òüT&çj·T+. ô|<䛬s&ç¶ (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
$. X¯+ø£s¡ sêe⁄ ({°#·sY) (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
u≤\+ \ø°åàqs¡dæ+VüQ\T (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
Cell : 9989204097, 9849555738
Cell : 9703534224, 9491785963.
Cell : 9440825533, 8519938999.
qÁsê lìyêdt ¬s&ç¶
Cell : 9985483241, 7396077408.
eT<äq|ü*¢, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.
{Ï.$. s¡eTD (Áô|dæ&Ó+{Ÿ)
eTT~>∑Tã“ (Á>±) nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢
Cell : 9440980036, 07406039453.
qs¡düsêe⁄ù|≥, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ nXÀø˘q>∑sY, $»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
ø£+uÛÑ+ (eT+), Á|üø±X¯+ õ˝≤¢.
Cell :9849883261, 8142853311, 8187084516
‘·T\d” sêe⁄
ø£fi≤´DeT+&É|ü+,
$»j·Tq>∑s¡eTT (õ˝≤¢).
Opp. T.T.D
Cell : 9441878096, 9030089206.
www.thraithashakam.org | Email : [email protected]
<Ûäs¡à#·Á|Áü#ø£e·Ts¡TTD\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£
09
j·Tdt. nì˝Ÿ≈£îe÷sY
ø±øÏHê&É {ÖHé, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
ø=‘·Ôø√≥, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (õ˝≤¢).
Cell:9866195252, 9640526520, 7396038888 Cell : 87905 58815, 9440655409, 9701261165
ã+&Üs¡T dü‘·´Hêsêj·TD
e÷$T&ç ≈£î<äTs¡T (eT+),
‘·÷.>√<ëe] õ˝≤¢, Cell:95535 07141,
84669 20419, 94902 95577
mHé.$. sêeTø£èwüí (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
u§<ë›+ (Á>±), sêC≤+ (eT+),
lø±≈£îfi¯+ (õ˝≤¢).
Cell : 9494248963, 9959779187.
#Ó˝≤¢s¡|ü⁄ n|üŒ\ Hêj·TT&ÉT
#Ó˝≤¢s¡|ü⁄ e\dü (Á>±),
u§_“* (eT+), $»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢.
Cell:9494853773, 8465860706
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
eT*¢>±+ (Á>±), ø=‘·Ôù|{Ÿ (b˛),
sêj·T>∑&É (õ), ˇ&çXÊ (sêÅwüº+)
09437527499, 09437527470, 09437975781
j·T+. eTTs¡[ (Cell : 97057 16469)
»&ÉÃs¡¢, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
j·T+. C…’sê+Hêj·Tø˘
|ü<ëàe‹ ø±\˙, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY {ÖHé.
Cell :70321 74830, 90009 16419
õ. kÕsTTX¯+ø£sY ÁX‚wæ˜ ({°#·sY)
n#·Ã+ù|≥, eTVü≤ã÷uŸ q>∑sY (õ)
Cell : 9948947630, 9640717574
b˛≥T yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (>∑Ts¡÷(Áô|J)
dæ&Ó+{Ÿ)
VüQpsYq>∑sY, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell : 9848574803, 9866423853.
_. <˚y˚+<äsY
uÛÑTeq–] {ÖHé, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell:7680065963, 9704885964, 9848741703
Ç. lHê<∏é ÁX‚wæ˜
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S) >∑DÒwt Åd”º{Ÿ, »q>±+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
q˝§Z+&É õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
Cell : 9505989898, 9505768181
wü|ò” ùwø˘ (Vice President, K.I.S.S)
#ÓHÓ’ï, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÅwüº+.
Ph:09445554354.
ùwø˘ ÇÁãV”≤+ (K.I.S.S Member)
ø£s¡÷ï˝Ÿ {ÖHé, Ä+.Á|ü. Ph:70950 08369
j·T+. n©¢|”sY (K.I.S.S Member)
eT&Éø£•sê, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
Cell : 89780 58081
Cell : 9573552963, 8096958359.
m. sê|òüTy˚+Á<ä ÁX‚wæ˜
lø£èwüí yÓT&çø£˝Ÿ‡ »qs¡˝Ÿ‡
|üfÒ˝Ÿ q>∑sY, 3e Áø±dt Vü≤√ùdŒ{,
ãfi≤fl] õ˝≤¢, ø£sêí≥ø£ sêÅwüº+.
Cell : 097318 16452, 096111 33635.
A.V. LAKSHMI NARAYANA
San Antonio, TEXAS, U.S.A
+1(210) 714 9696, +1(210) 527 3436
K.SIVA KRISHNA
Atlanta, GEORGIA, U.S.A
+1(404) 551 3297, +1(470) 658 7635
10
CÀ´‹wü´XÊÅdüÔeTT
<Ûäs¡à#·s¡Áø£#e·qTT \ kÕsê+X¯eTT
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê]
1) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT˝˝À nø£ås¡ düeTT<ëj·Ty˚T, Ä‘·à düe÷#ês¡yÓTÆ ñqï~.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\˝À ø£åj·T nø£åj·T düe÷#ês¡eTT,
|üs¡e÷‘·à düe÷#ês¡eTT ñqï~.
2) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· dü+ã+<Ûä Á>∑+<∏äeTT\qT uÛÖ‹ø£eTT>± Áyêdæq~ jÓ÷^X¯«s¡T¢.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· nqTã+<Ûä Á>∑+<∏äeTT\˝À nuÛÖ‹ø£eTT>± jÓ÷>∑X¯øÏÔ ñqï~.
3) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT Ç+<ä÷ (Væ≤+<ä÷) <Ûäs¡àeTT\˝À $|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq~.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\˝Àì C≤„qeTT dü+#·\Hê‘·àø£yÓTÆq~, #·~$ #·÷&É+&ç.
4) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT ˝Àø£eTT˝À nìï{Ïø£+fÒ >=|üŒ~. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·
Á>∑+<∏äeTT\T nìï Á>∑+<∏äeTT\qT $T+∫q$, <ëì s¡#·sTT‘· jÓ÷>∑T\≈£ î
áX¯«s¡T&Ó’q jÓ÷^X¯«s¡T&ÉT.
5) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\T ø£ì|æùdÔ <äTwüºX¯≈£îÔ\T uÛÑj·TeTT‘√ eDÏøÏb˛‘êsTT.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\qT <ä>∑Zs¡ ñ+∫‘˚ jÓ÷>∑X¯øÏÔøÏ ‘êfi¯˝Òø£
uÛÑj·T|ü&çb˛‘êsTT.
6) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· C≤„qeTT uÛÑ>∑eBZ‘· ‘·s¡Tyê‘· #Ó|üŒã&çq n‹ >=|üŒ C≤„qeTT.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\˝À ø£èwüßí&ÉT eTT+<äT #Ó|üŒì C≤„qeTTqT ≈£L&Ü
jÓ÷^X¯«s¡T¢ #ÓbÕŒs¡T.
7) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· C≤„qeTT e÷qe J$‘·eTTq≈£î >=|üŒ yÓ\T>∑T.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ b˛sTTq yêìøÏ n~ <Ó’eX¯øÏÔ nì ‘Ó*j·TTqT.
8) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·qT Áyêdæq~ jÓ÷^X¯«s¡T¢. n+<äTe\q
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT n+fÒ @$T{À, n~ m+‘· >=|üŒ<√ ‘Ó*j·Tã&çq~.
9) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T>∑*–‘˚, jÓ÷^X¯«s¡T\ Á>∑+<∏ä eTT\qT
#·<äTe>∑*–‘˚, @ eT‘·düTú&Ó’Hê ˇ|üø=ì rs¡TqT, <ëìì Ä#·]+#·TqT.
10) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT Á|ü‘·´ø£åeTT>± uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #Ó|æŒq~. n+<äTe\q nìï
eT‘·eTT\ kÕsê+X¯eTT Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\˝À ø£\<äT.
11) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\T e´øÏÔ Áyêdæq$ ø±e⁄, e´øÏÔ˝Àì X¯øÏÔ Áyêdæq$.
n+<äTe\q n˙ï s¡Vü≤dü´eTT˝Ò #·~$ ‘Ó\TdüTø√+&ç.
12) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T, KTsêHé Á>∑+<∏äeTT\˝À ø£\<äT. nsTTHê
Væ≤+<äTe⁄\≈£î>±˙, Ŭø’düÔe⁄\≈£î>±˙, eTTd”¢yéT\≈£î>±˙ Ä $wüj·TeTT
‘Ó*j·T<äT.
<Ûäs¡à#·Á|Áü#ø£e·Ts¡TTD\T \_Û+#·T ∫s¡THêe÷
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ Ä<Ûë´‹àø£
09
j·Tdt. nì˝Ÿ≈£îe÷sY
ø±øÏHê&É {ÖHé, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
ø=‘·Ôø√≥, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY (õ˝≤¢).
Cell:9866195252, 9640526520, 7396038888 Cell : 87905 58815, 9440655409, 9701261165
ã+&Üs¡T dü‘·´Hêsêj·TD
e÷$T&ç ≈£î<äTs¡T (eT+),
‘·÷.>√<ëe] õ˝≤¢, Cell:95535 07141,
84669 20419, 94902 95577
mHé.$. sêeTø£èwüí (Á|ü.düuÛÑT´&ÉT)
u§<ë›+ (Á>±), sêC≤+ (eT+),
lø±≈£îfi¯+ (õ˝≤¢).
Cell : 9494248963, 9959779187.
#Ó˝≤¢s¡|ü⁄ n|üŒ\ Hêj·TT&ÉT
#Ó˝≤¢s¡|ü⁄ e\dü (Á>±),
u§_“* (eT+), $»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢.
Cell:9494853773, 8465860706
Ç+<ä÷ C≤„qy˚~ø£ XÊK
eT*¢>±+ (Á>±), ø=‘·Ôù|{Ÿ (b˛),
sêj·T>∑&É (õ), ˇ&çXÊ (sêÅwüº+)
09437527499, 09437527470, 09437975781
j·T+. eTTs¡[ (Cell : 97057 16469)
»&ÉÃs¡¢, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.
j·T+. C…’sê+Hêj·Tø˘
|ü<ëàe‹ ø±\˙, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY {ÖHé.
Cell :70321 74830, 90009 16419
õ. kÕsTTX¯+ø£sY ÁX‚wæ˜ ({°#·sY)
n#·Ã+ù|≥, eTVü≤ã÷uŸ q>∑sY (õ)
Cell : 9948947630, 9640717574
b˛≥T yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ (>∑Ts¡÷(Áô|J)
dæ&Ó+{Ÿ)
VüQpsYq>∑sY, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell : 9848574803, 9866423853.
_. <˚y˚+<äsY
uÛÑTeq–] {ÖHé, q˝§Z+&É õ˝≤¢.
Cell:7680065963, 9704885964, 9848741703
Ç. lHê<∏é ÁX‚wæ˜
ùwø˘ nMTsY n© (President, K.I.S.S) >∑DÒwt Åd”º{Ÿ, »q>±+, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢.
q˝§Z+&É õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.
Cell : 9505989898, 9505768181
wü|ò” ùwø˘ (Vice President, K.I.S.S)
#ÓHÓ’ï, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT sêÅwüº+.
Ph:09445554354.
ùwø˘ ÇÁãV”≤+ (K.I.S.S Member)
ø£s¡÷ï˝Ÿ {ÖHé, Ä+.Á|ü. Ph:70950 08369
j·T+. n©¢|”sY (K.I.S.S Member)
eT&Éø£•sê, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢, Ä+.Á|ü.
Cell : 89780 58081
Cell : 9573552963, 8096958359.
m. sê|òüTy˚+Á<ä ÁX‚wæ˜
lø£èwüí yÓT&çø£˝Ÿ‡ »qs¡˝Ÿ‡
|üfÒ˝Ÿ q>∑sY, 3e Áø±dt Vü≤√ùdŒ{,
ãfi≤fl] õ˝≤¢, ø£sêí≥ø£ sêÅwüº+.
Cell : 097318 16452, 096111 33635.
A.V. LAKSHMI NARAYANA
San Antonio, TEXAS, U.S.A
+1(210) 714 9696, +1(210) 527 3436
K.SIVA KRISHNA
Atlanta, GEORGIA, U.S.A
+1(404) 551 3297, +1(470) 658 7635
10
CÀ´‹wü´XÊÅdüÔeTT
<Ûäs¡à#·s¡Áø£#e·qTT \ kÕsê+X¯eTT
jÓ÷^X¯«s¡T\ yê]
1) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT˝˝À nø£ås¡ düeTT<ëj·Ty˚T, Ä‘·à düe÷#ês¡yÓTÆ ñqï~.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\˝À ø£åj·T nø£åj·T düe÷#ês¡eTT,
|üs¡e÷‘·à düe÷#ês¡eTT ñqï~.
2) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· dü+ã+<Ûä Á>∑+<∏äeTT\qT uÛÖ‹ø£eTT>± Áyêdæq~ jÓ÷^X¯«s¡T¢.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· nqTã+<Ûä Á>∑+<∏äeTT\˝À nuÛÖ‹ø£eTT>± jÓ÷>∑X¯øÏÔ ñqï~.
3) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT Ç+<ä÷ (Væ≤+<ä÷) <Ûäs¡àeTT\˝À $|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq~.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\˝Àì C≤„qeTT dü+#·\Hê‘·àø£yÓTÆq~, #·~$ #·÷&É+&ç.
4) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT ˝Àø£eTT˝À nìï{Ïø£+fÒ >=|üŒ~. Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·
Á>∑+<∏äeTT\T nìï Á>∑+<∏äeTT\qT $T+∫q$, <ëì s¡#·sTT‘· jÓ÷>∑T\≈£ î
áX¯«s¡T&Ó’q jÓ÷^X¯«s¡T&ÉT.
5) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\T ø£ì|æùdÔ <äTwüºX¯≈£îÔ\T uÛÑj·TeTT‘√ eDÏøÏb˛‘êsTT.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\qT <ä>∑Zs¡ ñ+∫‘˚ jÓ÷>∑X¯øÏÔøÏ ‘êfi¯˝Òø£
uÛÑj·T|ü&çb˛‘êsTT.
6) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· C≤„qeTT uÛÑ>∑eBZ‘· ‘·s¡Tyê‘· #Ó|üŒã&çq n‹ >=|üŒ C≤„qeTT.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\˝À ø£èwüßí&ÉT eTT+<äT #Ó|üŒì C≤„qeTTqT ≈£L&Ü
jÓ÷^X¯«s¡T¢ #ÓbÕŒs¡T.
7) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· C≤„qeTT e÷qe J$‘·eTTq≈£î >=|üŒ yÓ\T>∑T.
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ b˛sTTq yêìøÏ n~ <Ó’eX¯øÏÔ nì ‘Ó*j·TTqT.
8) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· uÛÑ>∑eBZ‘·qT Áyêdæq~ jÓ÷^X¯«s¡T¢. n+<äTe\q
Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT n+fÒ @$T{À, n~ m+‘· >=|üŒ<√ ‘Ó*j·Tã&çq~.
9) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T>∑*–‘˚, jÓ÷^X¯«s¡T\ Á>∑+<∏ä eTT\qT
#·<äTe>∑*–‘˚, @ eT‘·düTú&Ó’Hê ˇ|üø=ì rs¡TqT, <ëìì Ä#·]+#·TqT.
10) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT Á|ü‘·´ø£åeTT>± uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #Ó|æŒq~. n+<äTe\q nìï
eT‘·eTT\ kÕsê+X¯eTT Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\˝À ø£\<äT.
11) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘· Á>∑+<∏äeTT\T e´øÏÔ Áyêdæq$ ø±e⁄, e´øÏÔ˝Àì X¯øÏÔ Áyêdæq$.
n+<äTe\q n˙ï s¡Vü≤dü´eTT˝Ò #·~$ ‘Ó\TdüTø√+&ç.
12) Å‘Ó’‘· dæ<ë∆+‘·eTT uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T, KTsêHé Á>∑+<∏äeTT\˝À ø£\<äT. nsTTHê
Væ≤+<äTe⁄\≈£î>±˙, Ŭø’düÔe⁄\≈£î>±˙, eTTd”¢yéT\≈£î>±˙ Ä $wüj·TeTT
‘Ó*j·T<äT.
<Ûäs<Ûäs¡à#·¡à#·Áø£Áøe£eTT TT
11
ª<Ûäs¡àeTTμ nqT |ü<äeTT n+<ä]ø° düT|ü]#·j·Ty˚T. nsTT‘˚ n~
ø=+<ä]øÏ $ìøÏ&ç es¡πø |ü]$T‘·yÓTÆq~. <Ûäs¡àeTT Á|ü‹ edüTÔe⁄≈£î ñqï~.
edüTÔe⁄\T y˚s¡Ty˚s¡T>±j·TTqï$, yê{Ï <Ûäs¡àeTT\T ≈£L&Ü y˚s¡Ty˚s¡ T>±
j·TTqï$. <˚ìø£sTTHê XÊ•«‘·eTT>± ñ+&ÉTq~ <Ûäs¡àeTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
˙s¡TqT rdüTø=+<ëeTT. ˙s¡TqT ˇø£#√≥j·TTqï <ëìì mìï uÛ≤>∑eTT\T>±
nsTTHê $&ÉBj·Te#·TÃqT. n˝≤π> mìï uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï ˙s¡TqsTTHê
‹]– ˇø£ÿ{Ï>± ø£\T|üe#·TÃqT. ˙s¡TqT ø£\T|ü>± n‘·T≈£îã&ÉTqT.
ø£*|æq|ü&ÉT n‘·T≈£îã&ÉTqT ø±e⁄q mìï ˙fi¯flqT ø£*|æHêeTì ‘Ó*j·T<äT.
˙s¡TqT ø£‹‘Ô √ q]øÏHê n~ ø£*dæb˛e⁄#·T+&ÉTqT. ˙s¡T ‘·>T∑ Z Á|ü<X˚ ¯eTTq≈£î
Á|üeVæ≤+#·TqT. ˙s¡TqT y˚&ç#˚ùdÔ Ä$]>± e÷s¡TqT. Ä$]ì #·\¢ãs¡TùdÔ
‹]– ˙s¡T>± e÷s¡TqT. Çe˙ï ˙{ÏøÏ >∑\ XÊ•«‘· ˝ø£´å DeTT\T. m|üŒ{Ïø°
e÷s¡ì XÊ•«‘· \ø£D
å eTT\qT ª<Ûsä à¡ eTT\Tμ n+{≤eTT. yê{Ï≈î£ qï XÊ•«‘·
<Ûsä à¡ eTT\qT ã{Ϻ yê{Ïì >∑T]Ô+#·e#·TÃqT. nfÒ¢ edüTeÔ ⁄qTã{Ϻ <ëì≈£îqï
<Ûäs¡àeTTqT #Ó|üŒe#·TÃqT.
<˚e⁄ì #˚‘· düèwæ+˜ |üã&çq~ Á|üøè£ ‹. Á|üøè£ ‹˝Àì Á|ü‹ edüTeÔ ⁄≈£î,
Á|ü‹ Á<äeeTTq≈£î, Á|ü‹ yêj·TTe⁄≈£î, Á|ü‹ ˝ÀVü≤eTTq≈£î <Ûsä à¡ eTT\T ø£\e⁄.
düèwæ˜+|üã&çq~ @<äsTTHê @<√ ˇø£ <Ûäs¡àeTTqT>±˙, <Ûäs¡àeTT\qT>±˙
ø£*j
Z T· T+≥T+~. düèwæ+˜ |üã&Éì~ @<äsTT‘˚ ñ+<√ <ëìøÏ <Ûsä à¡ eTT n+≥÷
@B ñ+&É<äT. Ä ˝…ø£ÿ Á|üø±s¡eTT Á|üø£è‹ <˚e⁄ì #˚‘· düèwæ˜+|üã&ÉT≥ #˚‘·
Á|üø£è‹˝Àì düeTdüÔ edüTÔ, Á<äe, yêj·TTe⁄\≈£î <Ûäs¡àeTT\T ø£\eì
#Ó|üŒe#·TÃqT. Á|ü|ü+#·eTT˝À <Ûäs¡àeTT ˝Òì~ @B ˝Ò<äT. Á|üø£è‹
dü+ã+<ÛäyÓTÆq yê{Ïπøø±ø£ Ä‘·àdü+ã+<ÛäyÓTÆq eTìwæøÏ (Je⁄q≈£î) <Ûäs¡àeTT
ø£\<äT.
12
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|üX¯ï :` MTs¡T Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq <Ûäs¡àeTT\T yêdüÔey˚T nsTTHê y˚TeTT
yê{Ïø£+fÒ m≈£îÿe>± $qï~ <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\ >∑T]+∫. <˚e⁄&ÉT ‘·q
<Ûäs¡àeTT\≈£î eTT|ü @s¡Œ&çq|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>± ñ<䓤$+∫,
‹]– ‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT Á|ü‹wæ+˜ #·Tq˙, n<Ûsä à¡ eTT\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚j·TTqì
uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À 6, 7, 8 XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
Ç+‘·≈£îeTT+<äT MTs¡T ˇø£ dü÷Á‘·eTTqT #ÓbÕŒs¡T. n<˚eTq>±! düèwæ˜+|ü
ã&çq Á|ü‹ <ëìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ñ+{≤j·Tì nHêïs¡T. Ç|ü&ÉT <˚e⁄ìøÏ
≈£L&Ü <Ûäs¡àeTT\Tqï≥T¢ MTs¡T uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<˚ XÀ¢ø£eTT\qT #·÷bÕs¡T.
MT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT <Ûäs¡àeTT\THêïsTT n+fÒ <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü
düèwæ˜+|üã&çj·TTHêï&Éìj˚T>± ns¡úeTT. <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #ê˝≤#√≥¢ #Ó|Œü ã&çq~. $T>∑‘ê s¬ +&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\sTTq
KTsYÄHé, u…_’ \Tj·T+<äT ≈£L&Ü <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT >∑T]+∫ #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T.
<˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qïyê&ÉTj·Tì ø=+<äs¡T C≤„qdü+|üqTï˝…’q
yês¡T ≈£L&Ü #Ó|Œü >± $HêïeTT. ‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·Tyê]ì <˚e⁄&ÉT
Çwü|º &ü TÉ qTj·T˙, yê]øÏ yÓ÷ø£eå TTqT ø£\T>∑Cj
Ò T· Tq˙, m|üŒ{Ïø° <äT'KeTTqT
bı+<äì eTTøÏÔì eTìwæøÏ Á|ükÕ~+#·Tqì #Ó|üŒ>± $HêïeTT. Ç<ä+‘ê
#·÷∫q ‘·sê«‘· MT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü Ç+ø=ø£] #˚‘·
düèwæ˜+|üã&çqyê&˚j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. MT dü÷Á‘·eTT dü‘·´yÓTÆ‘˚ ª<˚e⁄&ÉT
düèwæ˜+|üã&çHê&ÉTμ nqTq~ dü‘·´eTT. ˇø£y˚fi¯ <˚e⁄&ÉT Ç‘·s¡T\ #˚‘ ·
düèwæ˜+|üã&É˝Ò<äT n+fÒ MT dü÷Á‘·eTT ‘·|ü n>∑TqT. Ç|ü&ÉT dü÷{Ï>±
n&ÉT>∑T#·THêïeTT. MT dü÷Á‘·eTT ‘·bÕŒ? ˇbÕŒ?
CyêãT :` Hê dü÷Á‘·eTT ‘·|ü nì #Ó|ü≥≈£î neø±X¯y˚T ˝Ò<äT. MT
<Ûäs<Ûäs¡à#·¡à#·Áø£Áøe£eTT TT
11
ª<Ûäs¡àeTTμ nqT |ü<äeTT n+<ä]ø° düT|ü]#·j·Ty˚T. nsTT‘˚ n~
ø=+<ä]øÏ $ìøÏ&ç es¡πø |ü]$T‘·yÓTÆq~. <Ûäs¡àeTT Á|ü‹ edüTÔe⁄≈£î ñqï~.
edüTÔe⁄\T y˚s¡Ty˚s¡T>±j·TTqï$, yê{Ï <Ûäs¡àeTT\T ≈£L&Ü y˚s¡Ty˚s¡ T>±
j·TTqï$. <˚ìø£sTTHê XÊ•«‘·eTT>± ñ+&ÉTq~ <Ûäs¡àeTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
˙s¡TqT rdüTø=+<ëeTT. ˙s¡TqT ˇø£#√≥j·TTqï <ëìì mìï uÛ≤>∑eTT\T>±
nsTTHê $&ÉBj·Te#·TÃqT. n˝≤π> mìï uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï ˙s¡TqsTTHê
‹]– ˇø£ÿ{Ï>± ø£\T|üe#·TÃqT. ˙s¡TqT ø£\T|ü>± n‘·T≈£îã&ÉTqT.
ø£*|æq|ü&ÉT n‘·T≈£îã&ÉTqT ø±e⁄q mìï ˙fi¯flqT ø£*|æHêeTì ‘Ó*j·T<äT.
˙s¡TqT ø£‹‘Ô √ q]øÏHê n~ ø£*dæb˛e⁄#·T+&ÉTqT. ˙s¡T ‘·>T∑ Z Á|ü<X˚ ¯eTTq≈£î
Á|üeVæ≤+#·TqT. ˙s¡TqT y˚&ç#˚ùdÔ Ä$]>± e÷s¡TqT. Ä$]ì #·\¢ãs¡TùdÔ
‹]– ˙s¡T>± e÷s¡TqT. Çe˙ï ˙{ÏøÏ >∑\ XÊ•«‘· ˝ø£´å DeTT\T. m|üŒ{Ïø°
e÷s¡ì XÊ•«‘· \ø£D
å eTT\qT ª<Ûsä à¡ eTT\Tμ n+{≤eTT. yê{Ï≈î£ qï XÊ•«‘·
<Ûsä à¡ eTT\qT ã{Ϻ yê{Ïì >∑T]Ô+#·e#·TÃqT. nfÒ¢ edüTeÔ ⁄qTã{Ϻ <ëì≈£îqï
<Ûäs¡àeTTqT #Ó|üŒe#·TÃqT.
<˚e⁄ì #˚‘· düèwæ+˜ |üã&çq~ Á|üøè£ ‹. Á|üøè£ ‹˝Àì Á|ü‹ edüTeÔ ⁄≈£î,
Á|ü‹ Á<äeeTTq≈£î, Á|ü‹ yêj·TTe⁄≈£î, Á|ü‹ ˝ÀVü≤eTTq≈£î <Ûsä à¡ eTT\T ø£\e⁄.
düèwæ˜+|üã&çq~ @<äsTTHê @<√ ˇø£ <Ûäs¡àeTTqT>±˙, <Ûäs¡àeTT\qT>±˙
ø£*j
Z T· T+≥T+~. düèwæ+˜ |üã&Éì~ @<äsTT‘˚ ñ+<√ <ëìøÏ <Ûsä à¡ eTT n+≥÷
@B ñ+&É<äT. Ä ˝…ø£ÿ Á|üø±s¡eTT Á|üø£è‹ <˚e⁄ì #˚‘· düèwæ˜+|üã&ÉT≥ #˚‘·
Á|üø£è‹˝Àì düeTdüÔ edüTÔ, Á<äe, yêj·TTe⁄\≈£î <Ûäs¡àeTT\T ø£\eì
#Ó|üŒe#·TÃqT. Á|ü|ü+#·eTT˝À <Ûäs¡àeTT ˝Òì~ @B ˝Ò<äT. Á|üø£è‹
dü+ã+<ÛäyÓTÆq yê{Ïπøø±ø£ Ä‘·àdü+ã+<ÛäyÓTÆq eTìwæøÏ (Je⁄q≈£î) <Ûäs¡àeTT
ø£\<äT.
12
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|üX¯ï :` MTs¡T Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq <Ûäs¡àeTT\T yêdüÔey˚T nsTTHê y˚TeTT
yê{Ïø£+fÒ m≈£îÿe>± $qï~ <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\ >∑T]+∫. <˚e⁄&ÉT ‘·q
<Ûäs¡àeTT\≈£î eTT|ü @s¡Œ&çq|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>± ñ<䓤$+∫,
‹]– ‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT Á|ü‹wæ+˜ #·Tq˙, n<Ûsä à¡ eTT\qT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚j·TTqì
uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À 6, 7, 8 XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
Ç+‘·≈£îeTT+<äT MTs¡T ˇø£ dü÷Á‘·eTTqT #ÓbÕŒs¡T. n<˚eTq>±! düèwæ˜+|ü
ã&çq Á|ü‹ <ëìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ñ+{≤j·Tì nHêïs¡T. Ç|ü&ÉT <˚e⁄ìøÏ
≈£L&Ü <Ûäs¡àeTT\Tqï≥T¢ MTs¡T uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<˚ XÀ¢ø£eTT\qT #·÷bÕs¡T.
MT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT <Ûäs¡àeTT\THêïsTT n+fÒ <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü
düèwæ˜+|üã&çj·TTHêï&Éìj˚T>± ns¡úeTT. <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #ê˝≤#√≥¢ #Ó|Œü ã&çq~. $T>∑‘ê s¬ +&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\sTTq
KTsYÄHé, u…_’ \Tj·T+<äT ≈£L&Ü <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT >∑T]+∫ #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T.
<˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qïyê&ÉTj·Tì ø=+<äs¡T C≤„qdü+|üqTï˝…’q
yês¡T ≈£L&Ü #Ó|Œü >± $HêïeTT. ‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·Tyê]ì <˚e⁄&ÉT
Çwü|º &ü TÉ qTj·T˙, yê]øÏ yÓ÷ø£eå TTqT ø£\T>∑Cj
Ò T· Tq˙, m|üŒ{Ïø° <äT'KeTTqT
bı+<äì eTTøÏÔì eTìwæøÏ Á|ükÕ~+#·Tqì #Ó|üŒ>± $HêïeTT. Ç<ä+‘ê
#·÷∫q ‘·sê«‘· MT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü Ç+ø=ø£] #˚‘·
düèwæ˜+|üã&çqyê&˚j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. MT dü÷Á‘·eTT dü‘·´yÓTÆ‘˚ ª<˚e⁄&ÉT
düèwæ˜+|üã&çHê&ÉTμ nqTq~ dü‘·´eTT. ˇø£y˚fi¯ <˚e⁄&ÉT Ç‘·s¡T\ #˚‘ ·
düèwæ˜+|üã&É˝Ò<äT n+fÒ MT dü÷Á‘·eTT ‘·|ü n>∑TqT. Ç|ü&ÉT dü÷{Ï>±
n&ÉT>∑T#·THêïeTT. MT dü÷Á‘·eTT ‘·bÕŒ? ˇbÕŒ?
CyêãT :` Hê dü÷Á‘·eTT ‘·|ü nì #Ó|ü≥≈£î neø±X¯y˚T ˝Ò<äT. MT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
13
Á|üX¯ï≈£î »yêãT ø±yê\+fÒ ªª<Ûäs¡à#·Áø£eTTμμ n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Te\dæ
j·TT+≥T+~. <Ûsä à¡ #·Áø£eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T>∑*–‘˚ <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT
>∑T]+∫ ‘Ó*j·Te#·TÃqT. <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*j·T>∑*–q|ü&ÉT <˚e ⁄ì
düe÷#ês¡eTT n+‘ê |üP]Ô>± ‘Ó*j·T>∑\<äT. <˚e⁄ì düe÷#ês¡eTTqT
dü+|üPs¡eí TT>± ‘Ó*dæq|ü&ÉT <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\˝Àì eTs¡àeTT ‘Ó*j·TTqT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T y˚TeTT n&ç–q Á|üX¯ï≈£î dü÷{Ï>± »yêãTqT #Ó|üŒ&ÉeTT
˝Ò<äT. Á|üX¯ïqT <ë{y˚düTÔHêïs¡T. MT dü÷Á‘·eTT ì»e÷, nã<ä›e÷ ˇπø
e÷≥˝À #Ó|üŒ+&ç?
»yêãT :` Hê dü÷Á‘·eTT dü‘·´eTìj˚T #Ó|ü#·THêïqT. H˚qT #Ó|æŒq~
eTTe÷à{Ïø° dü‘·´y˚T.
Á|üX¯ï :` nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT me] #˚‘· düèwæ˜+|üã&çHê&ÉT? ˇπøe÷≥˝À
»yêãT #Ó|üŒ+&ç?
»yêãT :` <˚e⁄ì #˚‘· düèwæ˜+|üã&çHê&ÉT.
Á|üX¯ï :` H˚qT n&ÉT>∑T#·Tqï~ <˚e⁄ìï >∑T]+∫?
»yêãT :` H˚qT #Ó|ü#·Tqï~ <˚e⁄ìï >∑T]+#˚. <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+|üã&ç
Hê&Éì #Ó|ü#·THêïqT. yêdüÔeeTT>± <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+#·ã&˚yê&ÉT ø±<ä˙,
<˚e⁄ì düèwæ˜ me]ø° ‘Ó*j·T<äì #Ó|ü#·THêïeTT. Ç<ä+‘ê ns¡úeTT
ø±yê\+fÒ <Ûsä à¡ #·Áø£eTTqT $es¡eTT>± ‘Ó*j·TT≥≈£î Á|üjT· ‹ï<ë›eTT. H˚qT
ˇø£e÷s¡T <˚e⁄&ÉT <Ûsä à¡ eTT\≈£î ‘Ó*j·Tã&ÉTqT n˙, nfÒ¢ <˚e⁄&TÉ <Ûsä à¡ eTT\≈£î
nr‘·T&É˙, <Ûäsêàr‘·T&ÉsTTq <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\≈£î ‘Ó*j·Tã&É&Éì
#Ó|ü#·T+<äTqT. Hê e÷≥\T <ä«+<ä« <Û√s¡DÏ˝À ñ+&ÉT≥ e\q Áyêùd
yêìø± |æ∫à ˝Òø£ #·~y˚yêìø±j·Tì nqTe÷qeTT e#·TÃqT. n+<äTe\q
14
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n+‘·es¡≈£î b˛≈£î+&Ü Hê e÷≥\T MT≈£î ns¡úeT>∑T≥≈£î eTT+<äT <Ûäs¡à
#·Áø£eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT.
<Ûäs¡àeTT n+fÒ e÷s¡TŒ#Ó+<äì \ø£å´DeTì #Ó|üŒe#·TÃqT.
∫+‘·ø±j·T≈£î |ü⁄\T|ü⁄ e÷s¡TŒ#Ó+<äì XÊ•«‘· \ø£å´DeTT. n+<äTe\q
∫+‘·ø±j·T <Ûäs¡àeTT |ü⁄\T|ü⁄j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. e÷$T&ç ø±j·T ˝Ò‘·>±
ø£døæ ±j·T>± j·TTqï|ü&ÉT e>∑sT¡ >±, |üP]Ô ø±j·T>± e÷]q|ü&ÉT |ü⁄\¢>±,
|üP]Ô |ü+&ÉT>± e÷]q|ü&ÉT ‹j·T´>± ñ+&ÉTqT. n+<äTe\q e÷$T&ç
ø±j·T <Ûsä à¡ eTT |ü⁄\T|ü⁄j·Tì>±˙, e>∑sT¡ nì>±˙, r|æ nì>±˙ #Ó|Œü ˝ÒeTT.
XÊ•«‘·eTT>± ñ+&ÉTq<˚ <Ûsä à¡ eT>∑TqT. XÊ•«‘·eTT>± ñ+&ÉT \ø£´å DeTT\qT
ã{Ϻ Ç~ |òü˝≤Hê edüTÔe⁄ nì #Ó|æŒq≥T¢ nfÒ¢ XÊ•«‘·eTT>± j·TT+&É T
\ø£å´DeTT\T ˝Òø£ <Ûäs¡àeTT\qT ã{Ϻ áj·Tq |òü˝≤Hê <˚e⁄&ÉT nì
#Ó|üŒe#·TÃqT. <˚e⁄ìï <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT ã{Ϻ ‘Ó*j·Te#·TÃqT.
n+<äTe\q <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TT≥≈£î <˚e⁄ì düe÷#ês¡eTT ˝Òø£
<˚e⁄ì C≤„qeTTqT eTT+<äT ‘Ó*j·Te\dæ j·TTqï~. <˚e⁄ì C≤„qeTT
<ë«sê <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*dæ, <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\ <ë«sê <˚e⁄ìï
‘Ó*j·Te#·TÃqT.
@ <Ûäs¡àeTsTTHê düèwæ˜+|üã&çq yê]πøj·TTqï~ n<˚ dü÷Á‘·yÓTÆ
q|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+|üã&çqyê&Ü ˝Òø£ düèwæ˜+∫qyê&Ü?j·TqT Á|üX ¯ï
ãj·T\T <˚s¡T#·Tqï~. ñqï dü‘·´eTTqT #Ó|挑˚ <˚e⁄&ÉT düeTdüÔeTTqT
düèwæ˜+∫q yê&ÉT, <˚e⁄&ÉT me] #˚‘· düèwæ˜+|üã&É˝Ò<äT. á $wüj·TeTT
Hê≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ H˚H˚ <˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ø£\eì
#Ó|ü#·THêïqT. H˚qT #Ó|üŒ&Éy˚T ø±<äT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T düVæ≤‘·eTT
<˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\ >∑T]+∫ #Ó|ü#·Tqï$. <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+|üã&Éì yê&ÉT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
13
Á|üX¯ï≈£î »yêãT ø±yê\+fÒ ªª<Ûäs¡à#·Áø£eTTμμ n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Te\dæ
j·TT+≥T+~. <Ûsä à¡ #·Áø£eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T>∑*–‘˚ <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\qT
>∑T]+∫ ‘Ó*j·Te#·TÃqT. <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*j·T>∑*–q|ü&ÉT <˚e ⁄ì
düe÷#ês¡eTT n+‘ê |üP]Ô>± ‘Ó*j·T>∑\<äT. <˚e⁄ì düe÷#ês¡eTTqT
dü+|üPs¡eí TT>± ‘Ó*dæq|ü&ÉT <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\˝Àì eTs¡àeTT ‘Ó*j·TTqT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T y˚TeTT n&ç–q Á|üX¯ï≈£î dü÷{Ï>± »yêãTqT #Ó|üŒ&ÉeTT
˝Ò<äT. Á|üX¯ïqT <ë{y˚düTÔHêïs¡T. MT dü÷Á‘·eTT ì»e÷, nã<ä›e÷ ˇπø
e÷≥˝À #Ó|üŒ+&ç?
»yêãT :` Hê dü÷Á‘·eTT dü‘·´eTìj˚T #Ó|ü#·THêïqT. H˚qT #Ó|æŒq~
eTTe÷à{Ïø° dü‘·´y˚T.
Á|üX¯ï :` nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT me] #˚‘· düèwæ˜+|üã&çHê&ÉT? ˇπøe÷≥˝À
»yêãT #Ó|üŒ+&ç?
»yêãT :` <˚e⁄ì #˚‘· düèwæ˜+|üã&çHê&ÉT.
Á|üX¯ï :` H˚qT n&ÉT>∑T#·Tqï~ <˚e⁄ìï >∑T]+∫?
»yêãT :` H˚qT #Ó|ü#·Tqï~ <˚e⁄ìï >∑T]+#˚. <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+|üã&ç
Hê&Éì #Ó|ü#·THêïqT. yêdüÔeeTT>± <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+#·ã&˚yê&ÉT ø±<ä˙,
<˚e⁄ì düèwæ˜ me]ø° ‘Ó*j·T<äì #Ó|ü#·THêïeTT. Ç<ä+‘ê ns¡úeTT
ø±yê\+fÒ <Ûsä à¡ #·Áø£eTTqT $es¡eTT>± ‘Ó*j·TT≥≈£î Á|üjT· ‹ï<ë›eTT. H˚qT
ˇø£e÷s¡T <˚e⁄&ÉT <Ûsä à¡ eTT\≈£î ‘Ó*j·Tã&ÉTqT n˙, nfÒ¢ <˚e⁄&TÉ <Ûsä à¡ eTT\≈£î
nr‘·T&É˙, <Ûäsêàr‘·T&ÉsTTq <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\≈£î ‘Ó*j·Tã&É&Éì
#Ó|ü#·T+<äTqT. Hê e÷≥\T <ä«+<ä« <Û√s¡DÏ˝À ñ+&ÉT≥ e\q Áyêùd
yêìø± |æ∫à ˝Òø£ #·~y˚yêìø±j·Tì nqTe÷qeTT e#·TÃqT. n+<äTe\q
14
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n+‘·es¡≈£î b˛≈£î+&Ü Hê e÷≥\T MT≈£î ns¡úeT>∑T≥≈£î eTT+<äT <Ûäs¡à
#·Áø£eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT.
<Ûäs¡àeTT n+fÒ e÷s¡TŒ#Ó+<äì \ø£å´DeTì #Ó|üŒe#·TÃqT.
∫+‘·ø±j·T≈£î |ü⁄\T|ü⁄ e÷s¡TŒ#Ó+<äì XÊ•«‘· \ø£å´DeTT. n+<äTe\q
∫+‘·ø±j·T <Ûäs¡àeTT |ü⁄\T|ü⁄j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. e÷$T&ç ø±j·T ˝Ò‘·>±
ø£døæ ±j·T>± j·TTqï|ü&ÉT e>∑sT¡ >±, |üP]Ô ø±j·T>± e÷]q|ü&ÉT |ü⁄\¢>±,
|üP]Ô |ü+&ÉT>± e÷]q|ü&ÉT ‹j·T´>± ñ+&ÉTqT. n+<äTe\q e÷$T&ç
ø±j·T <Ûsä à¡ eTT |ü⁄\T|ü⁄j·Tì>±˙, e>∑sT¡ nì>±˙, r|æ nì>±˙ #Ó|Œü ˝ÒeTT.
XÊ•«‘·eTT>± ñ+&ÉTq<˚ <Ûsä à¡ eT>∑TqT. XÊ•«‘·eTT>± ñ+&ÉT \ø£´å DeTT\qT
ã{Ϻ Ç~ |òü˝≤Hê edüTÔe⁄ nì #Ó|æŒq≥T¢ nfÒ¢ XÊ•«‘·eTT>± j·TT+&É T
\ø£å´DeTT\T ˝Òø£ <Ûäs¡àeTT\qT ã{Ϻ áj·Tq |òü˝≤Hê <˚e⁄&ÉT nì
#Ó|üŒe#·TÃqT. <˚e⁄ìï <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT ã{Ϻ ‘Ó*j·Te#·TÃqT.
n+<äTe\q <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TT≥≈£î <˚e⁄ì düe÷#ês¡eTT ˝Òø£
<˚e⁄ì C≤„qeTTqT eTT+<äT ‘Ó*j·Te\dæ j·TTqï~. <˚e⁄ì C≤„qeTT
<ë«sê <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*dæ, <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\ <ë«sê <˚e⁄ìï
‘Ó*j·Te#·TÃqT.
@ <Ûäs¡àeTsTTHê düèwæ˜+|üã&çq yê]πøj·TTqï~ n<˚ dü÷Á‘·yÓTÆ
q|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+|üã&çqyê&Ü ˝Òø£ düèwæ˜+∫qyê&Ü?j·TqT Á|üX ¯ï
ãj·T\T <˚s¡T#·Tqï~. ñqï dü‘·´eTTqT #Ó|挑˚ <˚e⁄&ÉT düeTdüÔeTTqT
düèwæ˜+∫q yê&ÉT, <˚e⁄&ÉT me] #˚‘· düèwæ˜+|üã&É˝Ò<äT. á $wüj·TeTT
Hê≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ H˚H˚ <˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ø£\eì
#Ó|ü#·THêïqT. H˚qT #Ó|üŒ&Éy˚T ø±<äT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T düVæ≤‘·eTT
<˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\ >∑T]+∫ #Ó|ü#·Tqï$. <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+|üã&Éì yê&ÉT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
15
nsTTq|ü&ÉT Äj·Tq≈£î <Ûäs¡àeTT\THêïj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT nC≤„qeT>∑TqT
ø£<ë!j·Tì Ç‘·sT¡ \T n&ÉT>∑e#·TÃqT. nC≤„qeT>∑TqT nì ‘Ó*dæ <˚e⁄ìøÏ
<Ûäs¡àeTT\THêïj·Tì H˚qT Hê‘√ bÕ≥T eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\T
#Ó|ü#·Tqï$. n˝≤ #Ó|ü≥≈£î ã\yÓTÆq ø±s¡DeTT ø£\<äT. n<˚eTq>±!
ˇø£¬s’‘·T ‘·q bı\eTT˝À |ü+≥ y˚j·TT≥≈£î X¯óÁuÛÑeTsTTq –+»\qT
mqTïø=ì yê{ÏjT· +<äT eTqTï, sêfi¯ófl ˝Òì$ rdüTø=ì bı\eTT˝À $‘·TqÔ T.
nsTT‘˚ q÷>∑T\T nqT –+»\qT bı\eTT˝À $‘êÔ\+fÒ Ä –+»\˝ÀìøÏ
ø=+‘· eTqTï ˝Òø£ ø=+‘· ÇdüTø£qT ø£\T|ü⁄ø=ì $‘·Ôe\dæj·TT+&ÉTqT.
n˝≤ ø£\T|ü⁄ø√ø£b˛‘˚ q÷>∑T –+»\T #˚‹qT+&ç C≤] bı\eTT˝À |ü&eÉ ⁄.
n$ ˇø£ <ëìø=ø£{Ï n+≥Tø=qï≥T¢+&ÉTqT. ø=~›>∑ #˚sTT e<äT\T #˚ùdÔ
–+»\T ≈£î|üŒ>± |ü&çb˛e⁄qT. ø=~›>∑ >∑{Ϻ>∑ |ü≥Tºø=+fÒ –+»\T C≤]
bı\eTT˝À |ü&Éø£ n˝≤π> #˚‹˝ÀH˚ ñ+&çb˛e⁄qT.
n+<äs¡÷ nìï $‘·ÔqeTT\qT X¯óÁuÛÑ|üs¡∫ eTqTï, ÇdüTø£ ˝Òì$
bı\eTT˝À $‹Ô‘˚, q÷>∑T\T $‘·TÔyê&ÉT e÷Á‘·eTT eTqTï, ÇdüTø£ ø£*|æ
$‘·T#Ô T· Hêï&ÉT. n˝≤π> <Ûsä à¡ eTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î, düèwæ+˜ |üã&Éì
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î <˚e⁄ìøÏ <Ûsä à¡ eTT\qT n<˚ |üì>± #˚sá e\dæ e∫Ãq~.
eTqTwüß\≈£î <Ûsä à¡ eTT\Tqïy˚ ‘Ó*j·Tã&ÉTqT. ø±e⁄q <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î
˝Òì <Ûäs¡àeTT\qT <˚e⁄ìøÏ ø£*Œ+∫, <Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT <˚e⁄ìï ns¡úeTT
#˚dTü ø=qï|ü&ÉT ‘·sê«‘· <Ûsä à¡ eTT\qT rdæyd˚ æ <˚e⁄ìï #·÷&Ée˝…qT. ∫qï
ñ<ëVü≤s¡DqT #Ó|üø=+<ëeTT. ˇø£ düe÷#ês¡eTTqT ø±–‘·eTT˝À Áyêdæ
Ç‘·sT¡ \≈£î b˛düT<º ë«sê |ü+|ü⁄<äTeTT. @ $<Ûeä TT>± |ü+|æHê Áyêj·Tã&çq
düe÷#ês¡eTT>∑\ ø±–‘·eTTqT eT&É∫ ˇø£ ø£esY˝À ô|{Ϻ |ü+|ü⁄<äTeTT.
ø£esY MT<ä me]øÏ |ü+|üe˝…H√ yê] nÁ&Édt Áyêdæj·TT+&ÉTqT. n~
16
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#˚s¡e\dæq yê]øÏ #˚]q|ü&ÉT ø£esY rdæ Á|üø£ÿq y˚dæ ø±–‘·eTT˝À
Áyêdæq düe÷#ês¡eTTqT #·÷kÕÔeTT. nø£ÿ&çøÏ #˚s¡Tes¡≈£î ø£esY≈£î
ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£\<äT. ñ‘·Ôs¡eTT #˚]q ‘·sê«‘· ø£esY≈£î @e÷Á‘·eTT $\Te
˝Ò<äT. ø£esYqT n&ɶeTT>± ∫+∫ ˝À|ü* ø±–‘·eTTqT e÷Á‘·eTT
#·<äTe⁄<äTeTT. n+‘·es¡≈£î $\Tej·TTqï ø£esY ñ‘·Ôs¡eTT #˚]b˛sTTq
‘·sê«‘· m≥T¢ $\Te ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTq<√ <˚e⁄ì $wüj·TeTT˝À <˚e⁄ì
düe÷#ês¡eTT ‘Ó*j·TTq+‘·es¡≈£î <Ûäs¡àeTT‘√ nedüs¡eTT. <˚e⁄ì
$wüj·TeTT ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· <Ûäs¡àeTT‘√ nedüs¡eTT ˝Ò<äT.
‘Ó*j·Tã&Éì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î <Ûäs¡àeTT\Tqï <˚e⁄ìï yÓTT<ä≥
‘Ó*j·T>∑*–‘˚ ‘·sê«‘· <Ûsä à¡ eTT\T ˝Òì <˚e⁄&TÉ ‘Ó*j·Tã&ÉTqT. n+<äTe\q
<˚e⁄&ÉT ‘·qqT <Ûäs¡àeTT\Tqï <˚e⁄ì>± ‘·j·÷s¡T #˚dæ, Äj·Tq ‘·|üŒ MTs¡T
‘Ó*j·T<ä–q <˚e⁄&ÉT ˝Ò&Éì #ÓbÕŒs¡T. Äj·TH˚ MT≈£î Äsê<Ûä´<Ó’eeTT nì
#ÓbÕŒ&ÉT. Ä $<ÛëqeTT n+‘·jT· ÷ eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝À dü+|üPs¡eí TT>±
#Ó|üŒã&çq~. <Ûäs¡àeTT\T >∑\ <˚e⁄ìï >∑T]+∫q C≤„qy˚T eT÷&ÉT <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT\˝Àq÷ <ë<ë|ü⁄ mquÛ’… XÊ‘·eTT >∑\<äT. ø=~›XÊ‘·eTT e÷Á‘·eTT
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï >∑T]+∫, düèwæ˜+|üã&Éì <˚e⁄ìï >∑T]+∫
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À mquÛ…’ XÊ‘·eTT #Ó|æŒq <Ûäs¡àeTT\T >∑\
<˚e⁄&˚ dü]>± eTqTwüß\≈£î ns¡eú TT ø±q|ü&ÉT ø=~›bÕ{Ï düe÷#ês¡eTTqï
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï >∑T]+∫ @MT ns¡úeTT ø±˝Ò<äìj˚T #Ó|üŒe#·TÃqT.
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄&ÉT, düs¡«eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\T >∑\
<˚e⁄ìï düèwæ˜+∫ Ä <˚e⁄H˚ï n+<äs¡÷ Äsê~Û+#·e˝…q˙ Äj·TH˚ MT≈£î
Äsê<Ûä´ <Ó’eeTì n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À #Ó|æŒq Äj·T‘YqT
#·÷&É+&ç. dü÷sê eT÷&ÉT, Äj·T‘Y |ü<äTHÓì$T~˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
15
nsTTq|ü&ÉT Äj·Tq≈£î <Ûäs¡àeTT\THêïj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT nC≤„qeT>∑TqT
ø£<ë!j·Tì Ç‘·sT¡ \T n&ÉT>∑e#·TÃqT. nC≤„qeT>∑TqT nì ‘Ó*dæ <˚e⁄ìøÏ
<Ûäs¡àeTT\THêïj·Tì H˚qT Hê‘√ bÕ≥T eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\T
#Ó|ü#·Tqï$. n˝≤ #Ó|ü≥≈£î ã\yÓTÆq ø±s¡DeTT ø£\<äT. n<˚eTq>±!
ˇø£¬s’‘·T ‘·q bı\eTT˝À |ü+≥ y˚j·TT≥≈£î X¯óÁuÛÑeTsTTq –+»\qT
mqTïø=ì yê{ÏjT· +<äT eTqTï, sêfi¯ófl ˝Òì$ rdüTø=ì bı\eTT˝À $‘·TqÔ T.
nsTT‘˚ q÷>∑T\T nqT –+»\qT bı\eTT˝À $‘êÔ\+fÒ Ä –+»\˝ÀìøÏ
ø=+‘· eTqTï ˝Òø£ ø=+‘· ÇdüTø£qT ø£\T|ü⁄ø=ì $‘·Ôe\dæj·TT+&ÉTqT.
n˝≤ ø£\T|ü⁄ø√ø£b˛‘˚ q÷>∑T –+»\T #˚‹qT+&ç C≤] bı\eTT˝À |ü&eÉ ⁄.
n$ ˇø£ <ëìø=ø£{Ï n+≥Tø=qï≥T¢+&ÉTqT. ø=~›>∑ #˚sTT e<äT\T #˚ùdÔ
–+»\T ≈£î|üŒ>± |ü&çb˛e⁄qT. ø=~›>∑ >∑{Ϻ>∑ |ü≥Tºø=+fÒ –+»\T C≤]
bı\eTT˝À |ü&Éø£ n˝≤π> #˚‹˝ÀH˚ ñ+&çb˛e⁄qT.
n+<äs¡÷ nìï $‘·ÔqeTT\qT X¯óÁuÛÑ|üs¡∫ eTqTï, ÇdüTø£ ˝Òì$
bı\eTT˝À $‹Ô‘˚, q÷>∑T\T $‘·TÔyê&ÉT e÷Á‘·eTT eTqTï, ÇdüTø£ ø£*|æ
$‘·T#Ô T· Hêï&ÉT. n˝≤π> <Ûsä à¡ eTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î, düèwæ+˜ |üã&Éì
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î <˚e⁄ìøÏ <Ûsä à¡ eTT\qT n<˚ |üì>± #˚sá e\dæ e∫Ãq~.
eTqTwüß\≈£î <Ûsä à¡ eTT\Tqïy˚ ‘Ó*j·Tã&ÉTqT. ø±e⁄q <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î
˝Òì <Ûäs¡àeTT\qT <˚e⁄ìøÏ ø£*Œ+∫, <Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT <˚e⁄ìï ns¡úeTT
#˚dTü ø=qï|ü&ÉT ‘·sê«‘· <Ûsä à¡ eTT\qT rdæyd˚ æ <˚e⁄ìï #·÷&Ée˝…qT. ∫qï
ñ<ëVü≤s¡DqT #Ó|üø=+<ëeTT. ˇø£ düe÷#ês¡eTTqT ø±–‘·eTT˝À Áyêdæ
Ç‘·sT¡ \≈£î b˛düT<º ë«sê |ü+|ü⁄<äTeTT. @ $<Ûeä TT>± |ü+|æHê Áyêj·Tã&çq
düe÷#ês¡eTT>∑\ ø±–‘·eTTqT eT&É∫ ˇø£ ø£esY˝À ô|{Ϻ |ü+|ü⁄<äTeTT.
ø£esY MT<ä me]øÏ |ü+|üe˝…H√ yê] nÁ&Édt Áyêdæj·TT+&ÉTqT. n~
16
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#˚s¡e\dæq yê]øÏ #˚]q|ü&ÉT ø£esY rdæ Á|üø£ÿq y˚dæ ø±–‘·eTT˝À
Áyêdæq düe÷#ês¡eTTqT #·÷kÕÔeTT. nø£ÿ&çøÏ #˚s¡Tes¡≈£î ø£esY≈£î
ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£\<äT. ñ‘·Ôs¡eTT #˚]q ‘·sê«‘· ø£esY≈£î @e÷Á‘·eTT $\Te
˝Ò<äT. ø£esYqT n&ɶeTT>± ∫+∫ ˝À|ü* ø±–‘·eTTqT e÷Á‘·eTT
#·<äTe⁄<äTeTT. n+‘·es¡≈£î $\Tej·TTqï ø£esY ñ‘·Ôs¡eTT #˚]b˛sTTq
‘·sê«‘· m≥T¢ $\Te ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTq<√ <˚e⁄ì $wüj·TeTT˝À <˚e⁄ì
düe÷#ês¡eTT ‘Ó*j·TTq+‘·es¡≈£î <Ûäs¡àeTT‘√ nedüs¡eTT. <˚e⁄ì
$wüj·TeTT ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· <Ûäs¡àeTT‘√ nedüs¡eTT ˝Ò<äT.
‘Ó*j·Tã&Éì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î <Ûäs¡àeTT\Tqï <˚e⁄ìï yÓTT<ä≥
‘Ó*j·T>∑*–‘˚ ‘·sê«‘· <Ûsä à¡ eTT\T ˝Òì <˚e⁄&TÉ ‘Ó*j·Tã&ÉTqT. n+<äTe\q
<˚e⁄&ÉT ‘·qqT <Ûäs¡àeTT\Tqï <˚e⁄ì>± ‘·j·÷s¡T #˚dæ, Äj·Tq ‘·|üŒ MTs¡T
‘Ó*j·T<ä–q <˚e⁄&ÉT ˝Ò&Éì #ÓbÕŒs¡T. Äj·TH˚ MT≈£î Äsê<Ûä´<Ó’eeTT nì
#ÓbÕŒ&ÉT. Ä $<ÛëqeTT n+‘·jT· ÷ eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝À dü+|üPs¡eí TT>±
#Ó|üŒã&çq~. <Ûäs¡àeTT\T >∑\ <˚e⁄ìï >∑T]+∫q C≤„qy˚T eT÷&ÉT <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT\˝Àq÷ <ë<ë|ü⁄ mquÛ’… XÊ‘·eTT >∑\<äT. ø=~›XÊ‘·eTT e÷Á‘·eTT
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï >∑T]+∫, düèwæ˜+|üã&Éì <˚e⁄ìï >∑T]+∫
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À mquÛ…’ XÊ‘·eTT #Ó|æŒq <Ûäs¡àeTT\T >∑\
<˚e⁄&˚ dü]>± eTqTwüß\≈£î ns¡eú TT ø±q|ü&ÉT ø=~›bÕ{Ï düe÷#ês¡eTTqï
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï >∑T]+∫ @MT ns¡úeTT ø±˝Ò<äìj˚T #Ó|üŒe#·TÃqT.
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄&ÉT, düs¡«eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\T >∑\
<˚e⁄ìï düèwæ˜+∫ Ä <˚e⁄H˚ï n+<äs¡÷ Äsê~Û+#·e˝…q˙ Äj·TH˚ MT≈£î
Äsê<Ûä´ <Ó’eeTì n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À #Ó|æŒq Äj·T‘YqT
#·÷&É+&ç. dü÷sê eT÷&ÉT, Äj·T‘Y |ü<äTHÓì$T~˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
17
(3`18) ªªn˝≤¢V≤t ‘·|Œü eTs=ø£ Äsê<Û´ä <Óe’ eTT ˝Ò&ìÉ dü«j·TeTT>±
n˝≤¢V≤t , Äj·Tq <ä÷‘·\T, C≤„qdü+|üqTï\T kÕø£´å $T#·TÃ#·THêïs¡T.
Äj·Tq düeT‘·«eTT, düeT‘·÷ø£eTT‘√ á $XÊ«ìï ì*|æ
ñ+#ê&ÉT. düsê«~Û≈£î´&ÉT, $y˚#·Hêo* nsTTq Äj·Tq ‘·|üŒ
eTs=ø£¬ses¡÷ Äsê<Ûäq≈£î ns¡TΩ\T ø±s¡T.μμ
á yêø£´eTTqT ã{Ϻ eTqTwüß\T Äsê~Û+#·T≥≈£î ‘·–q <˚e⁄ìï
ndü\sTTq <˚e⁄&ÉT ‘·j·÷s¡T #˚XÊ&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì
<˚e⁄&ÉT, Á|ü»\T ‘·qqT ‘Ó*j·TT ì$T‘·ÔeTT, ‘êqT düèwæ˜+∫q Ä‘·àqT
<˚e⁄ì>± Á|üø£{Ï+∫, ‘êqT me]ø° ‘Ó*j·Tìyê&Ó’ b˛j·÷&ÉT. <Ûäs¡àeTT\T
˝Òì <˚e⁄ìï eTqTwüß\T Äsê~Û+#·˝Òs¡T. eTqTwüß\T <Ûäs¡àeTT\T >∑\
yêìì, düèwæ˜+|üã&çq yêìì e÷Á‘·y˚T ‘Ó*j·T>∑\T>∑T ãT~∆ >∑\yê¬s’
j·TTHêïs¡T. <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT $<ÛëqeTT @e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·Tì yê¬s’q+<äTq, Á|ü|ü+#·eTT˝Àj·TTqï <Ûäs¡àeTT\T >∑\ yêìì
e÷Á‘·yT˚ <Ûsä à¡ eTT\ Ä<Ûës¡eTT>± ‘Ó*j·TT≥≈£î ‘Ó*dæq eTqTwüß\≈£î <˚e⁄&˚
yÓTT<ä≥ <Ûsä à¡ eTT\T>∑\ <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TTq≥T¢ #˚XÊ&ÉT. yÓTT<ä≥ <Ûäsà¡ eTT\T>∑\
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·T>∑*–q ‘·sê«‘· <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·T>∑\s¡ì
<˚e⁄ì qeTàø£eTT. n+<äTe\q KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À (3`18) yêø£´eTT˝À
dü«j·÷Hê <˚e⁄&˚ ªeTs=ø£ <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·eTìμ #ÓbÕŒ&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ‘·q düèwæ˝˜ À yÓTT<ä≥ Á|üøè£ ‹ì ‘·sê«‘· Ä‘·àqT, Jyê‘·àqT
düèwæ˜+#ê&ÉT. ‘·q‘√ ≈£L&Ü yÓTT‘·ÔeTT Jes¡÷|üeTT >∑\ X¯Øs¡eTT\‘√
ì+&çq $X¯«eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚XÊ&ÉT. düèwæ˜ ‘·sê«‘· ‘êqT me]ø° ‘Ó*j·Tì
yê&ÉT>± ñ+&É<ä\∫, ‘êqT <˚e⁄ì>± ≈£L&Ü Äsê~Û+#·ã&É≈£î+&Ü
ñ+&ÉT≥≈£î, ‘êqT ìs¡sí TT+#·Tø=qï Á|üD≤[ø£ Á|üø±s¡eTT e÷qe⁄\+<äs÷¡
18
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Äsê~Û+#·T≥≈£î Ä‘·àH˚ <˚e⁄ì>± ìs¡sí TT+∫, Ç‘·H˚ MT≈£î Äsê<Û´ä <Óe’ eTT,
Ç‘·qT ‘·|üŒ y˚πs Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT ˝Ò&Éì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. <˚e⁄&ÉsTTq
Ä‘·àqT >∑T]+∫ <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À n~Ûø£uÛ≤>∑eTT #Ó|üŒã&çj·TT+&É>±
düs¡«eTTqT düèwæ̃+∫q <˚e⁄ìï >∑T]+∫ ø=+‘· es¡πø #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. á
düe÷#ês¡eT+‘·jT· ÷ Ä<Ûës¡|Pü s¡«ø£eTT>± j·TTqï~. XÊÅdãÔü <äe› TT>± Ä‘˚à
<˚e⁄&ÉT>± #Ó|üŒã&çj·TTqï~. düèwæ˜+|üã&çq Ä‘˚à <˚e⁄&ÉsTT‘˚ düs¡ «eTTqT
düèwæ˜+∫q yê&ÉT πøe\eTT düèwæ˜ø£s¡Ô>± e÷Á‘·eTT j·TTHêï&ÉT, <˚e⁄&ÉT>±
˝Ò&ÉT. düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT ‘·q n~Ûø±s¡eTT\ìïj·T÷ Ä‘·à≈£î Ç∫Ã
<˚e⁄ì>± Á|üø£{Ï+∫, ‘êqT düú㛑·>± @ ø±s¡´eTT #˚j·T≈£î+&Ü nìï{Ï˙
#·÷düTÔqï kÕøÏå>± ì*∫b˛sTTq~.
$X¯«eTT #·s¡, n#·s¡ Á|üø£è‹>± $&çb˛>±, #·s¡Á|üø£è‹ <ë«sê
X¯Øs¡eTT\T ‘·j·÷s¡Tø±>±, X¯Øs¡eTT˝À Jyê‘·à <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à#˚‘·
q&ç|æ+|üã&ÉT#·Tqï~. Je⁄&ÉT ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT ø£wüºdüTKeTT\qT
nqTuÛ$Ñ +#·Tq≥T¢ X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à |üì #˚jT· T#·÷ ø±s¡´ø£s>Ô¡ ±
j·TT+≥Tqï~. Je⁄&ÉT ‘√\ã&˚yê&ÉT ø±>±, Ä‘·à<˚e⁄&ÉT ‘√˝Òyê&ÉT>±
j·TT+&É>±, |üse¡ ÷‘·à kÕøÏ>å ± j·TTqï~. X¯Øs¡eTT˝À eT÷&ÉT Ä‘·à\Tqïq÷,
|üs¡e÷‘·à #·÷#˚yê&ÉT>± j·TT+&É>±, Ä‘·à ø±s¡´eTT\qT #˚j·TT#·÷
ø£wüºdüTKeTT\˝À Je⁄ìï q&ÉT|ü⁄#·T+&É>±, Jyê‘·à ø£wüºdüTKeTT\qT
nqTuÛ$Ñ +#·T#·Tqï~. á $wüjT· eTTH˚ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À (50`21)
ªªÁ|ü‹ e´øÏÔ ‘·qyÓ+≥ ‘·qqT rdüTø£e#˚à yê&=ø£&ÉT, kÕø£å´$T#˚Ã
yê&=ø£&ÉT ñqï dæú‹˝À Vü‰»s¡e⁄‘ê&ÉTμμ. eTs=ø£ Á>∑+<∏äeTT˝À
(50`21) ªªÁ|ü‹ ÁbÕDÏ ˇø£ ‘√˝Òyê&ç‘√ eTs=ø£ kÕø£å´$T#˚Ãyê&ç‘√
düVü‰ edüTÔ+~μμ nì ø£\<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
17
(3`18) ªªn˝≤¢V≤t ‘·|Œü eTs=ø£ Äsê<Û´ä <Óe’ eTT ˝Ò&ìÉ dü«j·TeTT>±
n˝≤¢V≤t , Äj·Tq <ä÷‘·\T, C≤„qdü+|üqTï\T kÕø£´å $T#·TÃ#·THêïs¡T.
Äj·Tq düeT‘·«eTT, düeT‘·÷ø£eTT‘√ á $XÊ«ìï ì*|æ
ñ+#ê&ÉT. düsê«~Û≈£î´&ÉT, $y˚#·Hêo* nsTTq Äj·Tq ‘·|üŒ
eTs=ø£¬ses¡÷ Äsê<Ûäq≈£î ns¡TΩ\T ø±s¡T.μμ
á yêø£´eTTqT ã{Ϻ eTqTwüß\T Äsê~Û+#·T≥≈£î ‘·–q <˚e⁄ìï
ndü\sTTq <˚e⁄&ÉT ‘·j·÷s¡T #˚XÊ&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì
<˚e⁄&ÉT, Á|ü»\T ‘·qqT ‘Ó*j·TT ì$T‘·ÔeTT, ‘êqT düèwæ˜+∫q Ä‘·àqT
<˚e⁄ì>± Á|üø£{Ï+∫, ‘êqT me]ø° ‘Ó*j·Tìyê&Ó’ b˛j·÷&ÉT. <Ûäs¡àeTT\T
˝Òì <˚e⁄ìï eTqTwüß\T Äsê~Û+#·˝Òs¡T. eTqTwüß\T <Ûäs¡àeTT\T >∑\
yêìì, düèwæ˜+|üã&çq yêìì e÷Á‘·y˚T ‘Ó*j·T>∑\T>∑T ãT~∆ >∑\yê¬s’
j·TTHêïs¡T. <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT $<ÛëqeTT @e÷Á‘·eTT
‘Ó*j·Tì yê¬s’q+<äTq, Á|ü|ü+#·eTT˝Àj·TTqï <Ûäs¡àeTT\T >∑\ yêìì
e÷Á‘·yT˚ <Ûsä à¡ eTT\ Ä<Ûës¡eTT>± ‘Ó*j·TT≥≈£î ‘Ó*dæq eTqTwüß\≈£î <˚e⁄&˚
yÓTT<ä≥ <Ûsä à¡ eTT\T>∑\ <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TTq≥T¢ #˚XÊ&ÉT. yÓTT<ä≥ <Ûäsà¡ eTT\T>∑\
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·T>∑*–q ‘·sê«‘· <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìï ‘Ó*j·T>∑\s¡ì
<˚e⁄ì qeTàø£eTT. n+<äTe\q KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À (3`18) yêø£´eTT˝À
dü«j·÷Hê <˚e⁄&˚ ªeTs=ø£ <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·eTìμ #ÓbÕŒ&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ‘·q düèwæ˝˜ À yÓTT<ä≥ Á|üøè£ ‹ì ‘·sê«‘· Ä‘·àqT, Jyê‘·àqT
düèwæ˜+#ê&ÉT. ‘·q‘√ ≈£L&Ü yÓTT‘·ÔeTT Jes¡÷|üeTT >∑\ X¯Øs¡eTT\‘√
ì+&çq $X¯«eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚XÊ&ÉT. düèwæ˜ ‘·sê«‘· ‘êqT me]ø° ‘Ó*j·Tì
yê&ÉT>± ñ+&É<ä\∫, ‘êqT <˚e⁄ì>± ≈£L&Ü Äsê~Û+#·ã&É≈£î+&Ü
ñ+&ÉT≥≈£î, ‘êqT ìs¡sí TT+#·Tø=qï Á|üD≤[ø£ Á|üø±s¡eTT e÷qe⁄\+<äs÷¡
18
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Äsê~Û+#·T≥≈£î Ä‘·àH˚ <˚e⁄ì>± ìs¡sí TT+∫, Ç‘·H˚ MT≈£î Äsê<Û´ä <Óe’ eTT,
Ç‘·qT ‘·|üŒ y˚πs Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT ˝Ò&Éì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. <˚e⁄&ÉsTTq
Ä‘·àqT >∑T]+∫ <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À n~Ûø£uÛ≤>∑eTT #Ó|üŒã&çj·TT+&É>±
düs¡«eTTqT düèwæ̃+∫q <˚e⁄ìï >∑T]+∫ ø=+‘· es¡πø #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. á
düe÷#ês¡eT+‘·jT· ÷ Ä<Ûës¡|Pü s¡«ø£eTT>± j·TTqï~. XÊÅdãÔü <äe› TT>± Ä‘˚à
<˚e⁄&ÉT>± #Ó|üŒã&çj·TTqï~. düèwæ˜+|üã&çq Ä‘˚à <˚e⁄&ÉsTT‘˚ düs¡ «eTTqT
düèwæ˜+∫q yê&ÉT πøe\eTT düèwæ˜ø£s¡Ô>± e÷Á‘·eTT j·TTHêï&ÉT, <˚e⁄&ÉT>±
˝Ò&ÉT. düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT ‘·q n~Ûø±s¡eTT\ìïj·T÷ Ä‘·à≈£î Ç∫Ã
<˚e⁄ì>± Á|üø£{Ï+∫, ‘êqT düú㛑·>± @ ø±s¡´eTT #˚j·T≈£î+&Ü nìï{Ï˙
#·÷düTÔqï kÕøÏå>± ì*∫b˛sTTq~.
$X¯«eTT #·s¡, n#·s¡ Á|üø£è‹>± $&çb˛>±, #·s¡Á|üø£è‹ <ë«sê
X¯Øs¡eTT\T ‘·j·÷s¡Tø±>±, X¯Øs¡eTT˝À Jyê‘·à <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à#˚‘·
q&ç|æ+|üã&ÉT#·Tqï~. Je⁄&ÉT ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT ø£wüºdüTKeTT\qT
nqTuÛ$Ñ +#·Tq≥T¢ X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à |üì #˚jT· T#·÷ ø±s¡´ø£s>Ô¡ ±
j·TT+≥Tqï~. Je⁄&ÉT ‘√\ã&˚yê&ÉT ø±>±, Ä‘·à<˚e⁄&ÉT ‘√˝Òyê&ÉT>±
j·TT+&É>±, |üse¡ ÷‘·à kÕøÏ>å ± j·TTqï~. X¯Øs¡eTT˝À eT÷&ÉT Ä‘·à\Tqïq÷,
|üs¡e÷‘·à #·÷#˚yê&ÉT>± j·TT+&É>±, Ä‘·à ø±s¡´eTT\qT #˚j·TT#·÷
ø£wüºdüTKeTT\˝À Je⁄ìï q&ÉT|ü⁄#·T+&É>±, Jyê‘·à ø£wüºdüTKeTT\qT
nqTuÛ$Ñ +#·T#·Tqï~. á $wüjT· eTTH˚ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À (50`21)
ªªÁ|ü‹ e´øÏÔ ‘·qyÓ+≥ ‘·qqT rdüTø£e#˚à yê&=ø£&ÉT, kÕø£å´$T#˚Ã
yê&=ø£&ÉT ñqï dæú‹˝À Vü‰»s¡e⁄‘ê&ÉTμμ. eTs=ø£ Á>∑+<∏äeTT˝À
(50`21) ªªÁ|ü‹ ÁbÕDÏ ˇø£ ‘√˝Òyê&ç‘√ eTs=ø£ kÕø£å´$T#˚Ãyê&ç‘√
düVü‰ edüTÔ+~μμ nì ø£\<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
19
Ç≥T¢ yêø£´eTT˝À #Ó|Œæ q≥T¢ Á|üøè£ ‹ X¯Øs¡eTT>± ñ+&É>± <˚e⁄&ÉT
eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± X¯Øs¡eTT˝À j·TTHêï&ÉT. X¯Øs¡eTT˝À Ä‘˚à ìs¡sí TT+|ü
ã&çq <˚e⁄&ÉT>± ñ+&É>±, düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT kÕøÏå>± j·TT+&É>±
<˚e⁄ì>± j·TTqï Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝À ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± j·TT+&É>±, Jyê‘·à ø£sà¡ Ø‘ê´
Ä‘·à #˚dæq ø±s¡´eTT\˝Àì ø£wüºdüTKeTT\qT nqTuÛÑ$+#·T#·Tqï~.
X¯Øs¡eTT˝À eT÷&ÉT Ä‘·à\THêïj·Tì, n$ á $<ÛäeTT>± ñHêïj·Tì
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (50`21) yêø£´eTT˝À #Ó|üŒã&çj·TTqï~. á
eT÷&ÉT Ä‘·à˝Ò Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘·˝À |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT ÁbÕ|æÔ
jÓ÷>∑eTTq 16, 17 XÀ¢øe£ TT\˝À ø£så T¡ &ÉT, nø£så T¡ &ÉT, |ü⁄s¡Tc˛‘·e
Ô TT&ÉT
nì #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. nfÒ¢ ~«rj·T <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq Ç+J\T (u…_’ \T)˝À
eT‘·ÔsTT düTyês¡Ôj·T+<äT 28e n<Ûë´j·TeTTq 19e e#·qeTTq ‘·+Á&ç,
≈£îe÷s¡T&ÉT, |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
(50`21) ªª‘√\ã&˚yê&ÉT, ‘√˝Òyê&ÉT, #·÷#˚yê&ÉT nì
#Ó|üŒã&çq~. düs¡«Á|ü|ü+#·eTTqT |üs¡e÷‘·à düèwæ˜+∫, Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±
ìs¡ísTT+#·>±, Jyê‘·à X¯Øs¡eTT˝À ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·Tqï~. <ë<ë|ü⁄ á
$wüjT· eT+‘·jT· ÷ ªª<˚e⁄ì eTTÁ<μä μ nqT Á>∑+<∏eä TT˝ÀH˚ #Ó|Œæ j·TTHêïeTT.
nø£ÿ&É #Ó|æŒq<˚ Çø£ÿ&É C≤„|üø£eTT #˚XÊeTT.
Ç|ü&ÉT eTqeTT ø=+#ÓeTT eTT+<äT≈£î b˛sTT C≤„qeTTqT
#Ó|üø√>∑*–‘˚ á Á>∑+<∏äeTT˝À ø=+‘· Áø=‘·Ô C≤„qeTT ‘Ó*dæq≥¢>∑TqT.
Ä Á|üj·T‘·ïeTT˝ÀH˚ <Ûäs¡àeTT\ $wüj·TeTT ‘Ós¡MT~øÏ ‘Ó#êÃeTT. <˚e⁄ì
<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*dæ‘˚ <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\ <ë«sê <˚e⁄ìï ‘Ó*j·Tq>∑TqT.
<Ûäs¡àeTT nq>± \ø£å´DeTT nì #Ó|üø=HêïeTT. ìeTàø±j·T≈£î |ü⁄\T|ü⁄
<Ûäs¡àeT>∑TqT. m+<äTø£q>±! n~ ìeTàø±j·T≈£î XÊ•«‘· \ø£å´DeTT.
20
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
|ü⁄\T|ü⁄qTã{Ϻ ìeTàø±j·TqT ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n˝≤π> <Ûäs¡àeTTqT ã{Ϻ
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n≥Te+≥|ü&ÉT Á|üøè£ ‹ edüTeÔ ⁄‘√ düe÷qeTT>±
<˚e⁄&ÉT >∑T]Ô+|üã&ÉT#·THêï&ÉT ø£<ë!j·Tì mes¡sTTq n&ÉT>∑e#·TÃqT.
n|ü&ÉT ì»y˚Tqì ˇ|üø√ø£ ‘·|Œü <äT. nsTT‘˚ <Ûsä à¡ eTT>∑\yê&ÉT, <Ûsä à¡ eTT
#˚‘· >∑T]Ô+|üã&ÉTyê&ÉT ì»yÓTqÆ <˚e⁄&ÉT ø±<äT, ì»yÓTqÆ <˚e⁄ìøÏ <Ûsä à¡ eTT\T
˝Òe⁄ nì #Ó|üŒe#·TÃqT. <Ûäs¡àeTT\ #˚‘· ‘Ó*j·Tã&ÉT <˚e⁄&ÉT <˚e⁄ì #˚‘·
düèwæ˜+|üã&çq <˚e⁄&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT.
@πøX¯«s√bÕdüqj·Tì ˇπø <˚e⁄ìï $X¯«dæ+#ê*, ˇπø <˚e⁄ìï
Äsê~Û+#ê\ì #Ó|üyês¡THêïs¡T. n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT ˇø£ eT‘·eTTq≈£î
|ü]$T‹ ˝Ò<Tä . <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À düV≤æ ‘·eTT ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·e˝…qì
#Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. ø±e⁄q n+<äs÷¡ Äsê~Û+#·e\dæq~ ˇπø <˚e⁄H˚ï nsTT‘˚
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À á $wüjT· eTTqT #Ó|Œæ j·TTHêï Væ≤+<äTe⁄\T nq´<˚e‘êsê<ÛHä ˚
eTTK´eTT>± #˚jT· T#·THêïs¡T. eTTd”y¢ Té \T, Åø¬ d’ eúü ⁄\T @πøX¯«s√bÕdüqj·Tì
#Ó|æŒHê yês¡T yê] <˚e⁄ìï, Ms¡T M] <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïs¡T. nìï
eT‘·eTT\ yês¡T ˇπø <˚e⁄ìï mø£ÿ&Ü Äsê~Û+#·˝<Ò Tä . eTTd”y¢ Té \T e÷Á‘·eTT
y˚TeTT K∫Ñ·yTÓ qÆ |ü<‹∆ä ˝À ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïeTT nì #Ó|Œæ Hê
yês¡T Äsê~Û+#·T <˚e⁄&ÉT mes¡T? nì Á|ü•ïùdÔ ªªn˝≤¢Vt≤μμ n+≥THêïs¡T.
n|ü&ÉT yês¡T e÷ Á>∑+<∏äeTT nì #Ó|ü#·Tqï KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
(3`18) Äj·T‘Y˝À #Ó|æŒj·TTqï <ëìÁ|üø±s¡eTT Ç‘·H˚ MTs¡T Äsê~Û+#·
e\dæq n˝≤¢Vt≤ (<˚e⁄&ÉT) nì dü«j·÷Hê n˝≤¢Vt≤j˚T #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT
ø£<ë! MTs¡T @ n˝≤¢Vt≤qT Äsê~ÛdüTÔHêïs¡ì n&ç–‘˚ Ä Á|üX¯ïqT yês¡T
Áø=‘·Ô>± $qT≥ e\q @$T »yêãT #ÓbÕŒ*? @ n˝≤¢Vt≤ nì #ÓbÕŒ*?
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
19
Ç≥T¢ yêø£´eTT˝À #Ó|Œæ q≥T¢ Á|üøè£ ‹ X¯Øs¡eTT>± ñ+&É>± <˚e⁄&ÉT
eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± X¯Øs¡eTT˝À j·TTHêï&ÉT. X¯Øs¡eTT˝À Ä‘˚à ìs¡sí TT+|ü
ã&çq <˚e⁄&ÉT>± ñ+&É>±, düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT kÕøÏå>± j·TT+&É>±
<˚e⁄ì>± j·TTqï Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝À ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± j·TT+&É>±, Jyê‘·à ø£sà¡ Ø‘ê´
Ä‘·à #˚dæq ø±s¡´eTT\˝Àì ø£wüºdüTKeTT\qT nqTuÛÑ$+#·T#·Tqï~.
X¯Øs¡eTT˝À eT÷&ÉT Ä‘·à\THêïj·Tì, n$ á $<ÛäeTT>± ñHêïj·Tì
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (50`21) yêø£´eTT˝À #Ó|üŒã&çj·TTqï~. á
eT÷&ÉT Ä‘·à˝Ò Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq uÛÑ>∑eBZ‘·˝À |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT ÁbÕ|æÔ
jÓ÷>∑eTTq 16, 17 XÀ¢øe£ TT\˝À ø£så T¡ &ÉT, nø£så T¡ &ÉT, |ü⁄s¡Tc˛‘·e
Ô TT&ÉT
nì #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. nfÒ¢ ~«rj·T <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq Ç+J\T (u…_’ \T)˝À
eT‘·ÔsTT düTyês¡Ôj·T+<äT 28e n<Ûë´j·TeTTq 19e e#·qeTTq ‘·+Á&ç,
≈£îe÷s¡T&ÉT, |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT
(50`21) ªª‘√\ã&˚yê&ÉT, ‘√˝Òyê&ÉT, #·÷#˚yê&ÉT nì
#Ó|üŒã&çq~. düs¡«Á|ü|ü+#·eTTqT |üs¡e÷‘·à düèwæ˜+∫, Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±
ìs¡ísTT+#·>±, Jyê‘·à X¯Øs¡eTT˝À ø±\eTT >∑&ÉT|ü⁄#·Tqï~. <ë<ë|ü⁄ á
$wüjT· eT+‘·jT· ÷ ªª<˚e⁄ì eTTÁ<μä μ nqT Á>∑+<∏eä TT˝ÀH˚ #Ó|Œæ j·TTHêïeTT.
nø£ÿ&É #Ó|æŒq<˚ Çø£ÿ&É C≤„|üø£eTT #˚XÊeTT.
Ç|ü&ÉT eTqeTT ø=+#ÓeTT eTT+<äT≈£î b˛sTT C≤„qeTTqT
#Ó|üø√>∑*–‘˚ á Á>∑+<∏äeTT˝À ø=+‘· Áø=‘·Ô C≤„qeTT ‘Ó*dæq≥¢>∑TqT.
Ä Á|üj·T‘·ïeTT˝ÀH˚ <Ûäs¡àeTT\ $wüj·TeTT ‘Ós¡MT~øÏ ‘Ó#êÃeTT. <˚e⁄ì
<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*dæ‘˚ <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\ <ë«sê <˚e⁄ìï ‘Ó*j·Tq>∑TqT.
<Ûäs¡àeTT nq>± \ø£å´DeTT nì #Ó|üø=HêïeTT. ìeTàø±j·T≈£î |ü⁄\T|ü⁄
<Ûäs¡àeT>∑TqT. m+<äTø£q>±! n~ ìeTàø±j·T≈£î XÊ•«‘· \ø£å´DeTT.
20
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
|ü⁄\T|ü⁄qTã{Ϻ ìeTàø±j·TqT ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n˝≤π> <Ûäs¡àeTTqT ã{Ϻ
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n≥Te+≥|ü&ÉT Á|üøè£ ‹ edüTeÔ ⁄‘√ düe÷qeTT>±
<˚e⁄&ÉT >∑T]Ô+|üã&ÉT#·THêï&ÉT ø£<ë!j·Tì mes¡sTTq n&ÉT>∑e#·TÃqT.
n|ü&ÉT ì»y˚Tqì ˇ|üø√ø£ ‘·|Œü <äT. nsTT‘˚ <Ûsä à¡ eTT>∑\yê&ÉT, <Ûsä à¡ eTT
#˚‘· >∑T]Ô+|üã&ÉTyê&ÉT ì»yÓTqÆ <˚e⁄&ÉT ø±<äT, ì»yÓTqÆ <˚e⁄ìøÏ <Ûsä à¡ eTT\T
˝Òe⁄ nì #Ó|üŒe#·TÃqT. <Ûäs¡àeTT\ #˚‘· ‘Ó*j·Tã&ÉT <˚e⁄&ÉT <˚e⁄ì #˚‘·
düèwæ˜+|üã&çq <˚e⁄&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT.
@πøX¯«s√bÕdüqj·Tì ˇπø <˚e⁄ìï $X¯«dæ+#ê*, ˇπø <˚e⁄ìï
Äsê~Û+#ê\ì #Ó|üyês¡THêïs¡T. n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT ˇø£ eT‘·eTTq≈£î
|ü]$T‹ ˝Ò<Tä . <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À düV≤æ ‘·eTT ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·e˝…qì
#Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. ø±e⁄q n+<äs÷¡ Äsê~Û+#·e\dæq~ ˇπø <˚e⁄H˚ï nsTT‘˚
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À á $wüjT· eTTqT #Ó|Œæ j·TTHêï Væ≤+<äTe⁄\T nq´<˚e‘êsê<ÛHä ˚
eTTK´eTT>± #˚jT· T#·THêïs¡T. eTTd”y¢ Té \T, Åø¬ d’ eúü ⁄\T @πøX¯«s√bÕdüqj·Tì
#Ó|æŒHê yês¡T yê] <˚e⁄ìï, Ms¡T M] <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïs¡T. nìï
eT‘·eTT\ yês¡T ˇπø <˚e⁄ìï mø£ÿ&Ü Äsê~Û+#·˝<Ò Tä . eTTd”y¢ Té \T e÷Á‘·eTT
y˚TeTT K∫Ñ·yTÓ qÆ |ü<‹∆ä ˝À ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïeTT nì #Ó|Œæ Hê
yês¡T Äsê~Û+#·T <˚e⁄&ÉT mes¡T? nì Á|ü•ïùdÔ ªªn˝≤¢Vt≤μμ n+≥THêïs¡T.
n|ü&ÉT yês¡T e÷ Á>∑+<∏äeTT nì #Ó|ü#·Tqï KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
(3`18) Äj·T‘Y˝À #Ó|æŒj·TTqï <ëìÁ|üø±s¡eTT Ç‘·H˚ MTs¡T Äsê~Û+#·
e\dæq n˝≤¢Vt≤ (<˚e⁄&ÉT) nì dü«j·÷Hê n˝≤¢Vt≤j˚T #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT
ø£<ë! MTs¡T @ n˝≤¢Vt≤qT Äsê~ÛdüTÔHêïs¡ì n&ç–‘˚ Ä Á|üX¯ïqT yês¡T
Áø=‘·Ô>± $qT≥ e\q @$T »yêãT #ÓbÕŒ*? @ n˝≤¢Vt≤ nì #ÓbÕŒ*?
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
21
nì dü+~>∑e∆ TT˝À |ü&TÉ #·THêïs¡T. yês¡T Ç+‘·es¡≈î£ ˇø£ n˝≤¢V≤t nìj˚T
$ì j·TTHêïs¡T >±˙ ¬s+&Ée n˝≤¢Vt≤qT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T<äT.
eTTd”y¢ Té \T m≈£îÿe XÊ‘·eTT ‘·eT ô|<ä\› T #Ó|Œæ q<˚ $qT#·T+<äTs¡T.
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT #·<äTe⁄ n\yê≥T ˝Ò<äT. mø£ÿ&ÉsTTHê mes¡sTTHê
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT #·<äyê\ì nqT≈£îHêï <ëìì yê]øÏ ns¡úeTj˚T´
uÛ≤wü˝À #·<äe≈£L&É<äT, n~ Áyêj·Tã&çq ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ #·<äyê*.
n˝≤ ns¡;“ uÛ≤wü˝À #·<äTe⁄≥ e\q KTsYÄHé˝À @eTTqï<√ yê]øÏ
‘Ó*j·T<äT. e∫Ãq uÛ≤wü˝À #·~$Hê <ëìì ns¡úeTT #˚düTø=qT≥≈£î
#ê˝≤ ø£weºü T>∑TqT. u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT @ uÛ≤wü˝À nsTTHê #·<Tä ee#·TÃqT.
u…’_\T nìï uÛ≤wü\˝À n#·Tà nsTTq~. e#˚à uÛ≤wü˝À #·~$Hê nø£ÿ&É
yêø£´eTT˝Àì $es¡eTT ‘Ó*j·T˝Òø£ Á>∑+<∏eä TT˝Àì uÛ≤eeTTqT Á>∑V≤æ +#·˝øÒ £
b˛e⁄#·THêïs¡T. ns¡;“ uÛ≤wü˝À KTsYÄHéqT #·<eä &ÉeTT e\q n+<äT˝Àì
uÛ≤eeTT @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T˝Ò<äT. yês¡T ÁbÕs¡úq Ä#·s¡D≈£î m+‘√
eTT+<äTqï yês¡ì #Ó|æŒHê yê]øÏ <˚e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT. yê]
Çe÷+kÕuŸ\T eTd”®<é\˝À C≤„qeTT #Ó|æŒHê yês¡T |üP]Ô $es¡eTT ‘Ó*dæ
#Ó|Œü &ÉeTT ˝Ò<Tä . n+<äTe\q yê]ì MTs¡T @ n˝≤¢V≤t qT Äsê~ÛdTü HÔ êïs¡ì
n&ç–‘˚ @MT #Ó|üŒ˝Ò≈£îHêïs¡T.
@ eT‘·dTü \ú ø£sTTHê <˚e⁄&ÉT n+fÒ ˇø£ÿ&˚jT· qT qeTàø£eTT ø£\<äT.
eTTd”y¢ Té \ø£sTT‘˚ s¬ +&Ée nqTe÷qeTT ˝Ò≈î£ +&Ü ˇπø <˚e⁄ìï $X¯«dæ+∫
j·TTHêïs¡T. ˇπø <˚e⁄ì MT<ä $XÊ«düeTT+&ÉT≥ ì»yÓTÆq uÛÑøÏÔ e÷s¡ZeTT.
m+<äTø£q>±! <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚ MT Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT nì
#Ó|Œü ã&çjT· Tqï~. nsTT‘˚ n˝≤¢V≤t j˚T MTs¡T ˇπø n˝≤¢V≤t qT Äsê~Û+#·eTì
Ç+ø=ø£ n˝≤¢Vt≤qT #·÷bÕ&Éì yÓTT‘·ÔeTT e÷qe⁄\+<ä]ø° ‘Ó*j·T<äT.
22
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n˝≤¢j˚T dü«j·TeTT>± ‘·qqT >∑T]+∫ eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T≈£L&É<äì
‘·\∫qyê&Ó’, ‘·q bÕÁ‘· @MT ˝Ò<äì ‘Ó*dæqyê&Ó’, eTqTwüß\qT
bÕ*+#·T≥≈£î Ç+ø=ø£ <˚e⁄ìï @sêŒ≥T #˚dæ ªªn+<ä]ø° Äj·Tq ˇø£ÿ&˚
<˚e⁄&ÉT, n+<äs¡÷ Äj·TqH˚ Äsê~Û+#·e˝…qìμμ #ÓbÕŒ&ÉT. nfÒ¢ <˚e⁄ì
bÕ\≈£î\T nsTTq <˚e<ä÷‘·\T <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡Ôj·Tì Äj·Tq
$ÁXÊ+‹ ø=s¡≈£î ‘·q |üìì Ç+ø=ø£ <˚e⁄ìøÏ n|üŒC…bÕŒ&Éì ‘Ó*dæqyê¬s’
yês¡T ≈£L&Ü <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+∫q <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒs¡T. Ç+ø±
<˚e⁄ì C≤„qeTTqT dü+|üPs¡íeTT>± ‘Ó*dæ C≤„qeTT˝À dü+|üqTï˝…’q
(<Ûäì≈£î˝…’q) yês¡T ≈£L&Ü düèwæ̃ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT Çø£ |üìì #˚ j·Tìyê&Éì,
Äj·Tq πøe\eTT kÕøÏåuÛÑ÷‘·T&˚j·Tì ‘Ó*dæ, ‘·q kÕúqeTT˝À <˚e⁄ì
n~Ûø±s¡eTTqT Ç∫à ìj·T$T+∫q <˚e⁄H˚ï n+<äs¡÷ Äsê~Û+#·eTì
#ÓbÕŒs¡T.
<˚e⁄&ÉT (n˝≤¢Vt≤) ‘·qqT >ös¡$+∫qfÒ¢ ‘êqT ìs¡ísTT+∫q ‘·q
yês¡düT&Ó’q ‘·q ≈£îe÷s¡Tìï ≈£L&Ü <˚e⁄ìe˝… >ös¡$+#·e˝…qì, ‘·qqT
>=|üŒ>∑ ‘·\∫ Äsê~Û+∫qfÒ¢ ‘·q kÕúqeTT˝À ‘·q Ä‘·àqT Äsê~Û+#·e˝…qì
‘·q Ä‘·àH˚ ‘·q ≈£îe÷s¡Tì>±, ‘·q yês¡düTì>± Á|üø£{Ï+#ê&ÉT. ªªˇø£y˚fi¯
mes¡sTTHê ‘·q ≈£îe÷s¡Tìï >ös¡$+#·ø£b˛‘˚, >ös¡e uÛ≤eeTT‘√
Äsê~Û+#·ø£b˛‘˚ ‘·qqT >ös¡$+#·qfÒ¢j·T˙, ‘·qqT Äsê~Û+#·qfÒ¢
˝…øÏÿ+‘·Tqìμμ dü«j·TeTT>± düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq n˝≤¢Vt≤j˚T ~«rj·T <Ó’e
Á>∑+<∏äeTT˝À ôV≤#·Ã]ø£ #˚dæ #Ó|æŒj·TTqï≥T¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ~«rj·T
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À @$T #Ó|æŒq~ ‘Ó*j·÷\+fÒ Ç+J\T Á>∑+<∏äeTT˝À
jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô ◊<äe n<Ûë´j·TeTT˝À 21e yêø£´eTT qT+&ç 26e
yêø£´eTT es¡≈£î #·÷&É+&ç.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
21
nì dü+~>∑e∆ TT˝À |ü&TÉ #·THêïs¡T. yês¡T Ç+‘·es¡≈î£ ˇø£ n˝≤¢V≤t nìj˚T
$ì j·TTHêïs¡T >±˙ ¬s+&Ée n˝≤¢Vt≤qT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T<äT.
eTTd”y¢ Té \T m≈£îÿe XÊ‘·eTT ‘·eT ô|<ä\› T #Ó|Œæ q<˚ $qT#·T+<äTs¡T.
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT #·<äTe⁄ n\yê≥T ˝Ò<äT. mø£ÿ&ÉsTTHê mes¡sTTHê
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT #·<äyê\ì nqT≈£îHêï <ëìì yê]øÏ ns¡úeTj˚T´
uÛ≤wü˝À #·<äe≈£L&É<äT, n~ Áyêj·Tã&çq ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ #·<äyê*.
n˝≤ ns¡;“ uÛ≤wü˝À #·<äTe⁄≥ e\q KTsYÄHé˝À @eTTqï<√ yê]øÏ
‘Ó*j·T<äT. e∫Ãq uÛ≤wü˝À #·~$Hê <ëìì ns¡úeTT #˚düTø=qT≥≈£î
#ê˝≤ ø£weºü T>∑TqT. u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT @ uÛ≤wü˝À nsTTHê #·<Tä ee#·TÃqT.
u…’_\T nìï uÛ≤wü\˝À n#·Tà nsTTq~. e#˚à uÛ≤wü˝À #·~$Hê nø£ÿ&É
yêø£´eTT˝Àì $es¡eTT ‘Ó*j·T˝Òø£ Á>∑+<∏eä TT˝Àì uÛ≤eeTTqT Á>∑V≤æ +#·˝øÒ £
b˛e⁄#·THêïs¡T. ns¡;“ uÛ≤wü˝À KTsYÄHéqT #·<eä &ÉeTT e\q n+<äT˝Àì
uÛ≤eeTT @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T˝Ò<äT. yês¡T ÁbÕs¡úq Ä#·s¡D≈£î m+‘√
eTT+<äTqï yês¡ì #Ó|æŒHê yê]øÏ <˚e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT. yê]
Çe÷+kÕuŸ\T eTd”®<é\˝À C≤„qeTT #Ó|æŒHê yês¡T |üP]Ô $es¡eTT ‘Ó*dæ
#Ó|Œü &ÉeTT ˝Ò<Tä . n+<äTe\q yê]ì MTs¡T @ n˝≤¢V≤t qT Äsê~ÛdTü HÔ êïs¡ì
n&ç–‘˚ @MT #Ó|üŒ˝Ò≈£îHêïs¡T.
@ eT‘·dTü \ú ø£sTTHê <˚e⁄&ÉT n+fÒ ˇø£ÿ&˚jT· qT qeTàø£eTT ø£\<äT.
eTTd”y¢ Té \ø£sTT‘˚ s¬ +&Ée nqTe÷qeTT ˝Ò≈î£ +&Ü ˇπø <˚e⁄ìï $X¯«dæ+∫
j·TTHêïs¡T. ˇπø <˚e⁄ì MT<ä $XÊ«düeTT+&ÉT≥ ì»yÓTÆq uÛÑøÏÔ e÷s¡ZeTT.
m+<äTø£q>±! <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚ MT Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT nì
#Ó|Œü ã&çjT· Tqï~. nsTT‘˚ n˝≤¢V≤t j˚T MTs¡T ˇπø n˝≤¢V≤t qT Äsê~Û+#·eTì
Ç+ø=ø£ n˝≤¢Vt≤qT #·÷bÕ&Éì yÓTT‘·ÔeTT e÷qe⁄\+<ä]ø° ‘Ó*j·T<äT.
22
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n˝≤¢j˚T dü«j·TeTT>± ‘·qqT >∑T]+∫ eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T≈£L&É<äì
‘·\∫qyê&Ó’, ‘·q bÕÁ‘· @MT ˝Ò<äì ‘Ó*dæqyê&Ó’, eTqTwüß\qT
bÕ*+#·T≥≈£î Ç+ø=ø£ <˚e⁄ìï @sêŒ≥T #˚dæ ªªn+<ä]ø° Äj·Tq ˇø£ÿ&˚
<˚e⁄&ÉT, n+<äs¡÷ Äj·TqH˚ Äsê~Û+#·e˝…qìμμ #ÓbÕŒ&ÉT. nfÒ¢ <˚e⁄ì
bÕ\≈£î\T nsTTq <˚e<ä÷‘·\T <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡Ôj·Tì Äj·Tq
$ÁXÊ+‹ ø=s¡≈£î ‘·q |üìì Ç+ø=ø£ <˚e⁄ìøÏ n|üŒC…bÕŒ&Éì ‘Ó*dæqyê¬s’
yês¡T ≈£L&Ü <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+∫q <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒs¡T. Ç+ø±
<˚e⁄ì C≤„qeTTqT dü+|üPs¡íeTT>± ‘Ó*dæ C≤„qeTT˝À dü+|üqTï˝…’q
(<Ûäì≈£î˝…’q) yês¡T ≈£L&Ü düèwæ̃ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT Çø£ |üìì #˚ j·Tìyê&Éì,
Äj·Tq πøe\eTT kÕøÏåuÛÑ÷‘·T&˚j·Tì ‘Ó*dæ, ‘·q kÕúqeTT˝À <˚e⁄ì
n~Ûø±s¡eTTqT Ç∫à ìj·T$T+∫q <˚e⁄H˚ï n+<äs¡÷ Äsê~Û+#·eTì
#ÓbÕŒs¡T.
<˚e⁄&ÉT (n˝≤¢Vt≤) ‘·qqT >ös¡$+∫qfÒ¢ ‘êqT ìs¡ísTT+∫q ‘·q
yês¡düT&Ó’q ‘·q ≈£îe÷s¡Tìï ≈£L&Ü <˚e⁄ìe˝… >ös¡$+#·e˝…qì, ‘·qqT
>=|üŒ>∑ ‘·\∫ Äsê~Û+∫qfÒ¢ ‘·q kÕúqeTT˝À ‘·q Ä‘·àqT Äsê~Û+#·e˝…qì
‘·q Ä‘·àH˚ ‘·q ≈£îe÷s¡Tì>±, ‘·q yês¡düTì>± Á|üø£{Ï+#ê&ÉT. ªªˇø£y˚fi¯
mes¡sTTHê ‘·q ≈£îe÷s¡Tìï >ös¡$+#·ø£b˛‘˚, >ös¡e uÛ≤eeTT‘√
Äsê~Û+#·ø£b˛‘˚ ‘·qqT >ös¡$+#·qfÒ¢j·T˙, ‘·qqT Äsê~Û+#·qfÒ¢
˝…øÏÿ+‘·Tqìμμ dü«j·TeTT>± düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq n˝≤¢Vt≤j˚T ~«rj·T <Ó’e
Á>∑+<∏äeTT˝À ôV≤#·Ã]ø£ #˚dæ #Ó|æŒj·TTqï≥T¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ~«rj·T
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À @$T #Ó|æŒq~ ‘Ó*j·÷\+fÒ Ç+J\T Á>∑+<∏äeTT˝À
jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô ◊<äe n<Ûë´j·TeTT˝À 21e yêø£´eTT qT+&ç 26e
yêø£´eTT es¡≈£î #·÷&É+&ç.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
23
(jÓ÷Vü‰Hé 5`21) ªª‘·+&çÁ eTè‘·T\qT @˝≤>∑T ˝Ò|æ ãÁ‹øÏ+#·TH√
n˝≤π> ≈£îe÷s¡T&ÉTqT ‘·q ÇwüºeTT e∫Ãq yê]ì ãÁ‹øÏ+#·TqT.μμ
(jÓ÷Vü‰Hé 5`22) ªª‘·+&çÁ meìøÏì rs¡TŒ rs¡Ã&ÉT>±˙μμ
(jÓ÷Vü‰Hé 5`23) ªª‘·+&çÁì |òüTq|üs¡#·Tq≥T¢>± n+<äs¡÷
≈£îe÷s¡Tìï |òüTq|üs¡#· e˝…qì rs¡TŒ rs¡TÃ≥≈£î düsê«~Ûø±s¡eTT
≈£îe÷s¡TìøÏ n|üŒ–+∫ j·TTHêï&TÉ . ≈£îe÷s¡Tìï |òTü q|üs#
¡ ì· yê&ÉT
Äj·TqqT |ü+|æq ‘·+&çÁì |òüTq|üs¡#·&ÉTμμ.
(jÓ÷Vü‰Hé 5`24) ªªHê e÷≥ $ì qqTï |ü+|æqyêì j·T+<äT
$XÊ«düeTT+#·Tyê&ÉT ì‘·´ JeeTT >∑\yê&ÉT. yê&ÉT rs¡TŒ˝ÀìøÏ
sêø£ eTs¡DeTT˝ÀqT+&ç JeeTT˝ÀìøÏ <ë{Ï j·TTHêï&Éì MT‘√
ìX¯Ãj·TeTT>± #Ó|ü#·THêïqT.μμ
(jÓ÷Vü‰Hé 5`25) ªªeTè‘·T\T <˚e⁄ì ≈£îe÷s¡Tì X¯ã›eTT $qT
>∑&çj·T e#·TÃ#·Tqï~, Ç|ü&˚ e∫Ãj·TTqï~, <ëìì $qTyês¡T
J$+‘·Ts¡ì MT‘√ ìX¯Ãj·TeTT>± #Ó|ü#·THêïqTμμ.
(jÓ÷Vü‰Hé 5`26) ªª‘·+&çÁ @˝≤>∑T ‘·q+‘·{ ‘êH˚ JeeTT
>∑\yê&Ó’ j·TTHêï&√, n˝≤π> ≈£îe÷s¡T&ÉTqT ‘·q+‘·≥ ‘êH˚
JeeTT >∑\yê&Ó’ j·TT+&ÉT≥≈£î ≈£îe÷s¡TìøÏ n~Ûø±s¡eTT
nqT>∑ÁVæ≤+#ÓqT. eT]j·TT Äj·Tq eTqTwü´ ≈£îe÷s¡T&ÉT >∑qTø£
rs¡TŒ rs¡TÃ≥≈£î ‘·+&çÁ n~Ûø±s¡eTT nqT>∑ÁVæ≤+#ÓqT.μμ
24
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ç<˚ $wüjT· eTTqT b˛*q düe÷#ês¡eTTqT n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT
KTsYÄHé˝À (3`18) ˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. nsTT‘˚ #ê˝≤eT+~ á
$wüj·TeTT˝À dü÷ø£åàÁ>±Væ≤‘· X¯øÏÔ ˝Òìyês¡T <˚e⁄&ÉT ‘·qqT >∑T]+∫
#Ó|üø=Hêï&Éì nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. Çø£ÿ&É u≤>± Ä˝À∫ùdÔ
C≤„qT\T, <˚e<ä÷‘·\T Ä $wüj·TeTTqT #Ó|æŒj·TT+fÒ n+<äs¡÷
nqTø=qï≥T¢ dü]b˛e⁄qT. dü«j·÷Hê <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq $wüj·TeTTqT <˚e
<ä÷‘·\T eT]j·TT C≤„qdü+|üqTï\T #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. @πøX¯«s√bÕdüqqT
ª‘ÍV”≤<éμ nì n+<äTs¡T. <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄ìï
>∑T]+∫ #Ó|ü ≥≈£î ø±s¡DeTT >∑\<äT. eTqTwüß\T X¯Øs¡eTT ø£*j
Z T· THêïs¡T.
nq>± Jyê‘·àj·TqT yês¡T X¯Øs¡eTT\˝À ìyêdüeTT #˚j·TT#·THêïs¡T.
X¯Øs¡eTT˝À @ |üìì #˚j·Tì yê&ÉT |üs¡e÷‘·à. Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ̃+∫q
düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTq <˚e⁄&ÉT @&ÉT Äø±X¯eTT\qT, uÛÑ÷$Tì yê{Ï eT<Ûä´˝À
>∑\ düeTdüÔeTTqT düèwæ̃+∫q ‘·sê«‘· ‘êqT $ÁXÊ+‹ rdüTø=qT#·÷ @
ø±s¡´eTTqT #˚j·Tìyê&Ó’ b˛j·÷&ÉT. X¯Øs¡eTT˝À Je⁄ìï ø£s¡àØ‘ê´
q&ç|æ+#·T≥≈£î dü+|üPs¡íyÓTÆq n~Ûø±s¡eTTqT X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àπø
Çe«&ÉyÓTÆq~. Ä‘·àqT düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT düs¡« $<ÛäeTT\ e÷qe⁄\
m&É\ <˚e⁄ì>± ìs¡ísTT+#·&ÉyÓTÆq~. n|üŒ{ÏqT+&ç Ä‘·à e÷qe⁄\≈£î
eT]j·TT düeTdüÔ Je⁄\≈£î <˚e⁄&ÉT>±j·TT+≥÷ eT]j·TT yê] X¯Øs¡eTT˝À
ø±s¡´eTT\T #˚j·TT#·÷ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ≈£L&Ü j·TTHêï&ÉT. á $wüj·TeTTqT
n+‹eT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê Äs¡T˝À, Äj·T‘Y 102˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~
#·÷&É+&ç.
(6`102) ªªÄj·TH˚ n˝≤¢Vt≤, MT Á|üuÛÑTe⁄. Äj·Tq ‘·|üŒ Ç+ø=ø£
Äsê<ÛäT´&ÉT ˝Ò&ÉT. n+<ä]ø° düèwæ˜ø£s¡Ô Äj·TH˚ ø±e⁄q MTs¡T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
23
(jÓ÷Vü‰Hé 5`21) ªª‘·+&çÁ eTè‘·T\qT @˝≤>∑T ˝Ò|æ ãÁ‹øÏ+#·TH√
n˝≤π> ≈£îe÷s¡T&ÉTqT ‘·q ÇwüºeTT e∫Ãq yê]ì ãÁ‹øÏ+#·TqT.μμ
(jÓ÷Vü‰Hé 5`22) ªª‘·+&çÁ meìøÏì rs¡TŒ rs¡Ã&ÉT>±˙μμ
(jÓ÷Vü‰Hé 5`23) ªª‘·+&çÁì |òüTq|üs¡#·Tq≥T¢>± n+<äs¡÷
≈£îe÷s¡Tìï |òüTq|üs¡#· e˝…qì rs¡TŒ rs¡TÃ≥≈£î düsê«~Ûø±s¡eTT
≈£îe÷s¡TìøÏ n|üŒ–+∫ j·TTHêï&TÉ . ≈£îe÷s¡Tìï |òTü q|üs#
¡ ì· yê&ÉT
Äj·TqqT |ü+|æq ‘·+&çÁì |òüTq|üs¡#·&ÉTμμ.
(jÓ÷Vü‰Hé 5`24) ªªHê e÷≥ $ì qqTï |ü+|æqyêì j·T+<äT
$XÊ«düeTT+#·Tyê&ÉT ì‘·´ JeeTT >∑\yê&ÉT. yê&ÉT rs¡TŒ˝ÀìøÏ
sêø£ eTs¡DeTT˝ÀqT+&ç JeeTT˝ÀìøÏ <ë{Ï j·TTHêï&Éì MT‘√
ìX¯Ãj·TeTT>± #Ó|ü#·THêïqT.μμ
(jÓ÷Vü‰Hé 5`25) ªªeTè‘·T\T <˚e⁄ì ≈£îe÷s¡Tì X¯ã›eTT $qT
>∑&çj·T e#·TÃ#·Tqï~, Ç|ü&˚ e∫Ãj·TTqï~, <ëìì $qTyês¡T
J$+‘·Ts¡ì MT‘√ ìX¯Ãj·TeTT>± #Ó|ü#·THêïqTμμ.
(jÓ÷Vü‰Hé 5`26) ªª‘·+&çÁ @˝≤>∑T ‘·q+‘·{ ‘êH˚ JeeTT
>∑\yê&Ó’ j·TTHêï&√, n˝≤π> ≈£îe÷s¡T&ÉTqT ‘·q+‘·≥ ‘êH˚
JeeTT >∑\yê&Ó’ j·TT+&ÉT≥≈£î ≈£îe÷s¡TìøÏ n~Ûø±s¡eTT
nqT>∑ÁVæ≤+#ÓqT. eT]j·TT Äj·Tq eTqTwü´ ≈£îe÷s¡T&ÉT >∑qTø£
rs¡TŒ rs¡TÃ≥≈£î ‘·+&çÁ n~Ûø±s¡eTT nqT>∑ÁVæ≤+#ÓqT.μμ
24
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ç<˚ $wüjT· eTTqT b˛*q düe÷#ês¡eTTqT n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT
KTsYÄHé˝À (3`18) ˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. nsTT‘˚ #ê˝≤eT+~ á
$wüj·TeTT˝À dü÷ø£åàÁ>±Væ≤‘· X¯øÏÔ ˝Òìyês¡T <˚e⁄&ÉT ‘·qqT >∑T]+∫
#Ó|üø=Hêï&Éì nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. Çø£ÿ&É u≤>± Ä˝À∫ùdÔ
C≤„qT\T, <˚e<ä÷‘·\T Ä $wüj·TeTTqT #Ó|æŒj·TT+fÒ n+<äs¡÷
nqTø=qï≥T¢ dü]b˛e⁄qT. dü«j·÷Hê <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq $wüj·TeTTqT <˚e
<ä÷‘·\T eT]j·TT C≤„qdü+|üqTï\T #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. @πøX¯«s√bÕdüqqT
ª‘ÍV”≤<éμ nì n+<äTs¡T. <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄ìï
>∑T]+∫ #Ó|ü ≥≈£î ø±s¡DeTT >∑\<äT. eTqTwüß\T X¯Øs¡eTT ø£*j
Z T· THêïs¡T.
nq>± Jyê‘·àj·TqT yês¡T X¯Øs¡eTT\˝À ìyêdüeTT #˚j·TT#·THêïs¡T.
X¯Øs¡eTT˝À @ |üìì #˚j·Tì yê&ÉT |üs¡e÷‘·à. Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ̃+∫q
düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTq <˚e⁄&ÉT @&ÉT Äø±X¯eTT\qT, uÛÑ÷$Tì yê{Ï eT<Ûä´˝À
>∑\ düeTdüÔeTTqT düèwæ̃+∫q ‘·sê«‘· ‘êqT $ÁXÊ+‹ rdüTø=qT#·÷ @
ø±s¡´eTTqT #˚j·Tìyê&Ó’ b˛j·÷&ÉT. X¯Øs¡eTT˝À Je⁄ìï ø£s¡àØ‘ê´
q&ç|æ+#·T≥≈£î dü+|üPs¡íyÓTÆq n~Ûø±s¡eTTqT X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àπø
Çe«&ÉyÓTÆq~. Ä‘·àqT düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT düs¡« $<ÛäeTT\ e÷qe⁄\
m&É\ <˚e⁄ì>± ìs¡ísTT+#·&ÉyÓTÆq~. n|üŒ{ÏqT+&ç Ä‘·à e÷qe⁄\≈£î
eT]j·TT düeTdüÔ Je⁄\≈£î <˚e⁄&ÉT>±j·TT+≥÷ eT]j·TT yê] X¯Øs¡eTT˝À
ø±s¡´eTT\T #˚j·TT#·÷ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ≈£L&Ü j·TTHêï&ÉT. á $wüj·TeTTqT
n+‹eT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê Äs¡T˝À, Äj·T‘Y 102˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~
#·÷&É+&ç.
(6`102) ªªÄj·TH˚ n˝≤¢Vt≤, MT Á|üuÛÑTe⁄. Äj·Tq ‘·|üŒ Ç+ø=ø£
Äsê<ÛäT´&ÉT ˝Ò&ÉT. n+<ä]ø° düèwæ˜ø£s¡Ô Äj·TH˚ ø±e⁄q MTs¡T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
25
n+<äs¡÷ Äj·TqH˚ Äsê~Û+#·+&ç. n˝≤¢Vt≤ nsTTq MT≈£î
<˚e⁄&˚ø±ø£ Á|ü‹ |üìøÏ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ñHêï&ÉT.μμ
eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·àj˚T nìï ø±s¡´eTT\qT #˚j·TT#·Tqï~.
X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄&ÉT @$Tj·T÷ #˚j·Tø£ nq>± |üs¡e÷‘·à eTÚqeTT>±
kÕøÏ>å ± #·÷dü÷j
Ô T· THêï&ÉT. nfÒ¢ Je⁄&ÉT ≈£L&Ü @ ø±s¡´eTT\qT #˚jT· Tyê&ÉT
ø±&ÉT. Je⁄&ÉT <˚e⁄ìe˝… nq>± |üse¡ ÷‘·àe˝… }s¡ø£ ñ+&É&yÉ T˚ ø±≈£î+&Ü
Ä‘·à Ä&ç+∫q≥T¢ >∑TDeTT\˝À n≥÷ Ç≥÷ |üs¡T¬>‘·TÔ#·÷ Ä‘·à #˚j·T>±
»]–q |üì˝Àì düTK <äT'KeTT\qT nqTuÛÑ$+#·T#·THêï&ÉT. Je⁄&ÉT
X¯Øs¡eTT˝À |ü⁄{Ïqº ~ ø£sà¡ \ |ò*ü ‘·eTT\qT nqTuÛ$Ñ +#·T≥πø. nsTT‘˚ nìï
ø±s¡´eTT\qT #˚jT· T#·÷ X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>±j·TTqï Ä‘·àj˚T ø±s¡´ø£s>Ô¡ ±
≈£L&Ü j·TTqï~. Ä $wüj·TeTTqT (6`102) yêø£´eTT˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~.
düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT ‘·q bÕ\q düèwæ˜˝À kÕ>∑T≥≈£î ‘·qe˝…
qTqï Ä‘·àH˚ <˚e⁄ì>± Á|üø{£ +Ï ∫ düs«¡ n~Ûø±s¡eTT\T Äj·Tq≈£î n|üŒC…|Œæ
‘·qe˝… ‘·q Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± Á|üø£{Ï+∫q≥T¢ ~«rj·T <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À
jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô ◊<äe n<Ûë´j·TeTT˝À 21 qT+&ç 26 es¡≈£îqTqï
yêø£´eTT\˝À ø£\<äT. n<˚ $wüj·TeTTH˚ <ÛäèMø£]dü÷Ô n+‹eT <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT˝À dü÷sê eT÷&ÉT Äj·T‘Y |ü<Tä HÓì$T~˝À #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. nø£ÿ&É
ø=+<äs¡T eTTd”¢yéT\T dü]>± Á>∑Væ≤+#·Tø√˝Òø£ ˝Ò<äT n˝≤¢Vt≤j˚T ‘· qH˚
Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒ&Éì yêø£´eTT˝Àj·TTqï≥T¢ ‘·eT≈£î ns¡úeTsTTq<äì
düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ Ç+ø=ø£ n˝≤¢Vt≤ ˝Ò&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT.
X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>± ìj·T$T+|üã&çq <˚e⁄ìï ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£ n≥Te+{Ï
<˚e⁄&ÉT ˝Ò&Éì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. n≥Te+{Ï yês¡+<äs¡÷ dü‘·´eTTqT
Á>∑Væ≤+#·Tq≥T¢ (6`102) yêø£´eTT #Ó|üŒã&çq~. X¯Øs¡eTT˝À nìï
26
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ø±s¡´eTT\T #˚jT· Tyê&ÉT Je⁄ìøÏ ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± j·TTqïyê&ÉT MT≈£î <˚e⁄&ÉT>±
j·TTHêï&ÉT nì #Ó|üŒã&çq~. Bì‘√ <˚e⁄&ÉT ø±s¡´eTT\qT #˚j·TTyê&ÉT
ø±<äT kÕøÏå>± j·TTHêï&Éì (50`21) ˝À #Ó|æŒq yêø£´eTT Á|üø±s¡eTT
düs¡« düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT @ ø±s¡´eTT #˚j·Tìyê&Ó’ kÕøÏå>± #·÷#·Tyê&Ó’
j·TTHêï&ÉT. düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT düèwæ˜ ‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT>± Ä‘·àqT
ìj·T$T+∫ áj·TH˚ MT≈£î Äsê<Û´ä <Óe’ eTT nì (3`18)˝À #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~.
Ä‘·à düèwæ˜+|üã&çq <˚e⁄&ÉT. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü düs¡«eTTqT nq>±
Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT |üs¡e÷‘·àj·Tì Äj·Tq düèwæ˜ ‘·sê«‘·
‘·q kÕúqeTT˝À Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ ‘·sê«‘· <˚ìø° dü+ã+<Ûeä TT
˝Òø£, @ ø±s¡´eTTqT #˚j·Tø£ }s¡ø£ ñ+&çb˛>±, <˚e⁄ì kÕúqeTT˝À Ä‘˚à
<˚e⁄&ÉT>± ñ+≥÷ Je⁄&ÉT nqTuÛÑ$+#· e\dæq nqTuÛÑeeTT\ ø=s¡≈£î
<˚e⁄&ÉT nsTTq Ä‘·à ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± |üì #˚jT· T#·Tqï~. á $wüjT· eT+‘·jT· ÷
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À j·TTHêï eTqTwüß\T ‘Ó*j·T≈£îHêïs¡T.
<˚e⁄&ÉT ‘·q Á>∑+<∏äeTT\˝À eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\qT
#·<eä q|ü&ÉT, yê&ÉT @ <Ûsä à¡ eTT ô|H’ ê ˝ÒqfÒj
¢ T· ì #Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT. nsTT‘˚
ªªy˚TeTT eTTd”¢yéT <Ûäs¡àeTT\˝À ñHêïeTT, y˚TeTT KTsYÄHéqT ‘·|üŒ $T>∑‘ê
uÛÑ>∑eBZ‘·qT>±˙, u…’_\TqT>±˙ ˇ|üø√eTTμμ nì n+≥THêïs¡T. n˝≤π>
$T>∑‘ê eT‘·eTT\ yês¡T ≈£L&Ü y˚TeTT @$T ‘·≈£îÿe ‹HêïeTT nqï≥T¢
ªªe÷ Á>∑+<∏eä TTqT ‘·|Œü Ç‘·s¡ Á>∑+<∏eä TT\qT #·<eä eTTμμ nì n+≥THêïs¡T.
n+‘˚ø±ø£ e÷ eT‘·y˚T >=|üŒ, e÷ eT‘· C≤„qy˚T >=|üŒj·TqT uÛ≤eeTT
n+<ä]˝Àj·TTqï~. yês¡+<ä]ø° ø£qT$|ü ø£\TZq≥T¢ <˚e⁄&ÉT ‘·q
Á>∑+<∏äeTT˝À eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äeìyê&ÉT eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À
<˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTTqT Ä#·]+#·ìyê&ÉT, ‘·q Á>∑+<∏äeTTqT >=|üŒ>±
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
25
n+<äs¡÷ Äj·TqH˚ Äsê~Û+#·+&ç. n˝≤¢Vt≤ nsTTq MT≈£î
<˚e⁄&˚ø±ø£ Á|ü‹ |üìøÏ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ñHêï&ÉT.μμ
eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·àj˚T nìï ø±s¡´eTT\qT #˚j·TT#·Tqï~.
X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄&ÉT @$Tj·T÷ #˚j·Tø£ nq>± |üs¡e÷‘·à eTÚqeTT>±
kÕøÏ>å ± #·÷dü÷j
Ô T· THêï&ÉT. nfÒ¢ Je⁄&ÉT ≈£L&Ü @ ø±s¡´eTT\qT #˚jT· Tyê&ÉT
ø±&ÉT. Je⁄&ÉT <˚e⁄ìe˝… nq>± |üse¡ ÷‘·àe˝… }s¡ø£ ñ+&É&yÉ T˚ ø±≈£î+&Ü
Ä‘·à Ä&ç+∫q≥T¢ >∑TDeTT\˝À n≥÷ Ç≥÷ |üs¡T¬>‘·TÔ#·÷ Ä‘·à #˚j·T>±
»]–q |üì˝Àì düTK <äT'KeTT\qT nqTuÛÑ$+#·T#·THêï&ÉT. Je⁄&ÉT
X¯Øs¡eTT˝À |ü⁄{Ïqº ~ ø£sà¡ \ |ò*ü ‘·eTT\qT nqTuÛ$Ñ +#·T≥πø. nsTT‘˚ nìï
ø±s¡´eTT\qT #˚jT· T#·÷ X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>±j·TTqï Ä‘·àj˚T ø±s¡´ø£s>Ô¡ ±
≈£L&Ü j·TTqï~. Ä $wüj·TeTTqT (6`102) yêø£´eTT˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~.
düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT ‘·q bÕ\q düèwæ˜˝À kÕ>∑T≥≈£î ‘·qe˝…
qTqï Ä‘·àH˚ <˚e⁄ì>± Á|üø{£ +Ï ∫ düs«¡ n~Ûø±s¡eTT\T Äj·Tq≈£î n|üŒC…|Œæ
‘·qe˝… ‘·q Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± Á|üø£{Ï+∫q≥T¢ ~«rj·T <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À
jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô ◊<äe n<Ûë´j·TeTT˝À 21 qT+&ç 26 es¡≈£îqTqï
yêø£´eTT\˝À ø£\<äT. n<˚ $wüj·TeTTH˚ <ÛäèMø£]dü÷Ô n+‹eT <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT˝À dü÷sê eT÷&ÉT Äj·T‘Y |ü<Tä HÓì$T~˝À #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. nø£ÿ&É
ø=+<äs¡T eTTd”¢yéT\T dü]>± Á>∑Væ≤+#·Tø√˝Òø£ ˝Ò<äT n˝≤¢Vt≤j˚T ‘· qH˚
Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒ&Éì yêø£´eTT˝Àj·TTqï≥T¢ ‘·eT≈£î ns¡úeTsTTq<äì
düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq n˝≤¢Vt≤ ‘·|üŒ Ç+ø=ø£ n˝≤¢Vt≤ ˝Ò&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT.
X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>± ìj·T$T+|üã&çq <˚e⁄ìï ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£ n≥Te+{Ï
<˚e⁄&ÉT ˝Ò&Éì #Ó|ü#·T+<äTs¡T. n≥Te+{Ï yês¡+<äs¡÷ dü‘·´eTTqT
Á>∑Væ≤+#·Tq≥T¢ (6`102) yêø£´eTT #Ó|üŒã&çq~. X¯Øs¡eTT˝À nìï
26
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ø±s¡´eTT\T #˚jT· Tyê&ÉT Je⁄ìøÏ ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± j·TTqïyê&ÉT MT≈£î <˚e⁄&ÉT>±
j·TTHêï&ÉT nì #Ó|üŒã&çq~. Bì‘√ <˚e⁄&ÉT ø±s¡´eTT\qT #˚j·TTyê&ÉT
ø±<äT kÕøÏå>± j·TTHêï&Éì (50`21) ˝À #Ó|æŒq yêø£´eTT Á|üø±s¡eTT
düs¡« düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT @ ø±s¡´eTT #˚j·Tìyê&Ó’ kÕøÏå>± #·÷#·Tyê&Ó’
j·TTHêï&ÉT. düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT düèwæ˜ ‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT>± Ä‘·àqT
ìj·T$T+∫ áj·TH˚ MT≈£î Äsê<Û´ä <Óe’ eTT nì (3`18)˝À #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~.
Ä‘·à düèwæ˜+|üã&çq <˚e⁄&ÉT. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü düs¡«eTTqT nq>±
Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT |üs¡e÷‘·àj·Tì Äj·Tq düèwæ˜ ‘·sê«‘·
‘·q kÕúqeTT˝À Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ ‘·sê«‘· <˚ìø° dü+ã+<Ûeä TT
˝Òø£, @ ø±s¡´eTTqT #˚j·Tø£ }s¡ø£ ñ+&çb˛>±, <˚e⁄ì kÕúqeTT˝À Ä‘˚à
<˚e⁄&ÉT>± ñ+≥÷ Je⁄&ÉT nqTuÛÑ$+#· e\dæq nqTuÛÑeeTT\ ø=s¡≈£î
<˚e⁄&ÉT nsTTq Ä‘·à ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± |üì #˚jT· T#·Tqï~. á $wüjT· eT+‘·jT· ÷
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À j·TTHêï eTqTwüß\T ‘Ó*j·T≈£îHêïs¡T.
<˚e⁄&ÉT ‘·q Á>∑+<∏äeTT\˝À eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\qT
#·<eä q|ü&ÉT, yê&ÉT @ <Ûsä à¡ eTT ô|H’ ê ˝ÒqfÒj
¢ T· ì #Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT. nsTT‘˚
ªªy˚TeTT eTTd”¢yéT <Ûäs¡àeTT\˝À ñHêïeTT, y˚TeTT KTsYÄHéqT ‘·|üŒ $T>∑‘ê
uÛÑ>∑eBZ‘·qT>±˙, u…’_\TqT>±˙ ˇ|üø√eTTμμ nì n+≥THêïs¡T. n˝≤π>
$T>∑‘ê eT‘·eTT\ yês¡T ≈£L&Ü y˚TeTT @$T ‘·≈£îÿe ‹HêïeTT nqï≥T¢
ªªe÷ Á>∑+<∏eä TTqT ‘·|Œü Ç‘·s¡ Á>∑+<∏eä TT\qT #·<eä eTTμμ nì n+≥THêïs¡T.
n+‘˚ø±ø£ e÷ eT‘·y˚T >=|üŒ, e÷ eT‘· C≤„qy˚T >=|üŒj·TqT uÛ≤eeTT
n+<ä]˝Àj·TTqï~. yês¡+<ä]ø° ø£qT$|ü ø£\TZq≥T¢ <˚e⁄&ÉT ‘·q
Á>∑+<∏äeTT˝À eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äeìyê&ÉT eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À
<˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTTqT Ä#·]+#·ìyê&ÉT, ‘·q Á>∑+<∏äeTTqT >=|üŒ>±
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
27
#Ó|üø=qT#·T+&çHê n{Ϻyê&ÉT @ eT‘· <Ûäs¡àeTT˝À ˝ÒqfÒ¢, yê&ÉT @
ø√e≈£L #Ó+~qyê&ÉT ø±<äT nqï≥T¢ n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê
◊<äT, Äj·T‘Y 68˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T #·÷&É+&ç.
(5`68) ªªz Á>∑+<∏äyêVü≤≈£î˝≤sê! MTs¡T ‘Ísê‘·TqT, Ç+J\TqT,
(uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\TqT) eT]j·TT MT Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡|ü⁄q MTe<ä›≈£î
|ü+|üã&çq <ëìì (KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT) #·~$ MT J$‘·eTT
˝˝À HÓ˝ø=\TŒ es¡≈£î MTs¡T @ <Ûäs¡àeTTô|’Hê ˝ÒqfÒ¢.μμ
á yêø£´eTTqT #·÷∫q ‘·sê«‘· nsTTHê Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTT\qT
düVæ≤‘·eTT >ös¡$dü÷Ô eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àì yêø£´eTT\qT düVæ≤‘· eTT
<˚e⁄ì yêø£´eTT\T>±H˚ ˝…øÏÿ+∫ #·÷∫qyê&ÉT @ eT‘·eTT˝Àj·TTHêï
yê&ÉT <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT˝À j·TTqïfÒ¢. n˝≤ Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTT˝˝Àì
<Óe’ yê≈£îÿqT ˝…øÿÏ +#·ìyê&ÉT @ eT‘·eTT˝Àj·TTHêï yê&ÉT <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT˝À
˝ÒqfÒ¢ j·T>∑TqT. BìÁ|üø±s¡eTT u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À (jÓ÷Vü‰Hé 5`21
qT+&ç 26 es¡≈£î) >∑\ dü+<˚X¯eTTqT Á>∑Væ≤+∫qyê&ÉT, <ëìøÏ
nqT>∑TDeTT>±j·TTqï n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À (3`18)
yêø£´eTTqT düe÷qeTT>± #·÷&Ée#·TÃqT. nfÒ¢ (6`102) yêø£´eTTqT
≈£L&Ü <ëì‘√ b˛*à #·÷#·Tø√e#·TÃqT. á $<ÛäeTT>± y˚s¡Ty˚s¡T
Á>∑+<∏äeTT\˝À j·TTqï $wüj·TeTT\qT ˇø£ÿ#√≥ #˚]à #·÷#·Tø√e&ÉeTT
e\q <˚e⁄ì e÷≥\˝Àì dü‘·´eTT ‘Ó*j·TTqT. Ç|ü&ÉT á eT÷&ÉT
yêø£´eTT\ e\q düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq n˝≤¢Vt≤ eTs√ düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq n˝≤¢Vt≤qT
dü«j·TeTT>± ‘·q n~Ûø±s¡$T∫à ìj·T$T+#ê&Éì #Ó|ü ≥≈£î |üP]Ô kÕø£å´eTT
<=s¡T≈£îqT. düs¡«˝Àø£eTT\qT nq>± yÓTT‘·ÔeTT Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q
yê&ÉT n˝≤¢V≤t Äj·TH˚ yÓTT<ä{Ï <˚e⁄&ÉT. ‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT>± ìj·T$T+|üã&çq
28
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ä‘·à, <˚e⁄ì #˚‘· düèwæ+˜ |üã&çqyê&ÉT, n+<äTe\q Ä‘·à<˚e⁄ìøÏ <Ûsä à¡ eTT\T
>∑\e⁄. yÓTT<ä≥ <˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄. Äj·Tq <Ûäsêà\≈£î nr‘·T&ÉT,
<Ûäs¡àeTT\ e\q ‘Ó*j·Tã&ÉTqì #Ó|üŒ˝ÒeTT. m+<äTø£q>±! Äj·Tq≈£î
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄. düèwæ˜+|üã&çq <˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ø£\e⁄. Äj·Tq
<Ûäs¡àeTT\ e\q ‘Ó*j·Tã&ÉTqT.
eTqeTT Á>∑+<∏ä ÁbÕs¡+uÛeÑ TT˝ÀH˚ <Ûsä à¡ eTT\T>∑\ <˚e⁄&ÉT, <Ûsä à¡ eTT\T
˝Òì <˚e⁄&ÉT nì ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ #Ó|üø=HêïeTT. eT÷&ÉT <Ó’e
Á>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT eTqTwüß\≈£î Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT <˚e⁄&ÉT
ˇø£ÿ&˚. nsTT‘˚ <Ûsä à¡ eTT\T >∑\ <˚e⁄&˚ e÷qe⁄\+<ä]ø° <˚e⁄&Éì eT÷&ÉT
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT\T #ÓbÕŒsTT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T dü+|üPs¡eí TT>±
>∑\e⁄. ˇø£ÿ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· +<˚ ø±≈£î+&Ü $T>∑‘ê s¬ +&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\sTTq
u…_’ \T˝À, KTsYÄHé˝À <Ûsä à¡ eTT\T>∑\ <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. <Ûäsà¡ eTT\
Á|üø±s¡y˚T <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·TTqì, <Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT Ä#·]+∫q|ü&ÉT
ø£s¡à q•+∫ ø£s¡às¡Væ≤‘·T&É>∑Tq˙, ø£s¡às¡Væ≤‘·yÓTÆq ‘·sê«‘· <˚ e⁄&ÉT
‘Ó*j·Tã&ÉTqì #ÓbÕŒs¡T. eTìwæ <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*dæ Ä#·]+#·>*∑ –q|ü&ÉT
ø£sà¡ n+≥ø£ b˛sTT ø£sà¡ jÓ÷>∑eT>∑Tqì, <Ûsä à¡ eTT\ <ë«sê jÓ÷>∑eTT \uÛ´Ñ eTT
ø±>± ø£s¡à HêX¯qeTe⁄‘·÷ b˛sTT ∫es¡≈£î Je⁄ìøÏ yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·Tqì
#Ó|Œü ã&çjT· Tqï~. ø£sà¡ jÓ÷>∑eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q C≤„qeTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
eT÷&ÉT Hê\T>∑T e+<ä\ XÀ¢øe£ TT\˝À ø£\<äT. <Ûsä à¡ eTT\ e\qH˚ \_Û+#·T
ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT ø=ìï XÀ¢ø£eTT\˝ÀH˚ #Ó|üŒã&çj·TTqï~. <Ûäs¡àeTT\ e\q
Ä#·]+#·ã&ÉT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT m≥T¢ ø£\<√ ñ<ëVü≤s¡D≈£î yÓ÷ø£å düHêï´dü
jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À 17e XÀ¢ø£eTTqT #·÷kÕÔeTT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
27
#Ó|üø=qT#·T+&çHê n{Ϻyê&ÉT @ eT‘· <Ûäs¡àeTT˝À ˝ÒqfÒ¢, yê&ÉT @
ø√e≈£L #Ó+~qyê&ÉT ø±<äT nqï≥T¢ n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê
◊<äT, Äj·T‘Y 68˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T #·÷&É+&ç.
(5`68) ªªz Á>∑+<∏äyêVü≤≈£î˝≤sê! MTs¡T ‘Ísê‘·TqT, Ç+J\TqT,
(uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\TqT) eT]j·TT MT Á|üuÛÑTe⁄ ‘·s¡|ü⁄q MTe<ä›≈£î
|ü+|üã&çq <ëìì (KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT) #·~$ MT J$‘·eTT
˝˝À HÓ˝ø=\TŒ es¡≈£î MTs¡T @ <Ûäs¡àeTTô|’Hê ˝ÒqfÒ¢.μμ
á yêø£´eTTqT #·÷∫q ‘·sê«‘· nsTTHê Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTT\qT
düVæ≤‘·eTT >ös¡$dü÷Ô eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àì yêø£´eTT\qT düVæ≤‘· eTT
<˚e⁄ì yêø£´eTT\T>±H˚ ˝…øÏÿ+∫ #·÷∫qyê&ÉT @ eT‘·eTT˝Àj·TTHêï
yê&ÉT <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT˝À j·TTqïfÒ¢. n˝≤ Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTT˝˝Àì
<Óe’ yê≈£îÿqT ˝…øÿÏ +#·ìyê&ÉT @ eT‘·eTT˝Àj·TTHêï yê&ÉT <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT˝À
˝ÒqfÒ¢ j·T>∑TqT. BìÁ|üø±s¡eTT u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À (jÓ÷Vü‰Hé 5`21
qT+&ç 26 es¡≈£î) >∑\ dü+<˚X¯eTTqT Á>∑Væ≤+∫qyê&ÉT, <ëìøÏ
nqT>∑TDeTT>±j·TTqï n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À (3`18)
yêø£´eTTqT düe÷qeTT>± #·÷&Ée#·TÃqT. nfÒ¢ (6`102) yêø£´eTTqT
≈£L&Ü <ëì‘√ b˛*à #·÷#·Tø√e#·TÃqT. á $<ÛäeTT>± y˚s¡Ty˚s¡T
Á>∑+<∏äeTT\˝À j·TTqï $wüj·TeTT\qT ˇø£ÿ#√≥ #˚]à #·÷#·Tø√e&ÉeTT
e\q <˚e⁄ì e÷≥\˝Àì dü‘·´eTT ‘Ó*j·TTqT. Ç|ü&ÉT á eT÷&ÉT
yêø£´eTT\ e\q düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq n˝≤¢Vt≤ eTs√ düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq n˝≤¢Vt≤qT
dü«j·TeTT>± ‘·q n~Ûø±s¡$T∫à ìj·T$T+#ê&Éì #Ó|ü ≥≈£î |üP]Ô kÕø£å´eTT
<=s¡T≈£îqT. düs¡«˝Àø£eTT\qT nq>± yÓTT‘·ÔeTT Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q
yê&ÉT n˝≤¢V≤t Äj·TH˚ yÓTT<ä{Ï <˚e⁄&ÉT. ‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT>± ìj·T$T+|üã&çq
28
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ä‘·à, <˚e⁄ì #˚‘· düèwæ+˜ |üã&çqyê&ÉT, n+<äTe\q Ä‘·à<˚e⁄ìøÏ <Ûsä à¡ eTT\T
>∑\e⁄. yÓTT<ä≥ <˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄. Äj·Tq <Ûäsêà\≈£î nr‘·T&ÉT,
<Ûäs¡àeTT\ e\q ‘Ó*j·Tã&ÉTqì #Ó|üŒ˝ÒeTT. m+<äTø£q>±! Äj·Tq≈£î
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄. düèwæ˜+|üã&çq <˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ø£\e⁄. Äj·Tq
<Ûäs¡àeTT\ e\q ‘Ó*j·Tã&ÉTqT.
eTqeTT Á>∑+<∏ä ÁbÕs¡+uÛeÑ TT˝ÀH˚ <Ûsä à¡ eTT\T>∑\ <˚e⁄&ÉT, <Ûsä à¡ eTT\T
˝Òì <˚e⁄&ÉT nì ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ #Ó|üø=HêïeTT. eT÷&ÉT <Ó’e
Á>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT eTqTwüß\≈£î Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT <˚e⁄&ÉT
ˇø£ÿ&˚. nsTT‘˚ <Ûsä à¡ eTT\T >∑\ <˚e⁄&˚ e÷qe⁄\+<ä]ø° <˚e⁄&Éì eT÷&ÉT
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT\T #ÓbÕŒsTT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T dü+|üPs¡eí TT>±
>∑\e⁄. ˇø£ÿ uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· +<˚ ø±≈£î+&Ü $T>∑‘ê s¬ +&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\sTTq
u…_’ \T˝À, KTsYÄHé˝À <Ûsä à¡ eTT\T>∑\ <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. <Ûäsà¡ eTT\
Á|üø±s¡y˚T <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·TTqì, <Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT Ä#·]+∫q|ü&ÉT
ø£s¡à q•+∫ ø£s¡às¡Væ≤‘·T&É>∑Tq˙, ø£s¡às¡Væ≤‘·yÓTÆq ‘·sê«‘· <˚ e⁄&ÉT
‘Ó*j·Tã&ÉTqì #ÓbÕŒs¡T. eTìwæ <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*dæ Ä#·]+#·>*∑ –q|ü&ÉT
ø£sà¡ n+≥ø£ b˛sTT ø£sà¡ jÓ÷>∑eT>∑Tqì, <Ûsä à¡ eTT\ <ë«sê jÓ÷>∑eTT \uÛ´Ñ eTT
ø±>± ø£s¡à HêX¯qeTe⁄‘·÷ b˛sTT ∫es¡≈£î Je⁄ìøÏ yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·Tqì
#Ó|Œü ã&çjT· Tqï~. ø£sà¡ jÓ÷>∑eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q C≤„qeTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À
eT÷&ÉT Hê\T>∑T e+<ä\ XÀ¢øe£ TT\˝À ø£\<äT. <Ûsä à¡ eTT\ e\qH˚ \_Û+#·T
ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT ø=ìï XÀ¢ø£eTT\˝ÀH˚ #Ó|üŒã&çj·TTqï~. <Ûäs¡àeTT\ e\q
Ä#·]+#·ã&ÉT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT m≥T¢ ø£\<√ ñ<ëVü≤s¡D≈£î yÓ÷ø£å düHêï´dü
jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À 17e XÀ¢ø£eTTqT #·÷kÕÔeTT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
XÀ¢ˆˆ
29
j·Tdü´ HêVü≤+ø£è‘√uÛ≤y√ ãT~∆ s¡´dü´ q *|ü´‘˚ ˆ
Vü≤‘ê«|æ dü Çe÷Hé ˝Àø±qï Vü≤ìÔ qìã<Ûä´‘˚ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªmeì uÛ≤eeTT˝À nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò<√, |òü*‘·eTT MT<ä
meìøÏ ÄdüøÏÔ ˝Ò<√ yê&ÉT á ˝Àø£eTT˝Àj·TT+&˚ yê]q+<ä]ì #·+|æHê
n‘·&ÉT Vü≤+‘·≈£î&ÉT ø±&ÉT. Vü≤‘ê´ bÕ|üeTT yêìøÏ n+≥<äTμμ.
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT Á|üø±s¡eTT eTìwæ uÛ≤eeTT˝À H˚qT #˚jT· T#·THêïqì
nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò≈£î+&Ü j·TT+&É&ÉeTT ø£s¡àjÓ÷>∑eT>∑TqT. nfÒ¢ eTqdüT‡
|üì #˚j·Tø£b˛‘˚ ÁãVü≤àjÓ÷>∑eT>∑TqT. á ¬s+&ÉT <Ûäs¡àj·TTø£Ô jÓ÷ >∑eTT˝Ò.
<˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT á ¬s+&ÉT jÓ÷>∑eTT\T ø£\e⁄. X¯Øs¡eTT˝Àì
Je⁄ìï q&ÉT|ü⁄ Ä‘˚à Je⁄ìøÏ <˚e⁄&ÉT>±j·TTHêï&ÉT. Je⁄ìøÏ kÕúqeTT
X¯Øs¡eTT. n+<äTe\q X¯Øs¡eTT˝À n~Û|ü‹jÓÆTq Ä‘˚à Je⁄ìøÏ <˚e⁄ì>±
ìj·T$T+|üã&çj·TTqï~. <Ûäs¡àeTT\T˝Òì <˚e⁄&ÉT, <Ûäs¡àeTT\Tqï <˚e⁄ìï
X¯Øs¡eTT˝À ìj·T$T+#ê&ÉT. Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT ‘êqT
düèwæ̃+∫q Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+#ê&ÉT. ªªdüèwæ˜+#·ã&çq Á|ü‹ <ëìøÏ
<Ûsä à¡ eTT\T+&ÉTqTμμ nqT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT X¯Øs¡eTT˝˝À eTqTwüß\≈£î,
JesêdüT\≈£î X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫q düeTdüÔ ÁbÕDT\≈£î Ä‘˚à <˚e⁄&ÉT>±
j·TTHêï&ÉT. Ä‘·à≈£î Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\+≥÷ ø=ìï >∑\e⁄. yê{ÏH˚ <Ó’e
<Ûäs¡àeTT\T, <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T nì n+≥THêïeTT. X¯Øs¡eTT˝Àì <Ó’e
<Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT nqTq$ ø£\eì
#ÓbÕŒeTT.
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î <Ûäs¡àeTT\‘√ ≈£L&çq jÓ÷>∑eTT\T ¬s+&ÉT
>∑\e⁄. n˝≤π> <Ûsä à¡ eTT˝Òì jÓ÷>∑eTT ≈£L&Ü ˇø£{Ï >∑\<äT. <Ûsä à¡ j·TTø£yÔ TÓ qÆ
jÓ÷>∑eTT\T ¬s+&ÉT es¡Tdü>± ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT ø±>± <Ûäs¡à
30
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
s¡Væ≤‘· jÓ÷>∑eTT uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT >∑\<äT. jÓ÷>∑eTT\T yÓTT‘·ÔeTT eT÷&ÉT
>∑\e⁄. <Ûäs¡àeTT\T >∑\ jÓ÷>∑eTT e\q düèwæ˜+|üã&çq X¯Øs¡eTT˝Àì
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·Te#·TÃqT. á ¬s+&ÉT jÓ÷>∑eTT\T ‘Ó*j·T>∑*–q yêìøÏ
uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·TTqT. uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT <Ûäs¡às¡Væ≤‘·
jÓ÷>∑eTT nì #ÓbÕŒeTT ø£<ë! <ëìì >∑T]+∫ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À yÓ÷ø£å düHêï´dü
jÓ÷>∑eTTq ns¡yÓ’ Äs¡e (66) XÀ¢ø£eTT˝À @$T #ÓbÕŒs√ #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ
düs¡«<ÛäsêàHé |ü]‘·´»´ e÷ y˚Tø£+ X¯s¡D+ eÁ» ˆ
nVü≤+ ‘ê« düs¡«bÕù|uÛÀ´ yÓ÷ø£åsTTcÕ´$T e÷X¯ó#·' ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªdüs¡« <Ûäs¡àeTT\qT dü+|üPs¡íeTT>± $&É∫ô|{Ϻ ˙e⁄ qqTï
e÷Á‘·y˚T qeTTàø=qTeTT. ìqTï ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&Éy˚kÕÔqT. ˙
u≤<Ûä\˙ï e<ä* ˙e⁄ yÓ÷ø£åeTTqT bı+<ä>∑\e⁄μμ.
á uÛøÑ j
ÔÏ ÷Ó >∑eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q XÀ¢øe£ TT\T uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· +‘ê
yÓ<äøÏHê ¬s+&˚ >∑\e⁄. ˇø£{Ï uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À |ü<äe
XÀ¢ø£eTT, yÓ÷ø£ådüHê´ïdü jÓ÷>∑eTT˝À ns¡yÓ’ Äs¡e XÀ¢ø£eTT ¬s+&˚>∑\eì
#Ó|Œü e#·TÃqT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À n~Ûø£ uÛ≤>∑eTT ø£sà¡ jÓ÷>∑eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q
XÀ¢ø£eTT\T >∑\e⁄. ø=ìï |ü<äT\˝À e÷Á‘·eTT ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q XÀ¢øe£ TT\T >∑\e⁄. nfÒ¢ uÛøÑ j
ÔÏ ÷Ó >∑eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q$
s¬ +&˚ >∑\eì #Ó|Œü e#·TÃqT. <Ûsä à¡ eTT\‘√ ≈£L&çq ø£sà¡ , ÁãVü≤à jÓ÷>∑eTT\T
‘Ó*dæq yêìπø ‘·<äT|ü] uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT ‘Ó*j·T>∑\<äT. <Ûäs¡àj·TTø£ÔyÓTÆq
ø£s¡à, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT\T ‘Ó*j·Tì<˚ uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT ‘Ó*j·Tã&É<äT.
