F'EILDRoPFETFAHoDi{EI{VAM3'APRIL L945. BAK DE TYSKE LINJER. Dette er tittelen på boka tii Thomas Nielsen om Milorg*basen i Masfjordfjella tg44*45. Denne boka er den tredje om Bjørn west. Den .fØrste var av Rotv R. $kre: BjØrn West i akbiv innsats' Thomas Nielsen skild.rar interessant og d.ramatisk koriels skre kom til And.vik, og korleis han varb motteken. Båcle Nielsen og Skre var med i Bjørn West var Anfinn Haga: Jernring rundt Bjørn West. Felles for alle tre bøker:e er at inEen nemner f lydroppet på Hoclnekvam natt til 3. påsked.ag, den 3. april L945. Droppet på oster* øy palmeiørd.ag 25. m&r$, og de'b på Risnes 15. aprll er vel nemnt i aIIe tre bøkene. Resulta'le'b av d.roppet på Osterøy vaY at ca. 20 mann måtte gå i d.ekning, og tok seg f ram ti I basen i Matre-f jel la. Den and.re boka som kom er attgjevne i boka vedkjem trakt'ene ved Myking. Dei viser at me vel kjende oss tryggare her enn me hadde g'runn til. ,'Så tidlig som 20. mårs 1945 sendte Bergen Milorg en advarsel via London: Gestapo ktar over over.f Øringen (av solciat,er) og tror at 60 månn holder tiI ved Myking, Eryt, aIle kontakter der. Aksjon ventes om kort t,id. Ryktene forteller at bønder har observert menn i brun i fjellet ved And.vik. De sarnme mennene ble set,t for 1.4 dager Nol<re telegram som -uniform sid.en ved, Myking. Vi antar at tyskerne viI undersØke saken, og at sannsynl d'e igvis vi 1 angriPe. " "Fjorten dager senere rapporterte Milorglederen i Bergen, Roar Sannem : " På grunn av Øket, kontroll rned alie som reiser i deres d,istrikt,, vil d.et vere for risikabelt ,l over føre (foIk) i sbørre må- iesL.,Jkk, unnlatt omkring 20 mann som venber på OsLerØY. Kan vi sende guttene uten ski? Det viI gjØre jobben lettet'e." Tre eller fire tlager tidligere bie en lignende advarsel mottabt av Bjør^n West fra hemme.lige agenter i Stockholrn, vidersendt via London: "Stapo tror at f lykbninqiene ikke f orlater landet , men holder t i l i nærheten dv e[ stort. vånn ved Myking. Ruten t,it omr&det er kjendt. aksjon mot det vil snart bli satt i gang." Dette vatnet som er nemnt må vera Austevatnet på Hodnekvam, 5on1 seinare var påt,enkt tit plass for atotrftrafl,verk, Her var ein ånnarl he ime f ront " i al<s j on , --og vann rr . j inn ein at frå 20. mars og "fjorten dager senere" Vert 3. apri1, altso s&me dat'o sonr feil*droppet på Hodnekvam kom. Ser ein på d.ah,oane f or d,e nemnde telegramma f So i itt om det. Omiag kl. L/2-4 om morgonen høyrde ein tung f lyd.ur. Dei som vakna av deb rekna sjØIvsagt med at flya var på veg til Bjørn West. Etter Iister ein har fått frå England viser de"b seg at det denne natta var 3 fly på veg t,iI Masfjorden. Dei 2 relurnerte med lasta. Av ein eiler anndn grunn droppa det t,redje lasta frå 4000 fot høgde. Mestepart,en korn ned på Hodnekvam. Etter silqre opplysningar inneheldt d.roppet LB konteinar CIg 3 pakker. Av det me t,ok harrd om var det, berre L pakka og L5 konteinar. Alt d.ette vart berga og kom vel fram. Ein hØyrd.e seinare at det var kome ned konteinarar- på vestsida av Fjellsbøheia. Onr d.ette vår 2 eller 3 veit en ikkje sikkert. 