@e÷Á‘·eTT ne>±Vü≤q≈£î sê<äT. nfÒ¢ <Ûäs¡àj·TTø£ÔyÓTÆq Ä‘·à<˚e⁄&ÉT
‘Ó*j·Tq+‘·es¡≈£î düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq |üs¡e÷‘·à ‘Ó*j·T&ÉT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
XÀ¢ˆˆ
29
j·Tdü´ HêVü≤+ø£è‘√uÛ≤y√ ãT~∆ s¡´dü´ q *|ü´‘˚ ˆ
Vü≤‘ê«|æ dü Çe÷Hé ˝Àø±qï Vü≤ìÔ qìã<Ûä´‘˚ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªmeì uÛ≤eeTT˝À nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò<√, |òü*‘·eTT MT<ä
meìøÏ ÄdüøÏÔ ˝Ò<√ yê&ÉT á ˝Àø£eTT˝Àj·TT+&˚ yê]q+<ä]ì #·+|æHê
n‘·&ÉT Vü≤+‘·≈£î&ÉT ø±&ÉT. Vü≤‘ê´ bÕ|üeTT yêìøÏ n+≥<äTμμ.
<˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT Á|üø±s¡eTT eTìwæ uÛ≤eeTT˝À H˚qT #˚jT· T#·THêïqì
nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò≈£î+&Ü j·TT+&É&ÉeTT ø£s¡àjÓ÷>∑eT>∑TqT. nfÒ¢ eTqdüT‡
|üì #˚j·Tø£b˛‘˚ ÁãVü≤àjÓ÷>∑eT>∑TqT. á ¬s+&ÉT <Ûäs¡àj·TTø£Ô jÓ÷ >∑eTT˝Ò.
<˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT á ¬s+&ÉT jÓ÷>∑eTT\T ø£\e⁄. X¯Øs¡eTT˝Àì
Je⁄ìï q&ÉT|ü⁄ Ä‘˚à Je⁄ìøÏ <˚e⁄&ÉT>±j·TTHêï&ÉT. Je⁄ìøÏ kÕúqeTT
X¯Øs¡eTT. n+<äTe\q X¯Øs¡eTT˝À n~Û|ü‹jÓÆTq Ä‘˚à Je⁄ìøÏ <˚e⁄ì>±
ìj·T$T+|üã&çj·TTqï~. <Ûäs¡àeTT\T˝Òì <˚e⁄&ÉT, <Ûäs¡àeTT\Tqï <˚e⁄ìï
X¯Øs¡eTT˝À ìj·T$T+#ê&ÉT. Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT ‘êqT
düèwæ̃+∫q Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+#ê&ÉT. ªªdüèwæ˜+#·ã&çq Á|ü‹ <ëìøÏ
<Ûsä à¡ eTT\T+&ÉTqTμμ nqT dü÷Á‘·eTT Á|üø±s¡eTT X¯Øs¡eTT˝˝À eTqTwüß\≈£î,
JesêdüT\≈£î X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫q düeTdüÔ ÁbÕDT\≈£î Ä‘˚à <˚e⁄&ÉT>±
j·TTHêï&ÉT. Ä‘·à≈£î Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\+≥÷ ø=ìï >∑\e⁄. yê{ÏH˚ <Ó’e
<Ûäs¡àeTT\T, <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T nì n+≥THêïeTT. X¯Øs¡eTT˝Àì <Ó’e
<Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT nqTq$ ø£\eì
#ÓbÕŒeTT.
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î <Ûäs¡àeTT\‘√ ≈£L&çq jÓ÷>∑eTT\T ¬s+&ÉT
>∑\e⁄. n˝≤π> <Ûsä à¡ eTT˝Òì jÓ÷>∑eTT ≈£L&Ü ˇø£{Ï >∑\<äT. <Ûsä à¡ j·TTø£yÔ TÓ qÆ
jÓ÷>∑eTT\T ¬s+&ÉT es¡Tdü>± ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT ø±>± <Ûäs¡à
30
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
s¡Væ≤‘· jÓ÷>∑eTT uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT >∑\<äT. jÓ÷>∑eTT\T yÓTT‘·ÔeTT eT÷&ÉT
>∑\e⁄. <Ûäs¡àeTT\T >∑\ jÓ÷>∑eTT e\q düèwæ˜+|üã&çq X¯Øs¡eTT˝Àì
<˚e⁄ìï ‘Ó*j·Te#·TÃqT. á ¬s+&ÉT jÓ÷>∑eTT\T ‘Ó*j·T>∑*–q yêìøÏ
uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·TTqT. uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT <Ûäs¡às¡Væ≤‘·
jÓ÷>∑eTT nì #ÓbÕŒeTT ø£<ë! <ëìì >∑T]+∫ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À yÓ÷ø£å düHêï´dü
jÓ÷>∑eTTq ns¡yÓ’ Äs¡e (66) XÀ¢ø£eTT˝À @$T #ÓbÕŒs√ #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ
düs¡«<ÛäsêàHé |ü]‘·´»´ e÷ y˚Tø£+ X¯s¡D+ eÁ» ˆ
nVü≤+ ‘ê« düs¡«bÕù|uÛÀ´ yÓ÷ø£åsTTcÕ´$T e÷X¯ó#·' ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªdüs¡« <Ûäs¡àeTT\qT dü+|üPs¡íeTT>± $&É∫ô|{Ϻ ˙e⁄ qqTï
e÷Á‘·y˚T qeTTàø=qTeTT. ìqTï ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&Éy˚kÕÔqT. ˙
u≤<Ûä\˙ï e<ä* ˙e⁄ yÓ÷ø£åeTTqT bı+<ä>∑\e⁄μμ.
á uÛøÑ j
ÔÏ ÷Ó >∑eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q XÀ¢øe£ TT\T uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· +‘ê
yÓ<äøÏHê ¬s+&˚ >∑\e⁄. ˇø£{Ï uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À |ü<äe
XÀ¢ø£eTT, yÓ÷ø£ådüHê´ïdü jÓ÷>∑eTT˝À ns¡yÓ’ Äs¡e XÀ¢ø£eTT ¬s+&˚>∑\eì
#Ó|Œü e#·TÃqT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À n~Ûø£ uÛ≤>∑eTT ø£sà¡ jÓ÷>∑eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q
XÀ¢ø£eTT\T >∑\e⁄. ø=ìï |ü<äT\˝À e÷Á‘·eTT ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q XÀ¢øe£ TT\T >∑\e⁄. nfÒ¢ uÛøÑ j
ÔÏ ÷Ó >∑eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q$
s¬ +&˚ >∑\eì #Ó|Œü e#·TÃqT. <Ûsä à¡ eTT\‘√ ≈£L&çq ø£sà¡ , ÁãVü≤à jÓ÷>∑eTT\T
‘Ó*dæq yêìπø ‘·<äT|ü] uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT ‘Ó*j·T>∑\<äT. <Ûäs¡àj·TTø£ÔyÓTÆq
ø£s¡à, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT\T ‘Ó*j·Tì<˚ uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT ‘Ó*j·Tã&É<äT.
@e÷Á‘·eTT ne>±Vü≤q≈£î sê<äT. nfÒ¢ <Ûäs¡àj·TTø£ÔyÓTÆq Ä‘·à<˚e⁄&ÉT
‘Ó*j·Tq+‘·es¡≈£î düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq |üs¡e÷‘·à ‘Ó*j·T&ÉT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
31
Á|üX¯ï :` düs¡« Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫qyê&ÉT <˚e⁄&ÉT. Á|ü|ü+#·eTTqT
düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT me] #˚‘· düèwæ˜+|üã&É˝Ò<äT. Äj·Tq Ä‘·àH˚ <˚e⁄ì>±
ìj·T$T+∫ »>∑‘T· Ô »s¡T>∑Tq≥T¢ #˚XÊ&ÉT. Ä‘·à <˚e⁄&ÉT>± düèwæ+˜ |üã&çHê&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ düèwæ˜ø£s¡Ô, Ä‘·à düèwæ˜ø£s¡Ô ø±<äT ø£<ë! düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTqyê&˚
ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TTHêï&Éì (6`102) ˝À #Ó|æŒq≥T¢ ø£\<äT. düèwæ˜ø£s¡Ô ˇø£ÿ&˚
ø£<ë! Ç<ä›s¡T düèwæ˜ø£s¡Ô\T ˝Òs¡T ø£<ë! (6`102) yêø£´eTT˝À ªªáj·Tq
‘·|üŒ y˚πs Äsê<ÛäT´&ÉT ˝Ò&ÉT. áj·TH˚ düs¡T«\≈£î düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT
eT]j·TT áj·TH˚ ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TTHêï&ÉTμμ. nì #Ó|üŒã&çj·TTqï~ ø£<ë!
eTqTwüß\T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À ø±s¡´ø£sj
Ô¡ TÆÓ ‘˚ Äj·TqqT
düèwæ˜ø£s¡Ôj·Tì yêø£´eTT˝À #Ó|æŒj·TT+&ÉT≥qT ã{Ϻ á yêø£´eTTqT MTπs
‘·|ü>± ns¡úeTT #˚düTø=ì ñ+{≤s¡ì y˚TeTT nqTø=+≥THêïeTT. BìøÏ
MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± düèwæ˜+∫qyê&ÉT ˇø£ÿ&˚ düèwæ˜ø£s¡Ô nqTe÷≥
dü‘·´y˚T nsTTHê eTìwæ m+‘√ Á>±Væ≤‘·X¯øÏÔ‘√ ns¡úeTT #˚düTø√e\dæ
j·TTqï~. <˚e⁄&ÉT Ä~˝À düeTdüÔ Á|ü|+ü #·eTTqT düèwæ+˜ ∫q e÷≥ yêdüeÔ y˚T.
nsTT‘˚ düèwæ˜ »]–q ‘·sê«‘· Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ <˚e⁄&ÉT
nq>± |üs¡e÷‘·à yÓTT<ä≥ düèwæ˜ ‘·sê«‘· @ |üìì #˚j·Tø£ }s¡ø£ ñ+&ç
b˛j·÷&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç ‘êqT #˚j·Te\dæq |üìq+‘· ‘·q Ä‘·à≈£î
n|üŒC…|æŒ ‘·q Ä‘·àH˚ <˚e⁄ì>±, n~Û|ü‹>± ìj·T$T+∫ ‘êqT me]ø°
‘Ó*j·Tq≥T¢ X¯Øs¡eTT ˝À|ü\, ãj·T≥ kÕøÏå>± j·TT+&çb˛j·÷&ÉT.
n|üŒ{ÏqT+&ç düèwæ˜ ø±s¡´eTTqT Ä‘·àj˚T #˚jT· T#·Tqï~. düø\£ JesêdüT\
#êe⁄|ü⁄≥Tºø£\qT Ä‘·à Á|üø£è‹‘√ ≈£L&ç #˚j·TT#·Tqï~. Ä‘·à ì‘·´eTT
|ü⁄≥Tºyê]øÏ ‘·+Á&ç>± j·TTHêï&ÉT. nsTT‘˚ |üs¡e÷‘·à nsTTq <˚e⁄&ÉT
32
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yÓTT<ä≥ |ü+#·uÛÑ÷‘· Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· Jesêdü T\
düèwæ˜ì Ä‘·àπø n|üŒC…bÕŒ&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç Ä‘˚à düø£\ JesêdüT\qT
düèwæ+˜ #·T#·Tqï~. Á|üøè£ ‹ düø\£ Je⁄\ X¯Øs¡eTT\≈£î ‘·*ø¢ ±>± ;»<ë‘·jTÆÓ q
Ä‘·à n+<ä]ø° ‘·+Á&ç>± j·TTHêï&ÉT. á $wüjT· eTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À >∑TDÁ‘·jT·
$uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTTq 3, 4 XÀ¢ø£eTT\˝À #ÓbÕŒs¡T
#·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 3. eTeT jÓ÷ì s¡àVü≤<䓤ÁVü≤à ‘·dæàHé >∑s¡“¤+ <ä<ÛëeT´Vü≤y éT ˆ
dü+uÛÑe dü‡s¡« uÛÑ÷‘êHê+ ‘·‘√ uÛÑe‹ uÛ≤s¡‘· ˆˆ
XÀ¢ˆˆ 4 . düs¡«jÓ÷ìwüß øö+‘˚j·T! eT÷s¡Ôj·T' dü+uÛÑe+‹ j·÷' ˆ
‘êkÕ+ ãÁVü≤à eTVü≤<√´ì' nVü≤+ ;»|üÁ<ä' |æ‘ê ˆˆ
uÛ≤eeTT :` Á|üø£è‹ >∑s¡“¤eTT ø£\~>± ñ+&É>± H˚qT <ëìøÏ ;»<ë‘·>±
j·TTHêïqT. n+<äTe\q düeTdüÔ JesêdüT\T Hê e\qH˚ |ü⁄≥Tº#·THêïs¡T.
düs¡« >∑s¡“¤eTT\j·T+<äT »ìà+#·T @ Jesêdæø£sTTHê ‘·*¢ Á|üø£è‹ø±>±
H˚qT ‘·+Á&ç>± ñHêïqT.
Ä‘·àqT düèwæ˜+∫q |üs¡e÷‘·à Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+#·>± ‘·sê«‘·
JesêdüT\qT düèwæ˜+#·T u≤<Ûä´‘· Ä‘·à≈£î n|üŒC…|üŒã&çq~. n|üŒ{Ïq T+&ç
Ä‘·à JesêdüT\ $wüj·TeTT˝À düèwæ˜ø£s¡Ô>± e÷]b˛sTTq~. |üs¡e÷‘·à
|ü+#·u÷ÑÛ ‘· Á|ü|+ü #·eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚XÊ&ÉT. ‘·sê«‘· Äj·Tq ø±s¡ ´eTT\T
#˚j·TTyê&ÉT>± ø±≈£î+&Ü <äèX¯´eTT\T #·÷#˚yê&ÉT>± ì\∫b˛j·÷&ÉT.
‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT>± u≤<Ûä´‘·\qT d”«ø£]+∫q Ä‘·à JesêdüT\qT
düèwæ+˜ ∫q~. X¯Øs¡eTT\qT Á|üøè£ ‹ ‘·j÷· s¡T #˚jT· >± n+<äT˝À Jyê‘·à\qT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
31
Á|üX¯ï :` düs¡« Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫qyê&ÉT <˚e⁄&ÉT. Á|ü|ü+#·eTTqT
düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT me] #˚‘· düèwæ˜+|üã&É˝Ò<äT. Äj·Tq Ä‘·àH˚ <˚e⁄ì>±
ìj·T$T+∫ »>∑‘T· Ô »s¡T>∑Tq≥T¢ #˚XÊ&ÉT. Ä‘·à <˚e⁄&ÉT>± düèwæ+˜ |üã&çHê&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚ düèwæ˜ø£s¡Ô, Ä‘·à düèwæ˜ø£s¡Ô ø±<äT ø£<ë! düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTqyê&˚
ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TTHêï&Éì (6`102) ˝À #Ó|æŒq≥T¢ ø£\<äT. düèwæ˜ø£s¡Ô ˇø£ÿ&˚
ø£<ë! Ç<ä›s¡T düèwæ˜ø£s¡Ô\T ˝Òs¡T ø£<ë! (6`102) yêø£´eTT˝À ªªáj·Tq
‘·|üŒ y˚πs Äsê<ÛäT´&ÉT ˝Ò&ÉT. áj·TH˚ düs¡T«\≈£î düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT
eT]j·TT áj·TH˚ ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TTHêï&ÉTμμ. nì #Ó|üŒã&çj·TTqï~ ø£<ë!
eTqTwüß\T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À ø±s¡´ø£sj
Ô¡ TÆÓ ‘˚ Äj·TqqT
düèwæ˜ø£s¡Ôj·Tì yêø£´eTT˝À #Ó|æŒj·TT+&ÉT≥qT ã{Ϻ á yêø£´eTTqT MTπs
‘·|ü>± ns¡úeTT #˚düTø=ì ñ+{≤s¡ì y˚TeTT nqTø=+≥THêïeTT. BìøÏ
MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± düèwæ˜+∫qyê&ÉT ˇø£ÿ&˚ düèwæ˜ø£s¡Ô nqTe÷≥
dü‘·´y˚T nsTTHê eTìwæ m+‘√ Á>±Væ≤‘·X¯øÏÔ‘√ ns¡úeTT #˚düTø√e\dæ
j·TTqï~. <˚e⁄&ÉT Ä~˝À düeTdüÔ Á|ü|+ü #·eTTqT düèwæ+˜ ∫q e÷≥ yêdüeÔ y˚T.
nsTT‘˚ düèwæ˜ »]–q ‘·sê«‘· Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ <˚e⁄&ÉT
nq>± |üs¡e÷‘·à yÓTT<ä≥ düèwæ˜ ‘·sê«‘· @ |üìì #˚j·Tø£ }s¡ø£ ñ+&ç
b˛j·÷&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç ‘êqT #˚j·Te\dæq |üìq+‘· ‘·q Ä‘·à≈£î
n|üŒC…|æŒ ‘·q Ä‘·àH˚ <˚e⁄ì>±, n~Û|ü‹>± ìj·T$T+∫ ‘êqT me]ø°
‘Ó*j·Tq≥T¢ X¯Øs¡eTT ˝À|ü\, ãj·T≥ kÕøÏå>± j·TT+&çb˛j·÷&ÉT.
n|üŒ{ÏqT+&ç düèwæ˜ ø±s¡´eTTqT Ä‘·àj˚T #˚jT· T#·Tqï~. düø\£ JesêdüT\
#êe⁄|ü⁄≥Tºø£\qT Ä‘·à Á|üø£è‹‘√ ≈£L&ç #˚j·TT#·Tqï~. Ä‘·à ì‘·´eTT
|ü⁄≥Tºyê]øÏ ‘·+Á&ç>± j·TTHêï&ÉT. nsTT‘˚ |üs¡e÷‘·à nsTTq <˚e⁄&ÉT
32
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yÓTT<ä≥ |ü+#·uÛÑ÷‘· Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+#ê&ÉT. ‘·sê«‘· Jesêdü T\
düèwæ˜ì Ä‘·àπø n|üŒC…bÕŒ&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç Ä‘˚à düø£\ JesêdüT\qT
düèwæ+˜ #·T#·Tqï~. Á|üøè£ ‹ düø\£ Je⁄\ X¯Øs¡eTT\≈£î ‘·*ø¢ ±>± ;»<ë‘·jTÆÓ q
Ä‘·à n+<ä]ø° ‘·+Á&ç>± j·TTHêï&ÉT. á $wüjT· eTT uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À >∑TDÁ‘·jT·
$uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTTq 3, 4 XÀ¢ø£eTT\˝À #ÓbÕŒs¡T
#·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 3. eTeT jÓ÷ì s¡àVü≤<䓤ÁVü≤à ‘·dæàHé >∑s¡“¤+ <ä<ÛëeT´Vü≤y éT ˆ
dü+uÛÑe dü‡s¡« uÛÑ÷‘êHê+ ‘·‘√ uÛÑe‹ uÛ≤s¡‘· ˆˆ
XÀ¢ˆˆ 4 . düs¡«jÓ÷ìwüß øö+‘˚j·T! eT÷s¡Ôj·T' dü+uÛÑe+‹ j·÷' ˆ
‘êkÕ+ ãÁVü≤à eTVü≤<√´ì' nVü≤+ ;»|üÁ<ä' |æ‘ê ˆˆ
uÛ≤eeTT :` Á|üø£è‹ >∑s¡“¤eTT ø£\~>± ñ+&É>± H˚qT <ëìøÏ ;»<ë‘·>±
j·TTHêïqT. n+<äTe\q düeTdüÔ JesêdüT\T Hê e\qH˚ |ü⁄≥Tº#·THêïs¡T.
düs¡« >∑s¡“¤eTT\j·T+<äT »ìà+#·T @ Jesêdæø£sTTHê ‘·*¢ Á|üø£è‹ø±>±
H˚qT ‘·+Á&ç>± ñHêïqT.
Ä‘·àqT düèwæ˜+∫q |üs¡e÷‘·à Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+#·>± ‘·sê«‘·
JesêdüT\qT düèwæ˜+#·T u≤<Ûä´‘· Ä‘·à≈£î n|üŒC…|üŒã&çq~. n|üŒ{Ïq T+&ç
Ä‘·à JesêdüT\ $wüj·TeTT˝À düèwæ˜ø£s¡Ô>± e÷]b˛sTTq~. |üs¡e÷‘·à
|ü+#·u÷ÑÛ ‘· Á|ü|+ü #·eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚XÊ&ÉT. ‘·sê«‘· Äj·Tq ø±s¡ ´eTT\T
#˚j·TTyê&ÉT>± ø±≈£î+&Ü <äèX¯´eTT\T #·÷#˚yê&ÉT>± ì\∫b˛j·÷&ÉT.
‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT>± u≤<Ûä´‘·\qT d”«ø£]+∫q Ä‘·à JesêdüT\qT
düèwæ+˜ ∫q~. X¯Øs¡eTT\qT Á|üøè£ ‹ ‘·j÷· s¡T #˚jT· >± n+<äT˝À Jyê‘·à\qT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
33
ì+|ü⁄#·÷ X¯Øs¡eTT˝À dü«j·÷Hê Ä‘·àj˚T ø±s¡´ø£s¡Ô>± ñ+&çb˛sTTq~.
Ä‘·à n˝≤ ñ+&ÉT≥ e\q ªªÄj·TH˚ düèwæ˜ø£s¡Ô, Äj·TH˚ ‘·+Á&ç, Äj·TH˚
<˚e⁄&ÉTμμ nì Ä‘·àH˚ #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~. n+<äTe\q (6`102) e
yêø£´eTT˝À Ä‘˚à <˚e⁄&Éì #Ó|üŒ&Éy˚Tø±ø£ ªªÄj·Tq düs¡T«\≈£î düèwæ˜ø£s¡Ô>±
j·TTHêï&É˙, n+‘˚ø±ø£ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ≈£L&Ü ñHêï&Éìμμ #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT\˝À |üse¡ ÷‘·àqT, Ä‘·àqT Ç<ä]› ˙ düèwæø˜ s£ j
Ô¡ T· ì #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘˚
mes¡T <˚ìì düèwæ˜+∫q~ ≈£L&Ü dü÷#êj·T>± #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. y˚TeTT
Á>∑+<∏äeTT˝Àì $wüj·TeTTqT ns¡úeTT #˚düTø=HêïeTT. ø±e⁄q mes¡T
<˚ìì düèwæ˜+#ês√ #Ó|ü#·THêïeTT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq yêø£´eTT ns¡úe TT
ø±ø£b˛‘˚ <˚e⁄ì C≤„qeTT dü]>± ns¡úeTT ø±<äT. n+<äTe\q eTT+<äT
<˚e⁄&ÉT ‘·q Á>∑+<∏äeTT˝˝À @$T #ÓbÕŒ&√ C≤Á>∑‘·Ô>± #·÷&Ée\dæj·TTqï~.
n˝≤ #·÷∫q |üse¡ ÷‘·à<˚e⁄&ÉT, Ä‘·à<˚e⁄&ÉT Ç<äs› T¡ +&É>± |üse¡ ÷‘·à<˚e⁄&ÉT
e÷qe⁄\T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄&ÉT Ä‘·à<˚e⁄&Éì #Ó|Œæ , Ä‘·àqT <Óe’ eTT>±
ø=qkÕ>∑Tq≥T¢ #˚dæ, ‘êqT me]ø° ‘Ó*j·Tì yêì>± ø±s¡´eTTqT #˚j·Tø£
düú㛑·>± ñ+&çb˛j·÷&ÉT.
|üs¡e÷‘·à <˚e⁄&ÉT Ä‘·à <˚e⁄ìï ìj·T$T+#ê&Éì nìï
n~Ûø±s¡eTT\T Ä‘·à≈£î Ç∫à Äj·TH˚ (Ä‘·àH˚) MT≈£î Äsê<Ûä´<Ó’eeTì #Ó|æŒ
j·TT+&É>± Ç<äs› T¡ <˚e⁄fi¯fl˝À eTqTwüß\eTsTTq eTqeTT Äsê~Û+#·e\dæq
<˚e⁄&ÉT Ä‘˚àqì Ç+‘·es¡≈£î me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. n+<ä]ø°
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT e÷≥ yêdüÔey˚T nsTTHê Ä <˚e⁄&ÉT mes√ me]ø°
‘Ó*j·T<äT. Á|üdüTÔ‘· ø±\eTT˝À eTTd”¢yéT\T ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï $X¯«dæ+#ês¡T.
ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï qe÷CŸ #˚düTÔHêïs¡T. n+‘·es¡≈£î n˙ï u≤>∑THêïsTT. Ä
ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï |üì #˚j·TTyê&ÉT ø±<äì #Ó|ü#·THêïs¡T. ‘·sê«‘· ø=ìï
34
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
düeTj·TeTT\˝À <˚e⁄&˚ n˙ï #˚j·TT#·THêï&Éì #Ó|ü#·THêïs¡T. <ëì‘√
yê]πø <˚e⁄&ÉT |üì #˚j·TTyê&Ü? |üì #˚j·Tìyê&Ü!j·Tì |üP]Ô
‘Ó*j·T≈£îqï~. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü ¬s+&Ée dü÷sê 117e
Äj·T‘Y˝À ªª<˚e⁄&ÉT |üì#˚j·T&ÉT Äj·Tq~ dü+ø£\ŒeTT e÷Á‘·y˚T >∑\<äìμμ
#Ó|üŒã&çj·TTqï~. <ëìøÏ e´‹πsKeTT>± dü÷sê 32 Äj·T‘Y 4 (32`4)
˝Àq÷ eT]j·TT (2`255) Äj·T‘Y˝Àq÷ ªª<˚e⁄&ÉT |üì #˚j·TTqTμμ nì
Áyêj·Tã&çj·TTqï~. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À Ç<ä›s¡T <˚e⁄fi¯¢qT #Ó|æŒj·TTHêïs¡T
ø±e⁄q ˇø£ <˚e⁄&ÉT |üì#˚j·T&É˙, ˇø£ <˚e⁄&ÉT |üìì #˚j·TTq˙
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. nsTT‘˚ uÛÑ÷$TMT<ä eTqTwüß\ø£+<ä]ø° <˚e⁄&ÉT ¬s+&ÉT>±
j·TTHêï&Éì e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT. n+‘√ Ç+‘√ C≤„qeTT ‘Ó\TdüTqT
nqïyês¡+<äs¡÷ <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·T˙ ˇø£ÿìH˚ Äsê~Û+#·e˝…qì
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. ˇø£ÿìH˚ Äsê~Û+#· e˝…qqTq~ dü‘·´y˚T nsTT‘˚ <ëìì
Ä<Ûës¡eTT #˚düTø=ì <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT |üP]Ô ndü‘·´eT>∑TqT.
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À <˚e⁄&ÉT s¬ +&ÉT $<Ûeä TT\ ñHêï&Éì #Ó|Œü ã&çq~.
nfÒ¢ <Ûäs¡àeTT\T>∑\ <˚e⁄&ÉT, <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄&ÉT nì ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\
<˚e⁄&ÉTHêï&Éì eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À Áyêj·Tã&çj·TTqï~. nfÒ ¢
ø±s¡´eTT\T #˚j·TT#·÷ ø±s¡´ø£s¡Ô>±j·TTqï <˚e⁄&ÉT, @ ø±s¡´eTT #˚j ·Tø£
ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT\˝À e÷Á‘·eTT ªnsTTb˛μ j·Tì dü+ø£\ŒeTT #˚j·T>±
ø=ìï |üqT\T »s¡T>∑Tqì <˚e⁄&ÉT ÁøÏj÷· o\T&ÉT, ÁøÏj÷· s¡V≤æ ‘·T&Éì s¬ +&ÉT
s¡ø£eTT\ #Ó|üŒã&çq~. nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT e÷≥ e÷Á‘·eTT
ø=+<äs¡T #Ó|üŒ>∑\T>∑T#·THêïs¡T ‘·|üŒ <˚e⁄&ÉT Ç<ä›s¡ì @e÷Á‘·eTT me]ø°
‘Ó*j·T<äT. e÷≈£î C≤„qeTT ‘Ó*j·TTqT nqTyê&ÉT <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì
n+≥THêï&ÉT. nfÒ¢ y˚TeTT ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~ÛdüTÔHêïeTì #Ó|üyês¡T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
33
ì+|ü⁄#·÷ X¯Øs¡eTT˝À dü«j·÷Hê Ä‘·àj˚T ø±s¡´ø£s¡Ô>± ñ+&çb˛sTTq~.
Ä‘·à n˝≤ ñ+&ÉT≥ e\q ªªÄj·TH˚ düèwæ˜ø£s¡Ô, Äj·TH˚ ‘·+Á&ç, Äj·TH˚
<˚e⁄&ÉTμμ nì Ä‘·àH˚ #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~. n+<äTe\q (6`102) e
yêø£´eTT˝À Ä‘˚à <˚e⁄&Éì #Ó|üŒ&Éy˚Tø±ø£ ªªÄj·Tq düs¡T«\≈£î düèwæ˜ø£s¡Ô>±
j·TTHêï&É˙, n+‘˚ø±ø£ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ≈£L&Ü ñHêï&Éìμμ #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT\˝À |üse¡ ÷‘·àqT, Ä‘·àqT Ç<ä]› ˙ düèwæø˜ s£ j
Ô¡ T· ì #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘˚
mes¡T <˚ìì düèwæ˜+∫q~ ≈£L&Ü dü÷#êj·T>± #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. y˚TeTT
Á>∑+<∏äeTT˝Àì $wüj·TeTTqT ns¡úeTT #˚düTø=HêïeTT. ø±e⁄q mes¡T
<˚ìì düèwæ˜+#ês√ #Ó|ü#·THêïeTT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq yêø£´eTT ns¡úe TT
ø±ø£b˛‘˚ <˚e⁄ì C≤„qeTT dü]>± ns¡úeTT ø±<äT. n+<äTe\q eTT+<äT
<˚e⁄&ÉT ‘·q Á>∑+<∏äeTT˝˝À @$T #ÓbÕŒ&√ C≤Á>∑‘·Ô>± #·÷&Ée\dæj·TTqï~.
n˝≤ #·÷∫q |üse¡ ÷‘·à<˚e⁄&ÉT, Ä‘·à<˚e⁄&ÉT Ç<äs› T¡ +&É>± |üse¡ ÷‘·à<˚e⁄&ÉT
e÷qe⁄\T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄&ÉT Ä‘·à<˚e⁄&Éì #Ó|Œæ , Ä‘·àqT <Óe’ eTT>±
ø=qkÕ>∑Tq≥T¢ #˚dæ, ‘êqT me]ø° ‘Ó*j·Tì yêì>± ø±s¡´eTTqT #˚j·Tø£
düú㛑·>± ñ+&çb˛j·÷&ÉT.
|üs¡e÷‘·à <˚e⁄&ÉT Ä‘·à <˚e⁄ìï ìj·T$T+#ê&Éì nìï
n~Ûø±s¡eTT\T Ä‘·à≈£î Ç∫à Äj·TH˚ (Ä‘·àH˚) MT≈£î Äsê<Ûä´<Ó’eeTì #Ó|æŒ
j·TT+&É>± Ç<äs› T¡ <˚e⁄fi¯fl˝À eTqTwüß\eTsTTq eTqeTT Äsê~Û+#·e\dæq
<˚e⁄&ÉT Ä‘˚àqì Ç+‘·es¡≈£î me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. n+<ä]ø°
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT e÷≥ yêdüÔey˚T nsTTHê Ä <˚e⁄&ÉT mes√ me]ø°
‘Ó*j·T<äT. Á|üdüTÔ‘· ø±\eTT˝À eTTd”¢yéT\T ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï $X¯«dæ+#ês¡T.
ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï qe÷CŸ #˚düTÔHêïs¡T. n+‘·es¡≈£î n˙ï u≤>∑THêïsTT. Ä
ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï |üì #˚j·TTyê&ÉT ø±<äì #Ó|ü#·THêïs¡T. ‘·sê«‘· ø=ìï
34
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
düeTj·TeTT\˝À <˚e⁄&˚ n˙ï #˚j·TT#·THêï&Éì #Ó|ü#·THêïs¡T. <ëì‘√
yê]πø <˚e⁄&ÉT |üì #˚j·TTyê&Ü? |üì #˚j·Tìyê&Ü!j·Tì |üP]Ô
‘Ó*j·T≈£îqï~. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü ¬s+&Ée dü÷sê 117e
Äj·T‘Y˝À ªª<˚e⁄&ÉT |üì#˚j·T&ÉT Äj·Tq~ dü+ø£\ŒeTT e÷Á‘·y˚T >∑\<äìμμ
#Ó|üŒã&çj·TTqï~. <ëìøÏ e´‹πsKeTT>± dü÷sê 32 Äj·T‘Y 4 (32`4)
˝Àq÷ eT]j·TT (2`255) Äj·T‘Y˝Àq÷ ªª<˚e⁄&ÉT |üì #˚j·TTqTμμ nì
Áyêj·Tã&çj·TTqï~. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À Ç<ä›s¡T <˚e⁄fi¯¢qT #Ó|æŒj·TTHêïs¡T
ø±e⁄q ˇø£ <˚e⁄&ÉT |üì#˚j·T&É˙, ˇø£ <˚e⁄&ÉT |üìì #˚j·TTq˙
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. nsTT‘˚ uÛÑ÷$TMT<ä eTqTwüß\ø£+<ä]ø° <˚e⁄&ÉT ¬s+&ÉT>±
j·TTHêï&Éì e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT. n+‘√ Ç+‘√ C≤„qeTT ‘Ó\TdüTqT
nqïyês¡+<äs¡÷ <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·T˙ ˇø£ÿìH˚ Äsê~Û+#·e˝…qì
#Ó|ü#·T+<äTs¡T. ˇø£ÿìH˚ Äsê~Û+#· e˝…qqTq~ dü‘·´y˚T nsTT‘˚ <ëìì
Ä<Ûës¡eTT #˚düTø=ì <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT |üP]Ô ndü‘·´eT>∑TqT.
<Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À <˚e⁄&ÉT s¬ +&ÉT $<Ûeä TT\ ñHêï&Éì #Ó|Œü ã&çq~.
nfÒ¢ <Ûäs¡àeTT\T>∑\ <˚e⁄&ÉT, <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄&ÉT nì ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\
<˚e⁄&ÉTHêï&Éì eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À Áyêj·Tã&çj·TTqï~. nfÒ ¢
ø±s¡´eTT\T #˚j·TT#·÷ ø±s¡´ø£s¡Ô>±j·TTqï <˚e⁄&ÉT, @ ø±s¡´eTT #˚j ·Tø£
ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT\˝À e÷Á‘·eTT ªnsTTb˛μ j·Tì dü+ø£\ŒeTT #˚j·T>±
ø=ìï |üqT\T »s¡T>∑Tqì <˚e⁄&ÉT ÁøÏj÷· o\T&ÉT, ÁøÏj÷· s¡V≤æ ‘·T&Éì s¬ +&ÉT
s¡ø£eTT\ #Ó|üŒã&çq~. nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT e÷≥ e÷Á‘·eTT
ø=+<äs¡T #Ó|üŒ>∑\T>∑T#·THêïs¡T ‘·|üŒ <˚e⁄&ÉT Ç<ä›s¡ì @e÷Á‘·eTT me]ø°
‘Ó*j·T<äT. e÷≈£î C≤„qeTT ‘Ó*j·TTqT nqTyê&ÉT <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì
n+≥THêï&ÉT. nfÒ¢ y˚TeTT ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~ÛdüTÔHêïeTì #Ó|üyês¡T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
35
≈£L&Ü s¬ +&Ée <˚e⁄&ÉTHêï&Éì ‘Ó*j·T≈£îHêïs¡T. C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì yê]øÏ
ˇø£&TÉ Ç<äs› T¡ nì ˝…øÿ£ ˝Ò<Tä yê]øÏ m+<äss¡ TTHê ñ+&Ée#·TÃqT. <˚e⁄&ÉT
ø±ì yê]q+<ä]˙ <˚e⁄&Éì ‘·\#·T#·T+<äTs¡T. ∫e]øÏ <äj÷· ´\qT ≈£L&Ü
<˚e⁄fi¯ì¢ |üPõ+#·Tyês¡T ø£\s¡T. Væ≤+<äTe⁄\˝À ãVüQ<˚e‘êsê<Ûqä ø£\<äT.
eTTd”¢yéT\˝À @πøX¯«s√bÕdüq >∑\<äT. Ŭø’düúe⁄\˝À ≈£L&Ü ˇπø <˚e⁄ì
ìHê<äyT˚ >∑\<äT>±˙ Á|ü|+ü #·eTT˝À @ eT‘·dTü \ú T>±˙, m+‘· C≤„qT\T>±˙
<˚e⁄&ÉT ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ ñHêï&É˙, nsTT‘˚ eTqeTT Äsê~Û+#·e\dæq~
ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ïj·Tì #Ó|üŒ˝Òø£b˛e⁄#·THêïs¡T.
Ç+‘·≈£îeTT+<äT <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\T >∑\yê&ÉT, <Ûäs¡àeTT\T
˝Òìyê&Éì #Ó|üø=HêïeTT. <Ûäs¡àeTT\T >∑\ yêìøÏ dü+ã+~Û+∫q
XÀ¢ø£eTTqT yÓ÷ø£å düHê´ïdü jÓ÷>∑eTT˝À 17e XÀ¢ø£eTT˝À #Ó|üø=HêïeTT.
nfÒ¢ <˚e⁄&ÉT <Ûsä à¡ eTT\T ˝Òìyê&Éì #Ó|ü ≥≈£î yÓ÷ø£då Hü ê´ïdü jÓ÷>∑eTT˝ÀH˚
66e XÀ¢øe£ TTqT #Ó|ü ø=HêïeTT. Ç|ü&ÉT y˚TeTT #Ó|Œæ ‘˚ Áø=‘·>Ô ± <˚e⁄&ÉT
<Ûäs¡àj·TT≈£îÔ&ÉT, <Ûäs¡às¡Væ≤‘·T&ÉT nì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. nfÒ¢ y˚ TeTT #Ó|挑˚
<˚e⁄&ÉT ÁøÏj·÷o\T&ÉT, ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·T&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT
ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·T&ÉT nì ‘Ó*j·TT≥≈£î KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê ¬s+&ÉT,
Äj·T‘Y 117˝À Ç˝≤ #Ó|üŒã&çq~ #·÷&É+&ç.
36
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
b˛‘·T+~. Bììã{Ϻ ªªˇø£ <˚e⁄&ÉT |üìì #˚jT· &ÉTμμ nì ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~.
düèwæì˜ yÓTT<ä≥ düèwæ+º ∫q |üse¡ ÷‘·àj·Tqã&ÉT <˚e⁄&ÉT |üqT\T #˚jT· Tyê&ÉT
ø±<ä˙, ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·T&É˙ #Ó|üø=HêïeTT. @ dü+<äs¡“¤eTT˝À nsTTHê
Äj·Tq @ ø±s¡´eTTqsTTHê #˚j·Te\dæeùdÔ Äj·Tq Á|ü‘·´ø£åeTT>± |üìì
#˚j·Tø£, |üs√ø£åeTT>± #˚j·TTyê&Ó’ <ëìì ªnsTTb˛μ nì dü+ø£*Œ+#·Tø√>±
n~ »]–b˛e⁄qT. |üse¡ ÷‘·à nsTTq <˚e⁄&ÉT dü+ø£\ŒeTT\‘√H˚ #˚jT· TqT
>±˙ Á|ü‘·´ø£åeTT>± #˚j·TTyê&ÉT ø±<äì ‘Ó*dæb˛sTTq~. eTs=ø£ <˚e ⁄&ÉT
X¯Øs¡eTT˝À ˇø£ÿ ôdø£+&ÉT ≈£L&Ü }s¡ø£ ñ+&Éø£ |üìì Á|ü‘·´ø£åeTT>±
#˚j·TT#·THêï&ÉT. Ä $wüj·TeTTqT n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À
dü÷sê 32 Äj·T‘Y 4˝À #·÷&É+&ç.
(32`4) ªªn˝≤¢Vt≤j˚T (<˚e⁄&˚) Äø±XÊ\qT, uÛÑ÷$Tì yê{Ï
eT<Ûä´qTqï düeTdüÔeTTqT Äs¡T s√E\˝À düèwæ˜+#ê&ÉT. ‘·sê«‘·
dæ+Vü‰düHêìï (nsY¸qT) n~Ûwæ˜+#ê&ÉT. Äj·Tq ‘·|üŒ MT≈£î @
düVü‰j·T≈£î&ÉT, eT] @ dæbòÕs¡düT #˚ùdyê&ÉT ˝Ò&ÉT. nsTTHê
MTs¡T Væ≤‘·uÀ<ÛäqT Á>∑Væ≤+#·πs$T{Ï?μμ
(2`117) ªªuÛÑ÷$T Äø±X¯eTTqT Á|üÁ|ü<∏äeTeTT>± düèwæ˜+∫qyê&ÉT
<˚e⁄&˚. Äj·Tq @ |üìqsTTHê #˚j·T<ä\#·Tø=qï|ü&ÉT <ëìì
nsTTb˛ n+fÒ nsTTb˛‘·T+~.μμ
n<˚ Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê 2, Äj·T‘Y 255˝À m\¢y˚fi¯\ |üìì
#˚j·TT#·THêï&Éì nsTTHê Äj·Tq≈£î n\dü≥ ˝Ò<äì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
n+‘˚ø±ø£ X¯Øs¡eTT yÓTT‘·eÔ TT Äj·Tq ÄBÛqeTT˝À ñqï<äì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T
#·÷&É+&ç.
á yêø£´eTT˝À <˚e⁄&ÉT |üìì #˚j·TTyê&ÉT ø±&ÉT. @<äsTTHê
nedüs¡yÓTTùdÔ <ëìì #˚j·T<ä\#·Tø=qï|ü&ÉT ªnsTTb˛μ n+fÒ n<˚ »]–
(2`255) ªªn˝≤¢Vt≤ e÷Á‘·y˚T ìC≤ìøÏ Äsê<Ûä´<Ó’eeTT. Äj·Tq
‘·|üŒ eTs√ Äsê<ÛäT´&ÉT ˝ÒH˚˝Ò&ÉT. Äj·Tq düJe⁄&ÉT, nìï{Ïø°
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
35
≈£L&Ü s¬ +&Ée <˚e⁄&ÉTHêï&Éì ‘Ó*j·T≈£îHêïs¡T. C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì yê]øÏ
ˇø£&TÉ Ç<äs› T¡ nì ˝…øÿ£ ˝Ò<Tä yê]øÏ m+<äss¡ TTHê ñ+&Ée#·TÃqT. <˚e⁄&ÉT
ø±ì yê]q+<ä]˙ <˚e⁄&Éì ‘·\#·T#·T+<äTs¡T. ∫e]øÏ <äj÷· ´\qT ≈£L&Ü
<˚e⁄fi¯ì¢ |üPõ+#·Tyês¡T ø£\s¡T. Væ≤+<äTe⁄\˝À ãVüQ<˚e‘êsê<Ûqä ø£\<äT.
eTTd”¢yéT\˝À @πøX¯«s√bÕdüq >∑\<äT. Ŭø’düúe⁄\˝À ≈£L&Ü ˇπø <˚e⁄ì
ìHê<äyT˚ >∑\<äT>±˙ Á|ü|+ü #·eTT˝À @ eT‘·dTü \ú T>±˙, m+‘· C≤„qT\T>±˙
<˚e⁄&ÉT ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ ñHêï&É˙, nsTT‘˚ eTqeTT Äsê~Û+#·e\dæq~
ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ïj·Tì #Ó|üŒ˝Òø£b˛e⁄#·THêïs¡T.
Ç+‘·≈£îeTT+<äT <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\T >∑\yê&ÉT, <Ûäs¡àeTT\T
˝Òìyê&Éì #Ó|üø=HêïeTT. <Ûäs¡àeTT\T >∑\ yêìøÏ dü+ã+~Û+∫q
XÀ¢ø£eTTqT yÓ÷ø£å düHê´ïdü jÓ÷>∑eTT˝À 17e XÀ¢ø£eTT˝À #Ó|üø=HêïeTT.
nfÒ¢ <˚e⁄&ÉT <Ûsä à¡ eTT\T ˝Òìyê&Éì #Ó|ü ≥≈£î yÓ÷ø£då Hü ê´ïdü jÓ÷>∑eTT˝ÀH˚
66e XÀ¢øe£ TTqT #Ó|ü ø=HêïeTT. Ç|ü&ÉT y˚TeTT #Ó|Œæ ‘˚ Áø=‘·>Ô ± <˚e⁄&ÉT
<Ûäs¡àj·TT≈£îÔ&ÉT, <Ûäs¡às¡Væ≤‘·T&ÉT nì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. nfÒ¢ y˚ TeTT #Ó|挑˚
<˚e⁄&ÉT ÁøÏj·÷o\T&ÉT, ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·T&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT
ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·T&ÉT nì ‘Ó*j·TT≥≈£î KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê ¬s+&ÉT,
Äj·T‘Y 117˝À Ç˝≤ #Ó|üŒã&çq~ #·÷&É+&ç.
36
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
b˛‘·T+~. Bììã{Ϻ ªªˇø£ <˚e⁄&ÉT |üìì #˚jT· &ÉTμμ nì ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~.
düèwæì˜ yÓTT<ä≥ düèwæ+º ∫q |üse¡ ÷‘·àj·Tqã&ÉT <˚e⁄&ÉT |üqT\T #˚jT· Tyê&ÉT
ø±<ä˙, ÁøÏj·÷s¡Væ≤‘·T&É˙ #Ó|üø=HêïeTT. @ dü+<äs¡“¤eTT˝À nsTTHê
Äj·Tq @ ø±s¡´eTTqsTTHê #˚j·Te\dæeùdÔ Äj·Tq Á|ü‘·´ø£åeTT>± |üìì
#˚j·Tø£, |üs√ø£åeTT>± #˚j·TTyê&Ó’ <ëìì ªnsTTb˛μ nì dü+ø£*Œ+#·Tø√>±
n~ »]–b˛e⁄qT. |üse¡ ÷‘·à nsTTq <˚e⁄&ÉT dü+ø£\ŒeTT\‘√H˚ #˚jT· TqT
>±˙ Á|ü‘·´ø£åeTT>± #˚j·TTyê&ÉT ø±<äì ‘Ó*dæb˛sTTq~. eTs=ø£ <˚e ⁄&ÉT
X¯Øs¡eTT˝À ˇø£ÿ ôdø£+&ÉT ≈£L&Ü }s¡ø£ ñ+&Éø£ |üìì Á|ü‘·´ø£åeTT>±
#˚j·TT#·THêï&ÉT. Ä $wüj·TeTTqT n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À
dü÷sê 32 Äj·T‘Y 4˝À #·÷&É+&ç.
(32`4) ªªn˝≤¢Vt≤j˚T (<˚e⁄&˚) Äø±XÊ\qT, uÛÑ÷$Tì yê{Ï
eT<Ûä´qTqï düeTdüÔeTTqT Äs¡T s√E\˝À düèwæ˜+#ê&ÉT. ‘·sê«‘·
dæ+Vü‰düHêìï (nsY¸qT) n~Ûwæ˜+#ê&ÉT. Äj·Tq ‘·|üŒ MT≈£î @
düVü‰j·T≈£î&ÉT, eT] @ dæbòÕs¡düT #˚ùdyê&ÉT ˝Ò&ÉT. nsTTHê
MTs¡T Væ≤‘·uÀ<ÛäqT Á>∑Væ≤+#·πs$T{Ï?μμ
(2`117) ªªuÛÑ÷$T Äø±X¯eTTqT Á|üÁ|ü<∏äeTeTT>± düèwæ˜+∫qyê&ÉT
<˚e⁄&˚. Äj·Tq @ |üìqsTTHê #˚j·T<ä\#·Tø=qï|ü&ÉT <ëìì
nsTTb˛ n+fÒ nsTTb˛‘·T+~.μμ
n<˚ Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê 2, Äj·T‘Y 255˝À m\¢y˚fi¯\ |üìì
#˚j·TT#·THêï&Éì nsTTHê Äj·Tq≈£î n\dü≥ ˝Ò<äì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
n+‘˚ø±ø£ X¯Øs¡eTT yÓTT‘·eÔ TT Äj·Tq ÄBÛqeTT˝À ñqï<äì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T
#·÷&É+&ç.
á yêø£´eTT˝À <˚e⁄&ÉT |üìì #˚j·TTyê&ÉT ø±&ÉT. @<äsTTHê
nedüs¡yÓTTùdÔ <ëìì #˚j·T<ä\#·Tø=qï|ü&ÉT ªnsTTb˛μ n+fÒ n<˚ »]–
(2`255) ªªn˝≤¢Vt≤ e÷Á‘·y˚T ìC≤ìøÏ Äsê<Ûä´<Ó’eeTT. Äj·Tq
‘·|üŒ eTs√ Äsê<ÛäT´&ÉT ˝ÒH˚˝Ò&ÉT. Äj·Tq düJe⁄&ÉT, nìï{Ïø°
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
37
eT÷˝≤<Ûës¡eTT. Äj·Tq≈£î ≈£îqT≈£î>±˙, ìÁ<ä>±˙ |ü≥º<äT.
uÛÑ÷$T Äø±X¯eTT\˝À ñqï düeTdüÔeTT Äj·Tq ÄBÛqeTT˝À
ñ+~. Äj·Tq nqTeT‹ ˝Ò≈î£ +&Ü Äj·Tq düeTø£eå TT˝À dæbÕò s¡dTü
#˚j·T>∑\yê&Óe&ÉT? yê]øÏ eTT+<äT ñqï <ëìì yÓqTø£
ñqï<ëìì ≈£L&Ü Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. Äj·Tq ø√]q~ ‘·|üŒ
Äj·Tq≈£îqï C≤„qeTT˝Àì @ $wüjT· eTT yê] >Á ±Vü≤´|ü]~Û˝ÀìøÏ
sê<äT. Äj·Tq ≈£îØà yÓX’ Ê\´eTT uÛ÷Ñ e÷´ø±XÊ\qT #·T≥TºeTT{Ϻ
j·TT+~. yê{Ïì s¡øÏå+#·{≤ìøÏ Äj·Tq mqï&É÷ n\dæb˛&ÉT.
Äj·Tq düs√«qï‘·T&ÉT, >=|üŒyê&ÉT.μμ
á Äj·T‘Y |üì#˚jT· T <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|Œæ q<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
|üìì #˚j·TT <˚e⁄&˚ Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT nì e÷{Ïe÷{ÏøÏ #Ó|üŒã&çq~. á
Äj·T‘Y˝À ªªÄj·Tq düJe⁄&ÉTμμ nH˚ |ü<äeTT yê&Éã&çq~. düJe⁄&ÉT
nq>± JeeTT >∑\yê&Ój
’ T· THêï&ÉT nì #Ó|Œü e#·TÃqT. yêdüyÔ êìøÏ Äj·Tq
Je⁄ìø£+fÒ y˚s¡T>± j·TTHêï&ÉT. n+‘˚ø±ø£ Je⁄ì ø=s¡≈£î Je⁄ì‘√bÕ≥T
X¯Øs¡eTT˝À j·TTHêï&ÉT. n+<äTe\q ªJe⁄ì‘√ düVü‰ ñHêï&ÉTμ nì
#Ó|ü≥≈£î ªdüJe⁄&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT yê&Üs¡T. ªdüyêdæμ n+fÒ yêì‘√
bÕ≥T ñ+&˚yê&ÉT nì ns¡úeTT. n˝≤π> düJe⁄&ÉT nq>± Je⁄ì‘√ bÕ≥T
ñ+&˚yê&Éì Á>∑V≤æ +#·Tø√yê*. Je⁄ì‘√ bÕ≥T X¯Øs¡eTT˝À >∑\~ Ä‘·àj˚T.
Jyê‘·à mø£ÿ&É ñ+&ÉTH√ Ä‘·à nø£ÿ&É ñ+&ÉTqT. Je⁄ìï ø£s¡à Á|üø±s¡eTT
q&ÉT|ü⁄yê&ÉT Ä‘·àj˚T. Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À ‘·\j·T+<äT ˇø£ #√≥
>∑TD#·Áø£eT+<äT ñ+&É>±, Je⁄&ÉT ø£s¡à\qT nqTuÛÑ$+#·T≥≈£î ø±e\dæq
|üìì Ä‘·à #˚j·TT#·÷ n+<äT˝À e∫Ãq düTK<äT'KeTT\qT nqTuÛÑ$+|ü
CÒjT· T#·Tqï~. X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·à n+‘·{≤ yê´|æ+∫j·TTqï~. X¯Øs¡eT+‘ê
38
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yê´|æ+∫q Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝Àì Á|ü‹ uÛ≤>∑eTTqT ‘·q ÄBÛqeTT˝À
ñ+#·Tø=qï~. Ä‘·à nqTeT‹ ˝Ò≈£î+&Ü @ X¯Øs¡ uÛ≤>∑eTT |üì #˚j·T<äT.
Ä‘·à Je⁄&ÉTqï Á|ü‹ X¯Øs¡eTT˝Àq÷ Je⁄ì‘√bÕ≥T Je⁄ìøÏ CÀ&ÉT
Ä‘·à>±, ùdïVæ≤‘·T&ÉT>±, bıs¡T>∑Tyêì>±, Á|üøÿ£ H˚ >∑\yêì>± ñqï~ ø±e⁄q
eTT+<äT Je⁄&ÉTqï »qàqT ‘Ó*dæj·TTqï~. nfÒ¢ sêuÀe⁄ »qàqT ≈£L&Ü
‘Ó*dæj·TTqï~. Je⁄ì≈£îqï ø£s¡à Ä‘·à≈£î ‘·\˝Àì ø£s¡à #·Áø£eTT˝À
ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. ø±e⁄q sêuÀe⁄ »qà ≈£L&Ü ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
n+<äTe\q yêø£´eTT˝À ªªeTT+<äT ñqï <ëìì, yÓqTø£ ñqï<ëìì ≈£L&Ü
Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüTqìμμ #ÓbÕŒs¡T. <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·àj˚T X¯Øs¡eTT˝Àì
ãT~∆øÏ ã\eTTì∫à @ $wüjT· eTTqsTTHê Á>∑V≤æ +#·Tq≥T¢ #˚jT· T#·THêï&ÉT.
n+<äTe\q Ä‘·à nqTø=+fÒH˚ @<äsTTHê ns¡úeTT ø±>∑\<äT. Ä‘·à
nqTø√ø£b˛‘˚ @B ∫qï $wüj·TeTT ≈£L&Ü ns¡úeTT ø±<äT. n+<äTe\q
yêø£´eTT˝À ªªÄj·Tq C≤„qeTT˝À Äj·Tq ø√]q~ ‘·|üŒ @B Á>±Vü≤´|ü]~Û
˝ÀìøÏ sê<äTμμ nHêïs¡T. Äj·Tq nq>± Ä‘·à ìyêdüeTT X¯Øs¡eTT˝À
bÕ<äeTT\T yÓTT<ä\Tø=ì ‘·\es¡≈£î n+‘·{≤ yê´|æ+∫j·TTqï~. Äj·Tq
X¯Øs¡eTT˝À n+‘·{≤ yê´|æ+∫j·TTHêï&ÉT ø±e⁄q ªªÄj·Tq ≈£îØÃ
uÛ÷Ñ e÷´ø±XÊ\qT #·T≥TºeTT{Ïj
º T· Tqï<äìμμ nHêïs¡T. Çø£ÿ&É uÛ÷Ñ $T nq>±
bÕ<äeTT\Tj·T˙, Äø±X¯eTT nq>± ‘·\j·T˙ ns¡úeTT #˚düTø√yê*.
bÕ<äeTT\T yÓTT<ä\Tø=ì ‘·\es¡≈£î Ä‘·à yê´|æ+∫j·TT+&ÉT≥ e\q
uÛÑ÷e÷´ø±XÊ\qT #·T≥TºeTT{Ϻj·TT+~ nì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. X¯Øs¡eTT˝À
n+‘·{≤ yê´|æ+∫q Ä‘·à, |ü⁄{Ϻ+~ yÓTT<ä\T #·ìb˛e⁄es¡≈£î ˇø£ ø£åD
ø±\eTT ≈£L&Ü }s¡ø£j·TT+&Éø£ XÊ«düqT, >∑T+&ÓqT Ä&ç+#·T#·THêï&ÉT.
nfÒ¢ n|ü&É|ü &ÉT yÓT\T≈£îe˝À ãj·T≥ ø±s¡´eTT\qT ø£sπ à+Á~j·TeTT\‘√
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
37
eT÷˝≤<Ûës¡eTT. Äj·Tq≈£î ≈£îqT≈£î>±˙, ìÁ<ä>±˙ |ü≥º<äT.
uÛÑ÷$T Äø±X¯eTT\˝À ñqï düeTdüÔeTT Äj·Tq ÄBÛqeTT˝À
ñ+~. Äj·Tq nqTeT‹ ˝Ò≈î£ +&Ü Äj·Tq düeTø£eå TT˝À dæbÕò s¡dTü
#˚j·T>∑\yê&Óe&ÉT? yê]øÏ eTT+<äT ñqï <ëìì yÓqTø£
ñqï<ëìì ≈£L&Ü Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. Äj·Tq ø√]q~ ‘·|üŒ
Äj·Tq≈£îqï C≤„qeTT˝Àì @ $wüjT· eTT yê] >Á ±Vü≤´|ü]~Û˝ÀìøÏ
sê<äT. Äj·Tq ≈£îØà yÓX’ Ê\´eTT uÛ÷Ñ e÷´ø±XÊ\qT #·T≥TºeTT{Ϻ
j·TT+~. yê{Ïì s¡øÏå+#·{≤ìøÏ Äj·Tq mqï&É÷ n\dæb˛&ÉT.
Äj·Tq düs√«qï‘·T&ÉT, >=|üŒyê&ÉT.μμ
á Äj·T‘Y |üì#˚jT· T <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|Œæ q<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
|üìì #˚j·TT <˚e⁄&˚ Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT nì e÷{Ïe÷{ÏøÏ #Ó|üŒã&çq~. á
Äj·T‘Y˝À ªªÄj·Tq düJe⁄&ÉTμμ nH˚ |ü<äeTT yê&Éã&çq~. düJe⁄&ÉT
nq>± JeeTT >∑\yê&Ój
’ T· THêï&ÉT nì #Ó|Œü e#·TÃqT. yêdüyÔ êìøÏ Äj·Tq
Je⁄ìø£+fÒ y˚s¡T>± j·TTHêï&ÉT. n+‘˚ø±ø£ Je⁄ì ø=s¡≈£î Je⁄ì‘√bÕ≥T
X¯Øs¡eTT˝À j·TTHêï&ÉT. n+<äTe\q ªJe⁄ì‘√ düVü‰ ñHêï&ÉTμ nì
#Ó|ü≥≈£î ªdüJe⁄&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT yê&Üs¡T. ªdüyêdæμ n+fÒ yêì‘√
bÕ≥T ñ+&˚yê&ÉT nì ns¡úeTT. n˝≤π> düJe⁄&ÉT nq>± Je⁄ì‘√ bÕ≥T
ñ+&˚yê&Éì Á>∑V≤æ +#·Tø√yê*. Je⁄ì‘√ bÕ≥T X¯Øs¡eTT˝À >∑\~ Ä‘·àj˚T.
Jyê‘·à mø£ÿ&É ñ+&ÉTH√ Ä‘·à nø£ÿ&É ñ+&ÉTqT. Je⁄ìï ø£s¡à Á|üø±s¡eTT
q&ÉT|ü⁄yê&ÉT Ä‘·àj˚T. Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À ‘·\j·T+<äT ˇø£ #√≥
>∑TD#·Áø£eT+<äT ñ+&É>±, Je⁄&ÉT ø£s¡à\qT nqTuÛÑ$+#·T≥≈£î ø±e\dæq
|üìì Ä‘·à #˚j·TT#·÷ n+<äT˝À e∫Ãq düTK<äT'KeTT\qT nqTuÛÑ$+|ü
CÒjT· T#·Tqï~. X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·à n+‘·{≤ yê´|æ+∫j·TTqï~. X¯Øs¡eT+‘ê
38
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yê´|æ+∫q Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝Àì Á|ü‹ uÛ≤>∑eTTqT ‘·q ÄBÛqeTT˝À
ñ+#·Tø=qï~. Ä‘·à nqTeT‹ ˝Ò≈£î+&Ü @ X¯Øs¡ uÛ≤>∑eTT |üì #˚j·T<äT.
Ä‘·à Je⁄&ÉTqï Á|ü‹ X¯Øs¡eTT˝Àq÷ Je⁄ì‘√bÕ≥T Je⁄ìøÏ CÀ&ÉT
Ä‘·à>±, ùdïVæ≤‘·T&ÉT>±, bıs¡T>∑Tyêì>±, Á|üøÿ£ H˚ >∑\yêì>± ñqï~ ø±e⁄q
eTT+<äT Je⁄&ÉTqï »qàqT ‘Ó*dæj·TTqï~. nfÒ¢ sêuÀe⁄ »qàqT ≈£L&Ü
‘Ó*dæj·TTqï~. Je⁄ì≈£îqï ø£s¡à Ä‘·à≈£î ‘·\˝Àì ø£s¡à #·Áø£eTT˝À
ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. ø±e⁄q sêuÀe⁄ »qà ≈£L&Ü ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
n+<äTe\q yêø£´eTT˝À ªªeTT+<äT ñqï <ëìì, yÓqTø£ ñqï<ëìì ≈£L&Ü
Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüTqìμμ #ÓbÕŒs¡T. <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·àj˚T X¯Øs¡eTT˝Àì
ãT~∆øÏ ã\eTTì∫à @ $wüjT· eTTqsTTHê Á>∑V≤æ +#·Tq≥T¢ #˚jT· T#·THêï&ÉT.
n+<äTe\q Ä‘·à nqTø=+fÒH˚ @<äsTTHê ns¡úeTT ø±>∑\<äT. Ä‘·à
nqTø√ø£b˛‘˚ @B ∫qï $wüj·TeTT ≈£L&Ü ns¡úeTT ø±<äT. n+<äTe\q
yêø£´eTT˝À ªªÄj·Tq C≤„qeTT˝À Äj·Tq ø√]q~ ‘·|üŒ @B Á>±Vü≤´|ü]~Û
˝ÀìøÏ sê<äTμμ nHêïs¡T. Äj·Tq nq>± Ä‘·à ìyêdüeTT X¯Øs¡eTT˝À
bÕ<äeTT\T yÓTT<ä\Tø=ì ‘·\es¡≈£î n+‘·{≤ yê´|æ+∫j·TTqï~. Äj·Tq
X¯Øs¡eTT˝À n+‘·{≤ yê´|æ+∫j·TTHêï&ÉT ø±e⁄q ªªÄj·Tq ≈£îØÃ
uÛ÷Ñ e÷´ø±XÊ\qT #·T≥TºeTT{Ïj
º T· Tqï<äìμμ nHêïs¡T. Çø£ÿ&É uÛ÷Ñ $T nq>±
bÕ<äeTT\Tj·T˙, Äø±X¯eTT nq>± ‘·\j·T˙ ns¡úeTT #˚düTø√yê*.
bÕ<äeTT\T yÓTT<ä\Tø=ì ‘·\es¡≈£î Ä‘·à yê´|æ+∫j·TT+&ÉT≥ e\q
uÛÑ÷e÷´ø±XÊ\qT #·T≥TºeTT{Ϻj·TT+~ nì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. X¯Øs¡eTT˝À
n+‘·{≤ yê´|æ+∫q Ä‘·à, |ü⁄{Ϻ+~ yÓTT<ä\T #·ìb˛e⁄es¡≈£î ˇø£ ø£åD
ø±\eTT ≈£L&Ü }s¡ø£j·TT+&Éø£ XÊ«düqT, >∑T+&ÓqT Ä&ç+#·T#·THêï&ÉT.
nfÒ¢ n|ü&É|ü &ÉT yÓT\T≈£îe˝À ãj·T≥ ø±s¡´eTT\qT ø£sπ à+Á~j·TeTT\‘√
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
39
#˚sTT+#·T#·THêï&ÉT. XÊ«dü Ä&ç+∫ X¯Øs¡eTTqT s¡ø+åÏ #·&eÉ TT˝Àq÷ ãj·T{Ï
|üqT\T #˚sTT+#·T#·÷, JeH√bÕ~Û ø£*Œ+#·T≥˝Àq÷ Ä‘·à m\¢y˚fi¯˝≤
ø±s¡´ø£s¡Ô>± ñ+&É&Éy˚Tø±ø£ Äj·Tq m|ü&É÷ n\dæb˛˝Ò<äT. n<˚
$wüj·TeTTH˚ yêø£´eTT˝À ªªÄj·Tq m|ü&É÷ n\dæb˛&ÉTμμ nì #ÓbÕŒs¡T .
X¯Øs¡eTT˝À qTqï düeTdüÔ nej·TeeTT\ø£+fÒ eT]j·TT Jyê‘·àø£+fÒ
>=|üŒyê&ÉT nsTTq+<äTq yêø£´eTT ∫e]˝À ªªÄj·Tq eTVü≤√qï‘·T&ÉT,
>=|üŒyê&ÉTμμ nì #ÓbÕŒs¡T.
á $<ÛäeTT>± |üìì #˚j·TT <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. |üìì
#˚jT· ì <˚e⁄&ÉT kÕøÏ>å ±j·TTHêï&Éì eTT+<˚ #Ó|ü ø=HêïeTT. <Ûsä à¡ eTT\T>∑\
<˚e⁄ìï, <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£eTT\qT
yÓ÷ø£å düHêï´dü jÓ÷>∑eTT˝Àì 17, 66e XÀ¢øe£ TT\˝À #ÓbÕŒeTT. Ç|ü&ÉT
|üì #˚j·Tì <˚e⁄ìï KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (2`117) Äj·T‘Y˝À ñqï≥T¢
#ÓbÕŒeTT. |üì #˚ùd <˚e⁄ìï (32`4) ˝ÀqT, (2`255) ˝ÀqT ñqï≥T¢
#ÓbÕŒeTT. nfÒ¢ düèwæ˜+|üã&Éì <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT Ç<ä›s¡T >∑\
düe÷#ês¡eTTqT u…’_\T˝À jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô 5e n<Ûë´j·TeTTq 21e
yêø£´eTTqT+&ç 26e yêø£´eTT es¡≈î£ ñqï <ëìì $|ü⁄\eTT>± #ÓbÕŒeTT.
á $<ÛäeTT>± eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝Àì ìs¡÷|üD\qT kÕø£å´eTT>±
#·÷bÕeTT. y˚TeTT #·÷|æHê #·÷|ü≈£îHêï eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝ÀqT
Ç<ä›s¡T <˚e⁄fi¯flqT >∑T]+∫ #Ó|æŒq $wüj·TeTT n+<ä]e<ä› yê]yê] eT‘·
Á>∑+<∏eä TT\T>± #Ó|ü ø=+≥Tqï Á>∑+<∏eä TT\˝À ø£\<äT. y˚TeTT Á|ü‘˚´ø£eTT,
e÷ Á>∑+<∏äeTT Á|ü‘˚´ø£eTT. e÷ø£+fÒ ì»yÓTÆq C≤„qT\T, uÛÑ≈£îÔ\T ˝Òs¡T
nqTyês¡T yê] Á>∑+<∏äeTT\˝À j·TTqï dü‘·´eTTqT m+<äT≈£î ‘Ó*j·T˝Òø£
b˛j·÷s¡T? nì n&ç–‘˚ düe÷<ÛëqeTT #Ó|üŒ˝Òì dæú‹˝À ñHêïs¡T.
40
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|üXï¯ :` H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä m+<äs√ C≤„qT\T, C≤„q dü+|üqTï˝…q’ kÕ«MTJ\T,
jÓ÷>∑T\T, eTVü≤s¡T¸\T nsTTq >=|üŒyês¡THêïs¡T. MTs¡T #Ó|ü Ç<ä›s¡T
<˚e⁄fi¯fl $wüj·TeTT mes¡÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT, me]ø° ‘Ó*j·T<äT. eTTd”¢yéT\T
ø=+<äs¡T n˝≤¢Vt≤ MT<ä uÛÑøÏÔ‘√ ◊<äT|üP≥\ qe÷CŸ #˚düTÔHêïs¡T. mH√ï
ìj·Te÷\T bÕ{ÏdüTÔHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT n+fÒ m+‘√ uÛÑj·TeTT‘√ ì»yÓTÆq
uÛÑøÏÔø£*Z n˝≤¢Vt≤qT $X¯«dæ+∫ j·TTHêïs¡T. n≥Te+{Ï yê]øÏ <˚e⁄ì
düìï<ÛëqeTT <=s¡T≈£îqT. yê]øÏ <˚e⁄&ÉT eTTøÏìÔ ø£*+Z #·TqT. eTqTwüß\≈£î
<˚e⁄ì MT<ä m+‘· ÁX¯<ä∆j·TT+<√ <˚e⁄ìøÏ ≈£L&Ü eTqTwüß\ MT<ä n+‘˚
ÁX¯<ä∆j·TT+&ÉTqT. düÁø£eTyÓTÆq uÛÑøÏÔ, düÁø£eTyÓTÆq qe÷CŸ #˚j·TTyê]øÏ eTTøÏÔ
\_Û+#·TqT. |üs¡˝Àø£ ÁbÕ|æÔ (eTTøÏÔ) ø=s¡πø ø£<ë! e÷qe⁄&ÉT <˚e⁄ì
e÷s¡eZ TT˝À Á|üj÷· DÏ+#·T#·Tqï~. <˚e⁄ì e÷s¡eZ TT˝À |üjT· DÏ+#·T yêìøÏ
‘·|üŒø£ eTTøÏÔ \_Û+#·Tqì nqTø=+≥THêïs¡T. MTs¡T #Ó|æŒq Ç<ä›s¡T <˚e⁄fi¯fl
$wüj·TeTT ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê qwüºeTT @MT ˝Ò<äT ø£<ë! <˚e⁄&ÉT ªªqH˚ï
ÁyÓTT≈£îÿ, qH˚ï bı+<äT<äTe⁄, @e÷Á‘·eTT dü+X¯j·TeTT ˝Ò<äTμμ nì #Ó|æŒq
e÷≥ e´s¡eú T>∑THê? eTTd”y¢ Té \T <˚e⁄&ÉT (n˝≤¢V≤t ) #Ó|Œæ q e÷≥ Á|üø±s¡yT˚
Ä#·]+#·T#·÷ <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À Á|üj·÷DÏ+#·T#·THêïs¡T ø£<ë! yês¡T
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT $XÊ«düeTT‘√ j·TTHêïs¡T. BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` Á>∑+<∏äeTT˝À ˇπø <˚e⁄&ÉT Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT>± ñ+&Ée˝…q˙,
¬s+&Ée yêìì me]˙ Äsê~Û+#·≈£L&É<äì #ÓbÕŒs¡T. <ëìÁ|üø±s¡eTT
ñ+&É&ÉeTT eT+∫<˚ nsTT‘˚ yÓ÷ø£åeTTq≈£î n~Ûø±] mes¡T? nqï
$wüj·TeTT ‘Ó\TdüTHêj·Tì n&ÉT>∑T#·THêïqT. Çø£ÿ&É $wüj·TeTT
ns¡úeT>∑T≥≈£î ˇø£ ∫qï ñ|üe÷qeTTqT #Ó|üø=+<ëeTT. ˇø£ ô|<ä›
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
39
#˚sTT+#·T#·THêï&ÉT. XÊ«dü Ä&ç+∫ X¯Øs¡eTTqT s¡ø+åÏ #·&eÉ TT˝Àq÷ ãj·T{Ï
|üqT\T #˚sTT+#·T#·÷, JeH√bÕ~Û ø£*Œ+#·T≥˝Àq÷ Ä‘·à m\¢y˚fi¯˝≤
ø±s¡´ø£s¡Ô>± ñ+&É&Éy˚Tø±ø£ Äj·Tq m|ü&É÷ n\dæb˛˝Ò<äT. n<˚
$wüj·TeTTH˚ yêø£´eTT˝À ªªÄj·Tq m|ü&É÷ n\dæb˛&ÉTμμ nì #ÓbÕŒs¡T .
X¯Øs¡eTT˝À qTqï düeTdüÔ nej·TeeTT\ø£+fÒ eT]j·TT Jyê‘·àø£+fÒ
>=|üŒyê&ÉT nsTTq+<äTq yêø£´eTT ∫e]˝À ªªÄj·Tq eTVü≤√qï‘·T&ÉT,
>=|üŒyê&ÉTμμ nì #ÓbÕŒs¡T.
á $<ÛäeTT>± |üìì #˚j·TT <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. |üìì
#˚jT· ì <˚e⁄&ÉT kÕøÏ>å ±j·TTHêï&Éì eTT+<˚ #Ó|ü ø=HêïeTT. <Ûsä à¡ eTT\T>∑\
<˚e⁄ìï, <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q uÛÑ>∑eBZ‘· XÀ¢ø£eTT\qT
yÓ÷ø£å düHêï´dü jÓ÷>∑eTT˝Àì 17, 66e XÀ¢øe£ TT\˝À #ÓbÕŒeTT. Ç|ü&ÉT
|üì #˚j·Tì <˚e⁄ìï KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (2`117) Äj·T‘Y˝À ñqï≥T¢
#ÓbÕŒeTT. |üì #˚ùd <˚e⁄ìï (32`4) ˝ÀqT, (2`255) ˝ÀqT ñqï≥T¢
#ÓbÕŒeTT. nfÒ¢ düèwæ˜+|üã&Éì <˚e⁄&ÉT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT Ç<ä›s¡T >∑\
düe÷#ês¡eTTqT u…’_\T˝À jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô 5e n<Ûë´j·TeTTq 21e
yêø£´eTTqT+&ç 26e yêø£´eTT es¡≈î£ ñqï <ëìì $|ü⁄\eTT>± #ÓbÕŒeTT.
á $<ÛäeTT>± eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝Àì ìs¡÷|üD\qT kÕø£å´eTT>±
#·÷bÕeTT. y˚TeTT #·÷|æHê #·÷|ü≈£îHêï eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝ÀqT
Ç<ä›s¡T <˚e⁄fi¯flqT >∑T]+∫ #Ó|æŒq $wüj·TeTT n+<ä]e<ä› yê]yê] eT‘·
Á>∑+<∏eä TT\T>± #Ó|ü ø=+≥Tqï Á>∑+<∏eä TT\˝À ø£\<äT. y˚TeTT Á|ü‘˚´ø£eTT,
e÷ Á>∑+<∏äeTT Á|ü‘˚´ø£eTT. e÷ø£+fÒ ì»yÓTÆq C≤„qT\T, uÛÑ≈£îÔ\T ˝Òs¡T
nqTyês¡T yê] Á>∑+<∏äeTT\˝À j·TTqï dü‘·´eTTqT m+<äT≈£î ‘Ó*j·T˝Òø£
b˛j·÷s¡T? nì n&ç–‘˚ düe÷<ÛëqeTT #Ó|üŒ˝Òì dæú‹˝À ñHêïs¡T.
40
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|üXï¯ :` H˚&TÉ uÛ÷Ñ $TMT<ä m+<äs√ C≤„qT\T, C≤„q dü+|üqTï˝…q’ kÕ«MTJ\T,
jÓ÷>∑T\T, eTVü≤s¡T¸\T nsTTq >=|üŒyês¡THêïs¡T. MTs¡T #Ó|ü Ç<ä›s¡T
<˚e⁄fi¯fl $wüj·TeTT mes¡÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT, me]ø° ‘Ó*j·T<äT. eTTd”¢yéT\T
ø=+<äs¡T n˝≤¢Vt≤ MT<ä uÛÑøÏÔ‘√ ◊<äT|üP≥\ qe÷CŸ #˚düTÔHêïs¡T. mH√ï
ìj·Te÷\T bÕ{ÏdüTÔHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT n+fÒ m+‘√ uÛÑj·TeTT‘√ ì»yÓTÆq
uÛÑøÏÔø£*Z n˝≤¢Vt≤qT $X¯«dæ+∫ j·TTHêïs¡T. n≥Te+{Ï yê]øÏ <˚e⁄ì
düìï<ÛëqeTT <=s¡T≈£îqT. yê]øÏ <˚e⁄&ÉT eTTøÏìÔ ø£*+Z #·TqT. eTqTwüß\≈£î
<˚e⁄ì MT<ä m+‘· ÁX¯<ä∆j·TT+<√ <˚e⁄ìøÏ ≈£L&Ü eTqTwüß\ MT<ä n+‘˚
ÁX¯<ä∆j·TT+&ÉTqT. düÁø£eTyÓTÆq uÛÑøÏÔ, düÁø£eTyÓTÆq qe÷CŸ #˚j·TTyê]øÏ eTTøÏÔ
\_Û+#·TqT. |üs¡˝Àø£ ÁbÕ|æÔ (eTTøÏÔ) ø=s¡πø ø£<ë! e÷qe⁄&ÉT <˚e⁄ì
e÷s¡eZ TT˝À Á|üj÷· DÏ+#·T#·Tqï~. <˚e⁄ì e÷s¡eZ TT˝À |üjT· DÏ+#·T yêìøÏ
‘·|üŒø£ eTTøÏÔ \_Û+#·Tqì nqTø=+≥THêïs¡T. MTs¡T #Ó|æŒq Ç<ä›s¡T <˚e⁄fi¯fl
$wüj·TeTT ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê qwüºeTT @MT ˝Ò<äT ø£<ë! <˚e⁄&ÉT ªªqH˚ï
ÁyÓTT≈£îÿ, qH˚ï bı+<äT<äTe⁄, @e÷Á‘·eTT dü+X¯j·TeTT ˝Ò<äTμμ nì #Ó|æŒq
e÷≥ e´s¡eú T>∑THê? eTTd”y¢ Té \T <˚e⁄&ÉT (n˝≤¢V≤t ) #Ó|Œæ q e÷≥ Á|üø±s¡yT˚
Ä#·]+#·T#·÷ <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À Á|üj·÷DÏ+#·T#·THêïs¡T ø£<ë! yês¡T
<˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT $XÊ«düeTT‘√ j·TTHêïs¡T. BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` Á>∑+<∏äeTT˝À ˇπø <˚e⁄&ÉT Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT>± ñ+&Ée˝…q˙,
¬s+&Ée yêìì me]˙ Äsê~Û+#·≈£L&É<äì #ÓbÕŒs¡T. <ëìÁ|üø±s¡eTT
ñ+&É&ÉeTT eT+∫<˚ nsTT‘˚ yÓ÷ø£åeTTq≈£î n~Ûø±] mes¡T? nqï
$wüj·TeTT ‘Ó\TdüTHêj·Tì n&ÉT>∑T#·THêïqT. Çø£ÿ&É $wüj·TeTT
ns¡úeT>∑T≥≈£î ˇø£ ∫qï ñ|üe÷qeTTqT #Ó|üø=+<ëeTT. ˇø£ ô|<ä›
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
41
42
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
uÛÑeqeTT˝À H˚qT ˝Òø£ ˙e⁄ ìe•+#·T#·THêïeTqTø√. Ä uÛÑeqeTTq≈£î
n~Û|ü‹ O (ˇ) nH˚ yê&ÉT nqTø=qTeTT. n‘·&ÉT uÛÑeq u≤<Ûä´‘·\˙ï C
(dæ) nH˚ yêìøÏ n|üŒC…|æŒ Á|üø£ÿ <˚X¯eTTq≈£î b˛j·÷&ÉT. O ˝À C
nH˚yê&ÉT dü>y∑ T˚ ñHêï&Éì #·÷|ü⁄øπ ‘Ó*j·TT#·Tqï~. O Ç+{ÏøÏ j·T»e÷ì
nsTT‘˚ C nqTyê&ÉT Ç+{Ï u≤<Ûä´‘·\˙ï #·÷#·Tyê&ÉT. Ä Ç+{Ïì X¯ó
ÁuÛÑeTT #˚j·TT |üìeTìwæ>± ≈£L&Ü C nH˚yê&˚ j·TTHêï&ÉT. Ç+{ÏøÏ
‘ê‘êÿ*ø£ j·T»e÷ì>± ñ+≥÷ Ç‘·s¡T\≈£î Ç+{Ïì øÏsêsTTøÏ
Çe«&ÉyT˚ ø±ø£ n<˚ Ç+{Ï˝À |üì eTìwæ>± j·TT+≥÷ Ç+{Ï˝Àì |üqT\˙ï
C nH˚ e´øÏÔ u≤<Ûä´‘·>± #˚düTø√e&ÉeTT »]¬>&ç~. Ç+{Ï˝À øÏsêsTTøÏ dæ
˝À dü>y∑ T˚ ñqï I (◊) øÏ e÷Á‘·yT˚ Ç#ÓÃ&çyê&ÉT. Ç\T¢ øÏsêsTTøÏ Ç∫Ãqyê&ÉT
n|üŒ{ÏøÏ j·T»e÷ì eT]j·TT |üì eTìwæø±>±, I nqTyê&ÉT øÏsêsTTøÏ
ñ+≥÷ ‘·q<˚ Ç\T¢ nqï≥T¢ Á|üe]Ô+#·T#·T+&ÓqT. n<ä+‘·jT· ÷ Ç+{Ï˝ÀH˚
|üì#˚j·TT#·Tqï C #·÷dü÷Ôj·TTHêï, I nH˚yê&ÉT @eTqT≈£î+fÒ eTqπø$T,
yê&É T nHê´j· T eTT>± nqTø=Hêï, e÷{≤¢ & ç H ê yêìπ ø bÕ|ü e TT
edüTÔ+~˝Òj·Tì nqTø=Hêï&ÉT. n+‘˚ø±ø£ H˚qT Ç+{Ï˝ÀH˚ ñHêïqT
ø£<ë! Hê ÇwüºyÓTT∫Ãq|ü&ÉT yêìì H˚qT Ç\T¢ e<ä* ãj·T{ÏøÏ
bıeTàq>∑\qì nqTø=Hêï&ÉT. O (ˇ) Ç+{ÏøÏ XÊ•«‘· j·T»e÷ìø±>±,
O (ˇ) ˝À dü>∑eTT>± j·TTqï C (dæ) ‘ê‘êÿ*ø£ j·T»e÷ì>± ñHêï&ÉT.
Ç+{Ï˝À u≤&ç>∑≈£î (øÏsêsTTøÏ) ñqïyê&ÉT C (dæ) ˝À dü>∑eTT>± j·TTqï I
(◊) nH˚yê&ÉT.
XÊ•«‘· j·T»e÷ì nsTTq O ‘√ ‘ê‘êÿ*ø£ j·T»e÷ì C
n|ü&É|ü&ÉT bò˛Hé˝À e÷{≤¢&ÉT#·÷ ‘êqT Ç+{Ï˝À nìï |üqT\T
#˚j·TT#·THêïqT. Ç+{Ï˝À øÏsêsTT≈£îqïyê&ÉT ‘·q<˚ Ç\¢qï≥T¢, ‘êH˚
Á|üø£è‹‘√ ‘·j·÷s¡T #˚j·Tã&çq~ Ç\T¢ø±>±, X¯Øs¡eTqT Ç\T¢≈£î
j·T»e÷ì, Ç\T¢ qeT÷Hê #˚dæ Ç+{Ïì qeT÷Hê Á|üø±s¡eTT ‘·j·÷s¡T
ì»yÓTÆq j·T»e÷ì nqT uÛ≤eeTT‘√ j·TTHêï&Éì #Ó|ü#·T+&ÓqT. O ≈£î
C #Ó|Œæ Hê, #Ó|Œü ≈£îHêï I nH˚yê&ÉT C nH˚yê&ÉT Ç<äs
› ÷¡ Ç+{Ï˝À m≥T¢qï~
O nqT j·T»e÷ìøÏ m|üŒ{Ïø|
£ ü &ÉT ‘Ó*dæb˛e⁄#·T+&ÓqT. Ç+{ÏøÏ XÊ•«‘·
j·T»e÷ì nsTTq O ‘·q Ç+{Ï‘√ dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò≈£î+&Ü <ä÷s¡eTT>±
j·TTHêï, ‘·q Ç+{Ï düe÷#ês¡eTT ‘Ó*j·TTq≥T¢ Ç\¢+‘·j·T÷ dædæ
¬øyÓTsê\T, Ä&çjÓ÷ kÂ+&é‘√ düVü‰ ‘Ó*j·TTq≥T¢ neT]à ô|≥Tºø√e&ÉeTT
e\q ‘·q Ç+{Ï düe÷#ês¡eTT Á|ü‹ ø£åDeTT ‘Ó*dæb˛j˚T~. ‘Ó*j·Tì
ø=<äe\T ‘êqT Ç+{Ï j·T»e÷ì>± ìj·T$T+∫ ô|{Ϻq C (dæ) nH˚
yê&ÉT #Óù|Œyê&ÉT. Ç≥T¢ |üP]Ô j·T»e÷ì nsTTq O ‘ê‘êÿ*ø£ j·T»e÷ì
nsTTq C ‘√ dü+ã+<ÛäeTT ô|≥Tºø=ìj·TT+&É>± I nH˚yê&ÉT Ç+{Ï˝À
øÏsêsTTøÏ ø±|ü⁄s¡eTTHêï&ÉT. ‘·q~ ø±ì Ç\T¢qT ‘·q~ nqï≥T¢ øÏsêsTTøÏ
ñ+&˚ I nqTø=H˚yê&ÉT.
1)
á ø£<∏ä˝À O nqTyê&ÉT |üs¡e÷‘·à nì Á>∑Væ≤+#·Tø√yê*.
2)
C
3)
(◊) nqTyê&ÉT X¯Øs¡eTT˝À øÏsêsTTøÏ ìe•+#·T Je⁄ì>±
ns¡úeTT #˚düTø√yê*.
4)
n<Ó› Ç\T¢ X¯Øs¡eTT>± ‘·\#·e˝…qT. Je⁄&ÉT n<Ó› Ç\¢sTTq
X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ìe•+#·T#·THêï&ÉT.
nqTyê&ÉT X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>± eT]j·TT ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TTqï
Ä‘·àì ‘Ó*j·Te˝…qT.
I
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
41
42
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
uÛÑeqeTT˝À H˚qT ˝Òø£ ˙e⁄ ìe•+#·T#·THêïeTqTø√. Ä uÛÑeqeTTq≈£î
n~Û|ü‹ O (ˇ) nH˚ yê&ÉT nqTø=qTeTT. n‘·&ÉT uÛÑeq u≤<Ûä´‘·\˙ï C
(dæ) nH˚ yêìøÏ n|üŒC…|æŒ Á|üø£ÿ <˚X¯eTTq≈£î b˛j·÷&ÉT. O ˝À C
nH˚yê&ÉT dü>y∑ T˚ ñHêï&Éì #·÷|ü⁄øπ ‘Ó*j·TT#·Tqï~. O Ç+{ÏøÏ j·T»e÷ì
nsTT‘˚ C nqTyê&ÉT Ç+{Ï u≤<Ûä´‘·\˙ï #·÷#·Tyê&ÉT. Ä Ç+{Ïì X¯ó
ÁuÛÑeTT #˚j·TT |üìeTìwæ>± ≈£L&Ü C nH˚yê&˚ j·TTHêï&ÉT. Ç+{ÏøÏ
‘ê‘êÿ*ø£ j·T»e÷ì>± ñ+≥÷ Ç‘·s¡T\≈£î Ç+{Ïì øÏsêsTTøÏ
Çe«&ÉyT˚ ø±ø£ n<˚ Ç+{Ï˝À |üì eTìwæ>± j·TT+≥÷ Ç+{Ï˝Àì |üqT\˙ï
C nH˚ e´øÏÔ u≤<Ûä´‘·>± #˚düTø√e&ÉeTT »]¬>&ç~. Ç+{Ï˝À øÏsêsTTøÏ dæ
˝À dü>y∑ T˚ ñqï I (◊) øÏ e÷Á‘·yT˚ Ç#ÓÃ&çyê&ÉT. Ç\T¢ øÏsêsTTøÏ Ç∫Ãqyê&ÉT
n|üŒ{ÏøÏ j·T»e÷ì eT]j·TT |üì eTìwæø±>±, I nqTyê&ÉT øÏsêsTTøÏ
ñ+≥÷ ‘·q<˚ Ç\T¢ nqï≥T¢ Á|üe]Ô+#·T#·T+&ÓqT. n<ä+‘·jT· ÷ Ç+{Ï˝ÀH˚
|üì#˚j·TT#·Tqï C #·÷dü÷Ôj·TTHêï, I nH˚yê&ÉT @eTqT≈£î+fÒ eTqπø$T,
yê&É T nHê´j· T eTT>± nqTø=Hêï, e÷{≤¢ & ç H ê yêìπ ø bÕ|ü e TT
edüTÔ+~˝Òj·Tì nqTø=Hêï&ÉT. n+‘˚ø±ø£ H˚qT Ç+{Ï˝ÀH˚ ñHêïqT
ø£<ë! Hê ÇwüºyÓTT∫Ãq|ü&ÉT yêìì H˚qT Ç\T¢ e<ä* ãj·T{ÏøÏ
bıeTàq>∑\qì nqTø=Hêï&ÉT. O (ˇ) Ç+{ÏøÏ XÊ•«‘· j·T»e÷ìø±>±,
O (ˇ) ˝À dü>∑eTT>± j·TTqï C (dæ) ‘ê‘êÿ*ø£ j·T»e÷ì>± ñHêï&ÉT.
Ç+{Ï˝À u≤&ç>∑≈£î (øÏsêsTTøÏ) ñqïyê&ÉT C (dæ) ˝À dü>∑eTT>± j·TTqï I
(◊) nH˚yê&ÉT.
XÊ•«‘· j·T»e÷ì nsTTq O ‘√ ‘ê‘êÿ*ø£ j·T»e÷ì C
n|ü&É|ü&ÉT bò˛Hé˝À e÷{≤¢&ÉT#·÷ ‘êqT Ç+{Ï˝À nìï |üqT\T
#˚j·TT#·THêïqT. Ç+{Ï˝À øÏsêsTT≈£îqïyê&ÉT ‘·q<˚ Ç\¢qï≥T¢, ‘êH˚
Á|üø£è‹‘√ ‘·j·÷s¡T #˚j·Tã&çq~ Ç\T¢ø±>±, X¯Øs¡eTqT Ç\T¢≈£î
j·T»e÷ì, Ç\T¢ qeT÷Hê #˚dæ Ç+{Ïì qeT÷Hê Á|üø±s¡eTT ‘·j·÷s¡T
ì»yÓTÆq j·T»e÷ì nqT uÛ≤eeTT‘√ j·TTHêï&Éì #Ó|ü#·T+&ÓqT. O ≈£î
C #Ó|Œæ Hê, #Ó|Œü ≈£îHêï I nH˚yê&ÉT C nH˚yê&ÉT Ç<äs
› ÷¡ Ç+{Ï˝À m≥T¢qï~
O nqT j·T»e÷ìøÏ m|üŒ{Ïø|
£ ü &ÉT ‘Ó*dæb˛e⁄#·T+&ÓqT. Ç+{ÏøÏ XÊ•«‘·
j·T»e÷ì nsTTq O ‘·q Ç+{Ï‘√ dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò≈£î+&Ü <ä÷s¡eTT>±
j·TTHêï, ‘·q Ç+{Ï düe÷#ês¡eTT ‘Ó*j·TTq≥T¢ Ç\¢+‘·j·T÷ dædæ
¬øyÓTsê\T, Ä&çjÓ÷ kÂ+&é‘√ düVü‰ ‘Ó*j·TTq≥T¢ neT]à ô|≥Tºø√e&ÉeTT
e\q ‘·q Ç+{Ï düe÷#ês¡eTT Á|ü‹ ø£åDeTT ‘Ó*dæb˛j˚T~. ‘Ó*j·Tì
ø=<äe\T ‘êqT Ç+{Ï j·T»e÷ì>± ìj·T$T+∫ ô|{Ϻq C (dæ) nH˚
yê&ÉT #Óù|Œyê&ÉT. Ç≥T¢ |üP]Ô j·T»e÷ì nsTTq O ‘ê‘êÿ*ø£ j·T»e÷ì
nsTTq C ‘√ dü+ã+<ÛäeTT ô|≥Tºø=ìj·TT+&É>± I nH˚yê&ÉT Ç+{Ï˝À
øÏsêsTTøÏ ø±|ü⁄s¡eTTHêï&ÉT. ‘·q~ ø±ì Ç\T¢qT ‘·q~ nqï≥T¢ øÏsêsTTøÏ
ñ+&˚ I nqTø=H˚yê&ÉT.
1)
á ø£<∏ä˝À O nqTyê&ÉT |üs¡e÷‘·à nì Á>∑Væ≤+#·Tø√yê*.
2)
C
3)
(◊) nqTyê&ÉT X¯Øs¡eTT˝À øÏsêsTTøÏ ìe•+#·T Je⁄ì>±
ns¡úeTT #˚düTø√yê*.
4)
n<Ó› Ç\T¢ X¯Øs¡eTT>± ‘·\#·e˝…qT. Je⁄&ÉT n<Ó› Ç\¢sTTq
X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ìe•+#·T#·THêï&ÉT.
nqTyê&ÉT X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>± eT]j·TT ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TTqï
Ä‘·àì ‘Ó*j·Te˝…qT.
I
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
43
#˚dqæ yê&ÉT Ä‘·àø±>± Ç\T¢≈î£ ø±e\dæq kÕe÷Á– Ç∫Ã, Ç\T¢ ìsêàDeTT
q≈£î |üP]Ô Ä]úø£ düVü‰j·TeTT n+~+∫qyê&ÉT |üs¡e÷‘·à. |üs¡e÷‘·à
Á|üøè£ ‹j·TqT |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\qT n+~+#·>± Ä‘·à Ç\T¢ nqT X¯Øs¡eTTqT
ø±s¡´ø£s¡Ô>± ‘·j·÷s¡T #˚dæ, |üs¡e÷‘·àj·TqT j·T»e÷ì ÁøÏ+<ä Ä‘·àj·TqT
yê&ÉT Ç+{Ï j·TCe÷ì>± ìj·T$T+#·ã&çHê&Éì ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
|üse¡ ÷‘·à Á|üøè£ ‹ j·TqT X¯Øs¡eTTq≈£î |üP]Ô j·T»e÷ì nsTTHê, |üs¡e÷‘·à
Ç\T¢ nqT X¯Øs¡eTTqT Ä‘·à≈£î n|üŒC…|æŒ X¯Øs¡eTTq+<äT >∑\ Je⁄fi¯fl≈£î
Ä‘·àH˚ <˚e⁄&ÉT>± ñ+&ÉTq≥T¢ #˚XÊ&ÉT. Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± Á|üø{£ +Ï ∫ <˚e⁄ì
Vü≤√<ëqT ø£*Z+∫ <˚e⁄ì≈£îqï n~Ûø±s¡eTT\ìïj·T÷ Ä‘·à≈£î ø£*Z+#ê&É T.
uÛÑ÷$TMT<ä |ü⁄{Ϻq eTqTwüß\T @ eT‘·eTT˝À j·TTHêï yê]øÏ
X¯Øs¡eTT˝À n~Û|ü‹>±j·TTqï Ä‘˚à <˚e⁄&ÉT. n+<äs¡÷ Äj·TqH˚
Äsê~Û+#·e˝…qì dü«j·÷Hê |üs¡e÷‘·àj˚T ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. eTqTwüß
\+<ä]ø° Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT ˇø£ÿ&˚j·Tì Ä ˇø£ÿ&˚ X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àj·Tì
‘Ó*j·Te˝…qT. e÷qe⁄\+<äs¡÷ X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ #·ìb˛e⁄ es¡≈£î
ñ+&Ée˝…qT. n+<äTe\q @ eTìwæ>±˙ ‘êqT Äsê~Û+#·e\dæq~,
‘Ó*j·Te\dæq~ X¯Øs¡eTT˝À n~Û|‹ü >±j·TTqï <˚e⁄H˚ïj·Tì ‘Ó*j·Te˝…qT.
#ê˝≤eT+~ <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïeTT n+≥THêïs¡T. eTTd”y¢ Té \sTT‘˚
ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïs¡T, ˇπø <˚e⁄ìï $X¯«dæ+#·T#·THêïs¡T. nsTT‘˚
yês¡T ‘·eT <˚e⁄&ÉT mes¡T? m≈£ÿ&ÉTHêï&ÉT? m≥T¢Hêï&ÉT? nqT $es¡eTTqT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü $X¯«dæ+#·&ÉeTT, ÁbÕ]ú+#·&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. düèwæ˜ø£s¡Ô
nsTTq n˝≤¢Vt≤qT y˚TeTT Äsê~Û+#·T#·THêïeTT n+≥THêïs¡T. Çø£ÿ&É
yÓTT<ä≥ Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄Hêï, ˝Òø£ X¯Øs¡eTT\qT düèwæ ˜+∫
n+<äT˝À ‘·eTqT ì\u…{Ϻ, JeqeTT kÕ>∑Tq≥T¢ #˚j·TT <˚e⁄Hêï. me]ì
44
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Äsê~Û+#·T#·THêïeTì ‘Ó*j·T<äT. ˇø£y˚fi¯ Ç|ü&ÉT ø=+‘· ‘Ó*dæ #Ó|æ ŒHê
ªÁ|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄ìïμ nì #Ó|üŒ>∑\s¡T. Á|ü|ü+#·eTTqT
düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\ ø=s¡≈£î Á|ü‘˚´ø£eTT>± <˚e⁄ìï ‘·j·÷s¡T #˚dæ
MTs¡T áj·TqH˚ Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· eTT KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À
j·TTHêï n~ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT.
yê]øÏ C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T ô|<ä›\T ≈£L&Ü <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À
(3`18) (6`102) (2`255) yêø£´eTT\ kÕsê+X¯eTT ‘Ó*j·T˝Òø£
b˛j·÷s¡T. n+<äTe\q (6`91) ˝À ªªMT≈£î>±˙ MT ô|<ä›\≈£î>±˙ <˚e⁄ì
C≤„qeTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~μμj·Tì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. <˚e⁄&ÉT
n~«rj·TT&ÉT. n~«rj·TT&ÉsTTq <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·eTì Á>∑+<∏äeTT˝À
#Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. nsTT‘˚ s¬ +&Ée yêìMT<ä <äèwæ˝˜ ≈Ò î£ +&Ü ˇπø <˚e⁄&ÉsTTq
Ä‘·àH˚ Äsê~Û+#·eT˙, ‘êqT n~Ûø±s¡$T∫Ãq yêìì Äsê~Û+∫q yê&ÉT
qqTï Äsê~Û+∫qfÒj
¢ T· ì <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. H˚qT <Ûsä êà\≈£î
nr‘·Tìï, <Ûäs¡àeTT\ #˚‘· <˚e⁄ì>± j·TTqï yêìì, <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\
Á|üø±s¡y˚T Äj·TqqT ‘Ó*j·Te˝…qì |üs¡e÷‘·à <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq e÷≥\qT
eTs¡∫b˛j·÷&ÉT. eTìwæ ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêï&ÉT nsTT‘˚ Ä
<˚e⁄&ÉT mes¡T? nqTq~ ‘Ó*j·T<äT. ‘·q <˚e⁄&ÉT $X¯«Á|üuÛÑTe⁄. $X¯«
kÕÁe÷»´eTTq≈£î n~Û|ü‹>±j·TTqïyê&ÉT nì n+≥THêï&ÉT. n˝≤π>
Äsê<Ûäq #˚j·TT#·THêï&ÉT, dü+‘√wüeTT. nsTT‘˚ ‘êqT düècÕ˜´~˝À <˚ e⁄ìï
Äsê~Û+#·T#·THêïHê? düèwæ˜ ‘·sê«‘· <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïHê? nì
‘Ó*j·T˝Òø£ b˛e⁄#·THêï&ÉT. $X¯«Á|üuÛÑTe⁄ n+fÒ ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ ns¡úeTT
ø£\<äT. ˇø£{Ï |ü+#·u÷ÑÛ ‘· ì]à‘·yTÓ qÆ n#·s¡ Á|üøè£ ‹j·Tqã&ÉT Á|ü|+ü #·eTT.
¬s+&ÉT Á|üø£è‹ #˚‘·H˚ ì]à‘·yÓTÆq #·s¡ Á|üø£è‹j·TqT Á|ü|ü+#·eTT. nq>±
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
43
#˚dqæ yê&ÉT Ä‘·àø±>± Ç\T¢≈î£ ø±e\dæq kÕe÷Á– Ç∫Ã, Ç\T¢ ìsêàDeTT
q≈£î |üP]Ô Ä]úø£ düVü‰j·TeTT n+~+∫qyê&ÉT |üs¡e÷‘·à. |üs¡e÷‘·à
Á|üøè£ ‹j·TqT |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\qT n+~+#·>± Ä‘·à Ç\T¢ nqT X¯Øs¡eTTqT
ø±s¡´ø£s¡Ô>± ‘·j·÷s¡T #˚dæ, |üs¡e÷‘·àj·TqT j·T»e÷ì ÁøÏ+<ä Ä‘·àj·TqT
yê&ÉT Ç+{Ï j·TCe÷ì>± ìj·T$T+#·ã&çHê&Éì ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
|üse¡ ÷‘·à Á|üøè£ ‹ j·TqT X¯Øs¡eTTq≈£î |üP]Ô j·T»e÷ì nsTTHê, |üs¡e÷‘·à
Ç\T¢ nqT X¯Øs¡eTTqT Ä‘·à≈£î n|üŒC…|æŒ X¯Øs¡eTTq+<äT >∑\ Je⁄fi¯fl≈£î
Ä‘·àH˚ <˚e⁄&ÉT>± ñ+&ÉTq≥T¢ #˚XÊ&ÉT. Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± Á|üø{£ +Ï ∫ <˚e⁄ì
Vü≤√<ëqT ø£*Z+∫ <˚e⁄ì≈£îqï n~Ûø±s¡eTT\ìïj·T÷ Ä‘·à≈£î ø£*Z+#ê&É T.
uÛÑ÷$TMT<ä |ü⁄{Ϻq eTqTwüß\T @ eT‘·eTT˝À j·TTHêï yê]øÏ
X¯Øs¡eTT˝À n~Û|ü‹>±j·TTqï Ä‘˚à <˚e⁄&ÉT. n+<äs¡÷ Äj·TqH˚
Äsê~Û+#·e˝…qì dü«j·÷Hê |üs¡e÷‘·àj˚T ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. eTqTwüß
\+<ä]ø° Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT ˇø£ÿ&˚j·Tì Ä ˇø£ÿ&˚ X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àj·Tì
‘Ó*j·Te˝…qT. e÷qe⁄\+<äs¡÷ X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ #·ìb˛e⁄ es¡≈£î
ñ+&Ée˝…qT. n+<äTe\q @ eTìwæ>±˙ ‘êqT Äsê~Û+#·e\dæq~,
‘Ó*j·Te\dæq~ X¯Øs¡eTT˝À n~Û|‹ü >±j·TTqï <˚e⁄H˚ïj·Tì ‘Ó*j·Te˝…qT.
#ê˝≤eT+~ <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïeTT n+≥THêïs¡T. eTTd”y¢ Té \sTT‘˚
ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïs¡T, ˇπø <˚e⁄ìï $X¯«dæ+#·T#·THêïs¡T. nsTT‘˚
yês¡T ‘·eT <˚e⁄&ÉT mes¡T? m≈£ÿ&ÉTHêï&ÉT? m≥T¢Hêï&ÉT? nqT $es¡eTTqT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü $X¯«dæ+#·&ÉeTT, ÁbÕ]ú+#·&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. düèwæ˜ø£s¡Ô
nsTTq n˝≤¢Vt≤qT y˚TeTT Äsê~Û+#·T#·THêïeTT n+≥THêïs¡T. Çø£ÿ&É
yÓTT<ä≥ Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄Hêï, ˝Òø£ X¯Øs¡eTT\qT düèwæ ˜+∫
n+<äT˝À ‘·eTqT ì\u…{Ϻ, JeqeTT kÕ>∑Tq≥T¢ #˚j·TT <˚e⁄Hêï. me]ì
44
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Äsê~Û+#·T#·THêïeTì ‘Ó*j·T<äT. ˇø£y˚fi¯ Ç|ü&ÉT ø=+‘· ‘Ó*dæ #Ó|æ ŒHê
ªÁ|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄ìïμ nì #Ó|üŒ>∑\s¡T. Á|ü|ü+#·eTTqT
düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\ ø=s¡≈£î Á|ü‘˚´ø£eTT>± <˚e⁄ìï ‘·j·÷s¡T #˚dæ
MTs¡T áj·TqH˚ Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒ&ÉqT $wüjT· eTT KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À
j·TTHêï n~ @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T<äT.
yê]øÏ C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·T ô|<ä›\T ≈£L&Ü <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À
(3`18) (6`102) (2`255) yêø£´eTT\ kÕsê+X¯eTT ‘Ó*j·T˝Òø£
b˛j·÷s¡T. n+<äTe\q (6`91) ˝À ªªMT≈£î>±˙ MT ô|<ä›\≈£î>±˙ <˚e⁄ì
C≤„qeTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~μμj·Tì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. <˚e⁄&ÉT
n~«rj·TT&ÉT. n~«rj·TT&ÉsTTq <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·eTì Á>∑+<∏äeTT˝À
#Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. nsTT‘˚ s¬ +&Ée yêìMT<ä <äèwæ˝˜ ≈Ò î£ +&Ü ˇπø <˚e⁄&ÉsTTq
Ä‘·àH˚ Äsê~Û+#·eT˙, ‘êqT n~Ûø±s¡$T∫Ãq yêìì Äsê~Û+∫q yê&ÉT
qqTï Äsê~Û+∫qfÒj
¢ T· ì <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. H˚qT <Ûsä êà\≈£î
nr‘·Tìï, <Ûäs¡àeTT\ #˚‘· <˚e⁄ì>± j·TTqï yêìì, <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\
Á|üø±s¡y˚T Äj·TqqT ‘Ó*j·Te˝…qì |üs¡e÷‘·à <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq e÷≥\qT
eTs¡∫b˛j·÷&ÉT. eTìwæ ˇπø <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêï&ÉT nsTT‘˚ Ä
<˚e⁄&ÉT mes¡T? nqTq~ ‘Ó*j·T<äT. ‘·q <˚e⁄&ÉT $X¯«Á|üuÛÑTe⁄. $X¯«
kÕÁe÷»´eTTq≈£î n~Û|ü‹>±j·TTqïyê&ÉT nì n+≥THêï&ÉT. n˝≤π>
Äsê<Ûäq #˚j·TT#·THêï&ÉT, dü+‘√wüeTT. nsTT‘˚ ‘êqT düècÕ˜´~˝À <˚ e⁄ìï
Äsê~Û+#·T#·THêïHê? düèwæ˜ ‘·sê«‘· <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïHê? nì
‘Ó*j·T˝Òø£ b˛e⁄#·THêï&ÉT. $X¯«Á|üuÛÑTe⁄ n+fÒ ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ ns¡úeTT
ø£\<äT. ˇø£{Ï |ü+#·u÷ÑÛ ‘· ì]à‘·yTÓ qÆ n#·s¡ Á|üøè£ ‹j·Tqã&ÉT Á|ü|+ü #·eTT.
¬s+&ÉT Á|üø£è‹ #˚‘·H˚ ì]à‘·yÓTÆq #·s¡ Á|üø£è‹j·TqT Á|ü|ü+#·eTT. nq>±
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
45
X¯Øs¡eTT\ s¡÷|üeTT˝Àj·TTqï JedüeTT<ëj·TeTTqT yÓTT‘·ÔeTT $X¯«eTT
nì n+≥THêïeTT. nsTT‘˚ X¯Øs¡eTT\qT $X¯«eTTq≈£î n~Û|ü‹jÓÆTq
<˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·eTì, Äj·TH˚ MT≈£î Äsê<Ûä´<Ó’eeTT nì #Ó|üŒã&ç
j·TTHêï&ÉT. n#·s¡ Á|üø£è‹ j·Tqã&ÉT $X¯«eTTq≈£î n~Û|ü‹ |üs¡e÷‘·à.
|üs¡e÷‘·àj˚T X¯Øs¡eTT\≈£î ≈£L&Ü n~Û|ü‹j˚T nsTTHê X¯Øs¡eTT\˝À
<˚e⁄ì>± ñ+&ÉT≥≈£î, ‘·q kÕúqeTT˝À Ä‘·àqT ìj·T$T+∫ áj·TH˚ MT
<˚e⁄&ÉT nì #ÓbÕŒ&ÉT. nsTT‘˚ eTìwæ <äèwæ˜ |üs¡e÷‘·à MT<ä ô|≥Tºø =ì
Äsê~Û+#·&ÉeTT e\q Ä Äsê<Ûäq |üs¡e÷‘·à≈£î #˚s¡T#·Tqï~. n|ü&ÉT
‘êqT ìj·T$T+∫ áj·TH˚ MT≈£î Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT nì #Ó|üŒ>± MTs¡T Hê
e÷≥ $q≈£î+&Ü H˚s¡T>± qqTï Äsê~Û+#·T#·THêïs¡T. Hê Ä‘·àqT
Äsê~Û+#·ì yês¡T qqTï Äsê~Û+#·qfÒj
¢ T· >∑TqT. n|ü&ÉT eTìwæ Äsê<Ûqä
yÓTT‘êÔìøÏ eè<∏ë n>∑T#·Tqï~ nì <˚e⁄&ÉT nqT#·THêï&ÉT. Hê ≈£îe÷s¡Tìï
|òüTq|üs¡#·ì yê&ÉT qqTï |òüTq|üs¡#·qfÒ¢j·Tì #ÓbÕŒ&ÉT.
Á|üX¯ï :` ndü\sTTq düèwæ˜ø£s¡ÔsTTq <˚e⁄ìï Äsê~Û+∫q|ü&ÉT Ä Äsê<Ûäq
eè<∏ë m≥T¢ n>∑TqT?
»yêãT :` düèwæø˜ s£ sÔ¡ TTq |üse¡ ÷‘·à ‘·qqT Äsê~Û+#·≈L£ &É<Tä ‘·q Ä‘·àqT
Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë! n≥T¢ #Ó|æŒq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü |üs¡e÷‘·à
e÷≥\T ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£b˛‘˚ Äj·Tq e÷≥qT n>ös¡e|üs¡∫q≥T¢ ø±<ë?
düèwæ˜ Ä~˝À <˚e⁄&ÉT düèwæ˜ ‘·sê«‘· eTqTwüß\T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄ìï
ìs¡sí TT+∫ áj·TqH˚ Äsê~Û+#·+&ç, áj·Tq ˇø£ÿ&˚ MT≈£î Äsê<Û´ä <Óe’ eTT,
áj·TqqT Äsê~Û+∫‘˚ qqTï Äsê~Û+∫qfÒ¢j·T>∑TqT. áj·TqqT
Äsê~Û+#·øb£ ˛‘˚ qqTï Äsê~Û+#·qfÒ¢ j·T>∑TqT nì #Ó|Œæ j·TT+&É>±, Äj·Tq
46
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e÷≥qT ø±<äì Äsê~Û+#·e\dæq Ä‘·àqT Äsê~Û+#·ø£ H˚sT¡ >± düècÕ˜´~˝Àì
<˚e⁄ìï Äsê~Û+∫‘˚ Ä Äsê<Ûäq eè<∏ëj·T>∑TqT. düècÕ˜´~˝À <˚e⁄&ÉT
<Ûäs¡àj·TT≈£îÔ&ÉT ø±<äT. n+<äTe\q m≥Te+{Ï Äsê<Ûäq\T, m≥Te+{Ï
jÓ÷>∑eTT\T <Ûsä à¡ eTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï$ @M Äj·TqqT #˚se¡ ⁄. n+<äTe\q
eè<∏ëj·T>∑Tqì #ÓbÕŒeTT. MTs¡T düècÕ˜´~˝À <˚e⁄ìï |üPõ+∫ (Äsê~Û+∫)
düèwæø˜ s£ sÔ¡ TTq <˚e⁄ìï Äsê~Û+#êeTT nq&ÉeTT˝À m+‘√ ‘Ó*j·Tì ‘·qeTT
>∑\<äT. düèwæ˜ø£s¡Ô\T Ç<ä›s¡T ø£\s¡T. ˇø£s¡T n#·s¡ Á|üø£è‹ì düèwæ˜+∫q
|üse¡ ÷‘·àø±>±, eTs=ø£sT¡ #·s¡ Á|üøè£ ‹ì nq>± X¯Øs¡eTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï
JesêdüT\qT düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡Ô Ä‘·à ø£\&ÉT. Ç<ä›]˝À JesêdüT\qT,
X¯Øs¡eTT\qT düèwæ˜+∫q Á|üdüTÔ‘·eTT ≈£L&Ü düèwæ˜düTÔqï Ä‘·àj˚T Je⁄˝…’q
yês¡+<äs÷¡ Äsê~Û+|ü‘–· q <˚e⁄&ÉT. <Ûsä à¡ eTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï <˚e⁄&ÉsTTq
Ä‘·àqT ≈£L&Ü Äsê~Û+#·e\dæq$ <Ûäs¡àj·TTø£ÔeTT>± ¬s+&˚ $<ÛëqeTT\T
ø£\e⁄. <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæ nq>± Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæ
Äsê~Û+#·e\dæq ø£s¡à ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT\qT ¬s+&ÉT $<ÛëqeTT\˝À @<√
ˇø£ $<ÛëqeTT Á|üø±s¡eTT Äsê~ÛùdÔ n|ü&ÉT eTìwæ dü+bÕ~+#·Tø=qï
ø£s¡à\T ‘=\>∑T≥≈£î ÁbÕs¡+_Û+#·TqT. Ä‘·àC≤„qeTT ‘Ó*j·Tì<˚, Ä‘·àqT
Äsê~Û+#·e\dæq ¬s+&ÉT $<ÛëqeTT\T ‘Ó*j·Tì<˚, eT÷&Ée Ä‘·àsTTq
düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·à @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Tã&É&TÉ . Äj·TqqT
Äsê~Û+#·T Äsê<Ûäq @$T{À ‘Ó*j·T<äT.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À 112e dü÷sê ªn˝Ÿ ÇU≤¢dtμ
˝À yÓTT‘·eÔ TT Hê\T>∑T Äj·T‘Y\T (yêø£´eTT\T) ø£\e⁄. n+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï
1) Äj·Tq ˇø£ÿ&˚jT· ì ø£\<äT. eTs=ø£ Á>∑+<∏eä TT˝À ‘Ó\T>∑T nqTyê<äeTT
Á|üø±s¡eTT 1) Äj·Tq n˝≤¢V≤t @¬ø≈’ î£ &ÉT. 2) n˝≤¢V≤t me] nø£ÿsê
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
45
X¯Øs¡eTT\ s¡÷|üeTT˝Àj·TTqï JedüeTT<ëj·TeTTqT yÓTT‘·ÔeTT $X¯«eTT
nì n+≥THêïeTT. nsTT‘˚ X¯Øs¡eTT\qT $X¯«eTTq≈£î n~Û|ü‹jÓÆTq
<˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·eTì, Äj·TH˚ MT≈£î Äsê<Ûä´<Ó’eeTT nì #Ó|üŒã&ç
j·TTHêï&ÉT. n#·s¡ Á|üø£è‹ j·Tqã&ÉT $X¯«eTTq≈£î n~Û|ü‹ |üs¡e÷‘·à.
|üs¡e÷‘·àj˚T X¯Øs¡eTT\≈£î ≈£L&Ü n~Û|ü‹j˚T nsTTHê X¯Øs¡eTT\˝À
<˚e⁄ì>± ñ+&ÉT≥≈£î, ‘·q kÕúqeTT˝À Ä‘·àqT ìj·T$T+∫ áj·TH˚ MT
<˚e⁄&ÉT nì #ÓbÕŒ&ÉT. nsTT‘˚ eTìwæ <äèwæ˜ |üs¡e÷‘·à MT<ä ô|≥Tºø =ì
Äsê~Û+#·&ÉeTT e\q Ä Äsê<Ûäq |üs¡e÷‘·à≈£î #˚s¡T#·Tqï~. n|ü&ÉT
‘êqT ìj·T$T+∫ áj·TH˚ MT≈£î Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT nì #Ó|üŒ>± MTs¡T Hê
e÷≥ $q≈£î+&Ü H˚s¡T>± qqTï Äsê~Û+#·T#·THêïs¡T. Hê Ä‘·àqT
Äsê~Û+#·ì yês¡T qqTï Äsê~Û+#·qfÒj
¢ T· >∑TqT. n|ü&ÉT eTìwæ Äsê<Ûqä
yÓTT‘êÔìøÏ eè<∏ë n>∑T#·Tqï~ nì <˚e⁄&ÉT nqT#·THêï&ÉT. Hê ≈£îe÷s¡Tìï
|òüTq|üs¡#·ì yê&ÉT qqTï |òüTq|üs¡#·qfÒ¢j·Tì #ÓbÕŒ&ÉT.
Á|üX¯ï :` ndü\sTTq düèwæ˜ø£s¡ÔsTTq <˚e⁄ìï Äsê~Û+∫q|ü&ÉT Ä Äsê<Ûäq
eè<∏ë m≥T¢ n>∑TqT?
»yêãT :` düèwæø˜ s£ sÔ¡ TTq |üse¡ ÷‘·à ‘·qqT Äsê~Û+#·≈L£ &É<Tä ‘·q Ä‘·àqT
Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë! n≥T¢ #Ó|æŒq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü |üs¡e÷‘·à
e÷≥\T ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£b˛‘˚ Äj·Tq e÷≥qT n>ös¡e|üs¡∫q≥T¢ ø±<ë?
düèwæ˜ Ä~˝À <˚e⁄&ÉT düèwæ˜ ‘·sê«‘· eTqTwüß\T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄ìï
ìs¡sí TT+∫ áj·TqH˚ Äsê~Û+#·+&ç, áj·Tq ˇø£ÿ&˚ MT≈£î Äsê<Û´ä <Óe’ eTT,
áj·TqqT Äsê~Û+∫‘˚ qqTï Äsê~Û+∫qfÒ¢j·T>∑TqT. áj·TqqT
Äsê~Û+#·øb£ ˛‘˚ qqTï Äsê~Û+#·qfÒ¢ j·T>∑TqT nì #Ó|Œæ j·TT+&É>±, Äj·Tq
46
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e÷≥qT ø±<äì Äsê~Û+#·e\dæq Ä‘·àqT Äsê~Û+#·ø£ H˚sT¡ >± düècÕ˜´~˝Àì
<˚e⁄ìï Äsê~Û+∫‘˚ Ä Äsê<Ûäq eè<∏ëj·T>∑TqT. düècÕ˜´~˝À <˚e⁄&ÉT
<Ûäs¡àj·TT≈£îÔ&ÉT ø±<äT. n+<äTe\q m≥Te+{Ï Äsê<Ûäq\T, m≥Te+{Ï
jÓ÷>∑eTT\T <Ûsä à¡ eTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï$ @M Äj·TqqT #˚se¡ ⁄. n+<äTe\q
eè<∏ëj·T>∑Tqì #ÓbÕŒeTT. MTs¡T düècÕ˜´~˝À <˚e⁄ìï |üPõ+∫ (Äsê~Û+∫)
düèwæø˜ s£ sÔ¡ TTq <˚e⁄ìï Äsê~Û+#êeTT nq&ÉeTT˝À m+‘√ ‘Ó*j·Tì ‘·qeTT
>∑\<äT. düèwæ˜ø£s¡Ô\T Ç<ä›s¡T ø£\s¡T. ˇø£s¡T n#·s¡ Á|üø£è‹ì düèwæ˜+∫q
|üse¡ ÷‘·àø±>±, eTs=ø£sT¡ #·s¡ Á|üøè£ ‹ì nq>± X¯Øs¡eTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï
JesêdüT\qT düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡Ô Ä‘·à ø£\&ÉT. Ç<ä›]˝À JesêdüT\qT,
X¯Øs¡eTT\qT düèwæ˜+∫q Á|üdüTÔ‘·eTT ≈£L&Ü düèwæ˜düTÔqï Ä‘·àj˚T Je⁄˝…’q
yês¡+<äs÷¡ Äsê~Û+|ü‘–· q <˚e⁄&ÉT. <Ûsä à¡ eTT\‘√ ≈£L&ÉTø=qï <˚e⁄&ÉsTTq
Ä‘·àqT ≈£L&Ü Äsê~Û+#·e\dæq$ <Ûäs¡àj·TTø£ÔeTT>± ¬s+&˚ $<ÛëqeTT\T
ø£\e⁄. <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæ nq>± Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæ
Äsê~Û+#·e\dæq ø£s¡à ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT\qT ¬s+&ÉT $<ÛëqeTT\˝À @<√
ˇø£ $<ÛëqeTT Á|üø±s¡eTT Äsê~ÛùdÔ n|ü&ÉT eTìwæ dü+bÕ~+#·Tø=qï
ø£s¡à\T ‘=\>∑T≥≈£î ÁbÕs¡+_Û+#·TqT. Ä‘·àC≤„qeTT ‘Ó*j·Tì<˚, Ä‘·àqT
Äsê~Û+#·e\dæq ¬s+&ÉT $<ÛëqeTT\T ‘Ó*j·Tì<˚, eT÷&Ée Ä‘·àsTTq
düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·à @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Tã&É&TÉ . Äj·TqqT
Äsê~Û+#·T Äsê<Ûäq @$T{À ‘Ó*j·T<äT.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À 112e dü÷sê ªn˝Ÿ ÇU≤¢dtμ
˝À yÓTT‘·eÔ TT Hê\T>∑T Äj·T‘Y\T (yêø£´eTT\T) ø£\e⁄. n+<äT˝À yÓTT<ä{~Ï
1) Äj·Tq ˇø£ÿ&˚jT· ì ø£\<äT. eTs=ø£ Á>∑+<∏eä TT˝À ‘Ó\T>∑T nqTyê<äeTT
Á|üø±s¡eTT 1) Äj·Tq n˝≤¢V≤t @¬ø≈’ î£ &ÉT. 2) n˝≤¢V≤t me] nø£ÿsê
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
47
˝Òìyê&ÉT. 3) Äj·Tq≈£î dü+‘êqeTT ˝Ò<äT. Äj·Tq me]
dü+‘êqeTT ø±<äT. 4) Äj·Tq‘√ düe÷qT&ÉT me&É÷ (@B) ˝Ò&TÉ .
á Hê\T>∑T Äj·T‘Y\T düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|æŒq
yêø£´eTT\ì #Ó|Œü ø£H˚ ‘Ó*j·TT#·Tqï~. düèwæ˜ ‘·sê«‘· ìj·T$T+∫q <˚e⁄ìøÏ
dü+ã+~Û+∫q$ ø±<äT nì düT\uÛÑeTT>± ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï$. Ç+<äT˝À
¬s+&Ée yêø£´eTTqT >∑T]+∫ Ç|ü&ÉT #Ó|üø=+<ëeTT. ªªn˝≤¢Vt≤
me] nø£ÿsê ˝Òìyê&ÉTμμ nì ø£\<äT.
Bììã{Ϻ me] nedüse¡ TT
˝Òìyê&ÉT <˚e⁄&ÉT nì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. n≥Te+≥|ü&ÉT ˙ Äsê<Ûäq‘√
≈£L&Ü Äj·Tq≈£î |üì˝Ò<äT. n+<äTe\q MTs¡T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄ìï
eTT+<˚ #·÷|æ áj·TH˚ MT Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT nì #ÓbÕŒ&ÉT. düècÕ˜´~˝Àì
<˚e⁄ìøÏ @ Äsê<Ûqä nedüse¡ TT ˝Ò<Tä . düèwæ˜ |üPs¡«eTT <˚e⁄&ÉT düècÕ˜´~˝ÀH˚
‘·q C≤„qeTTqT #Ó|æŒq|ü&ÉT me] Äsê<Ûäq‘√>±˙, ÄbÕ´j·T‘·‘√>±˙
Hê≈£î nedüs¡eTT (nø£ÿs¡) ˝Ò<äT nì #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\q eTqeTT @
<˚e⁄ìï Äsê~Û+#ê˝À Ä <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·eTì #Ó|ü #·THêïeTT. n≥T¢ø±ì
m&É\ <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü Äsê<Ûäq nø£ÿs¡ ø£\yê&Éì #Ó|üŒe\dæ e#·TÃqT.
düècÕ˜´~˝Àì nq>± düèwæ˜ |üPs¡«eTT <˚e⁄ìøÏ @ nø£ÿs¡ ˝Ò<Tä . @ nedüse¡ TT
˝Òìyê&ÉT Ä‘·àø£+fÒ y˚s¡sTTq |üs¡e÷‘·àj·Tì #Ó|ü#·THêïeTT.
ªªÄj·Tq≈£î dü+‘êqeTT ˝Ò<äT.
Äj·Tq me] dü+‘êqeTT ø±<äTμμ nì ñqï~. düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT
eT÷&Ée yêø£´eTT˝À
dü«j·TeTT>± eTT+<äTqT+&ç ñqïyê&ÉT, Äj·Tqø£+fÒ eTT+<äT mes¡÷
˝Òs¡T. n+<äTe\q Äj·Tq me] dü+‘êqeTT ø±<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
Äø±X¯eTT yÓTT<ä\Tø=ì >±*, n–ï, ˙s¡T, uÛÑ÷$T es¡≈£î @B ˝Òq|ü&ÉT
48
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n~ m≥Te+{Ï dæ‹ú jÓ÷ me]ø° ns¡eú TT ø±<äT n≥Te+{Ï düeTj·TeTT˝À
≈£L&Ü düèwæø˜ +£ fÒ eTT+<äT qT+&ç ñqï <˚e⁄&ÉT ñHêï&ÉT. n|ü&ÉT Äj·Tq
ˇø£ÿ&ÉT ‘·|üŒ mes¡÷ ˝Òs¡T. mes¡÷ ˝Òq|ü&ÉT n‘·ìøÏ ‘·*¢‘·+Á&ÉT\T
ñ+&És¡T ø£<ë! n+<äTe\q 112e dü÷sê˝Àì eT÷&Ée Äj·T‘Y˝À
ªªÄj·Tq me] dü+‘êqeTT ø±<äìμμ #ÓbÕŒs¡T. n+‘˚ø±ø£ ªªÄj·Tq≈£î
mes¡÷ dü+‘êqeTT ˝Òs¡Tμμ nqT yêø£´eTT ≈£L&Ü nø£ÿ&˚ ø£\<äT. <ëì
Á|üø±s¡eTT #·÷ùdÔ |üs¡e÷‘·àj·Tqã&ÉT düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉT e÷s¡T Œ
#Ó+<äì n#·s¡ Á|üø£è‹ì düèwæ˜+∫q ‘·sê«‘· e÷s¡TŒ #Ó+<˚ Á|üø£è‹ì
‘·j·÷s¡T #˚j·T˝Ò<äT. n#·s¡ Á|üø£è‹ ‘·sê«‘· Ä‘·àqT, Jyê‘·àqT düèwæ˜+∫
‘·sê«‘· e÷s¡TŒ #Ó+<˚ Á|üøè£ ‹ì, Á|üøè£ ‹ qT+&ç $&ÉBj·T&ÉyTÓ qÆ ~. n|ü&ÉT
e÷s¡TŒ#Ó+<äì, e÷s¡TŒ #Ó+<˚ Á|üø£è‘·T\T>± Á|üø£è‹ $&çb˛>± <˚e⁄&ÉT
‘·q kÕúqeTT˝À Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ ‘êqT }s¡ø£ ñ+&çb˛>±
<˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à #·s¡ Á|üøè£ ‹ qT+&ç X¯Øs¡eTT\qT ‘·j÷· s¡T #˚dæ n+<äT˝À
Jyê‘·à\qT ìe•+#·Tq≥T¢ #˚dqæ ~. Á|üøè£ ‹ qT+&ç X¯Øs¡eTT ‘·j÷· s¡Tø±>±
n+<äT˝À Je⁄&ÉT #˚s¡&ÉyÓTÆq~. á ÁøÏj·T˝À Ä‘·à ;»<ë‘·>± j·TT+&ÉT ≥
e\q Á|üø£è‹ >∑s¡“¤eTTqT+&ç |ü⁄≥Tº Jyê‘·à\≈£î Á|üø£è‹ ‘·*¢ø±>±, Ä‘·à
‘·+Á&ç>± j·TTHêï&ÉT. Ç≥T¢ düèwæ˜ ‘·sê«‘· Ä‘·à≈£î dü+‘êqeTT ø£\ <äT
>±˙ |üse¡ ÷‘·à≈£î dü+‘êqeTT ˝Ò<Tä . Ä‘·àø£+fÒ y˚sT¡ >±j·TTqï |üse¡ ÷‘·à
Je⁄\T X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ |ü⁄≥º&ÉeTT˝À m≥Te+{Ï bÕÁ‘· b˛wæ+#·˝Ò<äT.
ø±e⁄q ª|üse¡ ÷‘·à≈£î mes¡÷ dü+‘êqeTT ˝Òsì¡ μ #Ó|Œü e#·TÃqT. á 112e
dü÷sêqT ã{Ϻ Ä‘·ày˚s¡T, |üs¡e÷‘·à y˚s¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. düèwæ˜ ‘·sê«‘·
<˚e⁄ìøÏ dü+‘êqeTT+&É>±, düèwæ˜ |üPs¡«eTT qT+&ç ñqï <˚e⁄ìøÏ dü+‘êqeTT
˝Ò<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. á $<ÛäeTT>± <Ó’e Á>∑+<∏äeTT Á|üø±s¡eTT Ç<ä›s¡T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
47
˝Òìyê&ÉT. 3) Äj·Tq≈£î dü+‘êqeTT ˝Ò<äT. Äj·Tq me]
dü+‘êqeTT ø±<äT. 4) Äj·Tq‘√ düe÷qT&ÉT me&É÷ (@B) ˝Ò&TÉ .
á Hê\T>∑T Äj·T‘Y\T düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|æŒq
yêø£´eTT\ì #Ó|Œü ø£H˚ ‘Ó*j·TT#·Tqï~. düèwæ˜ ‘·sê«‘· ìj·T$T+∫q <˚e⁄ìøÏ
dü+ã+~Û+∫q$ ø±<äT nì düT\uÛÑeTT>± ‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï$. Ç+<äT˝À
¬s+&Ée yêø£´eTTqT >∑T]+∫ Ç|ü&ÉT #Ó|üø=+<ëeTT. ªªn˝≤¢Vt≤
me] nø£ÿsê ˝Òìyê&ÉTμμ nì ø£\<äT.
Bììã{Ϻ me] nedüse¡ TT
˝Òìyê&ÉT <˚e⁄&ÉT nì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. n≥Te+≥|ü&ÉT ˙ Äsê<Ûäq‘√
≈£L&Ü Äj·Tq≈£î |üì˝Ò<äT. n+<äTe\q MTs¡T Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄ìï
eTT+<˚ #·÷|æ áj·TH˚ MT Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT nì #ÓbÕŒ&ÉT. düècÕ˜´~˝Àì
<˚e⁄ìøÏ @ Äsê<Ûqä nedüse¡ TT ˝Ò<Tä . düèwæ˜ |üPs¡«eTT <˚e⁄&ÉT düècÕ˜´~˝ÀH˚
‘·q C≤„qeTTqT #Ó|æŒq|ü&ÉT me] Äsê<Ûäq‘√>±˙, ÄbÕ´j·T‘·‘√>±˙
Hê≈£î nedüs¡eTT (nø£ÿs¡) ˝Ò<äT nì #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\q eTqeTT @
<˚e⁄ìï Äsê~Û+#ê˝À Ä <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·eTì #Ó|ü #·THêïeTT. n≥T¢ø±ì
m&É\ <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü Äsê<Ûäq nø£ÿs¡ ø£\yê&Éì #Ó|üŒe\dæ e#·TÃqT.
düècÕ˜´~˝Àì nq>± düèwæ˜ |üPs¡«eTT <˚e⁄ìøÏ @ nø£ÿs¡ ˝Ò<Tä . @ nedüse¡ TT
˝Òìyê&ÉT Ä‘·àø£+fÒ y˚s¡sTTq |üs¡e÷‘·àj·Tì #Ó|ü#·THêïeTT.
ªªÄj·Tq≈£î dü+‘êqeTT ˝Ò<äT.
Äj·Tq me] dü+‘êqeTT ø±<äTμμ nì ñqï~. düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT
eT÷&Ée yêø£´eTT˝À
dü«j·TeTT>± eTT+<äTqT+&ç ñqïyê&ÉT, Äj·Tqø£+fÒ eTT+<äT mes¡÷
˝Òs¡T. n+<äTe\q Äj·Tq me] dü+‘êqeTT ø±<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
Äø±X¯eTT yÓTT<ä\Tø=ì >±*, n–ï, ˙s¡T, uÛÑ÷$T es¡≈£î @B ˝Òq|ü&ÉT
48
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n~ m≥Te+{Ï dæ‹ú jÓ÷ me]ø° ns¡eú TT ø±<äT n≥Te+{Ï düeTj·TeTT˝À
≈£L&Ü düèwæø˜ +£ fÒ eTT+<äT qT+&ç ñqï <˚e⁄&ÉT ñHêï&ÉT. n|ü&ÉT Äj·Tq
ˇø£ÿ&ÉT ‘·|üŒ mes¡÷ ˝Òs¡T. mes¡÷ ˝Òq|ü&ÉT n‘·ìøÏ ‘·*¢‘·+Á&ÉT\T
ñ+&És¡T ø£<ë! n+<äTe\q 112e dü÷sê˝Àì eT÷&Ée Äj·T‘Y˝À
ªªÄj·Tq me] dü+‘êqeTT ø±<äìμμ #ÓbÕŒs¡T. n+‘˚ø±ø£ ªªÄj·Tq≈£î
mes¡÷ dü+‘êqeTT ˝Òs¡Tμμ nqT yêø£´eTT ≈£L&Ü nø£ÿ&˚ ø£\<äT. <ëì
Á|üø±s¡eTT #·÷ùdÔ |üs¡e÷‘·àj·Tqã&ÉT düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉT e÷s¡T Œ
#Ó+<äì n#·s¡ Á|üø£è‹ì düèwæ˜+∫q ‘·sê«‘· e÷s¡TŒ #Ó+<˚ Á|üø£è‹ì
‘·j·÷s¡T #˚j·T˝Ò<äT. n#·s¡ Á|üø£è‹ ‘·sê«‘· Ä‘·àqT, Jyê‘·àqT düèwæ˜+∫
‘·sê«‘· e÷s¡TŒ #Ó+<˚ Á|üøè£ ‹ì, Á|üøè£ ‹ qT+&ç $&ÉBj·T&ÉyTÓ qÆ ~. n|ü&ÉT
e÷s¡TŒ#Ó+<äì, e÷s¡TŒ #Ó+<˚ Á|üø£è‘·T\T>± Á|üø£è‹ $&çb˛>± <˚e⁄&ÉT
‘·q kÕúqeTT˝À Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ ‘êqT }s¡ø£ ñ+&çb˛>±
<˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à #·s¡ Á|üøè£ ‹ qT+&ç X¯Øs¡eTT\qT ‘·j÷· s¡T #˚dæ n+<äT˝À
Jyê‘·à\qT ìe•+#·Tq≥T¢ #˚dqæ ~. Á|üøè£ ‹ qT+&ç X¯Øs¡eTT ‘·j÷· s¡Tø±>±
n+<äT˝À Je⁄&ÉT #˚s¡&ÉyÓTÆq~. á ÁøÏj·T˝À Ä‘·à ;»<ë‘·>± j·TT+&ÉT ≥
e\q Á|üø£è‹ >∑s¡“¤eTTqT+&ç |ü⁄≥Tº Jyê‘·à\≈£î Á|üø£è‹ ‘·*¢ø±>±, Ä‘·à
‘·+Á&ç>± j·TTHêï&ÉT. Ç≥T¢ düèwæ˜ ‘·sê«‘· Ä‘·à≈£î dü+‘êqeTT ø£\ <äT
>±˙ |üse¡ ÷‘·à≈£î dü+‘êqeTT ˝Ò<Tä . Ä‘·àø£+fÒ y˚sT¡ >±j·TTqï |üse¡ ÷‘·à
Je⁄\T X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ |ü⁄≥º&ÉeTT˝À m≥Te+{Ï bÕÁ‘· b˛wæ+#·˝Ò<äT.
ø±e⁄q ª|üse¡ ÷‘·à≈£î mes¡÷ dü+‘êqeTT ˝Òsì¡ μ #Ó|Œü e#·TÃqT. á 112e
dü÷sêqT ã{Ϻ Ä‘·ày˚s¡T, |üs¡e÷‘·à y˚s¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. düèwæ˜ ‘·sê«‘·
<˚e⁄ìøÏ dü+‘êqeTT+&É>±, düèwæ˜ |üPs¡«eTT qT+&ç ñqï <˚e⁄ìøÏ dü+‘êqeTT
˝Ò<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. á $<ÛäeTT>± <Ó’e Á>∑+<∏äeTT Á|üø±s¡eTT Ç<ä›s¡T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
49
<˚e⁄fi¯ì¢ n+<äT˝À ˙e⁄ (eTqTwüß\T) Äsê~Û+#·e\dæq~ ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ïj·T˙
Äj·TH˚ düèwæ˜ ‘·sê«‘· <˚e⁄&É˙ düT\uÛÑeTT>± #Ó|üŒe#·TÃqT.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT 112e dü÷sê˝À Hê\T>∑T Äj·T‘Y\˝À
yÓTT<ä{Ï yêø£´eTT, Hê\Ze yêø£´eTT ¬s+&É÷ ˇπø ns¡úeTTì#·TÃ#·Tqï$.
¬s+&ÉT, eT÷&ÉT yêø£´eTT\˝À y˚s¡Ty˚s¡T uÛ≤eeTT\THêï ˇø£{Ï, Hê\T>∑T
Äj·T‘Y\T ˇπø uÛ≤eeTTqT ‘Ó\TŒq≥T¢ >∑\e⁄. ˇø£≥e Äj·T‘Y˝À Äj·Tq
ˇø£ÿ&˚ nì ø£\<äT. Hê\Ze Äj·T‘Y˝À Äj·Tq‘√ düe÷qT&ÉT me&É÷
˝Ò&ÉT nì ñ+~. á ¬s+&ÉT yêø£´eTT\ kÕsê+X¯eTT <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉT
‘·|Œü mes¡÷ ˝Òsì¡ ns¡eú T>∑T#·Tqï~. düècÕ˜´~˝À Äj·Tq ‘·|Œü Á|üøè£ ‹>±˙,
@ e÷qe⁄&ÉT>±˙ ˝Ò&ÉT. düèwæ˜ |üPs¡«eTT <˚e⁄ì‘√ düe÷qyÓTÆqyê&ÉT
ñHêï&ÉqT≥≈£î neø±X¯y˚T ˝Ò<äT. m+<äTø£q>±! n|ü&ÉT mes¡÷ ˝Òs¡T.
düèwæ˜ ‘·sê«‘· ˇø£ÿe÷s¡T>± @B ‘·j·÷s¡T ø±˝Ò<äT. ø±\eTT >∑&É#·T ø=\~
Áø£y˚T|” n˙ï ˇø£<ëì ‘·sê«‘· ˇø£{Ï ‘·j·÷s¡>∑T#·÷ e#êÃsTT. Ä
Áø£eTeTT˝À düèwæ˜+#·ã&çq düèwæ˜ø£+‘·{Ïø°, düs¡«e÷qe⁄\≈£î dü«j·T eTT>±
<˚e⁄&˚ eTs=ø£ <˚e⁄ìï ‘·j·÷s¡T #˚XÊ&ÉT. n|ü&ÉT n˝≤ ‘·j·÷s¡T
#˚jT· ã&çq <˚e⁄ìøÏ düs«¡ n~Ûø±s¡eTT\T <˚e⁄&˚ Ç#êÃ&ÉT. n˝≤ <˚e⁄&ÉT>±
‘·j·÷s¡sTTqyê&ÉT ≈£L&Ü yÓTT<ä{Ï <˚e⁄ìøÏ düe÷qeTT>± ˝Ò&ÉT.
m+<äTø£q>±! ‘·j·÷s¡T #˚j·Tã&çq <˚e⁄ìøÏ ‘·+Á&ç yÓTT<ä{Ï <˚e⁄&ÉT
nsTTq+<äTq, ≈£îe÷s¡T&ÉT |ü⁄{Ϻ+#·ã&çqyê&ÉT nsTTq+<äTq yÓTT<ä{Ï
|üse¡ ÷‘·à <˚e⁄ìøÏ, s¬ +&Ée Ä‘·à<˚e⁄&ÉT düe÷qeTT ø±<äT. düèwæ˜ |üPs¡«eTT
ñqïyê&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì yÓTT<ä{Ï yêø£´eTT˝Àq÷, düèwæ˜ ‘·sê«‘· ≈£L&Ü
Äj·Tq≈£î düe÷qT\T ˝Òs¡ì Hê\Ze yêø£´eTT˝Àq÷ #Ó|üŒã&çq~. á
Hê\TZ Äj·T‘Y\T düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|Œæ q$. KTsYÄHé˝Àì
50
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
$T>∑‘ê dü÷sê\˝Àì nH˚ø£ yêø£´eTT\T düèwæ̃ ‘·sê«‘· <˚e⁄ìï >∑T]+∫
#Ó|Œæ q$ >∑\e⁄. 112e dü÷sê˝Àì Hê\TZ Äj·T‘Y\T (3`18) Äj·T‘Y≈î£
<ë] #·÷|ü⁄#·Tqï$. nø£ÿ&É #Ó|æŒq $wüj·TeTT ≈£L&Ü düèwæ˜ |üPs¡« eTTqï
<˚e⁄&ÉT düèwæ˜ ‘·sê«‘· <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|ü#·÷ Äj·Tq ˇø£ÿ&˚ MT≈£î
Äsê<Ûä´<Ó’eeTT nì #ÓbÕŒ&ÉT. nfÒ¢ (2`255) ˝À ¬s+&Ée Ä‘·àqT
>∑T]+∫ #Ó|æŒq~ ø£\<äT.
á yêø£´eTT˝˝Àì C≤„qeTTqT Á>∑Væ≤+#·Tø√˝Òì Á|ü»\T
eTTK´eTT>± KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT e÷~j·TqT eTTd”¢yéT\T C≤„qeTT
‘Ó*dæHêeTqTø=qT#·÷ ‘·|ü<ë]˝À b˛e⁄#·THêïs¡T. nC≤„q e÷s¡ZeTT˝À
Á|üj÷· DÏ+#·T#·THêïs¡T. ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·T#·÷ y˚TeTT düÁø£eTeTsTTq
e÷s¡ZeTT˝À ñHêïeTì #Ó|ü#·THêï yês¡T @ <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïs√
‘Ó*j·T&ÉeTT ˝Ò<äT. ‘·+Á&ç <˚e⁄Hêï ˝Òø£ ≈£îe÷s¡T&Ó’q <˚e⁄Hêï? nì
Á|ü•ïùdÔ dü+~>∑∆eTT˝À |ü&çb˛e⁄#·THêïs¡T. Ç+‘·es¡≈£î <˚e⁄&ÉT ‘·+Á&ç>±,
≈£îe÷s¡Tì>± ¬s+&ÉT>± ñHêï&Éì ‘Ó*j·Tì yê]øÏ, C≤„qeTT˝À y˚TeTT
>=|üŒyês¡eTqT yê]øÏ ˇø£ yÓTs¡T|ü⁄ yÓT]dæq≥¢sTTq~. <ëì‘√ yês¡T
Á>∑T&ç¶yês¡T>± ‘·j·÷s¡sTT @~ dü‘·´eTT, @~ ndü‘·´eTT nì #·÷#·Tø=qT
yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T. Ç|ü&ÉT $ìq $wüj·TeTT XÊÅdüÔã<ä›y˚T nsTTq<ä>∑T≥
e\q ˇø£yÓ’|ü⁄ |üP]Ô>± Ä˝À∫+#·e\dæ e∫Ãq~. ø=+<äs¡T Á>∑T&ç¶>±
j·TT+≥÷ ªªÇ+‘·es¡≈î£ <˚ìì qe÷àyÓ÷ <ëìì Ç|ü&ÉT qeTTà#·THêïeTT,
n~ Ç|ü&ÉT eT+∫<ë, #Ó&ɶ<ëj·Tì #·÷&Ée\dæq nedüs¡eTT ˝Ò<äTμμ
n+≥THêïs¡T.
ø=+<äs¡T e÷Á‘·eTT Ç+<äT˝À @<√ eTq≈£î ‘Ó*j·Tì
s¡Vü≤dü´eTT+<äì Ç|üŒ{ÏqT+&ÉsTTHê ‘Ó*j·T>∑*–‘˚ eT+∫<äì ‘Ó\TdüT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
49
<˚e⁄fi¯ì¢ n+<äT˝À ˙e⁄ (eTqTwüß\T) Äsê~Û+#·e\dæq~ ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ïj·T˙
Äj·TH˚ düèwæ˜ ‘·sê«‘· <˚e⁄&É˙ düT\uÛÑeTT>± #Ó|üŒe#·TÃqT.
n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT 112e dü÷sê˝À Hê\T>∑T Äj·T‘Y\˝À
yÓTT<ä{Ï yêø£´eTT, Hê\Ze yêø£´eTT ¬s+&É÷ ˇπø ns¡úeTTì#·TÃ#·Tqï$.
¬s+&ÉT, eT÷&ÉT yêø£´eTT\˝À y˚s¡Ty˚s¡T uÛ≤eeTT\THêï ˇø£{Ï, Hê\T>∑T
Äj·T‘Y\T ˇπø uÛ≤eeTTqT ‘Ó\TŒq≥T¢ >∑\e⁄. ˇø£≥e Äj·T‘Y˝À Äj·Tq
ˇø£ÿ&˚ nì ø£\<äT. Hê\Ze Äj·T‘Y˝À Äj·Tq‘√ düe÷qT&ÉT me&É÷
˝Ò&ÉT nì ñ+~. á ¬s+&ÉT yêø£´eTT\ kÕsê+X¯eTT <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉT
‘·|Œü mes¡÷ ˝Òsì¡ ns¡eú T>∑T#·Tqï~. düècÕ˜´~˝À Äj·Tq ‘·|Œü Á|üøè£ ‹>±˙,
@ e÷qe⁄&ÉT>±˙ ˝Ò&ÉT. düèwæ˜ |üPs¡«eTT <˚e⁄ì‘√ düe÷qyÓTÆqyê&ÉT
ñHêï&ÉqT≥≈£î neø±X¯y˚T ˝Ò<äT. m+<äTø£q>±! n|ü&ÉT mes¡÷ ˝Òs¡T.
düèwæ˜ ‘·sê«‘· ˇø£ÿe÷s¡T>± @B ‘·j·÷s¡T ø±˝Ò<äT. ø±\eTT >∑&É#·T ø=\~
Áø£y˚T|” n˙ï ˇø£<ëì ‘·sê«‘· ˇø£{Ï ‘·j·÷s¡>∑T#·÷ e#êÃsTT. Ä
Áø£eTeTT˝À düèwæ˜+#·ã&çq düèwæ˜ø£+‘·{Ïø°, düs¡«e÷qe⁄\≈£î dü«j·T eTT>±
<˚e⁄&˚ eTs=ø£ <˚e⁄ìï ‘·j·÷s¡T #˚XÊ&ÉT. n|ü&ÉT n˝≤ ‘·j·÷s¡T
#˚jT· ã&çq <˚e⁄ìøÏ düs«¡ n~Ûø±s¡eTT\T <˚e⁄&˚ Ç#êÃ&ÉT. n˝≤ <˚e⁄&ÉT>±
‘·j·÷s¡sTTqyê&ÉT ≈£L&Ü yÓTT<ä{Ï <˚e⁄ìøÏ düe÷qeTT>± ˝Ò&ÉT.
m+<äTø£q>±! ‘·j·÷s¡T #˚j·Tã&çq <˚e⁄ìøÏ ‘·+Á&ç yÓTT<ä{Ï <˚e⁄&ÉT
nsTTq+<äTq, ≈£îe÷s¡T&ÉT |ü⁄{Ϻ+#·ã&çqyê&ÉT nsTTq+<äTq yÓTT<ä{Ï
|üse¡ ÷‘·à <˚e⁄ìøÏ, s¬ +&Ée Ä‘·à<˚e⁄&ÉT düe÷qeTT ø±<äT. düèwæ˜ |üPs¡«eTT
ñqïyê&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì yÓTT<ä{Ï yêø£´eTT˝Àq÷, düèwæ˜ ‘·sê«‘· ≈£L&Ü
Äj·Tq≈£î düe÷qT\T ˝Òs¡ì Hê\Ze yêø£´eTT˝Àq÷ #Ó|üŒã&çq~. á
Hê\TZ Äj·T‘Y\T düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|Œæ q$. KTsYÄHé˝Àì
50
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
$T>∑‘ê dü÷sê\˝Àì nH˚ø£ yêø£´eTT\T düèwæ̃ ‘·sê«‘· <˚e⁄ìï >∑T]+∫
#Ó|Œæ q$ >∑\e⁄. 112e dü÷sê˝Àì Hê\TZ Äj·T‘Y\T (3`18) Äj·T‘Y≈î£
<ë] #·÷|ü⁄#·Tqï$. nø£ÿ&É #Ó|æŒq $wüj·TeTT ≈£L&Ü düèwæ˜ |üPs¡« eTTqï
<˚e⁄&ÉT düèwæ˜ ‘·sê«‘· <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|ü#·÷ Äj·Tq ˇø£ÿ&˚ MT≈£î
Äsê<Ûä´<Ó’eeTT nì #ÓbÕŒ&ÉT. nfÒ¢ (2`255) ˝À ¬s+&Ée Ä‘·àqT
>∑T]+∫ #Ó|æŒq~ ø£\<äT.