2 av dei tre pakkane kan og vera komne ned i det,te området. Kven som tok seg av det,te, og korleis, kjenner- ein ikk j€ ti I . Kansk je vår iensmannen med her. Den pakka rne fairn ]<otn necl på Flod.ne, Cå, 30 m. frå hovudvegen" 3 ]<onteinar Iåg goclt synleg f rå vegen. Me hadde i itt bry med ein konteinar som kom necl på innmarka. Det had.d.e seg'stil< at me på den tida haf.de ein N. S. medlem som nabo. Han var" paktar og rasjonerings* i<ontollØr. Kår- ka1len på bruket, som viste om kva me balte med, fekk i oPPdrag å Pa ssa på ab sauene vår i nærleiken av smale-huset. Desverre hadde han talt fei1, slik at det rnangla ein ver" d".1 paktaren sl<ulie ha sårrene i hus, Fian gjek]< over iraugen for å ejå et,[er veren' Han ser då noka kvit,t som han meinte mÅt.t.e vera rlet han såg eL,ter. Men det var d'et nok ikkje, deL var den kvite konteinaren' Den gj,rrde han ikkje noko me,l, men failskjrnren tok han med heim. Då me kom om kvelden og skuile bera rl.et vel<k, var skjerrnerr borte. Me var lclår over kvar han heC,d.e harnna. Med litt tist, og lih,t dramatikk greid.d.e me ord.na dette, ticlieg onsdags morgonen (5/5) g'jekk naboen (Birger) og eg (Magnr-rs) i fjøsen til mannen Han sat då og mjøIka' Me gjekk direkte på og spurde om han had.de teke det, og kva han had'de tenkt å gjera. Jau. hån had.de teke det og sltulle til Myking og ringja tii lensmannen so snart han var ferd'iE i fjØsen' Me 5å'" 5om sant var,,, at me meinte det ver best at ingen fekk veta nCIko om det. Me kunne ikkje veta om det,te vår engelsk eller tysk, so rle hadde rett sg s1et,t grave ciet ned.. l{an roa seg med' det, og lova å ikkje seia deb tjl nokon. Og d.et heldt han. EtEer krigen var elutt viste det seg at han ikkje harlLe aning om at her hadde vore meir enn den eine. Han spurd.e ein nabo om her hadd.e vore meir. Då han fekk vet,a kor mykje her var. bleikna han og sa: "Da va godt eg ikkje visste da,'. Me rus1a letta heimatt. Men so var clel f allskjermen. Den hadde kone fått. Då mannen var g&tt på jobb, gjekk ein annån nabo (Johs. A. ) opp til henne og bad om å få skjermen. Men nei, det J<om ikkje på skul Ie ho ira ti t ]<jole. Ho var nokso "høgf øtt" med det at ho sam€, Men ho roå seg nedatt på då traboetr kunne fortelja i:': ,,sånsynlegivis,, aIt, var ironr* på ei iista crver stike som ein rekna taIe, d"en ,'måLte qjerast, noJro med." med. cLet f ørsbe. Ho tok til gråtert, med og leverles}cjermenifråseg.Lit,td.rnmaliskvardet,nokb&deforhan som fekk og ho som gav-. Eg vakna ikkje å.v flyd.uren. Men det første eg såg då eg såE ut' glaset, om norgion€n var i,a sto1.e, raude f allskjermar som 1åg ved vat,net ned. for husa. Deri eine isonteirraren 1åg under i vatnet med 1Øa hans skjernien på Ianci. I det s,1me k,rrn nabrren (Johs. A) ' l'i*d for god.t synleg frå vegen, Vår første t'anJqe var sjØlvsagt at 1åg ein, dettemåtlegøymas1:,ogd.etfort.DetmejkkjevisteVarat f leire naboar hadcle høyr[ f lyet, og funne kc'nleinarar hjå seg' lit't Det første me gjord.e var å ieggja sam&n skjermane og