á yêø£´eTT˝˝Àì C≤„qeTTqT Á>∑Væ≤+#·Tø√˝Òì Á|ü»\T
eTTK´eTT>± KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT e÷~j·TqT eTTd”¢yéT\T C≤„qeTT
‘Ó*dæHêeTqTø=qT#·÷ ‘·|ü<ë]˝À b˛e⁄#·THêïs¡T. nC≤„q e÷s¡ZeTT˝À
Á|üj÷· DÏ+#·T#·THêïs¡T. ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·T#·÷ y˚TeTT düÁø£eTeTsTTq
e÷s¡ZeTT˝À ñHêïeTì #Ó|ü#·THêï yês¡T @ <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·T#·THêïs√
‘Ó*j·T&ÉeTT ˝Ò<äT. ‘·+Á&ç <˚e⁄Hêï ˝Òø£ ≈£îe÷s¡T&Ó’q <˚e⁄Hêï? nì
Á|ü•ïùdÔ dü+~>∑∆eTT˝À |ü&çb˛e⁄#·THêïs¡T. Ç+‘·es¡≈£î <˚e⁄&ÉT ‘·+Á&ç>±,
≈£îe÷s¡Tì>± ¬s+&ÉT>± ñHêï&Éì ‘Ó*j·Tì yê]øÏ, C≤„qeTT˝À y˚TeTT
>=|üŒyês¡eTqT yê]øÏ ˇø£ yÓTs¡T|ü⁄ yÓT]dæq≥¢sTTq~. <ëì‘√ yês¡T
Á>∑T&ç¶yês¡T>± ‘·j·÷s¡sTT @~ dü‘·´eTT, @~ ndü‘·´eTT nì #·÷#·Tø=qT
yÓTT<ä\Tô|{≤ºs¡T. Ç|ü&ÉT $ìq $wüj·TeTT XÊÅdüÔã<ä›y˚T nsTTq<ä>∑T≥
e\q ˇø£yÓ’|ü⁄ |üP]Ô>± Ä˝À∫+#·e\dæ e∫Ãq~. ø=+<äs¡T Á>∑T&ç¶>±
j·TT+≥÷ ªªÇ+‘·es¡≈î£ <˚ìì qe÷àyÓ÷ <ëìì Ç|ü&ÉT qeTTà#·THêïeTT,
n~ Ç|ü&ÉT eT+∫<ë, #Ó&ɶ<ëj·Tì #·÷&Ée\dæq nedüs¡eTT ˝Ò<äTμμ
n+≥THêïs¡T.
ø=+<äs¡T e÷Á‘·eTT Ç+<äT˝À @<√ eTq≈£î ‘Ó*j·Tì
s¡Vü≤dü´eTT+<äì Ç|üŒ{ÏqT+&ÉsTTHê ‘Ó*j·T>∑*–‘˚ eT+∫<äì ‘Ó\TdüT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
51
ø=qT≥≈£î Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TT#·THêïs¡T. ø=+<äs¡T ªªMTs¡T #Ó|üq~
dü‘·´eTsTTHê y˚TeTT MT e÷≥qT $qeTT. e÷ ô|<ä›\T m˝≤ #Ó|挑˚
n˝≤ $q>∑\eTTμμ nì #Ó|ü#·THêïs¡T. ø=+<äs¡T ªªe÷ ô|<ä›\T #Ó|æŒq≥T¢
y˚TeTT »ø±‘Y ÇdüTÔHêïeTT, qe÷CŸ #˚düTÔHêïeTT. n+‘·ø£+fÒ $T+∫q~
˝Ò<äì KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝ÀH˚ ø£\<äT. n≥Te+{|ü&ÉT ˇπø <äèwæ˜ø £*Z
<˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À eTT+<äT≈£î b˛yê*>±˙, nqTe÷qeTT\‘√ yÓqøÏÿ
sê≈£L&É<äìμμ n+≥THêïs¡T. eTqTwüß\ yÓqTø£j·TT+&ç q&ç|æ+#·Tyê&ÉT
<˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à nsTTq+<äTq Äj·Tq ÁX¯<ä∆j·TTqï yê]ì eT+∫
e÷s¡ZeTT˝Àq÷, ÁX¯<ä∆ ˝Òìyêìì nC≤„q e÷s¡ZeTT˝Àq÷ q&ç|æ+#·TqT.
X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à düs¡« JesêdüT\≈£î <˚e⁄&ÉT>± j·TT+&ÉT≥ e\q
Je⁄\q+<ä]˙ yê]yê] ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT eT]j·TT yê] ÁX¯<ä∆ Á|üø±s¡eTT
q&ç|æ+#·T#·T+&ÉTqT. Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\˝À ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT, C≤„ q
$wüj·TeTT˝˝À ÁX¯<ä∆ Á|üø±s¡eTT q&ç|æ+#·T#·T+&ÉTqT. Á|ü|ü+#·eT+‘ê
yê´|æ+∫q |üse¡ ÷‘·àjÓTÆ q <˚e⁄&ÉT ø±s¡´eTT\qT #˚jT· ìyê&ÉT>± ñ+&É>±,
X¯Øs¡eTT\˝À n+‘·{≤ yê´|æ+∫q Ä‘·à Je⁄q≈£î ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TT+&ç
m\¢y˚fi¯˝≤ |üìì #˚j·TT#·÷ Je⁄ì ø£s¡àbÕ\qqT #˚j·TT#·THêï&ÉT.
X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·à n~Û|ü‹>± ñ+&É>±, ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À Á|üø£è‹
n~Û|‹ü >± ñ+&ç ‘·q bÕ\≈£î\sTTq Á>∑V≤ü eTT\T, uÛ÷Ñ ‘·eTT\ #˚‘· ãj·T≥
»s¡T>∑e\dæq ø±s¡´eTT\qT #˚sTT+#·T#·Tqï~. Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq
$wüjT· eTT\ìïj·T÷ >∑‘e· TT˝À |ü~ s√E\ ÁøÏ+<ä≥ $&ÉT<ä\jÓTÆ q ªª<˚e⁄ì
eTTÁ<äμμ Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|üŒã&çj·TTqï$. nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT #·<äe&ÉeTT
e\q Ç<ä+‘·j·T÷ Áø=‘·Ô>±H˚ j·TT+&ÉTqT>±˙ bÕ‘· $wüj·TeTT˝Òqì
‘Ó*j·Te˝…qT.
52
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ç|ü&ÉT ªª<Ûäs¡à#·Áø£eTTμμ qT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT. <Ûäs¡àeTT
n+fÒ @$T{À m≥T¢+&ÉTH√ eTT+<˚ Á>∑+<∏ä ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝ÀH˚ #Ó|ü
ø=HêïeTT. ªª#·Áø£eTTμμ n+fÒ @$T{À Ç|ü&ÉT ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT. #·Áø£eTT
nq>± n+<ä]ø° ‘Ó*dæq≥T¢ <=s¡T¢q<˚j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. ˝Òø£b˛‘˚
‹s¡T>∑Tq~ j·Tì ≈£L&Ü #Ó|üŒe#·TÃqT. <Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À ns¡úy˚T$T ø£\<äì
#·÷∫q <Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À <Ûäs¡àeTT ‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. #·Áø£eTT˝À ˇø£
#√≥ >∑Ts¡TÔqT ô|{Ϻ‘˚ #·Áø£eTT ‹s¡T>∑Tq|ü&ÉT Ä >∑Ts¡TÔ ô|’øÏ ÁøÏ+~øÏ
‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. nfÒ¢ <Ûsä à¡ #·Áø£eTT˝À <Ûsä à¡ eTTqT ˇø£#√≥ >∑T]Ô+#·>*∑ –‘˚
n~ #·Áø£ >∑eTqeTT˝À ˇø£#√≥ ñ+&Éø£ ô|’øÏ ÁøÏ+~øÏ ‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqT.
<Ûsä à¡ eTT $X¯«eTT˝À me]øÏ ø£\<äT? nqTq~ eTTK´yÓTqÆ Á|üXï¯ . düècÕ˜´~˝À
qTqï <˚e⁄ìøÏ ‘·|üŒ düèwæ˜ ‘·sê«‘· |ü⁄{Ϻq Á|ü‹ <ëìøÏ <Ûäs¡àeTT ø£\<äT.
Á|üø£è‹øÏ ˇø£ s¡ø£yÓTÆq <Ûäs¡àeTT. Ä‘·à≈£î ˇø£s¡ø£yÓTÆq <Ûäs¡àeTT >∑\<äT.
nfÒ¢ Jyê‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT >∑\<äT. JesêdüT\˙ï X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ìe•+#·T
#·Tqï$. X¯Øs¡eTT ˝Òì Jesêdæ kÕe÷q´eTT>± @B ñ+&É<äT. |ü⁄{Ϻq
Á|ü‹ Je⁄ìøÏ X¯Øs¡eTT+&ç rs¡TqT. #·ìb˛sTTq yêìøÏ X¯Øs¡eTT q•+∫
b˛e⁄qT. nø±\ eTs¡DeTT bı+~q yêìøÏ X¯Øs¡eTT+&É<äT. eTs¡DeTT
bı+<äq+‘·es¡≈£î X¯Øs¡eTT+&ÉTqT.
ˇø£ eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À J$+#·T#·Tqï|ü&ÉT n‘·ìøÏ Á|üøè£ ‹jÓTTø£ÿ
X¯Øs¡eTT+&ÉTqT. nfÒ¢ |üs¡e÷‘·à #˚‘· <˚e⁄ì>± #˚j·Tã&çq <˚e⁄&ÉsTTq
Ä‘·àj·TT+&ÉTqT. Jyê‘·àjÓÆTq yê&ÉT Á|üø£è‹ X¯Øs¡eTT˝Àq÷, Ä‘·à
<˚e⁄ì‘√q÷ ìyêdüeTT #˚j·TT#·THêï&ÉT. n{Ϻ Je⁄&ÉT ‘·q≈£îqï ø£s¡à qT
nqTuÛÑ$+#·T <Ûäs¡àeTTqT, ø£s¡à˝Òø£b˛‘˚ eTTøÏÔ bı+<äT <Ûäs¡àeTTqT ‘Ó*dæq
yê&Ó’ j·TT+&Ée˝…qT. nsTT‘˚ H˚&ÉT Je⁄ìø£+≥÷ ˇø£ <Ûäs¡àeTT ñ+<äq T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
51
ø=qT≥≈£î Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TT#·THêïs¡T. ø=+<äs¡T ªªMTs¡T #Ó|üq~
dü‘·´eTsTTHê y˚TeTT MT e÷≥qT $qeTT. e÷ ô|<ä›\T m˝≤ #Ó|挑˚
n˝≤ $q>∑\eTTμμ nì #Ó|ü#·THêïs¡T. ø=+<äs¡T ªªe÷ ô|<ä›\T #Ó|æŒq≥T¢
y˚TeTT »ø±‘Y ÇdüTÔHêïeTT, qe÷CŸ #˚düTÔHêïeTT. n+‘·ø£+fÒ $T+∫q~
˝Ò<äì KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝ÀH˚ ø£\<äT. n≥Te+{|ü&ÉT ˇπø <äèwæ˜ø £*Z
<˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À eTT+<äT≈£î b˛yê*>±˙, nqTe÷qeTT\‘√ yÓqøÏÿ
sê≈£L&É<äìμμ n+≥THêïs¡T. eTqTwüß\ yÓqTø£j·TT+&ç q&ç|æ+#·Tyê&ÉT
<˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à nsTTq+<äTq Äj·Tq ÁX¯<ä∆j·TTqï yê]ì eT+∫
e÷s¡ZeTT˝Àq÷, ÁX¯<ä∆ ˝Òìyêìì nC≤„q e÷s¡ZeTT˝Àq÷ q&ç|æ+#·TqT.
X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à düs¡« JesêdüT\≈£î <˚e⁄&ÉT>± j·TT+&ÉT≥ e\q
Je⁄\q+<ä]˙ yê]yê] ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT eT]j·TT yê] ÁX¯<ä∆ Á|üø±s¡eTT
q&ç|æ+#·T#·T+&ÉTqT. Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\˝À ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT, C≤„ q
$wüj·TeTT˝˝À ÁX¯<ä∆ Á|üø±s¡eTT q&ç|æ+#·T#·T+&ÉTqT. Á|ü|ü+#·eT+‘ê
yê´|æ+∫q |üse¡ ÷‘·àjÓTÆ q <˚e⁄&ÉT ø±s¡´eTT\qT #˚jT· ìyê&ÉT>± ñ+&É>±,
X¯Øs¡eTT\˝À n+‘·{≤ yê´|æ+∫q Ä‘·à Je⁄q≈£î ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TT+&ç
m\¢y˚fi¯˝≤ |üìì #˚j·TT#·÷ Je⁄ì ø£s¡àbÕ\qqT #˚j·TT#·THêï&ÉT.
X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·à n~Û|ü‹>± ñ+&É>±, ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À Á|üø£è‹
n~Û|‹ü >± ñ+&ç ‘·q bÕ\≈£î\sTTq Á>∑V≤ü eTT\T, uÛ÷Ñ ‘·eTT\ #˚‘· ãj·T≥
»s¡T>∑e\dæq ø±s¡´eTT\qT #˚sTT+#·T#·Tqï~. Ç+‘·es¡≈£î #Ó|æŒq
$wüjT· eTT\ìïj·T÷ >∑‘e· TT˝À |ü~ s√E\ ÁøÏ+<ä≥ $&ÉT<ä\jÓTÆ q ªª<˚e⁄ì
eTTÁ<äμμ Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|üŒã&çj·TTqï$. nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT #·<äe&ÉeTT
e\q Ç<ä+‘·j·T÷ Áø=‘·Ô>±H˚ j·TT+&ÉTqT>±˙ bÕ‘· $wüj·TeTT˝Òqì
‘Ó*j·Te˝…qT.
52
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Ç|ü&ÉT ªª<Ûäs¡à#·Áø£eTTμμ qT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT. <Ûäs¡àeTT
n+fÒ @$T{À m≥T¢+&ÉTH√ eTT+<˚ Á>∑+<∏ä ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝ÀH˚ #Ó|ü
ø=HêïeTT. ªª#·Áø£eTTμμ n+fÒ @$T{À Ç|ü&ÉT ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT. #·Áø£eTT
nq>± n+<ä]ø° ‘Ó*dæq≥T¢ <=s¡T¢q<˚j·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. ˝Òø£b˛‘˚
‹s¡T>∑Tq~ j·Tì ≈£L&Ü #Ó|üŒe#·TÃqT. <Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À ns¡úy˚T$T ø£\<äì
#·÷∫q <Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À <Ûäs¡àeTT ‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. #·Áø£eTT˝À ˇø£
#√≥ >∑Ts¡TÔqT ô|{Ϻ‘˚ #·Áø£eTT ‹s¡T>∑Tq|ü&ÉT Ä >∑Ts¡TÔ ô|’øÏ ÁøÏ+~øÏ
‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. nfÒ¢ <Ûsä à¡ #·Áø£eTT˝À <Ûsä à¡ eTTqT ˇø£#√≥ >∑T]Ô+#·>*∑ –‘˚
n~ #·Áø£ >∑eTqeTT˝À ˇø£#√≥ ñ+&Éø£ ô|’øÏ ÁøÏ+~øÏ ‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqT.
<Ûsä à¡ eTT $X¯«eTT˝À me]øÏ ø£\<äT? nqTq~ eTTK´yÓTqÆ Á|üXï¯ . düècÕ˜´~˝À
qTqï <˚e⁄ìøÏ ‘·|üŒ düèwæ˜ ‘·sê«‘· |ü⁄{Ϻq Á|ü‹ <ëìøÏ <Ûäs¡àeTT ø£\<äT.
Á|üø£è‹øÏ ˇø£ s¡ø£yÓTÆq <Ûäs¡àeTT. Ä‘·à≈£î ˇø£s¡ø£yÓTÆq <Ûäs¡àeTT >∑\<äT.
nfÒ¢ Jyê‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT >∑\<äT. JesêdüT\˙ï X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ìe•+#·T
#·Tqï$. X¯Øs¡eTT ˝Òì Jesêdæ kÕe÷q´eTT>± @B ñ+&É<äT. |ü⁄{Ϻq
Á|ü‹ Je⁄ìøÏ X¯Øs¡eTT+&ç rs¡TqT. #·ìb˛sTTq yêìøÏ X¯Øs¡eTT q•+∫
b˛e⁄qT. nø±\ eTs¡DeTT bı+~q yêìøÏ X¯Øs¡eTT+&É<äT. eTs¡DeTT
bı+<äq+‘·es¡≈£î X¯Øs¡eTT+&ÉTqT.
ˇø£ eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À J$+#·T#·Tqï|ü&ÉT n‘·ìøÏ Á|üøè£ ‹jÓTTø£ÿ
X¯Øs¡eTT+&ÉTqT. nfÒ¢ |üs¡e÷‘·à #˚‘· <˚e⁄ì>± #˚j·Tã&çq <˚e⁄&ÉsTTq
Ä‘·àj·TT+&ÉTqT. Jyê‘·àjÓÆTq yê&ÉT Á|üø£è‹ X¯Øs¡eTT˝Àq÷, Ä‘·à
<˚e⁄ì‘√q÷ ìyêdüeTT #˚j·TT#·THêï&ÉT. n{Ϻ Je⁄&ÉT ‘·q≈£îqï ø£s¡à qT
nqTuÛÑ$+#·T <Ûäs¡àeTTqT, ø£s¡à˝Òø£b˛‘˚ eTTøÏÔ bı+<äT <Ûäs¡àeTTqT ‘Ó*dæq
yê&Ó’ j·TT+&Ée˝…qT. nsTT‘˚ H˚&ÉT Je⁄ìø£+≥÷ ˇø£ <Ûäs¡àeTT ñ+<äq T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
53
C≤„|üø£eTT ≈£L&Ü Je⁄q≈£î (eTìwæøÏ) ˝Ò<äT. ‘·q <Ûäs¡àeTT\ MT<ä <Ûë´dü
ø£*Zqyê&ÉT, ‘·qqT >∑T]+∫ ‘êqT ‘Ó\TdüTø=qT Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TTqT.
H˚&ÉT ‘·q <Ûäs¡àeTT MT<ä <Ûë´dü ˝Òìyêπs ñHêïs¡T. n≥Te+{Ïyê&ÉT ‘·qqT
‘êqT ‘Ó\TdüTø=qT Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·T&ÉT.
‘·q <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫ ‘êqT ‘Ó*j·Tìyê&ÉT ‘·q MT<ä ‘·qπø
<Ûë´dü ˝Òìyê&Ój
’ T· T+&ÉTqT. n{Ïyº ê&ÉT ‘êqT ìe•+#·T Á|üøè£ ‹ <Ûsä à¡ eTT\qT
>±˙, ‘·qqT ÄBÛqeTT˝À ñ+#·Tø=qï Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫>±˙
‘Ó*j·Te˝…qqT Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·T&ÉT. ndü\T≈£î ‘êqT ‘·|üŒ Ä‘·à
j·TTqï<äì>±˙, Á|üø£è‹ j·TTqï<äì>±˙ ‘Ó*j·Tìyê&Ó’ eTìwæ Á|üø£è‹
jÓTTø£ÿ, Ä‘·à jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·T˝Ò≈£îHêï&ÉT. ‘·qø£+≥÷ ˇø£
<Ûäs¡àeTT+<äì <Ûë´dü˝Òìyês¡T J$‘·eTTqT »+‘·Te⁄\e˝… @MT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü >∑&ÉT|ü⁄#·T+<äTs¡T. n≥Te+{Ï yê]øÏ Ä‘·àC≤„qeTT ‘Ó\ T|ü⁄
ì$T‘·ÔeTT Ä‘·à≈£î ‘·+Á&çjÓÆTq |üs¡e÷‘·à, eTq≈£î ‘ê‘·jÓÆTq <˚e⁄&ÉT
eTìwæøÏ <Ûsä à¡ eTT\qT >∑Ts¡TÔ #˚jT· e\dæjT· Tqï~. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T <˚e⁄ìøÏ
‘·|üŒ Ç‘·s¡ eTqTwüß\≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢ Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT\T,
Ä‘·à <Ûsä à¡ eTT\T, Jyê‘·à <Ûsä à¡ eTT\˙ï |üse¡ ÷‘·à≈£î ‘Ó\TdüT. n+<äTe\q
eTq≈£î ‘ê‘·jÓÆTq <˚e⁄&ÉT ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À eTìwæe˝… X¯Øs¡eTT
<Ûä]+∫ |ü⁄{Ϻ Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\T, |üs¡e÷‘·à <Ûäs¡àeTT\T, Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT\T,
Jyê‘·à <Ûsä à¡ eTT\T nìï{Ï˙ XÊÅdãÔü <äe› TT>± ‘Ó\TŒqT. n|ü&ÉT |üse¡ ÷‘·à
jÓTÆ q <˚e⁄&ÉT, @ ø±s¡´eTT #˚jT· ì <˚e⁄&ÉT kÕ<Ûës¡D eTìwæe˝… uÛÑ÷$TMT<ä
ñ+&ç, <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêï&Éì me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
X¯Øs¡eTT˝ÀqTqï Ä‘·à<˚e⁄&ÉT eTìwæì yêì ø£sà¡ Á|üø±s¡yT˚ q&ÉT|ü⁄
#·T+&ÉTqT. Ä‘·à X¯Øs¡eTTq≈£î n~Û|ü‹>±, <˚e⁄&ÉT>± j·TTHêï ‘·q
54
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
dü«‘·+Á‘·eTT>± Ä‘·à Á|üe]Ô+#·ø£ Je⁄ì ø£sà¡ qTã{Ϻ yêìøÏ ø£wdºü üTKeTT\qT
nqTuÛÑ$+|üCÒj·TT#·T+&ÉTqT. nfÒ¢ yêì ÁX¯<ä∆qTã{Ϻ yêìøÏ C≤„qeTTqT
‘Ó*j·TCÒjT· TqT. nC≤„qeTT MT<ä ∫+‘· ø£\yêìøÏ nC≤„qeTTH˚ Ä‘·àsTTq
<˚e⁄&ÉT uÀ~Û+#·TqT. <˚e⁄&ÉsTT e⁄+&ç nC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·THê? nì
Á|ü•ïùdÔ ne⁄qH˚ #ÓbÕŒ*. X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à n~Û|‹ü >± Je⁄ìøÏ Äsê<Û´ä
<Ó’eeTT>± j·TT+&ç eTìwæøÏ C≤„q nedüs¡eTTqTã{Ϻ C≤„qeTTqT
uÀ~Û+#·T#·Tqï~. nfÒ¢ eTìwæjTÓ Tø£ÿ nC≤„q ∫+‘·qTã{Ϻ yêì nÁX¯<ä q∆ T
ã{Ϻ yêìøÏ nC≤„qeTTqT ≈£L&Ü Ä‘·à uÀ~Û+#·T#·Tqï~. n˝≤ »s¡>&∑ eÉ TT
e\q ø±\Áø£eTeTT˝À Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\T eTìwæøÏ |üP]Ô ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛sTT eTìwæ Ä‘·àqT |üP]Ô>± eTs¡∫b˛e⁄qT. Ä‘·à+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tì
dæ‹ú ˝À ñ+&çb˛e⁄qT. n|ü&ÉT <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T |üP]Ô q•+∫ b˛sTTqe˙
n<Ûäs¡àeTT\T n_Ûeè~∆jÓÆTqeì #Ó|üŒe#·TÃqT. Ä‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó*dæj·TTHêï ‘êqT dü«j·TeTT>± #Ó|ü≥≈£î M\T˝Ò<äT. X¯Øs¡eTT˝Àì
Je⁄ìïãfÒº Ä‘·à Á|ües¡Ôq j·TT+&ÉTqT. nC≤„ìøÏ nC≤„qeTTqT, C≤„ìøÏ
C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·&ÉeTT Ä‘·àjÓTTø£ÿ $<ÛëqeTT. Ä‘·à dü«j·TeTT>±
@B #˚j·T<äT. eTìwæ ø£s¡àqT, ÁX¯<ä∆qT nqTdü]+#˚ #˚j·TTqì eTT+<˚
#Ó|üø=HêïeTT. Je⁄&ÉT Äsê~Û+#·T≥≈£î Ä‘·à Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT>±j·TTHêï
eTìwæ $<ÛëqeTTqT ã{Ϻ ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± |üìì #˚jT· T#·T+&ÉT≥ e\q eTìwæ
ø£s¡àqT, ÁX¯<ä∆qT ã{Ϻ Ä‘·à |üì #˚j·Te\dæ j·TTqï~. n+<äTe\q Ä‘·à
‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&Ü ‘·q Çwüº Á|üø±s¡eTT uÀ~Û+#·<Tä . Ä‘·à <Ûsä à¡ eTT\≈£î
eTT|ü @s¡Œ&çq|ü&ÉT, n<Ûsä à¡ eTT\T ô|]–b˛sTTq|ü&ÉT |üse¡ ÷‘·à ‘·q≈£î
dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò≈£î+&Ü <ä÷s¡eTT>± j·TTHêï, ‘·q Á|ü‹ì~Û <ë«sê Ä‘·à
<Ûäs¡àeTT\qT ‹]– uÛÑ÷$TMT<ä eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·TTq≥T¢ #˚j·TTqT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
53
C≤„|üø£eTT ≈£L&Ü Je⁄q≈£î (eTìwæøÏ) ˝Ò<äT. ‘·q <Ûäs¡àeTT\ MT<ä <Ûë´dü
ø£*Zqyê&ÉT, ‘·qqT >∑T]+∫ ‘êqT ‘Ó\TdüTø=qT Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TTqT.
H˚&ÉT ‘·q <Ûäs¡àeTT MT<ä <Ûë´dü ˝Òìyêπs ñHêïs¡T. n≥Te+{Ïyê&ÉT ‘·qqT
‘êqT ‘Ó\TdüTø=qT Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·T&ÉT.
‘·q <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫ ‘êqT ‘Ó*j·Tìyê&ÉT ‘·q MT<ä ‘·qπø
<Ûë´dü ˝Òìyê&Ój
’ T· T+&ÉTqT. n{Ïyº ê&ÉT ‘êqT ìe•+#·T Á|üøè£ ‹ <Ûsä à¡ eTT\qT
>±˙, ‘·qqT ÄBÛqeTT˝À ñ+#·Tø=qï Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫>±˙
‘Ó*j·Te˝…qqT Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·T&ÉT. ndü\T≈£î ‘êqT ‘·|üŒ Ä‘·à
j·TTqï<äì>±˙, Á|üø£è‹ j·TTqï<äì>±˙ ‘Ó*j·Tìyê&Ó’ eTìwæ Á|üø£è‹
jÓTTø£ÿ, Ä‘·à jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·T˝Ò≈£îHêï&ÉT. ‘·qø£+≥÷ ˇø£
<Ûäs¡àeTT+<äì <Ûë´dü˝Òìyês¡T J$‘·eTTqT »+‘·Te⁄\e˝… @MT
‘Ó*j·T≈£î+&Ü >∑&ÉT|ü⁄#·T+<äTs¡T. n≥Te+{Ï yê]øÏ Ä‘·àC≤„qeTT ‘Ó\ T|ü⁄
ì$T‘·ÔeTT Ä‘·à≈£î ‘·+Á&çjÓÆTq |üs¡e÷‘·à, eTq≈£î ‘ê‘·jÓÆTq <˚e⁄&ÉT
eTìwæøÏ <Ûsä à¡ eTT\qT >∑Ts¡TÔ #˚jT· e\dæjT· Tqï~. <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T <˚e⁄ìøÏ
‘·|üŒ Ç‘·s¡ eTqTwüß\≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢ Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT\T,
Ä‘·à <Ûsä à¡ eTT\T, Jyê‘·à <Ûsä à¡ eTT\˙ï |üse¡ ÷‘·à≈£î ‘Ó\TdüT. n+<äTe\q
eTq≈£î ‘ê‘·jÓÆTq <˚e⁄&ÉT ãj·T≥ Á|ü|ü+#·eTT˝À eTìwæe˝… X¯Øs¡eTT
<Ûä]+∫ |ü⁄{Ϻ Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\T, |üs¡e÷‘·à <Ûäs¡àeTT\T, Á|üø£è‹ <Ûäs¡àeTT\T,
Jyê‘·à <Ûsä à¡ eTT\T nìï{Ï˙ XÊÅdãÔü <äe› TT>± ‘Ó\TŒqT. n|ü&ÉT |üse¡ ÷‘·à
jÓTÆ q <˚e⁄&ÉT, @ ø±s¡´eTT #˚jT· ì <˚e⁄&ÉT kÕ<Ûës¡D eTìwæe˝… uÛÑ÷$TMT<ä
ñ+&ç, <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêï&Éì me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
X¯Øs¡eTT˝ÀqTqï Ä‘·à<˚e⁄&ÉT eTìwæì yêì ø£sà¡ Á|üø±s¡yT˚ q&ÉT|ü⁄
#·T+&ÉTqT. Ä‘·à X¯Øs¡eTTq≈£î n~Û|ü‹>±, <˚e⁄&ÉT>± j·TTHêï ‘·q
54
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
dü«‘·+Á‘·eTT>± Ä‘·à Á|üe]Ô+#·ø£ Je⁄ì ø£sà¡ qTã{Ϻ yêìøÏ ø£wdºü üTKeTT\qT
nqTuÛÑ$+|üCÒj·TT#·T+&ÉTqT. nfÒ¢ yêì ÁX¯<ä∆qTã{Ϻ yêìøÏ C≤„qeTTqT
‘Ó*j·TCÒjT· TqT. nC≤„qeTT MT<ä ∫+‘· ø£\yêìøÏ nC≤„qeTTH˚ Ä‘·àsTTq
<˚e⁄&ÉT uÀ~Û+#·TqT. <˚e⁄&ÉsTT e⁄+&ç nC≤„qeTTqT uÀ~Û+#·THê? nì
Á|ü•ïùdÔ ne⁄qH˚ #ÓbÕŒ*. X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à n~Û|‹ü >± Je⁄ìøÏ Äsê<Û´ä
<Ó’eeTT>± j·TT+&ç eTìwæøÏ C≤„q nedüs¡eTTqTã{Ϻ C≤„qeTTqT
uÀ~Û+#·T#·Tqï~. nfÒ¢ eTìwæjTÓ Tø£ÿ nC≤„q ∫+‘·qTã{Ϻ yêì nÁX¯<ä q∆ T
ã{Ϻ yêìøÏ nC≤„qeTTqT ≈£L&Ü Ä‘·à uÀ~Û+#·T#·Tqï~. n˝≤ »s¡>&∑ eÉ TT
e\q ø±\Áø£eTeTT˝À Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\T eTìwæøÏ |üP]Ô ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛sTT eTìwæ Ä‘·àqT |üP]Ô>± eTs¡∫b˛e⁄qT. Ä‘·à+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tì
dæ‹ú ˝À ñ+&çb˛e⁄qT. n|ü&ÉT <˚e⁄ì <Ûsä à¡ eTT\T |üP]Ô q•+∫ b˛sTTqe˙
n<Ûäs¡àeTT\T n_Ûeè~∆jÓÆTqeì #Ó|üŒe#·TÃqT. Ä‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó*dæj·TTHêï ‘êqT dü«j·TeTT>± #Ó|ü≥≈£î M\T˝Ò<äT. X¯Øs¡eTT˝Àì
Je⁄ìïãfÒº Ä‘·à Á|ües¡Ôq j·TT+&ÉTqT. nC≤„ìøÏ nC≤„qeTTqT, C≤„ìøÏ
C≤„qeTTqT uÀ~Û+#·&ÉeTT Ä‘·àjÓTTø£ÿ $<ÛëqeTT. Ä‘·à dü«j·TeTT>±
@B #˚j·T<äT. eTìwæ ø£s¡àqT, ÁX¯<ä∆qT nqTdü]+#˚ #˚j·TTqì eTT+<˚
#Ó|üø=HêïeTT. Je⁄&ÉT Äsê~Û+#·T≥≈£î Ä‘·à Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT>±j·TTHêï
eTìwæ $<ÛëqeTTqT ã{Ϻ ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± |üìì #˚jT· T#·T+&ÉT≥ e\q eTìwæ
ø£s¡àqT, ÁX¯<ä∆qT ã{Ϻ Ä‘·à |üì #˚j·Te\dæ j·TTqï~. n+<äTe\q Ä‘·à
‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&Ü ‘·q Çwüº Á|üø±s¡eTT uÀ~Û+#·<Tä . Ä‘·à <Ûsä à¡ eTT\≈£î
eTT|ü @s¡Œ&çq|ü&ÉT, n<Ûsä à¡ eTT\T ô|]–b˛sTTq|ü&ÉT |üse¡ ÷‘·à ‘·q≈£î
dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò≈£î+&Ü <ä÷s¡eTT>± j·TTHêï, ‘·q Á|ü‹ì~Û <ë«sê Ä‘·à
<Ûäs¡àeTT\qT ‹]– uÛÑ÷$TMT<ä eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·TTq≥T¢ #˚j·TTqT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
55
56
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n|ü&ÉT Ä‘·à <Ûsä à¡ eTT\T eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·TTqT. Ç≥T¢ ø±\>∑eTqeTT˝À
<Ûäs¡àeTT\ kÕ+Á<Ûä‘· ‘·–Zb˛e&ÉeTT, |üs¡e÷‘·à CÀø£´eTT <ë«sê ‹]–
ô|s¡>∑&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. á s¡ø£eTT>± <Ûäs¡àeTT\T Äs√Vü≤D,
nes√Vü≤D ñ+&ÉT≥ e\q, #·Áø£eTTe˝… <Ûäs¡àeTT\T n<Ûäs¡àeTT\T>±,
n<Ûäs¡àeTT\T ‹]– <Ûäs¡àeTT\T>± uÛÑ÷$TMT<ä e÷s¡T#·T+&ÉT≥ e\q á
$<ÛëqeTTqT ªª<Ûäs¡à#·Áø£eTTμμ nì nHêïs¡T.
#·Áø£eTT nq>± ÁøÏ+~~ ô|’øÏ, ô|’~ ÁøÏ+~øÏ ‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqì,
<Ûäs¡àeTT\T ô|s¡>∑&ÉeTT ‘·s¡>∑&ÉeTT ñ+&ÉT≥ e\q <Ûäs¡à#·Áø£eTT nì
nHêïs¡T. <Ûäs¡àeTT\T ø£\ <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À ñHêï&ÉT. <Ûäs¡àeTT\ >∑\
<˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À >∑\ <˚e⁄&˚j·Tì #ÓbÕŒeTT. eTìwæ ‘Ó\TdüTø√e\dæq
<˚e⁄&ÉT, Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àH˚qì <Óe’ Á>∑+<∏eä TT
˝˝À #Ó|Œü ã&çjT· Tqï~. ‘Ó\TdüTø√e\dæq Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñHêï&ÉT.
‘Ó*j·Tã&Ée\dæq <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñHêï&ÉT. ‘Ó*j·Te\dæq
<Ûäs¡àeTT\T Ä‘·àe<ä›H˚ ñHêïsTT. ‘Ó\TdüTø√e\dæq Je⁄&ÉT, ‘Ó*j·Tã&ÉT
<˚e⁄&ÉT, ‘Ó*j·Te\dæq <Ûsä à¡ eTT\T eTT>∑TsZ T¡ X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñ+&ÉT≥ e\q
<Ûsä à¡ eTT\ nes√Vü≤D, Äs√Vü≤D s¬ +&É÷ <˚V≤ü eTT˝ÀH˚ »s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñqï<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. X¯Øs¡eTT ˝À|ü\
>∑\ <Ûsä à¡ #·Áø£eTTqT dü÷#·q ì$T‘·eÔ TT ÁyêXÊeTT #·÷&É+&ç. á Äø±s¡eTT
mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä . nsTTHê MTs¡T ns¡eú TT #˚dTü ø=qT≥≈£î X¯Øs¡eTTqT #·Áø£eTT>±
#·÷|æ n+<äT˝ÀH˚ Ä‘·à, |üs¡e÷‘·à, <Ûäs¡à n<Ûäs¡àeTT\T, >∑TDeTT\T, X¯Øs¡
uÛ≤>∑eTT\T ∫e]øÏ Jyê‘·àqT #·÷|ü&ÉyÓTÆq~. Ç~ ‘Ó*j·TT≥≈£î
<äèX¯´s¡÷|üy˚T>±˙ yêdüÔeeTT>± ˝Ò<äT. <Ûäs¡à#·Áø£eTTqT ‘·sê«‘· ù|J
|ü≥eTT˝À #·÷&Ée#·TÃqT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
eTqTwüß\˝ÀH˚ <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*j·T&ÉeTT, ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. eTìwæ X¯Øs¡eTT˝ÀqTqï $<ÛëqeTTqT
ñ<ëVü≤s¡D ì$T‘·eÔ TT ∫Á‘·|≥ü eTT>± #·÷|ü⁄ø=HêïeTT. #·Áø£eTT @<äsTTHê
‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqT ˝Òø£ <=s¡T¢#·T+&ÉTqT. #·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î @<äsTTHê
X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ée\dæ j·TTqï~. eTq≈£î ø£ì|æ+#·T #·Áø£eTT\qT
Á‹|ü≥≈£î j·T+Á‘·X¯øÏÔ ˝Òø£ X¯Øs¡ ã\yÓ÷ ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ée\dæj·TTqï~.
]øå± #·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î eTìwæ X¯øÏÔ, m<äT›\ã+&ç #·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
55
56
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n|ü&ÉT Ä‘·à <Ûsä à¡ eTT\T eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·TTqT. Ç≥T¢ ø±\>∑eTqeTT˝À
<Ûäs¡àeTT\ kÕ+Á<Ûä‘· ‘·–Zb˛e&ÉeTT, |üs¡e÷‘·à CÀø£´eTT <ë«sê ‹]–
ô|s¡>∑&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. á s¡ø£eTT>± <Ûäs¡àeTT\T Äs√Vü≤D,
nes√Vü≤D ñ+&ÉT≥ e\q, #·Áø£eTTe˝… <Ûäs¡àeTT\T n<Ûäs¡àeTT\T>±,
n<Ûäs¡àeTT\T ‹]– <Ûäs¡àeTT\T>± uÛÑ÷$TMT<ä e÷s¡T#·T+&ÉT≥ e\q á
$<ÛëqeTTqT ªª<Ûäs¡à#·Áø£eTTμμ nì nHêïs¡T.
#·Áø£eTT nq>± ÁøÏ+~~ ô|’øÏ, ô|’~ ÁøÏ+~øÏ ‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqì,
<Ûäs¡àeTT\T ô|s¡>∑&ÉeTT ‘·s¡>∑&ÉeTT ñ+&ÉT≥ e\q <Ûäs¡à#·Áø£eTT nì
nHêïs¡T. <Ûäs¡àeTT\T ø£\ <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À ñHêï&ÉT. <Ûäs¡àeTT\ >∑\
<˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À >∑\ <˚e⁄&˚j·Tì #ÓbÕŒeTT. eTìwæ ‘Ó\TdüTø√e\dæq
<˚e⁄&ÉT, Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àH˚qì <Óe’ Á>∑+<∏eä TT
˝˝À #Ó|Œü ã&çjT· Tqï~. ‘Ó\TdüTø√e\dæq Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñHêï&ÉT.
‘Ó*j·Tã&Ée\dæq <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñHêï&ÉT. ‘Ó*j·Te\dæq
<Ûäs¡àeTT\T Ä‘·àe<ä›H˚ ñHêïsTT. ‘Ó\TdüTø√e\dæq Je⁄&ÉT, ‘Ó*j·Tã&ÉT
<˚e⁄&ÉT, ‘Ó*j·Te\dæq <Ûsä à¡ eTT\T eTT>∑TsZ T¡ X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñ+&ÉT≥ e\q
<Ûsä à¡ eTT\ nes√Vü≤D, Äs√Vü≤D s¬ +&É÷ <˚V≤ü eTT˝ÀH˚ »s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñqï<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. X¯Øs¡eTT ˝À|ü\
>∑\ <Ûsä à¡ #·Áø£eTTqT dü÷#·q ì$T‘·eÔ TT ÁyêXÊeTT #·÷&É+&ç. á Äø±s¡eTT
mø£ÿ&Ü ˝Ò<Tä . nsTTHê MTs¡T ns¡eú TT #˚dTü ø=qT≥≈£î X¯Øs¡eTTqT #·Áø£eTT>±
#·÷|æ n+<äT˝ÀH˚ Ä‘·à, |üs¡e÷‘·à, <Ûäs¡à n<Ûäs¡àeTT\T, >∑TDeTT\T, X¯Øs¡
uÛ≤>∑eTT\T ∫e]øÏ Jyê‘·àqT #·÷|ü&ÉyÓTÆq~. Ç~ ‘Ó*j·TT≥≈£î
<äèX¯´s¡÷|üy˚T>±˙ yêdüÔeeTT>± ˝Ò<äT. <Ûäs¡à#·Áø£eTTqT ‘·sê«‘· ù|J
|ü≥eTT˝À #·÷&Ée#·TÃqT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
eTqTwüß\˝ÀH˚ <˚e⁄ì <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*j·T&ÉeTT, ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. eTìwæ X¯Øs¡eTT˝ÀqTqï $<ÛëqeTTqT
ñ<ëVü≤s¡D ì$T‘·eÔ TT ∫Á‘·|≥ü eTT>± #·÷|ü⁄ø=HêïeTT. #·Áø£eTT @<äsTTHê
‹s¡T>∑T#·T+&ÉTqT ˝Òø£ <=s¡T¢#·T+&ÉTqT. #·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î @<äsTTHê
X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ée\dæ j·TTqï~. eTq≈£î ø£ì|æ+#·T #·Áø£eTT\qT
Á‹|ü≥≈£î j·T+Á‘·X¯øÏÔ ˝Òø£ X¯Øs¡ ã\yÓ÷ ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ée\dæj·TTqï~.
]øå± #·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î eTìwæ X¯øÏÔ, m<äT›\ã+&ç #·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
57
m<äT\› ã\eTT, |æ+&ç$TwüHé #·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î yÓ÷{≤s¡T˝Àì $<äT´X¯Ãø¤ ÔÏ
ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT#·Tqï~. nfÒ¢ <Ûäs¡à#·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ
ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT#·Tqï~. Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\T m|ü&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä n&ÉT>∑+{Ï
b˛e⁄H√ nq>± <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T m|ü&ÉT eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Üb˛sTT
<Ûäs¡àeTT\ kÕúqeTT˝À n<Ûäs¡àeTT\T e∫à #˚s¡TH√ n|ü&ÉT ‹]– <Ûäs¡à
Á|ü‹cÕº|üq ì$T‘·ÔeTT |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ç‘˚ n<Ûäs¡àeTT\T
#·Áø£eTT˝À ‹]– <Ûäs¡àeTT\T e#·TÃqT.
58
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e#·TÃ#·Tqï<äì XÀ¢ø£eTT˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. á $wüj·TeTTqT uÛÑ>∑eBZ‘·
C≤„q jÓ÷>∑eTT˝À @&ÉT, mì$T~ XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 7. j·T<ëj·T<ëVæ≤ <Ûäs¡àdü´ >±¢ìs¡“¤e‹ uÛ≤s¡‘· ! ˆ
nuÛÑT´‘êúqeT<Ûäs¡àdü´ ‘·<ë ‘êàq+ düèC≤eT´Vü≤yéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ 8. |ü]‘êÁD≤j·T kÕ<Ûä÷Hê+ $HêXÊj·T #·<äTwüÿè‘êyéT ˆ
<Ûäs¡à dü+kÕú|üHêsêúj·T dü+uÛÑyê$T j·TTπ>j·TTπ> ˆˆ
Á|üXï¯ :` <Ûsä à¡ #·Áø£eTT˝À nq>± eTqTwüß\˝À n<Ûsä à¡ eTT\T b˛sTT <Ûsä à¡ eTT\T
e#·TÃ≥≈£î |üs¡e÷‘·àX¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT≥ e\q n<Ûäs¡àeTT\T b˛sTT
<Ûäs¡àeTT\T eTqTwüß\˝À ø£ì|æ+#·T#·Tqï$. n<Ûäs¡àeTT\T b˛e⁄≥≈£î
<Ûäs¡àeTT\T sêe⁄≥≈£î ‘ê‘·jÓÆTq |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&çq|ü&ÉT
<Ûäs¡àeTT\T b˛sTT n<Ûäs¡àeTT\T e#·TÃ≥≈£î ≈£L&Ü <Ûäs¡à#·Áø£eTT ‹s¡T>∑
e\dæ j·TTqï~. n|ü&ÉT me] X¯øÔÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ≥ e\q n<Ûsä à¡ eTT\T
‹]– e#êÃsTT nqT Á|üX¯ï e#·TÃ#·Tqï~? BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
uÛ≤eeTT :` ªªuÛÑ÷$TMT<ä m|ü&Ó|ü&ÉT <Ûäs¡àeTT\≈£î eTT|ü>∑*–
n<Ûäs¡àeTT\T eè~∆ #Ó+<äTH√ n|ü&É|ü&ÉT H˚qT uÛÑ÷$TMT<ä ne‘·]+#·
e\dæ e#·TÃ#·Tqï~.μμ
»yêãT :` <Ûsä à¡ eTT\T n<Ûsä à¡ eTT\T #·Áø£eTTe˝… ‹s¡T>∑T#·Tqïeì #Ó|ü ≥≈£î
uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À mì$T<äe XÀ¢ø£eTT Ä<Ûës¡eTT>± j·TTqï~.
Ä XÀ¢ø£eTT˝À ªª<Ûäs¡à dü+kÕú|üHêsêúj·T dü+uÛÑyê$T j·TTπ> j·TTπ>μμ nì
#Ó|æŒ j·TT+&É&ÉeTT e\q <Ûäs¡à dü+kÕú|üq ì$T‘·ÔeTT H˚qT j·TT>∑
j·TT>∑eTT˝ÀqT ne‘·]+#·e\dæ e#·TÃ#·Tqï~ nì dü«j·THê |üse¡ ÷‘·àj˚T
nqï≥T¢ ø£\<äT. Á|ü‹ j·TT>∑eTT˝ÀqT n+‘√ Ç+‘√ n<Ûsä à¡ eTT\T edüTÔqï$,
<Ûsä à¡ eTT\T b˛‘·Tqï$. b˛sTTq <Ûsä à¡ eTT\qT ‹]– ‘Ó#T· Ã≥≈£î e∫Ãj·TTqï
n<Ûsä à¡ eTT\T ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· T≥≈£î düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉT dü+uÛ$Ñ +#· e\dæ
á $<Ûeä TT>± <Ûsä à¡ n<Ûsä à¡ eTT\ $wüjT· yÓTÆ |üse¡ ÷‘·à düècÕ˜´~˝ÀH˚
á $wüj·TeTTqT #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. Bìì |üs¡e÷‘·à <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\qT
‘Ó*j·TCÒùdÔ ‘Ó*j·TT#·Tqï|ü&ÉT n<Ûäs¡àeTT\qT mes¡T #Ó|挑˚ eTqTwüß\
eT<Ûä´˝ÀìøÏ e#·TÃ#·Tqï$? <Ûäs¡à#·Áø£eTT ‹]– <Ûäs¡àeTT\T ‘Ós¡MT~øÏ
sêe⁄≥≈£î |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&çq~. n<˚ $<ÛäeTT>± <Ûäs¡à#·Áø£eTT
‹]– n<Ûäs¡àeTT\T ‘Ós¡MT~øÏ e#·TÃ≥≈£î me] X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&çq~
nì ø=+<ä] Á|üX¯ï>± j·TTqï~. nsTT‘˚ á $wüj·TyÓTÆ eTT+<˚ y˚TeTT
»yêãT #Ó|æŒj·TTHêïeTT. Ç|ü&ÉT eTs=ø£e÷s¡T #Ó|ü<äTeTT #·÷&É+&ç.
uÛ≤eeTT :` ªªeT+∫yê]ì n_Ûeè~∆ #˚j·TT≥≈£î <äTwüº »qT\qT ˝Ò≈£î+&Ü
#˚j·TT≥≈£î düø£\ <Ûäs¡àeTT\qT dü+kÕú|üq #˚j·TT≥≈£î Á|ü‹ j·TT>∑eTT
nsTTHê, @ j·TT>∑eTT˝À nsTTHê ñ<䓤$+#·T#·T+&ÉTqTμμ.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
57
m<äT\› ã\eTT, |æ+&ç$TwüHé #·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î yÓ÷{≤s¡T˝Àì $<äT´X¯Ãø¤ ÔÏ
ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT#·Tqï~. nfÒ¢ <Ûäs¡à#·Áø£eTT ‹s¡T>∑T≥≈£î |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ
ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT#·Tqï~. Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\T m|ü&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä n&ÉT>∑+{Ï
b˛e⁄H√ nq>± <Óe’ <Ûsä à¡ eTT\T m|ü&ÉT eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Üb˛sTT
<Ûäs¡àeTT\ kÕúqeTT˝À n<Ûäs¡àeTT\T e∫à #˚s¡TH√ n|ü&ÉT ‹]– <Ûäs¡à
Á|ü‹cÕº|üq ì$T‘·ÔeTT |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ç‘˚ n<Ûäs¡àeTT\T
#·Áø£eTT˝À ‹]– <Ûäs¡àeTT\T e#·TÃqT.
58
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e#·TÃ#·Tqï<äì XÀ¢ø£eTT˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. á $wüj·TeTTqT uÛÑ>∑eBZ‘·
C≤„q jÓ÷>∑eTT˝À @&ÉT, mì$T~ XÀ¢ø£eTT\˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 7. j·T<ëj·T<ëVæ≤ <Ûäs¡àdü´ >±¢ìs¡“¤e‹ uÛ≤s¡‘· ! ˆ
nuÛÑT´‘êúqeT<Ûäs¡àdü´ ‘·<ë ‘êàq+ düèC≤eT´Vü≤yéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ 8. |ü]‘êÁD≤j·T kÕ<Ûä÷Hê+ $HêXÊj·T #·<äTwüÿè‘êyéT ˆ
<Ûäs¡à dü+kÕú|üHêsêúj·T dü+uÛÑyê$T j·TTπ>j·TTπ> ˆˆ
Á|üXï¯ :` <Ûsä à¡ #·Áø£eTT˝À nq>± eTqTwüß\˝À n<Ûsä à¡ eTT\T b˛sTT <Ûsä à¡ eTT\T
e#·TÃ≥≈£î |üs¡e÷‘·àX¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT≥ e\q n<Ûäs¡àeTT\T b˛sTT
<Ûäs¡àeTT\T eTqTwüß\˝À ø£ì|æ+#·T#·Tqï$. n<Ûäs¡àeTT\T b˛e⁄≥≈£î
<Ûäs¡àeTT\T sêe⁄≥≈£î ‘ê‘·jÓÆTq |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&çq|ü&ÉT
<Ûäs¡àeTT\T b˛sTT n<Ûäs¡àeTT\T e#·TÃ≥≈£î ≈£L&Ü <Ûäs¡à#·Áø£eTT ‹s¡T>∑
e\dæ j·TTqï~. n|ü&ÉT me] X¯øÔÏ ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ≥ e\q n<Ûsä à¡ eTT\T
‹]– e#êÃsTT nqT Á|üX¯ï e#·TÃ#·Tqï~? BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
uÛ≤eeTT :` ªªuÛÑ÷$TMT<ä m|ü&Ó|ü&ÉT <Ûäs¡àeTT\≈£î eTT|ü>∑*–
n<Ûäs¡àeTT\T eè~∆ #Ó+<äTH√ n|ü&É|ü&ÉT H˚qT uÛÑ÷$TMT<ä ne‘·]+#·
e\dæ e#·TÃ#·Tqï~.μμ
»yêãT :` <Ûsä à¡ eTT\T n<Ûsä à¡ eTT\T #·Áø£eTTe˝… ‹s¡T>∑T#·Tqïeì #Ó|ü ≥≈£î
uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À mì$T<äe XÀ¢ø£eTT Ä<Ûës¡eTT>± j·TTqï~.
Ä XÀ¢ø£eTT˝À ªª<Ûäs¡à dü+kÕú|üHêsêúj·T dü+uÛÑyê$T j·TTπ> j·TTπ>μμ nì
#Ó|æŒ j·TT+&É&ÉeTT e\q <Ûäs¡à dü+kÕú|üq ì$T‘·ÔeTT H˚qT j·TT>∑
j·TT>∑eTT˝ÀqT ne‘·]+#·e\dæ e#·TÃ#·Tqï~ nì dü«j·THê |üse¡ ÷‘·àj˚T
nqï≥T¢ ø£\<äT. Á|ü‹ j·TT>∑eTT˝ÀqT n+‘√ Ç+‘√ n<Ûsä à¡ eTT\T edüTÔqï$,
<Ûsä à¡ eTT\T b˛‘·Tqï$. b˛sTTq <Ûsä à¡ eTT\qT ‹]– ‘Ó#T· Ã≥≈£î e∫Ãj·TTqï
n<Ûsä à¡ eTT\T ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· T≥≈£î düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉT dü+uÛ$Ñ +#· e\dæ
á $<Ûeä TT>± <Ûsä à¡ n<Ûsä à¡ eTT\ $wüjT· yÓTÆ |üse¡ ÷‘·à düècÕ˜´~˝ÀH˚
á $wüj·TeTTqT #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. Bìì |üs¡e÷‘·à <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\qT
‘Ó*j·TCÒùdÔ ‘Ó*j·TT#·Tqï|ü&ÉT n<Ûäs¡àeTT\qT mes¡T #Ó|挑˚ eTqTwüß\
eT<Ûä´˝ÀìøÏ e#·TÃ#·Tqï$? <Ûäs¡à#·Áø£eTT ‹]– <Ûäs¡àeTT\T ‘Ós¡MT~øÏ
sêe⁄≥≈£î |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&çq~. n<˚ $<ÛäeTT>± <Ûäs¡à#·Áø£eTT
‹]– n<Ûäs¡àeTT\T ‘Ós¡MT~øÏ e#·TÃ≥≈£î me] X¯øÏÔ ñ|üjÓ÷>∑|ü&çq~
nì ø=+<ä] Á|üX¯ï>± j·TTqï~. nsTT‘˚ á $wüj·TyÓTÆ eTT+<˚ y˚TeTT
»yêãT #Ó|æŒj·TTHêïeTT. Ç|ü&ÉT eTs=ø£e÷s¡T #Ó|ü<äTeTT #·÷&É+&ç.
uÛ≤eeTT :` ªªeT+∫yê]ì n_Ûeè~∆ #˚j·TT≥≈£î <äTwüº »qT\qT ˝Ò≈£î+&Ü
#˚j·TT≥≈£î düø£\ <Ûäs¡àeTT\qT dü+kÕú|üq #˚j·TT≥≈£î Á|ü‹ j·TT>∑eTT
nsTTHê, @ j·TT>∑eTT˝À nsTTHê ñ<䓤$+#·T#·T+&ÉTqTμμ.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
59
|üse¡ ÷‘·à ‘·q Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ Je⁄ì bÕ*+#·T≥≈£î
X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ô|{≤º&ÉT. X¯Øs¡eTT˝Àì Je⁄ìøÏ <˚e⁄&ÉT eT]j·TT Äsê<Ûä´
<Ó’eeTT X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚j·Tì #Ó|üø=HêïeTT. X¯Øs¡eTT˝Àì Je⁄ì
ø£sà¡ qT ã{Ϻ ø£wdºü Tü KeTT\T, uÛ≤eeTTqT ã{Ϻ bÕ|ü|⁄ü D´eTT\T, nC≤„qeTTqT
ã{Ϻ n<Ûsä à¡ eTT\T ø£\T>∑Cj
Ò T· Tyê&ÉT X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚jT· ì #ÓbÕŒeTT.
Bììã{Ϻ eTìwæøÏ \_Û+#·Tq~ @<äsTTHê eTs=ø£<ëì Ä<Ûës¡eTT
e\qH˚jT· ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ø£wdºü Tü KeTT\≈£î ø£sà¡ ø±s¡DeTTø±>±, bÕ|ü
|ü⁄D´eTT\≈£î uÛ≤eeTT ø±s¡DeTT ø±>±, <Ûäs¡à n<Ûäs¡àeTT\≈£î eTìwæ˝Àì
C≤„q nC≤„qeTT\ ÁX¯<ä∆ ø±s¡DeTì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ø£s¡à |ü]$T‹ì ã{Ϻ
ø=~›>∑ ≈£L&Ü m≈£îÿe ‘·≈£îÿe ø±≈£î+&Ü K∫Ñ·yÓTÆq ø=\‘· Á|üø±s¡eTT ø£wüº
düTK nqTuÛeÑ eTT\T e#·TÃ#·T+&ÉTqT. ø£sà¡ Á|üø±s¡eTT @~ m|ü&ÉT »s¡T>∑
e\dæj·TT+&ÉTH√ n|ü&˚ »s¡T>∑Tq≥T¢ X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT
#˚jT· T#·THêï&ÉT. Bì ìs¡÷|üD ì$T‘·eÔ TT #·÷ùdÔ ~«rj·T <Óe’ Á>∑+ <∏eä TT
Ç+J\T (u…’_\T)˝À \÷ø± düTyês¡Ô 12e n<Ûë´j·TeTTq @&Ée e#·qeTT
Ç˝≤ ø£\<äT #·÷&É+&ç. (\÷ø± 12`7) ªªMT ‘·\ yÓ+≥TÁø£\ìïjT· ÷
˝…øÏÿ+#·ã&çj·TTqï$ uÛÑj·T|ü&É≈£î&ç.μμ
á yêø£´eTTqT ã{Ϻ ø£sà¡ $wüjT· eTT˝À <˚e⁄&ÉT #ê˝≤ düTìï‘·yTÓ qÆ
<äèw昑√ j·TTHêï&Éì m|ü&ÉT ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT ‘·\˝Àì yÓ+Á≥Tø£
}&çb˛e˝…H√ n|ü&ÉT <ëìì }&çb˛e⁄q≥T¢ <˚e⁄&ÉT #˚j·TT#·THêï&ÉT.
Ç≥T¢ ø£s¡à\qT K∫Ñ·yÓTÆq ø=\‘·\‘√ bÕ*+#·&ÉeTT, neT\T #˚j·T&ÉeTT
#˚j·TT#·THêï&ÉT. ø£s¡à\ $wüj·TeTT˝À @e÷Á‘·eTT n\dü‘·«eTT ˝Ò≈£î +&Ü
m|ü&ÉTe|ü&ÉT »s¡T>∑Tq≥T¢ #˚jT· T#·THêï&ÉT. ø£sà¡ \ $wüjT· eTT˝À <˚e⁄&ÉT
(Ä‘·à) m+‘· C≤Á>∑‘·Ô ø£*Zj·TTHêï&√ nfÒ¢ uÛ≤eeTT $wüj·TeTT˝À bÕ|ü
60
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
|ü⁄D´eTT\qT n+≥>∑≥&º eÉ TT˝À>±˙, ÁX¯<∆ä $wüjT· eTT˝À C≤„q nC≤„qeTT\T
ø£\TZ≥≈£î <Ûsä à¡ n<Ûsä à¡ eTT\T ø£\T>∑Cj
Ò T· &ÉeTT˝Àq÷ Ä\dü´eTT #˚jT· ≈£î+&Ü
|üìì #˚j·TT#·THêï&ÉT. MTs¡T n&ç–q≥T¢ n<Ûäs¡àeTT\T ø£\TZ≥≈£î ≈£L&Ü
X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚ ø±s¡DeTì #Ó|üŒe#·TÃqT. <˚e⁄&ÉT nsTTq+<äT≈£î
<Ûsä à¡ eTT\T ø£\T>∑Cj
Ò T· e˝…qì MTs¡T nqTø√e#·TÃqT. nsTT‘˚ X¯Øs¡eTT˝À
<˚e⁄&TÉ |üse¡ ÷‘·à #˚‘· ìj·T$T+|üã&çq <˚e⁄&TÉ eTqTwüß\T Äsê~Û+#·T≥≈£î
áj·Tq <˚e⁄&ÉT>± j·TTHêï&ÉT. eTqTwüß\qT bÕ*+#·T≥≈£î ø±s¡´ø£s¡Ô> ±
m\¢y˚fi¯˝≤ |üìì #˚j·TTyê&ÉT>± j·TTHêï&ÉT. eTqTwüß\ Äsê<Ûäq
$wüjT· eTT˝À Ä‘˚à ì»yÓTqÆ Äsê<Û≈ä î£ &ÉT, nfÒ¢ X¯Øs¡ bÕ\q˝À K∫Ñ·yTÓ qÆ
|ü]bÕ\≈£î&ÉT. ˇø£ÿ ôdø£qT ø±\eTT ≈£L&Ü }s¡ø£ ñ+&Éø£ |üì
#˚j·TT#·THêï&ÉT. |üs¡e÷‘·à eTqTwüß\ Äsê<Ûäq ì$T‘·ÔeTT Ä‘·àqT
<˚e⁄ì>± ìj·T$T+#·>± eTìwæ uÛÑøÏÔ uÛ≤eeTTqT <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à nìï
ø√DeTT\˝À #·÷düTÔHêï&ÉT. eTìwæ ÁX¯<ä∆qTã{Ϻ n‘·ìøÏ C≤„qeTTqT
n+<äCÒj·Te˝…H√ ˝Òø£ nC≤„qeTTqT n+<äCÒj·Te˝…H√ <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à
ìs¡sí TT+#·TqT. K∫Ñ·yTÓ qÆ ˝…øÿ£ Á|üø±s¡eTT Ä eTìwæì nC≤„qeTT˝Àìø√,
C≤„qeTT˝Àìø√ q&ÉT|ü⁄#·Tqï~. X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>± j·TTqï Ä‘·à ‘·q
<˚e⁄ì bÕÁ‘·qT düeTs¡úe+‘·eTT>± ìs¡«]Ô+#·T#·Tqï~. eTìwæ ø√¬sÿ\qT
ã{Ϻ, yêì ø£s¡à\qTã{Ϻ, yêì C≤„qeTTqTã{Ϻ Ä‘·à ø£s¡àqT ø£å$T+#·q÷
>∑\<äT ˝Òø£ ø£sà¡ qT eT÷≥>∑≥qº ÷ >∑\<äT. ø£sà¡ qT nqTuÛ$Ñ +|üCj
Ò T· &ÉeTT˝À
ø£]Hƒ ê‹ø£]qƒ eTT>± e´eVü≤]+∫ nqTuÛ$Ñ +|üCj
Ò T· TqT. Ä‘·à≈£î @e÷Á‘·eTT
<äjT· <ëøÏDå ´eTT ˝Ò<Tä . C≤„qeTT>∑\ yêì C≤„q kÕ+Á<ä‘q· Tã{Ï,º C≤„qX¯øìÔÏ
ã{Ϻ yêì ø£s¡à\qT <äVæ≤+∫y˚j·TTq~ ≈£L&Ü Ä‘·àj˚T. X¯Øs¡eTT˝À
ø£s¡à\qT (bÕ|üeTT\qT) nqTuÛÑ$+|üCÒj·T&ÉeTT˝À j·TeT<Ûäs¡àsêE>±
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
59
|üse¡ ÷‘·à ‘·q Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ Je⁄ì bÕ*+#·T≥≈£î
X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ô|{≤º&ÉT. X¯Øs¡eTT˝Àì Je⁄ìøÏ <˚e⁄&ÉT eT]j·TT Äsê<Ûä´
<Ó’eeTT X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚j·Tì #Ó|üø=HêïeTT. X¯Øs¡eTT˝Àì Je⁄ì
ø£sà¡ qT ã{Ϻ ø£wdºü Tü KeTT\T, uÛ≤eeTTqT ã{Ϻ bÕ|ü|⁄ü D´eTT\T, nC≤„qeTTqT
ã{Ϻ n<Ûsä à¡ eTT\T ø£\T>∑Cj
Ò T· Tyê&ÉT X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚jT· ì #ÓbÕŒeTT.
Bììã{Ϻ eTìwæøÏ \_Û+#·Tq~ @<äsTTHê eTs=ø£<ëì Ä<Ûës¡eTT
e\qH˚jT· ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ø£wdºü Tü KeTT\≈£î ø£sà¡ ø±s¡DeTTø±>±, bÕ|ü
|ü⁄D´eTT\≈£î uÛ≤eeTT ø±s¡DeTT ø±>±, <Ûäs¡à n<Ûäs¡àeTT\≈£î eTìwæ˝Àì
C≤„q nC≤„qeTT\ ÁX¯<ä∆ ø±s¡DeTì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. ø£s¡à |ü]$T‹ì ã{Ϻ
ø=~›>∑ ≈£L&Ü m≈£îÿe ‘·≈£îÿe ø±≈£î+&Ü K∫Ñ·yÓTÆq ø=\‘· Á|üø±s¡eTT ø£wüº
düTK nqTuÛeÑ eTT\T e#·TÃ#·T+&ÉTqT. ø£sà¡ Á|üø±s¡eTT @~ m|ü&ÉT »s¡T>∑
e\dæj·TT+&ÉTH√ n|ü&˚ »s¡T>∑Tq≥T¢ X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT
#˚jT· T#·THêï&ÉT. Bì ìs¡÷|üD ì$T‘·eÔ TT #·÷ùdÔ ~«rj·T <Óe’ Á>∑+ <∏eä TT
Ç+J\T (u…’_\T)˝À \÷ø± düTyês¡Ô 12e n<Ûë´j·TeTTq @&Ée e#·qeTT
Ç˝≤ ø£\<äT #·÷&É+&ç. (\÷ø± 12`7) ªªMT ‘·\ yÓ+≥TÁø£\ìïjT· ÷
˝…øÏÿ+#·ã&çj·TTqï$ uÛÑj·T|ü&É≈£î&ç.μμ
á yêø£´eTTqT ã{Ϻ ø£sà¡ $wüjT· eTT˝À <˚e⁄&ÉT #ê˝≤ düTìï‘·yTÓ qÆ
<äèw昑√ j·TTHêï&Éì m|ü&ÉT ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT ‘·\˝Àì yÓ+Á≥Tø£
}&çb˛e˝…H√ n|ü&ÉT <ëìì }&çb˛e⁄q≥T¢ <˚e⁄&ÉT #˚j·TT#·THêï&ÉT.
Ç≥T¢ ø£s¡à\qT K∫Ñ·yÓTÆq ø=\‘·\‘√ bÕ*+#·&ÉeTT, neT\T #˚j·T&ÉeTT
#˚j·TT#·THêï&ÉT. ø£s¡à\ $wüj·TeTT˝À @e÷Á‘·eTT n\dü‘·«eTT ˝Ò≈£î +&Ü
m|ü&ÉTe|ü&ÉT »s¡T>∑Tq≥T¢ #˚jT· T#·THêï&ÉT. ø£sà¡ \ $wüjT· eTT˝À <˚e⁄&ÉT
(Ä‘·à) m+‘· C≤Á>∑‘·Ô ø£*Zj·TTHêï&√ nfÒ¢ uÛ≤eeTT $wüj·TeTT˝À bÕ|ü
60
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
|ü⁄D´eTT\qT n+≥>∑≥&º eÉ TT˝À>±˙, ÁX¯<∆ä $wüjT· eTT˝À C≤„q nC≤„qeTT\T
ø£\TZ≥≈£î <Ûsä à¡ n<Ûsä à¡ eTT\T ø£\T>∑Cj
Ò T· &ÉeTT˝Àq÷ Ä\dü´eTT #˚jT· ≈£î+&Ü
|üìì #˚j·TT#·THêï&ÉT. MTs¡T n&ç–q≥T¢ n<Ûäs¡àeTT\T ø£\TZ≥≈£î ≈£L&Ü
X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚ ø±s¡DeTì #Ó|üŒe#·TÃqT. <˚e⁄&ÉT nsTTq+<äT≈£î
<Ûsä à¡ eTT\T ø£\T>∑Cj
Ò T· e˝…qì MTs¡T nqTø√e#·TÃqT. nsTT‘˚ X¯Øs¡eTT˝À
<˚e⁄&TÉ |üse¡ ÷‘·à #˚‘· ìj·T$T+|üã&çq <˚e⁄&TÉ eTqTwüß\T Äsê~Û+#·T≥≈£î
áj·Tq <˚e⁄&ÉT>± j·TTHêï&ÉT. eTqTwüß\qT bÕ*+#·T≥≈£î ø±s¡´ø£s¡Ô> ±
m\¢y˚fi¯˝≤ |üìì #˚j·TTyê&ÉT>± j·TTHêï&ÉT. eTqTwüß\ Äsê<Ûäq
$wüjT· eTT˝À Ä‘˚à ì»yÓTqÆ Äsê<Û≈ä î£ &ÉT, nfÒ¢ X¯Øs¡ bÕ\q˝À K∫Ñ·yTÓ qÆ
|ü]bÕ\≈£î&ÉT. ˇø£ÿ ôdø£qT ø±\eTT ≈£L&Ü }s¡ø£ ñ+&Éø£ |üì
#˚j·TT#·THêï&ÉT. |üs¡e÷‘·à eTqTwüß\ Äsê<Ûäq ì$T‘·ÔeTT Ä‘·àqT
<˚e⁄ì>± ìj·T$T+#·>± eTìwæ uÛÑøÏÔ uÛ≤eeTTqT <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à nìï
ø√DeTT\˝À #·÷düTÔHêï&ÉT. eTìwæ ÁX¯<ä∆qTã{Ϻ n‘·ìøÏ C≤„qeTTqT
n+<äCÒj·Te˝…H√ ˝Òø£ nC≤„qeTTqT n+<äCÒj·Te˝…H√ <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à
ìs¡sí TT+#·TqT. K∫Ñ·yTÓ qÆ ˝…øÿ£ Á|üø±s¡eTT Ä eTìwæì nC≤„qeTT˝Àìø√,
C≤„qeTT˝Àìø√ q&ÉT|ü⁄#·Tqï~. X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>± j·TTqï Ä‘·à ‘·q
<˚e⁄ì bÕÁ‘·qT düeTs¡úe+‘·eTT>± ìs¡«]Ô+#·T#·Tqï~. eTìwæ ø√¬sÿ\qT
ã{Ϻ, yêì ø£s¡à\qTã{Ϻ, yêì C≤„qeTTqTã{Ϻ Ä‘·à ø£s¡àqT ø£å$T+#·q÷
>∑\<äT ˝Òø£ ø£sà¡ qT eT÷≥>∑≥qº ÷ >∑\<äT. ø£sà¡ qT nqTuÛ$Ñ +|üCj
Ò T· &ÉeTT˝À
ø£]Hƒ ê‹ø£]qƒ eTT>± e´eVü≤]+∫ nqTuÛ$Ñ +|üCj
Ò T· TqT. Ä‘·à≈£î @e÷Á‘·eTT
<äjT· <ëøÏDå ´eTT ˝Ò<Tä . C≤„qeTT>∑\ yêì C≤„q kÕ+Á<ä‘q· Tã{Ï,º C≤„qX¯øìÔÏ
ã{Ϻ yêì ø£s¡à\qT <äVæ≤+∫y˚j·TTq~ ≈£L&Ü Ä‘·àj˚T. X¯Øs¡eTT˝À
ø£s¡à\qT (bÕ|üeTT\qT) nqTuÛÑ$+|üCÒj·T&ÉeTT˝À j·TeT<Ûäs¡àsêE>±
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
61
j·TTHêï&ÉT. n+<äTe\q uÛÑ>∑eBZ‘· $uÛÑ÷‹jÓ÷>∑eTT˝À 29e XÀ¢ø£eTT
∫e]˝À ªªj·TeTdü‡+ j·TeT‘ê eTVü≤yéTμμ nHêï&ÉT.
<˚e⁄ìï, <˚e⁄ì C≤„qeTTqT nq>± Ä‘·àqT, Ä‘·àC≤„qeTTqT @
$<ÛäeTT>± nC≤„qeTT‘√ yê&ÉT qeTàq|ü&ÉT, <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·q|ü&ÉT
yêìì nC≤„q e÷s¡ZeTT˝ÀH˚, n<Ûäs¡àeTT\˝ÀH˚ b˛e⁄q≥T¢ ˝À|ü\ <˚e⁄&˚
#˚düTÔHêï&ÉT. n<˚ $wüj·TeTTH˚ n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À düTsê
6, Äj·T‘Y 110, 111\˝À á $<ÛäeTT>± #ÓbÕŒ&ÉT #·÷&É+&ç.
(6`110) ªª‘=*kÕ] @ $<ÛäeTT>±HÓ’‘˚ Mfi¯ó¢ Bìì $X¯«dæ+#·˝Ò<√
n<˚ $<ÛäeTT>± y˚TeTT ≈£L&Ü yê] Vü≤è<äj·÷\qT, yê]
#·÷|ü⁄\qT Á‹|æŒy˚kÕÔeTT. yê]ì yê] ‘·\_s¡TdüT‘·qeTT˝ÀH˚
<˚e⁄ì e÷s¡ZeTT $&É∫ <ä÷s¡eTT>± ‹]π>˝≤ #˚kÕÔeTT.μμ
(6`111) ªªy˚TeTT yê] <ä>∑Zs¡≈£î <ä÷‘·\qT |ü+|æHê, eTè‘·T\T
yê]‘√ e÷{≤¢&ç Ç~ eT+∫e÷s¡ZeTT, Ç~ #Ó&ÉTe÷s¡ZeTT,
Ç~ <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT, Ç~ e÷j·T e÷s¡ZeTT nì #Ó|æŒHê,
düeTdüÔ edüTÔe⁄\÷, düeTdüÔ C≤„qeTTq÷ yê] m<äT≥ ‘Ó∫Ã
ô|{ϺHê yês¡T $X¯«dæ+#˚~ e÷j·÷ C≤„qeTTH˚, yês¡T <˚e⁄ì
C≤„qeTTqT $X¯«dæ+#·s¡T.μμ
Çø£ÿ&É 110e yêø£´eTT˝À ªªyÓTT<ä{ me&ÉsTT‘˚ <˚e⁄ìï, <˚e⁄ì
C≤„qeTTqT düÁø£eTyÓTÆq e÷s¡ZeTT˝À ÁX¯<ä∆ ø£*Z qeTà&√, n≥T¢ ÁX¯< ä∆˝Òì
yêìì yêì n;ÛwüºeTT y˚Ts¡≈£î H˚qT ≈£L&Ü yêì n+‘·s¡+>∑eTT˝ÀH˚
yêì #·÷|ü⁄qT n<Ûäs¡àeTT\ yÓ’|ü⁄ Á‹|ü‘êqT. yêìì C≤„qe÷s¡ZeTT
e<ä* nC≤„q e÷s¡ZeTT˝À b˛e⁄q≥T¢ #˚kÕÔqìμμ #ÓbÕŒ&ÉT. X¯Øs¡eTT˝Àì
62
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<˚e⁄&ÉT eTìwæì ˇø£e÷s¡T nC≤„qeTT˝ÀH˚ e⁄+&ç n<Ûäs¡àeTT\˝ÀH˚
b˛e⁄q≥T¢ #˚dæq|ü&ÉT yêìøÏ <˚e<ä÷‘·\T>±˙, #·ìb˛sTTq yês¡T
e∫Ã>±˙ Ç~ eT+∫, Ç~ #Ó&TÉ , Ç~ <˚e⁄&ÉT, Ç~ e÷j·T, Ç~ <Ûsä à¡ eTT,
Ç~ n<Ûäs¡àeTT nì #Ó|æŒHê yê&ÉT nC≤„qeTTH˚ ÄÁX¯sTT+#·TqT. á
$<ÛäeTT>± KTsYÄHé˝À #Ó|æŒq <ëìì ã{Ϻ X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚ eTìwæì
yêì ÇwüºeTTqTã{Ϻ @ <ë]˝À |ü+bÕ˝À Ä <ë]˝À |ü+|ü⁄qì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. n≥T¢ e÷qe⁄ìï eT+∫ e÷s¡ZeTT˝À nsTTHê, #Ó&ÉT
e÷s¡eZ TT˝À nsTTHê |ü+|ü⁄yê&ÉT <˚e⁄&˚jT· ì ‘˚*b˛sTTq~. X¯Øs¡eTT˝Àì
<˚e⁄&ÉT yêì ÇcÕºsTTwüºeTTqT ã{Ϻ #Ó&ÉT ˝Òø£ eT+∫ e÷s¡ZeTT˝À |ü+|ü⁄
n~Ûø±s¡eTT >∑\yê&Ó’ j·TTHêï&ÉT. nC≤„qeTT #·÷|ü⁄, nC≤„q uÛ≤eeTT,
nC≤„qeTT MT<ä ÇwüºeTT >∑\yêìì nC≤„q e÷s¡ZeTT˝ÀH˚ |ü+|ü⁄≥≈£î
yêìøÏ n<Ûäs¡àeTT\qT <˚e⁄&˚ ‘Ó∫à ô|≥Tº#·THêï&ÉT. n|ü&ÉT <Ûäs¡à eTT\
kÕúqeTT˝À n<Ûäs¡àeTT\T+&ç b˛e⁄#·Tqï$. n<Ûäs¡àeTT\qT eTìwæ nC≤„q
uÛ≤eeTTqT ã{Ϻ Ä‘·à<˚e⁄&ÉT ‘Ó#·TÃ#·THêï&ÉT.
Ç≥T¢ ø=ìï y˚\, ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫b˛>± ˇø£
<ëìø=ø£{Ï n|ü&É|ü&ÉT n<Ûäs¡àeTT\T ô|s¡T>∑T#·÷sê>± <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛e⁄#·T+&ÉTqT. ∫es¡≈£î n<Ûäs¡àeTT\T m≈£îÿesTT
<Ûäs¡àeTT\T ù|s¡T≈£î e÷Á‘·eTT $T–*q|ü&ÉT ‹]– <Ûäs¡àeTT\T Äs√Vü≤D
»s¡T>∑e\dæj·TTqï~. n|ü&ÉT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó\T|ü⁄≥≈£î, uÛÑ÷$TMT<ä n<Ûäs¡àeTT\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·TT≥≈£î ‘ê‘·jÓÆTq
<˚e⁄&ÉT, |üs¡e÷‘·àjÓÆTq <˚e⁄&ÉT eTìwæe˝… ne‘·]+∫ eTqTwüß\≈£î
<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒj·Te\dæ j·TTqï~. ‘·q #·≥ºeTT Á|üø±s¡eTT ˝Òø£
‘·q ìj·TeTeTT Á|üø±s¡eTT KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À (6`110) ˝À #Ó|Œæ q≥T¢
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
61
j·TTHêï&ÉT. n+<äTe\q uÛÑ>∑eBZ‘· $uÛÑ÷‹jÓ÷>∑eTT˝À 29e XÀ¢ø£eTT
∫e]˝À ªªj·TeTdü‡+ j·TeT‘ê eTVü≤yéTμμ nHêï&ÉT.
<˚e⁄ìï, <˚e⁄ì C≤„qeTTqT nq>± Ä‘·àqT, Ä‘·àC≤„qeTTqT @
$<ÛäeTT>± nC≤„qeTT‘√ yê&ÉT qeTàq|ü&ÉT, <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·q|ü&ÉT
yêìì nC≤„q e÷s¡ZeTT˝ÀH˚, n<Ûäs¡àeTT\˝ÀH˚ b˛e⁄q≥T¢ ˝À|ü\ <˚e⁄&˚
#˚düTÔHêï&ÉT. n<˚ $wüj·TeTTH˚ n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À düTsê
6, Äj·T‘Y 110, 111\˝À á $<ÛäeTT>± #ÓbÕŒ&ÉT #·÷&É+&ç.
(6`110) ªª‘=*kÕ] @ $<ÛäeTT>±HÓ’‘˚ Mfi¯ó¢ Bìì $X¯«dæ+#·˝Ò<√
n<˚ $<ÛäeTT>± y˚TeTT ≈£L&Ü yê] Vü≤è<äj·÷\qT, yê]
#·÷|ü⁄\qT Á‹|æŒy˚kÕÔeTT. yê]ì yê] ‘·\_s¡TdüT‘·qeTT˝ÀH˚
<˚e⁄ì e÷s¡ZeTT $&É∫ <ä÷s¡eTT>± ‹]π>˝≤ #˚kÕÔeTT.μμ
(6`111) ªªy˚TeTT yê] <ä>∑Zs¡≈£î <ä÷‘·\qT |ü+|æHê, eTè‘·T\T
yê]‘√ e÷{≤¢&ç Ç~ eT+∫e÷s¡ZeTT, Ç~ #Ó&ÉTe÷s¡ZeTT,
Ç~ <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT, Ç~ e÷j·T e÷s¡ZeTT nì #Ó|æŒHê,
düeTdüÔ edüTÔe⁄\÷, düeTdüÔ C≤„qeTTq÷ yê] m<äT≥ ‘Ó∫Ã
ô|{ϺHê yês¡T $X¯«dæ+#˚~ e÷j·÷ C≤„qeTTH˚, yês¡T <˚e⁄ì
C≤„qeTTqT $X¯«dæ+#·s¡T.μμ
Çø£ÿ&É 110e yêø£´eTT˝À ªªyÓTT<ä{ me&ÉsTT‘˚ <˚e⁄ìï, <˚e⁄ì
C≤„qeTTqT düÁø£eTyÓTÆq e÷s¡ZeTT˝À ÁX¯<ä∆ ø£*Z qeTà&√, n≥T¢ ÁX¯< ä∆˝Òì
yêìì yêì n;ÛwüºeTT y˚Ts¡≈£î H˚qT ≈£L&Ü yêì n+‘·s¡+>∑eTT˝ÀH˚
yêì #·÷|ü⁄qT n<Ûäs¡àeTT\ yÓ’|ü⁄ Á‹|ü‘êqT. yêìì C≤„qe÷s¡ZeTT
e<ä* nC≤„q e÷s¡ZeTT˝À b˛e⁄q≥T¢ #˚kÕÔqìμμ #ÓbÕŒ&ÉT. X¯Øs¡eTT˝Àì
62
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<˚e⁄&ÉT eTìwæì ˇø£e÷s¡T nC≤„qeTT˝ÀH˚ e⁄+&ç n<Ûäs¡àeTT\˝ÀH˚
b˛e⁄q≥T¢ #˚dæq|ü&ÉT yêìøÏ <˚e<ä÷‘·\T>±˙, #·ìb˛sTTq yês¡T
e∫Ã>±˙ Ç~ eT+∫, Ç~ #Ó&TÉ , Ç~ <˚e⁄&ÉT, Ç~ e÷j·T, Ç~ <Ûsä à¡ eTT,
Ç~ n<Ûäs¡àeTT nì #Ó|æŒHê yê&ÉT nC≤„qeTTH˚ ÄÁX¯sTT+#·TqT. á
$<ÛäeTT>± KTsYÄHé˝À #Ó|æŒq <ëìì ã{Ϻ X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&˚ eTìwæì
yêì ÇwüºeTTqTã{Ϻ @ <ë]˝À |ü+bÕ˝À Ä <ë]˝À |ü+|ü⁄qì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. n≥T¢ e÷qe⁄ìï eT+∫ e÷s¡ZeTT˝À nsTTHê, #Ó&ÉT
e÷s¡eZ TT˝À nsTTHê |ü+|ü⁄yê&ÉT <˚e⁄&˚jT· ì ‘˚*b˛sTTq~. X¯Øs¡eTT˝Àì
<˚e⁄&ÉT yêì ÇcÕºsTTwüºeTTqT ã{Ϻ #Ó&ÉT ˝Òø£ eT+∫ e÷s¡ZeTT˝À |ü+|ü⁄
n~Ûø±s¡eTT >∑\yê&Ó’ j·TTHêï&ÉT. nC≤„qeTT #·÷|ü⁄, nC≤„q uÛ≤eeTT,
nC≤„qeTT MT<ä ÇwüºeTT >∑\yêìì nC≤„q e÷s¡ZeTT˝ÀH˚ |ü+|ü⁄≥≈£î
yêìøÏ n<Ûäs¡àeTT\qT <˚e⁄&˚ ‘Ó∫à ô|≥Tº#·THêï&ÉT. n|ü&ÉT <Ûäs¡à eTT\
kÕúqeTT˝À n<Ûäs¡àeTT\T+&ç b˛e⁄#·Tqï$. n<Ûäs¡àeTT\qT eTìwæ nC≤„q
uÛ≤eeTTqT ã{Ϻ Ä‘·à<˚e⁄&ÉT ‘Ó#·TÃ#·THêï&ÉT.
Ç≥T¢ ø=ìï y˚\, ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫b˛>± ˇø£
<ëìø=ø£{Ï n|ü&É|ü&ÉT n<Ûäs¡àeTT\T ô|s¡T>∑T#·÷sê>± <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛e⁄#·T+&ÉTqT. ∫es¡≈£î n<Ûäs¡àeTT\T m≈£îÿesTT
<Ûäs¡àeTT\T ù|s¡T≈£î e÷Á‘·eTT $T–*q|ü&ÉT ‹]– <Ûäs¡àeTT\T Äs√Vü≤D
»s¡T>∑e\dæj·TTqï~. n|ü&ÉT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq <Ûäs¡àeTT\T
‘Ó\T|ü⁄≥≈£î, uÛÑ÷$TMT<ä n<Ûäs¡àeTT\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·TT≥≈£î ‘ê‘·jÓÆTq
<˚e⁄&ÉT, |üs¡e÷‘·àjÓÆTq <˚e⁄&ÉT eTìwæe˝… ne‘·]+∫ eTqTwüß\≈£î
<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒj·Te\dæ j·TTqï~. ‘·q #·≥ºeTT Á|üø±s¡eTT ˝Òø£
‘·q ìj·TeTeTT Á|üø±s¡eTT KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À (6`110) ˝À #Ó|Œæ q≥T¢
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
63
ªª‘·+Á&çjÓÆTq <˚e⁄&˚ n<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ós¡MT~øÏ, eTqTwüß\ Vü≤è<äj·÷\
MT~øÏ ‘ÓdüTÔHêï&ÉTμμ. n≥T¢ »s¡T>∑>± »s¡T>∑>± ø=+‘· ø±\eTTq≈£î
n<Ûäs¡àeTT\ kÕ+Á<ä‘· ô|]–b˛sTT <Ûäs¡àeTT\ kÕ+Á<ä‘· ‘·–Zb˛e⁄qT.
n|ü&ÉT ‘êqT ìj·T$T+∫q <˚e⁄&ÉT ‘·q |ü<‹∆ä Á|üø±s¡eTT n<Ûsä à¡ eTT\qT
ô|+#·>± |üs¡e÷‘·à ‘·q kÕúqeTT˝À ‘êqT ñ+≥÷, Á|ü‘˚´ø£eTsTTq
e÷qe⁄ìï ‘·j·÷s¡T #˚dæ n‘·ì˝À ‘·q Ä‘·àqT (‘·q X¯øÏÔì) ì+|æ ‘·q
Á|ü‹ì~Û>± uÛ÷Ñ $TMT~øÏ eTqTwüß\ eT<Û´ä ˝ÀìøÏ |ü+|ü⁄qT. n|ü&ÉT e÷qe
Äø±s¡eTT‘√ e∫Ãqyê&ÉT |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ >∑\yê&Éì, <˚e⁄ì bÕ\q˝Àì
Á>∑V≤ü eTT\T, uÛ÷Ñ ‘·eTT\T Á>∑V≤æ +∫ e∫Ãq Äj·Tq≈£î kÕcÕº+>∑ qeTkÕÿs¡eTT
#˚j·TTqT. e÷qe⁄\T ≈£L&Ü n˝≤π> kÕcÕº+>∑ qeTkÕÿs¡eTT #˚j·Te\dæ
j·TT+&É>± n<Ûäs¡àeTT\‘√ ì+&çq eTqTwüß\T e÷j·T‘√ ñqïyê¬s’
e∫Ãq yêìì kÕ<Ûës¡D eTìwæ>± ˝…øÿÏ +‘·Ts¡T. Äj·Tq≈£î qeTdüÿ]+#·s¡T.
Äj·Tq mes√ ≈£L&Ü eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T<äT. á $wüjT· eTTqT n+‹eT
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À dü÷sê 15˝À 28, 29, 30, 31\˝À Ç˝≤
ø£\<äT #·÷&É+&ç.
(15`28) ªªeT{Ï‘º √ H˚qT ˇø£ e÷qe⁄ìï ‘·j÷· s¡T #˚jT· uÀ‘·THêïqT
nì ˙ Á|üuÛÑTe⁄ <ä÷‘·\‘√ nHêï&ÉTμμ.
(15`29) ªªH˚qT n‘·ìì |üP]Ô>± ‘·j·÷s¡T #˚dæ n‘·ì˝À Hê
Ä‘·àqT }~q|ü&ÉT MTs¡+‘ê n‘·ì eTT+<äT kÕcÕº+>∑
|ü&É+&çμμ.
(15`30) ªª<ä÷‘·\+<äs¡÷ kÕcÕº+>∑|ü&ܶs¡T.μμ
(15`31) ªªˇø£ÿ Ç;¢düT ‘·|üŒ kÕcÕº+>∑ |ü&˚yê]‘√ #˚s¡{≤ìøÏ
yê&ÉT ìsêø£]+#ê&ÉTμμ.
64
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
á $<ÛäeTT>± yêø£´eTT˝À >∑\ <ëìì $X‚¢wæ+#·Tø=ì #·÷ùdÔ
|üs¡e÷‘·à |üs¡e÷‘·à>±H˚ ñ+≥÷ ‘·q X¯øÏÔ #˚‘· ˇø£ eTìwæì ‘·j·÷s¡T
#˚dæ|ü+|ü⁄qT. Ç+ø√s¡ø£eTT>± #ÓbÕŒ\+fÒ dü«j·TeTT>± |üs¡e÷‘·àj˚T
e÷s¡Ty˚wüeTTq uÛÑ÷$TMT~øÏ eTìwæ>± e#·TÃqT. nsTT‘˚ n≥T¢
e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq <˚e⁄ì>± ø=ìï düeTj·TeTT\˝À e÷Á‘·y˚T ñ+≥÷
$T>∑‘ê düeTj·TeT+‘ê nq>± $T>∑‘ê J$‘·eT+‘ê ø£s¡à>∑\ Je⁄ì>±,
ø£s¡à nqTuÛÑ$+#·T#·T+&ÉTqT. n≥T¢+&ÉT≥ e\q Äj·TqqT <˚e⁄ì
ne‘ês¡eT˙, |üs¡e÷‘·à e#êÃ&Éì mes¡÷ ‘Ó*j·T˝Òs¡T. n≥Te+{Ï
|ü]dæú‹˝À ø=+<äs¡T Äj·Tq nq>± uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #Ó|ü C≤„qeTTqT
e´‹πsœ+#·T#·÷ ‘·eT≈£î ‘Ó*dæq C≤„qy˚T >=|üŒ<äì #Ó|ü#·T+<äTs¡T.
n+‘·{‘Ï √ Ä>∑ø£ kÕ<Ûës¡D eTìwæì ùV≤fi¯q>± e÷{≤¢&qç ≥T¢ e÷{≤¢&&É yÉ T˚
ø±ø£ Äj·TqqT nee÷ì+‘·Ts¡T. nsTTHê nìï{Ï˙ zs¡TÃø=ì ‘êqT @
ñ<˚›X¯´eTT‘√ e#êÃ&√ Ä ñ<˚›X¯´eTTqT me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü HÓs¡y˚]Ã
‘·q kÕúqeTT˝ÀìøÏ ‘êqT b˛e⁄qT. á $wüjT· yÓTÆ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À sê»$<ë´
sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À |ü<äø=+&Ée XÀ¢ø£eTT˝À Ç˝≤
nHêïs¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ
neC≤qìÔ e÷+ eT÷&ÛÜ e÷qTw”+ ‘·qTe÷•Á‘·yéT ˆ
|üs¡+ uÛ≤e eTC≤qH√Ô eTeT uÛÑ÷‘· eTùV≤X¯«s¡yéT ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªdüs¡« JesêdüT\≈£î <˚e⁄&ÉsTT e⁄+&ç e÷qe X¯Øs¡eTT
<Ûä]+∫ e∫Ãq qqTï #·÷∫ Hê >=|üŒ‘·qeTT ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T
nC≤„qT\>∑T#·÷ qqTï nee÷ì+#·T#·THêïs¡T.μμ
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
63
ªª‘·+Á&çjÓÆTq <˚e⁄&˚ n<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ós¡MT~øÏ, eTqTwüß\ Vü≤è<äj·÷\
MT~øÏ ‘ÓdüTÔHêï&ÉTμμ. n≥T¢ »s¡T>∑>± »s¡T>∑>± ø=+‘· ø±\eTTq≈£î
n<Ûäs¡àeTT\ kÕ+Á<ä‘· ô|]–b˛sTT <Ûäs¡àeTT\ kÕ+Á<ä‘· ‘·–Zb˛e⁄qT.
n|ü&ÉT ‘êqT ìj·T$T+∫q <˚e⁄&ÉT ‘·q |ü<‹∆ä Á|üø±s¡eTT n<Ûsä à¡ eTT\qT
ô|+#·>± |üs¡e÷‘·à ‘·q kÕúqeTT˝À ‘êqT ñ+≥÷, Á|ü‘˚´ø£eTsTTq
e÷qe⁄ìï ‘·j·÷s¡T #˚dæ n‘·ì˝À ‘·q Ä‘·àqT (‘·q X¯øÏÔì) ì+|æ ‘·q
Á|ü‹ì~Û>± uÛ÷Ñ $TMT~øÏ eTqTwüß\ eT<Û´ä ˝ÀìøÏ |ü+|ü⁄qT. n|ü&ÉT e÷qe
Äø±s¡eTT‘√ e∫Ãqyê&ÉT |üs¡e÷‘·à X¯øÏÔ >∑\yê&Éì, <˚e⁄ì bÕ\q˝Àì
Á>∑V≤ü eTT\T, uÛ÷Ñ ‘·eTT\T Á>∑V≤æ +∫ e∫Ãq Äj·Tq≈£î kÕcÕº+>∑ qeTkÕÿs¡eTT
#˚j·TTqT. e÷qe⁄\T ≈£L&Ü n˝≤π> kÕcÕº+>∑ qeTkÕÿs¡eTT #˚j·Te\dæ
j·TT+&É>± n<Ûäs¡àeTT\‘√ ì+&çq eTqTwüß\T e÷j·T‘√ ñqïyê¬s’
e∫Ãq yêìì kÕ<Ûës¡D eTìwæ>± ˝…øÿÏ +‘·Ts¡T. Äj·Tq≈£î qeTdüÿ]+#·s¡T.
Äj·Tq mes√ ≈£L&Ü eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·T<äT. á $wüjT· eTTqT n+‹eT
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À dü÷sê 15˝À 28, 29, 30, 31\˝À Ç˝≤
ø£\<äT #·÷&É+&ç.
(15`28) ªªeT{Ï‘º √ H˚qT ˇø£ e÷qe⁄ìï ‘·j÷· s¡T #˚jT· uÀ‘·THêïqT
nì ˙ Á|üuÛÑTe⁄ <ä÷‘·\‘√ nHêï&ÉTμμ.
(15`29) ªªH˚qT n‘·ìì |üP]Ô>± ‘·j·÷s¡T #˚dæ n‘·ì˝À Hê
Ä‘·àqT }~q|ü&ÉT MTs¡+‘ê n‘·ì eTT+<äT kÕcÕº+>∑
|ü&É+&çμμ.
(15`30) ªª<ä÷‘·\+<äs¡÷ kÕcÕº+>∑|ü&ܶs¡T.μμ
(15`31) ªªˇø£ÿ Ç;¢düT ‘·|üŒ kÕcÕº+>∑ |ü&˚yê]‘√ #˚s¡{≤ìøÏ
yê&ÉT ìsêø£]+#ê&ÉTμμ.
64
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
á $<ÛäeTT>± yêø£´eTT˝À >∑\ <ëìì $X‚¢wæ+#·Tø=ì #·÷ùdÔ
|üs¡e÷‘·à |üs¡e÷‘·à>±H˚ ñ+≥÷ ‘·q X¯øÏÔ #˚‘· ˇø£ eTìwæì ‘·j·÷s¡T
#˚dæ|ü+|ü⁄qT. Ç+ø√s¡ø£eTT>± #ÓbÕŒ\+fÒ dü«j·TeTT>± |üs¡e÷‘·àj˚T
e÷s¡Ty˚wüeTTq uÛÑ÷$TMT~øÏ eTìwæ>± e#·TÃqT. nsTT‘˚ n≥T¢
e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq <˚e⁄ì>± ø=ìï düeTj·TeTT\˝À e÷Á‘·y˚T ñ+≥÷
$T>∑‘ê düeTj·TeT+‘ê nq>± $T>∑‘ê J$‘·eT+‘ê ø£s¡à>∑\ Je⁄ì>±,
ø£s¡à nqTuÛÑ$+#·T#·T+&ÉTqT. n≥T¢+&ÉT≥ e\q Äj·TqqT <˚e⁄ì
ne‘ês¡eT˙, |üs¡e÷‘·à e#êÃ&Éì mes¡÷ ‘Ó*j·T˝Òs¡T. n≥Te+{Ï
|ü]dæú‹˝À ø=+<äs¡T Äj·Tq nq>± uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #Ó|ü C≤„qeTTqT
e´‹πsœ+#·T#·÷ ‘·eT≈£î ‘Ó*dæq C≤„qy˚T >=|üŒ<äì #Ó|ü#·T+<äTs¡T.
n+‘·{‘Ï √ Ä>∑ø£ kÕ<Ûës¡D eTìwæì ùV≤fi¯q>± e÷{≤¢&qç ≥T¢ e÷{≤¢&&É yÉ T˚
ø±ø£ Äj·TqqT nee÷ì+‘·Ts¡T. nsTTHê nìï{Ï˙ zs¡TÃø=ì ‘êqT @
ñ<˚›X¯´eTT‘√ e#êÃ&√ Ä ñ<˚›X¯´eTTqT me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü HÓs¡y˚]Ã
‘·q kÕúqeTT˝ÀìøÏ ‘êqT b˛e⁄qT. á $wüjT· yÓTÆ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À sê»$<ë´
sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À |ü<äø=+&Ée XÀ¢ø£eTT˝À Ç˝≤
nHêïs¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ
neC≤qìÔ e÷+ eT÷&ÛÜ e÷qTw”+ ‘·qTe÷•Á‘·yéT ˆ
|üs¡+ uÛ≤e eTC≤qH√Ô eTeT uÛÑ÷‘· eTùV≤X¯«s¡yéT ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªdüs¡« JesêdüT\≈£î <˚e⁄&ÉsTT e⁄+&ç e÷qe X¯Øs¡eTT
<Ûä]+∫ e∫Ãq qqTï #·÷∫ Hê >=|üŒ‘·qeTT ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T
nC≤„qT\>∑T#·÷ qqTï nee÷ì+#·T#·THêïs¡T.μμ
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
65
C≤„qjÓ÷>∑eTT 6e XÀ¢ø£eTT...
XÀ¢ˆˆ
nCÀ|æ düqïe´j·÷‘êà uÛÑ÷‘êHê MTX¯«s√ |ædüHéˆ
|üÁø£è‹+ kÕ«eT~ÛcÕ˜j·T dü+uÛÑyêe÷´‘·à e÷j·Tj·÷ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªHêX¯qeTT ˝Òì yêìì, |ü⁄≥Tºø£ ˝Òì yêìì düø\£ JesêdüT\≈£î
<˚e⁄&Éqj·T÷´ Hê Á|üø£è‹‘√ X¯Øs¡eTTqT ‘·j·÷s¡T #˚düTø=ì H˚qT |ü⁄≥Tº
#·THêïqT.μμ
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À dü÷sê 89, Äj·T‘Y 22˝À <˚e⁄&ÉT ekÕÔ&ìÉ
<˚e<ä÷‘·\T u≤s¡T\T r]j·TT+&É>± ekÕÔ&Éì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. Ä
$wüj·TeTTqT #·÷kÕÔeTT.
(89`22) ªª<˚e<ä÷‘·\T es¡Tdü>± ì\ã&ç j·TT+&É>±, <˚e⁄&ÉT
dü«j·TeTT>± @‘Ó+∫q|ü&ÉTμμ
Ç≥T¢ |üs¡e÷‘·à dü«j·TeTT>± e#·TÃ#·THêï&Éì uÛÑ>∑eBZ‘· eT]j·TT
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT #Ó|ü #·Tqï~. <˚e⁄&ÉT eTìwæ>± eùdÔ Äj·Tq eTqTwüß\
e˝… j·TTHêï Äj·TqqT kÕ<Ûës¡D eTìwæj·Tì nq≈£L&É<äT. Äj·Tq
me] #˚‘· >∑T]Ô+|üã&É≈£îHêï Äj·Tq e∫Ãq $<ÛëqeTTqTã{Ϻ, Äj·Tq
|ü⁄{Ϻq |ü<ä∆‹ìã{Ϻ uÛÑ>∑eTTqT+&ç |ü⁄{Ϻq yê&Éì uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nì
#Ó|ü#·THêïeTT. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉqT ù|s¡T˝À $X‚wü ns¡úeTT >∑\<äT. <˚e⁄ì
sêø£>± e∫Ãq eTìwæì uÛÑ>∑e+‘·T&Éì nqe#·TÃqT. n+‘· ‘·|üŒ Ä ù|s¡T
me]ø° dü]b˛<äT.
|üse¡ ÷‘·à e÷qe X¯Øs¡eTTqT Á|üøè£ ‹‘√ ‘·j÷· s¡T #˚dTü ø√e&ÉeTT
e\q KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (15`28) ˝À ªª<˚e⁄&ÉT eT{Ϻ‘√ u§eTàqT
#˚dæ e÷qe⁄ìï düèwæ˜+#·uÀ‘·THêïqìμμ #ÓbÕŒ&ÉT. Á|üø£è‹˝Àì ˇø£
uÛ≤>∑eTT eT{Ϻj·Tì Á|üø£è‹ì >∑Ts¡TÔ #˚j·TT≥≈£î n˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. KTsYÄHé
66
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á>∑+<∏äeTT˝À |ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\qT >∑T]+∫ mø£ÿ&Ü #Ó|æŒj·TT+&É˝Ò<äT.
n+<äTe\q Á|üø£è‹j·Tì ns¡úeT>∑T≥≈£î eT{Ϻ‘√ u§eTàqT #˚j·T&ÉeTT
nì #ÓbÕŒ&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À JesêdüT\≈£î <˚e⁄&ÉsTTqyê&˚ eTìwæ>±
e∫à |ü⁄{Ϻ‘˚ n‘·qT <˚e⁄&Éì ‘Ó*j·Tø£, Äj·Tq >=|üŒ‘·qeTT ‘Ó*j·Tø£
JesêdüT\ìï{Ïø° ô|<ä›j·T˙, n~Û|ü‹j·T˙ ‘Ó*j·Tø£ eTìwæ>±qTqï
<˚e⁄H˚ï nee÷ì+#·T#·THêïs¡ì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T.
‘·+Á&çjÓÆTq Ä‘·à<˚e⁄&ÉT n<Ûäs¡àeTT\qT n_Ûeè~∆ #˚j·T>±,
‘ê‘·jÓÆTq |üs¡e÷‘·à<˚e⁄&ÉT ‹]– <Ûäs¡àeTT\qT kÕú|æ+#·T#·THêï&ÉT.
n+<äTe\q <Ûäs¡àeTT\T n<Ûäs¡àeTT\T>±, n<Ûäs¡àeTT\T <Ûäs¡àeTT\T>±
#·Áø£eTTe˝… ‹s¡T>∑T#·Tqï$. düèwæ̃, düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT, düèwæ̃ ‘· sê«‘· <˚e⁄&ÉT
nì #Ó|ü #·THêïeTT. Á|ü|+ü #·eTT |ü⁄{Ïqº |üŒ{ÏqT+&ç n+<äT˝À JesêdüT\T
|ü⁄{Ϻq|üŒ{ÏqT+&ç |üs¡e÷‘·à, Ä‘·à, Jyê‘·à eT÷&ÉT Ä‘·à\T ˇø£{Ï Á|üø£è‹
ñqï<äì C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT ‘Ó*j·T>∑*>±eTT. nsTT‘˚ <Ûäs¡àeTT\T
n<Ûäs¡àeTT\T>± e÷]q|ü&ÉT eTqTwüß\ eT<Ûä´˝À ‹]– <Ûäs¡àeTT\qT
|ü⁄qs¡T<ä]∆ +#·&ÜìøÏ ‘ÓsM¡ T~øÏ |üse¡ ÷‘·à ne‘·]+#·e\dæ e#·TÃ#·Tqï~.
|üs¡e÷‘·à eTìwæ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ e∫ÃHê |üs¡e÷‘·à kÕúqeTT U≤∞
ø±≈£î+&Ü n˝≤π> ñ+&ÉTqT. n˝≤π> |üs¡e÷‘·à ñ+≥÷ ‘êH˚ ‘·q
Á|ü‹ì~Û>± e÷s¡Ty˚wüeTT˝À uÛÑ÷$TMT~øÏ e#·TÃ#·THêï&ÉT. nsTT‘˚
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\ |üs¡e÷‘·à »qà, nedüs¡ ì$T‘·ÔeTT e∫à ‹]–
˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄#·Tqï~. n˝≤ sêe&ÉeTT ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√,
y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√ »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT.
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À C≤„qjÓ÷>∑eTT˝Àq÷, sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT
˝Àq÷ H˚qT düs¡«JesêdüT\≈£î, düs¡« Á|ü|ü+#·eTTq≈£î <˚e⁄&Éqj·TT´
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
65
C≤„qjÓ÷>∑eTT 6e XÀ¢ø£eTT...
XÀ¢ˆˆ
nCÀ|æ düqïe´j·÷‘êà uÛÑ÷‘êHê MTX¯«s√ |ædüHéˆ
|üÁø£è‹+ kÕ«eT~ÛcÕ˜j·T dü+uÛÑyêe÷´‘·à e÷j·Tj·÷ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªHêX¯qeTT ˝Òì yêìì, |ü⁄≥Tºø£ ˝Òì yêìì düø\£ JesêdüT\≈£î
<˚e⁄&Éqj·T÷´ Hê Á|üø£è‹‘√ X¯Øs¡eTTqT ‘·j·÷s¡T #˚düTø=ì H˚qT |ü⁄≥Tº
#·THêïqT.μμ
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À dü÷sê 89, Äj·T‘Y 22˝À <˚e⁄&ÉT ekÕÔ&ìÉ
<˚e<ä÷‘·\T u≤s¡T\T r]j·TT+&É>± ekÕÔ&Éì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. Ä
$wüj·TeTTqT #·÷kÕÔeTT.
(89`22) ªª<˚e<ä÷‘·\T es¡Tdü>± ì\ã&ç j·TT+&É>±, <˚e⁄&ÉT
dü«j·TeTT>± @‘Ó+∫q|ü&ÉTμμ
Ç≥T¢ |üs¡e÷‘·à dü«j·TeTT>± e#·TÃ#·THêï&Éì uÛÑ>∑eBZ‘· eT]j·TT
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT #Ó|ü #·Tqï~. <˚e⁄&ÉT eTìwæ>± eùdÔ Äj·Tq eTqTwüß\
e˝… j·TTHêï Äj·TqqT kÕ<Ûës¡D eTìwæj·Tì nq≈£L&É<äT. Äj·Tq
me] #˚‘· >∑T]Ô+|üã&É≈£îHêï Äj·Tq e∫Ãq $<ÛëqeTTqTã{Ϻ, Äj·Tq
|ü⁄{Ϻq |ü<ä∆‹ìã{Ϻ uÛÑ>∑eTTqT+&ç |ü⁄{Ϻq yê&Éì uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nì
#Ó|ü#·THêïeTT. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉqT ù|s¡T˝À $X‚wü ns¡úeTT >∑\<äT. <˚e⁄ì
sêø£>± e∫Ãq eTìwæì uÛÑ>∑e+‘·T&Éì nqe#·TÃqT. n+‘· ‘·|üŒ Ä ù|s¡T
me]ø° dü]b˛<äT.
|üse¡ ÷‘·à e÷qe X¯Øs¡eTTqT Á|üøè£ ‹‘√ ‘·j÷· s¡T #˚dTü ø√e&ÉeTT
e\q KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (15`28) ˝À ªª<˚e⁄&ÉT eT{Ϻ‘√ u§eTàqT
#˚dæ e÷qe⁄ìï düèwæ˜+#·uÀ‘·THêïqìμμ #ÓbÕŒ&ÉT. Á|üø£è‹˝Àì ˇø£
uÛ≤>∑eTT eT{Ϻj·Tì Á|üø£è‹ì >∑Ts¡TÔ #˚j·TT≥≈£î n˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. KTsYÄHé
66
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á>∑+<∏äeTT˝À |ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\qT >∑T]+∫ mø£ÿ&Ü #Ó|æŒj·TT+&É˝Ò<äT.
n+<äTe\q Á|üø£è‹j·Tì ns¡úeT>∑T≥≈£î eT{Ϻ‘√ u§eTàqT #˚j·T&ÉeTT
nì #ÓbÕŒ&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À JesêdüT\≈£î <˚e⁄&ÉsTTqyê&˚ eTìwæ>±
e∫à |ü⁄{Ϻ‘˚ n‘·qT <˚e⁄&Éì ‘Ó*j·Tø£, Äj·Tq >=|üŒ‘·qeTT ‘Ó*j·Tø£
JesêdüT\ìï{Ïø° ô|<ä›j·T˙, n~Û|ü‹j·T˙ ‘Ó*j·Tø£ eTìwæ>±qTqï
<˚e⁄H˚ï nee÷ì+#·T#·THêïs¡ì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T.
‘·+Á&çjÓÆTq Ä‘·à<˚e⁄&ÉT n<Ûäs¡àeTT\qT n_Ûeè~∆ #˚j·T>±,
‘ê‘·jÓÆTq |üs¡e÷‘·à<˚e⁄&ÉT ‹]– <Ûäs¡àeTT\qT kÕú|æ+#·T#·THêï&ÉT.
n+<äTe\q <Ûäs¡àeTT\T n<Ûäs¡àeTT\T>±, n<Ûäs¡àeTT\T <Ûäs¡àeTT\T>±
#·Áø£eTTe˝… ‹s¡T>∑T#·Tqï$. düèwæ̃, düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT, düèwæ̃ ‘· sê«‘· <˚e⁄&ÉT
nì #Ó|ü #·THêïeTT. Á|ü|+ü #·eTT |ü⁄{Ïqº |üŒ{ÏqT+&ç n+<äT˝À JesêdüT\T
|ü⁄{Ϻq|üŒ{ÏqT+&ç |üs¡e÷‘·à, Ä‘·à, Jyê‘·à eT÷&ÉT Ä‘·à\T ˇø£{Ï Á|üø£è‹
ñqï<äì C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT ‘Ó*j·T>∑*>±eTT. nsTT‘˚ <Ûäs¡àeTT\T
n<Ûäs¡àeTT\T>± e÷]q|ü&ÉT eTqTwüß\ eT<Ûä´˝À ‹]– <Ûäs¡àeTT\qT
|ü⁄qs¡T<ä]∆ +#·&ÜìøÏ ‘ÓsM¡ T~øÏ |üse¡ ÷‘·à ne‘·]+#·e\dæ e#·TÃ#·Tqï~.
|üs¡e÷‘·à eTìwæ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ e∫ÃHê |üs¡e÷‘·à kÕúqeTT U≤∞
ø±≈£î+&Ü n˝≤π> ñ+&ÉTqT. n˝≤π> |üs¡e÷‘·à ñ+≥÷ ‘êH˚ ‘·q
Á|ü‹ì~Û>± e÷s¡Ty˚wüeTT˝À uÛÑ÷$TMT~øÏ e#·TÃ#·THêï&ÉT. nsTT‘˚
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\ |üs¡e÷‘·à »qà, nedüs¡ ì$T‘·ÔeTT e∫à ‹]–
˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄#·Tqï~. n˝≤ sêe&ÉeTT ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√,
y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√ »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT.
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À C≤„qjÓ÷>∑eTT˝Àq÷, sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT
˝Àq÷ H˚qT düs¡«JesêdüT\≈£î, düs¡« Á|ü|ü+#·eTTq≈£î <˚e⁄&Éqj·TT´
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
67
eTìwæ>± |ü⁄≥Tº#·THêïqT nì ¬s+&ÉT#√≥¢ #Ó|üŒ>± KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
(15`29), (89`22) yêø£´eTT\˝Àq÷ <˚e⁄&ÉT ne‘·]kÕÔ&Éì ñqï~.
nfÒ¢ u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô 14e n<Ûë´j·TeTT 26e
yêø£´eTT˝À (jÓ÷Vü‰Hé 14`26) ªªÄ<äs¡Dø£s¡Ô nq>± ‘·+Á&ç Hê
HêeTeTTq |ü+|üuÀe⁄ |ü]X¯ó<ë∆‘à· düeTdüeÔ TTqT MT≈£î uÀ~Û+∫
H˚qT MT‘√ #Ó|æŒq dü+>∑‘·T\ìï{Ïì MT≈£î C≤„|üø£eTT #˚j·TTqTμμ
nì #Ó|æŒ j·TTHêïs¡T. |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tq>± |üs¡e÷‘·àj·Tì ns¡úeTT
#˚dTü ø√e˝…qT. |üse¡ ÷‘·à ne‘ês¡eTTqT ªÄ<äsD¡ ø£sμÔ¡ nì #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T.
Ä<äs¡Dø£s¡Ô j·Tq>± uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ns¡úeTT #˚düTø√e˝…qT. ªª‘·+Á&ç Hê
HêeTeTTqμμ nqï|ü&ÉT ªª@düTÁ|üuÛÑTe⁄ HêeTeTTqμμ nì n+<äs¡÷
nqTø√e#· T ÃqT. n˝≤ nø£ ÿ &É #Ó | æ Œ j· T T+&É ˝ Ò < ä T . |ü s ¡ e ÷‘· à
ne‘·]+∫q|ü&ÉT Á|ü‘´˚ øÏ+∫ düJeeTT>± uÛ>Ñ e∑ TTqT+&ç |ü⁄{Ïqº yê&É>T∑ ≥
#˚‘· ªuÛÑ>∑e+‘·T&ÉTμ nì |æ\Te&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n+<äTe\q ªHê
ù|s¡T‘√μ nì #ÓbÕŒs¡T. ªHê ù|s¡Tμ nq>± uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ns¡úeTT.
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT nq>± ªÄ<äsD¡ ø£sμÔ¡ nì ≈£L&Ü n+<äTs¡T. ø±e⁄q Ä<äsD¡ ø£sÔ¡
nq>± ªHê HêeTeTTqμ nì yêø£´eTT˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. á $<ÛäeTT>±
eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝˝À <˚e⁄&ÉT eTìwæe˝… »ìàkÕÔ&Éì, »ìà+∫
<Ûäs¡àeTT\qT uÀ~ÛkÕÔ&Éì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À
<˚e⁄&ÉT e∫à <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*j·TCÒkÕÔqì ñ+&É>± eTTd”y¢ Té \T Á>∑+<∏eä TT˝À
Áyêdæq <ëìì Á>∑V≤æ +#·˝øÒ £ <˚e⁄&ÉT |ü⁄≥º&TÉ nì ^‘· ^#·Tø=Hêïs¡T. <˚e⁄ì
<Ûäs¡àeTT\T <˚e⁄ìøÏ ‘·|üŒ Ç‘·s¡ e÷qe⁄\≈£î me]ø° ‘Ó*j·Teì KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê eT÷&ÉT Äj·T‘Y @&ÉT˝À (3`7) #Ó|æŒq e÷≥qT
eTs¡∫b˛j·÷s¡T. dü÷ø£åàC≤„qeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï $wüj·TeTT\T nq>±
68
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡àeTT\qT <˚e⁄&˚ eTqTwüß\≈£î #Ó|üŒe\dæ j·TT+&ÉTqT. <˚e⁄&ÉT
#Ó|üŒø£b˛‘˚ eTqTwüß\T ‘Ó*j·TT≥≈£î neø±X¯y˚T ˝Ò<äT.
Á|üXï¯ :` @düT>± e∫Ãq e´øÏÔ e÷≈£î ‘Ó*dæq+‘·es¡≈î£ eTìwüH˚ #Ó|ü<äTeTT.
nsTT‘˚ Äj·Tq |üs¡e÷‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì nH˚ø£#√≥¢ #Ó|üŒ&ÉeTsTTq~.
MTπsyÓ÷ |üs¡e÷‘·à düèwæ˜ ‘·sê«‘· düèwæ˜+∫q Ä‘·àø£T ‘·+Á&çj·Tì #ÓbÕŒs¡T.
eTìwæøÏ Ä‘·à ‘·+Á&çj·Tì #ÓbÕŒs¡T. @düT ‘·+Á&çj·Tì X¯Øs¡eTT˝Àì
Ä‘·àqT n+≥THêï&Ü? ˝Òø£ Á|ü|ü+#·eT+‘ê yê´|æ+∫ X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü
kÕøÏ>å ± j·TTqï |üse¡ ÷‘·àqT ‘·+Á&çjT· ì n+≥THêï&Ü? ø=+‘· $es¡eTT>±
#Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à X¯Øs¡eTT‘√ »ìà+#·T Á|ü‹ JesêdæøÏ
;»<ë‘·>± j·TTqï~. ‘·*¢ X¯Øs¡eTT>± j·TTqï #·s¡ Á|üø£è‹ ˝Òø£ #˚‘ ·q
Á|üø£è‹ j·Tqã&ÉT <ëì#˚‘· Áø=‘·Ô •X¯ó X¯Øs¡eTTqT ‘·j·÷s¡>∑Tq≥T¢
#˚j·TT#·Tqï~. Åd”Ô X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü Ä‘˚àj·TTqï~. nfÒ¢ |ü⁄s¡Twü
X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü Ä‘˚à <˚e⁄&ÉT>±, n~Û|ü‹>±, ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TTqï~.
ˇø£ eTìwæ mø£ÿ&É |ü⁄{ÏHº ê yêì ø£sà¡ qT nqTdü]+∫ ø£sà¡ Á|üø±s¡eTT |ü⁄≥TºqT.
Je⁄ì ø£s¡à Á|üø±s¡eTT q&ç|æ+#·Tq~ Ä‘˚à nsTTq+<äTq Åd”Ô X¯Øs¡eTT
qT+&˚ me&ÉsTTHê X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ |ü⁄≥ºe\dæ j·TTqï~. n+<ä]ø°
ô|ø’ Ï ‘Ó*j·TT $wüjT· $T+‘˚ nsTTHê ‘Ó*j·Tì $wüjT· y˚TeTq>±! Je⁄&ÉT
‘·*¢ >∑s¡“¤eTTqT+&ç |ü⁄≥º˝Ò<äT. Je⁄&ÉT <Ûä]+#·T X¯Øs¡eTT e÷Á‘·eTT
|ü⁄≥Tº#·Tqï~. Je⁄&ÉT Áø=‘·Ô>± ‘·j·÷s¡sTT Á|üdü$+|üã&çq X¯Øs¡eTT˝À
Á|üy˚•+#·T#·THêï&ÉT. Je⁄&ÉT ˇø£#√≥ eTs¡DÏ+∫ X¯Øs¡eTTqT e<ä*
e∫à eTs=ø£#√≥ Áø=‘·Ô X¯Øs¡eTTqT #˚s¡T#·THêï&ÉT. <ëìH˚ |ü⁄≥Tºø£
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
67
eTìwæ>± |ü⁄≥Tº#·THêïqT nì ¬s+&ÉT#√≥¢ #Ó|üŒ>± KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
(15`29), (89`22) yêø£´eTT\˝Àq÷ <˚e⁄&ÉT ne‘·]kÕÔ&Éì ñqï~.
nfÒ¢ u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô 14e n<Ûë´j·TeTT 26e
yêø£´eTT˝À (jÓ÷Vü‰Hé 14`26) ªªÄ<äs¡Dø£s¡Ô nq>± ‘·+Á&ç Hê
HêeTeTTq |ü+|üuÀe⁄ |ü]X¯ó<ë∆‘à· düeTdüeÔ TTqT MT≈£î uÀ~Û+∫
H˚qT MT‘√ #Ó|æŒq dü+>∑‘·T\ìï{Ïì MT≈£î C≤„|üø£eTT #˚j·TTqTμμ
nì #Ó|æŒ j·TTHêïs¡T. |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tq>± |üs¡e÷‘·àj·Tì ns¡úeTT
#˚dTü ø√e˝…qT. |üse¡ ÷‘·à ne‘ês¡eTTqT ªÄ<äsD¡ ø£sμÔ¡ nì #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T.
Ä<äs¡Dø£s¡Ô j·Tq>± uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ns¡úeTT #˚düTø√e˝…qT. ªª‘·+Á&ç Hê
HêeTeTTqμμ nqï|ü&ÉT ªª@düTÁ|üuÛÑTe⁄ HêeTeTTqμμ nì n+<äs¡÷
nqTø√e#· T ÃqT. n˝≤ nø£ ÿ &É #Ó | æ Œ j· T T+&É ˝ Ò < ä T . |ü s ¡ e ÷‘· à
ne‘·]+∫q|ü&ÉT Á|ü‘´˚ øÏ+∫ düJeeTT>± uÛ>Ñ e∑ TTqT+&ç |ü⁄{Ïqº yê&É>T∑ ≥
#˚‘· ªuÛÑ>∑e+‘·T&ÉTμ nì |æ\Te&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n+<äTe\q ªHê
ù|s¡T‘√μ nì #ÓbÕŒs¡T. ªHê ù|s¡Tμ nq>± uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ns¡úeTT.
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT nq>± ªÄ<äsD¡ ø£sμÔ¡ nì ≈£L&Ü n+<äTs¡T. ø±e⁄q Ä<äsD¡ ø£sÔ¡
nq>± ªHê HêeTeTTqμ nì yêø£´eTT˝À #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. á $<ÛäeTT>±
eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝˝À <˚e⁄&ÉT eTìwæe˝… »ìàkÕÔ&Éì, »ìà+∫
<Ûäs¡àeTT\qT uÀ~ÛkÕÔ&Éì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À
<˚e⁄&ÉT e∫à <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*j·TCÒkÕÔqì ñ+&É>± eTTd”y¢ Té \T Á>∑+<∏eä TT˝À
Áyêdæq <ëìì Á>∑V≤æ +#·˝øÒ £ <˚e⁄&ÉT |ü⁄≥º&TÉ nì ^‘· ^#·Tø=Hêïs¡T. <˚e⁄ì
<Ûäs¡àeTT\T <˚e⁄ìøÏ ‘·|üŒ Ç‘·s¡ e÷qe⁄\≈£î me]ø° ‘Ó*j·Teì KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê eT÷&ÉT Äj·T‘Y @&ÉT˝À (3`7) #Ó|æŒq e÷≥qT
eTs¡∫b˛j·÷s¡T. dü÷ø£åàC≤„qeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï $wüj·TeTT\T nq>±
68
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡àeTT\qT <˚e⁄&˚ eTqTwüß\≈£î #Ó|üŒe\dæ j·TT+&ÉTqT. <˚e⁄&ÉT
#Ó|üŒø£b˛‘˚ eTqTwüß\T ‘Ó*j·TT≥≈£î neø±X¯y˚T ˝Ò<äT.
Á|üXï¯ :` @düT>± e∫Ãq e´øÏÔ e÷≈£î ‘Ó*dæq+‘·es¡≈î£ eTìwüH˚ #Ó|ü<äTeTT.
nsTT‘˚ Äj·Tq |üs¡e÷‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì nH˚ø£#√≥¢ #Ó|üŒ&ÉeTsTTq~.
MTπsyÓ÷ |üs¡e÷‘·à düèwæ˜ ‘·sê«‘· düèwæ˜+∫q Ä‘·àø£T ‘·+Á&çj·Tì #ÓbÕŒs¡T.
eTìwæøÏ Ä‘·à ‘·+Á&çj·Tì #ÓbÕŒs¡T. @düT ‘·+Á&çj·Tì X¯Øs¡eTT˝Àì
Ä‘·àqT n+≥THêï&Ü? ˝Òø£ Á|ü|ü+#·eT+‘ê yê´|æ+∫ X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü
kÕøÏ>å ± j·TTqï |üse¡ ÷‘·àqT ‘·+Á&çjT· ì n+≥THêï&Ü? ø=+‘· $es¡eTT>±
#Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à X¯Øs¡eTT‘√ »ìà+#·T Á|ü‹ JesêdæøÏ
;»<ë‘·>± j·TTqï~. ‘·*¢ X¯Øs¡eTT>± j·TTqï #·s¡ Á|üø£è‹ ˝Òø£ #˚‘ ·q
Á|üø£è‹ j·Tqã&ÉT <ëì#˚‘· Áø=‘·Ô •X¯ó X¯Øs¡eTTqT ‘·j·÷s¡>∑Tq≥T¢
#˚j·TT#·Tqï~. Åd”Ô X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü Ä‘˚àj·TTqï~. nfÒ¢ |ü⁄s¡Twü
X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü Ä‘˚à <˚e⁄&ÉT>±, n~Û|ü‹>±, ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TTqï~.
ˇø£ eTìwæ mø£ÿ&É |ü⁄{ÏHº ê yêì ø£sà¡ qT nqTdü]+∫ ø£sà¡ Á|üø±s¡eTT |ü⁄≥TºqT.
Je⁄ì ø£s¡à Á|üø±s¡eTT q&ç|æ+#·Tq~ Ä‘˚à nsTTq+<äTq Åd”Ô X¯Øs¡eTT
qT+&˚ me&ÉsTTHê X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ |ü⁄≥ºe\dæ j·TTqï~. n+<ä]ø°
ô|ø’ Ï ‘Ó*j·TT $wüjT· $T+‘˚ nsTTHê ‘Ó*j·Tì $wüjT· y˚TeTq>±! Je⁄&ÉT
‘·*¢ >∑s¡“¤eTTqT+&ç |ü⁄≥º˝Ò<äT. Je⁄&ÉT <Ûä]+#·T X¯Øs¡eTT e÷Á‘·eTT
|ü⁄≥Tº#·Tqï~. Je⁄&ÉT Áø=‘·Ô>± ‘·j·÷s¡sTT Á|üdü$+|üã&çq X¯Øs¡eTT˝À
Á|üy˚•+#·T#·THêï&ÉT. Je⁄&ÉT ˇø£#√≥ eTs¡DÏ+∫ X¯Øs¡eTTqT e<ä*
e∫à eTs=ø£#√≥ Áø=‘·Ô X¯Øs¡eTTqT #˚s¡T#·THêï&ÉT. <ëìH˚ |ü⁄≥Tºø£
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
69
n+≥THêïeTT. |ü⁄≥Tºø£˝À @ Je⁄&ÉT ‘·*¢ >∑s¡“¤eTT qT+&ç |ü⁄≥º˝Ò<äT. Åd”Ô
X¯Øs¡eTT˝À •X¯óe⁄ ‘·j·÷s¡>∑T≥≈£î Åd”ÔøÏ ;»<ë‘· nsTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT
nedüse¡ TT. nsTT‘˚ Á|ü|+ü #·eTT˝À |ü⁄s¡Twüß\T eTT>∑TsπZ ñHêïs¡T. eTT>∑TsZ T¡
|ü⁄s¡Twüß\qT eT÷&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À #Ó|Œæ Hê ª|ü⁄s¡Twüß\Tμ nqT ù|s¡T‘√
uÛÑ>∑eBZ‘·˝ÀH˚ #ÓbÕŒs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘· |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTT nqT
n<Ûë´j·TeTTq 16, 17 XÀ¢ø£eTT\qT #·÷∫q |ü⁄s¡Twüß\ $wüj·TeTT
ns¡úeT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ 16.
<ë« $eTÚ |ü⁄s¡T c ˝Àπøø£ås¡ XÊÃø£ås¡ @e#· ˆ
ø£ås¡ dü‡sê«DÏ uÛÑ÷‘êì ≈£L≥k˛ú ø£ås¡ ñ#·´‘˚ ˆˆ
XÀ¢ˆˆ 17.
ñ‘·ÔeT' |ü⁄s¡TwüdüÔ«q´' |üs¡e÷‘˚à ‘·T´ <ëVü≤è‘·' ˆ
jÓ÷ ˝Àø£‘·Áj·T e÷$X¯´ _uÛÑs¡Ôe´j·T áX¯«s¡' ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªª˝Àø£eTT˝À |ü⁄s¡Twüß\T ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T >∑\yês¡T ø£\s¡T.
ˇø£s¡T ø£ås¡T&ÉT (HêX¯qeT>∑Tyê&ÉT). ¬s+&Éeyê&ÉT nø£ås¡T&ÉT, HêX¯qeTT
ø±ìyê&ÉT. düs¡« JesêdüT\j·T+<äT Je⁄ì>± J$+#·Tyê&ÉT ø£ås¡T&ÉT
nqã&ÉT#·THêï&ÉT. Je⁄ì‘√ bÕ≥T X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñ+&ÉTyêìì nø£så T¡ &Éì
#Ó|ü#·T+<äTs¡T.μμ
ªªMs¡T Çs¡Te⁄s¡T ø±≈£î+&Ü ñ‘·ÔeTT&É>∑T |ü⁄s¡Twüß&ÉT Ç+ø=ø£&ÉT
>∑\&ÉT. Äj·TqH˚ |üs¡e÷‘·àj·Tì #Ó|ü#·THêïeTT. Ä‘·àø£+fÒ y˚s¡T>±
|üse¡ ÷‘·à>± j·TTqïyê&ÉT yÓTT‘·eÔ TT Á|ü|+ü #·eT+‘ê yê´|æ+∫q n~Û|ü‹jÓTÆ q
<˚e⁄&Ó’j·TTHêï&ÉT. n‘·&˚ nìï{Ï˙ uÛÑ]+#·T <˚e⁄&ÉTμμ.
á ¬s+&ÉT XÀ¢ø£eTT\ $es¡eTT˝À Á|ü|ü+#·eTT˝À eTT>∑TZπs
|ü⁄s¡Twüß\THêïs¡ì n+<äT˝À ˇø£&ÉT Jyê‘·àø±>±, ¬s+&Ée yê&ÉT Ä‘·à
70
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
nìj·T÷ #ÓbÕŒs¡T. eT÷&Ée |ü⁄s¡TwüßH˚ï |üs¡e÷‘·àj·Tì #ÓbÕŒeTT.
Ç+‘·≈£îeTT+<äT Ä‘·àqT, |üs¡e÷‘·àqT >∑T]+∫ #Ó|üø=HêïeTT. nsTT‘˚
Jyê‘·àqT >∑T]+∫ ‘·≈£îÿy˚ #Ó|üø=HêïeTT. Ç|ü&ÉT dü+<äs¡“¤yÓTT∫Ãq~
ø±e⁄q Jyê‘·àqT >∑T]+∫ ø=~›>± ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT. Jyê‘·à |ü⁄s¡Twü
dü+ã+<ÛäyÓTÆqyê&˚ nsTTHê Je⁄&ÉT ≈£L&Ü düèwæ˜+|üã&çqyê&˚.
düèwæ+˜ |üã&çqyê&ÉT me&ÉsTTHê, @<äsTTHê yêìøÏ ø=ìï <Ûsä à¡ eTT\T+&ÉTqT.
düèwæ˜+|üã&çq Ä‘·àπø <Ûäs¡àeTT\Tqï|ü&ÉT Jyê‘·à≈£î ≈£L&Ü <Ûäs¡à eTT\T
>∑\e⁄. Jyê‘·à≈£îqï <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT n‘·qT @MT #˚j·TTyê&ÉT
ø±&ÉT, @ |ü˙ #˚‘·ø±<äT. m|üŒ{Ïø£sTTHê q•+∫ ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄yê&˚.
Jyê‘·à |ü⁄s¡Twüß&˚ nsTTHê |ü⁄s¡Twü‘·«eTT‘√ Á|üø£è‹ \ø£å´DeTT\T
ø£*dæj·TT+&ÉT≥ e\q |üP]Ô |ü⁄s¡Twüß&Éì #Ó|üŒø£ dü>∑eTT eT>∑‘·q eTT
>∑\yê&˚j·Tì q|ü⁄+dü≈£î&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. q|ü⁄+dü≈£îì X¯Øs¡eT+‘ê
|ü⁄s¡Twü Äø£è‹˝À ñ+&çHê |üP]Ô |ü⁄s¡Twü \ø£´å DeTT\T+&Éø£ ÅdÔ” \ø£´å DeTT\T
≈£L&Ü ø=ìï ø£*dæ j·TT+&ÉTqT. n+<äTe\q Je⁄ìøÏ dü+‘·‹ ˝Ò<äT.
Je⁄&ÉT ;»<ë‘· ø±&ÉT. Je⁄&ÉT <˚ìqsTTHê nqTuÛÑ$dü÷Ô X¯Øs¡eTT˝À
ìe•+#·T#·THêï&ÉT. n‘·ì ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT \_Û+#·T<ëìì nqTuÛÑ$+#·T
#·THêï&ÉT. X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï Je⁄&ÉT m{Ϻ |ü]dæú‹˝Àq÷ dü«j·TeTT>±
#·÷#·Tyê&ÉT ø±<äT, $qTyê&ÉT ø±<äT. Je⁄&ÉT |üP]Ô Á>∑T&çy¶ ê&ÉT, #Ó${Ïyê&ÉT.
n+‘˚ø±ø£ @ C≤„H˚+Á~j·TeTT\T >±˙, ø£πsà+Á~j·TeTT\T>±˙ ˝Òì n${Ï
yê&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. >∑T+Á&Éì yÓTT<äT›˝≤+{Ïyê&ÉT Je⁄&ÉT. Je⁄ìøÏ
n+~+#·ã&˚yê&ÉT @<äsTTHê n+~ùdÔ <ëìì nqTuÛÑ$+#·T yê&˚>±˙
dü«j·TeTT>± <˚ì˙ n+<äTø√˝Ò&TÉ . Jyê‘·à X¯Øs¡eTT˝À ìe•+#·T#·T+&ÉT≥
e\q Je⁄ìøÏ Ä‘˚à <˚e⁄&ÉT>± ˇø£yÓ’|ü⁄, ø±s¡´ø£s¡Ô>± |üqT\T #˚dæô| ≥Tº
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
69
n+≥THêïeTT. |ü⁄≥Tºø£˝À @ Je⁄&ÉT ‘·*¢ >∑s¡“¤eTT qT+&ç |ü⁄≥º˝Ò<äT. Åd”Ô
X¯Øs¡eTT˝À •X¯óe⁄ ‘·j·÷s¡>∑T≥≈£î Åd”ÔøÏ ;»<ë‘· nsTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT
nedüse¡ TT. nsTT‘˚ Á|ü|+ü #·eTT˝À |ü⁄s¡Twüß\T eTT>∑TsπZ ñHêïs¡T. eTT>∑TsZ T¡
|ü⁄s¡Twüß\qT eT÷&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À #Ó|Œæ Hê ª|ü⁄s¡Twüß\Tμ nqT ù|s¡T‘√
uÛÑ>∑eBZ‘·˝ÀH˚ #ÓbÕŒs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘· |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTT nqT
n<Ûë´j·TeTTq 16, 17 XÀ¢ø£eTT\qT #·÷∫q |ü⁄s¡Twüß\ $wüj·TeTT
ns¡úeT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ 16.
<ë« $eTÚ |ü⁄s¡T c ˝Àπøø£ås¡ XÊÃø£ås¡ @e#· ˆ
ø£ås¡ dü‡sê«DÏ uÛÑ÷‘êì ≈£L≥k˛ú ø£ås¡ ñ#·´‘˚ ˆˆ
XÀ¢ˆˆ 17.
ñ‘·ÔeT' |ü⁄s¡TwüdüÔ«q´' |üs¡e÷‘˚à ‘·T´ <ëVü≤è‘·' ˆ
jÓ÷ ˝Àø£‘·Áj·T e÷$X¯´ _uÛÑs¡Ôe´j·T áX¯«s¡' ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªª˝Àø£eTT˝À |ü⁄s¡Twüß\T ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T >∑\yês¡T ø£\s¡T.
ˇø£s¡T ø£ås¡T&ÉT (HêX¯qeT>∑Tyê&ÉT). ¬s+&Éeyê&ÉT nø£ås¡T&ÉT, HêX¯qeTT
ø±ìyê&ÉT. düs¡« JesêdüT\j·T+<äT Je⁄ì>± J$+#·Tyê&ÉT ø£ås¡T&ÉT
nqã&ÉT#·THêï&ÉT. Je⁄ì‘√ bÕ≥T X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ ñ+&ÉTyêìì nø£så T¡ &Éì
#Ó|ü#·T+<äTs¡T.μμ
ªªMs¡T Çs¡Te⁄s¡T ø±≈£î+&Ü ñ‘·ÔeTT&É>∑T |ü⁄s¡Twüß&ÉT Ç+ø=ø£&ÉT
>∑\&ÉT. Äj·TqH˚ |üs¡e÷‘·àj·Tì #Ó|ü#·THêïeTT. Ä‘·àø£+fÒ y˚s¡T>±
|üse¡ ÷‘·à>± j·TTqïyê&ÉT yÓTT‘·eÔ TT Á|ü|+ü #·eT+‘ê yê´|æ+∫q n~Û|ü‹jÓTÆ q
<˚e⁄&Ó’j·TTHêï&ÉT. n‘·&˚ nìï{Ï˙ uÛÑ]+#·T <˚e⁄&ÉTμμ.
á ¬s+&ÉT XÀ¢ø£eTT\ $es¡eTT˝À Á|ü|ü+#·eTT˝À eTT>∑TZπs
|ü⁄s¡Twüß\THêïs¡ì n+<äT˝À ˇø£&ÉT Jyê‘·àø±>±, ¬s+&Ée yê&ÉT Ä‘·à
70
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
nìj·T÷ #ÓbÕŒs¡T. eT÷&Ée |ü⁄s¡TwüßH˚ï |üs¡e÷‘·àj·Tì #ÓbÕŒeTT.
Ç+‘·≈£îeTT+<äT Ä‘·àqT, |üs¡e÷‘·àqT >∑T]+∫ #Ó|üø=HêïeTT. nsTT‘˚
Jyê‘·àqT >∑T]+∫ ‘·≈£îÿy˚ #Ó|üø=HêïeTT. Ç|ü&ÉT dü+<äs¡“¤yÓTT∫Ãq~
ø±e⁄q Jyê‘·àqT >∑T]+∫ ø=~›>± ‘Ó\TdüTø=+<ëeTT. Jyê‘·à |ü⁄s¡Twü
dü+ã+<ÛäyÓTÆqyê&˚ nsTTHê Je⁄&ÉT ≈£L&Ü düèwæ˜+|üã&çqyê&˚.
düèwæ+˜ |üã&çqyê&ÉT me&ÉsTTHê, @<äsTTHê yêìøÏ ø=ìï <Ûsä à¡ eTT\T+&ÉTqT.
düèwæ˜+|üã&çq Ä‘·àπø <Ûäs¡àeTT\Tqï|ü&ÉT Jyê‘·à≈£î ≈£L&Ü <Ûäs¡à eTT\T
>∑\e⁄. Jyê‘·à≈£îqï <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT n‘·qT @MT #˚j·TTyê&ÉT
ø±&ÉT, @ |ü˙ #˚‘·ø±<äT. m|üŒ{Ïø£sTTHê q•+∫ ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄yê&˚.
Jyê‘·à |ü⁄s¡Twüß&˚ nsTTHê |ü⁄s¡Twü‘·«eTT‘√ Á|üø£è‹ \ø£å´DeTT\T
ø£*dæj·TT+&ÉT≥ e\q |üP]Ô |ü⁄s¡Twüß&Éì #Ó|üŒø£ dü>∑eTT eT>∑‘·q eTT
>∑\yê&˚j·Tì q|ü⁄+dü≈£î&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. q|ü⁄+dü≈£îì X¯Øs¡eT+‘ê
|ü⁄s¡Twü Äø£è‹˝À ñ+&çHê |üP]Ô |ü⁄s¡Twü \ø£´å DeTT\T+&Éø£ ÅdÔ” \ø£´å DeTT\T
≈£L&Ü ø=ìï ø£*dæ j·TT+&ÉTqT. n+<äTe\q Je⁄ìøÏ dü+‘·‹ ˝Ò<äT.
Je⁄&ÉT ;»<ë‘· ø±&ÉT. Je⁄&ÉT <˚ìqsTTHê nqTuÛÑ$dü÷Ô X¯Øs¡eTT˝À
ìe•+#·T#·THêï&ÉT. n‘·ì ø£s¡àÁ|üø±s¡eTT \_Û+#·T<ëìì nqTuÛÑ$+#·T
#·THêï&ÉT. X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï Je⁄&ÉT m{Ϻ |ü]dæú‹˝Àq÷ dü«j·TeTT>±
#·÷#·Tyê&ÉT ø±<äT, $qTyê&ÉT ø±<äT. Je⁄&ÉT |üP]Ô Á>∑T&çy¶ ê&ÉT, #Ó${Ïyê&ÉT.
n+‘˚ø±ø£ @ C≤„H˚+Á~j·TeTT\T >±˙, ø£πsà+Á~j·TeTT\T>±˙ ˝Òì n${Ï
yê&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. >∑T+Á&Éì yÓTT<äT›˝≤+{Ïyê&ÉT Je⁄&ÉT. Je⁄ìøÏ
n+~+#·ã&˚yê&ÉT @<äsTTHê n+~ùdÔ <ëìì nqTuÛÑ$+#·T yê&˚>±˙
dü«j·TeTT>± <˚ì˙ n+<äTø√˝Ò&TÉ . Jyê‘·à X¯Øs¡eTT˝À ìe•+#·T#·T+&ÉT≥
e\q Je⁄ìøÏ Ä‘˚à <˚e⁄&ÉT>± ˇø£yÓ’|ü⁄, ø±s¡´ø£s¡Ô>± |üqT\T #˚dæô| ≥Tº
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
71
>∑TeTkÕÔ>± eTs=ø£yÓ’|ü⁄ ñ+&ÉT≥ e\q Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À J$+#·T
#·THêï&ÉT. Ä‘·à ˝Òì~ Je⁄&ÉT eTqT>∑&É kÕ–+#·˝Ò&ÉT. n+<äTe\q
Je⁄&ÉT, Ä‘·à Á|ü‹ X¯Øs¡eTT˝Àq÷ CÀ&ÉT Ä‘·à\T>± j·TTHêïs¡T. Je⁄&ÉT
ãj·T≥ $wüjT· eTT\qT ‘Ó*j·TT≥≈£î eTTK´eTT>± ãT~∆ì Je⁄ìøÏ <ä>sZ∑ ¡>±
<˚e⁄&ÉT ô|≥º&ÉeTT »]–q~. nfÒ¢ n‘·ì (Je⁄ì) <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT
yÓTT<ä≥ ãT~∆ ‘·sê«‘· ∫‘·ÔeTT Ä ‘·sê«‘· nVü≤eTT nqT eT÷&ÉT
n+‘·'ø£s¡DeTT\qT yê{Ïì Je⁄ì #·T≥÷º ô|≥º>± X¯Sq´eTT>± qTqï
Je⁄ìøÏ ˇø£ Äø±s¡eTT e∫Ãq~. Je⁄ì Äø±s¡eTTqT ÁøÏ+<ä ∫Á‘·|≥ü eTT˝À
#·÷&Ée#·TÃqT.
kÕ<Ûä´eTTqï+‘·es¡≈£î Je⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·TeTTqT
‘Ó*bÕeTT. Ç+ø± @esTTHê ‘Ó\T|üì $wüj·TeTT\T+fÒ dü+<äsꓤqT
kÕs¡eTT #Óô|Œ<äeTT. á ∫Á‘·|ü≥eTTqT #·÷&É&ÉeTT e\q Je⁄ìøÏ
ãT~∆, ∫‘·ÔeTT, nVü≤eTT nej·TeeTT\e˝… >∑\e⁄. Ä eT÷&ÉT˝À ãT~∆
Je⁄q≈£î ãj·T≥ düe÷#ês¡eTT\ìïj·T÷ ‘Ó\TŒ#·T+&ÉTqT. Je⁄&ÉT
1234567890123456789012
1234567890123456789012
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
Je⁄&ÉT
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
1234567890123456789012
1234567890123456789012
Je⁄ì ∫Á‘·|ü≥eTT
72
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
q|ü⁄+dü≈£î&ÉT nsTTq+<äTq Je⁄ìøÏ dü+‘êqeTT ñ+&É<äT. nsTT‘˚ |ü⁄fÒº
|æ\¢\+<äs¡÷ me] dü+‘·‹?j·Tì Á|üX¯ï sê>∑\<äT. Ä $wüj·TyÓTÆ #Ó|挑˚
X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àj˚T düs¡« JesêdüT\≈£î ;»<ë‘·>± j·TTqï~. Á|üø£è ‹
#˚‘· X¯Øs¡eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚dæ Je⁄ìøÏ ìyêdüj÷Ó >∑´eTT>± ‘·j÷· s¡sTTq
‘·sê«‘· Ä‘·àj˚T X¯Øs¡eTTqT ‘·*¢>∑s¡“¤eTTqT+&ç ãj·T{ÏøÏ rdüTø£sê>±
n+<äT˝ÀìøÏ Je⁄&ÉT #˚s¡T#·THêï&ÉT (#˚s¡Ãã&ÉT#·THêï&ÉT). Ç≥T¢ Je⁄&ÉT
Áø=‘·Ô X¯Øs¡eTTqT Ä‘·à <ë«sê bı+<äT#·THêï&ÉT. Je⁄ì X¯Øs¡eTTq≈£î
Ä‘˚à ;»<ë‘· nsTTq+<äTq Á|üø£è‹ ‘·*¢>± j·TTqï~. Ä‘·à ‘·+Á&ç>±
j·TTqï<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. á $wüj·TeTTqT Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À >∑TDÁ‘·jT· $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTTq eT÷&ÉT, Hê\T>∑T XÀ¢øe£ TT\˝À
#·÷&Ée#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ 3. eTeTjÓ÷ì s¡àVü≤<䓤ÁVü≤à ‘·dæàHé >∑s¡“¤+ <ä<ÛëeT´Vü≤yéT ˆ
dü+uÛÑe dü‡s¡« uÛÑ÷‘êHê+ ‘·‘√ uÛÑe‹ uÛ≤s¡‘·! ˆˆ
XÀ¢ˆˆ 4. düs¡«jÓ÷ìwüß øö+‘˚j·T! eT÷s¡Ôj·T' dü+uÛÑe+‹ j·÷' ˆ
‘êkÕ+ ãÁVü≤à eTVü≤<√´ì' nVü≤+ ;» |üÁ<ä' |æ‘ê ˆˆ
nVü≤eTT
∫‘·ÔeTT
ãT~∆
uÛ≤eeTT :` ªªe÷s¡TŒ#Ó+<˚ Á|üø£è‹ Hê jÓTTø£ÿ jÓ÷ì (>∑s¡“¤eTT) ø±>±
<ëìøÏ H˚qT ;»<ë‘·>± j·TTHêïqT. Ç<˚ ø±s¡DeTT #˚‘· Á|ü|ü+#·eTT˝À
düø£\ JesêdüT\T ñ<䓤$+#·T#·Tqïeì ‘Ó*j·TTeTT.μμ
ªªdüs«¡ jÓ÷qT\+<äT »ìà+#·T düø\£ JesêdüT\≈£î Á|üøè£ ‹ ‘·*ø¢ ±>±
Ä‘·àqsTTq H˚qT ‘·+Á&ç>± j·TTHêïqT. X¯Øs¡eTT˝À ;»<ë‘·>± H˚H˚
j·TT+&ÉT≥ e\q H˚H˚ Je⁄fi¯¢≈£î ‘·+Á&çì.μμ
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
71
>∑TeTkÕÔ>± eTs=ø£yÓ’|ü⁄ ñ+&ÉT≥ e\q Je⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À J$+#·T
#·THêï&ÉT. Ä‘·à ˝Òì~ Je⁄&ÉT eTqT>∑&É kÕ–+#·˝Ò&ÉT. n+<äTe\q
Je⁄&ÉT, Ä‘·à Á|ü‹ X¯Øs¡eTT˝Àq÷ CÀ&ÉT Ä‘·à\T>± j·TTHêïs¡T. Je⁄&ÉT
ãj·T≥ $wüjT· eTT\qT ‘Ó*j·TT≥≈£î eTTK´eTT>± ãT~∆ì Je⁄ìøÏ <ä>sZ∑ ¡>±
<˚e⁄&ÉT ô|≥º&ÉeTT »]–q~. nfÒ¢ n‘·ì (Je⁄ì) <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT
yÓTT<ä≥ ãT~∆ ‘·sê«‘· ∫‘·ÔeTT Ä ‘·sê«‘· nVü≤eTT nqT eT÷&ÉT
n+‘·'ø£s¡DeTT\qT yê{Ïì Je⁄ì #·T≥÷º ô|≥º>± X¯Sq´eTT>± qTqï
Je⁄ìøÏ ˇø£ Äø±s¡eTT e∫Ãq~. Je⁄ì Äø±s¡eTTqT ÁøÏ+<ä ∫Á‘·|≥ü eTT˝À
#·÷&Ée#·TÃqT.
kÕ<Ûä´eTTqï+‘·es¡≈£î Je⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·TeTTqT
‘Ó*bÕeTT. Ç+ø± @esTTHê ‘Ó\T|üì $wüj·TeTT\T+fÒ dü+<äsꓤqT
kÕs¡eTT #Óô|Œ<äeTT. á ∫Á‘·|ü≥eTTqT #·÷&É&ÉeTT e\q Je⁄ìøÏ
ãT~∆, ∫‘·ÔeTT, nVü≤eTT nej·TeeTT\e˝… >∑\e⁄. Ä eT÷&ÉT˝À ãT~∆
Je⁄q≈£î ãj·T≥ düe÷#ês¡eTT\ìïj·T÷ ‘Ó\TŒ#·T+&ÉTqT. Je⁄&ÉT
1234567890123456789012
1234567890123456789012
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
Je⁄&ÉT
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
123456789012345678901234567890121
123456789012345678901234567890121
1234567890123456789012
1234567890123456789012
1234567890123456789012
Je⁄ì ∫Á‘·|ü≥eTT
72
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
q|ü⁄+dü≈£î&ÉT nsTTq+<äTq Je⁄ìøÏ dü+‘êqeTT ñ+&É<äT. nsTT‘˚ |ü⁄fÒº
|æ\¢\+<äs¡÷ me] dü+‘·‹?j·Tì Á|üX¯ï sê>∑\<äT. Ä $wüj·TyÓTÆ #Ó|挑˚
X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àj˚T düs¡« JesêdüT\≈£î ;»<ë‘·>± j·TTqï~. Á|üø£è ‹
#˚‘· X¯Øs¡eTTqT ‘·j÷· s¡T #˚dæ Je⁄ìøÏ ìyêdüj÷Ó >∑´eTT>± ‘·j÷· s¡sTTq
‘·sê«‘· Ä‘·àj˚T X¯Øs¡eTTqT ‘·*¢>∑s¡“¤eTTqT+&ç ãj·T{ÏøÏ rdüTø£sê>±
n+<äT˝ÀìøÏ Je⁄&ÉT #˚s¡T#·THêï&ÉT (#˚s¡Ãã&ÉT#·THêï&ÉT). Ç≥T¢ Je⁄&ÉT
Áø=‘·Ô X¯Øs¡eTTqT Ä‘·à <ë«sê bı+<äT#·THêï&ÉT. Je⁄ì X¯Øs¡eTTq≈£î
Ä‘˚à ;»<ë‘· nsTTq+<äTq Á|üø£è‹ ‘·*¢>± j·TTqï~. Ä‘·à ‘·+Á&ç>±
j·TTqï<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. á $wüj·TeTTqT Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTsTTq
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À >∑TDÁ‘·jT· $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTTq eT÷&ÉT, Hê\T>∑T XÀ¢øe£ TT\˝À
#·÷&Ée#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ 3. eTeTjÓ÷ì s¡àVü≤<䓤ÁVü≤à ‘·dæàHé >∑s¡“¤+ <ä<ÛëeT´Vü≤yéT ˆ
dü+uÛÑe dü‡s¡« uÛÑ÷‘êHê+ ‘·‘√ uÛÑe‹ uÛ≤s¡‘·! ˆˆ
XÀ¢ˆˆ 4. düs¡«jÓ÷ìwüß øö+‘˚j·T! eT÷s¡Ôj·T' dü+uÛÑe+‹ j·÷' ˆ
‘êkÕ+ ãÁVü≤à eTVü≤<√´ì' nVü≤+ ;» |üÁ<ä' |æ‘ê ˆˆ
nVü≤eTT
∫‘·ÔeTT
ãT~∆
uÛ≤eeTT :` ªªe÷s¡TŒ#Ó+<˚ Á|üø£è‹ Hê jÓTTø£ÿ jÓ÷ì (>∑s¡“¤eTT) ø±>±
<ëìøÏ H˚qT ;»<ë‘·>± j·TTHêïqT. Ç<˚ ø±s¡DeTT #˚‘· Á|ü|ü+#·eTT˝À
düø£\ JesêdüT\T ñ<䓤$+#·T#·Tqïeì ‘Ó*j·TTeTT.μμ
ªªdüs«¡ jÓ÷qT\+<äT »ìà+#·T düø\£ JesêdüT\≈£î Á|üøè£ ‹ ‘·*ø¢ ±>±
Ä‘·àqsTTq H˚qT ‘·+Á&ç>± j·TTHêïqT. X¯Øs¡eTT˝À ;»<ë‘·>± H˚H˚
j·TT+&ÉT≥ e\q H˚H˚ Je⁄fi¯¢≈£î ‘·+Á&çì.μμ
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
73
á $<ÛäeTT>± X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TT+≥÷
X¯Øs¡eTT˝À Je⁄\ X¯Øs¡eTT\T ‘·j÷· s¡>T∑ ≥≈£î ø±e\dæq ;»eTTqT Ä‘˚à
n+~+#·T#·Tqï~. n+<äTe\q Ä‘·àqT ;»<ë‘·j·Tì nHêïeTT. Ä‘·à
<˚e⁄&ÉT>± ñ+≥÷ eTs=ø£ Á|üø£ÿ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ≈£L&Ü ñHêï&ÉT. á
$wüj·TeTTqT KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê Äs¡T, Äj·T‘Y 102 ˝À
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~.
(6`102) ªªn˝≤¢Vt≤j˚T MT≈£î ì»yÓTÆq Äsê<Ûä´<Ó’eeTT. düeTdüÔ
Je⁄\qT düèwæ˜+∫qyê&ÉT Äj·TH˚. Äj·Tq ø±s¡´ø£s¡Ô>± ≈£L&Ü
j·TTHêï&ÉT.μμ á $<ÛäeTT>± #Ó|æŒj·TT+&ÉT≥ e\q ô|’ $wüj·TeTTq≈£î
kÕø£å´eTT>± KTsYÄHé˝Àì á yêø£´eTT ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. á yêø£´eTT
e\q eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝Àq÷ <˚e⁄ìï >∑T]+∫q dü‘´· eTT ø£\<äì ‘Ó*j·TT
#·Tqï~. Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄&ÉT>± j·TT+≥÷ eT]j·TT ø±s¡´ø£s¡Ô>±
j·TTqï<äqT e÷≥qT ø=+‘· ns¡eú TT #˚dTü ø√e\dæ j·TTqï~. m+<äTø£q>±!
sê»´eTT˝À sêE>± j·TTqïyê&˚ ≈£L* |üì #˚jT· T#·THêï&ÉT n+fÒ <ëìì
mes¡÷ ˇ|üø√s¡T. sêE>± j·TTqïyê&ÉT Á|ü»\+<ä]ø° n~Û|ü‹>±
ñ+&ÉTqT. n≥Te+{Ïyê&ÉT ‘·q Vü≤√<ëqT eTs¡∫ ≈£L* |üìøÏ m+<äT≈£î
b˛e⁄qT? nqT Á|üX¯ï sê>∑\<äT. n~ ndü‘·´eTì #Ó|ü≥≈£î neø±X¯eTT
>∑\<äT. nsTT‘˚ X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·à <˚e⁄ì>±, ø±s¡´ø£s¡Ô>± ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\
|üì #˚jT· T≥ yêdüeÔ y˚Tj·Tì #Ó|ü ≥≈£î KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì (6`102)
yêø£´eTT ≈£L&Ü n<˚ $wüj·TeTTH˚ #Ó|ü#·Tqï~. n+<äTe\q Çø£ÿ&É
n+<äs¡÷ C≤Á>∑‘·Ô>± Ä‘·àqT ns¡úeTT #˚düTø√yê\ì #ÓbÕŒeTT. Ä‘·àqT
ns¡úeTT #˚j·TT≥≈£î y˚TeTT ø=ìï#√≥¢ ndü‘·´eTTqT ≈£L&Ü #Ó|üŒe\dæ
e∫Ãq~. ø=ìïbÕfi¯ó¢ ndü‘·´eTT, ø=ìïbÕfi¯ó¢ dü‘·´eTTqT dü«j·TeTT>±
74
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
y˚Ty˚T ‘Ó*dæ #Ó|üŒ&ÉeTT e\q ø=+<äs¡T ø=+‘· njÓ÷eTj·T dæú‹øÏ >∑T]
nsTTb˛sTT ∫es¡≈£î Á|ü•ï+#·T≥≈£î yÓTT<ä\Tô|≥Tº<äTs¡T. m|ü&ÉsTT‘˚
Á|ü•ï+#·T≥≈£î yÓTT<ä\Tô|≥Tº<äTs√ n|ü&ÉT dü‘·´eTTqT Á>∑Væ≤+#·T X¯øÏÔ
e#·TÃqT. Ä‘·à $wüjT· eTT˝À ø=ìï#√≥¢ n<˚ »]–q~. Ä‘·àqT >∑T]+∫
#Ó|æŒHê, |üs¡e÷‘·àqT >∑T]+∫ #Ó|æŒHê uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT ªÄ‘·àμj·Tì
dü+uÀ~Û+∫ #Ó|Œæ j·TT+<äTs¡T. nfÒ¢ Ä‘·àqT >∑T]+∫ #Ó|Œæ Hê, |üse¡ ÷‘·àqT
>∑T]+∫ #Ó|Œæ Hê yêø£´eTT˝À Äj·T‘Y˝À ªn˝≤¢Vt≤μ nì ˇπø ù|s¡T #Ó|Œü ã&ç
j·TTqï~. n˝≤π> u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT˝À @ yêø£´eTT me]øÏ #Ó|ü #·THêïeTì
$es¡eTT>± #Ó|üŒ≈£î+&Ü Ä‘·àqT>±˙, |üs¡e÷‘·àqT>±˙ Ç<ä›]˙ ª‘·+Á&çμ
j·Tì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~.
uÛÑ>∑eBZ‘· Á>∑+<∏äeTT˝À Ç<ä›]˙ ø£*|æ ªÄ‘·àμj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT,
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À Ç<ä›]˙ ø£*|æ ªn˝≤¢Vt≤μ nì #Ó|üŒ&ÉeTT, u…’_ \T
Á>∑+<∏eä TT˝À Ç<ä]› ˙ ø£*|æ ª‘·+Á&çμj·Tì #Ó|Œü &ÉeTT Á|ü‘´· ø£eå TT>± j·TTqï~.
nsTT‘˚ Ä $wüj·TeTT eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTe⁄#·Tqï eT÷&ÉT
eT‘·eTT\ yê]øÏ ø=~›>± ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äT. n˝≤¢Vt≤ n+fÒ ªˇø£ÿ&˚
n˝≤¢Vt≤μj·Tì eTTd”¢yéT\T nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n˝≤π> ‘·+Á&ç
j·T+fÒ <˚e⁄&j
˚ T· ì Åø¬ d’ eúü ⁄\T nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n<˚ $<Ûeä TT>±
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À Ä‘·à nqï#√≥+‘ê Væ≤+<äTe⁄\T ˇø£ÿfÒ Ä‘·à ø£\<äì
nqTø=+≥THêïs¡T. Ä‘·à s¬ +&ÉT $<Ûeä TT\ ñqï<äì ˇø£{Ï Ä‘·à eTs=ø£{Ï
|üs¡e÷‘·àj·Tì ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢ u…’_\T˝À ‘·+Á&ç n+fÒ Ç<ä›s¡T ø£\ s¡ì
Ŭø’düúe⁄\≈£î ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À n˝≤¢Vt≤ n+fÒ ˇπø
|ü<äeTT Ç<ä›]ì >∑T]+∫ #Ó|æŒq<äì eTTd”¢yéT\T ‘Ó*j·T˝Òø£b˛j·÷s¡T.
á $<Ûeä TT>± eT÷&ÉT eT‘·eTT\˝Àì Á|ü»\T ‘·eT Á>∑+<∏eä TT\ì #Ó|ü ø=qT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
73
á $<ÛäeTT>± X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à ø±s¡´ø£s¡Ô>± j·TT+≥÷
X¯Øs¡eTT˝À Je⁄\ X¯Øs¡eTT\T ‘·j÷· s¡>T∑ ≥≈£î ø±e\dæq ;»eTTqT Ä‘˚à
n+~+#·T#·Tqï~. n+<äTe\q Ä‘·àqT ;»<ë‘·j·Tì nHêïeTT. Ä‘·à
<˚e⁄&ÉT>± ñ+≥÷ eTs=ø£ Á|üø£ÿ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ≈£L&Ü ñHêï&ÉT. á
$wüj·TeTTqT KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê Äs¡T, Äj·T‘Y 102 ˝À
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~.
(6`102) ªªn˝≤¢Vt≤j˚T MT≈£î ì»yÓTÆq Äsê<Ûä´<Ó’eeTT. düeTdüÔ
Je⁄\qT düèwæ˜+∫qyê&ÉT Äj·TH˚. Äj·Tq ø±s¡´ø£s¡Ô>± ≈£L&Ü
j·TTHêï&ÉT.μμ á $<ÛäeTT>± #Ó|æŒj·TT+&ÉT≥ e\q ô|’ $wüj·TeTTq≈£î
kÕø£å´eTT>± KTsYÄHé˝Àì á yêø£´eTT ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. á yêø£´eTT
e\q eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝Àq÷ <˚e⁄ìï >∑T]+∫q dü‘´· eTT ø£\<äì ‘Ó*j·TT
#·Tqï~. Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄&ÉT>± j·TT+≥÷ eT]j·TT ø±s¡´ø£s¡Ô>±
j·TTqï<äqT e÷≥qT ø=+‘· ns¡eú TT #˚dTü ø√e\dæ j·TTqï~. m+<äTø£q>±!
sê»´eTT˝À sêE>± j·TTqïyê&˚ ≈£L* |üì #˚jT· T#·THêï&ÉT n+fÒ <ëìì
mes¡÷ ˇ|üø√s¡T. sêE>± j·TTqïyê&ÉT Á|ü»\+<ä]ø° n~Û|ü‹>±
ñ+&ÉTqT. n≥Te+{Ïyê&ÉT ‘·q Vü≤√<ëqT eTs¡∫ ≈£L* |üìøÏ m+<äT≈£î
b˛e⁄qT? nqT Á|üX¯ï sê>∑\<äT. n~ ndü‘·´eTì #Ó|ü≥≈£î neø±X¯eTT
>∑\<äT. nsTT‘˚ X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·à <˚e⁄ì>±, ø±s¡´ø£s¡Ô>± ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\
|üì #˚jT· T≥ yêdüeÔ y˚Tj·Tì #Ó|ü ≥≈£î KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì (6`102)
yêø£´eTT ≈£L&Ü n<˚ $wüj·TeTTH˚ #Ó|ü#·Tqï~. n+<äTe\q Çø£ÿ&É
n+<äs¡÷ C≤Á>∑‘·Ô>± Ä‘·àqT ns¡úeTT #˚düTø√yê\ì #ÓbÕŒeTT. Ä‘·àqT
ns¡úeTT #˚j·TT≥≈£î y˚TeTT ø=ìï#√≥¢ ndü‘·´eTTqT ≈£L&Ü #Ó|üŒe\dæ
e∫Ãq~. ø=ìïbÕfi¯ó¢ ndü‘·´eTT, ø=ìïbÕfi¯ó¢ dü‘·´eTTqT dü«j·TeTT>±
74
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
y˚Ty˚T ‘Ó*dæ #Ó|üŒ&ÉeTT e\q ø=+<äs¡T ø=+‘· njÓ÷eTj·T dæú‹øÏ >∑T]
nsTTb˛sTT ∫es¡≈£î Á|ü•ï+#·T≥≈£î yÓTT<ä\Tô|≥Tº<äTs¡T. m|ü&ÉsTT‘˚
Á|ü•ï+#·T≥≈£î yÓTT<ä\Tô|≥Tº<äTs√ n|ü&ÉT dü‘·´eTTqT Á>∑Væ≤+#·T X¯øÏÔ
e#·TÃqT. Ä‘·à $wüjT· eTT˝À ø=ìï#√≥¢ n<˚ »]–q~. Ä‘·àqT >∑T]+∫
#Ó|æŒHê, |üs¡e÷‘·àqT >∑T]+∫ #Ó|æŒHê uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT ªÄ‘·àμj·Tì
dü+uÀ~Û+∫ #Ó|Œæ j·TT+<äTs¡T. nfÒ¢ Ä‘·àqT >∑T]+∫ #Ó|Œæ Hê, |üse¡ ÷‘·àqT
>∑T]+∫ #Ó|Œæ Hê yêø£´eTT˝À Äj·T‘Y˝À ªn˝≤¢Vt≤μ nì ˇπø ù|s¡T #Ó|Œü ã&ç
j·TTqï~. n˝≤π> u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT˝À @ yêø£´eTT me]øÏ #Ó|ü #·THêïeTì
$es¡eTT>± #Ó|üŒ≈£î+&Ü Ä‘·àqT>±˙, |üs¡e÷‘·àqT>±˙ Ç<ä›]˙ ª‘·+Á&çμ
j·Tì #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~.
uÛÑ>∑eBZ‘· Á>∑+<∏äeTT˝À Ç<ä›]˙ ø£*|æ ªÄ‘·àμj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT,
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À Ç<ä›]˙ ø£*|æ ªn˝≤¢Vt≤μ nì #Ó|üŒ&ÉeTT, u…’_ \T
Á>∑+<∏eä TT˝À Ç<ä]› ˙ ø£*|æ ª‘·+Á&çμj·Tì #Ó|Œü &ÉeTT Á|ü‘´· ø£eå TT>± j·TTqï~.
nsTT‘˚ Ä $wüj·TeTT eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTe⁄#·Tqï eT÷&ÉT
eT‘·eTT\ yê]øÏ ø=~›>± ≈£L&Ü ‘Ó*j·T<äT. n˝≤¢Vt≤ n+fÒ ªˇø£ÿ&˚
n˝≤¢Vt≤μj·Tì eTTd”¢yéT\T nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n˝≤π> ‘·+Á&ç
j·T+fÒ <˚e⁄&j
˚ T· ì Åø¬ d’ eúü ⁄\T nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. n<˚ $<Ûeä TT>±
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À Ä‘·à nqï#√≥+‘ê Væ≤+<äTe⁄\T ˇø£ÿfÒ Ä‘·à ø£\<äì
nqTø=+≥THêïs¡T. Ä‘·à s¬ +&ÉT $<Ûeä TT\ ñqï<äì ˇø£{Ï Ä‘·à eTs=ø£{Ï
|üs¡e÷‘·àj·Tì ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢ u…’_\T˝À ‘·+Á&ç n+fÒ Ç<ä›s¡T ø£\ s¡ì
Ŭø’düúe⁄\≈£î ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À n˝≤¢Vt≤ n+fÒ ˇπø
|ü<äeTT Ç<ä›]ì >∑T]+∫ #Ó|æŒq<äì eTTd”¢yéT\T ‘Ó*j·T˝Òø£b˛j·÷s¡T.
á $<Ûeä TT>± eT÷&ÉT eT‘·eTT\˝Àì Á|ü»\T ‘·eT Á>∑+<∏eä TT\ì #Ó|ü ø=qT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
75
yê{Ïj·T+<äT >∑\ dü‘·´y˚T<√ ‘Ó*j·Tø£ ˇπø ù|s¡T‘√ #Ó|üŒã&çq Ç<ä› ]ì
ˇø£ÿ]>±H˚ nqTø=+≥THêïs¡T. Ä‘·à nìHê, ‘·+Á&ç nìHê, n˝≤¢Vt≤
nìHê Ç<ä›s¡THêïs¡ì nqTø=qT neø±X¯y˚T ˝Ò<äT. m+<äTø£q>±! <˚e⁄&˚
n˝≤ #˚XÊ&ÉT. ªme]ì @ e÷s¡ZeTT˝À |ü+bÕ˝À Ä e÷s¡ZeTT˝ÀH˚
|ü+|ü⁄<äTqTμ nì KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê Äs¡T, Äj·T‘Y 110,
111\˝À #Ó|æŒq≥T¢ <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\qT nC≤„q e÷s¡ZeTT˝À nsTTHê
|ü+|ü>∑\&ÉT, ˝Òø£ C≤„qe÷s¡ZeTT˝ÀqsTTHê |ü+|ü>∑\&ÉT. n~ n+‘·j·T÷
eTìwæ $<ÛëqeTTqT ã{Ϻ <˚e⁄&ÉT ìs¡ísTT+#·TqT nì #Ó|üø=HêïeTT.
ªªn˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿπs MT Äsê<Ûä´<Ó’eeTT, Äj·Tq ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\T
mes¡÷ ˝Òs¡Tμμ nì KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (6`102) yêø£´eTT˝À >∑\<äT.
nø£ÿ&É #Ó|æŒq~ |üP]Ô dü‘·´y˚T. eTìwæøÏ Äsê<Ûä´<Ó’eeTT ˇø£ÿ&˚. Ç<ä›s¡T
mø£ÿ&Ü ˝Òs¡T. Ç<ä›s¡T ñHêïs¡ì @ <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|üŒ˝Ò<äT. nsTT‘˚
e÷ Á|üX¯ï @eT+fÒ 112e dü÷sê˝À Áyêdæq≥T¢ ªª<˚e⁄&ÉT me] nø£ÿsê
˝Òìyê&ÉTμμ nì >∑\<äT. n+fÒ Äsê<Ûäq nø£ÿs¡ ≈£L&Ü ˝Òìyê&ÉT nì
ns¡úeTT. nø£ÿ&É #Ó|æŒq yêø£´eTT˝À n˝≤¢Vt≤≈£î @ Äsê<Ûäq nø£ÿs¡ ≈£L&Ü
˝Ò<äì ns¡úeTT. n+‘˚ø±ø£ 112e dü÷sê˝À #Ó|æŒq eTs=ø£ yêø£´eTT
Á|üø±s¡eTT ªªn˝≤¢V≤t ≈£î mes¡÷ dü+‘êqeTT ø±<äTμμ nì e⁄+~. ø=ìï#√≥¢
ªªn˝≤¢Vt≤ düs¡«eTTqT, düs¡«e÷qe⁄\qT düèwæ˜+#ÓqTμμ nì e⁄+~. Bì
Á|üø±s¡eTT n+<ä]˙ düèwæ+˜ ∫q <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉT+&É>±, me]ì düèwæ+˜ ∫Hê,
me]ø° ‘·+Á&ç ø±ì <˚e⁄&ÉT, me]ø° |ü⁄≥ºì <˚e⁄&ÉT eTs=ø£&ÉT >∑\&Éì
112e dü÷sê˝Àì ¬s+&ÉT eT÷&ÉT yêø£´eTT\ <ë«sê ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
Çø£ÿ&É düèwæ˜ |üPs¡«eTT>∑\ <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|æŒHês¡ì, n|ü&ÉT n‘·qT
ˇø£ÿ&ÉT ‘·|üŒ mes¡÷ ˝Òs¡ì ≈£L&Ü yÓTT<ä{Ï yêø£´eTT˝ÀH˚ >∑\<äT. düèwæ˜
76
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT, JesêdüT\T n˙ï >∑\e⁄. düèwæ˜ |üPs¡«eTT <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚
>∑\&ÉT. <˚e⁄&ÉT ‘·|üŒ @ e÷qe⁄&ÉT ˝Ò&ÉT. Ç≥T¢ uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì Ä‘·à,
|üs¡e÷‘·à\qT, u…’_\T˝Àì ‘·+Á&ç, |ü]X¯ó<ë∆‘·à\qT >∑T]+∫ eTìwæ
Ä˝À∫+∫ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·Te\dæjT· Tqï~. Á>∑+<∏eä TT˝À @$T #ÓbÕŒs√
‘Ó*j·Tì<˚ me«s¡÷ C≤„qT\T ø±˝Òs¡T.
Á|üXï¯ :` <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À Ç<ä]› ˙ ø£*|æ ˇπø ù|s¡T‘√ m+<äT≈£î #ÓbÕŒs¡T?
n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT e\q mes¡sTTHê ‘Ó*dæq ù|s¡T ˇø£ÿì ù|πsj·Tì
nqTø=+<äTs¡T>±˙ ˇπø ù|s¡T˝À Ç<äs› T¡ Hêïs¡ì nqTø√s¡T. n≥T¢ø±≈£î+&Ü
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇπø ù|s¡TqT m+<äT≈£î #Ó|üŒ˝Ò<äT? Ä‘·àqT Ä‘·àì,
|üse¡ ÷‘·àqT |üse¡ ÷‘·àj·Tì #Ó|Œæ j·TT+fÒ bıs¡bÕ≥T |ü&<˚ ëìøÏ neø±X¯eTT
ñ+&É<äT ø£<ë! BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` <˚e⁄ì C≤„qeTT dü÷ú\eTT>± ãVæ≤s¡Z‘·eTT>± mø£ÿ&Ü #Ó|æŒ
j·TT+&É˝<Ò Tä . eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ j·T+<äTqT dü÷ø£àå C≤„qeTT #Ó|üŒã&çq~.
dü÷ø£åàC≤„qeTT kÕe÷q´eTT>± me]ø° ns¡úeTT ø±<äT. <˚e⁄&ÉT ‘·q
$wüj·TeTT˝À nq>± ‘·q ù|s¡T $wüj·TeTT˝À $&ÉBdæ #Ó|üŒø£ Ç<ä›]˙
ø£*|æ ˇπø ù|s¡T‘√ #Ó|æŒq≥T¢ <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À >∑\<äT. <˚e⁄&ÉT ns¡úeTT
ø±≈£L&É<äH˚ n˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. ‘·q C≤„qeTT MT<ä ÄdüøÏÔ ø£\yêìøÏ
e÷Á‘·y˚T ns¡úeT>∑Tq≥T¢ $T>∑‘ê me]ø° ns¡úeTTø±q≥T¢ ñ+&Ée˝…qqT
ñ<˚›X¯´eTT‘√H˚ n˝≤ #˚XÊ&ÉT. meìø£sTT‘˚ <˚e⁄ì MT<ä, <˚e⁄ì C≤„qeTT
MT<ä ÄdüøÏÔj·TT+&ÉTH√ yê&ÉT dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·÷\ì Á|üj·T‘·ïeTT
#˚jT· TqT. n{Ïyº êìøÏ <˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>± yêì n+‘·s+¡ >∑eTT˝ÀH˚ dü‘´· eTT
ns¡úeT>∑T˝≤>∑ #˚j·TTqT. <˚e⁄ì MT<ä |üP]Ô <Ûë´dü ˝Òìyês¡T ‘êeTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
75
yê{Ïj·T+<äT >∑\ dü‘·´y˚T<√ ‘Ó*j·Tø£ ˇπø ù|s¡T‘√ #Ó|üŒã&çq Ç<ä› ]ì
ˇø£ÿ]>±H˚ nqTø=+≥THêïs¡T. Ä‘·à nìHê, ‘·+Á&ç nìHê, n˝≤¢Vt≤
nìHê Ç<ä›s¡THêïs¡ì nqTø=qT neø±X¯y˚T ˝Ò<äT. m+<äTø£q>±! <˚e⁄&˚
n˝≤ #˚XÊ&ÉT. ªme]ì @ e÷s¡ZeTT˝À |ü+bÕ˝À Ä e÷s¡ZeTT˝ÀH˚
|ü+|ü⁄<äTqTμ nì KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê Äs¡T, Äj·T‘Y 110,
111\˝À #Ó|æŒq≥T¢ <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\qT nC≤„q e÷s¡ZeTT˝À nsTTHê
|ü+|ü>∑\&ÉT, ˝Òø£ C≤„qe÷s¡ZeTT˝ÀqsTTHê |ü+|ü>∑\&ÉT. n~ n+‘·j·T÷
eTìwæ $<ÛëqeTTqT ã{Ϻ <˚e⁄&ÉT ìs¡ísTT+#·TqT nì #Ó|üø=HêïeTT.
ªªn˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿπs MT Äsê<Ûä´<Ó’eeTT, Äj·Tq ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\T
mes¡÷ ˝Òs¡Tμμ nì KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (6`102) yêø£´eTT˝À >∑\<äT.
nø£ÿ&É #Ó|æŒq~ |üP]Ô dü‘·´y˚T. eTìwæøÏ Äsê<Ûä´<Ó’eeTT ˇø£ÿ&˚. Ç<ä›s¡T
mø£ÿ&Ü ˝Òs¡T. Ç<ä›s¡T ñHêïs¡ì @ <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|üŒ˝Ò<äT. nsTT‘˚
e÷ Á|üX¯ï @eT+fÒ 112e dü÷sê˝À Áyêdæq≥T¢ ªª<˚e⁄&ÉT me] nø£ÿsê
˝Òìyê&ÉTμμ nì >∑\<äT. n+fÒ Äsê<Ûäq nø£ÿs¡ ≈£L&Ü ˝Òìyê&ÉT nì
ns¡úeTT. nø£ÿ&É #Ó|æŒq yêø£´eTT˝À n˝≤¢Vt≤≈£î @ Äsê<Ûäq nø£ÿs¡ ≈£L&Ü
˝Ò<äì ns¡úeTT. n+‘˚ø±ø£ 112e dü÷sê˝À #Ó|æŒq eTs=ø£ yêø£´eTT
Á|üø±s¡eTT ªªn˝≤¢V≤t ≈£î mes¡÷ dü+‘êqeTT ø±<äTμμ nì e⁄+~. ø=ìï#√≥¢
ªªn˝≤¢Vt≤ düs¡«eTTqT, düs¡«e÷qe⁄\qT düèwæ˜+#ÓqTμμ nì e⁄+~. Bì
Á|üø±s¡eTT n+<ä]˙ düèwæ+˜ ∫q <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉT+&É>±, me]ì düèwæ+˜ ∫Hê,
me]ø° ‘·+Á&ç ø±ì <˚e⁄&ÉT, me]ø° |ü⁄≥ºì <˚e⁄&ÉT eTs=ø£&ÉT >∑\&Éì
112e dü÷sê˝Àì ¬s+&ÉT eT÷&ÉT yêø£´eTT\ <ë«sê ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
Çø£ÿ&É düèwæ˜ |üPs¡«eTT>∑\ <˚e⁄ìï >∑T]+∫ #Ó|æŒHês¡ì, n|ü&ÉT n‘·qT
ˇø£ÿ&ÉT ‘·|üŒ mes¡÷ ˝Òs¡ì ≈£L&Ü yÓTT<ä{Ï yêø£´eTT˝ÀH˚ >∑\<äT. düèwæ˜
76
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT, JesêdüT\T n˙ï >∑\e⁄. düèwæ˜ |üPs¡«eTT <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚
>∑\&ÉT. <˚e⁄&ÉT ‘·|üŒ @ e÷qe⁄&ÉT ˝Ò&ÉT. Ç≥T¢ uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì Ä‘·à,
|üs¡e÷‘·à\qT, u…’_\T˝Àì ‘·+Á&ç, |ü]X¯ó<ë∆‘·à\qT >∑T]+∫ eTìwæ
Ä˝À∫+∫ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·Te\dæjT· Tqï~. Á>∑+<∏eä TT˝À @$T #ÓbÕŒs√
‘Ó*j·Tì<˚ me«s¡÷ C≤„qT\T ø±˝Òs¡T.
Á|üXï¯ :` <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À Ç<ä]› ˙ ø£*|æ ˇπø ù|s¡T‘√ m+<äT≈£î #ÓbÕŒs¡T?
n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT e\q mes¡sTTHê ‘Ó*dæq ù|s¡T ˇø£ÿì ù|πsj·Tì
nqTø=+<äTs¡T>±˙ ˇπø ù|s¡T˝À Ç<äs› T¡ Hêïs¡ì nqTø√s¡T. n≥T¢ø±≈£î+&Ü
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇπø ù|s¡TqT m+<äT≈£î #Ó|üŒ˝Ò<äT? Ä‘·àqT Ä‘·àì,
|üse¡ ÷‘·àqT |üse¡ ÷‘·àj·Tì #Ó|Œæ j·TT+fÒ bıs¡bÕ≥T |ü&<˚ ëìøÏ neø±X¯eTT
ñ+&É<äT ø£<ë! BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` <˚e⁄ì C≤„qeTT dü÷ú\eTT>± ãVæ≤s¡Z‘·eTT>± mø£ÿ&Ü #Ó|æŒ
j·TT+&É˝<Ò Tä . eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ j·T+<äTqT dü÷ø£àå C≤„qeTT #Ó|üŒã&çq~.
dü÷ø£åàC≤„qeTT kÕe÷q´eTT>± me]ø° ns¡úeTT ø±<äT. <˚e⁄&ÉT ‘·q
$wüj·TeTT˝À nq>± ‘·q ù|s¡T $wüj·TeTT˝À $&ÉBdæ #Ó|üŒø£ Ç<ä›]˙
ø£*|æ ˇπø ù|s¡T‘√ #Ó|æŒq≥T¢ <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À >∑\<äT. <˚e⁄&ÉT ns¡úeTT
ø±≈£L&É<äH˚ n˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. ‘·q C≤„qeTT MT<ä ÄdüøÏÔ ø£\yêìøÏ
e÷Á‘·y˚T ns¡úeT>∑Tq≥T¢ $T>∑‘ê me]ø° ns¡úeTTø±q≥T¢ ñ+&Ée˝…qqT
ñ<˚›X¯´eTT‘√H˚ n˝≤ #˚XÊ&ÉT. meìø£sTT‘˚ <˚e⁄ì MT<ä, <˚e⁄ì C≤„qeTT
MT<ä ÄdüøÏÔj·TT+&ÉTH√ yê&ÉT dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·÷\ì Á|üj·T‘·ïeTT
#˚jT· TqT. n{Ïyº êìøÏ <˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>± yêì n+‘·s+¡ >∑eTT˝ÀH˚ dü‘´· eTT
ns¡úeT>∑T˝≤>∑ #˚j·TTqT. <˚e⁄ì MT<ä |üP]Ô <Ûë´dü ˝Òìyês¡T ‘êeTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
77
m+‘· C≤„qT\e˝… q{Ï+∫Hê yê]øÏ <˚e⁄&ÉT dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·T ìe«&ÉT.
‘·qMT<ä <Ûë´dü ˝Ò≈£îHêï, ñqï≥T¢ q{Ï+#·T yê]øÏ ‘·q $<ÛëqeTT
‘Ó*j·T≈£L&É<äì, <˚e⁄&ÉT ñ<˚›X¯´|üPs¡«ø£eTT>± ˇπø ù|s¡T˝ÀH˚ Ç<ä›]ì
#ÓbÕŒ&ÉT. <˚e⁄&ÉT n˙ï ‘Ó*ùd #˚XÊ&ÉT. n+<äTe\q Äj·TqqT ªª$y˚ø£
e+‘·T&ÉTμμ nì nqe#·TÃqT. <˚e⁄&ÉT H˚sT¡ >± ‘·q C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TTq≥T¢
ñ+#·ø£ nH˚ø£ eT\T|ü⁄\T Á‹|æŒj·TT+{≤&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
Á|üX¯ï :` <˚e⁄ì $wüj·TeTT n≥T+∫ MT $wüj·TeTT n&ÉT>∑T‘êeTT
düe÷<ÛëqeTT #Ó|üŒ+&ç. MTs¡T Ç<˚ dü+e‘·‡s¡eTT |ü~ HÓ\\ ÁøÏ‘·eTT
Áyêdæq ªª‘Ó\T>∑Tμμ nqT ∫qï Á>∑+<∏äeTT˝À 29e ù|J˝À Ç˝≤ ÁyêXÊs¡T.
ªªÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT˝À Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫ yÓ<äøÏHê @ ù|J˝À
<=s¡ø£<äT. <˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\THêïj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. nsTT‘˚ Ä‘·à≈£î
<Ûsä à¡ eTT\Tqïeì Á|ü|+ü #·eTT˝À me&É÷ #Ó|Œü ˝Ò&TÉ . m+<äTø£q>±! Ä‘·à≈£î
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄. Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\≈£î nr‘·eTT>± j·TTqï~.μμ nì
Áyêj·T&ÉeTT »]–q~. á Á>∑+<∏äeTT˝À ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝ÀH˚ <˚e⁄ìøÏ
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄ n˙, Ä‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\Tqïeì #ÓbÕŒs¡T. ‘Ó\T>∑T
Á>∑+<∏äeTT˝À <ëìøÏ $s¡T<ä∆eTT>± ªª<˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\T >∑\e⁄, Ä‘·à≈£î
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄μμ nì #ÓbÕŒs¡T. MTs¡T Ä Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq e÷≥≈£î
á Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq e÷≥≈£î |üP]Ô $s¡T<ä∆eTT>± #ÓbÕŒs¡T. ¬s+&ÉT#√≥¢
bı+~ø£ ˝Ò≈£î+&Ü ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ m+<äT≈£î #ÓbÕŒs¡T? BìøÏ »yêãT
@$T #Ó|üŒ>∑\s¡T?
»yêãT :` MTs¡T n&ç–q<ëì Á|üø±s¡y˚T H˚qT ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ ø£ì|æ+#·T
q≥T¢ ÁyêXÊqT. H˚qT 29e ù|J˝À Ä $wüj·TeTTqT Áyêj·Tø£ eTT+<˚
78
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
28e ù|J˝À uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì ¬s+&ÉT XÀ¢ø£eTT\≈£î ns¡úeTT Hê≈£î ‘Ó*dæ
eTqTwüß\ <äèwæì˜ eTs¡*à XÀ¢øe£ TT\ uÛ≤eeTTqT n<˚ |üì>± <ë] ‘·|Œæ +∫
ÁyêXÊeTT. n+<äT˝À dü‘´· eTTqT ø=~› e÷Á‘·eTT #Ó|Œæ $T>∑‘ê uÛ≤eeTTqT
n+‘·{Ï˙ |üs¡e÷‘·à MT~øÏ eTs¡*à ÁyêXÊeTT. nø£ÿ&É yÓ÷ø£å düHêï´dü
jÓ÷>∑eTT˝Àì 61, 62 XÀ¢ø£eTT\ e<ä› m+‘√ C≤Á>∑‘·Ô>± Áyêj·Te\dæ
e∫Ãq~. nfÒ¢ 65, 66 XÀ¢øe£ TT\≈£î uÛ≤eeTTqT Áyêj·TTq|ü&ÉT eT÷&ÉT
e+‘·T\ dü‘´· eTT, ˇø£ e+‘·T ndü‘´· eTTqT ø=\‘· y˚dæ #ÓbÕŒeTT. nø£ÿ&É
Hê\T>∑T XÀ¢øe£ TT\≈£î ndü\sTTq uÛ≤eeTT ‘Ó*dæ eTìwæì Ç+ø± eTT+<äT≈£î
rdüTø£b˛e⁄≥≈£î, C≤„qe÷s¡ZeTT˝À @ Ä≥+ø£eTT\T ‘·sê«‘· ø±\eTT˝À
ø£\T>∑≈£î+&ÉT≥≈£î jÓ÷∫+∫ n˝≤ #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~. ì» uÛ≤eeTTqT
<ë]eT[¢+∫ nø£ÿ&É dü‘·´eTTqT #Ó|üŒø£ ndü‘·´eTTqT ‘Ó*ùd #ÓbÕŒqT
nì nø£ÿ&˚ 28e ù|J˝À Áyêdæq~ #·÷dæjT· T+fÒ 29e ù|J˝À Áyêdæq~
n‹X¯jÓ÷øÏÔ ø±<äT.
Ç|ü&ÉT H˚qT Á|ü•ïkÕÔqT, MTs¡T »yêãT #Ó|Œü >∑\sê? H˚qT 29e
ù|J˝À <˚e⁄&ÉT, Ä‘·àj·Tì ¬s+&ÉT ù|s¡T¢ #ÓbÕŒqT. Ä‘·àqT <˚e⁄&Éì
≈£L&Ü nqe#·TÃqì Á>∑+<∏äeTT ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝ÀH˚ #ÓbÕŒqT. H˚qT nø£ÿ&É
<˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\Tqï$ nqï|ü&ÉT ª<˚e⁄&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT Ä‘·àì
ns¡úeTT #˚düTø√e#·Tà ø£<ë! nfÒ¢ Ä‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄ nqï|ü &ÉT
ªÄ‘·àμqT <˚e⁄&Éì ns¡eú TT #˚dTü ø√e#·TÃqT ø£<ë! Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±, <˚e⁄ìï
Ä‘·à>± #Ó|ü ø=+fÒ <Ûsä à¡ eTT\T+&É&eÉ TT, ˝Ò≈î£ +&Ü b˛e&ÉeTT dü]b˛e⁄qT
ø£<ë! Ä‘·à≈£î, <˚e⁄ìøÏ ‘ês¡‘·eT´eTT ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±
<˚e⁄ìï Ä‘·à>± #Ó|üŒe#·TÃqT. m|ü&ÉsTT‘˚ yê{Ï ¬s+&ç+{Ï uÛÒ<äeTT
‘Ó*dæq<√, n|ü&ÉT y˚sT¡ y˚sT¡ >± $&ÉBdæ #Ó|ü ø√e\dæ e#·TÃqT. n|ü&ÉT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
77
m+‘· C≤„qT\e˝… q{Ï+∫Hê yê]øÏ <˚e⁄&ÉT dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·T ìe«&ÉT.
‘·qMT<ä <Ûë´dü ˝Ò≈£îHêï, ñqï≥T¢ q{Ï+#·T yê]øÏ ‘·q $<ÛëqeTT
‘Ó*j·T≈£L&É<äì, <˚e⁄&ÉT ñ<˚›X¯´|üPs¡«ø£eTT>± ˇπø ù|s¡T˝ÀH˚ Ç<ä›]ì
#ÓbÕŒ&ÉT. <˚e⁄&ÉT n˙ï ‘Ó*ùd #˚XÊ&ÉT. n+<äTe\q Äj·TqqT ªª$y˚ø£
e+‘·T&ÉTμμ nì nqe#·TÃqT. <˚e⁄&ÉT H˚sT¡ >± ‘·q C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TTq≥T¢
ñ+#·ø£ nH˚ø£ eT\T|ü⁄\T Á‹|æŒj·TT+{≤&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
Á|üX¯ï :` <˚e⁄ì $wüj·TeTT n≥T+∫ MT $wüj·TeTT n&ÉT>∑T‘êeTT
düe÷<ÛëqeTT #Ó|üŒ+&ç. MTs¡T Ç<˚ dü+e‘·‡s¡eTT |ü~ HÓ\\ ÁøÏ‘·eTT
Áyêdæq ªª‘Ó\T>∑Tμμ nqT ∫qï Á>∑+<∏äeTT˝À 29e ù|J˝À Ç˝≤ ÁyêXÊs¡T.
ªªÁãVü≤à$<ë´ XÊÅdüÔeTT˝À Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\qT >∑T]+∫ yÓ<äøÏHê @ ù|J˝À
<=s¡ø£<äT. <˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\THêïj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. nsTT‘˚ Ä‘·à≈£î
<Ûsä à¡ eTT\Tqïeì Á|ü|+ü #·eTT˝À me&É÷ #Ó|Œü ˝Ò&TÉ . m+<äTø£q>±! Ä‘·à≈£î
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄. Ä‘·à <Ûäs¡àeTT\≈£î nr‘·eTT>± j·TTqï~.μμ nì
Áyêj·T&ÉeTT »]–q~. á Á>∑+<∏äeTT˝À ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝ÀH˚ <˚e⁄ìøÏ
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄ n˙, Ä‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\Tqïeì #ÓbÕŒs¡T. ‘Ó\T>∑T
Á>∑+<∏äeTT˝À <ëìøÏ $s¡T<ä∆eTT>± ªª<˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\T >∑\e⁄, Ä‘·à≈£î
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄μμ nì #ÓbÕŒs¡T. MTs¡T Ä Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq e÷≥≈£î
á Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq e÷≥≈£î |üP]Ô $s¡T<ä∆eTT>± #ÓbÕŒs¡T. ¬s+&ÉT#√≥¢
bı+~ø£ ˝Ò≈£î+&Ü ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ m+<äT≈£î #ÓbÕŒs¡T? BìøÏ »yêãT
@$T #Ó|üŒ>∑\s¡T?
»yêãT :` MTs¡T n&ç–q<ëì Á|üø±s¡y˚T H˚qT ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ ø£ì|æ+#·T
q≥T¢ ÁyêXÊqT. H˚qT 29e ù|J˝À Ä $wüj·TeTTqT Áyêj·Tø£ eTT+<˚
78
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
28e ù|J˝À uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì ¬s+&ÉT XÀ¢ø£eTT\≈£î ns¡úeTT Hê≈£î ‘Ó*dæ
eTqTwüß\ <äèwæì˜ eTs¡*à XÀ¢øe£ TT\ uÛ≤eeTTqT n<˚ |üì>± <ë] ‘·|Œæ +∫
ÁyêXÊeTT. n+<äT˝À dü‘´· eTTqT ø=~› e÷Á‘·eTT #Ó|Œæ $T>∑‘ê uÛ≤eeTTqT
n+‘·{Ï˙ |üs¡e÷‘·à MT~øÏ eTs¡*à ÁyêXÊeTT. nø£ÿ&É yÓ÷ø£å düHêï´dü
jÓ÷>∑eTT˝Àì 61, 62 XÀ¢ø£eTT\ e<ä› m+‘√ C≤Á>∑‘·Ô>± Áyêj·Te\dæ
e∫Ãq~. nfÒ¢ 65, 66 XÀ¢øe£ TT\≈£î uÛ≤eeTTqT Áyêj·TTq|ü&ÉT eT÷&ÉT
e+‘·T\ dü‘´· eTT, ˇø£ e+‘·T ndü‘´· eTTqT ø=\‘· y˚dæ #ÓbÕŒeTT. nø£ÿ&É
Hê\T>∑T XÀ¢øe£ TT\≈£î ndü\sTTq uÛ≤eeTT ‘Ó*dæ eTìwæì Ç+ø± eTT+<äT≈£î
rdüTø£b˛e⁄≥≈£î, C≤„qe÷s¡ZeTT˝À @ Ä≥+ø£eTT\T ‘·sê«‘· ø±\eTT˝À
ø£\T>∑≈£î+&ÉT≥≈£î jÓ÷∫+∫ n˝≤ #Ó|üŒe\dæ e∫Ãq~. ì» uÛ≤eeTTqT
<ë]eT[¢+∫ nø£ÿ&É dü‘·´eTTqT #Ó|üŒø£ ndü‘·´eTTqT ‘Ó*ùd #ÓbÕŒqT
nì nø£ÿ&˚ 28e ù|J˝À Áyêdæq~ #·÷dæjT· T+fÒ 29e ù|J˝À Áyêdæq~
n‹X¯jÓ÷øÏÔ ø±<äT.
Ç|ü&ÉT H˚qT Á|ü•ïkÕÔqT, MTs¡T »yêãT #Ó|Œü >∑\sê? H˚qT 29e
ù|J˝À <˚e⁄&ÉT, Ä‘·àj·Tì ¬s+&ÉT ù|s¡T¢ #ÓbÕŒqT. Ä‘·àqT <˚e⁄&Éì
≈£L&Ü nqe#·TÃqì Á>∑+<∏äeTT ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝ÀH˚ #ÓbÕŒqT. H˚qT nø£ÿ&É
<˚e⁄ìøÏ <Ûäs¡àeTT\Tqï$ nqï|ü&ÉT ª<˚e⁄&ÉTμ nqT |ü<äeTTqT Ä‘·àì
ns¡úeTT #˚düTø√e#·Tà ø£<ë! nfÒ¢ Ä‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄ nqï|ü &ÉT
ªÄ‘·àμqT <˚e⁄&Éì ns¡eú TT #˚dTü ø√e#·TÃqT ø£<ë! Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±, <˚e⁄ìï
Ä‘·à>± #Ó|ü ø=+fÒ <Ûsä à¡ eTT\T+&É&eÉ TT, ˝Ò≈î£ +&Ü b˛e&ÉeTT dü]b˛e⁄qT
ø£<ë! Ä‘·à≈£î, <˚e⁄ìøÏ ‘ês¡‘·eT´eTT ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±
<˚e⁄ìï Ä‘·à>± #Ó|üŒe#·TÃqT. m|ü&ÉsTT‘˚ yê{Ï ¬s+&ç+{Ï uÛÒ<äeTT
‘Ó*dæq<√, n|ü&ÉT y˚sT¡ y˚sT¡ >± $&ÉBdæ #Ó|ü ø√e\dæ e#·TÃqT. n|ü&ÉT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
79
≈£L&Ü <Ûsä à¡ eTT\Tqï yê&ÉT, <Ûsä à¡ eTT\T ˝Òìyê&Éì $uÛõÑ +∫ #Ó|Œü e#·TÃqT
>±˙, Ä‘·à <˚e⁄&ÉT nqT |ü<äeTT\qT $&ÉBdæ #Ó|üŒ˝ÒeTT. ¬s+&ÉT ù|s¡T¢
Ç<ä›]øÏ e]Ô+#·Tq$>± j·TTqï$. nsTT‘˚ eTq≈£î ‘Ó*dæq dü‘·´eTT
Á|üø±s¡eTT düèwæø˜ s£ sÔ¡ TTqyê&ÉT |üse¡ ÷‘·àj·T˙, düèwæ+˜ |üã&çqyê&ÉT Ä‘·àì
#Ó|ü #·THêïeTT. Ä‘·àø£+fÒ y˚s¡sTTq~ |üs¡e÷‘·àj·TqT ns¡úeTT‘√
|æ\TdüTÔHêïeTT. düèwæ˜ø£s¡ÔsTTq |üs¡e÷‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄. nfÒ¢
düèwæ˜+|üã&çq Ä‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\T ø£\e⁄. ‘Ó\T>∑T Á>∑+<∏äeTT˝À 29e
ù|J˝À H˚qT #Ó|æŒq Ä‘·àj˚T <˚e⁄&ÉT nì ‘Ó*j·Te#·TÃqT ø£<ë!
uÛ>Ñ e∑ BZ‘ê Á>∑+<∏eä TT˝À Ä‘·àqT |üse¡ ÷‘·àqT Ç<ä]› ˙ ø£*|æ Ä‘·àì
#ÓbÕŒs¡T. MTs¡T >∑eTì+#·e\dæq $wüj·TeTT @eTq>±! Ç|ü&ÉT H˚qT
#Ó|ü es¡≈î£ mø£ÿ&É |üse¡ ÷‘·àqT #ÓbÕŒs√, mø£ÿ&É Ä‘·àqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒs√
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ‘˚*à #Ó|üŒ˝Ò<äT. nqTyê<ä≈£î\T ≈£L&Ü <ëìì ‘˚*à Çø£ ÿ&É
Ä‘·àqT >∑÷]à #ÓbÕŒs¡˙, nø£ÿ&É |üs¡e÷‘·àqT >∑÷]à #ÓbÕŒs¡ì $&ÉBdæ
Áyêj·T˝Ò<äT. $&ÉeTs¡∫ ns¡úeTTqT #Ó|üŒ˝Ò<äT. nfÒ¢ u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À
‘·+Á&çj·Tì #Ó|æŒq |ü<äeTT Ä‘·à≈£î #Ó|üŒã&çq~, nfÒ¢ |üs¡e÷‘·à≈£î
#Ó|üŒã&çq~. Çø£ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTTqT #·÷ùdÔ n˝≤¢Vt ≤
nqT |ü<äeTTqT #Ó|æŒj·TTHêï, n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚j·Tì eTTd”¢yéT\T n+<äs¡÷
@ø£ø£+sƒ¡eTT‘√ #Ó|æŒHê n+<äT˝À <Ûäs¡àeTT\Tqï X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àqT,
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì |üs¡e÷‘·àqT düèwæ˜|üPs¡«eTT @ nø£ÿs¡ ˝Òìyê&ÉT ì»yÓTÆq
n˝≤¢Vt≤Hê, ˝Òø£ eTqTwüß\qT düèwæ˜+∫q n+<ä] Äsê<Ûäq\‘√ nø£ÿs¡
>∑\yê&ÉT n˝≤¢V≤t Hê? j·TqT Á|üXï¯ sê>∑\<äT. Á>∑+<∏eä TT˝À <Ûsä à¡ eTT\Tqï,
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄fi¯ófl Ç<ä›s¡T ñ+&ÉT≥ e\q yê] Ç<ä›]˝À ì»yÓTÆq
n˝≤¢V≤t mes¡T? nqT dü+X¯jT· eTT @s¡Œ&ÉTqT. á s¬ +&ÉT $<ÛëqeTT\qT
80
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT˝˝À Ç+‘·es¡≈£î ‘˚*à mes¡÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT\T yê]ì $&ÉBdæ #·÷|ü≈î£ +&Ü ñ+&ÉT≥ e\q eTìwæ ∫es¡≈î£
<˚e⁄ì MT<äH˚ Ä<Ûës¡|ü&Ée\dæ j·TTqï~. ∫es¡≈£î ‘˚*à #Ó|üyê&ÉT
<˚e⁄&˚j·Tì m<äTs¡T #·÷&Ée\dæ+<˚!
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À C≤„qjÓ÷>∑eTTq 7, 8 XÀ¢øe£ TT\˝À #Ó|Œæ q≥T¢ <˚e⁄&ÉT
eTìwæ>± |ü⁄{Ϻe∫à nD>±]b˛sTTq <Ó’e <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*|æb˛e⁄qT.
n|ü&ÉT eTìwæ <Ûsä à¡ eTT\ Á|üø±s¡eTT q&ÉT#·T≥≈£î yÓTT<ä\Tô|≥TºqT. ‘·sê«‘·
ø=+‘· ø±\eTTq≈£î X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à n<Ûäs¡àeTT\qT
|ü⁄qs¡T<ä]∆ +#·TqT. <ëì‘√ ø±\eTT »s¡T>∑Tø=B› n<Ûsä à¡ eTT\T ˇø=ÿø£ÿ{Ï>±
ãj·T{ÏøÏ ã\|ü&çb˛e⁄qT. düècÕ˜´~qT+&ç <Ûäs¡àeTT\T ñqï$. nfÒ¢
düècÕ˜´~ qT+&ç n<Ûsä à¡ eTT\T ñqï$. nsTT‘˚ ø=+‘·ø±\eTT n<Ûsä à¡ eTT\T
eè~∆#Ó+<ä>± ‘·sê«‘· |üs¡e÷‘·à uÛÑ÷$TMT<ä eTìwæe˝… ne‘·]+∫ ‹]–
<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*|æb˛e⁄qT. á $<ÛëqeTT düècÕ˜´~qT+&ç Ç|üŒ{Ï es¡≈£î
#·Áø£eTTe˝… »s¡T>∑T#·÷, ‹s¡T>∑T#·÷ e#·TÃ#·Tqï~. Bììã{Ϻ <Ûäs¡à eTT\T
‘Ó\T|ü⁄yê&ÉT ãj·T{Ï <˚e⁄&ÉT, n<Ûäs¡àeTT\qT eè~∆ #˚j·TTyê&ÉT ˝À|ü*
<˚e⁄&ÉT nì #Ó|üŒe#·TÃqT.
X¯Øs¡eTT ˝À|ü\>∑\ eT÷&ÉT Ä‘·à\˝À eT<Ûë´‘·à Je⁄ìøÏ <˚e⁄&Ó’
j·TT+&ç eT]j·TT ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± ñ+&ÉT≥ e\q, <˚e⁄ì>± eTìwæ JeqeTTqT
kÕ–+#·T#·Tqï~. eTìwæ˝À ø±s¡´ø£s¡Ô>±j·TT+&ç X¯Øs¡eTT˝Àì nìï
ø±s¡´eTT\qT #˚j·TT≥ e\q Je⁄&ÉT Áã‘·ø£>∑\TZ#·THêï&ÉT. Ä‘·à eTìwæ
jÓTTø£ÿ uÛ≤eeTTqT ã{Ϻ yêìøÏ ø£s¡àqT, ÁX¯<ä∆qTã{Ϻ C≤„qeTTqT n+~+#·T
#·T+&ÉTqT. nC≤„q ÁX¯<ä∆ >∑\yêìøÏ nC≤„qeTTqT, n<Ûäs¡àeTT\qT Ä‘·àj˚T
uÀ~Û+#·TqT. düècÕ˜´~˝À <˚e⁄&ÉT Ä‘·àqT düèwæ+˜ ∫, Ä‘·à≈£î |üì ø£*Œ+#ê&ÉT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
79
≈£L&Ü <Ûsä à¡ eTT\Tqï yê&ÉT, <Ûsä à¡ eTT\T ˝Òìyê&Éì $uÛõÑ +∫ #Ó|Œü e#·TÃqT
>±˙, Ä‘·à <˚e⁄&ÉT nqT |ü<äeTT\qT $&ÉBdæ #Ó|üŒ˝ÒeTT. ¬s+&ÉT ù|s¡T¢
Ç<ä›]øÏ e]Ô+#·Tq$>± j·TTqï$. nsTT‘˚ eTq≈£î ‘Ó*dæq dü‘·´eTT
Á|üø±s¡eTT düèwæø˜ s£ sÔ¡ TTqyê&ÉT |üse¡ ÷‘·àj·T˙, düèwæ+˜ |üã&çqyê&ÉT Ä‘·àì
#Ó|ü #·THêïeTT. Ä‘·àø£+fÒ y˚s¡sTTq~ |üs¡e÷‘·àj·TqT ns¡úeTT‘√
|æ\TdüTÔHêïeTT. düèwæ˜ø£s¡ÔsTTq |üs¡e÷‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄. nfÒ¢
düèwæ˜+|üã&çq Ä‘·à≈£î <Ûäs¡àeTT\T ø£\e⁄. ‘Ó\T>∑T Á>∑+<∏äeTT˝À 29e
ù|J˝À H˚qT #Ó|æŒq Ä‘·àj˚T <˚e⁄&ÉT nì ‘Ó*j·Te#·TÃqT ø£<ë!
uÛ>Ñ e∑ BZ‘ê Á>∑+<∏eä TT˝À Ä‘·àqT |üse¡ ÷‘·àqT Ç<ä]› ˙ ø£*|æ Ä‘·àì
#ÓbÕŒs¡T. MTs¡T >∑eTì+#·e\dæq $wüj·TeTT @eTq>±! Ç|ü&ÉT H˚qT
#Ó|ü es¡≈î£ mø£ÿ&É |üse¡ ÷‘·àqT #ÓbÕŒs√, mø£ÿ&É Ä‘·àqT >∑T]+∫ #ÓbÕŒs√
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ‘˚*à #Ó|üŒ˝Ò<äT. nqTyê<ä≈£î\T ≈£L&Ü <ëìì ‘˚*à Çø£ ÿ&É
Ä‘·àqT >∑÷]à #ÓbÕŒs¡˙, nø£ÿ&É |üs¡e÷‘·àqT >∑÷]à #ÓbÕŒs¡ì $&ÉBdæ
Áyêj·T˝Ò<äT. $&ÉeTs¡∫ ns¡úeTTqT #Ó|üŒ˝Ò<äT. nfÒ¢ u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À
‘·+Á&çj·Tì #Ó|æŒq |ü<äeTT Ä‘·à≈£î #Ó|üŒã&çq~, nfÒ¢ |üs¡e÷‘·à≈£î
#Ó|üŒã&çq~. Çø£ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTTqT #·÷ùdÔ n˝≤¢Vt ≤
nqT |ü<äeTTqT #Ó|æŒj·TTHêï, n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚j·Tì eTTd”¢yéT\T n+<äs¡÷
@ø£ø£+sƒ¡eTT‘√ #Ó|æŒHê n+<äT˝À <Ûäs¡àeTT\Tqï X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àqT,
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì |üs¡e÷‘·àqT düèwæ˜|üPs¡«eTT @ nø£ÿs¡ ˝Òìyê&ÉT ì»yÓTÆq
n˝≤¢Vt≤Hê, ˝Òø£ eTqTwüß\qT düèwæ˜+∫q n+<ä] Äsê<Ûäq\‘√ nø£ÿs¡
>∑\yê&ÉT n˝≤¢V≤t Hê? j·TqT Á|üXï¯ sê>∑\<äT. Á>∑+<∏eä TT˝À <Ûsä à¡ eTT\Tqï,
<Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄fi¯ófl Ç<ä›s¡T ñ+&ÉT≥ e\q yê] Ç<ä›]˝À ì»yÓTÆq
n˝≤¢V≤t mes¡T? nqT dü+X¯jT· eTT @s¡Œ&ÉTqT. á s¬ +&ÉT $<ÛëqeTT\qT
80
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT˝˝À Ç+‘·es¡≈£î ‘˚*à mes¡÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT. <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT\T yê]ì $&ÉBdæ #·÷|ü≈î£ +&Ü ñ+&ÉT≥ e\q eTìwæ ∫es¡≈î£
<˚e⁄ì MT<äH˚ Ä<Ûës¡|ü&Ée\dæ j·TTqï~. ∫es¡≈£î ‘˚*à #Ó|üyê&ÉT
<˚e⁄&˚j·Tì m<äTs¡T #·÷&Ée\dæ+<˚!
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À C≤„qjÓ÷>∑eTTq 7, 8 XÀ¢øe£ TT\˝À #Ó|Œæ q≥T¢ <˚e⁄&ÉT
eTìwæ>± |ü⁄{Ϻe∫à nD>±]b˛sTTq <Ó’e <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*|æb˛e⁄qT.
n|ü&ÉT eTìwæ <Ûsä à¡ eTT\ Á|üø±s¡eTT q&ÉT#·T≥≈£î yÓTT<ä\Tô|≥TºqT. ‘·sê«‘·
ø=+‘· ø±\eTTq≈£î X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·à n<Ûäs¡àeTT\qT
|ü⁄qs¡T<ä]∆ +#·TqT. <ëì‘√ ø±\eTT »s¡T>∑Tø=B› n<Ûsä à¡ eTT\T ˇø=ÿø£ÿ{Ï>±
ãj·T{ÏøÏ ã\|ü&çb˛e⁄qT. düècÕ˜´~qT+&ç <Ûäs¡àeTT\T ñqï$. nfÒ¢
düècÕ˜´~ qT+&ç n<Ûsä à¡ eTT\T ñqï$. nsTT‘˚ ø=+‘·ø±\eTT n<Ûsä à¡ eTT\T
eè~∆#Ó+<ä>± ‘·sê«‘· |üs¡e÷‘·à uÛÑ÷$TMT<ä eTìwæe˝… ne‘·]+∫ ‹]–
<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*|æb˛e⁄qT. á $<ÛëqeTT düècÕ˜´~qT+&ç Ç|üŒ{Ï es¡≈£î
#·Áø£eTTe˝… »s¡T>∑T#·÷, ‹s¡T>∑T#·÷ e#·TÃ#·Tqï~. Bììã{Ϻ <Ûäs¡à eTT\T
‘Ó\T|ü⁄yê&ÉT ãj·T{Ï <˚e⁄&ÉT, n<Ûäs¡àeTT\qT eè~∆ #˚j·TTyê&ÉT ˝À|ü*
<˚e⁄&ÉT nì #Ó|üŒe#·TÃqT.
X¯Øs¡eTT ˝À|ü\>∑\ eT÷&ÉT Ä‘·à\˝À eT<Ûë´‘·à Je⁄ìøÏ <˚e⁄&Ó’
j·TT+&ç eT]j·TT ø±s¡´ø£s>Ô¡ ± ñ+&ÉT≥ e\q, <˚e⁄ì>± eTìwæ JeqeTTqT
kÕ–+#·T#·Tqï~. eTìwæ˝À ø±s¡´ø£s¡Ô>±j·TT+&ç X¯Øs¡eTT˝Àì nìï
ø±s¡´eTT\qT #˚j·TT≥ e\q Je⁄&ÉT Áã‘·ø£>∑\TZ#·THêï&ÉT. Ä‘·à eTìwæ
jÓTTø£ÿ uÛ≤eeTTqT ã{Ϻ yêìøÏ ø£s¡àqT, ÁX¯<ä∆qTã{Ϻ C≤„qeTTqT n+~+#·T
#·T+&ÉTqT. nC≤„q ÁX¯<ä∆ >∑\yêìøÏ nC≤„qeTTqT, n<Ûäs¡àeTT\qT Ä‘·àj˚T
uÀ~Û+#·TqT. düècÕ˜´~˝À <˚e⁄&ÉT Ä‘·àqT düèwæ+˜ ∫, Ä‘·à≈£î |üì ø£*Œ+#ê&ÉT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
81
düècÕ˜´~˝À <˚e⁄&ÉT Ä‘·àqT ‘·j·÷s¡T #˚dæ Ä‘·àø£+fÒ ‘êqT y˚s¡T>±
j·TT+≥÷ |üs¡e÷‘·àj·Tì |æ\Teã&ÉT#·THêï&ÉT. |üs¡e÷‘·à Ä‘·àqT
X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫q~. nfÒ¢ ø±s¡´eTT\T #˚jT· Tq≥T¢ ≈£L&Ü
ìj·T$T+∫q~. |üs¡e÷‘·à Ä»„Á|üø±s¡eTT Ä‘·à eTìwæøÏ C≤„qeTTqT
>±˙, nC≤„qeTTqT>±˙ n+~+#·TqT. Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄&ÉT>±
ñ+≥÷ ‘·q ‘·+Á&çjÓÆTq |üs¡e÷‘·à n+~+∫q Ä»„Á|üø±s¡eTT <˚e⁄&ÉT>±
ñ+≥Tqï~. Ä‘·àqT <˚e⁄ìï #˚dæ |üs¡e÷‘·à me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛j·÷&ÉT. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À Ä‘·àC≤„qeTT $X‚wüeTT>± ø£\<äT>±˙,
|üs¡e÷‘·à C≤„qeTT #ê˝≤ ‘·≈£îÿe>± j·TTqï~.
|üs¡e÷‘·à düècÕ˜´~˝À #˚j·Te\dæq<ä+‘ê #˚dæ ‘·sê«‘· ‘êqT
@MT #˚j·T≈£î+&Ü, me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, <Ûäs¡àeTT\≈£î <=s¡ø£≈£î+&Ü
düãú ‘› >· ± ñ+&çb˛j·÷&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç X¯Øs¡eTT˝À Ä‘˚à Je⁄ìøÏ <˚e⁄ì>±
ñ+≥÷ yêì ÁX¯<q∆ä Tã{Ϻ yêìøÏ C≤„qeTTqT, nfÒ¢ nC≤„qeTTqT n+~+#·T
#·T+&ÉT≥ e\q, eTqTwüß\ ÁX¯<ä∆ nC≤„qeTT MT<ä ñ+&ÉT≥ e\q,
X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT n<Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&Ü uÀ~Û+∫ ô|+∫ b˛wædTü HÔ êï&ÉT.
n≥Te+{Ï dæú‹qT+&ç e÷qe⁄&ÉT ãj·T≥|ü&ç, ‹]– <Ûäs¡àeTT\ yÓ’|ü⁄
b˛e⁄≥≈£î |üs¡e÷‘·à n+X¯qT+&ç e÷qe ne‘ês¡eTT |ü⁄≥Tºø=düTÔqï~.
n‘·ìH˚ ªªuÛÑ>∑e+‘·T&ÉTμμ nì n+≥THêïeTT. n˝≤ e∫Ãq yê&ÉT eTìwæ
nsTTHê n‘·ì˝À <Ó’e n+X¯ ñ+&ÉT≥ e\q <˚e<ä÷‘·\sTTq <˚e⁄ì
bÕ\≈£î\+<äs¡÷ Äj·Tq≈£î qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nq>±
<˚e⁄&ÉT Á|ü‘´˚ ø£eTT>± |ü+|æq e÷qe⁄&ÉT nì ‘Ó*j·Te˝…qT. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
ø=ìï y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√, ˝Òø£ \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√ uÛÑ÷$TMT~øÏ
sêe&ÉeTT »s¡T>∑TqT. n|ü&ÉT X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·à<˚e⁄&ÉT, X¯Øs¡eTT‘√
82
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e∫Ãq <˚e⁄&ÉT, düècÕ˜´~qT+&ç ‘Ó*j·T≈£î+&Ü j·TTqï |üs¡e÷‘·à eTT>∑TZs¡T
<˚e⁄fi¯ófl>± j·TTHêïs¡T.
uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫Ãq yê&ÉT eTìùw nsTTHê Äj·TqqT
ª‘ê‘êÿ*ø£ <˚e⁄&ÉTμ nì nqe#·TÃqT. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì>± e∫Ãqyê&ÉT me&√
me]ø° ‘Ó*j·T<äT. uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫Ãqyê&ÉT ãj·T{Ï <˚e⁄&ÉT
nsTTq+<äTq |òü˝≤Hêyê&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ‘Ó*ùdÔ ≈£L&Ü yÓ÷ø£åeTT
\uÛÑ´eT>∑TqT. Ç<˚ $wüj·TeTTH˚ uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT nqT
n<Ûë´j·TeTT˝À ‘=$Tà<äe XÀ¢øe£ TT˝À #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T ˇø£e÷s¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 9.
»qà ø£s¡à#· y˚T ~e´ y˚Te+ jÓ÷ y˚‹Ô ‘·‘·Ô«‘·' ˆ
‘·´ø±Ô« <˚Vü≤+ |ü⁄qs¡®qàHÓ’‹ e÷y˚T‹ k˛s¡T®q! ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªø=~›e÷Á‘·eTTq H˚qT |òü˝≤Hê #√≥ |ü⁄{≤ºqì Hê »qàqT,
H˚qT |ò˝ü ≤Hê |üqT\T #˚jT· T#·THêïqì ‘Ó*dæq eTìwæ eTs¡D+Ï ∫q ‘·sê«‘·
y˚s¡T »qà˝À |ü⁄≥º&ÉT. n‘·&ÉT H˚s¡T>± Hê˝ÀìøÏ ◊ø£´eT>∑TqT.μμ
ˇø£ eTìwæ yÓ÷ø£åeTT bı+<äT≥≈£î eTT+<äT yê&ÉT #˚düTø=qï
ø£sà¡ \˙ï ˝Ò≈î£ +&Ü b˛e˝…qT. eTìwæ Áø=‘·Ô ø£sà¡ \T ø±≈£î+&Ü bÕ‘· ø£sà¡ \H˚
nqTuÛÑ$+∫Hê n$ Ç+ø± ø=ìï »qà\≈£î dü]|ü&ÉT ø£s¡à\qT eTìwæ
dü+bÕ~+#·Tø=Hêï&ÉT. eTìwæ ‘·q ø£sà¡ \ìï{Ï˙ ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dTü ≈£îqï|ü&ÉT
eTTøÏÔ (yÓ÷ø£åeTT) \_Û+#·TqT. ø£s¡à\˙ï b˛e⁄≥≈£î ¬s+&˚ neø±X¯eTT\T
>∑\e⁄. ˇø£{Ï ø£sà¡ \qT Áø=‘·$Ô sê≈£î+&Ü #˚dTü ø=ì bÕ‘·$ nqTuÛ$Ñ +∫‘˚,
n$ m|ü&ÉT nsTTb˛‘˚ n|ü&ÉT eTìwæøÏ eTTøÏÔ e#·TÃqT. eTìwæ ø£s¡à
jÓ÷>∑eTT <ë«sê ø£sà¡ \qT n+≥≈£î+&Ü #˚dTü ø√e#·TÃqT. nsTT‘˚ eTìwæøÏ
ø£s¡àjÓ÷>∑eTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·T<äT. eTìwæ m+‘· C≤„qeTT ‘Ó*dæHê
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
81
düècÕ˜´~˝À <˚e⁄&ÉT Ä‘·àqT ‘·j·÷s¡T #˚dæ Ä‘·àø£+fÒ ‘êqT y˚s¡T>±
j·TT+≥÷ |üs¡e÷‘·àj·Tì |æ\Teã&ÉT#·THêï&ÉT. |üs¡e÷‘·à Ä‘·àqT
X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫q~. nfÒ¢ ø±s¡´eTT\T #˚jT· Tq≥T¢ ≈£L&Ü
ìj·T$T+∫q~. |üs¡e÷‘·à Ä»„Á|üø±s¡eTT Ä‘·à eTìwæøÏ C≤„qeTTqT
>±˙, nC≤„qeTTqT>±˙ n+~+#·TqT. Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝À <˚e⁄&ÉT>±
ñ+≥÷ ‘·q ‘·+Á&çjÓÆTq |üs¡e÷‘·à n+~+∫q Ä»„Á|üø±s¡eTT <˚e⁄&ÉT>±
ñ+≥Tqï~. Ä‘·àqT <˚e⁄ìï #˚dæ |üs¡e÷‘·à me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
b˛j·÷&ÉT. <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À Ä‘·àC≤„qeTT $X‚wüeTT>± ø£\<äT>±˙,
|üs¡e÷‘·à C≤„qeTT #ê˝≤ ‘·≈£îÿe>± j·TTqï~.
|üs¡e÷‘·à düècÕ˜´~˝À #˚j·Te\dæq<ä+‘ê #˚dæ ‘·sê«‘· ‘êqT
@MT #˚j·T≈£î+&Ü, me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, <Ûäs¡àeTT\≈£î <=s¡ø£≈£î+&Ü
düãú ‘› >· ± ñ+&çb˛j·÷&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç X¯Øs¡eTT˝À Ä‘˚à Je⁄ìøÏ <˚e⁄ì>±
ñ+≥÷ yêì ÁX¯<q∆ä Tã{Ϻ yêìøÏ C≤„qeTTqT, nfÒ¢ nC≤„qeTTqT n+~+#·T
#·T+&ÉT≥ e\q, eTqTwüß\ ÁX¯<ä∆ nC≤„qeTT MT<ä ñ+&ÉT≥ e\q,
X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT n<Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&Ü uÀ~Û+∫ ô|+∫ b˛wædTü HÔ êï&ÉT.
n≥Te+{Ï dæú‹qT+&ç e÷qe⁄&ÉT ãj·T≥|ü&ç, ‹]– <Ûäs¡àeTT\ yÓ’|ü⁄
b˛e⁄≥≈£î |üs¡e÷‘·à n+X¯qT+&ç e÷qe ne‘ês¡eTT |ü⁄≥Tºø=düTÔqï~.
n‘·ìH˚ ªªuÛÑ>∑e+‘·T&ÉTμμ nì n+≥THêïeTT. n˝≤ e∫Ãq yê&ÉT eTìwæ
nsTTHê n‘·ì˝À <Ó’e n+X¯ ñ+&ÉT≥ e\q <˚e<ä÷‘·\sTTq <˚e⁄ì
bÕ\≈£î\+<äs¡÷ Äj·Tq≈£î qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nq>±
<˚e⁄&ÉT Á|ü‘´˚ ø£eTT>± |ü+|æq e÷qe⁄&ÉT nì ‘Ó*j·Te˝…qT. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
ø=ìï y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√, ˝Òø£ \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√ uÛÑ÷$TMT~øÏ
sêe&ÉeTT »s¡T>∑TqT. n|ü&ÉT X¯Øs¡eTT˝À Ä‘·à<˚e⁄&ÉT, X¯Øs¡eTT‘√
82
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e∫Ãq <˚e⁄&ÉT, düècÕ˜´~qT+&ç ‘Ó*j·T≈£î+&Ü j·TTqï |üs¡e÷‘·à eTT>∑TZs¡T
<˚e⁄fi¯ófl>± j·TTHêïs¡T.
uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫Ãq yê&ÉT eTìùw nsTTHê Äj·TqqT
ª‘ê‘êÿ*ø£ <˚e⁄&ÉTμ nì nqe#·TÃqT. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì>± e∫Ãqyê&ÉT me&√
me]ø° ‘Ó*j·T<äT. uÛÑ>∑e+‘·Tì>± e∫Ãqyê&ÉT ãj·T{Ï <˚e⁄&ÉT
nsTTq+<äTq |òü˝≤Hêyê&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ‘Ó*ùdÔ ≈£L&Ü yÓ÷ø£åeTT
\uÛÑ´eT>∑TqT. Ç<˚ $wüj·TeTTH˚ uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT nqT
n<Ûë´j·TeTT˝À ‘=$Tà<äe XÀ¢øe£ TT˝À #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T ˇø£e÷s¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 9.
»qà ø£s¡à#· y˚T ~e´ y˚Te+ jÓ÷ y˚‹Ô ‘·‘·Ô«‘·' ˆ
‘·´ø±Ô« <˚Vü≤+ |ü⁄qs¡®qàHÓ’‹ e÷y˚T‹ k˛s¡T®q! ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªø=~›e÷Á‘·eTTq H˚qT |òü˝≤Hê #√≥ |ü⁄{≤ºqì Hê »qàqT,
H˚qT |ò˝ü ≤Hê |üqT\T #˚jT· T#·THêïqì ‘Ó*dæq eTìwæ eTs¡D+Ï ∫q ‘·sê«‘·
y˚s¡T »qà˝À |ü⁄≥º&ÉT. n‘·&ÉT H˚s¡T>± Hê˝ÀìøÏ ◊ø£´eT>∑TqT.μμ
ˇø£ eTìwæ yÓ÷ø£åeTT bı+<äT≥≈£î eTT+<äT yê&ÉT #˚düTø=qï
ø£sà¡ \˙ï ˝Ò≈î£ +&Ü b˛e˝…qT. eTìwæ Áø=‘·Ô ø£sà¡ \T ø±≈£î+&Ü bÕ‘· ø£sà¡ \H˚
nqTuÛÑ$+∫Hê n$ Ç+ø± ø=ìï »qà\≈£î dü]|ü&ÉT ø£s¡à\qT eTìwæ
dü+bÕ~+#·Tø=Hêï&ÉT. eTìwæ ‘·q ø£sà¡ \ìï{Ï˙ ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dTü ≈£îqï|ü&ÉT
eTTøÏÔ (yÓ÷ø£åeTT) \_Û+#·TqT. ø£s¡à\˙ï b˛e⁄≥≈£î ¬s+&˚ neø±X¯eTT\T
>∑\e⁄. ˇø£{Ï ø£sà¡ \qT Áø=‘·$Ô sê≈£î+&Ü #˚dTü ø=ì bÕ‘·$ nqTuÛ$Ñ +∫‘˚,
n$ m|ü&ÉT nsTTb˛‘˚ n|ü&ÉT eTìwæøÏ eTTøÏÔ e#·TÃqT. eTìwæ ø£s¡à
jÓ÷>∑eTT <ë«sê ø£sà¡ \qT n+≥≈£î+&Ü #˚dTü ø√e#·TÃqT. nsTT‘˚ eTìwæøÏ
ø£s¡àjÓ÷>∑eTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·T<äT. eTìwæ m+‘· C≤„qeTT ‘Ó*dæHê
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
83
84
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
jÓ÷>∑eTT n+fÒ @$T{À, m≥T¢ Ä#·]+#·e˝…H√ ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À
ñHêï&ÉT. n|üŒ{ÏøÏ eT+∫ >∑Ts¡Te⁄ \_Û+∫ ø£s¡àjÓ÷>∑eTT ‘Ó*dæ,
ø£s¡àjÓ÷–>± e÷]‘˚ ø=+‘· ø±˝≤ìøÏ>±˙, ø=ìï »qà\≈£î>±˙ yêì ø£s¡à
nsTTb˛e⁄qT. n|ü&ÉT yê&ÉT eTTøÏÔ bı+<äT≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉTqT.
≈£L&Ü $wüj·TeTT\ MT~øÏ #·]+#·T#·T+&ÉTqT. ≈£îø£ÿe÷~] #·+#·\yÓTÆ q
eTqdüT‡qT me&ÉT »sTT+#·TH√ yê&ÉT ì»eTT>± >∑Ts¡Te⁄‘√ düe÷qy˚T.
>∑Ts¡Te⁄ eTqdüT‡qT »sTT+∫ ñqïyê&ÉqT $wüjT· eTTqT ª≈£îø£ÿqT ‹qïyê&ÉT
>∑Ts¡T*+>∑&Éìμ ô|’ |ü<ä´eTT˝À #ÓbÕŒs¡T.
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À <˚e⁄&ÉT ¬s+&ÉT jÓ÷>∑eTT\qT #ÓbÕŒ&ÉT. Ä‘·à
<Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT ˝Òø£ <Ó’e <Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤à
jÓ÷>∑eTT nì ¬s+&ÉT jÓ÷>∑eTT\T >∑\e⁄. eT÷&Ée~ uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT
nqTq~ ø£\<äT. n~ <Ûäs¡àeTT\≈£î nr‘·yÓTÆq~. uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT #ê˝≤
Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ ~. m+<äTø£q>±! ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT˝À ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT ø±\eTT˝À
ø±*b˛e⁄ ø£sà¡ uÛøÑ j
ÔÏ ÷Ó >∑eTT˝À ˇπø ~qeTT ø±*b˛e⁄qT. #ê˝≤ y˚>e∑ TT>±
ø£sà¡ HêX¯qeT>∑T jÓ÷>∑eTT uÛøÑ ÔÏ jÓ÷>∑eTT. eTq X¯Øs¡eTT˝Àì eTqdüT‡qT
nD∫y˚ùdÔ eTqdüT‡ |üì #˚j·Tì ø±\eTT˝À ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT n>∑TqT.
eTqdüT‡qT |üì #˚j·T≈£î+&Ü #˚j·T&ÉeTT #ê˝≤ ø£wüºyÓTÆq~. m+<äTø£ q>±!
eTqdüT‡ #ê˝≤ ã\yÓTqÆ ~, n~ eTìwæ Á|üjT· ‘·ïeTTq≈£î ˝§+>∑ø£ Çã“+~
ô|≥TºqT. n+<äTe\q y˚eTq jÓ÷– ‘·q |ü<´ä eTT\˝À eTqdüT‡qT >∑T]+∫
ˇø£ |ü<´ä eTTqT #ÓbÕŒ&ÉT. Ä |ü<´ä eTTqT <ëì uÛ≤eeTTqT ÁøÏ+<ä #·÷&É+&ç.
eTqdüT‡ #·+#·\yÓTqÆ ~j˚Tø±ø£ |üse¡ T˙#·yTÓ qÆ $wüjT· eTT\ MT~øÏ
≈£L&Ü b˛e⁄#·T+&ÉTqT. n+<äTe\q Bìì |ü+~‘√ düe÷qeTT>± b˛*Ã
<ëìì »sTT+∫q |üs¡eTjÓ÷– nì ‘Ó\TŒ#·÷ ª|ü+~ì ‹qïyê&ÉT |üs¡eT
jÓ÷–μ nì e]í+#ês¡T.
≈£î≈£ÿqT ‹qïyê&ÉT >∑Ts¡T*+>∑ »+>∑&ÉT
|ü+~ì ‹qïyê&ÉT |üs¡eTjÓ÷–
@qT>∑TqT ‹qïyê&ÉT m+‘· düTC≤„H√
$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡y˚e÷.
eTqdüT‡ #·+#·\yÓTÆq~ ø£qTø£ ≈£îø£ÿ>∑qT, ˙#·yÓTÆq~ ø£qTø£
|ü+~>∑qT, ã\yÓTÆq~ ø£qTø£ @qT>∑T>± e]í+∫ <ëìì »sTT+#·T≥qT
‹ì ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·T&ÉeTì e]í+∫ #Ó|æŒHês¡T.
uÛ≤eeTT :` eTq X¯Øs¡eTT˝À eTqdüT‡ ≈£îø£ÿe˝… n‹ #·+#·\yÓTÆq~.
ˇø£ÿ ø£åDeTT ≈£L&Ü dæús¡eTT>± ñ+&Éø£ ≈£îø£ÿ Ç*¢\T¢ ‹]–q≥T¢ eTqdüT‡
eTqdüT‡ #·+#·\yÓTÆq~, ˙#·yÓTÆq~j˚Tø±ø£ <äè&ÛÉyÓTÆq~,
ã\yÓTÆq~>± ≈£L&Ü ñqï~. <ëìì »sTT+#·e\j·TTqì Á|üj·T‘·ïeTT
#˚dæq yê]øÏ düT\uÛÑeTT>± ˝§+>∑<äT. m+‘· ã\eTT>± eTqdüT‡qT
ì\T|üe\j·TTqì Á|üj·T‘·ïeTT #˚dæHê n~ ã\yÓTÆq~ ø£qTø£ b˛e⁄#·TH˚
ñ+&ÉTqT. Á|üj·T‘·ïeTqT |ü>∑ZeTT\≈£î ì\ã&Éø£ eTq\qT düT\uÛÑeTT>±
˝≤>∑Tø=ì b˛e⁄ eTqdüT‡ ã\yÓTÆq~>± e]í+#·T#·÷ <ëìì @qT>∑T>±
b˛*à #Ó|Œæ Hês¡T. n≥Te+{Ï ã\yÓTqÆ eTqdüT‡qT »sTT+∫qyê&ÉT düTC≤„ì
nì #Ó|ü#·÷ ª@qT>∑TqT ‹qïyê&ÉT m+‘√ düTC≤„ìμ nì nHêïs¡T.
eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À n+‘·'ø£s¡DeTT\˝À ˇø£≥sTTq nVü≤eTTqT
nD∫y˚ùdÔ n|ü&ÉT ø£sà¡ jÓ÷>∑eT>∑TqT. ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·Tø£
#ê˝≤eT+~ düHêï´dü‘·Ô«eTT rdüTø=ì ø±cÕj·T>∑T&ɶ\T <Ûä]+#ês¡T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
83
84
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
jÓ÷>∑eTT n+fÒ @$T{À, m≥T¢ Ä#·]+#·e˝…H√ ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À
ñHêï&ÉT. n|üŒ{ÏøÏ eT+∫ >∑Ts¡Te⁄ \_Û+∫ ø£s¡àjÓ÷>∑eTT ‘Ó*dæ,
ø£s¡àjÓ÷–>± e÷]‘˚ ø=+‘· ø±˝≤ìøÏ>±˙, ø=ìï »qà\≈£î>±˙ yêì ø£s¡à
nsTTb˛e⁄qT. n|ü&ÉT yê&ÉT eTTøÏÔ bı+<äT≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉTqT.
≈£L&Ü $wüj·TeTT\ MT~øÏ #·]+#·T#·T+&ÉTqT. ≈£îø£ÿe÷~] #·+#·\yÓTÆ q
eTqdüT‡qT me&ÉT »sTT+#·TH√ yê&ÉT ì»eTT>± >∑Ts¡Te⁄‘√ düe÷qy˚T.
>∑Ts¡Te⁄ eTqdüT‡qT »sTT+∫ ñqïyê&ÉqT $wüjT· eTTqT ª≈£îø£ÿqT ‹qïyê&ÉT
>∑Ts¡T*+>∑&Éìμ ô|’ |ü<ä´eTT˝À #ÓbÕŒs¡T.
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À <˚e⁄&ÉT ¬s+&ÉT jÓ÷>∑eTT\qT #ÓbÕŒ&ÉT. Ä‘·à
<Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT ˝Òø£ <Ó’e <Ûäs¡àeTT\ Á|üø±s¡eTT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤à
jÓ÷>∑eTT nì ¬s+&ÉT jÓ÷>∑eTT\T >∑\e⁄. eT÷&Ée~ uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT
nqTq~ ø£\<äT. n~ <Ûäs¡àeTT\≈£î nr‘·yÓTÆq~. uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT #ê˝≤
Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ ~. m+<äTø£q>±! ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT˝À ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT ø±\eTT˝À
ø±*b˛e⁄ ø£sà¡ uÛøÑ j
ÔÏ ÷Ó >∑eTT˝À ˇπø ~qeTT ø±*b˛e⁄qT. #ê˝≤ y˚>e∑ TT>±
ø£sà¡ HêX¯qeT>∑T jÓ÷>∑eTT uÛøÑ ÔÏ jÓ÷>∑eTT. eTq X¯Øs¡eTT˝Àì eTqdüT‡qT
nD∫y˚ùdÔ eTqdüT‡ |üì #˚j·Tì ø±\eTT˝À ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT n>∑TqT.
eTqdüT‡qT |üì #˚j·T≈£î+&Ü #˚j·T&ÉeTT #ê˝≤ ø£wüºyÓTÆq~. m+<äTø£ q>±!
eTqdüT‡ #ê˝≤ ã\yÓTqÆ ~, n~ eTìwæ Á|üjT· ‘·ïeTTq≈£î ˝§+>∑ø£ Çã“+~
ô|≥TºqT. n+<äTe\q y˚eTq jÓ÷– ‘·q |ü<´ä eTT\˝À eTqdüT‡qT >∑T]+∫
ˇø£ |ü<´ä eTTqT #ÓbÕŒ&ÉT. Ä |ü<´ä eTTqT <ëì uÛ≤eeTTqT ÁøÏ+<ä #·÷&É+&ç.
eTqdüT‡ #·+#·\yÓTqÆ ~j˚Tø±ø£ |üse¡ T˙#·yTÓ qÆ $wüjT· eTT\ MT~øÏ
≈£L&Ü b˛e⁄#·T+&ÉTqT. n+<äTe\q Bìì |ü+~‘√ düe÷qeTT>± b˛*Ã
<ëìì »sTT+∫q |üs¡eTjÓ÷– nì ‘Ó\TŒ#·÷ ª|ü+~ì ‹qïyê&ÉT |üs¡eT
jÓ÷–μ nì e]í+#ês¡T.
≈£î≈£ÿqT ‹qïyê&ÉT >∑Ts¡T*+>∑ »+>∑&ÉT
|ü+~ì ‹qïyê&ÉT |üs¡eTjÓ÷–
@qT>∑TqT ‹qïyê&ÉT m+‘· düTC≤„H√
$X¯«<ë_ÛsêeT $qTs¡y˚e÷.
eTqdüT‡ #·+#·\yÓTÆq~ ø£qTø£ ≈£îø£ÿ>∑qT, ˙#·yÓTÆq~ ø£qTø£
|ü+~>∑qT, ã\yÓTÆq~ ø£qTø£ @qT>∑T>± e]í+∫ <ëìì »sTT+#·T≥qT
‹ì ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·T&ÉeTì e]í+∫ #Ó|æŒHês¡T.
uÛ≤eeTT :` eTq X¯Øs¡eTT˝À eTqdüT‡ ≈£îø£ÿe˝… n‹ #·+#·\yÓTÆq~.
ˇø£ÿ ø£åDeTT ≈£L&Ü dæús¡eTT>± ñ+&Éø£ ≈£îø£ÿ Ç*¢\T¢ ‹]–q≥T¢ eTqdüT‡
eTqdüT‡ #·+#·\yÓTÆq~, ˙#·yÓTÆq~j˚Tø±ø£ <äè&ÛÉyÓTÆq~,
ã\yÓTÆq~>± ≈£L&Ü ñqï~. <ëìì »sTT+#·e\j·TTqì Á|üj·T‘·ïeTT
#˚dæq yê]øÏ düT\uÛÑeTT>± ˝§+>∑<äT. m+‘· ã\eTT>± eTqdüT‡qT
ì\T|üe\j·TTqì Á|üj·T‘·ïeTT #˚dæHê n~ ã\yÓTÆq~ ø£qTø£ b˛e⁄#·TH˚
ñ+&ÉTqT. Á|üj·T‘·ïeTqT |ü>∑ZeTT\≈£î ì\ã&Éø£ eTq\qT düT\uÛÑeTT>±
˝≤>∑Tø=ì b˛e⁄ eTqdüT‡ ã\yÓTÆq~>± e]í+#·T#·÷ <ëìì @qT>∑T>±
b˛*à #Ó|Œæ Hês¡T. n≥Te+{Ï ã\yÓTqÆ eTqdüT‡qT »sTT+∫qyê&ÉT düTC≤„ì
nì #Ó|ü#·÷ ª@qT>∑TqT ‹qïyê&ÉT m+‘√ düTC≤„ìμ nì nHêïs¡T.
eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À n+‘·'ø£s¡DeTT\˝À ˇø£≥sTTq nVü≤eTTqT
nD∫y˚ùdÔ n|ü&ÉT ø£sà¡ jÓ÷>∑eT>∑TqT. ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT eTqTwüß\≈£î ‘Ó*j·Tø£
#ê˝≤eT+~ düHêï´dü‘·Ô«eTT rdüTø=ì ø±cÕj·T>∑T&ɶ\T <Ûä]+#ês¡T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
85
ø£s¡àjÓ÷>∑eTT |üqT\qT #˚j·TT≥j·T+<˚ ø£\<äT. Á|ü|ü+#·eTT˝À ø±s¡´eTT
\qT #˚j·TT#·÷ jÓ÷>∑eTT #˚j·TT $<ÛëqeTT #ê˝≤eT+~ C≤„qT\≈£î
‘Ó*j·T<äT. ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT >±˙, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT >±˙ s¬ +&É÷ ìj·TeTeTT
\‘√ ≈£L&ÉTø=qïyÓ’ j·TT+&ÉTqT. uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT ìj·TeTeTT\T ˝Òì<Ó’
j·TT+&ÉTqT. eTìwæ uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT˝À J$‘·eT+‘ê nqTuÛÑ$+#·e\dæq
ø£s¡àqT ø=ìï s√E\˝ÀH˚ ˝Ò≈£î+&Ü #˚düTø√>∑\&ÉT. yê&ÉT #˚düTø√e&É eTT
@MT ˝Ò<äT n<˚ uÛÑdüàyÓTÆb˛e⁄qT. n≥Te+{Ï uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT e\q
düT\uÛÑeTT>± eTTøÏÔ bı+<äe#·TÃqT. |üs¡e÷‘·à <Ûäs¡àdü+kÕú|üq ø=s¡≈£î
uÛÑ÷$TMT<ä eTìwæ ne‘ês¡eTT˝À e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq me]ø°
‘Ó*j·T≈£î+&Ü ñ+&ÉTqT. nsTT‘˚ Äj·Tq uÀ~Û+#·T <Ûäs¡àeTT\qT ã{Ϻ,
C≤„qeTTqT ã{Ϻ n‘·qT |òü˝≤Hêyê&Éì >∑T]Ô+#·T≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT.
C≤„qeTT, <Ûäs¡àeTT\ Ä<Ûës¡eTT‘√H˚ Äj·TqqT >∑T]Ô+#·e#·TÃqT. nsTT‘˚
e÷≈£î ‘Ó*dæ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝À ◊<äTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT ˇø£e÷s¡T,
ÇÁ»j˚T˝Ÿ <˚Xe¯ TT˝À s¬ +&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT ˇø£e÷s¡T <˚e⁄&ÉT
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì>± e∫à b˛sTTq≥T¢ ø=ìï Ä<Ûës¡eTT\T \_Û+#êsTT. nsTT‘˚
Äj·Tq e∫Ãb˛sTTq ‘·sê«‘· |òü˝≤Hêyê&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nì ‘Ó*dæHê
Á|üjÓ÷»qeTT ˝Ò<äT. Á|üdüTÔ‘· ø±\eTT˝À nq>± e´ø£Ôe÷q ø±\eTT˝À
(es¡Ôe÷q ø±\eTT˝À) uÛÑ>∑e+‘·Tì »qàqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T>∑*Z‘˚
n≥Te+{Ï yêì »qà kÕs¡úø£eTsTTqfÒ¢. yê&ÉT düT\uÛÑeTT>± yÓ÷ø£åeTT
bı+<äTqT. yêìø£+fÒ n<äèwüºe+‘·T&ÉT Ç+ø=ø£&ÉT+&É&ÉT.
Hê≈£î ‘Ó*dæ ◊<äTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT ø£èwüßí&ÉT
uÛÑ>∑e+‘·Tì>± uÛÑ÷$TMT~øÏ e#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT 126 dü+e‘·‡s¡eTT\T
Áã‹øÏHê @Hê&ÉT Äj·Tq C≤„qeTTqT ãj·T{ÏøÏ #Ó|üŒ˝Ò<äT. Äj·Tq
86
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
J$‘·eTT˝À eT+∫ #Ó&TÉ nìï ø±s¡´eTT\T #˚jT· T#·÷ J$+#ê&ÉT. Äj·Tq
J$‘·eTTqT #·÷ùdÔ Äj·TqqT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nH˚ <ëìøÏ @e÷Á‘·eTT
neø±X¯eTT ˝Ò<äT. m˝≤ Áã‹øÏHê <ëìì e<ä* #·÷ùdÔ Äj·Tq ‘·q
J$‘·eTT˝À ˇø£ÿe÷s¡T ‘·|Œü m|ü&ÉT <Óe’ C≤„qeTTqT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n~j·T÷
Äj·Tq #Ó|Œæ q≥T¢ ns¡Tq® T&ÉT #Ó|Œæ ‘˚ $HêïeTT, n+‘˚>±˙ Äj·Tq C≤„qeTT
#Ó|Œæ q~ eTqTwüß\T mes¡÷ #·÷&É˝<Ò Tä . Äj·Tq ñqï s√E\˝À ø£èwüß&í TÉ
j·TT<ä∆s¡+>∑eTT˝À ns¡T®q≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì ≈£L&Ü me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
‘·sê«‘· ø=+‘· ø±\eTTq≈£î yê´düT&ÉT uÛÑ>∑eBZ‘·qT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>±
Áyêdæq|ü&ÉT n~ ø£èwüß&í TÉ #Ó|Œæ q C≤„qeTì ‘Ó*dæq~. n|üŒ{ÏøÏ ø£èwüß&í TÉ
#·ìb˛j·÷&ÉT ø±e⁄q Äj·TqqT >∑T]+∫ ‘·sê«‘· ‘Ó\TdüTø=ìHê
Á|üjÓ÷»qeTT ˝Ò<äT. Äj·Tq Áã‹øÏj·TTqï|ü&ÉT ø£èwüßíìï >∑T]+∫
‘Ó*j·TT≥≈£î Äj·Tq J$‘·eTT˝À C≤„qeTT @ ø√DeTT˝À #·÷∫Hê me]øÏ
ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. Äj·Tq C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉT nì $HêïeTT ‘·|üŒ #·÷∫q~
˝Ò<äT. n+‘˚ø±ø£ Äj·Tq Ç‘·s¡T\≈£î me]ø° #Ó|üŒ˝Ò<äT ‘·q≈£î ã+<Ûä Te⁄
nsTTq ns¡Tq® TìøÏ e÷Á‘·yT˚ #ÓbÕŒ&ÉT. me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü s¡V≤ü dü´eTT>±
¬s+&Ée eTìwæøÏ ≈£L&Ü ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #ÓbÕŒ&ÉT. Ç<ä+‘·j·T÷ #·÷ùdÔ
Äj·Tq #ÓbÕŒ&√ ˝Ò<√ ns¡Tq® T&ÉT, yê´düT&ÉT Ç<äs› T¡ ø£*dæ ø£èwüßí&TÉ #ÓbÕŒ&Éì
|ü⁄ø±s¡T ˝ÒbÕs√ nì nqTe÷qeTT sêø£‘·|üŒ<äT. uÛÑ>∑eBZ‘·qT ø£èwüßí&ÉT
#ÓbÕŒ&Ü? ˝Òø£ ø£èwüßí&ÉT #ÓbÕŒ&Éì ns¡T®qT&˚ #ÓbÕŒ&Ü? Ç<ä+‘·j·TT ø±ø£
yê´düT&˚ C≤„qeTTqT #Ó|æŒ ns¡T®qTì MT<ä, ø£èwüßíì MT<ä #Ó|ü#·THêï&Ü?
nì nqTe÷qeTT e#·TÃ≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. Ç$ nqTe÷qeTT˝Ò
‘·|üŒ yêdüÔeeTT\T ø±<äT.
ø£è wüßí&ÉT e∫Ãq|ü &ÉT Äj·T q ej·T düT ‡ <ë<ë|ü⁄ 90
dü+e‘·‡s¡eTT\ ‘·sê«‘· C≤„qeTTqT ns¡T®qTq≈£î #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
85
ø£s¡àjÓ÷>∑eTT |üqT\qT #˚j·TT≥j·T+<˚ ø£\<äT. Á|ü|ü+#·eTT˝À ø±s¡´eTT
\qT #˚j·TT#·÷ jÓ÷>∑eTT #˚j·TT $<ÛëqeTT #ê˝≤eT+~ C≤„qT\≈£î
‘Ó*j·T<äT. ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT >±˙, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT >±˙ s¬ +&É÷ ìj·TeTeTT
\‘√ ≈£L&ÉTø=qïyÓ’ j·TT+&ÉTqT. uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT ìj·TeTeTT\T ˝Òì<Ó’
j·TT+&ÉTqT. eTìwæ uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT˝À J$‘·eT+‘ê nqTuÛÑ$+#·e\dæq
ø£s¡àqT ø=ìï s√E\˝ÀH˚ ˝Ò≈£î+&Ü #˚düTø√>∑\&ÉT. yê&ÉT #˚düTø√e&É eTT
@MT ˝Ò<äT n<˚ uÛÑdüàyÓTÆb˛e⁄qT. n≥Te+{Ï uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT e\q
düT\uÛÑeTT>± eTTøÏÔ bı+<äe#·TÃqT. |üs¡e÷‘·à <Ûäs¡àdü+kÕú|üq ø=s¡≈£î
uÛÑ÷$TMT<ä eTìwæ ne‘ês¡eTT˝À e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq me]ø°
‘Ó*j·T≈£î+&Ü ñ+&ÉTqT. nsTT‘˚ Äj·Tq uÀ~Û+#·T <Ûäs¡àeTT\qT ã{Ϻ,
C≤„qeTTqT ã{Ϻ n‘·qT |òü˝≤Hêyê&Éì >∑T]Ô+#·T≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT.
C≤„qeTT, <Ûäs¡àeTT\ Ä<Ûës¡eTT‘√H˚ Äj·TqqT >∑T]Ô+#·e#·TÃqT. nsTT‘˚
e÷≈£î ‘Ó*dæ uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT˝À ◊<äTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT ˇø£e÷s¡T,
ÇÁ»j˚T˝Ÿ <˚Xe¯ TT˝À s¬ +&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT ˇø£e÷s¡T <˚e⁄&ÉT
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì>± e∫à b˛sTTq≥T¢ ø=ìï Ä<Ûës¡eTT\T \_Û+#êsTT. nsTT‘˚
Äj·Tq e∫Ãb˛sTTq ‘·sê«‘· |òü˝≤Hêyê&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nì ‘Ó*dæHê
Á|üjÓ÷»qeTT ˝Ò<äT. Á|üdüTÔ‘· ø±\eTT˝À nq>± e´ø£Ôe÷q ø±\eTT˝À
(es¡Ôe÷q ø±\eTT˝À) uÛÑ>∑e+‘·Tì »qàqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·T>∑*Z‘˚
n≥Te+{Ï yêì »qà kÕs¡úø£eTsTTqfÒ¢. yê&ÉT düT\uÛÑeTT>± yÓ÷ø£åeTT
bı+<äTqT. yêìø£+fÒ n<äèwüºe+‘·T&ÉT Ç+ø=ø£&ÉT+&É&ÉT.
Hê≈£î ‘Ó*dæ ◊<äTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«eTT ø£èwüßí&ÉT
uÛÑ>∑e+‘·Tì>± uÛÑ÷$TMT~øÏ e#êÃ&ÉT. n|ü&ÉT 126 dü+e‘·‡s¡eTT\T
Áã‹øÏHê @Hê&ÉT Äj·Tq C≤„qeTTqT ãj·T{ÏøÏ #Ó|üŒ˝Ò<äT. Äj·Tq
86
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
J$‘·eTT˝À eT+∫ #Ó&TÉ nìï ø±s¡´eTT\T #˚jT· T#·÷ J$+#ê&ÉT. Äj·Tq
J$‘·eTTqT #·÷ùdÔ Äj·TqqT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT nH˚ <ëìøÏ @e÷Á‘·eTT
neø±X¯eTT ˝Ò<äT. m˝≤ Áã‹øÏHê <ëìì e<ä* #·÷ùdÔ Äj·Tq ‘·q
J$‘·eTT˝À ˇø£ÿe÷s¡T ‘·|Œü m|ü&ÉT <Óe’ C≤„qeTTqT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . n~j·T÷
Äj·Tq #Ó|Œæ q≥T¢ ns¡Tq® T&ÉT #Ó|Œæ ‘˚ $HêïeTT, n+‘˚>±˙ Äj·Tq C≤„qeTT
#Ó|Œæ q~ eTqTwüß\T mes¡÷ #·÷&É˝<Ò Tä . Äj·Tq ñqï s√E\˝À ø£èwüß&í TÉ
j·TT<ä∆s¡+>∑eTT˝À ns¡T®q≈£î C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì ≈£L&Ü me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
‘·sê«‘· ø=+‘· ø±\eTTq≈£î yê´düT&ÉT uÛÑ>∑eBZ‘·qT Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>±
Áyêdæq|ü&ÉT n~ ø£èwüß&í TÉ #Ó|Œæ q C≤„qeTì ‘Ó*dæq~. n|üŒ{ÏøÏ ø£èwüß&í TÉ
#·ìb˛j·÷&ÉT ø±e⁄q Äj·TqqT >∑T]+∫ ‘·sê«‘· ‘Ó\TdüTø=ìHê
Á|üjÓ÷»qeTT ˝Ò<äT. Äj·Tq Áã‹øÏj·TTqï|ü&ÉT ø£èwüßíìï >∑T]+∫
‘Ó*j·TT≥≈£î Äj·Tq J$‘·eTT˝À C≤„qeTT @ ø√DeTT˝À #·÷∫Hê me]øÏ
ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. Äj·Tq C≤„qeTT #ÓbÕŒ&ÉT nì $HêïeTT ‘·|üŒ #·÷∫q~
˝Ò<äT. n+‘˚ø±ø£ Äj·Tq Ç‘·s¡T\≈£î me]ø° #Ó|üŒ˝Ò<äT ‘·q≈£î ã+<Ûä Te⁄
nsTTq ns¡Tq® TìøÏ e÷Á‘·yT˚ #ÓbÕŒ&ÉT. me]ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü s¡V≤ü dü´eTT>±
¬s+&Ée eTìwæøÏ ≈£L&Ü ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #ÓbÕŒ&ÉT. Ç<ä+‘·j·T÷ #·÷ùdÔ
Äj·Tq #ÓbÕŒ&√ ˝Ò<√ ns¡Tq® T&ÉT, yê´düT&ÉT Ç<äs› T¡ ø£*dæ ø£èwüßí&TÉ #ÓbÕŒ&Éì
|ü⁄ø±s¡T ˝ÒbÕs√ nì nqTe÷qeTT sêø£‘·|üŒ<äT. uÛÑ>∑eBZ‘·qT ø£èwüßí&ÉT
#ÓbÕŒ&Ü? ˝Òø£ ø£èwüßí&ÉT #ÓbÕŒ&Éì ns¡T®qT&˚ #ÓbÕŒ&Ü? Ç<ä+‘·j·TT ø±ø£
yê´düT&˚ C≤„qeTTqT #Ó|æŒ ns¡T®qTì MT<ä, ø£èwüßíì MT<ä #Ó|ü#·THêï&Ü?
nì nqTe÷qeTT e#·TÃ≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. Ç$ nqTe÷qeTT˝Ò
‘·|üŒ yêdüÔeeTT\T ø±<äT.
ø£è wüßí&ÉT e∫Ãq|ü &ÉT Äj·T q ej·T düT ‡ <ë<ë|ü⁄ 90
dü+e‘·‡s¡eTT\ ‘·sê«‘· C≤„qeTTqT ns¡T®qTq≈£î #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
87
#Ó|æŒq ≈£L&Ü HÓ\˝À, dü+e‘·‡s¡eTT˝À ø±<äT πøe\eTT |ü~ ì$TwüeTT˝
˝Àù| nsTT<äT ˝Òø£ Äs¡T ì$TwüeTT\˝À #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. ø£èwüßí& ÉT
#Ó|æŒHê ns¡T®qTì <ë«sê $ìq yê´düT&ÉT <ëìì Á>∑+<∏ä s¡÷|üeTT˝À
Áyêdæ ªuÛÑ>∑eBZ‘·μj·Tì ù|s¡T ô|{≤º&ÉT. n˝≤ ù|s¡T ô|≥º&ÉeTT e\q
ø£èwüßí&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ‘Ó*j·TT≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. n~ ø£èwüßíìøÏ
ÇwüºeTT ˝Ò<äT. uÛÑ>∑eBZ‘· Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>± ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq ¬s+&ÉT
dü+e‘·‡s¡eTT\πø ‘·j·÷s¡sTTq~. n|ü&ÉT Ç‘·s¡ <˚X¯eTT˝À >∑\ ªyÓ÷ ùwμ
nqT Á|üeø£≈Ô î£ ø£èwüß&í TÉ dü«|üïeTT˝À ø£ì|æ+∫ ‘·q Á>∑+<∏eä TTqT Äj·Tq≈£î
Ç∫à <ëì ù|s¡T ªª‘Ísê‘Yμμ j·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. á $<ÛäeTT>±
uÛÑ>∑eBZ‘· ù|s¡TqT dü«j·TeTT>± ø£èwüßí&˚ uÛÑ>∑eBZ‘· j·Tì #Ó|üŒø£ ‘Ísê‘Y
nì ns¡úeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï ù|s¡TqT #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉTj·Tì ñ+&ÉT≥ e\q uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #Ó|æŒq~ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì
n+<äs¡÷ nqT≥ e\q ‘·q $wüj·TeTT ãj·T≥≈£î e#·Tà neø±X¯eTT
ø£\<äì Ç‘·s¡ <˚X¯eTT˝˝À n<˚ uÛÑ>∑eBZ‘·H˚ Ç‘·s¡ ù|s¡T‘√ |æ\T#·T q≥T¢
#˚XÊ&ÉT. n~ <˚e⁄ì dü+ø£\ŒeTsTTq <ëìe\q ‘Ísê‘·T n+fÒ
uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· ì Ç+‘·es¡≈î£ e÷≈£î ‘·|Œü me]ø° ‘Ó*j·T<äT. yÓ÷ùw ÄHê&ÉT
uÛÑ>∑eBZ‘· (‘Ísê‘·T) Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTTqT ãj·T{ÏøÏ #Ó|æŒHê n~
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qeTì me]ø° ‘Ó*j·T<äT. ÄHê&ÉT yÓ÷ùw #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT˝Àì~ nì nHêïs¡T ‘·|üŒ n~ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ‘Ó*j·T<äT.
H˚&ÉT Ŭø’düúe eT‘·eTT yê]øÏ yÓ÷ùw ù|s¡T |ü]#·j·TsTTq<˚ nsTT‘˚ yês¡T
yÓ÷ùw #Ó|æŒq <ëìì ªyÓ÷ùw <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTTμ nì n+≥THêïs¡T ‘·|üŒ n~
yÓ÷ùwø£+fÒ eTT+<äT me] qT+&ç e∫Ãq<äì ‘Ó*j·T<äT. yÓ÷ùw <Ûsä à¡ XÊÅdyÔü T˚
‘Ísê‘Yj·T˙, ‘Ísê‘Yj˚T uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ‘Ó*j·TT≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉT≥
88
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e\q yÓ÷ùw ‘·sê«‘· ‘Ísê‘YqT mes¡T #·÷&É˝Ò<äT. yÓ÷ùw j·TTqï|ü&É T
≈£L&Ü yÓ÷ùw ‘·|üŒ ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏äeTTqT mes¡T #·÷&É˝Ò<äT. n+<äTe\q
uÛÑ>∑eBZ‘˚ ‘Ísê‘Yj·Tì, ‘Ísê‘Yj˚T yÓ÷ùw <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTì ‘Ó*j·TT≥≈£î
neø±X¯y˚T ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. yÓ÷ùw <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT nqT ù|s¡T ‘· |üŒ
n~ @<√ Ŭø’düúe⁄\≈£î ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢ ‘·eT≈£î |ü]#·j·TeTTqï ù|s¡T
‘Ísê‘YjT· ì eTTd”y¢ Té \T #Ó|Œæ Hê n~ @<√ eTTd”y¢ Té \≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
n+<äTe\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qeTT nìï eT‘·eTT\ es¡≈î£ ÁbÕøÏHê uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
ù|s¡T e÷Á‘·eTT Væ≤+<äTe⁄\ e<äH› ˚ ì*∫b˛sTTq~. Væ≤+<äTe⁄\≈£î ≈£L&Ü
‘Ísê‘Y n+fÒ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ‘Ó*j·T<äT.
Á|üXï¯ :` uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qeTT Ç‘·s¡ <˚Xe¯ TT˝˝À ø=+<ä]øÏ yê] Á>∑+<∏eä TT\T
ãj·T{ÏøÏ sêø£H˚ <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT>± ‘Ó*dæjT· T+fÒ Ä ø±\eTT˝À C≤„qT\sTTq
yê]˝À ≈£L&Ü uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qeTT ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. @düT<˚e⁄ìï uÛÑ>∑eBZ‘·
Á|üø±s¡eTT Ä‘·àH√, |üs¡e÷‘·àH√ #Ó|üŒø£ Ä‘·àqT ‘·+Á&çj·T˙, <˚e⁄ìï
|ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì m+<äT≈£î #ÓbÕŒ&ÉT? BìøÏ »yêãT #Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` yÓ÷ùw @düT |ü⁄≥ºø£H˚ ‘·q≈£î ‘Ó*dæq ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏äeTT jÓTTø£ÿ
C≤„qeTTqT #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. @düTø£+fÒ eT÷&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\
eTT+<äT yÓ÷ùw #Ó|æŒq <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ e∫Ãq~. @düT
|ü⁄{Ïqº ‘·sê«‘· @düT J$‘·eTT ù|<ä]ø£eTT˝ÀH˚ >∑&∫É q~. @düT≈£î eTTô|Œ’ ¤
dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡ e#·Tà es¡≈£î ‘·*¢e<ä›H˚ ‘·q ≈£î≥T+ãeTT˝À
ø£*dæj·TTHêï&ÉT. eTTô|’Œ¤ dü+e‘·‡s¡eTT\ ‘·sê«‘· @düT Ç\T¢ e<ä* e∫Ã
Á|ü»\ eT<Ûä´˝À eT÷&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T+&ç C≤„qeTTqT uÀ~Û+#ê&ÉT.
@düT ‘·q eTTô|Œ’ ¤ dü+e‘·‡s¡eTT\ J$‘·eTT˝À m|ü&ÉT C≤„qeTTqT >∑T]+∫
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
87
#Ó|æŒq ≈£L&Ü HÓ\˝À, dü+e‘·‡s¡eTT˝À ø±<äT πøe\eTT |ü~ ì$TwüeTT˝
˝Àù| nsTT<äT ˝Òø£ Äs¡T ì$TwüeTT\˝À #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. ø£èwüßí& ÉT
#Ó|æŒHê ns¡T®qTì <ë«sê $ìq yê´düT&ÉT <ëìì Á>∑+<∏ä s¡÷|üeTT˝À
Áyêdæ ªuÛÑ>∑eBZ‘·μj·Tì ù|s¡T ô|{≤º&ÉT. n˝≤ ù|s¡T ô|≥º&ÉeTT e\q
ø£èwüßí&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&Éì ‘Ó*j·TT≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. n~ ø£èwüßíìøÏ
ÇwüºeTT ˝Ò<äT. uÛÑ>∑eBZ‘· Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT>± ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq ¬s+&ÉT
dü+e‘·‡s¡eTT\πø ‘·j·÷s¡sTTq~. n|ü&ÉT Ç‘·s¡ <˚X¯eTT˝À >∑\ ªyÓ÷ ùwμ
nqT Á|üeø£≈Ô î£ ø£èwüß&í TÉ dü«|üïeTT˝À ø£ì|æ+∫ ‘·q Á>∑+<∏eä TTqT Äj·Tq≈£î
Ç∫à <ëì ù|s¡T ªª‘Ísê‘Yμμ j·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT »]–q~. á $<ÛäeTT>±
uÛÑ>∑eBZ‘· ù|s¡TqT dü«j·TeTT>± ø£èwüßí&˚ uÛÑ>∑eBZ‘· j·Tì #Ó|üŒø£ ‘Ísê‘Y
nì ns¡úeTT‘√ ≈£L&ÉTø=qï ù|s¡TqT #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉTj·Tì ñ+&ÉT≥ e\q uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #Ó|æŒq~ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì
n+<äs¡÷ nqT≥ e\q ‘·q $wüj·TeTT ãj·T≥≈£î e#·Tà neø±X¯eTT
ø£\<äì Ç‘·s¡ <˚X¯eTT˝˝À n<˚ uÛÑ>∑eBZ‘·H˚ Ç‘·s¡ ù|s¡T‘√ |æ\T#·T q≥T¢
#˚XÊ&ÉT. n~ <˚e⁄ì dü+ø£\ŒeTsTTq <ëìe\q ‘Ísê‘·T n+fÒ
uÛ>Ñ e∑ BZ‘j
· T· ì Ç+‘·es¡≈î£ e÷≈£î ‘·|Œü me]ø° ‘Ó*j·T<äT. yÓ÷ùw ÄHê&ÉT
uÛÑ>∑eBZ‘· (‘Ísê‘·T) Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTTqT ãj·T{ÏøÏ #Ó|æŒHê n~
uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qeTì me]ø° ‘Ó*j·T<äT. ÄHê&ÉT yÓ÷ùw #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT˝Àì~ nì nHêïs¡T ‘·|üŒ n~ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ‘Ó*j·T<äT.
H˚&ÉT Ŭø’düúe eT‘·eTT yê]øÏ yÓ÷ùw ù|s¡T |ü]#·j·TsTTq<˚ nsTT‘˚ yês¡T
yÓ÷ùw #Ó|æŒq <ëìì ªyÓ÷ùw <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTTμ nì n+≥THêïs¡T ‘·|üŒ n~
yÓ÷ùwø£+fÒ eTT+<äT me] qT+&ç e∫Ãq<äì ‘Ó*j·T<äT. yÓ÷ùw <Ûsä à¡ XÊÅdyÔü T˚
‘Ísê‘Yj·T˙, ‘Ísê‘Yj˚T uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ‘Ó*j·TT≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉT≥
88
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e\q yÓ÷ùw ‘·sê«‘· ‘Ísê‘YqT mes¡T #·÷&É˝Ò<äT. yÓ÷ùw j·TTqï|ü&É T
≈£L&Ü yÓ÷ùw ‘·|üŒ ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏äeTTqT mes¡T #·÷&É˝Ò<äT. n+<äTe\q
uÛÑ>∑eBZ‘˚ ‘Ísê‘Yj·Tì, ‘Ísê‘Yj˚T yÓ÷ùw <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTì ‘Ó*j·TT≥≈£î
neø±X¯y˚T ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. yÓ÷ùw <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT nqT ù|s¡T ‘· |üŒ
n~ @<√ Ŭø’düúe⁄\≈£î ‘Ó*j·T<äT. nfÒ¢ ‘·eT≈£î |ü]#·j·TeTTqï ù|s¡T
‘Ísê‘YjT· ì eTTd”y¢ Té \T #Ó|Œæ Hê n~ @<√ eTTd”y¢ Té \≈£î me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
n+<äTe\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qeTT nìï eT‘·eTT\ es¡≈î£ ÁbÕøÏHê uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
ù|s¡T e÷Á‘·eTT Væ≤+<äTe⁄\ e<äH› ˚ ì*∫b˛sTTq~. Væ≤+<äTe⁄\≈£î ≈£L&Ü
‘Ísê‘Y n+fÒ uÛÑ>∑eBZ‘·j·Tì ‘Ó*j·T<äT.
Á|üXï¯ :` uÛ>Ñ e∑ BZ‘· C≤„qeTT Ç‘·s¡ <˚Xe¯ TT˝˝À ø=+<ä]øÏ yê] Á>∑+<∏eä TT\T
ãj·T{ÏøÏ sêø£H˚ <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT>± ‘Ó*dæjT· T+fÒ Ä ø±\eTT˝À C≤„qT\sTTq
yê]˝À ≈£L&Ü uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qeTT ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. @düT<˚e⁄ìï uÛÑ>∑eBZ‘·
Á|üø±s¡eTT Ä‘·àH√, |üs¡e÷‘·àH√ #Ó|üŒø£ Ä‘·àqT ‘·+Á&çj·T˙, <˚e⁄ìï
|ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì m+<äT≈£î #ÓbÕŒ&ÉT? BìøÏ »yêãT #Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` yÓ÷ùw @düT |ü⁄≥ºø£H˚ ‘·q≈£î ‘Ó*dæq ‘Ísê‘Y Á>∑+<∏äeTT jÓTTø£ÿ
C≤„qeTTqT #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. @düTø£+fÒ eT÷&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\
eTT+<äT yÓ÷ùw #Ó|æŒq <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ e∫Ãq~. @düT
|ü⁄{Ïqº ‘·sê«‘· @düT J$‘·eTT ù|<ä]ø£eTT˝ÀH˚ >∑&∫É q~. @düT≈£î eTTô|Œ’ ¤
dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡ e#·Tà es¡≈£î ‘·*¢e<ä›H˚ ‘·q ≈£î≥T+ãeTT˝À
ø£*dæj·TTHêï&ÉT. eTTô|’Œ¤ dü+e‘·‡s¡eTT\ ‘·sê«‘· @düT Ç\T¢ e<ä* e∫Ã
Á|ü»\ eT<Ûä´˝À eT÷&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T+&ç C≤„qeTTqT uÀ~Û+#ê&ÉT.
@düT ‘·q eTTô|Œ’ ¤ dü+e‘·‡s¡eTT\ J$‘·eTT˝À m|ü&ÉT C≤„qeTTqT >∑T]+∫
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
89
90
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
H˚s«¡ ˝Ò<Tä . @düT ‘·*ì¢ k˛<äsT¡ \qT e<ä*ô|{Ϻ ãj·T{ÏøÏ e∫à dü«j·TeTT>±
<˚e⁄ì C≤„qeTTqT Á|ü»\≈£î uÀ~Û+#·qT yÓTT<ä\Tô|{≤º&ÉT. Äj·Tq
uÀ~Û+∫q C≤„qeTT Äj·Tq H˚]Ãq~ ø±<äT. Äj·Tq |ü⁄≥ºø£eTT+<˚
Äj·Tq≈£î C≤„qeTT ‘Ó*j·TTqT. Äj·Tq uÀ~Û+∫q C≤„qeTT uÛÑ>∑eBZ‘·
C≤„qeTTq≈£î düe÷qyÓTqÆ ~. ø£èwüß&í TÉ #Ó|Œæ q uÛ≤wü≈î£ , @düT #Ó|æŒq uÛ≤wü≈î£
‘˚&Üj·TT+&Ée#·TÃqT >±˙ C≤„qeTT˝À @$T ‘˚&Ü ˝Ò<äT. #Ó|æŒq C≤„qeTT
y˚sT¡ >±j·TTqï≥T¢ ø£q|æ+∫Hê s¬ +&ÉT C≤„qeTT\ uÛ≤eeTT e÷Á‘·eTT ˇø£ÿfÒ
j·TT+&ÉTqT.
Á|üø±s¡yÓTÆ‘˚ yÓTT<ä≥ ≈£îe÷s¡T&ÉT, ‘·+Á&ç ‘·sê«‘· |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì
#Ó|üŒe˝…qT. nsTT‘˚ yÓTT<ä≥ ‘·+Á&çj·Tì #Ó|æŒ ‘·sê«‘· ≈£îe÷s¡T&É ì
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. m˝≤ #Ó|æŒHê ≈£îe÷s¡Tìø£+fÒ ‘·+Á&ç ô|<ä›yê&ÉT, ‘·+Á&ç
ø£+fÒ ô|<ä›yê&ÉT |ü]X¯ó<ë∆‘·à. n+<äTe\q yÓTT<ä≥ ≈£îe÷s¡T&ÉT, ‘·sê«‘·
‘·+Á&ç Ä ‘·sê«‘· |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. es¡Tdü Áø£eTeTT˝À
‘·+Á&ç, ≈£îe÷s¡T&ÉT, |ü]X¯ó<ë∆‘·à j·Tì Á>∑+<∏äeTT˝À #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘˚
eTqeTT C≤„qØ‘ê´ ≈£îe÷s¡T&ÉT, ‘·+Á&ç, |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì ns¡úeTT
#˚düTø√e˝…qT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î #Ó|Œæ ‘˚ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T ÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTTq
16, 17 XÀ¢ø£eTT\˝À ø£ås¡T&ÉT, nø£ås¡T&ÉT, |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT nì eT÷&ÉT
ù|s¡T¢ #ÓbÕŒ&ÉT. <˚e⁄&ÉT eT÷&ÉT Ä‘·à\T>± $uÛÑõ+|üã&çj·TTHêï&Éì
$uÛ»Ñ q˝Àì eT÷&ÉT Ä‘·à\ ù|s¡q¢ T ø£så ,¡ nø£så ,¡ |ü⁄s¡XÀ‘·eÔ TT\T>± #ÓbÕŒ&ÉT.
n<˚ $wüj·TeTTH˚ @düT ≈£L&Ü u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À eT‘·ÔsTT düTyês¡ Ô 28e
n<Ûë´j·TeTTq 19e e#·qeTTq ªª‘·+Á&ç, ≈£îe÷s¡T&ÉT, |ü]X¯ó<ë∆‘à· μμ j·Tì
eT÷&ÉT ù|s¡¢qT #ÓbÕŒ&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq eT÷&ÉT Ä‘·à\ ù|s¡T¢
y˚s¡T>±j·TT+&É>± n<˚ eT÷&ÉT Ä‘·à\H˚ @düT #ÓbÕŒ&ÉT. nsTT‘˚ uÛ≤ wü
y˚sT¡ y˚sT¡ >± j·TT+&ÉT≥ e\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì<˚ u…_’ \T˝À ñqï<äì, ø£èwüß&í TÉ
#Ó|æŒq<˚ @düT #ÓbÕŒ&Éì Á|ü»\T Á>∑Væ≤+#·˝Ò≈£îHêïs¡T. ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq~
es¡Tdü>± ø£ås¡T&ÉT, nø£ås¡T&ÉT, |ü⁄s¡TXÀ‘·ÔeTT&ÉT nì >∑\<äT. nsTT‘˚ @düT
#Ó|æŒq~ es¡Tdü Áø£eTeTT˝À eTT+<äT yÓqTø£ ñ+&É&ÉeTT ‘·|üŒ y˚s¡T @MT
˝Ò<äT. ø£ås¡T&ÉT nqT |ü<äeTTq≈£î düe÷qyÓTÆq~ ≈£îe÷s¡T&ÉT. n˝≤π>
nø£ås¡T&ÉT nqT |ü<äeTTq≈£î düe÷qyÓTÆq~ ‘·+Á&ç. |ü⁄s¡TXÀ‘·ÔeTT&ÉT nqT
|ü<äeTTq≈£î düe÷qyÓTÆq~ |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. uÛÑ>∑eBZ‘·
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #Ó|Œæ q≥T¢ ø£så T¡ &ÉT nq>± HêX¯qeT>∑Tyê&Éì ns¡eú TT.
HêX¯qeT>∑T yê&ÉT X¯Øs¡eTT˝Àì Jyê‘·àj˚T. u…_’ \T˝À #Ó|Œæ q ≈£îe÷s¡T&ÉT
≈£L&É Jyê‘·àj˚T. nø£ås¡T&ÉT nq>± HêX¯qeTT ø±ìyê&ÉT. HêX¯qeTT
#Ó+<äìyê&ÉT Ä‘·àj·Tì ‘Ó*j·Te˝…qT. X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT>±j·TTqï
Ä‘·à HêX¯qeTT ø±<äT. n˝≤π> u…’_\T˝À X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à<˚e⁄ìï
‘·+Á&çjT· ì #ÓbÕŒs¡T. Je⁄&ÉT HêX¯qeTsTTq <˚e⁄&ÉT HêX¯qeTT ø±ìyê&Éì
ø£ås¡, nø£ås¡T\ì Jyê‘·à, Ä‘·à\qT ñ<˚›•+∫ #ÓbÕŒs¡T. n<˚ $<ÛäeTT>±
≈£îe÷s¡T&ÉT HêX¯qeTsTTHê ‘·+Á&ç <˚e⁄ì>± ñ+&ÉT≥ e\q HêX¯qeTT
ø±ìyê&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq≥T¢ |üs¡e÷‘·à düècÕ˜´~
<˚e⁄&É˙, düèwæ˜ ‘·sê«‘· düèwæ+˜ |üã&çq <˚e⁄&ÉT Ä‘·àj·T˙, Ä‘·àj˚T X¯Øs¡eTT˝À
<˚e⁄ì>± ìj·T$T+#·ã&çjT· THêï&Éì ‘Ó\TdüTø=HêïeTT. |üse¡ ÷‘·à nsTTq
düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT düèwæ˜ ‘·sê«‘· Ä‘·àj·TqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ ‘· q≈£îqï
n~Ûø±s¡eTT\˙ï Ä‘·à≈£î Ç#êÃ&Éì #Ó|æŒq≥T¢ |ü]X¯ó<ë∆‘·à ‘·q
≈£îe÷s¡T&ÉsTTq Ä‘·à≈£î n~Ûø±s¡eTT*#ÓÃqT nì jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô ◊<äe
n<Ûë´j·TeTTq 21 qT+&ç 28e yêø£´eTT es¡≈£î #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
89
90
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
H˚s«¡ ˝Ò<Tä . @düT ‘·*ì¢ k˛<äsT¡ \qT e<ä*ô|{Ϻ ãj·T{ÏøÏ e∫à dü«j·TeTT>±
<˚e⁄ì C≤„qeTTqT Á|ü»\≈£î uÀ~Û+#·qT yÓTT<ä\Tô|{≤º&ÉT. Äj·Tq
uÀ~Û+∫q C≤„qeTT Äj·Tq H˚]Ãq~ ø±<äT. Äj·Tq |ü⁄≥ºø£eTT+<˚
Äj·Tq≈£î C≤„qeTT ‘Ó*j·TTqT. Äj·Tq uÀ~Û+∫q C≤„qeTT uÛÑ>∑eBZ‘·
C≤„qeTTq≈£î düe÷qyÓTqÆ ~. ø£èwüß&í TÉ #Ó|Œæ q uÛ≤wü≈î£ , @düT #Ó|æŒq uÛ≤wü≈î£
‘˚&Üj·TT+&Ée#·TÃqT >±˙ C≤„qeTT˝À @$T ‘˚&Ü ˝Ò<äT. #Ó|æŒq C≤„qeTT
y˚sT¡ >±j·TTqï≥T¢ ø£q|æ+∫Hê s¬ +&ÉT C≤„qeTT\ uÛ≤eeTT e÷Á‘·eTT ˇø£ÿfÒ
j·TT+&ÉTqT.
Á|üø±s¡yÓTÆ‘˚ yÓTT<ä≥ ≈£îe÷s¡T&ÉT, ‘·+Á&ç ‘·sê«‘· |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì
#Ó|üŒe˝…qT. nsTT‘˚ yÓTT<ä≥ ‘·+Á&çj·Tì #Ó|æŒ ‘·sê«‘· ≈£îe÷s¡T&É ì
#Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. m˝≤ #Ó|æŒHê ≈£îe÷s¡Tìø£+fÒ ‘·+Á&ç ô|<ä›yê&ÉT, ‘·+Á&ç
ø£+fÒ ô|<ä›yê&ÉT |ü]X¯ó<ë∆‘·à. n+<äTe\q yÓTT<ä≥ ≈£îe÷s¡T&ÉT, ‘·sê«‘·
‘·+Á&ç Ä ‘·sê«‘· |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. es¡Tdü Áø£eTeTT˝À
‘·+Á&ç, ≈£îe÷s¡T&ÉT, |ü]X¯ó<ë∆‘·à j·Tì Á>∑+<∏äeTT˝À #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘˚
eTqeTT C≤„qØ‘ê´ ≈£îe÷s¡T&ÉT, ‘·+Á&ç, |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì ns¡úeTT
#˚düTø√e˝…qT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î #Ó|Œæ ‘˚ uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T ÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTTq
16, 17 XÀ¢ø£eTT\˝À ø£ås¡T&ÉT, nø£ås¡T&ÉT, |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT nì eT÷&ÉT
ù|s¡T¢ #ÓbÕŒ&ÉT. <˚e⁄&ÉT eT÷&ÉT Ä‘·à\T>± $uÛÑõ+|üã&çj·TTHêï&Éì
$uÛ»Ñ q˝Àì eT÷&ÉT Ä‘·à\ ù|s¡q¢ T ø£så ,¡ nø£så ,¡ |ü⁄s¡XÀ‘·eÔ TT\T>± #ÓbÕŒ&ÉT.
n<˚ $wüj·TeTTH˚ @düT ≈£L&Ü u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À eT‘·ÔsTT düTyês¡ Ô 28e
n<Ûë´j·TeTTq 19e e#·qeTTq ªª‘·+Á&ç, ≈£îe÷s¡T&ÉT, |ü]X¯ó<ë∆‘à· μμ j·Tì
eT÷&ÉT ù|s¡¢qT #ÓbÕŒ&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq eT÷&ÉT Ä‘·à\ ù|s¡T¢
y˚s¡T>±j·TT+&É>± n<˚ eT÷&ÉT Ä‘·à\H˚ @düT #ÓbÕŒ&ÉT. nsTT‘˚ uÛ≤ wü
y˚sT¡ y˚sT¡ >± j·TT+&ÉT≥ e\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· Àì<˚ u…_’ \T˝À ñqï<äì, ø£èwüß&í TÉ
#Ó|æŒq<˚ @düT #ÓbÕŒ&Éì Á|ü»\T Á>∑Væ≤+#·˝Ò≈£îHêïs¡T. ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq~
es¡Tdü>± ø£ås¡T&ÉT, nø£ås¡T&ÉT, |ü⁄s¡TXÀ‘·ÔeTT&ÉT nì >∑\<äT. nsTT‘˚ @düT
#Ó|æŒq~ es¡Tdü Áø£eTeTT˝À eTT+<äT yÓqTø£ ñ+&É&ÉeTT ‘·|üŒ y˚s¡T @MT
˝Ò<äT. ø£ås¡T&ÉT nqT |ü<äeTTq≈£î düe÷qyÓTÆq~ ≈£îe÷s¡T&ÉT. n˝≤π>
nø£ås¡T&ÉT nqT |ü<äeTTq≈£î düe÷qyÓTÆq~ ‘·+Á&ç. |ü⁄s¡TXÀ‘·ÔeTT&ÉT nqT
|ü<äeTTq≈£î düe÷qyÓTÆq~ |ü]X¯ó<ë∆‘·àj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. uÛÑ>∑eBZ‘·
uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À #Ó|Œæ q≥T¢ ø£så T¡ &ÉT nq>± HêX¯qeT>∑Tyê&Éì ns¡eú TT.
HêX¯qeT>∑T yê&ÉT X¯Øs¡eTT˝Àì Jyê‘·àj˚T. u…_’ \T˝À #Ó|Œæ q ≈£îe÷s¡T&ÉT
≈£L&É Jyê‘·àj˚T. nø£ås¡T&ÉT nq>± HêX¯qeTT ø±ìyê&ÉT. HêX¯qeTT
#Ó+<äìyê&ÉT Ä‘·àj·Tì ‘Ó*j·Te˝…qT. X¯Øs¡eTT˝Àì <˚e⁄&ÉT>±j·TTqï
Ä‘·à HêX¯qeTT ø±<äT. n˝≤π> u…’_\T˝À X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à<˚e⁄ìï
‘·+Á&çjT· ì #ÓbÕŒs¡T. Je⁄&ÉT HêX¯qeTsTTq <˚e⁄&ÉT HêX¯qeTT ø±ìyê&Éì
ø£ås¡, nø£ås¡T\ì Jyê‘·à, Ä‘·à\qT ñ<˚›•+∫ #ÓbÕŒs¡T. n<˚ $<ÛäeTT>±
≈£îe÷s¡T&ÉT HêX¯qeTsTTHê ‘·+Á&ç <˚e⁄ì>± ñ+&ÉT≥ e\q HêX¯qeTT
ø±ìyê&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq≥T¢ |üs¡e÷‘·à düècÕ˜´~
<˚e⁄&É˙, düèwæ˜ ‘·sê«‘· düèwæ+˜ |üã&çq <˚e⁄&ÉT Ä‘·àj·T˙, Ä‘·àj˚T X¯Øs¡eTT˝À
<˚e⁄ì>± ìj·T$T+#·ã&çjT· THêï&Éì ‘Ó\TdüTø=HêïeTT. |üse¡ ÷‘·à nsTTq
düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT düèwæ˜ ‘·sê«‘· Ä‘·àj·TqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ ‘· q≈£îqï
n~Ûø±s¡eTT\˙ï Ä‘·à≈£î Ç#êÃ&Éì #Ó|æŒq≥T¢ |ü]X¯ó<ë∆‘·à ‘·q
≈£îe÷s¡T&ÉsTTq Ä‘·à≈£î n~Ûø±s¡eTT*#ÓÃqT nì jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô ◊<äe
n<Ûë´j·TeTTq 21 qT+&ç 28e yêø£´eTT es¡≈£î #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
91
|üs¡e÷‘·à Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q ‘·sê«‘· Ä‘·àqT düèwæ˜+∫
‘·q≈£î |üì ˝Ò≈£î+&Ü düèwæ˜ $<ÛëqeTTq+‘·{Ï˙ Ä‘·à≈£î n|üŒC…|æŒ ‘êqT
}s¡ø£ ñ+&çb˛>± Ä‘·à Je⁄ìï eTìwæ>± düèwæ+˜ ∫ yÓTT‘·eÔ TT Á|ü|+ü #·eTTqT
‘·j÷· s¡T #˚dqæ ~. Ä‘·àqT ÅdÔ” *+>∑eTT>±, |ü⁄*+>∑eTT>± s¬ +&ÉT $<Ûeä TT\
#Ó|Œü e#·TÃqT. n+<äTe\q #˚dqæ ~ nì nHêïs¡T. Ç+ø± #Ó|Œæ ‘˚ #˚XÊ&É T
nì #Ó|üŒe#·TÃqT. Je⁄\qT X¯Øs¡eTT\‘√ düèwæ˜+∫q~ Ä‘·àsTTq
<ëìe\q Ä‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü
#ê˝≤e÷s¡T¢ n+<ä]øÏ ‘·+Á&ç Ä‘˚àq˙, Äj·TH˚ n+<ä]øÏ ;»<ë‘·j·Tì
n+<äTe\q ø£ì|æ+#˚ uÛÖ‹ø£ ‘·+Á&ç e\q mes¡÷ |ü⁄≥º˝<Ò ìä #ê˝≤e÷s¡T¢
#ÓbÕŒeTT. n+<äTe\q Je⁄\≈£î ‘·+Á&ç Ä‘·àj·Tì #Ó|Œü e#·TÃqT. eTìwæøÏ
;»<ë‘· Ä‘·àj·T>∑T≥ e\q eTìwæ Ä‘·àqT ‘·+Á&ç nqe#·TÃqT. Ä‘·àqT
|üs¡e÷‘·à düèwæ˜+∫q <ëìe\q Ä‘·à≈£î ‘·+Á&ç |üs¡e÷‘·àj·Tì
#Ó|Œü e#·TÃqT. nsTT‘˚ yê]˝À <˚e⁄&ÉT mes¡T? nqT Á|üXï¯ e#·TÃ#·Tqï~.
düèwæø˜ Ï |üPs¡«eTT düèwæø˜ s£ Ô¡ nsTTqyê&ÉT ì»yÓTqÆ <˚e⁄&ÉT nsTTHê Äj·Tq
düèwæ˜ ‘·sê«‘· ‘·q |ü<ä$øÏ sêJHêe÷ Ç∫Ãq≥T¢ ‘êqT <˚e⁄ì>± ñ+&Éø£
‘·q #˚‘· düèwæ˜+|üã&çq Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ ‘·q n~Ûø±s¡eTT
\ìï{Ïì ‘·q ≈£îe÷s¡T&Ó’q Ä‘·à≈£î n|üŒ–+∫, ‘·q ≈£îe÷s¡T&ÉT ˇø£ÿ &˚
MT≈£î Äsê<Ûä´<Ó’eeTT nìj·TT, ‘·q ≈£îe÷s¡T&˚ <˚e⁄&É˙, Äj·Tq ‘·|üŒ
uÛÑ÷$TMT<ä Ç+ø=ø£ Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT ˝Ò&Éì Ç+J\T Á>∑+<∏äeTT˝Àq÷
(u…_’ \T˝Àq÷), KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝ÀqT #Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT. á $wüjT· eTT\T
Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #Ó|Œæ j·TTHêïeTT. <˚e⁄&ÉT ‘·q ≈£îe÷s¡T&Óq’ Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±
Á|üø£{Ï+∫q ‘·sê«‘· ‘·qqT Äsê~Û+#·ø£ ‘·q ≈£îe÷s¡TH˚ï Äsê~Û+#·e Tì
m|üŒ{Ïø£sTTq eTqTwüß\+<ä]ø° Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT ˇø£ÿ&˚ ñ+&Ée˝…q˙,
92
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
‘·q ≈£îe÷s¡Tìï Äsê~ÛùdÔ ‘·qqT Äsê~Û+∫qfÒ¢q˙, ‘·q ≈£îe÷s¡Tìï
Äsê~Û+#·ø£b˛‘˚ ‘·qqT Äsê~Û+#·qfÒ¢j·Tì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT.
Bìì ã{Ϻ <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚jT· ì Äj·TH˚ X¯Øs¡eTT ˝À|ü\ j·TT+&˚
Ä‘·àì uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ≈£L&Ü #Ó|üŒã&çq~. @ eTìwæ nsTTHê <˚e⁄&ÉT
ˇø£ÿ&˚jT· ì #ÓbÕŒ*. ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#ê*. e÷qe⁄\+<ä]ø° <˚e⁄&ÉT
eT]j·TT ‘·+Á&ç X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘˚àø±>±, X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à≈£î ‘·+Á&ç
|üs¡e÷‘·àj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À |üs¡e÷‘·àqT |ü]X¯ó
<ë∆‘·àj·Tì n+≥THêïs¡ì ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. |üs¡e÷‘·à |ü]X¯ó<ë∆‘·à>±
|æ\Teã&É>± Ä‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì ≈£L&Ü n+≥THêïeTT. u≤>± >∑eTìùdÔ
eTìwæøÏ Ä‘·à ‘·+Á&çø±>±, Ä‘·à≈£î ‘·+Á&ç |üse¡ ÷‘·àø±>±, eTìwæøÏ |üse¡ ÷‘·à
‘ê‘·jT· >∑T#·THêï&Éì ≈£L&Ü eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. Ç<˚ $wüjT· eTTH˚ uÛÑ>e∑ BZ‘·
j·T+<äT sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTq 17e XÀ¢ø£eTT˝À #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 17.
|æ‘êVü≤ eTdü´ »>∑‘√ e÷‘ê <Ûë‘ê |æ‘êeTVü≤' ˆ
y˚<ä´+ |ü$‘·Á yÓ÷+ø±s¡ ãTTø±‡eT j·TEπse#· ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªÁ|ü|ü+#·eTTq≈£î Ä‘·à s¡÷|üeTT˝À H˚H˚ ‘·*¢, ‘·+Á&ç>±
j·TTHêïqT. |üs¡e÷‘·à s¡÷|üeTT˝À ‘ê‘·>±j·TTHêïqTμμ.