gøyma dei' mest synleg' over mid.d.ag hadd.e me gjort d.et mesle med' dei som 1åg Føi^ kvelden i<out D& kom me på at me nolt hatj.de g'løymt frukosten-' gøymt aIle skjerrtane, oq kamuflert konteinarane med bar og had.de me mose o.1.. Dei vart E.bter kvart som me tømde konteinarane måtte dei gøymast. SforeIva, NOrdavatrret og d,ei fleste i Litlavatnet' To av er dei i Litlavatnet vart tekne oppatt for nokre år siclan' Den eine Den andre er p& med. i krigsutstil1inga tit Lindås sogelag. Stalsarkivet i Bergen. Etter alle desse åra var dei i uLruieg sØkte god. s.[and.. og d.ei friska opp minnet hjå dei som var med og dei. Minnet om €i hektisk og spanand.e tid', ei tid som e[ter vår bcrne til meining ikkje var bortkasla' I vekene eLter påske var d.et lo tyske fly;åom var nokeo nærgcland'e. Dei krinsa over strekninga Myking- VabØ fleire gongel" om dagen. Det vår 't,yd.e1eg a[ rLei ]raii"cle mist,ankar om at her var "ugilef. i mosen". To vaktb&t,er l åg i<,:ruuf l ert,e nor"d f or Sævr"åsgai"den , Den e i ne v'1r og innom Myking-kaien. N.S. naboen som var på meierie'[ nied mjølka vart spurd orn han had.cle kjennskap ti i noko f tyslepp i ncerleiken. Det, l"radd.e han ikkje, sa han, men han l:ndde hØyrt rykte om at det skuiie vera noko på gong i Masfjorclfjella. Det rykte hadde tyskarane høyrt og***. Det var og ein flokk'byskarar sotn gjekk gamlevegen frå Myking tiI s)<auge. Dei v,lr nok og p& leitilg. Det kunne gått gale, for so seint, som 18. mai fanrr Birger og eg ein fallskjerm' Han var gyøn, og Iåg sarn,*nrulIa uncler ei f ure, gorLt synleg frå vegsn' Me vart tlpsa orn aL han 1åg der L7. mai. Konteinaren fann me ikkje, men innhat,let korn truleg iltlcje veit]<*-,siØlv om det ikl';je kom der det' skulle-. TRANSPORTEN VIDARE. var $jøIvsagb klår over at utstyret og våpna ikkje sku1le brukast her, og var heller ikkje i tvil om at d.et skutle til Bjørn West i MatrefjeiIa. Det måtte altso transpr:rterast lii sjøen, og me valde Rekevika på Hod.nelid som mål for transporten. Avstanden til det som låg lerrgst borle vår vel over 4 km.. Me hadde kontakt med BjØrn West gjenom øyvind Fredriksen på Mylcing. Vår korrtaktmann var Birger Me Hodne*Jcvatn, og BERRE han. De.l t,ok over 2 veker før me had.d.e f&lt alb fram til Austevatnet, og lert det d.er. Deb var ein strevsam t,ransport. Sverb uiendt var d.et, og d,et vart nok meir enn eitt fail undervegs. Månemørkt, varl d.et og etterkvart. Aybeidstid.a var frå det var HEILT mørkt og tiI kamuf det tok til å lYsna. I ettertid kan ein vel rekna d.et som nærast eit under at det gjekk vsl, D*i f leebe åv $$s vi*ste nok k.lrr' ei rif ie e1ler rnasjcingevær verka, og at so lenge d.et ikkje var patron i løpeL, so var det ingen fåre. Verre var det med" del me ilckje visste kva var' Sabotasjeamunisjon, detonerande lunta og andre for 055 ukjende "r€medi'3r" ' Det,te bar me i klper, og eit f al I l<unne nok f øyL ti 1 "kringltastingi". Me tykte me greid.e tralda alt tøynt for omverda. Likevei visLe deb seg etter krigen var slutt at omlag 40 person'lr i bygda hadde vissl om det. Ein