Ç≥T¢ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq≥T¢ |üs¡e÷‘·à Je⁄\≈£î ‘ê‘·>±
j·TTHêï&ÉT. Ä‘·à ‘·+Á&ç>± j·TT+&ÉT≥ e\q |ü⁄{Ϻq Á|ü‹ J$ Ä‘·àqT
‘·+Á&çj·Tì #Ó|üŒe\dæ j·TTqï~. nsTT‘˚ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T
Ä‘·à‘√ ‘·eT≈£îqï dü+ã+<ÛäeTT ‘Ó*j·Tìyê¬s’ Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±>±˙,
‘·+Á&ç>± >±˙ #Ó|ü ø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä . Væ≤+<äTe⁄\T <˚e⁄&Óes√ ‘Ó*j·Tìyê¬s’
Á|üø£è‹jÓÆTq #Ó≥Tº≈£î, >∑T≥º≈£î ÁyÓTT≈£îÿ#·THêïs¡T. $T>∑‘ê eT‘·eTT\
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
91
|üs¡e÷‘·à Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q ‘·sê«‘· Ä‘·àqT düèwæ˜+∫
‘·q≈£î |üì ˝Ò≈£î+&Ü düèwæ˜ $<ÛëqeTTq+‘·{Ï˙ Ä‘·à≈£î n|üŒC…|æŒ ‘êqT
}s¡ø£ ñ+&çb˛>± Ä‘·à Je⁄ìï eTìwæ>± düèwæ+˜ ∫ yÓTT‘·eÔ TT Á|ü|+ü #·eTTqT
‘·j÷· s¡T #˚dqæ ~. Ä‘·àqT ÅdÔ” *+>∑eTT>±, |ü⁄*+>∑eTT>± s¬ +&ÉT $<Ûeä TT\
#Ó|Œü e#·TÃqT. n+<äTe\q #˚dqæ ~ nì nHêïs¡T. Ç+ø± #Ó|Œæ ‘˚ #˚XÊ&É T
nì #Ó|üŒe#·TÃqT. Je⁄\qT X¯Øs¡eTT\‘√ düèwæ˜+∫q~ Ä‘·àsTTq
<ëìe\q Ä‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü
#ê˝≤e÷s¡T¢ n+<ä]øÏ ‘·+Á&ç Ä‘˚àq˙, Äj·TH˚ n+<ä]øÏ ;»<ë‘·j·Tì
n+<äTe\q ø£ì|æ+#˚ uÛÖ‹ø£ ‘·+Á&ç e\q mes¡÷ |ü⁄≥º˝<Ò ìä #ê˝≤e÷s¡T¢
#ÓbÕŒeTT. n+<äTe\q Je⁄\≈£î ‘·+Á&ç Ä‘·àj·Tì #Ó|Œü e#·TÃqT. eTìwæøÏ
;»<ë‘· Ä‘·àj·T>∑T≥ e\q eTìwæ Ä‘·àqT ‘·+Á&ç nqe#·TÃqT. Ä‘·àqT
|üs¡e÷‘·à düèwæ˜+∫q <ëìe\q Ä‘·à≈£î ‘·+Á&ç |üs¡e÷‘·àj·Tì
#Ó|Œü e#·TÃqT. nsTT‘˚ yê]˝À <˚e⁄&ÉT mes¡T? nqT Á|üXï¯ e#·TÃ#·Tqï~.
düèwæø˜ Ï |üPs¡«eTT düèwæø˜ s£ Ô¡ nsTTqyê&ÉT ì»yÓTqÆ <˚e⁄&ÉT nsTTHê Äj·Tq
düèwæ˜ ‘·sê«‘· ‘·q |ü<ä$øÏ sêJHêe÷ Ç∫Ãq≥T¢ ‘êqT <˚e⁄ì>± ñ+&Éø£
‘·q #˚‘· düèwæ˜+|üã&çq Ä‘·àqT <˚e⁄ì>± ìj·T$T+∫ ‘·q n~Ûø±s¡eTT
\ìï{Ïì ‘·q ≈£îe÷s¡T&Ó’q Ä‘·à≈£î n|üŒ–+∫, ‘·q ≈£îe÷s¡T&ÉT ˇø£ÿ &˚
MT≈£î Äsê<Ûä´<Ó’eeTT nìj·TT, ‘·q ≈£îe÷s¡T&˚ <˚e⁄&É˙, Äj·Tq ‘·|üŒ
uÛÑ÷$TMT<ä Ç+ø=ø£ Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT ˝Ò&Éì Ç+J\T Á>∑+<∏äeTT˝Àq÷
(u…_’ \T˝Àq÷), KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝ÀqT #Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT. á $wüjT· eTT\T
Ç+‘·≈î£ eTT+<˚ #Ó|Œæ j·TTHêïeTT. <˚e⁄&ÉT ‘·q ≈£îe÷s¡T&Óq’ Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±
Á|üø£{Ï+∫q ‘·sê«‘· ‘·qqT Äsê~Û+#·ø£ ‘·q ≈£îe÷s¡TH˚ï Äsê~Û+#·e Tì
m|üŒ{Ïø£sTTq eTqTwüß\+<ä]ø° Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT ˇø£ÿ&˚ ñ+&Ée˝…q˙,
92
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
‘·q ≈£îe÷s¡Tìï Äsê~ÛùdÔ ‘·qqT Äsê~Û+∫qfÒ¢q˙, ‘·q ≈£îe÷s¡Tìï
Äsê~Û+#·ø£b˛‘˚ ‘·qqT Äsê~Û+#·qfÒ¢j·Tì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT.
Bìì ã{Ϻ <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚jT· ì Äj·TH˚ X¯Øs¡eTT ˝À|ü\ j·TT+&˚
Ä‘·àì uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ≈£L&Ü #Ó|üŒã&çq~. @ eTìwæ nsTTHê <˚e⁄&ÉT
ˇø£ÿ&˚jT· ì #ÓbÕŒ*. ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#ê*. e÷qe⁄\+<ä]ø° <˚e⁄&ÉT
eT]j·TT ‘·+Á&ç X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘˚àø±>±, X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à≈£î ‘·+Á&ç
|üs¡e÷‘·àj·Tì #Ó|üŒe#·TÃqT. u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À |üs¡e÷‘·àqT |ü]X¯ó
<ë∆‘·àj·Tì n+≥THêïs¡ì ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. |üs¡e÷‘·à |ü]X¯ó<ë∆‘·à>±
|æ\Teã&É>± Ä‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì ≈£L&Ü n+≥THêïeTT. u≤>± >∑eTìùdÔ
eTìwæøÏ Ä‘·à ‘·+Á&çø±>±, Ä‘·à≈£î ‘·+Á&ç |üse¡ ÷‘·àø±>±, eTìwæøÏ |üse¡ ÷‘·à
‘ê‘·jT· >∑T#·THêï&Éì ≈£L&Ü eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. Ç<˚ $wüjT· eTTH˚ uÛÑ>e∑ BZ‘·
j·T+<äT sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTq 17e XÀ¢ø£eTT˝À #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 17.
|æ‘êVü≤ eTdü´ »>∑‘√ e÷‘ê <Ûë‘ê |æ‘êeTVü≤' ˆ
y˚<ä´+ |ü$‘·Á yÓ÷+ø±s¡ ãTTø±‡eT j·TEπse#· ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªÁ|ü|ü+#·eTTq≈£î Ä‘·à s¡÷|üeTT˝À H˚H˚ ‘·*¢, ‘·+Á&ç>±
j·TTHêïqT. |üs¡e÷‘·à s¡÷|üeTT˝À ‘ê‘·>±j·TTHêïqTμμ.
Ç≥T¢ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq≥T¢ |üs¡e÷‘·à Je⁄\≈£î ‘ê‘·>±
j·TTHêï&ÉT. Ä‘·à ‘·+Á&ç>± j·TT+&ÉT≥ e\q |ü⁄{Ϻq Á|ü‹ J$ Ä‘·àqT
‘·+Á&çj·Tì #Ó|üŒe\dæ j·TTqï~. nsTT‘˚ C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T
Ä‘·à‘√ ‘·eT≈£îqï dü+ã+<ÛäeTT ‘Ó*j·Tìyê¬s’ Ä‘·àqT <˚e⁄ì>±>±˙,
‘·+Á&ç>± >±˙ #Ó|ü ø√e&ÉeTT ˝Ò<Tä . Væ≤+<äTe⁄\T <˚e⁄&Óes√ ‘Ó*j·Tìyê¬s’
Á|üø£è‹jÓÆTq #Ó≥Tº≈£î, >∑T≥º≈£î ÁyÓTT≈£îÿ#·THêïs¡T. $T>∑‘ê eT‘·eTT\
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
93
$wüj·÷ìøÏ eùdÔ yês¡T <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì n+≥THêïs¡T>±˙ Ä ˇø£ÿ&ÉT
mes√ K∫Ñ·eTT>± #Ó|üŒ˝Ò≈£îHêïs¡T. Ŭø’düúe⁄\qT n&ç–‘˚ ‘·+Á&çjÓ ÆTq
Ä‘·à <˚e⁄&Ü? ˝Òø£ ‘ê‘·jÓÆTq |ü]X¯ó<ë∆‘·à <˚e⁄&Ü? j·Tì ‘˚*Ã
#Ó|üŒ˝Ò≈£îHêïs¡T. n˝≤π> eTTd”¢yéT\qT n&ç–‘˚ n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚ <˚e ⁄&ÉT
n+≥THêïs¡T. Ä ˇø£ÿ&ÉT düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï yê&Ü? ˝Òø£ düèwæ˜ ‘·s ê«‘·
j·TTqï yê&Ü? nì n&ç–‘˚ Ç<äs› T¡ mø£ÿ&ÉTHêïs¡T? ñqï~ ˇø£ÿ&˚ ø£<ë!j·Tì
n+≥THêïs¡T. ‘·eT Á>∑+<∏äeTsTTq KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (3`18) e
Äj·T‘Y˝ÀqT, (6`102), (2`255) Äj·T‘Y\˝Àq÷ düèwæ˜ ‘·sê«‘·
<˚e⁄&ÉTHêï&Éì, 112e dü÷sê˝Àì Hê\T>∑T Äj·T‘Y\˝Àq÷ düèwæ˜
|üPs¡«eTTqï <˚e⁄&ÉTHêï&Éì yê]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. düèwæ˜
|üPs¡«eTTqï, düèwæ˜ ‘·sê«‘·>∑\ <˚e⁄fi¯fl≈£î >∑\ e´‘ê´düeTTH˚ Á>∑ +<∏äeTT˝À
#Ó|æŒj·TTHêï Á>∑Væ≤+#·˝Òø£b˛e⁄#·THêïs¡T. n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À düèwæ˜
‘·sê«‘· <˚e⁄&=ø£ÿ&˚jT· ì dü«j·TeTT>± düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï <˚e⁄&ÉT ìs¡sí TT+∫
#Ó|æŒq e÷≥ (3`18) ˝À j·TTHêï <ëìì ‘Ó*j·T≈£îHêïs¡T. n<˚
$wüj·TeTTH˚ n+‘·≈£î eTT+<äT e∫Ãq <Ó’e Á>∑+<∏äeTsTTq Ç+J\T
Á>∑+<∏eä TT˝À (jÓ÷Vü‰Hé 5`21 qT+&ç 26) yêø£´eTT\˝À j·TTqï≥T¢ #Ó|Œæ Hê
≈£L&Ü ns¡úeTT #˚düTø√˝Ò≈£îHêïs¡T. n+<ä]ø° n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚ <˚e⁄&ÉT nì,
Äj·TH˚ düèwæ˜ ‘·sê«‘· e∫Ãqyê&É˙, düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï <˚e⁄ì#˚ áj·TH˚
MT <˚e⁄&ÉT nì #Ó|üŒã&çq yê&Éì Á>∑+<∏äeTT˝À j·TTqï C≤„qeTTqT
Á>∑Væ≤+#·˝Òø£b˛e⁄#·THêïs¡T. (2`117) <˚e⁄&ÉT |üì #˚j·T&É˙, Äj·Tq
nsTTb˛ n+fÒ nsTTb˛‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. |üì #˚j·Tì <˚e⁄&ÉT |üì #˚ù d
<˚e⁄ìï düèwæ˜+∫ eTq≈£î áj·TqH˚ Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒ&Éì (3`18)
˝À #ÓbÕŒ&ÉT. <˚e⁄&ÉT |üì #˚ùdyê&Éì Äj·Tq m|ü&É÷ n\dæb˛&É˙
94
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ìÁ<ä, ≈£îqT≈£î ˝Ò≈£î+&Ü |üì #˚j·TT#·THêï&Éì (2`255) ˝À #ÓbÕŒs¡T.
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À Ç<ä›s¡T <˚e⁄fi¯óflHêïs¡˙ n+<äT˝À eTqeTT
Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄&ÉT Á>∑+<∏äeTT kÕøÏå>± ˇø£ÿ&˚ >∑\&Éì eTTd”¢yé T\T
‘Ó*j·T≈£î+&Ü |üP]Ô C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Á>∑T&ç¶>± ˇø£ÿ&˚ <˚e ⁄&Éì
}‘· |ü<äeTT˝≤>∑ #Ó|ü#·THêïs¡T. ˇπø <˚e⁄&Éì #Ó|ü≥≈£î XÊÅdüÔã<ä∆‘·
Ç≥T¢+<äì ñqï $wüj·TeTTqT ≈£L&Ü #Ó|üŒ˝Òø£b˛e⁄#·THêïs¡T. eT÷&ÉT
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷ ˇø£ÿ&˚ <˚e⁄&É˙, ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·e˝…q ì
#Ó|æŒj·TTHêï Ä $wüj·TeTTqT $es¡eTT>± Á>∑Væ≤+#·˝Ò≈£îHêïs¡T. me]
Á>∑+<∏äeTT yê]<˚, me] C≤„qeTT yê]<˚, me] eT‘·eTT yê]<˚, me]
<˚e⁄&ÉT yê]πø nqT uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·TeTT ø£*j
Z T· THêïs¡T. eT÷&ÉT Á>∑+ <∏eä TT˝
˝Àì dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·T≈£îHêïs¡T.
Ç+‘·es¡≈£î eTqTwüß\≈£î <˚e⁄ìøÏ >∑\ dü+ã+<ÛäeTTqT >∑T]+∫
#ÓbÕŒeTT. <˚e⁄&ÉT ‘·qqT düèwæ˜+∫q+<äT≈£î eTìwæ <˚e⁄ìï ‘·+Á&çj· Tì
nqe#·TÃqT. n˝≤π> düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï <˚e⁄ìï ‘ê‘·j·Tì nqe#·TÃqT.
nsTT‘˚ eTìwæì bÕ*+#·T#·Tqï eTìwæøÏ <˚e⁄&Óq’ Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝À eTìwæ
ø£s¡àqTã{Ϻ bÕ*+#·T#·÷, uÛ≤eeTTqTã{Ϻ ø£s¡à\qT n+≥>∑≥Tº#·÷ ÁX¯< ä∆qT
ã{Ϻ <Ûäs¡àeTT\H√, n<Ûäs¡àeTT\H√ ø£*Z+#·T#·÷ C≤„qeTT˝ÀH√, nC≤„qeTT
˝ÀH√ Á|üj÷· DÏ+#·Tq≥T¢ #˚jT· T#·T+&ÉTqT. Ä $<ÛëqeTT˝À X¯Øs¡eTT˝Àì
Ä‘˚à n<Ûäs¡àeTT\qT n_Ûeè~› j·T>∑Tq≥T¢ #˚j·TT#·Tqï~. X¯Øs¡eTT˝Àì
<˚e⁄ì e\q n<Ûäs¡àeTT\T, nC≤„qeTT n_Ûeè~∆ø±>± n+‘·≈£îeTT+<äTqï
C≤„qeTT, <Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛e⁄#·Tqï$. n<Ûsä à¡ eTT\T eTqTwüß\˝À
n_Ûeè~∆ nj˚T´ø=B› <Ûäs¡àeTT\T ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄#·T+&ÉTqT. X¯Øs¡eTT˝À
<˚e⁄&ÉT ‘·q ìj·TeTeTT Á|üø±s¡eTT Je⁄ìï q&ÉT|ü⁄#·÷ ‘·q <Ûäs¡àeTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
93
$wüj·÷ìøÏ eùdÔ yês¡T <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì n+≥THêïs¡T>±˙ Ä ˇø£ÿ&ÉT
mes√ K∫Ñ·eTT>± #Ó|üŒ˝Ò≈£îHêïs¡T. Ŭø’düúe⁄\qT n&ç–‘˚ ‘·+Á&çjÓ ÆTq
Ä‘·à <˚e⁄&Ü? ˝Òø£ ‘ê‘·jÓÆTq |ü]X¯ó<ë∆‘·à <˚e⁄&Ü? j·Tì ‘˚*Ã
#Ó|üŒ˝Ò≈£îHêïs¡T. n˝≤π> eTTd”¢yéT\qT n&ç–‘˚ n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚ <˚e ⁄&ÉT
n+≥THêïs¡T. Ä ˇø£ÿ&ÉT düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï yê&Ü? ˝Òø£ düèwæ˜ ‘·s ê«‘·
j·TTqï yê&Ü? nì n&ç–‘˚ Ç<äs› T¡ mø£ÿ&ÉTHêïs¡T? ñqï~ ˇø£ÿ&˚ ø£<ë!j·Tì
n+≥THêïs¡T. ‘·eT Á>∑+<∏äeTsTTq KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À (3`18) e
Äj·T‘Y˝ÀqT, (6`102), (2`255) Äj·T‘Y\˝Àq÷ düèwæ˜ ‘·sê«‘·
<˚e⁄&ÉTHêï&Éì, 112e dü÷sê˝Àì Hê\T>∑T Äj·T‘Y\˝Àq÷ düèwæ˜
|üPs¡«eTTqï <˚e⁄&ÉTHêï&Éì yê]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTTq~. düèwæ˜
|üPs¡«eTTqï, düèwæ˜ ‘·sê«‘·>∑\ <˚e⁄fi¯fl≈£î >∑\ e´‘ê´düeTTH˚ Á>∑ +<∏äeTT˝À
#Ó|æŒj·TTHêï Á>∑Væ≤+#·˝Òø£b˛e⁄#·THêïs¡T. n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À düèwæ˜
‘·sê«‘· <˚e⁄&=ø£ÿ&˚jT· ì dü«j·TeTT>± düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï <˚e⁄&ÉT ìs¡sí TT+∫
#Ó|æŒq e÷≥ (3`18) ˝À j·TTHêï <ëìì ‘Ó*j·T≈£îHêïs¡T. n<˚
$wüj·TeTTH˚ n+‘·≈£î eTT+<äT e∫Ãq <Ó’e Á>∑+<∏äeTsTTq Ç+J\T
Á>∑+<∏eä TT˝À (jÓ÷Vü‰Hé 5`21 qT+&ç 26) yêø£´eTT\˝À j·TTqï≥T¢ #Ó|Œæ Hê
≈£L&Ü ns¡úeTT #˚düTø√˝Ò≈£îHêïs¡T. n+<ä]ø° n˝≤¢Vt≤ ˇø£ÿ&˚ <˚e⁄&ÉT nì,
Äj·TH˚ düèwæ˜ ‘·sê«‘· e∫Ãqyê&É˙, düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï <˚e⁄ì#˚ áj·TH˚
MT <˚e⁄&ÉT nì #Ó|üŒã&çq yê&Éì Á>∑+<∏äeTT˝À j·TTqï C≤„qeTTqT
Á>∑Væ≤+#·˝Òø£b˛e⁄#·THêïs¡T. (2`117) <˚e⁄&ÉT |üì #˚j·T&É˙, Äj·Tq
nsTTb˛ n+fÒ nsTTb˛‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. |üì #˚j·Tì <˚e⁄&ÉT |üì #˚ù d
<˚e⁄ìï düèwæ˜+∫ eTq≈£î áj·TqH˚ Äsê~Û+#·eTì #ÓbÕŒ&Éì (3`18)
˝À #ÓbÕŒ&ÉT. <˚e⁄&ÉT |üì #˚ùdyê&Éì Äj·Tq m|ü&É÷ n\dæb˛&É˙
94
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ìÁ<ä, ≈£îqT≈£î ˝Ò≈£î+&Ü |üì #˚j·TT#·THêï&Éì (2`255) ˝À #ÓbÕŒs¡T.
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À Ç<ä›s¡T <˚e⁄fi¯óflHêïs¡˙ n+<äT˝À eTqeTT
Äsê~Û+#·e\dæq <˚e⁄&ÉT Á>∑+<∏äeTT kÕøÏå>± ˇø£ÿ&˚ >∑\&Éì eTTd”¢yé T\T
‘Ó*j·T≈£î+&Ü |üP]Ô C≤„qeTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü Á>∑T&ç¶>± ˇø£ÿ&˚ <˚e ⁄&Éì
}‘· |ü<äeTT˝≤>∑ #Ó|ü#·THêïs¡T. ˇπø <˚e⁄&Éì #Ó|ü≥≈£î XÊÅdüÔã<ä∆‘·
Ç≥T¢+<äì ñqï $wüj·TeTTqT ≈£L&Ü #Ó|üŒ˝Òø£b˛e⁄#·THêïs¡T. eT÷&ÉT
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷ ˇø£ÿ&˚ <˚e⁄&É˙, ˇø£ÿ <˚e⁄H˚ï Äsê~Û+#·e˝…q ì
#Ó|æŒj·TTHêï Ä $wüj·TeTTqT $es¡eTT>± Á>∑Væ≤+#·˝Ò≈£îHêïs¡T. me]
Á>∑+<∏äeTT yê]<˚, me] C≤„qeTT yê]<˚, me] eT‘·eTT yê]<˚, me]
<˚e⁄&ÉT yê]πø nqT uÛ<Ò ë_ÛÁbÕj·TeTT ø£*j
Z T· THêïs¡T. eT÷&ÉT Á>∑+ <∏eä TT˝
˝Àì dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·T≈£îHêïs¡T.
Ç+‘·es¡≈£î eTqTwüß\≈£î <˚e⁄ìøÏ >∑\ dü+ã+<ÛäeTTqT >∑T]+∫
#ÓbÕŒeTT. <˚e⁄&ÉT ‘·qqT düèwæ˜+∫q+<äT≈£î eTìwæ <˚e⁄ìï ‘·+Á&çj· Tì
nqe#·TÃqT. n˝≤π> düèwæ˜ |üPs¡«eTTqï <˚e⁄ìï ‘ê‘·j·Tì nqe#·TÃqT.
nsTT‘˚ eTìwæì bÕ*+#·T#·Tqï eTìwæøÏ <˚e⁄&Óq’ Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝À eTìwæ
ø£s¡àqTã{Ϻ bÕ*+#·T#·÷, uÛ≤eeTTqTã{Ϻ ø£s¡à\qT n+≥>∑≥Tº#·÷ ÁX¯< ä∆qT
ã{Ϻ <Ûäs¡àeTT\H√, n<Ûäs¡àeTT\H√ ø£*Z+#·T#·÷ C≤„qeTT˝ÀH√, nC≤„qeTT
˝ÀH√ Á|üj÷· DÏ+#·Tq≥T¢ #˚jT· T#·T+&ÉTqT. Ä $<ÛëqeTT˝À X¯Øs¡eTT˝Àì
Ä‘˚à n<Ûäs¡àeTT\qT n_Ûeè~› j·T>∑Tq≥T¢ #˚j·TT#·Tqï~. X¯Øs¡eTT˝Àì
<˚e⁄ì e\q n<Ûäs¡àeTT\T, nC≤„qeTT n_Ûeè~∆ø±>± n+‘·≈£îeTT+<äTqï
C≤„qeTT, <Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛e⁄#·Tqï$. n<Ûsä à¡ eTT\T eTqTwüß\˝À
n_Ûeè~∆ nj˚T´ø=B› <Ûäs¡àeTT\T ˝Ò≈£î+&Ü b˛e⁄#·T+&ÉTqT. X¯Øs¡eTT˝À
<˚e⁄&ÉT ‘·q ìj·TeTeTT Á|üø±s¡eTT Je⁄ìï q&ÉT|ü⁄#·÷ ‘·q <Ûäs¡àeTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
95
Á|üø±s¡eTT ‘êqT q&ÉT#·T#·T+&ÉTqT. <Ûäs¡àeTT\T n&ÉT>∑+{Ï b˛sTTHê
n<Ûäs¡àeTT\T #Ó\πs– b˛sTTHê X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à @MT #˚j·TT≥≈£î
neø±X¯eTT >±˙, n~Ûø±s¡eTT>±˙ ˝Ò<äT. X¯Øs¡eTT˝À ˇø£{Ï <˚e⁄ì>±,
¬s+&ÉT ø±s¡´ø£s¡Ô>± ñ+&ÉTq≥T¢ düècÕ˜´~˝ÀH˚ ‘·qqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT
ìj·T$T+∫ ñ+&ÉT≥ e\q Ä ìj·TeTeTT Á|üø±s¡y˚T Ä‘·à |üì
#˚j·TT#·Tqï~.
n<Ûäs¡àeTT\T #Ó\πs– b˛sTTq|ü&ÉT <Ûäs¡àeTT\≈£î eTT|ü
ø£*Zq|ü&ÉT ‹]– <Ûäs¡àeTT\qT Á|ü‹wæ˜+#·e\dæq u≤<Ûä´‘· $X¯«eTTqT
düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡ÔsTTq yÓTT<ä{Ï <˚e⁄ìøÏ >∑\<äT. düèwæ˜ ‘·sê«‘· $ÁXÊ+‹
rdüTø=+≥Tqï <˚e⁄&ÉT n<Ûäs¡àeTT\qT nD∫y˚dæ <Ûäs¡àeTT\qT ‹]–
Á|ü‹wæ+˜ #·e\dæ j·TTqï~. Ä |üì #˚jT· &ÉeTT eTq≈£î ‘ê‘·jTÆÓ q |üs¡e÷‘·àøπ
dü+ã+<ÛäeTsTT ñqï~. nsTT‘˚ düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq |üs¡e÷‘·à me]øÏ
‘Ó*j·T≈£î+&Ü s¡÷|üeTT˝Òì yê&Ó’, |üì #˚j·Tìyê&Ó’, ù|s¡T˝Òìyê&Ó’
j·TT+&ÉT≥ e\q <Ûäs¡à Á|ü‹cÕº|üq≈£î ‘êH˚ e÷qe X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫
|ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT. á $wüj·TeTTqT uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À Äs¡e
XÀ¢ø£eTT˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 6.
nCÀ|æ düqïe´j·÷‘êà uÛÑ÷‘êHê MTX¯«s√ |ædüHé ˆ
|üÁø£è‹+ kÕ«e÷~ÛcÕ˜j·T dü+uÛÑyêe÷´‘·à e÷j·Tj·÷ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªª#êe⁄ |ü⁄≥Tºø£\T ˝Òìyê&ÉT nsTTe⁄+&ç düs¡«JesêdüT\≈£î
áX¯«s¡T&Ó’j·TT+&ç Á|üø£è‹‘√ ≈£L&çq uÛÖ‹ø£ X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫
düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉT eTìwæe˝… |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉTμμ.
96
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
á $wüj·TeTTqT Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. |üs¡e÷‘·à
jÓTÆ q <˚e⁄&ÉT e÷qe X¯Øs¡eTT‘√ |ü⁄{Ïqº |ü&ÉT n+<ä]˝≤>∑ Á|üd$ü +|üã&çq
X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT #˚]q≥T¢ #˚sø¡ £ ‘·*¢ X¯Øs¡eTT˝Àì •X¯óe⁄˝ÀH˚ JeeTT
ø£*Z ÁbÕDeTT‘√ düV‰ü |ü⁄≥TºqT. n≥T¢ |ü⁄≥º&eÉ TT ˇø£ÿ <˚e⁄ìπø (|üse¡ ÷‘·àøπ )
kÕ<Ûä´eT>∑TqT. |üs¡e÷‘·à nsTTq <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\ Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT
ø±≈£îHêï eTqeTT Äj·TqqT <˚e⁄&Éìj˚T |æ\Tee#·TÃqT. |üs¡e÷‘·à
yÓTT<ä{ÏqT+&ç <˚e⁄&˚ nsTT‘˚ Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT e÷Á‘·eTT düèwæ˜+|ü ã&çq
<˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·àì ‘Ó*j·Te˝…qT. |üs¡e÷‘·à •X¯óe⁄>± |ü⁄{Ϻ kÕ<Ûës¡D
eTìwæ ô|]–qfÒ¢ ô|s¡T>∑TqT. <˚e⁄&ÉsTTq |üs¡e÷‘·à <Ûäs¡à Á|ü‹cÕº|üq≈£î
ne‘·]+∫Hê Äj·Tq kÕ<Ûës¡D eTìwæe˝… J$‘·eTTqT >∑&ÉT|üe\dæ
j·TT+&ÉTqT. eTìwæ J$‘·eTT >∑&#É T· ≥≈£î ø£sà¡ j·TqT >∑D‘Ï e· TT nedüse¡ TT.
Á|ü‹ eTìwæ ø£s¡à Á|üø±s¡y˚T J$‘·eTTqT >∑&ÉT|üe\dæj·TT+&ÉTqT.
n+<äTe\q ‘êqT ìj·T$T+∫q ìj·TeTeTT\ Á|üø±s¡eTT <˚e⁄&ÉT eTìwæ>±
e∫ÃHê J$+#·e\dæjT· Tqï~. ø±e⁄q ‘êqT |ü⁄{Ïqº J$‘·eTT >∑&TÉ #·T≥≈£î
düèwæ˜ø£s¡ÔsTTq <˚e⁄&˚ ø£s¡àqT düèwæ˜+#·Tø=ì ‘êqT Áã‘·Tø£e\dæq
$<ÛëqeTTqT ìs¡ísTT+#·Tø=ì |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT.
düs¡« ˝Àø£eTT\qT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT ‘êH˚ ‘·q dü+ø£\ŒeTT #˚‘·
kÕe÷q´ e÷qe⁄&ÉTe˝… düèwæ˜+|üã&çHê&ÉT. eTqTwüß\≈£î <Ûäs¡àeTT\qT
‘Ó*j·TCÒj·TT ì$T‘·ÔeTT ‘ê‘·jÓÆTq <˚e⁄&ÉT eTqTeì y˚wüeTT˝À |ü⁄{Ϻ
eTqTe&ÉT @&çÃq≥T¢ @&çÃ, eTqTe&ÉT Ä&ÉTø=qTq≥T¢ Ä&ÉTø=ì, eTqTe&ÉT
bÕ\T Á‘ê–q≥T¢ bÕ\T Á‘ê>∑T#·÷ J$‘·eTTqT >∑&TÉ |ü⁄#·THêï&ÉT. m|ü&√
ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\ ‘·sê«‘· #Ó|üŒe\dæq C≤„qeTT ø=s¡≈£î Á|ü‹ ~qeTT
eTìwæe˝… <˚e⁄&ÉT J$+#·T#·THêï&ÉT. ø£èwüßí&ÉT |ü~ ì$TwüeTT\T #Ó |ü
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
95
Á|üø±s¡eTT ‘êqT q&ÉT#·T#·T+&ÉTqT. <Ûäs¡àeTT\T n&ÉT>∑+{Ï b˛sTTHê
n<Ûäs¡àeTT\T #Ó\πs– b˛sTTHê X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à @MT #˚j·TT≥≈£î
neø±X¯eTT >±˙, n~Ûø±s¡eTT>±˙ ˝Ò<äT. X¯Øs¡eTT˝À ˇø£{Ï <˚e⁄ì>±,
¬s+&ÉT ø±s¡´ø£s¡Ô>± ñ+&ÉTq≥T¢ düècÕ˜´~˝ÀH˚ ‘·qqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT
ìj·T$T+∫ ñ+&ÉT≥ e\q Ä ìj·TeTeTT Á|üø±s¡y˚T Ä‘·à |üì
#˚j·TT#·Tqï~.
n<Ûäs¡àeTT\T #Ó\πs– b˛sTTq|ü&ÉT <Ûäs¡àeTT\≈£î eTT|ü
ø£*Zq|ü&ÉT ‹]– <Ûäs¡àeTT\qT Á|ü‹wæ˜+#·e\dæq u≤<Ûä´‘· $X¯«eTTqT
düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡ÔsTTq yÓTT<ä{Ï <˚e⁄ìøÏ >∑\<äT. düèwæ˜ ‘·sê«‘· $ÁXÊ+‹
rdüTø=+≥Tqï <˚e⁄&ÉT n<Ûäs¡àeTT\qT nD∫y˚dæ <Ûäs¡àeTT\qT ‹]–
Á|ü‹wæ+˜ #·e\dæ j·TTqï~. Ä |üì #˚jT· &ÉeTT eTq≈£î ‘ê‘·jTÆÓ q |üs¡e÷‘·àøπ
dü+ã+<ÛäeTsTT ñqï~. nsTT‘˚ düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq |üs¡e÷‘·à me]øÏ
‘Ó*j·T≈£î+&Ü s¡÷|üeTT˝Òì yê&Ó’, |üì #˚j·Tìyê&Ó’, ù|s¡T˝Òìyê&Ó’
j·TT+&ÉT≥ e\q <Ûäs¡à Á|ü‹cÕº|üq≈£î ‘êH˚ e÷qe X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫
|ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT. á $wüj·TeTTqT uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qjÓ÷>∑eTT˝À Äs¡e
XÀ¢ø£eTT˝À #Ó|æŒj·TTHêïs¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ 6.
nCÀ|æ düqïe´j·÷‘êà uÛÑ÷‘êHê MTX¯«s√ |ædüHé ˆ
|üÁø£è‹+ kÕ«e÷~ÛcÕ˜j·T dü+uÛÑyêe÷´‘·à e÷j·Tj·÷ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªª#êe⁄ |ü⁄≥Tºø£\T ˝Òìyê&ÉT nsTTe⁄+&ç düs¡«JesêdüT\≈£î
áX¯«s¡T&Ó’j·TT+&ç Á|üø£è‹‘√ ≈£L&çq uÛÖ‹ø£ X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫
düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉT eTìwæe˝… |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉTμμ.
96
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
á $wüj·TeTTqT Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü #ÓbÕŒeTT. |üs¡e÷‘·à
jÓTÆ q <˚e⁄&ÉT e÷qe X¯Øs¡eTT‘√ |ü⁄{Ïqº |ü&ÉT n+<ä]˝≤>∑ Á|üd$ü +|üã&çq
X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT #˚]q≥T¢ #˚sø¡ £ ‘·*¢ X¯Øs¡eTT˝Àì •X¯óe⁄˝ÀH˚ JeeTT
ø£*Z ÁbÕDeTT‘√ düV‰ü |ü⁄≥TºqT. n≥T¢ |ü⁄≥º&eÉ TT ˇø£ÿ <˚e⁄ìπø (|üse¡ ÷‘·àøπ )
kÕ<Ûä´eT>∑TqT. |üs¡e÷‘·à nsTTq <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\ Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT
ø±≈£îHêï eTqeTT Äj·TqqT <˚e⁄&Éìj˚T |æ\Tee#·TÃqT. |üs¡e÷‘·à
yÓTT<ä{ÏqT+&ç <˚e⁄&˚ nsTT‘˚ Äsê<Ûä´ <Ó’eeTT e÷Á‘·eTT düèwæ˜+|ü ã&çq
<˚e⁄&ÉsTTq Ä‘·àì ‘Ó*j·Te˝…qT. |üs¡e÷‘·à •X¯óe⁄>± |ü⁄{Ϻ kÕ<Ûës¡D
eTìwæ ô|]–qfÒ¢ ô|s¡T>∑TqT. <˚e⁄&ÉsTTq |üs¡e÷‘·à <Ûäs¡à Á|ü‹cÕº|üq≈£î
ne‘·]+∫Hê Äj·Tq kÕ<Ûës¡D eTìwæe˝… J$‘·eTTqT >∑&ÉT|üe\dæ
j·TT+&ÉTqT. eTìwæ J$‘·eTT >∑&#É T· ≥≈£î ø£sà¡ j·TqT >∑D‘Ï e· TT nedüse¡ TT.
Á|ü‹ eTìwæ ø£s¡à Á|üø±s¡y˚T J$‘·eTTqT >∑&ÉT|üe\dæj·TT+&ÉTqT.
n+<äTe\q ‘êqT ìj·T$T+∫q ìj·TeTeTT\ Á|üø±s¡eTT <˚e⁄&ÉT eTìwæ>±
e∫ÃHê J$+#·e\dæjT· Tqï~. ø±e⁄q ‘êqT |ü⁄{Ïqº J$‘·eTT >∑&TÉ #·T≥≈£î
düèwæ˜ø£s¡ÔsTTq <˚e⁄&˚ ø£s¡àqT düèwæ˜+#·Tø=ì ‘êqT Áã‘·Tø£e\dæq
$<ÛëqeTTqT ìs¡ísTT+#·Tø=ì |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT.
düs¡« ˝Àø£eTT\qT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT ‘êH˚ ‘·q dü+ø£\ŒeTT #˚‘·
kÕe÷q´ e÷qe⁄&ÉTe˝… düèwæ˜+|üã&çHê&ÉT. eTqTwüß\≈£î <Ûäs¡àeTT\qT
‘Ó*j·TCÒj·TT ì$T‘·ÔeTT ‘ê‘·jÓÆTq <˚e⁄&ÉT eTqTeì y˚wüeTT˝À |ü⁄{Ϻ
eTqTe&ÉT @&çÃq≥T¢ @&çÃ, eTqTe&ÉT Ä&ÉTø=qTq≥T¢ Ä&ÉTø=ì, eTqTe&ÉT
bÕ\T Á‘ê–q≥T¢ bÕ\T Á‘ê>∑T#·÷ J$‘·eTTqT >∑&TÉ |ü⁄#·THêï&ÉT. m|ü&√
ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\ ‘·sê«‘· #Ó|üŒe\dæq C≤„qeTT ø=s¡≈£î Á|ü‹ ~qeTT
eTìwæe˝… <˚e⁄&ÉT J$+#·T#·THêï&ÉT. ø£èwüßí&ÉT |ü~ ì$TwüeTT\T #Ó |ü
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
97
C≤„qeTT ø=s¡≈£î düTK<äT'KeTj·TyÓTÆq m+‘√ bı&Éyê{Ï J$‘·eTTqT 90
dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&ç|æ ‘·q ø±s¡´eTT nsTTb˛‘·÷H˚ b˛‘˚ Ä |üì ø=s¡ πø
e∫Ãq≥T¢ Ç‘·s¡T\T nqTe÷q|ü&É≈£î+&Ü ‘·sê«‘· ≈£L&Ü 36
dü+e‘·‡s¡eTT\T Áã‹øÏ nkÕ<Ûës¡D eTs¡DeTT bı+<ë&ÉT. ∫e]˝À ‘·q
eTs¡DeTT ˝Àø£eTTq≈£î ø£qT$|ü n>∑Tq≥T¢ dü+#·\q yêø£´eTT\T #Ó|æ Œ
#·ìb˛j·÷&ÉT. Äj·Tq eTs¡DeTT ‘·sê«‘· ø£èwüßí&ÉT kÕ<Ûës¡D eTìwæ
ø±<äT nì nqTe÷qeTT e∫Ãq~. e∫Ãq yê&ÉT sêE nsTTHê ≈£L*
yêì y˚wüeTT˝À eTq ø=s¡≈£î e∫à b˛e&ÉeTT #·÷ùdÔ <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\
MT<ä m+‘√ ÁX¯<ä∆ø£*Z j·TTHêï&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT eTq MT<ä
ÁX¯<ä∆‘√ eTq ø=s¡≈£î, eTq≈£î <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT kÕ<Ûës¡D
eTìwæe˝… e∫à J$+#·&ÉeTT m+‘√ u≤<Ûäø£s¡yÓTÆq $wüj·TyÓTÆHê eTqeTT
e÷Á‘·eTT <˚e⁄ìMT<ä ÁX¯<ä∆ #·÷|ü≈£îHêïeTT. Äj·Tq #˚dæq y˚T\TqT
eTs¡∫qyês¡yÓTÆ <˚e⁄&É+fÒ düT\ø£q uÛ≤eeTT ø£*Zj·TTHêïs¡T.
düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT düs¡« Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT
Á|üø£è‹j·TqT eTTdüT>∑T ø£|üø=ì e÷s¡Ty˚wüeTT˝À ‘·qqT mes¡÷
>∑T]Ô+#·q≥T¢ X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e#·TÃ#·THêï&ÉT. X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫‘˚
düJeyÓTÆq X¯Øs¡eTT˝À @$T ñ+&ÉTH√ neìïj·TT <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q
X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü ñ+&ÉTqT. düs¡«eTT yê´|æ+∫, düs¡«eTTqT #·÷&É>∑ *Zq
<˚e⁄&ÉT kÕ<Ûës¡D ø£qTï‘√ #·÷düTÔHêï&ÉT n+fÒ mes¡sTTHê qeTà>∑\sê?
qeTà≈£L&É<äH˚, ‘êqT mes¡sTTq~ ‘Ó*j·T≈£L&É<äH˚ <˚e⁄ì ñ<˚›X¯´eTT.
n˝≤ m+<äT≈£î n+fÒ Äj·TqqT >∑T]Ô+∫‘˚, Äj·Tq »qàqT>±˙,
|üqT\qT>±˙ >∑Ts¡TÔ|ü≥º>∑*–‘˚ |ü⁄{Ϻqyê&ÉT <˚e⁄&˚j·Tì ‘Ó*j·T>∑* –‘˚
yê&ÉT ‹]– |ü⁄≥º&ÉT, yêìøÏ @ jÓ÷>∑eTT ‘Ó*j·T≈£îHêï düT\uÛÑeTT>±
98
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·TqT. n+‘· düT\uÛÑeTT>± yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·T≥ <˚e⁄ìøÏ
Çwüeº TT ˝Ò<Tä . eTìwæ ‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*dæ n˝≤π> <˚e⁄ì <Ûsä ¡àeTT\qT
‘Ó*j·T>∑*–q|ü&ÉT <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ì˝ÀìøÏ ◊ø£´eT>∑Tq≥T¢ <˚e ⁄&ÉT
yÓ÷ø£eå TT ì]à+#ê&ÉT. <Ûsä à¡ eTT\ Á|üø±s¡yT˚ yÓ÷ø£eå TT bı+<äe˝…qì <˚e⁄&ÉT
nqTø=qT≥ e\q ‘·qqT, ‘·q »qàqT s¡Vü≤dü´eTT>±H˚ ñ+#·Tø=Hêï&ÉT.
n+<äTe\q <˚e⁄&ÉT ø£èwüßíì>± eTqTwüß\ eT<Ûä´˝ÀìøÏ e∫ÃHê mes¡÷
Äj·TqqT >∑T]Ô+#·˝<Ò Tä . n+‘˚>±ø£ Äj·Tq eTqTwüß\ #˚‘· C≤s¡T&ÉT,#√s¡T&ÉT
nì Äs√|æ+|üã&çHê&ÉT. n˝≤ ns√|üD\T bı+<ä&ÉeTT e\q ø£èwüßí&ÉT
<˚e⁄&Éì y˚TeTT #Ó|æŒHê mes¡÷ qeTàì dæú‹ @s¡Œ&çq~.
düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\T ˝Òìyê&ÉsTTHê, <Ûäs¡àeTT\≈£î
nr‘·T&Ó’Hê ‘êqT <Ûäs¡à#·Áø£eTsTTq <˚Vü≤eTTqT <Ûä]+∫ sêe&ÉeTT »s¡T>∑T
#·Tqï~. eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À ìedæ+#·T#·÷ ø=+‘·ø±\eTT <Ûäs¡àeTT\qT,
ø=+‘·ø±\eTT n<Ûäs¡àeTT\qT bı+<äT#·T+&ÉT≥ e\q X¯Øs¡eTTqT
<Ûsä à¡ #·Áø£eTì ù|s¡Tô|{Ϻ #Ó|Œü e\dæ e∫Ãq~. ø£ì|æ+#˚ X¯Øs¡eTTqT j·T+Á‘·
s¡÷|üeTT>± X¯Øs¡eTT˝Àì Á|ü‹ uÛ≤>∑eTTqT >∑T]Ô+∫ #·÷ùdÔ n~ ˇø£
#·Áø£eTTe˝… ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. <Ûäs¡à#·Áø£eTTqT yÓqTø£ ù|J˝˝À ∫Á‹+∫
#·÷#·Tø=HêïeTT. <Ûsä à¡ #·Áø£eTT˝À >∑\ #Ó&TÉ >∑TDeTT\yÓ|’ ⁄ü >∑\ n<Ûsä à¡ eTT\qT
X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ nD∫y˚dæ, eT+∫ >∑TDeTT\yÓ’|ü⁄ >∑\ <Ûäs¡àeTT\qT eT+∫
>∑TDeTT\ dü‘ÁY |ües¡qÔ <ë«sê n_Ûeè~∆ #Ó+<äTq≥T¢ <˚e⁄&˚ #˚jT· T#·THêï&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ‘Ó\TŒ <Ûäs¡àeTT\T X¯Øs¡eTT˝À düJeyÓTÆ b˛e⁄#·Tqï$.
n+‘·≈£îeTT+<äT >∑\ n<Ûäs¡àeTT\T ìØ®eeTT˝…’ b˛e⁄#·Tqï$. n|ü&ÉT
<Ûäs¡àeTT\ ãs¡Te⁄ m≈£îÿqT, n<Ûäs¡àeTT\ ãs¡Te⁄ ‘·>∑TZqT. n˝≤ <Ûäs¡àeTT\
ãs¡Te⁄ e÷s¡T≥ e\q ãs¡Te⁄qï uÛ≤>∑eTT ÁøÏ+~øÏ, ãs¡Te⁄˝Òì uÛ≤>∑eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
97
C≤„qeTT ø=s¡≈£î düTK<äT'KeTj·TyÓTÆq m+‘√ bı&Éyê{Ï J$‘·eTTqT 90
dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&ç|æ ‘·q ø±s¡´eTT nsTTb˛‘·÷H˚ b˛‘˚ Ä |üì ø=s¡ πø
e∫Ãq≥T¢ Ç‘·s¡T\T nqTe÷q|ü&É≈£î+&Ü ‘·sê«‘· ≈£L&Ü 36
dü+e‘·‡s¡eTT\T Áã‹øÏ nkÕ<Ûës¡D eTs¡DeTT bı+<ë&ÉT. ∫e]˝À ‘·q
eTs¡DeTT ˝Àø£eTTq≈£î ø£qT$|ü n>∑Tq≥T¢ dü+#·\q yêø£´eTT\T #Ó|æ Œ
#·ìb˛j·÷&ÉT. Äj·Tq eTs¡DeTT ‘·sê«‘· ø£èwüßí&ÉT kÕ<Ûës¡D eTìwæ
ø±<äT nì nqTe÷qeTT e∫Ãq~. e∫Ãq yê&ÉT sêE nsTTHê ≈£L*
yêì y˚wüeTT˝À eTq ø=s¡≈£î e∫à b˛e&ÉeTT #·÷ùdÔ <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\
MT<ä m+‘√ ÁX¯<ä∆ø£*Z j·TTHêï&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT eTq MT<ä
ÁX¯<ä∆‘√ eTq ø=s¡≈£î, eTq≈£î <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT kÕ<Ûës¡D
eTìwæe˝… e∫à J$+#·&ÉeTT m+‘√ u≤<Ûäø£s¡yÓTÆq $wüj·TyÓTÆHê eTqeTT
e÷Á‘·eTT <˚e⁄ìMT<ä ÁX¯<ä∆ #·÷|ü≈£îHêïeTT. Äj·Tq #˚dæq y˚T\TqT
eTs¡∫qyês¡yÓTÆ <˚e⁄&É+fÒ düT\ø£q uÛ≤eeTT ø£*Zj·TTHêïs¡T.
düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT düs¡« Á|ü|ü+#·eTTqT düèwæ˜+∫q <˚e⁄&ÉT
Á|üø£è‹j·TqT eTTdüT>∑T ø£|üø=ì e÷s¡Ty˚wüeTT˝À ‘·qqT mes¡÷
>∑T]Ô+#·q≥T¢ X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e#·TÃ#·THêï&ÉT. X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫‘˚
düJeyÓTÆq X¯Øs¡eTT˝À @$T ñ+&ÉTH√ neìïj·TT <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q
X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü ñ+&ÉTqT. düs¡«eTT yê´|æ+∫, düs¡«eTTqT #·÷&É>∑ *Zq
<˚e⁄&ÉT kÕ<Ûës¡D ø£qTï‘√ #·÷düTÔHêï&ÉT n+fÒ mes¡sTTHê qeTà>∑\sê?
qeTà≈£L&É<äH˚, ‘êqT mes¡sTTq~ ‘Ó*j·T≈£L&É<äH˚ <˚e⁄ì ñ<˚›X¯´eTT.
n˝≤ m+<äT≈£î n+fÒ Äj·TqqT >∑T]Ô+∫‘˚, Äj·Tq »qàqT>±˙,
|üqT\qT>±˙ >∑Ts¡TÔ|ü≥º>∑*–‘˚ |ü⁄{Ϻqyê&ÉT <˚e⁄&˚j·Tì ‘Ó*j·T>∑* –‘˚
yê&ÉT ‹]– |ü⁄≥º&ÉT, yêìøÏ @ jÓ÷>∑eTT ‘Ó*j·T≈£îHêï düT\uÛÑeTT>±
98
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·TqT. n+‘· düT\uÛÑeTT>± yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·T≥ <˚e⁄ìøÏ
Çwüeº TT ˝Ò<Tä . eTìwæ ‘·q <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*dæ n˝≤π> <˚e⁄ì <Ûsä ¡àeTT\qT
‘Ó*j·T>∑*–q|ü&ÉT <Ûäs¡àeTT\T ˝Òì <˚e⁄ì˝ÀìøÏ ◊ø£´eT>∑Tq≥T¢ <˚e ⁄&ÉT
yÓ÷ø£eå TT ì]à+#ê&ÉT. <Ûsä à¡ eTT\ Á|üø±s¡yT˚ yÓ÷ø£eå TT bı+<äe˝…qì <˚e⁄&ÉT
nqTø=qT≥ e\q ‘·qqT, ‘·q »qàqT s¡Vü≤dü´eTT>±H˚ ñ+#·Tø=Hêï&ÉT.
n+<äTe\q <˚e⁄&ÉT ø£èwüßíì>± eTqTwüß\ eT<Ûä´˝ÀìøÏ e∫ÃHê mes¡÷
Äj·TqqT >∑T]Ô+#·˝<Ò Tä . n+‘˚>±ø£ Äj·Tq eTqTwüß\ #˚‘· C≤s¡T&ÉT,#√s¡T&ÉT
nì Äs√|æ+|üã&çHê&ÉT. n˝≤ ns√|üD\T bı+<ä&ÉeTT e\q ø£èwüßí&ÉT
<˚e⁄&Éì y˚TeTT #Ó|æŒHê mes¡÷ qeTàì dæú‹ @s¡Œ&çq~.
düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àeTT\T ˝Òìyê&ÉsTTHê, <Ûäs¡àeTT\≈£î
nr‘·T&Ó’Hê ‘êqT <Ûäs¡à#·Áø£eTsTTq <˚Vü≤eTTqT <Ûä]+∫ sêe&ÉeTT »s¡T>∑T
#·Tqï~. eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À ìedæ+#·T#·÷ ø=+‘·ø±\eTT <Ûäs¡àeTT\qT,
ø=+‘·ø±\eTT n<Ûäs¡àeTT\qT bı+<äT#·T+&ÉT≥ e\q X¯Øs¡eTTqT
<Ûsä à¡ #·Áø£eTì ù|s¡Tô|{Ϻ #Ó|Œü e\dæ e∫Ãq~. ø£ì|æ+#˚ X¯Øs¡eTTqT j·T+Á‘·
s¡÷|üeTT>± X¯Øs¡eTT˝Àì Á|ü‹ uÛ≤>∑eTTqT >∑T]Ô+∫ #·÷ùdÔ n~ ˇø£
#·Áø£eTTe˝… ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. <Ûäs¡à#·Áø£eTTqT yÓqTø£ ù|J˝˝À ∫Á‹+∫
#·÷#·Tø=HêïeTT. <Ûsä à¡ #·Áø£eTT˝À >∑\ #Ó&TÉ >∑TDeTT\yÓ|’ ⁄ü >∑\ n<Ûsä à¡ eTT\qT
X¯Øs¡eTT˝ÀH˚ nD∫y˚dæ, eT+∫ >∑TDeTT\yÓ’|ü⁄ >∑\ <Ûäs¡àeTT\qT eT+∫
>∑TDeTT\ dü‘ÁY |ües¡qÔ <ë«sê n_Ûeè~∆ #Ó+<äTq≥T¢ <˚e⁄&˚ #˚jT· T#·THêï&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ‘Ó\TŒ <Ûäs¡àeTT\T X¯Øs¡eTT˝À düJeyÓTÆ b˛e⁄#·Tqï$.
n+‘·≈£îeTT+<äT >∑\ n<Ûäs¡àeTT\T ìØ®eeTT˝…’ b˛e⁄#·Tqï$. n|ü&ÉT
<Ûäs¡àeTT\ ãs¡Te⁄ m≈£îÿqT, n<Ûäs¡àeTT\ ãs¡Te⁄ ‘·>∑TZqT. n˝≤ <Ûäs¡àeTT\
ãs¡Te⁄ e÷s¡T≥ e\q ãs¡Te⁄qï uÛ≤>∑eTT ÁøÏ+~øÏ, ãs¡Te⁄˝Òì uÛ≤>∑eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
99
ô|’øÏ ‹s¡T>∑T#·Tqï~. n+<äTe\q X¯Øs¡eTT˝À »s¡T>∑T e÷s¡TŒqT ã{Ϻ
X¯Øs¡eTTqT <Ûäs¡à#·Áø£eTT nHêïeTT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À X¯Øs¡eTT˝Àì nìï uÛ≤>∑eTT\T ñ+&ÉT≥j˚Tø±ø£
Jyê‘·à, Ä‘·à, |üs¡e÷‘·à eTT>∑TZs¡T ø£\s¡T. X¯Øs¡eTqT <Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À
Ä‘·à X¯Øs¡eT+‘·{≤ nq>± #·Áø£eT+‘·{≤ yê´|æ+∫ j·TTqï~. Ä‘·à
kÕúqeTT #·Áø£eTT˝À ˇø£#√≥ ñ+&çHê #·Áø£eT+‘ê yê´|æ+∫j·TTqï~.
X¯Øs¡eT+‘ê #·÷|ü⁄ø£*Z j·TTqï~. |üs¡e÷‘·à #·Áø£eTT˝Àq÷, #·Áø£eTT
ãj·T≥ nDTeDTe⁄q ø£\<äT. Ä‘·à #·Áø£eTT˝À e÷Á‘·eTTqï~. $T>∑‘ê
Je⁄&ÉT ˇø£ÿ#√≥ ñqï ‘êqT X¯Øs¡eT+‘ê j·TTqï≥T¢ 24 uÛ≤>∑eTT\T
‘·qy˚ nsTTq≥T¢ 24 uÛ≤>∑eTT\T>± X¯Øs¡eT+‘ê ‘êH˚ ñ+&ÉTq≥T¢ ‘·\#·T
#·THêï&ÉT. düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTq <˚e⁄&ÉT ‘êqT düèwæ˜+∫q Á|ü|ü+#·eTT˝À ‘·q
Ä‘·à düèwæ˜+∫q X¯Øs¡eTT˝À n+‘·{≤ j·TT+&ç ‘êqT Á|ü|ü+#·eTTqT
n+‘·{ìÏ #·÷dü÷Ô X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àqT, Jyê‘·àqT #·÷düTHÔ êï&ÉT. <˚e⁄&ÉT
ìedæ+#·T X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü nìï X¯Øs¡eTT\˝À j·TT+&ÉTq≥T¢ Ä‘·à,
Jyê‘·à ¬s+&É÷ ñ+&ÉTqT. <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\T
ìe•+#·T#·÷ düeTj·T dü+<äs“¡ e¤ TTqTã{Ϻ eTqTwüß\≈£î <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*j·T
CÒj·TT≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·TqT.
ø£èwüßí&ÉT>± <Ûäs¡à#·Áø£eTTqT <Ûä]+∫q|ü&ÉT uÛÑ>∑eBZ‘·qT #Ó|æŒ
b˛j·÷&ÉT. n˝≤π> @düT X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãq|ü&ÉT u…’_\T˝À
Hê\T>∑T düTyês¡Ô\ C≤„qeTTqT #Ó|æŒ b˛j·÷&ÉT. n˝≤π> KTsYÄHé C≤„q eTT
≈£L&Ü #Ó|üŒã&çq~. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT #Ó|æŒq yê]˝À Ç<ä› s¡T
e÷Á‘·y˚T e÷qe X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãq uÛÑ>∑e+‘·T\T ø±>±,
KTsYÄHéqT #Ó|æŒqyê&ÉT ªõÁãj˚T˝Ÿμ nqT Á>∑Vü≤eTT. õÁãj˚T˝Ÿ Á>∑Vü≤y˚T
100
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
dü÷s¡´Á>∑Vü≤eTì ≈£L&Ü á eT<Ûä´ ø±\eTT˝À eTqeTT #Ó|üø=HêïeTT.
ª<Ûäs¡à#·Áø£eTTμ nqT X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãqyês¡T Ç<ä›s¡T, nsTTHê
eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T #Ó|üŒã&çHêsTT. n+‹eT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT
KTsYÄHé˝Àì C≤„qeTT <ëìø£+fÒ eTT+<äT e∫Ãq ‘Ísê‘·T, Ç+J\T
(uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T) Á>∑+<∏äeTT\˝À ñqï<˚ nsTTq|üŒ{Ïø° KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTT #ê˝≤ Á|ü‘˚´ø£eTT>± #Ó|üŒã&çq~. yêdüÔeeTT>±
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT jÓTTø£ÿ s¡T∫ì eTTd”y¢ Té \T Á>∑V≤æ +#·˝<Ò ˙ä ,
<ëì˝Àì C≤„qeTT jÓTTø£ÿ $X‚wü‘·qT eTTd”¢yéT\≈£î ‘Ó*j·T<äìj˚T
#Ó|üŒe#·TÃqT. n+‘· $X‚wü‘· >∑\ C≤„qeTTqï Á>∑+<∏äeTTqT õÁãj˚T˝Ÿ
nqTq‘·&ÉT #Ó|üŒ&ÉeTT, uÛÑ>∑e+‘·T\T <ëìø£+fÒ eTT+<äT e∫Ãq ‘Ísê‘Y,
Ç+J\TqT #Ó|æŒj·TT+&É&ÉeTTqT eTs¡∫ b˛≈£L&É<äT.
ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTTqT eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À j·TTHêï
yÓTT<ä{Ï <Ó’e Á>∑+<∏äeT+<äT ªªm|ü&ÉT n<Ûäs¡àeTT\T ô|s¡T>∑TH√ n|ü&ÉT
ne‘·]kÕÔqTμμ nì dü«j·TeTT>± |üs¡e÷‘·à #Ó|æŒq≥T¢ >∑\<äT. n˝≤π>
¬s+&Ée Á>∑+<∏äeTT #Ó|æŒq ‘·sê«‘· ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷ dü+|üP s¡í
C≤„qeTTqï|üŒ{Ïø°, n+‘·ø£+fÒ $T–*q C≤„qeTT @MT ˝Òø£b˛sTTq|üŒ{Ïø°
‘·sê«‘· e#·Tà Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ MT≈£î ns¡eú TTø±ì C≤„qeTTqT n+‘ê $X¯<Ûeä TT>±
‘Ó\T|ü⁄qì @düT #ÓbÕŒ&ÉT. |ü]X¯ó<ë∆‘·à Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e#·TÃqì
#Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. |ü]X¯ó<ë∆‘à· j·Tq>± düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·àj·Tì
eTs¡Te≈£L&É<äT. eT÷&Éeyê&ÉT ‘·eTe˝… e#·TÃ ne‘ês¡y˚Tj·Tì
#Ó|üŒã&çj·TTqï~. Ä e÷≥qT #·÷∫q ‘·sê«‘· uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T nqT
¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À ˝Òì C≤„qeTTqï|ü&˚ ø£<ë! <˚e⁄&ÉT e∫à #Óù|Œ~
nì nqTø=HêïeTT. ‘·sê«‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT e∫Ãq~. n+<äT˝À
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
99
ô|’øÏ ‹s¡T>∑T#·Tqï~. n+<äTe\q X¯Øs¡eTT˝À »s¡T>∑T e÷s¡TŒqT ã{Ϻ
X¯Øs¡eTTqT <Ûäs¡à#·Áø£eTT nHêïeTT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À X¯Øs¡eTT˝Àì nìï uÛ≤>∑eTT\T ñ+&ÉT≥j˚Tø±ø£
Jyê‘·à, Ä‘·à, |üs¡e÷‘·à eTT>∑TZs¡T ø£\s¡T. X¯Øs¡eTqT <Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À
Ä‘·à X¯Øs¡eT+‘·{≤ nq>± #·Áø£eT+‘·{≤ yê´|æ+∫ j·TTqï~. Ä‘·à
kÕúqeTT #·Áø£eTT˝À ˇø£#√≥ ñ+&çHê #·Áø£eT+‘ê yê´|æ+∫j·TTqï~.
X¯Øs¡eT+‘ê #·÷|ü⁄ø£*Z j·TTqï~. |üs¡e÷‘·à #·Áø£eTT˝Àq÷, #·Áø£eTT
ãj·T≥ nDTeDTe⁄q ø£\<äT. Ä‘·à #·Áø£eTT˝À e÷Á‘·eTTqï~. $T>∑‘ê
Je⁄&ÉT ˇø£ÿ#√≥ ñqï ‘êqT X¯Øs¡eT+‘ê j·TTqï≥T¢ 24 uÛ≤>∑eTT\T
‘·qy˚ nsTTq≥T¢ 24 uÛ≤>∑eTT\T>± X¯Øs¡eT+‘ê ‘êH˚ ñ+&ÉTq≥T¢ ‘·\#·T
#·THêï&ÉT. düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTq <˚e⁄&ÉT ‘êqT düèwæ˜+∫q Á|ü|ü+#·eTT˝À ‘·q
Ä‘·à düèwæ˜+∫q X¯Øs¡eTT˝À n+‘·{≤ j·TT+&ç ‘êqT Á|ü|ü+#·eTTqT
n+‘·{ìÏ #·÷dü÷Ô X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·àqT, Jyê‘·àqT #·÷düTHÔ êï&ÉT. <˚e⁄&ÉT
ìedæ+#·T X¯Øs¡eTT˝À ≈£L&Ü nìï X¯Øs¡eTT\˝À j·TT+&ÉTq≥T¢ Ä‘·à,
Jyê‘·à ¬s+&É÷ ñ+&ÉTqT. <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À ø=ìï dü+e‘·‡s¡eTT\T
ìe•+#·T#·÷ düeTj·T dü+<äs“¡ e¤ TTqTã{Ϻ eTqTwüß\≈£î <Ûsä à¡ eTT\qT ‘Ó*j·T
CÒj·TT≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·TqT.
ø£èwüßí&ÉT>± <Ûäs¡à#·Áø£eTTqT <Ûä]+∫q|ü&ÉT uÛÑ>∑eBZ‘·qT #Ó|æŒ
b˛j·÷&ÉT. n˝≤π> @düT X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãq|ü&ÉT u…’_\T˝À
Hê\T>∑T düTyês¡Ô\ C≤„qeTTqT #Ó|æŒ b˛j·÷&ÉT. n˝≤π> KTsYÄHé C≤„q eTT
≈£L&Ü #Ó|üŒã&çq~. eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT #Ó|æŒq yê]˝À Ç<ä› s¡T
e÷Á‘·y˚T e÷qe X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãq uÛÑ>∑e+‘·T\T ø±>±,
KTsYÄHéqT #Ó|æŒqyê&ÉT ªõÁãj˚T˝Ÿμ nqT Á>∑Vü≤eTT. õÁãj˚T˝Ÿ Á>∑Vü≤y˚T
100
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
dü÷s¡´Á>∑Vü≤eTì ≈£L&Ü á eT<Ûä´ ø±\eTT˝À eTqeTT #Ó|üø=HêïeTT.
ª<Ûäs¡à#·Áø£eTTμ nqT X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãqyês¡T Ç<ä›s¡T, nsTTHê
eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T #Ó|üŒã&çHêsTT. n+‹eT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT
KTsYÄHé˝Àì C≤„qeTT <ëìø£+fÒ eTT+<äT e∫Ãq ‘Ísê‘·T, Ç+J\T
(uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T) Á>∑+<∏äeTT\˝À ñqï<˚ nsTTq|üŒ{Ïø° KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTT #ê˝≤ Á|ü‘˚´ø£eTT>± #Ó|üŒã&çq~. yêdüÔeeTT>±
KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT jÓTTø£ÿ s¡T∫ì eTTd”y¢ Té \T Á>∑V≤æ +#·˝<Ò ˙ä ,
<ëì˝Àì C≤„qeTT jÓTTø£ÿ $X‚wü‘·qT eTTd”¢yéT\≈£î ‘Ó*j·T<äìj˚T
#Ó|üŒe#·TÃqT. n+‘· $X‚wü‘· >∑\ C≤„qeTTqï Á>∑+<∏äeTTqT õÁãj˚T˝Ÿ
nqTq‘·&ÉT #Ó|üŒ&ÉeTT, uÛÑ>∑e+‘·T\T <ëìø£+fÒ eTT+<äT e∫Ãq ‘Ísê‘Y,
Ç+J\TqT #Ó|æŒj·TT+&É&ÉeTTqT eTs¡∫ b˛≈£L&É<äT.
ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTTqT eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À j·TTHêï
yÓTT<ä{Ï <Ó’e Á>∑+<∏äeT+<äT ªªm|ü&ÉT n<Ûäs¡àeTT\T ô|s¡T>∑TH√ n|ü&ÉT
ne‘·]kÕÔqTμμ nì dü«j·TeTT>± |üs¡e÷‘·à #Ó|æŒq≥T¢ >∑\<äT. n˝≤π>
¬s+&Ée Á>∑+<∏äeTT #Ó|æŒq ‘·sê«‘· ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷ dü+|üP s¡í
C≤„qeTTqï|üŒ{Ïø°, n+‘·ø£+fÒ $T–*q C≤„qeTT @MT ˝Òø£b˛sTTq|üŒ{Ïø°
‘·sê«‘· e#·Tà Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ MT≈£î ns¡eú TTø±ì C≤„qeTTqT n+‘ê $X¯<Ûeä TT>±
‘Ó\T|ü⁄qì @düT #ÓbÕŒ&ÉT. |ü]X¯ó<ë∆‘·à Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e#·TÃqì
#Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. |ü]X¯ó<ë∆‘à· j·Tq>± düècÕ˜´~˝Àì <˚e⁄&ÉsTTq |üse¡ ÷‘·àj·Tì
eTs¡Te≈£L&É<äT. eT÷&Éeyê&ÉT ‘·eTe˝… e#·TÃ ne‘ês¡y˚Tj·Tì
#Ó|üŒã&çj·TTqï~. Ä e÷≥qT #·÷∫q ‘·sê«‘· uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T nqT
¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À ˝Òì C≤„qeTTqï|ü&˚ ø£<ë! <˚e⁄&ÉT e∫à #Óù|Œ~
nì nqTø=HêïeTT. ‘·sê«‘· KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT e∫Ãq~. n+<äT˝À
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
101
uÛÑ>∑eBZ‘·qT u…’_\TqT <ÛäèMø£]+#·T≥πøj·Tì Áyêj·Tã&ç j·TTqï~. n~
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À ∫e] Á>∑+<∏äeTì ≈£L&Ü #Ó|üŒã&ç j·TTqï~. eT÷&É T
s¡ø£eTT\T>± <˚e⁄&ÉT C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒkÕÔqì KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
42e dü÷sê 51e Äj·T‘Y˝À #Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT. <ëìì ˇø£e÷s¡T #·÷kÕÔeTT.
(42`51) ªª<˚e⁄&ÉT @ e÷qe⁄ì‘√q÷ Á|ü‘·´ø£åeTT>± e÷{≤¢&É&ÉT.
<˚e⁄ì‘√ e÷{≤¢&&É eÉ TT eTìwæøÏ kÕ<Û´ä eTj˚T´ |üì ø±<äT. <˚e⁄&ÉT
‘·q C≤„qeTTqT yêDÏ <ë«sê (eV”≤ <ë«sê) ˝Òø£ ‘Ós¡yÓqTø£
qT+&ç eTìwæøÏ #˚s¡y˚kÕÔ&ÉT ˝Ò<ë ‘êqT ø√]q~ ‘·q ÄC„‘√
dü ÷ ∫+#· { ≤ìøÏ ‘· q Á | ü ‹ ì~Û ì |ü + |ü ⁄ ‘ê&É T . Äj· T q
eTVü≤√qï‘·T&ÉT, $y˚ø£e+‘·T&ÉT.μμ
á yêø£´eTTqT ã{Ϻ eTìwæøÏ <˚e⁄ì C≤„qeTT eT÷&ÉT $<ÛäeTT\
‘Ó*j·TCÒj·TTqì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. <ëì Á|üø±s¡eTT ‘Ó*j·TCÒj·Tã&çq
$<ÛëqeTT\qTã{Ϻ <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T eT÷&ÉT nì #Ó|üŒã&çq$. eT÷&ÉT
$<ÛëqeTT\˝À ∫e]˝À #Ó|æŒq~ #·÷ùdÔ ªª‘êqT ø√]q C≤„qeTTqT ‘·q
Ä»„‘√ dü÷∫+#·{≤ìøÏ ‘·q Á|ü‹ì~Ûì |ü+|ü⁄‘ê&ÉTμμ nì ø£\<äT ø£<ë!
Ä $<ÛëqeTTqT nqTdü]+∫ <˚e⁄&ÉsTTq |üs¡e÷‘·à ‘·q Á|ü‹ì<ÛäT\T>±
ˇø£e÷s¡T ø£èwüßíìï, eTs=ø£e÷s¡T @düTqT |ü+|æ ‘·q C≤„qeTTqT
#Ó|æŒ+#·&ÉeTT »]–q~. n|ü&ÉT #Ó|æŒq C≤„qy˚T ˇø£{Ï uÛÑ>∑eBZ‘·>±,
eTs=ø£{Ï u…’_\T>± ‘·j·÷s¡sTTq~. ‘·sê«‘· Á>∑+<∏äeTT eTìwæ C≤‹ø±ì
yê&ÉT #Ó|Œæ q~. <˚e⁄&ÉT ‘Ó*Œq eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\˝À KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT
‘Ós#¡ ê≥TqT+&ç #Ó|Œæ q~>± ˝…øÿÏ +#·e#·TÃqT. m˝≤>∑sTT‘˚H$˚ T eV”≤ <ë«sê
#Ó|æŒq $<ÛëqeTT, Á|ü‹ì~Û <ë«sê #Ó|æŒq $<ÛëqeTT, ‘Ós¡#ê≥TqT+&ç
102
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#Ó|Œæ q $<ÛëqeTT HÓsy¡ ]˚ q~. eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\qT nqTdü]+∫ eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\T ‘·j·÷s¡sTTq$. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷ dü+|üPs¡íyÓT Æq
C≤„qeTT #Ó|üŒã&çq~. n≥Te+≥|ü&ÉT u…’_\T˝À ªª|ü]X¯ó<ë∆‘·à
Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± sêuÀ‘ê&ÉTμμ nì @düT #Ó|æŒq yêø£´eTT Á|üø±s¡eTT eTs=ø£
eTìwæ ne‘ês¡eTT edüTÔ+<äì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. nsTT‘˚ C≤„qeTT
dü+|üPs¡íeTT>± #Ó|üŒã&çq ‘·sê«‘· Ä<äs¡Dø£s¡Ô (uÛÑ>∑e+‘·Tì) sêø£ @$T
nedüs¡eTT nì Á|üX¯ï ≈£L&Ü e#·TÃ#·Tqï~. á Á|üX¯ï≈£î »yêãTqT yÓ‘ ·ø£
e\dæj·TTqï~.
»yêãT ≈£L&Ü <˚e⁄&˚ n+~ùdÔ ‘Ó*j·TT#·Tqï~ @eTq>±!
|üs¡e÷‘·à dü«j·TeTT>± e÷qe⁄ì>± e∫à <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒdæ
b˛j·÷&ÉT. n~ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>± H˚&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä j·TTqï~.
<˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq~ ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTT. ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTT yÓTT<ä≥
Äø±X¯yêDÏ <ë«sê e∫Ãq~. n<˚ uÛÑ>∑eBZ‘·>± ‘·j·÷s¡sTTq~. yêDÏ
<ë«sê e∫Ãq C≤„qeTTqT ø£èwüß&í TÉ ns¡Tq® Tq≈£î ‘Ó*j·TCÒdqæ |ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
nsTTq~. ‘·sê«‘· Ç‘·s¡ <˚X¯eTT˝À #Ó|ü ì$T‘·ÔeTT @düT>± e∫Ã
eTT+<äT #Ó|Œæ q C≤„qeTTH˚ #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT <ëìì u…_’ \T>± ÁyêXÊs¡T.
‘·sê«‘· eTTVü≤eTà<é Á|üeø£>Ô ±]øÏ õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|Œæ q~ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT>±
‘·j·÷s¡sTTq~. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À dü+|üPs¡í C≤„qeTTqï<äì
#Ó|üø=HêïeTT. nsTT‘˚ ˇπø C≤„qy˚T nq>± ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTT eT÷&É T
Á>∑+<∏äeTT\T>± ñ+&É&ÉeTT e\q eTqTwüß\˝Àì e÷j·T Á|üuÛ≤eeTT
e\q eTqTwüß\T eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT Ä<Ûës¡eTT #˚düTø=ì eT÷&ÉT
eT‘·eTT\T>± N*b˛j·÷s¡T. eT÷&ÉT eT‘·eTT\qT eTTK´eTT>± ô|≥Tºø=ì
ˇπø <˚e⁄ìï eT÷&ÉT <˚e⁄fi¯ófl>±, ˇπø C≤„qeTTqT eT÷&ÉT y˚s¡Ty˚s¡T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
101
uÛÑ>∑eBZ‘·qT u…’_\TqT <ÛäèMø£]+#·T≥πøj·Tì Áyêj·Tã&ç j·TTqï~. n~
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À ∫e] Á>∑+<∏äeTì ≈£L&Ü #Ó|üŒã&ç j·TTqï~. eT÷&É T
s¡ø£eTT\T>± <˚e⁄&ÉT C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒkÕÔqì KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
42e dü÷sê 51e Äj·T‘Y˝À #Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT. <ëìì ˇø£e÷s¡T #·÷kÕÔeTT.
(42`51) ªª<˚e⁄&ÉT @ e÷qe⁄ì‘√q÷ Á|ü‘·´ø£åeTT>± e÷{≤¢&É&ÉT.
<˚e⁄ì‘√ e÷{≤¢&&É eÉ TT eTìwæøÏ kÕ<Û´ä eTj˚T´ |üì ø±<äT. <˚e⁄&ÉT
‘·q C≤„qeTTqT yêDÏ <ë«sê (eV”≤ <ë«sê) ˝Òø£ ‘Ós¡yÓqTø£
qT+&ç eTìwæøÏ #˚s¡y˚kÕÔ&ÉT ˝Ò<ë ‘êqT ø√]q~ ‘·q ÄC„‘√
dü ÷ ∫+#· { ≤ìøÏ ‘· q Á | ü ‹ ì~Û ì |ü + |ü ⁄ ‘ê&É T . Äj· T q
eTVü≤√qï‘·T&ÉT, $y˚ø£e+‘·T&ÉT.μμ
á yêø£´eTTqT ã{Ϻ eTìwæøÏ <˚e⁄ì C≤„qeTT eT÷&ÉT $<ÛäeTT\
‘Ó*j·TCÒj·TTqì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. <ëì Á|üø±s¡eTT ‘Ó*j·TCÒj·Tã&çq
$<ÛëqeTT\qTã{Ϻ <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T eT÷&ÉT nì #Ó|üŒã&çq$. eT÷&ÉT
$<ÛëqeTT\˝À ∫e]˝À #Ó|æŒq~ #·÷ùdÔ ªª‘êqT ø√]q C≤„qeTTqT ‘·q
Ä»„‘√ dü÷∫+#·{≤ìøÏ ‘·q Á|ü‹ì~Ûì |ü+|ü⁄‘ê&ÉTμμ nì ø£\<äT ø£<ë!
Ä $<ÛëqeTTqT nqTdü]+∫ <˚e⁄&ÉsTTq |üs¡e÷‘·à ‘·q Á|ü‹ì<ÛäT\T>±
ˇø£e÷s¡T ø£èwüßíìï, eTs=ø£e÷s¡T @düTqT |ü+|æ ‘·q C≤„qeTTqT
#Ó|æŒ+#·&ÉeTT »]–q~. n|ü&ÉT #Ó|æŒq C≤„qy˚T ˇø£{Ï uÛÑ>∑eBZ‘·>±,
eTs=ø£{Ï u…’_\T>± ‘·j·÷s¡sTTq~. ‘·sê«‘· Á>∑+<∏äeTT eTìwæ C≤‹ø±ì
yê&ÉT #Ó|Œæ q~. <˚e⁄&ÉT ‘Ó*Œq eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\˝À KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT
‘Ós#¡ ê≥TqT+&ç #Ó|Œæ q~>± ˝…øÿÏ +#·e#·TÃqT. m˝≤>∑sTT‘˚H$˚ T eV”≤ <ë«sê
#Ó|æŒq $<ÛëqeTT, Á|ü‹ì~Û <ë«sê #Ó|æŒq $<ÛëqeTT, ‘Ós¡#ê≥TqT+&ç
102
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#Ó|Œæ q $<ÛëqeTT HÓsy¡ ]˚ q~. eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\qT nqTdü]+∫ eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\T ‘·j·÷s¡sTTq$. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷ dü+|üPs¡íyÓT Æq
C≤„qeTT #Ó|üŒã&çq~. n≥Te+≥|ü&ÉT u…’_\T˝À ªª|ü]X¯ó<ë∆‘·à
Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± sêuÀ‘ê&ÉTμμ nì @düT #Ó|æŒq yêø£´eTT Á|üø±s¡eTT eTs=ø£
eTìwæ ne‘ês¡eTT edüTÔ+<äì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. nsTT‘˚ C≤„qeTT
dü+|üPs¡íeTT>± #Ó|üŒã&çq ‘·sê«‘· Ä<äs¡Dø£s¡Ô (uÛÑ>∑e+‘·Tì) sêø£ @$T
nedüs¡eTT nì Á|üX¯ï ≈£L&Ü e#·TÃ#·Tqï~. á Á|üX¯ï≈£î »yêãTqT yÓ‘ ·ø£
e\dæj·TTqï~.
»yêãT ≈£L&Ü <˚e⁄&˚ n+~ùdÔ ‘Ó*j·TT#·Tqï~ @eTq>±!
|üs¡e÷‘·à dü«j·TeTT>± e÷qe⁄ì>± e∫à <Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒdæ
b˛j·÷&ÉT. n~ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>± H˚&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä j·TTqï~.
<˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq~ ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTT. ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTT yÓTT<ä≥
Äø±X¯yêDÏ <ë«sê e∫Ãq~. n<˚ uÛÑ>∑eBZ‘·>± ‘·j·÷s¡sTTq~. yêDÏ
<ë«sê e∫Ãq C≤„qeTTqT ø£èwüß&í TÉ ns¡Tq® Tq≈£î ‘Ó*j·TCÒdqæ |ü&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
nsTTq~. ‘·sê«‘· Ç‘·s¡ <˚X¯eTT˝À #Ó|ü ì$T‘·ÔeTT @düT>± e∫Ã
eTT+<äT #Ó|Œæ q C≤„qeTTH˚ #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT <ëìì u…_’ \T>± ÁyêXÊs¡T.
‘·sê«‘· eTTVü≤eTà<é Á|üeø£>Ô ±]øÏ õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|Œæ q~ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT>±
‘·j·÷s¡sTTq~. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À dü+|üPs¡í C≤„qeTTqï<äì
#Ó|üø=HêïeTT. nsTT‘˚ ˇπø C≤„qy˚T nq>± ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTT eT÷&É T
Á>∑+<∏äeTT\T>± ñ+&É&ÉeTT e\q eTqTwüß\˝Àì e÷j·T Á|üuÛ≤eeTT
e\q eTqTwüß\T eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT Ä<Ûës¡eTT #˚düTø=ì eT÷&ÉT
eT‘·eTT\T>± N*b˛j·÷s¡T. eT÷&ÉT eT‘·eTT\qT eTTK´eTT>± ô|≥Tºø=ì
ˇπø <˚e⁄ìï eT÷&ÉT <˚e⁄fi¯ófl>±, ˇπø C≤„qeTTqT eT÷&ÉT y˚s¡Ty˚s¡T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
103
C≤„qeTT\T>± #Ó|üø=ì e÷ C≤„qeTT >=|üŒ, e÷ <˚e⁄&ÉT >=|üŒj·Tì
n+≥THêïs¡T. ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTTqT eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T>± N\TÃø=q&ÉyT˚
ø±ø£, <˚e⁄ìï ≈£L&Ü eTT>∑TZs¡T>± #Ó|üŒ&ÉeTT ô|<ä› nC≤„qeTT. <˚e ⁄&ÉT
eTqTwüß\T C≤„qeTT yÓ’|ü⁄ b˛yê\ì eT÷&ÉT $<ÛäeTT\ C≤„qeTT #Ó|挑˚
<ëìì eT÷&ÉT>± N˝≤Ãs¡T. Ç<˚ $wüj·TeTTH˚ n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À
dü÷sê Äs¡T, Äj·T‘Y 91˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T #·÷&É+&ç.
(6`91) ªª<˚e⁄&ÉT @ e÷qe e÷Á‘T· &ç|ô H’ ê m˝≤+{Ï C≤„q $wüj÷· ìï
ne‘·]+|üCÒj·T˝Ò<äT nì |ü*øÏq|ü&ÉT á n$XÊ«dü »qT\T
<˚e⁄ìï ns¡eú TT #˚dTü ø√e\dæq $<Ûeä TT>± ns¡eú TT #˚dTü ø√˝Ò<Tä .
yê]ì n&ÉT>∑T eT÷kÕ ‘Ó∫Ãq ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏ëìï mes¡T
ne‘·]+|üCÒdæq≥T¢? Ä Á>∑+<∏äeTT ˇø£ CÀ´‹, e÷qe⁄ì ø=s¡≈£î
e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£‘«· eTT. <ëìï MTs¡T y˚sT¡ y˚sT¡ ø±–‘·eTT\T>± (y˚sT¡
y˚sT¡ >Á +∑ <∏eä TT\T>±) $uÛõÑ +∫ #·÷düTHÔ êïs¡T. mH√ï $wüjT· eTT
\qT <ë#˚düTÔHêïs¡T. MT≈£î>±˙, MT ô|<ä›\≈£î>±˙ ‘Ó*j·Tì
mH√ï $wüj·TeTT\T Ç+<äTeT÷\eTT>± MT≈£î H˚s¡Œã&ܶsTT.
<ëìï (‘Ísê‘·TqT) ne‘·]+|üCdÒ qæ yê&ÉT n˝≤¢V≤t j˚T nì #Ó|ü .
Ä ‘·sê«‘· yêfi¯flqT yê] e´s¡ú $wüj·TeTT\˝ÀH˚ Ä&ÉTø√ìe⁄«.μμ
á yêø£´eTT˝À <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT eT÷&ÉT ø±–‘·eTT\T>±
(eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>±) $uÛÑõ+∫ #·÷düTÔHêïs¡T nì #Ó|üŒ&ÉeTT e\q
nø£ÿ&É #Ó|æŒqfÒ¢ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>± ÁyêdüTø=ì, yê{Ïì y˚s¡Ty˚ s¡T
eT‘· Á>∑+<∏äeTT\T>± #Ó|üø=+≥THêïeTT. á $wüj·TeTTqT ~«rj·T
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT sêø£eTT+<˚ @düT #Ó|æŒq≥T¢ ø£\<äT. <ëìH˚ u…’_\T˝À
104
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Áyêj·T&ÉeTT »]–q~. nfÒ¢ »s¡T>∑T#·Tqï<äì Ä e÷≥qT ã\|üs¡Tdü÷Ô
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À Áyêj·T&ÉeTT »]–q~. Ä<äs¡Dø£s¡Ô ekÕÔ&Éì
#Ó|Œü &ÉeTTq≈£î á $wüjT· eTTq≈£î dü+ã+<Ûeä TT ø£\<äì ns¡eú T>∑T#·Tqï~.
eT÷&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À dü+|üPs¡í C≤„qeTTHêï, n~ eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>±
j·TT+&É&ÉeTT e\q nq>± y˚s¡Ty˚s¡T Á>∑+<∏äeTT\T>± ñ+&É&ÉeTT e\q
e÷qe⁄\T eT÷&ÉT >∑T+|ü⁄\T>± $&çb˛e&ÉeTT, >∑T+|ü⁄\ eT<Ûä´
düeTq«j·TeTT @e÷Á‘·eTT ˝Ò≈£î+&Ü b˛e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. eT÷&ÉT
es¡eZ TT\ yês¡T y˚TeTT >=|üŒj·TqT uÛ≤eeTT‘√ ñ+&É&yÉ T˚ ø±ø£ Ç‘·sT¡ \qT
˝Ò≈£î+&Ü #˚j·Te˝…q˙, ‘·eT >∑T+|ü⁄ ˇø£ÿfÒ n_Ûeè~∆ ø±yê\˙, $T>∑‘ê
>∑T+|ü⁄\ yêfi¯ófl ˝Ò≈£î+&Ü b˛yê\qT ñ<˚›X¯´eTT‘√ ˇø£] MT<ä eTs=ø£s¡T
ndü÷j·T uÛ≤eeTT ø£*Zj·TTHêïs¡T.
ndü÷j·T ˇø£ >∑TDyÓTÆq+<äTq n~j·T÷ #Ó&ÉT >∑TDyÓTÆq+<äTq
eTìwæì ‘·|ü<ë]˝À |ü+|ü⁄#·Tqï~. <˚«wü uÛ≤eeTT‘√ <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq
C≤„qeTTqT eTs¡∫, eT‘·eTT ø=s¡≈î£ |üì #˚j÷· \qT #·÷|ü⁄‘√ ˇø£]H=ø£sT¡
#·+|ü⁄ø=qT≥≈£î ≈£L&Ü yÓqTø±&É&ÉeTT ˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì, <˚e⁄ì
C≤„qeTT ˇø£ÿfÒj·Tì <˚e⁄&ÉT ‘·q Á>∑+<∏äeTT\ <ë«sê ‘Ó*j·T#Ó|挑˚
eTqTwüß\T <˚e⁄ì C≤„qeTTqT eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± $uÛÑõ+#·Tø=q&ÉeTT
yÓTT<ä{Ï ‘·|ü ø±>±, eT‘·eTT nqT >∑T+|ü⁄qT #˚dTü ø√e&ÉeTT s¬ +&Ée ‘·|ü >±
e÷]b˛sTTq~. n+‘·{Ï‘√ Ä>∑ø£ $T>∑‘ê eT‘·eTT\ MT<ä <˚«wüeTT
ô|+#·Tø√e&ÉeTT, ‘·eT eT‘·eTT ‘·|üŒ Ç‘·s¡ eT‘·eTT\T ñ+&É≈£L&É<ä T
nq&ÉeTT |üP]Ô nC≤„qyÓTÆ b˛e⁄#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\T>± eTqTwüß\ e<ä›≈£î |ü+bÕ&ÉT>±˙, <ëìì á $<ÛäeTT>±
ns¡eú TT #˚dTü ø√yê*, á $<Ûeä TT>± ns¡eú TT #˚dTü ø√≈£L&É<Tä nì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
103
C≤„qeTT\T>± #Ó|üø=ì e÷ C≤„qeTT >=|üŒ, e÷ <˚e⁄&ÉT >=|üŒj·Tì
n+≥THêïs¡T. ˇπø <˚e⁄ì C≤„qeTTqT eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T>± N\TÃø=q&ÉyT˚
ø±ø£, <˚e⁄ìï ≈£L&Ü eTT>∑TZs¡T>± #Ó|üŒ&ÉeTT ô|<ä› nC≤„qeTT. <˚e ⁄&ÉT
eTqTwüß\T C≤„qeTT yÓ’|ü⁄ b˛yê\ì eT÷&ÉT $<ÛäeTT\ C≤„qeTT #Ó|挑˚
<ëìì eT÷&ÉT>± N˝≤Ãs¡T. Ç<˚ $wüj·TeTTH˚ n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À
dü÷sê Äs¡T, Äj·T‘Y 91˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T #·÷&É+&ç.
(6`91) ªª<˚e⁄&ÉT @ e÷qe e÷Á‘T· &ç|ô H’ ê m˝≤+{Ï C≤„q $wüj÷· ìï
ne‘·]+|üCÒj·T˝Ò<äT nì |ü*øÏq|ü&ÉT á n$XÊ«dü »qT\T
<˚e⁄ìï ns¡eú TT #˚dTü ø√e\dæq $<Ûeä TT>± ns¡eú TT #˚dTü ø√˝Ò<Tä .
yê]ì n&ÉT>∑T eT÷kÕ ‘Ó∫Ãq ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏ëìï mes¡T
ne‘·]+|üCÒdæq≥T¢? Ä Á>∑+<∏äeTT ˇø£ CÀ´‹, e÷qe⁄ì ø=s¡≈£î
e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£‘«· eTT. <ëìï MTs¡T y˚sT¡ y˚sT¡ ø±–‘·eTT\T>± (y˚sT¡
y˚sT¡ >Á +∑ <∏eä TT\T>±) $uÛõÑ +∫ #·÷düTHÔ êïs¡T. mH√ï $wüjT· eTT
\qT <ë#˚düTÔHêïs¡T. MT≈£î>±˙, MT ô|<ä›\≈£î>±˙ ‘Ó*j·Tì
mH√ï $wüj·TeTT\T Ç+<äTeT÷\eTT>± MT≈£î H˚s¡Œã&ܶsTT.
<ëìï (‘Ísê‘·TqT) ne‘·]+|üCdÒ qæ yê&ÉT n˝≤¢V≤t j˚T nì #Ó|ü .
Ä ‘·sê«‘· yêfi¯flqT yê] e´s¡ú $wüj·TeTT\˝ÀH˚ Ä&ÉTø√ìe⁄«.μμ
á yêø£´eTT˝À <˚e⁄&ÉT #Ó|Œæ q C≤„qeTTqT eT÷&ÉT ø±–‘·eTT\T>±
(eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>±) $uÛÑõ+∫ #·÷düTÔHêïs¡T nì #Ó|üŒ&ÉeTT e\q
nø£ÿ&É #Ó|æŒqfÒ¢ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>± ÁyêdüTø=ì, yê{Ïì y˚s¡Ty˚ s¡T
eT‘· Á>∑+<∏äeTT\T>± #Ó|üø=+≥THêïeTT. á $wüj·TeTTqT ~«rj·T
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT sêø£eTT+<˚ @düT #Ó|æŒq≥T¢ ø£\<äT. <ëìH˚ u…’_\T˝À
104
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Áyêj·T&ÉeTT »]–q~. nfÒ¢ »s¡T>∑T#·Tqï<äì Ä e÷≥qT ã\|üs¡Tdü÷Ô
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À Áyêj·T&ÉeTT »]–q~. Ä<äs¡Dø£s¡Ô ekÕÔ&Éì
#Ó|Œü &ÉeTTq≈£î á $wüjT· eTTq≈£î dü+ã+<Ûeä TT ø£\<äì ns¡eú T>∑T#·Tqï~.
eT÷&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À dü+|üPs¡í C≤„qeTTHêï, n~ eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>±
j·TT+&É&ÉeTT e\q nq>± y˚s¡Ty˚s¡T Á>∑+<∏äeTT\T>± ñ+&É&ÉeTT e\q
e÷qe⁄\T eT÷&ÉT >∑T+|ü⁄\T>± $&çb˛e&ÉeTT, >∑T+|ü⁄\ eT<Ûä´
düeTq«j·TeTT @e÷Á‘·eTT ˝Ò≈£î+&Ü b˛e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. eT÷&ÉT
es¡eZ TT\ yês¡T y˚TeTT >=|üŒj·TqT uÛ≤eeTT‘√ ñ+&É&yÉ T˚ ø±ø£ Ç‘·sT¡ \qT
˝Ò≈£î+&Ü #˚j·Te˝…q˙, ‘·eT >∑T+|ü⁄ ˇø£ÿfÒ n_Ûeè~∆ ø±yê\˙, $T>∑‘ê
>∑T+|ü⁄\ yêfi¯ófl ˝Ò≈£î+&Ü b˛yê\qT ñ<˚›X¯´eTT‘√ ˇø£] MT<ä eTs=ø£s¡T
ndü÷j·T uÛ≤eeTT ø£*Zj·TTHêïs¡T.
ndü÷j·T ˇø£ >∑TDyÓTÆq+<äTq n~j·T÷ #Ó&ÉT >∑TDyÓTÆq+<äTq
eTìwæì ‘·|ü<ë]˝À |ü+|ü⁄#·Tqï~. <˚«wü uÛ≤eeTT‘√ <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq
C≤„qeTTqT eTs¡∫, eT‘·eTT ø=s¡≈î£ |üì #˚j÷· \qT #·÷|ü⁄‘√ ˇø£]H=ø£sT¡
#·+|ü⁄ø=qT≥≈£î ≈£L&Ü yÓqTø±&É&ÉeTT ˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&˚j·Tì, <˚e⁄ì
C≤„qeTT ˇø£ÿfÒj·Tì <˚e⁄&ÉT ‘·q Á>∑+<∏äeTT\ <ë«sê ‘Ó*j·T#Ó|挑˚
eTqTwüß\T <˚e⁄ì C≤„qeTTqT eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± $uÛÑõ+#·Tø=q&ÉeTT
yÓTT<ä{Ï ‘·|ü ø±>±, eT‘·eTT nqT >∑T+|ü⁄qT #˚dTü ø√e&ÉeTT s¬ +&Ée ‘·|ü >±
e÷]b˛sTTq~. n+‘·{Ï‘√ Ä>∑ø£ $T>∑‘ê eT‘·eTT\ MT<ä <˚«wüeTT
ô|+#·Tø√e&ÉeTT, ‘·eT eT‘·eTT ‘·|üŒ Ç‘·s¡ eT‘·eTT\T ñ+&É≈£L&É<ä T
nq&ÉeTT |üP]Ô nC≤„qyÓTÆ b˛e⁄#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT ‘·q C≤„qeTTqT eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\T>± eTqTwüß\ e<ä›≈£î |ü+bÕ&ÉT>±˙, <ëìì á $<ÛäeTT>±
ns¡eú TT #˚dTü ø√yê*, á $<Ûeä TT>± ns¡eú TT #˚dTü ø√≈£L&É<Tä nì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
105
<ëì‘√ uÛÑ÷$TMT<ä y˚TeTT C≤„qT\eTT, >∑Ts¡Te⁄\eTT, uÀ<Ûä≈£î\eTT
nqTyês¡T Á|ü‹ eT‘·eTT˝À ‘·j÷· s¬ H’ ês¡T. yês¡T dü«#·Ãe¤ TsTTq C≤„qeTTqT
kÕ«s¡ú|üP]‘· C≤„qeTT>± e÷]à e÷ C≤„qeTT, e÷ eT‘·eTT, e÷ <˚e⁄&ÉT
nqT ìHê<äeTTqT ‘Ósô¡ |ø’ Ï ‘Ó#êÃs¡T. Ç≥T¢ eTqTwüß\T eT÷&ÉT >∑T+|ü⁄\T>±
$&çb˛e&ÜìøÏ ø±s¡DeTT <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTTqT Á|ü»\T dü]>±
ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£ b˛e&ÉeTT ˇø£ ø±s¡DeTT ø±>± >∑Ts¡Te⁄\T, ô|<ä›\T,
uÀ<Ûä≈£î\T uÀ~Û+∫q $<ÛëqeTT e\q eT‘·eTT, eT‘· C≤„qeTT
‘·j·÷s¡sTTq~.
<˚e⁄&TÉ Ä‘·àC≤„qeTTqT #Ó|Œæ ‘˚ eTqTwüß\T <ëìH˚ eT‘· C≤„qeTT>±
e÷]Ãy˚XÊs¡T. n˝≤ e÷]b˛‘·T+<äì |üs¡e÷‘·àjÓÆTq <˚e⁄ìøÏ eTT+<˚
‘Ó\TdüT. n+<äTe\q eT÷&ÉT eT‘·eTT\ Vü≤<äT›\qT ‘·T&ç|æy˚dæ <˚e⁄ì
C≤„qeTTq≈£î Vü≤<äT›\T, m\¢\T ˝Òeì n~ ˇø£ÿfÒ C≤„qeT˙, C≤„qeTT
<˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~>±˙ eTqTwüß\ eT‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q~
ø±<äì ‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT ‘êqT Á|ü‘˚´ø£eTT>± ne‘·]+#·e\dæj·TTqï~.
ø±e⁄q u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô˝À 14e n<Ûë´j·TeTTq
25, 26e yêø£´eTT\˝À ªªÄ<äsD¡ ø£sμÔ¡ μ j·TqT ù|s¡T‘√ |ü]X¯ó<ë∆‘à· e#·TÃqì
#Ó|æŒj·TTHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT eT]jÓTTø£e÷s¡T |ü⁄{Ϻ, uÀ~Û+∫q C≤„qeTTH˚
uÀ~Û+∫ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq $wüj·TeTT\H˚ ‹]–
C≤„ø£|üeTT #˚dæ, C≤„qeTT e\q eT‘·eTT\ nC≤„qeTTqT nD∫y˚j·TTqT.
<˚e⁄&ÉT e∫à #Ó|üŒe\dæq~ @MT ˝Òø£b˛e⁄≥ e\q Äj·Tq Áø=‘·Ô
C≤„qeTTqT #Ó|üŒø£ Ç+‘·≈£îeTT+<äT #Ó|æŒq yê{ÏH˚ #Ó|æŒ eT÷&ÉT
eT‘·eTT\qT ˇø£ÿ{Ï #˚dæ ªeT‘·eTTμ nqT n<Ûsä à¡ eTTqT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· TqT.
á $wüj·TeTT u…’_\T yêø£´eTT˝À #·÷&ÉTeTT.
106
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
(jÓ÷Vü‰Hé 14`25, 26) ªªH˚qT MTjÓTT<ä› ñ+&É>±H˚ sT÷
e÷≥\T MT‘√ #Ó|Œæ ‹ì. Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ nq>± ‘·+&çÁ Hê HêeTeTTq
|ü+|üuÀe⁄ |ü]X¯ó<ë∆‘·à düeTdüÔeTTqT MT≈£î uÀ~Û+∫ H˚qT MT‘√
#Ó|æŒq dü+>∑‘·T\ìï{Ïì MT≈£î C≤„|üø£eTT #˚j·TTqT.μμ
á yêø£´eTT˝À u≤>± >∑eTì+#·+&ç. e∫Ãq Ä<äs¡Dø£s¡Ô
ªªdüeTdüÔeTTqT MT≈£î uÀ~Û+∫, H˚qT MT‘√ #Ó|æŒq dü+>∑‘·T\qìï+{Ïì
MT≈£î C≤„|üø£eTT #˚j·TTqT.μμ Äj·Tq eTq≈£î düeTdüÔeTTqT uÀ~Û+#·TqT
nsTT‘˚ @düT eTq‘√ #Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ uÀ~Û+#·TqT>±˙ Áø=‘·Ô C≤„qeTT
@MT ñ+&É<äT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTT eTq≈£î ns¡úeT>∑T≥≈£î eTT+<äT
Á>∑+<∏äeTT\˝À ñqï<ëìøÏ nqTã+<ÛäeTT>± ø=+‘· C≤„qeTTqT #Ó|æŒHê
∫es¡≈£î eTT+<˚ #Ó|üŒã&çq C≤„qeTTqT rdüTø=ì $X¯<ä|üs¡#·TqT nì
H˚qT #Ó|ü#·THêïqT. ô|’ yêø£´eTT˝À ªªH˚qT MT‘√ #Ó|æŒq dü+>∑‘·T \Tμμ
nì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. nsTT‘˚ Çø£ÿ&É ø=+‘· ˝À‘·T>± Ä˝À∫+#·e\dæ
e#·TÃqT. n<˚eTq>±! @düT X¯Øs¡<Ûë]jÓÆTHê n|üŒ{ÏøÏ Äj·Tq eTìùw
nsTTHê >∑‘e· TT˝À ≈£L&Ü Äj·Tq ñHêï&ÉT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #Ó|Œæ q ø£èwüßìí
X¯Øs¡eTT˝À ñqï~ ≈£L&Ü @düT X¯Øs¡eTT˝À j·TTqïyê&˚j·Tì
‘Ó*j·Te˝…qT. H˚qT #ê˝≤e÷s¡T¢ ø£èwüß&í TÉ >± mes¡THêïs√ Äj·TH˚ @düT˝À
≈£L&Ü ñHêï&ÉT nì #ÓbÕŒqT. |üs¡e÷‘·à X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ ø£èwüßíì>±
e∫à uÀ~Û+∫ b˛j·÷&ÉT. b˛ø£eTTqTù| ªªn<Ûäs¡àeTT\T #Ó\πs–q|ü&ÉT
‹]– ekÕÔqìμμ #Ó|Œæ b˛j·÷&ÉT. ‘·sê«‘· ÇÁ»j˚T˝Ÿ <˚Xe¯ TT˝À C≤„qeTTqT
uÀ~Û+#·T≥≈£î @düT>± e∫Ãqyê&ÉT ø£èwüßí&ÉT>± e∫Ãqyê&˚j·Tì
eTs¡Te≈£L&É<äT. ø£èwüßíì>± e∫Ãq|ü&ÉT #Ó|æŒq C≤„qy˚T @düT>±
e∫Ãq|ü&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT ˇø£ s¡ø£eTT, Ç|ü&ÉT ˇø£ s¡ø£eTT nì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
105
<ëì‘√ uÛÑ÷$TMT<ä y˚TeTT C≤„qT\eTT, >∑Ts¡Te⁄\eTT, uÀ<Ûä≈£î\eTT
nqTyês¡T Á|ü‹ eT‘·eTT˝À ‘·j÷· s¬ H’ ês¡T. yês¡T dü«#·Ãe¤ TsTTq C≤„qeTTqT
kÕ«s¡ú|üP]‘· C≤„qeTT>± e÷]à e÷ C≤„qeTT, e÷ eT‘·eTT, e÷ <˚e⁄&ÉT
nqT ìHê<äeTTqT ‘Ósô¡ |ø’ Ï ‘Ó#êÃs¡T. Ç≥T¢ eTqTwüß\T eT÷&ÉT >∑T+|ü⁄\T>±
$&çb˛e&ÜìøÏ ø±s¡DeTT <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTTqT Á|ü»\T dü]>±
ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£ b˛e&ÉeTT ˇø£ ø±s¡DeTT ø±>± >∑Ts¡Te⁄\T, ô|<ä›\T,
uÀ<Ûä≈£î\T uÀ~Û+∫q $<ÛëqeTT e\q eT‘·eTT, eT‘· C≤„qeTT
‘·j·÷s¡sTTq~.
<˚e⁄&TÉ Ä‘·àC≤„qeTTqT #Ó|Œæ ‘˚ eTqTwüß\T <ëìH˚ eT‘· C≤„qeTT>±
e÷]Ãy˚XÊs¡T. n˝≤ e÷]b˛‘·T+<äì |üs¡e÷‘·àjÓÆTq <˚e⁄ìøÏ eTT+<˚
‘Ó\TdüT. n+<äTe\q eT÷&ÉT eT‘·eTT\ Vü≤<äT›\qT ‘·T&ç|æy˚dæ <˚e⁄ì
C≤„qeTTq≈£î Vü≤<äT›\T, m\¢\T ˝Òeì n~ ˇø£ÿfÒ C≤„qeT˙, C≤„qeTT
<˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~>±˙ eTqTwüß\ eT‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q~
ø±<äì ‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT ‘êqT Á|ü‘˚´ø£eTT>± ne‘·]+#·e\dæj·TTqï~.
ø±e⁄q u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô˝À 14e n<Ûë´j·TeTTq
25, 26e yêø£´eTT\˝À ªªÄ<äsD¡ ø£sμÔ¡ μ j·TqT ù|s¡T‘√ |ü]X¯ó<ë∆‘à· e#·TÃqì
#Ó|æŒj·TTHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT eT]jÓTTø£e÷s¡T |ü⁄{Ϻ, uÀ~Û+∫q C≤„qeTTH˚
uÀ~Û+∫ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq $wüj·TeTT\H˚ ‹]–
C≤„ø£|üeTT #˚dæ, C≤„qeTT e\q eT‘·eTT\ nC≤„qeTTqT nD∫y˚j·TTqT.
<˚e⁄&ÉT e∫à #Ó|üŒe\dæq~ @MT ˝Òø£b˛e⁄≥ e\q Äj·Tq Áø=‘·Ô
C≤„qeTTqT #Ó|üŒø£ Ç+‘·≈£îeTT+<äT #Ó|æŒq yê{ÏH˚ #Ó|æŒ eT÷&ÉT
eT‘·eTT\qT ˇø£ÿ{Ï #˚dæ ªeT‘·eTTμ nqT n<Ûsä à¡ eTTqT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· TqT.
á $wüj·TeTT u…’_\T yêø£´eTT˝À #·÷&ÉTeTT.
106
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
(jÓ÷Vü‰Hé 14`25, 26) ªªH˚qT MTjÓTT<ä› ñ+&É>±H˚ sT÷
e÷≥\T MT‘√ #Ó|Œæ ‹ì. Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ nq>± ‘·+&çÁ Hê HêeTeTTq
|ü+|üuÀe⁄ |ü]X¯ó<ë∆‘·à düeTdüÔeTTqT MT≈£î uÀ~Û+∫ H˚qT MT‘√
#Ó|æŒq dü+>∑‘·T\ìï{Ïì MT≈£î C≤„|üø£eTT #˚j·TTqT.μμ
á yêø£´eTT˝À u≤>± >∑eTì+#·+&ç. e∫Ãq Ä<äs¡Dø£s¡Ô
ªªdüeTdüÔeTTqT MT≈£î uÀ~Û+∫, H˚qT MT‘√ #Ó|æŒq dü+>∑‘·T\qìï+{Ïì
MT≈£î C≤„|üø£eTT #˚j·TTqT.μμ Äj·Tq eTq≈£î düeTdüÔeTTqT uÀ~Û+#·TqT
nsTT‘˚ @düT eTq‘√ #Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ uÀ~Û+#·TqT>±˙ Áø=‘·Ô C≤„qeTT
@MT ñ+&É<äT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTT eTq≈£î ns¡úeT>∑T≥≈£î eTT+<äT
Á>∑+<∏äeTT\˝À ñqï<ëìøÏ nqTã+<ÛäeTT>± ø=+‘· C≤„qeTTqT #Ó|æŒHê
∫es¡≈£î eTT+<˚ #Ó|üŒã&çq C≤„qeTTqT rdüTø=ì $X¯<ä|üs¡#·TqT nì
H˚qT #Ó|ü#·THêïqT. ô|’ yêø£´eTT˝À ªªH˚qT MT‘√ #Ó|æŒq dü+>∑‘·T \Tμμ
nì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. nsTT‘˚ Çø£ÿ&É ø=+‘· ˝À‘·T>± Ä˝À∫+#·e\dæ
e#·TÃqT. n<˚eTq>±! @düT X¯Øs¡<Ûë]jÓÆTHê n|üŒ{ÏøÏ Äj·Tq eTìùw
nsTTHê >∑‘e· TT˝À ≈£L&Ü Äj·Tq ñHêï&ÉT. uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #Ó|Œæ q ø£èwüßìí
X¯Øs¡eTT˝À ñqï~ ≈£L&Ü @düT X¯Øs¡eTT˝À j·TTqïyê&˚j·Tì
‘Ó*j·Te˝…qT. H˚qT #ê˝≤e÷s¡T¢ ø£èwüß&í TÉ >± mes¡THêïs√ Äj·TH˚ @düT˝À
≈£L&Ü ñHêï&ÉT nì #ÓbÕŒqT. |üs¡e÷‘·à X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ ø£èwüßíì>±
e∫à uÀ~Û+∫ b˛j·÷&ÉT. b˛ø£eTTqTù| ªªn<Ûäs¡àeTT\T #Ó\πs–q|ü&ÉT
‹]– ekÕÔqìμμ #Ó|Œæ b˛j·÷&ÉT. ‘·sê«‘· ÇÁ»j˚T˝Ÿ <˚Xe¯ TT˝À C≤„qeTTqT
uÀ~Û+#·T≥≈£î @düT>± e∫Ãqyê&ÉT ø£èwüßí&ÉT>± e∫Ãqyê&˚j·Tì
eTs¡Te≈£L&É<äT. ø£èwüßíì>± e∫Ãq|ü&ÉT #Ó|æŒq C≤„qy˚T @düT>±
e∫Ãq|ü&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. n|ü&ÉT ˇø£ s¡ø£eTT, Ç|ü&ÉT ˇø£ s¡ø£eTT nì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
107
@MT ˝Ò<äT. m|ü&ÉT e∫ÃHê ˇπø C≤„qeTT #Ó|üŒe\dæj·TTqï~. nfÒ¢
Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e∫Ãqyê&ÉT, ø£èwüßí&ÉT, @düT eTT>∑TZs¡T ˇø£ÿfÒ j·TqTq~
Á|ü|ü+#·eTTq≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘·´eTT.
ø£èwüß&í TÉ , @düT, Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ eTT>∑TsZ T¡ ˇπø <Û´˚ j·TeTT‘√ uÛ÷Ñ $TMT~øÏ
X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e#êÃs¡T. e∫Ãqyê&ÉT ˇπø |üs¡e÷‘·à y˚s¡Ty˚s¡T
ø±\eTT\˝À y˚s¡Ty˚s¡T Äø±s¡eTT\‘√, y˚s¡Ty˚s¡T ù|s¡¢‘√ e∫Ãq+<äTq
Á>±Væ≤‘·Xø¯ ÔÏ ˝Òìyês¡T eTT>∑TsZ T¡ ˇø£ÿsπ j·Tì>±˙, eTT>∑TsZ T¡ #Ó|Œæ q~ ˇø£ÿfÒ
C≤„qeTì>±˙ ‘Ó*j·Tø£ Äj·Tq y˚s¡T, áj·Tq y˚s¡T, Äj·Tq C≤„qeTT
y˚s¡T, áj·Tq C≤„qeTT y˚s¡T nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. mes¡T
@eTqTø=qï ªªe∫Ãqyês¡T ˇø£ÿ&˚, #Ó|üuÀ<Ûä ˇø£ÿfÒ.μμ n<˚ $wüj·TeTT
MT≈£î ‘Ó*j·TTq≥T¢ ô|’ yêø£´eTT˝À ªªH˚qT MT‘√ #Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ MT≈£î
C≤„|üø£eTT #˚j·TTqTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫à düeTdüÔeTTqT
uÀ~Û+∫q≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê n~ H˚qT #Ó|æŒq uÀ<Ûäj˚Tqì ns¡úeTT ø±<ë!
H˚qT #Ó|æŒq~ n+fÒ @düT>± ñqï|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T nì ø±<äT. ø£èwüßíì >±
≈£L&Ü ñqï|ü&ÉT #Ó|æŒq~, @düT>± j·TTqï|ü&ÉT #Ó|æŒq~ ¬s+&É÷
Ä<äs¡Dø£s¡Ô #Ó|æŒq C≤„qeTT˝À ñHêïsTT. ø±e⁄q Äj·Tq >∑‘·eTT˝À
#Ó|æŒq~ @B e<ä\≈£î+&Ü ªdüeTdüÔeTTqT MT≈£î uÀ~Û+#·TqTμ nì MTs¡T
m+<äT≈£î ns¡úeTT #˚düTø√≈£L&É<äT? n+‘ê ˇø£fÒ uÀ<Ûä, H˚qT #Ó|æŒ q<˚
Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e∫Ãq|ü&ÉT #Ó|üqT nqT≥≈£î kÕø£å´eTT>± jÓ÷Vü‰Hé
düTyês¡Ô 16e n<Ûë´j·TeTT 12, 13, 14, 15 yêø£´eTT\qT #·÷ùdÔ
‘Ó*j·TTqT #·÷&É+&ç.
(jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡.Ô 16`12,13,14,15) ªªH˚qT MT‘√ #Ó|Œü e\dæq$
Ç+ø£q÷ nH˚ø£ dü+>∑‘·T\T >∑\e⁄>±˙ Ç|ü&ÉT MTs¡T yê{Ïì
108
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
düVæ≤+|ü˝Òs¡T (13) nsTT‘˚ Äj·Tq dü‘·´dü«s¡÷|æjÓÆTq Ä‘·à
e∫Ãq|ü&ÉT $TeTTà\qT düs¡«dü‘·´eTT˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqT.
Äj·Tq ‘·q+‘·≥ ‘êH˚ @$Tj·T÷ uÀ~Û+#·ø£ y˚{ìÏ >∑÷]à $qTH√
yê{Ïì uÀ~Û+∫ dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄ dü+>∑‘·T\qT MT≈£î ‘Ó*j·T
CÒj·TTqT. (14) Äj·Tq Hê yê{Ï˝Àì$ rdüTø=ì MT≈£î ‘Ó*j·T
CÒj·TTqT. >∑qTø£ qqTï eTVæ≤eT|üs¡#·TqT. (15) ‘·+&çÁøÏ
ø£*–j·TTqïeìïj·TT Hê$. n+<äT#˚‘· Äj·Tq (Ä<äs¡Dø£s¡Ô)
Hê yê{Ï˝Àì$ rdüTø=ì MT≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· Tqì H˚qT #Ó|Œæ ‹ì.μμ
Çø£ÿ&É #Ó|æŒq $wüj·TeTT n+‘·j·T÷ #ê˝≤ kÕsê+X¯yÓTÆq<äì
‘Ó*j·Te˝…qT. ãT~∆ì @ø±Á>∑|üs¡∫ #·÷ùdÔ á yêø£´eTT˝À s¡Vü≤dü´yÓTÆq
C≤„qeTT ‘Ó*j·TTqT. |üHÓï+&Ée yêø£´eTT˝À ªªH˚qT MT‘√ #Ó|üŒe\dæq$
Ç+ø£q÷ nH˚ø£ dü+>∑‘T· \T >∑\e⁄ >±˙ Ç|ü&ÉT MTs¡T yê{Ïì düV≤æ +|ü˝sÒ T¡ μμ
nì ø£\<äT ø£<ë! á yêø£´eTT n+<ä]ø° ns¡úeTsTTqfÒ¢ ñqï~ >±˙
@düT #Ó|æŒq uÛ≤eeTT me]ø° ‘Ó*j·T˝Ò<äìj˚T #Ó|üŒe#·TÃqT. n+<ä]ø°
ns¡úeTsTTq~ @eTq>±! @düT #Ó|üŒe\dæq C≤„qeTT Ç+ø± ñ+~ n˙,
n~ n|ü&ÉT #Ó|Œæ ‘˚ Á|ü»\≈£î ns¡eú TT ø±<äì, ‘êqT #Ó|Œü ≈£î+&Ü e<ä*y˚dqæ
C≤„qeTTqT ‘·sê«‘· e#˚Ãyês¡T #Ó|ü<äTs¡ì #Ó|üŒ≈£î+&Ü e<ä*y˚XÊ&Éì
n+<äs÷¡ nqTø=+<äTs¡T. nsTT‘˚ Ä ~qeTT @düT eTqeTT nqTø=qï≥T¢
nqTø√˝Ò<äT. @düTø£+fÒ eT÷&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ eTT+<äT ø£èwüßí&ÉT
#Ó|Œæ q C≤„qeTTq+‘·{˙Ï @e÷Á‘·eTT ø=<äTe ˝Ò≈î£ +&Ü #ÓbÕŒ&ÉT. ø£èwüß&í TÉ
#Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ @düT #Ó|æŒq|ü&ÉT C≤„qeTTqT @düT #Ó|üŒ≈£î+&Ü
<ë∫ô|{Ïqº ~ @MT ˝Ò<Tä . n≥Te+≥|ü&ÉT ô|’ yêø£´eTT m+<äT≈£î #ÓbÕŒ&Éì
jÓ÷∫+#· e\dæq nedüs¡eTTqï~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
107
@MT ˝Ò<äT. m|ü&ÉT e∫ÃHê ˇπø C≤„qeTT #Ó|üŒe\dæj·TTqï~. nfÒ¢
Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e∫Ãqyê&ÉT, ø£èwüßí&ÉT, @düT eTT>∑TZs¡T ˇø£ÿfÒ j·TqTq~
Á|ü|ü+#·eTTq≈£î ‘Ó*j·Tì dü‘·´eTT.
ø£èwüß&í TÉ , @düT, Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ eTT>∑TsZ T¡ ˇπø <Û´˚ j·TeTT‘√ uÛ÷Ñ $TMT~øÏ
X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e#êÃs¡T. e∫Ãqyê&ÉT ˇπø |üs¡e÷‘·à y˚s¡Ty˚s¡T
ø±\eTT\˝À y˚s¡Ty˚s¡T Äø±s¡eTT\‘√, y˚s¡Ty˚s¡T ù|s¡¢‘√ e∫Ãq+<äTq
Á>±Væ≤‘·Xø¯ ÔÏ ˝Òìyês¡T eTT>∑TsZ T¡ ˇø£ÿsπ j·Tì>±˙, eTT>∑TsZ T¡ #Ó|Œæ q~ ˇø£ÿfÒ
C≤„qeTì>±˙ ‘Ó*j·Tø£ Äj·Tq y˚s¡T, áj·Tq y˚s¡T, Äj·Tq C≤„qeTT
y˚s¡T, áj·Tq C≤„qeTT y˚s¡T nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. mes¡T
@eTqTø=qï ªªe∫Ãqyês¡T ˇø£ÿ&˚, #Ó|üuÀ<Ûä ˇø£ÿfÒ.μμ n<˚ $wüj·TeTT
MT≈£î ‘Ó*j·TTq≥T¢ ô|’ yêø£´eTT˝À ªªH˚qT MT‘√ #Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ MT≈£î
C≤„|üø£eTT #˚j·TTqTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫à düeTdüÔeTTqT
uÀ~Û+∫q≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê n~ H˚qT #Ó|æŒq uÀ<Ûäj˚Tqì ns¡úeTT ø±<ë!
H˚qT #Ó|æŒq~ n+fÒ @düT>± ñqï|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T nì ø±<äT. ø£èwüßíì >±
≈£L&Ü ñqï|ü&ÉT #Ó|æŒq~, @düT>± j·TTqï|ü&ÉT #Ó|æŒq~ ¬s+&É÷
Ä<äs¡Dø£s¡Ô #Ó|æŒq C≤„qeTT˝À ñHêïsTT. ø±e⁄q Äj·Tq >∑‘·eTT˝À
#Ó|æŒq~ @B e<ä\≈£î+&Ü ªdüeTdüÔeTTqT MT≈£î uÀ~Û+#·TqTμ nì MTs¡T
m+<äT≈£î ns¡úeTT #˚düTø√≈£L&É<äT? n+‘ê ˇø£fÒ uÀ<Ûä, H˚qT #Ó|æŒ q<˚
Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e∫Ãq|ü&ÉT #Ó|üqT nqT≥≈£î kÕø£å´eTT>± jÓ÷Vü‰Hé
düTyês¡Ô 16e n<Ûë´j·TeTT 12, 13, 14, 15 yêø£´eTT\qT #·÷ùdÔ
‘Ó*j·TTqT #·÷&É+&ç.
(jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡.Ô 16`12,13,14,15) ªªH˚qT MT‘√ #Ó|Œü e\dæq$
Ç+ø£q÷ nH˚ø£ dü+>∑‘·T\T >∑\e⁄>±˙ Ç|ü&ÉT MTs¡T yê{Ïì
108
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
düVæ≤+|ü˝Òs¡T (13) nsTT‘˚ Äj·Tq dü‘·´dü«s¡÷|æjÓÆTq Ä‘·à
e∫Ãq|ü&ÉT $TeTTà\qT düs¡«dü‘·´eTT˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqT.
Äj·Tq ‘·q+‘·≥ ‘êH˚ @$Tj·T÷ uÀ~Û+#·ø£ y˚{ìÏ >∑÷]à $qTH√
yê{Ïì uÀ~Û+∫ dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄ dü+>∑‘·T\qT MT≈£î ‘Ó*j·T
CÒj·TTqT. (14) Äj·Tq Hê yê{Ï˝Àì$ rdüTø=ì MT≈£î ‘Ó*j·T
CÒj·TTqT. >∑qTø£ qqTï eTVæ≤eT|üs¡#·TqT. (15) ‘·+&çÁøÏ
ø£*–j·TTqïeìïj·TT Hê$. n+<äT#˚‘· Äj·Tq (Ä<äs¡Dø£s¡Ô)
Hê yê{Ï˝Àì$ rdüTø=ì MT≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· Tqì H˚qT #Ó|Œæ ‹ì.μμ
Çø£ÿ&É #Ó|æŒq $wüj·TeTT n+‘·j·T÷ #ê˝≤ kÕsê+X¯yÓTÆq<äì
‘Ó*j·Te˝…qT. ãT~∆ì @ø±Á>∑|üs¡∫ #·÷ùdÔ á yêø£´eTT˝À s¡Vü≤dü´yÓTÆq
C≤„qeTT ‘Ó*j·TTqT. |üHÓï+&Ée yêø£´eTT˝À ªªH˚qT MT‘√ #Ó|üŒe\dæq$
Ç+ø£q÷ nH˚ø£ dü+>∑‘T· \T >∑\e⁄ >±˙ Ç|ü&ÉT MTs¡T yê{Ïì düV≤æ +|ü˝sÒ T¡ μμ
nì ø£\<äT ø£<ë! á yêø£´eTT n+<ä]ø° ns¡úeTsTTqfÒ¢ ñqï~ >±˙
@düT #Ó|æŒq uÛ≤eeTT me]ø° ‘Ó*j·T˝Ò<äìj˚T #Ó|üŒe#·TÃqT. n+<ä]ø°
ns¡úeTsTTq~ @eTq>±! @düT #Ó|üŒe\dæq C≤„qeTT Ç+ø± ñ+~ n˙,
n~ n|ü&ÉT #Ó|Œæ ‘˚ Á|ü»\≈£î ns¡eú TT ø±<äì, ‘êqT #Ó|Œü ≈£î+&Ü e<ä*y˚dqæ
C≤„qeTTqT ‘·sê«‘· e#˚Ãyês¡T #Ó|ü<äTs¡ì #Ó|üŒ≈£î+&Ü e<ä*y˚XÊ&Éì
n+<äs÷¡ nqTø=+<äTs¡T. nsTT‘˚ Ä ~qeTT @düT eTqeTT nqTø=qï≥T¢
nqTø√˝Ò<äT. @düTø£+fÒ eT÷&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ eTT+<äT ø£èwüßí&ÉT
#Ó|Œæ q C≤„qeTTq+‘·{˙Ï @e÷Á‘·eTT ø=<äTe ˝Ò≈î£ +&Ü #ÓbÕŒ&ÉT. ø£èwüß&í TÉ
#Ó|æŒq C≤„qeTTH˚ @düT #Ó|æŒq|ü&ÉT C≤„qeTTqT @düT #Ó|üŒ≈£î+&Ü
<ë∫ô|{Ïqº ~ @MT ˝Ò<Tä . n≥Te+≥|ü&ÉT ô|’ yêø£´eTT m+<äT≈£î #ÓbÕŒ&Éì
jÓ÷∫+#· e\dæq nedüs¡eTTqï~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
109
Á|ü<∏äeT, eT<Ûä´eT, n+‹eT nqT ù|s¡T¢ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
(42`51)e yêø£´eTT˝À #Ó|æŒq eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\qT ã{Ϻ eT÷&ÉT
ù|s¡T¢sê>±, <˚e⁄&ÉT Á|üø£{Ï+∫q eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\˝À eTT+<äT yÓqTø£
#Ó|æŒq es¡Tdü Áø£eTeTTqTã{Ϻ Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeT˙, ~«rj·T <Ó’e
Á>∑+<∏eä T˙, n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä Tì #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. u≤>± >∑eTìùdÔ
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq C≤„qy˚T $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À
≈£L&Ü #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. á $wüj·TeTT KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê 5,
Äj·T‘Y\T 44, 46, 48, 68\˝À eT]j·TT (62`5)˝À ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T.
n≥Te+{|ü&ÉT Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq<ä+‘ê @düT
#Ó|æŒj·TT+&ÉTqT ø£<ë! @düT #Ó|üŒ≈£î+&Ü e⁄qï C≤„qeTT @B ˝Ò<äT.
nsTT‘˚ (16`12)˝À #Ó|æŒq yêø£´eTTqT #·÷ùdÔ @düT ø=+‘· C≤„qeTTqT
#Ó|üŒ˝Ò<äT nì ø=+<äs¡qTø=ìHê n~ dü‘·´eTT ø±<äì @düT dü+|üPs¡í
C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT.
nsTT‘˚ ‘·sê«‘· ø±\eTT˝À e∫Ãq KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü
dü+|üPs¡í C≤„qeTT #Ó|üŒã&çq~. @düT #Ó|æŒq~ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫e#·TÃ
Ä<äs¡Dø£s¡Ô H˚qT #Ó|üŒì $wüj·TeTT\qT #Ó|üqT nHêï&ÉT>±˙ eT÷&Ée
Á>∑+<∏eä TT˝À #Ó|ü <äTs¡ì ≈£L&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä . eTT+<äT s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝Àì
kÕsê+X¯y˚T eT÷&Ée Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü ø£\<äT. nsTT‘˚ @düT #Ó|æŒq
e÷≥˝À ns¡úy˚T$T >∑\<äT. ªªH˚qT MT‘√ #Ó|üŒe\dæq$ Ç+ø£q÷
nH˚ø£ dü+>∑‘·T\T >∑\e⁄>±˙ Ç|ü&ÉT MTs¡T yê{Ïì
düVæ≤+|ü˝Òs¡Tμμ nì >∑\<äT ø£<ë! Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq
C≤„qeTsTT‘˚ n~ n+<äs÷¡ düV≤æ +#˚<˚ ø£<ë! ˇø£ $<Ûeä TT>± #·÷ùdÔ n|ü&ÉT
u…’_\T˝À @düT #Ó|üŒø£ e<ä*y˚dæq düVæ≤+|üì $wüj·TeTT\T @eTsTTHê
110
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À ñHêïj·÷? nì #·÷ùdÔ n≥Te+{Ï$ @M ˝Òe⁄.
õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|æŒq yê{Ï˝À ø±≈£î+&Ü Á|ü‘˚´ø£eTT>± ‘·eTe˝… e÷qe
X¯Øs¡eTT <Û]ä +∫ e∫Ãq Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ j·Tì #Ó|Œü ã&çjT· T+&ÉT≥ #˚‘· eTqeTT
eTìwæ>± e∫Ãqyê&ÉT #Ó|ü C≤„qeTT˝À n≥Te+{Ï $wüjT· eTT\T+&ÉTqì
ns¡úeT>∑T#·Tqï~. Ç+ø± @$T ‘Ó*j·TT#·Tqï<äq>±! @düT ñqï|ü&ÉT
#Ó|挑˚ Ä $wüj·TeTT\qT eTqTwüß´\T düVæ≤+|üs¡T. nsTT‘˚ ‘·sê«‘·
ø±\eTT˝À Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫Ãq|ü&ÉT #Ó|挑˚ n|ü&ÉT düVæ≤+‘·Ts¡T nì
≈£L&Ü ns¡úeT>∑T#·Tqï~. Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ @düT #Ó|üŒ≈£î+&Ü e<ä*y˚ dæq
$wüj·TeTT\T n|üŒ{Ï es¡≈£î ˝Òì $wüj·TeTT\˙, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À sêuÀe⁄
$wüj·TeTT\˙, Ä $wüj·TeTT\T ñqï|ü&ÉT #Ó|挑˚ yê{Ïì >∑T]+∫
ns¡úeTT #˚düTø√>∑\s¡ì @düT #Ó|æŒq e÷≥\qTã{Ϻ ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
á $<ÛäeTT>± ns¡úeTT #˚düTø√>∑*–‘˚ @düT #Ó|æŒq $T>∑‘ê 13,
14, 15 yêø£´eTT\≈£î ≈£L&Ü ns¡úeTT ‘Ó*j·T>∑\<äT. 13e yêø£´eTT˝À
dü‘·´dü«s¡÷|æjÓÆTq Ä‘·à e∫Ãq|ü&ÉT ªª$TeTTà\qT düs¡«dü‘·´eTT˝ÀìøÏ
q&ç|æ+#·TqTμμ nì @düT dü«j·TeTT>± #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. Ç|ü&ÉT H˚qT
#Ó|üŒì $wüj·TeTT\T eùdÔ n|ü&ÉT $TeTTà\qT dü+~>∑∆eTT˝À e<ä*
y˚j·Tø£ yê{Ï jÓTTø£ÿ dü‘·´eTTqT #Ó|æŒ yê{ÏqT+&ç m˝≤ ãj·T≥|ü&Ü˝À,
yê{Ïì m˝≤ ns¡úeTT #˚düTø√yê˝À nìï $wüj·TeTT\ dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·T
CÒdæ dü‘·´eTT˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqT nì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. Bììã{Ϻ
sêuÀe⁄ ø±\eTT˝À MTs¡T ndü‘·´ $wüj·TeTT\˝À ∫≈£îÿø=+<äTs¡ì, n˝≤
ndü‘´· , nC≤„q $wüjT· eTT\˝À ñ+{≤s¡ì #Ó|Œæ ‘˚ Ä e÷≥qT eTqTwüß\T
düVæ≤+#·s¡ì n|ü&ÉT #Ó|üŒ˝Ò<äT. Á|ü‘·´ø£åeTT>± eTìwæ ndü‘·´, nC≤„q
$wüj·TeTT\˝À ∫≈£îÿø=qï|ü&ÉT #Ó|挑˚ n|ü&ÉT eTìwæøÏ ns¡úeTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
109
Á|ü<∏äeT, eT<Ûä´eT, n+‹eT nqT ù|s¡T¢ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
(42`51)e yêø£´eTT˝À #Ó|æŒq eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\qT ã{Ϻ eT÷&ÉT
ù|s¡T¢sê>±, <˚e⁄&ÉT Á|üø£{Ï+∫q eT÷&ÉT $<ÛëqeTT\˝À eTT+<äT yÓqTø£
#Ó|æŒq es¡Tdü Áø£eTeTTqTã{Ϻ Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeT˙, ~«rj·T <Ó’e
Á>∑+<∏eä T˙, n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä Tì #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. u≤>± >∑eTìùdÔ
Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq C≤„qy˚T $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À
≈£L&Ü #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. á $wüj·TeTT KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê 5,
Äj·T‘Y\T 44, 46, 48, 68\˝À eT]j·TT (62`5)˝À ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T.
n≥Te+{|ü&ÉT Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq<ä+‘ê @düT
#Ó|æŒj·TT+&ÉTqT ø£<ë! @düT #Ó|üŒ≈£î+&Ü e⁄qï C≤„qeTT @B ˝Ò<äT.
nsTT‘˚ (16`12)˝À #Ó|æŒq yêø£´eTTqT #·÷ùdÔ @düT ø=+‘· C≤„qeTTqT
#Ó|üŒ˝Ò<äT nì ø=+<äs¡qTø=ìHê n~ dü‘·´eTT ø±<äì @düT dü+|üPs¡í
C≤„qeTT #ÓbÕŒ&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT.
nsTT‘˚ ‘·sê«‘· ø±\eTT˝À e∫Ãq KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü
dü+|üPs¡í C≤„qeTT #Ó|üŒã&çq~. @düT #Ó|æŒq~ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫e#·TÃ
Ä<äs¡Dø£s¡Ô H˚qT #Ó|üŒì $wüj·TeTT\qT #Ó|üqT nHêï&ÉT>±˙ eT÷&Ée
Á>∑+<∏eä TT˝À #Ó|ü <äTs¡ì ≈£L&Ü #Ó|Œü ˝Ò<Tä . eTT+<äT s¬ +&ÉT Á>∑+<∏eä TT\˝Àì
kÕsê+X¯y˚T eT÷&Ée Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü ø£\<äT. nsTT‘˚ @düT #Ó|æŒq
e÷≥˝À ns¡úy˚T$T >∑\<äT. ªªH˚qT MT‘√ #Ó|üŒe\dæq$ Ç+ø£q÷
nH˚ø£ dü+>∑‘·T\T >∑\e⁄>±˙ Ç|ü&ÉT MTs¡T yê{Ïì
düVæ≤+|ü˝Òs¡Tμμ nì >∑\<äT ø£<ë! Á|ü<∏äeT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq
C≤„qeTsTT‘˚ n~ n+<äs÷¡ düV≤æ +#˚<˚ ø£<ë! ˇø£ $<Ûeä TT>± #·÷ùdÔ n|ü&ÉT
u…’_\T˝À @düT #Ó|üŒø£ e<ä*y˚dæq düVæ≤+|üì $wüj·TeTT\T @eTsTTHê
110
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À ñHêïj·÷? nì #·÷ùdÔ n≥Te+{Ï$ @M ˝Òe⁄.
õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|æŒq yê{Ï˝À ø±≈£î+&Ü Á|ü‘˚´ø£eTT>± ‘·eTe˝… e÷qe
X¯Øs¡eTT <Û]ä +∫ e∫Ãq Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ j·Tì #Ó|Œü ã&çjT· T+&ÉT≥ #˚‘· eTqeTT
eTìwæ>± e∫Ãqyê&ÉT #Ó|ü C≤„qeTT˝À n≥Te+{Ï $wüjT· eTT\T+&ÉTqì
ns¡úeT>∑T#·Tqï~. Ç+ø± @$T ‘Ó*j·TT#·Tqï<äq>±! @düT ñqï|ü&ÉT
#Ó|挑˚ Ä $wüj·TeTT\qT eTqTwüß´\T düVæ≤+|üs¡T. nsTT‘˚ ‘·sê«‘·
ø±\eTT˝À Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫Ãq|ü&ÉT #Ó|挑˚ n|ü&ÉT düVæ≤+‘·Ts¡T nì
≈£L&Ü ns¡úeT>∑T#·Tqï~. Bììã{Ϻ #·÷ùdÔ @düT #Ó|üŒ≈£î+&Ü e<ä*y˚ dæq
$wüj·TeTT\T n|üŒ{Ï es¡≈£î ˝Òì $wüj·TeTT\˙, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À sêuÀe⁄
$wüj·TeTT\˙, Ä $wüj·TeTT\T ñqï|ü&ÉT #Ó|挑˚ yê{Ïì >∑T]+∫
ns¡úeTT #˚düTø√>∑\s¡ì @düT #Ó|æŒq e÷≥\qTã{Ϻ ns¡úeT>∑T#·Tqï~.
á $<ÛäeTT>± ns¡úeTT #˚düTø√>∑*–‘˚ @düT #Ó|æŒq $T>∑‘ê 13,
14, 15 yêø£´eTT\≈£î ≈£L&Ü ns¡úeTT ‘Ó*j·T>∑\<äT. 13e yêø£´eTT˝À
dü‘·´dü«s¡÷|æjÓÆTq Ä‘·à e∫Ãq|ü&ÉT ªª$TeTTà\qT düs¡«dü‘·´eTT˝ÀìøÏ
q&ç|æ+#·TqTμμ nì @düT dü«j·TeTT>± #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. Ç|ü&ÉT H˚qT
#Ó|üŒì $wüj·TeTT\T eùdÔ n|ü&ÉT $TeTTà\qT dü+~>∑∆eTT˝À e<ä*
y˚j·Tø£ yê{Ï jÓTTø£ÿ dü‘·´eTTqT #Ó|æŒ yê{ÏqT+&ç m˝≤ ãj·T≥|ü&Ü˝À,
yê{Ïì m˝≤ ns¡úeTT #˚düTø√yê˝À nìï $wüj·TeTT\ dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·T
CÒdæ dü‘·´eTT˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqT nì ns¡úeT>∑T#·Tqï~. Bììã{Ϻ
sêuÀe⁄ ø±\eTT˝À MTs¡T ndü‘·´ $wüj·TeTT\˝À ∫≈£îÿø=+<äTs¡ì, n˝≤
ndü‘´· , nC≤„q $wüjT· eTT\˝À ñ+{≤s¡ì #Ó|Œæ ‘˚ Ä e÷≥qT eTqTwüß\T
düVæ≤+#·s¡ì n|ü&ÉT #Ó|üŒ˝Ò<äT. Á|ü‘·´ø£åeTT>± eTìwæ ndü‘·´, nC≤„q
$wüj·TeTT\˝À ∫≈£îÿø=qï|ü&ÉT #Ó|挑˚ n|ü&ÉT eTìwæøÏ ns¡úeTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
111
ø±>∑\<äT. eTìwæ ‘·|ü #˚dæq|ü&ÉT <ëìì Á|ü‘·´ø£åeTT>± #·÷|æ+∫
˙e⁄ ‘·|ü #˚XÊe⁄ n+fÒ ˇ|üø=qTqT. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü ‘·|ü #˚j·Tø£
eTT+<˚ ‘·|ü #˚kÕÔe⁄ n+fÒ me&É÷ düVæ≤+#·&ÉT. n+<äTe\q @düT
n˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. eT+∫ì >∑÷]à #Ó|挑˚ eTìwæ ˇ|ü≈£î+{≤&ÉT,
dü+‘√wækÕÔ&ÉT. ˙e⁄ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À >=|üŒ <Ûäì≈£îìee⁄‘êe⁄, m+‘√eT+~øÏ
<ëqeTT #˚kÕÔe⁄ nì uÛÑ$wü´‘·TÔqT #Ó|挑˚ CÀ´‹wüß´&ÉT #Ó|æŒq e÷≥≈£î
dü+‘√wü|&ü ,ç yêìøÏ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ #Ó|Œæ q+<äT≈£î ø=+‘· &ÉãT“ ≈£L&Ü Ç#·TÃqT.
n<˚ CÀ´‹wüß´&ÉT ˙e⁄ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À <=+>∑‘·qeTT\T #˚kÕÔe⁄, Ç‘·s¡T \
#˚‹˝À ‘·qTï\T ‹+{≤e⁄ nì #Ó|挑˚ Ä e÷≥qT yê&ÉT düVæ≤+#·&ÉT.
CÀ´‹wüß´&ÉT ndü‘´· eTT #ÓbÕŒ&Éì <ä÷wæ+#·e#·TÃqT. n+<äTe\q @düT≈£î
uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À eTqTwüß\T m≥Tb˛e⁄<äTs√ Äj·Tq≈£î ‘Ó*dæ, eTqTwüß\
nC≤„qeTTqT >∑T]+∫ Ä s√E Äj·Tq≈£î eTT+<˚ ‘Ó*dæj·TTHêï, Ä
$wüjT· eTT\qT #Ó|Œæ ‘˚ düV≤æ +#·sT¡ nì #ÓbÕŒ&ÉT. 13e yêø£´eTT Á|üø±s¡eTT
#·÷ùdÔ @düT ªªnC≤„qe÷s¡ZeTTq b˛sTTq yêìøÏ n~ ndü‘·´e÷s¡ZeTì
uÀ~Û+∫ ndü‘·´eTTqT+&ç dü‘·´eTT˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqTμμ nì nHêï&ÉT.
ªªe∫Ãq Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ ‘êqT dü«j·TeTT>± ø£*Œ+∫ @B uÀ~Û+#·&TÉ . Äj·Tq
>∑‘·eTT˝À y˚TeTT #Ó|æŒq $wüj·TeTT\H˚ #Ó|üqT. >∑‘·eTT˝À eT]j·T T
Ç|ü&ÉT #Ó|æŒq$ <˚e⁄ì $wüj·TeTT\T. <˚e⁄ì $wüj·TeTT\ìïj·T÷
H˚qT #Ó|æŒq$. Hê $wüj·TeTT\ìj˚T ‘·\#·TeTT. H˚qT #Ó|æŒq
$wüj·TeTT\H˚ Hê C≤„qeTTH˚ Ä<äs¡Dø£s¡Ô uÀ~Û+#·TqT. H˚qT Ç|ü&ÉT
#Ó|üŒì $wüj·TeTTqT MT≈£î ‘Ó*j·TCÒj·TTqTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT.
(16`12) yêø£´eTT˝À sêuÀe⁄ ªeT‘·eTTμ nqT n<Ûäs¡àeTTqT
>∑T]+∫ dü÷#êj·T>± #Ó|æŒ n|ü&ÉT n~ ˝Ò<äT ø£qTø£, <ëìì #Ó|æŒHê
112
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|ü»\T qy˚Tà |ü]dæú‹˝À ñ+&És¡ì H˚qT #Ó|üŒqT nHêï&ÉT. Ä<äs¡Dø£ s¡Ô
e∫Ãq|ü&ÉT eT‘·eTqT n<Ûäs¡àeTT |üP]Ô »&É\T $|üø=qï s¡ø£ÿdæe˝…
ñ+&ÉTqT. eTqTwüß\+<äs¡÷ <ëì eX¯yÓTÆ <ëìyÓ+≥ q&ÉTdüTÔ+<äTs¡T.
n|ü&ÉT n{Ϻ ndü‘´· dæ‹ú ˝Àj·TTqï yê]ì Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ düs«¡ dü‘´· eTT˝ÀìøÏ
q&ç|æ+#·TqT. eT‘· s¡ø£ÿdæ ø√s¡\qT ô|]øÏy˚j·TTqT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æ Œq
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ kÕsê+X¯eTTqT uÀ~Û+#·T#·÷, dü‘·´düy˚T‘·yÓTÆq
C≤„qeTT‘√ XÊÅdüÔã<ä›yÓTÆq C≤„qeTT ‘·j·÷s¡T #˚düTø=qï ªe#·qeTT\Tμ
nqT C≤„q Äj·TT<ÛäeTT\‘√ eT‘·s¡ø£ÿdæøÏ Á|ü»\T m<äTs¡T ‹]– <ëì
u≤]qT+&ç ãj·T≥|ü&TÉ <äTs¡T. eT‘·eTT\qT e´‹πsœ+#·T Ä˝À#·q, Ä#·s¡D
Ä<äsD¡ ø£s‘Ô¡ √H˚ ÁbÕs¡+uÛeÑ T>∑TqT. eT‘· ìj·TeTeTT\˝À q*–b˛e⁄ yê]˙,
eT‘· kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\˝À u≤<Û|ä &ü TÉ yê]˙, Væ≤+kÕe÷s¡eZ TTqT sπ ø¬ ‹Ô+#·T
eT‘·eTTqT, Áø=‘·>Ô ± |ü⁄{Ϻ ◊<äe n<Ûsä à¡ eTT>±j·TTqï eT‘·eTTqT eTqTwüß\
eT<Ûä´qT+&ç ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ, <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À Ä≥+ø£eTT>± j·TTqï
eT‘· ìj·TeTeTT\qT n&ÉT˝¶ ≈Ò î£ +&Ü #˚dæ <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTqT düT>∑eTeTT>±
#˚j·TT≥≈£î Ä<äs¡Dø£s¡Ô e#·TÃqT nì H˚&ÉT eT‘·eTT\ eT<Ûä´ ∫≈£îÿø=qï
eTq≈£î ns¡eú T>∑T#·Tqï~. Ç<˚ $wüjT· eTTqT eTT+<äT>± #Ó|Œæ ‘˚ qeTàs¡ì
@düT #Ó|üŒ˝Ò<äT. Ä ~qeTT ªeT‘·eTTμ nqTq~ mø£ÿ&Ü ˝Ò<äT.
@düT≈£î ÄHê&˚ ‘·eT uÛ≈Ñ î£ ˝Ô Ò eTT+<äT >∑T+|ü⁄>± ‘·j÷· s¡sTT yÓTT<ä≥
ªÅø¬ d’ eúü dü+|òTü eTTμ nì yÓTT<ä\Tô|{Ϻ ‘·eT dü+|òTü eTTqT ô|+#·Tø√e&ÉeTT˝À
\>∑ïeTe&ÉeTT e\q ‘=+&É eTT~] }düs¡yÓ*¢ nsTTq≥T¢ dü+|òüTeTT
eTT~] ô|<ä›<äsTT ∫es¡≈£î eT‘·eTT>± e÷s¡Tq˙ yÓTT<ä≥ Ŭø’düúe eT‘·y˚T
|ü⁄≥Tºq˙, <ëìì #·÷∫ eTT+<äTj·TTqï Ç+<ä÷ düe÷»eTT yês¡T ‘·eT~
Ç+<ä÷eT‘·eTì #Ó|ü ø√e&ÉeTT‘√ yÓTT<ä≥ <˚Xe¯ TT, ‘·sê«‘· Á|ü|+ü #·eTT˝À
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
111
ø±>∑\<äT. eTìwæ ‘·|ü #˚dæq|ü&ÉT <ëìì Á|ü‘·´ø£åeTT>± #·÷|æ+∫
˙e⁄ ‘·|ü #˚XÊe⁄ n+fÒ ˇ|üø=qTqT. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü ‘·|ü #˚j·Tø£
eTT+<˚ ‘·|ü #˚kÕÔe⁄ n+fÒ me&É÷ düVæ≤+#·&ÉT. n+<äTe\q @düT
n˝≤ #ÓbÕŒ&ÉT. eT+∫ì >∑÷]à #Ó|挑˚ eTìwæ ˇ|ü≈£î+{≤&ÉT,
dü+‘√wækÕÔ&ÉT. ˙e⁄ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À >=|üŒ <Ûäì≈£îìee⁄‘êe⁄, m+‘√eT+~øÏ
<ëqeTT #˚kÕÔe⁄ nì uÛÑ$wü´‘·TÔqT #Ó|挑˚ CÀ´‹wüß´&ÉT #Ó|æŒq e÷≥≈£î
dü+‘√wü|&ü ,ç yêìøÏ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ #Ó|Œæ q+<äT≈£î ø=+‘· &ÉãT“ ≈£L&Ü Ç#·TÃqT.
n<˚ CÀ´‹wüß´&ÉT ˙e⁄ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À <=+>∑‘·qeTT\T #˚kÕÔe⁄, Ç‘·s¡T \
#˚‹˝À ‘·qTï\T ‹+{≤e⁄ nì #Ó|挑˚ Ä e÷≥qT yê&ÉT düVæ≤+#·&ÉT.
CÀ´‹wüß´&ÉT ndü‘´· eTT #ÓbÕŒ&Éì <ä÷wæ+#·e#·TÃqT. n+<äTe\q @düT≈£î
uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À eTqTwüß\T m≥Tb˛e⁄<äTs√ Äj·Tq≈£î ‘Ó*dæ, eTqTwüß\
nC≤„qeTTqT >∑T]+∫ Ä s√E Äj·Tq≈£î eTT+<˚ ‘Ó*dæj·TTHêï, Ä
$wüjT· eTT\qT #Ó|Œæ ‘˚ düV≤æ +#·sT¡ nì #ÓbÕŒ&ÉT. 13e yêø£´eTT Á|üø±s¡eTT
#·÷ùdÔ @düT ªªnC≤„qe÷s¡ZeTTq b˛sTTq yêìøÏ n~ ndü‘·´e÷s¡ZeTì
uÀ~Û+∫ ndü‘·´eTTqT+&ç dü‘·´eTT˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqTμμ nì nHêï&ÉT.
ªªe∫Ãq Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ ‘êqT dü«j·TeTT>± ø£*Œ+∫ @B uÀ~Û+#·&TÉ . Äj·Tq
>∑‘·eTT˝À y˚TeTT #Ó|æŒq $wüj·TeTT\H˚ #Ó|üqT. >∑‘·eTT˝À eT]j·T T
Ç|ü&ÉT #Ó|æŒq$ <˚e⁄ì $wüj·TeTT\T. <˚e⁄ì $wüj·TeTT\ìïj·T÷
H˚qT #Ó|æŒq$. Hê $wüj·TeTT\ìj˚T ‘·\#·TeTT. H˚qT #Ó|æŒq
$wüj·TeTT\H˚ Hê C≤„qeTTH˚ Ä<äs¡Dø£s¡Ô uÀ~Û+#·TqT. H˚qT Ç|ü&ÉT
#Ó|üŒì $wüj·TeTTqT MT≈£î ‘Ó*j·TCÒj·TTqTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT.
(16`12) yêø£´eTT˝À sêuÀe⁄ ªeT‘·eTTμ nqT n<Ûäs¡àeTTqT
>∑T]+∫ dü÷#êj·T>± #Ó|æŒ n|ü&ÉT n~ ˝Ò<äT ø£qTø£, <ëìì #Ó|æŒHê
112
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|ü»\T qy˚Tà |ü]dæú‹˝À ñ+&És¡ì H˚qT #Ó|üŒqT nHêï&ÉT. Ä<äs¡Dø£ s¡Ô
e∫Ãq|ü&ÉT eT‘·eTqT n<Ûäs¡àeTT |üP]Ô »&É\T $|üø=qï s¡ø£ÿdæe˝…
ñ+&ÉTqT. eTqTwüß\+<äs¡÷ <ëì eX¯yÓTÆ <ëìyÓ+≥ q&ÉTdüTÔ+<äTs¡T.
n|ü&ÉT n{Ϻ ndü‘´· dæ‹ú ˝Àj·TTqï yê]ì Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ düs«¡ dü‘´· eTT˝ÀìøÏ
q&ç|æ+#·TqT. eT‘· s¡ø£ÿdæ ø√s¡\qT ô|]øÏy˚j·TTqT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æ Œq
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ kÕsê+X¯eTTqT uÀ~Û+#·T#·÷, dü‘·´düy˚T‘·yÓTÆq
C≤„qeTT‘√ XÊÅdüÔã<ä›yÓTÆq C≤„qeTT ‘·j·÷s¡T #˚düTø=qï ªe#·qeTT\Tμ
nqT C≤„q Äj·TT<ÛäeTT\‘√ eT‘·s¡ø£ÿdæøÏ Á|ü»\T m<äTs¡T ‹]– <ëì
u≤]qT+&ç ãj·T≥|ü&TÉ <äTs¡T. eT‘·eTT\qT e´‹πsœ+#·T Ä˝À#·q, Ä#·s¡D
Ä<äsD¡ ø£s‘Ô¡ √H˚ ÁbÕs¡+uÛeÑ T>∑TqT. eT‘· ìj·TeTeTT\˝À q*–b˛e⁄ yê]˙,
eT‘· kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\˝À u≤<Û|ä &ü TÉ yê]˙, Væ≤+kÕe÷s¡eZ TTqT sπ ø¬ ‹Ô+#·T
eT‘·eTTqT, Áø=‘·>Ô ± |ü⁄{Ϻ ◊<äe n<Ûsä à¡ eTT>±j·TTqï eT‘·eTTqT eTqTwüß\
eT<Ûä´qT+&ç ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ, <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À Ä≥+ø£eTT>± j·TTqï
eT‘· ìj·TeTeTT\qT n&ÉT˝¶ ≈Ò î£ +&Ü #˚dæ <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTqT düT>∑eTeTT>±
#˚j·TT≥≈£î Ä<äs¡Dø£s¡Ô e#·TÃqT nì H˚&ÉT eT‘·eTT\ eT<Ûä´ ∫≈£îÿø=qï
eTq≈£î ns¡eú T>∑T#·Tqï~. Ç<˚ $wüjT· eTTqT eTT+<äT>± #Ó|Œæ ‘˚ qeTàs¡ì
@düT #Ó|üŒ˝Ò<äT. Ä ~qeTT ªeT‘·eTTμ nqTq~ mø£ÿ&Ü ˝Ò<äT.
@düT≈£î ÄHê&˚ ‘·eT uÛ≈Ñ î£ ˝Ô Ò eTT+<äT >∑T+|ü⁄>± ‘·j÷· s¡sTT yÓTT<ä≥
ªÅø¬ d’ eúü dü+|òTü eTTμ nì yÓTT<ä\Tô|{Ϻ ‘·eT dü+|òTü eTTqT ô|+#·Tø√e&ÉeTT˝À
\>∑ïeTe&ÉeTT e\q ‘=+&É eTT~] }düs¡yÓ*¢ nsTTq≥T¢ dü+|òüTeTT
eTT~] ô|<ä›<äsTT ∫es¡≈£î eT‘·eTT>± e÷s¡Tq˙ yÓTT<ä≥ Ŭø’düúe eT‘·y˚T
|ü⁄≥Tºq˙, <ëìì #·÷∫ eTT+<äTj·TTqï Ç+<ä÷ düe÷»eTT yês¡T ‘·eT~
Ç+<ä÷eT‘·eTì #Ó|ü ø√e&ÉeTT‘√ yÓTT<ä≥ <˚Xe¯ TT, ‘·sê«‘· Á|ü|+ü #·eTT˝À
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
113
eT‘·eTqT s√>∑eTT yê´|æÔ #Ó+~q~. Ç|üŒ{ÏøÏ Á|ü|ü+#·eTT˝À yÓTT‘·ÔeTT
|üHÓï+&ÉT (12) eT‘·eTT\T ‘·j·÷s¡sTTq$. |üHÓï+&ÉT eT‘·eTT\˝À
eT‘·eTT nì ù|s¡T ô|≥Tº≈£îqï~ yÓTT<ä≥ Ŭø’düúe eT‘·y˚T. ‘·sê«‘·
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT. Ä ‘·sê«‘· $T>∑‘ê eT‘·eTT\T nìïj·T÷ ‘·j÷· s¡sTTq$.
yê{Ï >∑T]Ô+|ü⁄q≈£î nH˚ø£ s¡øe£ TT\ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\qT Á|ü‹ eT‘·eTT˝À
@sêŒ≥T #˚dTü ø=Hêïs¡T. m≈£îÿe kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T >∑\ yê{Ï˝À eTTd”y¢ Té
eT‘·eTT yÓTT<ä{Ï~ø±>±, ¬s+&Ée~ dæ≈£îÿ eT‘·eTT. eT÷&Ée~ Væ≤+<ä ÷
eT‘·eTT. Hê\Ze~ Ŭø’düúe eT‘·eTT. eTTK´eTT>± á eT÷&ÉT eT‘·eTT˝Ò
m≈£îÿe>± kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T ø£\$>± ø£ì|ædüTÔHêï eTTd”¢yéT, Ŭø’düúe
eT‘·eTT\T ¬s+&É÷ eT‘·eTTqT ô|+#·Tø=qT <äèwæ˜˝À 90 qT+&ç 99 bÕfi¯fl
es¡≈£î <äèwæ˜ì πø+ÁBø£]+#êsTT. ‘·sê«‘·~ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT. nsTT‘˚
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT <Ó’eÁ>∑+<∏ä C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì<Ó’ Á>∑T&ç¶>± Á|üe]Ô+#·T
#·T+&ÉT≥ e\q eT‘· n_Ûeè~∆ #˚j·÷\qTø=Hêï ≈£î\ $eø£å\ e\q
eT‘·eTT ø°Då +Ï #·T#·÷ e∫Ãq~. sêuÀe⁄ Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ e\q eT‘· ÁbÕã\´eTT
‘·–Z C≤„q ÁbÕã\´eTT m≈£îÿe ø±>∑\<äì nqTø=+≥THêïeTT. ‘·«s¡˝À
Ä<äs¡Dø£s¡Ô Á|üuÛ≤eeTT ñ+≥T+<äì nqTø=+<ëeTT.
Á|üX¯ï :` nsTT‘˚ Ç|üŒ{Ïπø ø=+<äs¡T Ä<äs¡Dø£s¡Ô ‘·eT eT‘·eTT˝À e∫Ã
b˛j·÷&ÉT. @düT #Ó|æŒq≥T¢ C≤„qeTT #Ó|æŒb˛j·÷&ÉT nì n+≥THêïs¡T.
n≥T¢ e∫Ãb˛sTTq≥T¢ mø£ÿ&Ü Äqyêfi¯ó¢ ø£ì|æ+#·&ÉeTT ˝Ò<äT. <ëìøÏ
MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` mes¡T m≥T¢ #Ó|Œæ Hê #Ó|ü ø√e#·TÃ, e<äì› y˚TeTT @MT #Ó|Œü eTT.
@düT @$T #ÓbÕŒ&√ <ëìH˚ H˚qT #ÓbÕŒqT.
114
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|üX¯ï :` @düT @$T #ÓbÕŒ&√ Ä s√E ≈£L&Ü K∫Ñ·eTT>± ‘Ó*j·T<äT
ø£<ë! H˚qT #Ó|üŒe\dæq $wüj·TeTT\Tqï$, Ä dü+>∑‘·T\T Ç|ü&ÉT
#Ó|Œæ ‘˚ MTs¡T düV≤æ +#·sT¡ nHêï&ÉT. |ò˝ü ≤Hê $wüjT· eTì Äj·Tq #Ó|Œü ˝Ò<Tä
ø£<ë! n˝≤+≥|ü&ÉT Ä ~qeTT @düT eT‘· $wüj·TeTTqT >∑T]+∫
#Ó|ü#·THêï&Éì MTs¡T m˝≤ #Ó|üŒ>∑\s¡T?
»yêãT :` Hê≈£î Ä‘·àC≤„qeTT n+‘√ Ç+‘√ ‘Ó\TdüT. <ëì Ä<Ûës¡eTT‘√
Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\T ‘Ó*j·T≈£îHêï <Ó’$ø£eTsTTq $wüj·TeTT\T
‘Ó*j·TT≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. n+<äTe\q Ä s√E @düT @$T
#ÓbÕŒ&√ <ëìì #Ó|Œü >∑\T>∑T#·THêïqT. H˚qT #Ó|ü »yêãT düÁø£eTeTsTTq~
ø±<äT nqT≥≈£î MT e<ä› @ Ä<Ûës¡eTT ˝Ò<äT. yÓTT+&ç>± ø±<äT ne⁄qT
nì MTs¡T #Ó|üŒe#·TÃqT >±˙ y˚TeTT n˝≤ #Ó|üŒeTT. @düT≈£î ÄHê&˚
eT‘·eTT\ |ü⁄≥Tºø£ $wüj·TeTT ‘Ó\TdüT. <ë«|üs¡ j·TT>∑eTTø£+fÒ eTT+<äT
¬s+&ÉT ô|<ä› j·TT>∑eTT\T >∑&É∫b˛j·÷sTT. j·TT>∑eTT\ ø±\|ü]$T‹
Ç˝≤ ø£\<äT.
1)
ø£è‘·j·TT>∑eTT 17,28,000
dü+e‘·‡s¡eTT\T
2)
Å‘Ó’‘êj·TT>∑eTT 12,96,000
dü+e‘·‡s¡eTT\T
3)
<ë«|üs¡j·TT>∑eTT 8,64,000
dü+e‘·‡s¡eTT\T
>∑‘·eTT˝À eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&É∫b˛j·÷sTT. ø£*j·TT>∑eTT
ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT ◊<äTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\T <ë{Ï+~. Ç|üŒ{ÏøÏ |üP]Ô>±
38,93,000 dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫b˛sTTq$. @&ÉT y˚\T ‘·≈£îÿe 39
\ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫b˛sTTq≥¢>∑TqT. eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&É#˚
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
113
eT‘·eTqT s√>∑eTT yê´|æÔ #Ó+~q~. Ç|üŒ{ÏøÏ Á|ü|ü+#·eTT˝À yÓTT‘·ÔeTT
|üHÓï+&ÉT (12) eT‘·eTT\T ‘·j·÷s¡sTTq$. |üHÓï+&ÉT eT‘·eTT\˝À
eT‘·eTT nì ù|s¡T ô|≥Tº≈£îqï~ yÓTT<ä≥ Ŭø’düúe eT‘·y˚T. ‘·sê«‘·
Væ≤+<ä÷eT‘·eTT. Ä ‘·sê«‘· $T>∑‘ê eT‘·eTT\T nìïj·T÷ ‘·j÷· s¡sTTq$.
yê{Ï >∑T]Ô+|ü⁄q≈£î nH˚ø£ s¡øe£ TT\ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\qT Á|ü‹ eT‘·eTT˝À
@sêŒ≥T #˚dTü ø=Hêïs¡T. m≈£îÿe kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T >∑\ yê{Ï˝À eTTd”y¢ Té
eT‘·eTT yÓTT<ä{Ï~ø±>±, ¬s+&Ée~ dæ≈£îÿ eT‘·eTT. eT÷&Ée~ Væ≤+<ä ÷
eT‘·eTT. Hê\Ze~ Ŭø’düúe eT‘·eTT. eTTK´eTT>± á eT÷&ÉT eT‘·eTT˝Ò
m≈£îÿe>± kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\T ø£\$>± ø£ì|ædüTÔHêï eTTd”¢yéT, Ŭø’düúe
eT‘·eTT\T ¬s+&É÷ eT‘·eTTqT ô|+#·Tø=qT <äèwæ˜˝À 90 qT+&ç 99 bÕfi¯fl
es¡≈£î <äèwæ˜ì πø+ÁBø£]+#êsTT. ‘·sê«‘·~ Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT. nsTT‘˚
Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT <Ó’eÁ>∑+<∏ä C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì<Ó’ Á>∑T&ç¶>± Á|üe]Ô+#·T
#·T+&ÉT≥ e\q eT‘· n_Ûeè~∆ #˚j·÷\qTø=Hêï ≈£î\ $eø£å\ e\q
eT‘·eTT ø°Då +Ï #·T#·÷ e∫Ãq~. sêuÀe⁄ Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ e\q eT‘· ÁbÕã\´eTT
‘·–Z C≤„q ÁbÕã\´eTT m≈£îÿe ø±>∑\<äì nqTø=+≥THêïeTT. ‘·«s¡˝À
Ä<äs¡Dø£s¡Ô Á|üuÛ≤eeTT ñ+≥T+<äì nqTø=+<ëeTT.
Á|üX¯ï :` nsTT‘˚ Ç|üŒ{Ïπø ø=+<äs¡T Ä<äs¡Dø£s¡Ô ‘·eT eT‘·eTT˝À e∫Ã
b˛j·÷&ÉT. @düT #Ó|æŒq≥T¢ C≤„qeTT #Ó|æŒb˛j·÷&ÉT nì n+≥THêïs¡T.
n≥T¢ e∫Ãb˛sTTq≥T¢ mø£ÿ&Ü Äqyêfi¯ó¢ ø£ì|æ+#·&ÉeTT ˝Ò<äT. <ëìøÏ
MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` mes¡T m≥T¢ #Ó|Œæ Hê #Ó|ü ø√e#·TÃ, e<äì› y˚TeTT @MT #Ó|Œü eTT.
@düT @$T #ÓbÕŒ&√ <ëìH˚ H˚qT #ÓbÕŒqT.
114
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á|üX¯ï :` @düT @$T #ÓbÕŒ&√ Ä s√E ≈£L&Ü K∫Ñ·eTT>± ‘Ó*j·T<äT
ø£<ë! H˚qT #Ó|üŒe\dæq $wüj·TeTT\Tqï$, Ä dü+>∑‘·T\T Ç|ü&ÉT
#Ó|Œæ ‘˚ MTs¡T düV≤æ +#·sT¡ nHêï&ÉT. |ò˝ü ≤Hê $wüjT· eTì Äj·Tq #Ó|Œü ˝Ò<Tä
ø£<ë! n˝≤+≥|ü&ÉT Ä ~qeTT @düT eT‘· $wüj·TeTTqT >∑T]+∫
#Ó|ü#·THêï&Éì MTs¡T m˝≤ #Ó|üŒ>∑\s¡T?
»yêãT :` Hê≈£î Ä‘·àC≤„qeTT n+‘√ Ç+‘√ ‘Ó\TdüT. <ëì Ä<Ûës¡eTT‘√
Á|ü|ü+#· $wüj·TeTT\T ‘Ó*j·T≈£îHêï <Ó’$ø£eTsTTq $wüj·TeTT\T
‘Ó*j·TT≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. n+<äTe\q Ä s√E @düT @$T
#ÓbÕŒ&√ <ëìì #Ó|Œü >∑\T>∑T#·THêïqT. H˚qT #Ó|ü »yêãT düÁø£eTeTsTTq~
ø±<äT nqT≥≈£î MT e<ä› @ Ä<Ûës¡eTT ˝Ò<äT. yÓTT+&ç>± ø±<äT ne⁄qT
nì MTs¡T #Ó|üŒe#·TÃqT >±˙ y˚TeTT n˝≤ #Ó|üŒeTT. @düT≈£î ÄHê&˚
eT‘·eTT\ |ü⁄≥Tºø£ $wüj·TeTT ‘Ó\TdüT. <ë«|üs¡ j·TT>∑eTTø£+fÒ eTT+<äT
¬s+&ÉT ô|<ä› j·TT>∑eTT\T >∑&É∫b˛j·÷sTT. j·TT>∑eTT\ ø±\|ü]$T‹
Ç˝≤ ø£\<äT.
1)
ø£è‘·j·TT>∑eTT 17,28,000
dü+e‘·‡s¡eTT\T
2)
Å‘Ó’‘êj·TT>∑eTT 12,96,000
dü+e‘·‡s¡eTT\T
3)
<ë«|üs¡j·TT>∑eTT 8,64,000
dü+e‘·‡s¡eTT\T
>∑‘·eTT˝À eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&É∫b˛j·÷sTT. ø£*j·TT>∑eTT
ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT ◊<äTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\T <ë{Ï+~. Ç|üŒ{ÏøÏ |üP]Ô>±
38,93,000 dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫b˛sTTq$. @&ÉT y˚\T ‘·≈£îÿe 39
\ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\T >∑&É∫b˛sTTq≥¢>∑TqT. eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\T >∑&É#˚
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
115
Hê{ÏøÏ 38,88,000 dü+e‘·‡s¡eTT\sTTq~. ‘·sê«‘· Ŭø’düúe eT‘·eTT
|ü⁄{Ïqº |üŒ{ÏøÏ eT÷&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\T 38,91,000 dü+e‘·‡s¡eTT\T
>∑&∫É q~. nìï dü+e‘·‡s¡eTT\T uÛ÷Ñ $TMT<ä ªeT‘·eTTμ nqT Á|üdøü ˝ÔÏ <Ò Tä .
eT‘·eTT nqT Á|üdüøÏÔ ˝Ò≈£î+&Ü 38 \ø£å\ 91 yÓsTT´ dü+e‘·‡s¡eTT\T
>∑&∫É b˛sTTq$. n+‘·es¡≈î£ uÛ÷Ñ $TMT<ä Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\T e÷Á‘·yT˚
ñ+&˚$. Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝À e÷Á‘·eTT ñ+&˚$.
$T>∑‘ê <˚Xe¯ TT\˝À ˇø£{>Ï ±˙ ˝Òø£ s¬ +&ÉT n<Ûsä à¡ eTT\T ñ+&˚$. nsTT‘˚
yê]øÏ C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT, nC≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT nqï≥T¢+&˚yês¡T. ˇø£ÿ
uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝ÀH˚ Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T ñ+&˚$. uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT ‘·|üŒ
$T>∑‘ê <˚Xe¯ TT\˝À mø£ÿ&É>±˙ Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\T yÓ<øä HÏ ê ø£ì|æ+#˚$
ø±e⁄. ˇø£|ü &ÉT Á|ü|+ü #·<X˚ e¯ TT\˝À n‘·´+‘· ñqï‘· C≤„qeTT>∑\ <˚Xe¯ TT
uÛ≤s¡‘·<˚X¯y˚T. n<˚ <˚X¯eTT˝À Á‘˚‘êj·TT>∑eTT qT+&ç Hê\TZ n<Ûäs ¡àeTT\T
ñ+&É>±, Ç|ü&ÉT ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç ªªeT‘·eTTμμ nqT
n<Ûäs¡àeTT Áø=‘·Ô>± |ü⁄≥Tºø=∫à ∫qï∫qï>± uÛÑ÷$TMT<ä nìï <˚X¯eTT\˝À
yê´|æ+#·Tø=qï~. H˚&ÉT Áø=‘·Ô>± |ü⁄≥Tºø=∫Ãq eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT
nìï <˚X¯eTT\j·T+<äT |üP]Ô>± yê´|æ+∫j·TTqï~. |üPs¡«eTT ˇø£{Ï ˝Òø £
s¬ +&ÉT n<Ûsä à¡ eTT\Tqï <˚Xe¯ TT˝À ≈£L&Ü eT‘·eTT nqTq~ Á|üy•˚ +∫q~.
mì$T~ dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡qï yê]˝À ≈£L&Ü #˚]b˛sTTq~.
<ëìe\q eT‘·eTT u≤]q |ü&Éì eTìwæ ˝Ò&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT.
uÛÑ÷$TMT<ä Ç≥Te+{Ï |ü]dæú‹ edüTÔ+<äì ¬s+&ÉT (2) y˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\ eTT+<˚ Á>∑Væ≤+∫q @düT ªªH˚qT #Ó|üŒe\dæq~ ñqï~.
nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT #Ó|Œæ ‘˚ <ëìì MTs¡T düV≤æ +#·sT¡ μμ nì nHêï&ÉT. sêuÀe⁄
Ä<äs¡Dø£s¡Ô $TeTTà\qT eT‘·eTT nqT ndü‘·´eTTqT+&ç, C≤„qeTT nqT
116
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
dü‘´· eTT˝ÀìøÏ q&ç|+æ #·TqT nì #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\
qT+&ç <ë<ë|ü⁄ 39,00,000 dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\T
ñHêï n$ n+<ä]˝À ˝Ò≈£î+&Ü ø=+<ä]˝À e÷Á‘·y˚T ø£ì|æ+#˚$. H˚&ÉT
≈£L&Ü nfÒ¢j·TTqï~. nsTT‘˚ H˚&ÉT Áø=‘·Ô>± e∫Ãq eT‘·eTT nqTq~
ø=+<ä]˝À nqTq~ ˝Ò≈£î+&Ü n+<ä]˝À #˚]b˛sTTq~. eT‘·eTT nqT
n<Ûsä à¡ eTTqT >∑T]+∫ y˚TeTT nH˚øe£ ÷s¡T¢ #Ó|Œæ j·TTHêïeTT. <ëìì >∑T]+∫
e÷ Á>∑+<∏äeTT˝À ø£esY ù|J MT<ä Ç˝≤ ÁyêXÊeTT.
1) Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\T |ü~XÊ‘·eTT eTqTwüß\˝À ñ+&É>±, ˇø£ÿ eT‘·eTT
nqT n<Ûäs¡àeTT 99 XÊ‘·eTT >∑\<äT.
2) j·T»„, <ëq, y˚<ä, ‘·|üdüT‡\T Hê\TZø±>± ◊<äe n<Ûäs¡àeTT eT‘·eTT.
3) <Ó’ee÷s¡ZeTTq≈£î ô|<ä› Ä≥+ø£eTT eT‘·eTT.
4) nìï n<Ûäs¡àeTT\qT $T+∫q~ eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT.
5) Á|ü|+ü #· e÷s¡eZ TT˝À eT‘·eTT ñ+fÒ, <Óe’ e÷s¡eZ TT˝À Vü≤‘·yTÓ Æ b˛‘êe⁄.
6) ø£*j·TT>∑eTT˝À Áø=‘·Ô>± |ü⁄≥Tºø=∫Ãq ◊<äe n<Ûäs¡ày˚T eT‘·eTT.
7) eT‘ê\T ìùw<Ûeä TT, ìwæ<e∆ä TT. ≈£î˝≤\T nùV≤‘·Tø£eTT, nXÊÅdj
Ô” ·TeTT.
uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T, KTsYÄHé eT÷&ÉT ˇπø <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝Àì
uÛ≤>∑eTT˝Ò. MT eTH√uÛ≤eeTT ≈£î\eT‘ê\≈£î nr‘·yÓTÆ‘˚ yÓ+≥H˚
ªªÁ|üuÀ<Ûä ùdyê dü$T‹μμ ˝À düuÛÑT´\T>± #˚s¡+&ç. $TeTTà\qT
C≤„qT\T>± #˚j·÷\ì ø√s¡T‘·Tqï...
` Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄ l Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
115
Hê{ÏøÏ 38,88,000 dü+e‘·‡s¡eTT\sTTq~. ‘·sê«‘· Ŭø’düúe eT‘·eTT
|ü⁄{Ïqº |üŒ{ÏøÏ eT÷&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\T 38,91,000 dü+e‘·‡s¡eTT\T
>∑&∫É q~. nìï dü+e‘·‡s¡eTT\T uÛ÷Ñ $TMT<ä ªeT‘·eTTμ nqT Á|üdøü ˝ÔÏ <Ò Tä .
eT‘·eTT nqT Á|üdüøÏÔ ˝Ò≈£î+&Ü 38 \ø£å\ 91 yÓsTT´ dü+e‘·‡s¡eTT\T
>∑&∫É b˛sTTq$. n+‘·es¡≈î£ uÛ÷Ñ $TMT<ä Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\T e÷Á‘·yT˚
ñ+&˚$. Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝À e÷Á‘·eTT ñ+&˚$.
$T>∑‘ê <˚Xe¯ TT\˝À ˇø£{>Ï ±˙ ˝Òø£ s¬ +&ÉT n<Ûsä à¡ eTT\T ñ+&˚$. nsTT‘˚
yê]øÏ C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT, nC≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT nqï≥T¢+&˚yês¡T. ˇø£ÿ
uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT˝ÀH˚ Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T ñ+&˚$. uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT ‘·|üŒ
$T>∑‘ê <˚Xe¯ TT\˝À mø£ÿ&É>±˙ Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\T yÓ<øä HÏ ê ø£ì|æ+#˚$
ø±e⁄. ˇø£|ü &ÉT Á|ü|+ü #·<X˚ e¯ TT\˝À n‘·´+‘· ñqï‘· C≤„qeTT>∑\ <˚Xe¯ TT
uÛ≤s¡‘·<˚X¯y˚T. n<˚ <˚X¯eTT˝À Á‘˚‘êj·TT>∑eTT qT+&ç Hê\TZ n<Ûäs ¡àeTT\T
ñ+&É>±, Ç|ü&ÉT ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç ªªeT‘·eTTμμ nqT
n<Ûäs¡àeTT Áø=‘·Ô>± |ü⁄≥Tºø=∫à ∫qï∫qï>± uÛÑ÷$TMT<ä nìï <˚X¯eTT\˝À
yê´|æ+#·Tø=qï~. H˚&ÉT Áø=‘·Ô>± |ü⁄≥Tºø=∫Ãq eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT
nìï <˚X¯eTT\j·T+<äT |üP]Ô>± yê´|æ+∫j·TTqï~. |üPs¡«eTT ˇø£{Ï ˝Òø £
s¬ +&ÉT n<Ûsä à¡ eTT\Tqï <˚Xe¯ TT˝À ≈£L&Ü eT‘·eTT nqTq~ Á|üy•˚ +∫q~.
mì$T~ dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡qï yê]˝À ≈£L&Ü #˚]b˛sTTq~.
<ëìe\q eT‘·eTT u≤]q |ü&Éì eTìwæ ˝Ò&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT.
uÛÑ÷$TMT<ä Ç≥Te+{Ï |ü]dæú‹ edüTÔ+<äì ¬s+&ÉT (2) y˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\ eTT+<˚ Á>∑Væ≤+∫q @düT ªªH˚qT #Ó|üŒe\dæq~ ñqï~.
nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT #Ó|Œæ ‘˚ <ëìì MTs¡T düV≤æ +#·sT¡ μμ nì nHêï&ÉT. sêuÀe⁄
Ä<äs¡Dø£s¡Ô $TeTTà\qT eT‘·eTT nqT ndü‘·´eTTqT+&ç, C≤„qeTT nqT
116
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
dü‘´· eTT˝ÀìøÏ q&ç|+æ #·TqT nì #Ó|Œü &ÉeTT »]–q~. eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\
qT+&ç <ë<ë|ü⁄ 39,00,000 dü+e‘·‡s¡eTT\qT+&ç Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\T
ñHêï n$ n+<ä]˝À ˝Ò≈£î+&Ü ø=+<ä]˝À e÷Á‘·y˚T ø£ì|æ+#˚$. H˚&ÉT
≈£L&Ü nfÒ¢j·TTqï~. nsTT‘˚ H˚&ÉT Áø=‘·Ô>± e∫Ãq eT‘·eTT nqTq~
ø=+<ä]˝À nqTq~ ˝Ò≈£î+&Ü n+<ä]˝À #˚]b˛sTTq~. eT‘·eTT nqT
n<Ûsä à¡ eTTqT >∑T]+∫ y˚TeTT nH˚øe£ ÷s¡T¢ #Ó|Œæ j·TTHêïeTT. <ëìì >∑T]+∫
e÷ Á>∑+<∏äeTT˝À ø£esY ù|J MT<ä Ç˝≤ ÁyêXÊeTT.
1) Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\T |ü~XÊ‘·eTT eTqTwüß\˝À ñ+&É>±, ˇø£ÿ eT‘·eTT
nqT n<Ûäs¡àeTT 99 XÊ‘·eTT >∑\<äT.
2) j·T»„, <ëq, y˚<ä, ‘·|üdüT‡\T Hê\TZø±>± ◊<äe n<Ûäs¡àeTT eT‘·eTT.
3) <Ó’ee÷s¡ZeTTq≈£î ô|<ä› Ä≥+ø£eTT eT‘·eTT.
4) nìï n<Ûäs¡àeTT\qT $T+∫q~ eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT.
5) Á|ü|+ü #· e÷s¡eZ TT˝À eT‘·eTT ñ+fÒ, <Óe’ e÷s¡eZ TT˝À Vü≤‘·yTÓ Æ b˛‘êe⁄.
6) ø£*j·TT>∑eTT˝À Áø=‘·Ô>± |ü⁄≥Tºø=∫Ãq ◊<äe n<Ûäs¡ày˚T eT‘·eTT.
7) eT‘ê\T ìùw<Ûeä TT, ìwæ<e∆ä TT. ≈£î˝≤\T nùV≤‘·Tø£eTT, nXÊÅdj
Ô” ·TeTT.
uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T, KTsYÄHé eT÷&ÉT ˇπø <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝Àì
uÛ≤>∑eTT˝Ò. MT eTH√uÛ≤eeTT ≈£î\eT‘ê\≈£î nr‘·yÓTÆ‘˚ yÓ+≥H˚
ªªÁ|üuÀ<Ûä ùdyê dü$T‹μμ ˝À düuÛÑT´\T>± #˚s¡+&ç. $TeTTà\qT
C≤„qT\T>± #˚j·÷\ì ø√s¡T‘·Tqï...
` Á‹eT‘· @¬ø’ø£ >∑Ts¡Te⁄ l Ä#ês¡´ Á|üuÀ<Ûëq+<ä jÓ÷^X¯«s¡T\T
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
117
n<Ûsä à¡ eTT\T <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTq≈£î Ä≥+ø£eTT. n<Ûsä à¡ eTT\ e\q
<˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É&ÉT. á $wüj·TeTTqT $X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡Ùq jÓ÷>∑e TT
nqT n<Ûë´j·TeTTq 48e XÀ¢øe£ TT, 53e XÀ¢øe£ TT˝À #Ó|Œü ã&çq $wüjT· eTT
Ç|ü&ÉT >∑Ts¡TÔ #˚j·TT#·THêïeTT.
XÀ¢ˆˆ 48. qy˚< äj·TC≤„<Ûä´j·T HÓ’s¡ï<ëHÓ’s¡ï #·øÏÁj·÷_Ûs¡ï ‘·b˛_Ûs¡T¬>’Á'
@e+s¡÷|ü X¯Ùø£´nVü≤+ qè˝Àπø <äÁwüߺ+ ‘·«<äH˚´q ≈£îs¡TeÁMs¡! ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªy˚<eä TT\ #˚‘ø· ±˙, j·T»ïeTT\ #˚‘ø· ±˙, <ëqeTT\ #˚‘ø· ±˙,
ñÁ>∑‘·|üdüT‡\ #˚‘·ø±˙ á s¡÷|üeTT>∑\ qqTï ‘Ó*j·TC≤\s¡T. »>∑‹˝À
˙e⁄ ‘·|üŒ qqTï #·÷∫qyês¡T mes¡÷ ˝Òs¡T.μμ
XÀ¢ˆˆ 53. HêVü≤+ y˚<Ó’s¡ï ‘·|ükÕ q <ëH˚q q #˚»´j·÷ ˆ
X¯ø£´ @e+ $<Û√ <äÁwüߺ+ <äèwüºyê qdæ e÷+ j·T<∏ë ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªª˙e⁄ qqTï m≥T¢ #·÷∫j·TTHêïy√ Ä <äsÙ¡ qeTT <=s¡øe£ ˝…qqï
y˚<äeTT\#˚‘·qT, <ëqeTT\#˚‘·qT eT]j·TT j·T»„eTT\ #˚‘·qT, ‘·|üdüT‡\
#˚‘·qT X¯ø£´eTT ø±<äT.μμ
ô|’ yêø£´eTT\˝À #Ó|æŒq≥T¢ Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\ e\q
@e÷Á‘·eTT yÓ÷ø£åeTT \_Û+#˚~ ø±<äT. <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&˚yê&ÉT ø±<ä T.
ø£*j·TT>∑eTT˝À e∫Ãq eT‘·, kÕ+Á|ü<ëj·T nqT ¬s+&ÉT n<Ûäs¡àeTT\˝À
eTT+<äTqï Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\ø£+fÒ eT‘·eTT #ê˝≤ >=|üŒ~ eT]j·TT
ã\yÓTÆq~. eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT eTqTwüß\˝À yê´|æ+∫j·TTqï≥T¢
>∑&É∫q eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\˝À @B n≥T¢ yê´|æ+#· ˝Ò<äT. ø£è‘·, Å‘Ó’‘ê,
<ë«|üs¡ j·TT>∑eTT\˝À n<Ûäs¡àeTT\THêï n$ n+<ä]˝À ñ+&˚$ ø±e⁄.
118
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Áu≤Vü≤àD, ø£åÁ‹j·T, yÓ’X¯´ ≈£î\eTT\˝À ‘·|üŒ $T>∑‘ê @ ≈£î\eTT˝Àì
Á|ü»\≈£î <Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*j·Te⁄, n<Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*j·Te⁄. eT÷&ÉT ≈£î\eTT\T
$TqVü‰ 90 XÊ‘·eTT ô|’>± qT+&ÉT $T>∑‘ê ≈£î\eTT\˝À, <Ûë]àø£eTT,
Ä<Ûë´‹àø£eTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À ñ+&˚yês¡T. H˚&ÉT eT‘·eTT
nqTq~ 100 XÊ‘·eTT Á|ü»\˝À yê´|æ+∫ j·TTqï~. Äø£*>=qïyê&ÉT
ÄVü‰s¡eTT ø=s¡≈£î e÷{≤¢&Éø£ eT‘·eTT ø=s¡≈£î e÷{≤¢&ÉT≥ ÄX¯Ãs¡´eTTqT
ø£*Z+#·T#·Tqï~. ø=+<äs¡T Á|ü‘˚´øÏ+∫ ø=ìï eT‘·eTT\ yês¡T eT‘·eTT
ø=s¡≈î£ ñÁ>∑yê<äeTTqT ne\+_Û+#·T#·THêïs¡T. eT‘·yê´|æÔ ø=s¡≈î£ ø=+<äsT¡ ,
eT‘· s¡ø£åD ø=s¡≈£î ø=+<äs¡T ñÁ>∑yê<äeTTqT ô|+∫ b˛wæ+#·Tyês¡T ≈£L&Ü
ø£\s¡T. eT‘· uÀ<Ûä\qT ø=+‘·eT+~ j·TTe≈£î\≈£î q÷]b˛dæ ªªeT‘·eTT
ø=s¡≈£î #·ìb˛‘˚ dü«sêZìøÏ b˛‘ês¡T. dü«sêZìøÏ b˛e&ÉeTT #ê˝≤ ô|<ä›
neø±X¯eTT. eT‘·eTT ø=s¡≈£î, <˚e⁄ì ø=s¡≈£î #·ìb˛sTTq yêìπø
düT\uÛÑeTT>± dü«sêZìøÏ b˛e⁄ neø±X¯eTT <=s¡T≈£î‘·T+~. dü«sêZìøÏ b˛‘˚
nø£ÿ&É dæús¡kÕúsTT>± düTU≤\T nqTuÛÑ$+#· e#·TÃqT. eT+∫ n+<äyÓTÆq
Åd”Ô\T nø£ÿ&É dü|üs¡´\T #˚j·TT#·T+<äTs¡T. nø£ÿ&É \_Û+#·ì düTKeT+≥÷
ñ+&É<äTμμ nì dü«s¡ZeTTqT >∑T]+∫ #Ó|æŒ, dü«s¡ZeTT ø=s¡≈£î #·ìb˛e⁄≥≈£î
dæ<ä∆eTT #˚dæ |ü+|ü⁄<äTs¡T. yês¡T #·ìb˛e⁄≥≈£î n<˚|üì>± Ç‘·s¡T\qT
nq>± Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]ì Væ≤+dæ+#·T≥≈£î, e÷s¡DVü≤√eTeTT
düèwæ˜+#·T≥≈£î yÓqTø±&És¡T. n≥T¢ #˚j·TTqy˚ ñÁ>∑yê<ä <ë&ÉT\T. yês¡T
#·ìb˛yê\H˚ ñ<˚›X¯´eTT‘√H˚ Ç‘·s¡T\qT #·+|ü⁄≥≈£î |üPqTø=+<äTs¡T.
∫es¡≈î£ ø=+<ä]ì #·+|æ yês¡T #·ìb˛e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ne÷j·Tø£
»qT\qT e+<äeT+~ì #·+|æ ∫es¡≈£î yê&ÉT dü«s¡ZeTT ø=s¡≈£î #·ìb˛‘˚
yê&ÉT nqTø=qï≥T¢, yê&ÉT $qï≥T¢ dü«s¡ZeTT edüTÔ+<äì >±´s¡+{° @$T{Ï?
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
117
n<Ûsä à¡ eTT\T <˚e⁄ì e÷s¡eZ TTq≈£î Ä≥+ø£eTT. n<Ûsä à¡ eTT\ e\q
<˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&É&ÉT. á $wüj·TeTTqT $X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡Ùq jÓ÷>∑e TT
nqT n<Ûë´j·TeTTq 48e XÀ¢øe£ TT, 53e XÀ¢øe£ TT˝À #Ó|Œü ã&çq $wüjT· eTT
Ç|ü&ÉT >∑Ts¡TÔ #˚j·TT#·THêïeTT.
XÀ¢ˆˆ 48. qy˚< äj·TC≤„<Ûä´j·T HÓ’s¡ï<ëHÓ’s¡ï #·øÏÁj·÷_Ûs¡ï ‘·b˛_Ûs¡T¬>’Á'
@e+s¡÷|ü X¯Ùø£´nVü≤+ qè˝Àπø <äÁwüߺ+ ‘·«<äH˚´q ≈£îs¡TeÁMs¡! ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªªy˚<eä TT\ #˚‘ø· ±˙, j·T»ïeTT\ #˚‘ø· ±˙, <ëqeTT\ #˚‘ø· ±˙,
ñÁ>∑‘·|üdüT‡\ #˚‘·ø±˙ á s¡÷|üeTT>∑\ qqTï ‘Ó*j·TC≤\s¡T. »>∑‹˝À
˙e⁄ ‘·|üŒ qqTï #·÷∫qyês¡T mes¡÷ ˝Òs¡T.μμ
XÀ¢ˆˆ 53. HêVü≤+ y˚<Ó’s¡ï ‘·|ükÕ q <ëH˚q q #˚»´j·÷ ˆ
X¯ø£´ @e+ $<Û√ <äÁwüߺ+ <äèwüºyê qdæ e÷+ j·T<∏ë ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªª˙e⁄ qqTï m≥T¢ #·÷∫j·TTHêïy√ Ä <äsÙ¡ qeTT <=s¡øe£ ˝…qqï
y˚<äeTT\#˚‘·qT, <ëqeTT\#˚‘·qT eT]j·TT j·T»„eTT\ #˚‘·qT, ‘·|üdüT‡\
#˚‘·qT X¯ø£´eTT ø±<äT.μμ
ô|’ yêø£´eTT\˝À #Ó|æŒq≥T¢ Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\ e\q
@e÷Á‘·eTT yÓ÷ø£åeTT \_Û+#˚~ ø±<äT. <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&˚yê&ÉT ø±<ä T.
ø£*j·TT>∑eTT˝À e∫Ãq eT‘·, kÕ+Á|ü<ëj·T nqT ¬s+&ÉT n<Ûäs¡àeTT\˝À
eTT+<äTqï Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\ø£+fÒ eT‘·eTT #ê˝≤ >=|üŒ~ eT]j·TT
ã\yÓTÆq~. eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT eTqTwüß\˝À yê´|æ+∫j·TTqï≥T¢
>∑&É∫q eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\˝À @B n≥T¢ yê´|æ+#· ˝Ò<äT. ø£è‘·, Å‘Ó’‘ê,
<ë«|üs¡ j·TT>∑eTT\˝À n<Ûäs¡àeTT\THêï n$ n+<ä]˝À ñ+&˚$ ø±e⁄.
118
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Áu≤Vü≤àD, ø£åÁ‹j·T, yÓ’X¯´ ≈£î\eTT\˝À ‘·|üŒ $T>∑‘ê @ ≈£î\eTT˝Àì
Á|ü»\≈£î <Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*j·Te⁄, n<Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*j·Te⁄. eT÷&ÉT ≈£î\eTT\T
$TqVü‰ 90 XÊ‘·eTT ô|’>± qT+&ÉT $T>∑‘ê ≈£î\eTT\˝À, <Ûë]àø£eTT,
Ä<Ûë´‹àø£eTT n+fÒ @$T{À ‘Ó*j·Tì dæú‹˝À ñ+&˚yês¡T. H˚&ÉT eT‘·eTT
nqTq~ 100 XÊ‘·eTT Á|ü»\˝À yê´|æ+∫ j·TTqï~. Äø£*>=qïyê&ÉT
ÄVü‰s¡eTT ø=s¡≈£î e÷{≤¢&Éø£ eT‘·eTT ø=s¡≈£î e÷{≤¢&ÉT≥ ÄX¯Ãs¡´eTTqT
ø£*Z+#·T#·Tqï~. ø=+<äs¡T Á|ü‘˚´øÏ+∫ ø=ìï eT‘·eTT\ yês¡T eT‘·eTT
ø=s¡≈î£ ñÁ>∑yê<äeTTqT ne\+_Û+#·T#·THêïs¡T. eT‘·yê´|æÔ ø=s¡≈î£ ø=+<äsT¡ ,
eT‘· s¡ø£åD ø=s¡≈£î ø=+<äs¡T ñÁ>∑yê<äeTTqT ô|+∫ b˛wæ+#·Tyês¡T ≈£L&Ü
ø£\s¡T. eT‘· uÀ<Ûä\qT ø=+‘·eT+~ j·TTe≈£î\≈£î q÷]b˛dæ ªªeT‘·eTT
ø=s¡≈£î #·ìb˛‘˚ dü«sêZìøÏ b˛‘ês¡T. dü«sêZìøÏ b˛e&ÉeTT #ê˝≤ ô|<ä›
neø±X¯eTT. eT‘·eTT ø=s¡≈£î, <˚e⁄ì ø=s¡≈£î #·ìb˛sTTq yêìπø
düT\uÛÑeTT>± dü«sêZìøÏ b˛e⁄ neø±X¯eTT <=s¡T≈£î‘·T+~. dü«sêZìøÏ b˛‘˚
nø£ÿ&É dæús¡kÕúsTT>± düTU≤\T nqTuÛÑ$+#· e#·TÃqT. eT+∫ n+<äyÓTÆq
Åd”Ô\T nø£ÿ&É dü|üs¡´\T #˚j·TT#·T+<äTs¡T. nø£ÿ&É \_Û+#·ì düTKeT+≥÷
ñ+&É<äTμμ nì dü«s¡ZeTTqT >∑T]+∫ #Ó|æŒ, dü«s¡ZeTT ø=s¡≈£î #·ìb˛e⁄≥≈£î
dæ<ä∆eTT #˚dæ |ü+|ü⁄<äTs¡T. yês¡T #·ìb˛e⁄≥≈£î n<˚|üì>± Ç‘·s¡T\qT
nq>± Ç‘·s¡ eT‘·eTT\ yê]ì Væ≤+dæ+#·T≥≈£î, e÷s¡DVü≤√eTeTT
düèwæ˜+#·T≥≈£î yÓqTø±&És¡T. n≥T¢ #˚j·TTqy˚ ñÁ>∑yê<ä <ë&ÉT\T. yês¡T
#·ìb˛yê\H˚ ñ<˚›X¯´eTT‘√H˚ Ç‘·s¡T\qT #·+|ü⁄≥≈£î |üPqTø=+<äTs¡T.
∫es¡≈î£ ø=+<ä]ì #·+|æ yês¡T #·ìb˛e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. ne÷j·Tø£
»qT\qT e+<äeT+~ì #·+|æ ∫es¡≈£î yê&ÉT dü«s¡ZeTT ø=s¡≈£î #·ìb˛‘˚
yê&ÉT nqTø=qï≥T¢, yê&ÉT $qï≥T¢ dü«s¡ZeTT edüTÔ+<äì >±´s¡+{° @$T{Ï?
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
119
dü«s¡ZeTT edüTÔ+<äì dü«s¡Z düTKeTT\ ø=s¡≈£î ‘=+<äs¡>± #·ìb˛e⁄ e÷s¡ZeTT
n<˚qì ñÁ>∑yê<äeTT ø=s¡≈£î b˛e⁄yê]˝À J]í+#·Tø=ì b˛sTTq~. Ä
|üìøÏ yê]ì Áù|πs|æ+∫q~ eT‘·eTT nì ‘˚\T#·Tqï~. á $<ÛäeTT>±
eT‘·eTT eTìwæì <˚e⁄ìyÓ|’ ⁄ü |ü+|üøb£ ˛e&ÉyT˚ ø±ø£ Væ≤+düy|’Ó ⁄ü |ü+|ü⁄#·Tqï~.
Á|ü‹ |üìøÏ ˝…ø±ÿ#ês¡eTT>± ‘·÷ø£eTT y˚dæq≥T¢ bÕ|ü|ü⁄D´eTT\T
sêe&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. eTìwæ eT‘·eTT ø=s¡≈£î |üì #˚dæHê, eTπs
<ëìøÏ |üì #˚dæHê bÕ|üeTT bÕ|üeTT>±H˚ Áyêj·Tã&ÉTqT. nfÒ¢ |ü⁄D´eTT
|ü⁄D´eTT>±H˚ Áyêj·Tã&ÉTqT. eTìwæ bÕ|ü|⁄ü D´eTT\ ø£sà¡ \qT+&ç ãj·T≥
|ü&ÉT≥≈£î <˚e⁄&ÉT eTìwæøÏ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. kÕ<Ûës¡D
|üqT\˝ÀH˚ eTq≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü e#·Tà bÕ|ü|ü⁄D´ ø£s¡à\qT ˝Ò≈£î+&Ü
#˚düTø=qT≥≈£î C≤„qeTT+&É>±, C≤„qeTTq≈£î |üP]Ô e´‹πsKyÓTÆq$
n<Ûäs¡àeTT\T. eTìwæ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê |òüs¡yê˝Ò<äT. á
s√E ø±ø£b˛‘˚ πs|üsTTHê H˚s¡TÃø=qTqì, ø=+‘· ej·TdüT‡ e∫Ãq ‘·sê«‘·
nsTTHê ‘Ó*j·TTqì nqTø√e#·TÃqT>±˙ eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT˝À
∫≈£îÿø=qïyê&ÉT m|üŒ{Ïø° <˚e⁄ì C≤„qeTTyÓ’|ü⁄ ekÕÔ&ÉqT qeTàø£eTT ˝Ò<äT.
ø£*j·TT>∑eTT˝À eT‘·eTT nqT ◊<äe n<Ûsä à¡ eTT eùdÔ n+‘·es¡≈î£
eTqTwüß\˝À j·TTqï e÷qe‘·«eTT b˛sTT eTqTwüß\˝À sêø£ådü‘·«eTT
ô|]–b˛e⁄qì Á>∑Væ≤+∫q düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTq <˚e⁄&ÉT ‘·q ne‘ês¡eTT
ø£*j·TT>∑eTT˝ÀH˚ ø£*Œ+#·Tø=Hêï&ÉT. ø£èwüßíì ne‘ês¡eTT ø£*j·TT>∑eTT
yÓTT<ä{Ï˝Àø±>±, @düT~ ‘·sê«‘· eT÷&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\πø e∫Ãq~.
uÛÑ>∑e+‘·Tì>± ne‘·]+∫q Ç<ä›s¡÷ ‘·eT uÀ<Ûä\˝À eTT+<äT>±H˚
eT‘·eTTqT m<äTs=ÿqTq≥T¢ eT‘·eTqT nC≤„qeTT˝À n<Ûäs¡àeTT˝À
∫≈£îÿø√q≥T¢ uÀ<Ûä\T ø£*Œ+∫ #ÓbÕŒs¡T. Ŭø’düúe eT‘·eTT |ü⁄≥Tºø£‘√ }|æ]
120
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
b˛düT≈£îqï eT‘·eTT, ÇkÕ¢yéT |ü⁄≥Tºø£‘√ ÇkÕ¢yéTqT ≈£L&Ü ‘·q˝À
ø£\T|ü⁄ø=qï~. yêdüÔyêìøÏ ÇkÕ¢yéT>±˙, Ŭø’düúeeTT>±˙ eT‘·eTT‘√
dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò≈£î+&Ü |ü⁄{≤ºsTT. Ŭø’düúeeTT ‘·sê«‘· |ü⁄{Ϻq eT‘·eTT.
u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT˝À ‘·q C≤&É\qT #·÷|ü˝øÒ b£ ˛sTT+~. n˝≤π>
◊<äTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«y˚T |ü⁄{Ϻq uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq C≤„ qeTT˝À
@e÷Á‘·eTT eT‘·eTT jÓTTø£ÿ #Ûêj·T\T ø£ì|æ+#·e⁄. u…’_\T Á>∑+<∏äeTT
‘·j·÷¬s’q ‘·sê«‘· e∫Ãq eT‘·eTT u…’_\T˝À ≈£L&Ü ‘·q #Ûêj·T\qT
#·÷|ü˝Òø£b˛sTTq~. ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT |ü⁄{Ϻ, ∫qï>±
ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫Ãq eT‘·eTT ÇkÕ¢yéTqT eT‘·eTT>± s¡÷bı+~+∫q~.
eT‘·eTT nqT <ëìMT<ä ÇkÕ¢yTé |ü⁄≥ºøb£ ˛sTTHê õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|Œæ q ÇkÕ¢yTé
uÀ<Ûä\T eT‘·eTTq≈£î <ä÷s¡eTT>± j·TTHêï Ä uÀ<Ûä\qT Á>∑+<∏äeTT>±
#˚j·TTq|ü&ÉT n|üŒ{Ïπø eTqTwüß\˝À #˚]q eT‘·eTT Á>∑+<∏äeTT˝À ‘·q
#Ûêj·T\qT #·÷|æq~. Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTT #·~y˚yê]øÏ n<Ûäs¡àeTT
Á|üø±s¡eTT ns¡eú T>∑Tq≥T¢ #˚dqæ ~. <Ûsä à¡ eTT\ Á|üø±s¡eTT ns¡eú TT ø±≈£î+&Ü
#˚dqæ ~. ø=+<ä]øÏ n<Ûsä à¡ eTT Á|üø±s¡yT˚ ns¡eú T>∑Tq≥T¢ ø=ìï yêø£´eTT\qT
‘·qyÓ’|ü⁄ ñqï≥T¢ Áyêj·TTq|ü&˚ eTqTwüß\qT+&ç ÁyêsTT+∫q~.
yêdüyÔ êìøÏ Á>∑+<∏eä TT˝À eT‘·eTT nqTq~ ˝Ò<Tä . nsTTHê eT‘·eTTqï≥T¢,
eT‘·eTT ø=s¡≈î£ |üì#˚jT· &ÉyT˚ eTTK´yÓTqÆ <˚e⁄ì |üì nqï≥T¢ eTqTwüß\qT
yêø£´eTT˝À eT‘·eTT ÁuÛÑ$T+|üCÒj·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT @<√ #Ó|挑˚ @<√
ns¡eú T>∑T˝≤>∑Tq <ëìÁ|üø±s¡eTT ∫es¡≈î£ eTqTwüß\T eT‘·eTTyÓ|’ ⁄ü e#·TÃq≥T¢
#˚jT· T#·Tqï~. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À eTqTwüß\qT m≥T¢ ‘·|ü uÛ≤eeTT‘√
ÁuÛÑ$T+|üCÒj·TT#·Tqï<√ ˇø£e÷s¡T #·÷kÕÔeTT. eT‘·eTT eTqTwüß\qT
‘·|ü uÛ≤eeTT˝ÀìøÏ Á‘√#·T#·Tqï<äì #Ó|ü≥≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± dü÷sê 9,
Äj·T‘Y 5 qT #·÷kÕÔeTT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
119
dü«s¡ZeTT edüTÔ+<äì dü«s¡Z düTKeTT\ ø=s¡≈£î ‘=+<äs¡>± #·ìb˛e⁄ e÷s¡ZeTT
n<˚qì ñÁ>∑yê<äeTT ø=s¡≈£î b˛e⁄yê]˝À J]í+#·Tø=ì b˛sTTq~. Ä
|üìøÏ yê]ì Áù|πs|æ+∫q~ eT‘·eTT nì ‘˚\T#·Tqï~. á $<ÛäeTT>±
eT‘·eTT eTìwæì <˚e⁄ìyÓ|’ ⁄ü |ü+|üøb£ ˛e&ÉyT˚ ø±ø£ Væ≤+düy|’Ó ⁄ü |ü+|ü⁄#·Tqï~.
Á|ü‹ |üìøÏ ˝…ø±ÿ#ês¡eTT>± ‘·÷ø£eTT y˚dæq≥T¢ bÕ|ü|ü⁄D´eTT\T
sêe&ÉeTT »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. eTìwæ eT‘·eTT ø=s¡≈£î |üì #˚dæHê, eTπs
<ëìøÏ |üì #˚dæHê bÕ|üeTT bÕ|üeTT>±H˚ Áyêj·Tã&ÉTqT. nfÒ¢ |ü⁄D´eTT
|ü⁄D´eTT>±H˚ Áyêj·Tã&ÉTqT. eTìwæ bÕ|ü|⁄ü D´eTT\ ø£sà¡ \qT+&ç ãj·T≥
|ü&ÉT≥≈£î <˚e⁄&ÉT eTìwæøÏ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. kÕ<Ûës¡D
|üqT\˝ÀH˚ eTq≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü e#·Tà bÕ|ü|ü⁄D´ ø£s¡à\qT ˝Ò≈£î+&Ü
#˚düTø=qT≥≈£î C≤„qeTT+&É>±, C≤„qeTTq≈£î |üP]Ô e´‹πsKyÓTÆq$
n<Ûäs¡àeTT\T. eTìwæ C≤„qeTTqT ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê |òüs¡yê˝Ò<äT. á
s√E ø±ø£b˛‘˚ πs|üsTTHê H˚s¡TÃø=qTqì, ø=+‘· ej·TdüT‡ e∫Ãq ‘·sê«‘·
nsTTHê ‘Ó*j·TTqì nqTø√e#·TÃqT>±˙ eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT˝À
∫≈£îÿø=qïyê&ÉT m|üŒ{Ïø° <˚e⁄ì C≤„qeTTyÓ’|ü⁄ ekÕÔ&ÉqT qeTàø£eTT ˝Ò<äT.
ø£*j·TT>∑eTT˝À eT‘·eTT nqT ◊<äe n<Ûsä à¡ eTT eùdÔ n+‘·es¡≈î£
eTqTwüß\˝À j·TTqï e÷qe‘·«eTT b˛sTT eTqTwüß\˝À sêø£ådü‘·«eTT
ô|]–b˛e⁄qì Á>∑Væ≤+∫q düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTq <˚e⁄&ÉT ‘·q ne‘ês¡eTT
ø£*j·TT>∑eTT˝ÀH˚ ø£*Œ+#·Tø=Hêï&ÉT. ø£èwüßíì ne‘ês¡eTT ø£*j·TT>∑eTT
yÓTT<ä{Ï˝Àø±>±, @düT~ ‘·sê«‘· eT÷&ÉT y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\πø e∫Ãq~.
uÛÑ>∑e+‘·Tì>± ne‘·]+∫q Ç<ä›s¡÷ ‘·eT uÀ<Ûä\˝À eTT+<äT>±H˚
eT‘·eTTqT m<äTs=ÿqTq≥T¢ eT‘·eTqT nC≤„qeTT˝À n<Ûäs¡àeTT˝À
∫≈£îÿø√q≥T¢ uÀ<Ûä\T ø£*Œ+∫ #ÓbÕŒs¡T. Ŭø’düúe eT‘·eTT |ü⁄≥Tºø£‘√ }|æ]
120
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
b˛düT≈£îqï eT‘·eTT, ÇkÕ¢yéT |ü⁄≥Tºø£‘√ ÇkÕ¢yéTqT ≈£L&Ü ‘·q˝À
ø£\T|ü⁄ø=qï~. yêdüÔyêìøÏ ÇkÕ¢yéT>±˙, Ŭø’düúeeTT>±˙ eT‘·eTT‘√
dü+ã+<ÛäeTT ˝Ò≈£î+&Ü |ü⁄{≤ºsTT. Ŭø’düúeeTT ‘·sê«‘· |ü⁄{Ϻq eT‘·eTT.
u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT˝À ‘·q C≤&É\qT #·÷|ü˝øÒ b£ ˛sTT+~. n˝≤π>
◊<äTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ |üPs¡«y˚T |ü⁄{Ϻq uÛÑ>∑eBZ‘·˝À #Ó|æŒq C≤„ qeTT˝À
@e÷Á‘·eTT eT‘·eTT jÓTTø£ÿ #Ûêj·T\T ø£ì|æ+#·e⁄. u…’_\T Á>∑+<∏äeTT
‘·j·÷¬s’q ‘·sê«‘· e∫Ãq eT‘·eTT u…’_\T˝À ≈£L&Ü ‘·q #Ûêj·T\qT
#·÷|ü˝Òø£b˛sTTq~. ¬s+&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\|ü&ÉT |ü⁄{Ϻ, ∫qï>±
ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫Ãq eT‘·eTT ÇkÕ¢yéTqT eT‘·eTT>± s¡÷bı+~+∫q~.
eT‘·eTT nqT <ëìMT<ä ÇkÕ¢yTé |ü⁄≥ºøb£ ˛sTTHê õÁãj˚T˝Ÿ #Ó|Œæ q ÇkÕ¢yTé
uÀ<Ûä\T eT‘·eTTq≈£î <ä÷s¡eTT>± j·TTHêï Ä uÀ<Ûä\qT Á>∑+<∏äeTT>±
#˚j·TTq|ü&ÉT n|üŒ{Ïπø eTqTwüß\˝À #˚]q eT‘·eTT Á>∑+<∏äeTT˝À ‘·q
#Ûêj·T\qT #·÷|æq~. Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTT #·~y˚yê]øÏ n<Ûäs¡àeTT
Á|üø±s¡eTT ns¡eú T>∑Tq≥T¢ #˚dqæ ~. <Ûsä à¡ eTT\ Á|üø±s¡eTT ns¡eú TT ø±≈£î+&Ü
#˚dqæ ~. ø=+<ä]øÏ n<Ûsä à¡ eTT Á|üø±s¡yT˚ ns¡eú T>∑Tq≥T¢ ø=ìï yêø£´eTT\qT
‘·qyÓ’|ü⁄ ñqï≥T¢ Áyêj·TTq|ü&˚ eTqTwüß\qT+&ç ÁyêsTT+∫q~.
yêdüyÔ êìøÏ Á>∑+<∏eä TT˝À eT‘·eTT nqTq~ ˝Ò<Tä . nsTTHê eT‘·eTTqï≥T¢,
eT‘·eTT ø=s¡≈î£ |üì#˚jT· &ÉyT˚ eTTK´yÓTqÆ <˚e⁄ì |üì nqï≥T¢ eTqTwüß\qT
yêø£´eTT˝À eT‘·eTT ÁuÛÑ$T+|üCÒj·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT @<√ #Ó|挑˚ @<√
ns¡eú T>∑T˝≤>∑Tq <ëìÁ|üø±s¡eTT ∫es¡≈î£ eTqTwüß\T eT‘·eTTyÓ|’ ⁄ü e#·TÃq≥T¢
#˚jT· T#·Tqï~. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À eTqTwüß\qT m≥T¢ ‘·|ü uÛ≤eeTT‘√
ÁuÛÑ$T+|üCÒj·TT#·Tqï<√ ˇø£e÷s¡T #·÷kÕÔeTT. eT‘·eTT eTqTwüß\qT
‘·|ü uÛ≤eeTT˝ÀìøÏ Á‘√#·T#·Tqï<äì #Ó|ü≥≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± dü÷sê 9,
Äj·T‘Y 5 qT #·÷kÕÔeTT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
121
(9`5) ªªìwæ<ä∆ e÷kÕ\T >∑&É∫b˛sTTq ‘·sê«‘· #Ó&ÉTe÷s¡ZeTTq
b˛e⁄ yê]ì (ø£|ü≥T\qT), e÷≥ ‘·|æŒq yê]ì mø£ÿ&É <=]øÏ‘˚
nø£ÿ&É #·+|ü+&ç eT]j·TT yê]ì |ü≥Tºø√+&ç. Ç+ø± yê]H˚
#·T≥TºeTT{º+&ç. eT]j·TT Á|ü‹ e÷≥Te<ä› yê]ø=s¡≈£î bı+∫
ñ+&É+&ç. nsTT‘˚ yês¡T bÕXÊÑêÔ|ü |ü&ç qe÷CŸqT kÕú|æ+∫
»ø±‘YqT ÇùdÔ yê]ì yê] e÷Hêq e<ä*|ô ≥º+&ç. ìX¯Ãj·TeTT>±
n˝≤¢Vt≤ ø£åe÷o\T&ÉT, ø£s¡TDÏ+#˚yê&ÉT.
(9`6) ªªˇø£y˚fi¯ ø£|ü≥T\˝À @ e´øÏÔ nsTTHê ˙ X¯s¡DTø√]‘˚
n‘·qT <Ó’eC≤„qeTT $qTq+‘·es¡≈£î n‘·ìøÏ ˙e⁄ ÄÁX¯j·TeTT
Çe⁄«. Ä ‘·sê«‘· n‘·ìì n‘·ì düTs¡øÏå‘· kÕúHêìøÏ #˚s¡TÃ.
yês¡T C≤„qeTT ‘Ó*j·Tìyês¡>∑T≥ #˚‘· yê] |ü≥¢ ˙e⁄ á
$<ÛäeTT>± e´eVü≤]+#·T.μμ
á s¬ +&ÉT Äj·T‘Y\qT >∑eTì+∫‘˚ Ç+<äT˝À C≤„qy˚T Áyêj·Tã&ç
j·TTHêï, eT‘·eTT ‘·\˝À j·TTqïyê]øÏ |üP]Ô>± eT‘· dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj·Ty˚T C≤„qeTT>± ns¡úeT>∑TqT. n|ü&ÉT H˚qT <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À
<˚e⁄ì ø=s¡≈£î ‘êeTT |üì#˚j·TTyê]>±, $T>∑‘êyês¡T ‘·eT <˚e⁄ìøÏ
$s¡T<ä∆yÓTÆq yês¡T>± j·TTqï≥T¢ ‘·\∫ ‘·eT eT‘·eTT ø±ì yê]ì, ‘·eT
<˚e⁄ìï Äsê~Û+#·ìyês¡T yê] ˝…ø£ÿ˝À ‘·|üe÷s¡ZeTT˝À j·TTqï≥T¢
ø£ì|æ+#·>± yê]ì #·+|üeTì <˚e⁄&˚ yêø£´eTT˝À Ä<˚•+∫q≥T¢ ns¡úeTT
#˚düTø=+<äTs¡T. yêø£´eTT˝À #Ó|æŒq≥T¢ #·+|ü+&ç, yê]ì |ü≥Tºø√+&ç ,
eT]j·TT yê]ì e÷≥Ty˚dæ |ü≥Tºø√+&ç nì Áyêdæj·TTqï <ëìì #·÷∫
|ü≥Tºø√+&ç, #·+|ü+&ç nH˚~ yê]˝À ns¡úeT>∑Tq≥T¢ #˚j·TTqT. Á|üø£ÿH˚>∑\
122
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Äs¡e yêø£´eTT˝À yê] <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·ì yê]ì, yê] C≤„qeTTqT
#·<äeì yê]ì e<ä\≈£L&É<äì yê] C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT q&É#·Tø=ì
yê] <˚e⁄H˚ï Äsê~ÛùdÔ yêìï e<ä*ô|{≤º\ì eT‘· dü+ã+<ÛäyÓTÆq <˚e⁄ìï,
eT‘· dü+ã+<Ûä C≤„qeTTqT #·÷|ü&ÉeTT #˚‘· nø£ÿ&É ≈£L&Ü Væ≤+dü≈£î
‘êe⁄ @s¡Œ&ÉT#·Tqï~. H˚&ÉT ªe÷≥Ty˚dæ #·+|ü+&çμ nqTe÷≥qT n&ɶeTT
ô|≥Tºø=ì Ä e÷≥qT <˚e⁄&ÉT me]øÏ #ÓbÕŒ&ÉT? nì Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü,
‘·eTπø <˚e⁄&ÉT #ÓbÕŒ&Éì ø=+<äs¡T ‘·\∫ »q≈£L&Éfi¯¢˝À u≤+ãT\T ô|{Ϻ
ne÷j·Tø£ Á|ü»\qT #·+|ü⁄#·THêïs¡T. #·ìb˛sTTq yês¡+‘ê ‘·eT
eT‘·eTTqT, ‘·eT <˚e⁄ìï yêø£´eTT˝À #Ó|æŒq≥T¢ nqTdü]+#·ìyês¡˙,
yê]ì #·+|ü&ÉeTT e\q <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À y˚TeTT düÁø£eTeTT>±
ñHêïeTì, y˚Ty˚T ì»yÓTÆq <˚e⁄ì uÛÑ≈£îÔ\eTì nqTø=+≥THêïs¡T.
á $<Û ä e TT>± eTqTwü ß \˝Àì uÛ ≤ eeTTqT e÷]à ‘· | ü 
e÷s¡ZeTT˝À, Væ≤+kÕe÷s¡ZeTT˝À eTìwæì eT‘·eTT |ü+|ü⁄#·Tqï~.
yêø£´eTT˝À #Ó|æŒq~ C≤„qy˚T. <˚e⁄&ÉT ‘·q |ü]bÕ\q˝À bÕ|üeTT #˚dæq
bÕ|ü⁄\qT n˝≤ •øÏ+å #·eTì Ä<˚X$¯ T∫Ãq≥T¢ (9`5) e yêø£´eTT˝À >∑\<äT.
nsTT‘˚ n~ ‘·q <ä÷‘·\≈£î Ç∫Ãq Ä»„j·Tì Á>∑Væ≤+#·ø£ eT‘·eTT nqT
Nø£{˝Ï À eTìwæøÏ #Ó|Œü ì $wüjT· eTTqT eTìwæøπ qì ‘·\∫ ‘êqT <˚e⁄ìøÏ
Çwüyº TÓ qÆ |üìì #˚jT· T#·THêïq˙, n+<äTe\q ‘êqT #·ìb˛sTTHê <˚e⁄&É T
‘·q ø=s¡≈î£ #·ìb˛sTTq yê]ì dü«sêZìøÏ |ü+|ü⁄q˙, dü«sêZìøÏ b˛sTTqyê&ÉT
nH˚ø£ düTKeTT\qT bı+<äe#·TÃqì nqTø=+≥THêïs¡T. ‘·eT #˚‹˝À
#·ìb˛sTTq yês¡T qs¡ø±ìøÏ b˛sTTe⁄+<äTs¡ì ≈£L&Ü nqTø√e&ÉeTT
»s¡T>∑T#·Tqï~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
121
(9`5) ªªìwæ<ä∆ e÷kÕ\T >∑&É∫b˛sTTq ‘·sê«‘· #Ó&ÉTe÷s¡ZeTTq
b˛e⁄ yê]ì (ø£|ü≥T\qT), e÷≥ ‘·|æŒq yê]ì mø£ÿ&É <=]øÏ‘˚
nø£ÿ&É #·+|ü+&ç eT]j·TT yê]ì |ü≥Tºø√+&ç. Ç+ø± yê]H˚
#·T≥TºeTT{º+&ç. eT]j·TT Á|ü‹ e÷≥Te<ä› yê]ø=s¡≈£î bı+∫
ñ+&É+&ç. nsTT‘˚ yês¡T bÕXÊÑêÔ|ü |ü&ç qe÷CŸqT kÕú|æ+∫
»ø±‘YqT ÇùdÔ yê]ì yê] e÷Hêq e<ä*|ô ≥º+&ç. ìX¯Ãj·TeTT>±
n˝≤¢Vt≤ ø£åe÷o\T&ÉT, ø£s¡TDÏ+#˚yê&ÉT.
(9`6) ªªˇø£y˚fi¯ ø£|ü≥T\˝À @ e´øÏÔ nsTTHê ˙ X¯s¡DTø√]‘˚
n‘·qT <Ó’eC≤„qeTT $qTq+‘·es¡≈£î n‘·ìøÏ ˙e⁄ ÄÁX¯j·TeTT
Çe⁄«. Ä ‘·sê«‘· n‘·ìì n‘·ì düTs¡øÏå‘· kÕúHêìøÏ #˚s¡TÃ.
yês¡T C≤„qeTT ‘Ó*j·Tìyês¡>∑T≥ #˚‘· yê] |ü≥¢ ˙e⁄ á
$<ÛäeTT>± e´eVü≤]+#·T.μμ
á s¬ +&ÉT Äj·T‘Y\qT >∑eTì+∫‘˚ Ç+<äT˝À C≤„qy˚T Áyêj·Tã&ç
j·TTHêï, eT‘·eTT ‘·\˝À j·TTqïyê]øÏ |üP]Ô>± eT‘· dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj·Ty˚T C≤„qeTT>± ns¡úeT>∑TqT. n|ü&ÉT H˚qT <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À
<˚e⁄ì ø=s¡≈£î ‘êeTT |üì#˚j·TTyê]>±, $T>∑‘êyês¡T ‘·eT <˚e⁄ìøÏ
$s¡T<ä∆yÓTÆq yês¡T>± j·TTqï≥T¢ ‘·\∫ ‘·eT eT‘·eTT ø±ì yê]ì, ‘·eT
<˚e⁄ìï Äsê~Û+#·ìyês¡T yê] ˝…ø£ÿ˝À ‘·|üe÷s¡ZeTT˝À j·TTqï≥T¢
ø£ì|æ+#·>± yê]ì #·+|üeTì <˚e⁄&˚ yêø£´eTT˝À Ä<˚•+∫q≥T¢ ns¡úeTT
#˚düTø=+<äTs¡T. yêø£´eTT˝À #Ó|æŒq≥T¢ #·+|ü+&ç, yê]ì |ü≥Tºø√+&ç ,
eT]j·TT yê]ì e÷≥Ty˚dæ |ü≥Tºø√+&ç nì Áyêdæj·TTqï <ëìì #·÷∫
|ü≥Tºø√+&ç, #·+|ü+&ç nH˚~ yê]˝À ns¡úeT>∑Tq≥T¢ #˚j·TTqT. Á|üø£ÿH˚>∑\
122
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Äs¡e yêø£´eTT˝À yê] <˚e⁄ìï Äsê~Û+#·ì yê]ì, yê] C≤„qeTTqT
#·<äeì yê]ì e<ä\≈£L&É<äì yê] C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT q&É#·Tø=ì
yê] <˚e⁄H˚ï Äsê~ÛùdÔ yêìï e<ä*ô|{≤º\ì eT‘· dü+ã+<ÛäyÓTÆq <˚e⁄ìï,
eT‘· dü+ã+<Ûä C≤„qeTTqT #·÷|ü&ÉeTT #˚‘· nø£ÿ&É ≈£L&Ü Væ≤+dü≈£î
‘êe⁄ @s¡Œ&ÉT#·Tqï~. H˚&ÉT ªe÷≥Ty˚dæ #·+|ü+&çμ nqTe÷≥qT n&ɶeTT
ô|≥Tºø=ì Ä e÷≥qT <˚e⁄&ÉT me]øÏ #ÓbÕŒ&ÉT? nì Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü,
‘·eTπø <˚e⁄&ÉT #ÓbÕŒ&Éì ø=+<äs¡T ‘·\∫ »q≈£L&Éfi¯¢˝À u≤+ãT\T ô|{Ϻ
ne÷j·Tø£ Á|ü»\qT #·+|ü⁄#·THêïs¡T. #·ìb˛sTTq yês¡+‘ê ‘·eT
eT‘·eTTqT, ‘·eT <˚e⁄ìï yêø£´eTT˝À #Ó|æŒq≥T¢ nqTdü]+#·ìyês¡˙,
yê]ì #·+|ü&ÉeTT e\q <˚e⁄ì e÷s¡ZeTT˝À y˚TeTT düÁø£eTeTT>±
ñHêïeTì, y˚Ty˚T ì»yÓTÆq <˚e⁄ì uÛÑ≈£îÔ\eTì nqTø=+≥THêïs¡T.
á $<Û ä e TT>± eTqTwü ß \˝Àì uÛ ≤ eeTTqT e÷]à ‘· | ü 
e÷s¡ZeTT˝À, Væ≤+kÕe÷s¡ZeTT˝À eTìwæì eT‘·eTT |ü+|ü⁄#·Tqï~.
yêø£´eTT˝À #Ó|æŒq~ C≤„qy˚T. <˚e⁄&ÉT ‘·q |ü]bÕ\q˝À bÕ|üeTT #˚dæq
bÕ|ü⁄\qT n˝≤ •øÏ+å #·eTì Ä<˚X$¯ T∫Ãq≥T¢ (9`5) e yêø£´eTT˝À >∑\<äT.
nsTT‘˚ n~ ‘·q <ä÷‘·\≈£î Ç∫Ãq Ä»„j·Tì Á>∑Væ≤+#·ø£ eT‘·eTT nqT
Nø£{˝Ï À eTìwæøÏ #Ó|Œü ì $wüjT· eTTqT eTìwæøπ qì ‘·\∫ ‘êqT <˚e⁄ìøÏ
Çwüyº TÓ qÆ |üìì #˚jT· T#·THêïq˙, n+<äTe\q ‘êqT #·ìb˛sTTHê <˚e⁄&É T
‘·q ø=s¡≈î£ #·ìb˛sTTq yê]ì dü«sêZìøÏ |ü+|ü⁄q˙, dü«sêZìøÏ b˛sTTqyê&ÉT
nH˚ø£ düTKeTT\qT bı+<äe#·TÃqì nqTø=+≥THêïs¡T. ‘·eT #˚‹˝À
#·ìb˛sTTq yês¡T qs¡ø±ìøÏ b˛sTTe⁄+<äTs¡ì ≈£L&Ü nqTø√e&ÉeTT
»s¡T>∑T#·Tqï~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
123
á $<ÛäeTT>± eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ $wüj·TeTT\qT eTìwæ
yÓT<ä&TÉ ≈£î eT‘·eTT nqTq~ ns¡eú TT ø±≈£î+&Ü #˚dqæ ~. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À>±˙,
u…’_\T˝À>±˙ uÀ<Ûä\T Áyêdæq|ü&ÉT eT‘·eTT ˝Òì <ëìe\q, <ëì˝À
Væ≤+dü≈î£ <ë]rj·TT e#·qeTT\T ‘·≈î£ ÿe>± j·TTqï$. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À
≈£L&Ü C≤„qy˚T #Ó|æŒHê, bÕ|üeTT #˚dæq yê]ì •øÏå+#·T≥≈£î <˚e⁄ì
<ä÷‘·\≈£î nq>± <˚e⁄ì bÕ\≈£î\≈£î Ç∫Ãq Ä»„\T nø£ÿ&Éø£ÿ&É >∑\e⁄.
n≥Te+{Ï<˚ (9`5) #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT˝À ≈£L&Ü Ç≥Te+{Ï
$wüj·Ty˚T ñHêï, nø£ÿ&É <˚e⁄&ÉT Ä»„ ªbÕ\≈£î\≈£î Ç#êÃ&ÉTμ nì ñqï~.
n+<äTe\q n~ eTqπø #Ó|Œæ q~ nì eTqTwüß\T nqTø=qT≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
eT‘·eTT e∫Ãq ‘·sê«‘· |ü⁄{Ϻq~ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT nsTTq+<äTq
C≤„qeTTqT, <˚e⁄ìï #·÷|æ eT‘·eTT eTqTwüß\qT ‘·qyÓ’|ü⁄ ˝≤>∑Tø=qT
#·Tqï~. n+<äTe\q $T>∑‘ê eT‘·eTT\ø£Hêï eTTd”¢yéT eT‘·eTT yêπs
m≈£îÿe eT‘· dü+ã+<ÛäyÓTÆq Væ≤+dü≈£î bÕ\Œ&ÉT#·THêïs¡T.
ˇø£ $<ÛäeTT>± #Ó|挑˚ uÛÑ>∑eBZ‘·ø£+fÒ, u…’_\Tø£+fÒ, KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷øå±åà‹ dü÷ø£åàC≤„qeTT m≈£îÿe>± j·TTqï~. uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì
C≤„qy˚T ‘·qj·T+<äTø£\<äì KTsYÄHé #ê˝≤#√≥¢ #Ó|Œæ q~. ◊<äe dü÷sê˝À
m≈£îÿe>± #ÓbÕŒs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì C≤„qy˚T ñHêï #Ó|æŒq rs¡T ã{Ϻ
#·÷ùdÔ uÛÑ>∑eBZ‘·ø£+fÒ u≤>∑Tqï<äì, <˚e⁄ìøÏ <ä>∑Zs¡>± #Ó|æŒq<ä˙ , nfÒ¢
eTìwæ J$‘·eTTq≈£î ≈£L&Ü <ä>sZ∑ ¡ dü+ã+<Ûeä TT>± #Ó|Œæ q<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
Ç+ø=ø£ $<ÛäeTT>± #Ó|挑˚ Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTT >=|üŒ<äsTTHê <ëìì
Á>∑Væ≤+#·Tø=qT X¯øÏÔ eTTd”¢yéT\˝À #ê˝≤ ‘·≈£îÿe ñ+<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
yê]˝À $XÊ«düeTTq≈£î ‘·–q≥T¢ Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT ns¡eú TsTTe⁄+fÒ
Á|ü|+ü #·eTT˝À eTTd”y¢ Té ˝Ò n+<ä]ø£+fÒ >=|üŒyês¡ì #Ó|Œü e#·TÃqT. nsTT‘˚
124
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yês¡T Á>∑+<∏ä C≤„qeTT˝À ∫≈£îÿø√≈£î+&Ü, eT‘· C≤„qeTT˝À ∫≈£îÿø=ì
b˛j·÷s¡T.
düèwæ̃øs£ Ô¡ nsTTq <˚e⁄ìøÏ n˙ï ‘Ó\TdüT. ˇø£y|’Ó ⁄ü ‘·q Ä‘·à <ë«sê
n<Ûäs¡àeTT\qT πs¬ø‹Ô+#·T#·÷ eTs=ø£yÓ’|ü⁄ ‘·q Á|ü‹ì~ÛjÓÆTq uÛÑ>∑e+‘·Tì
<ë«sê n<Ûäs¡àeTT\qT nD∫y˚j·TT ø±s¡´eTTqT #˚j·TT#·THêï&ÉT. nsTT‘˚
eTqeTT n+‘·es¡≈î£ #·÷&É≈L£ &É<Tä . »s¡T>∑T#·Tqï <ëìì #·÷dü÷Ô C≤„qeTT
‘Ó\TdüTø=ì »qàqT+&ç ãj·T≥|ü&Ü*. n+‘·es¡πø eTq ø£s¡Ôe´eTT. Ä
Á|üj·T‘·ïeTT˝ÀH˚ eTqeTT C≤„qeTT <ë«sê <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î
Á|üj·T‹ï+#ê*. <˚e⁄&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä Áø=‘·Ô>± |ü⁄{Ϻq eT‘·eTT nqT
n<Ûäs¡àeTTqT eTT+<˚ >∑T]Ô+∫ n~ |ü⁄≥ºø£H˚ <ëìì >∑T]+∫ @düT
jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô 16e n<Ûë´j·TeTTq 12, 13, 14, 15 yêø£´eTT\˝À
#Ó|æŒq≥T¢ ø£\<äT. n|ü&ÉT <ëìøÏ |ü]Vü‰s¡eTT>± |ü]X¯ó<ë∆‘·àj˚T
Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e#·TÃqì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
Á|üX¯ï :` <˚e⁄&ÉT Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e∫ÃHê Áø=‘·Ô C≤„qeTT #Ó|üŒ&ÉT. y˚TeTT
#Ó|æŒq yê{Ï˝ÀH˚ #Ó|üqT nì @düT #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë! ñqï C≤„qeTT m≥÷
ñ+~. n~ ñqïfÒ¢ ªeT‘·eTTμ nqT n<Ûäs¡àeTT eè~∆ nsTTq~ ø£<ë!
Áø=‘·Ô C≤„qeTT #Ó|üŒ≈£î+&Ü bÕ‘· C≤„qeTT‘√H˚ Áø=‘·Ô>± e∫Ãq ◊<äe
n<Ûsä à¡ eTTqT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· T≥≈£î Ä<äsD¡ ø£s≈Ô¡ î£ kÕ<Û´ä eT>∑THê? Ä<äsD¡ ø£sÔ¡
e∫ÃHê kÕ<Ûës¡D eTìwæe˝… sêe\dæ+<˚ ø£<ë! eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\
C≤„qeTTqï|ü&˚ |ü⁄≥Tºø=∫Ãq, nìï{Ïø£+fÒ ã\yÓTÆq, n+‘·{≤ yê´|æ+#·T
ø=qï eT‘·eTT Ä<äs¡Dø£s¡Ô‘√ nDÏ–b˛e⁄q+{≤yê? eTT+<äT e∫Ãq
Á|üeø£\Ô T n+<äs÷¡ >=|üŒyêπs nsTTHê yê] uÀ<Û\ä qT Ä<Ûës¡eTT #˚düTø=ì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
123
á $<ÛäeTT>± eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ $wüj·TeTT\qT eTìwæ
yÓT<ä&TÉ ≈£î eT‘·eTT nqTq~ ns¡eú TT ø±≈£î+&Ü #˚dqæ ~. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À>±˙,
u…’_\T˝À>±˙ uÀ<Ûä\T Áyêdæq|ü&ÉT eT‘·eTT ˝Òì <ëìe\q, <ëì˝À
Væ≤+dü≈î£ <ë]rj·TT e#·qeTT\T ‘·≈î£ ÿe>± j·TTqï$. KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT˝À
≈£L&Ü C≤„qy˚T #Ó|æŒHê, bÕ|üeTT #˚dæq yê]ì •øÏå+#·T≥≈£î <˚e⁄ì
<ä÷‘·\≈£î nq>± <˚e⁄ì bÕ\≈£î\≈£î Ç∫Ãq Ä»„\T nø£ÿ&Éø£ÿ&É >∑\e⁄.
n≥Te+{Ï<˚ (9`5) #Ó|Œü &ÉyTÓ qÆ ~. u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT˝À ≈£L&Ü Ç≥Te+{Ï
$wüj·Ty˚T ñHêï, nø£ÿ&É <˚e⁄&ÉT Ä»„ ªbÕ\≈£î\≈£î Ç#êÃ&ÉTμ nì ñqï~.
n+<äTe\q n~ eTqπø #Ó|Œæ q~ nì eTqTwüß\T nqTø=qT≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
eT‘·eTT e∫Ãq ‘·sê«‘· |ü⁄{Ϻq~ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT nsTTq+<äTq
C≤„qeTTqT, <˚e⁄ìï #·÷|æ eT‘·eTT eTqTwüß\qT ‘·qyÓ’|ü⁄ ˝≤>∑Tø=qT
#·Tqï~. n+<äTe\q $T>∑‘ê eT‘·eTT\ø£Hêï eTTd”¢yéT eT‘·eTT yêπs
m≈£îÿe eT‘· dü+ã+<ÛäyÓTÆq Væ≤+dü≈£î bÕ\Œ&ÉT#·THêïs¡T.
ˇø£ $<ÛäeTT>± #Ó|挑˚ uÛÑ>∑eBZ‘·ø£+fÒ, u…’_\Tø£+fÒ, KTsYÄHé
Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷øå±åà‹ dü÷ø£åàC≤„qeTT m≈£îÿe>± j·TTqï~. uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì
C≤„qy˚T ‘·qj·T+<äTø£\<äì KTsYÄHé #ê˝≤#√≥¢ #Ó|Œæ q~. ◊<äe dü÷sê˝À
m≈£îÿe>± #ÓbÕŒs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì C≤„qy˚T ñHêï #Ó|æŒq rs¡T ã{Ϻ
#·÷ùdÔ uÛÑ>∑eBZ‘·ø£+fÒ u≤>∑Tqï<äì, <˚e⁄ìøÏ <ä>∑Zs¡>± #Ó|æŒq<ä˙ , nfÒ¢
eTìwæ J$‘·eTTq≈£î ≈£L&Ü <ä>sZ∑ ¡ dü+ã+<Ûeä TT>± #Ó|Œæ q<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
Ç+ø=ø£ $<ÛäeTT>± #Ó|挑˚ Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTT >=|üŒ<äsTTHê <ëìì
Á>∑Væ≤+#·Tø=qT X¯øÏÔ eTTd”¢yéT\˝À #ê˝≤ ‘·≈£îÿe ñ+<äì #Ó|üŒe#·TÃqT.
yê]˝À $XÊ«düeTTq≈£î ‘·–q≥T¢ Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTT ns¡eú TsTTe⁄+fÒ
Á|ü|+ü #·eTT˝À eTTd”y¢ Té ˝Ò n+<ä]ø£+fÒ >=|üŒyês¡ì #Ó|Œü e#·TÃqT. nsTT‘˚
124
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yês¡T Á>∑+<∏ä C≤„qeTT˝À ∫≈£îÿø√≈£î+&Ü, eT‘· C≤„qeTT˝À ∫≈£îÿø=ì
b˛j·÷s¡T.
düèwæ̃øs£ Ô¡ nsTTq <˚e⁄ìøÏ n˙ï ‘Ó\TdüT. ˇø£y|’Ó ⁄ü ‘·q Ä‘·à <ë«sê
n<Ûäs¡àeTT\qT πs¬ø‹Ô+#·T#·÷ eTs=ø£yÓ’|ü⁄ ‘·q Á|ü‹ì~ÛjÓÆTq uÛÑ>∑e+‘·Tì
<ë«sê n<Ûäs¡àeTT\qT nD∫y˚j·TT ø±s¡´eTTqT #˚j·TT#·THêï&ÉT. nsTT‘˚
eTqeTT n+‘·es¡≈î£ #·÷&É≈L£ &É<Tä . »s¡T>∑T#·Tqï <ëìì #·÷dü÷Ô C≤„qeTT
‘Ó\TdüTø=ì »qàqT+&ç ãj·T≥|ü&Ü*. n+‘·es¡πø eTq ø£s¡Ôe´eTT. Ä
Á|üj·T‘·ïeTT˝ÀH˚ eTqeTT C≤„qeTT <ë«sê <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT≥≈£î
Á|üj·T‹ï+#ê*. <˚e⁄&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä Áø=‘·Ô>± |ü⁄{Ϻq eT‘·eTT nqT
n<Ûäs¡àeTTqT eTT+<˚ >∑T]Ô+∫ n~ |ü⁄≥ºø£H˚ <ëìì >∑T]+∫ @düT
jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô 16e n<Ûë´j·TeTTq 12, 13, 14, 15 yêø£´eTT\˝À
#Ó|æŒq≥T¢ ø£\<äT. n|ü&ÉT <ëìøÏ |ü]Vü‰s¡eTT>± |ü]X¯ó<ë∆‘·àj˚T
Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e#·TÃqì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
Á|üX¯ï :` <˚e⁄&ÉT Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± e∫ÃHê Áø=‘·Ô C≤„qeTT #Ó|üŒ&ÉT. y˚TeTT
#Ó|æŒq yê{Ï˝ÀH˚ #Ó|üqT nì @düT #ÓbÕŒ&ÉT ø£<ë! ñqï C≤„qeTT m≥÷
ñ+~. n~ ñqïfÒ¢ ªeT‘·eTTμ nqT n<Ûäs¡àeTT eè~∆ nsTTq~ ø£<ë!
Áø=‘·Ô C≤„qeTT #Ó|üŒ≈£î+&Ü bÕ‘· C≤„qeTT‘√H˚ Áø=‘·Ô>± e∫Ãq ◊<äe
n<Ûsä à¡ eTTqT ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· T≥≈£î Ä<äsD¡ ø£s≈Ô¡ î£ kÕ<Û´ä eT>∑THê? Ä<äsD¡ ø£sÔ¡
e∫ÃHê kÕ<Ûës¡D eTìwæe˝… sêe\dæ+<˚ ø£<ë! eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\
C≤„qeTTqï|ü&˚ |ü⁄≥Tºø=∫Ãq, nìï{Ïø£+fÒ ã\yÓTÆq, n+‘·{≤ yê´|æ+#·T
ø=qï eT‘·eTT Ä<äs¡Dø£s¡Ô‘√ nDÏ–b˛e⁄q+{≤yê? eTT+<äT e∫Ãq
Á|üeø£\Ô T n+<äs÷¡ >=|üŒyêπs nsTTHê yê] uÀ<Û\ä qT Ä<Ûës¡eTT #˚düTø=ì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
125
KTsYÄHé˝À (9`5)˝À #Ó|æŒq≥T¢ eT‘·eTT n_Ûeè~∆ nsTTq~. Ç|ü&ÉT
Ä<äs¡Dø£s¡Ô eùdÔ eT‘·eTTqT nD∫y˚j·T&ÉeTT kÕ<Ûä´eT>∑THê?j·Tì
nqTe÷qeTT ø£\<äT. Ç|ü&ÉT á Á|üX¯ï≈£î »yêãT #Ó|ü≥≈£î MT≈£î
ø=+#ÓeTT ø£wüºeTT>± ñ+&ÉTqT. nsTTHê e÷ ø=s¡≈£î »yêãT #Ó|üŒeTì
ø√s¡T#·THêïeTT?
»yêãT :` eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTTqï|ü&˚ eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\qT+&ç
˝Òì ã\yÓTqÆ n<Ûsä à¡ eTT |ü⁄≥Tºø=∫Ãq<äì n+<ä]ø° ‘Ó*j·TTq≥T¢ eT‘·eTT
ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. MTs¡T n&ÉT>∑≈£îHêï ø=+<ä]øÏ eT‘·eTT n<Ûäs¡ày˚THê?
nqT Á|üX¯ï ≈£L&Ü ø£\<äT. Á|ü<∏äeT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À <˚e⁄ìï ‘Ó* j·TT
<Ûäs¡àeTT\T eT÷&ÉTj·T˙, <˚e⁄ìï @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Tìe«ì Äsê<Ûäq\
s¡÷|üeTT˝À j·TTqï j·T»„, <ëq, y˚<ä|üsƒ¡q, ‘·|üdüT‡ yÓTT<ä\>∑T Hê\T>∑T
n<Ûäs¡àeTT\T >∑‘· eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\qT+&ç >∑\eì #Ó|üø=HêïeTT.
Bììã{Ϻ <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT, uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT
eT÷&ÉT eTTK´yÓTÆq <Ûäs¡àeTT\Tø±>±, j·T»„, <ëq, y˚<ä, ‘·|üdüT‡ nqTq$
Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T nì ‘Ó*dæb˛sTTq~. Bììã{Ϻ <˚e⁄ìï
‘Ó*j·T≈£î+&Ü Á|üø£ÿ<ë] |ü{Ϻ+∫ n<˚ dü]jÓÆTq |ü<ä∆‹>±j·TT+&ÉTqì
‘Ó*Œq~ n<Ûäs¡àeTT. eT‘·eTT Áø=‘·Ô>± |ü⁄{ϺHê, n+<ä]˙ ‘·q eX¯eTT
#˚dTü ø=ì Á>∑+<∏ä C≤„qeTT Á|üø±s¡yT˚ q&É#T· q≥T¢ #·÷|ü⁄#·÷ ‘·q~ <Ûsä à¡ y˚T
j·Tqï≥T¢ eTìwæì ÁuÛÑ$T+|ü#˚j·TT#·Tqï~.
eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|æŒq~ ì»yÓTÆq C≤„qeTì e÷j·T
e\q |ü⁄{Ϻq n<Ûäs¡àeTTq≈£î ‘Ó\TdüT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTT eT÷&ÉT
ø±\eTT\˝À, eTT>∑TsZ T¡ Á|üeø£\Ô #˚‘· #Ó|Œü ã&ç eT÷&ÉT ù|s¡¢ Á>∑+<∏eä TT\T>±
126
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
j·TT+&ÉT≥ e\q eT÷&ÉT ÁbÕ+‘·eTT\qT+&ç Á|ü|ü+#·eT+‘ê C≤„qeTT
yê´|æ+#·e˝…qì, nìï es¡ZeTT\ yês¡T #·÷#·T≥≈£î, nìï uÛ≤wü\ yês¡T
‘Ó*j·TT≥≈£î eT÷&ÉT ÁbÕ+‘·eTT\˝À, eTT>∑TZs¡T Á|üeø£Ô\ #˚‘· C≤„qeTT
#Ó|Œü ã&çq~. nsTT‘˚ eT‘·eTT nqT n<Ûsä à¡ eTTq≈£î n<˚ nqT≈£L\eTT>±
e÷]q~. Á|ü|+ü #·eTT˝Àì Á|ü»\qT eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± N*à uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
Væ≤+<äTe⁄\<˚j·T˙, u…’_\T Ŭø’düúe⁄\<˚j·T˙, KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT
eTTd”y¢ Té \<äì q$Tà+∫, eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT Ä<Ûës¡eTT #˚dTü ø=ì eT‘·eTT
y˚>∑eTT>± Á|ü»\˝À ÁbÕøÏb˛sTTq~.
düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT |ü+|æq ‘·q Á|ü‹ì<ÛäT\ #˚‘· e÷j·T
ã\eTT‘√ n_Ûeè~∆ #Ó+<äT#·Tqï n<Ûsä à¡ eTT\T q•+∫ b˛e⁄q≥T¢ eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\˝Àì C≤„qeTTqT uÀ~Û+#ê&ÉT. <˚e⁄&˚ Á|ü‹ì~Û nqT ù|s¡T‘√
X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ e∫à C≤„qeTT #Ó|ü≥ e\q ¬s+&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T
uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T ‘·j·÷s¡sTTq$. <˚e⁄ì |ü]bÕ\q˝À |üì#˚j·TT
õÁãj˚T˝Ÿ ‘êqT yÓTT<ä≥ $qï C≤„qeTTqT eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô≈£î #Ó| üŒ>±
n~ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTsTTq~. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷ ˇπø <˚e⁄ì
C≤„qy˚T ñ+&ÉT≥ e\q n~ yÓTT<ä{Ï qT+&çjT· Tqï Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\qT
n_Ûeè~∆ ø±≈£î+&Ü mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É ô|’øÏ sê≈£î+&Ü eTqTwüß\˝À #˚s¡≈£î+&Ü
#˚XÊsTT. ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|挑˚ <˚e⁄ì C≤„qeTT ã\yÓTÆq dæ+Vü≤eTT>±
ñ+&É>± Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T Hê\T>∑T õ+ø£\T>± ñ+&˚$. dæ+Vü≤eTT
eTT+<äs¡ õ+ø£\ ã\eTT ‘·≈£îÿe nqï≥T¢ n<Ûäs¡àeTT\T nDÏ–b˛j˚T$.
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À n<˚ $wüj·TeTTH˚ #ÓbÕŒs¡T. <Ûäs¡àeTT\qT uÀ~Û+∫
n<Ûäs¡àeTT\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚‘·TqT nHêïs¡T. ø£èwüßí&ÉT, @düT ¬s+&É T
ne‘ês¡eTT\˝Àq÷ n<˚ »]–q~. eT÷&Ée~ ne‘ês¡eTT ø±ì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
125
KTsYÄHé˝À (9`5)˝À #Ó|æŒq≥T¢ eT‘·eTT n_Ûeè~∆ nsTTq~. Ç|ü&ÉT
Ä<äs¡Dø£s¡Ô eùdÔ eT‘·eTTqT nD∫y˚j·T&ÉeTT kÕ<Ûä´eT>∑THê?j·Tì
nqTe÷qeTT ø£\<äT. Ç|ü&ÉT á Á|üX¯ï≈£î »yêãT #Ó|ü≥≈£î MT≈£î
ø=+#ÓeTT ø£wüºeTT>± ñ+&ÉTqT. nsTTHê e÷ ø=s¡≈£î »yêãT #Ó|üŒeTì
ø√s¡T#·THêïeTT?
»yêãT :` eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTTqï|ü&˚ eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\qT+&ç
˝Òì ã\yÓTqÆ n<Ûsä à¡ eTT |ü⁄≥Tºø=∫Ãq<äì n+<ä]ø° ‘Ó*j·TTq≥T¢ eT‘·eTT
ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. MTs¡T n&ÉT>∑≈£îHêï ø=+<ä]øÏ eT‘·eTT n<Ûäs¡ày˚THê?
nqT Á|üX¯ï ≈£L&Ü ø£\<äT. Á|ü<∏äeT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À <˚e⁄ìï ‘Ó* j·TT
<Ûäs¡àeTT\T eT÷&ÉTj·T˙, <˚e⁄ìï @e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Tìe«ì Äsê<Ûäq\
s¡÷|üeTT˝À j·TTqï j·T»„, <ëq, y˚<ä|üsƒ¡q, ‘·|üdüT‡ yÓTT<ä\>∑T Hê\T>∑T
n<Ûäs¡àeTT\T >∑‘· eT÷&ÉT j·TT>∑eTT\qT+&ç >∑\eì #Ó|üø=HêïeTT.
Bììã{Ϻ <˚e⁄ìï ‘Ó*j·TT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, ÁãVü≤àjÓ÷>∑eTT, uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT
eT÷&ÉT eTTK´yÓTÆq <Ûäs¡àeTT\Tø±>±, j·T»„, <ëq, y˚<ä, ‘·|üdüT‡ nqTq$
Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T nì ‘Ó*dæb˛sTTq~. Bììã{Ϻ <˚e⁄ìï
‘Ó*j·T≈£î+&Ü Á|üø£ÿ<ë] |ü{Ϻ+∫ n<˚ dü]jÓÆTq |ü<ä∆‹>±j·TT+&ÉTqì
‘Ó*Œq~ n<Ûäs¡àeTT. eT‘·eTT Áø=‘·Ô>± |ü⁄{ϺHê, n+<ä]˙ ‘·q eX¯eTT
#˚dTü ø=ì Á>∑+<∏ä C≤„qeTT Á|üø±s¡yT˚ q&É#T· q≥T¢ #·÷|ü⁄#·÷ ‘·q~ <Ûsä à¡ y˚T
j·Tqï≥T¢ eTìwæì ÁuÛÑ$T+|ü#˚j·TT#·Tqï~.
eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|æŒq~ ì»yÓTÆq C≤„qeTì e÷j·T
e\q |ü⁄{Ϻq n<Ûäs¡àeTTq≈£î ‘Ó\TdüT. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq C≤„qeTT eT÷&ÉT
ø±\eTT\˝À, eTT>∑TsZ T¡ Á|üeø£\Ô #˚‘· #Ó|Œü ã&ç eT÷&ÉT ù|s¡¢ Á>∑+<∏eä TT\T>±
126
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
j·TT+&ÉT≥ e\q eT÷&ÉT ÁbÕ+‘·eTT\qT+&ç Á|ü|ü+#·eT+‘ê C≤„qeTT
yê´|æ+#·e˝…qì, nìï es¡ZeTT\ yês¡T #·÷#·T≥≈£î, nìï uÛ≤wü\ yês¡T
‘Ó*j·TT≥≈£î eT÷&ÉT ÁbÕ+‘·eTT\˝À, eTT>∑TZs¡T Á|üeø£Ô\ #˚‘· C≤„qeTT
#Ó|Œü ã&çq~. nsTT‘˚ eT‘·eTT nqT n<Ûsä à¡ eTTq≈£î n<˚ nqT≈£L\eTT>±
e÷]q~. Á|ü|+ü #·eTT˝Àì Á|ü»\qT eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>± N*à uÛ>Ñ e∑ BZ‘·
Væ≤+<äTe⁄\<˚j·T˙, u…’_\T Ŭø’düúe⁄\<˚j·T˙, KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT
eTTd”y¢ Té \<äì q$Tà+∫, eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT Ä<Ûës¡eTT #˚dTü ø=ì eT‘·eTT
y˚>∑eTT>± Á|ü»\˝À ÁbÕøÏb˛sTTq~.
düèwæ˜ø£s¡ÔjÓÆTq <˚e⁄&ÉT |ü+|æq ‘·q Á|ü‹ì<ÛäT\ #˚‘· e÷j·T
ã\eTT‘√ n_Ûeè~∆ #Ó+<äT#·Tqï n<Ûsä à¡ eTT\T q•+∫ b˛e⁄q≥T¢ eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\˝Àì C≤„qeTTqT uÀ~Û+#ê&ÉT. <˚e⁄&˚ Á|ü‹ì~Û nqT ù|s¡T‘√
X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ e∫à C≤„qeTT #Ó|ü≥ e\q ¬s+&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\T
uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T ‘·j·÷s¡sTTq$. <˚e⁄ì |ü]bÕ\q˝À |üì#˚j·TT
õÁãj˚T˝Ÿ ‘êqT yÓTT<ä≥ $qï C≤„qeTTqT eTTVü≤eTà<é Á|üeø£Ô≈£î #Ó| üŒ>±
n~ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTsTTq~. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝Àq÷ ˇπø <˚e⁄ì
C≤„qy˚T ñ+&ÉT≥ e\q n~ yÓTT<ä{Ï qT+&çjT· Tqï Hê\T>∑T n<Ûsä à¡ eTT\qT
n_Ûeè~∆ ø±≈£î+&Ü mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É ô|’øÏ sê≈£î+&Ü eTqTwüß\˝À #˚s¡≈£î+&Ü
#˚XÊsTT. ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|挑˚ <˚e⁄ì C≤„qeTT ã\yÓTÆq dæ+Vü≤eTT>±
ñ+&É>± Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T Hê\T>∑T õ+ø£\T>± ñ+&˚$. dæ+Vü≤eTT
eTT+<äs¡ õ+ø£\ ã\eTT ‘·≈£îÿe nqï≥T¢ n<Ûäs¡àeTT\T nDÏ–b˛j˚T$.
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À n<˚ $wüj·TeTTH˚ #ÓbÕŒs¡T. <Ûäs¡àeTT\qT uÀ~Û+∫
n<Ûäs¡àeTT\qT ˝Ò≈£î+&Ü #˚‘·TqT nHêïs¡T. ø£èwüßí&ÉT, @düT ¬s+&É T
ne‘ês¡eTT\˝Àq÷ n<˚ »]–q~. eT÷&Ée~ ne‘ês¡eTT ø±ì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
127
<ëìe\q eT÷&Éee÷s¡T n<Ûsä à¡ eTT\˝À eT‘·eTT, kÕ+Á|ü<ëj·TeTT nqT
n<Ûsä à¡ eTT\T Áø=‘·$Ô ‘·j÷· s¡sTTq~. yÓTT<ä≥ <˚e⁄ì uÀ<Û\ä T dæ+Vü≤eTT>±
ñ+&É>± Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T ô|+bı+<äø£ ø°åDÏ+#˚$. Hê\T>∑T
n<Ûsä à¡ eTT\THêï yê{ÏøÏ |æ\\¢ T |ü⁄fÒ{º $Ï ø±e⁄. yê{Ï dü+K´ n+‘˚jT· THêï
Á|ü»\˝À ø=+<ä]øÏ e÷Á‘·y˚T n$ |ü]#·j·TeTT>± j·TTqï$. Hê\T>∑T
n<Ûsä à¡ eTT\˝À ø=+<ä]øÏ ‘Ó*dæHê ˇø£{Ï s¬ +&ÉT e÷Á‘·eTT ‘Ó*dæjT· T+&˚$.
Hê\T>∑T Áu≤Vü≤àDT\≈£î e÷Á‘·eTT ‘Ó*dæj·TT+&˚$. Ä Hê\T>∑T
n<Ûäs¡àeTT\qT Áu≤Vü≤àDT\T u≤>± Ä#·]+#Ó&çyês¡T. Hê\T>∑T˝À
j·T»„eTT\T, y˚<äeTT\T ¬s+&ÉT m≈£îÿe>± yê]e<ä›H˚ ñ+&˚$. eT÷&Ée~
<ëqeTT ≈£L&Ü ñ+&˚~. ‘·|üdüT‡ ø=+<ä]˝À ñ+&˚~, ø=+<ä]˝À
ñ+&˚~ ø±<äT. @~ @eTsTTHê <˚e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó*dæqyês¡T+&˚ <ëìe\q
n<Ûsä à¡ eTT\T |üP]Ô kÕúsTT˝À eè~∆ #Ó+<ä˝øÒ £ b˛j·÷sTT. Á‘Ó‘’ êj·TT>∑eTT˝À
sêeDÁãVü≤à n<Ûsä à¡ eTT nsTTq j·TC„eTT\qT kÕ>∑ì#˚à yê&ÉT ø±<äTj·Tqï~
eTq≈£ î ‘Ó * dæ q $wü j · T y˚ T . nsTT‘˚ C≤„ q eTT ‘Ó * j· T ìyês¡ T ,
n<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·Tyês¡T sêeD ÁãVü≤àqT nC≤„ì, n<Ûsä à¡ eTT >∑\yê&ÉT
nì nHêïs¡T.
Á‘Ó‘’ êj·TT>∑eTT˝À ì»yÓTqÆ C≤„ì, C≤„qT\˝À yÓTT<ä{yÏ ê&ÉT, sêeD
ÁãVü≤àj·Tì ù|s¡T>±+∫qyê&ÉT, Á‹ø±\ C≤„ì nsTTq ÁãVü≤à$<ä´˝À
n~Û≈£î&ÉT>± sêeDÁãVü≤à ñ+&Ó&çyê&ÉT. nsTTHê Äj·TqqT n<Ûäs¡àeTT
>∑\yêì>± e]í+#·&ÉeTT |üP]Ô ‘·|ü. n<Ûäs¡àeTT\qT Ä#·]+#·Tyêπs
sêeDÁãVü≤àqT <Ûäs¡àV”≤qT&ÉT nHêïs¡T. Á‘Ó’‘êj·TT>∑eTT˝À <Ûäs¡àeTT\
dæ+Vü≤eTT n<Ûäs¡àeTT\ ˝Ò\¢qT ø£ì|æùdÔ ‘·]y˚T~. n<˚ sêeD ÁãVü≤à
ø±\eTT˝À j·T»„eTT\qT #˚j·TTyê]ì sêeDÁãVü≤à bÕ\q˝Àì yês¡T
128
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ø£ì|æùdÔ ‘·]y˚Tyês¡T. n|ü&ÉT yês¡T #˚j·TT#·Tqï j·T»„eTT\qT e<ä*
bÕ]b˛j˚Tyês¡T. n<ä+‘ê #·÷ùdÔ <Ûäs¡àeTT\T dæ+Vü≤eTTe˝… ‹s¡T>∑>±
n<Ûäs¡àeTT\T õ+ø£\e˝… uÛÑj·T|ü&ÉT#·÷ #ê≥T>± ñ+&˚$. eT÷&ÉT
j·TT>∑eTT\T >∑&É∫q ‘·sê«‘· ø£*j·TT>∑eTT˝À Áø=‘·Ô>± ªeT‘·eTTμ nqT
$+‘· »+‘·Te⁄ |ü⁄{Ϻ dæ+Vü≤eTTqπø ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü #˚dæ+~.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTT>±qTqï <ëìì eT‘·eTT nqT
n<Ûäs¡àeTT eT÷&ÉT eTTø£ÿ\T #˚dæ+~. nq>± eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇπø
C≤„qeTT>± j·TTqï dæ+Vü≤eTT˝≤+{Ï C≤„qeTTqT, <Ûäs¡àeTT\qT eT÷&ÉT
eTTø£ÿ\T>± #˚dæ ˇø=ÿø£ÿ eTTø£ÿ ˇø=ÿø£ÿ eT‘·eTTq≈£î nì |ü+∫y˚dæq ~.
eTqTwüß\˝À eT÷&ÉT eT‘·eTT\T>± j·TTqï~ n<Ûäs¡àyÓTÆq ‘êH˚ (eT‘·y˚T)
ø£qTø£ ª<˚e⁄ì C≤„qeTTμ nqT dæ+Vü≤eTTqT eTT+<äT ‘·\ uÛ≤>∑eTTqT
Væ≤+<äTe⁄\≈£î |ü+∫q~. (u≤>± ns¡eú T>∑T≥≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|ü <ëìì
ns¡úeTT #˚düTø√+&ç.) uÛÑ>∑eBZ‘·qT dæ+Vü≤eTT ‘·\ uÛ≤>∑eTT>±, ¬s +&Ée
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT>± e∫Ãq u…’_\TqT dæ+Vü≤eTT ø±fi¯fl uÛ≤>∑eTT>±, ∫e]˝À
e∫Ãq KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT dæ+Vü≤eTT q&ÉTeTT uÛ≤>∑eTT>± eT÷&ÉT
eTTø£ÿ\T #˚dæ |ü+∫q~. Væ≤+<äTe⁄\≈£î dæ+Vü≤eTT ‘·\, Ŭø’düúe⁄\≈£î
dæ+Vü≤eTT ø±fi¯ófl, eTTd”¢yéT\≈£î dæ+Vü≤eTT q&ÉTeTT uÛ≤>∑eTTqT |ü+∫q~.
dæ+Vü≤eTT eT÷&ÉT eTTø£ÿ˝…’Hê ‹]– n‘·Tø=ÿì düJeeTT ø±>∑\<äT.
<Ûäs¡àeTT\T dæ+Vü≤eTT s¡÷|üeTT>± b˛˝≤ÃeTT. <Ûäs¡àeTT\≈£î >±¢ì
@s¡Œ&Ée#·TÃqT>±˙ n$ HêX¯qeT>∑Tq$ ø±e⁄. XÊ•«‘·eTT>± ñ+&ÉTqy˚
<Ûäs¡àeTT\ì #Ó|ü ø=HêïeTT. n+<äTe\q <Ûäs¡àeTT\T>± b˛\Ãã&çq
dæ+Vü≤eTT eTTø£ÿ˝…’Hê düJeeTT>±H˚ ñ+&ÉTqT. ‹]– n‘·Tø=ÿì |üP]Ô
ã\eTT‘√ eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT MT~øÏ ≈£L&Ü <ë&ç #˚j·T>∑\<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
127
<ëìe\q eT÷&Éee÷s¡T n<Ûsä à¡ eTT\˝À eT‘·eTT, kÕ+Á|ü<ëj·TeTT nqT
n<Ûsä à¡ eTT\T Áø=‘·$Ô ‘·j÷· s¡sTTq~. yÓTT<ä≥ <˚e⁄ì uÀ<Û\ä T dæ+Vü≤eTT>±
ñ+&É>± Hê\T>∑T n<Ûäs¡àeTT\T ô|+bı+<äø£ ø°åDÏ+#˚$. Hê\T>∑T
n<Ûsä à¡ eTT\THêï yê{ÏøÏ |æ\\¢ T |ü⁄fÒ{º $Ï ø±e⁄. yê{Ï dü+K´ n+‘˚jT· THêï
Á|ü»\˝À ø=+<ä]øÏ e÷Á‘·y˚T n$ |ü]#·j·TeTT>± j·TTqï$. Hê\T>∑T
n<Ûsä à¡ eTT\˝À ø=+<ä]øÏ ‘Ó*dæHê ˇø£{Ï s¬ +&ÉT e÷Á‘·eTT ‘Ó*dæjT· T+&˚$.
Hê\T>∑T Áu≤Vü≤àDT\≈£î e÷Á‘·eTT ‘Ó*dæj·TT+&˚$. Ä Hê\T>∑T
n<Ûäs¡àeTT\qT Áu≤Vü≤àDT\T u≤>± Ä#·]+#Ó&çyês¡T. Hê\T>∑T˝À
j·T»„eTT\T, y˚<äeTT\T ¬s+&ÉT m≈£îÿe>± yê]e<ä›H˚ ñ+&˚$. eT÷&Ée~
<ëqeTT ≈£L&Ü ñ+&˚~. ‘·|üdüT‡ ø=+<ä]˝À ñ+&˚~, ø=+<ä]˝À
ñ+&˚~ ø±<äT. @~ @eTsTTHê <˚e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó*dæqyês¡T+&˚ <ëìe\q
n<Ûsä à¡ eTT\T |üP]Ô kÕúsTT˝À eè~∆ #Ó+<ä˝øÒ £ b˛j·÷sTT. Á‘Ó‘’ êj·TT>∑eTT˝À
sêeDÁãVü≤à n<Ûsä à¡ eTT nsTTq j·TC„eTT\qT kÕ>∑ì#˚à yê&ÉT ø±<äTj·Tqï~
eTq≈£ î ‘Ó * dæ q $wü j · T y˚ T . nsTT‘˚ C≤„ q eTT ‘Ó * j· T ìyês¡ T ,
n<Ûsä à¡ eTT\qT Ä#·]+#·Tyês¡T sêeD ÁãVü≤àqT nC≤„ì, n<Ûsä à¡ eTT >∑\yê&ÉT
nì nHêïs¡T.
Á‘Ó‘’ êj·TT>∑eTT˝À ì»yÓTqÆ C≤„ì, C≤„qT\˝À yÓTT<ä{yÏ ê&ÉT, sêeD
ÁãVü≤àj·Tì ù|s¡T>±+∫qyê&ÉT, Á‹ø±\ C≤„ì nsTTq ÁãVü≤à$<ä´˝À
n~Û≈£î&ÉT>± sêeDÁãVü≤à ñ+&Ó&çyê&ÉT. nsTTHê Äj·TqqT n<Ûäs¡àeTT
>∑\yêì>± e]í+#·&ÉeTT |üP]Ô ‘·|ü. n<Ûäs¡àeTT\qT Ä#·]+#·Tyêπs
sêeDÁãVü≤àqT <Ûäs¡àV”≤qT&ÉT nHêïs¡T. Á‘Ó’‘êj·TT>∑eTT˝À <Ûäs¡àeTT\
dæ+Vü≤eTT n<Ûäs¡àeTT\ ˝Ò\¢qT ø£ì|æùdÔ ‘·]y˚T~. n<˚ sêeD ÁãVü≤à
ø±\eTT˝À j·T»„eTT\qT #˚j·TTyê]ì sêeDÁãVü≤à bÕ\q˝Àì yês¡T
128
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ø£ì|æùdÔ ‘·]y˚Tyês¡T. n|ü&ÉT yês¡T #˚j·TT#·Tqï j·T»„eTT\qT e<ä*
bÕ]b˛j˚Tyês¡T. n<ä+‘ê #·÷ùdÔ <Ûäs¡àeTT\T dæ+Vü≤eTTe˝… ‹s¡T>∑>±
n<Ûäs¡àeTT\T õ+ø£\e˝… uÛÑj·T|ü&ÉT#·÷ #ê≥T>± ñ+&˚$. eT÷&ÉT
j·TT>∑eTT\T >∑&É∫q ‘·sê«‘· ø£*j·TT>∑eTT˝À Áø=‘·Ô>± ªeT‘·eTTμ nqT
$+‘· »+‘·Te⁄ |ü⁄{Ϻ dæ+Vü≤eTTqπø ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü #˚dæ+~.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTT>±qTqï <ëìì eT‘·eTT nqT
n<Ûäs¡àeTT eT÷&ÉT eTTø£ÿ\T #˚dæ+~. nq>± eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\˝À ˇπø
C≤„qeTT>± j·TTqï dæ+Vü≤eTT˝≤+{Ï C≤„qeTTqT, <Ûäs¡àeTT\qT eT÷&ÉT
eTTø£ÿ\T>± #˚dæ ˇø=ÿø£ÿ eTTø£ÿ ˇø=ÿø£ÿ eT‘·eTTq≈£î nì |ü+∫y˚dæq ~.
eTqTwüß\˝À eT÷&ÉT eT‘·eTT\T>± j·TTqï~ n<Ûäs¡àyÓTÆq ‘êH˚ (eT‘·y˚T)
ø£qTø£ ª<˚e⁄ì C≤„qeTTμ nqT dæ+Vü≤eTTqT eTT+<äT ‘·\ uÛ≤>∑eTTqT
Væ≤+<äTe⁄\≈£î |ü+∫q~. (u≤>± ns¡eú T>∑T≥≈£î ñ<ëVü≤s¡D>± #Ó|ü <ëìì
ns¡úeTT #˚düTø√+&ç.) uÛÑ>∑eBZ‘·qT dæ+Vü≤eTT ‘·\ uÛ≤>∑eTT>±, ¬s +&Ée
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT>± e∫Ãq u…’_\TqT dæ+Vü≤eTT ø±fi¯fl uÛ≤>∑eTT>±, ∫e]˝À
e∫Ãq KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT dæ+Vü≤eTT q&ÉTeTT uÛ≤>∑eTT>± eT÷&ÉT
eTTø£ÿ\T #˚dæ |ü+∫q~. Væ≤+<äTe⁄\≈£î dæ+Vü≤eTT ‘·\, Ŭø’düúe⁄\≈£î
dæ+Vü≤eTT ø±fi¯ófl, eTTd”¢yéT\≈£î dæ+Vü≤eTT q&ÉTeTT uÛ≤>∑eTTqT |ü+∫q~.
dæ+Vü≤eTT eT÷&ÉT eTTø£ÿ˝…’Hê ‹]– n‘·Tø=ÿì düJeeTT ø±>∑\<äT.
<Ûäs¡àeTT\T dæ+Vü≤eTT s¡÷|üeTT>± b˛˝≤ÃeTT. <Ûäs¡àeTT\≈£î >±¢ì
@s¡Œ&Ée#·TÃqT>±˙ n$ HêX¯qeT>∑Tq$ ø±e⁄. XÊ•«‘·eTT>± ñ+&ÉTqy˚
<Ûäs¡àeTT\ì #Ó|ü ø=HêïeTT. n+<äTe\q <Ûäs¡àeTT\T>± b˛\Ãã&çq
dæ+Vü≤eTT eTTø£ÿ˝…’Hê düJeeTT>±H˚ ñ+&ÉTqT. ‹]– n‘·Tø=ÿì |üP]Ô
ã\eTT‘√ eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT MT~øÏ ≈£L&Ü <ë&ç #˚j·T>∑\<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
129
nsTT‘˚ eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT dæ+Vü≤eTT uÛ≤>∑eTT\qT ‘·\ÁøÏ+<äT\T>±
#˚dæ ô|{Ϻq <ëìe\q n~ ‘=+<äs¡>± düJeeTT ø±˝Ò<äT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô
e∫à eTT+<äT yÓqTø£ j·TTqï uÛ≤>∑eTT\qT es¡Tdü>± ù|]à dæ+Vü≤eTTqT
düJeeTT #˚dæ, eT‘·eTTqT bÕs¡Á<√\>∑\&ÉT.
130
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ÁøÏ+<äH˚ dæ+Vü≤|ü⁄ ø±fi¯flqT ô|≥º&ÉeTT e\q ¬s+&ÉT ˇø£<ëìø=ø£{Ï
nqTdü+<ÛëqeTT ø±ì<ëìe\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘· y˚sT¡ , u…_’ \T y˚sT¡ nqT uÛ≤eeTT
e∫Ãq~. Ŭø’düúe⁄\≈£î dæ+Vü≤eTT ø±fi¯flqT Çe«&ÉyÓTÆq~.
dæ+Vü≤eTT eTTø£ÿ\T n|üdüe´eTT>± ñHêïsTT #·÷&É+&ç. n˝≤
ñ+&ÉTq≥T¢ eT‘·eTT #˚dôæ |{Ïqº ~. Væ≤+<äTe⁄\≈£î dæ+Vü≤|ü⁄ ‘·\ uÛ≤>∑eTTqT
Ç∫Ã, eT<Û´ä ˝Àì Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î ø±fi¯flqT Ç∫Ãq~. yÓTT+&ÓeTTqT eTTd”y¢ Té \≈£î
Ç∫Ãq~. eT<Û´ä ˝À yÓTT+&ÓeTT ñ+fÒ ô|q’ ‘·\, ÁøÏ+~ ø±fi¯ófl düT\uÛeÑ TT>±
n‘·Tø=ÿì dæ+Vü≤eTT |üP]Ô düJeeTj˚T´~.
eT‘·eTT nqT $+‘· »+‘·Te⁄ dæ+Vü≤eTTqT eT÷&ÉT eTTø£ÿ\T
#˚dæ ‘·\ uÛ≤>∑eTTqT uÛÑ>∑eBZ‘·>± Væ≤+<äTe⁄\ Á>∑+<∏äeTT>± #·÷|æ Ç~
Væ≤+<äTe⁄\<äì #Ó|æŒq~. <ëìe\q C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì Væ≤+<äTe⁄\T
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTT ˇø£ÿfÒqì Á>∑Væ≤+#·˝Òø£ e÷~ ‘·\ uÛ≤>∑y˚T
nqï≥T¢, e÷ C≤„qeTT y˚s¡T nì n+≥THêïs¡T. ¬s+&Ée Á>∑+<∏äeTT˝À
e∫Ãq C≤„qeTT <˚ìøÏ nqTã+<ÛäeTT>± ñqï~j·Tì ‘Ó*j·Tq≥T¢ ‘·\
eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT uÛ≤wüØ‘ê´, uÛ≤eeTTØ‘ê´ ˇø£ <ëì‘√
ˇø£{Ï bı+~ø£ ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. dæ+Vü≤|ü⁄ X¯Øs¡ uÛ≤>∑eTT\T @
$<ÛäeTT>± ô|’$ ÁøÏ+~$ bı+~ø£ ˝Òø£ nqTdü+<ÛëqeTT ø±q≥T¢ ñqïH√
nfÒ¢ uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qeTT‘√ u…’_\T nqTdü+<ÛëqeTT ø±q≥T¢ ø£ì|æ+#·>±,
u…_’ \T‘√ KTsYÄHé nqTdü+<ÛëqeTT ø±q≥T¢ eTqTwüß\≈£î ø£ì|æ+#·T#·Tqï~.
eTqTwüß\˝Àì eT‘·eTT n˝≤ ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü #˚dæq~. yÓTT<ä≥
Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTTq≈£î KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT nqTdü+<ÛëqeTT ø±e#·TÃqT
>±˙ u…’_\T y˚s¡T>± ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT ‘·sê«‘·
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
129
nsTT‘˚ eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT dæ+Vü≤eTT uÛ≤>∑eTT\qT ‘·\ÁøÏ+<äT\T>±
#˚dæ ô|{Ϻq <ëìe\q n~ ‘=+<äs¡>± düJeeTT ø±˝Ò<äT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô
e∫à eTT+<äT yÓqTø£ j·TTqï uÛ≤>∑eTT\qT es¡Tdü>± ù|]à dæ+Vü≤eTTqT
düJeeTT #˚dæ, eT‘·eTTqT bÕs¡Á<√\>∑\&ÉT.
130
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ÁøÏ+<äH˚ dæ+Vü≤|ü⁄ ø±fi¯flqT ô|≥º&ÉeTT e\q ¬s+&ÉT ˇø£<ëìø=ø£{Ï
nqTdü+<ÛëqeTT ø±ì<ëìe\q uÛ>Ñ e∑ BZ‘· y˚sT¡ , u…_’ \T y˚sT¡ nqT uÛ≤eeTT
e∫Ãq~. Ŭø’düúe⁄\≈£î dæ+Vü≤eTT ø±fi¯flqT Çe«&ÉyÓTÆq~.
dæ+Vü≤eTT eTTø£ÿ\T n|üdüe´eTT>± ñHêïsTT #·÷&É+&ç. n˝≤
ñ+&ÉTq≥T¢ eT‘·eTT #˚dôæ |{Ïqº ~. Væ≤+<äTe⁄\≈£î dæ+Vü≤|ü⁄ ‘·\ uÛ≤>∑eTTqT
Ç∫Ã, eT<Û´ä ˝Àì Åø¬ d’ eúü ⁄\≈£î ø±fi¯flqT Ç∫Ãq~. yÓTT+&ÓeTTqT eTTd”y¢ Té \≈£î
Ç∫Ãq~. eT<Û´ä ˝À yÓTT+&ÓeTT ñ+fÒ ô|q’ ‘·\, ÁøÏ+~ ø±fi¯ófl düT\uÛeÑ TT>±
n‘·Tø=ÿì dæ+Vü≤eTT |üP]Ô düJeeTj˚T´~.
eT‘·eTT nqT $+‘· »+‘·Te⁄ dæ+Vü≤eTTqT eT÷&ÉT eTTø£ÿ\T
#˚dæ ‘·\ uÛ≤>∑eTTqT uÛÑ>∑eBZ‘·>± Væ≤+<äTe⁄\ Á>∑+<∏äeTT>± #·÷|æ Ç~
Væ≤+<äTe⁄\<äì #Ó|æŒq~. <ëìe\q C≤„qeTT ‘Ó*j·Tì Væ≤+<äTe⁄\T
eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTT ˇø£ÿfÒqì Á>∑Væ≤+#·˝Òø£ e÷~ ‘·\ uÛ≤>∑y˚T
nqï≥T¢, e÷ C≤„qeTT y˚s¡T nì n+≥THêïs¡T. ¬s+&Ée Á>∑+<∏äeTT˝À
e∫Ãq C≤„qeTT <˚ìøÏ nqTã+<ÛäeTT>± ñqï~j·Tì ‘Ó*j·Tq≥T¢ ‘·\
eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT uÛ≤wüØ‘ê´, uÛ≤eeTTØ‘ê´ ˇø£ <ëì‘√
ˇø£{Ï bı+~ø£ ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTTq~. dæ+Vü≤|ü⁄ X¯Øs¡ uÛ≤>∑eTT\T @
$<ÛäeTT>± ô|’$ ÁøÏ+~$ bı+~ø£ ˝Òø£ nqTdü+<ÛëqeTT ø±q≥T¢ ñqïH√
nfÒ¢ uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qeTT‘√ u…’_\T nqTdü+<ÛëqeTT ø±q≥T¢ ø£ì|æ+#·>±,
u…_’ \T‘√ KTsYÄHé nqTdü+<ÛëqeTT ø±q≥T¢ eTqTwüß\≈£î ø£ì|æ+#·T#·Tqï~.
eTqTwüß\˝Àì eT‘·eTT n˝≤ ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü #˚dæq~. yÓTT<ä≥
Á>∑+<∏eä TT˝Àì C≤„qeTTq≈£î KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT nqTdü+<ÛëqeTT ø±e#·TÃqT
>±˙ u…’_\T y˚s¡T>± ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT ‘·sê«‘·
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
131
u…’_\T #·~$‘˚ ¬s+&ç+{Ï uÛ≤eeTT ˇø£ÿfÒj·Tì ‘Ó*j·TTqT. nfÒ¢
KTsYÄHéø+£ fÒ eTT+<äT uÛ>Ñ e∑ BZ‘· #·~$, ‘·sê«‘· KTsYÄHé #·~$‘˚ <ëìøÏ
Ç~ nqTdü+<ÛëqeTT>± ø£ì|æ+#·TqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T #·~$q
yêìøÏ eTT+<äT yÓqTø£ ns¡úeTT #˚düTø=+fÒ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T
nqTdü+<ÛëqyÓTÆ b˛e⁄qT. nsTT‘˚ yÓTT<ä{ @ eT‘·eTTyê&ÉsTTHê s¬ +&Ée
eT‘·eTT jÓTTø£ÿ <Ûë´düqT eTqdüT‡˝ÀìøÏ ‘Ó#·TÃø=qT≥≈£î ≈£L&Ü q#·Ã ì
$<ÛäeTT>± ñHêï&ÉT. Hê eT‘·eTT y˚s¡T, Hê Á>∑+<∏äeTT y˚s¡T, Hê <˚e⁄&ÉT
y˚s¡T nqT uÛ≤eeTT˝À eTqTwüß\T n+<äs¡÷ ñ+&ÉT≥ #˚‘· eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTe⁄yê&ÉT me&É÷ ˝Ò&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. dæ+Vü≤eTT
jÓTTø£ÿ eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\qT ø£*|æ #·÷&Éø£b˛‘˚ dæ+Vü≤eTT ø£ì|æ+#·<äT.
eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\qT Áø£eTeTT>± ø£*|æ#·÷ùdÔ n|ü&ÉT |üP]Ô dæ+Vü≤eTT
Äø±s¡eTT ø£ì|æ+#·TqT. nfÒ¢ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTe>∑*–q|ü&ÉT
ì»yÓTÆq <Ûäs¡àeTT\T düJeeTT>± ø£ì|æ+#·TqT. n|ü&ÉT ‹]– dæ+Vü≤eTT
düJeyÓTÆ $+‘· »+‘·Te⁄>± e∫Ãq ªeT‘·eTTμ nqT n<Ûäs¡àeTTqT ˝Ò≈£î+&Ü
#˚j·T>∑\<äT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT me&ÉsTTHê #·<äTe>∑\&Üj·T+fÒ
me&ÉsTTHê #·~$Hê ‘·q Á>∑+<∏äeTT >=|üŒ<äqT uÛ≤eeTT ø£*Z Ç‘·s¡
Á>∑+<∏äeTT\˝À ‘·|ü\qT yÓ<ä≈£î≥≈£î #·<äTe⁄qT>±˙, $T>∑‘ê Á>∑+<∏ä eTT˝À
‘·q Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTTq≈£î nqTdü+<ÛëqyÓTÆq C≤„qeTT+&ÉTqqT
ñ<˚›X¯´eTT‘√ #·<äe&ÉT. n˝≤ eTT+<˚ n+<äT˝À ‘·|ü\TqïeqT
ñ<˚X› ´¯ eTT‘√ #·~$‘˚ Ç‘·s¡ Á>∑+<∏eä TT\˝Àì >=|üŒ<Óq’ C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT.
n$ ˙ Á>∑+<∏eä TT‘√ nqTdü+<ÛëqyÓTqÆ C≤„qeTT ø£\<äì ‘Ó*j·T<äT. eT÷&ÉT
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT #·~$‘˚ n+<äT˝À |üP]Ô dæ+Vü≤eTT s¡÷|üeTT
ø£ì|æ+#·TqT. eTTø£ÿ\T #˚jT· ã&çq eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T düe´eTT>± ˇø£#√≥
132
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#˚]Ñ˚ n~ düJe dæ+Vü≤yÓTÆq≥T¢ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·~$‘˚ n~
n<Ûsä à¡ eTT\qT y˚{≤&ÉT X¯ø>ÔÏ \∑ <Ó,’ |üP]Ô ã\eTT‘√ düJeeTT>± ì\ã&ÉTqT.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ düe÷#ês¡eTTqT dü+|üPs¡eí TT>± ‘Ó*dæqyê&ÉT
n<Ûäs¡àeTT\ m&É\ dæ+Vü≤ã\eTT >∑*–, dæ+Vü≤eTT‘√ düe÷qeTT>±
ñ+&ÉTqT. n≥Te+{Ï yêìøÏ @ nC≤„qeTT #˚s¡<äT. eT‘·eTT nqTq~
<ä]<ë|ü⁄\≈£î ≈£L&Ü sê<äT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT #·~$qyê&ÉT <Ûäsà¡ eTT\
MT<ä ñ+&ÉTqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T #·~$ yê{Ï kÕsê+X¯eTTqT ‘Ó*j·Tì
yê&ÉT ˇø£ <Ûäs¡àeTT MT<ä ≈£L&Ü ñ+&É&ÉT. yê&ÉT n<Ûäs¡àeTT\ bÕ˝…’
b˛e⁄qT. n≥Te+{Ï yêì˝À eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT |üP]Ô kÕúsTT˝À
ñ+&ÉTqT. á $wüjT· yÓTÆ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTq
dü÷sê 5, Äj·T‘Y 68 ˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T #·÷&É+&ç.
(5`68) ªªz Á>∑+<∏ä yêVü≤≈£î˝≤sê! MTs¡T ‘Ísê‘·T, Ç+J\T
(uÛ>Ñ e∑ BZ‘,· u…_’ \T) qT eT]j·TT MT |Á uü TÑÛ e⁄ MTe<ä≈› î£ |ü+|üã&ç q
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
131
u…’_\T #·~$‘˚ ¬s+&ç+{Ï uÛ≤eeTT ˇø£ÿfÒj·Tì ‘Ó*j·TTqT. nfÒ¢
KTsYÄHéø+£ fÒ eTT+<äT uÛ>Ñ e∑ BZ‘· #·~$, ‘·sê«‘· KTsYÄHé #·~$‘˚ <ëìøÏ
Ç~ nqTdü+<ÛëqeTT>± ø£ì|æ+#·TqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T #·~$q
yêìøÏ eTT+<äT yÓqTø£ ns¡úeTT #˚düTø=+fÒ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T
nqTdü+<ÛëqyÓTÆ b˛e⁄qT. nsTT‘˚ yÓTT<ä{ @ eT‘·eTTyê&ÉsTTHê s¬ +&Ée
eT‘·eTT jÓTTø£ÿ <Ûë´düqT eTqdüT‡˝ÀìøÏ ‘Ó#·TÃø=qT≥≈£î ≈£L&Ü q#·Ã ì
$<ÛäeTT>± ñHêï&ÉT. Hê eT‘·eTT y˚s¡T, Hê Á>∑+<∏äeTT y˚s¡T, Hê <˚e⁄&ÉT
y˚s¡T nqT uÛ≤eeTT˝À eTqTwüß\T n+<äs¡÷ ñ+&ÉT≥ #˚‘· eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTe⁄yê&ÉT me&É÷ ˝Ò&Éì #Ó|üŒe#·TÃqT. dæ+Vü≤eTT
jÓTTø£ÿ eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\qT ø£*|æ #·÷&Éø£b˛‘˚ dæ+Vü≤eTT ø£ì|æ+#·<äT.
eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\qT Áø£eTeTT>± ø£*|æ#·÷ùdÔ n|ü&ÉT |üP]Ô dæ+Vü≤eTT
Äø±s¡eTT ø£ì|æ+#·TqT. nfÒ¢ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTe>∑*–q|ü&ÉT
ì»yÓTÆq <Ûäs¡àeTT\T düJeeTT>± ø£ì|æ+#·TqT. n|ü&ÉT ‹]– dæ+Vü≤eTT
düJeyÓTÆ $+‘· »+‘·Te⁄>± e∫Ãq ªeT‘·eTTμ nqT n<Ûäs¡àeTTqT ˝Ò≈£î+&Ü
#˚j·T>∑\<äT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT me&ÉsTTHê #·<äTe>∑\&Üj·T+fÒ
me&ÉsTTHê #·~$Hê ‘·q Á>∑+<∏äeTT >=|üŒ<äqT uÛ≤eeTT ø£*Z Ç‘·s¡
Á>∑+<∏äeTT\˝À ‘·|ü\qT yÓ<ä≈£î≥≈£î #·<äTe⁄qT>±˙, $T>∑‘ê Á>∑+<∏ä eTT˝À
‘·q Á>∑+<∏äeTT˝Àì C≤„qeTTq≈£î nqTdü+<ÛëqyÓTÆq C≤„qeTT+&ÉTqqT
ñ<˚›X¯´eTT‘√ #·<äe&ÉT. n˝≤ eTT+<˚ n+<äT˝À ‘·|ü\TqïeqT
ñ<˚X› ´¯ eTT‘√ #·~$‘˚ Ç‘·s¡ Á>∑+<∏eä TT\˝Àì >=|üŒ<Óq’ C≤„qeTT ‘Ó*j·T<äT.
n$ ˙ Á>∑+<∏eä TT‘√ nqTdü+<ÛëqyÓTqÆ C≤„qeTT ø£\<äì ‘Ó*j·T<äT. eT÷&ÉT
<Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT #·~$‘˚ n+<äT˝À |üP]Ô dæ+Vü≤eTT s¡÷|üeTT
ø£ì|æ+#·TqT. eTTø£ÿ\T #˚jT· ã&çq eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T düe´eTT>± ˇø£#√≥
132
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#˚]Ñ˚ n~ düJe dæ+Vü≤yÓTÆq≥T¢ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT #·~$‘˚ n~
n<Ûsä à¡ eTT\qT y˚{≤&ÉT X¯ø>ÔÏ \∑ <Ó,’ |üP]Ô ã\eTT‘√ düJeeTT>± ì\ã&ÉTqT.
eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ düe÷#ês¡eTTqT dü+|üPs¡eí TT>± ‘Ó*dæqyê&ÉT
n<Ûäs¡àeTT\ m&É\ dæ+Vü≤ã\eTT >∑*–, dæ+Vü≤eTT‘√ düe÷qeTT>±
ñ+&ÉTqT. n≥Te+{Ï yêìøÏ @ nC≤„qeTT #˚s¡<äT. eT‘·eTT nqTq~
<ä]<ë|ü⁄\≈£î ≈£L&Ü sê<äT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT #·~$qyê&ÉT <Ûäsà¡ eTT\
MT<ä ñ+&ÉTqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\T #·~$ yê{Ï kÕsê+X¯eTTqT ‘Ó*j·Tì
yê&ÉT ˇø£ <Ûäs¡àeTT MT<ä ≈£L&Ü ñ+&É&ÉT. yê&ÉT n<Ûäs¡àeTT\ bÕ˝…’
b˛e⁄qT. n≥Te+{Ï yêì˝À eT‘·eTT nqT n<Ûäs¡àeTT |üP]Ô kÕúsTT˝À
ñ+&ÉTqT. á $wüjT· yÓTÆ n+‹eT <Óe’ Á>∑+<∏eä TsTTq KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTq
dü÷sê 5, Äj·T‘Y 68 ˝À Ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T #·÷&É+&ç.
(5`68) ªªz Á>∑+<∏ä yêVü≤≈£î˝≤sê! MTs¡T ‘Ísê‘·T, Ç+J\T
(uÛ>Ñ e∑ BZ‘,· u…_’ \T) qT eT]j·TT MT |Á uü TÑÛ e⁄ MTe<ä≈› î£ |ü+|üã&ç q
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
133
<ëìì (KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT) MT J$‘ê\˝À HÓ\ø=\TŒ es¡≈£î
MTs¡T @ <Ûäs¡àeTTô|’Hê ˝ÒqfÒ¢.μμ
‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTTqT (uÛÑ>∑eBZ‘·qT) ˇø£e÷s¡T dü$es¡eTT>±
#·~$‘˚ n+<äT˝À #Ó|üŒã&çq C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT $T>∑‘ê <Ó’e
Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTee˝…qì ‘Ó*j·TTqT. dæ+Vü≤eTT ‘·\qT #·÷∫q
yê&ÉT $T>∑‘ê nej·TeeTT\ ø=s¡≈£î yÓ<ä≈£îqT. ‘·\qT #·÷∫q ‘·sê«‘·
n~ dæ+Vü≤eTT nì mes¡sTTHê >∑Ts¡TÔ |ü≥º>∑\s¡T. ‘·sê«‘· dæ+Vü≤|ü⁄
nej·TeeTT\ ø=s¡≈î£ yÓ<Tä ≈£î<äTs¡T. ˇø£yfi˚ ¯ y˚sπ »+‘·Te⁄ nej·TeeTT\T
<=]øÏHê n$ dæ+Vü≤eTT nej·TeeTT\T ø±<äì düT\uÛÑeTT>± >∑Ts¡TÔ
|ü≥>º \∑ s¡T. ˇø£e÷s¡T uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #·~$qyês¡T $T>∑‘ê @ Á>∑+<∏eä TT\qT
#·~$Hê ‘·è|æÔ #Ó+<äs¡T. <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT #·~$q|ü&˚ dü+‘√wüe TTqT
e´ø£ÔeTT #˚j·TT<äTs¡T. á $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeT+<äT
á $<ÛäeTT>± #Ó|ü#·THêïs¡T #·÷&É+&ç.
(62`5) ªª‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTT Á|üø±s¡eTT Ä#·]+#ê\ì
Ä<˚•+∫q|üŒ{Ïø° <ëìøÏ nqT>∑TDeTT>± Ä#·]+#·ìyês¡T
$T>∑‘ê mìï Á>∑+<∏äeTT\qT nqTdü]+∫Hê n≥Te+{Ï yê]ì
mH√ï Á>∑+<∏äeTT\qT M|ü⁄MT<ä yÓ÷j·TT >±&ç<ä˝≤+{Ï yês¡ì
ñ|üe÷qeTT>± #Ó|Œü e#·TÃqT. <˚e⁄ì yêø£´eTT\qT ~Ûøÿ£ ]+∫q
yê] <äècÕ˜+‘·eTT #ê˝≤ #Ó&~¶É . <äTsêàs¡|Z ⁄ü »qT\≈£î n˝≤¢V≤t
(<˚e⁄&ÉT) düHêàs¡ZeTT #·÷|ü&ÉT.μμ
yÓTT<ä{Ï Á>∑+<∏eä TTqT (uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T) #·~$‘˚ yês¡T $T>∑‘ê s¬ +&ÉT
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\ ø=s¡≈£î yÓ<ä≈£îqT. á ø±\eTT˝À Væ≤+<äTe⁄>± |ü⁄{Ϻq
134
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yês¡T e÷Á‘·y˚T uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·<äTe⁄≥≈£î neø±X¯eTT ø£\<äT. $T>∑‘ê
eT‘·eTT\ yês¡T yê] eT‘·Á>∑+<∏eä TT\ì #Ó|ü yê{Ïì #·<Tä e⁄ neø±X¯eTT
>∑\<äT. ãVüQXÊ $T>∑‘êyês¡T uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·<äTes¡T. Ŭø’düúe⁄\T ‘·eT
Á>∑+<∏äeTT\T ‘·|üŒ Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTT\T #·<äes¡T. ˇø£y˚fi¯ u…’_\T #·~$q
Ŭø’düúe⁄\≈£î $T>∑‘ê Á>∑+<∏äeTT\T #·<äee˝…qqT <Ûë´dü sê<äT. yês¡T
‘·eT Á>∑+<∏yä T˚ >=|üŒj·Tì #Ó|ü ø=qT $<ÛëqeTT˝ÀH˚ ñ+<äTs¡T. n+‘˚ø±ø£
yê] eT‘·eTTqT yê´|æÔ #˚jT· T ø±s¡´eTT\˝À m≈£îÿe ÁX¯<∆ä #·÷|ü⁄#·T+<äTs¡T.
ˇø£y˚fi¯ yês¡T Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTTqT #·~$Hê <ëìì >∑T]+∫ eTT+<˚
ìs¡ísTT+#·Tø=qïyê¬s’ <ëìMT<ä ‘·≈£îÿe >ös¡eeTT >∑\yê¬s’ #·<äTe⁄<äTs¡T.
eTTd”¢yéT\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ H˚&ÉT KTsYÄHéqT #·~$q eTTd”¢yéT\T
uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #·<eä qT yÓTT<ä\T ô|≥Tº#T· Hêïs¡T. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À @πøX¯«s√bÕdüq
ø£\<äì $Á>∑Vü‰sê<ÛäqqT K+&ç+#·&ÉeTT ñ+<äì ‘Ó*dæ yês¡T #·~$
‘Ó\TdüTø=ì Væ≤+<äTe⁄\‘√ e÷{≤¢&çq|ü&ÉT e÷ Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq<˚
MT Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü ñ+<äì #Ó|æŒ, MT eT‘·eTTø£+fÒ e÷ eT‘·eTT
Áø=‘·Ô<äì, uÛÑ>∑eBZ‘· >=|üŒ<˚ nsTTHê n~ <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT˝Àì~,
H˚&TÉ ø£*j·TT>∑eTT˝À |ü⁄{Ïqº ~ eTTd”y¢ Té eT‘·eTì ‘·eT eT‘·eTT >=|üŒ<äì,
qMqeTT>± j·TTqï ‘·eT eT‘·eTT˝À #˚s¡eTì #Ó|ü#·THêïs¡T. yês¡T
eT‘· yê´|æÔ ø=s¡≈î£ Á|üjT· ‘·ïeTT #˚jT· T#·÷ n˝≤ #Ó|ü #·THêïs¡T. KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT˝À bÕ‘· Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT e<ä* Áø=‘·Ô Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTTqT
#·<äTeeTì mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À <Ûäs¡àeTT\qT
uÀ~Û+#ês¡T ø£qTø£ <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT eTT+<äT e∫Ãq Á>∑+<∏äeTT\˝À
≈£L&Ü <Ûäs¡àeTT\Tqï$ n$ #·<äeeTì #ÓbÕŒs¡T. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TeTì >±˙ eT‘·eTT nqT<ëìì>±˙ mø£ÿ&Ü
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
133
<ëìì (KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTTqT) MT J$‘ê\˝À HÓ\ø=\TŒ es¡≈£î
MTs¡T @ <Ûäs¡àeTTô|’Hê ˝ÒqfÒ¢.μμ
‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTTqT (uÛÑ>∑eBZ‘·qT) ˇø£e÷s¡T dü$es¡eTT>±
#·~$‘˚ n+<äT˝À #Ó|üŒã&çq C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT $T>∑‘ê <Ó’e
Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTee˝…qì ‘Ó*j·TTqT. dæ+Vü≤eTT ‘·\qT #·÷∫q
yê&ÉT $T>∑‘ê nej·TeeTT\ ø=s¡≈£î yÓ<ä≈£îqT. ‘·\qT #·÷∫q ‘·sê«‘·
n~ dæ+Vü≤eTT nì mes¡sTTHê >∑Ts¡TÔ |ü≥º>∑\s¡T. ‘·sê«‘· dæ+Vü≤|ü⁄
nej·TeeTT\ ø=s¡≈î£ yÓ<Tä ≈£î<äTs¡T. ˇø£yfi˚ ¯ y˚sπ »+‘·Te⁄ nej·TeeTT\T
<=]øÏHê n$ dæ+Vü≤eTT nej·TeeTT\T ø±<äì düT\uÛÑeTT>± >∑Ts¡TÔ
|ü≥>º \∑ s¡T. ˇø£e÷s¡T uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #·~$qyês¡T $T>∑‘ê @ Á>∑+<∏eä TT\qT
#·~$Hê ‘·è|æÔ #Ó+<äs¡T. <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT #·~$q|ü&˚ dü+‘√wüe TTqT
e´ø£ÔeTT #˚j·TT<äTs¡T. á $wüj·TeTTqT >∑T]+∫ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeT+<äT
á $<ÛäeTT>± #Ó|ü#·THêïs¡T #·÷&É+&ç.
(62`5) ªª‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTT Á|üø±s¡eTT Ä#·]+#ê\ì
Ä<˚•+∫q|üŒ{Ïø° <ëìøÏ nqT>∑TDeTT>± Ä#·]+#·ìyês¡T
$T>∑‘ê mìï Á>∑+<∏äeTT\qT nqTdü]+∫Hê n≥Te+{Ï yê]ì
mH√ï Á>∑+<∏äeTT\qT M|ü⁄MT<ä yÓ÷j·TT >±&ç<ä˝≤+{Ï yês¡ì
ñ|üe÷qeTT>± #Ó|Œü e#·TÃqT. <˚e⁄ì yêø£´eTT\qT ~Ûøÿ£ ]+∫q
yê] <äècÕ˜+‘·eTT #ê˝≤ #Ó&~¶É . <äTsêàs¡|Z ⁄ü »qT\≈£î n˝≤¢V≤t
(<˚e⁄&ÉT) düHêàs¡ZeTT #·÷|ü&ÉT.μμ
yÓTT<ä{Ï Á>∑+<∏eä TTqT (uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T) #·~$‘˚ yês¡T $T>∑‘ê s¬ +&ÉT
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\ ø=s¡≈£î yÓ<ä≈£îqT. á ø±\eTT˝À Væ≤+<äTe⁄>± |ü⁄{Ϻq
134
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
yês¡T e÷Á‘·y˚T uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·<äTe⁄≥≈£î neø±X¯eTT ø£\<äT. $T>∑‘ê
eT‘·eTT\ yês¡T yê] eT‘·Á>∑+<∏eä TT\ì #Ó|ü yê{Ïì #·<Tä e⁄ neø±X¯eTT
>∑\<äT. ãVüQXÊ $T>∑‘êyês¡T uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·<äTes¡T. Ŭø’düúe⁄\T ‘·eT
Á>∑+<∏äeTT\T ‘·|üŒ Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTT\T #·<äes¡T. ˇø£y˚fi¯ u…’_\T #·~$q
Ŭø’düúe⁄\≈£î $T>∑‘ê Á>∑+<∏äeTT\T #·<äee˝…qqT <Ûë´dü sê<äT. yês¡T
‘·eT Á>∑+<∏yä T˚ >=|üŒj·Tì #Ó|ü ø=qT $<ÛëqeTT˝ÀH˚ ñ+<äTs¡T. n+‘˚ø±ø£
yê] eT‘·eTTqT yê´|æÔ #˚jT· T ø±s¡´eTT\˝À m≈£îÿe ÁX¯<∆ä #·÷|ü⁄#·T+<äTs¡T.