eller (og) annan hadde nok hatt bai med å halda tett" $IsTE INN5FURT. Eg kan ikkje no hugsa d.atoen, ingen ting vav't notert' då' men det var truleg rund.l- AA. apri l . Ei vakker vår-n,rtt med st jerneltl&r himmei, og dur fr"å fly som var høgt oppe. Me høyrd.e det var av dei med den "Iy$e" d.uren, dei engelske-*. No skulle me fØra ell OVer vatne"" på seirrare varL "døypb" slagskipet Rækevik. Ein "gjeng" lasLå omborcl, tO månn rodde, og d.ei and're bar frå end'en av vatnet og ned tii sjØen, Ca. 3-400 m. Her vart alt pent iagra i ei ein gamal færing, scrm bergkløfl L0-LZ m. frå sj#en. Me kamuflerte det, med torver med småfura i, og laga eit so naturleg landskap at ingen kunne ana at d.e't s ju I te seg noko i I I ega 1 t, unrLer t'orva var me for vår del ferdige med v&rt oppdrag ' øyvind Fredriksen fekk meld.ing ont det. Seinare vay det han og Birger som styrrle med det. Nokre våpen og lit.t amunisjan vo.rt henla åv folk som kom i ein litel motorbåt. Sigfred Tonning var med' d'å. Denne båt'en var på veg t,ii Bergen, oppom kontrollstasjonen på FLa[Øy' Med nokre notfilier over våpna gjekk det fint. Natt, til 9. elier L0' mai vart so alt henta med Odd Hundven sin motorbåt og føtt til Myking' Lensmann Stene, Birger Floclnekvam og Sigfred Tonning vår med' Odd køyrde alt ti1 HØylanclsten'ma d,er d.el vart lagra i uthuset på høgre sida forbi No bi"ua n&r ein J<jem fr.å Høyland. Kvar" ciet vart av_det seinare veit eg ikiije, met: rLet Var[ ve1 "Leke tiAncl ,]rn" på ei eller onnor Vis, vii eg tru. Ein ting eg und.ral- meg over er at det idag skal Vera s{) vanskeleg å få tak i slike tinE som d.ei me "bå5k4" med, til museum. Kan d.et ver,t at ciei som "ov€rtoi{" hacld.e ei onnor innsti 1i ing enn ^^^.) Det eg har prpv[ å forte] ja er berre ebb.er minnet ' 49 år er lang t id. (Femtiåringane id.ag var iltlcje "ov*vande" då ' ) Men dei "små grå" hnr teke våre på d.e'b urest,e, I{anslcje var ri.et me gjorde verd å minnast or vår'e et ter-komårar ' Desse var meci på o]<sjCInen : Johs. A', Birger, M':gnus' Johs'J' Ingolf , Arthur, alie liodnekvam. Joiran, Honrad, Henry Flodne, og FiaraIrl. Hald.orsen. Av desse er Arthur, Johan, HaraId og Henry døde' f veit me at droppet, skulie til j.S km. V av Mo i Mo- fjorden, I 1/2 km SV av Etter opplysningar frå ,,Langieland.s-vann, England. Matre. l4ottaker D 2A.2. KarL, nr. B 32.særmelding: Ansvar er ikke noe svar' Fiyel slarta frå Rivenhall kt. 23,2!, og sleppet uttpyst kl ' 03'35' Innhald.: 3 påk, con 18, f lyhflgde 4000 f ot. Flygar . P/O Drif f (truleg polsk). $iipp punkt,et søkt, men grunnen kunne ikke sees på grunn dv skyer' Et, synlig punkt ble funnet på "øyen sogne fjord"?? og kapteinen forstod. at han var i korrekt områd.e. Et hvitt tys ble se'Et biinkende gjennom en sprekk i skyleget,. Selv om d'et ikke bie funnet sikkelt slippsted og heller ikke mottatt mottakslys b1e lasten sluppet (ca 3 og L/2 m:e) f ra 4000-høyrle, kurs 150 grader m, I . a. s . 140. Desse sisi,e opplysrringane har me frå kopi av operas jonsraporten frå f lygar"eir. Magnus Hodnekvam, 2. apri I t994.