ˇø£y˚fi¯ yês¡T Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTTqT #·~$Hê <ëìì >∑T]+∫ eTT+<˚
ìs¡ísTT+#·Tø=qïyê¬s’ <ëìMT<ä ‘·≈£îÿe >ös¡eeTT >∑\yê¬s’ #·<äTe⁄<äTs¡T.
eTTd”¢yéT\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ H˚&ÉT KTsYÄHéqT #·~$q eTTd”¢yéT\T
uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T #·<eä qT yÓTT<ä\T ô|≥Tº#T· Hêïs¡T. uÛ>Ñ e∑ BZ‘˝· À @πøX¯«s√bÕdüq
ø£\<äì $Á>∑Vü‰sê<ÛäqqT K+&ç+#·&ÉeTT ñ+<äì ‘Ó*dæ yês¡T #·~$
‘Ó\TdüTø=ì Væ≤+<äTe⁄\‘√ e÷{≤¢&çq|ü&ÉT e÷ Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq<˚
MT Á>∑+<∏äeTT˝À ≈£L&Ü ñ+<äì #Ó|æŒ, MT eT‘·eTTø£+fÒ e÷ eT‘·eTT
Áø=‘·Ô<äì, uÛÑ>∑eBZ‘· >=|üŒ<˚ nsTTHê n~ <ë«|üs¡ j·TT>∑eTT˝Àì~,
H˚&TÉ ø£*j·TT>∑eTT˝À |ü⁄{Ïqº ~ eTTd”y¢ Té eT‘·eTì ‘·eT eT‘·eTT >=|üŒ<äì,
qMqeTT>± j·TTqï ‘·eT eT‘·eTT˝À #˚s¡eTì #Ó|ü#·THêïs¡T. yês¡T
eT‘· yê´|æÔ ø=s¡≈î£ Á|üjT· ‘·ïeTT #˚jT· T#·÷ n˝≤ #Ó|ü #·THêïs¡T. KTsYÄHé
Á>∑+<∏eä TT˝À bÕ‘· Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT e<ä* Áø=‘·Ô Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTTqT
#·<äTeeTì mø£ÿ&Ü #Ó|üŒ˝Ò<äT. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À <Ûäs¡àeTT\qT
uÀ~Û+#ês¡T ø£qTø£ <Ûäs¡àeTT Á|üø±s¡eTT eTT+<äT e∫Ãq Á>∑+<∏äeTT\˝À
≈£L&Ü <Ûäs¡àeTT\Tqï$ n$ #·<äeeTì #ÓbÕŒs¡T. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À
eT‘· Á|ü#ês¡eTT #˚j·TeTì >±˙ eT‘·eTT nqT<ëìì>±˙ mø£ÿ&Ü
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
135
136
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#Ó|üŒ˝Ò<äT. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT ‘·qø£+fÒ eTT+<äT e∫Ãq Á>∑+<∏äeTT\qT
>=|üŒ>± #Ó|ü#·÷ n+<äT˝À ≈£L&Ü <Ó’e <Ûäs¡àeTT\Tqïeì #Ó|ü#·Tqï~.
á $wüj·TyÓTÆ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê ◊<äT, Äj·T‘Y 48˝À @$T
#Ó|æŒj·TTHêïs√ ˇø£e÷s¡T #·÷kÕÔeTT.
uÛ≤eeTT ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ #·<Tä ee˝…qqT ìj·TeTeTTqT
eT‘· ìj·TeTeTT>± bÕ{Ï+∫ ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ #·<äTe⁄<äTs¡T. Á|üø£ÿH˚
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À nqTyê<äeTT #˚j·Tã&çq KTsYÄHé ñHêï <ëìì
eTT≥Tºø√s¡T, #·<äTes¡T.
(5`48) ªªy˚TeTT ˙ yÓ’|ü⁄≈£î á Á>∑+<∏äeTTqT (KTsYÄHéqT)
dü‘·´düy˚T‘·eTT>± ne‘·]+|üCÒXÊeTT. Ç~ ‘·eTø£Hêï eTT+<äT
e∫Ãq Á>∑+<∏ë\qT (‘Ísê‘·T, Ç+J\TqT) dü‘·´eTì <ÛäèMø£]+#·T
#·Tqï~. ˙e<ä≈› î£ e∫Ãq dü‘´· eTTqT M&ç yê] eTH√yê+#Û\· qT
nqTdü]+|ü≈£î.μμ
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü e∫Ãq eTTd”¢yéT\T ‘Ó\T>∑T˝À KTsYÄHéqT #·<äTe
e#·TÃqT ø£<ë!j·Tì y˚TeTT n&ç–‘˚, ªªn~ e÷≈£î ø±<äT, Væ≤+<äTe⁄\
ø=s¡≈î£ ‘·j÷· s¡T #˚XÊeTTμμ nì n+≥THêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\T #·~$ <ëì˝Àì
uÛ≤eeTTqT ns¡úeTT #˚düTø=ìHê, eTTd”¢yéT\T e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Tì uÛ≤wü˝À
#·÷bÕø±sêìøÏ #·<äTe⁄#·THêïs¡T >±˙ yê]øÏ <ëì˝Àì ns¡úeTT>±˙,
uÛ≤eeTT >±˙ ‘Ó*j·T<äT. á $<ÛäeTT>± Á>∑+<∏ä|üsƒ¡qeTT˝À ≈£L&Ü yê]ì
eT‘·eTT XÊdæ+#·T#·Tqï~. eT‘·eTT nqTq~ ˇø£ eTTd”¢yéT eT‘·eTT˝ÀH˚
ø±<äT $T>∑‘ê eT‘·eTT\˝À ≈£L&Ü ñqï~. yê]ì, <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT
eTTø£ÿ\T>± #·÷|ü⁄#·Tqï<˚>±˙ @ø£eTT>± #·÷|ü˝Ò<äT. eTTø£ÿ\T>±
#·÷|ü&ÉeTT e\q (6`91) ˝À #Ó|æŒq≥T¢ ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTTqT MTs¡T
eTTø£ÿ\T>± ∫+|ü⁄ø=ì #·<äTe⁄ø=+≥THêïs¡T. n+<äT˝Àì C≤„qeTT
MT≈£î>±˙, MT ô|<ä›\≈£î>±˙ ‘Ó*j·T<äì #ÓbÕŒs¡T. n˝≤π> H˚&ÉT Á|ü‹
eT‘·eTT yês¡T ‘·eT ô|<ä\› T #Ó|Œæ q~ n+{≤s¡T>±˙ ‘·eT Á>∑+<∏eä TT˝Àì~
j·Tì #Ó|üŒs¡T. yêdüÔeeTT>± yês¡T Á>∑+<∏äeTT˝qT #·<äe˝Ò<äT. yê]
ô|<ä\› T #Ó|Œæ q≥T¢ q&ÉT#·Tø=qT#·T+<äTs¡T. yê] ô|<ä\› qT e÷j·T eT‘·eTT
s¡÷|üeTT˝À ÄeVæ≤+∫ yê] ‘·\˝Àì uÛ≤eeTT\qT e÷s¡TÃ≥ e\q
ô|<ä›\sTTqyês¡T $T>∑‘ê yê]øÏ eT‘· C≤„qeTTH˚ uÀ~Û+#·T#·THêïs¡T.
á $<ÛäeTT>± KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À Áyêdæj·TT+&ÉT≥ e\q @
eTTd”y¢ Té nsTTHê eT‘·eTT nqTe÷≥qT $&É∫ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT e÷≥qT
$qï≥¢sTT‘˚ Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq≥T¢ KTsYÄHé <ÛäèMø£]+∫q, eTT+<äT
e∫Ãq uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTe>∑\TZqT. dü‘·´düy˚ T‘·yÓTÆq
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT dü‘·´eTTH˚ #Ó|æŒ eTT+<äT e∫Ãq ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T
dü‘·´eTì <ÛäèMø£]+#·&ÉeTT e\q $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT >ös¡e
uÛ≤eeTT‘√ dü‘´· eTqT qeTàø£eTT‘√ #·<Tä eqT yÓTT<ä\T ô|≥TºqT. nsTT‘˚
H˚&ÉT KTsYÄHéqT #·~y˚ eTTd”¢yéT\T ‘·≈£îÿe j·TTHêïs¡T. KTsYÄHé ‘·eT
Á>∑+<∏eä Tì #Ó|ü ø=Hêï, ø=+<äsT¡ e÷Á‘·yT˚ <ëìì #·<Tä e⁄#·THêïs¡T. ‘·eT
Á>∑+<∏äeTTqT #·<äe&ÉeTT˝À ≈£L&Ü eT‘· ìj·TeTeTT ø£ì|æ+#·T#·Tqï~.
@ eTTd”y¢ Té nsTTHê KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ #·<Tä ee˝…qqT
ìj·TeTeTT >∑\<äT. Ä ìs¡íj·TeTT Á|üø±s¡eTT ns¡;“ uÛ≤wü sê≈£îHêï
yês¡T #·~y˚ <ëìøÏ uÛ≤wü nø£så e¡ TT\qT H˚]à #·<Tä e⁄#·T+&ÉTqT. uÛ ≤wü˝Àì
H˚&TÉ eT‘·eTT nqT eTTdüT>∑T˝À ˝Òì dü«#·Ãe¤ TsTTqyê&ÉT yÓ<øä HÏ ê
ø£ì|æ+#·&ÉT. Hê≈£î eT‘·eTT ˝Ò<äT, eT‘· ìj·TeTeTT\T ˝Òe⁄ nì >∑{Ϻ>±
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
135
136
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#Ó|üŒ˝Ò<äT. KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT ‘·qø£+fÒ eTT+<äT e∫Ãq Á>∑+<∏äeTT\qT
>=|üŒ>± #Ó|ü#·÷ n+<äT˝À ≈£L&Ü <Ó’e <Ûäs¡àeTT\Tqïeì #Ó|ü#·Tqï~.
á $wüj·TyÓTÆ KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê ◊<äT, Äj·T‘Y 48˝À @$T
#Ó|æŒj·TTHêïs√ ˇø£e÷s¡T #·÷kÕÔeTT.
uÛ≤eeTT ‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ #·<Tä ee˝…qqT ìj·TeTeTTqT
eT‘· ìj·TeTeTT>± bÕ{Ï+∫ ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ #·<äTe⁄<äTs¡T. Á|üø£ÿH˚
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À nqTyê<äeTT #˚j·Tã&çq KTsYÄHé ñHêï <ëìì
eTT≥Tºø√s¡T, #·<äTes¡T.
(5`48) ªªy˚TeTT ˙ yÓ’|ü⁄≈£î á Á>∑+<∏äeTTqT (KTsYÄHéqT)
dü‘·´düy˚T‘·eTT>± ne‘·]+|üCÒXÊeTT. Ç~ ‘·eTø£Hêï eTT+<äT
e∫Ãq Á>∑+<∏ë\qT (‘Ísê‘·T, Ç+J\TqT) dü‘·´eTì <ÛäèMø£]+#·T
#·Tqï~. ˙e<ä≈› î£ e∫Ãq dü‘´· eTTqT M&ç yê] eTH√yê+#Û\· qT
nqTdü]+|ü≈£î.μμ
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü e∫Ãq eTTd”¢yéT\T ‘Ó\T>∑T˝À KTsYÄHéqT #·<äTe
e#·TÃqT ø£<ë!j·Tì y˚TeTT n&ç–‘˚, ªªn~ e÷≈£î ø±<äT, Væ≤+<äTe⁄\
ø=s¡≈î£ ‘·j÷· s¡T #˚XÊeTTμμ nì n+≥THêïs¡T. Væ≤+<äTe⁄\T #·~$ <ëì˝Àì
uÛ≤eeTTqT ns¡úeTT #˚düTø=ìHê, eTTd”¢yéT\T e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·Tì uÛ≤wü˝À
#·÷bÕø±sêìøÏ #·<äTe⁄#·THêïs¡T >±˙ yê]øÏ <ëì˝Àì ns¡úeTT>±˙,
uÛ≤eeTT >±˙ ‘Ó*j·T<äT. á $<ÛäeTT>± Á>∑+<∏ä|üsƒ¡qeTT˝À ≈£L&Ü yê]ì
eT‘·eTT XÊdæ+#·T#·Tqï~. eT‘·eTT nqTq~ ˇø£ eTTd”¢yéT eT‘·eTT˝ÀH˚
ø±<äT $T>∑‘ê eT‘·eTT\˝À ≈£L&Ü ñqï~. yê]ì, <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT
eTTø£ÿ\T>± #·÷|ü⁄#·Tqï<˚>±˙ @ø£eTT>± #·÷|ü˝Ò<äT. eTTø£ÿ\T>±
#·÷|ü&ÉeTT e\q (6`91) ˝À #Ó|æŒq≥T¢ ‘Ísê‘·T Á>∑+<∏äeTTqT MTs¡T
eTTø£ÿ\T>± ∫+|ü⁄ø=ì #·<äTe⁄ø=+≥THêïs¡T. n+<äT˝Àì C≤„qeTT
MT≈£î>±˙, MT ô|<ä›\≈£î>±˙ ‘Ó*j·T<äì #ÓbÕŒs¡T. n˝≤π> H˚&ÉT Á|ü‹
eT‘·eTT yês¡T ‘·eT ô|<ä\› T #Ó|Œæ q~ n+{≤s¡T>±˙ ‘·eT Á>∑+<∏eä TT˝Àì~
j·Tì #Ó|üŒs¡T. yêdüÔeeTT>± yês¡T Á>∑+<∏äeTT˝qT #·<äe˝Ò<äT. yê]
ô|<ä\› T #Ó|Œæ q≥T¢ q&ÉT#·Tø=qT#·T+<äTs¡T. yê] ô|<ä\› qT e÷j·T eT‘·eTT
s¡÷|üeTT˝À ÄeVæ≤+∫ yê] ‘·\˝Àì uÛ≤eeTT\qT e÷s¡TÃ≥ e\q
ô|<ä›\sTTqyês¡T $T>∑‘ê yê]øÏ eT‘· C≤„qeTTH˚ uÀ~Û+#·T#·THêïs¡T.
á $<ÛäeTT>± KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT˝À Áyêdæj·TT+&ÉT≥ e\q @
eTTd”y¢ Té nsTTHê eT‘·eTT nqTe÷≥qT $&É∫ KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TT e÷≥qT
$qï≥¢sTT‘˚ Á>∑+<∏äeTT˝À #Ó|æŒq≥T¢ KTsYÄHé <ÛäèMø£]+∫q, eTT+<äT
e∫Ãq uÛÑ>∑eBZ‘·, u…’_\T Á>∑+<∏äeTT\qT #·<äTe>∑\TZqT. dü‘·´düy˚ T‘·yÓTÆq
KTsYÄHé Á>∑+<∏äeTT dü‘·´eTTH˚ #Ó|æŒ eTT+<äT e∫Ãq ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T
dü‘·´eTì <ÛäèMø£]+#·&ÉeTT e\q $T>∑‘ê ¬s+&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT >ös¡e
uÛ≤eeTT‘√ dü‘´· eTqT qeTàø£eTT‘√ #·<Tä eqT yÓTT<ä\T ô|≥TºqT. nsTT‘˚
H˚&ÉT KTsYÄHéqT #·~y˚ eTTd”¢yéT\T ‘·≈£îÿe j·TTHêïs¡T. KTsYÄHé ‘·eT
Á>∑+<∏eä Tì #Ó|ü ø=Hêï, ø=+<äsT¡ e÷Á‘·yT˚ <ëìì #·<Tä e⁄#·THêïs¡T. ‘·eT
Á>∑+<∏äeTTqT #·<äe&ÉeTT˝À ≈£L&Ü eT‘· ìj·TeTeTT ø£ì|æ+#·T#·Tqï~.
@ eTTd”y¢ Té nsTTHê KTsYÄHé Á>∑+<∏eä TTqT ns¡;“ uÛ≤wü˝ÀH˚ #·<Tä ee˝…qqT
ìj·TeTeTT >∑\<äT. Ä ìs¡íj·TeTT Á|üø±s¡eTT ns¡;“ uÛ≤wü sê≈£îHêï
yês¡T #·~y˚ <ëìøÏ uÛ≤wü nø£så e¡ TT\qT H˚]à #·<Tä e⁄#·T+&ÉTqT. uÛ ≤wü˝Àì
H˚&TÉ eT‘·eTT nqT eTTdüT>∑T˝À ˝Òì dü«#·Ãe¤ TsTTqyê&ÉT yÓ<øä HÏ ê
ø£ì|æ+#·&ÉT. Hê≈£î eT‘·eTT ˝Ò<äT, eT‘· ìj·TeTeTT\T ˝Òe⁄ nì >∑{Ϻ>±
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
137
#Ó|üyê&ÉT me&É÷ ˝Ò&ÉT. me&ÉsTTHê eT‘·eTT Á|üø±s¡eTT ø±≈£î+&Ü
C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT e÷{≤¢&ç‘˚, eT‘·eTTqT e<ä* C≤„qeTTqT ‘Ó*j·÷*
nì #Ó|挑˚ yêì Ç+{Ï˝ÀH˚ yêìøÏ e´‹πsK‘· edüTÔ+~. ˇø£ eTTd”¢yéT
C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT e÷{≤¢&ç‘˚ e+<ä eTTd”¢yéT\T yêìøÏ m<äTs¡T
e÷{≤¢&TÉ <äTs¡T. ªªπs|ü⁄ ˙e⁄ #·ìb˛‘˚ ˙ X¯eeTTqT e÷ eTTd”y¢ Té >√Ø\˝À
|üP&ÉÃìe«eTT. @ eTTd”¢yéT ˙ X¯yêìï ‘êø£&ÉT. eT‘· ìj·TeTeTT
bÕ{Ï+#·ìyê&ÉT ªªø±|ò”sYμμ ne⁄‘ê&ÉTμμ nì n+<äTs¡T. ø±|ò”sY n+fÒ
nC≤„ìj·Tì ø=+<äs¡T, <Ó’eÁ<√Væ≤ nì ø=+<äs¡T #Ó|ü#·THêïs¡T. eTìwæ
Áã‹øÏ j·TTqï|ü&˚ eT‘·eTT nqT s√>∑eTT n+≥Tø√e&ÉeTTø±ø£, eTìwæ
#·ìb˛sTTq|ü&ÉT ≈£L&Ü yêì X¯yêìï ≈£L&Ü eT‘·eTT e<ä\˝Ò<äT. @
s√>∑eTsTTHê eTìwæ Áã‹øÏj·TTqï|ü&˚ ñ+≥T+~. #·ìb˛‘˚ yêì˝À
<ëì #Ûêj·T\T @e÷Á‘·eTT ø£ì|æ+#·e⁄. nsTT‘˚ eT‘·eTT nqTq~
#·ìb˛sTTq eTìwæì ≈£L&Ü e<ä\˝Ò<äT. }] ãj·T{ÏøÏ b˛sTT #·÷ùdÔ
Væ≤+<äTe⁄\ düàXÊqeTT y˚s¡T, Ŭø’düúe⁄\ düàXÊqeTT y˚s¡T, nfÒ¢ eTTd”¢yéT\
düàXÊqeTT y˚s¡T>± j·TTqï$. bıs¡bÕ≥T>± ≈£L&Ü Væ≤+<äTe⁄\ X¯eeTTqT
‘Ó∫à eTTd”¢yéT\ düàXÊqeTT˝À |üP&ÉÃs¡T. eTTd”¢yéT\T yê] X¯eeTTqT
Ç‘·s¡ düàXÊqeTT\˝À |üP&ÉÃs¡T. ∫es¡≈£î #·ìb˛sTT ≈£î[fl b˛sTTq
X¯yê\e<ä› ≈£L&Ü eT‘· ìj·Te÷\T ñHêïsTT. eT‘·eTT e÷≥ $qì
yêìì eT‘·eTT, kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\qT Ä#·]+#·ì yê]ì, ~Ûø£ÿ]+∫q
yê]ì yê] düàXÊqeTT˝À |üP&ÉÃeTT nì u…~]+#·&ÉeTT ≈£L&Ü ø£\<äT.
#·ìb˛sTTHê e<ä\ì eT‘·eTT ø±yê˝≤ e<ë›?j·Tì eTìwæ Ä˝À∫+#·T
ø√e\dæq düeTj·TeTT e#·TÃ#·Tqï~. <˚e⁄ì C≤„qeTT eTìwæ #·ìb˛ø£
eTT+<˚, Áã‹øÏj·TTqï|ü&˚ XÊ+‹ì ø£\T>∑CÒj·TT#·Tqï~. eT‘·eTT
138
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Áã‹øÏq|ü&˚ø±ø£ #·ìb˛sTTq|ü&ÉT ≈£L&Ü eTìwæì y˚~+#·T#·Tqï~. n˝≤
y˚<qä ˝À |ü+|ü⁄ eT‘·eTT ø±yê˝≤? XÊ+‹ì ø£\T>∑Cj
Ò T· T C≤„qeTT ø±yê˝À?
eTìwæ Ä˝À∫+#·Tø√e\dæq düeTj·TeTT ÄdüqïeT>∑T#·Tqï~. eT‘·
Á>∑+<∏äeTT\ì <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\πø eT‘·eTT eTTÁ<äy˚dæ, ‘·q ù|s¡T Á>∑+<∏äeTT
eTT+<äs¡ #Ó|üq≥T¢ #˚dæq~. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq~ <Ó’eC≤„qy˚T>±˙ eT‘·
C≤„qeTT ø±<äT ø£<ë! eT‘·eTTqT ø±<ä+fÒ, eT‘· Á>∑+<∏äeTT ø±<ä+fÒ MT
ô|<ä›\T ìqTï yÓ*y˚kÕÔs¡T. ìqTï yÓ*y˚j·TT eT‘·eTT ø±yê˝À, Ä<ä]+#·T
C≤„qeTT ø±yê˝À Ä˝À∫+#·Tø√e\dæq düeTj·TeTT ÄdüqïeT>∑T#·Tqï~.
˙e⁄ |ü⁄{Ï+º ~ Á|üøè£ ‹, |üse¡ ÷‘·à\ ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\≈£î, #Óù|Œ~ eT‘·eTT
ù|s¡T. H˚qT |òü˝≤Hê eT‘·eTTyê&çì nqT≈£î+≥THêïe⁄. |òü˝≤Hê yê]
ø=&ÉT≈£îqT nì <˚e⁄ì ù|s¡T #Ó|Œü &ÉeTT ˝Ò<Tä . ˙e⁄ düèwæ̃+|üã&çq yêì$,
ìqTï düèwæ̃+∫q yêìì >∑T]+∫ #Ó|ü, ˙ eT‘·eTTqT >∑T]+∫ #Ó|üŒ≈£î.
m+<äTø£q>±! eT‘·eTT e÷j·T>± Ç+‘·ø±\eTT eTqTwüß\˝À #˚] eTT~]
b˛sTTq~. nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT eT‘·eTT e÷j·T>± ñ+&É&ÉeTT ø±≈£î+&Ü
n~ e÷j·TyÓTÆ b˛e⁄ ø±\eTT <ä>]Z∑ øÏ e∫Ãq~. ~«rj·T <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À
Ä<äs¡Dø£s¡Ô ekÕÔ&Éì Ç|ü&ÉT H˚qT #Ó|üŒì $wüj·TeTT\qT #Ó|üqì
eTT+<˚ #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. nfÒ¢ Ä<äs¡Dø£s¡Ô e#˚à ø±\eTT e∫Ã+<˚yÓ÷!
Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫Ã Ä s√E düVæ≤+#·s¡T nqT @düT #Ó|ü $wüj·TeTT\qT
düVæ≤+∫Hê, düVæ≤+#·ø£ b˛sTTHê ‘·|üŒø£ #Ó|üqT. Ä s√E düVæ≤+#·ì ~
eT‘·eTTqT >∑÷]à #Ó|挑˚ y˚TeTT n≥T¢ ˝ÒeTT ø£<ë!j·Tì nqe#·TÃqT.
Ä ~qeTT eT‘·eTT ˝Ò<äT. n+<äTe\q Ä s√E #Ó|üŒ˝Ò<äT. H˚&ÉT
<˚e⁄&ÉT Ä<äsD
¡ ø£s>Ô¡ ± e∫ÃHê eTT+<äT e∫Ãq Á|üeø£\Ô T #Ó|Œæ q C≤„qeTTH˚
#Ó|ü qT>±˙ Äj·Tq ‘·q+‘·≈î£ ‘êqT Áø=‘·Ô C≤„qeTTqT #Ó|Œü &ÉT. eTT+<äT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
137
#Ó|üyê&ÉT me&É÷ ˝Ò&ÉT. me&ÉsTTHê eT‘·eTT Á|üø±s¡eTT ø±≈£î+&Ü
C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT e÷{≤¢&ç‘˚, eT‘·eTTqT e<ä* C≤„qeTTqT ‘Ó*j·÷*
nì #Ó|挑˚ yêì Ç+{Ï˝ÀH˚ yêìøÏ e´‹πsK‘· edüTÔ+~. ˇø£ eTTd”¢yéT
C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT e÷{≤¢&ç‘˚ e+<ä eTTd”¢yéT\T yêìøÏ m<äTs¡T
e÷{≤¢&TÉ <äTs¡T. ªªπs|ü⁄ ˙e⁄ #·ìb˛‘˚ ˙ X¯eeTTqT e÷ eTTd”y¢ Té >√Ø\˝À
|üP&ÉÃìe«eTT. @ eTTd”¢yéT ˙ X¯yêìï ‘êø£&ÉT. eT‘· ìj·TeTeTT
bÕ{Ï+#·ìyê&ÉT ªªø±|ò”sYμμ ne⁄‘ê&ÉTμμ nì n+<äTs¡T. ø±|ò”sY n+fÒ
nC≤„ìj·Tì ø=+<äs¡T, <Ó’eÁ<√Væ≤ nì ø=+<äs¡T #Ó|ü#·THêïs¡T. eTìwæ
Áã‹øÏ j·TTqï|ü&˚ eT‘·eTT nqT s√>∑eTT n+≥Tø√e&ÉeTTø±ø£, eTìwæ
#·ìb˛sTTq|ü&ÉT ≈£L&Ü yêì X¯yêìï ≈£L&Ü eT‘·eTT e<ä\˝Ò<äT. @
s√>∑eTsTTHê eTìwæ Áã‹øÏj·TTqï|ü&˚ ñ+≥T+~. #·ìb˛‘˚ yêì˝À
<ëì #Ûêj·T\T @e÷Á‘·eTT ø£ì|æ+#·e⁄. nsTT‘˚ eT‘·eTT nqTq~
#·ìb˛sTTq eTìwæì ≈£L&Ü e<ä\˝Ò<äT. }] ãj·T{ÏøÏ b˛sTT #·÷ùdÔ
Væ≤+<äTe⁄\ düàXÊqeTT y˚s¡T, Ŭø’düúe⁄\ düàXÊqeTT y˚s¡T, nfÒ¢ eTTd”¢yéT\
düàXÊqeTT y˚s¡T>± j·TTqï$. bıs¡bÕ≥T>± ≈£L&Ü Væ≤+<äTe⁄\ X¯eeTTqT
‘Ó∫à eTTd”¢yéT\ düàXÊqeTT˝À |üP&ÉÃs¡T. eTTd”¢yéT\T yê] X¯eeTTqT
Ç‘·s¡ düàXÊqeTT\˝À |üP&ÉÃs¡T. ∫es¡≈£î #·ìb˛sTT ≈£î[fl b˛sTTq
X¯yê\e<ä› ≈£L&Ü eT‘· ìj·Te÷\T ñHêïsTT. eT‘·eTT e÷≥ $qì
yêìì eT‘·eTT, kÕ+Á|ü<ëj·TeTT\qT Ä#·]+#·ì yê]ì, ~Ûø£ÿ]+∫q
yê]ì yê] düàXÊqeTT˝À |üP&ÉÃeTT nì u…~]+#·&ÉeTT ≈£L&Ü ø£\<äT.
#·ìb˛sTTHê e<ä\ì eT‘·eTT ø±yê˝≤ e<ë›?j·Tì eTìwæ Ä˝À∫+#·T
ø√e\dæq düeTj·TeTT e#·TÃ#·Tqï~. <˚e⁄ì C≤„qeTT eTìwæ #·ìb˛ø£
eTT+<˚, Áã‹øÏj·TTqï|ü&˚ XÊ+‹ì ø£\T>∑CÒj·TT#·Tqï~. eT‘·eTT
138
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Áã‹øÏq|ü&˚ø±ø£ #·ìb˛sTTq|ü&ÉT ≈£L&Ü eTìwæì y˚~+#·T#·Tqï~. n˝≤
y˚<qä ˝À |ü+|ü⁄ eT‘·eTT ø±yê˝≤? XÊ+‹ì ø£\T>∑Cj
Ò T· T C≤„qeTT ø±yê˝À?
eTìwæ Ä˝À∫+#·Tø√e\dæq düeTj·TeTT ÄdüqïeT>∑T#·Tqï~. eT‘·
Á>∑+<∏äeTT\ì <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\πø eT‘·eTT eTTÁ<äy˚dæ, ‘·q ù|s¡T Á>∑+<∏äeTT
eTT+<äs¡ #Ó|üq≥T¢ #˚dæq~. <˚e⁄&ÉT #Ó|æŒq~ <Ó’eC≤„qy˚T>±˙ eT‘·
C≤„qeTT ø±<äT ø£<ë! eT‘·eTTqT ø±<ä+fÒ, eT‘· Á>∑+<∏äeTT ø±<ä+fÒ MT
ô|<ä›\T ìqTï yÓ*y˚kÕÔs¡T. ìqTï yÓ*y˚j·TT eT‘·eTT ø±yê˝À, Ä<ä]+#·T
C≤„qeTT ø±yê˝À Ä˝À∫+#·Tø√e\dæq düeTj·TeTT ÄdüqïeT>∑T#·Tqï~.
˙e⁄ |ü⁄{Ï+º ~ Á|üøè£ ‹, |üse¡ ÷‘·à\ ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\≈£î, #Óù|Œ~ eT‘·eTT
ù|s¡T. H˚qT |òü˝≤Hê eT‘·eTTyê&çì nqT≈£î+≥THêïe⁄. |òü˝≤Hê yê]
ø=&ÉT≈£îqT nì <˚e⁄ì ù|s¡T #Ó|Œü &ÉeTT ˝Ò<Tä . ˙e⁄ düèwæ̃+|üã&çq yêì$,
ìqTï düèwæ̃+∫q yêìì >∑T]+∫ #Ó|ü, ˙ eT‘·eTTqT >∑T]+∫ #Ó|üŒ≈£î.
m+<äTø£q>±! eT‘·eTT e÷j·T>± Ç+‘·ø±\eTT eTqTwüß\˝À #˚] eTT~]
b˛sTTq~. nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT eT‘·eTT e÷j·T>± ñ+&É&ÉeTT ø±≈£î+&Ü
n~ e÷j·TyÓTÆ b˛e⁄ ø±\eTT <ä>]Z∑ øÏ e∫Ãq~. ~«rj·T <Óe’ Á>∑+<∏eä TT˝À
Ä<äs¡Dø£s¡Ô ekÕÔ&Éì Ç|ü&ÉT H˚qT #Ó|üŒì $wüj·TeTT\qT #Ó|üqì
eTT+<˚ #Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. nfÒ¢ Ä<äs¡Dø£s¡Ô e#˚à ø±\eTT e∫Ã+<˚yÓ÷!
Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫Ã Ä s√E düVæ≤+#·s¡T nqT @düT #Ó|ü $wüj·TeTT\qT
düVæ≤+∫Hê, düVæ≤+#·ø£ b˛sTTHê ‘·|üŒø£ #Ó|üqT. Ä s√E düVæ≤+#·ì ~
eT‘·eTTqT >∑÷]à #Ó|挑˚ y˚TeTT n≥T¢ ˝ÒeTT ø£<ë!j·Tì nqe#·TÃqT.
Ä ~qeTT eT‘·eTT ˝Ò<äT. n+<äTe\q Ä s√E #Ó|üŒ˝Ò<äT. H˚&ÉT
<˚e⁄&ÉT Ä<äsD
¡ ø£s>Ô¡ ± e∫ÃHê eTT+<äT e∫Ãq Á|üeø£\Ô T #Ó|Œæ q C≤„qeTTH˚
#Ó|ü qT>±˙ Äj·Tq ‘·q+‘·≈î£ ‘êqT Áø=‘·Ô C≤„qeTTqT #Ó|Œü &ÉT. eTT+<äT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
139
140
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#Ó|æŒq yê{ÏH˚ #Ó|üqT. nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT e#˚à yêì <äèwæ˜ eT‘·eTT
MT<äH˚.
düs«¡ dü‘´· eTT˝ÀìøÏ q&ç|+æ #·TqT nq>± ªªn<Ûsä à¡ eTT\ qT+&ç <Ûsä à¡ eTT\yÓ|’ ⁄ü
|ü+|ü⁄qTμμ nì ns¡úeTT.
Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫ÃHê ‘êeTT #Ó|æŒq yê{ÏH˚ #Ó|üqì u…’_\T˝À
jÓ÷Vü‰qT düTyês¡Ô 16e n<Ûë´j·TeTT˝À 13, 14, 15e e#·qeTT\qT
ˇø£e÷s¡T #·÷&É+&ç.
ø£cÕº\˝À ñqïyêìì |ü\ø£]+∫ yêìøÏ düVü‰j·TeTT #˚dæ yêì
ø£wüºeTT\qT+&ç ãj·T≥|ü&Éy˚ùdÔ yêìì m+‘√ Ä<ä]+∫q≥¢>∑TqT.
ø£cÕº\˝À ñ+&˚ yêìì, &ÉãT“ ˝Òìyêìì mes¡÷ |ü\ø£]+#·sT¡ . ø£cÕº\˝À
ñ+&˚yêìì eTqy˚T dü«j·TeTT>± |ü\Tø£]+∫, Ä<äTø=ì ø£cÕº\qT ‘=\–ùdÔ
<ëìì $T+∫q Ä<äs¡D ˝Ò<äT. eTqTwüß\T dü«+‘· <Ûäs¡àeTT\qT
b˛>=≥Tº≈£îì dü«‘·+Á‘·eTT>± Áã‘·Tø£˝Òø£ |üs¡<Ûäs¡àeTT\˝À |ü&ç ∫es¡≈£î
düàXÊqeTT˝À ≈£L&Ü dü«‘·+Á‘·‘· ˝Ò≈î£ +&Ü Áã‹πøyê]øÏ dü«+‘· <Ûsä ¡àeTT\qT
>∑Ts¡TÔ #˚dæ, |üs¡<Ûäs¡àeTT\qT e<ä*+∫ Ç‘·s¡T\ ÄBÛqeTT˝À ˝Ò≈£î+&Ü
dü«‘·+Á‘·eTT>± Áã‘·T≈£î≥≈£î M\T mes¡T ø£*ŒkÕÔs√, yêπs ì»yÓTÆq
Ä<äsD¡ ø£s,Ô¡ n<˚ ì»yÓTqÆ Ä<äsD¡ j·Tì #Ó|Œü e#·TÃqT. uÛ÷Ñ $TMT<ä ˇø£]øÏ
Ç<ä›]øÏ ø±≈£î+&Ü Á|ü|ü+#·eTT yÓTT‘·ÔeTT˝À dü«‘·+Á‘·‘· ˝Òìyêfi¯¢+<ä]ø°
dü«‘·+Á‘·‘· ø£*Œ+#·&eÉ TT ø=s¡≈î£ e#·TÃyê&ÉT ∫qïyê&Ój
’ T· T+&É&TÉ . n‘·&TÉ
kÕe÷qT´&ÉT ø±<äìj˚T #ÓbÕŒ*. n˝≤ e#·TÃyê&˚ ì»yÓTÆq Ä<äs¡Dø£s¡Ô.
(jÓ ÷ Vü ‰ Hé : 16`13,14,15) ªªnsTT‘˚ Äj· T q nq>±
dü‘·´dü«s¡÷|æjÓÆTq Ä‘·à e∫Ãq|ü&ÉT $TeTTà\qT düs¡« dü‘·´eTT
˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqT. Äj·Tq ‘·q+‘·≥ ‘êH˚ @$Tj·T÷
uÀ~Û+#·ø£ y˚{Ïì $qTH√ yê{Ïì uÀ~Û+∫ dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄
dü+>∑‘·T\qT MT≈£î ‘Ó*j·T CÒj·TTqT. (14) Äj·Tq Hê
yê{Ï˝Àì$ rdüTø=ì ‘Ó*j·TCÒj·TTqT >∑qTø£ qqTï eTVæ≤eT
|üs#
¡ T· qT. (15) ‘·+&çÁøÏ ø£*– j·TTqïeìïjT· T Hê$. n+<äT#˚‘·
Äj·Tq Hê yê{Ï˝Àì$ rdüTø=ì MT≈£î ‘Ó*j·T CÒj·TTqì H˚qT
#Ó|挋ì.μμ
u…_’ \T˝Àì yêø£´eTTqT ˝À‘·T>± #·÷ùdÔ m+‘√ $wüjT· eTT ns¡eú TT
ø±>∑\<äT. e#˚Ãyê&ÉT dü‘´· dü«s¡÷|æjTÆÓ q Ä‘·à nq>± düèwæø˜ s£ j
Ô¡ TÆÓ q eTq≈£î
‘ê‘·jTÆÓ q |üse¡ ÷‘·àj˚T X¯Øs¡eTT <Û]ä +∫ e#·TÃ#·THêï&Éì ns¡eú TT. Äj·Tq
eùdÔ @$T #˚kÕÔ&TÉ ? nì Á|ü•ï+#·Tø=ì #·÷ùdÔ yêø£´eTT˝ÀH˚ düs«¡ dü‘´· eTT
˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqT nì ñqï~. düs¡« nq>± ªm\¢|ü&ÉTμ, dü‘·´eTT
nq>± ªe÷s¡ì~μ j·Tì ns¡úeTT. m\¢|ü&É÷ e÷s¡ì~, XÊX¯«‘·eTT>±
ˇπø |ü<‹∆ä ˝À ñ+&ÉTq~ <Ûsä à¡ y˚T ø£qTø£ <Ûäs¡àeTTqT düs¡«dü‘·´eTT nHêïs¡T.
eTT+<äT e∫Ãq <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À <=]øÏq düe÷#ês¡eTTqTã{Ϻ
Á|ü»\qT <Ûsä à¡ eTT\‘√ Ä<ä]+#·T Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ eùdÔ <Ûsä à¡ #·Áø£eTTqT <Û]ä +∫
sê>∑\&ÉT. <Ûäs¡à#·Áø£eTT nq>± X¯Øs¡y˚T ø£<ë! <ëìì n+<äs¡÷ <Ûä]+∫
ekÕÔs¡T ø£<ë!j·Tì ø=+<äs¡T nqTø√e#·TÃqT. kÕ<Ûës¡D X¯Øs¡eTTH˚
<Ûsä à¡ #·Áø£eTT nì nqe#·TÃqT. nsTT‘˚ kÕ<Ûës¡D »qT\T <Û]ä +#·T <ëìì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT nqT ù|s¡T‘√ |æ\TeeTT. <˚e⁄&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä ne‘·]+#·T
q|ü&ÉT @ X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e#·TÃH√, Ä X¯Øs¡eTTqT e÷Á‘·eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT nqT≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. X¯Øs¡eTTqT kÕ<Ûës¡D eTìwæ
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
139
140
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#Ó|æŒq yê{ÏH˚ #Ó|üqT. nsTT‘˚ Ç|ü&ÉT e#˚à yêì <äèwæ˜ eT‘·eTT
MT<äH˚.
düs«¡ dü‘´· eTT˝ÀìøÏ q&ç|+æ #·TqT nq>± ªªn<Ûsä à¡ eTT\ qT+&ç <Ûsä à¡ eTT\yÓ|’ ⁄ü
|ü+|ü⁄qTμμ nì ns¡úeTT.
Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫ÃHê ‘êeTT #Ó|æŒq yê{ÏH˚ #Ó|üqì u…’_\T˝À
jÓ÷Vü‰qT düTyês¡Ô 16e n<Ûë´j·TeTT˝À 13, 14, 15e e#·qeTT\qT
ˇø£e÷s¡T #·÷&É+&ç.
ø£cÕº\˝À ñqïyêìì |ü\ø£]+∫ yêìøÏ düVü‰j·TeTT #˚dæ yêì
ø£wüºeTT\qT+&ç ãj·T≥|ü&Éy˚ùdÔ yêìì m+‘√ Ä<ä]+∫q≥¢>∑TqT.
ø£cÕº\˝À ñ+&˚ yêìì, &ÉãT“ ˝Òìyêìì mes¡÷ |ü\ø£]+#·sT¡ . ø£cÕº\˝À
ñ+&˚yêìì eTqy˚T dü«j·TeTT>± |ü\Tø£]+∫, Ä<äTø=ì ø£cÕº\qT ‘=\–ùdÔ
<ëìì $T+∫q Ä<äs¡D ˝Ò<äT. eTqTwüß\T dü«+‘· <Ûäs¡àeTT\qT
b˛>=≥Tº≈£îì dü«‘·+Á‘·eTT>± Áã‘·Tø£˝Òø£ |üs¡<Ûäs¡àeTT\˝À |ü&ç ∫es¡≈£î
düàXÊqeTT˝À ≈£L&Ü dü«‘·+Á‘·‘· ˝Ò≈î£ +&Ü Áã‹πøyê]øÏ dü«+‘· <Ûsä ¡àeTT\qT
>∑Ts¡TÔ #˚dæ, |üs¡<Ûäs¡àeTT\qT e<ä*+∫ Ç‘·s¡T\ ÄBÛqeTT˝À ˝Ò≈£î+&Ü
dü«‘·+Á‘·eTT>± Áã‘·T≈£î≥≈£î M\T mes¡T ø£*ŒkÕÔs√, yêπs ì»yÓTÆq
Ä<äsD¡ ø£s,Ô¡ n<˚ ì»yÓTqÆ Ä<äsD¡ j·Tì #Ó|Œü e#·TÃqT. uÛ÷Ñ $TMT<ä ˇø£]øÏ
Ç<ä›]øÏ ø±≈£î+&Ü Á|ü|ü+#·eTT yÓTT‘·ÔeTT˝À dü«‘·+Á‘·‘· ˝Òìyêfi¯¢+<ä]ø°
dü«‘·+Á‘·‘· ø£*Œ+#·&eÉ TT ø=s¡≈î£ e#·TÃyê&ÉT ∫qïyê&Ój
’ T· T+&É&TÉ . n‘·&TÉ
kÕe÷qT´&ÉT ø±<äìj˚T #ÓbÕŒ*. n˝≤ e#·TÃyê&˚ ì»yÓTÆq Ä<äs¡Dø£s¡Ô.
(jÓ ÷ Vü ‰ Hé : 16`13,14,15) ªªnsTT‘˚ Äj· T q nq>±
dü‘·´dü«s¡÷|æjÓÆTq Ä‘·à e∫Ãq|ü&ÉT $TeTTà\qT düs¡« dü‘·´eTT
˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqT. Äj·Tq ‘·q+‘·≥ ‘êH˚ @$Tj·T÷
uÀ~Û+#·ø£ y˚{Ïì $qTH√ yê{Ïì uÀ~Û+∫ dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄
dü+>∑‘·T\qT MT≈£î ‘Ó*j·T CÒj·TTqT. (14) Äj·Tq Hê
yê{Ï˝Àì$ rdüTø=ì ‘Ó*j·TCÒj·TTqT >∑qTø£ qqTï eTVæ≤eT
|üs#
¡ T· qT. (15) ‘·+&çÁøÏ ø£*– j·TTqïeìïjT· T Hê$. n+<äT#˚‘·
Äj·Tq Hê yê{Ï˝Àì$ rdüTø=ì MT≈£î ‘Ó*j·T CÒj·TTqì H˚qT
#Ó|挋ì.μμ
u…_’ \T˝Àì yêø£´eTTqT ˝À‘·T>± #·÷ùdÔ m+‘√ $wüjT· eTT ns¡eú TT
ø±>∑\<äT. e#˚Ãyê&ÉT dü‘´· dü«s¡÷|æjTÆÓ q Ä‘·à nq>± düèwæø˜ s£ j
Ô¡ TÆÓ q eTq≈£î
‘ê‘·jTÆÓ q |üse¡ ÷‘·àj˚T X¯Øs¡eTT <Û]ä +∫ e#·TÃ#·THêï&Éì ns¡eú TT. Äj·Tq
eùdÔ @$T #˚kÕÔ&TÉ ? nì Á|ü•ï+#·Tø=ì #·÷ùdÔ yêø£´eTT˝ÀH˚ düs«¡ dü‘´· eTT
˝ÀìøÏ q&ç|æ+#·TqT nì ñqï~. düs¡« nq>± ªm\¢|ü&ÉTμ, dü‘·´eTT
nq>± ªe÷s¡ì~μ j·Tì ns¡úeTT. m\¢|ü&É÷ e÷s¡ì~, XÊX¯«‘·eTT>±
ˇπø |ü<‹∆ä ˝À ñ+&ÉTq~ <Ûsä à¡ y˚T ø£qTø£ <Ûäs¡àeTTqT düs¡«dü‘·´eTT nHêïs¡T.
eTT+<äT e∫Ãq <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\˝À <=]øÏq düe÷#ês¡eTTqTã{Ϻ
Á|ü»\qT <Ûsä à¡ eTT\‘√ Ä<ä]+#·T Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ eùdÔ <Ûsä à¡ #·Áø£eTTqT <Û]ä +∫
sê>∑\&ÉT. <Ûäs¡à#·Áø£eTT nq>± X¯Øs¡y˚T ø£<ë! <ëìì n+<äs¡÷ <Ûä]+∫
ekÕÔs¡T ø£<ë!j·Tì ø=+<äs¡T nqTø√e#·TÃqT. kÕ<Ûës¡D X¯Øs¡eTTH˚
<Ûsä à¡ #·Áø£eTT nì nqe#·TÃqT. nsTT‘˚ kÕ<Ûës¡D »qT\T <Û]ä +#·T <ëìì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT nqT ù|s¡T‘√ |æ\TeeTT. <˚e⁄&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä ne‘·]+#·T
q|ü&ÉT @ X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ e#·TÃH√, Ä X¯Øs¡eTTqT e÷Á‘·eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT nqT≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. X¯Øs¡eTTqT kÕ<Ûës¡D eTìwæ
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
141
<Ûä]ùdÔ <ëìì kÕ<Ûës¡D X¯Øs¡eTT n+<äTeTT. <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫
eùdÔ <ëìì <Ûäs¡à#·Áø£eTT nì ‘·|üŒìdü]>± nqe˝…qT.
Á|üXï¯ :` eTìwæ <Û]ä +#·T <ëìì X¯Øs¡eTT nì nqT≥ düV≤ü »y˚T. nsTT‘˚
|ü⁄{Ϻq yês¡+<äs¡÷ X¯Øs¡eTT‘√H˚ Áã‘·T≈£î#·T+<äTs¡T. |ü⁄{Ϻq n+<ä]˝À
ˇø£s¡T <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü ñ+&Ée#·TÃqT. Äj·Tq ≈£L&Ü X¯Øs¡eTTH˚ <Ûä]+∫
e#·TÃqT nì MTs¡T ≈£L&Ü n|ü&É|ü&ÉT #Ó|üŒ>± $HêïeTT. Ç|ü&˚yÓ÷
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTTqT e÷Á‘·eTT <Ûäs¡à#·Áø£eTT nì n+{≤eTT nì
#Ó|ü#·THêïs¡T. á $wüj·TeTTqT MTs¡T m˝≤ #Ó|üŒ>∑\T>∑T#·THêïs¡T?
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT eTìwæ>± |ü⁄fÒ~º yêdüeÔ y˚T nsTTHê, Äj·Tq kÕ<Ûës¡D
eTìwæe˝… |ü⁄{Ï,º eTqTwüß\˝À ø£*dæb˛sTT ñ+&ÉTqT. n+<äTe\q áj·Tq
<Ûä]+∫q~ <Ûäs¡à#·Áø£eTT nì #Ó|ü≥≈£î M\T ñ+&É<äT. X¯Øs¡eTTqT
<Ûä]+∫qyê&ÉT me&ÉsTTq~ eTT+<äT ‘Ó*ùdÔ, n|ü&ÉT kÕe÷qT´ì~
X¯Øs¡eT˙, <˚e⁄ì~ <Ûäs¡à#·Áø£eT˙ #Ó|üŒe#·TÃqT. <Ûäs¡à#·Áø£eTTq≈£î
X¯Øs¡eTTq≈£î @<äsTTHê ‘˚&Ü ñ+&ÉTHê n+fÒ n˝≤>∑ ≈£L&Ü ñ+&É<äT.
Ç<ä+‘·j·T÷ ˝…ø±ÿ#ês¡eTTq≈£î, XÊÅdüÔã<䛑· ø=s¡≈£î #Ó|üŒe\dæ+<˚> ±˙
ãj·T{ÏøÏ #·÷|æ+#·T≥≈£î M\T|ü&<É Tä . <˚e⁄&ÉT eTìwæ X¯Øs¡eTTqT <Û]ä +∫
sêe&ÉeTT˝À @ ‘˚&Ü j·TT+&É<äT. ‘˚&Üj·TT+&É<äT ø±e⁄q X¯Øs¡eTT
<Û]ä +∫ e∫Ãqyê&ÉT kÕ<Ûës¡D eTìwæ ø±e#·TÃqT ˝Òø£ <˚e⁄&ÉT ø±e#·TÃqT.
<˚e⁄&ÉT ns¡T<äT>± e#·TÃqT. ì‘·´eTT |ü⁄≥Tºyês¡T kÕ<Ûës¡D eTqTwü ß˝Ò.
nsTT‘˚ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À C≤„qjÓ÷>∑eTTq XÀ¢ø£eTT Äs¡T (6) ˝Àq÷, n˝≤π>
sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTq |ü<äø=+&Ée (11) XÀ¢ø£eTT˝Àq÷
#Ó|æŒq≥T¢ düs¡« e÷qe⁄\≈£î <˚e⁄&Ó’qyê&ÉT, düs¡«e÷qe⁄\T |ü⁄≥TºqfÒ¢
142
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT. nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àdü+kÕú |üq
ì$T‘·ÔeTT uÛÑ÷$TMT<ä |ü⁄≥TºqT. n˝≤ |ü⁄{≤º&Éì ‘Ó*j·T≈£î+&ÉT≥≈£î
kÕ<Ûës¡D eTìwæ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ |ü⁄≥TºqfÒ¢ |ü⁄≥TºqT. nsTT‘˚ Äj·Tq
|ü ⁄ ≥Tº ø £ ˝ À ø=+‘· ‘˚ & Üj· T THêï <ëìì mes¡ ÷ >∑ e Tì+#· ˝ Ò s ¡ T .
>∑eTì+#·Tq≥T¢ Äj·Tq |ü⁄≥º˝Ò<äT.
eTìwæ »qà≈£î, <˚e⁄ì »qà≈£î ø=+‘· ‘˚&Ü j·TT+&ÉT≥ yêdüÔey˚T.
eTìwæ »qà˝À ‘·*¢>∑s¡“¤eTTqT+&ç •X¯óX¯Øs¡eTT ãj·T≥|ü&çq ‘·sê«‘·
|ü⁄{Ϻq X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT #˚s¡TqT. >∑s¡“¤eTTqT+&ç •X¯óe⁄ ‘·\ ãj·T≥
|ü&çq|üŒ{ÏqT+&ç |ü~ ˝Òø£ |üHÓï+&ÉT ˝Òø£ Çs¡yÓ’Hê\T>∑T >∑+≥\ ˝À|ü\
m|ü&ÓH’ ê Je⁄&ÉT |ü⁄{Ïqº X¯Øs¡eTT˝À #˚sT¡ ≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. nsTT‘˚
<˚e⁄&ÉT |ü⁄{Ϻq|ü&ÉT Je⁄&ÉT Á|ü‘˚´ø£eTT>± ãj·T≥qT+&ç sê&ÉT. <˚e⁄ì
»qà˝À •X¯óe⁄ ‘·*¢>∑s¡“¤eTT qT+&ç H˚s¡T>± düJeeTT>± |ü⁄≥Tº#·Tqï~.
<ëìì mes¡÷ >∑eTì+#·˝Òs¡T. m+<äTø£q>±! kÕ<Ûës¡D »qT\T ≈£L&Ü
‘·*¢>∑s¡“¤eTTqT+&ç düJeeTT>± |ü⁄≥Tº#·THêïs¡ì n+<äs¡÷ nqTø√e&ÉeTT
»s¡T>∑T#·Tqï~. kÕ<Ûës¡D eTìwæ |ü⁄{Ï‘º ˚ X¯Øs¡eTT |ü⁄{Ïqº ‘·sê«‘· ªJe⁄&ÉT
X¯Øs¡eTT˝À #˚s¡TqTμ nqTe÷≥ me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n+<äTe\q
düJeeTT>± |ü⁄{Ϻq <˚e⁄ìï #·÷∫Hê, yêìì kÕ<Ûës¡D eTìùw
nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~.
eTìwæ <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT ñ+&ÉTqT. Je⁄&ÉT <Û]ä +∫q
X¯Øs¡eTTH˚ eTìwæ n+≥THêïeTT. nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À
‘˚&ÜqT mes¡÷ >∑eTì+#·˝Òs¡T. ô|’øÏ ø£ì|æ+#·T ‘˚&Ü\T @MT ñ+&Ée⁄.
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT ñ+&É&ÉT, Ä‘·à ñ+&É<äT. mø£ÿ&É
Je⁄&ÉT ñ+{≤&√ nø£ÿ&É Ä‘·à ñ+&ÉTqT. Je⁄&ÉT, Ä‘·à Ç<ä›s¡÷ ˇø£#√≥
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
141
<Ûä]ùdÔ <ëìì kÕ<Ûës¡D X¯Øs¡eTT n+<äTeTT. <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫
eùdÔ <ëìì <Ûäs¡à#·Áø£eTT nì ‘·|üŒìdü]>± nqe˝…qT.
Á|üXï¯ :` eTìwæ <Û]ä +#·T <ëìì X¯Øs¡eTT nì nqT≥ düV≤ü »y˚T. nsTT‘˚
|ü⁄{Ϻq yês¡+<äs¡÷ X¯Øs¡eTT‘√H˚ Áã‘·T≈£î#·T+<äTs¡T. |ü⁄{Ϻq n+<ä]˝À
ˇø£s¡T <˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü ñ+&Ée#·TÃqT. Äj·Tq ≈£L&Ü X¯Øs¡eTTH˚ <Ûä]+∫
e#·TÃqT nì MTs¡T ≈£L&Ü n|ü&É|ü&ÉT #Ó|üŒ>± $HêïeTT. Ç|ü&˚yÓ÷
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTTqT e÷Á‘·eTT <Ûäs¡à#·Áø£eTT nì n+{≤eTT nì
#Ó|ü#·THêïs¡T. á $wüj·TeTTqT MTs¡T m˝≤ #Ó|üŒ>∑\T>∑T#·THêïs¡T?
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT eTìwæ>± |ü⁄fÒ~º yêdüeÔ y˚T nsTTHê, Äj·Tq kÕ<Ûës¡D
eTìwæe˝… |ü⁄{Ï,º eTqTwüß\˝À ø£*dæb˛sTT ñ+&ÉTqT. n+<äTe\q áj·Tq
<Ûä]+∫q~ <Ûäs¡à#·Áø£eTT nì #Ó|ü≥≈£î M\T ñ+&É<äT. X¯Øs¡eTTqT
<Ûä]+∫qyê&ÉT me&ÉsTTq~ eTT+<äT ‘Ó*ùdÔ, n|ü&ÉT kÕe÷qT´ì~
X¯Øs¡eT˙, <˚e⁄ì~ <Ûäs¡à#·Áø£eT˙ #Ó|üŒe#·TÃqT. <Ûäs¡à#·Áø£eTTq≈£î
X¯Øs¡eTTq≈£î @<äsTTHê ‘˚&Ü ñ+&ÉTHê n+fÒ n˝≤>∑ ≈£L&Ü ñ+&É<äT.
Ç<ä+‘·j·T÷ ˝…ø±ÿ#ês¡eTTq≈£î, XÊÅdüÔã<䛑· ø=s¡≈£î #Ó|üŒe\dæ+<˚> ±˙
ãj·T{ÏøÏ #·÷|æ+#·T≥≈£î M\T|ü&<É Tä . <˚e⁄&ÉT eTìwæ X¯Øs¡eTTqT <Û]ä +∫
sêe&ÉeTT˝À @ ‘˚&Ü j·TT+&É<äT. ‘˚&Üj·TT+&É<äT ø±e⁄q X¯Øs¡eTT
<Û]ä +∫ e∫Ãqyê&ÉT kÕ<Ûës¡D eTìwæ ø±e#·TÃqT ˝Òø£ <˚e⁄&ÉT ø±e#·TÃqT.
<˚e⁄&ÉT ns¡T<äT>± e#·TÃqT. ì‘·´eTT |ü⁄≥Tºyês¡T kÕ<Ûës¡D eTqTwü ß˝Ò.
nsTT‘˚ uÛÑ>∑eBZ‘·˝À C≤„qjÓ÷>∑eTTq XÀ¢ø£eTT Äs¡T (6) ˝Àq÷, n˝≤π>
sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTq |ü<äø=+&Ée (11) XÀ¢ø£eTT˝Àq÷
#Ó|æŒq≥T¢ düs¡« e÷qe⁄\≈£î <˚e⁄&Ó’qyê&ÉT, düs¡«e÷qe⁄\T |ü⁄≥TºqfÒ¢
142
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
X¯Øs¡eTTqT <Ûä]+∫ |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT. nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT <Ûäs¡àdü+kÕú |üq
ì$T‘·ÔeTT uÛÑ÷$TMT<ä |ü⁄≥TºqT. n˝≤ |ü⁄{≤º&Éì ‘Ó*j·T≈£î+&ÉT≥≈£î
kÕ<Ûës¡D eTìwæ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ |ü⁄≥TºqfÒ¢ |ü⁄≥TºqT. nsTT‘˚ Äj·Tq
|ü ⁄ ≥Tº ø £ ˝ À ø=+‘· ‘˚ & Üj· T THêï <ëìì mes¡ ÷ >∑ e Tì+#· ˝ Ò s ¡ T .
>∑eTì+#·Tq≥T¢ Äj·Tq |ü⁄≥º˝Ò<äT.
eTìwæ »qà≈£î, <˚e⁄ì »qà≈£î ø=+‘· ‘˚&Ü j·TT+&ÉT≥ yêdüÔey˚T.
eTìwæ »qà˝À ‘·*¢>∑s¡“¤eTTqT+&ç •X¯óX¯Øs¡eTT ãj·T≥|ü&çq ‘·sê«‘·
|ü⁄{Ϻq X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT #˚s¡TqT. >∑s¡“¤eTTqT+&ç •X¯óe⁄ ‘·\ ãj·T≥
|ü&çq|üŒ{ÏqT+&ç |ü~ ˝Òø£ |üHÓï+&ÉT ˝Òø£ Çs¡yÓ’Hê\T>∑T >∑+≥\ ˝À|ü\
m|ü&ÓH’ ê Je⁄&ÉT |ü⁄{Ïqº X¯Øs¡eTT˝À #˚sT¡ ≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. nsTT‘˚
<˚e⁄&ÉT |ü⁄{Ϻq|ü&ÉT Je⁄&ÉT Á|ü‘˚´ø£eTT>± ãj·T≥qT+&ç sê&ÉT. <˚e⁄ì
»qà˝À •X¯óe⁄ ‘·*¢>∑s¡“¤eTT qT+&ç H˚s¡T>± düJeeTT>± |ü⁄≥Tº#·Tqï~.
<ëìì mes¡÷ >∑eTì+#·˝Òs¡T. m+<äTø£q>±! kÕ<Ûës¡D »qT\T ≈£L&Ü
‘·*¢>∑s¡“¤eTTqT+&ç düJeeTT>± |ü⁄≥Tº#·THêïs¡ì n+<äs¡÷ nqTø√e&ÉeTT
»s¡T>∑T#·Tqï~. kÕ<Ûës¡D eTìwæ |ü⁄{Ï‘º ˚ X¯Øs¡eTT |ü⁄{Ïqº ‘·sê«‘· ªJe⁄&ÉT
X¯Øs¡eTT˝À #˚s¡TqTμ nqTe÷≥ me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n+<äTe\q
düJeeTT>± |ü⁄{Ϻq <˚e⁄ìï #·÷∫Hê, yêìì kÕ<Ûës¡D eTìùw
nqTø√e&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~.
eTìwæ <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT ñ+&ÉTqT. Je⁄&ÉT <Û]ä +∫q
X¯Øs¡eTTH˚ eTìwæ n+≥THêïeTT. nsTT‘˚ <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À
‘˚&ÜqT mes¡÷ >∑eTì+#·˝Òs¡T. ô|’øÏ ø£ì|æ+#·T ‘˚&Ü\T @MT ñ+&Ée⁄.
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT ñ+&É&ÉT, Ä‘·à ñ+&É<äT. mø£ÿ&É
Je⁄&ÉT ñ+{≤&√ nø£ÿ&É Ä‘·à ñ+&ÉTqT. Je⁄&ÉT, Ä‘·à Ç<ä›s¡÷ ˇø£#√≥
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
143
ñ+&É&ÉeTT düJe X¯Øs¡eTT˝Àì $<ÛëqeTT. <˚e⁄&ÉT e∫à ‘·*¢>∑s¡“¤eTT
qT+&˚ düJeeTT>± |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT. nsTTHê Ä X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT,
Ä‘·à ˝Ò≈î£ +&Ü øπ e\eTT Ä‘·àø£+fÒ y˚ss¡ TTq |üse¡ ÷‘·à ñ+&ÉTqT. Ä‘·à≈£î
‘·+Á&ç, Jyê‘·à≈£î ‘ê‘·jÓÆTq <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À Jyê‘·à, Ä‘·à
¬s+&É÷ ˝Ò≈£î+&ÉTqT. Jyê‘·à, Ä‘·à ¬s+&É÷ ˝Òì <˚Vü≤eTT Á|ü|ü+#·eTT˝À
mø£ÿ&Ü ñ+&É<äT. Jyê‘·à nqTuÛÑ$+#·T#·T+&É>±, Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝Àì
ø±s¡´eTT\˙ï #˚j·TT#·÷ Je⁄ìøÏ nqTuÛÑeeTT\qT n+~+#·T#·T+&ÉTqT.
Jyê‘·àqT Ä‘·à J$+|ü #˚j·TT#·Tqï~. düs¡« JesêdüT\j·T+<äT Jyê‘·à
ñqï #√≥+‘ê Ä‘·à ñ+&ÉTqT. Ä‘·à ñ+fÒH˚ Jyê‘·à J$+#·>∑\T>∑TqT.
Ä‘·à˝Òì Jyê‘·à>±˙, Jyê‘·à˝Òì Ä‘·à>±˙ @ X¯Øs¡eTT˝À ˝Ò<äT.
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À Jyê‘·à, Ä‘·à ˝Ò<äT. X¯Øs¡eTT˝À
ñqï <˚e⁄&˚ Jyê‘·à>±, Ä‘·à>± q{Ï+#·T#·÷ X¯Øs¡eTT˝À ø±s¡´eTT\T
»s¡T>∑Tq≥T¢ #˚j·TT≥ e\q Ä X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT ñHêï&Éì
nqTø=+<äTeTT. <˚e⁄&ÉTHêï&Éì me]ø° nqTe÷qeTT sê<äT. Je⁄&ÉT
˝Òì @¬ø’ø£ X¯Øs¡eTT <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q<˚. nsTT‘˚ Çø£ÿ&É Á|ü‹ eTìwæ
C≤Á>∑‘·Ô>± ‘Ó*j·Te\dæq~ #ê˝≤ ñqï~. <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À Je⁄ì
e˝… eT]j·TT Ä‘·àe˝… q{Ï+#·T#·T+&ÉTqT. ‘·qqT Ä‘·à>±H˚ ‘·\#·TqT.
X¯Øs¡eTT ˝Òìyê&ÉT |üse¡ ÷‘·à nsTTq+<äTq X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï |üse¡ ÷‘·à
X¯Øs¡eTT˝À ñqï+‘· ø±\eTT ‘·qqT Ä‘·à>± #Ó|üø=qTqT. ø=ìï
düeTj·TeTT\˝À Jyê‘·à>± #Ó|üø=qTqT. ‘êqT |üs¡e÷‘·àjÓÆT j·TT+&ç
|üs¡e÷‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì #Ó|üqT. C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT Jyê‘·à, Ä‘·àqT
‘·+Á&çj·Tì nqe#·TÃqT. n+<äTe\q ‘êqT Jyê‘·àjÓÆTq≥T¢ Ä‘·àqT
‘·+Á&çjT· ì nqï≥T¢ q{Ï+#·TqT. ø=ìï düeTj·TeTT\˝À ‘êqT Ä‘·àjÓTÆ q≥T¢
144
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
|üse¡ ÷‘·àqT ‘·+Á&çjT· ì #Ó|ü qT. n˝≤ ˇø=ÿø£ÿ|ü&ÉT ˇø=ÿø£ÿ s¡ø£eTT>±
e÷≥¢&ÉT≥ e\q X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï <˚e⁄ìï mes¡÷ >∑T]Ô+#·T≥≈£î
neø±X¯eTT ˝Ò<äT.
Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT˝À @düT ‘·qqT Jyê‘·à>± b˛*Ãø=ìq e÷≥\T
>∑\e⁄. Ä‘·à>± b˛\TÃø=ì |üse¡ ÷‘·àqT ‘·+Á&ç>± #Ó|Œæ q e÷≥\T >∑\e⁄.
nfÒ¢ Jyê‘·à>± Ä‘·àqT ‘·+Á&ç>± b˛*à #Ó|Œæ q e÷≥\T >∑\e⁄. ø£èwüßíì>±
j·TTqï|ü&ÉT J$‘·eT+‘ê Je⁄ì>±H˚ q{Ï+#ê&ÉT. nsTT‘˚ uÛÑ>∑eBZ‘·qT
#Ó|üq|ü&ÉT e÷Á‘·eTT ªªdü«j·TeTT>± H˚qT düèwæ˜ø£s¡ÔqsTTq <˚e⁄ìïj·Tì,
|üs¡e÷‘·àqìμμ #ÓbÕŒ&ÉT. qeTàπsyÓ÷qì ‘·q $X¯«s¡÷|üeTTqT #·÷bÕ&ÉT.
á $<ÛäeTT>± u≤>± >∑eTì+∫‘˚ <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTTqT
>∑T]Ô+#·T≥≈£î, áj·Tq <˚e⁄&˚j·Tì #Ó|ü≥≈£î Ç≥Te+{Ï$ mH√ï
Ä<Ûës¡eTT\T >∑\e⁄. ø£qTï ñqï yêìπø #·÷|ü⁄ nqï≥T¢ <˚e⁄&ÉT kÕ<Ûës¡D
X¯Øs¡eTT˝À ô|’øÏ ø£ì|æ+∫Hê Äj·Tq uÀ<Ûä\qTã{Ϻ, Äj·Tq e÷≥\qT
ã{Ϻ dü÷#êj·T>± Äj·TqqT >∑T]Ô+#·T≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. nsTTHê
Äj·Tq n+‘· düT\uÛÑeTT>± ns¡úeTT ø±&ÉT. Ç|ü&ÉT H˚qT ô|’q #Ó|æŒ q≥T¢
ø=ìï >∑Ts¡TÔ\T ø£ì|æ+∫Hê, Ä >∑Ts¡TÔ\ e\q <˚e⁄ìï >∑T]Ô+#·T≥≈£î
kÕ<Ûä´eTTHêï Äj·Tq <˚e⁄&ÉT ø±<äT nqT≥≈£î Äj·Tq e<ä›H˚ mH√ï
$wüj·TeTT\T ø£ì|æ+#·T#·T+&ÉTqT. <˚e⁄&ÉT nqT≥≈£î ˇø£{Ï ˝Òø£ ¬s+&ÉT
Ä<Ûës¡eTT\T ø£ì|æ+∫Hê <˚e⁄&ÉT ø±<äT nqT≥≈£î e+<ä\ ø=\~
Ä<Ûës¡eTT\T ø£ì|æ+#·TqT. n+<äTe\q Á|ü‘·´ø£åeTT>± $X¯«eTTq≈£î
n~Û|ü‹jÓÆTq düs¡«eTTqT düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTq |üs¡e÷‘·à ø£èwüßíì
s¡÷|üeTT˝À uÛ÷Ñ $TMT<ä eTqTwüß\ eT<Û´ä ˝ÀìøÏ e∫ÃHê, me«s¡÷ Äj·Tq
<˚yê~ <˚e⁄&Éì >∑T]Ô+#·˝øÒ £ b˛j·÷s¡T. n˝≤π> s¬ +&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
143
ñ+&É&ÉeTT düJe X¯Øs¡eTT˝Àì $<ÛëqeTT. <˚e⁄&ÉT e∫à ‘·*¢>∑s¡“¤eTT
qT+&˚ düJeeTT>± |ü⁄≥Tº#·THêï&ÉT. nsTTHê Ä X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT,
Ä‘·à ˝Ò≈î£ +&Ü øπ e\eTT Ä‘·àø£+fÒ y˚ss¡ TTq |üse¡ ÷‘·à ñ+&ÉTqT. Ä‘·à≈£î
‘·+Á&ç, Jyê‘·à≈£î ‘ê‘·jÓÆTq <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À Jyê‘·à, Ä‘·à
¬s+&É÷ ˝Ò≈£î+&ÉTqT. Jyê‘·à, Ä‘·à ¬s+&É÷ ˝Òì <˚Vü≤eTT Á|ü|ü+#·eTT˝À
mø£ÿ&Ü ñ+&É<äT. Jyê‘·à nqTuÛÑ$+#·T#·T+&É>±, Ä‘·à X¯Øs¡eTT˝Àì
ø±s¡´eTT\˙ï #˚j·TT#·÷ Je⁄ìøÏ nqTuÛÑeeTT\qT n+~+#·T#·T+&ÉTqT.
Jyê‘·àqT Ä‘·à J$+|ü #˚j·TT#·Tqï~. düs¡« JesêdüT\j·T+<äT Jyê‘·à
ñqï #√≥+‘ê Ä‘·à ñ+&ÉTqT. Ä‘·à ñ+fÒH˚ Jyê‘·à J$+#·>∑\T>∑TqT.
Ä‘·à˝Òì Jyê‘·à>±˙, Jyê‘·à˝Òì Ä‘·à>±˙ @ X¯Øs¡eTT˝À ˝Ò<äT.
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À Jyê‘·à, Ä‘·à ˝Ò<äT. X¯Øs¡eTT˝À
ñqï <˚e⁄&˚ Jyê‘·à>±, Ä‘·à>± q{Ï+#·T#·÷ X¯Øs¡eTT˝À ø±s¡´eTT\T
»s¡T>∑Tq≥T¢ #˚j·TT≥ e\q Ä X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT ñHêï&Éì
nqTø=+<äTeTT. <˚e⁄&ÉTHêï&Éì me]ø° nqTe÷qeTT sê<äT. Je⁄&ÉT
˝Òì @¬ø’ø£ X¯Øs¡eTT <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q<˚. nsTT‘˚ Çø£ÿ&É Á|ü‹ eTìwæ
C≤Á>∑‘·Ô>± ‘Ó*j·Te\dæq~ #ê˝≤ ñqï~. <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT˝À Je⁄ì
e˝… eT]j·TT Ä‘·àe˝… q{Ï+#·T#·T+&ÉTqT. ‘·qqT Ä‘·à>±H˚ ‘·\#·TqT.
X¯Øs¡eTT ˝Òìyê&ÉT |üse¡ ÷‘·à nsTTq+<äTq X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï |üse¡ ÷‘·à
X¯Øs¡eTT˝À ñqï+‘· ø±\eTT ‘·qqT Ä‘·à>± #Ó|üø=qTqT. ø=ìï
düeTj·TeTT\˝À Jyê‘·à>± #Ó|üø=qTqT. ‘êqT |üs¡e÷‘·àjÓÆT j·TT+&ç
|üs¡e÷‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì #Ó|üqT. C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT Jyê‘·à, Ä‘·àqT
‘·+Á&çj·Tì nqe#·TÃqT. n+<äTe\q ‘êqT Jyê‘·àjÓÆTq≥T¢ Ä‘·àqT
‘·+Á&çjT· ì nqï≥T¢ q{Ï+#·TqT. ø=ìï düeTj·TeTT\˝À ‘êqT Ä‘·àjÓTÆ q≥T¢
144
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
|üse¡ ÷‘·àqT ‘·+Á&çjT· ì #Ó|ü qT. n˝≤ ˇø=ÿø£ÿ|ü&ÉT ˇø=ÿø£ÿ s¡ø£eTT>±
e÷≥¢&ÉT≥ e\q X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï <˚e⁄ìï mes¡÷ >∑T]Ô+#·T≥≈£î
neø±X¯eTT ˝Ò<äT.
Ç+J\T Á>∑+<∏eä TT˝À @düT ‘·qqT Jyê‘·à>± b˛*Ãø=ìq e÷≥\T
>∑\e⁄. Ä‘·à>± b˛\TÃø=ì |üse¡ ÷‘·àqT ‘·+Á&ç>± #Ó|Œæ q e÷≥\T >∑\e⁄.
nfÒ¢ Jyê‘·à>± Ä‘·àqT ‘·+Á&ç>± b˛*à #Ó|Œæ q e÷≥\T >∑\e⁄. ø£èwüßíì>±
j·TTqï|ü&ÉT J$‘·eT+‘ê Je⁄ì>±H˚ q{Ï+#ê&ÉT. nsTT‘˚ uÛÑ>∑eBZ‘·qT
#Ó|üq|ü&ÉT e÷Á‘·eTT ªªdü«j·TeTT>± H˚qT düèwæ˜ø£s¡ÔqsTTq <˚e⁄ìïj·Tì,
|üs¡e÷‘·àqìμμ #ÓbÕŒ&ÉT. qeTàπsyÓ÷qì ‘·q $X¯«s¡÷|üeTTqT #·÷bÕ&ÉT.
á $<ÛäeTT>± u≤>± >∑eTì+∫‘˚ <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTTqT
>∑T]Ô+#·T≥≈£î, áj·Tq <˚e⁄&˚j·Tì #Ó|ü≥≈£î Ç≥Te+{Ï$ mH√ï
Ä<Ûës¡eTT\T >∑\e⁄. ø£qTï ñqï yêìπø #·÷|ü⁄ nqï≥T¢ <˚e⁄&ÉT kÕ<Ûës¡D
X¯Øs¡eTT˝À ô|’øÏ ø£ì|æ+∫Hê Äj·Tq uÀ<Ûä\qTã{Ϻ, Äj·Tq e÷≥\qT
ã{Ϻ dü÷#êj·T>± Äj·TqqT >∑T]Ô+#·T≥≈£î neø±X¯eTT >∑\<äT. nsTTHê
Äj·Tq n+‘· düT\uÛÑeTT>± ns¡úeTT ø±&ÉT. Ç|ü&ÉT H˚qT ô|’q #Ó|æŒ q≥T¢
ø=ìï >∑Ts¡TÔ\T ø£ì|æ+∫Hê, Ä >∑Ts¡TÔ\ e\q <˚e⁄ìï >∑T]Ô+#·T≥≈£î
kÕ<Ûä´eTTHêï Äj·Tq <˚e⁄&ÉT ø±<äT nqT≥≈£î Äj·Tq e<ä›H˚ mH√ï
$wüj·TeTT\T ø£ì|æ+#·T#·T+&ÉTqT. <˚e⁄&ÉT nqT≥≈£î ˇø£{Ï ˝Òø£ ¬s+&ÉT
Ä<Ûës¡eTT\T ø£ì|æ+∫Hê <˚e⁄&ÉT ø±<äT nqT≥≈£î e+<ä\ ø=\~
Ä<Ûës¡eTT\T ø£ì|æ+#·TqT. n+<äTe\q Á|ü‘·´ø£åeTT>± $X¯«eTTq≈£î
n~Û|ü‹jÓÆTq düs¡«eTTqT düèwæ˜+∫q düèwæ˜ø£s¡Ô nsTTq |üs¡e÷‘·à ø£èwüßíì
s¡÷|üeTT˝À uÛ÷Ñ $TMT<ä eTqTwüß\ eT<Û´ä ˝ÀìøÏ e∫ÃHê, me«s¡÷ Äj·Tq
<˚yê~ <˚e⁄&Éì >∑T]Ô+#·˝øÒ £ b˛j·÷s¡T. n˝≤π> s¬ +&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
145
|üPs¡«eTT @düT>± X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ e∫ÃHê Ä s√E ≈£L&Ü mes¡÷
Äj·TqqT >∑T]Ô+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. >∑T]Ô+#·ø£b˛e&Éy˚T ø±ø£ Äj·Tq
#Ó|æŒq C≤„qeTTqT, #Ó|æŒq e÷≥\qT $ì ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£ Äj·Tq<˚
‘·|üj·Tqï≥T¢ Äj·Tq MT<ä ì+<äy˚XÊs¡T.
ø£èwüßí&ÉT>± e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq <Ûäì≈£î&ÉT>± ñ+&ÉT≥ e\q
mes¡÷ Äj·Tq CÀ*øÏ b˛˝Ò<äT. @düT>± e∫Ãq|ü&ÉT ù|<äyêì>±
e∫Ãq+<äTq n+<äs÷¡ Äj·TqqT ∫qï#·÷|ü⁄ #·÷#ês¡T. n+‘·{‘Ï √ Ä>∑ø£
Äj·Tq MT<ä nqedüse¡ TT>±, ndü÷j·T‘√ ì+<ës√|üD #˚XÊs¡T. ∫es¡≈î£
Hê´j·TkÕúqeTTq≈£î |æ\T#·Tø£b˛sTT •ø£å y˚sTT+#ês¡T. eTs¡D•ø£å
y˚sTT+#êeTì dü+‘√wæ+#ês¡T. ÄHê&ÉT Äj·TqqT <˚e⁄&Éì mes¡÷
>∑T]Ô+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. @düT>± ñqï|ü&ÉT Äj·Tq m+‘√ C≤„qeTTqT
‘Ó*j·TCÒùdÔ Ç~ <˚e⁄&ÉT ‘·|üŒ mes¡÷ #Ó|üŒ˝Òs¡ì ‘Ó*j·Tø£ Äj·Tq
#Ó|Œæ q uÀ<Û\ä qT Á>∑V≤æ +#·Tø√˝Òø£ C≤„qeTTqT nC≤„qeTT>± ‘·\∫ n|üŒ{ÏøÏ
C≤„qT\sTTq yês¡T Äj·Tq MT<ä ndü÷j·T ô|+#·Tø=ì, Äj·TqqT eTs¡D
•ø£≈å î£ >∑T]#˚XÊs¡T. Äj·TqqT #·+|æq ‘·sê«‘· düe÷~Û˝À ô|≥º>± Äj·Tq
ªªH˚qT #·ìb˛e⁄yê&ÉqT ø±qT Hê≈£î #êe⁄ ˝Ò<äTμμ nqï≥T¢ düe÷~Û qT+&ç
˝Ò∫ e∫ÃHê Äj·TqqT <äj·T´eTT nHêïs¡T>±˙ <˚e⁄&ÉT nì
nq˝Òø£b˛j·÷s¡T. Ç≥T¢ ø£èwüßí&ÉT>± e∫Ãq düeTj·TeTT\˝Àq÷, @düT>±
e∫Ãq ø±\eTT˝À>±˙ Äj·TqqT >∑T]Ô+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. Á|ü‘·´ø£åeTT>±
#Ó|æŒq uÀ<Ûä\qT, Á|ü‘·´ø£åeTT>± #˚dæq |üqT\qT #·÷∫ ø=+‘·sTTHê
Ä˝À∫+#· ˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. ø=ìï düeTj·TeTT\˝À ªH˚H˚ <˚e⁄ìïμ nì #Ó|Œæ q
yêø£´eTT\T >∑\e⁄. (jÓ÷Vü‰Hé 14`10,11) ªª‘·+Á&çj·T+<äT H˚qTqT
Hê j·T+<äT ‘·+Á&çj·TTHêïeTì ˙e⁄ qeTà˝Ò<ë?μμ nì n&ç>±&ÉT.
146
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
á e÷≥˝À <˚e⁄ìï H˚Hj
˚ T· ì #Ó|Œü ø£H˚ j·TTqï|üŒ{Ïø° Á|ü»\T @e÷Á‘·eTT
Äj·TqqT >∑T]Ô+#·˝øÒ b£ ˛j·÷s¡T. ø£èwüß&í TÉ J$‘·eT+‘ê ‘êqT mes¡sTTq~
‘Ó*j·T≈£î+&Ü <ë#·Tø=Hêï, ‘·q uÀ<Ûä #Ó|æŒq|ü&ÉT ªªH˚H˚ <˚e⁄ìï qH˚ï
ÁyÓTT≈£îÿeTTμμ nHêï&ÉT. n≥T¢ #Ó|æŒHê nø£ÿ&Ü qeTà˝Ò<äT. @düT>±
e∫Ãq|ü&ÉT ≈£L&Ü ªªH˚H˚ <˚e⁄ìïμμ nì #Ó|Œæ Hê Çø£ÿ&Ü qeTà˝Ò<Tä . <ä>sZ∑ ≈¡ î£
e∫Ãq <˚e⁄ìï ≈£L&Ü ‘Ó*j·T˝Òì yês¡T, ªªH˚H˚ <˚e⁄ìïμμ nì #Ó|æŒHê
>∑T]Ô+#·˝Òì yê]ì @eTHê˝À Hê≈£î ns¡úeTT ø±˝Ò<äT. n+‘· ˝À‘·T>±
#Ó|æŒHê, <ä>∑Zs¡>± ø£ì|æ+∫Hê ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT ‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT eTìwæ>±
eùdÔ >∑T]Ô+‘·Ts¡ì qeTàø£eTT ˝Ò<Tä . Äj·TqqT >∑T]Ô+#·&eÉ TT kÕ<Ûä´eTj˚T´
|üìø±<äT ø±e⁄q eTT+<˚ @düT Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± ekÕÔ&Éì Á|üø£{Ï+#ê&ÉT.
nsTTHê Äj·Tq m≥T¢ ekÕÔ&√, m|ü&ÉT ekÕÔ&√, me] <ä>∑Zs¡ ekÕÔ&√
me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
Á|üX¯ï :` eTìwæ e∫ÃHê X¯Øs¡eTT‘√H˚, <˚e⁄&ÉT e∫ÃHê X¯Øs¡eTT‘√H˚
j·Tì eTìwæ |ü⁄≥Tºø£≈£î <˚e⁄ì |ü⁄≥Tºø£≈£î ‘˚&Ü ñ+&ÉTqì #ÓbÕŒs¡T. Ä
‘˚&Ü mes¡÷ >∑T]Ô+#·˝ìÒ <äì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. X¯Øs¡eTT‘√ düV‰ü düJeeTT>±
mes¡T |ü⁄≥Tº<äTs√ yêπs <˚e⁄&É˙, Äj·Tq <Ûä]+∫q<˚ <Ûäs¡à#·Áø£eTì
n+<äTeTT nHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT n+fÒ Á|ü‘˚´ø£eTsTTqyê&ÉT ø±e⁄q eTqe˝…
ñqï yêìì <˚e⁄&ÉT nqe#·TÃqT. X¯Øs¡eTT <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q~ eTìwæ
<Ûä]+∫q~ ¬s+&É÷ ˇø£fÒ nsTTq|ü&ÉT eTìwæ <Ûä]+∫q <ëìì X¯Øs¡eTT
nì <˚e⁄&ÉT <Û]ä +∫q <ëìì <Ûsä à¡ #·Áø£eTT nì m+<äT≈£î nqe\dæ e∫Ãq<√
|üP]Ô>± düe÷<ÛëqeTT MTs¡T #Ó|üŒ˝Ò<äT. e÷≈£î ns¡úeTj˚T´˝≤>∑Tq |üP]Ô
$es¡eTT>± #Ó|üŒ+&ç? <Ûäs¡à#·Áø£eTTqT >∑T]Ô+#·T≥≈£î @<äsTTHê
neø±X¯eTT+&ÉTHê?
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
145
|üPs¡«eTT @düT>± X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ e∫ÃHê Ä s√E ≈£L&Ü mes¡÷
Äj·TqqT >∑T]Ô+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. >∑T]Ô+#·ø£b˛e&Éy˚T ø±ø£ Äj·Tq
#Ó|æŒq C≤„qeTTqT, #Ó|æŒq e÷≥\qT $ì ns¡úeTT #˚düTø√˝Òø£ Äj·Tq<˚
‘·|üj·Tqï≥T¢ Äj·Tq MT<ä ì+<äy˚XÊs¡T.
ø£èwüßí&ÉT>± e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq <Ûäì≈£î&ÉT>± ñ+&ÉT≥ e\q
mes¡÷ Äj·Tq CÀ*øÏ b˛˝Ò<äT. @düT>± e∫Ãq|ü&ÉT ù|<äyêì>±
e∫Ãq+<äTq n+<äs÷¡ Äj·TqqT ∫qï#·÷|ü⁄ #·÷#ês¡T. n+‘·{‘Ï √ Ä>∑ø£
Äj·Tq MT<ä nqedüse¡ TT>±, ndü÷j·T‘√ ì+<ës√|üD #˚XÊs¡T. ∫es¡≈î£
Hê´j·TkÕúqeTTq≈£î |æ\T#·Tø£b˛sTT •ø£å y˚sTT+#ês¡T. eTs¡D•ø£å
y˚sTT+#êeTì dü+‘√wæ+#ês¡T. ÄHê&ÉT Äj·TqqT <˚e⁄&Éì mes¡÷
>∑T]Ô+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. @düT>± ñqï|ü&ÉT Äj·Tq m+‘√ C≤„qeTTqT
‘Ó*j·TCÒùdÔ Ç~ <˚e⁄&ÉT ‘·|üŒ mes¡÷ #Ó|üŒ˝Òs¡ì ‘Ó*j·Tø£ Äj·Tq
#Ó|Œæ q uÀ<Û\ä qT Á>∑V≤æ +#·Tø√˝Òø£ C≤„qeTTqT nC≤„qeTT>± ‘·\∫ n|üŒ{ÏøÏ
C≤„qT\sTTq yês¡T Äj·Tq MT<ä ndü÷j·T ô|+#·Tø=ì, Äj·TqqT eTs¡D
•ø£≈å î£ >∑T]#˚XÊs¡T. Äj·TqqT #·+|æq ‘·sê«‘· düe÷~Û˝À ô|≥º>± Äj·Tq
ªªH˚qT #·ìb˛e⁄yê&ÉqT ø±qT Hê≈£î #êe⁄ ˝Ò<äTμμ nqï≥T¢ düe÷~Û qT+&ç
˝Ò∫ e∫ÃHê Äj·TqqT <äj·T´eTT nHêïs¡T>±˙ <˚e⁄&ÉT nì
nq˝Òø£b˛j·÷s¡T. Ç≥T¢ ø£èwüßí&ÉT>± e∫Ãq düeTj·TeTT\˝Àq÷, @düT>±
e∫Ãq ø±\eTT˝À>±˙ Äj·TqqT >∑T]Ô+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. Á|ü‘·´ø£åeTT>±
#Ó|æŒq uÀ<Ûä\qT, Á|ü‘·´ø£åeTT>± #˚dæq |üqT\qT #·÷∫ ø=+‘·sTTHê
Ä˝À∫+#· ˝Òøb£ ˛j·÷s¡T. ø=ìï düeTj·TeTT\˝À ªH˚H˚ <˚e⁄ìïμ nì #Ó|Œæ q
yêø£´eTT\T >∑\e⁄. (jÓ÷Vü‰Hé 14`10,11) ªª‘·+Á&çj·T+<äT H˚qTqT
Hê j·T+<äT ‘·+Á&çj·TTHêïeTì ˙e⁄ qeTà˝Ò<ë?μμ nì n&ç>±&ÉT.
146
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
á e÷≥˝À <˚e⁄ìï H˚Hj
˚ T· ì #Ó|Œü ø£H˚ j·TTqï|üŒ{Ïø° Á|ü»\T @e÷Á‘·eTT
Äj·TqqT >∑T]Ô+#·˝øÒ b£ ˛j·÷s¡T. ø£èwüß&í TÉ J$‘·eT+‘ê ‘êqT mes¡sTTq~
‘Ó*j·T≈£î+&Ü <ë#·Tø=Hêï, ‘·q uÀ<Ûä #Ó|æŒq|ü&ÉT ªªH˚H˚ <˚e⁄ìï qH˚ï
ÁyÓTT≈£îÿeTTμμ nHêï&ÉT. n≥T¢ #Ó|æŒHê nø£ÿ&Ü qeTà˝Ò<äT. @düT>±
e∫Ãq|ü&ÉT ≈£L&Ü ªªH˚H˚ <˚e⁄ìïμμ nì #Ó|Œæ Hê Çø£ÿ&Ü qeTà˝Ò<Tä . <ä>sZ∑ ≈¡ î£
e∫Ãq <˚e⁄ìï ≈£L&Ü ‘Ó*j·T˝Òì yês¡T, ªªH˚H˚ <˚e⁄ìïμμ nì #Ó|æŒHê
>∑T]Ô+#·˝Òì yê]ì @eTHê˝À Hê≈£î ns¡úeTT ø±˝Ò<äT. n+‘· ˝À‘·T>±
#Ó|æŒHê, <ä>∑Zs¡>± ø£ì|æ+∫Hê ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT ‘·sê«‘· <˚e⁄&ÉT eTìwæ>±
eùdÔ >∑T]Ô+‘·Ts¡ì qeTàø£eTT ˝Ò<Tä . Äj·TqqT >∑T]Ô+#·&eÉ TT kÕ<Ûä´eTj˚T´
|üìø±<äT ø±e⁄q eTT+<˚ @düT Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± ekÕÔ&Éì Á|üø£{Ï+#ê&ÉT.
nsTTHê Äj·Tq m≥T¢ ekÕÔ&√, m|ü&ÉT ekÕÔ&√, me] <ä>∑Zs¡ ekÕÔ&√
me]ø° ‘Ó*j·T<äT.
Á|üX¯ï :` eTìwæ e∫ÃHê X¯Øs¡eTT‘√H˚, <˚e⁄&ÉT e∫ÃHê X¯Øs¡eTT‘√H˚
j·Tì eTìwæ |ü⁄≥Tºø£≈£î <˚e⁄ì |ü⁄≥Tºø£≈£î ‘˚&Ü ñ+&ÉTqì #ÓbÕŒs¡T. Ä
‘˚&Ü mes¡÷ >∑T]Ô+#·˝ìÒ <äì ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. X¯Øs¡eTT‘√ düV‰ü düJeeTT>±
mes¡T |ü⁄≥Tº<äTs√ yêπs <˚e⁄&É˙, Äj·Tq <Ûä]+∫q<˚ <Ûäs¡à#·Áø£eTì
n+<äTeTT nHêïs¡T. <˚e⁄&ÉT n+fÒ Á|ü‘˚´ø£eTsTTqyê&ÉT ø±e⁄q eTqe˝…
ñqï yêìì <˚e⁄&ÉT nqe#·TÃqT. X¯Øs¡eTT <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q~ eTìwæ
<Ûä]+∫q~ ¬s+&É÷ ˇø£fÒ nsTTq|ü&ÉT eTìwæ <Ûä]+∫q <ëìì X¯Øs¡eTT
nì <˚e⁄&ÉT <Û]ä +∫q <ëìì <Ûsä à¡ #·Áø£eTT nì m+<äT≈£î nqe\dæ e∫Ãq<√
|üP]Ô>± düe÷<ÛëqeTT MTs¡T #Ó|üŒ˝Ò<äT. e÷≈£î ns¡úeTj˚T´˝≤>∑Tq |üP]Ô
$es¡eTT>± #Ó|üŒ+&ç? <Ûäs¡à#·Áø£eTTqT >∑T]Ô+#·T≥≈£î @<äsTTHê
neø±X¯eTT+&ÉTHê?
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
147
»yêãT :` X¯Øs¡eTT˝À |òü˝≤Hê~ <Ûäs¡à#·Áø£eTì >∑T]Ô+#·T≥≈£î |ü⁄≥Tºø£˝À
‘·|üŒ, ô|<ä›sTTq ‘·sê«‘· X¯Øs¡eTT˝À @ >∑T]Ô+|ü⁄ ø£q|üsê<äT. |ü⁄≥Tºø£˝À
≈£L&Ü ‘Ó*j·TT≥≈£î kÕ<Ûä´|ü&É<äì ‘Ó\TdüTø=HêïeTT. kÕ<Ûës¡D eTìwæ
X¯Øs¡eTT, <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT ô|’øÏ ˇø£ Ø‹>±H˚ j·TT+&ÉTqT. ô|’q
dü÷ú\ X¯Øs¡eTTq≈£î mìï uÛ≤>∑eTT\T+&ÉTH√ nìï uÛ≤>∑eTT˝Ò ¬s+&ÉT
X¯Øs¡eTT\˝Àq÷ ñ+&ÉTqT. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT eTìwæ <Ûä]+∫q
dü÷ú\X¯Øs¡eTT |ü~ uÛ≤>∑eTT\T>±H˚ ñ+&ÉTqT. ◊<äT C≤„H˚+Á~j·TeTT\T,
◊<äT ø£πsà+Á~j·TeTT\T >∑\ X¯Øs¡eTT˝Ò <˚e⁄ìøÏ, eTìwæøÏ ñ+&ÉTqT.
<˚e⁄&ÉT <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTT ≈£L&Ü eTìwæ <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTTe˝… ñ+&ÉTqT.
<˚e⁄&ÉT <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTT ≈£L&Ü eTìwæ X¯Øs¡eTTe˝… dü÷\ú eTT, dü÷ø£àå eTT
nqT ¬s+&ÉT X¯Øs¡eTT\T>± ñ+&ÉTqT. ô|’øÏ ø£ì|æ+#·Tq~ dü÷ú\X¯Øs¡eTT
ø±>±, ø£ì|æ+#·T X¯Øs¡eTT˝À ø£ì|æ+#·ø£ ˝À|ü\ nDÏ–j·TT+&ÉTq~
dü÷ø£åàX¯Øs¡eTT nì n+<äTeTT. eTìwæ dü÷ú\, dü÷ø£åà X¯Øs¡eTT\qT
s¬ +&ÉT X¯Øs¡eTT˝˝À Je⁄&ÉT ø±|ü⁄s¡eTT #˚jT· T#·THêï&ÉT. Je⁄&ÉT ìe•+#·T
X¯Øs¡eTT˝À 10 uÛ≤>∑eTT\T dü÷\ú X¯Øs¡eTT, 14 uÛ≤>∑eTT\T dü÷ø£àå X¯Øs¡eTT,
3 uÛ≤>∑eTT\T Ä‘·à yÓTT‘·ÔeTT 27 ø±>±, düs¡«kÕ<Ûës¡DeTT>± ñ+&ÉTq$
12 eT+∫ #Ó&ÉT >∑TDeTT\T, 12 <Ûäs¡à, n<Ûäs¡àeTT\T >∑\e⁄. >∑TDeTT\T,
<Ûsä à¡ eTT\T eT+∫ #Ó&TÉ s¬ +&ÉT s¡øe£ TT\T #Ûêj·T>± ‘Ó*d” ‘Ó*j·Tø£ (ø£ì|æ+N
ø£ì|æ+#·ø£) X¯Øs¡eTT˝À ñ+&ÉTqT. n$ eT+∫ #Ó&ÉT 12 >∑TDeTT\T,
<Ûäs¡à n<Ûäs¡àeTT\T 12 j·TTHêï X¯Øs¡eTT˝À ˝…øÏÿ+#·ã&Ée⁄. X¯Øs¡eTT
Ä‘·à\‘√ ø±ø£b˛‘˚ 24 uÛ≤>∑eTT\T, eT÷&ÉT Ä‘·à\‘√ nsTT‘˚ 27
uÛ≤>∑eTT\T ñqï<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. eTìwæøÏ ‘·q X¯Øs¡ $wüj·Ty˚T ‘· q≈£î
‘Ó*j·T<äT. uÛÑ>∑eBZ‘· Á|üø±s¡eTT πøåÁ‘·πøåÁ‘·»„ $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT nqT
148
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n<Ûë´j·TeTT˝À X¯Øs¡eTTqT πøåÁ‘·eTT nìj·T÷, X¯Øs¡eTTqT ‘Ó*dæqyê&ÉT
πøåÁ‘·E„&ÉT nìj·T÷ #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qeTT Á|üø±s¡ eTT Á|ü‹
eTìwæ ø=~› > ± C≤„ q eTT ‘Ó * dæ q yê&Ó ’ H ê X¯ Ø s¡ e TTqT >∑ T ]+∫
‘Ó*dæj·TT+&Ée˝…qT. eTìwæ Ä‘·àC≤„qeTT˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡eTT\qT
H˚s¡TÃq|ü&˚ X¯Øs¡eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·Te\dæ j·TTqï~. X¯Øs¡eTTqT
>∑T]+∫ ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ X¯Øs¡eTT˝À ìe•+#·T Ä‘·àqT, Jyê‘·àqT >∑T]+∫
eTìwæ ‘Ó*j·T˝Ò&ÉT. n+<äTe\q C≤„ì nqT Á|ü‹yê&ÉT eTT+<äT X¯Øs¡
C≤„qeTTqT ‘Ó*dæj·TT+&Ü*. n˝≤ ‘Ó*dæq|ü&˚ X¯Øs¡eTT ãj·T≥
dü÷\ú <˚V≤ü eTTø£+fÒ, X¯Øs¡eTT˝À|ü\ dü÷ø£àå <˚V≤ü eTT #ê˝≤ kÕsê+X¯yTÓ qÆ <äì
‘Ó*j·TTqT.
Á|üø£è‹‘√ ‘·j·÷s¡sTTq X¯Øs¡eTTqT ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ |üs¡e÷‘·à‘√
‘·j·÷s¡sTTq Ä‘·àC≤„qeTT @MT ‘Ó*j·T<ä˙, @ eTìwæ nsTTHê yÓTT<ä≥
Á|üø£è‹ qT+&ç ‘·j·÷s¡sTTq X¯Øs¡eTTqT ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ C≤„ì ø±˝Ò&É˙ ,
ˇø£yfi˚ ¯ n≥Te+{Ïyê&ÉT ‘·qqT C≤„ì nì #Ó|ü ø=+fÒ n~ ndü‘´· eT>∑Tqì
#Ó|ü#·÷ ô|<ä›\T ˇø£ |ü<ä´eTTqT #ÓbÕŒs¡T #·÷&É+&ç.
|ü+#·‘·‘·Ô«eTT\qT |ü+Nø£]+#·ø£
eT+∫ j·T‘·T\eTqï e÷≥\qï
≈£î+#·eT+<äT >∑»eTT Á>∑T&ÉT¶ô|{Ϻq #·+<ä+ãT
nœ\ Jedü+>∑ Ä‘·à*+>±!
uÛ≤eeTT :` Á|üø£è‹˝Àì |ü+#· uÛÑ÷‘·eTT\sTTq Äø±X¯eTT, >±*, n–ï,
˙s¡T, uÛÑ÷$T nqT ◊<äT uÛ≤>∑eTT\T $&ÉBdæ 25 uÛ≤>∑eTT\T #˚dæ yê{Ï
düy˚Tàfi¯qeTT #˚j·T>± 24 uÛ≤>∑eTT\ X¯Øs¡eTT ‘·j·÷s¡sTTq<ä˙, yê{Ï
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
147
»yêãT :` X¯Øs¡eTT˝À |òü˝≤Hê~ <Ûäs¡à#·Áø£eTì >∑T]Ô+#·T≥≈£î |ü⁄≥Tºø£˝À
‘·|üŒ, ô|<ä›sTTq ‘·sê«‘· X¯Øs¡eTT˝À @ >∑T]Ô+|ü⁄ ø£q|üsê<äT. |ü⁄≥Tºø£˝À
≈£L&Ü ‘Ó*j·TT≥≈£î kÕ<Ûä´|ü&É<äì ‘Ó\TdüTø=HêïeTT. kÕ<Ûës¡D eTìwæ
X¯Øs¡eTT, <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT ô|’øÏ ˇø£ Ø‹>±H˚ j·TT+&ÉTqT. ô|’q
dü÷ú\ X¯Øs¡eTTq≈£î mìï uÛ≤>∑eTT\T+&ÉTH√ nìï uÛ≤>∑eTT˝Ò ¬s+&ÉT
X¯Øs¡eTT\˝Àq÷ ñ+&ÉTqT. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT eTìwæ <Ûä]+∫q
dü÷ú\X¯Øs¡eTT |ü~ uÛ≤>∑eTT\T>±H˚ ñ+&ÉTqT. ◊<äT C≤„H˚+Á~j·TeTT\T,
◊<äT ø£πsà+Á~j·TeTT\T >∑\ X¯Øs¡eTT˝Ò <˚e⁄ìøÏ, eTìwæøÏ ñ+&ÉTqT.
<˚e⁄&ÉT <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTT ≈£L&Ü eTìwæ <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTTe˝… ñ+&ÉTqT.
<˚e⁄&ÉT <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTT ≈£L&Ü eTìwæ X¯Øs¡eTTe˝… dü÷\ú eTT, dü÷ø£àå eTT
nqT ¬s+&ÉT X¯Øs¡eTT\T>± ñ+&ÉTqT. ô|’øÏ ø£ì|æ+#·Tq~ dü÷ú\X¯Øs¡eTT
ø±>±, ø£ì|æ+#·T X¯Øs¡eTT˝À ø£ì|æ+#·ø£ ˝À|ü\ nDÏ–j·TT+&ÉTq~
dü÷ø£åàX¯Øs¡eTT nì n+<äTeTT. eTìwæ dü÷ú\, dü÷ø£åà X¯Øs¡eTT\qT
s¬ +&ÉT X¯Øs¡eTT˝˝À Je⁄&ÉT ø±|ü⁄s¡eTT #˚jT· T#·THêï&ÉT. Je⁄&ÉT ìe•+#·T
X¯Øs¡eTT˝À 10 uÛ≤>∑eTT\T dü÷\ú X¯Øs¡eTT, 14 uÛ≤>∑eTT\T dü÷ø£àå X¯Øs¡eTT,
3 uÛ≤>∑eTT\T Ä‘·à yÓTT‘·ÔeTT 27 ø±>±, düs¡«kÕ<Ûës¡DeTT>± ñ+&ÉTq$
12 eT+∫ #Ó&ÉT >∑TDeTT\T, 12 <Ûäs¡à, n<Ûäs¡àeTT\T >∑\e⁄. >∑TDeTT\T,
<Ûsä à¡ eTT\T eT+∫ #Ó&TÉ s¬ +&ÉT s¡øe£ TT\T #Ûêj·T>± ‘Ó*d” ‘Ó*j·Tø£ (ø£ì|æ+N
ø£ì|æ+#·ø£) X¯Øs¡eTT˝À ñ+&ÉTqT. n$ eT+∫ #Ó&ÉT 12 >∑TDeTT\T,
<Ûäs¡à n<Ûäs¡àeTT\T 12 j·TTHêï X¯Øs¡eTT˝À ˝…øÏÿ+#·ã&Ée⁄. X¯Øs¡eTT
Ä‘·à\‘√ ø±ø£b˛‘˚ 24 uÛ≤>∑eTT\T, eT÷&ÉT Ä‘·à\‘√ nsTT‘˚ 27
uÛ≤>∑eTT\T ñqï<äì #Ó|üŒe#·TÃqT. eTìwæøÏ ‘·q X¯Øs¡ $wüj·Ty˚T ‘· q≈£î
‘Ó*j·T<äT. uÛÑ>∑eBZ‘· Á|üø±s¡eTT πøåÁ‘·πøåÁ‘·»„ $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT nqT
148
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
n<Ûë´j·TeTT˝À X¯Øs¡eTTqT πøåÁ‘·eTT nìj·T÷, X¯Øs¡eTTqT ‘Ó*dæqyê&ÉT
πøåÁ‘·E„&ÉT nìj·T÷ #Ó|æŒj·TTHêïs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘· C≤„qeTT Á|üø±s¡ eTT Á|ü‹
eTìwæ ø=~› > ± C≤„ q eTT ‘Ó * dæ q yê&Ó ’ H ê X¯ Ø s¡ e TTqT >∑ T ]+∫
‘Ó*dæj·TT+&Ée˝…qT. eTìwæ Ä‘·àC≤„qeTT˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒ¡eTT\qT
H˚s¡TÃq|ü&˚ X¯Øs¡eTTqT >∑T]+∫ ‘Ó*j·Te\dæ j·TTqï~. X¯Øs¡eTTqT
>∑T]+∫ ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ X¯Øs¡eTT˝À ìe•+#·T Ä‘·àqT, Jyê‘·àqT >∑T]+∫
eTìwæ ‘Ó*j·T˝Ò&ÉT. n+<äTe\q C≤„ì nqT Á|ü‹yê&ÉT eTT+<äT X¯Øs¡
C≤„qeTTqT ‘Ó*dæj·TT+&Ü*. n˝≤ ‘Ó*dæq|ü&˚ X¯Øs¡eTT ãj·T≥
dü÷\ú <˚V≤ü eTTø£+fÒ, X¯Øs¡eTT˝À|ü\ dü÷ø£àå <˚V≤ü eTT #ê˝≤ kÕsê+X¯yTÓ qÆ <äì
‘Ó*j·TTqT.
Á|üø£è‹‘√ ‘·j·÷s¡sTTq X¯Øs¡eTTqT ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ |üs¡e÷‘·à‘√
‘·j·÷s¡sTTq Ä‘·àC≤„qeTT @MT ‘Ó*j·T<ä˙, @ eTìwæ nsTTHê yÓTT<ä≥
Á|üø£è‹ qT+&ç ‘·j·÷s¡sTTq X¯Øs¡eTTqT ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ C≤„ì ø±˝Ò&É˙ ,
ˇø£yfi˚ ¯ n≥Te+{Ïyê&ÉT ‘·qqT C≤„ì nì #Ó|ü ø=+fÒ n~ ndü‘´· eT>∑Tqì
#Ó|ü#·÷ ô|<ä›\T ˇø£ |ü<ä´eTTqT #ÓbÕŒs¡T #·÷&É+&ç.
|ü+#·‘·‘·Ô«eTT\qT |ü+Nø£]+#·ø£
eT+∫ j·T‘·T\eTqï e÷≥\qï
≈£î+#·eT+<äT >∑»eTT Á>∑T&ÉT¶ô|{Ϻq #·+<ä+ãT
nœ\ Jedü+>∑ Ä‘·à*+>±!
uÛ≤eeTT :` Á|üø£è‹˝Àì |ü+#· uÛÑ÷‘·eTT\sTTq Äø±X¯eTT, >±*, n–ï,
˙s¡T, uÛÑ÷$T nqT ◊<äT uÛ≤>∑eTT\T $&ÉBdæ 25 uÛ≤>∑eTT\T #˚dæ yê{Ï
düy˚Tàfi¯qeTT #˚j·T>± 24 uÛ≤>∑eTT\ X¯Øs¡eTT ‘·j·÷s¡sTTq<ä˙, yê{Ï
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
149
150
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ô|’ |ü<ä´eTT˝À ô|<ä›\T #Ó|æŒq $<ÛëqeTTqT #·÷ùdÔ C≤„qeTT
ø±yê\qTø=qT eTìwæ eTT+<äT X¯Øs¡eTT m˝≤ |ü⁄{Ϻ+<√, m˝≤
‘·j÷· s¡sTT+<√ C≤„q $<ÛëqeTT‘√ ‘Ó*j·T>∑*–‘˚, yê&ÉT ‘·sê«‘· Ä‘·àC≤„ì
n>∑T≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉTqT. C≤„qeTT ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· Á|üøè£ ‹ C≤„qeTTqT
Ä‘·àC≤„qeTTqT ø£*|æ#·÷ùdÔ X¯Øs¡eTT mìï uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï<√
eTT+<äT ù|J\˝À X¯Øs¡eTTqT #·Áø£eTTe˝… ^∫q ∫Á‘·|≥ü eTTqT #·÷#êeTT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTTqT ‘Ó*j·TT≥≈£î eTT+<äT <Ûäs¡à#·Áø£eTTe˝…j·TTqï X¯ Øs¡
ìsêàDeTTqT eTs=ø£e÷s¡T >∑eTì<ë›eTT.
kÕ<Ûës¡D eTìwæ jÓTTø£ÿ <Ûäs¡à#·Áø£eTT
$es¡eTTqT ‘Ó*j·T>∑*Zq yêìH˚ C≤„ì nqe#·TÃq˙ ô|<ä›\T #ÓbÕŒs¡T.
n≥T¢ X¯Øs¡eTT Á|üø£è‹ e\q ‘·j·÷s¡sTTq $wüj·TeTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
H˚qT eT+∫ C≤„ìì nì me&ÉsTTHê nHêï&É+fÒ n~ @qT>∑T >∑+|ü
ÁøÏ+<ä Á>∑T&ÉT¶ ô|≥Tºq<äì #Ó|æŒq≥T¢+&ÉTqT. @qT>∑T >∑+|üÁøÏ+<ä Á>∑T&ÉT¶
ô|≥Tº≥ m+‘· ndü‘·´yÓ÷ X¯Øs¡ $es¡eTT ‘Ó*j·Tìyê&ÉT H˚qT C≤„ìì
nq&ÉeTT n+‘˚ ndü‘·´eT>∑TqT.
á ìsêàDeTT˝À dü÷ú\ X¯Øs¡ uÛ≤>∑eTT\T 10 ñ+&É>±, dü÷ø£åà
X¯Øs¡ uÛ≤>∑eTT\T 14 ñ+&É>± Ä‘·à uÛ≤>∑eTT\T eT÷&ÉT ñ+&É>± yÓTT‘·eÔ TT
X¯Øs¡eTT 27 uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï~. n+<äT˝À #Ûêj·T>± |üP]Ô ø£ì|æ+#·ì
eT+∫ #Ó&ÉT >∑TDeTT\T 12, <Ûäsêà<Ûäs¡àeTT\T 12 yÓTT‘·ÔeTT 24 >∑\e⁄.
Ç≥T¢ dü÷ú\, dü÷ø£åà, #Ûêj·T X¯Øs¡eTT\qT eT÷&ç+{Ïì ø£*|æ #·÷ùdÔ eTq
eTT+<äs¡j·TT+&˚ #·Áø£eTTe˝… X¯Øs¡eTT ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. Ç~
ns¡úeT>∑T≥≈£î ˝…ø±ÿ#ês¡eTT>± Áyêj·Tã&çq~. Bì˝À n<Ûäs¡àeTT\T
Äs¡TqT, #Ó&ÉT >∑TDeTT\T Äs¡TqT ‘·–Z+#·Tø=qï C≤„qT\T ≈£L&Ü ø=+<äs¡T
>∑\s¡T. n|ü&ÉT yê] X¯Øs¡eTTqT 39 uÛ≤>∑eTT\T>±H˚ #Ó|üŒe#·TÃqT.
nìï{Ï˙ ø£*|æ #Ó|挑˚ yÓTT‘·ÔeTT 51>± ñqï≥T¢ #Ó|üŒe#·TÃqT. eTìwæ
X¯Øs¡eTT˝Àì $<ÛëqeTTqT C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT #Ó|ü ø=+fÒ Ç˝≤ ø£\<äT.
<Ûsä à¡ dü+kÕú|qü ì$T‘·eÔ TT düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT eTìwæ>± düèwæ+˜ |üã&ÉT
#·THêï&ÉT. e∫Ãqyê&ÉT |üs¡e÷‘˚à nsTTHê |üs¡e÷‘·à kÕúqeTT˝À
Vü‰»s¡T>± e⁄+&ç ‘·q Á|ü‹ì~Ûì nì #Ó|üø=qT#·÷ uÛÑ÷$TMT<ä ‘êH˚
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
149
150
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
ô|’ |ü<ä´eTT˝À ô|<ä›\T #Ó|æŒq $<ÛëqeTTqT #·÷ùdÔ C≤„qeTT
ø±yê\qTø=qT eTìwæ eTT+<äT X¯Øs¡eTT m˝≤ |ü⁄{Ϻ+<√, m˝≤
‘·j÷· s¡sTT+<√ C≤„q $<ÛëqeTT‘√ ‘Ó*j·T>∑*–‘˚, yê&ÉT ‘·sê«‘· Ä‘·àC≤„ì
n>∑T≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉTqT. C≤„qeTT ‘Ó*dæq ‘·sê«‘· Á|üøè£ ‹ C≤„qeTTqT
Ä‘·àC≤„qeTTqT ø£*|æ#·÷ùdÔ X¯Øs¡eTT mìï uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï<√
eTT+<äT ù|J\˝À X¯Øs¡eTTqT #·Áø£eTTe˝… ^∫q ∫Á‘·|≥ü eTTqT #·÷#êeTT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTTqT ‘Ó*j·TT≥≈£î eTT+<äT <Ûäs¡à#·Áø£eTTe˝…j·TTqï X¯ Øs¡
ìsêàDeTTqT eTs=ø£e÷s¡T >∑eTì<ë›eTT.
kÕ<Ûës¡D eTìwæ jÓTTø£ÿ <Ûäs¡à#·Áø£eTT
$es¡eTTqT ‘Ó*j·T>∑*Zq yêìH˚ C≤„ì nqe#·TÃq˙ ô|<ä›\T #ÓbÕŒs¡T.
n≥T¢ X¯Øs¡eTT Á|üø£è‹ e\q ‘·j·÷s¡sTTq $wüj·TeTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
H˚qT eT+∫ C≤„ìì nì me&ÉsTTHê nHêï&É+fÒ n~ @qT>∑T >∑+|ü
ÁøÏ+<ä Á>∑T&ÉT¶ ô|≥Tºq<äì #Ó|æŒq≥T¢+&ÉTqT. @qT>∑T >∑+|üÁøÏ+<ä Á>∑T&ÉT¶
ô|≥Tº≥ m+‘· ndü‘·´yÓ÷ X¯Øs¡ $es¡eTT ‘Ó*j·Tìyê&ÉT H˚qT C≤„ìì
nq&ÉeTT n+‘˚ ndü‘·´eT>∑TqT.
á ìsêàDeTT˝À dü÷ú\ X¯Øs¡ uÛ≤>∑eTT\T 10 ñ+&É>±, dü÷ø£åà
X¯Øs¡ uÛ≤>∑eTT\T 14 ñ+&É>± Ä‘·à uÛ≤>∑eTT\T eT÷&ÉT ñ+&É>± yÓTT‘·eÔ TT
X¯Øs¡eTT 27 uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï~. n+<äT˝À #Ûêj·T>± |üP]Ô ø£ì|æ+#·ì
eT+∫ #Ó&ÉT >∑TDeTT\T 12, <Ûäsêà<Ûäs¡àeTT\T 12 yÓTT‘·ÔeTT 24 >∑\e⁄.
Ç≥T¢ dü÷ú\, dü÷ø£åà, #Ûêj·T X¯Øs¡eTT\qT eT÷&ç+{Ïì ø£*|æ #·÷ùdÔ eTq
eTT+<äs¡j·TT+&˚ #·Áø£eTTe˝… X¯Øs¡eTT ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. Ç~
ns¡úeT>∑T≥≈£î ˝…ø±ÿ#ês¡eTT>± Áyêj·Tã&çq~. Bì˝À n<Ûäs¡àeTT\T
Äs¡TqT, #Ó&ÉT >∑TDeTT\T Äs¡TqT ‘·–Z+#·Tø=qï C≤„qT\T ≈£L&Ü ø=+<äs¡T
>∑\s¡T. n|ü&ÉT yê] X¯Øs¡eTTqT 39 uÛ≤>∑eTT\T>±H˚ #Ó|üŒe#·TÃqT.
nìï{Ï˙ ø£*|æ #Ó|挑˚ yÓTT‘·ÔeTT 51>± ñqï≥T¢ #Ó|üŒe#·TÃqT. eTìwæ
X¯Øs¡eTT˝Àì $<ÛëqeTTqT C≤„qeTT Á|üø±s¡eTT #Ó|ü ø=+fÒ Ç˝≤ ø£\<äT.
<Ûsä à¡ dü+kÕú|qü ì$T‘·eÔ TT düècÕ˜´~ <˚e⁄&ÉT eTìwæ>± düèwæ+˜ |üã&ÉT
#·THêï&ÉT. e∫Ãqyê&ÉT |üs¡e÷‘˚à nsTTHê |üs¡e÷‘·à kÕúqeTT˝À
Vü‰»s¡T>± e⁄+&ç ‘·q Á|ü‹ì~Ûì nì #Ó|üø=qT#·÷ uÛÑ÷$TMT<ä ‘êH˚
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
151
ñ<䓤$+#·T#·THêï&ÉT. n˝≤ |ü⁄{Ϻq|ü&ÉT ‘êqT eTT+<˚ ˇø£ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq
X¯Øs¡eTTqT ‘·q ìyêdüeTT ø=s¡≈£î ‘·j·÷s¡T #˚düTø=qT#·THêï&ÉT. á
$wüj·TeTTq≈£î kÕø£å´eTT n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê 15 q+<äT,
Äj·T‘Y 28, 29\˝À Áyêj·Tã&ç e⁄qï <ëìì #·÷ùdÔ Hê e÷≥ ì»eTì
‘Ó\TdüTÔ+~.
(15`28, 29) ªªu≤>± m+&çq q\¢ì eT{Ϻ‘√ H˚qT ˇø£ eTìwæì
(X¯Øsêìï) ‘·j÷· s¡T #˚jT· uÀ‘·THêïqT nì ˙ |Á uü TÑÛ e⁄ <ä÷‘·\‘√
nHêï&ÉT. H˚qT n‘·ì X¯Øs¡eTTqT |üP]Ô ‘·j÷· s¡T #˚dæ n‘·ì˝À
Hê Ä‘·àqT }~q|ü&ÉT MTs¡+‘ê n‘·ì eTT+<äT kÕcÕº+>∑
|ü&É+&ç.μμ
<˚e⁄&ÉT Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq X¯Øs¡eTTqT ‘·j·÷s¡T #˚düTÔHêïqì eTT+<˚
#Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. n˝≤ #˚dæq <ëì˝Àπø ‘·q Ä‘·àqT }<äTqT nì e⁄+~.
<˚e⁄&ÉT <Û]ä +#·T X¯Øs¡eTT kÕ<Ûës¡D eTìwæ X¯Øs¡yTÓ ‘Æ ˚ <ëìì Á|ü‘˚´ø£eTT>±
<˚e⁄&ÉT ‘·j·÷s¡T #˚j·Te\dæq |üì ˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+#·T X¯Øs¡e TT
kÕ<Ûës¡D eTìwæe˝…qTqï X¯Øs¡y˚T nsTTHê n~ Á|ü‘˚´ø£eTT>± ‘·j·÷s¡T
#˚j·Tã&ɶ~ nì ‘Ó*dæb˛sTTq~. n~ n+<ä] X¯Øs¡eTT˝≤>± ñ+&É<äT.
n+<äT˝À @<√ Á|ü‘˚´ø£‘· ñ+&ÉTqT. Ä Á|ü‘˚´ø£‘· @$T{Ï? nì n+fÒ
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT ndü\T ˝Ò&ÉT. nfÒ¢ Ä‘·àj·T÷
˝Ò<äT. eT÷&ÉT Ä‘·à\˝À X¯Øs¡eTT˝À ñ+&ÉTyê&ÉT |üs¡e÷‘·à ˇø£ÿ&˚j·Tì
‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~. $T>∑‘ê dü÷ú\ X¯Øs¡eTT 10 uÛ≤>∑eTT\T+&ÉTqT. nfÒ¢
dü÷ø£åà X¯Øs¡eTT 14 uÛ≤>∑eTT\T+&ÉTqT. eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À Äs¡T
n<Ûäs¡àeTT\T, Äs¡T <Ûäs¡àeTT\T yÓTT‘·ÔeTT 12 ñ+&É>± uÛÑ>∑e+‘·Tì
152
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
X¯Øs¡eTT˝À Äs¡T <Ûsä à¡ eTT\T e÷Á‘·yT˚ ñ+&ÉTqT. >∑TDeTT\ $wüjT· eTTq≈£î
eùdÔ kÕ<Ûës¡D eTìwæ≈£îqïfÒ¢ 12 >∑TDeTT\T+&ÉTqT.
eTìwæ˝À
uÛÑ>∑e+‘·Tì˝À
dü÷ú\ X¯Øs¡eTT
10 uÛ≤>∑eTT\T
10 uÛ≤>∑eTT\T
dü÷ø£åà X¯Øs¡eTT
14 uÛ≤>∑eTT\T
14 uÛ≤>∑eTT\T
Ä‘·à\T
3
1
>∑TDeTT\T
12
12
<Ûäsêà<Ûäs¡àeTT\T
12
6
Jeړ k͜qeTT
uÛÑØÔ
U≤∞
Ä‘·à kÕúqeTT
uÛÑØÔ
U≤∞
<Ûäs¡àeTT\ kÕúqeTT
uÛÑØÔ
dü>∑eTT U≤∞
ãj·T{Ï uÛ≤>∑eTT˝Àì Je⁄ì #·Áø£eTT U≤∞>± j·TTqï~. ãj·T{Ï
qT+&ç Hê\Ze uÛ≤>∑eTT˝À <Ûäs¡àeTT\T Äs¡T >∑\e⁄. n<Ûäs¡àeTT\T Äs¡T
U≤∞>± j·TTqï$. |üP]Ô eT<Û´ä uÛ≤>∑eTT˝À Äs¡e uÛ≤>∑eTT˝Àì Ä‘·àkÕúqeTT
U≤∞>± ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT eTT+<˚ ø=ìï
U≤∞ #˚dæ <˚e⁄&ÉT ‘·j·÷s¡T #˚XÊ&ÉT. kÕ<Ûës¡D eTìwæ <Ûä]+∫q~ Äs¡ T
uÛ≤>∑eTT\ <Ûäs¡à#·Áø£eTTø±>±, <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q~ Hê\TZ uÛ≤>∑eTT\
<Ûäs¡à#·Áø£y˚T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
151
ñ<䓤$+#·T#·THêï&ÉT. n˝≤ |ü⁄{Ϻq|ü&ÉT ‘êqT eTT+<˚ ˇø£ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq
X¯Øs¡eTTqT ‘·q ìyêdüeTT ø=s¡≈£î ‘·j·÷s¡T #˚düTø=qT#·THêï&ÉT. á
$wüj·TeTTq≈£î kÕø£å´eTT n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À dü÷sê 15 q+<äT,
Äj·T‘Y 28, 29\˝À Áyêj·Tã&ç e⁄qï <ëìì #·÷ùdÔ Hê e÷≥ ì»eTì
‘Ó\TdüTÔ+~.
(15`28, 29) ªªu≤>± m+&çq q\¢ì eT{Ϻ‘√ H˚qT ˇø£ eTìwæì
(X¯Øsêìï) ‘·j÷· s¡T #˚jT· uÀ‘·THêïqT nì ˙ |Á uü TÑÛ e⁄ <ä÷‘·\‘√
nHêï&ÉT. H˚qT n‘·ì X¯Øs¡eTTqT |üP]Ô ‘·j÷· s¡T #˚dæ n‘·ì˝À
Hê Ä‘·àqT }~q|ü&ÉT MTs¡+‘ê n‘·ì eTT+<äT kÕcÕº+>∑
|ü&É+&ç.μμ
<˚e⁄&ÉT Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq X¯Øs¡eTTqT ‘·j·÷s¡T #˚düTÔHêïqì eTT+<˚
#Ó|æŒj·TTHêï&ÉT. n˝≤ #˚dæq <ëì˝Àπø ‘·q Ä‘·àqT }<äTqT nì e⁄+~.
<˚e⁄&ÉT <Û]ä +#·T X¯Øs¡eTT kÕ<Ûës¡D eTìwæ X¯Øs¡yTÓ ‘Æ ˚ <ëìì Á|ü‘˚´ø£eTT>±
<˚e⁄&ÉT ‘·j·÷s¡T #˚j·Te\dæq |üì ˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+#·T X¯Øs¡e TT
kÕ<Ûës¡D eTìwæe˝…qTqï X¯Øs¡y˚T nsTTHê n~ Á|ü‘˚´ø£eTT>± ‘·j·÷s¡T
#˚j·Tã&ɶ~ nì ‘Ó*dæb˛sTTq~. n~ n+<ä] X¯Øs¡eTT˝≤>± ñ+&É<äT.
n+<äT˝À @<√ Á|ü‘˚´ø£‘· ñ+&ÉTqT. Ä Á|ü‘˚´ø£‘· @$T{Ï? nì n+fÒ
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT˝À Je⁄&ÉT ndü\T ˝Ò&ÉT. nfÒ¢ Ä‘·àj·T÷
˝Ò<äT. eT÷&ÉT Ä‘·à\˝À X¯Øs¡eTT˝À ñ+&ÉTyê&ÉT |üs¡e÷‘·à ˇø£ÿ&˚j·Tì
‘Ó*dæb˛e⁄#·Tqï~. $T>∑‘ê dü÷ú\ X¯Øs¡eTT 10 uÛ≤>∑eTT\T+&ÉTqT. nfÒ¢
dü÷ø£åà X¯Øs¡eTT 14 uÛ≤>∑eTT\T+&ÉTqT. eTìwæ X¯Øs¡eTT˝À Äs¡T
n<Ûäs¡àeTT\T, Äs¡T <Ûäs¡àeTT\T yÓTT‘·ÔeTT 12 ñ+&É>± uÛÑ>∑e+‘·Tì
152
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
X¯Øs¡eTT˝À Äs¡T <Ûsä à¡ eTT\T e÷Á‘·yT˚ ñ+&ÉTqT. >∑TDeTT\ $wüjT· eTTq≈£î
eùdÔ kÕ<Ûës¡D eTìwæ≈£îqïfÒ¢ 12 >∑TDeTT\T+&ÉTqT.
eTìwæ˝À
uÛÑ>∑e+‘·Tì˝À
dü÷ú\ X¯Øs¡eTT
10 uÛ≤>∑eTT\T
10 uÛ≤>∑eTT\T
dü÷ø£åà X¯Øs¡eTT
14 uÛ≤>∑eTT\T
14 uÛ≤>∑eTT\T
Ä‘·à\T
3
1
>∑TDeTT\T
12
12
<Ûäsêà<Ûäs¡àeTT\T
12
6
Jeړ k͜qeTT
uÛÑØÔ
U≤∞
Ä‘·à kÕúqeTT
uÛÑØÔ
U≤∞
<Ûäs¡àeTT\ kÕúqeTT
uÛÑØÔ
dü>∑eTT U≤∞
ãj·T{Ï uÛ≤>∑eTT˝Àì Je⁄ì #·Áø£eTT U≤∞>± j·TTqï~. ãj·T{Ï
qT+&ç Hê\Ze uÛ≤>∑eTT˝À <Ûäs¡àeTT\T Äs¡T >∑\e⁄. n<Ûäs¡àeTT\T Äs¡T
U≤∞>± j·TTqï$. |üP]Ô eT<Û´ä uÛ≤>∑eTT˝À Äs¡e uÛ≤>∑eTT˝Àì Ä‘·àkÕúqeTT
U≤∞>± ø£ì|æ+#·T#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTT eTT+<˚ ø=ìï
U≤∞ #˚dæ <˚e⁄&ÉT ‘·j·÷s¡T #˚XÊ&ÉT. kÕ<Ûës¡D eTìwæ <Ûä]+∫q~ Äs¡ T
uÛ≤>∑eTT\ <Ûäs¡à#·Áø£eTTø±>±, <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q~ Hê\TZ uÛ≤>∑eTT\
<Ûäs¡à#·Áø£y˚T.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
153
154
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT <Ûä]+∫q <Ûäs¡à#·Áø£eTT
<˚e⁄&ÉT ‘·j÷· s¡T #˚dqæ Á|ü‘´˚ ø£eTsTTq X¯Øs¡eTT Hê\T>∑T >∑T+Á&Éì
uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï~. eTìwæ <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTTq≈£î, <˚e⁄&ÉT <Û]ä +∫q
X¯Øs¡eTTq≈£î s¬ +&ÉT uÛ≤>∑eTT\T ‘˚&Ü >∑\e⁄. eTìwæ~ Äs¡T uÛ≤>∑eTT\T>±
ñ+&É>±, <˚e⁄ì~ Hê\T>∑T uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï~. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q
<Ûäs¡à#·Áø£eTT jÓTTø£ÿ ∫Á‘·eTT ‘·sê«‘· ù|J |ü≥eTT˝À #·÷&É+&ç.
ô|’øÏ ø£ì|æ+#·T dü÷ú\ <˚Vü≤eTTø£*Z ˝À|ü\ dü÷ø£åà <˚Vü≤eTT ø£*Z,
ãj·T{ÏøÏ ‘Ó*j·TT >∑TDeTT\T ø£*Z nfÒ¢ <Ûäs¡àeTT\T ø£\ X¯Øs¡eTTqT
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q <Ûäs¡à#·Áø£eTT
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫ e#·TÃ#·THêï&ÉT. <˚e⁄&ÉT eT{Ϻ‘√ eTìwæì ‘·j·÷s¡T
#˚j·TuÀ‘·THêïqì #Ó|æŒ Á|ü‘˚´ø£eTT>± Hê\TZ uÛ≤>∑eTT\ <Ûäs¡à#·Áø£ eTTqT
‘·j·÷s¡T #˚XÊ&ÉT. Ç+<äT˝À Jyê‘·à, Ä‘·àkÕúqeTT\T ¬s+&É÷ ˝Òe⁄.
eTìwæ <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTTq≈£î, <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTTq≈£î ¬s+&ÉT
uÛ≤>∑eTT\ ‘˚&Ü ñ+&É&Éy˚Tø±ø£ <˚e⁄ì X¯Øs¡eTT˝À n<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄.
<Ûäs¡àeTT\T e÷Á‘·eTTqï≥T¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
153
154
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT <Ûä]+∫q <Ûäs¡à#·Áø£eTT
<˚e⁄&ÉT ‘·j÷· s¡T #˚dqæ Á|ü‘´˚ ø£eTsTTq X¯Øs¡eTT Hê\T>∑T >∑T+Á&Éì
uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï~. eTìwæ <Û]ä +∫q X¯Øs¡eTTq≈£î, <˚e⁄&ÉT <Û]ä +∫q
X¯Øs¡eTTq≈£î s¬ +&ÉT uÛ≤>∑eTT\T ‘˚&Ü >∑\e⁄. eTìwæ~ Äs¡T uÛ≤>∑eTT\T>±
ñ+&É>±, <˚e⁄ì~ Hê\T>∑T uÛ≤>∑eTT\T>± j·TTqï~. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q
<Ûäs¡à#·Áø£eTT jÓTTø£ÿ ∫Á‘·eTT ‘·sê«‘· ù|J |ü≥eTT˝À #·÷&É+&ç.
ô|’øÏ ø£ì|æ+#·T dü÷ú\ <˚Vü≤eTTø£*Z ˝À|ü\ dü÷ø£åà <˚Vü≤eTT ø£*Z,
ãj·T{ÏøÏ ‘Ó*j·TT >∑TDeTT\T ø£*Z nfÒ¢ <Ûäs¡àeTT\T ø£\ X¯Øs¡eTTqT
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q <Ûäs¡à#·Áø£eTT
<˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫ e#·TÃ#·THêï&ÉT. <˚e⁄&ÉT eT{Ϻ‘√ eTìwæì ‘·j·÷s¡T
#˚j·TuÀ‘·THêïqì #Ó|æŒ Á|ü‘˚´ø£eTT>± Hê\TZ uÛ≤>∑eTT\ <Ûäs¡à#·Áø£ eTTqT
‘·j·÷s¡T #˚XÊ&ÉT. Ç+<äT˝À Jyê‘·à, Ä‘·àkÕúqeTT\T ¬s+&É÷ ˝Òe⁄.
eTìwæ <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTTq≈£î, <˚e⁄&ÉT <Ûä]+∫q X¯Øs¡eTTq≈£î ¬s+&ÉT
uÛ≤>∑eTT\ ‘˚&Ü ñ+&É&Éy˚Tø±ø£ <˚e⁄ì X¯Øs¡eTT˝À n<Ûäs¡àeTT\T ˝Òe⁄.
<Ûäs¡àeTT\T e÷Á‘·eTTqï≥T¢ ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
155
<˚e⁄&ÉT eTìwæ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ eTq≈£î ‘Ó*dæ ø£èwüßíì>±
ˇø£e÷s¡T, @düT>± ˇø£e÷s¡T ¬s+&ÉTe÷s¡T¢ e∫Ãq≥T¢ ‘Ó*j·TTqT. ¬s+&ÉT
e÷s¡T¢ e∫ÃHê yês¡T uÀ<Ûä\T #Ó|üq|ü&ÉT ªªH˚qT <˚e⁄ìïμμ nì #Ó|æŒ
j·TTHêï <ëìì düs«¡ kÕ<Ûës¡DeTT>± ˝…øÿÏ +∫ yê] e÷≥\˝Àì dü‘´· eTTqT
mes¡÷ Á>∑Væ≤+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. ¬s+&Éee÷s¡T e∫Ãq @düT ª<˚e⁄&ÉT
eTìwæ Äø±s¡eTT˝À ekÕÔ&Éìμ #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± ekÕÔ&ÉT nì
#ÓbÕŒ&ÉT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô j·TqTq~ ù|s¡Tø±<äT. eTqTwüß\qT Ä<ä]+∫
ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&Éy˚j·TT yê&É>∑T≥ #˚‘· Äj·TqqT Ä<äs¡Dø£s¡Ô
j·Tì nHêïs¡T ‘·|üŒ Ä<äs¡Dø£s¡Ô j·TqTq~ ù|s¡Tø±<äT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô
j·Tqã&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT eùdÔ Äj·Tq <Ûäs¡àeTT\qT uÀ~Û+#·Tqì eTq≈£î
‘Ó\TdüT. Äj·Tq X¯Øs¡eTT˝À ìe•+#·Tq|ü&ÉT Äj·Tq Á|ües¡qÔ ãj·T≥
m≥T¢Hêï Äj·Tq X¯Øs¡eTT˝À m≥T¢+&ÉTqT. ãj·T≥ ≈£L&Ü Jyê‘·à
˝Ò≈£î+&Ü Ä‘·à q&ÉT|ü≈£î+&Ü, Jyê‘·à, Ä‘·à ˝Ò≈£î+&Ü ñqï X¯Øs¡eTT˝À
|üse¡ ÷‘·à ˇø£ÿ&ÉT m˝≤ |üìì #˚jT· >∑\TZ#T· Hêï&√ eTqeTT ‘Ó*j·Te\dæq
nedüs¡eTTqï~. <˚e⁄&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä X¯Øs¡eTT‘√ j·TTqï|ü&ÉT Äj·Tq
#˚j·TT |üqT˝qT Á>∑Væ≤+#·>∑*–‘˚ Äj·Tq »qàqT Äj·Tq #˚j·TT
ø±s¡´eTT\ <ë«sê #Ó|ü uÀ<Ûä <ë«sê ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n˝≤ <˚e⁄ì
»qàqT ‘Ó*j·T>∑*–‘˚, >∑T]Ô+#·–*–‘˚ nqTe÷qeTT ˝Ò≈£î+&Ü ns¡úeTT
#˚dTü ø√>∑*–‘˚ n≥Te+{Ï yêìøÏ düT\uÛeÑ TT>± »qàsêVæ≤‘·´yÓTqÆ yÓ÷ø£eå TT
\_Û+#·TqT. á $wüj·TeTTqT ‘Ó*j·TCÒj·TT XÀ¢ø£eTTqT uÛÑ>∑eBZ‘·˝À
C≤„qjÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTTq 9e XÀ¢ø£eTTqT #·÷ùdÔ ns¡úeT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ
»qàø£s¡à#·y˚T ~e´ y˚Te+ jÓ÷ y˚‹Ô ‘·‘·Ô«‘·' ˆ
‘·´ø±Ô« <˚Vü≤+ |ü⁄qs¡®qà HÓ’‹ e÷y˚T‹ k˛s¡T®q ! ˆˆ
156
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
uÛ≤eeTT :` ªªø=~›e÷Á‘·eTsTTHê Hê ~e´eTT˝…’q ø£s¡àeTT\qT, »qà\qT
Á>∑Væ≤+#Ó&ÉTyê&ÉT eTs¡DÏ+∫q ‘·sê«‘· y˚s¡T »qà≈£î b˛≈£î+&Ü H˚s¡T>±
eTTøÏÔì bı+<äTqT. Hê ˝ÀìøÏ #˚]b˛e⁄qTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
<˚e⁄&ÉT ne‘·]+∫q|ü&ÉT ‘êqT X¯Øs¡eTTqT <Û]ä +∫ ô|ø’ Ï Je⁄ì
e˝… ø£ì|æ+#·Tyê&ÉT, Je⁄ìe˝… n+<ä]‘√ kÕ<Ûës¡DeTT>± e÷{≤¢&TÉ yê&ÉT,
nìï $<Ûeä TT\ |üqT\T #˚jT· T#·÷ ø£ì|æ+#·Tyê&ÉT dü«j·TeTT>± |üse¡ ÷‘·àj˚T
nì eTqeTT ns¡úeTT #˚düTø√e\dæ j·TT+≥T+~. $X¯«eTTqø£+‘ê
ô|<ä›sTTHê, Á|ü|ü+#·eTTqø£+‘ê <˚e⁄&ÉsTTqyê&ÉT X¯Øs¡eTT‘√ eTìwæ
e÷{≤¢&ÉTq≥T¢ e÷{≤¢&É&ÉeTT ÄX¯Ãs¡´eTT>± ñ+&ÉTqT. n+‘˚ø±ø£ Ç~
ì»e÷? j·Tì qeTà˝Òì $wüjT· eTT>± ñ+&ÉTqT. q$TàHê, qeTàø£b˛sTTHê
<˚e⁄&˚ X¯Øs¡eTT˝ÀqT+&ç e÷{≤¢&ÉT#·THêï&ÉT. n+‘·{Ï >=|üŒ <˚e⁄ì‘√
dü«j·TeTT>± e÷{≤¢&TÉ neø±X¯eTT, Äj·Tq eTq≈£î ø£\T>∑CdÒ qæ n<äèwüe˜ TT.
nsTT‘˚ Äj·Tq‘√ uÛj
Ñ T· eTT ˝Ò≈î£ +&Ü e´+>∑´eTT>± e÷{≤¢&TÉ yês¡T ≈£L&Ü
ø£\s¡T. m<äT{Ï eTìwæ mes¡T? nì >∑T]Ô+#·˝Òì yês¡T Äj·Tq <˚e⁄&Éì
‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê |òüs¡yê˝Ò<äT>±˙ Äj·TqqT n>ös¡eeTT>± e÷{≤¢&ç
bÕ|üeTTqT eT÷≥>∑≥Tºø=qTyês¡T ≈£L&Ü ø£\s¡T.
Á|üX¯ï :` MTs¡T ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ <Ûäs¡à#·Áø£eTT\qT #ÓbÕŒs¡T. eTìwæ
<Ûä]+#·Tq~ ˇø£ s¡ø£eTT. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+#·Tq~ eTs=ø£ s¡ø£eTT nì
#·÷|æ+#ês¡T. ∫Á‘·|ü≥eTT‘√ düVü‰ <Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À j·TTqï ‘˚&Ü\qT
$e]+#ês¡T. <˚e⁄&ÉT ÇfÒ¢ ekÕÔ&TÉ , ÇfÒ¢ e÷{≤¢&TÉ ‘ê&ÉT, Äj·Tq <Ûäsà¡ eTT\T
Ç$ nì MTs¡T ‘Ó\TŒ#·÷ b˛e⁄#·THêïs¡T. MTs¡T #Óù|Œ <ëììã{Ϻ #·÷ùdÔ
Ç$ me]ø° ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTT\T. MTs¡T düT\uÛeÑ TT>± ˝…øÿ£ \T #Ó|Œæ q≥T¢
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
155
<˚e⁄&ÉT eTìwæ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ eTq≈£î ‘Ó*dæ ø£èwüßíì>±
ˇø£e÷s¡T, @düT>± ˇø£e÷s¡T ¬s+&ÉTe÷s¡T¢ e∫Ãq≥T¢ ‘Ó*j·TTqT. ¬s+&ÉT
e÷s¡T¢ e∫ÃHê yês¡T uÀ<Ûä\T #Ó|üq|ü&ÉT ªªH˚qT <˚e⁄ìïμμ nì #Ó|æŒ
j·TTHêï <ëìì düs«¡ kÕ<Ûës¡DeTT>± ˝…øÿÏ +∫ yê] e÷≥\˝Àì dü‘´· eTTqT
mes¡÷ Á>∑Væ≤+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. ¬s+&Éee÷s¡T e∫Ãq @düT ª<˚e⁄&ÉT
eTìwæ Äø±s¡eTT˝À ekÕÔ&Éìμ #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. Ä<äs¡Dø£s¡Ô>± ekÕÔ&ÉT nì
#ÓbÕŒ&ÉT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô j·TqTq~ ù|s¡Tø±<äT. eTqTwüß\qT Ä<ä]+∫
ø£s¡à\qT+&ç ãj·T≥|ü&Éy˚j·TT yê&É>∑T≥ #˚‘· Äj·TqqT Ä<äs¡Dø£s¡Ô
j·Tì nHêïs¡T ‘·|üŒ Ä<äs¡Dø£s¡Ô j·TqTq~ ù|s¡Tø±<äT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô
j·Tqã&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT eùdÔ Äj·Tq <Ûäs¡àeTT\qT uÀ~Û+#·Tqì eTq≈£î
‘Ó\TdüT. Äj·Tq X¯Øs¡eTT˝À ìe•+#·Tq|ü&ÉT Äj·Tq Á|ües¡qÔ ãj·T≥
m≥T¢Hêï Äj·Tq X¯Øs¡eTT˝À m≥T¢+&ÉTqT. ãj·T≥ ≈£L&Ü Jyê‘·à
˝Ò≈£î+&Ü Ä‘·à q&ÉT|ü≈£î+&Ü, Jyê‘·à, Ä‘·à ˝Ò≈£î+&Ü ñqï X¯Øs¡eTT˝À
|üse¡ ÷‘·à ˇø£ÿ&ÉT m˝≤ |üìì #˚jT· >∑\TZ#T· Hêï&√ eTqeTT ‘Ó*j·Te\dæq
nedüs¡eTTqï~. <˚e⁄&ÉT uÛÑ÷$TMT<ä X¯Øs¡eTT‘√ j·TTqï|ü&ÉT Äj·Tq
#˚j·TT |üqT˝qT Á>∑Væ≤+#·>∑*–‘˚ Äj·Tq »qàqT Äj·Tq #˚j·TT
ø±s¡´eTT\ <ë«sê #Ó|ü uÀ<Ûä <ë«sê ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n˝≤ <˚e⁄ì
»qàqT ‘Ó*j·T>∑*–‘˚, >∑T]Ô+#·–*–‘˚ nqTe÷qeTT ˝Ò≈£î+&Ü ns¡úeTT
#˚dTü ø√>∑*–‘˚ n≥Te+{Ï yêìøÏ düT\uÛeÑ TT>± »qàsêVæ≤‘·´yÓTqÆ yÓ÷ø£eå TT
\_Û+#·TqT. á $wüj·TeTTqT ‘Ó*j·TCÒj·TT XÀ¢ø£eTTqT uÛÑ>∑eBZ‘·˝À
C≤„qjÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTTq 9e XÀ¢ø£eTTqT #·÷ùdÔ ns¡úeT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ
»qàø£s¡à#·y˚T ~e´ y˚Te+ jÓ÷ y˚‹Ô ‘·‘·Ô«‘·' ˆ
‘·´ø±Ô« <˚Vü≤+ |ü⁄qs¡®qà HÓ’‹ e÷y˚T‹ k˛s¡T®q ! ˆˆ
156
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
uÛ≤eeTT :` ªªø=~›e÷Á‘·eTsTTHê Hê ~e´eTT˝…’q ø£s¡àeTT\qT, »qà\qT
Á>∑Væ≤+#Ó&ÉTyê&ÉT eTs¡DÏ+∫q ‘·sê«‘· y˚s¡T »qà≈£î b˛≈£î+&Ü H˚s¡T>±
eTTøÏÔì bı+<äTqT. Hê ˝ÀìøÏ #˚]b˛e⁄qTμμ nì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.
<˚e⁄&ÉT ne‘·]+∫q|ü&ÉT ‘êqT X¯Øs¡eTTqT <Û]ä +∫ ô|ø’ Ï Je⁄ì
e˝… ø£ì|æ+#·Tyê&ÉT, Je⁄ìe˝… n+<ä]‘√ kÕ<Ûës¡DeTT>± e÷{≤¢&TÉ yê&ÉT,
nìï $<Ûeä TT\ |üqT\T #˚jT· T#·÷ ø£ì|æ+#·Tyê&ÉT dü«j·TeTT>± |üse¡ ÷‘·àj˚T
nì eTqeTT ns¡úeTT #˚düTø√e\dæ j·TT+≥T+~. $X¯«eTTqø£+‘ê
ô|<ä›sTTHê, Á|ü|ü+#·eTTqø£+‘ê <˚e⁄&ÉsTTqyê&ÉT X¯Øs¡eTT‘√ eTìwæ
e÷{≤¢&ÉTq≥T¢ e÷{≤¢&É&ÉeTT ÄX¯Ãs¡´eTT>± ñ+&ÉTqT. n+‘˚ø±ø£ Ç~
ì»e÷? j·Tì qeTà˝Òì $wüjT· eTT>± ñ+&ÉTqT. q$TàHê, qeTàø£b˛sTTHê
<˚e⁄&˚ X¯Øs¡eTT˝ÀqT+&ç e÷{≤¢&ÉT#·THêï&ÉT. n+‘·{Ï >=|üŒ <˚e⁄ì‘√
dü«j·TeTT>± e÷{≤¢&TÉ neø±X¯eTT, Äj·Tq eTq≈£î ø£\T>∑CdÒ qæ n<äèwüe˜ TT.
nsTT‘˚ Äj·Tq‘√ uÛj
Ñ T· eTT ˝Ò≈î£ +&Ü e´+>∑´eTT>± e÷{≤¢&TÉ yês¡T ≈£L&Ü
ø£\s¡T. m<äT{Ï eTìwæ mes¡T? nì >∑T]Ô+#·˝Òì yês¡T Äj·Tq <˚e⁄&Éì
‘Ó*j·Tø£b˛sTTHê |òüs¡yê˝Ò<äT>±˙ Äj·TqqT n>ös¡eeTT>± e÷{≤¢&ç
bÕ|üeTTqT eT÷≥>∑≥Tºø=qTyês¡T ≈£L&Ü ø£\s¡T.
Á|üX¯ï :` MTs¡T ¬s+&ÉT s¡ø£eTT\ <Ûäs¡à#·Áø£eTT\qT #ÓbÕŒs¡T. eTìwæ
<Ûä]+#·Tq~ ˇø£ s¡ø£eTT. <˚e⁄&ÉT <Ûä]+#·Tq~ eTs=ø£ s¡ø£eTT nì
#·÷|æ+#ês¡T. ∫Á‘·|ü≥eTT‘√ düVü‰ <Ûäs¡à#·Áø£eTT˝À j·TTqï ‘˚&Ü\qT
$e]+#ês¡T. <˚e⁄&ÉT ÇfÒ¢ ekÕÔ&TÉ , ÇfÒ¢ e÷{≤¢&TÉ ‘ê&ÉT, Äj·Tq <Ûäsà¡ eTT\T
Ç$ nì MTs¡T ‘Ó\TŒ#·÷ b˛e⁄#·THêïs¡T. MTs¡T #Óù|Œ <ëììã{Ϻ #·÷ùdÔ
Ç$ me]ø° ‘Ó*j·Tì $wüjT· eTT\T. MTs¡T düT\uÛeÑ TT>± ˝…øÿ£ \T #Ó|Œæ q≥T¢
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
157
158
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#Ó|ü #·THêïs¡T. MT e÷≥\qT y˚TeTT m˝≤ qe÷à*? MTs¡T #Ó|ü q<ä+‘ê
dü‘´· y˚Tj·Tì y˚TeTT m+<äT≈£î nqTø√yê*? e÷≈£î düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œü +&ç?
Á|üX¯ï e\q MT≈£î ‘Ó*ùd~ ‘Ó*j·Tø£b˛e⁄qT. e÷≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚
e÷˝À ø£*Zq Á|üX¯ïqT <ë#·Tø√e&ÉeTT eT+∫~ø±<äT ø£<ë!j·Tì n&ç>±qT.
»yêãT :` MTs¡T n&ÉT>∑T Á|üX¯ï düeT+»düyÓTÆq<˚! MTs¡T n&ÉT>∑e#·TÃ.
yÓTT<ä{ÏqT+&ç Ç≥Te+{Ï nqTe÷qeTT\T ñ+&ÉT≥ e\q <˚e⁄&ÉT eTq
e<ä›≈£î e∫ÃHê >∑T]Ô+#·˝Òø£b˛j·÷eTì Ç+‘·es¡≈£î #ÓbÕŒqT. Ç|ü&ÉT
˙≈£îqï n\yê≥T Á|üø±s¡eTT ˙e⁄ n&ÉT>∑&ÉeTT˝À ‘·|ü˝Ò<äT >±˙, MTs¡T
Ç+ø=ø£ ø√DeTT˝À ≈£L&Ü Ä˝À∫+#·e#·TÃqT ø£<ë! á $wüj·TeTT
\ìïj·T÷ MT≈£î #Ó|üŒ&ÉeTT e\q $H˚yê]øÏ MT≈£î C≤„qeTT ø£\TZqT>±˙
Hê≈£î m≥Te+{Ï ˝≤uÛÑeTT ˝Ò<äTø£<ë! MTs¡T q$Tà‘˚ ˝≤uÛÑeTT, qeTàø£b˛‘˚
qwüºeTT Hê≈£î ø£˝ÒZ≥≥¢sTT‘˚ H˚qT Hê yê´bÕs¡eTT <Óã“‹+≥T+<˚yÓ÷qì
MT ø√düeTT ÁbÕ≈£î˝≤&ç #Ó|üŒe\dæ j·TT+≥T+~. MTs¡T $H˚≥≥T¢
#·÷düTø√e\dæ ñ+≥T+~. H˚qT <˚e⁄ì ùde #˚j·TT ì$T‘·ÔeTT <ëì˝À
uÛ≤>∑eTT>± #Ó|ü#·THêïeTT. MT≈£î á $wüj·TeTT\T ‘Ó*j·Tã&É&ÉeTT
n<äèwüºeTT>± uÛ≤$+#·e\j·TTqT>±˙, Á|üX¯ï\T y˚ùd $wüj·TeTT\T ø±e⁄.
Ç|ü&ÉT H˚qT #Ó|üŒø£b˛‘˚ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À MT≈£î ‘Ó*ùd neø±X¯y˚T ˝Ò<äT.
Çø£ÿ&Éø±ø£b˛‘˚ eT¬sø£ÿ&ÉsTTHê ‘Ó*j·TTqT nqT≥≈£î Ç$ kÕe÷q´yÓTÆ q
$wüj·TeTT\T ø±e⁄. ˙e⁄ ˇø£ÿe÷s¡T Ä˝À∫+∫ #·÷&ÉT Ç$ Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûeä TT˝≤+{Ï $wüjT· eTT˝≤? Á|üjT· ‘·ïeTT #˚ùdÔ ‘Ó*ùd $wüjT· eTT˝≤?
mes¡sTTHê #Óù|Œ kÕVü≤düeTT #˚j·TT $wüj·TeTT˝≤? MT≈£î nedüs¡eTT
˝Ò<äT n+fÒ H˚qT #Óù|Œ~ ì*|æ y˚kÕÔqT.
»yêãT :` yÓTT<ä{Ïπø Á|üX¯ï sê≈£î+&Ü ñ+&Ée˝…qT. m<äT{Ï e´øÏÔ MT<ä
qeTàø£eTTqï|ü&ÉT Á|üX¯ïsê<äT. qeTàø£eTT ˝Òq|ü&ÉT Á|üX¯ï sêe&ÉeTT
düVü≤»eTT. Á|üX¯ï e∫Ãq ‘·sê«‘· <ëìì <ë#·Tø√≈£L&É<äT. <ë#·Tø=+fÒ
n~ »yêãT ˝Òì<˚ m|üŒ{Ïø° nqTe÷qeTTH˚ ñ+#·TqT. n+<äTe\q
e∫Ãq Á|üXï¯ qT n&ç–‘˚ <ëìøÏ y˚TeTT z|æø‘£ √ »yêãT #Ó|Œæ nqTe÷qeTT
˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· T<äTeTT. ˙≈£î ˇø£ Á|üXï¯ e∫Ã+~ n+fÒ <ëìì nqTdü]+∫
Ç+ø=ø£ Á|üX¯ï ≈£L&Ü e∫Ãj·TT+&ÉTqT. <ëìì ˙e⁄ #Ó|üŒ˝Òø£b˛sTTHê
H˚H˚ #Ó|ü#·THêïqT. n<˚eTq>±! <˚e⁄ìø£sTT‘˚ ‘·q $wüj·TeTT ‘·q≈£ î
‘Ó*j·TTqT. áj·Tq <˚e⁄&ÉT ø±<äTø£<ë! <˚e⁄ì »qà s¡Vü≤dü´eTT\T
áj·Tq≈£î m˝≤ ‘Ó*j·TTqT? áj·Tq #Óù|Œe˙ï ø£≥Tºø£<∏ä˝Ò!j·TqT Á|üX ¯ï
≈£L&Ü e∫Ãj·TT+&ÉTqT. ne⁄Hê, ø±<ë ñqï dü‘·´eTT #Ó|ü?
Á|üX¯ï :` ø£å$T+#·+&ç! MTs¡qï≥T¢ MTs¡T #Ó|üŒ≈£îHêï MT≈£î qwüºeTT @MT
˝Ò<äT. y˚TeTT Á|üX¯ï n&É>∑&Éy˚T bıs¡bÕ≥T>± e÷πø ø£ì|ækÕÔe⁄+~. e÷
Á|üX¯ï :` ne⁄qT! n˝≤+{Ï Á|üX‚ï e∫Ãq~. e∫Ãq~ Ä Á|üX‚ï! nsTT‘˚
H˚qT n&É>∑&ÉeTT ø=+#ÓeTT y˚s¡T>± n&ç>±qT. e÷≈£î m+<äT≈£î n˝≤+{Ï
Á|üX¯ï\T e#êÃsTT?
»yêãT :` eTìwæ ˝À|ü\ >∑TDeTT\ eT<Ûä´˝À Je⁄&ÉT ∫≈£îÿø=ì
ñ+&ÉTqT. X¯Øs¡ j·T+Á‘ê+>∑eTT Á|üø±s¡eTT >∑TDÁù|s¡D≈£î ãT~∆ Á|üXï¯ \qT
πs¬ø‹Ô+#·T#·T+&ÉTqT. <ëì‘√ yêì >∑TDeTT\T |üì #˚j·TT≥ yÓTT<ä\T
ô|≥TºqT. >∑TDeTT\ Á|üu≤Û eeTTqT e÷j·T nqe#·TÃqT. e÷j·T eTìwæì
<˚e⁄ìøÏ <ä÷s¡eTT>±qsTTHê #˚j·TTqT ˝Òø£b˛‘˚ eTìwæì <˚e⁄ìøÏ <ä>∑Zs¡>±
qsTTHê #˚j·TTqT. eTìwæ ÁX¯<ä∆qTã{Ϻ, eTìwæ <˚e⁄ìï $X¯«dæ+#˚
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
157
158
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#Ó|ü #·THêïs¡T. MT e÷≥\qT y˚TeTT m˝≤ qe÷à*? MTs¡T #Ó|ü q<ä+‘ê
dü‘´· y˚Tj·Tì y˚TeTT m+<äT≈£î nqTø√yê*? e÷≈£î düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œü +&ç?
Á|üX¯ï e\q MT≈£î ‘Ó*ùd~ ‘Ó*j·Tø£b˛e⁄qT. e÷≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚
e÷˝À ø£*Zq Á|üX¯ïqT <ë#·Tø√e&ÉeTT eT+∫~ø±<äT ø£<ë!j·Tì n&ç>±qT.
»yêãT :` MTs¡T n&ÉT>∑T Á|üX¯ï düeT+»düyÓTÆq<˚! MTs¡T n&ÉT>∑e#·TÃ.
yÓTT<ä{ÏqT+&ç Ç≥Te+{Ï nqTe÷qeTT\T ñ+&ÉT≥ e\q <˚e⁄&ÉT eTq
e<ä›≈£î e∫ÃHê >∑T]Ô+#·˝Òø£b˛j·÷eTì Ç+‘·es¡≈£î #ÓbÕŒqT. Ç|ü&ÉT
˙≈£îqï n\yê≥T Á|üø±s¡eTT ˙e⁄ n&ÉT>∑&ÉeTT˝À ‘·|ü˝Ò<äT >±˙, MTs¡T
Ç+ø=ø£ ø√DeTT˝À ≈£L&Ü Ä˝À∫+#·e#·TÃqT ø£<ë! á $wüj·TeTT
\ìïj·T÷ MT≈£î #Ó|üŒ&ÉeTT e\q $H˚yê]øÏ MT≈£î C≤„qeTT ø£\TZqT>±˙
Hê≈£î m≥Te+{Ï ˝≤uÛÑeTT ˝Ò<äTø£<ë! MTs¡T q$Tà‘˚ ˝≤uÛÑeTT, qeTàø£b˛‘˚
qwüºeTT Hê≈£î ø£˝ÒZ≥≥¢sTT‘˚ H˚qT Hê yê´bÕs¡eTT <Óã“‹+≥T+<˚yÓ÷qì
MT ø√düeTT ÁbÕ≈£î˝≤&ç #Ó|üŒe\dæ j·TT+≥T+~. MTs¡T $H˚≥≥T¢
#·÷düTø√e\dæ ñ+≥T+~. H˚qT <˚e⁄ì ùde #˚j·TT ì$T‘·ÔeTT <ëì˝À
uÛ≤>∑eTT>± #Ó|ü#·THêïeTT. MT≈£î á $wüj·TeTT\T ‘Ó*j·Tã&É&ÉeTT
n<äèwüºeTT>± uÛ≤$+#·e\j·TTqT>±˙, Á|üX¯ï\T y˚ùd $wüj·TeTT\T ø±e⁄.
Ç|ü&ÉT H˚qT #Ó|üŒø£b˛‘˚ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À MT≈£î ‘Ó*ùd neø±X¯y˚T ˝Ò<äT.
Çø£ÿ&Éø±ø£b˛‘˚ eT¬sø£ÿ&ÉsTTHê ‘Ó*j·TTqT nqT≥≈£î Ç$ kÕe÷q´yÓTÆ q
$wüj·TeTT\T ø±e⁄. ˙e⁄ ˇø£ÿe÷s¡T Ä˝À∫+∫ #·÷&ÉT Ç$ Á|ü|ü+#·
dü+ã+<Ûeä TT˝≤+{Ï $wüjT· eTT˝≤? Á|üjT· ‘·ïeTT #˚ùdÔ ‘Ó*ùd $wüjT· eTT˝≤?
mes¡sTTHê #Óù|Œ kÕVü≤düeTT #˚j·TT $wüj·TeTT˝≤? MT≈£î nedüs¡eTT
˝Ò<äT n+fÒ H˚qT #Óù|Œ~ ì*|æ y˚kÕÔqT.
»yêãT :` yÓTT<ä{Ïπø Á|üX¯ï sê≈£î+&Ü ñ+&Ée˝…qT. m<äT{Ï e´øÏÔ MT<ä
qeTàø£eTTqï|ü&ÉT Á|üX¯ïsê<äT. qeTàø£eTT ˝Òq|ü&ÉT Á|üX¯ï sêe&ÉeTT
düVü≤»eTT. Á|üX¯ï e∫Ãq ‘·sê«‘· <ëìì <ë#·Tø√≈£L&É<äT. <ë#·Tø=+fÒ
n~ »yêãT ˝Òì<˚ m|üŒ{Ïø° nqTe÷qeTTH˚ ñ+#·TqT. n+<äTe\q
e∫Ãq Á|üXï¯ qT n&ç–‘˚ <ëìøÏ y˚TeTT z|æø‘£ √ »yêãT #Ó|Œæ nqTe÷qeTT
˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· T<äTeTT. ˙≈£î ˇø£ Á|üXï¯ e∫Ã+~ n+fÒ <ëìì nqTdü]+∫
Ç+ø=ø£ Á|üX¯ï ≈£L&Ü e∫Ãj·TT+&ÉTqT. <ëìì ˙e⁄ #Ó|üŒ˝Òø£b˛sTTHê
H˚H˚ #Ó|ü#·THêïqT. n<˚eTq>±! <˚e⁄ìø£sTT‘˚ ‘·q $wüj·TeTT ‘·q≈£ î
‘Ó*j·TTqT. áj·Tq <˚e⁄&ÉT ø±<äTø£<ë! <˚e⁄ì »qà s¡Vü≤dü´eTT\T
áj·Tq≈£î m˝≤ ‘Ó*j·TTqT? áj·Tq #Óù|Œe˙ï ø£≥Tºø£<∏ä˝Ò!j·TqT Á|üX ¯ï
≈£L&Ü e∫Ãj·TT+&ÉTqT. ne⁄Hê, ø±<ë ñqï dü‘·´eTT #Ó|ü?
Á|üX¯ï :` ø£å$T+#·+&ç! MTs¡qï≥T¢ MTs¡T #Ó|üŒ≈£îHêï MT≈£î qwüºeTT @MT
˝Ò<äT. y˚TeTT Á|üX¯ï n&É>∑&Éy˚T bıs¡bÕ≥T>± e÷πø ø£ì|ækÕÔe⁄+~. e÷
Á|üX¯ï :` ne⁄qT! n˝≤+{Ï Á|üX‚ï e∫Ãq~. e∫Ãq~ Ä Á|üX‚ï! nsTT‘˚
H˚qT n&É>∑&ÉeTT ø=+#ÓeTT y˚s¡T>± n&ç>±qT. e÷≈£î m+<äT≈£î n˝≤+{Ï
Á|üX¯ï\T e#êÃsTT?
»yêãT :` eTìwæ ˝À|ü\ >∑TDeTT\ eT<Ûä´˝À Je⁄&ÉT ∫≈£îÿø=ì
ñ+&ÉTqT. X¯Øs¡ j·T+Á‘ê+>∑eTT Á|üø±s¡eTT >∑TDÁù|s¡D≈£î ãT~∆ Á|üXï¯ \qT
πs¬ø‹Ô+#·T#·T+&ÉTqT. <ëì‘√ yêì >∑TDeTT\T |üì #˚j·TT≥ yÓTT<ä\T
ô|≥TºqT. >∑TDeTT\ Á|üu≤Û eeTTqT e÷j·T nqe#·TÃqT. e÷j·T eTìwæì
<˚e⁄ìøÏ <ä÷s¡eTT>±qsTTHê #˚j·TTqT ˝Òø£b˛‘˚ eTìwæì <˚e⁄ìøÏ <ä>∑Zs¡>±
qsTTHê #˚j·TTqT. eTìwæ ÁX¯<ä∆qTã{Ϻ, eTìwæ <˚e⁄ìï $X¯«dæ+#˚
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
159
$<ÛëqeTTqTã{Ϻ, eTìwæ≈£îqï C≤„qeTTqTã{Ϻ e÷j·T <˚e⁄ìøÏ
<ä>∑Zs¡>±qsTTHê ˝Òø£ <ä÷s¡eTT>±qsTTHê |ü+|ü⁄qT. á $wüj·TeTTqT
>∑T]+∫ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· $C≤„q jÓ÷>∑eTT˝À 14e XÀ¢øe£ TT˝À #ÓbÕŒs¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ
<Ó’MùV≤´cÕ >∑TDeTsT÷ eTeT e÷j·÷ <äTs¡‘·´j·÷ ˆ
e÷y˚Te j˚T |üÁ|ü<ä´H˚Ô e÷j·÷ y˚T‘ê+ ‘·s¡ìÔ ‘˚ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªª<˚e⁄ì #˚‘· düèwæ˜+|üã&çq Hê e÷j·TqT <ë≥T≥≈£î #ê˝≤
<äTkÕ‡<Ûä´yÓTÆq |üì. <ëìì mes¡÷ <ë≥˝Òs¡T. me&ÉsTT‘˚ qqTï
Äsê~Û+#·T#·THêï&√ yê&ÉT e÷Á‘·eTT Hê e÷j·TqT <ë{Ïb˛>∑\&ÉT.μμ
X¯Øs¡eTT˝Àì e÷j·T Á|ü•ï+#·&ÉeTT düVü≤»y˚T. Ä Á|üX¯ï\qT
dü$qj·TeTT>± n&ç– »yêãTqT ‘Ó*j·TT≥ eT+∫~. áj·Tq≈£î <˚e⁄ì
$wüjT· eTT\T m˝≤ ‘Ó*j·TTqT? áj·Tq <˚e⁄&ÉT ø±<äT ø£<ë?j·TqT Á|üX¯ï
e∫Ãq~ ø£<ë! <ëìøÏ »yêãT>± ªªáj·Tq <˚e⁄&ÉT m+<äT≈£î ø±≈£L&É<Tä ?μμ
<˚e⁄&˚j·Tì düe÷<ÛëqeTT #Ó|ü, n|ü&ÉT Ç‘·s¡ Á|üX¯ï\T sêe⁄. Á|ü X¯ï\T
sêq|ü&ÉT #Óù|Œ<ä+‘ê C≤Á>∑‘·Ô>± $qe#·TÃqT. H˚qT <˚e⁄ìï >∑T]+∫
‘Ó*dæj·TTHêïqT ø±e⁄q #ÓbÕŒqT. MT≈£î <˚e⁄ìï >∑T]+∫ ‘Ó*j·Tq+‘·
e÷Á‘·eTTq $T>∑‘ê yê]øÏ me]ø° ‘Ó*j·T<äT nqTø√e&ÉeTT bıs¡bÕ≥T.
~«rj·T <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À @düTe<ä› ≈£L&Ü Ç≥Te+{Ï Á|üX‚ï nø£ÿ&ç yê]øÏ
e∫Ãq~. n|ü&ÉT @düT #Ó|Œæ q düe÷<ÛëqeTT Ç˝≤ ñqï~. á $wüjT· eTT
jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô 8e n<Ûë´j·TeTT˝À 53, 54, 55 #·÷&É+&ç.
(jÓ÷Vü‰Hé`8`53, 54, 55) ªªìqTï ˙e⁄ me&Éì #Ó|ü
ø=+≥THêïeì Äj·TqqT n&ç–]. n+<äT≈£î @düT qqTï H˚H˚
eTVæ≤eT |üs¡#·Tø=ìq m&É\ Hê eTVæ≤eT e{Ϻ~. e÷ <˚e⁄&Éì
160
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
MTs¡T me]ì >∑÷]à #Ó|ü#·T+<äTs√ Ä Hê‘·+&çÁj˚T qqTï
eTVæ≤eT |üs¡#·T#·THêï&ÉT. MTs¡T Äj·TqqT ms¡T>∑s¡T. H˚qT
Äj·TqqT ms¡T>∑T<äTqT. Äj·TqqT ms¡T>∑qì H˚qT #Ó|Œæ q m&É\
MTe˝… H˚qTq÷ nã~›≈£î&ÉHÓ’ j·TT+<äTqT >±˙ H˚qT Äj·TqqT
ms¡T>∑T<äTqT. Äj·Tq e÷≥qT ¬>’ø=qT#·THêïqT.μμ
á yêø£´eTTqT #·÷∫q ‘·sê«‘· @düT me¬s’j·TT+&ÉTH√ ø=+‘·
‘Ó*j·Te#·TÃqT. ªªqqTï H˚qT eTVæ≤eT|üs¡#·Tø=qqTμμ nì nHêï&ÉT.
ªªqqTï H˚qT |òü˝≤Hêj·Tì >=|üŒ>∑ #Ó|üø√qT. qqTï Hê ‘·+Á&çjÓÆTq
<˚e⁄&˚ eTVæ≤eT |üs¡#·T#·THêï&ÉTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Bììã{Ϻ @düT ‘· qqT
>∑T]+∫ ‘êqT #Ó|üø√e&ÉeTT eT+∫~ ø±<ä˙, ‘·qqT >∑T]+∫ <˚e⁄&˚
Ç‘·s¡T\≈£î ns¡úeT>∑Tq≥T¢ #˚j·TTqì #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\q @düT
dü«j·TeTT>± <˚e⁄&Ó’j·TT+&çj·TT ‘êqT ãj·T≥|ü&Éq≥T¢ e÷{≤¢&çHê&ÉT.
Ç<ä+‘·j·T÷ #·÷ùdÔ eTìwæjÓÆTqyê&ÉT <˚e⁄ì sêø£qT ‘Ó*j·T˝Ò&É˙,
e∫Ãqyê&ÉT ªH˚H˚ <˚e⁄ìïμ nì #Ó|æŒHê qy˚Tà dæú‹˝À ñ+&É&Éì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT eTìwæ>± e∫Ãq|ü&ÉT mø£ÿ&Ü ãj·T≥|ü&É&ÉT .
n≥Te+≥|ü&ÉT ˙e⁄ <˚e⁄&Ü? nì n&ç–‘˚ ªªH˚qT <˚e⁄H˚ïμμ j·Tì m+<äT≈£î
#Ó|üqT?
Á|üX¯ï :` MTs¡T Jyê‘·à≈£î Ä‘·à ‘·+Á&çj·T>∑Tq˙, Ä‘·à≈£î |üs¡e÷‘·à ‘·+Á&ç
j·T>∑Tqì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘˚ @düT <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚Tqì
MTs¡T >∑{Ϻ>∑ #Ó|ü#·THêïs¡T ø£<ë! @düT <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚T nsTTq|ü&ÉT
Äj·TH˚ <˚e⁄ìï ‘·+Á&çj·Tì #Ó|ü#·THêï&ÉT ø£<ë! ô|’ yêø£´eTT\˝À Hê
‘·+Á&çjÓÆTq <˚e⁄&ÉT qqTï eTVæ≤eT|üs¡#·TqT. qqTï H˚qT eTVæ≤eT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
159
$<ÛëqeTTqTã{Ϻ, eTìwæ≈£îqï C≤„qeTTqTã{Ϻ e÷j·T <˚e⁄ìøÏ
<ä>∑Zs¡>±qsTTHê ˝Òø£ <ä÷s¡eTT>±qsTTHê |ü+|ü⁄qT. á $wüj·TeTTqT
>∑T]+∫ uÛ>Ñ e∑ BZ‘· $C≤„q jÓ÷>∑eTT˝À 14e XÀ¢øe£ TT˝À #ÓbÕŒs¡T #·÷&É+&ç.
XÀ¢ˆˆ
<Ó’MùV≤´cÕ >∑TDeTsT÷ eTeT e÷j·÷ <äTs¡‘·´j·÷ ˆ
e÷y˚Te j˚T |üÁ|ü<ä´H˚Ô e÷j·÷ y˚T‘ê+ ‘·s¡ìÔ ‘˚ ˆˆ
uÛ≤eeTT :` ªª<˚e⁄ì #˚‘· düèwæ˜+|üã&çq Hê e÷j·TqT <ë≥T≥≈£î #ê˝≤
<äTkÕ‡<Ûä´yÓTÆq |üì. <ëìì mes¡÷ <ë≥˝Òs¡T. me&ÉsTT‘˚ qqTï
Äsê~Û+#·T#·THêï&√ yê&ÉT e÷Á‘·eTT Hê e÷j·TqT <ë{Ïb˛>∑\&ÉT.μμ
X¯Øs¡eTT˝Àì e÷j·T Á|ü•ï+#·&ÉeTT düVü≤»y˚T. Ä Á|üX¯ï\qT
dü$qj·TeTT>± n&ç– »yêãTqT ‘Ó*j·TT≥ eT+∫~. áj·Tq≈£î <˚e⁄ì
$wüjT· eTT\T m˝≤ ‘Ó*j·TTqT? áj·Tq <˚e⁄&ÉT ø±<äT ø£<ë?j·TqT Á|üX¯ï
e∫Ãq~ ø£<ë! <ëìøÏ »yêãT>± ªªáj·Tq <˚e⁄&ÉT m+<äT≈£î ø±≈£L&É<Tä ?μμ
<˚e⁄&˚j·Tì düe÷<ÛëqeTT #Ó|ü, n|ü&ÉT Ç‘·s¡ Á|üX¯ï\T sêe⁄. Á|ü X¯ï\T
sêq|ü&ÉT #Óù|Œ<ä+‘ê C≤Á>∑‘·Ô>± $qe#·TÃqT. H˚qT <˚e⁄ìï >∑T]+∫
‘Ó*dæj·TTHêïqT ø±e⁄q #ÓbÕŒqT. MT≈£î <˚e⁄ìï >∑T]+∫ ‘Ó*j·Tq+‘·
e÷Á‘·eTTq $T>∑‘ê yê]øÏ me]ø° ‘Ó*j·T<äT nqTø√e&ÉeTT bıs¡bÕ≥T.
~«rj·T <Ó’e Á>∑+<∏äeTT˝À @düTe<ä› ≈£L&Ü Ç≥Te+{Ï Á|üX‚ï nø£ÿ&ç yê]øÏ
e∫Ãq~. n|ü&ÉT @düT #Ó|Œæ q düe÷<ÛëqeTT Ç˝≤ ñqï~. á $wüjT· eTT
jÓ÷Vü‰Hé düTyês¡Ô 8e n<Ûë´j·TeTT˝À 53, 54, 55 #·÷&É+&ç.
(jÓ÷Vü‰Hé`8`53, 54, 55) ªªìqTï ˙e⁄ me&Éì #Ó|ü
ø=+≥THêïeì Äj·TqqT n&ç–]. n+<äT≈£î @düT qqTï H˚H˚
eTVæ≤eT |üs¡#·Tø=ìq m&É\ Hê eTVæ≤eT e{Ϻ~. e÷ <˚e⁄&Éì
160
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
MTs¡T me]ì >∑÷]à #Ó|ü#·T+<äTs√ Ä Hê‘·+&çÁj˚T qqTï
eTVæ≤eT |üs¡#·T#·THêï&ÉT. MTs¡T Äj·TqqT ms¡T>∑s¡T. H˚qT
Äj·TqqT ms¡T>∑T<äTqT. Äj·TqqT ms¡T>∑qì H˚qT #Ó|Œæ q m&É\
MTe˝… H˚qTq÷ nã~›≈£î&ÉHÓ’ j·TT+<äTqT >±˙ H˚qT Äj·TqqT
ms¡T>∑T<äTqT. Äj·Tq e÷≥qT ¬>’ø=qT#·THêïqT.μμ
á yêø£´eTTqT #·÷∫q ‘·sê«‘· @düT me¬s’j·TT+&ÉTH√ ø=+‘·
‘Ó*j·Te#·TÃqT. ªªqqTï H˚qT eTVæ≤eT|üs¡#·Tø=qqTμμ nì nHêï&ÉT.
ªªqqTï H˚qT |òü˝≤Hêj·Tì >=|üŒ>∑ #Ó|üø√qT. qqTï Hê ‘·+Á&çjÓÆTq
<˚e⁄&˚ eTVæ≤eT |üs¡#·T#·THêï&ÉTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. Bììã{Ϻ @düT ‘· qqT
>∑T]+∫ ‘êqT #Ó|üø√e&ÉeTT eT+∫~ ø±<ä˙, ‘·qqT >∑T]+∫ <˚e⁄&˚
Ç‘·s¡T\≈£î ns¡úeT>∑Tq≥T¢ #˚j·TTqì #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\q @düT
dü«j·TeTT>± <˚e⁄&Ó’j·TT+&çj·TT ‘êqT ãj·T≥|ü&Éq≥T¢ e÷{≤¢&çHê&ÉT.
Ç<ä+‘·j·T÷ #·÷ùdÔ eTìwæjÓÆTqyê&ÉT <˚e⁄ì sêø£qT ‘Ó*j·T˝Ò&É˙,
e∫Ãqyê&ÉT ªH˚H˚ <˚e⁄ìïμ nì #Ó|æŒHê qy˚Tà dæú‹˝À ñ+&É&Éì
‘Ó*j·TT#·Tqï~. <˚e⁄&ÉT eTìwæ>± e∫Ãq|ü&ÉT mø£ÿ&Ü ãj·T≥|ü&É&ÉT .
n≥Te+≥|ü&ÉT ˙e⁄ <˚e⁄&Ü? nì n&ç–‘˚ ªªH˚qT <˚e⁄H˚ïμμ j·Tì m+<äT≈£î
#Ó|üqT?
Á|üX¯ï :` MTs¡T Jyê‘·à≈£î Ä‘·à ‘·+Á&çj·T>∑Tq˙, Ä‘·à≈£î |üs¡e÷‘·à ‘·+Á&ç
j·T>∑Tqì Ç+‘·≈î£ eTT+<äT #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘˚ @düT <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚Tqì
MTs¡T >∑{Ϻ>∑ #Ó|ü#·THêïs¡T ø£<ë! @düT <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚T nsTTq|ü&ÉT
Äj·TH˚ <˚e⁄ìï ‘·+Á&çj·Tì #Ó|ü#·THêï&ÉT ø£<ë! ô|’ yêø£´eTT\˝À Hê
‘·+Á&çjÓÆTq <˚e⁄&ÉT qqTï eTVæ≤eT|üs¡#·TqT. qqTï H˚qT eTVæ≤eT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
161
|üs¡#·Tø=ìq jÓT&É\ Hê eTVæ≤eT e{Ϻ<ä>∑TqT nHêï&ÉT. Çø£ÿ&É @B
düŒwüºeTT>± ns¡úeTT ø±˝Ò<äT. Hê ‘·+Á&çjÓÆTq <˚e⁄&ÉT nqï|ü&ÉT áj·Tq
<˚e⁄&ÉT ø±<äTø£<ë! <˚e⁄&ÉsTT‘˚ n˝≤ #Ó|Œü &ÉT ø£<ë! BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä ne‘·]ùdÔ eTqTwüß\≈£î uÀ<Û\ä T #Ó|ü ≥≈£î,
<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒj·TT≥≈£î e#·TÃqT. eTqTwüß\‘√ dü+ã+<ÛäeTT
ô|≥Tºø√yê\+fÒ ‘êqT ≈£L&Ü eTìwæjÓÆTq|ü&˚ n~ kÕ<Ûä´eT>∑TqT.
<˚e⁄&ÉT eTìwæe˝… e∫Ã, eTìwæ e÷{≤¢&ÉT uÛ≤wü˝ÀH˚ e÷{≤¢&ç ‘·q
C≤„qeTTqT ‘Ó\TŒqT. <˚e⁄ì C≤„qeTT <˚e⁄ìøÏ ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\¬øe]ø°
‘Ó*j·T<äT ø±e⁄q <˚e⁄&ÉT ‘·q $wüj·TeTTqT #Ó|ü≥≈£î ‘êH˚ sêe\dæ
j·TTqï~. n˝≤ e∫Ãq|ü&ÉT ‘êqT |òü˝≤Hêj·Tì ‘Ó*j·Tìe«&ÉT.
n+<äTe\q Á|ü»\≈£î düT\uÛÑeTT>± ns¡úeTT ø±≈£î+&ÉT≥≈£î ‘êH˚ ‘·qqT
‘·+Á&çjT· ì ñ#·Ã]¤ +#·&eÉ TT e\q Äj·Tq y˚sT¡ áj·Tq y˚sì¡ mes¡sTTHê
nqTø√e\dæ+<˚. Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TTyê]πø <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&ÉTqT.
Á|üjT· ‘·ïeTT ˝Òìyê]øÏ ‘Ó*j·Tã&É&TÉ . n+<äTe\q düT\uÛeÑ TT>± ns¡úeTT
ø±q≥T¢ <˚e⁄ìøÏ Á|ü‹ì~Û>± e∫Ãqyê&ÉT dü«j·TeTT>± <˚e⁄&ÉsTTj·TT+&ç,
ø£ì|æ+#·ì <˚e⁄ìï ‘·+Á&çj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. X¯Øs¡eTT˝À
Ä‘·àe˝… |üs¡e÷‘·à q{Ï+#·Tqì eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
uÛÑ÷$TMT~øÏ e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq X¯Øs¡eTT˝À Jyê‘·à Ä‘·à ñ+&É<äT.
nsTTHê |üs¡e÷‘·àj˚T dü«j·TeTT>± X¯Øs¡eTT˝À ñ+&ç Ä‘·à>± ˇø£|ü&ÉT,
Jyê‘·à>± ˇø£|ü &ÉT e÷{≤¢&TÉ #·T+&ÉTqT. nedüse¡ TTqTã{Ϻ X¯Øs¡eTT˝Àì
|üs¡e÷‘·à Ä‘·àe˝… |üs¡e÷‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì ñ#·Ã¤]+#·T#·Tqï~. nfÒ ¢
X¯s¡ØeTT <Ûä]+∫ e∫Ãq <˚e⁄ìï >∑T]+∫ <˚e⁄&˚ e÷{≤¢&ÉTq|ü&ÉT
|üs¡e÷‘·à>± e÷{≤¢&ÉT#·÷ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ‘·q ≈£îe÷s¡T&Éì #Ó|ü#·T qï~.
162
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
m˝≤ #Ó|æŒHê |üs¡e÷‘·à ‘·q ne‘ês¡eTTqT ≈£îe÷s¡T&ÉT nì
#Ó|æŒHê, ne‘·]+∫qyê&ÉT ‘êqT <˚e⁄&Ó’j·TT+&ç ‘êqT ≈£îe÷s¡T&Éqì
<˚e⁄&ÉT (|üs¡e÷‘·àj˚T) ‘·+Á&çj·Tì #Ó|ü#·THêï&ÉT. X¯Øs¡eTT‘√ |ü⁄{Ϻq
<˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#·ø£ j·TTqï ‘·qH˚ ‘·+Á&çjT· ì #Ó|ü #·THêï&ÉT. ø£ì|æ+#·ø£
j·TTqï <˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#˚ X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï <˚e⁄ìï ‘·q ≈£îe÷s¡T &ÉT>±
#Ó|ü#·THêï&ÉT. Ç<ä›s¡T ˇø£fÒ nsTTHê Ç+{Ï˝Àyê&ÉT, ãj·T≥yê&ÉT>±
ˇø£&˚ j·TT+&ç n~ me]ø° >∑Ts¡TÔsêq≥T¢, C≤„qeTT kÕúsTT m≈£îÿe
j·TTqïyê]πø ‘Ó*j·TTq≥T¢ ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. eTìwæ øÏ
(Jyê‘·à≈£î) X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à ‘·+Á&ç ø±>±, Ä‘·à≈£î |üse¡ ÷‘·à ‘·+Á&çjT· ì
#Ó|ü≥ es¡Tdü Áø£eTeTT eT]j·TT Ä‘·à\ Áø£eTeTT n˝≤π> j·TTqï~.
Ç<ä+‘ê X¯Øs¡eTT˝À ñ+&˚ $<ÛëqeTT. X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫q |üs¡e÷‘·à,
X¯Øs¡eTT ãj·T≥ ñ+&˚ |üs¡e÷‘·à Ç<ä›s¡T ˇø£ÿπs. nsTT‘˚ X¯Øs¡eTT˝À
e⁄+&˚ <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT ãj·T≥ ñ+&˚ <˚e⁄ìï ‘·+Á&çj·Tq>±, X¯Øs¡eTT
ãj·T≥ ñ+&˚ <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ j·TTqï <˚e⁄ìï ≈£îe÷s¡T&ÉT nì
n+≥THêï&ÉT. Ç<äs› T¡ ˇø£ÿfÒ nsTTe⁄+&ç ‘·+Á&ç ø=&ÉT≈£î es¡Tdü m+<äT≈£î
#Ó|ü#·THêïs√ me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT e\q n+<äs¡÷
yês¡T Ç<ä›s¡T y˚s¡Ty˚s¡T yês¡T ˇø£s¡T ‘·+Á&ç, ˇø£s¡T ø=&ÉT≈£î n+≥THêïs¡T.
‘·+Á&ç ø=&ÉT≈£î Ç<ä›s¡T ˇø£ÿ&˚j·Tì H˚qT ‘·|üŒ Á>∑+<∏äeTT\T #·~ $qyês¡T
≈£L&Ü #Ó|Œü &ÉeTT ˝Ò<Tä . ns¡eú T>∑T≥≈£î ∫qï ñ<ëVü≤s¡DqT #Ó|ü ø=+<ëeTT.
ˇø£&ÉT Á|ü‹ ~qeTT Hê≥ø£eTT #·÷dü÷Ô ñ+&ÓqT. eTs=ø£&ÉT Ä
Hê≥ø£eTT˝À ˇø£ bÕÁ‘·˝À q{Ï+#·T#·T+&ÓqT. Hê≥ø£eTTqT #·÷#˚yêìøÏ
Hê≥ø£eTT˝À q{Ï+#˚yê&ÉT ùdïVæ≤‘·T&ÉT. nsTT‘˚ Hê≥≈£eTT #·÷#˚yêìøÏ
yêì ùdïVæ≤‘·T&ÉT Hê≥ø£eTT˝À bÕÁ‘·<Ûës¡T&ÉT>± ñ+{≤&Éì ‘Ó*j·T<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
161
|üs¡#·Tø=ìq jÓT&É\ Hê eTVæ≤eT e{Ϻ<ä>∑TqT nHêï&ÉT. Çø£ÿ&É @B
düŒwüºeTT>± ns¡úeTT ø±˝Ò<äT. Hê ‘·+Á&çjÓÆTq <˚e⁄&ÉT nqï|ü&ÉT áj·Tq
<˚e⁄&ÉT ø±<äTø£<ë! <˚e⁄&ÉsTT‘˚ n˝≤ #Ó|Œü &ÉT ø£<ë! BìøÏ MTπseT+{≤s¡T?
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT uÛ÷Ñ $TMT<ä ne‘·]ùdÔ eTqTwüß\≈£î uÀ<Û\ä T #Ó|ü ≥≈£î,
<Ûäs¡àeTT\qT ‘Ó*j·TCÒj·TT≥≈£î e#·TÃqT. eTqTwüß\‘√ dü+ã+<ÛäeTT
ô|≥Tºø√yê\+fÒ ‘êqT ≈£L&Ü eTìwæjÓÆTq|ü&˚ n~ kÕ<Ûä´eT>∑TqT.
<˚e⁄&ÉT eTìwæe˝… e∫Ã, eTìwæ e÷{≤¢&ÉT uÛ≤wü˝ÀH˚ e÷{≤¢&ç ‘·q
C≤„qeTTqT ‘Ó\TŒqT. <˚e⁄ì C≤„qeTT <˚e⁄ìøÏ ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\¬øe]ø°
‘Ó*j·T<äT ø±e⁄q <˚e⁄&ÉT ‘·q $wüj·TeTTqT #Ó|ü≥≈£î ‘êH˚ sêe\dæ
j·TTqï~. n˝≤ e∫Ãq|ü&ÉT ‘êqT |òü˝≤Hêj·Tì ‘Ó*j·Tìe«&ÉT.
n+<äTe\q Á|ü»\≈£î düT\uÛÑeTT>± ns¡úeTT ø±≈£î+&ÉT≥≈£î ‘êH˚ ‘·qqT
‘·+Á&çjT· ì ñ#·Ã]¤ +#·&eÉ TT e\q Äj·Tq y˚sT¡ áj·Tq y˚sì¡ mes¡sTTHê
nqTø√e\dæ+<˚. Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TTyê]πø <˚e⁄&ÉT ‘Ó*j·Tã&ÉTqT.
Á|üjT· ‘·ïeTT ˝Òìyê]øÏ ‘Ó*j·Tã&É&TÉ . n+<äTe\q düT\uÛeÑ TT>± ns¡úeTT
ø±q≥T¢ <˚e⁄ìøÏ Á|ü‹ì~Û>± e∫Ãqyê&ÉT dü«j·TeTT>± <˚e⁄&ÉsTTj·TT+&ç,
ø£ì|æ+#·ì <˚e⁄ìï ‘·+Á&çj·Tì #Ó|üŒ&ÉeTT »s¡T>∑T#·Tqï~. X¯Øs¡eTT˝À
Ä‘·àe˝… |üs¡e÷‘·à q{Ï+#·Tqì eTT+<˚ #ÓbÕŒeTT. uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
uÛÑ÷$TMT~øÏ e∫Ãq|ü&ÉT Äj·Tq X¯Øs¡eTT˝À Jyê‘·à Ä‘·à ñ+&É<äT.
nsTTHê |üs¡e÷‘·àj˚T dü«j·TeTT>± X¯Øs¡eTT˝À ñ+&ç Ä‘·à>± ˇø£|ü&ÉT,
Jyê‘·à>± ˇø£|ü &ÉT e÷{≤¢&TÉ #·T+&ÉTqT. nedüse¡ TTqTã{Ϻ X¯Øs¡eTT˝Àì
|üs¡e÷‘·à Ä‘·àe˝… |üs¡e÷‘·àqT ‘·+Á&çj·Tì ñ#·Ã¤]+#·T#·Tqï~. nfÒ ¢
X¯s¡ØeTT <Ûä]+∫ e∫Ãq <˚e⁄ìï >∑T]+∫ <˚e⁄&˚ e÷{≤¢&ÉTq|ü&ÉT
|üs¡e÷‘·à>± e÷{≤¢&ÉT#·÷ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ‘·q ≈£îe÷s¡T&Éì #Ó|ü#·T qï~.
162
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
m˝≤ #Ó|æŒHê |üs¡e÷‘·à ‘·q ne‘ês¡eTTqT ≈£îe÷s¡T&ÉT nì
#Ó|æŒHê, ne‘·]+∫qyê&ÉT ‘êqT <˚e⁄&Ó’j·TT+&ç ‘êqT ≈£îe÷s¡T&Éqì
<˚e⁄&ÉT (|üs¡e÷‘·àj˚T) ‘·+Á&çj·Tì #Ó|ü#·THêï&ÉT. X¯Øs¡eTT‘√ |ü⁄{Ϻq
<˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#·ø£ j·TTqï ‘·qH˚ ‘·+Á&çjT· ì #Ó|ü #·THêï&ÉT. ø£ì|æ+#·ø£
j·TTqï <˚e⁄&ÉT ø£ì|æ+#˚ X¯Øs¡eTT˝À j·TTqï <˚e⁄ìï ‘·q ≈£îe÷s¡T &ÉT>±
#Ó|ü#·THêï&ÉT. Ç<ä›s¡T ˇø£fÒ nsTTHê Ç+{Ï˝Àyê&ÉT, ãj·T≥yê&ÉT>±
ˇø£&˚ j·TT+&ç n~ me]ø° >∑Ts¡TÔsêq≥T¢, C≤„qeTT kÕúsTT m≈£îÿe
j·TTqïyê]πø ‘Ó*j·TTq≥T¢ ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü #Ó|üŒ&ÉyÓTÆq~. eTìwæ øÏ
(Jyê‘·à≈£î) X¯Øs¡eTT˝Àì Ä‘·à ‘·+Á&ç ø±>±, Ä‘·à≈£î |üse¡ ÷‘·à ‘·+Á&çjT· ì
#Ó|ü≥ es¡Tdü Áø£eTeTT eT]j·TT Ä‘·à\ Áø£eTeTT n˝≤π> j·TTqï~.
Ç<ä+‘ê X¯Øs¡eTT˝À ñ+&˚ $<ÛëqeTT. X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫q |üs¡e÷‘·à,
X¯Øs¡eTT ãj·T≥ ñ+&˚ |üs¡e÷‘·à Ç<ä›s¡T ˇø£ÿπs. nsTT‘˚ X¯Øs¡eTT˝À
e⁄+&˚ <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT ãj·T≥ ñ+&˚ <˚e⁄ìï ‘·+Á&çj·Tq>±, X¯Øs¡eTT
ãj·T≥ ñ+&˚ <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ j·TTqï <˚e⁄ìï ≈£îe÷s¡T&ÉT nì
n+≥THêï&ÉT. Ç<äs› T¡ ˇø£ÿfÒ nsTTe⁄+&ç ‘·+Á&ç ø=&ÉT≈£î es¡Tdü m+<äT≈£î
#Ó|ü#·THêïs√ me]ø° ‘Ó*j·T<äT. n˝≤ #Ó|üŒ&ÉeTT e\q n+<äs¡÷
yês¡T Ç<ä›s¡T y˚s¡Ty˚s¡T yês¡T ˇø£s¡T ‘·+Á&ç, ˇø£s¡T ø=&ÉT≈£î n+≥THêïs¡T.
‘·+Á&ç ø=&ÉT≈£î Ç<ä›s¡T ˇø£ÿ&˚j·Tì H˚qT ‘·|üŒ Á>∑+<∏äeTT\T #·~ $qyês¡T
≈£L&Ü #Ó|Œü &ÉeTT ˝Ò<Tä . ns¡eú T>∑T≥≈£î ∫qï ñ<ëVü≤s¡DqT #Ó|ü ø=+<ëeTT.
ˇø£&ÉT Á|ü‹ ~qeTT Hê≥ø£eTT #·÷dü÷Ô ñ+&ÓqT. eTs=ø£&ÉT Ä
Hê≥ø£eTT˝À ˇø£ bÕÁ‘·˝À q{Ï+#·T#·T+&ÓqT. Hê≥ø£eTTqT #·÷#˚yêìøÏ
Hê≥ø£eTT˝À q{Ï+#˚yê&ÉT ùdïVæ≤‘·T&ÉT. nsTT‘˚ Hê≥≈£eTT #·÷#˚yêìøÏ
yêì ùdïVæ≤‘·T&ÉT Hê≥ø£eTT˝À bÕÁ‘·<Ûës¡T&ÉT>± ñ+{≤&Éì ‘Ó*j·T<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
163
n‘·qT Hê≥ø£eTT˝À bÕÁ‘·qT b˛wæ+#·T#·THêïqì m|ü&É÷ ‘·q ùdïVæ≤‘·TìøÏ
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . s¬ +&ÉT eT÷&ÉTe÷s¡T¢ Hê≥ø£eTTqT #·÷∫q ‘·sê«‘· #·÷#˚yê&ÉT
bÕÁ‘·<Ûës¡Tìï #·÷∫, n#·ÃeTT ‘·q ùdïVü≤‘·Tì˝≤π> j·TTHêï&Éì
nqTø=Hêï&ÉT. eT]ø=ìï y˚s¡Ty˚s¡T Hê≥ø£eTT\qT #·÷∫ y˚s¡Ty˚s¡T
bÕÁ‘·\˝À q{Ï+∫q yê&ÉT ‘·q ùdïVæ≤‘·TìøÏ <ä>∑Zs¡ b˛*ø£\THêïj·Tì
nqTø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ ãj·T≥ ñ+&˚ ùdïVæ≤‘·T&ÉT, Hê≥ø£eTT˝À ñ+&˚
bÕÁ‘·<Ûës¡T&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT $wüj·TeTT n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T<äT. ˇø£s√E
ùdïVæ≤‘·Tì‘√ ø£*dæ ªªH˚qT Hê≥ø£eTT\qT #·÷düTÔHêïqT. n+<äT˝À ˇø£
eTìwæ @ bÕÁ‘·<Ûë]>± y˚wüeTT y˚dæHê, n#·TÃ >∑T~›q≥T¢ ˙˝≤π> ñHêï&ÉTμμ
nì ‘·q ùdïVæ≤‘·Tì‘√ #Ó|üŒ>±, n‘·qT <ëìøÏ düe÷<ÛëqeTT>± Ç˝≤
nHêï&ÉT. ªªHê≥ø£eTT˝Àì bÕÁ‘·<Ûës¡T&ÉT Hê ≈£îe÷s¡T&˚. n+<äTe\q
Hê b˛*ø£\T ø£ì|ædüTÔ+{≤sTT. 15 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<äfÒ n‘·qT Ç\T¢
e<ä*b˛sTT Hê≥ø£eTT\ ø£+ô|˙˝À #˚]b˛j·÷&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç
Hê≥ø£eTT\˝ÀH˚ ñ+&çb˛j·÷&ÉTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ‘êqT Á|ü‹ Hê≥ø£eTT˝À
n+<äT˝Àì bÕÁ‘·˝Àq÷ q{Ï+#·T#·THêïqì #Ó|üŒ˝Ò<äT. n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT
‘·q ùdïVæ≤‘·Tì ≈£îe÷s¡T&˚ Hê≥ø£eTT˝˝À q{Ï+#·T#·THêï&Éì |üP]Ô>±
n‘·ì e÷≥\qT qe÷à&ÉT.
ˇø£ ~qeTT Hê≥ø£eTT #·÷&ÉqT b˛sTTq n‘·&ÉT Hê≥ø£eTT
jÓTTø£ÿ s¡+>∑düú\eTT yÓqTø£≈£î b˛sTT y˚wüeTT˝À j·TTqï ‘·q ùdïVæ≤‘·Tìï
|ü\Tø£]+∫ MT Hêqï H˚qT ùdïVæ≤‘·T\eTì #Ó|üø=ì ªªìqïH˚ H˚qT MT
HêqïqT ø£*dæ e÷{≤¢&çq|ü&ÉT, Hê ≈£îe÷s¡T&ÉT Hê≥ø£eTT˝À |üì
#˚j·TT#·THêï&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\q |ü\ø£]+#˚ <ëìøÏ e#êÃqTμμ
nì nHêï&ÉT. n|ü&ÉT y˚wüeTT˝À j·TTqï n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT #Ó|æŒq~
164
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
$ì ªªHêqï>±s¡T ≈£L&Ü ìqTï >∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. MTs¡T Hêqï>±]øÏ
eT+∫ ùdïVæ≤‘·T&É≥μμ nì nHêï&ÉT. n|ü&ÉT e÷{≤¢&y˚ ê&ÉT ‘·q ùdïVæ≤‘·Tì
≈£îe÷s¡T&Éì Hê≥ø£eTT\T #·÷#˚yê&ÉT nqTø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ ãj·T≥qTqï
ùdïVæ≤‘·T&˚ Hê≥ø£eTT˝À y˚wüeTT MT<ä qTHêï&Éì, Ç<ä›s¡T ˇø£ÿfÒqì
‘Ó*j·T˝Òø£b˛j·÷&ÉT. Hê≥ø£eTT˝À ñ+&˚yê&ÉT H˚H˚ ãj·T≥ ñHêïqì
#Ó|üŒ˝Ò<äT. nfÒ¢ ãj·T≥ ñqïyê&ÉT H˚H˚ Hê≥ø£eTT˝À ñ+&˚yê&çqì
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . Hê≥ø£eTT #·÷#˚yê&ÉT e÷Á‘·eTT Hê≥ø£eTT˝À ‘·q ùdïVæ≤‘·Tì
≈£îe÷s¡T&ÉTHêï&É˙, Hê≥ø£eTT˝À ñqïyêì ‘·+Á&˚ ãj·T≥ ‘·q ùdïVæ≤‘·T&Éì
nqTø=Hêï&ÉT. á s¡Vü≤dü´eTT Hê≥ø£eTT #·÷#˚yêìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
Hê≥ø£eTT y˚ùdyê&ÉT ãj·T≥>±˙, Hê≥ø£eTT˝À ñqï|ü&ÉT>±˙ ‘·q
s¡Vü≤dü´eTTqT #Ó|üŒ&ÉT. Ç≥T¢ m+‘·ø±\eTT >∑&É∫Hê n‘·qT ‘·+Á&˚,
Ç‘·qT ø=&ÉTπø. #·÷#˚yê&ÉT Ç<ä›]øÏ |ü]#·j·TdüTÔ&˚ >±˙ Ç<ä›s¡T ˇø£ÿπs
nì yêìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
á Hê≥ø£eTT˝Àì bÕÁ‘·˝≤>∑ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉTHêï&ÉT. nfÒ¢ ùdïVæ≤‘·T&ÉT
˝≤>± <˚e⁄&ÉTHêï&ÉT. Hê≥ø£eTT #·÷#˚yê]˝≤>∑ Á|ü»\THêïs¡T. X¯Øs¡<ëÛ ]
jÓÆTq uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT (<˚e⁄&ÉT) X¯Øs¡eTT <Ûä]+#·≈£î+&Ü j·TTqï <˚e⁄&ÉT
Ç<äs› ÷¡ ˇø£ÿsπ j·TqT $wüjT· eTT X¯Øs¡ <Ûë]jÓTÆ q uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìï m<äTs¡T>±
#·÷∫Hê >∑T]Ô+#·˝Òø£b˛j·÷s¡T. Ç~ n<˚|üì>± <˚e⁄&ÉT Ä&˚ Hê≥ø£eTT.
#·÷#˚ Je⁄ìøÏ Hê≥ø£eTT @$T{À? Ä&˚yês¡T @$T{À? ø£ì|æ+#·ø£
Ä&ç+#˚yês¡T @$T{À? ns¡úeTTø±ø£ |æ∫Ã|ü{Ϻ yê]ì >∑T]+∫ ˇø=ÿø£ÿ&ÉT
ˇø=ÿø£ÿ s¡ø£eTT>± #Ó|üø=+≥THêïs¡T. ñqï~ ø£ì|æ+#˚ <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ &ÉT,
ø£ì|æ+#·ì <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉT Çs¡Te⁄s¡Tqï≥T¢+&çHê ñqï~ e÷Á‘·eTT ˇπø
<˚e⁄&˚. n<˚ $wüj·Ty˚T <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ≈£L&Ü #Ó|üŒã&çj·TTqï~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
163
n‘·qT Hê≥ø£eTT˝À bÕÁ‘·qT b˛wæ+#·T#·THêïqì m|ü&É÷ ‘·q ùdïVæ≤‘·TìøÏ
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . s¬ +&ÉT eT÷&ÉTe÷s¡T¢ Hê≥ø£eTTqT #·÷∫q ‘·sê«‘· #·÷#˚yê&ÉT
bÕÁ‘·<Ûës¡Tìï #·÷∫, n#·ÃeTT ‘·q ùdïVü≤‘·Tì˝≤π> j·TTHêï&Éì
nqTø=Hêï&ÉT. eT]ø=ìï y˚s¡Ty˚s¡T Hê≥ø£eTT\qT #·÷∫ y˚s¡Ty˚s¡T
bÕÁ‘·\˝À q{Ï+∫q yê&ÉT ‘·q ùdïVæ≤‘·TìøÏ <ä>∑Zs¡ b˛*ø£\THêïj·Tì
nqTø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ ãj·T≥ ñ+&˚ ùdïVæ≤‘·T&ÉT, Hê≥ø£eTT˝À ñ+&˚
bÕÁ‘·<Ûës¡T&ÉT ˇø£ÿ&˚j·TqT $wüj·TeTT n‘·ìøÏ ‘Ó*j·T<äT. ˇø£s√E
ùdïVæ≤‘·Tì‘√ ø£*dæ ªªH˚qT Hê≥ø£eTT\qT #·÷düTÔHêïqT. n+<äT˝À ˇø£
eTìwæ @ bÕÁ‘·<Ûë]>± y˚wüeTT y˚dæHê, n#·TÃ >∑T~›q≥T¢ ˙˝≤π> ñHêï&ÉTμμ
nì ‘·q ùdïVæ≤‘·Tì‘√ #Ó|üŒ>±, n‘·qT <ëìøÏ düe÷<ÛëqeTT>± Ç˝≤
nHêï&ÉT. ªªHê≥ø£eTT˝Àì bÕÁ‘·<Ûës¡T&ÉT Hê ≈£îe÷s¡T&˚. n+<äTe\q
Hê b˛*ø£\T ø£ì|ædüTÔ+{≤sTT. 15 dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<äfÒ n‘·qT Ç\T¢
e<ä*b˛sTT Hê≥ø£eTT\ ø£+ô|˙˝À #˚]b˛j·÷&ÉT. n|üŒ{ÏqT+&ç
Hê≥ø£eTT\˝ÀH˚ ñ+&çb˛j·÷&ÉTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. ‘êqT Á|ü‹ Hê≥ø£eTT˝À
n+<äT˝Àì bÕÁ‘·˝Àq÷ q{Ï+#·T#·THêïqì #Ó|üŒ˝Ò<äT. n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT
‘·q ùdïVæ≤‘·Tì ≈£îe÷s¡T&˚ Hê≥ø£eTT˝˝À q{Ï+#·T#·THêï&Éì |üP]Ô>±
n‘·ì e÷≥\qT qe÷à&ÉT.
ˇø£ ~qeTT Hê≥ø£eTT #·÷&ÉqT b˛sTTq n‘·&ÉT Hê≥ø£eTT
jÓTTø£ÿ s¡+>∑düú\eTT yÓqTø£≈£î b˛sTT y˚wüeTT˝À j·TTqï ‘·q ùdïVæ≤‘·Tìï
|ü\Tø£]+∫ MT Hêqï H˚qT ùdïVæ≤‘·T\eTì #Ó|üø=ì ªªìqïH˚ H˚qT MT
HêqïqT ø£*dæ e÷{≤¢&çq|ü&ÉT, Hê ≈£îe÷s¡T&ÉT Hê≥ø£eTT˝À |üì
#˚j·TT#·THêï&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. n+<äTe\q |ü\ø£]+#˚ <ëìøÏ e#êÃqTμμ
nì nHêï&ÉT. n|ü&ÉT y˚wüeTT˝À j·TTqï n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT #Ó|æŒq~
164
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
$ì ªªHêqï>±s¡T ≈£L&Ü ìqTï >∑T]+∫ #ÓbÕŒs¡T. MTs¡T Hêqï>±]øÏ
eT+∫ ùdïVæ≤‘·T&É≥μμ nì nHêï&ÉT. n|ü&ÉT e÷{≤¢&y˚ ê&ÉT ‘·q ùdïVæ≤‘·Tì
≈£îe÷s¡T&Éì Hê≥ø£eTT\T #·÷#˚yê&ÉT nqTø=Hêï&ÉT. nsTT‘˚ ãj·T≥qTqï
ùdïVæ≤‘·T&˚ Hê≥ø£eTT˝À y˚wüeTT MT<ä qTHêï&Éì, Ç<ä›s¡T ˇø£ÿfÒqì
‘Ó*j·T˝Òø£b˛j·÷&ÉT. Hê≥ø£eTT˝À ñ+&˚yê&ÉT H˚H˚ ãj·T≥ ñHêïqì
#Ó|üŒ˝Ò<äT. nfÒ¢ ãj·T≥ ñqïyê&ÉT H˚H˚ Hê≥ø£eTT˝À ñ+&˚yê&çqì
#Ó|Œü ˝Ò<Tä . Hê≥ø£eTT #·÷#˚yê&ÉT e÷Á‘·eTT Hê≥ø£eTT˝À ‘·q ùdïVæ≤‘·Tì
≈£îe÷s¡T&ÉTHêï&É˙, Hê≥ø£eTT˝À ñqïyêì ‘·+Á&˚ ãj·T≥ ‘·q ùdïVæ≤‘·T&Éì
nqTø=Hêï&ÉT. á s¡Vü≤dü´eTT Hê≥ø£eTT #·÷#˚yêìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
Hê≥ø£eTT y˚ùdyê&ÉT ãj·T≥>±˙, Hê≥ø£eTT˝À ñqï|ü&ÉT>±˙ ‘·q
s¡Vü≤dü´eTTqT #Ó|üŒ&ÉT. Ç≥T¢ m+‘·ø±\eTT >∑&É∫Hê n‘·qT ‘·+Á&˚,
Ç‘·qT ø=&ÉTπø. #·÷#˚yê&ÉT Ç<ä›]øÏ |ü]#·j·TdüTÔ&˚ >±˙ Ç<ä›s¡T ˇø£ÿπs
nì yêìøÏ ‘Ó*j·T<äT.
á Hê≥ø£eTT˝Àì bÕÁ‘·˝≤>∑ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉTHêï&ÉT. nfÒ¢ ùdïVæ≤‘·T&ÉT
˝≤>± <˚e⁄&ÉTHêï&ÉT. Hê≥ø£eTT #·÷#˚yê]˝≤>∑ Á|ü»\THêïs¡T. X¯Øs¡<ëÛ ]
jÓÆTq uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT (<˚e⁄&ÉT) X¯Øs¡eTT <Ûä]+#·≈£î+&Ü j·TTqï <˚e⁄&ÉT
Ç<äs› ÷¡ ˇø£ÿsπ j·TqT $wüjT· eTT X¯Øs¡ <Ûë]jÓTÆ q uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìï m<äTs¡T>±
#·÷∫Hê >∑T]Ô+#·˝Òø£b˛j·÷s¡T. Ç~ n<˚|üì>± <˚e⁄&ÉT Ä&˚ Hê≥ø£eTT.
#·÷#˚ Je⁄ìøÏ Hê≥ø£eTT @$T{À? Ä&˚yês¡T @$T{À? ø£ì|æ+#·ø£
Ä&ç+#˚yês¡T @$T{À? ns¡úeTTø±ø£ |æ∫Ã|ü{Ϻ yê]ì >∑T]+∫ ˇø=ÿø£ÿ&ÉT
ˇø=ÿø£ÿ s¡ø£eTT>± #Ó|üø=+≥THêïs¡T. ñqï~ ø£ì|æ+#˚ <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ &ÉT,
ø£ì|æ+#·ì <˚e⁄&ÉT ˇø£ÿ&ÉT Çs¡Te⁄s¡Tqï≥T¢+&çHê ñqï~ e÷Á‘·eTT ˇπø
<˚e⁄&˚. n<˚ $wüj·Ty˚T <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À ≈£L&Ü #Ó|üŒã&çj·TTqï~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
165
Á|üX¯ï :` <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\≈£î nã<ä›eTTqT #Ó|æŒ n<˚ |üì>± yÓ÷düeTT
#˚dæqfÒ¢ ø£<ë! Ç≥T¢ n&ÉT>∑T#·THêïqì @MT nqTø√e<ä›+&ç. Hê´j·T
ã<ä›eTT>± #Ó|挑˚ <˚e⁄ì~ nHê´j·Ty˚T n>∑TqT ø£<ë! Äj·TqqT
ø£qT>=qT≥≈£î @ Ä<Ûës¡eTT ˝Ò≈£î+&Ü #˚XÊ&ÉT ø£<ë! n≥T¢ Hê≥ø£e÷&ç,
yÓ÷düeTT #˚dæ ∫e]˝À ‹s¡T>∑TÁyê‘· ô|{Ϻq≥T¢ qqTï ø£qT>=qï yêìøÏ,
Hê |üqT\T ‘Ó*dæq yêìøÏ yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·Tqì #ÓbÕŒ&ÉT. ø£qTø=ÿH˚
<ëìøÏ Ä<Ûës¡yT˚ ˝Òq|ü&ÉT m˝≤ ‘Ó*j·Tq>∑TqT? Ç~ nHê´j·TeTT ø±<ë?
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT m|ü&É÷ yÓ÷düeTT #˚j·T˝Ò<äT. nfÒ¢ me]ø°
nHê´j·TeTTqT #˚j·T˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT m|ü&√ \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\
ø=ø£e÷s¡T X¯Øs¡eTTqT <Û]ä +∫ |ü⁄≥Tº#T· Hêï&ÉT. n˝≤ e∫Ãq|ü&ÉT e÷Á‘·yT˚
‘·qqT >∑T]Ô+#·≈î£ +&Ü ‘·+Á&çjT· ì eTs=ø£ <˚e⁄ìï #Ó|Œæ q≥T¢ #Ó|ü #·THêï&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü e∫Ãqyê&ÉT y˚sT¡ nqï≥T¢ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì>± ø£ì|æ+#·Tyêìì
≈£îe÷s¡T&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. uÛÑ>∑e+‘·Tì sêø£eTT+<äT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À
<˚e⁄ìï >∑T]+∫q C≤„qeTTqT dü+|üPs¡eí TT>± #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. n+‘·es¡≈î£
dü+|üPs¡eí TT>± #Ó|Œæ j·TTqï C≤„qeTT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT e∫Ãq|ü&ÉT m+<äT≈£î
ns¡úeTT ø±˝Ò<äT? m+<äT≈£î C≤„|üø£eTT sê˝Ò<äT? <˚e⁄&ÉT ‘·q <Ûäs¡àeTT\qT
‘Ó*j·TCÒj·TT≥≈£î eTìwæ>± ekÕÔqì uÛÑ>∑eBZ‘·˝ÀH˚ #Ó|æŒj·TT+&É>±
n|ü&ÉT #Ó|Œæ qyê&˚ Ç|ü&ÉT e#êÃ&Éì m+<äT≈£î nqTø√˝Ò<Tä ? Ç<ä+‘ê
eTq nC≤„qy˚T ø£<ë!
Hê≥ø£eTT y˚weü TT $wüjT· eTTq≈£î eùdÔ ùdïVæ≤‘·T&˚ bÕÁ‘·<ëÛ s¡T&É˙,
bÕÁ‘·<Ûës¡T&˚ ùdïVæ≤‘·T&É˙ ‘Ó*j·TTq≥T¢ Ä<Ûës¡eTT\T >∑\e⁄. nsTT‘˚
Hê≥ø£eTTqT #·÷#˚yê&ÉT Ä Ä<Ûës¡eTTqT @e÷Á‘·eTT ñ|üj÷Ó –+#·Tø=ì
166
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#·÷&É˝Ò<äT. ˇø£ ~qeTT Hê≥ø£eTTqT #·÷#˚yê&ÉT }]˝Àì ‘·q
ùdïVæ≤‘·Tì Ç+{ÏøÏ b˛sTTq|ü&ÉT nø£ÿ&˚ uÛÀ»qeTT #˚jT· &ÉeTT »]–q~.
Ç<ä›s¡÷ ˇπø ã+‹˝À, ˇπøe÷s¡T uÛÀ»qeTT #˚XÊs¡T. n|ü&ÉT #·÷#˚yêì
ùdïVæ≤‘·T&ÉT ˙fi¯ófl Á‘ê>∑T#·T+&É>± møÏÿfi¯ófl e#êÃsTT. n|ü&ÉT n‘·qT
˙fi¯ófl Á‘ê>∑T≥≈£î ø=+‘· ø£wüº|ü&ܶ&ÉT. n|ü&ÉT ªªH˚qT m|ü&ÉT ˙fi¯ófl
Á‘ê–Hê møÏÿfi¯ófl ekÕÔsTT. <˚X¯eTT˝À me]ø° á s√>∑eTT ˝Ò<äT. Hê≈£î
ˇø£ÿìπø á s√>∑eTTqï<äìμμ Hê≥ø£eTTqT #·÷#˚ ùdïVæ≤‘·Tì‘√ #ÓbÕŒ&É T.
n|ü&ÉT n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT ≈£L&Ü ‘·q≈£î n≥T¢qï+<äT≈£î kÕqTuÛÑ÷‹ì
#·÷|æb˛j·÷&ÉT. HÓ\s√E\ ‘·sê«‘· dü‘·´Vü≤]X¯Ã+Á<ä Hê≥ø£eTT˝À
Ms¡u≤VüQ&ÉT bÕÁ‘·qT <Ûä]+#·e\dæe∫Ãq~. n|ü&ÉT Hê≥ø£eTT
#·÷#˚yê&ÉT ≈£L&Ü Hê≥ø£eTTq≈£î b˛j·÷&ÉT. Hê≥≈£eTT »s¡T>∑T#·T+&É>±
Hê≥ø£eTT˝À Ms¡u≤VüQ&ÉT e∫à ø£\T¢ Á‘ê>∑T#·÷ ø=ìï e÷≥\T #Ó|Œü e\dæ
j·TTqï~. n|ü&ÉT Ms¡u≤VüQ&ÉT y˚weü TT˝À e∫Ãq~ ‘·q ùdïVæ≤‘·T&˚jT· ì
#·÷#˚yêìøÏ m≥÷ ‘Ó*j·T<äT. n|ü&ÉT Ms¡u≤VüQ&ÉT eTõ®>∑qT ø£\T¢e˝…
ø£ì|æ+#·Tq≥T¢ #˚dæ Á‘ê>∑T#·T+&É>± ˙fi¯ófl Á‘êπ>≥|ü&ÉT møÏÿfi¯ófl e∫ÃqfÒ¢
y˚wüeTT˝À ñqïyêìøÏ møÏÿfi¯ófl e#êÃsTT. n|ü&ÉT <ëìì #·÷∫qyê&ÉT
‘·q ùdïVæ≤‘·Tì≈£îqï s√>∑y˚T Äj·Tq ø=&ÉT≈£î≈£î ≈£L&Ü ñqï<äì
nqTø=Hêï&ÉT>±˙, n‘·H˚ ‘·q ùdïVæ≤‘·T&Éì n|ü&ÉT ≈£L&Ü ø£qT>=q˝Ò<Tä .
ñ<äj·TeTT ‘·q ùdïVæ≤‘·T&ÉT ˙fi¯flqT Á‘ê>∑Tq|ü&ÉT møÏÿfi¯ófl sê>±
u≤<Û|ä &ü TÉ #·÷ á s√>∑eTT Hê≈£î ‘·|Œü uÛ÷Ñ $TMT<ä me]ø° ˝Ò<Tä nqïe÷≥qT
dü«j·TeTT>± $ì ≈£L&Ü á s√>∑eTT Hê ùdïVæ≤‘·TìøÏ ˇø£ÿìπø ñqï~
ø£<ë!j·Tì y˚wü<Ûës¡D˝À j·TTqïyê&˚ Hê ùdïVæ≤‘·T&Éì nqTø√ø£ n‘· ì
≈£îe÷s¡TìøÏ ≈£L&Ü n<˚ s√>∑eTT ñqï<˚! nì nqTø=Hêï&ÉT. n‘·ì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
165
Á|üX¯ï :` <˚e⁄&ÉT eTqTwüß\≈£î nã<ä›eTTqT #Ó|æŒ n<˚ |üì>± yÓ÷düeTT
#˚dæqfÒ¢ ø£<ë! Ç≥T¢ n&ÉT>∑T#·THêïqì @MT nqTø√e<ä›+&ç. Hê´j·T
ã<ä›eTT>± #Ó|挑˚ <˚e⁄ì~ nHê´j·Ty˚T n>∑TqT ø£<ë! Äj·TqqT
ø£qT>=qT≥≈£î @ Ä<Ûës¡eTT ˝Ò≈£î+&Ü #˚XÊ&ÉT ø£<ë! n≥T¢ Hê≥ø£e÷&ç,
yÓ÷düeTT #˚dæ ∫e]˝À ‹s¡T>∑TÁyê‘· ô|{Ϻq≥T¢ qqTï ø£qT>=qï yêìøÏ,
Hê |üqT\T ‘Ó*dæq yêìøÏ yÓ÷ø£åeTT \_Û+#·Tqì #ÓbÕŒ&ÉT. ø£qTø=ÿH˚
<ëìøÏ Ä<Ûës¡yT˚ ˝Òq|ü&ÉT m˝≤ ‘Ó*j·Tq>∑TqT? Ç~ nHê´j·TeTT ø±<ë?
»yêãT :` <˚e⁄&ÉT m|ü&É÷ yÓ÷düeTT #˚j·T˝Ò<äT. nfÒ¢ me]ø°
nHê´j·TeTTqT #˚j·T˝Ò<äT. <˚e⁄&ÉT m|ü&√ \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT\
ø=ø£e÷s¡T X¯Øs¡eTTqT <Û]ä +∫ |ü⁄≥Tº#T· Hêï&ÉT. n˝≤ e∫Ãq|ü&ÉT e÷Á‘·yT˚
‘·qqT >∑T]Ô+#·≈î£ +&Ü ‘·+Á&çjT· ì eTs=ø£ <˚e⁄ìï #Ó|Œæ q≥T¢ #Ó|ü #·THêï&ÉT.
<˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü e∫Ãqyê&ÉT y˚sT¡ nqï≥T¢ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì>± ø£ì|æ+#·Tyêìì
≈£îe÷s¡T&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. uÛÑ>∑e+‘·Tì sêø£eTT+<äT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\˝À
<˚e⁄ìï >∑T]+∫q C≤„qeTTqT dü+|üPs¡eí TT>± #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. n+‘·es¡≈î£
dü+|üPs¡eí TT>± #Ó|Œæ j·TTqï C≤„qeTT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT e∫Ãq|ü&ÉT m+<äT≈£î
ns¡úeTT ø±˝Ò<äT? m+<äT≈£î C≤„|üø£eTT sê˝Ò<äT? <˚e⁄&ÉT ‘·q <Ûäs¡àeTT\qT
‘Ó*j·TCÒj·TT≥≈£î eTìwæ>± ekÕÔqì uÛÑ>∑eBZ‘·˝ÀH˚ #Ó|æŒj·TT+&É>±
n|ü&ÉT #Ó|Œæ qyê&˚ Ç|ü&ÉT e#êÃ&Éì m+<äT≈£î nqTø√˝Ò<Tä ? Ç<ä+‘ê
eTq nC≤„qy˚T ø£<ë!
Hê≥ø£eTT y˚weü TT $wüjT· eTTq≈£î eùdÔ ùdïVæ≤‘·T&˚ bÕÁ‘·<ëÛ s¡T&É˙,
bÕÁ‘·<Ûës¡T&˚ ùdïVæ≤‘·T&É˙ ‘Ó*j·TTq≥T¢ Ä<Ûës¡eTT\T >∑\e⁄. nsTT‘˚
Hê≥ø£eTTqT #·÷#˚yê&ÉT Ä Ä<Ûës¡eTTqT @e÷Á‘·eTT ñ|üj÷Ó –+#·Tø=ì
166
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
#·÷&É˝Ò<äT. ˇø£ ~qeTT Hê≥ø£eTTqT #·÷#˚yê&ÉT }]˝Àì ‘·q
ùdïVæ≤‘·Tì Ç+{ÏøÏ b˛sTTq|ü&ÉT nø£ÿ&˚ uÛÀ»qeTT #˚jT· &ÉeTT »]–q~.
Ç<ä›s¡÷ ˇπø ã+‹˝À, ˇπøe÷s¡T uÛÀ»qeTT #˚XÊs¡T. n|ü&ÉT #·÷#˚yêì
ùdïVæ≤‘·T&ÉT ˙fi¯ófl Á‘ê>∑T#·T+&É>± møÏÿfi¯ófl e#êÃsTT. n|ü&ÉT n‘·qT
˙fi¯ófl Á‘ê>∑T≥≈£î ø=+‘· ø£wüº|ü&ܶ&ÉT. n|ü&ÉT ªªH˚qT m|ü&ÉT ˙fi¯ófl
Á‘ê–Hê møÏÿfi¯ófl ekÕÔsTT. <˚X¯eTT˝À me]ø° á s√>∑eTT ˝Ò<äT. Hê≈£î
ˇø£ÿìπø á s√>∑eTTqï<äìμμ Hê≥ø£eTTqT #·÷#˚ ùdïVæ≤‘·Tì‘√ #ÓbÕŒ&É T.
n|ü&ÉT n‘·ì ùdïVæ≤‘·T&ÉT ≈£L&Ü ‘·q≈£î n≥T¢qï+<äT≈£î kÕqTuÛÑ÷‹ì
#·÷|æb˛j·÷&ÉT. HÓ\s√E\ ‘·sê«‘· dü‘·´Vü≤]X¯Ã+Á<ä Hê≥ø£eTT˝À
Ms¡u≤VüQ&ÉT bÕÁ‘·qT <Ûä]+#·e\dæe∫Ãq~. n|ü&ÉT Hê≥ø£eTT
#·÷#˚yê&ÉT ≈£L&Ü Hê≥ø£eTTq≈£î b˛j·÷&ÉT. Hê≥≈£eTT »s¡T>∑T#·T+&É>±
Hê≥ø£eTT˝À Ms¡u≤VüQ&ÉT e∫à ø£\T¢ Á‘ê>∑T#·÷ ø=ìï e÷≥\T #Ó|Œü e\dæ
j·TTqï~. n|ü&ÉT Ms¡u≤VüQ&ÉT y˚weü TT˝À e∫Ãq~ ‘·q ùdïVæ≤‘·T&˚jT· ì
#·÷#˚yêìøÏ m≥÷ ‘Ó*j·T<äT. n|ü&ÉT Ms¡u≤VüQ&ÉT eTõ®>∑qT ø£\T¢e˝…
ø£ì|æ+#·Tq≥T¢ #˚dæ Á‘ê>∑T#·T+&É>± ˙fi¯ófl Á‘êπ>≥|ü&ÉT møÏÿfi¯ófl e∫ÃqfÒ¢
y˚wüeTT˝À ñqïyêìøÏ møÏÿfi¯ófl e#êÃsTT. n|ü&ÉT <ëìì #·÷∫qyê&ÉT
‘·q ùdïVæ≤‘·Tì≈£îqï s√>∑y˚T Äj·Tq ø=&ÉT≈£î≈£î ≈£L&Ü ñqï<äì
nqTø=Hêï&ÉT>±˙, n‘·H˚ ‘·q ùdïVæ≤‘·T&Éì n|ü&ÉT ≈£L&Ü ø£qT>=q˝Ò<Tä .
ñ<äj·TeTT ‘·q ùdïVæ≤‘·T&ÉT ˙fi¯flqT Á‘ê>∑Tq|ü&ÉT møÏÿfi¯ófl sê>±
u≤<Û|ä &ü TÉ #·÷ á s√>∑eTT Hê≈£î ‘·|Œü uÛ÷Ñ $TMT<ä me]ø° ˝Ò<Tä nqïe÷≥qT
dü«j·TeTT>± $ì ≈£L&Ü á s√>∑eTT Hê ùdïVæ≤‘·TìøÏ ˇø£ÿìπø ñqï~
ø£<ë!j·Tì y˚wü<Ûës¡D˝À j·TTqïyê&˚ Hê ùdïVæ≤‘·T&Éì nqTø√ø£ n‘· ì
≈£îe÷s¡TìøÏ ≈£L&Ü n<˚ s√>∑eTT ñqï<˚! nì nqTø=Hêï&ÉT. n‘·ì
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
167
≈£îe÷s¡TìøÏ ñ+fÒ Hê≈£î ‘·|Œü uÛ÷Ñ $TMT<ä me]ø° ˝Ò<ìä m+<äT≈£î #ÓbÕŒ&Éì
@e÷Á‘·eTT nqTø√˝Ò<äT. ‘·qqT >∑T]Ô+#·T≥≈£î møÏÿfi¯óflqT ¬s+&ÉTyÓ’ |ü⁄\
ø£ì|æ+#·Tq≥T¢ #˚dæHê, >∑Ts¡TÔ |ü≥ºø£b˛e&ÉeTT #·÷#˚yêì ‘Ó*$ ‘·≈£ îÿe
j·T+{≤yê? Hê≥ø£eTT y˚ùdyêì yÓ÷düeTT n+{≤yê?
bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\˝À $wüj·TeTTqT <ë∫ô|{Ϻ #Ó|æŒHê <ëìøÏ
dü+ã+~Û+∫q Äqyêfi¯flqT nìï{Ï˙ #Ó|ü<äTs¡T. n|ü&ÉT #Ó|æŒq
Äqyêfi¯flqT, >∑Ts¡T\Ô qT >∑eTì+∫ bı&ÉT|ü⁄ø£<˝ä∏ À <ë∫ô|{Ϻ #Ó|Œæ q <ëìì
ø£qT>=qe#·TÃqT. @$T Äqyêfi¯ófl #Ó|üŒ≈£î+&Ü $wüj·TeTTqT <ë∫ô|{Ϻ
n&ç–‘˚ n~ yÓ÷düeTT, nHê´j·TeTT n>∑TqT. n≥T¢ø±≈£î+&Ü >∑Ts¡TÔ\˙ï
#Ó|Œæ Hê ø£qT>=q˝Òøb£ ˛‘˚ <ëìì $H˚yêì ‘Ó*$‘·≈î£ ÿej·Tì #Ó|Œü e#·TÃqT.
ªª‘·*¢ |”#T· |”#T· , ‘·+Á&ç eTT‘ê´\Tμμ nì yÓTT≈£ÿC§qï ø£+øÏ ù|s¡T #Ó|Œü ≈£î+&Ü
<ëìù|s¡T <ë∫ô|{Ϻ #Ó|Œæ ‘˚ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q Äqyêfi¯ófl ‘·*¢ |”#T· |”#T·
‘·+Á&ç eTT‘ê´\T nì #Ó|æŒj·TT+&ÉT≥ #˚‘· ‘Ó*yÓ’qyê&ÉT yÓ+≥H˚
yÓTTø£ÿC§qï ø£+øÏj·Tì >∑T]Ô+#·>∑\&ÉT. ‘Ó*$ ‘·≈£îÿeyê&ÉT >∑T]Ô+ #·˝Ò&ÉT.
nfÒ¢ <˚e⁄ì $wüj·TeTT\T <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|æŒj·TTqï|üŒ{Ïø°,
Hê≥ø£eTT˝À møÏÿfi¯flqT #·÷∫q|üŒ{Ïø° @MT Á|üjÓ÷»qeTT ˝Ò≈£î+&Ü
b˛sTTq~. Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTTqT ã{Ϻ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìï ‘Ó*j·T˝Òøb£ ˛j·÷s¡T.
nfÒ¢ møÏÿfi¯flqT #·÷∫ y˚wü<Ûës¡Tìï ø£qT>=q˝Òq≥T¢ Ç≥T X¯Øs¡<Ûë]jÓÆTq
<˚e⁄ìï>±˙, n≥T X¯Øs¡<Ûë] ø±q≥Te+{Ï <˚e⁄ìï>±˙ eTqTwüß\sTTq
yês¡T ‘Ó*j·T˝Òø£b˛e&ÉeTT eTqTwüß\ nC≤„qy˚T >±˙ <˚e⁄ì yÓ÷düeTT
ø±<äT, <˚e⁄&ÉT nHê´j·TeTT #˚j·T˝Ò<äT.
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À ªªH˚qT Hê ‘·+Á&ç ø£*ùdj·TTHêïeTTμμ nì
#Ó|Œæ q|ü&ÉT Ç<äs› T¡ ˇø£ÿfÒjT· ì ns¡eú TT ø±<ë! á $wüjT· eTTqT Ç+J\T
168
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á>∑+<∏eä TT˝À (jÓ÷Vü‰Hé`8`28) ªª@düT MTs¡T eTqTwü´ ≈£îe÷s¡Tìï
|ô ø’ Ï m‹Ôq|ü&ÉT H˚H˚ Äj·Tq qìj·TT Hêj·T+‘·≥ H˚H˚ @$Tj·TT
#˚j·Tø£ ‘·+&çÁ Hê≈£î H˚]Œq≥Tº á dü+>∑‘·T\T e÷{≤¢&ÉT
#·THêïqìj·TT MTs¡T >∑ÁVæ≤+#Ó<äs¡T.μμ
(jÓ÷Vü‰Hé`10`30) ªªH˚ q TqT ‘· + &ç Á j· T TqT @ø£ y Ó T Æ
j·TTHêïeTì yê]‘√ #Óô|ŒqT.μμ
(jÓ÷Vü‰Hé`14`10,11) ªª‘·+&çÁj·T+<äT H˚qTqT Hêj·T+<äT
‘·+&çÁj·TT ñHêïeTì ˙e⁄ qeTTà≥˝Ò<ë? H˚qT MT‘√ #Ó|ü#·Tqï
e÷≥\T Hêj·T+‘·≥ H˚H˚ #Ó|ü≥ ˝Ò<äT. ‘·+&çÁ Hêj·T+<äT
ìe•+#·T#·÷ ‘·q øÏÁj·T\T #˚j·TT#·THêï&ÉT. ‘·+&çÁj·T+<äT
H˚qTq÷ Hêj·T+<äT ‘·+&çÁj·TT ñHêïeTì qeTTà&ç ˝Ò<ë á
øÏÁj·T\ ì$T‘·ÔyÓTÆqqT qqTï qeTTà&ç.μμ
á eT÷&ÉT yêø£´eTT\j·T+<äT ªª|üse¡ ÷‘·àjÓTÆ q ‘·+Á&ç ‘·qj·T+<äT
ñHêï&Éìμμ X¯Øs¡<Ûë]jÓÆTq <˚e⁄&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. X¯Øs¡<Ûë]jÓÆTq <˚e⁄&ÉT
y˚s¡T, |üs¡e÷‘·à (|ü]X¯ó<ë∆‘·à) nqT <˚e⁄&ÉT y˚s¡T nì nqTø√≈£î+&Ü
Ç<ä›s¡T ˇø£ÿfÒj·Tì »]π> |üqT\˙ï Äj·Tq Ä»„‘√ #˚ùdy˚j·Tì X¯Øs¡eTT
<Ûä]+∫q uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #Ó|ü#·THêï&ÉT. Ç≥T¢ m+‘√ ø±\eTT qT+&ç
#Ó|ü#·THêï á e÷≥\qT ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£b˛‘˚ <˚e⁄&ÉT m|ü&ÉsTTHê
X¯Øs¡<Ûë]jÓÆT e∫Ãq|ü&ÉT Äj·TqqT >∑T]Ô+#˚ <ëìøÏ M\T|ü&É<äT. ø=ìï
y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√, ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT˝ø√ @<√ ˇø£
j·TT>∑eTT˝À <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡<Ûë]jÓÆT e#·TÃqT. n|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT #Ó| æŒq
C≤„qeTTqT ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T <˚e⁄ìï >∑T]Ô+#·T≥≈£î M\T|ü&É<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
167
≈£îe÷s¡TìøÏ ñ+fÒ Hê≈£î ‘·|Œü uÛ÷Ñ $TMT<ä me]ø° ˝Ò<ìä m+<äT≈£î #ÓbÕŒ&Éì
@e÷Á‘·eTT nqTø√˝Ò<äT. ‘·qqT >∑T]Ô+#·T≥≈£î møÏÿfi¯óflqT ¬s+&ÉTyÓ’ |ü⁄\
ø£ì|æ+#·Tq≥T¢ #˚dæHê, >∑Ts¡TÔ |ü≥ºø£b˛e&ÉeTT #·÷#˚yêì ‘Ó*$ ‘·≈£ îÿe
j·T+{≤yê? Hê≥ø£eTT y˚ùdyêì yÓ÷düeTT n+{≤yê?
bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\˝À $wüj·TeTTqT <ë∫ô|{Ϻ #Ó|æŒHê <ëìøÏ
dü+ã+~Û+∫q Äqyêfi¯flqT nìï{Ï˙ #Ó|ü<äTs¡T. n|ü&ÉT #Ó|æŒq
Äqyêfi¯flqT, >∑Ts¡T\Ô qT >∑eTì+∫ bı&ÉT|ü⁄ø£<˝ä∏ À <ë∫ô|{Ϻ #Ó|Œæ q <ëìì
ø£qT>=qe#·TÃqT. @$T Äqyêfi¯ófl #Ó|üŒ≈£î+&Ü $wüj·TeTTqT <ë∫ô|{Ϻ
n&ç–‘˚ n~ yÓ÷düeTT, nHê´j·TeTT n>∑TqT. n≥T¢ø±≈£î+&Ü >∑Ts¡TÔ\˙ï
#Ó|Œæ Hê ø£qT>=q˝Òøb£ ˛‘˚ <ëìì $H˚yêì ‘Ó*$‘·≈î£ ÿej·Tì #Ó|Œü e#·TÃqT.
ªª‘·*¢ |”#T· |”#T· , ‘·+Á&ç eTT‘ê´\Tμμ nì yÓTT≈£ÿC§qï ø£+øÏ ù|s¡T #Ó|Œü ≈£î+&Ü
<ëìù|s¡T <ë∫ô|{Ϻ #Ó|Œæ ‘˚ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q Äqyêfi¯ófl ‘·*¢ |”#T· |”#T·
‘·+Á&ç eTT‘ê´\T nì #Ó|æŒj·TT+&ÉT≥ #˚‘· ‘Ó*yÓ’qyê&ÉT yÓ+≥H˚
yÓTTø£ÿC§qï ø£+øÏj·Tì >∑T]Ô+#·>∑\&ÉT. ‘Ó*$ ‘·≈£îÿeyê&ÉT >∑T]Ô+ #·˝Ò&ÉT.
nfÒ¢ <˚e⁄ì $wüj·TeTT\T <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\˝À #Ó|æŒj·TTqï|üŒ{Ïø°,
Hê≥ø£eTT˝À møÏÿfi¯flqT #·÷∫q|üŒ{Ïø° @MT Á|üjÓ÷»qeTT ˝Ò≈£î+&Ü
b˛sTTq~. Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTTqT ã{Ϻ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìï ‘Ó*j·T˝Òøb£ ˛j·÷s¡T.
nfÒ¢ møÏÿfi¯flqT #·÷∫ y˚wü<Ûës¡Tìï ø£qT>=q˝Òq≥T¢ Ç≥T X¯Øs¡<Ûë]jÓÆTq
<˚e⁄ìï>±˙, n≥T X¯Øs¡<Ûë] ø±q≥Te+{Ï <˚e⁄ìï>±˙ eTqTwüß\sTTq
yês¡T ‘Ó*j·T˝Òø£b˛e&ÉeTT eTqTwüß\ nC≤„qy˚T >±˙ <˚e⁄ì yÓ÷düeTT
ø±<äT, <˚e⁄&ÉT nHê´j·TeTT #˚j·T˝Ò<äT.
<Ó’eÁ>∑+<∏äeTT˝À ªªH˚qT Hê ‘·+Á&ç ø£*ùdj·TTHêïeTTμμ nì
#Ó|Œæ q|ü&ÉT Ç<äs› T¡ ˇø£ÿfÒjT· ì ns¡eú TT ø±<ë! á $wüjT· eTTqT Ç+J\T
168
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
Á>∑+<∏eä TT˝À (jÓ÷Vü‰Hé`8`28) ªª@düT MTs¡T eTqTwü´ ≈£îe÷s¡Tìï
|ô ø’ Ï m‹Ôq|ü&ÉT H˚H˚ Äj·Tq qìj·TT Hêj·T+‘·≥ H˚H˚ @$Tj·TT
#˚j·Tø£ ‘·+&çÁ Hê≈£î H˚]Œq≥Tº á dü+>∑‘·T\T e÷{≤¢&ÉT
#·THêïqìj·TT MTs¡T >∑ÁVæ≤+#Ó<äs¡T.μμ
(jÓ÷Vü‰Hé`10`30) ªªH˚ q TqT ‘· + &ç Á j· T TqT @ø£ y Ó T Æ
j·TTHêïeTì yê]‘√ #Óô|ŒqT.μμ
(jÓ÷Vü‰Hé`14`10,11) ªª‘·+&çÁj·T+<äT H˚qTqT Hêj·T+<äT
‘·+&çÁj·TT ñHêïeTì ˙e⁄ qeTTà≥˝Ò<ë? H˚qT MT‘√ #Ó|ü#·Tqï
e÷≥\T Hêj·T+‘·≥ H˚H˚ #Ó|ü≥ ˝Ò<äT. ‘·+&çÁ Hêj·T+<äT
ìe•+#·T#·÷ ‘·q øÏÁj·T\T #˚j·TT#·THêï&ÉT. ‘·+&çÁj·T+<äT
H˚qTq÷ Hêj·T+<äT ‘·+&çÁj·TT ñHêïeTì qeTTà&ç ˝Ò<ë á
øÏÁj·T\ ì$T‘·ÔyÓTÆqqT qqTï qeTTà&ç.μμ
á eT÷&ÉT yêø£´eTT\j·T+<äT ªª|üse¡ ÷‘·àjÓTÆ q ‘·+Á&ç ‘·qj·T+<äT
ñHêï&Éìμμ X¯Øs¡<Ûë]jÓÆTq <˚e⁄&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT. X¯Øs¡<Ûë]jÓÆTq <˚e⁄&ÉT
y˚s¡T, |üs¡e÷‘·à (|ü]X¯ó<ë∆‘·à) nqT <˚e⁄&ÉT y˚s¡T nì nqTø√≈£î+&Ü
Ç<ä›s¡T ˇø£ÿfÒj·Tì »]π> |üqT\˙ï Äj·Tq Ä»„‘√ #˚ùdy˚j·Tì X¯Øs¡eTT
<Ûä]+∫q uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT #Ó|ü#·THêï&ÉT. Ç≥T¢ m+‘√ ø±\eTT qT+&ç
#Ó|ü#·THêï á e÷≥\qT ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£b˛‘˚ <˚e⁄&ÉT m|ü&ÉsTTHê
X¯Øs¡<Ûë]jÓÆT e∫Ãq|ü&ÉT Äj·TqqT >∑T]Ô+#˚ <ëìøÏ M\T|ü&É<äT. ø=ìï
y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\ø√, ø=ìï \ø£å\ dü+e‘·‡s¡eTT˝ø√ @<√ ˇø£
j·TT>∑eTT˝À <˚e⁄&ÉT X¯Øs¡<Ûë]jÓÆT e#·TÃqT. n|ü&ÉT <˚e⁄&ÉT #Ó| æŒq
C≤„qeTTqT ‘Ó*j·Tì eTqTwüß\T <˚e⁄ìï >∑T]Ô+#·T≥≈£î M\T|ü&É<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
169
Á|üX¯ï :` MTs¡T #Ó|æŒq≥T¢ @düT <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚T nsTT‘˚, eT]j·TT
ø£èwüßí&ÉT <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚T nsTT‘˚ ø£èwüßí&ÉT e∫Ãq ‘·sê«‘· eT÷&ÉTy˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î @düT e#êÃ&ÉT. @düT b˛‘·÷ Ä<äs¡Dø£s¡Ô ekÕÔ&Éì
#Ó|æŒb˛j·÷&ÉT. Äj·Tq Ç+‘·es¡≈£î e#êÃ&√ sê˝Ò<√ ‘Ó*j·T<äT. MT
e÷≥ MT<ä e÷≈£î qeTàø£eTT >∑\<äT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô e#êÃ&Ü, sê˝Ò<ë,
e∫à b˛j·÷&Ü? á Á|üX¯ï\≈£î »yêãT #Ó|üŒ+&ç. Ç~ ø£wüº‘·s¡yÓTÆq Á|üX‚ï
nsTTHê MTs¡T >=|üŒ C≤„qT\T MT e÷≥qT y˚TeTT $X¯«dækÕÔeTT. MTs¡ T
e÷ MT<ä <äj·T <ä\∫ »yêãT #Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` qqTï Çs¡T≈£îq ô|fÒº Á|üX¯ï n&ç– MT MT<ä $XÊ«düeTTqï~
#Ó|üŒ+&ç n+fÒ H˚qT m˝≤ #Ó|üŒ>∑\qT! MTs¡T n&ç–q Á|üX¯ï≈£î »yêãT
#Ó|ü k˛úeT‘· Hêe<ä› ø£\<äì Hê≈£î qeTàø£eTT ˝Ò<äT. MTs¡T n&ç>±s¡T
>±e⁄q H˚qT #Ó|ü‘êqT. MT qeTàø£eTTqT eeTTà #˚j·Tø£ #Ó|ü‘êqT
ø±˙ H˚qT #Ó|üq~ dü‘·´eTT ø±e#·TÃ, ndü‘·´eTT ø±e#·TÃqT. Ä<äs¡ D
ø£s¡Ô Ç+‘·≈£îeTT+<äT sê˝Ò<äT. ‘·sê«‘· ≈£L&Ü sêuÀ&ÉT. Hê≈£î ‘Ó*dæq~
Ç~. @düT @yÓ÷ ekÕÔ&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. H˚qT #Ó|üq~ Ç+‘·≈£îeTT+<äT
sê˝Ò<äT ‘·sê«‘· ø±\eTT˝À ≈£L&Ü sê&ÉT. BìÁ|üø±s¡eTT @düT #Ó|æŒq
e÷≥≈£î Hê e÷≥≈£î m+‘√ ‘˚&Ü j·TTqï~. @düT <˚e⁄&ÉT ø±e⁄q
Äj·Tq e÷≥H˚ qeTà+&ç. Hê e÷≥qT qeTàe<ä›+&ç.
Á|üX¯ï :` MTs¡T dü‘·´eTT>± <˚ìì #Ó|üŒ>∑\s¡T?
»yêãT :` H˚qT #Óù|Œe˙ï dü‘·´eTT˝Òj·Tì #Ó|üŒ>∑\qT. me]øÏ yês¡T
‘êeTT #Ó|üq~ dü‘·´eTìj˚T #Ó|ü#·T+<äTs¡T.
Á|üX¯ï :` <˚e⁄ì $wüj·TeTT˝À dü‘·´eTTqT #Ó|üŒ>∑\sê?
170
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
»yêãT :` ô|’ Á|üX¯ï\≈£î H˚qT #Ó|üqe˙ï dü‘·´y˚Tj·Tì #ÓbÕŒqT ø£<ë!
Á|üX¯ï :` y˚TeTT dü÷{Ï>± ˇø£ Á|üX¯ïqT n&ÉT>∑T‘êeTT. MTs¡T K∫Ñ·yÓTÆq
»yêãT #Ó|üŒ+&ç. MTs¡T >=|üŒ C≤„ìj·Tì y˚TeTT nqTø=+≥THêïeTT.
yêdüÔeeTT>± $TeTTà\qT $T+∫q C≤„ì ñHêï&Ü?
»yêãT :` MTs¡T qqTï C≤„ì nìHê, >=|üŒ C≤„ì nìHê MTs¡T nqT≥
e\q H˚qT ˇ|üø√qT. ˇø£y˚fi¯ H˚qT C≤„ìì nì #Ó|æŒHê Ç‘·s¡T\T
ˇ|üø√s¡T. yêdüÔeeTT>± #ÓbÕŒ\+fÒ H˚qT jÓ÷–ì, jÓ÷^X¯«s¡T&Éqì
ù|s¡T ô|≥Tºø=HêïqT. á s√E MTs¡T qqTï C≤„ìì n+fÒ m˝≤ ˇ|üø√qT.
H˚qT jÓ÷–ì nì e÷Á‘·eTT ˇ|üø√>∑\qT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T <˚e⁄ìï qeTTà‘êsê?
»yêãT :` H˚qT <˚e⁄ìï qeTàqT. <˚e⁄ì C≤„qeTTqT qeTTà‘êqT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T me]ì qeTTà‘ês¡T?
»yêãT :` me]˙ qeTàqT. qeTàe\dæq nedüs¡eTT MTπø>±˙ Hê≈£î
˝Ò<äT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T <˚e⁄ìï qeTàqì #Ó|ü#·THêïs¡T. eT+∫<˚ nsTT‘˚ <˚e⁄ìï
>∑T]+∫, <˚e⁄ì C≤„qeTTqT >∑T]+∫ MTs¡T Á>∑+<∏eä TT\T ÁyêXÊs¡T. Ç|üŒ{ÏøÏ
<ë<ë|ü⁄ 85 Á>∑+<∏äeTT\qT n#·Tà y˚sTT+#ês¡T. <˚e⁄ìï qeTàq|ü&ÉT
MTs¡T Á>∑+<∏äeTT\qT m+<äT≈£î ÁyêdüTÔHêïs¡T?
»yêãT :` MT≈£î <˚e⁄ì C≤„qeTT >∑T]+∫, <˚e⁄ìï >∑T]+∫ ‘Ó*j·÷\ì
Áyêj·TT#·THêïeTT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T <˚e⁄ìï qeTàs¡T ø£<ë! n˝≤+≥|ü&ÉT <˚e⁄ì C≤„qeTT
m˝≤ Áyêj·T>∑\s¡T?
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
169
Á|üX¯ï :` MTs¡T #Ó|æŒq≥T¢ @düT <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚T nsTT‘˚, eT]j·TT
ø£èwüßí&ÉT <˚e⁄ì ne‘ês¡y˚T nsTT‘˚ ø£èwüßí&ÉT e∫Ãq ‘·sê«‘· eT÷&ÉTy˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î @düT e#êÃ&ÉT. @düT b˛‘·÷ Ä<äs¡Dø£s¡Ô ekÕÔ&Éì
#Ó|æŒb˛j·÷&ÉT. Äj·Tq Ç+‘·es¡≈£î e#êÃ&√ sê˝Ò<√ ‘Ó*j·T<äT. MT
e÷≥ MT<ä e÷≈£î qeTàø£eTT >∑\<äT. Ä<äs¡Dø£s¡Ô e#êÃ&Ü, sê˝Ò<ë,
e∫à b˛j·÷&Ü? á Á|üX¯ï\≈£î »yêãT #Ó|üŒ+&ç. Ç~ ø£wüº‘·s¡yÓTÆq Á|üX‚ï
nsTTHê MTs¡T >=|üŒ C≤„qT\T MT e÷≥qT y˚TeTT $X¯«dækÕÔeTT. MTs¡ T
e÷ MT<ä <äj·T <ä\∫ »yêãT #Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` qqTï Çs¡T≈£îq ô|fÒº Á|üX¯ï n&ç– MT MT<ä $XÊ«düeTTqï~
#Ó|üŒ+&ç n+fÒ H˚qT m˝≤ #Ó|üŒ>∑\qT! MTs¡T n&ç–q Á|üX¯ï≈£î »yêãT
#Ó|ü k˛úeT‘· Hêe<ä› ø£\<äì Hê≈£î qeTàø£eTT ˝Ò<äT. MTs¡T n&ç>±s¡T
>±e⁄q H˚qT #Ó|ü‘êqT. MT qeTàø£eTTqT eeTTà #˚j·Tø£ #Ó|ü‘êqT
ø±˙ H˚qT #Ó|üq~ dü‘·´eTT ø±e#·TÃ, ndü‘·´eTT ø±e#·TÃqT. Ä<äs¡ D
ø£s¡Ô Ç+‘·≈£îeTT+<äT sê˝Ò<äT. ‘·sê«‘· ≈£L&Ü sêuÀ&ÉT. Hê≈£î ‘Ó*dæq~
Ç~. @düT @yÓ÷ ekÕÔ&Éì #ÓbÕŒ&ÉT. H˚qT #Ó|üq~ Ç+‘·≈£îeTT+<äT
sê˝Ò<äT ‘·sê«‘· ø±\eTT˝À ≈£L&Ü sê&ÉT. BìÁ|üø±s¡eTT @düT #Ó|æŒq
e÷≥≈£î Hê e÷≥≈£î m+‘√ ‘˚&Ü j·TTqï~. @düT <˚e⁄&ÉT ø±e⁄q
Äj·Tq e÷≥H˚ qeTà+&ç. Hê e÷≥qT qeTàe<ä›+&ç.
Á|üX¯ï :` MTs¡T dü‘·´eTT>± <˚ìì #Ó|üŒ>∑\s¡T?
»yêãT :` H˚qT #Óù|Œe˙ï dü‘·´eTT˝Òj·Tì #Ó|üŒ>∑\qT. me]øÏ yês¡T
‘êeTT #Ó|üq~ dü‘·´eTìj˚T #Ó|ü#·T+<äTs¡T.
Á|üX¯ï :` <˚e⁄ì $wüj·TeTT˝À dü‘·´eTTqT #Ó|üŒ>∑\sê?
170
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
»yêãT :` ô|’ Á|üX¯ï\≈£î H˚qT #Ó|üqe˙ï dü‘·´y˚Tj·Tì #ÓbÕŒqT ø£<ë!
Á|üX¯ï :` y˚TeTT dü÷{Ï>± ˇø£ Á|üX¯ïqT n&ÉT>∑T‘êeTT. MTs¡T K∫Ñ·yÓTÆq
»yêãT #Ó|üŒ+&ç. MTs¡T >=|üŒ C≤„ìj·Tì y˚TeTT nqTø=+≥THêïeTT.
yêdüÔeeTT>± $TeTTà\qT $T+∫q C≤„ì ñHêï&Ü?
»yêãT :` MTs¡T qqTï C≤„ì nìHê, >=|üŒ C≤„ì nìHê MTs¡T nqT≥
e\q H˚qT ˇ|üø√qT. ˇø£y˚fi¯ H˚qT C≤„ìì nì #Ó|æŒHê Ç‘·s¡T\T
ˇ|üø√s¡T. yêdüÔeeTT>± #ÓbÕŒ\+fÒ H˚qT jÓ÷–ì, jÓ÷^X¯«s¡T&Éqì
ù|s¡T ô|≥Tºø=HêïqT. á s√E MTs¡T qqTï C≤„ìì n+fÒ m˝≤ ˇ|üø√qT.
H˚qT jÓ÷–ì nì e÷Á‘·eTT ˇ|üø√>∑\qT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T <˚e⁄ìï qeTTà‘êsê?
»yêãT :` H˚qT <˚e⁄ìï qeTàqT. <˚e⁄ì C≤„qeTTqT qeTTà‘êqT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T me]ì qeTTà‘ês¡T?
»yêãT :` me]˙ qeTàqT. qeTàe\dæq nedüs¡eTT MTπø>±˙ Hê≈£î
˝Ò<äT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T <˚e⁄ìï qeTàqì #Ó|ü#·THêïs¡T. eT+∫<˚ nsTT‘˚ <˚e⁄ìï
>∑T]+∫, <˚e⁄ì C≤„qeTTqT >∑T]+∫ MTs¡T Á>∑+<∏eä TT\T ÁyêXÊs¡T. Ç|üŒ{ÏøÏ
<ë<ë|ü⁄ 85 Á>∑+<∏äeTT\qT n#·Tà y˚sTT+#ês¡T. <˚e⁄ìï qeTàq|ü&ÉT
MTs¡T Á>∑+<∏äeTT\qT m+<äT≈£î ÁyêdüTÔHêïs¡T?
»yêãT :` MT≈£î <˚e⁄ì C≤„qeTT >∑T]+∫, <˚e⁄ìï >∑T]+∫ ‘Ó*j·÷\ì
Áyêj·TT#·THêïeTT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T <˚e⁄ìï qeTàs¡T ø£<ë! n˝≤+≥|ü&ÉT <˚e⁄ì C≤„qeTT
m˝≤ Áyêj·T>∑\s¡T?
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
171
»yêãT :` H˚qT <˚e⁄ìï qeTàì e÷≥ yêdüÔey˚T! nsTT‘˚ Hê≈£î C≤„qeTT
‘Ó*j·T<äì #ÓbÕŒHê? ˝Ò<Tä ø£<ë! Hê≈£î <˚e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó\TdüTqT. ø±e⁄q
MTs¡T ≈£L&Ü ‘Ó*j·TT≥≈£î Á>∑+<∏äeTT\qT ÁyêXÊqT. n+<äT˝À ‘·|ü
˝Ò<äT ø£<ë!
Á|üX¯ï :` MTs¡T e÷≈£î ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. $TeTTà\qT
y˚TeTT @eTqTø√yê*? C≤„ì nì nqTø√yê˝≤? nC≤„ì nì nqTø√yê˝≤?
MTπs #Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` H˚qT eTT+<˚ #ÓbÕŒqT. H˚qT C≤„ìì ø±qT, nC≤„ìì ø±qT.
H˚qT jÓ÷–ì e÷Á‘·y˚T.
Á|üX¯ï :` Ç+‘·ø° MTs¡T e÷≈£î @$T #Ó|üŒ<ä\#·Tø=Hêïs¡T?
»yêãT :` eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\qT MT <ä>∑Zs¡ ô|≥Tºø=ì eT÷&ç{Ïì
>ös¡e uÛ≤eeTT‘√ #·<äTeeTì #Ó|ü#·THêïqT. eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\T
ø£*ùdÔ dæ+Vü≤|ü⁄ nej·TeeTT\ìïj·T÷ ˇø£#√≥ ø£*|æ düJeyÓTÆq dæ+Vü≤
eT>∑TqT. Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À j·TTqï dæ+Vü≤eTT e÷j·TqT, n<Ûäs¡àeTT\qT
˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· >∑\<äT. @ eT‘·dTü &ú sÉ TTHê >±˙ eT÷&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\qT
>ös¡e uÛ≤eeTT‘√ #·~$q|ü&ÉT eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT ns¡eú T>∑TqT.
n|ü&ÉT ˙e⁄ ˙ eT‘·eTT˝À ñqï≥T¢ ˝…øÿÏ +#·ã&ÉTqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\
kÕs¡yÓTÆq C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ yê&ÉT @ <Ûäs¡àeTT˝À ˝Òq≥T¢j·T>∑TqT.
á $wüj·TeTT n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À dü÷sê 5, Äj·T‘Y
68˝À #Ó|üŒã&çj·TTqï~ #·÷&É+&ç.
(5`68) ªªz >Á +∑ <∏yä êVü≤≈£î˝≤sê! MTs¡T ‘Ísê‘·TqT (uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T)
Ç+J\TqT (u…’_\T Á>∑+<∏äeTTqT), MT <˚e⁄ì ‘·s¡|ü⁄q MT e<ä›≈£î
172
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e∫Ãq KTsYÄHé >Á +∑ <∏eä TTqT MT J$‘·eTT\˝À HÓ\ø=\TŒ es¡≈î£
MTs¡T @ <Ûäs¡àeTTô|’Hê ˝ÒqfÒ¢.μμ
á yêø£´eTTqT Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü #Ó|æŒj·TTHêïeTT. ˇπø
<˚e⁄ì C≤„qeTT eT÷&ÉT eTTø£ÿ\T>± e÷]b˛sTT, eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>±
ø£ì|ædTü qÔ ï~. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT ndü÷j·T ˝Ò≈î£ +&Ü >ös¡e uÛ≤eeTT‘√
#·<Tä e>∑*–‘˚ n|ü&ÉT eTìwæ J$‘·eTTq≈£î kÕs¡øú ‘£ · @s¡Œ&ÉTqT. n|ü&ÉT
yêìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ns¡úeT>∑TqT. <Ûäs¡àeTT\˝À yê&ÉT ñqï≥¢>∑TqT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T Ç+‘·≈£îeTT+<äT Á>∑+<∏äeTT˝À Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫à eT÷&ÉT
eT‘·eTT\qT @ø£eTT #˚kÕÔ&TÉ nì #ÓbÕŒs¡T. ‘·sê«‘· Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ Ç+‘·es¡≈î£
sê˝Ò<äT, ‘·sê«‘· ø±\eTT˝À ≈£L&Ü sê&ÉT nì #ÓbÕŒs¡T ø£<ë! MTs¡T
nø£ÿ&É ekÕÔ&Éì #ÓbÕŒs¡T, Çø£ÿ&É sê&Éì ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ #ÓbÕŒs¡T. MT
e÷≥\˝À @~ ì»eTT?
»yêãT :` MT≈£î ns¡úeTTø±ø£ qqTï ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ e÷{≤¢&ÉT#·THêï&Éì
n+≥THêïs¡T. MTs¡T n&ç–q Á|üXï¯ ≈£î Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ Ç+‘·≈î£ eTT+<äT sê˝Ò<˙ä ,
‘·sê«‘· sê&Éì #ÓbÕŒqT. uÛÑ÷‘·ø±\eTT˝À sê˝Ò<äT, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À sê&ÉT.
es¡eÔ ÷qeTT˝À e∫Ãj·TT+&Ée#·TÃqT nì ns¡eú TT ø±<ë! Á|üdTü ‘Ô · ø±\eTT˝À
Ä<äs¡Dø£s¡Ô ˝Ò&Éì H˚qT #Ó|üŒ˝Ò<äT ø£<ë! Ç|ü&ÉT e∫Ãj·TTHêï&ÉT ø±e⁄q
uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À Çø£ sê&ÉT. »]–b˛sTTq ø±\eTT˝À sê˝Ò<äì #ÓbÕŒqT.
MT≈£î Á>∑Væ≤+#·Tø=qT X¯øÏÔ˝Òø£ H˚qT dü]>± ˝Òq+fÒ m˝≤>∑? Ä<äs¡Dø£s¡Ô
#Ó|æŒHê H˚qT #Óù|Œ<˚ #Ó|üqT. eT÷&ÉT eT‘· Á>∑+<∏äeTT\qT eT÷&ÉT <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT\qT ù|s¡T‘√ #Ó|Œü +&ç. yê{Ïì m|ü&ÉT>±˙ eT‘· Á>∑+<∏eä TT\qT
ù|s¡T‘√ |æ\Tee<ä›+&ç. n˝≤ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT >ös¡$+∫q|ü&ÉT
˙e⁄ <˚e⁄ì <äèwæ˜˝À |ü&ÉT<äTe⁄. n+‘·es¡≈£î ˙e⁄ mìï ÁbÕs¡úq\T #˚ dæHê
m+‘· $XÊ«dæ>± #Ó|üø=ìHê ˙e⁄ <˚e⁄ì <äèwæ˜˝À ñ+&Ée⁄.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
171
»yêãT :` H˚qT <˚e⁄ìï qeTàì e÷≥ yêdüÔey˚T! nsTT‘˚ Hê≈£î C≤„qeTT
‘Ó*j·T<äì #ÓbÕŒHê? ˝Ò<Tä ø£<ë! Hê≈£î <˚e⁄ì C≤„qeTT ‘Ó\TdüTqT. ø±e⁄q
MTs¡T ≈£L&Ü ‘Ó*j·TT≥≈£î Á>∑+<∏äeTT\qT ÁyêXÊqT. n+<äT˝À ‘·|ü
˝Ò<äT ø£<ë!
Á|üX¯ï :` MTs¡T e÷≈£î ns¡úeTT ø±≈£î+&Ü e÷{≤¢&ÉT#·THêïs¡T. $TeTTà\qT
y˚TeTT @eTqTø√yê*? C≤„ì nì nqTø√yê˝≤? nC≤„ì nì nqTø√yê˝≤?
MTπs #Ó|üŒ+&ç.
»yêãT :` H˚qT eTT+<˚ #ÓbÕŒqT. H˚qT C≤„ìì ø±qT, nC≤„ìì ø±qT.
H˚qT jÓ÷–ì e÷Á‘·y˚T.
Á|üX¯ï :` Ç+‘·ø° MTs¡T e÷≈£î @$T #Ó|üŒ<ä\#·Tø=Hêïs¡T?
»yêãT :` eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\qT MT <ä>∑Zs¡ ô|≥Tºø=ì eT÷&ç{Ïì
>ös¡e uÛ≤eeTT‘√ #·<äTeeTì #Ó|ü#·THêïqT. eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\T
ø£*ùdÔ dæ+Vü≤|ü⁄ nej·TeeTT\ìïj·T÷ ˇø£#√≥ ø£*|æ düJeyÓTÆq dæ+Vü≤
eT>∑TqT. Á>∑+<∏äs¡÷|üeTT˝À j·TTqï dæ+Vü≤eTT e÷j·TqT, n<Ûäs¡àeTT\qT
˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· >∑\<äT. @ eT‘·dTü &ú sÉ TTHê >±˙ eT÷&ÉT <Óe’ Á>∑+<∏eä TT\qT
>ös¡e uÛ≤eeTT‘√ #·~$q|ü&ÉT eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT ns¡eú T>∑TqT.
n|ü&ÉT ˙e⁄ ˙ eT‘·eTT˝À ñqï≥T¢ ˝…øÿÏ +#·ã&ÉTqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\
kÕs¡yÓTÆq C≤„qeTT ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ yê&ÉT @ <Ûäs¡àeTT˝À ˝Òq≥T¢j·T>∑TqT.
á $wüj·TeTT n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À dü÷sê 5, Äj·T‘Y
68˝À #Ó|üŒã&çj·TTqï~ #·÷&É+&ç.
(5`68) ªªz >Á +∑ <∏yä êVü≤≈£î˝≤sê! MTs¡T ‘Ísê‘·TqT (uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T)
Ç+J\TqT (u…’_\T Á>∑+<∏äeTTqT), MT <˚e⁄ì ‘·s¡|ü⁄q MT e<ä›≈£î
172
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
e∫Ãq KTsYÄHé >Á +∑ <∏eä TTqT MT J$‘·eTT\˝À HÓ\ø=\TŒ es¡≈î£
MTs¡T @ <Ûäs¡àeTTô|’Hê ˝ÒqfÒ¢.μμ
á yêø£´eTTqT Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü #Ó|æŒj·TTHêïeTT. ˇπø
<˚e⁄ì C≤„qeTT eT÷&ÉT eTTø£ÿ\T>± e÷]b˛sTT, eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\T>±
ø£ì|ædTü qÔ ï~. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\qT ndü÷j·T ˝Ò≈î£ +&Ü >ös¡e uÛ≤eeTT‘√
#·<Tä e>∑*–‘˚ n|ü&ÉT eTìwæ J$‘·eTTq≈£î kÕs¡øú ‘£ · @s¡Œ&ÉTqT. n|ü&ÉT
yêìøÏ <Ûäs¡àeTT\T ns¡úeT>∑TqT. <Ûäs¡àeTT\˝À yê&ÉT ñqï≥¢>∑TqT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T Ç+‘·≈£îeTT+<äT Á>∑+<∏äeTT˝À Ä<äs¡Dø£s¡Ô e∫à eT÷&ÉT
eT‘·eTT\qT @ø£eTT #˚kÕÔ&TÉ nì #ÓbÕŒs¡T. ‘·sê«‘· Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ Ç+‘·es¡≈î£
sê˝Ò<äT, ‘·sê«‘· ø±\eTT˝À ≈£L&Ü sê&ÉT nì #ÓbÕŒs¡T ø£<ë! MTs¡T
nø£ÿ&É ekÕÔ&Éì #ÓbÕŒs¡T, Çø£ÿ&É sê&Éì ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ #ÓbÕŒs¡T. MT
e÷≥\˝À @~ ì»eTT?
»yêãT :` MT≈£î ns¡úeTTø±ø£ qqTï ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\ e÷{≤¢&ÉT#·THêï&Éì
n+≥THêïs¡T. MTs¡T n&ç–q Á|üXï¯ ≈£î Ä<äsD¡ ø£sÔ¡ Ç+‘·≈î£ eTT+<äT sê˝Ò<˙ä ,
‘·sê«‘· sê&Éì #ÓbÕŒqT. uÛÑ÷‘·ø±\eTT˝À sê˝Ò<äT, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À sê&ÉT.
es¡eÔ ÷qeTT˝À e∫Ãj·TT+&Ée#·TÃqT nì ns¡eú TT ø±<ë! Á|üdTü ‘Ô · ø±\eTT˝À
Ä<äs¡Dø£s¡Ô ˝Ò&Éì H˚qT #Ó|üŒ˝Ò<äT ø£<ë! Ç|ü&ÉT e∫Ãj·TTHêï&ÉT ø±e⁄q
uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À Çø£ sê&ÉT. »]–b˛sTTq ø±\eTT˝À sê˝Ò<äì #ÓbÕŒqT.
MT≈£î Á>∑Væ≤+#·Tø=qT X¯øÏÔ˝Òø£ H˚qT dü]>± ˝Òq+fÒ m˝≤>∑? Ä<äs¡Dø£s¡Ô
#Ó|æŒHê H˚qT #Óù|Œ<˚ #Ó|üqT. eT÷&ÉT eT‘· Á>∑+<∏äeTT\qT eT÷&ÉT <Ó’e
Á>∑+<∏eä TT\qT ù|s¡T‘√ #Ó|Œü +&ç. yê{Ïì m|ü&ÉT>±˙ eT‘· Á>∑+<∏eä TT\qT
ù|s¡T‘√ |æ\Tee<ä›+&ç. n˝≤ eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\qT >ös¡$+∫q|ü&ÉT
˙e⁄ <˚e⁄ì <äèwæ˜˝À |ü&ÉT<äTe⁄. n+‘·es¡≈£î ˙e⁄ mìï ÁbÕs¡úq\T #˚ dæHê
m+‘· $XÊ«dæ>± #Ó|üø=ìHê ˙e⁄ <˚e⁄ì <äèwæ˜˝À ñ+&Ée⁄.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
173
Á|üX¯ï :` MTs¡T @ eT‘·eTT˝À |ü⁄{≤ºs¡T?
»yêãT :` Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À (Ç+<ä÷ eT‘·eTT˝À)
Á|üX¯ï :` Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À |ü⁄{≤ºe⁄ ø±e⁄q ìqTï Væ≤+<äTe⁄ nì
n+{≤s¡T. n|ü&ÉT ˙≈£î ˇø£ eT‘·eTTqïfÒ¢ ø£<ë!
»yêãT :` qqTï Væ≤+<äTe⁄ nì n+{≤s¡T. H˚qT Væ≤+<äTe⁄qì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
H˚qT Væ≤+<äTe⁄qì #Ó|ü ≥≈£î @ Ä<Ûës¡eTT ˝Ò<Tä . n|ü&ÉT H˚qT Væ≤+<äTe⁄
qì m˝≤ #ÓbÕŒ*? eTqTwüß\≈£î eT‘·eTT ñ+≥T+~>±˙ jÓ÷– nsTTq
yêìøÏ eT‘·eTT ñ+&É<äT. H˚qT jÓ÷–ì Hê≈£î eT‘·eTT ñ+&É<äT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T @ ≈£î\eTT˝À |ü⁄{≤ºs¡T?
»yêãT :` ø£eTà ≈£î\eTT˝À |ü⁄{≤ºeTT. nsTT‘˚ H˚qT jÓ÷^X¯«s¡Tìï
ø±e⁄q Hê≈£î ≈£î\eT‘·eTT\T+&Ée⁄.
Á|üX¯ï :` ˙e⁄ <˚e⁄ìï #·÷#êyê?
»yêãT :` #·÷&É˝Ò<äT. #·÷&Ée\dæq nedüs¡eTT Hê≈£î ˝Ò<äT.
Á|üX¯ï :` ˙e⁄ ø£wüºdüTKeTT\qT nqTuÛÑ$+#·T#·THêïe⁄ ø£<ë! nqTuÛÑ$+#˚
≥|ü&ÉT @eTì|ædüTÔ+~?
»yêãT :` Ç+ø=ø£e÷s¡T |ü⁄≥º≈£L&É<äT nì nqT≈£î+{≤qT.
Á|üX¯ï :` eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT #·÷ùdÔ MT≈£î @eTì|ædüTÔ+~?
»yêãT :` Ä&Éyê] yÓ+Á≥Tø£\qT ‘·\ yÓqTø£ uÛ≤>∑eTT˝À eT÷&ÉT
uÛ≤>∑eTT\T>± #˚dæ ˇø£<ëì MT<ä ˇø£{Ï ô|{Ϻ n*¢‘˚ »&Éj·T>∑TqT. nfÒ¢
Hês¡ |”#·T\qT ø=ìï{Ïì ˇø£ uÛ≤>∑eTT>± |ü⁄]ô|{Ϻ eT÷&ÉT Hês¡ø£≥º\qT
ø£*|æ ù|&ÉT‘·÷ eùdÔ ‘ê&ÉTj·T>∑TqT. eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\ yÓ+Á≥Tø£\qT
n*¢‘˚ »&É, eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>±qTqï Hês¡qT ø£*|æ ù|&ç‘˚ ã\yÓTÆq
174
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
‘ê&ÉT ‘·j·÷s¡>∑TqT. nfÒ¢ eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTTqT ø£*|æ ‘˚
ø£sà¡ \ bÕ*≥ dæ+Vü≤eT>∑TqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT dæ+Vü≤eTT˝≤>±
ñ+&É>±, nC≤„qeTT, n<Ûäs¡àeTT\T õ+ø£\e˝… n>∑TqT. Ç|ü&ÉT eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\T>± $&çb˛sTT ñ+&ÉT≥ e\q eTTø£ÿ\sTTq dæ+Vü≤eTT˝≤>∑
ñ+&ÉTqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTT ø£*ùdÔ C≤„qdæ+Vü≤eTT ãj·T\T
<˚s¡TqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTTqT |ü⁄]ô|{Ϻ‘˚ dæ+Vü≤eTTe˝…
e÷]b˛e⁄qT. ø£s¡à\qT õ+ø£\qT y˚{≤&ÉTqT.
Á|üX¯ï :` MT≈£î n‘·´+‘· ÇwüºyÓTÆq~ @~?
CyêãT :` <Ó’eC≤„qeTT. uÀ~Û+#·T $<ÛëqeTT.
Á|üX¯ï :` uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ˙≈£î n‘·´+‘· ÇwüºyÓTÆq XÀ¢ø£eTT @~?
»yêãT :` yÓ÷ø£å düHêï´dü jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À 66e XÀ¢øe£ TT.
ªªdüs¡«<ÛäsêàHé |ü]‘·´»´μμ nqT XÀ¢ø£eTT ÇwüºyÓTÆq~.
Á|üX¯ï :` u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À MT≈£î ÇwüºyÓTÆq yêø£´eTT @~?
»yêãT :` (jÓ÷Vü≤Hé 10`30) ªªH˚qTqT ‘·+Á&çjT· TqT @ø£yTÓ j
Æ T· THêïeTì
yê]‘√ #Óô|ŒqT.μμ nqT yêø£´eTT n‘·´+‘· Çwüyº TÓ qÆ ~ j·Tì #Ó|ü #·THêïqT.
Á|üX¯ï :` n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À MT≈£î n‘·´+‘· ÇwüºyÓTÆq
Äj·T‘Y @~?
»yêãT :` 112e dü÷sê n˝Ÿ ÇU≤¢dt˝À yÓTT‘·ÔeTT Hê\T>∑T Äj·T‘Y\T
ñHêïsTT. Ä Hê\T>∑T Äj·T‘Y\T Hê≈£î ÇwüºyÓTÆq$.
Á|üX¯ï :` y˚eTq jÓ÷– |ü<ä´eTT\˝À @ |ü<ä´eTT MT øÏwüºyÓTÆq~?
»yêãT :` ªª|ü‹jÓTT|æŒq dü‹jÓTT|üqTμμ nqT |ü<ä´eTT Hê≈£î #ê˝≤
ÇwüºyÓTÆq~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
173
Á|üX¯ï :` MTs¡T @ eT‘·eTT˝À |ü⁄{≤ºs¡T?
»yêãT :` Væ≤+<ä÷eT‘·eTT˝À (Ç+<ä÷ eT‘·eTT˝À)
Á|üX¯ï :` Væ≤+<ä÷ eT‘·eTT˝À |ü⁄{≤ºe⁄ ø±e⁄q ìqTï Væ≤+<äTe⁄ nì
n+{≤s¡T. n|ü&ÉT ˙≈£î ˇø£ eT‘·eTTqïfÒ¢ ø£<ë!
»yêãT :` qqTï Væ≤+<äTe⁄ nì n+{≤s¡T. H˚qT Væ≤+<äTe⁄qì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
H˚qT Væ≤+<äTe⁄qì #Ó|ü ≥≈£î @ Ä<Ûës¡eTT ˝Ò<Tä . n|ü&ÉT H˚qT Væ≤+<äTe⁄
qì m˝≤ #ÓbÕŒ*? eTqTwüß\≈£î eT‘·eTT ñ+≥T+~>±˙ jÓ÷– nsTTq
yêìøÏ eT‘·eTT ñ+&É<äT. H˚qT jÓ÷–ì Hê≈£î eT‘·eTT ñ+&É<äT.
Á|üX¯ï :` MTs¡T @ ≈£î\eTT˝À |ü⁄{≤ºs¡T?
»yêãT :` ø£eTà ≈£î\eTT˝À |ü⁄{≤ºeTT. nsTT‘˚ H˚qT jÓ÷^X¯«s¡Tìï
ø±e⁄q Hê≈£î ≈£î\eT‘·eTT\T+&Ée⁄.
Á|üX¯ï :` ˙e⁄ <˚e⁄ìï #·÷#êyê?
»yêãT :` #·÷&É˝Ò<äT. #·÷&Ée\dæq nedüs¡eTT Hê≈£î ˝Ò<äT.
Á|üX¯ï :` ˙e⁄ ø£wüºdüTKeTT\qT nqTuÛÑ$+#·T#·THêïe⁄ ø£<ë! nqTuÛÑ$+#˚
≥|ü&ÉT @eTì|ædüTÔ+~?
»yêãT :` Ç+ø=ø£e÷s¡T |ü⁄≥º≈£L&É<äT nì nqT≈£î+{≤qT.
Á|üX¯ï :` eT÷&ÉT <Ó’e Á>∑+<∏äeTT\qT #·÷ùdÔ MT≈£î @eTì|ædüTÔ+~?
»yêãT :` Ä&Éyê] yÓ+Á≥Tø£\qT ‘·\ yÓqTø£ uÛ≤>∑eTT˝À eT÷&ÉT
uÛ≤>∑eTT\T>± #˚dæ ˇø£<ëì MT<ä ˇø£{Ï ô|{Ϻ n*¢‘˚ »&Éj·T>∑TqT. nfÒ¢
Hês¡ |”#·T\qT ø=ìï{Ïì ˇø£ uÛ≤>∑eTT>± |ü⁄]ô|{Ϻ eT÷&ÉT Hês¡ø£≥º\qT
ø£*|æ ù|&ÉT‘·÷ eùdÔ ‘ê&ÉTj·T>∑TqT. eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\ yÓ+Á≥Tø£\qT
n*¢‘˚ »&É, eT÷&ÉT uÛ≤>∑eTT\T>±qTqï Hês¡qT ø£*|æ ù|&ç‘˚ ã\yÓTÆq
174
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
‘ê&ÉT ‘·j·÷s¡>∑TqT. nfÒ¢ eT÷&ÉT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTTqT ø£*|æ ‘˚
ø£sà¡ \ bÕ*≥ dæ+Vü≤eT>∑TqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏eä TT\ C≤„qeTT dæ+Vü≤eTT˝≤>±
ñ+&É>±, nC≤„qeTT, n<Ûäs¡àeTT\T õ+ø£\e˝… n>∑TqT. Ç|ü&ÉT eT÷&ÉT
Á>∑+<∏äeTT\T>± $&çb˛sTT ñ+&ÉT≥ e\q eTTø£ÿ\sTTq dæ+Vü≤eTT˝≤>∑
ñ+&ÉTqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTT ø£*ùdÔ C≤„qdæ+Vü≤eTT ãj·T\T
<˚s¡TqT. eT÷&ÉT Á>∑+<∏äeTT\ C≤„qeTTqT |ü⁄]ô|{Ϻ‘˚ dæ+Vü≤eTTe˝…
e÷]b˛e⁄qT. ø£s¡à\qT õ+ø£\qT y˚{≤&ÉTqT.
Á|üX¯ï :` MT≈£î n‘·´+‘· ÇwüºyÓTÆq~ @~?
CyêãT :` <Ó’eC≤„qeTT. uÀ~Û+#·T $<ÛëqeTT.
Á|üX¯ï :` uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ˙≈£î n‘·´+‘· ÇwüºyÓTÆq XÀ¢ø£eTT @~?
»yêãT :` yÓ÷ø£å düHêï´dü jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j·TeTT˝À 66e XÀ¢øe£ TT.
ªªdüs¡«<ÛäsêàHé |ü]‘·´»´μμ nqT XÀ¢ø£eTT ÇwüºyÓTÆq~.
Á|üX¯ï :` u…’_\T Á>∑+<∏äeTT˝À MT≈£î ÇwüºyÓTÆq yêø£´eTT @~?
»yêãT :` (jÓ÷Vü≤Hé 10`30) ªªH˚qTqT ‘·+Á&çjT· TqT @ø£yTÓ j
Æ T· THêïeTì
yê]‘√ #Óô|ŒqT.μμ nqT yêø£´eTT n‘·´+‘· Çwüyº TÓ qÆ ~ j·Tì #Ó|ü #·THêïqT.
Á|üX¯ï :` n+‹eT <Ó’eÁ>∑+<∏äeTT KTsYÄHé˝À MT≈£î n‘·´+‘· ÇwüºyÓTÆq
Äj·T‘Y @~?
»yêãT :` 112e dü÷sê n˝Ÿ ÇU≤¢dt˝À yÓTT‘·ÔeTT Hê\T>∑T Äj·T‘Y\T
ñHêïsTT. Ä Hê\T>∑T Äj·T‘Y\T Hê≈£î ÇwüºyÓTÆq$.
Á|üX¯ï :` y˚eTq jÓ÷– |ü<ä´eTT\˝À @ |ü<ä´eTT MT øÏwüºyÓTÆq~?
»yêãT :` ªª|ü‹jÓTT|æŒq dü‹jÓTT|üqTμμ nqT |ü<ä´eTT Hê≈£î #ê˝≤
ÇwüºyÓTÆq~.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
175
Á|üX¯ï :` MTs¡T Á>∑+<∏ë\qT ÁyêdüTÔHêïs¡T. ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT˝À|ü⁄ e+<ä
(100) Á>∑+<∏eä TT\T |üP]Ô ne⁄‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. Ç|üŒ{Ïøπ n#·Tà nsTTq$
85 ñqï$. MT Á>∑+<∏äeTT˝˝À ˇø£ Á|ü‘˚´ø£‘· ñ+<äì ø=+<äs¡T Á|ü‘·´ø£å
kÕ≈£åî\T #Ó|ü#·THêïs¡T. Á|ü|ü+#·eTT˝À Ç+‘·es¡≈£î »s¡T>∑ì >=|üŒ #·s¡´
MT Á>∑+<∏äeTT\ e<ä› »s¡T>∑T#·Tqï<äì $HêïeTT. n~ m˝≤ kÕ<Ûä´eTe⁄
#·Tqï~. MT Á>∑+<∏ë\≈£î ø£s¡àqT Vü≤]+#·T X¯øÏÔ m˝≤ e∫Ãq~?
»yêãT :` ø=ìï #Óù|Œ $wüj·TeTT\T+{≤sTT, ø=ìï #Ó|üŒì $wüj·TeTT\T
ñ+{≤sTT. meì$ yê&ÉT >=|üŒ>± #Ó|üø√≈£L&É<äT. n≥T¢ #Ó|üø=+fÒ
neìïj·T÷ e{Ϻe>∑TqT. ˇø£{Ï e÷Á‘·eTT dü‘·´eTT. Hê Á>∑+<∏äeTT\T
@$ nsTTHê n+<äT˝À ø=+‘· X¯øÏÔ ñ+&ÉTqT. @ Á>∑+<∏äeTsTTHê ˙ X¯Øs¡
ã\eTTø£+fÒ m≈£îÿe ã\eTT ø£*j
Z T· T+≥T+<äì MTπs ‘Ó*j·T>∑\s¡T. Á|ü‹
Á>∑+<∏äeTT˝Àq÷ ˇø£ <˚e⁄ì bÕ\≈£î&ÉT #˚]j·TT+&ÉTqT. n‘·qT Hê
Á>∑+<∏äeTT\qT $X¯«dæ+∫q yê] ø£s¡à\qT ø=~›ø=~›>± <äVæ≤+∫ y˚j·TT
#·T+&ÉTqT. ˇø£ÿe÷s¡T>± ø£s¡àb˛<äT >±˙, n+≥Tø=qï~ @<äsTTHê
ø=~›ø=~›>± ø±\T‘·÷ e∫Ãq≥T¢ ø£s¡à\T ø±*b˛e⁄#·T+&ÉTqT. Hê
Á>∑+<∏eä TT˝˝À Á>∑V≤ü eTT\T eT]j·TT uÛ÷Ñ ‘·eTT\T @<√ ˇø£{Ï #˚]j·TT+&ÉT
qì #Ó|ü#·THêïeTT. Hê Ä»„ Á|üø±s¡eTT @B ø±<äT>±˙, <˚e⁄ì Ä»„
Á|üø±s¡eTT n˙ï »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. H˚qT Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\˙ï H˚q T
Áyêdæq$ ø±e⁄. H˚qT eTT+<äTqT+&ç n<˚ $wüj·TeTTH˚ #Ó|ü#·THêïqT.
H˚qT kÕe÷q´ eTìwæH˚ nsTT‘˚ düs¡«eTTq≈£î n~Ûø±], <˚e⁄&ÉT
nsTTqyê&˚ ì»yÓTqÆ Á>∑+<∏øä s£ .Ô¡ ô|ø’ Ï H˚qT Áyêdæq≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê Áyêdæq
yê&ÉT ø£ì|æ+#·ì <˚e⁄&˚. H˚qT ô|’øÏ ø£ì|æ+#·T u§eTà˝≤+{Ï yê&çì
e÷Á‘·yT˚ . yêdüeÔ eTT>± #Ó|Œæ ‘˚ Á|ü|+ü #·eTT˝À mes¡÷ Áyêj·T˝Òì, me]ø°
‘Ó*j·Tì s¡Vü≤dü´eTT\T Á>∑+<∏äeTT\˝À >∑\e⁄. n˝≤ Áyêj·T&ÉeTT
176
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
eTqTwüß\sTTq eTq≈£î #Ó\<¢ Tä . dü«j·TeTT>± <˚e⁄&ÉT Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\T>±
H˚qT ‘·\#·T#·THêïqT. Äj·TH˚ Á|ü»\≈£î C≤„qeTT ‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT Hê
<ë«sê ÁyêXÊ&Éì #Ó|ü#·THêïqT. Á|ü|ü+#·eTTq≈£î n~Ûø±]jÓÆTq <˚e⁄&ÉT
Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\qT eTVæ≤eT|üs¡#·T≥¬ø’ Ä Á>∑+<∏äeTT\˝À Á>∑Vü≤eTT\T,
uÛÑ÷‘·eTT\T #˚]j·TT+&ç <˚e⁄ìï q$Tàq yê] X¯Øs¡eTT\≈£î n+≥Tø=ì
yê]˝Àj·TT+&ÉT ø£s¡à\qT ø±\TÃ#·THêïs¡T. Á>∑+<∏äeTT\T ø=+<ä]
X¯Øs¡eTT\≈£î n+≥Tø=ì j·TTqï <äèX¯´eTT\qT ‘·sê«‘· ù|J\˝À
#·÷&Ée#·TÃqT. Hê <ë«sê Áyêj·Tã&çq Á>∑+<∏eä TT\≈£î n+‘·Xø¯ ÔÏ sêe&ÉeTT
Á>∑Vü‰\T, uÛÑ÷‘ê\T Á>∑+<∏äeTT\˝À #˚]j·TT+&É&ÉeTT e\q qqTï ≈£L&Ü
ø=+<äsT¡ >ös¡e uÛ≤eeTT‘√ #·÷düTHÔ êïs¡T. Á>∑+<∏eä TT\qT #·<Tä e˝Òìyês¡T,
#·<äTe⁄ sêìyês¡T, C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT Á>±Væ≤‘·X¯øÏÔ ˝Òìyês¡T ‘·eT
$XÊ«düeTTqT Á>∑+<∏eä TT\ MT<ä ô|≥Tºø√>±, n$ yê] ø£sà¡ \qT ‘·–+Z #·T≥≈£î
Á|üjT· ‹ï+#·T#·Tqï$. Ç~ Á|ü|+ü #·eTT˝À Ç+‘·es¡≈î£ »s¡T>∑ì Á|üÁøÏjT· j·Tì
dü>∑s¡«eTT>± #Ó|ü#·THêïeTT. Á>∑+<∏ë\qT #·~$ n+<äT˝Àì C≤„qeTTqT
‘Ó*j·T>∑*Z‘˚ yê] ø£s¡à\T Ç+ø± y˚>∑eTT>± b˛e⁄qì ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT.
á Á>∑+<∏ë\qT Á|ü#ês¡eTT #˚dæ Ç‘·s¡T\T C≤„qeTT ‘Ó*j·TT≥≈£î
neø±X¯eTT ø£*Z+∫q yê]øÏ, uÛÑ>∑eBZ‘· uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j· TeTT
q+<äT 10e XÀ¢ø£eTT˝À #Ó|æŒq |òü*‘·eTT \_Û+#·TqT. yês¡T ì»eTT>±
<˚e⁄ì ùde #˚dæq yês¡>∑T<äTs¡T.
düe÷|üÔeTT
ndü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ #Ó|æŒHê, n~
dü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ ø±<äìHê, n~
dü‘·´eTT ø±<äT,
ndü‘·´eTT ø±<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
175
Á|üX¯ï :` MTs¡T Á>∑+<∏ë\qT ÁyêdüTÔHêïs¡T. ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT˝À|ü⁄ e+<ä
(100) Á>∑+<∏eä TT\T |üP]Ô ne⁄‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. Ç|üŒ{Ïøπ n#·Tà nsTTq$
85 ñqï$. MT Á>∑+<∏äeTT˝˝À ˇø£ Á|ü‘˚´ø£‘· ñ+<äì ø=+<äs¡T Á|ü‘·´ø£å
kÕ≈£åî\T #Ó|ü#·THêïs¡T. Á|ü|ü+#·eTT˝À Ç+‘·es¡≈£î »s¡T>∑ì >=|üŒ #·s¡´
MT Á>∑+<∏äeTT\ e<ä› »s¡T>∑T#·Tqï<äì $HêïeTT. n~ m˝≤ kÕ<Ûä´eTe⁄
#·Tqï~. MT Á>∑+<∏ë\≈£î ø£s¡àqT Vü≤]+#·T X¯øÏÔ m˝≤ e∫Ãq~?
»yêãT :` ø=ìï #Óù|Œ $wüj·TeTT\T+{≤sTT, ø=ìï #Ó|üŒì $wüj·TeTT\T
ñ+{≤sTT. meì$ yê&ÉT >=|üŒ>± #Ó|üø√≈£L&É<äT. n≥T¢ #Ó|üø=+fÒ
neìïj·T÷ e{Ϻe>∑TqT. ˇø£{Ï e÷Á‘·eTT dü‘·´eTT. Hê Á>∑+<∏äeTT\T
@$ nsTTHê n+<äT˝À ø=+‘· X¯øÏÔ ñ+&ÉTqT. @ Á>∑+<∏äeTsTTHê ˙ X¯Øs¡
ã\eTTø£+fÒ m≈£îÿe ã\eTT ø£*j
Z T· T+≥T+<äì MTπs ‘Ó*j·T>∑\s¡T. Á|ü‹
Á>∑+<∏äeTT˝Àq÷ ˇø£ <˚e⁄ì bÕ\≈£î&ÉT #˚]j·TT+&ÉTqT. n‘·qT Hê
Á>∑+<∏äeTT\qT $X¯«dæ+∫q yê] ø£s¡à\qT ø=~›ø=~›>± <äVæ≤+∫ y˚j·TT
#·T+&ÉTqT. ˇø£ÿe÷s¡T>± ø£s¡àb˛<äT >±˙, n+≥Tø=qï~ @<äsTTHê
ø=~›ø=~›>± ø±\T‘·÷ e∫Ãq≥T¢ ø£s¡à\T ø±*b˛e⁄#·T+&ÉTqT. Hê
Á>∑+<∏eä TT˝˝À Á>∑V≤ü eTT\T eT]j·TT uÛ÷Ñ ‘·eTT\T @<√ ˇø£{Ï #˚]j·TT+&ÉT
qì #Ó|ü#·THêïeTT. Hê Ä»„ Á|üø±s¡eTT @B ø±<äT>±˙, <˚e⁄ì Ä»„
Á|üø±s¡eTT n˙ï »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. H˚qT Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\˙ï H˚q T
Áyêdæq$ ø±e⁄. H˚qT eTT+<äTqT+&ç n<˚ $wüj·TeTTH˚ #Ó|ü#·THêïqT.
H˚qT kÕe÷q´ eTìwæH˚ nsTT‘˚ düs¡«eTTq≈£î n~Ûø±], <˚e⁄&ÉT
nsTTqyê&˚ ì»yÓTqÆ Á>∑+<∏øä s£ .Ô¡ ô|ø’ Ï H˚qT Áyêdæq≥T¢ ø£ì|æ+∫Hê Áyêdæq
yê&ÉT ø£ì|æ+#·ì <˚e⁄&˚. H˚qT ô|’øÏ ø£ì|æ+#·T u§eTà˝≤+{Ï yê&çì
e÷Á‘·yT˚ . yêdüeÔ eTT>± #Ó|Œæ ‘˚ Á|ü|+ü #·eTT˝À mes¡÷ Áyêj·T˝Òì, me]ø°
‘Ó*j·Tì s¡Vü≤dü´eTT\T Á>∑+<∏äeTT\˝À >∑\e⁄. n˝≤ Áyêj·T&ÉeTT
176
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
eTqTwüß\sTTq eTq≈£î #Ó\<¢ Tä . dü«j·TeTT>± <˚e⁄&ÉT Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\T>±
H˚qT ‘·\#·T#·THêïqT. Äj·TH˚ Á|ü»\≈£î C≤„qeTT ‘Ó\T|ü⁄ ì$T‘·ÔeTT Hê
<ë«sê ÁyêXÊ&Éì #Ó|ü#·THêïqT. Á|ü|ü+#·eTTq≈£î n~Ûø±]jÓÆTq <˚e⁄&ÉT
Áyêdæq Á>∑+<∏äeTT\qT eTVæ≤eT|üs¡#·T≥¬ø’ Ä Á>∑+<∏äeTT\˝À Á>∑Vü≤eTT\T,
uÛÑ÷‘·eTT\T #˚]j·TT+&ç <˚e⁄ìï q$Tàq yê] X¯Øs¡eTT\≈£î n+≥Tø=ì
yê]˝Àj·TT+&ÉT ø£s¡à\qT ø±\TÃ#·THêïs¡T. Á>∑+<∏äeTT\T ø=+<ä]
X¯Øs¡eTT\≈£î n+≥Tø=ì j·TTqï <äèX¯´eTT\qT ‘·sê«‘· ù|J\˝À
#·÷&Ée#·TÃqT. Hê <ë«sê Áyêj·Tã&çq Á>∑+<∏eä TT\≈£î n+‘·Xø¯ ÔÏ sêe&ÉeTT
Á>∑Vü‰\T, uÛÑ÷‘ê\T Á>∑+<∏äeTT\˝À #˚]j·TT+&É&ÉeTT e\q qqTï ≈£L&Ü
ø=+<äsT¡ >ös¡e uÛ≤eeTT‘√ #·÷düTHÔ êïs¡T. Á>∑+<∏eä TT\qT #·<Tä e˝Òìyês¡T,
#·<äTe⁄ sêìyês¡T, C≤„qeTTqT ‘Ó*j·TT Á>±Væ≤‘·X¯øÏÔ ˝Òìyês¡T ‘·eT
$XÊ«düeTTqT Á>∑+<∏eä TT\ MT<ä ô|≥Tºø√>±, n$ yê] ø£sà¡ \qT ‘·–+Z #·T≥≈£î
Á|üjT· ‹ï+#·T#·Tqï$. Ç~ Á|ü|+ü #·eTT˝À Ç+‘·es¡≈î£ »s¡T>∑ì Á|üÁøÏjT· j·Tì
dü>∑s¡«eTT>± #Ó|ü#·THêïeTT. Á>∑+<∏ë\qT #·~$ n+<äT˝Àì C≤„qeTTqT
‘Ó*j·T>∑*Z‘˚ yê] ø£s¡à\T Ç+ø± y˚>∑eTT>± b˛e⁄qì ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT.
á Á>∑+<∏ë\qT Á|ü#ês¡eTT #˚dæ Ç‘·s¡T\T C≤„qeTT ‘Ó*j·TT≥≈£î
neø±X¯eTT ø£*Z+∫q yê]øÏ, uÛÑ>∑eBZ‘· uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT nqT n<Ûë´j· TeTT
q+<äT 10e XÀ¢ø£eTT˝À #Ó|æŒq |òü*‘·eTT \_Û+#·TqT. yês¡T ì»eTT>±
<˚e⁄ì ùde #˚dæq yês¡>∑T<äTs¡T.
düe÷|üÔeTT
ndü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ #Ó|æŒHê, n~
dü‘·´eTTqT y˚sTTeT+~ ø±<äìHê, n~
dü‘·´eTT ø±<äT,
ndü‘·´eTT ø±<äT.
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
177
178
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
177
178
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
179
180
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
179
180
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
181
182
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
181
182
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
183
184
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
183
184
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
185
186
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
185
186
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
187
188
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
187
188
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
189
190
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
189
190
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
191
192
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
<Ûäs¡à#·Áø£eTT
191
192
<Ûäs¡à#·Áø£eTT